________________
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
સામાયિક છે.
(૬) લોકમાં રહેલા સર્વજીવોને અભયદાન દેવાથી શાતાવેદનીય ઈલાયચીકુમારની જેમ.
કર્મ ઉપાર્જન થાય અને અશાતાવેદનીય કર્મની નિર્જરા થાય છે. (૮) પ્રત્યાખ્યાન સામાયિક : ત્યાગ કરવા યોગ્ય વસ્તુનો ત્યાગ (૭) સામાયિકમાં કષાયત્યાગથી મોહનીય કર્મ, મિથ્યા આદિમાં કરવો. ત્યાગ કર્યા પછી ફરીને સ્વીકારવી નહિ, તે પ્રત્યાખ્યાન સામાયિક નિર્જરા થાય છે.
(૮) સામાયિકમાં હોય અને આયુષ્ય બંધાય તો વૈમાનિકદેવનું તેટલીપુત્રની જેમ.
આયુષ્ય બંધાય. ઉત્કૃષ્ટ ૧૫ ભવે મોક્ષે જાય. નરક અને તિર્યંચનું પ્રશ્ન : સામાયિકમાં કેટલા તપની આરાધના થાય છે?
આયુષ્ય ક્યારેય ન બાંધે, તેનો મહાલાભ થાય છે. સામાયિકમાં ૧૨ તપની આરાધના થાય છે.
(૯) વિભૂષાદિનો સામાયિકમાં ત્યાગ હોવાથી અશુભ નામકર્મની ૬ બાહ્યતપ + ૬ આત્યંતરતા.
નિર્જરા થાય છે અને શુભનામ કર્મ ઉપાર્જન થાય છે. પ્રશ્ન : એક સામાયિક કરવાથી કેટલું દેવ-આયુ બંધાય?
(૧૦) સામાયિકમાં નમ્રતા રાખવાથી ગુણીજનોના ગુણગ્રામ, ૯.૨૫, ૯.૨૫,૯.૨૫ ૩/૮ પલ્યોપમનું દેવ-આયુ બંધાય. ભક્તિ કરવાથી ઉચ્ચગોત્ર ઉપાર્જન થાય છે. જેનાથી ભવિષ્યમાં જૈનકુળ પ્રશ્ન: શ્રાવકની ૧૧ પ્રતિમા (પડિયા)માં સામાયિકની કેટલી પ્રતિમા મળે સાધુ-સાધ્વીનો યોગ મળે, એવું પુણ્ય ઉપાર્જન થાય અને છે?
નીચગોત્રનો ક્ષય થાય છે. શ્રાવકની ૧૧ પ્રતિમા (પડિમા) એ સામાયિકની ત્રીજી પ્રતિમા છે. (૧૧) સામાયિકમાં કોઈને અંતરાય આપવામાં આવતી નથી, પ્રશ્ન : સામાયિકનું ફળ કેટલું?
માટે અંતરાય કર્મની નિર્જરા થાય છે. સામાયિક હોય ત્યાં સુધી નરકગતિ પારણામાં કુશ (દાભ)ના અગ્રભાગ જેટલું અનાજ વાપરે અંજલિમાં નામકર્મ, તિર્યંચ નામકર્મ, સ્થાવર નામકર્મ, એકેન્દ્રિયથી ચોરેન્દ્રિય સમાય તેટલું પાણી લઈ મા ખમણના પારણે માસખમણ તપ ક્રોડ નામકર્મ, સૂક્ષ્મ નામકર્મ, અપર્યાપ્ત નામકર્મ, આતાપ નામકર્મ, વર્ષ સુધી કરે, તેનું ફળ સમકિતી શ્રાવકની સામાયિકના ૧૬મા ભાગ અનાદેય નામકર્મ, દુર્ભાગ્ય નામકર્મ, દુસ્વર નામકર્મ, ઉદ્યોત નામકર્મ બરાબર થતું નથી. પ્રતિદિન લાખ ખાંડી સોનાના દાન કરતાં અધિક વગેરે ૫૫ નામકર્મની પ્રકૃતિનો બંધ થતો નથી. સામાયિક હોય ત્યાં મૂલ્યવાન સામાયિક છે.
સુધી હલકા પાંચ સંઘયણ, સંડાણ, સ્ત્રીવેદ, નપુંસકવેદનો બંધ થતો પ્રશ્ન : સામાયિક માટે ૪૮ મિનિટનો સમય ન હોય, ત્યારે શું નથી. અશુભ વિહાયોગતિનો બંધ પડતો નથી. શુભ-વિહાયનો જ કરવું?
બંધ થાય છે. ૪૮ મિનિટનો સમય ન હોય ત્યારે જેટલી મિનિટનો સમય હોય (૧૨) સામાયિક હોય ત્યાં સુધી મિથ્યાત્વ મોહનીય, અનંતાનુબંધી તેટલો સંવર કરવો. સંવરની વિધિ આસન પાથરી મુહપત્તી બાંધી ૩ કષાય, અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાયનો બંધ થતો નથી. વંદના કરી પચ્ચખાણ ગ્રહણ કરવા. ‘ન પારું ત્યાં સુધી ૫ આશ્રવ (૧૩) સામાયિક કરવાથી જીવ તીર્થકર નામકર્મનો બંધ કરે છે. ૧૮ પાપ છકાય જીવની હિંસાના પચ્ચકખાણ તસ્મ ભંતે!પડિમામિ, (૧૪) દેવલોકની પ્રાપ્તિ સામાયિક વગર થઈ શકે, પણ મોક્ષની નિંદામિ, ગરિયામિ અય્યાણ વોસિરામિ. પારવાની વિધિ. સંવરમાં પ્રાપ્તિ માટે સામાયિક આવશ્યક છે. કોઈ દોષ લાગ્યો હોય તેમાં સમે કાએણે...આણાએ અણુપાલિતા ન (૧૫) સામાયિક કરવાથી પાપનો ખેદ થાય. મન, વચન, કાયાનું ભવઈ તસ્સ મિચ્છા મિ દુક્કડં.”
નિયંત્રણ થાય છે. પ્રશ્ન : સામાયિકથી શું લાભ થાય છે?
સૌજન્ય : શાસન પ્રગતિ (૧) સંવર અને નિર્જરાનો મહાલાભ થાય છે.
[ તત્ત્વવેત્તા પૂ. વનિતાબાઈ મ.સ.ની નિશ્રામાં આયોજિત (૨) મિથ્યાત્વ, અવ્રત, પ્રમાદ, કષાય, અશુભયોગ-આ પાંચેનો “જ્ઞાનશિબિર'માંથી ] આશ્રવ ઘટે છે. | (૩) સામાયિકમાં જેટલો શુભયોગ પ્રવર્તે એ પ્રમાણે પુણ્ય ઉપાર્જન
અજ્ઞાની માણસ એટલે અશિક્ષિત માણસ નહીં, પણ થાય છે.
જે પોતાની જાતને ઓળખતો નથી તે અજ્ઞાની છે. (૪) સામાયિકમાં જ્ઞાન આદિ ભણવાથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મની પોતાની જાતને સમજવી એ જ શિક્ષણનો સાચો અર્થ નિર્જરા થાય છે.
છે. જ્યાં સુધી શિક્ષણના પરિણામે જીવનની સમગ્ર (૫) આંખ આદિનો સદુપયોગ કરવાથી દર્શન અને દર્શનિક પ્રત્યેના
હક દષ્ટિ ન આવે ત્યાં સુધી શિક્ષણનો કોઈ અર્થ નથી. આ દ્વષત્યાગથી દર્શનાવરણીય કર્મની નિર્જરા થાય છે.
