Jain Saiddhantik Shabdaparichay

Author(s): Sunandaben Vohra
Publisher: Gunanuragi Mitro

Page 431

બૃહત
બૃહત : મોટું.
બૃહતકાય : મોટી કાયાવાળું. બેઇન્દ્રિય ઃ
:
૪૧૦
સ્પર્શ અને સેન્દ્રિય
:
ધરાવતા જીવો. બોધિચમાં જગતનો ઉદ્ધાર કરનાર, તત્ત્વજ્ઞાન માટે પર્યત્ન કરનાર વ્યક્તિનું વિશેષ આચરણ. બોધિત: જેને બોધ કરવામાં આવ્યો
હોય તે. બોધિદુર્લભત્વ : મોક્ષના બીજરૂપ
સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરવાની દુર્લભતા. બોધિદુર્લભભાવના-અનુપ્રેક્ષા : બોધિબીજરૂપ સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરવું કેવું દુર્લભ છે તેનું ચિંતન. જીવને શુદ્ધ દૃષ્ટિની પ્રાપ્તિ થવી દુર્લભ છે. તેવું ઊંડાણથી વિચારવું તે અનુપ્રેક્ષા બાર ભાવના માંહેની ૧૧મી
ભાવના.
બોધિની બોધ કરનારી પુસ્તિકા.
:
(સ્ત્રી)
બોધિબીજ: સમ્યક્ત્વ. બોધિલાભઃ સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ. બોધિસત્ત્વ : અનેક જન્મોનાં શુભ કર્મો કર્યા બાદ ઊંચી કક્ષાએ પહોંચેલો જીવ. પૂર્ણ જ્ઞાનના માર્ગ પરનો સાધુ. (ગૌતમલિપિ)
બૌદ્ધિક : બુદ્ધિને લગતું. બૌધ્યષ્ટા : જ્ઞાન.
બ્રહ્મ : જીવન - જગતના ઉપાદાન અને નિમિત્ત કારણરૂપે સ્વીકારાયેલું
સરળ
અનાદિ અનંત એક પરમતત્ત્વ, પરમાત્મા, પરમેશ્વર. આત્મા પરમબ્રહ્મથી ઉત્તરની કોટિનું (વેદાંત). મિથ્યા જગતની ઉત્પત્તિના કારણભૂત મનાયેલું માયિકતત્ત્વ. (શાંકરવેદાંત)
બ્રહ્મગુપ્તિ : બ્રહ્મચર્યના રક્ષણ માટેની
નવવાડ.
બ્રહ્મચક્ર : માથામાં મગજના ભાગમાં એક યૌગિકચક્ર, બ્રહ્મરંધ્ર નજીકનું કેન્દ્ર.
બ્રહ્મચર્ય : આઠ પ્રકારના મૈથુનકર્મનો સર્વ રીતે ત્યાગ, ઇન્દ્રિયસંયમ, સ્ત્રી-પુરુષ અન્યના વિષયસંબંધનો સંપૂર્ણ ત્યાગ. નવ વાડ યુક્ત પાળવાનું વ્રત. બ્રહ્મનિર્વાણ : પરમમુક્તિ. બ્રહ્મનિષ્ઠ : પરમતત્ત્વમાં જેની આસ્થાનિષ્ઠા છે.
બ્રહ્મરાત્ર : બ્રાહ્મમુહૂર્ત, રાત્રિનો શેષ ભાગનો સમય.
બ્રહ્મર્ષિ : વેદદ્રષ્ટા ઋષિ, ૫૨મ તપસ્વી બ્રાહ્મણ.
બ્રહ્મલોકગમન અવસાન,
:
મરણ,
મૃત્યુ. બ્રહ્માવતંસક : સમગ્ર લોકમાં મુકુટ સમાન હોવાથી સિદ્ધશિલાનું ઉપનામ.
બ્રાહ્મણ : બ્રહ્મજ્ઞાનનો અધિકારી. બ્રાહ્મી : ઋષભદેવની દીકરી બ્રાહ્મીના