Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ધ - વિધિ - સ્વાન્ત - દ્વાન્ત - નયન - નિર્ણ - પાર્ટ - વાઢ - વૃિદં મખ્ય - સ્વર - મન - तमस् - सक्ताऽस्पष्टाऽनायास - भृश - प्रभौ
કાકાઉની
મન્ય અર્થમાં સુવ્ય સ્વર અર્થમાં વિ;િ તમ અર્થમાં ध्वान्त; सक्त ममा लग्न; अस्पष्ट अर्थमा मिलष्ट; अनायास અર્થમાં પાટ; “ અર્થમાં વાઢ અને પ્રભુ અર્થમાં પરિવૃઢ નામનું # પ્રત્યયની પૂર્વે ના અભાવથી નિપાતન કરાય છે. મુખ્ય ધાતુને “-વહૂ ૫-૧-૧૭૪થી જ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે તાદશિતો ૪-૪-૩રથી પ્રાપ્ત રૂ નો આ સૂત્રથી નિષેધ. 'અશ્વ ૨-૧-૭૯થી જી પ્રત્યયના તુને આદેશ."તૃતીય૦ ૧-૩-૪૮થી
ને ૬ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી શુ: સમુદ્ર અને સુવ્યું વત્તવૈક આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - મથન કરાએલ સમુદ્ર, ગોવાળીયાઓથી મથન કરાએલું. આવી જ રીતે વિ + રિમ ધાતુને # પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત ટૂ નો આ સૂત્રથી નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી વિસ્થિ: સ્વર: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-અવાજ, સ્વનું ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત નો આ સૂત્રથી નિષેધ. સ્વનું ધાતુના ઉપાન્ય મ ને “સદનું ૪-૧-૧૦૭’થી આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી સ્વાનાં મન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મન. આવી જ રીતે ધ્વનું ધાતુને જ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત નો આ સૂત્રથી નિષેધ..વગેરે કાર્ય થવાથી થવાનાં તમ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- અંધકાર. ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ જ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત નો આ સૂત્રથી નિષેધ તેમજ જે પ્રત્યયના ને ન આદેશ..વગેરે કાર્ય - થવાથી તમને સમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - આસકત. સ્ને ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ જે પ્રત્યય. તેની પૂર્વે પ્રાપ્ત નો આ
૩૧૬
