Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
उपाद् भूषा - समवाय - प्रतियत्न - विकार -
• વાયાધ્યાહરે જાકારા
भूषा समवाय प्रतियत्न विकार भनेवाक्याध्याहार अर्थ ગમ્યમાન હોય તો, ૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા [૮૮૮] ધાતુની પૂર્વે સદ્ થાય છે. કન્યામુપોતિ અહીં પૂષા અર્થમાં ૩૫ + ધાતુના ની પૂર્વે આ સૂત્રથી સદ્ [] થયો છે. [પ્રક્રિયા માટે જુઓ સૂન. ૪-૪-૯૧] અર્થ - કન્યાને શણગારે છે. તત્ર ને ૩૫તમ્ અહીં સમવાય [ભેગું થવું તે) અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી ૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા 5 ધાતુની પૂર્વે આ સૂત્રથી સદ્ થવાથી રૂપ ધાતુને જીવતૂ ૫-૧-૧૭૪થી જે પ્રત્યયાદિ કાર્ય બાદ ૩૫તમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ત્યાં અમારું ભેગા થવાનું થયું. થોભુપતે અહીં તિયત્ન [ગુણાન્તરનું આધાન અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી ૩૪ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા કૃ ધાતુની પૂર્વે આ સૂત્રથી ]િ થયો છે. ૩પ ધાતુને વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. તે પ્રત્યયની પૂર્વે કૃતના ૩-૪-૮૩થી ૩ પ્રત્યય. ‘નામિનો ૪-૩-૧'થી મને ગુણ મ આદેશ. * ના મને ‘મત: શિયુદ્ ૪-૨-૮૯થી ૩ આદેશ થવાથી ૩૫તે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કાર્ડ અને પાણીમાં ગુણ ઉત્પન્ન કરે છે. ૩૫i મુ અહીં વિકાર અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી ૩૪ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા ધાતુની પૂર્વે આ સૂત્રથી સિદ્ થાય છે. ત્યારબાદ ઉપર જણાવ્યા મુજબ ૩૫ ધાતુને જે પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પવૃતમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સંસ્કાર કરાએલ અથવા વિકૃત ખાય છે. સોપારં સૂત્ર અહીં વાક્ય - અધ્યાહાર અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી ૩૫ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા કૃ ધાતુની પૂર્વે આ સૂત્રથી સત્ થાય છે. ૩૫ ધાતુને પાવાવર્ગો: ૫-૩-૧૮'થી ઘ [] પ્રત્યય.
૩૪૩
