Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અવસ્થામાં કને “થાતોરિવર-૨-૧૦” થી ૩ આદેશાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થક્રમશ: તે બોલે છે. તેઓ બે બોલે છે. તેઓ બોલે છે. તું બોલે છે. તમે બે બોલો છે.
आशिषि तु - ह्योस्तातङ् ४।२।११९॥
આશિષુ અર્થવાળા પજ્ઞમીના તુ અને દિ પ્રત્યયને વિકલ્પથી તતિ (તાત) આદેશ થાય છે. નવું ધાતુને પશ્ચમીનો તુ અને હિ પ્રત્યય. ‘ ઈo ૩-૪-૭૧'થી નવું ધાતુની પરમાં વુિં [A] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી તુઅને હિ પ્રત્યયને તાતિ આદેશ થવાથી બંન્ને સ્થાને નીવતાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તાતઃ આદેશ ન થાય ત્યારે 'અત: પ્રત્યય૦૪-૨-૮૫” થી દિ નો લોપ થવાથી નીવતુ અને નવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - આપ જીવો. તું જીવે. ૬ ધાતુને પશ્ચમીનો દિ પ્રત્યય. ‘દ્વિત:૦૪-૪-૯૮ થી નર્ધાતુના
ની પૂર્વેનો આગમ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ દિ પ્રત્યયની પૂર્વે શત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી દિ ના સ્થાને તાતફ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નન્વતતુ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં તાતિ આદેશ ન થાય ત્યારે ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે હિં નો લોપ થવાથી નન્દ્ર ત્વમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ--તું આનંદ પામ, મણિપતિ શિમ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ મણિ અર્થવાળા જ પશમીના તુ [] અને દિ પ્રત્યયને વિકલ્પથી તાતફ આદેશ થાય
૧૦૭
