Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્ત્ર ધાતુના છે ને મા આદેશ. ત્યારબાદ આશિનો સીઇ પ્રત્યય. તે સિત્ કે હિન્દુ ન હોવાથી સ્ત્રી ના આ ને આ સૂત્રથી g આદેશ ન થવાથી સ્નારીખ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે ગ્લાનિ પામે.
અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે સપરછાયા [+છ+યાત્(યતિ)] અહીં “વોચ્ચ: -રૂ-૨૦” થી છા ધાતુના ઇને દિત્યાદિ કાર્ય થવાથી ધાતુ સંયોગાદિ બનવા છતાં તાદશ ધાતુના અન્ય મને આ સૂત્રથી આદેશ થતો નથી. કારણ કે કે અહીં સંયો લાક્ષણિક સૂત્ર - નિષ્પન્ન છે. સ્વાભાવિક નથી. “નક્ષપ્રતિપોયો. પ્રતિપોવૈવ પ્રમ્’ આ ન્યાયના બળે લાક્ષણિક અને સ્વાભાવિક - એ બેના સંભવમાં સ્વાભાવિકનું જે ગ્રહણ થાય છે. લાક્ષણિકનું નહીં. ઈત્યાદિ ભાગાવનાર પાસેથી ગમ્ય છે. આવા
-પ-સ્થા-સા--મ-હી: કારાદા.
જ પ ા સ ા મ અને હા ધાતુના અન્ય મા ને, તેનાથી પરમાં મણિપુ નો ત્િ કે હિન્દુ પ્રત્યય હોય તો આદેશ થાય છે. આ સૂત્રમાં જ અને સ્થા આ બે ધાતુની [સ્વાદ્રિ - ૧લા ગણના ધાતુની વચ્ચે ૫ ધાતુનો પાઠ હોવાથી ધાતુ સ્વાદ્રિ ગણના જ [૨ અને ૪૭] લેવાના છે. સા થી [ધાતુ પા. નં. ૪૪ અને ૧૧૫૦] HT સ્વરૂપવાળા ધાતુનું ગ્રહણ છે. અને ધાતુથી તા.
૨૧૬
