Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અભ્યાસમાં ૢ ને ઝ્ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી નવૃત્તિવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં ‘પ્રવ્ર(૦ ૪-૭-૮૪’ થી પ્ર6 ના ર ને મ આદેશ થયો છે. અર્થ - અમે બેએ ગ્રહણ કર્યું. રૂ૪।।
वृतो नवाऽनाशी:- सिच् परस्मै च ४|४|३५||
પરોક્ષા આશિર્નાર્ ને છોડીને તેમ જ પરૌંપદ સમ્બન્ધી સિક્ પ્રત્યયના રૂટ્ ને છોડીને અન્ય- વૃ [૬૭; ૨૨૧૪ અને ૧૧૪૬] ધાતુથી અને ૠારાન્ત ધાતુથી વિહિત રૂટ્ ને વિકલ્પથી દીર્ઘ આદેશ થાય છે. X + ઞ + વૃ [?૧૪૬] અને વૃ [૬૭] ધાતુને ખ્રસ્તની નો તા પ્રત્યય. તા પ્રત્યયની પૂર્વે ‘સ્તાદ્યશિતો૦ ૪-૪-૨૨' થી ર્. આ સૂત્રથી રૂર્ ને દીર્ઘ ૐ આદેશ. ‘મિનો॰ ૪-૩-૨’થી ઋ ને ગુણ અર્ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રવીતા અને વરીતા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ર્ ને દીર્ઘ ૐ આદેશ ન થાય ત્યારે પ્રાવરિતા અને વનિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ:- ઢાંકશે. સ્વીકાર કરશે. હૈં ધાતુને ‘તુમાં રૂ-૪-૨૨’ થી સત્ પ્રત્યય. ‘સ્તાદ્યશિતો ૪-૪-૨૨' થી સન્ ની પૂર્વે રૂ. ‘સન્યઙશ ૪-૧-રૂ’ થી તૢ ને હિત્વ. અભ્યાસમાં TM ને ‘-હસ્વ: ૪-૬-રૂશ્’ થી -હસ્વ ઋ આદેશ. એ ઋ ને ‘ઋતોડર્ ૪-૨-૩૮’ થી જ્ઞ આદેશ. ‘સન્યસ્ય ૪-૨-૨’ થી તે જ્ઞ ને ૐ આદેય. તિતૃ + રૂ+સ આ અવસ્થામાં કૈં ને ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગુણ અર્ આદેશ. આ
इ
૨૭૧
