Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ટ્ર - ગ્રી - શા - ઇછી - સો વીકારાદ્દા
છે [૨૮]; ઘા []; શા [૪૭]; છ [૪૮] અને સા. [૧૧૫૦,૪૪) ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો પરસૈપદમાં વિકલ્પથી લુપુલિોપ થાય છે અને ત્યારે સિદ્ ની પૂર્વે યથાપ્રાપ્ત પણ ર્ થતો નથી. છે, , શો, છો અને જો અથવા હૈ ધાતુને અઘતનીનો પરસ્વૈપદમાં દ્રિ ]િ પ્રત્યય. “સત્ સયo ૪-૨-૧થી ધાતુના સધ્યક્ષર ઇમો અને છે ને આદેશ. હિં પ્રત્યયની પૂર્વે સિનદo ૩-૪-૫૩’થી સિદ્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી તેનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે થાત્ બ્રાન્ અશાત્ મછાત્ અને સાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સિદ્ પ્રત્યયનો લોપ ન થાય ત્યારે “:સિન ૪-૩-૬૫'થી સિદ્ ની પરમાં પરાદિ ત [] થવાથી અનુક્રમે મહાસત્
પ્રાસીત ગણાતીત છાત્ અને મસાણીતું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થકમશ: તેણે પાન કર્યું. તેણે સુંવ્યું. તેણે પતલું કર્યું. તેણે કાપ્યું. તેણે નાશ કર્યો અથવા તે નાશ પામ્યો.iદ્દા
तन्भ्यो वा त-थासि न्-णोश्च ४।३।६८॥
તનાદિ ગણના [૧૪૯૯ થી ૧૫૦૭ ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો; તેની પરમાં 7 અથવા થાત્ પ્રત્યય હોય તો વિકલ્પથી લોપ થાય છે, અને ત્યારે ધાતુનાનું અને જુનો લોપ થાય
૧૮૬
