Book Title: Jain Saiddhantik Shabdaparichay
Author(s): Sunandaben Vohra
Publisher: Gunanuragi Mitro
View full book text
________________
નિયતિ
પ્રમાણેનું. નિયતિ : પ્રકૃતિ, પ્રારબ્ધ. નિયતિવાદઃ બધું કુદરતના (કર્મ) ક્રમ પ્રમાણે થયા કરે તેવી માન્યતા. નિયમઃ ચિત્તનું દમન, સંયમ શૌચનું પાલન. અન્ય અર્થ. રિવાજ પ્રણાલિ, ધારો. નિયમચારી સંયમ વ્રતનું પાલન
:
કરનાર.
નિયંતા : નિયમમાં રાખનાર, ૫રમાત્મા, પરમેશ્વર. નિયંત્રણ : અંકુશ, મનાઈ, પ્રતિબંધ. નિયાણું : ધર્મક્ષેત્ર ધર્મનું ફળ ઇચ્છવું. બીજો અર્થ. (ભાણે નિયુત : દસ લાખની સંખ્યાવાળું. નિયોગ : સોંપેલું કામ. આજ્ઞા, સાંસારિક પ્રણાલિ પ્રમાણે નિઃસંતાન સ્ત્રીને અન્ય સગાથી શાસ્ત્રોક્ત વિધિ પ્રમાણે ક૨વામાં આવતો યૌન સંબંધ. આર્યોમાં અન્ય જાતિમાં પ્રાચીન રિવાજ હતો. નિચ્છિન્ન ઃ સ્વાભાવિક, સતત્ ચાલુ રહેતું.
નિરત : મગ્ન, લીન, મશગુલ, ગરકાવ. નિતિ ઃ પ્રબળ આસક્તિ.
નિરતિશયોક્ત ઃ જેવું હોય તો યથાર્થરૂપમાં કહેલું.
નિરધારઃ નક્કી કરેલું. નિરન્વય ઃ વંશ રહિત. (નિર્વંશ).
Jain Education International
૩૮૮
સરળ
નિરપત્ય ઃ બાળક મરી ગયું હોય તેવું સંતાનહીન.
નિરપેક્ષ : જેમાં કોઈ અપેક્ષા ઇચ્છા
કામના ન હોય. તટસ્થ, નિસ્પૃહ. નિરભિગ્રહ : અનાસક્ત, કોઈનું પડાવી ન લે.
નિરભ્ર : વાદળરહિત.
નિય : નકલોક.
નિરર્ખલ ઃ અંકુશ કે પ્રતિબંધ રહિત. નિરલસ : આળસ વગરનું. નિરવકાશ : ખાલી જગા વગરનું, તદ્દન ભરેલું.
નિરવધ : નિર્દોષ જેમાં હિંસા ન હોય.
અનિંદ્ય.
નિરવધિ :
સમયમર્યાદા વગરનું.
નિરંતર ચાલુ.
નિરવયવ : અવયવ કે અંગરહિત. નિરવલંબ : અવલંબનરહિત. નિરવશેષ : સમગ્ર. પૂર્ણ, જેમાં કંઈ બાકી નથી.
નિરસન : સમાધાન.
:
નિરામિષ ઃ માંસ વગરનું ભોજન. નિરામિષાહારી : શાકાહારી. નિરાળું ઃ અલગ.
નિચ્છિ : ઇચ્છા આકાંક્ષારહિત. નિરિન્દ્રિય ઃ ઇન્દ્રિયરહિત.
નિરીહ ઃ ચેષ્ટારહિત, ચેષ્ટા ન કરનારું. નિચ્છિ, શુદ્ધ ભાવ.
નિરુક્તિ ઃ વ્યુત્પત્તિ (શબ્દની). નિરુદય ઃ નપાણિયું. પાણી રહિત.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Page Navigation
1 ... 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478