Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
નામને ‘વક્ ૩-૪-૨૬' થી પઙ [5] પ્રત્યય. ‘જાયેં ૩-૨-૮' થી પ્તિ નો લોપ. આ સૂત્રથી માતૃ અને પિતૃ નામના અન્ય ૠ ને ર↑ આદેશ. માત્રીય અને પિત્રીય ધાતુને તે પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી માત્રીયતે અને પિત્રીયતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ :- માતાની જેમ આચરે છે. પિતાની જેમ આચરે છે.
ઋત કૃતિ વ્હિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ च्चि યપ્ ય∞ અને વ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા → ને જ ↑ આદેશ થાય છે. તેથી TM ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ ય, પ્રત્યય. આ સૂત્રથી દીર્ઘ TM ને ↑ આદેશ ન થવાથી “કતાં ૪-૪-૧૧૬' થી ≠ ને ૬ આદેશ. ‘ખ્વારેમિ૦.૨-૧૦૬૩’ થી ૬ ના ૐ ને દીર્ઘ ૐ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી [ઉપર જણાવ્યા મુજબ ર્ ને કિત્વ વગેરે કાર્ય થવાથી] ચેરીયંતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વારંવાર વિખેરે છે. I?૦ા
R: ૪-જ્યાડડ નીચેં ઝારાના
જ્ઞ જ્ય અને ય થી શરૂ થતો [યાદિ] પ્િ સમ્બન્ધી પ્રત્યય પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા દકારાન્ત ધાતુના ઋ ને R આદેશ થાય છે. વિ+જ્ઞા+q[?૪૬] ધાતુને વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. તે પ્રત્યયની પૂર્વે ‘તુવારે: જ્ઞ: ૩-૪-૮૧' થી જ્ઞ [Ā] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી વૃ ધાતુના ઋ ને ર્િ આદેશ. વિ+આ+પ્રિ+અ+તે આ અવસ્થામાં ‘ધોરિ૦ ૨-૧-૫૦' થી ખ્રિ ના રૂ ને વ્ આદેશ
૨૩૦
