Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અર્થક્રમશ: ઢાંક્યું. પસંદ કર્યું. શા + ધાતુને અધતનીમાં આત્મપદનો ત પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ધાતુની પરમાં સિદ્ પ્રત્યય અને સિદ્ ની પૂર્વે નો નિષેધ. “વત્ ૪-૩-૩૬ થી સિક્વને શિવત્ ભાવ. તi૦ ૪-૪-૧૧૬'થી ધાતુના ને ફર્ આદેશ. ૬ ના ને સ્વા ૨-૧-૬૩થી દીર્ઘ હું આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ સિદ્ ના ને ૬ આદેશ. ૨ ને આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી માતાઈ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી નો નિષેધ ન થાય ત્યારે + + ડૂ + ૩ - શું ? + ત આ અવસ્થામાં નામિનો ૪-૩-૧થી ને ગુણ ન આદેશ થવાથી માસ્તરણ [માતરી પણ આવો પ્રયોગ થાય છે.. અર્થ - પાથર્યું. આ +9; અને આ + ડૂધાતુને મશિનો સી પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રાપ્ત રૂ નો વિશ્વે આ સૂત્રથી નિષેધ. “વત્ ૪-૩-૩૬'થી લઈ પ્રત્યયને શિર્વદ્ ભાવ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ને રૂ આદેશ..વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રવૃષણ વૃક્ષણ અને માતfણ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ફનો નિષેધ ન થાય ત્યારે તાદશિતો ૪-૪-૩૨થી લઇ પ્રત્યયની પૂર્વે ર્ વગેરે કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી પ્રાવરિલીઝ વરિષ્ઠ અને શાસ્તરિણાઈ આવો પ્રયોગ થાય છે. લઘુવૃત્તિમાં સાતરીપીઈ પાઠના સ્થાને “માતાજીy આવો પાઠ સમજવો. અર્થક્રમશ:- ઢાંકે વરે. પાથરે.
માત્મને રૂતિ શિ? આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ5 અને કારાન્ત ધાતુથી પરમાં રહેલા આત્મપદના જ સિદ્ પ્રત્યયની પૂર્વે તેમજ આશિષ સંબન્ધી પ્રત્યયની પૂર્વે વિકપથી દ્ થાય છે. અર્થાત્ વિકલ્પથી નો નિષેધ થાય છે.] તેથી પ્રવાહીન્દુ અહીં પરસ્મપદના સિદ્ ની પૂર્વે આ સૂત્રથી વિકલ્પ નો નિષેધ થતો નથી. v + સ + ડૂ ધાતુને પરસ્મપદમાં અદ્યતનીનો ૯િ પ્રત્યય. હિની પૂર્વે ઉપર જણાવ્યા મુજબ સિદ્ અને સિની પૂર્વે
૨૭૪
