Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 37

૪-૪-રર' થી ધાતુની પૂર્વે સદ્. “બસમાન. ૪-૨-દર' થી અભ્યાસને અનુવઃ ભાવ. ચર્ચ ૪-૨-૧૨ થી અભ્યાસમાં આ ને આદેશ. એ રૂને તો ૪-૨-૬૪ થી દીર્ઘ આદેશ. વગેરે કાર્ય થવાથી પીપરત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - રંધાવ્યું.
ધાતુને પ્રો. રૂ-૪-૨૦” થી બિજુ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન આદિ ધાતુને અદ્યતનીનો દ્રિ પ્રત્યય. હિ ની પૂર્વે ૩ઃ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી માના મા ને હસ્વ આદેશ. “સ્વ.૪-૨-૪' થી. દિ ને ધિત્વ. રનિટિ ૪-૨-૮૩ થી ળિ નો લોપ. વગેરે કાર્ય થવાથી મા મવાનું મટિરન્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તમો ભમાડો નહીં.
અસમાનત્તોપ - શાલિત તિ શિ?- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાનત્ત્વોપર ધાતુ તેમ જ શા અને હિન્દુ ધાતુને છોડીને જ અન્ય ધાતુના ઉપાજ્ય વર્ણન; તેની પરમાં ૩ પરક nિ પ્રત્યય હોય તો હસ્વ આદેશ થાય છે. તેથી સત્યરાત્ માણાસત્ અને માં બવાનું મોળિખત્ અહીં સમાવલોપી મતિ +
નિ ધાતુના શણ ધાતુના અને હિન્દુ મો ધાતુના મા તથા મો ને આ સૂત્રથી હસ્વાદેશ થતો નથી. રીનાનમતિન્તવાનું આ અર્થમાં તિરાનું નામ “વિદુનં. ૩-૪-૪ર” થી નિદ્ પ્રત્યય. રાજ્યસ્વરાજે ૭-૪-૪૩ થી અત્યસ્વરાદિ મન્ ભાગનો લોપ થવાથી સિનિ - આ સમાન લોપી ધાતુ બને છે. તેને ઉપર જણાવ્યા મુજબ અઘતનીનો દ્રિ પ્રત્યય. દ્વિની પૂર્વે પ્રત્યય. રષિ ની પૂર્વે મ ર ને ધિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યસનનો લોપ. ‘-સ્વ: ૪-૧-૩૯” થી અભ્યાસમાં મા ને હસ્વ ન આદેશ..વગેરે કાર્ય થવાથી અત્યરત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - રાજાથી વધી ગયો. શાન ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ |િ પ્રત્યય. પ્રિયકાન્ત શાન ધાતુને અધતનીનો દ્રિ પ્રત્યય. ૯િ ની પૂર્વે ૩ પ્રત્યય. પણ ધાતુને ધિત્વ. અભ્યાસમાં અનાદિવ્યશનનો
૩૨