Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
सिचि परस्मै समानस्याऽडिति ४।३।४४॥
સમાન સ્વર છે અત્તમાં જેના એવા ધાતુના સ્વરને; તેની પરમાં પરસ્મપદના વિષયભૂત ફિત્ સિવાયનો સિદ્ પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિ થાય છે. રિ ધાતુને પરમૈપદમાં અદ્યતનીનો હિ તિ] પ્રત્યય. તેની પૂર્વે સિનતામ્ ૩-૪-૫૭થી સિન્ પ્રત્યય. “સિન ૪-૩-૬૫થી સિદ્ ની પરમાં છું. “નાવો ૨-૩-૧૫રથી સિદ્ ના ને ૬ આદેશ. આ સૂત્રથી રિ ના રૂને વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સર્વવત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- તેણે ભેગું કર્યું. પર તિ વિ? આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરસ્મપદના જ વિષયમાં સમાન સ્વરાન્ત ધાતુના સ્વરને, તેની પરમાં હિ સિવાયનો સિ પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી , ધાતુને આત્મપદના વિષયમાં અધતનીનો ત પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ત ની પૂર્વે સિ. સિદ્ ના ને આદેશ. જૂના યોગમાં તુને તવચ૦૧-૩-૬૦થી આદેશ. નામનો ૪-૩-૧થી ચુ ધાતુના ૩ને ગુણ નો આદેશ..વગેરે કાર્ય થવાથી મળ્યો આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-તે ભ્રષ્ટ થયો. અહીં આત્મપદનો વિષય હોવાથી તે વૃદ્ધિ થતી નથી. | સમનતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પરસ્મપદના વિષયમાં સમાન સ્વરાના જ ધાતુના અન્ય સ્વરને તેની પરમાં હિન્દુ સિવાયનો સિદ્ પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી તું: વિવ૫૦ ૩-૪-૨૫થી નૌરિવાવારીત્ આ અર્થમાં જો નામને આચારાર્થક વિપુ[] પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન નો ધાતુને અધતનીનો પરસ્મપદમાં દ્રિ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે ઉપર જણાવ્યા મુજબ સિ પ્રત્યય. તેની પરમાં હું. ‘તાશિતો ૪-૪-૩૨'થી સિની પૂર્વે , કૃતિ ૪-૩-૭૧'થી સિદ્નો લોપ. + જો
૧૫૮
