Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
હત્યસ્તવૃષિ કારના
* માફ નો યોગ ન હોય તો ફળ ફણ અને અર્જુ [૧૧૦૨] ધાતુના આદ્યસ્વરની, તિની ના વિષયમાં વૃદ્ધિ થાય છે. | અને ધ + ધાતુને યેસ્તન નો મન પ્રત્યય. આ સૂત્રથી રૂ| અને ધાતુના આદ્યસ્વર ફને વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી માય અને અધ્યાયનું આવો પ્રયોગ થાય છે. મન્ ધાતુને સ્તની નો તા પ્રત્યય. આ સૂત્રથી સન્ ધાતુના આદ્ય સ્વર અને વૃદ્ધિ મા આદેશ થવાથી માસ્તામ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: તેઓ ગયા. તેઓએ સ્મરણ કર્યું. તેઓ બે હતા. સમાવેત્યેવ - આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ માફ નો યોગ ન હોય તો જ યુદ્ધની ના વિષયમાં રૂ[ફ અને મ ધાતુના આદ્ય સ્વરને વૃદ્ધિ આદેશ થાય છે. તેથી મા તે યનું અહીં ફળ ધાતુને
પ-૪-0ની સહાયથી સ્તની નો મ પ્રત્યય. માફ ના યોગમાં અહીં આ સૂત્રથી રૂણ ધાતુના આદ્ય સ્વરરૂને વૃદ્ધિ ન થવાથી વિરપૂ૦ ૪-૩-૧૫થી રૂ ને ૬ આદેશ થવાથી ય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓ ન જાય.
અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે રૂ ફ અને સન્ ધાતુના આદ્યસ્વરને યસ્તી ના વિષયમાં સ્વરાજેતા, ૪-૪-૩૦થી વૃદ્ધિ સિદ્ધ જ છે. પરંતુ વૃદ્ધિ થવાની પૂર્વે જ 3 ધાતુના રૂને ઉપર જણાવ્યા મુજબ ૬ અને “નાક્યો. ૪-૨-0થી સસ્ ધાતુના 1 નો લોપ થવાથી ધાતુ સ્વરાદિ નહીં રહે. તે વખતે
સ્વાહ ૪-૪-૩૦થી વૃદ્ધિની પ્રાપ્તિ ન રહેવાથી તેની પ્રાપ્તિ માટે આ સૂત્રનું પ્રણયન છે. યદ્યપિ વર૦ ૪-૪-૩૦થી વિહિત વૃધિ સ્વરૂપ કાર્ય પણ સ્તની આદિના વિષયમાં થતું હોવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ મ્ અને -લોપ સ્વરૂપ કાર્યની પૂર્વે જ
૨૬૫
