Jain Saiddhantik Shabdaparichay

Author(s): Sunandaben Vohra
Publisher: Gunanuragi Mitro

Page 456

શબ્દકોશ
વિરાગી થઈ, કામક્રોધાદિનું શમન કરવા સત્સંગભક્તિના અવલંબનથી ચિત્તને શાતા આપે તે. અથવા તેવું દર્શન કે વર્ણન જેમાં હોય તે શાંતરસ કહેવાય.
શાંતિઃ સામાન્યતઃ ક્ષમા, સહનશીલતા, ક્લેશ-કંકાસ રહિત ચિત્તની અવસ્થા. ઉપરિત - સર્વ પ્રકારની સાંસારિક વ્યવહારિક
૪૩૫
-
પ્રવૃત્તિઓથી અલગ રહેવાની વૃત્તિ. સાંસારિક ચિંતા, વ્યથા, વિભાવનો અભાવ. ચિત્તની ચંચળતા રાખી સ્વસ્થતા અને પ્રસન્નતા રહે તેવા. વિષયોમાંથી નિવૃત્તિને ઉપરિત કહે છે.
શાંતિનાથ (જૈન) આ અવસર્પિણીકાળના સોળમા તીર્થંકર.
શાંતિપ્રદ : શાંતિ આપનાર. શાંતિપ્રિય : જેને શાંતિ પ્રિય છે. શિખા : ટોચ, શિખર, મોરની કલગી. શિખી : શિખાધર, શિખાવલી) મોર. અગ્નિ. શિથિલિકરણ : ઢીલું કરવું તે. શિબીકા : પાલખી, પડદાવાળી ડોળી.. (શિબી)
શિયળ : શીલ, સતીત્વ. શિયળભ્રષ્ટ : પતીત, ચારિત્રભ્રષ્ટ. શિર : માથું, મસ્તક, ઉત્તાંગ, ટોચ. શિરચ્છેદઃ માથું કાપી નાંખવું. શિરછત્ર : આશ્રયદાતા, પાલક.
શીતલેશ્યા
શિરત્રાણ ઃ માથાનું રક્ષણ કરે. શિરસાવંદ્ય : જ્યાં માથું નમી જાય. આદરણીય. (શિરોમાન્ય)
શિલા :
: પથ્થર.
શિલાન્યાસ : ખાતમુહૂર્ત.
શિલારોપણ : મકાન બાંધવામાં પ્રથમ (શુકનમાં) પથ્થર મૂકવાની વિધિ. શિલાલય : પર્વત.
શિલાલેખ : પથ્થ૨ ૫૨ કોતરેલું લખાણ. શિવગામી ઃ મુક્તિ પામનાર. શિવગેહ : શિવપદ.
શિવજ્ઞ : મંગળ - સુખને જાણનાર. શિવતત્ત્વ : ચેતન. શિવતમઃ સૌથી વધુ કલ્યાણકારી. શિવતુલ્ય : મોક્ષરૂપ.
શિશિરઃ મેરુ પર્વતની તળેટીમાં આવેલો પર્વત. એક ઋતુ. શિશિરગિરિ : હિમાલય.
શિશુ : શિશુક - બાળક, બચ્ચું. શિશુતા : બાળપણ, શૈશવ. (શિશુત્વ). શિશુમંડળઃ બાળકોનો સમૂહ. શિશ્નઃ પુરુષની જનનેન્દ્રિય. શિષ્ટજન : સજ્જન. અમીરવર્ગ. શિસ્ત : નિયમબદ્ધ વર્તન. શીઘ્ર : ત્વરા, ઉતાવળ. શીત : ઠંડા સ્પર્શવાળું. એકોનિ. શીતલનાથ : આ અવસર્પિણીકાળના
દસમા તીર્થંકર. (શીતળનાથ) શીતલપ્રદ : ઠંડક આપનારું . શીતલેશ્યા : જે વડે દાહ
અગ્નિ