Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
पिबैति - दा - भू- स्थ: सिचो लुप् परस्मै न चेट
કારાદ્દા
T [૨]; { [૧૦૭૪, ૧૦૭૫]; સા સંજ્ઞક, મૂ અને સ્થા ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો પરસૈપદમાં લુપલોપ થાય છે, અને ત્યારે સિ પ્રત્યયની પૂર્વે તા . ૪-૪-૩ર થી યથાપ્રાપ્ત [] થતો નથી. પા; ૩ [3] +[]; રા અને ઘા [ સંજ્ઞક); મૂ તથા સ્થા ધાતુને અધતનીનો દિ તિ) પ્રત્યય. “સિગાં ૩-૪-૫૩ થી દ્રિ ની પૂર્વે સિદ્ પ્રત્યય.
ખો. ૪-૪-૨૩થી બંન્ને રૂ ધાતુને આ આદેશ. આ સૂત્રથી સિદ્ પ્રત્યયનો લોપ...વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે સપાત્ માત્ અધ્યાત્ મા સધાત્ સમૂહુ અને કથાત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ:- તેણે પીધું. તે ગયો. તેણે જાણ્યું. તેણે આપ્યું. તેણે ધારણ કર્યું. તે થયો. તે ઉભો રહ્યો. પ તિ શિ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વન રૂા સંશક પૂ અને ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો પરસ્મપદમાં જ લોપ થાય છે - અને ત્યારે સિદ્ ની પૂર્વે યથાપ્રાપ્ત થતો નથી. તેથી કપાસિત સ હૈ. અહીં પ ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો આત્મપદમાં આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. પર ધાતુને અધતનીનો કર્મમાં સત્તા પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ પર ધાતુની પરમાં સિદ્ પ્રત્યય. મનતો ૪-ર-૧૧૪ થી અન્ને સત્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી કપાસતી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેઓ વડે પાણી પીવાયું. દૂદા
૧૮૫
