Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 130

૪-૧-૪૦’થી ર્ આદેશ. ખુદુ + અન્તિ આ અવસ્થામાં હૈં ના ૩ ને વ્ આદેશ. ‘સન્તો નો તુ ૪-૨-૯૪'થી અન્તિ ના ર્ નો લોપ થવાથી જીતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - હોમ કરે છે. રૂ [૧૦૭૫] ધાતુને પશમીનો સત્તુ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી રૂ ધાતુને વ્ આદેશ થવાથી યન્તુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓ જાય. અગ્વિતીતિ વ્હિમ્ ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પિત્ અને વિ પ્રત્યયથી ભિન્ન જ સ્વરાદિ શિત પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા હૈં અને રૂ ધાતુના અન્ય નામી સ્વરને અનુક્રમે વ્ અને પ્ આદેશ થાય છે. તેથી હૈં ધાતુને હ્યસ્તનીનો અન્ પ્રત્યય. હૈં ને કિત્વ. અભ્યાસમાં હૈં ને ઝ્ આદેશ. ‘સદ્ ધાì૦ ૪-૪-૨૯’થી ધાતુની પૂર્વે અદ્. ‘ન્યુ નક્ષ૦ ૪-૨-૯૩’થી અદ્ પ્રત્યયને પુત્ આદેશ. ‘પુર્ પૌ ૪-૩-૩’થી અનુદુ + ૩ર્ આ અવસ્થામાં હૈં ના ૩ ને ગુણ ઓ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી અનુહવુ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પિત્ પુર્ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી TM ધાતુના ૩ ને વ્ આદેશ થતો નથી. અર્થ - તેઓએ હોમ કર્યાં. હૈં ધાતુને પશમીનો નિર્ [જ્ઞાનિ] પ્રત્યય. ‘નમિત્તે૦ ૪-૩-૧’થી રૂ ધાતુને ગુણ જ્ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી અયનિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં વિદ્ આનિક્ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી તેની પૂર્વે રહેલા રૂ ધાતુના રૂ ને આ સૂત્રથી ય્ આદેશ થતો નથી. અર્થ - હું જઉં. IIII
૧૨૫