Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
धूम् - सुस्तो: परस्मै ४।४।८५॥
પરસ્મપદના વિષયમાં ધૂ અને ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયની પૂર્વે થાય છે. અને તુ ધાતુને અધતનીનો પરસ્મપદનો રિ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે સિગઈ૩-૪-૫૩થી સિદ્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી સિદ્ ની પૂર્વે રૂ. સ: સિઝ૦ ૪-૩-૬૫થી હિં ની પૂર્વે . “ થાતો ૪-૪-૨૯થી ધાતુની પૂર્વે . “સિરિ ઘરૌ ૪-૩-૪થી અનેકને વૃદ્ધિ ગૌ આદેશ." ત્તિ ૪-૩-૭૧થી સિદ્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગાવીત ગણાવી અને સતાવી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - તેણે કંપાવ્યું. તેણે દુ:ખ આપ્યું. તેણે આવ્યું. પર તિ ?િ આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરઐપદના જ વિષયમાં ઘૂસ અને તુ ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયની પૂર્વે રૂ થાય છે. તેથી આત્મપદલો અધતનમાં દૂ ધાતુને તે પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ઉપર જણાવ્યા મુજબ સિવું પ્રત્યય. ધાતુની પૂર્વે મધૂ + + ત આ અવસ્થામાં ક ને "નામિનો ૪-૩-૧'થી ગુણ મા આદેશ. “નાન્તિ ર-૩-૧૫ થી ૬ ને ૬ આદેશ. ૬ ના યોગમાં તને તવ ૧-૩-૬૦થી આદેશ થવાથી અથઇ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં આત્મપદના વિષયમાં આ સૂત્રથી સિદ્ ની પૂર્વે થતો નથી. અધૂ + સ્ + ત આ અવસ્થામાં ધૂલિત: ૪-૪-૩૮થી વિકલ્પથી સિદ્ ની પૂર્વે દ્ થાય ત્યારે વિણ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ તેણે કંપાવ્યું. I૮પા
૩૩૭.
