Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
.
वो: प्वव्यञ्जने लुक् ४।४।१२१॥
[ આગમ અને યુને છોડીને અન્ય વ્યસ્જનાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા હું અને ત્ નો લોપ થાય છે. વન્યુ ધાતુને “કયોવતૃ૦ ૩-૪-૨૦થી |િ [] પ્રત્યય. ‘ર્તિ ૪-૨-૨૧'થી જીિ પ્રત્યેયની પૂર્વે ગુનો આગમ. આ સૂત્રથી અન્ય ધાતુના નો લોપ. પુપ ૪-૩-૩'થી લગ્ન ના કને ગુણ સો આદેશ. નોષિ ધાતુને તિન્દ્ર પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વનોપતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - અવાજ કરાવે છે. સ્મથું ધાતુને સુ-વહૂ ૫-૧-૧૭૪થી # પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૬ નો લોપ...વગેરે કાર્ય થવાથી સ્મૃતિમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કંપ્યો. વિવું ધાતુને “વ્યક્તના ૩-૪-૮થી ય પ્રત્યય. વહુન્ન તુમ્ ૩-૪-૧૪થી યેનો લોપ. સ-
વશ્વ ૪-૧-૩'થી હિન્દુ ને ધિત્વ. વ્યજન ૪-૧-૪થી અભ્યાસમાં ૬ નો લોપ. “ - TUTO ૪-૧-૪૮થી અભ્યાસમાં ૩ ને ગુણ | આદેશ. દિલ્ ધાતુને વર્તમાનાનો વત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી હિન્દુ ધાતુના ટુ નો લોપ.વગેરે કાર્ય થવાથી દિવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - અમે બે વારંવાર રમીએ છીએ. હૂણ [ધાતુને થાતો:૩-૪-૮થી જ પ્રત્યયથી નિષ્પન્ન ધાતુને “વિશ્વ ૫-૧-૧૪૮થી વિશ્વ પ્રત્યય. ત: ૪-૩-૮૨ થી પ્રqય ધાતુના અન્ય નો લોપ. આ સૂત્રથી ડૂલ્ ધાતુના યુ નો લોપ...વગેરે કાર્ય થવાથી, ડૂત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ખણનાર.
સ્વર્ગને વિશ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પુ આગમ તેમજ યુ ને છોડીને જ અન્ય વ્યસ્જનાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા યુ અને નો લોપ થાય છે. તેથી વનવું ધાતુને ભાવમાં વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. “વય: શિતિ ૩-૪-૭૦થી તે
૩૬૯
