Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
તે બેએ ફાડયું. તે બેએ પાલન પોષણ કર્યું. ઘરના
हनो वध आशिष्यौ ४।४।२१॥
શશિ વિભક્તિના વિષયમાં ધાતુને; ગિફ્ટ પ્રત્યયનો વિષય ન હોય ત્યારે વધ આદેશ થાય છે. હન ધાતુને મણિપુ નો વત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ઇન્ ધાતુને વધ આદેશ. મત: ૪-૩-૮૨થી વધુ ના અન્ય મ નો લોપ થવાથી વધ્યાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વધ કરે. મગવિતિ વિમુ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ માશિ ના વિષયમાં હનું ધાતુને; ગિફ્ટ પ્રત્યયનો વિષય ન હોય ત્યારે જ વધ આદેશ થાય છે. તેથી નું ધાતુને ભાવમાં આશિષ નો સીદ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ‘વ - ૬૦ ૨-૪-૬૨’ થી ગિદ્ પ્રત્યય. ગિફ્ટ ના વિષયમાં આ સૂત્રથી નું ધાતુને વા આદેશ ન થવાથી ‘બિ-વિઘ ૪-૨-૨૦૨ થી ધાતુને ઘન આદેશ. “ળિતિ ૪-૩-૫૦ થી ઘનું નામ ને વૃદ્ધિ મા આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ઘનિષીણ આવો પ્રયોગ થાય છે. “સ્વ-પ્રદ રૂ-૪-ના વિકલ્પ પક્ષમાં ગિફ્ટ નો વિધ્ય ન હોય ત્યારે વષિીણ આવો પ્રયોગ થાય છે. વધ ધાતુના અન્ય રા નો લોપ થયા પછી પણ સ્થાનિદ્ભાવના કારણે વધ ધાતુ અનેકસ્વરી મનાય છે. તેથી વધુ + શીખ આ અવસ્થામાં ‘તાશિ૦ ૪-૪-રર થી સૌષ્ટ પ્રત્યયની પૂર્વે દ્ થાય છે. અન્યથા સ્વ. ૪-૪-૧૬ થી તેનો નિષેધ થાત. ઈત્યાદિ અન્યત્ર અનુસળેય છે.
૨૫૫
