Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સૂત્રથી તા ધાતુના અન્ય મ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી મૃત્યુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓએ આપ્યું.૧૪
संयोगादे र्वाऽऽशिष्ये: ४।३।९५॥
સંયુકત વ્યંજ્જન જેની શરૂઆતમાં છે એવા સાન્તિ ધાતુના [સંયોગાદિ-આદન્તધાતુના અન્ય મા ને તેની પરમાં આશિષ નો વિ કે હિન્દુ પ્રત્યય હોય તો વિલ્પથી , આદેશ થાય છે. સ્ત્ર ધાતુના છે ને મશિન્ પ્રત્યયના વિષયમાં ‘શાત્ તથ્યો ૪-૨-૨’ થી આદેશ. ત્યારબાદ મણિ નો વયાત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી અન્ના ધાતુના મા ને આદેશ થવાથી સ્નેયાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી મા ને આદેશ ન થાય ત્યારે
સ્નાયાહૂ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે ગ્લાનિ પામે. - સંયોતિ લિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સંયોગાદિ [સંયુક્તવ્યસ્જનાદિ] જ આકારાન્ત ધાતુના અન્ય ને તેની પરમાં આશિષનો વિશદ્ કે હિન્દુ પ્રત્યય હોય તો વિકલ્પથી આદેશ થાય છે. તેથી વા ધાતુને આશિષનો વેચાત્ પ્રત્યય થવાથી નિષ્પન્ન થાયત અહીં ય ધાતુ સંયોગાદિ ન હોવાથી તેના અન્ય સી ને આ સૂત્રથી ૪ આદેશ થતો નથી. અર્થ - તે જાય. વિડતીચેવા આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ હિન્દુ કે ડિતું જ આશિશ્નો પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા આકારાન્ત સંયોગાદિ ધાતુના અન્ય મા ને વિલ્પથી આદેશ થાય છે. તેથી
૨૧૫
