Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રત્યય. મન ૩-૨-૧૫૪થી સ્વી ને ય આદેશ. આ સૂત્રથી
મ ધાતુના રૂ ને [ળિ ને આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રણમધ્ય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શાન્ત કરીને. નયોતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ લઘુ વર્ણથી જ પરમાં રહેલા નિ પ્રત્યયને; તેની પરમાં ય, [4] પ્રત્યય હોય તો કર્યું આદેશ થાય છે. તેથી પ્રતિપાદિ [તિરૂપNિ ] ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વત્વા પ્રત્યય. વા પ્રત્યયને ય| આદેશ.
નિ૪િ-૩-૮૩ થી પ્રતિપતિ ધાતુના રૂ નો [ળિ નો લોપ થવાથી પ્રતિપાદ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પ્રતિપાદ્રિ ધાતુનો જ પ્રાય, દીર્ઘ મા થી પરમાં હોવાથી તેને આ સૂત્રથી મદ્ આદેશ થતો નથી. યદ્યપિ પ્રમ અને પ્રતિપાદ્રિ બંન્ને ધાતુનો બિ પ્રત્યય વ્યસ્જન મૂ અને હું થી પરમાં છે લઘુ કે દીર્ધ વર્ણથી પરમાં નથી પરન્તુ લઘુવર્ણ અને ળિ પ્રત્યય એ બેની વચ્ચે એક વર્ણ વિજનનું વ્યવધાન અહીં ગ્રાહ્ય હોવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઉદાહરણાદિ સંગત છે. અન્યથા આ સૂત્રથી વિહિત કર્યું સાર્થક નહીં બને. અર્થ આપીને.
આ વાગડો કાપાટા
મા ધાતુની પરમાં રહેલા જિને તેની પરમાં યક્ પ્રત્યય હોય તો વિકલ્પથી આ આદેશ થાય છે. પ્ર [ [+T] ધાતુને પ્રાધાને પ-૪-૪૭ થી વત્વા પ્રત્યય. મનગ:૦૩-૨-૧૫૪થી
૨૦૭
