Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 05
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
છાઃિ ધાતુને “પુનાનિ ઇ: ૫-૩-૧૩૦થી [૪] પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ને હસ્વ મ આદેશ. ‘જનિટિ ૪-૩-૮૩’થી નિ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રછા છેઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ [બંન્નેનો] છછું, પાંદડું અથવા હોઠ. પોપHસ્થ રેતિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ એક જ ઉપસર્ગપૂર્વક અથવા ઉપસર્ગ રહિત એવા છ ધાતુના સ્વરને હસ્વ આદેશ થાય છે. તેથી સમુદ્ર અહીં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બે ઉપસર્ગપૂર્વક છેઃ ધાતુને ળિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે; પરન્તુ આ સૂત્રથી આ ને -હસ્વ ૩ આદેશ થતો નથી. અર્થ – પલંગાદિનું આવરણ.રૂ૪ો
उपान्त्यस्याऽसमानलोपि - शास्वृदितो डे ४।२।३५॥
જેના સમાન સ્વરનો લોપ થવાનો છે - તે સમાનલોપી ધાતુને તેમ જ શાનું અને * જેમાં ઈત્ છે - તે હિત ધાતુને છોડીને અન્ય ધાતુના ઉપાજ્ય વર્ણન; તેની પરમાં ડર પ્રત્યય હોય તો હસ્વ આદેશ થાય છે. પર્ ધાતુને પ્રયો, રૂ-૪-૨૦’ થી [િ પ્રત્યય. ળિતિ ૪-૩-૧૦ થી ઉપાજ્ય મને વૃદ્ધિ માં આદેશ. પચિ ધાતુને હિ [અઘતની] પ્રત્યય. “જિ-ઉઝ-ઝું રૂ-૪-૧૮’ થી ૯િ ની પૂર્વે પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૩ પરક ળિ પ્રત્યયની પૂર્વેના પાત્ સ્વરૂપ ધાત્વવયવના ઉપાજ્ય ૩ ને હસ્વ ૩ આદેશ. “દ્ધિ થતુ:૦૪-૨-૨ થી પ ને દ્ધિત્વ. ‘ચના ૪-૨-૪૪' થી અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યવ્સનનો લોપ. માતો:
૩૧
