Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
उद्यमोपमौ ४ | ३ |५७॥
વ્ + યમ્ અને ૩૫ + રમ્ ધાતુના ઉપાન્ય અ ને; તેની પરમાં ઘન્ [] પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિના અભાવનું નિપાતન કરાય છે. વ્ + યમ્ અને ૩૫ + રમ્ ધાતુને ‘માવાઽર્તો: ૫-૩-૧૮’થી ઘણ્ પ્રત્યય. યમ્ અને રમ્ ધાતુના ઉપાન્ય ૬ ને ‘િિત ૪-૩-૫૦’થી વૃદ્ધિ આ આદેશની પ્રાપ્તિ હતી, તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ...વગેરે કાર્ય થવાથી દ્યમ: અને પરમ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - પ્રયત્ન. વિરામ, IIII
णिद्वाऽन्त्यो णव् ४।३।५८।
પરોક્ષજ્ઞ વિભતિના ઉત્તમ [પ્રથમ] પુરુષના વ્ [f] પ્રત્યયને વિકલ્પથી ટ્વિટ્ ભાવ થાય છે. વિ ધાતુને પરોક્ષામાં ઉત્તમ પુરુષનો [અન્ત્ય] વ્ પ્રત્યય. વિ ધાતુને ક્રિશ્ચંદુ:૦ જું--?’ થી દ્વિત્વ. આ સૂત્રથી વ્ પ્રત્યયને નિત્ ભાવ. વ્ ની પૂર્વેના વિ ધાતુના અન્ય રૂ ને ‘નામિનો ૪-૩-૫૧’ થી વૃદ્ધિ છે આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી વિદ્યાય આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ળવું ને નિર્વીર્ ભાવ ન થાય ત્યારે ૐ ને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વૃદ્ધિ ન થવાથી ‘મિનો॰ ૪-૩-૧' થી ગુણ ૬ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વિષય આવો પ્રયોગ થાય છે.
૧૭૫
