Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
આગમ. ‘તૌ મુ-મૌ -રૂ-૪' થી મુ ના મ્ ને ૐ આદેશ. નામ્ય ધાતુને શ્વસ્તનીનો તા પ્રત્યય. ‘સ્વાદ્યશિતો૦ ૪-૪-૨૨’ થી તા પ્રત્યયની પૂર્વે ટ્. ‘અત: ૪-રૂ-૮ર’ થી ય ના 7 નો લોપ. આ સૂત્રથી ય્ નો લોપ થવાથી નમિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કુટિલ રીતે જશે. વ્વજ્ઞાત્યેિવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વ્યઞ્જનાન્ત જ ધાતુથી પરમાં રહેલા ય્ નો તેની વ્ પરમાં અશિત્ પ્રત્યય હોય તો લોપ થાય છે. તેથી સ્વરાન્ત નૂ ધાતુને ‘વ્યજ્ઞના૦ ૩-૪-૧’ થી યરૂ પ્રત્યય. ‘સન્યઽન્ન ૪-૨-૩' થી જૂ ધાતુને દ્વિત્યું. ‘આ-મુળT૦ ૪-?-૪૮' થી અભ્યાસમાં ૐ ને ગુણ ો આદેશ. સ્નોત્સૂય ધાતુને વસ્તનીમાં તા પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ તા પ્રત્યયની પૂર્વે ટ્. ય ના ૪ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી તોત્સૂચિત આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં સ્વરાન્ત ધાતુની પરમાં રહેલા યુ નો આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. અર્થ - વારંવાર કાપશે. અશિતીતિ વિમ્ ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વ્યઞ્જનાન્ત ધાતુની પરમાં રહેલા વ્ નો તેની પરમાં શત્ જ પ્રત્યય હોય તો લોપ થાય છે, તેથી ચેમિદ્યતે અહીં શિત્ વર્તમાનાના તે પ્રત્યયની પૂર્વેના ર્ નો આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. મિલ્ ધાતુને ‘વ્યજ્ઞના૦ રૂ-૪-૧’ થી ય≤ પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ મિક્ ધાતુને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યઞ્જનનો લોપ. અભ્યાસમાં રૂ ને ગુણ ૬ આદેશ. ‘દ્વિતીય૦ ૪-૨-૪ર' થી અભ્યાસમાં મૈં ને વ્ આદેશ. વેમિદ્ય ધાતુને વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. તેની પૂર્વે “ર્જાય ૩-૪-૭૨' થી રાવ્ [] પ્રત્યય. ‘નુસ્યા૦ ૨-૧-૧૩’ થી ય ના ૪ નો લોપ થવાથી મિદ્યતે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વારંવાર HE &.112011
૨૦૧
