Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ધ્રા માં સ્થાના તામ્ કૃશ અને * ધાતુને પશમીનો દિ પ્રત્યય. હિ ની પૂર્વે ‘ર્યન -૪-૭૨ થી શત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૫ ધાતુને પિવ, ધ્રા ધાતુને નિઝ, મા ધાતુને થમ; Wા ધાતુને તિ; ના ધાતુને મન; તામ્ ધાતુને ય; Tધાતુને પશ્ય અને શ્રધાતુને
આદેશ. “સતા પ્રત્યા @ ૪-૨-૮૧” થી દિ પ્રત્યયનો લોપ. ‘તુ ર-૨-૨૨૩ થી શત્રુ પ્રત્યયની પૂર્વેના આ નો લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી પિત્ત નિ થમ તિક મન પર અને કઈ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ કમશ:- પી. સુંઘ. તપાવ. ઉભો રહે. અભ્યાસ કર. આપ જો. જા. ધાતુને વર્તમાનાનો તે પ્રત્યય. તેની પૂર્વે સુવા : રૂ-૪-૮૨ થી ૪ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી શત્ ધાતુને શીય આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી શીયો [શ શિતિ ૨--૪ થી અહીં આત્મપદ વિહિત છે.] આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-દુઃખી થાય છે. આવી જ રીતે સદ્ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ પશ્ચમીનો દિ પ્રત્યય. તેની પૂર્વે શ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી સન્ ધાતુને આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સીદ્ર આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - દુ:ખી થા..૨ ટા.
क्रमो दीर्घः परस्मै ४।२।१०९॥
તિવું વગેરે પ્રત્યયો અવ્યવહિત પરમાં ન હોય તો પરસ્મપદના કારણે થયેલા શિત્ પ્રત્યાયની પૂર્વે રહેલા ધાતુના ને દીર્ઘ આ આદેશ થાય છે. મ્ ધાતુને પશ્ચમીનો દિપ્રત્યય. હિં.
