Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સદ્. ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્થત પ્રત્યયના સ્ ને ર્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અધ્વશીષ્યત આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી રૂર્ ધાતુને નીક્ આદેશ ન થાય ત્યારે ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂ ને વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અદ્વૈત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ભણાવ્યું હોત તો, સારું ભાગત. ।।૨૮।।
अड् धातोरादिर्ह्यस्तन्यां चाऽमाङा ४|४|२९||
મા નો યોગ ન હોય તો સ્તની અદ્યતની અને યિાતિપત્તિ ના વિષયમાં ધાતુની આદિમાં અદ્ [] થાય છે. [જે; ધાતુનો આ અવયવ મનાય છે] યા ધાતુને વસ્તની નો વિવ્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી યા ધાતુની પૂર્વે અદ્ [] થવાથી અવાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે ગયો. યા ધાતુને અદ્યતની નો વિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી યા ધાતુની પૂર્વે સદ્. વિ ની પૂર્વે ‘નિર્દે ૩-૪-૫૩’થી સિદ્. ‘સ: સિન૦ ૪-૩-૬૫’થી સિક્ ની પરમાં કૃત થવાથી અયામીત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે ગયો. યા ધાતુને યિાતિવૃત્તિ નો સ્વત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ય ધાતુની પૂર્વે અદ્ થવાથી અયાસ્વત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે ગયો હોત.
અમાલેતિ નિમ્ ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ માફ્ ના યોગમાં સ્તની અદ્યતન અને ક્રિયાતિપત્તિ ના વિષયમાં ધાતુની પૂર્વે અત્ નો આગમ થતો નથી. તેથી મા સ્મ જાતંતુ અહીં માણ્ ના યોગમાં સ્વ + ‰ ધાતુને અદ્યતનીનો વિ [al પ્રત્યયાદિ
૨૬૩
