________________
૧૪
ત્તિએ મિથ્યાત્વના જોરને લીધે તે જીવ કરે છે. તે સાથે અનંતાનુબંધી ચારે કષાયા વર્તાતા હાય છે.
આમ આ ક્રોધ, માન, માયા અને લેાભની પ્રખળતા જ્ન્મની રહેવી તે મિથ્યાત્વને પાષણ આપનારી છે. આ સાથે વિપરીત ભાવના—વિપરીત મેધનાં કાળાં પુદ્ગલા અને મલીન પરિણામ રૂપ મિથ્યાત્વ માહનીય, અરધાં કાળાં અને અરધાં ધેાળાં મિથ્યાત્વના પુદ્ગલ રૂપ મિશ્ર માહનીય અને મિથ્યાત્વનાં ધાળાં પુદ્ગલ રૂપ સમકિત મેાહનીય તે, સાત પ્રકૃતિના નાશ કરવામાં આવે તે ક્ષાયક સમ્યક્ત્વ પ્રગટે છે. કષાયના સર્વથા ક્ષય તે આંહી થતા નથી પણ જેને અનંતાનુબંધી ક્રોધ માન, માચા લેાલ કહે છે તેના ક્ષય આંહી થાય છે. એક વખત ક્રોધના, માનના, માયાના કે લેાલના અંગે એવી કિલષ્ટ લાગણી થાયકે જેને લીધે અનંત તીવ્ર રસ તેમાં હાય છે. અર્થાત્ ક્રોધાદિની છેલ્લી હદ તેમાં ઘણાંજ ક્રુર પરિણામ થાય છે તેને અન તાનુખ ધી ક્રોધ કહે છે. આવાજ માન માયા અને લેાભનાં પરિણામ થાય છે તેથી તેને અનંતાનુ ધી કષાય કહેવામાં આવે છે. તેના ક્ષય થતાં આત્માની ઉજવળતા અને દૃઢ શ્રદ્ધા રૂપ ક્ષાયક સમકિત પ્રગટે છે. મિથ્યાત્વમેહની, મિશ્રમેહની, સમકિતમેહની રૂપ દર્શનમેહની ત્રણ પ્રકૃતિ અને ચાર અનંતાનુ ખંધી કષાય એમ સાતના ઉપશમ થાય, તેના આહાર વિપાકઉદય ન હેાય પણ સત્તામાં રાખથી ભારેલા
