Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અર્થ -ખાધું. આ એક સ્વરવાળો ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વસુ પ્રત્યય. સદ્ ધાતુને ધિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યર્જનનો લોપ. “મારે ૪-૧-૬૮થી આઘ મને આ આદેશ. માત્ + વસ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી વ ની પૂર્વે વગેરે કાર્ય થવાથી ભાત્રિાનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ખાધું. યા [આકારાન્ત ધાતુ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વવ પ્રત્યય. યા ધાતુને ધિત્વ. ‘-: ૪-૧-૩૯થી અભ્યાસમાં મા ને હસ્વ મ આદેશ. યથા + વ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી વ ની પૂર્વે રૂ. ફિલ્ ૪-૩-૯૪ થી મા નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વિવાન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-ગયો.
પક્ષકા વ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વર્ષ ધાતુથી અને એકસ્વરી અથવા આકારાન્ત ધાતુથી પરમાં રહેલા પક્ષા ના જ વસુ પ્રત્યયની પૂર્વે રૂટું થાય છે. તેથી વિદ્ ધાતુને
વા વેરો વસુઃ ૫-૨-૨૨થી વર્તમાનામાં વવનું પ્રત્યય. આ સૂત્રથી પ્રત્યયની પૂર્વેક્ન થવાથી વિનામને સિત પ્રત્યયાદિ કાર્ય દ્વારા વિદ્વાન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વિદ્વાન. અહીં દષ્ટાન્ત ઉપરથી સ્પષ્ટપણે સમજી શકાશે કે નવમ્ + વ આ અવસ્થામાં અને સાત્ + વ આ અવસ્થામાં વ પ્રત્યય અનુક્રમે અનેકસ્વરી અને એકસ્વરી ધાતુથી પરમાં હોવાથી મદ્ ધાતુના ગ્રહણથી ઘનું ગ્રહણ શક્ય નથી. અહીંવ પ્રત્યય; તાદશ ધાતુથી વિહિત વિવક્ષિત નથી. ઈત્યાદિ બ્રહવૃત્તિથી જાણવું જોઈએ. ૮રા
૩૩૪
