Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 177

વધુ ધાતુના ઉપન્ય ને આ સૂત્રથી વૃદ્ધિનો નિષેધ...વગેરે કાર્ય થવાથી નન્ય: અને વ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - ઉત્પન્ન કરવા યોગ્ય જન્ય અનિત્ય. બાંધવા યોગ્ય. વન અને વધુ ધાતુને અધતનીનો ભાવમાં ત પ્રત્યય. “પાવવા ૩-૪-૬૮થી તેની પૂર્વે ગિદ્ પ્રત્યય; અને તેનો લોપ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ નાનું અને વધુ ધાતુના ઉપાજ્ય મ ને આ સૂત્રથી વૃદ્ધિનો નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી શનિ અને સર્વાધિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: ઉત્પન્ન થવાયું. બંધાયું..૧૪
મોડનિ - કિ - મિ -'મિ - મિ -
वमाऽऽचम: ४।३।५५॥
મ્યમ્ નમ્ વિમ્ અને આ + ધાતુને છોડીને અન્ય મન્ત ( જેના અને છે તે મકારાન્ત ધાતુના ઉપાસ્ય મને તેની પરમાં વૃ-બિત કે ખિ પ્રત્યય હોય અથવા ગિ પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિ થતી નથી. શમ્ ધાતુને ભાવમાં “પાવાડwત્ર ૫-૩-૧૮'થી ઘણું [4] પ્રત્યય. ધાતુના ઉપાસ્ય મને ‘સ્થિતિ ૪-૩-૫૦થી પ્રાપ્ત વૃદ્ધિનો આ સૂત્રથી નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી શમ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ શાન્તિઃ શમ્ ધાતુને *-વૌ પ-૧-૪૮થી ૧ [1] પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રથી શમ્ ધાતુના ઉપાજ્ય ને વૃદ્ધિનો નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી શમી: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શાન્ત થનાર.
૧૭૨