Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
सस्त: सि ४।३।९२॥
શું છે અન્ને જેના એવા સત્તા ધાતુના અન્ય ને શત્ સાદિ નિ થી શરૂ થતો પ્રત્યયના વિષયમાં તાદશ પ્રત્યેના વિધાન પ્રસંગે ત્ આદેશ થાય છે. વર્ ધાતુને પવિષ્યનતી માં સકારાદિ
ત્તિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી સન્ત વત્ ધાતુના અન્ય ને ત્ આદેશ થવાથી વસ્યતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - રહેશે. તે રૂતિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સારાં જ ધાતુના અન્ય સ્ને, શિત્ સાદ્રિ પ્રત્યયના વિષયમાં ત્ આદેશ થાય છે. તેથી ધાતુને અશિત્ આશિશ્ન પ્રત્યય. “વનસૃ૦ ર-૧-૮૭ થી ગુ ને આદેશ. ‘પદ્ધો:- ૨-૧-૬૨’ થી ને આદેશ. નાગન્ત ર-૩-૧૫” થી ફને ૬ આદેશ થવાથી પક્ષીણ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં રજૂ ધાતુના ૬ ને આ સૂત્રથી ત્ આદેશ થતો નથી. અર્થ - તે યજ્ઞ કરે. નીતિ વિન?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શિન્ સદ્ધિ જ પ્રત્યયના વિષયમાં સન્ત ધાતુના અન્ય ને ન્ આદેશ થાય છે. તેથી વત્ ધાતુને મણિમાં સી પ્રત્યય. ‘તાશિ૦૪-૪-રૂર થી ની પ્રત્યયની પૂર્વે રૂ નાખ્યાં ર-ર-૧ થી સીખ પ્રત્યાયના ને આદેશ થવાથી વશિષીણ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં ના કારણે સાદિ પ્રત્યય સ્વરાદિ થવાથી તેની પૂર્વેના સા ધાતુના ને આ સૂત્રથી – આદેશ થતો નથી. અર્થ - તે ઢાંકે. વાતામ્ ઈત્યાદિ સ્થળે સિદ્ પ્રત્યયના વિષયમાં સિદ્ પ્રત્યયની પૂર્વે જ વણ ધાતુના ટૂ ને આ સૂત્રથી લૂ આદેશ થાય છે... ઈત્યાદિ સ્વયં વિચારવું. રા.
૨૧૨
