Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
કેતુ-યુમિ ચાડતો નુ ૪।।૪।
સ્વરાદિ ત્િ કે હિત્ અશિત્ પ્રત્યય પરમાં હોય તેમ જ ટ્ છુ અને પુસ્ [પ્] પરમાં હોય તો, તેની પૂર્વે રહેલા આારાન્ત ધાતુના અન્ય આ નો લોપ થાય છે. જ ધાતુને પરોક્ષાનો સ્ પ્રત્યય. ‘જ્ગ્ય૦ ૪-૩-૨' થી ૩૬ પ્રત્યયને દ્િ ભાવ. ‘નિર્યાતુ: પì૦ ૪-૨-૨’ થી પાઁ ધાતુને દ્વિત્વ. ‘-સ્વ: ૪-૨-૩૨' થી અભ્યાસમાં વા ધાતુના આ ને ઞ આદેશ. આ સૂત્રથી પTM ધાતુના આ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વપુઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓએ પીધું. ધે ધાતુને અદ્યતનીનો વિ પ્રત્યય. ‘સાત્ સજ્જ્વ૦ ૪-૨-૨’ થી થે ધાતુના ૫ ને આ આદેશ. ‘ટ્યું શ્વેર્વા રૂ-૪-૬૬' થી વિ ની પૂર્વે ૩ પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઘા ને દ્વિત્ય. અભ્યાસમાં આ ને -હસ્વ ૩૬ આદેશ. ‘દ્વિતીય૦૦૪-૨-૪૨' થી અભ્યાસમાં ધ્ ને ર્ આદેશ. આ સૂત્રથી ઘા ધાતુના સાઁ નો [તેની પરમાં અશિત્ સ્વરાદિ હિત્ ૐ (અ) પ્રત્યય હોવાથી] લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અથર્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેણે પીધું. પા ધાતુને પરોક્ષાનો થવું પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂ ધાતુને કિત્વ. પાઁ ના માઁ ને અભ્યાસમાં -હસ્વ ઃ આદેશ. થવુ પ્રત્યયની પૂર્વે ‘J-૬૦ ૪-૪-૮’ થી રૂ. આ સૂત્રથી જ ધાતુના આ નો લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી થિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેં પીધું. વિ+અતિ+રા ધાતુને “વિાવ્યતિ૦૩-૩-૨૩ થી આત્મનેપદનો વર્તમાનામાં ૬ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી TM ધાતુના અન્ય આ નો લોપ થવાથી વ્યતિરે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પરસ્પર આપું છું. વરૂ ધાતુને અદ્યતની નો અર્ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ‘સિનદ્ય રૂ-૪-બ્રૂ’ થી સિદ્ પ્રત્યય. ‘સિન્ વિષે ૪-૨-૧૨’ થી અન્ ને પુર્ આદેશ. વિદ્યુતિવા૦ ૪-૩-૬૬' થી સિધ્ નો લૉપ. આ
૨૧૪
