Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
सनस्तत्राऽऽवा ४।३।६९॥
સન્ ધાતુ [૧૫૦૦]ના સ્વરને; તેનાથી પરમાં રહેલા સિદ્ પ્રત્યયનો; તેમજ ધાતુના મૈં નો લોપ થાય ત્યારે વિલ્પથી આ આદેશ થાય છે. સૂ.નં.૪-૩-૬૮ માં જણાવ્યા મુજબ સન્ ધાતુને અદ્યતનીમાં ત અને થાર્ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન જ્ઞ + R + T અને જ્ઞ + + થાર્ આ અવસ્થામાં ૬ ના અ ને આ સૂત્રથી આ આદેશ થવાથી અસાત અને અમાથા: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી આ આદેશ ન થાય ત્યારે અસત અને અમથા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - તેણે આપ્યું. તેં આપ્યું. તતિ પ્િ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સન્ ધાતુની પરમાં રહેલા સિદ્ નો તેમજ ધાતુના મૈં નો લોપ થયો હોય ત્યારે જ તેના સ્વરને વિકલ્પથી આ આદેશ થાય છે. તેથી સ.નં. ૪-૩-૬૮માં જણાવ્યા મુજબ નિષ્પન્ન અનિષ્ટ અહીં સન્ ધાતુના ૐ ને આ સૂત્રથી આ આદેશ થતો નથી. અર્થ - તેણે આપ્યું. ।।દ્દશા
ઘુડ્ -હવાસ્તુનિટસ્તથો: ૪ારૂા૭ના
ત્ અથવા ર્ છે આદિમાં જેના એવો ર્િ અથવા થવિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા ઘુટ્ વર્ણાન્ત અને -હસ્વ સ્વરાન્ત ધાતુની પરમાં રહેલા અનિદ્ સિક્ પ્રત્યયનો લોપ થાય છે.
૧૮૮
