Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 310

-
ગ્રહ - મુહશ્ર્વ સન: ઝાઝાવશા
પ્ર ્ મુદ્ અને ૪ વર્ગાન્ત ધાતુથી વિહિત સત્ પ્રત્યયની પૂર્વે રૂટ્ થતો નથી. પ્રદ્ ધાતુને ‘તુમાં૦િ ૩-૪-૨૧’થી સત્ પ્રત્યય. ‘સ્તાઇશિ૦ ૪-૪-૩૨’થી સન્ ની પૂર્વે ર્ ની પ્રાપ્તિ હતી. તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ, ‘વિદ્૦ ૪-૩-૩૨૪થી અનિટ્ સન્ ને દ્િ ભાવ. ‘મન્યઽ૪ ૪-૧-૩’થી પ્રદ્ ને કિત્વ. ‘વ્યનન૦ ૪-૧-૪૪'થી અભ્યાસમાં અનાદિવ્યજ્જનનો લોપ. હોર્ન: ૪-૧-૪૦થી અભ્યાસમાં ૪ ને ૬ આદેશ. ‘અન્ય ૪-૧-૧૯’થી અભ્યાસમાં અ ને ૐ આદેશ. ‘પ્રવ્રુત્ત્વ૦ ૪-૧-૮૪'થી પ્ર ્ નાર ને ઋ આદેશ. ‘હો ઘુટ્-પવાન્તે ૨-૧-૮૨’થી હૈં ને હૈં આદેશ. ગ્ ને ‘ગવારે ૨-૧-૭૭’થી ર્ આદેશ. ૢ ને ‘ઢો: સ્મિ ૨-૧-૬૨’થી . આદેશ. ‘નામ્યન્ત૦ ૨-૩-૧૫’થી મન્ ના સ્ ને જ્ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી નિવૃક્ષતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ગ્રહણ કરવાની ઈચ્છા કરે છે. શુ ્ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ સન્ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત ર્ નો આ સૂત્રથી નિષેધ. શુદ્ ધાતુને હિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિવ્યજ્જનનો લોપ અને ૬ ને ગ્ ग् આદેશ. હૈં ને હૈં આદેશ. શુ ્ ધાતુના ર્ ને ર્ આદેશ. ૬ ને આદેશ. સન્ પ્રત્યયના સ્ ને ર્ આદેશ. ‘૩પાન્ચે ૪-૩-૩૪'થી અનિટ્ સન્ ને વ્વિર્ ભાવ વગેરે કાર્ય થવાથી સુષુક્ષતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સંતાડવાની ઈચ્છા કરે છે. રૂ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ સત્ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત ર્ નો આ સૂત્રથી નિષેધ, ‘નામિનો૦ ૪-૩-૩૩'થી અનિટ્ ર્ પ્રત્યયને જિવદ્ ભાવ. 5 ધાતુને હિત્વ. ‘નામ્યન્ત૦ ૨-૩-૧૫’થી સન્ ના સ્ ને પ્ આદેશ. ‘સ્વર-દન૦ ૪-૧-૧૦૪'થી ૪ ના ૩ ને દીર્ઘ આદેશ....વગેરે કાર્ય થવાથી રુપતિ આવો પ્રયોગ થાય છે.
૩૦૫