Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
चित्ते वा ४।२।४१ ॥
વિત્ત પ્રયોજ્ય કર્તા છે જેનો એવા વુધ્ ધાતુના ઉપાન્ય વર્ણને; તેની પરમાં TMિ પ્રત્યય હોય તો વિકલ્પથી ૐ આદેશ થાય છે. મનો તૂપતિ મૈત્ર: અહીં બિપ્રત્યયાન્ત યુધ્ ધાતુના ઉપાન્ય ૩ ને આ સૂત્રથી દીર્ઘ આદેશ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી દીર્ઘ ૐ આદેશ ન થાય ત્યારે ‘નયોરુપા૦ ૪-૩-૪’ થી ૩ ને ગુણ ો આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી મનો ોષતિ ચૈત્ર: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મૈત્ર મનને દૂષિત કરે છે. ।।૪।।
નોદઃ સ્વરે જારાજરા
સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા કરાયો છે ગુણ જેમાં એવા મુદ્દે [ઓ છે ઉપાન્ત્યમાં જેના એવા યુદ્દ [ો]] ધાતુના ઉપાન્ય વર્ણ ને આદેશ થાય છે. નિ + મુદ્દે ધાતુને વર્તમાનાનો તિવ્ પ્રત્યય. ‘ત્તેર્થન૦ રૂ-૪-૭૬’ થી તિવ્રુ પ્રત્યયની પૂર્વે શય્ [5] પ્રત્યય. ‘નયોરુપા૦ ૪-રૂ-૪’ થી યુદ્દ ના ૩ ને ગુણ ો આદેશ. એ ો ને આ સૂત્રથી ૐ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નિવૃત્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - છૂપાવે છે. ગોદ્ઘ કૃતિ મ્િ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કૃતગુણ જ મુદ્દે ધાતુના ઉપાન્ય વર્ણને તેની પરમાં સ્વરાદિ પ્રત્યય હોય તો ૐ આદેશ થાય
૩૯
