Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
બેનિટિ કારાદરા
નદ્ શિત્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો [અનિટુ અશિલ્ પ્રત્યયના વિષયમાં પણ તેની પૂર્વે રહેલા બિ પ્રત્યયનો લોપ થાય છે. તક્ષ ધાતુને પ્રયો૩-૪-૨૦” થી ળિ પ્રત્યય. તfક્ષ ધાતુને અદ્યતનીનો દ્રિ પ્રત્યય. “જિ-ઝિ૦ ૩-૪-૫૮' થી દિ ની પૂર્વે ૪ [5] પ્રત્યય. દિર્ધાતુ:૦૪-૧-૧ થી તક્ષ ધાતુને ધિત્વચન.. ૪-૧-૪૪ થી અભ્યાસમાં અનાદિવ્યજનનો લોપ. મતતક્ષણિT+આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી નિ પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સતતક્ષતું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પતલું કરાવ્યું. ચિત્ ધાતુને વુદ્ધિમ્યો૩-૪-૧૭’ થી નિદ્ [] પ્રત્યય. ‘તોપત્યિસ્ય ૪-૩-૪ થી ચિત્ ધાતુના ઉપાન્ય રૂ ને ગુણ ઇ આદેશ થવાથી નિષ્પન્ન ચેતિ ધાતુને “ ફતો . પ-૨-૪૪ થી વિહિત અશિ અને પ્રત્યયના વિધ્યમાં ચેતિ ધાતુના દ્િ નો [ડું નો આ સૂત્રથી લોપ. ત્યારબાદ મને પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ચેતન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - આત્મા. નિટીતિ વિમ્ ? આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ નિ જ
શત્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા જ પ્રત્યયનો લોપ થાય છે. તેથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ધાતુને [િ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન કારિ ધાતુને શ્વસનીનો તા પ્રત્યય. ‘હતા. ૪-૪-૩૨ થી તા પ્રત્યયની પૂર્વે રૂ, રિ+ડૂ+તા આ અવસ્થામાં તે અશિત્ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી તેની પૂર્વે રહેલા બિ પ્રત્યાયનો આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. જેથી નમિનો ૪-૩-૧' થી કારિ નારૂને ગુણ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી પિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કરાવશે. ૮રૂા.
