Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જ
જ્ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી નિર્વાળો મુનિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મુનિ મુક્ત થયા. અવાત કૃતિ વિમ્ ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વાયુથી ભિન્ન જ કર્તા હોય તો નિર્ + વા ધાતુથી પરમાં રહેલા રૂ પ્રત્યયના સ્ ને ર્ આદેશનું નિપાતન કરાય છે. તેથી નિર્વાતો વાત: અહીં વાયુ કર્તા [તભિન્ન કર્તા ન] હોવાથી નિર્ + વા + TM આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી TM પ્રત્યયના ૢ ને ૬ આદેશ થતો નથી. અર્થ - વાયુ બંધ થયો. II9RI
अनुपसर्गाः क्षीबोल्लाघ શ પુત્ત્તોત્પુર્છ - સંપુઠ્ઠા: ૪ારાદા
-
परिकृश
क्षीब उल्लाघ कृश परिकृश फुल्ल उत्फुल्ल भने सम्फुल्ल भा શબ્દો જો ઉપસર્ગરહિત હોય તો તે રૂ પ્રત્યયાન્ત શબ્દોનું નિપાતન કરાય છે. ક્ષીર્ [૬૧] ધાતુને વ્ + હ્રાધ્ ધાતુને વૃક્ ધાતુને તેમજ પત્તિ + રૂ ધાતુને ‘- વર્તે ૫-૧-૧૭૪’થી TM પ્રત્યય. આ સૂત્રથી નિપાતનના કારણે રૂ પ્રત્યયની પૂર્વે ‘સ્તાઇશિતો ૪-૪-૩૨૪થી વિહિત રૂટ્ નો નિષેધ અને TM પ્રત્યયના ર્ નો લોપ...વગેરે કાર્ય થવાથી ક્ષીવ: ઉચ્છ્વાય: વૃશ: અને શિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - અહંકારી. સમર્થ. દુર્બલ. દુર્બલ. ત્ [૪૪] đત્ + ત્ અને સમ્ + ત્ ધાતુને TM પ્રત્યય. આ સૂત્રથી TM પ્રત્યયના સ્ ને ૢ આદેશ. ‘તિ ચોપાત્ત્વા ૪-૧-૫૪’થી ન્ ધાતુના ૬ ને ૩ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી
૭૪
