Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પૂર્વે ‘સ્તાઇશિ૦ ૪-૪-૩૨’થી પ્રાપ્ત ર્ નો આ સૂત્રથી નિષેધ; તેમજ રાય્ ધાતુને ત્તિ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અન્વિત: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી રૂર્ નો નિષેધ વગેરે કાર્ય ન કરવા દ્વારા નિપાતન ન કરાય ત્યારે ત્ત્ત ની પૂર્વે ‘સ્તાદ્ય૦ ૪-૪-૩૨'થી ટૂ વગેરે કાર્ય થવાથી અપવિતઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પૂજિત. ઙા
सृजि - दृशि - स्कृ - स्वराऽत्वतस्तृज्नित्याऽनिटस्थवः
જાજારા
મુન્ કર્ ર્ત્ત [સ+TM] ધાતુથી તેમજ તૃપ્ પ્રત્યયની પૂર્વે જે ધાતુની પરમાં નિત્ય ટ્ થતો નથી એવા - સ્વરાન્ત અથવા અ સ્વરવાળા ધાતુથી વિહિત થવુ પ્રત્યયની પૂર્વે વિકલ્પથી ૢ થતો નથી. ઘૃણ્ અને વૃદ્ ધાતુને પરોક્ષાનો થય્ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ‘મુ-‰૦ ૪-૪-૮૧'થી પ્રાપ્ત ર્ નો આ સૂત્રથી વિકલ્પે નિષેધ. ‘દ્વિધર્માંદુ:૦ ૪-૧-૧'થી મૃત્ અને ર્ ધાતુને હિત્વ. ‘વ્યગ્નન૦ ૪-૧-૪૪’થી અભ્યાસમાં અનાદિવ્યન્જનનો લોપ. ‘તોઽત્ ૪-૧-૩૮’થી અભ્યાસમાં ૠ ને ઞ આદેશ. ‘અ: સૃપ્તિ ૪-૪-૧૧૧’થી મૃત્ અને તૃણ્ ધાતુના ઋ ની પરમાં ઝ. ‘વળાં ૧-૨-૨૧’થી ઋ ને ર્ આદેશ. સસ્રર્ અને વક્ ન: ન્ ને અને ગ્ ને ‘વનસૃન૦ ૨-૧-૮૭’થી ર્ આદેશ. વ્ ના યોગમાં ‘તવર્ગસ્થ૦ ૧-૩-૬૦’થી થવું ના થ્ ને ર્ આદેશ થવાથી સૌંન્નુ અને દ્રષ્ટ
૩૨૫
