Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
2428-4214.113811
अद्यतन्यां वा त्वात्मने ४|४|२२||
અદ્યતની વિભકૃતિના વિષયમાં દૈ ધાતુને વધ આદેશ થાય છે. પરંતુ આત્મનેપદના વિષયમાં એ વધ આદેશ વિક્લ્પથી થાય છે. હૅન્ ધાતુને અદ્યતનીનો વિ પ્રત્યય. ન્ ધાતુને આ સૂત્રથી વધ આદેશ. ‘સિનદ્યત૦ ૩-૪-૩' થી વિ ની પૂર્વે સિદ્ પ્રત્યય, સિર્ ની પૂર્વે ‘સ્તાદશિ૦ ૪-૪-૩ર’ થી ૬૬. ‘ત: ૪-૩-૮૨' થી વધ ધાતુના અન્ય અ નો લોપ. ‘સ: સિī૦ ૪-૩-૬’ થી વિ ની પૂર્વે અંત. “ટ કૃતિ ૪-૩-૦૨’ થી સિચુ નો લોપ.. વગેરે કાર્ય થવાથી અવીત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - માર્યું. સર્ + હૅન્ ધાતુને ‘આઙો યમ૦ ૩-૩-૮૬' થી આત્મનેપદનો અદ્યતનીમાં 7 પ્રત્યય. આ સૂત્રથી હન્ ધાતુને વધ આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ તૅ ની પૂર્વે સિધ્ર્ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે રૂ. વધ ધાતુના અન્ય ૪ નો લોપ. ‘નામ્યા૦ ૨-૩-’ થી સિક્ ના સ્ ને ર્ આદેશ. જૂ ના યોગમાં તુ ને ‘તવર્ષાં॰ ?-રૂ-૬૦’ થી ર્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી આધિષ્ટ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં આત્મનેપદના વિષયમાં વિકલ્પપક્ષમાં હર્ ધાતુને આ સૂત્રથી વથ આદેશ ન થાય ત્યારે ઞ + અ + đન્ + ક્ + ત્ આ અવસ્થામાં ‘ન: સિ ૪-૩-૩૮’ થી નિવૃ ને વિમાવ. હૅન્ ધાતુના સ્ નો ‘મિ-મિ૦ ૪-૨-૧૯’ થી લોપ્. ‘ઘુડ્ -TMસ્વા૦ ૪-૩-૭૦’ થી સિધ્ નો લોપ થવાથી આહત આવો
૨૫૬
