Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રણામીચંન્નડ કારાણી
સંજ્ઞાવાળા ધાતુઓને છોડીને અન્ય ધિત્વ કરાએલા ધાતુના નક્ષ દ્રિા ના રાષ્ટ્ર અને શાન્ આ પાંચ ધાતુના તેમજ ના પ્રત્યયના માં ને; તેની પરમાં વ્યસ્જનથી શરૂ થતો
વત્ -શિત્ પ્રત્યય હોય તો હું આદેશ થાય છે. આ ધાતુને વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. ‘વ: શિતિ ૪-૧-૧૨ થી ૫ ધાતુને ધિત્વ. ‘-સ્વ. ૪-૧-૩૯થી મા ધાતુના મા ને અભ્યાસમાં હસ્વ ન આદેશ. એ મને ‘g-- ૪-૧-૧૮થી રૂઆદેશ. મિHT + તે આ અવસ્થામાં મા ને આ સૂત્રથી ડું આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નિમીતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તે માપે છે. – ધાતુને વર્તમાનાનો તર્ પ્રત્યય. ‘વાધે-રંવ: ૪-૨-૧૦૫થી જૂ ના ને હસ્વ ૩ આદેશ. “યા ૩-૪-૭૯ીથી તદ્ ની પૂર્વે જ્ઞા પ્રત્યય. તેના મા ને આ સૂત્રથી ડું આદેશાદિ કાર્ય થવાથી સુનીત: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓ બે કાપે છે. એક્શન રૂતિ મ્િ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ રા સંજ્ઞાવાળા ધાતુથી ભિન્ન ધિત્વ કરાએલા ધાતુના નક્ષ વગેરે પાંચ ધાતુના અને ના પ્રત્યયના આ ને તેનાથી પરમાં અવિત્ શિત્ વ્યસ્જનાદિ જ પ્રત્યય હોય તો ડું આદેશ થાય છે. તેથી મિતે અહીં સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી માં ધાતુના મા ને આ સૂત્રથી ડું આદેશ થતો નથી. [પ્રક્રિયાદિ માટે જુઓ સૂ.નં.૪-૨-૯૬] ૩૮ રૂતિ વિશ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તા સંજ્ઞાવાળા ધાતુઓને છોડીને જ અન્ય ધિત્વ કરાએલા ધાતુના વગેરે પાંચ ધાતુના અને ના પ્રત્યયના એ ને તેની પરમાં વિ શિત્ જનાદિ પ્રત્યય હોય તો હું આદેશ થાય છે. તેથી અને થા ધાતુને વર્તમાનાનો તમ્ પ્રત્યય. તા અને થા ધાતુને ધિત્વ. અભ્યાસમાં મા ને હસ્વ
૮૮
