________________
શબ્દકોશ
આ
આકાશપ્રદેશ ઃ આકાશ નામના દ્રવ્યનો અવિભાજ્ય એટલે જેના ભાગ ન પાડી શકાય એવો ભાગ. આકાશભેદ : આકાશના પ્રકાર, લોકાકાશ અને અલોકાકાશ એમ બે જાતનાં આકાશ છે. આકાશાસ્તિકાય : છ પ્રકારનાં દ્રવ્યો
માંનું એ નામનું દ્રવ્ય. દરેક વસ્તુને અવકાશ એટલે જગ્યા આપનાર દ્રવ્ય.
આકાંક્ષા : બીજા ધર્મવાળાની વિભૂતિ એટલે સંપત્તિ જોઈ તેને પોતાની કરવાની ઇચ્છા, દર્શનના પાંચ અતિચારમાંનો બીજો. આર્કિચન્ય ઃ કોઈ પણ વસ્તુમાં મમત્વ બુદ્ધિ એટલે મોહ ન રાખવો તે, નિઃસ્પૃહતા.
આગાર : ગૃહસ્થ, ગૃહસ્થાશ્રમી, છૂટ, મોકળાશ.
આચામ્સ : ભાત જેવું લુખ્ખું અનાજ દિવસમાં એક વખત ખવાય એવું તપસ્વીઓનું આયંબિલ.
આચારણા : આચરણ, વર્તન. આચારદીપ : આરતી ઉતારવાનો દીવો.
આજીવક : ગોશાલકે સ્થાપેલો એક
સંપ્રદાય. આજીવિક : ગોશાલાનો સાધુ.
Jain Education International
૩૪૫
આત્મવચ્છેદ
આણુપૂર્વીનામ : નામકર્મનો એક ભેદ. જે કર્મ પ્રમાણે જે ગતિમાં જીવ જવાનો હોય તે ગતિમાં તેને લઈ જાય છે. આતપનામ : નામકર્મના આઠ ભેદમાંનો એક, જેને લીધે જીવને ગરમી ને પ્રકાશ આપનાર શરીર મળે છે. સૂર્યના બિંબની પેઠે બીજાને તાપ પેદા કરનાર તેજવાળું શરીર મળે એવું નામકર્મ. આતાપના : ઠંડી, ગરમી સહન કરવી તે.
આતાપી : આતાપના લેનાર. આત્મતત્ત્વ : આત્મજ્ઞાન, (જ્ઞાન), દર્શન
(શ્રદ્ધા) અને ચારિત્રરૂપ ત્રણ તત્ત્વ. આત્મતોષણ : આત્મજ્ઞાનથી ઊપજતો
આનંદ.
આત્મત્વ : આત્મસાક્ષાત્કાર. આત્મત્વાભિનિવેષ : આત્મા હોવાની
દૃઢ માન્યતા.
આત્મનિષ્ઠ :
આત્મામાં તલ્લીન,
પોતામાં મગ્ન.
આત્મપ્રપોષણ : પોતાનું સંરક્ષણ. આત્મપ્રબોધ ઃ જીવ સંબંધી જ્ઞાન. આત્મપ્રવણ: પોતા ત૨ફ વલણવાળું આત્મપરાયણ આત્મનિષ્ઠ. આત્મપ્રવાદ : એ નામનું એક શાસ્ત્ર. આત્મા પરમાત્મા વિષેની ચર્ચા. આત્મવચ્છેદ : અહંકાર જતો રહેવાથી થતું જીવ સંબંધી જ્ઞાન.
For Private & Personal Use Only
-
www.jainelibrary.org
