________________
મૌખર્ય
૨૨૪
જૈન સૈદ્ધાંતિક નથી. સ્વયં કષાય કરવા-કરાવવો, | કલ્યાણકો થયા છે તે દિવસ મૌન તપસ્વીજનોનો અવર્ણવાદ કરવો. | એકાદશી કહેવાય છે. સંક્લેશયુક્ત વ્રતનું ધારણ કરવું તે | પ્લાન: કરમાઈ ગયેલું. કષાયમોહનીયના આશ્રવનું કારણ | પ્લેચ્છ: છ ખંડમાં દક્ષિણવાળો મધ્ય
ખંડ આર્યખંડ છે. શેષ પાંચ ખંડ મૌખર્ષ: દુરાગ્રહથી સારરહિત પ્લેચ્છ ખંડ છે. જ્યાં તીર્થકર,
અનાવશ્યક વચનો બોલવાં. પંચમહાવ્રતધારી ગુરુજનોનો યોગ વાચાળતા.
નથી. ધર્મસંસ્કાર નથી તે ભૂમિ મૌનઃ બાહ્ય વચનની પ્રવૃત્તિના ત્યાગ મ્યુચ્છ છે. તે ભૂમિમાં જન્મ લેનાર
સાથે અંતરંગની કલ્પનાયુક્ત જો ધર્મસંસ્કારયુક્ત નથી તો તે મનની પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ એ સંપૂર્ણ મ્યુચ્છ છે. મૌન છે. આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપ હોવાથી પદાર્થોને જાણવાનું તેનું કાર્ય છે, તેમાં વચનનું શું કામ ? | યક્ષઃ જેનામાં લોભની માત્રા વધુ હોય છતાં પણ હિતકારી વચનો | છે. જેને ભાંડાગારમાં નીમવામાં બોલવાં. સાધુજનો ઉપદેશકાર્ય આવે છે. વ્યંતર દેવનો પિશાચકરે. ગુરુઆજ્ઞા કે જિનભક્તિ માટે જાતિનો એક ભેદ છે. છ દિશાના પૂછવું વગેરે મૌનના વતીને રક્ષક દેવ, તથા તીર્થકરોના પક્ષો જાગૃતિપૂર્વક કરવાનું છે. મૌન હોય છે. અલ્પકાલીન કે જીવનપર્યતનું | યજ્ઞ: (યાગ) ઘણું દાન કરવું, પૂજા ધારણ કર્યા પછી તેનું નિરાકુળપણે કરવી. જેના વડે જીવ ઈન્દ્ર જેવી પાલન કરવું. અતિચારનો દોષ ન પદવી પ્રાપ્ત કરે છે. કરવો. ખાસ કરીને આવશ્યક- ક્રોધાગ્નિને ક્ષમા દ્વારા, કામાગ્નિને ક્રિયામાં, પાપકાર્યની ક્રિયામાં, વૈરાગ્ય દ્વારા, ઉદરાગ્નિને અનશન ભોજન સમયે મૌન રાખવું. તેના દ્વારા આહુતિ આપે છે તે યતિ, વડે પુણ્યની વૃદ્ધિ થાય છે. મનનો મુનિ, અનગારરૂપી શ્રેષ્ઠ દ્વિજ સંયમ થાય છે. વચનસિદ્ધિ જેવી વનમાં નિવાસ કરીને આત્મયજ્ઞ લબ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. સવિશેષ દ્વારા મુક્તિ પામે છે. અત્યંત ઉત્તમ શ્વેતાંબર સંપ્રદાયમાં માગસર સુદ ક્રિયા કરવાવાળો તપસ્વી ગૃહસ્થ અગ્યારસ કે જે દિવસે કુલ ૧૫૦ પોતાના વડીલોને વેદમંત્ર દ્વારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
