Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જ સ્વરને ગુણ આદેશ થતો નથી. તેથી હૈં ધાતુને પશ્ચમીનો જ્ઞાનિર્ પ્રત્યય. હૈં ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ દ્વિત્ય. અભ્યાસમાં ‘હોર્ન: ૪-૧-૪૦’થી ૬ ને ર્ આદેશ. ‘નૉમિનો ૪-૩-૧’થી જુઠ્ઠું ના અન્ય ૩ ને ગુણ ો આદેશાદિ કાર્ય થવાથી નુહવાનિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં આ સૂત્રથી વ્યુક્ત ધાતુના અન્ય સ્વરને ગુણ આદેશનો નિષેધ થતો નથી. અર્થ - હું હોમ કરું. શીતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્વરાદિ શિત્ જ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા વ્યુક્ત ધાતુના ઉપાન્ય સ્વરને ગુણ આદેશ થતો નથી. તેથી નિત્ ધાતુને વ્ પ્રત્યય. ‘વિર્ધાતુ:૦ ૪-૧-૧'થી નિન્ ને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગ્ નો લોપ. નિનિત્ + ળવું [s] આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી ઉપાન્ય સ્વર ૐ ને ગુણ હૈં આદેશનો નિષેધ ન થવાથી “નયોપાત્ત્વસ્વ ૪-૩-૪'થી ગુણ ૬ આદેશ થવાથી નેિન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સાફ કર્યું. ॥૪॥
हविणोरप्विति व् - यौ ४ | ३ | १५ ।।
–
વિદ્ અને વિદ્ પ્રત્યયને છોડીને અન્ય શિત્ સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા હૈં ધાતુના અન્યનામી સ્વરને व् આદેશ થાય છે. તેમજ રૂ ધાતુના અન્ય નામી સ્વરને ય્ આદેશ થાય છે. હૈં ધાતુને વર્તમાનાનો અન્તિ પ્રત્યય. “દ: શિતિ ૪-૧-૧૨'થી હૈં ધાતુને દ્વિત્વ. અભ્યાસમાં હૈં ને હોર્ન:
૧૨૪
