Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જણાવ્યા મુજબ રૂટ્ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા રધ્ ધાતુના સ્વરની પરમાં વોક્ષા માં જ ર્ નો આગમ થાય છે. તેથી રધ્ ધાતુને શ્વસ્તનીનો તા પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ‘ધૂનૌતિ: ૪-૪-૩૮'થી ટ્ ...વગેરે કાર્ય થવાથી ધતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પરોક્ષાનો પ્રત્યય પરમાં ન હોવાથી આ સૂત્રથી – નો આગમ થતો નથી. ટ્ સહિત રૂ પ્રત્યય સ્વરાદિ હોવા છતાં; નિયમના કારણે અહીં સ્વરાદિ પ્રત્યય સેટ્ ભિન્ન જ વિવક્ષિત હોવાથી રધિત અહીં મૈં નો આગમ થતો નથી. ‘‘પરોક્ષામાં રધ્ ધાતુને 7 નો આગમ થાય તો રૂટ્ સહિત જ પરોક્ષાનો પ્રત્યય પરમાં હોય ત્યારે થાય'' આવા નિયમની વ્યાવૃત્તિ માટે સૂત્રમાં વ પદનું ઉપાદાન છે. જેથી રમ્ય વગેરે પ્રયોગો ઉત્પન્ન થઈ શકે છે...ઈત્યાદિ સ્પષ્ટ છે. અર્થ - રાંધશે અથવા હિંસા કરશે. ૧૦૧
भो परोक्षा - शवि ४|४|१०२ ॥
न्
શેક્ષા નો પ્રત્યય અને શવ્ [] પ્રત્યયને છોડીને અન્ય સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા રમ્ ધાતુના સ્વરની પૂર્વે ર્ નો આગમ થાય છે. આ+રમ્ ધાતુને ‘માવાળો: ૫-૩-૧૮'થી ઘન્ [K] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી રમ્ ધાતુના અની પૂર્વે મૈં નો આગમ...વગેરે કાર્ય થવાથી સર્જ્ન્મ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શરૂઆત. અપરોક્ષાશવીતિ પ્િ?=આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરોક્ષા અને વ્ પ્રત્યયથી ભિન્ન જ સ્વરાદિ પ્રત્યય
૩૫૧
