Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na-caritamAlA naM0-6. _s samyaktva kaumudii| prakAzakahindI-janasAhityaprasAraka kAryAlaya, bambaI. For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina-caritamAlA naM0-6. - zrIvItarAgAya nmH| saMskRta samyaktva kaumudI kA hindI-anuvAda / anuvAdakapaM0 tulasIrAmajI kAvyatIrtha, lalitapura / sampAdaka---- udayalAla kAzalIvAla bambaI / hin............. prakAzakahindI-jainasAhityaprasAraka kAryAlaya, candAvAr3I, giragA~va-bambaI / prathama saMskaraNa / 1500 zrAvaNa sAdI jilda 10) vIranirvANa saM02441 / pakkI jilda za) For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Printed by Chintaman Sakharam Deole at the Bombay Vaibhav Press, Servants of India Society's Building, Sandhurst Road, Girgaon Bombay and Published by Udaylal Kashli wal, Proprietor of Hindi-Jain Sahitya Prasarak Karyalaya, Chandawadi, opposite to Madhavbag, Girgaon-Bombay. For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prstaavnaa| samyaktva-kaumudImeM samyaktva prApta karanevAloMkI ATha kathAe~ haiM / kathAe~ saba dhArmika haiM, prAcIna haiM / isalie unake sambandhameM vizeSa likhanekI AvazyakatA nahIM / hA~ itanA taba bhI kaheMge ki kisI kisI kathAkI * racanA adhika atyuktiko lie kI gaI hai aura hamArA vizvAsa hai ki prAcIna kathAkA rUpa aisA na hogA / hamArA yaha kathana sambhava hai kucha bhAiyoMko pasanda na par3e, para unase hamArA anurodha hai ki ve eka vAra isa viSaya para zAntike sAtha vicAra kareM / taba unheM hamAre kathanakI pramANatAkA vizvAsa ho skegaa| isakA saMskRta-sAhitya sAdhAraNa zreNIkA hai / saMskRta-bhASAmeM praveza karanekI icchA karanevAle isake dvArA thor3A-bahuta lAbha jarUra uThA sakate haiN| isameM eka vizeSatA hai / vaha yaha ki 'paMcataMtra' 'hitopadeza' AdikI taraha isameM bhI prasaMga prasaMga para anya anya granthoMkI nItiyA~ uddhRta kI gaI haiM / aura ve prAyaH upayogI haiM / isa yojanAse mUlamanthakI zobhA aura bhI bar3ha gaI hai| anuvAdake sambandhameM mujhe yaha kahanA hai ki yaha merA pahalA hI prayatna hai| isalie truTiyA~ raha jAnA Azcarya nahIM / mujhase jahA~taka huA maiMne ise sarala banAnekI koziza kI hai / maiM apane isa kAryameM mere mitra zrIyuta paM0 udayalAlajI kAzalIvAlakA upakAra mAne binA nahIM raha sakatA ki * isake lie 'padmalatAkI kathA' ko par3hie / For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jinhoMne saMskRta pustakakA sampAdana aura anuvAdake saMzodhana meM mujhe bar3I sahAyatA dI hai / mUla pustaka meM eka-do prAkRta gAthAe~ tathA saMskRta zloka aise Aye haiM ki ve prayatna karane para bhI samajhameM na A ske| ho sakatA hai ki unakA pATha bahuta azuddha ho / isalie ve chor3a diye gaye haiM / samajhadAra pAThaka unheM samajhane kA yatna kreN| antameM maiM 'hindI - jainasAhityaprasAraka kAryAlaya ke mAlikoMkA atyaMta AbhArI hU~ ki jinhoMne merI isa anuvAdita pustakako prakAzita kara merA utsAha bar3hAyA aura mere prathama prayatnako saphala kiyA / tA0 20-8-15 I0 } vinIta-tulasIrAma kAvyatIrtha / For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIvItarAgAya namaH / samyaktva -kaumudI | dara ja gat ke prabhu zrIvardhamAna jinendrako namaskAra kara maiM samyaktvakaumudI nAmaka granthako isalie banAtA hU~ ki jisase jIvoMko samyaktva guNakI prApti ho / samasta zAstroMke sAgara gautama gaNadharakI aura sarvajJa bhagavAnke mukhAravindase nikalI huI sarasvatI devIkI maiM stuti karatA hU~ / saMpUrNa zAstroMke pAragAmI guruoMkI zuddha mana-vacana-kAyase bhakti karatA hU~, jinake prasAdase hRdayakI saba jar3atA miTa jAtI hai / jambUdvIpake bharatakSetra meM magadha nAmakA deza hai / isa dezameM indrapurI ke samAna rAjagRha nagara hai / isa nagarameM kaI bar3e vizAla jinamandira the / unameM hara samaya utsava huA karatA thA / yahA~ke zrAvaka jinadharmake anusAra cAritrakA pAlana karate the aura Anandake sAtha rahate the| rAjagRhake rAjA zreNika the| inake darabAra meM deza dezAntaroMke rAjA rahA karate For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 samyaktvakaumudI - I the / zreNika saMpUrNa kalAoMmeM pravINa, aura rAjanItike acche vidvAna the / zreNikakI paTTarAnIkA nAma celanI thA / celinI bhI saba guNoM se bharapUra thI, jinadharmakI prabhAvanA karanevAlI thI aura parama sundarI thI / rAjagRhameM zreNika indra jaisI zobhAko pAte the / eka samaya vanapAla vanameM ghUma rahA thA / usane dekhA ki jina jIvoMkA parasparameM virodha hai, ve saba ghor3A aura bhaiMsA, cUhA aura billI, sA~pa aura nevalA, ikaTThe ho rahe haiN| yaha dekha vanapAla acambhe meM par3a gayA / vaha vicArane lagA ki yaha kyA hai ? ina sabakA ikaTThA honA zubha hai yA azubha ? isI vicArase vaha ghUmane lagA / itanehImeM isa vipulAcala parvatake Upara antima tIrthaMkara zrIvardhamAna bhagavAnkA samavasaraNa dekhA / samavasaraNa devoM aura unake jaya jaya zabdoM dvArA bahuta hI zobhAko dhAraNa kiye hue thA, daza dizAyeM gU~ja rahI thiiN| yaha saba dekha vanapAla prasanna hokara vicArane lagA - maiMne jo eka hI sthAnameM ina paraspara virodhI jIvoMkA samAgama dekhA, vaha saba ina hI mahApuruSakA mAhAtmya jAna par3atA hai / dekho, yaha hariNI siMhake bacce ko apanA bAlaka samajha kara aura yaha gAya bher3iyeke bacce ko apanA bachar3A jAnakara prema kara rahI hai use cATa rahI hai / premake vaza ho billI haMsake baccese aura nAgina morase sneha kara rahI hai / yahI nahIM kintu aura bhI paraspara virodhI jIva, For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zreNikakA samavazaraNa praveza / ina pApa aura moha rahita zAnta svarUpa, paramayogI zrIvardhamAna bhagavAnkI zaraNa lekara vairAgyabhAva dhAraNa kara aura mada rahita ho apane apane svAbhAvika vairako chor3a rahe haiN| isa prakAra vicAra kara vanapAla binA Rtuke phale kucha phaloMko lekara mahAmaMDalezvara rAjAoMke sAtha baiThe hue zreNika mahArAjake pAsa pahu~cA aura una phaloMko unake hAthameM bheMTa rakhakara bolA-rAjarAjezvara, Apake puNyapratApase vipulAcala parvata para zrIvardhamAna bhagavAnkA samavasaraNa AyA hai / yaha sunakara zreNika siMhAsanase uThe aura jisa dizAmeM samavasaraNa thA usa dizAmeM sAta pA~va cala kara unhoMne AThoM aMgoMse bhagavAnako namaskAra kiyA / aura isa zubha samAcAra lAnevAle vanapAla para bahuta khuza hokara unhoMne use bar3e premase apane zarIra parake saba vastra aura AbhUSaNa de diye / vanapAla bar3A prasanna huA aura bolA-rAjAkA, devakA, gurukA aura vizeSa kara jyotiSIkA rIte hAthoM darzana nahIM karanA cAhie, kyoMki phalase hI phalakI prApti hotI hai| bhAvArtha-maiMne phala dekara rAjAkA darzana kiyA, isalie mujhe phalakI prApti huii| isake bAda hI nagarameM Ananda bherI dilavA kara zreNika apane parivAra tathA nagarake aura aura logoMko sAtha lie bar3e uchAise samavasaraNameM gaye / vahA~ unhoMne hAtha jor3akara bhagavAnkI pUjA tathA stuti kI ki he deva, Apake caraNakama For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir man samyaktva-kaumudIloMke darzanase Aja mere donoM netra saphala hue; he trailokyatilaka, Aja yaha saMsArarUpI samudra mujhe cullUke samAna jAna par3atA hai / isI taraha aura aneka prakArase zrIvardhamAna bhagavAnkI aura zrIgautama svAmIkI stuti kara ve manuSyoMke koThemeM baiTha gaye / vahA~ unhoMne bhagavAnke upadezarUpI amRtakA pAna kiyaa| pIche avasara dekhakara zreNikane gautamasvAmIse nivedana kiyA-he svAmin, Apa samyaktvakaumudI-kathAko kahie / yaha sunakara gautamasvAmI bole___ jambUdvIpake bharatakSetrameM saura nAmakA eka deza hai / isa dezameM uttaramathurA nAmakI nagarI hai / isa nagarImeM padmodaya nAmakA rAjA thA / yazomati usakI rAnI aura uditodaya nAmakA usakA putra thaa| maMtrIkA nAma saMbhinnamati thaa| maMtrIkI suprabhA nAmakI strI tathA subuddhi nAmakA putra thA / isI nagarImeM aMjanaguTikA Adi vidyAoMmeM pravINa rUpakhura nAmakA eka cora rahatA thaa| isakI strIkA nAma rUpakhurA thaa| isake eka putra thaa| usakA nAma suvarNakhura thaa| yahIM jinadatta nAmakA eka rAjaseTha rahatA thaa| seThakI strIkA nAma jinamati aura putrakA nAma ahaMdAsa thA / ahaMdAsakI ATha striyAM thiiN| unake nAma the-mitrazrI, candanazrI, viSNuzrI, nAgazrI, padmalatA, kanakalatA, vidyullatA aura kuMdalatA / ina AThoMkA parasparameM bar3A prema thA / tathA ye dayA, dAna, aura tapameM sadA lagI rahatI thiiN| For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uditodaya rAjAkI kathA / uttaramathurAke rAjA padmodayane apanA rAjya uditodaya putrako dekara jinadIkSA lelI / uditodaya sukhase rAjya karane lagA / uditodaya apane bagIce meM prativarSa kaumudI mahotsava karavAtA thaa| jaba kArtika mAsake zukla pakSI pUrNamAkA dina AyA taba usane nagara meM DauMr3I piTavAI ki Aja sAre zahara kI striyA~ vanakrIr3Ake lie bAgameM jAveM aura rAtabhara vahIM raheM tathA saba loga zaharameM raheM / yadi koI bhI bAgameM striyoMke pAsa jAyagA to vaha rAjadrohI ThaharegA / rAjAne itanA aura bhI kahalAyA thA ki nRtya, gIta, vinoda bharI, vanakrIr3A karake jaba striyA~ bAga se lauTeM taba bar3e hI Amoda pramoda ke sAtha ve zaharameM AveM / isa ghoSaNAko suna kara koI bhI bagIce meM nahIM gayA / zaharake saba logoMne rAjAkI AjJAkA pAlana kiyA / isase rAjA bar3A prasanna huA / rAjAne taba isa nItiko smaraNa kiyA - pUjya janoMkA tiraskAra, aura striyoMkI pati se alahadI zayyA jisa taraha maraNake samAna hai usI taraha rAjAoM ko apanI AjJAkA bhaMga honA maraNake samAna hai / tathA jisa taraha tapakA phala brahmacarya hai, vidyAkA phala jJAnakI prApti haiM, aura dhanakA phala dAna aura bhogopabhoga "hai, usI taraha rAjyakA bhI yahI phala hai ki usa rAjyameM rAjAkI AjJAkA bhaMga tathA maMtrakA bheda na ho / ityAdi vicAra kara rAjAne cAroM dizAoM meM sAmantoMkA paharA baiThA For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI diyA, jo apane kAmameM sadA sAvadhAna rahA karate the / kyoMki jisa taraha nadiyoMkA, nakhavAle aura sIMgavAle jAnavaroMkA tathA hathayAravAle logoMkA vizvAsa nahIM karanA cAhie usI taraha striyoMkA aura rAjakulakA bhI vizvAsa nahIM karanA cAhie / jaba rAjAkI AjJAse zaharakI saba striyA~ nAnAbhAMti zRMgAra kara bAgameM jAneko taiyAra huI taba rAjAne zaharake saba manuSyoMko bulA kara kahA-Apa loga zaharahImeM amoda pramoda aura krIr3A-vinoda kareM-AnaMda manAveM / yaha sunakara arhadAsa rAjaseThane vicArA ki Aja maiM apane parivArake sAtha jinamandiroMmeM pUjA aura vandanA kaise kruuNgaa| isake bAda hI usane eka prayatna kiyaa| vaha yaha ki eka sonekI thAlImeM bahutase kImatI aura sundara ratnAko bharakara vaha rAjAke pAsa gyaa| rAjAke Age usa thAlIko rakha kara usane praNAma kiyaa| rAjAne seThase pUchA-seTha mahAzaya, kahie kaise ApakA AnA huA? seTha vinayase jhuka gaye mastaka para aMjali lagAkara bolAmahArAja, maiMne Aja zrIvardhamAna bhagavAnke pAsa cAra mahInekA vrata liyA hai / tathA yaha niyama bhI liyA hai ki pA~ca dinameM sampUrNa jinamandiroMkI aura sAdhuoMkI vidhi pUrvaka vandanA karU~gA tathA rAtako eka mandirameM mahApUjA karU~gA aura gIta nRtyAdika utsava karU~gA / isalie mujhe Apa aisI AjJA dIjie ki jisameM mere niyamakA bhaMga na ho For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uditodaya rAjAkI kathA / aura ApakI AjJAkA bhI maiM pAlana kara skuuN| yaha sunakara rAjAne manameM vicArA ki isa seThakI dharmameM bar3I hI zraddhA hai / isa puNyAtmAse to mere zaharakI zobhA hai / __ ityAdi vicAra kara rAjA bolA-seTha mahAzaya, tuma dhanya ho, tuma kRtArtha ho, tumhArA hI manuSya janma saphala hai, jo tuma aise kaumudI-mahotsavake samayameM bhI dharmake lie udyama kara rahe ho / sacamuca tumase mere rAjyakI zobhA hai| Apa jAie aura niDara hokara apane parivArake sAtha saba dharma kAryoMko kIjie / maiM bhI tumhAre isa kAryakI anumodanA karatA huuN| aisA kaha kara rAjAne usa sonekI thAlIko bhI lauTA diyA tathA apanI orase acche acche rezamI vastra aura AbhUSaNa bheMTakara seThako bidA kiyA / seTha bar3A hI prasanna huaa| usane phira bar3e Anandase apane parivArake sAtha dinameM pratimA-vandanAdi kArya samApta kiyA, rAtako apane gharake caityAlayameM pUjA kI tathA jinendrabhagavAnke sAmane bar3I bhaktise devoMke bhI manako haranevAlA aura rAjAoMko durlabha utsava mnaayaa| seThakI AThoM striyoMne bhI dhArmikabuddhise apane patikA anukaraNa kiyA / ve bhI usa utsavameM madhura svarase jinendra bhagavAnkA guNagAna karane lagI, tAla, ma~jIre aura dundubhi Adi bAjoMko bajAne lagI aura nRtya bhI karane lgiiN| zaharake aura aura logoMne bhI Amoda pramodase vaha dina bitAyA / rAtako ve saba apane apane gharoMmeM hI rhe| For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI -- isI samaya nirmala candramAkA udaya huA / rAjAko kAmane satAyA / use apanI priyAkI yAda AI, para rAnI mahala meM na thI / isalie usake hRdaya meM cintA utpanna ho gaI aura nidrA yaha samajha kara, ki merI dUsarI sota AgaI, bhAga gaI / bahuta ceSTA karane para bhI jaba nidrA na AI taba rAjAne maMtrI ko bulAkara kahA - amAtyarAja, jahA~ para merI rAnI vilAsa kara rahI hai, usa upavanameM maiM bhI krIr3Ake lie jAnA cAhatA huuN| yaha bAta sunakara subuddhi maMtrI bolAmahArAja, aise samaya yadi Apa upavanameM jAya~ge to zahara ke saba logoM se ApakA virodha hogA aura virodha hojAnese Apake sAre rAjyakA vinAza ho jAyagA / nItikAroMne bhI kahA hai ki bahutoM ke sAtha virodha nahIM karanA cAhie; kyoMki bahutoM ko jItanA kaThina hai / dekhie, bar3e bhArI gajarAjako choTI choTI cITiyA~ bhI mAra DAlatI haiM / maMtrI hRdayakI bAta jAnakara anAdarase aura ghamaMDase rAjA bolA -- jaba maiM krodha karU~gA taba ye nIca nAgarika merA kyA kara sakate haiM ? apane manase janmake vairako bhulAkara bher3iyA agara mRgoMse Adara pUrvaka maitrIbhAva sthApita karale, to kyA vaha usa siMhakA bhI sAmanA kara sakatA hai, jo siMha hAthI ke mastakako cIra kara muktAphala nikAla unakI jyotise apane bAloMko camakAtA hai / yaha sunakara maMtrI bolA - mahArAja, yaha saba ThIka hai, para thor3A vicAra kara For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uditodaya rAjAkI kathA / dekhie, manuSyake ve hI guNa sukhadAyaka hote haiM, ve hI saubhAgya sUcaka hote haiM jinako acche jAnakara dUsare manuSya bhI unakA anukaraNa kareM / ve guNa kisa kAmake jinako dUsare grahaNa nahIM kareM; kintu durguNa honeke kAraNa kevala hama hI unheM grahaNa kiye raheM / aise guNa zobhA nahIM dete / striyoM ke stanoMkI tabataka koI bhI zobhA nahIM jaba ki koI unakA mardana nahIM krtaa| para jaba anya manuSya unakA mardana karatA hai taba hI ve zobhA pAte haiM / ThIka yahI dazA guNoMkI hai / aura Apane jo yaha kahA ki ye nIca hamArA kyA kara sakate haiM, yaha bhI ThIka nahIM / kyoMki asamartha manuSya bhI yadi bahutase mila jAya~ to eka bar3I bhArI zakti bahuta jaldI taiyAra ho jAtI hai / isalie Apa apanI haThako chor3a diijie| dekhie, tRNa kitanI niHsAra vastu hai, para jaba ve milakara ikaDe ho jAte haiM to eka rassI bana jAte haiM / aura phira usakA tor3anA taka muzkila ho jAtA hai| usase phira bar3e bar3e hAthI bA~dha liye jAte haiN| yaha suna rAjAne phira bhI kahA-mAnA ki ve nAgarika bahuta haiM, para haiM to asamartha hI na ? taba samartha eka hI unake lie bahuta hai / dekhie, nItikAra kahate haiM-eka hokara bhI yadi vaha saba kAmoMko karaneke lie himmata rakhatA hai to vaha parAkramI hai aura sabase balavAna hai| bahuta hokara bhI yadi asamartha haiM to unase kyA ho sakatA ha? candramA yadyapi eka hai para sampUrNa dizAoMke mukhamaMDa For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 10 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI - ant prakAzita kara detA hai aura tArAgaNa bahuta milakara bhI aisA nahIM kara sakate - ve bahuta hokara bhI asamartha haiM / yaha sunakara to maMtrIne spaSTa hI kaha diyA ki mahArAja, jAna par3atA hai aba Apake vinAzakA samaya A pahu~cA, nahIM to ApakI buddhi aisI ulTI na hotI / dekhie, sonekA hariNa na to kisIne banAyA aura na kisIne use pahale dekhA, tau bhI rAmacandrako suvarNamRgakI tRSNA ho AI / ThIka hI hai, vinAzake samaya buddhimeM phera par3a hI jAtA hai / bahutoMke sAtha virodha karanese bhI vinAzake sivAya aura kucha nahIM hotA / mahArAja, isI sambandhameM maiM suyodhana rAjAkI eka kathA kahatA hU~ / Apa sAvadhAna ho kara use sunie / hastinApurameM suyodhana nAmakA rAjA rAjya karatA thA / kamalA usakI paTTarAnI thI tathA guNapAla nAmakA usake putra thA / puruSottama usakA maMtrI thaa| maMtrI saba rAjanItimeM catura thA / isalie rAjAkA usa para prema thaa| nItikArane kahA hai, jinake maMtrase - parAmarzase kAryoMkI siddhi hotI hai aura jinakA kArya bhI apane svAmIkA hita karanevAlA hotA hai, ve hI sacce rAjamaMtrI haiN| jo kevaLa gAla phulAnA jAnate haiM ve maMtrI honake lAyaka nahIM / rAjapurohitakA nAma kapila thA / purohita mahAzaya, japa, homa, AzIrvAda Adi kAryoM meM bar3e hI catura the / kahA bhI haiM ki jo sapUrNa zAstroMkA vettA ho, japa aura homameM tatpara ho, aura AzIrvAda denemeM catura For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / ho vahI rAjapurohita hone yogya hai| rAjAke kotavAlakA nAma yamadaMDa thaa| apane ina suyoga rAjakarmacAriyoMke sAtha suyodhana sukhase rAjya karatA thaa| eka dina sabhAmeM baiThe hue rAjAke Age Akara eka guptacarane kahA-mahArAja, zatruoMne Apake dezameM bar3A hI upadrava macAnA zurU kiyA hai / isa bAtako suna kara rAjA bolA-zatru loga pRthivItalameM tabataka upadrava macAveM, abhimAna kareM, jabataka ki ve merI kAlake samAna bhayaMkara talavArake gocara nahIM hue haiM / vanake mRga svacchanda hokara taba hI taka vihAra kara sakate haiM, jabataka ki siMha apanI A~kheM mUMda kara guphAmeM par3A hai / lekina jaba vaha jAgegA aura apanI gardana parake bAloMko hilAtA huA guphAse bAhara nikala garjanA karegA taba becAre mRgagaNa ghabar3A kara suvizAla dizAoMkI hI zaraNa leMge / madonmatta hAthI taba hI taka garajate haiM jabataka ki sirapara pUMcha rakha kara siMha unake pAsa nahIM aataa| kuemeM baiThA huA meMDhaka taba hI taka Tarra Tara kiyA karatA hai jabataka ki bhayaMkara kAlA sA~pa use dikhAI nahIM detaa| yaha kahakara rAjAne hAthI, ghor3e, ratha aura payAdoMkI senA lekara zatrukA pIchA karanekA udyama kiyA aura saba sAmanta aura subhaToMko saMtoSa dekara kahA-vIro, yuddha meM zUravIroMkI, vyasanameM bandhukI, ApattimeM mitrakI aura dhanakA nAza ho jAne para strIkI parIkSA hotI hai| aisA hI samaya Apake lie For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~440 upasthita hai| isakA khUba dhyAna rkheN| isake bAda jaba rAjA payAna karane lagA usa samaya yamadaMDa kotavAlako bulA kara usase rAjAne kahA-kotavAla mahAzaya, hama zatrukA pIchA karane jAte haiM, tuma prajAkI acchI taraha rakSA karanA / yamadaMDa bolA-mahArAja, Apane mere Upara bar3A anugraha kiyaa| maiM ApakI AjJAko acchI taraha pAlana karU~gA / rAjAne yamadaMDako aura bhI kaI kAma sauMpakara digvijayake lie payAna kiyaa| yamadaMDane usI dinase aisA zAsana kiyA ki usase saba prajAke loga bar3e hI prasanna hue| yahA~taka ki yamadaMDane apane suzAsanase rAjakumAroMko bhI vazameM kara liyA / udhara suyodhana thor3e hI dinoMmeM zatruko jIta kara aura usakI saba dhana-daulata chIna kara apane zaharako lauTa AyA / rAjAko AyA jAna zaharake mahAjana loga usake sAmane agavAnI karaneko Aye / rAjAne una sabakA sammAna kara pUchA ki Apa loga sukhase to rahe ? mahAjanoMne uttara diyA-mahArAja, yamadaMDake prasAdase hama loga khUba sukhI rahe / kucha dera bAda unheM pAna-supArI dekara rAjAne phira vahI bAta unase puuchii| una logoMne phira bhI vaisA hI uttara diyaa| isake bAda rAjAne mahAjanoMko bidA kara vicAra kiyA Azcarya hai ki isa yamadaMDane sabahIko apane vazameM kara liyaa| avazya yaha duSTAtmA hai aura merA drohI hai / kisI na kisI upAyase ise mAra DAlanA hI acchA hai / isako For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / kucha dinoMke lie rAjAkA mAna dekara maiMne yaha bar3A anartha kiyA / nItikAroMne bahuta ThIka kahA hai, jo rAjA maMtrI Adi naukaroMke hAthameM rAjyakA bhAra de svacchanda hokara Ananda uDAte haiM, ve billiyoMse dUdhake ghaDoMkI rakhavAlI karavAnA cAhate haiM / arthAt naukaroMke hAthameM rAjya sauMpanA ThIka aisA hI hai jaise billIse dUdhakI rakhavAlI karAnA / jo rAjA aisA karate haiM ve sacamuca mUrkha haiN| __ yamadaMDase saba prajAjana prasanna haiM, isa bAtase rAjAne apanA apamAna to samajhA para yaha bAta usane kisIse na khii| rAjAkA aisA karanA ThIka hI thaa| kyoMki apane dhanakA nAza, manakA saMtApa, gharakI burAIyAM, ThagAI aura apane apamAnako samajhadAra kabhI pragaTa nahIM krte| kisI taraha yamadaMDane rAjAke duSTa abhiprAyoMko jAna kara manameM vicArA ki usa samaya maiMne rAjyakA bhAra apane Upara lekara acchA kAma nahIM kiyaa| yaha bAta saca hai ki rAjA apanI duSTatAko nahIM chodd'taa| yaha lokokti bhI hai ki rAjA kisIke vazameM nahIM hotA / nItikAroMne bhI kahA hai ki jisa taraha kauemeM pavitratA, juArImeM satyatA, napuMsakameM dhairya, madirA pInevAloMmeM tatvavicAra, sA~pameM kSamA tathA striyoMmeM kAmazAMti, na dekhI gaI na sunI gaI, usI taraha rAjA bhI na kisIkA mitra sunA gayA, na dekhA gyaa| kucha dinoMke bAda rAjAne maMtrI aura purohitako For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 14 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktvakaumudI - bulA kara apane dilakI saba bAteM una donoM se kahIM / antameM nizcaya kiyA ki yaha yamadaMDa duSTAtmA use kisI upAyase mAra DAlanA cAhie / hai aura maMtrI aura purohitane bhI rAjAkI hA~ meM hA~ milAkara rAjAke prastAvakA samarthana kiyaa| AcArya kahate haiM yaha ThIka hI hai / kyoMki jaisI honahAra hotI haiM vaisI hI buddhi ho jAtI hai, udyama bhI vaise hI hone lagate haiM aura sahAyaka bhI vaise hI mila jAte haiM / nidAna rAjA maMtrI aura purohita ina tInoMne milakara yamadaMDako pha~sAnekA upAya DhU~r3ha nikAlA / eka dina tInoMne rAjya ke khajAneko khoda kara aura usakI saba cIjeM vahA~se uThA kara kisI dUsare gupta sthAnameM rakhakara ve jaldIse apane apane sthAnako cale gaye / lekina jAte samaya rAjA apanI donoM khar3AU~, maMtrI apanI a~gUThI, tathA purohita mahArAja apane janeU ko vahIM para bhUlase chor3a gaye / saberA hote hI rAjAne khajAne meM corI ho jAnekA zora macAyA / idhara yamadaMDako bulAneke lie usane naukaroMko bhejA / yamadaMDane unheM apane pakar3aneko Aye dekha jAna liyA ki Aja merI mRtyu A pahu~cI / kyoMki rAjAkA mujha para pahalehIse DAha haiM / Aja jo na ho jAya so thor3A hai / kyoMki rAjAke krodhakI kucha sImA nahIM / usase kavi kavi nahIM rahatA, hoziyAra ga~vAra ho jAtA hai, catura mUrkha For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / ho jAtA hai, zUravIra kAyara-DarapoMka ho jAtA hai,bar3I AyuvAloMkI Ayu kama ho jAtI hai aura kulIna nIca ho jAtA hai / ityAdi vicAra kara yamadaMDa rAjadarabArameM aayaa| yamadaMDako dekhakara rAjA bolA-are yamadaMDa, zaharake mahAjanoMkI to tU rakhavAlI karatA hai aura hamArI kucha khabara hI nahIM rakhatA! Aja mere khajAnekI saba cIjeM cora curA le gaye! una saba cIjoM aura coroMko jitanI jaldI ho sake mere sAmane lAkara upasthita kara, nahIM to terA sira kATA jAyagA / rAjAkI isa bAtako sunakara yamadaMDa khajAnA dekhane gayA / jAkara dekhA to khajAneke pAsa hI khar3AU~, a~gUThI, aura janeU par3A hai| yamadaMDane una tInoMko uThA liyA / usane khar3AU~se rAjAko, a~gUThIse maMtrIko aura janeUse purohita mahArAjako cora nizcaya kiyaa| jAna liyA ki ye hI tInoM cora haiN| yamadaMDane socA-jaba svayaM rAjAkI aisI dazA hai taba phira kisase kahA jAya ? idhara zaharameM kolAhala macagayA ki rAjAke khajAnekI corI ho gaI / zaharake saba loga vahA~ ikaDe ho gaye / rAjAne bhI una saboMko sArA hAla sunaayaa| yaha bhI kahA ki yadi corIkA patA na lagA to yamadaMDa. kA sira kATA jaaygaa| mahAjanoMne rAjAse nivedana kiyA ki mahArAja, yamadaMDako sAta dinakI mohalata dIjie / itanemeM agara yaha corI huI cIjoMko aura coroMko na DhU~DhalAve to bAdameM Apa vahI kIjie jo Apane vicAra rakkhA hai| rAjAne una mahAjanoMke kahaneko bar3I kaThinatAse mAna liyaa| For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI isI bAtako phira eka vAra rAjAse kahalavA kara mahAjana loga apane apane ghara cale gye| idhara yamadaMDane zaharake logoM aura rAjakumAroMse milakara kahA-aba mai kyA karU~ ? mere lie yaha bar3I hI burI dazA upasthita hai| uttarameM unhoMne kahA-kotavAla sAhaba, Apa Darie mata / kyoMki hameM vizvAsa hai, Apake rakSA karate yahA~ corI kabhI ho hI nahIM sakatI / yaha corI to rAjAke bhedahIse huI hai| ApameM jo cora ThaharegA, hama loga usakA nigraha kareMge-usako daMDa deNge| yamadaMDa bolA, ThIka hai| isake bAda yamadaMDa dhUrtatAse corakI talAzameM rahane lgaa| pahale dina yamadaMDa rAjasabhAmeM gayA / rAjAko namaskAra kara vaha baiTha gyaa| rAjAne pUchA-cora milA ? yamadaMDa bolA-mahArAja, maine bahuta DhU~DhA para cora nahIM milA / rAjAne phira pUchA-taba tUne itanA samaya kahA~ gamAyA ? yamadaMDa bolA-mahArAja, eka jagaha eka kathA kahanevAlA kathA kaha rahA thA / maiM use sunane laga gayA / isalie mujhe itanI dera laga gaI / rAjA bolA-are yamadaMDa, tU apanI mRtyuko kyoM bhUla rahA hai ? acchA tU apanI usa Azcarya bharI kathAko to kaha / yamadaMDa bolA-mahArAja, kahatA huuN| Apa sAvadhAna hokara sunie| "cira samaya taka jo latA vRkSa para nirupadrava bar3hatI rahIvRkSane use Azraya diyA, aura phira vahI latA vRkSa dvArA jar3a mUlase ukhAr3a kara phaiMkadI jAye to ise Azrayase bhaya prApta huA kahanA cAhie / arthAt rakSaka hI bhakSaka bana gyaa|" For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA | 17 eka vanameM nAnA bhAMtike kamaloMse zobhAyamAna nirmala mAnasa nAmakA tAlAva thA / usake taTa para eka sIdhA aura U~cA per3a thA / usa para bahutase haMsa rahate the / eka dina unameM se eka bUr3he haMsane usa per3ake pAsa eka velakA aMkUra dekhakara bAla-baccoMkI rakSAke lie kucha haMsose kahAki isa per3akI jar3ase nikalate hue isa veLake aMkUreko apanI coMcoMse tuma ukhAr3a DAlo, nahIM ne isase tuma logoMkI eka na eka dina mRtyu hogI / isa bAtako sunakara ve yuvA haMsa usakI dillagI ur3Ane lage - yaha bUr3hA huA, aba bhI marane se DaratA hai | cAhatA hai maiM sadA amara rahU~ / bhalA yahA~ Dara kisa bAtakA ? bUr3hene una dillagI bAz2oMkI bAteM sunakara manameM vicArA - ye saba mUrkha haiN| apane hitakara upadezako ye nahIM samajhate / sirpha gussA honA jAnate haiM / ThIka hI hai acche upadeza se mUkhako bahudhA krodha ho AtA hai| nakaTeko darpaNa dikhAnese krodha AjAnA mAmUlI bAta hai| bUr3hene aura bhI socA ki mUkhoMse kucha kahanA niSphala hai / khaira, mauke para inheM saba mAlUma par3a jAyagA / ityAdi vicAra kara vaha cupa ho gayA / kucha dinoM bAda vaha vela usa per3a para car3ha gaI / eka dina eka zikArI use pakar3a kara usa per3a para car3ha gayA aura bahutase jAla usane phailA diye / rAtameM ve saba haMsa usa zikArIkI jAla meM pha~sa gye| una sabakA kolAhala sunakara bUr3hA haMsa bolA - putro, 2 For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI usa samaya tuma logoMne merI bAta na mAnI, parantu dekhate ho, usI durbuddhise Aja tumhArI mauta A upasthita huii| nItikAroMne kahA hai-vidyA na bhI ho to kucha paravA nahIM, para buddhikA honA jarUrI hai| apane hita ahitakA jJAna to honA hI caahie| kyoMki yadi vidyA hokara bhI jinheM apane bhale burekI pahacAna nahIM hai, ve vinAzako prApta hote haiM / jaise ki siMhako jilAnevAle kucha loga mAre gaye the / eka samaya vanameM eka adha marA siMha par3A thA / kucha logoMne use jIvita kara diyA / bAdameM vaha siMha unheM hI khA gayA / matalaba yaha hai ki tuma saba mUrkha ho / yaha sunakara ve jAlameM phaMse hue haMsa bole-pitAjI, hamAre jInekA kucha upAya socie / bUr3hA bolA-putro, aba to jo honA thA ho cukA, aba upAya kyA ho sakatA hai ? eka nItikArane kahA haiapanI mUrkhatAse, vA Alasase, athavA dekhabhAla na karanese, jaba kAma bigar3a jAtA hai, phira manuSyakA koI basa nahIM calatA-saba upAya vyartha ho jAte haiM / jahA~ pAnI hI nahIM vahA~ pula bA~dhanese kyA hotA hai ? yaha sunakara ve haMsa phira bole-pUjya, apane cittako jarA sthira karake koI upAya soceM to acchA ho / yadi Apa cittako svastha karake soceMge to koI na koI upAya nikala hI AvegA / nItikAra kahate haiM, rakta mAMsa Adi dhAtuse banA huA yaha zarIra manake AdhIna hai / jaba manakI,zakti naSTa ho jAtI hai taba zarIrake dhAtu For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / 19 bhI naSTa ho jAte haiN| isalie apane manakI rakSA bar3e yatnase karanI cAhie / jaba citta svastha hotA hai taba buddhi bhI naI naI paidA hone lagatI hai| isalie Apa cittako svastha karake upAya socie| kucha dera vicAra kara bUr3hA bolA-acchA putro, tuma saba mare huekI taraha par3e raho, anyathA tumheM jItA jAnakara zikArI tumhArI gardane maror3a ddaalegaa| una haMsoMne aisA hI kiyaa| sabere vaha zikArI aayaa| usane jAnA saba haMsa mara gaye, so jAlase nikAla nikAla kara usane unheM jamIna para DAla diyA / taba bUr3hA bolAbacco, aba ur3a jaao| yaha sunate hI ve haMsa ur3a gye| ve kahane lage-bUr3heke upadezase hama loga Aja baca gaye / isIlie to nItikAroMne kahA hai ki samajhadAroMko bhI vRddhakI bAta mAnanI cAhie / dekho, vanameM haMsa jAlameM pha~sa gaye the, para vRddhakI salAhase ve chUTa gye| nItikArakA kahanA hai-jo kAma mUlase hI naSTa ho jAtA hai, phira sujhAne para bhI vaha samajhameM nahIM AtA / isakA kAraNa durAgraha hai / haThI manuSyako samajha. dAra kahA~taka samajhA sakatA hai / cAhe jitanA pAnI barase para kAlA patthara kabhI narama nahIM hotA / isa kathAko sunAkara yamadaMDa apane ghara calA gayA / isa taraha yamadaMDakA pahalA dina biitaa| _dUsare dina jaba phira yamadaMDa rAjAke pAsa AyA to rAjAne usase pUchA ki cora milA kyA ? vaha bolA-mahArAja, For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 samyaktva-kaumudI nahIM milA / taba rAjAne kahA-itanA samaya kahA~ lagA? yamadaMDa bolA-rAstemeM eka kumhAra eka kahAnI kaha rahA thA, maiM use sunane laga gayA, isIse dera ho gaI / rAjA bolA-vaha kahAnI kaisI hai ? yamadaMDa bolA-sunie, isI nagarameM eka kumhAra rahatA thA / usakA nAma pAhaNa thA / vartana banAnemeM vaha bar3A hI nipuNa thA / vaha janmase hI zaharake pAsavAlI khAnase miTTI lAkara nAnA bhA~tike bartana banA banA kara becA karatA thaa| isImeM vaha dhanI ho gyaa| pIche usane eka bahuta sundara makAna banavAyA, bAla-baccoMkA usane vivAha kiyaa| sAdhu vairAgIko vaha uttama dAna dene lagA, bhikhAriyoMko bhIkha dene lgaa| isI taraha usa kumhArane bar3A nAma kamA liyA / apanI jAtimeM vaha sabase bar3A ginA jAne lagA / eka dina pAlhaNa apanI gadhIko lekara miTTI lAneko khAna para gyaa| khAnamese vaha miTTI khodane lagA / itanemeM khAnakA eka kinArA usakI kamara para A giraa| usakI kamara TUTa gaI / taba vaha kahane lagA ki maiM jo sAdhu vairAgiyoMkI sevA-zuzrUSA karatA hU~, bhikhAriyoMko bhIkha detA hU~ aura bhI jo dAna-puNya karatA hU~, yaha usIkA phala hai jo Aja merI kamara TUTa gaI / taba yaha kahanA cAhie ki mujhe AzrayahIse bhaya prApta huaa| yamadaMDane apanI kathA samApta For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / kI, para rAjAne usa kahAnIkA saccA matalaba na smjhaa| yamadaDa ghara calA gyaa| isa taraha usakA dUsarA dina biitaa| . jaba tIsare dina yamadaMDa AyA to rAjAne phira usase pUchA ki yamadaMDa, corakA patA pAyA kyA? vaha bolAmahArAja, nahIM / taba rAjA bolA-phira itanI dera kahA~ lagI? vaha bolA-mahArAja rAste eka AdamI eka kahAnI kaha rahA thA, maiM use sunane laga gayA, isase dera ho gaI / rAjA bolA-vaha kahAnI mujhe bhI to sunA / yamadaMDa bolAmahArAja, sunie-pAMcAla dezameM barazakti nAmakA eka nagara hai| usameM sudharma nAmakA eka rAjA thaa| vaha bar3A hI dharmAtmA aura jinamatake anusAra calanevAlA thA / usakI rAnI jinamati bhI usIkI taraha dharmAtmA thii| rAjamaMtrIkA nAma jayadeva thaa| maMtrIkI strIkA nAma vijayA thaa| ye donoM zrAvakake vratoMko pAlate the / isa prakAra rAjA sukhase rAjya karatA thA / eka dina sabhAmeM baiThe hue rAjAke pAsa Akara eka guptacarane kahA-mahArAja, ApakA zatru mahAbala prajAko bar3A hI kaSTa detA hai / rAjA kahane lagA-jabataka maiM nahIM pahu~catA tabataka vaha aise upadrava bhale hI macAle / pIche maiM use dekha lU~gA / rAjAne aura bhI kahA-maiM binA kAraNa kisI para hathiyAra nahIM bA~dhatA / lekina hA~ jo yuddhameM sAmane AtA hai, jo dezakA kaMTaka hai, jo dezadrohI hai, usakA nirAkaraNa to rAjAko avazya For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva kaumudI pa . karanA hI cAhie-use daMDa jarUra denA caahie| nItikAroMne bhI to kahA hai-jo zAstrake anusAra yuddha meM zatru hai, tathA jo dezameM kaMTaka samAna hai, rAjA loga una hI para zastra prahAra karate haiM, para jo becAre dIna haiM, anAtha bAlaka haiM, aura jo mahApuruSa haiM, una para ve kabhI hathiyAra nahIM uThAte / tathA duSToMko daMDa denA, sajjanoMkA pAlana karanA yaha rAjAoMkA dharma hai-parama kartavya hai / mUDa mur3Akara jaTA dhAraNa karanA rAjAoMkA kAma nahIM / aisA vicAra kara apane zatru mahAbalake Upara usane caDhAI krdii| yuddha huA / sudharma rAjAne mahAbalako jIta liyA aura usakA sarvasva haraNa kara rAjapATa bhI chIna liyA / bAda bar3e Anandase vaha apanI rAjadhAnImeM lauTa AyA / jaba sudharma nagarameM praveza karane lagA taba nagarakA daravAjA TUTa kara gira par3A / use dekhakara rAjAne samajhA yaha apazakuna huA / taba nagarameM praveza na kara vaha nagarake bAhara hI Thahara gayA / rAjAne maMtrIse kaha kara usa daravAjeko phirase bnvaayaa| dUsare dina jaba phira rAjA praveza karane lagA taba bhI vahI dazA huI / isI taraha tIsare dina bhI yahI ghaTanA ghaTI / taba rAjAne maMtrIse pUchA ki yaha daravAjA kaise sthira rahegA ? maMtrI bolA-mahArAja, " yadi Apa apane hAthase manuSyako mArakara usake lohUse isako sIMceM to yaha sthira ho sakegA-phira nahIM giregA" aisA apane kula For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / paramparAse cale Aye hue AcArya mahArAjakA kahanA hai / isa bAtako sunakara rAjA bolA-jisa nagarameM jIva mAre jAya~, usa nagarase mujhe koI matalaba nahIM / jahA~ maiM hU~ vahIM nagara hai / aise soneke gahanese kyA prayojana jisase kAna hI TUTa jaay| rAjAne aura bhI kahA-jo apanA hita cAhatA hai use hiMsA na karanI cAhie / nItikAroMne bhI kahA hai ki jo rAjA apane jIvanako, balako aura nirogatAko cAhatA hai, use hiMsA na karanI cAhie / valki jo dUsarA kare use bhI manA kara denA cAhie / aura bhI kahA hai-sumeru parvatake barAbara suvarNadAnase athavA sampUrNa pRthivIke dAnase jitanA phala hotA hai utanA phala kevala eka jIvako maratese bacAne mAtrameM ho jAtA hai / rAjAkA aisA nizcaya jAna kara vahA~ mahAjana loga A pahu~ce aura kahane lage-mahArAja, Apa kucha na kIjie / hama loga saba kucha kara leMge / yaha sunakara rAjA bolA-yaha kaise ho sakatA hai, kyoMki prajAjanoMke puNyapApakA chaThA aMza rAjAko bhI to bhoganA par3atA hai / dekho na nItikAra bhI aisA hI kahate haiM yathaiva puNyasya sukarmabhAjAM SaDaMzabhAgI nRpatiH suvRttaH / tathaiva pApasya sukarmabhAjA SaSThAMzabhAgI nRpatiH kuvRttH|| arthAta jisa taraha sadAcArI rAjA puNyAtmA jIvoMke puNyameM chaThe aMzakA bhAgI hai, usI taraha pApiyoMke pApameM bhI For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 samyaktva-kaumudI - vaha chaThe aMzakA bhAgI hai-hissedAra hai / prajAke puNya aura pApa ina donoMmeM rAjAkA hissA hai / yaha sunakara mahAjana loga phira boLe - mahArAja, agara aisA hI hai to pApake bhAgI hama loga hoMge aura puNyake bhAgI Apa / basa aba Apa cupa ho raheM, hama saba kara leMge / rAjAne taba kahA- jaisI ApalogoM kI icchaa| isake bAda mahAjanoMne candA ikaTThA kiyA / candeke dhana se unhoMne eka sonekA AdamI banavAyA, use nAnA prakAra ke ratnoMke gahane pahanAye aura phira use gADImeM baiThA kara nagara meM munAdI piTAI ki " yaha sonekA AdamI aura karor3a rupayA usako diyA jAyagA jo isake badale meM apane lar3akeko degA aura lar3akekI mA apane hAthase use viSapilAvegI tathA pitA usakI gardana maror3egA " / isa munAdIko varadatta nAmake eka brAhmaNane sunI / yaha brAhmaNa usI nagarakA rahanevAlA thA / yaha bar3A hI nirdayI aura daridrI thA / isake sAta lar3ake the / varadattane apanI nirdayA nAmakI strIse pUchA - maiM apane choTe lar3ake indradattako dekara yaha sonekA AdamI aura rupaye liye letA hU~ / jaba hama aura tuma acchI taraha haiM taba lar3ake to bahuta se ho jAya~ge / strI to nAmase hI nirdayA 1 thI / isalie usane apane patikA kahanA mAna liyaa| taba varadattane Age bar3hakara ghoSaNAko baMda karadI aura kahA - maiM isake badale meM apane lar3akeko detA huuN| isa samaya kucha samajhadAra For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / loga kahane lage ki yadi mAtA apane lar3akeko viSa de, pitA use bece, tathA rAjA saba dhana-daulata chIna leneko taiyAra ho to phira duHkha kise jAkara kahA jAya ? varadattakI bAta sunakara mahAjana lAge kahane lage-dekho varadatta, yadi bAlakakI mAtA use viSa pilAve aura tuma usakI gardana maror3o to yaha rupayA aura suvarNapuruSa tumheM milegA, nahIM to na milegaa| baradatta bolA-hA~ maiM aura merI strI aisA karaneko rAjI haiN| yaha sunakara becArA bAlaka indradatta manameM socane lagA-Azcarya hai ki isa svArthamaya saMsArameM koI kisIkA pyArA nahIM / bahuta hI ThIka kahA hai-jaba per3ameM phala nahIM rahate taba pakSI bhI usa para nahIM Ate, sUkhe tAlAvake pAsa haMsa nahIM jAte, vinA gaMdhake phUlako bhaure aura jale hue vanako mRga chor3a dete haiM, nirdhana manuSyako vezyAe~ bhagA detI haiM tathA dhanahInakA naukara loga sAtha nahIM dete / sArAMza yaha ki apane apane matalabase saba koI eka dUsarese prema karatA hai, para asalameM koI kisIkA pyArA nahIM / vastukA camatkAra to dekhie ki dhanake lie aise akartavya bhI kiye jA sakate haiM ! aisA anyAya, aisA bhayaMkara pApa bhI kiyA jA sakatA hai ! athavA bhUkhA AdamI kauna pApa nahIM karatA ? nIca manuSya nirdaya huA hI karate haiM / antameM varadattane vaha rupayA aura suvarNapuruSa le liyA aura apane indradatta nAmake choTe lar3akeko mahAjanoMke hAtha sauMpa diyA / jaba usa gahane pahare hue, For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 samyaktva-kaumudI - mAtA-pitA Adi bahuta se logoM se ghire hue aura ha~sa rahe indradattako mahAjana loga daravAjeke pAsa lAye taba rAjAne use ha~sate dekha kara pUchA- tu kyoM ha~satA hai ? kyA tU marane se nahIM DaratA ? indradatta kahane lagA- mahArAja, bhayase taba hI taka Dara hai jaba taka ki vaha AyA nahIM hai / bhaya AjAne para to use sahanA hI cAhie / nItikAroMkA bhI yahI kahanA hai| mahArAja, eka bAta aura bhI hai - jaba bAlaka pitAse duHkhI hotA hai taba mAkI zaraNameM jAtA hai aura jaba rAjAse duHkhI hotA hai taba mahAjanoMkI zaraNa letA hai / lekina jaba mAtA hI viSa dene lagI aura pitA gardana maror3ane lagA, mahAjana loga dhana dekara kharIdane lage aura rAjA preraNA karatA hai, taba phira batAie kisase kahA jAya ? dekhie nItikArane kaisA acchA kahA hai ki jaba mAtApitAne apane bacce ko beca DAlA, usa para rAjA zastramahAra kara rahA hai aura deva bali (bheMTa ) cAha rahe haiM to phira cillAne hI se kyA hogA ? aara maiM dhIratA pUrvaka maranA cAhatA hU~ / rAjA indradattakI bAteM sunakara kahane lagA- isa daravAjese aura isa nagarase bhI mujhe koI matalaba nahIM / jahA~ maiM hU~ vahIM nagara bhI ho jAyagA / rAjAke isa dhairyako, indradattake usa vilakSaNa sAhasako dekhakara nagara devatAne daravAjA banA diyA, For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / 27 mmmmmmmmmmmmm mmmmmmmmmmmm paMca AzcaryoMkI varSA kI aura indradattakI pUjA kii| saca hai-udyoga, sAhasa, dhIratA, bala, buddhi, aura parAkrama jisake pAsa haiM, usase deva bhI Darate haiM / isa kathAko sunakara bhI yamadaMDakA abhiprAya rAjAne na samajhA / yamadaMDa kahAnI kaha kara apane ghara calA gayA / isa taraha yamadaMDane tIsarA dina bhI bitaayaa| __ cauthe dina yamadaMDa phira rAjAke pAsa sabhAmeM AyA / rAjAne phira bhI pUchA ki cora milA kyA ? yamadaMDane uttara diyA-mahArAja, cora nahIM milA / rAjAne jaba derIkA kAraNa pUchA taba yamadaMDane kahA-mahArAja, rAstemeM eka AdamI hariNIkI kahAnI kaha rahA thA, maiM use sunane laga gayA, isalie dera ho gaI / rAjAne kahA-vaha kaisI kahAnI thii| yamadaMDa sunAne lagA eka upavanameM tAlAbake kinAre eka hariNI rahatI thii| vaha apane baccoM ke sAtha vanameM ghAsa vagairaha khAtI aura usa tAlAbakA pAnI pIkara sukhase kAla bitAtI thii| usa tAlAva hIke pAsa eka nagara thA / usameM arimardana nAmakA rAjA thaa| usake bahutase rAjakumAra the / eka dina kisI zikArIne purAne vanameMse eka mRgake bacceko pakar3a lAkara eka rAjakumArakI bheMTa kiyaa| use aura aura rAjakumAroMne jaba dekhA taba ve saba milakara rAjAse.kahane lage-hameM bhI mRgake bacce ma~gA dIjie / rAjAne bahutase zikAriyoM ko bulAyA aura For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 samyaktva-kaumudI unase pUchA-ye mRgake bacce kahA~ para milate haiM ? unameMse kisI zikArIne kahA-mahArAja,purAne vanameM milate haiN| taba rAjA svayaM zikArIkA bheSa banAkara usa vanameM gyaa| vaha vana bar3A hI beDhaba thA / mRga pakar3anA vahA~ kaThina thA / rAjAne taba usa vanameM eka ora zikAriyoMse Aga lagavAdI, eka ora jAla bichavA diye, aura eka ora gahare gar3he khudavA diye| yaha saba dekhakara eka paMDitane kahA ki jahA~ cAroM dizAoMmeM rassI ba~dhI haiM, pAnImeM viSa milA hai, jAla phaila rahe haiM, cAroM tarapha Aga lagI hai aura zikArI dhanuSa lekara mRgoMke pIche daur3a rahA hai, aisI dazAmeM usa vanameMse garbhiNI hariNI kahA~ aura kaise bhAga sakatI hai ? yamadaMDane isa kathAko kahA, para rAjAkI samajhameM isakA matalaba na AyA / yamadaMDa kahAnI samApta kara apane ghara calA gayA / pA~caveM dina yamadaMDa phira rAjasabhAmeM AyA / rAjAne phira vahI corake milanekI bAta pUchI aura yamadaMDane bhI rojakI taraha apanA banA banAyA uttara de diyA / rAjAne usase jaba derIkA sababa pUchA to usane vahI kahAnIkI bAta khii| rAjAne kahAnI kahanekI use AjJA dI aura vaha isa taraha kahane lagA nepAla dezameM pATalI eka nagarI hai / usameM vasuMdhara nAmakA rAjA thaa| usakI rAnIkA:nAma vasumatI:thA / rAjA kavitA karanemeM bar3A nipuNa thA / isa rAjAke maMtrIkA nAma bhAratI For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / 29 bhUSaNa thaa| devikA isakI strI thii| bhAratIbhUSaNa bhI kavi thA / jaldI kavitA karanekA isameM bar3A guNa thA aura isIlie saMsArameM yaha prasiddha thA / eka dina rAjasabhAmeM bhAratIbhUSaNa maMtrIne rAjAkI kavitAko bahuta hI dUSita kara DAlA, usameM usane khUba azuddhiyA~ nikAlIM / garaz2a yaha ki rAjAkI kavitAko usane mahaz2a galata sAbita kara diyA / rAjAko isase bar3A krodha aayaa| usane taba bhAratIbhUSaNako ba~dhavA kara gaMgAkI dhArameM phiMkavA diyaa| karma saMyogase bhAratIbhUSaNa dhArameM na gira kara bAlUmeM girA / nItikAra kahate haiM-vanameM, raNameM, zatruke sAmane, gaMbhIra samudrameM, agnimeM, jalameM parvatakI coTI para, cAhe jisa hAlatameM ho, jIvoMkI pahale kiye hue puNya-karma vipattise rakSA karate haiN| bhayaMkara vana puNyAtmAke lie manohara nagara bana jAtA hai| saba manuSya usake bandhu ho jAte haiM / sArI pRthivI usake lie nidhi aura ratnoMse bharapUra hai / matalaba yaha ki jinhoMne pUrva janmameM vipula puNya saMcaya kiyA hai unheM saMkaTa kahIM para nahIM hotA-ve saba jagaha sukhI rahate haiN| __ bhAratIbhUSaNa vicArane lagA-yaha saca hai ki kavi dUsare kaviko nahIM dekha sakatA / nItikAra bhI isa viSayameM isase sahamata haiM, ve bhI kahate haiM-sajjanoMse duSTAtmA kur3hatA hai, viratase kAmI cir3hatA hai, jAganevAlA AdamI svabhAvahIse corako burA mAlUma par3atA hai, pApiyoMko dharmAtmA For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI nahIM suhAte, jorAvarakI DarapoMka nindA karatA hai, aura rasoiyA rasoiyAko, vaidya vaidyako, brAhmaNa brAhmaNako, naTa naTako, rAjA rAjAko aura kavi kaviko dekhakara kuttekI taraha ghuraghurAne lagate haiN| __isa tarka vitarkake bAda bhAratIbhUSaNane usI bAlameM baiThe baiThe, jo cAroM tarapha pAnIse ghirI thI, eka patha par3hAjisakA matalaba yaha hai ki "maiM usa pAnIke bIcameM marU~gA, jisase saba tarahake bIja paidA hote haiM, jisase vRkSa bar3e hote haiN| mujhe yaha Azrayase bhaya prApta huaa|" isake bAda bhAratIbhUSaNakI dRSTi nIceko bahate hue pAnI para pdd'ii| use dekhakara usane eka anyokti kahI / usakA matalaba yaha hai-he jala, tumameM zItala guNa hai, tuma svabhAvase hI nirmala ho, tumhArI pavitratAke viSayameM hama kyA kaheM jaba ki tumhAre sampakaise dUsare bhI pavitra ho jAte haiM, tuma prANiyoMke prANa ho, isase bar3hakara tumhArI aura kyA stuti ho sakatI hai / phira yadi tuma bhI nIca mArgakA avalambana karo, to tumheM rokane. vAlA hI kauna hai ? bhAratIbhUSaNakI yaha saba bAteM vasuMdhara rAjA bhI chupA huA suna rahA thA / usane manameM vicArA-ise gaMgAmeM phiMkavA diyA, yaha maiMne acchA nahIM kiyA / sajanako apane Azrita janoMke guNa doSoM para vicAra nahIM karanA caahie| nItikArane bhI kahA hai ki dekho, candramA kSayI hai For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / hara roja ghaTatA bar3hatA hai, svabhAva hIse Ter3hA-tirachA hai, jar3a hai, kalaMkI hai aura mitra para vipatti Ane para prasanna hotA hai| arthAt sUryake DUbane para udaya hotA hai| itane doSa rahane para bhI mahAdevajIne use apane sira para baiThA rakkhA hai / saca hai mahApuruSa apane sahArese jInevAloMke guNa doSo para vicAra nahIM karate / ityAdi vicAra kara rAjAne bhAratIbhUSaNako gaMgAmeMse nikalavA kara usakA sammAna kiyA aura phira use mantrI banA liyaa| __ rAjAne kathA sunI, para isakA matalaba vaha na samajha skaa| yamadaMDa kathAko samApta kara ghara calA gayA / isa taraha pA~cavA~ dina biitaa| __ chaThe dina yamadaMDa phira rAjAke pAsa AyA / rAjAne usase pUchA-cora milA ? yamadaMDane uttara diyA mahArAja, nahIM milA / rAjAne derIkA kAraNa pUchA / vaha kahane lagAbAjArameM eka AdamIse kathA sunane laga gayA thA, isase dera ho gaI / rAjAne kahA vaha kathA kaisI thI? yamadaMDa isa prakAra kahane lagA kurujAMgala dezameM pATalIpura nAmakA nagara thaa| usameM subhadra nAmakA rAjA thaa| isakI rAnIkA nAma subhadrA thA / eka samaya subhadrAne manovinodake lie eka bagIcA banavAyA, usameM nAnA jAtike vRkSa lagavAye aura usake bIcameM eka nahara nikalavAI / naharakA pAnI bar3A hI nirmala thaa| usameM haMsa, For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI sArasa, cakavA, cakavI Adi pakSIgaNa milakara sadA kiloleM kiyA karate the / bagIceke phUloMkI mahaka cAroM taraka ur3atI thii| bhaure vahA Akara gUMjate the| matalaba yaha ki bagIcemeM kisI bAtakI kamI na thI / saba tarahase vaha sundara thA / lekina tAr3IkI madirA pI-pI kara bandara pAgala jaise hokara usa bagIce meM bar3A Udhama macAte the| eka kavine bandarake viSayameM kahA hai-bandara svabhAvahIse pAnI hotA hai, phira jisane madirA pIlI, jise bicchUne kATa khAyA aura tisa para bhI jise bhUta lagA gayA phira usakI lIlAkA kyA pAra ? usakA tamAzA to dekhate hI banatA hai / nidAna bAgake mAlIne bandaroMkA upadrava dekhakara rAjAse jAkara kahA / rAjAne mAlIkI bAta sunakara bargAcekI rakhavAlIke lie apane gharake una bandaroMko bheja diyA, jinheM usane apane manovinodako lie rakha chor3e the| mAlIne yaha dekhakara manameM vicArA ki kAma to pahalehIse vibhar3A huA hai, tabhI to bAgakI rakhavAlIke lie bandara rakhe gaye / mAlI samajha gayA rAjA avivekI hai / jisako viveka rUpI netra nahIM vaha yadi anyAya rUpI aMdhakArameM cale-kumArgameM pravRtti kare to usakA aparAdha hI kyA hai ? ___eka nItikArane kahA hai ki manuSyakA eka netra to svAbhAvika viveka hai aura vivekiyoMkI saMgati dUsarA / jisake ye donoM netra nahIM haiM-jo vivekI nahIM hai aura na jisakI For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kthaa| vivekavAnoMke sAtha saMgati hI hai, vaha agara kurAhameM cale to usameM usakA aparAdha bhI kyA ? yamadaMDane apanI kathA yahIM para samApta kI / rAjAne aba bhI kathAkA matalaba nahIM smjhaa| yamadaMDa apane ghara calA gyaa| isa taraha chaThA dina bhI bItA / __ sAtaveM dina yamadaMDa rAjasabhAmeM gyaa| rAjAne pUchA-cora milA ? vaha bolA-nahIM / rAjAne kahA-taba itanI dera kahA~ lagI ? yamadaMDa bolA-mahArAja, eka jagaha cabUtare para eka mAlI kathA kaha rahA thA, maiM use sunane lgaa| isase derI ho gii| rAjAne vaha kathA sunAneko yamadaMDase kahA, yamadaMDane kahA-acchA mahArAja, munie| ___ avanti dezameM ujjayinI nagarI hai / usameM subhadra nAmakA eka vyApArI thaa| usakI do striyA~ thIM / eka dina subhadra vyApArake lie bAhara jAnekI icchAse apanI donoM striyoMko apanI mAtAko sauMpakara Apa zubha muhUrtameM apane sAthiyoMke sAtha videzake lie ravAnA huA aura nagarake bAhara jAkara ThaharA / subhadrakI mA vyabhicAriNI thii| so vaha lar3akeko ghara bAhara hote hI apanI phulavArImeM yArako lekara jA soii| rAtako kisI kAmake lie subhadra ghara para AyA aura darabAje bAharase usane pukArA-mA, kiMvAr3a khola / mAne lar3akekI AvAja sunakara kiMvAr3a khola diye / para ve donoM mA aura yAra Darake mAre bhAge aura gharake eka konemeM chupa gye| jaba lar3akA bhItara AyA to usane apanI mAke paharanekA For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 mmmmmmmmmmmmm samyaktva-kaumudI kapar3A raMDake per3a para Ta~gA dekhA / vaha manameM vicArane lagAAzcarya hai yaha sattara varSakI buDDI huI taba bhI kAmasevana karatI hai, use chor3atI nahIM hai / bar3I hI vicitra bAta hai-gaz2aba tamAzA hai / yaha saba lIlA kAmadeva mahArAjakI hai jo mareko bhI mAra rahA hai / nItikArane bahuta hI ThIka kahA hai-jo dubalA-patalA hai, kAnA aura gaMjA hai, jisake kAna pUMcha nahIM haiM, phoDoMmeMse pIva nikala rahI hai, dehameM saikar3oM kIr3e bilabilA rahe haiM, bhUkhake mAre tar3apha rahA hai aura galemeM phUTe ghar3ekA galA par3A hai, aisA hokara bhI kuttA kuttIke pIche lagA phiratA hai / isIlie kahanA par3atA hai ki kAmadeva mareko bhI mAratA hai / subhadra aura bhI vicArane lagA-striyoMke caritrako, unakI karatUtoMko koI nahIM jAna sakatA / logoMkA yaha kahanA jhUTha nahIM hai ki striyA~ kisIse lipaTatI haiM, to kisIko mIThI bAtoMse khuza rakhatI haiM; kisIko dekhatI haiM, to kisIke sAmane kisI dUsare yArake lie rone lagatI haiM; ekako zapatha khAkara prasanna karatI haiM, to dUsare para gAr3hA prema dikhalAtI haiM; kisIke sAtha so rahI haiM, to par3I par3I dhyAna kisI dUsarekA hI lagA rahI haiN| striyA~ aisI kuTila hotI haiM, yaha bAta saba jAnate haiM to bhI loga unheM bahuta mAnate haiN| nahIM mAlUma kisa dhRrtane inakI racanA kI ? kisa pAjIne inheM banAyA? jaba bur3hApemeM merI mAkA yaha hAla hai to na jAne una donoM javAna auratoMkI kyA dazA hogI ? jisa tUphAnameM, jisa vAyuke vegameM For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir suyodhana rAjAkI kathA / sATha sATha sAlake hAthI gAyaba ho gaye-ur3akara lApatA ho gaye, usameM maccharoMkI bAtako to jAne dIjie becArI gauoMkI bhI koI ginatI nhiiN| aisA vicAra kara subhadra apanI donoM striyoMko zikSA dene lagA-maiM jAte samaya tuma donoMko apanI mAkI rakhavAlImeM chor3a gayA thaa| rAtako maiMne lauTakara dekhA to merI mA eka yArako lekara phulavArImeM par3I hai aura araMDake per3a para usake kapar3e rakkhe the| maiMne saba bheda jAna liyA / merA saba ghara caupaTa ho gayA / yamadaMDane yahIM para kathA samApta kii| rAjAne isa kathAkA bhI kucha matalaba na samajhA / yamadaMDa apane ghara calA gayA / isa taraha sAtavA~ dina bhI bIta gyaa| __ AThaveM dina yamadaMDako sabhAmeM AyA dekhakara rAjAke krodhakA kucha ThikAnA na rahA / usane krodhase lAla hokara pUchA-kyoM yamadaMDa, cora milA yA nahIM ? yamadaMDa bolAmahArAja, corakA kahIM patA na calA / yaha sunakara rAjAne zaharake saba mahAjanoMko bulAkara kahA-dekhie, aba merA koI doSa nahIM hai / yaha pAjI mujhe sAta dinase dhokhA de rahA hai / abhItaka na cora lAyA, na corIkA mAla / aba maiM isake sau Tukar3e kara unase dizAoMkI bali duuNgaa| isa bAtake sunate hI yamadaMDa ghara gayA aura janeU, a~gUThI, tathA khaDAU~ lAkara usane una tInoM cIjoMko rAjasabhAmeM rakha diyA aura kahA-mahAjano, Apa nyAyakartA haiM, (una tInoM cIjoMko For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudIdikhAkara ) yaha corIkA mAla hai (rAjA, maMtrI, aura purohitakI ora izArA karake ) aura ye tInoM cora haiM / yaha kaha kara yamadaMDane eka padya par3hA, jisakA bhAvArtha yaha hai, ki jahA~ rAjA, maMtrI aura purohita hI jaba cora haiM, taba hama saba logoMko jaMgalameM jAkara rahanA caahie| kyoMka jisakI zaraNameM hama loga haiM usIse hameM jaba bhaya prApta hai-rakSaka hI jaba bhakSaka bana rahA hai taba usakI pukAra kisake pAsa kI jAye ? yamadaMDane mahAjanoMse aura bhI kahA-yadi Apa loga isa anyAyI, avivekI rAjAkA parityAga na kareMge, ise na chor3eMge to Apa loga bhI pApake bhAgI hoMge / yaha Apako yAda rakhanA cAhie / nItikAroMne bhI kahA hai ki zatruse mile hue. mitrako, vyabhicAriNI strIko, kulako nAza karanevAle putrako, mUrkha maMtrIko, avivekI rAjAko, AlasI vaidyako, rAgI devako, viSayalampaTI guruko, aura dayA rahita dharmako, mohake vaza jo nahIM chor3atA usakA kabhI kalyANa nahIM hotaa| vaha kalyANase vaMcita hI rahatA hai| mahAjanoMne bhI una tInoM cIjoMse jAna liyA ki rAjA, maMtrI, aura purohita hI cora haiN| isake bAda sabane vicAra kara rAjAko nikAla kara rAjakumArako gaddI para baiThAyA, maMtrIko nikAla kara maMtrIputrako maMtrI banAyA tathA purohita nikAla kara purohitake putrako rAja purohita banAyA / jaba ye tInoM zaharase vAhara nikala rahe the yA nikAle jA rahe the, taba loga kahane For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uditodaya rAjAkI kathA / lage-ki vinAzake samaya buddhi bhI naSTa ho jAtI hai yaha kahAvata saca hai| rAmacandrane soneke mRgakI mAyAko na jAnA / nahuSa rAjA brAhmaNoM ko gAr3ImeM jotatA thA / arjunake putrakI mati brAhmaNakI gAya aura bachar3oMko curAnemeM pravRtta ho gaI / yudhiSThira apane cAroM bhAI aura draupadIko juemeM hAra gye| kahanekA matalaba yaha ki vinAzakA samaya AjAne para samajhadAroMkI bhI buddhi bigar3a jAtI hai-akla guma ho jAtI hai| dekho na, rAvaNake dimAgameM eka sau ATha vidyAe~ samAI huI thI, para jaba laMkA naSTa hone lagI-jaba rAmacandra usakA nAza karane para utArU hue taba becAre rAvaNakI eka bhI vidyA kAma na AI / ityAdi kahakara loga cupa rahe / suyodhana vicArane lagA ki maiMne to vicArA thA ki isa upAyase yamadaMDako mAra kara maiM sukhase rAjya karU~gA, para yaha Afata mere hI sira pdd'ii| kamaukI bar3I hI vicitra gati hai| pAThakagaNa, aba prakRta viSaya para aajaaie| subuddhi maMtrIne suyodhana rAjAkI kathA samApta kii| aba phira vahI prakaraNa calatA hai| suyodhana rAjAkI kathA kaha kara subuddhi maMtrI uditodaya mahArAjase kahane lagA-mahArAja, isa kathAse Apane jAna liyA hogA ki kisIke sAtha virodha na karanA cAhiekisIkA tiraskAra na karanA cAhie / aisA karanese apa For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38 samyaktva - kaumudI - nA hI vinAza ho jAtA hai / isake sivA aura kucha nahIM hotA | nItikAroMkA bhI kahanA hai-choTese choTekA bhI tiraskAra karanA ThIka nhiiN| kyoMki choTA bhI maukA pAkara bar3A kAma kara DAlatA hai| TIr3iyoMke jhuMDane eka vAra samudrako bhI vyAkuLa kara diyA thA / uditodaya rAjA maMtrIkI isa upadeza pUrNa kahAnIko sunakara bolA- tumane jo kucha bhI kahA vaha bilakula ThIka hai / yadi maiM upavanameM calA jAtA to jarUra hI virodha khar3A ho jAtA aura merI bhI vahI dazA hotI jo suyodhana rAjAkI huI thI / isameM jarA bhI saMdeha nhiiN| isa bAtako kauna jAna sakatA ki bIcameM kisa karmakA udaya A jAya ? dekhie, garmI ke dinoMmeM mAre garmI ke khUba pyAsA koI hAthI bhare tAlAbako dekha kara daur3A daur3A pAnI pIne gayA, para isa jaldIke mAre vaha kinAre para kIcar3a meM pha~sa gayA / bhAgyase na to vaha pAnI pI sakA aura na kIcar3ase nikala kara bAhara hI A sakA - donoM taraphase hAtha dho baitthaa| matalaba yaha ki honahArako koI dekha nahIM AyA / rAjA maMtrI se bolA- aba mujhe isa bAtakA nizcaya ho gayA ki yogya maMtrIke binA rAjyakA nAza ho jAtA hai / nItikAroMne yaha jhUTha nahIM kahA hai, ki viSase eka hI AdamI maratA hai, hathiyAra bhI eka vArameM eka hI AdamIko mAra sakatA hai, para jahA~ ayogya maMtrI huA aura usane ulaTI sammati dI, ki rAjyakA rAjAkA aura rAjAke parivArakA samUla nAza For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uditodaya rAjAkI kthaa| 39 mmmmmmmmmmmmmmmm ho jAtA hai / isalie jo rAjAko anarthoMse bacAtA hai, kumArgase usakI rakSA karatA hai, vahI rAjAkA parama maMtrI hai| yaha sunakara subuddhi maMtrIne kahA-mahArAja, apane svAmIkA hita karanA yahI to maMtrIkA kartavya hai / rAjA bolA-tuma saMsArameM sacamuca satpuruSa ho / tumhAre honese hI maiM bar3e bhArI apayaza aura durgatise baca gayA / nItikAroMne kyA hI acchA kahA hai-mUoMkI saMgatise guNoMkA nAza hotA hai, pApamaya vicAroMse dhanakA nAza hotA hai, yuvatike sampakase tapa naSTa hotA hai aura nIcoMke sAtha rahanese buddhi malina hotI hai / ityAdi prakArase subuddhi maMtrIkI rAjAne bar3I prazaMsA kI aura kahA-acchA to aba rAta bitAne aura manovinodake lie kahIM nagarahImeM ghUma Ave / vahA~ kucha na kucha kautUhala dekheMge / kyoMki sote rahanA to acchA nahIM / samajhadAroMkA samaya to dharma-carcA athavA manovinodase bItatA hai / hA~ ga~vAra loga jarUra apane samayako sonemeM, yA daMgA phisAdameM bitAte haiM / maMtrI bolA-acchI bAta hai, calie / isa prakAra vicAra kara rAjA aura maMtrI cupacApa cala diye / nagarake bhItara donoMne eka acambhA dekhA / ve dekhateM haiM ki eka AdamIkI kevala parachAI to dikhalAI detI hai magara AdamI nhiiN| rAjAne maMtrIse pUchA-yaha kauna hai ? maMtrI bolA-isakA nAma suvarNakhura hai / yaha aMjanavaTI vidyAmeM bar3A prasiddha hai| For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI mm isake pAsa A~khoMmeM A~janekA eka aisA aMjana hai ki use A~ja lene para ise koI dekha nahIM pAtA / rAjAne pUchA-yaha kahA~ jA rahA hai ? isIke sAtha hameM bhI calanA cAhie / aisA vicAra kara donoM usake pIche pIche ho liye / vaha cora dhIre dhIre ahaMdAsa seThakI dIvAlake Upara jo bar3akA per3a thA, usa para car3hakara koI na dekha sake isa taraha vRkSakI Ar3ame chupa gyaa| rAjA aura maMtrI bhI usI per3ake nIce chupa kara baiTha gaye / pahale kaha Aye haiM ki nagarakI saba striyA~ rAjAkI AjJAse kaumudI mahotsava manAneko upavanameM gaI haiM aura nagarake loga apane apane gharoMhImeM Ananda manA rahe haiN| lekina ahaMdAsa seThakI AThoM striyoM ne isa utsavameM bhAga nahIM liyaa| rAjAkI AjJAse AThoM striyoMne aura seThane apane gharake caityAlayameM hIdharmotsava manAyA / yahA~se Age phira kathA AraMbha hotI hai| ___ arhadAsa ATha dinakA upavAsA thaa| usane apanI striyoMse kahA-rAjAkI AjJAse Aja nagarakI saba striyA~ krIr3A karane upavanameM gaI haiM, tuma bhI jAo / maiM apanA dharma-sAdhana yahIM karatA huuN| yadi tuma na jAogI to rAjAkI AjJAkA bhaMga hogA / AjJA bhaMga hone para rAjA sarpakI taraha bhayaMkara ho uThegA aura saba tarahase apanA aniSTa kara ddaalegaa| kyoMki nItikAroMne kahA hai ki saoNpakA DasA to maNi, maMtra aura auSadhi Adise acchA hotA dekhA gayA, para rAjAke dRSTi rUpI viSakA mArA huA kabhI jItA na dekhA gayA / For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhadAsa seThakI kathA / rAjAkA jisa para kopa ho jAtA hai phira vaha bacatA nahIM hai / ve striyA~ bolIM-nAtha, hamAre bhI Aja ATha ATha upavAsa ho gaye / upavAsake dinoMmeM dharmake kAmoMko chor3akara krIr3Ake lie upavanameM hama kaise jAya~ ? yaha Apa hI vicAreM / rAjAkI aisI AjJAse hameM kyA matalaba ? jo hamane upArjana kiyA, jo honA hogA, vaha hogaa| hama upavanameM na jaayNgii| honahArako koI yAla nahIM sakatA / pAnImeM DUba jAo, superu parvatakI coTI para jA baiTho, yuddhameM zatruko jIta lo, vyApAra, khetI naukarI, cAkarI, Adi saba kalA sIkhalo aura prayatna karake pakSiyoMkI taraha ananta AkAzameM ur3ane laga jAo, para jo honA hotA hai vaha to ho hI kara rahatA hai-anahonI kabhI nahIM hotI / koMkI aisI hI vicitratA hai / isalie hama to na jAya~gI / yaha sunakara seThane kahA-tumane jo kucha kahA vaha saca hai / aisA hI hai| upavAsake dina jinazAstrakA zravaNa tathA bhakti, pUjAdi hI karanA cAhie / isIse karma kaTate haiN| vanameM jAkara krIr3A karanese-khelane kUdanese nahIM kaTate / AcArya kahate haiM-jisakA mana nizcala hai, vratoMmeM dRr3hatA hai, pA~coM indriyA~ vazameM haiM, tathA jo AtmAmeM lIna rahatA hai aura hiMsAse dUra rahatA hai, usako mokSakI prApti avazya hotI hai| striyoMne seThase kahA-nAtha, Aie Apa aura hama apane gharake sahasrakUTa caityAlayameM jAgaraNa kreN| seThane kahA-ThIka hai / isake bAda ve saba nAnA prakAra zuddha dravya For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 42 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva - kaumudI - --- lekara sahasrakUTa caityAlayameM pahu~ce / vahA~ unhoMne maMgala pATha / par3hA, bhagavAnakI pUjA kI aura bar3A Ananda mnaayaa| usa samaya maukA pAkara ve striyA~ seThase kahane lagIM - svAmina, Apako dRDhatara samyagdarzanakI prApti kaise huI ? kahie / seThane kahA-acchA pahale tumhIM batalAo ki tumhe samyagdarzana kisa kAraNa se huA ? ve kahane lagIM - svAmina, Apa hama logoMke pUjya haiM, isalie pahale Apa hI kahie / phira hama to kaheMgI hIM / dekhie, agni brAhmaNoMkI guru hai, brAhmaNa saba varNoMkA guru hai, pati striyoMkA guru hai tathA atithi sabakA guru hai / isa nyAyase prathama ApahIko kahanA cAhie / isI bIca addAsa seThakI sabase choTI kuMdalatA nAmakI strI bola uThI - nAtha, aise AnandadAyaka aura sabako pyAre kaumudI - mahotsavako chor3akara yaha bhagavAnakI pUjA, upavAsa, tapa Adika kisa lie kiyA jA rahA hai ? seThane uttara diyA-priye, hama apane paralokake sudhAraneke lie yaha saba puNya-dharma kara rahe haiM / kuMdalatAne kahAnAtha, paraloka dekha kara koI AyA hai kyA ? athavA saMsAra meM kisane dharmakA phala dekhA bhI hai ? hA~ yadi puNyakA phala isa loka aura paralokameM dikhAI detA ho taba to yaha devapUjAdika karanA yuktiyukta hai-ThIka hai; nahIM to vyartha hai / yaha suna seTha kahane lage- puNyAdikakA paralokameM jo phala hotA hai vaha to dUra rahe, para dharmakA phala maiMne pratyakSa dekhA hai, use suna / For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhadAsa seThakI kathA / kuMdalatAne kahA-acchA nAtha, kahie / maiM use sunatI huuN| seThane taba apane samyaktva prApta honekI kathAko yoM kahanA AraMbha kiyA isI uttaramathurAmeM padmodaya rAjA the| yazomati unakI rAnI thii| vartamAna rAjA uditodaya unhIM padmodayake putra haiN| padmodayake samayameM maMtrI saMbhinnamati thaa| maMtrIkI strI suprabhA thii| subuddhi nAmakA usake eka putra hai / yahI subuddhi isa samaya uditodayakA maMtrI hai / tathA yahIM para aMjanavaTI Adi vidyAmeM nipuNa rUpakhura nAmakA eka cora thaa| usakI strIkA nAma rUpakhurA thaa| suvarNakhura nAmakA isake eka lar3akA hai| yahIM jinadatta seTha hue| jinamati unakI strIkA nAma thA / inhIM jinadattakA putra maiM ahaMdAsa huuN| ye saba bAteM rAjAne, maMtrIne, aura bar3ake per3a para chupe hue suvarNakhura corane bhI sunI / corane manameM vicArAcorI to maiM hara roja karatA hI rahatA hU~, Aja na sahI / para isa seThakI bAteM to suneM / dekheM yaha kyA kyA kahatA hai / rAjA aura maMtrIne bhI seThakI bAteM sunanekA vicAra kiyaa| seTha bole-jo kathA maiMne sunI hai, dekhI hai, aura anubhava kI hai, use maiM kahatA hU~ / sAvadhAna hokara sunnaa| unakI striyA~ bolIM-nAtha, hama sunatI hai, Apa kRpA kara khie| __seTha kahane lage-vaha rUpakhura cora sAtoM vyasanoMkA sevana karanevAlA thaa| eka dina jUA khelakara usane bahu For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI--- tasA dhana jiitaa| usa dhanako usane bhikhAriyoMko bA~Ta diyA / do paharako jaba use bhUkha lagI to vaha gharakI tarapha Ane lgaa| rAstemeM use rAjamahala par3A / rUpakharako rAjamahalake rasoIgharakI orase bahuta acchI sugaMdha aaii| vaha manameM vicArane lagA-mujhe kucha muzkila nahIM hai, phira apane aMjanako lagAkara adRzya hokara aisI sugandhita rasoI kyoM na khAI jAya ? aisA vicAra kara usane AkhoMmeM aMjana lagAyA aura phira niDara hokara vaha rAjamahalameM calA gayA / vahA~ usane rAjAke sAtha bhojana karake apane gharakA rAstA liyA / aMjanacorane yaha kAyadA hara rojake lie banA liyaa| hara roja vaha AtA aura rAjAke sAtha bhojana karake calA jAtA / rUpakhurako isa prakAra roja roja rAjAke sAtha bhojana kara jAnese rAjA dhIre dhIre dubalA ho gyaa| dina eka maMtrIne rAjAko dubalA dekhakara manameM vicArA-inheM kyA khAneke lie anna nahIM milatA ? ye itane dubale kyoM haiM ? merI samajhase to annake na milanese hI aisI dazA ho gaI hai| nItikAra bhI aisA hI kahate haiM___ AkhoMke binA mu~hakI, nyAyake binA rAjyakI, namakake binA bhojanakI, dharmake binA jIvanakI, candramAke binA rAtakI aura annake binA zarIrakI zobhA nhiiN| nidAna maMtrIne rAjAse pUchA-mahArAja, ApakA zarIra dubalA kyoM par3atA jAtA hai ? isakA kAraNa kahie / yadi For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhaddAsa seThakI kathA / koI cintA ho, to vaha batalAie / rAjAne kahA-tumhAre rahate hue bhI mujhe koI ciMtA ho sakatI hai kyA ? para Azcarya isa bAtakA hai ki maiM dugunA, tigunA, caugunA, aura pa~cagunA taka bhojana kara jAtA hU~, para tRpta nahIM hotA / mujhe to aisA mAlUma par3atA hai ki jaise mere sAtha koI bhojana karatA ho / isI kAraNase mere udarakI agni zAMta nahIM hotii| isa bAtako sunakara maMtrIne manameM vicArA ki koI aMjana lagAkara adRzya ho rAjAke sAtha bhojana karatA hai| isIlie ye duvale hote jAte haiM / maMtrIne eka dina isakA patA lagAneko eka prayatna kiyaa| rAjAke bhojanake kucha samaya pahale usane rasoIgharake Asa pAsa khUba Akake sUkhe phUla bichavA diye, cAroM konoMmeM tIvra dhRpake dhue~se bhare hue ghar3oMko mu~ha bA~dhakara rakhavA diyA, cAroM tarapha hathiyAra lie sAmantoMko khar3A kara diyA aura eka jagaha bar3e bar3e malloMko chupA diyA / isa prakAra saba ThIka prabaMdha karake ye thor3I dera taka Thahare hoMge ki aMjanacora A pahu~cA / jaba vaha rasoI gharameM jAne lagA to Akake phUloM para usake pA~va par3anase phUla curamurAne lage / usase saba logoMne jAna liyA ki cora A gayA / unhoMne usI samaya saba kiMvADauMko banda karake majabUta argalA ( bhAgala ) lagAdI / una dhue~ke ghaDaoNkA mu~ha khola diyA gyaa| corakI AkhoMmeM dhuMA lagA, A~khe tila milAne lagI, AkhoMkA aMjana For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI nikala gayA aura cora spaSTa dikhAI dene lgaa| taba malloMne use pakar3a liyaa| use ve rAjAke pAsa le gaye / aisI dazA dekha cora manameM vicArane lagA-rAjAke sAtha bhojana karanA gayA so to gayA hI, paradaivIghaTanAse aba to merA ghara dvAra bhI jAtA dikhAI detA hai / maiM donoM taraphase gyaa| ThIka merI vahI dazA huI jaisI ki usa hAthI kI, jo garamImeM pyAsake mAre tAlAvameM pAnI pIne gayA thA aura daivayogase kinAre para kIcaDameM pha~sa gayA thaa| maiMne kucha to vicArA thA, para daivayogase kucha aura hI ho gyaa| saca hai manacAhA kabhI nahIM hotA / eka samaya eka rAjakumArI eka bhikSu para prasanna ho gaI thI, para daivayogase usa bhikSukako hI vyAghrane khA liyaa| isI taraha eka bhauMrA kamalinIke bhItara baiThA baiThA rAtameM vicAra bA~dha rahA thA-rAta bItate hI saberA hogA, sUryakA udaya hogA, kamala khileMge aura maiM rasa pAna karU~gA ki itanehImeM eka hAthIne Akara usa kamalinIko ukhAr3a kara khA liyA / bhaureke vicAra jyoMke tyoM raha gye| cora isI udheDaM bunameM lagA thA ki rAjAne subhaToMko AjJA dedI ki isako mUlI para cddh'aado| yaha sunakara kisIne kahA-dekho, eka vyasanakA sevana karanevAlA bhI jaba niyamase mArA jAtA hai, taba sAtoM vyasanoMko sevana karanevAlekA to kahanA hI kyA hai / yahI kAraNa thA jo jUA khelanese pAMDavoMkA, For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhaddAsa seThako kathA / annnnnnnons mAMsa bhakSaNa karanese baka rAjAkA, madirApAnase yAdavoMkA, vezyA sevanase cArudatta seThakA, zikAra khelanese brahmadatta rAjAkA, corI karanese zivabhUtikA aura parastrIke samparkase rAvaNakA vinAza huaa| jaba eka eka vyasanake sevanase inakI yaha dazA huI to sabake sevanase kauna nara vinAzako prApta na hogA? isake bAda rAjAkI AjJAse subhaToMne aMjanacorako sUlI para car3hA diyA / rAjAne cAroM tarapha kucha naukaroMko baiThA kara kaha diyA ki dekho, isake sAtha jo koI bAtacIta kare vaha rAjadrohI hai, aura usake pAsa corIkA mAla hai kyA, yaha dekhanA / isake bAda usakI mujhe phaurana sUcanA denaa| isI samaya jaba ki aMjanacora mUlI para adhamarA laTaka rahA thA, taba mere pitA jinadatta mujhako sAtha lie zahara bAhara ke sahasrakUTa caityAlayameM abhiSeka pUjana aura parama guru zrIjinacandrabhaTTArakake caraNoMkI vandanA karake apane gharako lauTa rahe the| rAstemeM aMjanacora mUlI para laTaka rahA thA / usake zarIrase khUna Tapaka rahA thaa| pyAsakI vyAkulatAse usake prANa nikalanA hI cAhate the / maiMne use dekha kara pitAse pUchA-pitAjI, yaha mUlI para kyoM car3hAyA gayA ? pitAjIne kahA-beTA, pahale jo karma upArjana kiye, ve apanA phala diye binA kaise chUTa sakate haiM ? cAhe koI pAtAlameM praveza kara jAya, svargameM calA jAya, sumeru parvata para For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI car3ha jAya, maMtra, auSadhi aura astra-zastroMse apanI rakSA kare, para jo honA hotA hai, vaha hokara hI rahatA hai / isameM vicAra karanekA koI kAraNa nhiiN| jinadatta aura ahaMdAsakI saba bAteM corane sunalIM / vaha vicArane lagA-jisake pairoMko bher3iyene khA liyA aura kauoMne sirako cItha DAlA, aise pUrva karmake udaya Ane para samajhadAra manuSya bhI kyA kara sakatA hai ? isake bAda vaha bolA- seThajI, Apa dayAke samudra haiM aura dharmAtmA haiN| vRkSakI taraha binA kAraNa hI jagatakA upakAra karanevAle haiN| jo kucha bhI Apa karate haiM vaha saba paropakArake lie / mujhe bar3e jorase pyAsa lagI hai, taba pAnI pilAkara merA bhI upakAra jie / Aja pUre tIna dina ho gaye, kyA karU~ prANa bhI nahIM nikalate / yaha kaha kara vaha jinadattake paropakArakI mahimA sunAne lagA-jisake cittameM sampUrNa prANiyoM para dayA hai, jisakA hRdaya dayAse bhIgA hai, usIko jJAna aura mokSakI prApti hotI hai / jaTA rakhA lene, bhasma lagAne aura geruA kapar3A pahanalenese kucha nahIM hotaa| vRkSoMko dekhie, svayaM to ve ghAmameM khar3e haiM, duHkha saha rahe haiM, para dUsaroMko chAyA karate haiM, aura phalate bhI haiM to paropakAra hIke lie / apane lie nahIM / gaue~ bhI paropakArake lie dUdha detI haiM, nadiyA~ bahatI haiM / matalaba yaha ki sajana puruSa jo kucha bhI karate haiM / vaha saba paropakArake lie / seThajI, Apa paropakArI haiM / jAna par3atA hai ApakA For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhaddAsa seThakI kathA / / janma paropakArArtha hI huA hai / corane seThakI stuti - prazaMsA kara kahA- mujhe pAnI pilA diijie| ApakA bar3A upakAra hogaa| seThajI yaha jAnate the ki ise pAnI pilAnA rAjAkI AjJAke viruddha hai / para usakI bAteM sunakara unakA citta pighala gayA / unhoMne kahA- bhAI, maiMne bAraha varSa taka apane gurukI sevA kI, Aja prasanna hokara unhoMne mujhe eka maMtra batAyA hai| aba isa samaya maiM yadi pAnI lene calA jAU~ to vaha maMtra bhUlA jAtA hU~ / isalie maiM nahIM jaataa| cora ne pUchA- usa maMtrase kyA siddhi hotI hai ? seThane kahA - isakA nAma paMca namaskAra maMtra hai| isase devoMkI saMpadA milatI hai, muktirUpI lakSmIkI prApti hotI hai, cAroM gatiyoMke duHkha miTa jAte haiM, pApoMkA nAza hotA hai, pApameM pravRtti nahIM hotI, aura mohakA kSaya hotA hai| jisa maMtrakA aisA mAhAtmya hai, vaha paMcanamaskArAtmaka devatA hama sabakI rakSA kare / hajAroM pApoM aura saikaDoM jIvoMkA vadha karanevAle bahutase hiMsaka jIva bhI isa maMtrakI ArAdhanA karake mokSako gaye / yaha sunakara corane kahA - acchA to jabataka Apa pAnI lekara Ate haiM tabataka maiM isa maMtrako yAda rakkhU~gA, isakA pATha kiyA karU~gA / isalie Apa mujhe isa maMtrako sikhA dIjie / seThane corakI bAta mAnalI / use maMtra sikhAkara ve pAnI lene cale gye| idhara maMtrakA pATha karate karate hI corane prANa chor3a diye / isa paMca parameSThI maMtra ke " For Private And Personal Use Only 49
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI mAhAtmyase vaha saudharmasvargameM solahoM prakArake AbhUSaNoMse bhUSita aura aneka deva-devAMganAoMse yukta deva huaa| idhara kucha dera bAda seTha pAnI lekara corake pAsa Aye / corako marA dekhakara seThane vicArA-jAna par3atA hai, yaha samAdhi maraNa kara svarga gyaa| maiMne taba pitAjIse kahA-pitAjI, satsaMgatise kisake pApa dUra nahIM hote ? ve vahA~se lauTakara phira apane guruke pAsa gaye / unhoMne saba vRttAnta unase khaa| usa dina upavAsa kara ve guruke pAsa caityAlayameM hI rahe / guru mahArAjane vaha saba vRttAnta sunakara kahA-mahA puruSoMke saMsargase sabhIko U~ce padakI prApti hotI hai / pAnIkI bUMda garama lohe. para yadi par3atI hai to usakA nAma nizAna bhI nahIM rahatA; lekina vahI bUMda kamalapatra para par3anase motI jaisI mAlUma par3atI hai aura samadrakI sIpameM par3a jAye to vaha motI hI bana jAtI hai / matalaba yaha ki vastuko jaisI jaisI saMgati milatI jAyagI usase usameM vaise vaise hI guNoMkA samAveza hotA jaaygaa| manuSyoMmeM bhI jo uttama, madhyama, aura jaghanya guNa dekhe jAte haiM, bahudhA vaha saMsargahIkA phala hai / galiyoMkA pAnI jaba gaMgAjImeM mila jAtA hai taba bar3e bar3e devatA bhI use mAthe para car3hAte haiM-use namaskAra karate haiN| yaha saba mAhAtmya mahA puruSoMkI saMgatikA hai / mahA puruSoMkI saMgatise sabako ucca padakI prApti hotI hai / gurujI mahArAja itanA kaha kara cupa ho rhe| For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhaddAsa seThakI kathA / 51 idhara corake sAtha bAta-cIta karate hue pitAjIko una paharedAroMne dekha liyA / so unhoMne jAkara rAjAse kaha diyA ki mahArAja, jinadatta seThane usa corase bAta-cIta kI hai / rAjAne kahA-vaha rAjadrohI hai| jarUra usake pAsa corIkA mAla hai / isa prakAra krodhameM Akara jinadatta seThako pakar3aneke lie usane apane naukaroMko bheja diyaa| idhara saudharma-svargameM vaha deva vicAra karane lagA-maiMne yaha devaparyAya puNyase prApta kI hai / puNyake binA aisI sAmagrI prApta nahIM ho sakatI / AcArya kahate haiM-miSTa bhojana, sukhapUrvaka zayana, athavA sugaMdhita phUloMke hAra, sundara vastra, strI, AbhUSaNa, hAthI, ghor3e, gAr3I aura U~ce UMce makAna yaha saba sAmagrI binA prayatna hI mila jAtI hai, jabaki pUrvameM kiye hue puNyakA udaya hotA hai / isake bAda avavijJAnase devane saba vRttAnta jAna kara vicArA-jinadatta seTha merA dharmopadazaka hai / usane marate samaya mujhe dharmakA upadeza diyA thaa| usake upakArako maiM kabhI na bhuuluuNgaa| nahIM to mere samAna koI pApI na hogaa| kyoMki jaba eka akSarako par3hAnevAleko bhUla jAnA-usake upakArako na mAnanA pApa hai, to phira jisane dharmakA upadeza diyA hai, usake upakArako bhUlanA to mahA pApase bhI bar3hakara hai / yaha vicAra kara vaha deva apane dharmopadezaka guru jinadatta seThake upasargako nivAraNa karaneke lie DaMDA lekara seThake daravAje For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 52 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva - kaumudI - para A baiThA / aura seThako pakar3aneke lie jo AdamI Aye the, unase vaha kahane lagA- are kAyaro, tuma kisa lie A rahe ho ? ve bole -re dIna, tU hamAre hAthoM kyoM maranA cAhatA hai ? dUra ho, rAstA de ! taba manuSya rUpadhArI deva bolA-mAnA ki tuma loga bahuta ho aura moTe-tAje bhI ho, para isase hogA kyA ? jisameM teja rahatA hai- jo tejasvI hotA hai vahI balavAn hotA hai / dekho, hAthI kitanA moTA hotA hai, para vaha jarAse aMkuza se bazameM ho jAtA hai, to kyA aMkuza hAthIke barAbara hai ? vajra parvatoMko DhA detA hai, to kyA vaha parvatake barAbara hai ? eka dIpaka se bahutasA aMdherA miTa jAtA hai, to kyA aMdherA dIpakake barAbara hai ? matalaba yaha ki jisameM teja hai vahI balavAna hai- jorAvara hai / moTe-tAje hI hone se kucha nahIM hotA / yadi siMha dubalA patalA bhI hai to bhI bar3e bar3e hAthI usakI barAbarI nahIM kara sakate / jaba siMha garajane lagatA haiM taba vanake eka do nahIM, kintu saba hAthI mada chor3a dete haiM- garva nahIM karane pAte / isalie balakI hI pradhAnatA hai / mAMsa bar3hajAnese kAma nahIM calatA / aisA kahakara usane kisIko DaMDoMse mArA aura kitanehako mUcchita kara diyA / yaha saba hAla kisIne rAjAse jAkara kaha diyA / rAjAne taba aura bahuta se AdamiyoM ko bhejA / devane unakI bhI vahI dazA kI / to rAjAko taba bar3A krodha AyA aura caturaMga senA lekara vaha svayaM car3hA | mahA saMgrAma huA / rAjAkI tamAma senA mArI gaI / akelA rAjA bacA / For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhaddAsa seThakI kathA / devane bar3A bhayAvanA rUpa dhAraNa kiyA / use dekha rAjA DarA aura bhAgane lagA / deva bhI usake pIche pIche daur3A / devane usase kahA- pApI, isa samaya jahA~ tU jAyagA vahIM maiM tujhe mArU~gA / hA~ gA~vake bAhara sahasrakUTa caityAlayameM jinadatta seTha hai, yadi tU unakI zaraNameM jAya to tujhe maiM bacA sakatA hU~ / nahIM to binA mAre na choDUMgA / yaha suna rAjAseThakI zaraNa meM pahu~cA aura seThase bolA- mujhe bacAie, merI rakSA kIjie ! maiM ApakI zaraNa AyA hU~ / yadi Apa mujhe bacAleMge to maiM baca jAU~gA aura Apako bhI puNya hogA / yaha nIti bhI hai ki naSTa bhraSTa hue kulakA, tAlAvakA, bAvar3IkA, kuekA, rAjyakA, zaraNAgatakA, gaukA, brAhmaNakA, aura jIrNa maMdirakA jo uddhAra karate haiM - inako nAza honese jo bacAte haiM unheM caugunA puNya hotA hai / yaha sunakara seThane manameM vicArA - yaha jo rAjAke pIche par3A hai vaha koI rAkSasa hai aura vikriyAse isane aisA bhayaMkara rUpa dhAraNa kiyA hai / fear rAkSasake aura koI aisA camatkAra nahIM dikhalA sakatA / aisA vicAra kara seTha usa devase bole - he surAdhIza, pIche bhAgate huekA pIchA nahIM kiyA jaataa| nIti bhI aisI hI hai ki jo Darase bhAga rahA ho, balavAnako usakA pIchA nahIM karanA caahie| pIchA karanese zAyada vaha mRtyukA nizcaya kara jInekI AzA chor3a na jAnekyA anartha kara baitthe| kyoMki aise samaya prAyaH sabhIko vIrazrI For Private And Personal Use Only 53
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 54 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI -- car3ha jAyA karatI hai| seThakI isa nItiyukta bAtako sunakara devane apane rAkSasI rUpako chor3a phira devarUpa dhAraNa kara liyA aura seThakI tIna pradakSiNA dekara unheM namaskAra kiyaa| pIche deva- gurukI vandanA kara vaha baiTha gayA / yaha dekhakara rAjAne pUchA- surAdhIza, kyA svarga meM viveka nahIM hotA, jo tumane deva guruko chor3akara eka gRhasthakI pahale vandanA kI ? isako AcArya apakrama nAmakA doSa kahate haiM / janapracalita rItike viparIta kAma kiyA jAtA hai vaha apakrama kahalAtA hai / jaise bhojana ke bAda nahAnA aura guruke bAda devavandanA karanA, ityAdi / yaha sunakara deva bolA - mahArAja, maiM saba jAnatA hU~ | pahale devakI aura pIche gurukI vandanA kI jAtI hai aura isake bAda zrAvaka se juhAra vagairaha kiyA jAtA hai / parantu yahA~ kAraNa vaza mujhe aisA karanA par3A hai| kyoMki ye seTha mere parama guru haiM / rAjAne pUchA- kaise ye tumhAre parama guru haiM ? devane taba pahalekA saba vRtAnta use sunAyA / usa samaya vahIM para baiThe hue kisI AdamIne kahAahA, yaha bar3A hI satpuruSa hai aura yahI kAraNa hai ki satpuruSa dusareke kiye upakArako kabhI nahIM bhUlate / dekho, nAriyala ke per3a jaba choTe hote haiM, taba loga unheM thor3A thor3A pAnI dete haiN| para jaba ve bar3e hote haiM aura phalane lagate haiM taba una upakAriyoMke lie eka to nAriyaloMkA bojhA apane sira para uThAte haiM, aura phira unake thAr3ese diye gaye pAnIkA smaraNa For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arhadAsa seThakI kthaa| 55 kara-unakA upakAra mAnakara unheM apanA amRtatulya pAnI pilAte haiN| matalaba yaha ki mahApuruSa kiye upakArako kabhI nahIM bhuulte| rAjAne phira pUchA-acchA kisakI preraNAse seThane aisA kiyA thA ? deva bolA-mahApuruSoMkA paropakAra karanekA svabhAva hI hotA hai| unheM preraNAkI AvazyakatA nahIM rhtii| sUryako andhakAra miTAnekI AjJA kauna detA hai ? vRkSoMke hAtha kisane jor3e the-ki tuma rAstemeM laga jAo, loga tumhArI chAyAmeM khar3e huA kreNge| meghoMse koI prArthanA nahIM karatA ki tuma pAnI brsaao| matalaba yaha ki sajjana puruSasvabhAvahIse- binA kisIkI preraNAke, paropakArake lie kamara kase rahate haiN| yaha sunakara rAjAne kahA-sava dhA~meM jainadharma hI bar3A dharma hai / isakI prApti bar3e bhArI puNyase hotI hai / seTha bole-mahArAja, Apane bahuta ThIka kahA / thor3e puNyase jainadharmakI prApti nahIM hotii| prabhAvazAlI jainadharma, sajjanoMkI saMgati, vidvAnoMkA samparka, bolanekI caturAI, sampUrNa zAstroMmeM pravINatA, jinendra bhagavAnake caraNa kamaloMmeM bhakti, sacce guruoMkI sevA, zuddha cAritra aura nirmala buddhi, ina bAtoMkI prApti thor3e puNyavAnoMko nahIM hotii| jinadatakI bAtoM se prasanna hokara devane paMcAzcarya kiye, jinadatta seThakI pUjA kI, aura prazaMsA kara vaha bolA-ki maiM cora thA, para Apake prabhAvase deva ho gayA / Apane binA hI kAraNa merA upakAra kiyaa| ApakA maiM atyanta kRtajJa rahU~gA / yaha For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI saba dekhakara rAjAko bar3A vairAgya huaa| rAjAne kahA-dharmakI mahimA bar3I vicitra hai, jo dharmAtmAkI deva bhI sevA karate haiN| jo dharmAtmA hai, usako sA~pa hArake samAna, talavAra phUloMkI mAlAke samAna, viSa rasAyanake samAna, aura zatru mitrake samAna ho jAtA hai| usa para deva prasanna hokara vazameM ho jAte haiM / aura Adhika kyA kaheM usake lie AkAzase ratnoMkI dRSTi taka hotI hai / isa prakAra vairAgyake bAda padmodaya rAjAne apane uditodaya putrako rAjya dekara jinacandra munirAjake pAsa dIkSA lelii| isI prakAra sAMbhannamati maMtrIne, jinadatta seThane tathA aura bhI bahutoMne dIkSA grahaNa kii| bahutoMne zrAvakoMke vrata liye aura koI koI bhadrapariNAmI-sarala svabhAvI hI hue| deva bhI samyagdarzanako prApta kara svarga calA gyaa| yaha saba kathA sunAkara apanI striyoMse ahaMdAsa kahane lagA-ki ye saba bAteM maiMne pratyakSa dekhI haiM aura isIse maiM samyagdRSTi huA huuN| yaha sunakara ve striyA~ bolIM-nAtha, Apane ina bAtoMko dekhA hai, sunA hai, aura anubhava kiyA hai, taba hama saba bhI inakA zraddhAna karatI haiM, inheM cAhatI haiM aura inameM hamArI ruci bhI hai / isI samaya sabase choTI kuMdalatA strI bolI-yaha saba jhUTha hai, isalie na maiM inakA zraddhAna karatI hU~, na maiM inheM cAhatI hU~, aura na merI ina bAtoMmeM ruci hI hai| isa prakAra kundalatAkI bAtako sunakara uditodaya rAjA, For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org a Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir addAsa seThakI kathA | subuddhi maMtrI aura suvarNakhura corako bar3A krodha AyA / rAjAne kahA- ye saba bAteM maiMne bhI pratyakSa dekhI haiM / isa bAtako saba loga jAnate haiM ki mere pitA padmodayane mujhe rAjya dekara dIkSA lI aura ve muni ho gye| yaha kuMdalatA pApinI hai jo seThakI bAtoMko jhUThI batalA rahI hai / maiM sabere hI isako daMDa dU~gA | corane socA- isa strIkA svabhAva nIca haiM, jo yaha jisake prasAdase jI rahI hai usake viruddha bAta kahatI hai / 57 2 - mitra zrI kI kathA | D pane samyaktva prApta honeke kAraNako kaha kara aIdAsane mitra zrI nAmakI apanI dUsarI strIse kahA- priye, aba tuma apane samyaktva prApta hone ke kAraNako batalAo / mitrazrIne taba yoM kahanA AraMbha kiyA magadhadezameM rAjagRha nAmakA nagara hai / vahA~ saMgrAmazUra nAmakA rAjA thA / kanakamAlA usakI rAnIkA nAma thA / usI nagara meM vRSabhadAsa nAmakA eka seTha rahatA thA / vaha samyagdRSTi thA, bar3A dharmAtmA thA aura pAtroMko dAna denA, guNoMmeM anurAga karanA, sabake sAtha sukha bhoganA, zAkhakA For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI jJAna honA tathA saMgrAmameM zUravIra honA, ina lakSaNoMse yukta thaa| seThakI khIkA nAma jinadattA thaa| vaha bhI samyagdarzanAdi guNoMse paripUrNa thI, bar3I dharmAtmA thI / jo strI patike anukUla calanevAlI ho, saMtoSavatI ho, catura ho, prativratA ho aura samajhadAra ho, vaha sAkSAt lakSmI hI hai, isameM koI saMdeha nhiiN| jinadattA bhI aisI hI thI / parantu vaha bA~jha thii| kisI bhI upAyase usake putra nahIM huaa| eka -dina maukA dekhakara jinadattAne apane svAmIse kahA-nAtha, putrake binA kulakI zobhA nahIM hotI aura vaMzakA uccheda ho jAtA hai / isa kAraNa saMtAna utpattike lie Apako dUsarA vivAha karanA cAhie / dekhie, nItikArane kyA acchA __hAthIkI madase, sarovarakI kamaloMse, rAtrikI pUrNa candramAse, vANIkI vyAkaraNase, nadIkI haMsa-haMsaniyoMke jor3ese, sabhAkI paMDitoMse, striyoMkI zIlase, ghor3ekI vegase daur3anese, mandiroMkI prati dina honevAle utsavoMse, pRthvIkI rAjAse aura tInoM lokoMkI dharmAtmAoMse jaisI zobhA hotI hai vaisI hI suputrase kulakI zobhA hai| aura bhI kahA hai zarvarI dIpakazcandraH prabhAte ravidIpakaH / trailokyadIpako dharmaH satputraH kuladIpakaH // arthAt-rAtrikA dIpaka candramA hai, prAtaHkAlakA dIpaka sUrya hai, tInoM lokoMkA dIpaka dharma hai, aura kulakA dIpaka For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitrazrIkI kathA / suputra hai| bhAvArtha-jisa taraha candramAke binA rAtrikI sUryake binA prabhAtakI aura dharmake binA tInoM lokoMkI zobhA nahIM hotI, usI taraha suputrake binA kulakI bhI zobhA nahIM hotI / saMsArameM paribhramaNa karate hue dukhI jIvoMko kavitA, sajjanoMkI saMgati aura suputra ye tIna hI vastue~ sukhadAyaka haiM / anyamatavAle bhI aisA hI kahate haiM ki binA putravAlekI gati nahIM hotii| yaha sunakara seThane kahA-ye bhoga-vilAsAdika saba anitya haiM-vinAzIka haiN| jo bhogoMko bhogatA haianubhava karatA hai, vaha vivekazUnya hai| eka bAta aura bhI hai-maiM aba pUre sattara varSekA ho cukA, merA dharmasAdhanakA samaya hai, yadi maiM aisI dazAmeM vivAha karalU~ to loga merI dillagI ur3AyeMge aura isa avasthAmeM vivAha karanAlokaviruddha bhI to hai / dekho, bImAra rahane para zarIrameM AbhUSaNa pahananA, Apatti yA zokake samaya lokakI sthitikA-rIti-rasmoMkA pAlana karanA, gharameM daridratAkA rahanA, bur3hApemeM strI-saMgama karanA, ye saba viruddha bAteM haiM aura saba loga jAnate bhI haiM, to bhI mohake vaza hokara unheM yaha saba karanA par3atA hai / moha bar3A balavAna hai / isane sabako vazameM kara rakkheM haiM / matalaba yaha ki mujhe aba bhogavilAsoMkI cAha nahIM, maiM aba vivAha nahIM karU~gA / seThakA aisA nizcaya dekha jinadattAne kahA-nAtha, rAga-mohAdike vaza hokara jo aisA karate haiM, unakI lokameM avazya ha~sI hotI For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI hai, para putra ke lie to aisA karanemeM doSa nahIM hai / isa vi. vAdameM seThako hAra mAnanI pdd'ii| jaise taise unhoMne vivAha karanA maMjUra kiyaa| isI nagarameM jinadattAke kAkAkI lar3akI kanakadhI rahatI thI / jinadattAne apane kAkA aura kAkIse apane pati arhaddAsake lie kanakadhIkI ma~ganI kI / uttarameM una donoMne kahA-sautake rahate hama apanI lar3akIko nahIM de sakate / taba jinadattAne kahA-merI Apa cintA na kareM, maiM to sirpha bhojanake samaya ghara para AyA karU~gI aura dina rAta jinamaMdirameM hI rahA kruuNgii| merA ghara-bArase koI vAstA narahegA / kanakadhI hI gharakI mAlakina hokara rhegii| maiM isa bAtakI zapatha karatI huuN| bandhuzrIne taba jinadattAkI bAta mAnalI / zubha muhUrtameM vivAha ho gyaa| abase jinadattA jinamaMdirameM aura navalavadhU kanakadhI tathA vRSabhadAsa seTha gharameM sukhase rahane lge| eka dina kanakazrI apane mAyake AI / taba usakI mAne usase pUchA-putrI, apane patike sAtha tU sukhase to rahatI hai na ? kanakadhI bolI-mAM, merA pati to mujhase bAtacIta bhI nahIM karatA aura to maiM kyA kahU~ ? sautake rahate hue jaba tUne merA vivAha kara diyA, phira sukhakI bAta kyA pUchatI hai ? sira mur3Akara nakSatra pUchanese kyA lAbha ? merI sauta jinadattAne mere patiko saba taraha apane para lubhA rakkhA hai / ve donoM hara samaya jinamaMdirameM rahate haiM aura vahIM para Ananda ur3Ate haiN| donoM vAra bhojana For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitrazrIkI kathA / karane ghara Ate haiM aura phira cale jAte haiM / maiM gharameM rAtako akelI hI par3I rahatI huuN| isIse dinoM dina dubalI hotI jAtI huuN| kanakazrIne apanI mAMko mAyAcArIse ye saba jhUThI bAteM kaha kara khUba bhara diyA / bandhuzrIne taba kahA-dekho, ratike samAna sundarI merI lar3akIko chor3akara vaha bUr3hA usa badasarata bur3hiyAke sAtha bhoga-vilAsa karatA hai / saca hai kAmI puruSako yogya ayogyakA vicAra nahIM rhtaa| nItikArane ThIka kahA hai-kavi loga apane kAvyameM kyA kyA nahIM kahate, yogiyoMse chupA huAkyA hai, viruddha loga apane zatruke sambandhameM kyA nahIM kahA karate, isI taraha kAmI jana bhI kyA nahIM karate ? lekina Azcarya hai ki usa bUr3heko aisA karanemeM lAja bhI nahIM aatii| yaha saba kAmadevakI mahimA hai jo bar3e bar3e sAdhu-santoMkI bhI vaha viTambanA kara DAlatA hai| eka nItikArane kyA hI acchA kahA hai-yaha kAmadeva kalAmeM pravINa manuSyako kSaNa bharameM vikala kara DAlatA hai, bar3I bhArI zuddhatAse rahanevAleko dillagIhImeM ur3A detA hai, paMDitoMkI viTambanA kara DAlatA hai aura dhIrako adhIra banA detA hai / isake bAda bandhuzrIne apanI lar3akIse kahA-putrI, tU cintA mata kara, jisa upAyase terI sauta jinadattA maregI maiM vahI upAya karU~gI / isa taraha bandhuzrIne apanI lar3akI kanazrIko samajhA bujhAkara-saMtoSa dekara use patike ghara bheja diyA aura Apa jinadattAse baira ThAna kara baiTha rahI / eka dina bahu For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI tasI striyoMko sAtha liye, zarIrameM hAr3ake gahane pahine, eka hAthameM trizUla aura ekameM Damaru liye, pA~voMmeM nUpura pahare, mahA bhayaMkara rUpa dhAraNa kiye, eka kApAlika bhikSAke lie bandhuzrIke ghara aayaa| use dekhakara bandhuzrI manane vicArane lagImaiMne bahutase kApAlika dekhe, para isake jaisA camatkArI to Ajataka koI dekhanemeM na AyA / jarUra merA kAma isase siddha hogaa| aisA nizcaya kara usane bar3e premase acche acche pakavAna use bhIkhameM diye / granthakAra kahate haiM-manuSya svArthake vaza dUsaroMkI sevA karatA hai, para vAstavameM usakA saccA prema kisIse nahIM hotA / gAyameM jaba dUdha nahIM rahatA taba usakA bachar3A bhI use chor3a detA hai / astu, bandhuzrI usa kApAlikako hara roja usI taraha bhIkha dene lgii| kApAlikane bandhuzrIkI bhakti dekhakara manameM vicArA-yaha mujhe merI mAtAke samAna khilAtI-pilAtI hai| mujhe jarUra isakA kucha na kucha upakAra karanA cAhie / saMsArameM utpanna karanevAle, vivAha karanevAle, vidyA par3hAnevAle, anna denevAle tathA bhayase rakSA karanevAle ye pA~coM mAtA pitAke samAna haiN| isa prakAra vicAra kara eka dina bandhuzrIse usa kApAlikane kahAmAtA, mujhe bahutasI vidyAe~ siddha haiM / agara tumhArA koI kArya ho to mujhase kahie / yaha sunakara bandhuzrIne rote hue apanA sArA hAla usase kaha kara antameM kahA-jaise bane vaise tumheM jinadattAko mAra DAlanA cAhie, jisase For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitrazrIkI kathA / tumhArI bahina sukhase apane gharameM rahane lage / yogI bolAmAtA, jarA dhairya rakhie / kisIko mAra DAlanA to mere hAthoMkA khela hai| mujhe isakA bhaya nahIM ki isase jIvahiMsA hogI / tuma vizvAsa karo ki mujhe jIvahiMsAkA jarA bhI bhaya nahIM hai / kRSNapakSakI caturdazIko zmazAna meM vidyA siddha karake maiM jinadattAko mAra ddaalNgaa| yadi na mArU~ to khuda maiM hI AgameM jala marU~gA / kApAlika jinadattAke mAranekI pratijJA kara kRSNacaturdazIko pUjAkI saba sAmagrI lekara maraghaTameM phuNcaa| vahA~ usane eka mare hue AdamIkI lAzake hAthameM talavAra bA~dha kara usakI pUjA kI aura maMtra japakara vetAlI-vidyAkI ArAdhanA kii| vetAlI-vidyA usa mRta zarIrameM praveza kara pratyakSa huI aura bolI-kApAlika, mujhe AjJA de / yogIne kahA--kanakazrIkI sauta jinadattA jinamandirameM baiThI hai, use mAra A / 'tathAstu' kaha kara vaha kilakArI mAratI huI vahA~ pahu~cI jahA~ jinadattA thii| lekina jinendra bhagavAnke mAhAtmya aura samyagdarzanake prabhAvase jinadattA para vetAlIvidyAkA kucha vaza na claa| vaha jinadattAkI tIna pradakSiNA dekara yogIke pAsa lauTa aaii| use dekha kApAlika Dara kara bhAga gayA aura vaha vidyA zmazAnameM hI par3I rahI / isI taraha kApAlikane tIna bAra use jinadattAko mArane ke lie bhejA, para vaha tInoM vAra lauTa kara A gii| cauthI bAra apane maraNake bhayase usane vetAlIse kahA-to mA, una donomeM For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI jo duSTA ho, usIko tU mAra DAla / yaha kaha kara usane use bheja diyaa| yogIkI bAta sunakara vaitAlI-vidyA vahA~se calI aura apane gharameM akelI sotI huI kanakadhIko mArakara aura lohU-luhAna talavAra liye maraghaTameM yogIke pAsa AI / yogIne use vidA kiyaa| vidyA apane sthAnako calI gaI aura yogI bhI apane sthAnako calA gayA / __ saberA huaa| bandhuzrI prasanna hotI huI apanI lar3akIke ghara para AI aura khATa para lar3akIkA kaTA sira dekhakara cillAtI huI rAjAke pAsa daur3I jAkara usane rAjAse kahA-mahArAja, jinadattAne sapatnIka dveSase merI lar3akIko maarddaalaa| isa bAta ko sunakara rAjAko bar3A krodha aayaa| krodhameM Akara usane vRSabhadAsa seTha aura jinadattAko pakar3aneke lie tathA gharakI koI vastu idhara udhara na hone pAve, isa bAtakI rakhavAlI ke lie sipAhiyoMko bhejaa| ve una donoMko pakar3aneke lie Aye to, lekina nagaradevatAne unako jahA~kA tahA~ kIla diyaa| yaha bAta seTha aura jinadattAne sunI to una donoMne vicArA-pUrva janmameM jisane jo karma upArjana kiye haiM ve binA bhAge meTe nahIM jA sakate / jisa sthAnameM, jisa dina, jisa samaya, jisa muhUrtameM jo honA hotA hai vaha ho hI kara rahatA hai / isameM phera nahIM par3atA / aisA vicAra kara donoMne nizcaya kiyA ki jaba taka yaha upasarga dUra na hogA tabataka hama jinAlayahImeM rheNge| For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitrazrIkI kthaa| isI bIcameM nagaradevatAne usa kApAlikase preraNA kI ki tU nagarameM jAkara saca saca bAta kaha / taba vaha nagarake logoMse kahane lagA jinadattAkA koI aparAdha nahIM hai| bandhuzrIke kahanese merI vetAlIvidyAne kanakadhIko mArA hai| ___ idhara nagaradevatAne vetAlIvidyAko bhI khUba tAr3anA kii| taba usane bur3hiyAkA rUpa banAkara kahanA AraMbha kiyAdinadattA nirdoSa hai, kanakazrI hI pApinI thI, isalie maiMne use mAra DAlA / yaha sunakara nagarake loga kahane lage-ahA, yaha jinadattA bar3I hI sAdhvI aura nirdoSa strI hai / isI samaya devoMne usapara paMcAzcarya kiye| yaha saba dekhakara rAjAne kahA-bandhuzrI duSTa hai, use gadhe para car3hAkara nagarase nikAla bAhira karo ! bandhuzrIne taba gir3agir3A kara kahA-mahArAja, maiMne yaha saba ajJAnase kiyA hai / mujhe isakA prAyazcitta dilavA diijie| rAjAne kahA-isa doSakA maiMne kahIM prAyazcitta hI nahIM sunA / nItikArane kahA hai-mitradrohI, kRtana, strI-hatyA karanevAle tathA cugalakhora ina cAroMkA prAyazcitta nahIM hotaa| yaha kahakara rAjAne use gadhe para baiThAkara nagarase nikalavA diyaa| bandhuzrI taba vicArane lagI-Azcarya hai, kiye hue puNya-pApakA phala yahIM para aura bahuta jaldI mila jAtA hai| AcAryoMne bhI kahA haiM-tIvra puNya athavA pApakA phala tIna varSameM, yA tIna mahIne meM, yA tIna pakSameM athavA tIna dinameM manuSyako zIghra mila jAtA hai / For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI isake bAda rAjAne manameM vicArA-jinadharmako chor3a kara dUsare dharmoMmeM itanA camatkAra nahIM hai-aisI mahimA nahIM haiaisA prabhAva nahIM hai / aisA nizcaya karake vaha jinamaMdirameM gayA aura vahA~ samAdhigupti muniko tathA vRSabhadAsa aura jina dattAko namaskAra kara baiTha gyaa| munirAjase usane prArthanA kIprabho, dharmake prabhAvase vRSabhadAsa aura jinadattAkA upasarga Aja dUra huaa| munirAja bole-rAjan, dharmake prabhAvase saba manorathoMkI siddhi hotI hai / saMsArameM dharmake sivA saba anitya hai| isalie dharma sAdhana sadA karate rahanA cAhie / dekhie, dhana to pairoMkI dhUlake samAna hai, javAnI parvatameM bahanevAlI nadIke vega samAna hai, manuSyatva jalabinduke samAna caMcala hai, aura yaha jIvana phenake samAna kSaNa vinAzIka hai| aisIdazAmeM jo manuSya sthiramana hokara dharma nahIM karate ve bur3hApemeM kevala pazcAttApa hI karate haiM aura zoka rUpI agnise jalA karate haiN| rAjAne pUchA-prabho, vaha dharma kisa prakAra hai ? muni mahArAjane kahA-yadi tuma saccA sukha cAhate ho, to prANiyoMkI hiMsA mata karo, parAI strIkA saMga chor3o, parigrahakA parimANa karo aura rAgAdika doSoMko chor3akara jainadharmameM prIti karousameM dRr3ha zraddhAna kro| isa dharmopadezako sunakara saMgrAmazarane apane putra siMhazUrako rAjya sauMpakara munirAjake pAsa dIkSA grahaNa karalI / usa sayaya vRSabhadAsa seTha aura jinadattAne tathA aura aura logone bhI dIkSA grahaNa kii| antameM muni For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mitra zrIkI kathA | 67 ne kahA- saMsArake saba padArthoMmeM bhaya hai, eka vairAgya hI abhaya hai / tuma logoMne dIkSA lekara bar3A hI acchA kiyA / dekho, bhogoM meM rogakA bhaya hai, sukhameM usake vinAza honekA bhaya haiM, dhana rahane para rAjA aura corakA bhaya hai, agara manuSya naukara hokara rahe to use mAlikakA Dara rahatA hai, vijaya ho jAne para bhI zatrukA bhaya hai, kulameM duSTA-vyabhicAriNI strIke honekA bhaya hai aura kisI tarahase mAna-maryAdA bar3ha jAya to usake ghaTane kA Dara hai, guNoMmeM duSToMkA bhaya aura dehameM yamarAjakA bhaya hai / matalaba yaha ki bhaya sabameM hai, para eka vairAgya hI aisA hai, jo bhayase sarvathA pare hai| isa kathAko sunakara addAsakI strI mitrazrIne kahAnAtha, maiMne yaha saba pratyakSa dekhA hai / isIse mujhe dRr3ha samyaktvakI prApti huI | adAsane kahA- priye tUne jo dekhA hai, usa para maiM vizvAsa karatA hU~, usako cAhatA hU~ aura usameM ruci karatA hU~ | seThakI aura aura striyoMne bhI aisA hI kahA / para seTakI choTI strI kundalatAne kahA - yaha saba jhUTha hai / maiM isa para zraddhAna nahIM kara sakatI / rAjAne, maMtrIne aura bar3ake vRkSa para chupe hue corane kuMdalatAkI bAta sunI / rAjAne manameM vicArA - yaha kaisI pApinI hai jo satyako bhI asatya kaha rahI hai / sabere hI ise gadhe para car3hAkara nikAla zahara bAhara karU~gA / corane apane manameM vicArAdurjana guNoMko chor3akara doSoMko hI grahaNa karatA hai / nIti For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI kAroMne yaha ThIka kahA hai-avivekI manuSya guNako grahaNa na kara doSoMko grahaNa karate haiM / stanoM para lagI huI jauMka dUdhako na pIkara khUnako pAtI hai / yaha usakA svabhAva hI hai| 3-candanazrIkI kthaa| i sake bAda ahadAsa seThane apanI dUsarI strI -- caMdanazrIse kahA-priye, aba tuma apane A samyaktva prAptikA kAraNa btaalaao| candanazrI taba yoM kahane lagI kurujAMgala dezameM hastinApura nAmakA eka nagara hai / vahA~ke rAjAkA nAma bhUbhAga thA / usakI rAnIkA nAma bhogAvatI thA / guNapAla nagaraseTha thaa| yaha seTha bar3A dharmAtmA aura samyagdRSTi thA / isakI strIkA nAma guNavatI thaa| isI nagarameM somadatta nAmakA eka brAhmaNa rahatA thA / para vaha bar3A hI daridrI thaa| isakI strIkA nAma somilA thaa| yaha bar3I satI thii| isake eka lar3akI thI / usakA nAma somA thaa| eka dina somilAko bar3e jorakA bukhAra AyA aura vaha usI bukhArameM mara bhI gii| isake maranese brAhmaNako bahuta duHkha huaa| eka dina eka munise brAhmaNakA sAkSAtkAra For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir candanazrIkI kathA / ho gyaa| munine isakI dazA dekhakara isase kahA-priya, tU kyoM itanA dukhI ho rahA hai ? brAhmaNane apanI sArI duHkha kahAnI munirAjase kahI / muni kahane lage-bhAI, jo paidA hotA hai vaha jarUra maratA hai / bahuta prayatna karane para bhI yaha pApI kAla kisIko nahIM chor3atA | sabako apanA grAsa banA letA hai / isa loka aura paralokameM kevala eka dharma hI hitakArI hai aura koI nahIM / isa prakAra munike dharmopadezase brAhmaNa zAnta huaa| usane zrAvakake vrata liye| abase yathAzakti vaha dAna, pUjAdi puNya-karma karane lgaa| AcArya kahate haiM-thor3ese thor3A bhI dAna denA acchA hai / yaha icchA karanA ThIka nahIM ki jaba hamAre pAsa bahutasA icchita dhana ho, taba hI hama kucha kreN| kyoMki icchAke anusAra kaba kisako kyA milA hai ? manuSyakI icchAoMkI pUrti to kabhI ho hI nahIM sktii| isIse somadatta daridrI hokara bhI pratidina thor3A bahuta dAna detA rahatA thaa| eka dina nagaraseTha guNapAla use daridra aura garIba zrAvaka samajha kara apane ghara lAyA aura usane usakA acchI taraha Adara-satkAra kiyaa| abase guNapAlane usake nirvAhakA saba taraha ucita prabandha kara diyaa| granthakAra kahate haiM-mahApuruSoMke saMsargase kauna manuSya guNI aura pUjya nahIM hotA ? munike upadezase brAhmaNako dharma lAbha huaa| vaha guNavAna banA / seThane usake guNoMkI parIkSA kara use Azraya diyaa| sa ca hai-guNI puruSoMko hI guNoMkI parIkSA hotI hai / mUkhauke For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 70 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva - kaumudI - sAmane to guNa bhI doSa ho jAte haiN| dekho na, nadiyoMkA pAnI kaisA mIThA hotA hai, para samudrameM milanese vahI khArA ho jAtA hai - pIne yogya nahIM rahatA / mahA puruSoMkI saMgati se saba koI U~cA pada lAbha kara sakatA hai| jaba galiyoMkA pAnI gaMgAjImeM mila jAtA hai to devatA loga bhI use apane mAthe para car3hAne lagate haiM / eka dina somadattane apanI mRtyukA samaya nikaTa jAna kara guNapAlako pAsa bulAkara kahA- ApakI sahAyatA se maiMne koI duHkha nahIM jAnA / aba merA maraNa samaya AgayA hai, isalie maiM Apase nivedana karatA hU~ ki merI isa lar3akIko zrAvaka vratadhArI brAhmaNako chor3akara aura kisIko na dIjiegA / yaha kaha kara somAko usane guNapAlake havAle kara diyA aura Apa samAdhimaraNase prANoMko tyAga kara svarga gayA / granthakAra kahate haiM- vidyA, dhana, tapa, zUratA, ucca kula, nIrogatA, rAjya aura svarga tathA mokSa, yaha saba dharmase prApta hote haiM / somadattake mare bAda guNapAla seTha somAko putrIkI taraha pAlane lagA / usI nagarameM rudradatta nAmakA eka dhUrta brAhmaNa rahatA thA / vaha roja juA khelA karatA thA / eka dina kisI kAma se somA rAstemeM jA rahI thI / juArI rudradattakI usa para najara jA pdd'ii| rudradattane logoMse pUchA- yaha kisakI lar3akI hai ? unameM se kisIne kahA - yaha somadatta For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir candanazrIkI kathA / brAhmaNakI lar3akI hai / usane marate samaya ise guNapAla seThake havAle kiyA hai / tabahIse guNapAla ise putrIke samAna pAlatA hai / rudradatta taba kahane lagA-isake sAtha to maiM vivAha karU~gA / una logoMne kahA-tU bar3A hI mUrkha hai jo be-sira pairakI bAteM kaha rahA hai| __bar3e bar3e dIkSita aura caturvedI brAhmaNa to isake liema~ganI kara-karake lauTa gaye, unake sAtha to seThane somAkA vivAha kiyA hI nahIM aura tujhase juArI-vyasanIke sAtha vaha somAko byAha degA? asaMbhava hai / guNapAla jainIko chor3akara somAkA vivAha aura kisIse na karegA / una logoMkI bAteM sunakara rudradattane bar3e ghamaMDase kahA-merI buddhikA camatkAra to jarA Apa loga dekhate rahie ki maiM kyA kyA karatA huuN| Apa vizvAsa kareM ki maiM hI isake sAtha vivAha karU~gA / aisI pratijJA karake rudradatta paradeza calA gyaa| vahA~ para kapaTase kisI munike pAsa vaha brahmacArI bana gayA aura brahmacArIke saba kriyA-karma sIkha kara usI nagarameM guNapAla seThake jinAlayameM Akara Thahara gayA / isa naye brahmacArIkA Agamana sunakara guNapAla seTha maMdirameM AyA aura icchAkAra karake usake pAsa baiTha gayA / brahmacArIne " darzanavizuddhirastu" aisA kaha kara AzIrvAda diyA / isake bAda seThane kahA-Apa kinake ziSya haiM ? yahA~ ApakA bhAgamana kaise huA ? brahmacArI ne kahA-ATha ATha upavAsa For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 72 samyaktva-kaumudI .........nawwamaina karanevAle jinacandra bhaTTArakakA maiM ziSya hU~ / pUrva dezameM paribhramaNa karake, vahA~ bhagavAnke pA~coM kalyANoMkI bhUmiyoMkI vandanA kara aba zAntinAtha, kunthunAtha aura arahanAtha bhagavAnke janmasthAnake darzana karane AyA huuN| yaha sunakara seThane kahA-vaha nara dhanya hai jisake dina dharmadhyAnameM bItate haiM / isake bAda seThane usase pUchA-ApakI janmabhUmi kahA~ hai ? brahmacArIne kahA-isI nagarameM somazarmA brAhmaNa rahatA thA / usakI strIkA nAma somilA thaa| maiM unhIMkA ikalautA lar3akA huuN| apane mAtA-pitAkI mRtyuse mujhe bahuta duHkha huA / usI duHkhake mAre maiM tIrthayAtrAko nikala gayA / kAzImeM jinacandra bhaTTArakane mujhe dharmopadeza diyA / unake upadezameM maiM brahmacArI ho gyaa| seThajI, gotra aura dezase kyA prayojana ? yaha saba to vinAzIka haiM / mujhe to eka dharma hI zaraNa hai, jisase saba siddhi hotI hai| dharmakI mahimA to dekhie, ki jisake prabhAvase dhana cAhanevAloMko dhana-prApti, kAma-puruSArthake cAhanevAloMko kAma-puruSArthakI prApti, saubhAgyake abhilASiyoMko saubhAgyaprApti, putra bAMchakoMko putra-prApti, tathA rAjya cAhanevAloMko rAjya-prApti hotI hai / arthAt dharmAtmA puruSa jo kucha bhI cAhe use usakI prApti avazya hotI hai / svarga aura mokSa bhI jaba dharma-prabhAvase mila sakatA hai taba aura vastuoMkI to bAta hI kyA hai / isa prakAra brahmacArIne dharmakI bar3I mahimA gaaii| usakI For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir candanazrI kI kathA / 73 ina bAtoMse seThane use dharmAtmA samajha pUchA- Apane janmabhara ke lie brahmacarya vrata liyA hai yA kucha samaya ke lie ? brahmacArI ne kahA - yadyapi maiMne brahmacarya vrata kucha hI samayaahke lie liyA hai, tathApi merI ruci striyoMmeM nahIM hai / kyoMki striyA~ bhayaMkara viSake samAna hotI haiM / dekhie, mahAdeva ke galemeM kAlakUTa viSa bharA hai, para mahAdeva usase vicalita nahIM hue; lekina strIse unheM bhI vicalita ho jAnA pdd'aa| isIlie kahate haiM striyA~ viSase bhI bar3hakara viSa hai / yaha sunakara seThane kahA- mere gharameM eka brAhmaNakI lar3akI hai / Apa usake sAtha vivAha kareM to acchA ho / Apa zrAvaka haiM, isalie maiM Apake sAtha usako byAha dU~gA / seThakI bAta sunakara brahmacArI bolA - vivAha karanese manuSyako saMsArame pha~sanA par3atA hai, isalie maiM vivAha nahI karatA- mujhe byAhase matalaba nhiiN| eka aura bhI bAta hai, yadi maiM vivAha karalU~ to jo kucha maiMne likhA-par3hA hai vaha saba strIke samparka se calA jAyagA | kyoMki strIke sevanase siddha aMjana, maMtra, taMtra, kalA, kauzala Adi saba guNa naSTa ho jAte haiM / nidAna seThane bar3e Agrahase brahmacArIkA somAke sAtha vivAha kara diyA / vivAhake bAda dUsare dina hI rudradatta vivAha - kaMkana pahine juAkhAnemeM pahu~cA aura apane sAthI juAriyoMse kahane lagA- maiMne jo tumhAre sAmane pratijJA kI thI Aja vaha pUrI ho gaI / maiMne somAke sAtha vivAha kara For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI liyA / yaha sunakara sAthiyoMne use bar3I zAbAsI dii| rudradatta somAke sAtha byAha karake bhI apanI pahalI strI kAmalatAke pAsa, jo eka vaizyA thI, jAne-Ane lagA | kAmalatA basumitrA kuTinIkI lar3akI thii| rudradattakA vRtAnta sunakara somAne dukhita hokara kahA-yaha mere kA~kA phala hai| jo karma maiMne upArjana kiye haiM ve binA phala diye nahIM chUTa sakate / guNapAla use dukhI dekhakara bolA-putrI, aba bItI bAta para duHkha karanA vyartha hai| yaha kaliyuga hai, isameM jo na ho, so thor3A hai / dekha, candramAmeM kalaMka, kamalanAlameM kA~Te, samudrakA pAnI khArA, paMDitoM meM nirdhanatA, iSTajanakA viyoga, sundaratAmeM aiba, dhanikoMmeM kRpaNatA, aura ratnoMmeM doSa, ityAdi bAtoMkA honA yaha kAlakA svabhAva hI hai| zubha kAryoM meM bar3e bar3e puruSoMko vighna-bAdhAe~ A jAtI haiM, lekina jaba duSTa loga anyAyameM pravRtta hote haiM taba na jAne ve vighna-bAdhAe~ kahA~ calI jAtI haiM ? yaha sunakara somA bolI-pitAjI, mere manameM isa bAtakA jarA bhI du:kha nahIM hai ki yaha vipatti mujha para kyoM aaii| juAriyoMkA to aisA svabhAva hI hotA hai| nItikAroMne bhI aisA hI kahA hai-corameM satya nahIM hotA, zUdrameM pavitratA nahIM hotI, madirA pInevAloMmeM hRdayakI pavitratA nahIM hotI, para juAriyoMmeM ye tInoM bAteM nahIM hotii| __ duSTa manuSyoMmeM yaha kulIna hai, yaha guNavAna hai, aisA samajha kara vizvAsa nahIM karanA cAhie / maLayagirike candanakI For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir candanazrIkI kathA / hI kyoM na ho, para agni to jalAvegI hii| yaha sunakara seThane kahA-putrI, merI ajJAnatAse jo ho gayA use tumheM sahalenA caahie| isa taraha samajhA kara seThane somAko bahutasA dhana dekara kahA-tujhe abase khUba dAna-pUjAdika puNya-karma karanA cAhie, jisase uttama gatikI prApti ho / dAna denese manuSya gauravako prApta hotA hai, dhanake saMgrahase nhiiN| dekha, megha U~ce haiM aura samudra nIce hai, para samudra saMgrahI hai aura megha dAnI hai, isalie samudrase meghakI pratiSThA adhika hai / dhanakA phala dAna hai, zAstrakA phala zAnti hai, hAthoMkA phala devoMkI pUjA karanA hai, kriyAkA phala dharma aura dUsaroMke duHkhoMko miTAnA hai, jIvanakA phala sukha hai, vANIkA phala satya hai, saMsArakA phala sukha-paramparAkI ddhi hai aura prabhAva tathA bhavyoMkI buddhikA phala saMsArameM zAntilAbha karanA hai| isa prakAra seThane somAko khUba samajhA kara bahuta santoSa diyA / somAne usa dhanase eka vizAla jinamaMdira banavAyA aura usakI pratiSThA karAI / pratiSThAke bAda cauthe dina usane muni aura AryikA, zrAvaka aura zrAvikAoMkA yathAzakti Adara-satkAra kiyaa| isI avasara para zaharake aura aura loga tathA vasumitrA, kAmakatA, rudradatta Adiko bhI nimantraNa diyA gayA / yathAzakti unakA Adara-satkAra kiyA gayA / yaha saca hai ki sajjana manuSya nirguNiyoM para bhI dayA hI karate haiN| candramA cAMDAlake ghara parase apanI cAMdanIko nahIM haTAtA | jaba vasumitrA For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI somAke ghara AI aura usane somAkA rUpa dekhA, to usakA sira ghUmane lgaa| vaha manameM kahane lagI-somA itanI sundarI hai| yadi rudradatta isa para mohita ho gayA taba to hamArA jIvana nirvAha hI kaThina ho jaaygaa| isalie ise kisI taraha mAra DAlanA hI ucita hai / aisA nizcaya kara usa kuTinIne eka ghar3emeM nIce to eka bhayaMkara kAle sA~pako rakkhA aura Uparase usameM phUla bharakara use somAke hAthameM de kahA-putrI, ina phUloMse tU devapUjA karanA / somAne phUloMko leneke lie ghar3emeM hAtha DAlA, para kyA Azcarya hai ki usake puNyaprabhAvase sA~pakI jagaha phUloMkI mAlA bana gii| yaha dekha kuTinIko saMdeha huA ki maiMne na jAne ghar3emeM sA~pa rakkhA yA nhiiN| use isakA bar3A Azcarya huaa| saba saMghako jimAkara somAne vasumitrA, kAmalatA aura rudradattako bhI bar3he Adarase jimAyA aura unheM vastrAbhUSaNa diye / antameM jAte samaya usane kAmalatAko AzIrvAda dekara vaha mAlA usake galemeM DAla dii| dekhate dekhate usa mAlAkA sarpa hokara usane kAmalatAko Dasa liyaa| vaha mUrchA khAkara jamIna para gira pdd'ii| yaha dekha kuTinIne hallA macAyA aura sA~pako ghar3emeM rakhakara vaha rAjAke pAsa daur3I huI phuNcii| rAjAse usane kahA-mahArAja, guNapAlakI lar3akI somAne merI lar3akI kAmalatAko mAraDAlA / yaha sunakara rAjAko bar3A krodha aayaa| somA bulavAI gii| vaha aaii| rAjAne usase pUchAbinA kAraNa tune kAmalatAko kyoM mAraDAlA ? somAne kahA For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir candanazrIkI kathA / 77 mahArAja, maiMne nahIM mArA / maiM jainadharmAvalambinI hU~ aura jainadharma dayAmaya hai| jIvahiMsAse narakoMmeM duHkha aura jIka rakSAse svarga-sukha milatA hai / isalie sukhAbhilASI jIvahiMsA kabhI nahIM karate / yaha bAta saba jAnate haiM ki pApase duHkha aura dharmase sukha hotA hai / isalie sukha cAhanevAloMko pApa chor3a kara dharma hI karanA caahie| isa prakAra dharmakI thoDIsI vyAkhyA kara somAne pahalekA saba vRttAnta rAjAse kaha sunaayaa| kuTinIse na rahA gayA so usane ghar3ekI ora izArA karake rAjAse kahA-ki isameM sarpa hai| somAne saba logoMke sAmane hAtha DAla kara sA~pako bAhara khIMca liyA / sA~pa phira mAlA ho gyaa| __aura jaba kuTinIne use hAthameM liyA to vaha phira sA~pa ho gayA / kaI bAra aisA hI huA / logoMko bar3A Azcarya huaa| taba kuTinIne kahA-yadi merI lar3akI phirase jIvita ho jAya to maiM kaha sakatI hU~ ki somA zuddha hai, nirdoSI hai| anyathA nahIM / yaha sunakara somAne zuddha hRdayase jinendra bhagavAnkI stuti kI, aura unheM hRdayameM dhAraNa kara apanA hAtha kamalatAke zarIra para lgaayaa| Azcarya hai ki usake hAtha lagAte hI kAmalatAkA viSa tatkAla dUra ho gayA / kAmalatA mUrchA chor3a uTha baitthii| granthakAra kahate haiM-jinendra bhagavAnkA stavana karanese vinoMkA nAza hotA hai, DAkinI, bhUta-pizAca aura sAdika bhAga jAte haiM tathA viSa utara jAtA hai / taba For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 78 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI - rAjAne kAmalatAko abhaya dAna dekara usakI mAtA kuTinI se pUchA- yaha kyA bAta hai ? mere sAmane tUne jhUTha kyoM kahA ? kuTinI bolI- mahArAja, yaha saba merA hI caritra hai / mujhase aparAdha ho gayA / mujhe kSamA kiijie| rAjAne use bhI kSamA kara diyA / idhara dharmakA prabhAva dekha kara logoMne somAkI pUjA kI, devane paMcAzrarya kiye / loga kahane lage-saca hai dharmake prabhAva se saba kucha ho sakatA hai / idhara mahArAja bhUbhAga aura guNapAla seThane tathA aura kaI logoMne jina candrabhaTTArakase dIkSA grahaNa kii| kisI kisIne zrAvaka vrata liye tathA kisIne apane pariNAmoMko hI sudhArA / aura mahArAnI bhogAvatI, guNapAlakI strI guNavatI, somA tathA aura kitanI striyoMne bhI zrImatI Arthika ke pAsa jAkara dIkSA grahaNa kii| rudradatta vasumitrA aura kAmalatA Adine zrAvakoM vrata liye | yaha kathA sunAkara candanazrIne kahA- nAtha, maiMne yaha saba vRttAnta pratyakSa dekhA hai, isa kAraNa mujhe dRr3ha samyadarzanakI prApti huI | adAsane kahA- jo tumane dekhA usakA maiM zraddhAna karatA hU~, use cAhatA hU~ aura usa para ruci - prema karatA hU~ / aAsakI aura aura striyoMne bhI aisA hI kahA / lekina una sabameM choTI kuMdalatA yahI bolI - yaha saba jhUTha hai / rAjA, maMtrI aura cora apane apane manameM vicArane lage- kuMdaLatA pApinI For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / 79 hai jo candanIkI pratyakSa dekhI huI bAtako bhI jhUThI batalA rahI hai / rAjAne kahA - sabere hI isako gadhe para car3hAkara nikAla zahara bAhara karU~gA / corane socA - nindakoMkA aisA svabhAva hI hotA hai jo dUsaroMke jhUThe doSoMko kahatA hai aura sajjanoMke sacce guNoM ko bhI nahIM kahatA / vaha pApI hai aura nindaka hai / kisIke yazakA lopa karanA prANavadhase bhI bar3hakara hai / 4 - viSNu zrIkI kathA | ndanIkI kathA sunakara arhadAsane viSNu zrIse kahA- priye, aba tuma bhI apane samyaktvakA kAraNa batalAo / viSNuzrIne taba yoM kahanA zurU kiyA bharatakSetrake vatsa nAmaka dezameM kauzAmbI nagarI hai / kauzAmbIke rAjAkA nAma ajitaMjaya thA / suprabhA ajitaMjayakI rAnI thI / rAjamaMtrIkA nAma somazarmA thA / somA isakI strI thI / somazarmA dAna karatA para kupAtroMko / eka vAra kauzAmbImeM samAdhigupta munirAja Aye / ve gA~va bAhara upavanameM eka mAsake upavAsakA niyama lekara dhyAnameM baiTha gaye / munirAjake Agamana se upavanakI bar3I zobhA ho gaI / Ama, azoka, bakuLa, khajUra, Adike For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 80 samyaktva-kaumudI jo vRkSa mUkha gaye the, unameM phala-phUla-patte aagye| ve hare-bhare ho gaye / DAliyoMmeM naye naye aMkura phUTe utthe| jina bAvar3iyoMmeM pAnI aura kamala sUkha gaye the, unameM pAnI bhara gayA, kamala phUla uThe / haMsa aura mora khelane lge| koyaleM madhura madhura gAne lagI / juhI, camelI, pArijAta, caMpA, mAlatI, kamalinI Adi vikasita ho gaI / unakI sugaMdhake mAre bhauMre una para A-Akara guna guna karane lage / pakSIgaNa madhura manohArI gAna karane lge| ___ isI upavanameM munirAja virAjamAna the| muniyoMmeM jo guNa hone cAhie~, jaise-dehameM nirmamatA, gurumeM vinaya, nirantara zAstroMkA abhyAsa, nirdoSa cAritra, paramazAnti, saMsArase virakti aura antaraMga parigraha-mithAtva, veda, hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa aura bAhyaparigraha-jamIna, ghara, dhana, dhAnya, naukara, caupAye, gAr3I, zayyA, Asana, vartana vagairaha-kA tyAga, dharmasambandhI jJAna aura paropakAritA, ve saba inameM vidyamAna the / inakA mAsika yoga jaba pUrA huA taba ye AhArake lie kauzAmbImeM Aye / yadyapi somazarmA kupAtroMko dAna detA thA, para usameM dAtAke-zraddhA, zakti, alobha, dayA, bhakti, kSamA aura jJAna, ye sAta guNa the / tathA par3agAhanA, U~ce sthAna para baiThAnA, pAdodaka lenA, pUjA karanA, praNAma karanA, manavacana-kAyakI zuddhi aura zuddha AhAra denA, ye navadhA bhakti For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / bhI thI / muniko AhArake nimitta AyA dekhakara somazamAne unheM par3agAyA aura pavitra AhAra dekara vaha ulhAsase bolA-Aja maiM dhanya huA / maiMne Aja sAkSAt tIrthakara bhagavAnkA darzana kiyA, pUjA kii| kyoMki isa vartamAna kaliyugameM trilokakI rakSA karanevAle kevalI bhagavAn to haiM nahIM, kintu jagatko prakAzita karanevAlI unakI vANI-unakA sadupadeza isa bhAratavarSameM avazya vidyamAna hai / usa vANIke AdhAra isa samaya ratnatraya dhArI munirAja haiM / isalie ina muniyoMkI aura jinavANIkI pUjA karanevAlene sAkSAt jina bhagavAnkI hI pUjA kI kahanA cAhie / isa AhAradAnake prabhAvase maMtrIke gharameM devoMne paMcAzcarya kiye / isa atizayako dekhakara maMtrI apane manameM vicArane lagA-anyamatameM jo jo dAna kahe gaye, jaise-suvarNa, tila, hAthI, ratha, dAsI, jamIna, ghara, kanyA, gau, Adi ina saba dAnoMko maiMne diyA, vaha bhI kisI aise vaiseko nahIM, kintu dIkSita, agnihotrI, zrotriya, tripAThI, dharmakathaka, bhAgavata, tapasvI, Adiko; para una dAnoMkA phala maiMne kucha nahIM dekhA / aisA vicAra kara maMtrI sandhyA samaya upavanameM munirAjake pAsa gayA / vidhipUrvaka unakI vandanA kara usane pUchA-bhagavan, dIkSita Adi brAhmaNoM ko maiMne khUba dAna kiyA, para mujhe usakA kucha phala na milA / isakA kyA kAraNa ? munirAjane kahA-bhAI, ve For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI loga kupAtra haiN| dAna dene yogya nahIM / unake vicAra malina rahate haiN| ve ArtadhyAnI hote haiN| isalie ve dAnake pAtra nahIM; kintu dAnakA pAtra vaha hai, jo svayaM nirdoSa mArgameM calatA ho aura nirapekSa bhAvase dUsaroMko calAtA ho, tathA jo svayaM saMsArase pAra honA jAnatA ho aura dUsaroMko bhI pAra kara sakatA ho| aise hI guruoMkI sevA karanI cAhie aura aise hI satpAtroMko dAna denA caahieN| tathA bandha-mokSakA svarUpa batalAnevAle satya jJAnakI aura rAga-dveSa rahita sacce devoMkI sevA karanI caahie| aisA karanevAlA hI svarga aura mokSakA pAtra hai| dAna yogya tIna prakArake pAtra haiN| ve uttamapAtra, madhyamapAtra aura jaghanyapAtra / unameM uttamapAtra to muni haiM, madhyamapAtra ANuvratI zrAvaka aura jaghanyapAtra avirata-samyagdRSTi haiN| aura vrata saMyukta hokara jo samyaktva rahita haiM, ve kupAtra haiM, aura jo ina donoMse rahita haiM ve sAkSAt narakake pAtra haiM / ina tInoM pAtroMko abhayadAna denese dAtAko kahIM bhaya nahIM rahatA / AhAradAna denase bhogoMkI prApti hotI hai, auSadhadAnase nIrogatA hotI hai tathA zAstradAnakA dAtA zrutakevalI hotA hai / lekina jo kupAtroMko dAna detA hai vaha apanA aura usa kupAtrakA bhI nAza karatA hai / jaisA ki kahA hai-rAkhameM homa karanekI taraha sAkSAt / nA pAtroMko mahA bhaya For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / kupAtrakoM dAna denA vyartha hai / jaise sA~pako dUdha pilAnese vaha viSa bana jAtA hai, vaise kupAtrako dAna denA dAtAke lie viSake samAna hai| jaise usara jamInameM boyA huA bIja niSphala hai, usI taraha kupAtrako dAna denA bhI niSphala hai / eka vAvar3IkA pAnI gannemeM agara pahu~ca jAtA hai to vaha mIThA ho jAtA hai aura yadi vahI pAnI nImameM pahu~ca jAya to kaDuvA ho jAtA hai| yahI dazA pAtradAna aura kupAtradAnakI hai / maMtrIne munike upadezako bar3e dhyAnase sunA aura phira pUchA-munirAja, Apako dAna denese maiMne jaisA phala pAyA hai aura logoMne bhI muniyoMko dAna dekara aisA phala pAyA hai yA nahIM ? munirAjane kahA-dakSiNadezameM venAtaTa nAmakA nagara hai| usameM somaprabha rAjA thA / somaprabhA usakI rAnI thii| yaha rAjA brAhmaNoMkA bar3A bhakta thA / brAhmaNoMke sivAya aura koI jagatkA tAraka ho hI nahIM sakatA, yaha usakA siddhAnta thaa| usakA yaha bhI nizcaya thA ki gau, brAhmaNa, veda, satI, satyavAdI, dAna aura zIla ina sAtohIse jagatakI zobhA hai| __eka vAra rAjAne apane manameM vicArA-maiMne dhana to bahutasA upArjana kiyA, para aba isake dvArA kucha dAna-puNya bhI kara lenA cAhie / anyathA isakA nAza to hogA hii| kyoMki dAna, bhoga aura nAza dhanakI ye tIna hI gati For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 84 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI - 1 haiM / jo na detA hai, na bhogatA hai usake dhanakI tIsarI gati ( nAza ) niyama se hotI hai / aisA vicAra kara rAjAne bahusuvarNa nAmakA yajJa karAyA / yajJakI AdimeM, bIcameM aura antameM brAhmaNoM ko usane khUba suvarNadAna diyA / yajJazAlA ke pAsa hI eka vizvabhUti nAmake brAhmaNakA ghara thA / vizvabhUti bhogopabhogaM vastuoM meM yama, niyama kiyA karatA thA aura bar3A nispRha thA / isakI strIkA nAma satI thI / vaha pativratA thI / eka dina vizvabhUti eka khetameMse kucha jA~ke dAne bIna laayaa| unheM bhAr3ameM mu~nAkara pAnI ke sAtha unake usane cAra laDDU banAye / ekase usane homa kiyA, dUsarA apane khAneko rakkhA, tIsarA strIko khAneke lie diyA aura cauthA laDDU atithidAnake lie rakha chor3A | vizvabhUti pratidina aisA hI karane lagA / vizvabhUtikA yaha niya mAthA -kucha na kucha dAna avazya karanA cAhie | kyoMki mana cAhA kabhI kisIko nahIM milatA / isalie isa bAtakI AkAMkSA karanA ThIka nahIM ki jaba mere pAsa bahuta dhana hogA tabhI maiM dAna dUMgA / eka dina vizvabhUtike ghara para pihitAzrava muni AhAra karaneke lie Aye | bar3e Anandase vizva ( 1 ) jo ekavAra bhogA jAtA hai use bhoga kahate haiM, jaise bhojanAdika / ( 2 ) jo bAra bAra bhogA jAtA hai vaha upabhoga hai, jaise vastrAdika / ( 3 ) maraNaparyanta niyama karaneko 'yama' kahate haiM / ( 4 ) kisI nizcita samayake lie niyama kiyA jAya vaha 'niyama' hai / For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / bhUtine muniko par3agAyA aura atithike nimitta jo laDDU vaha rakhatA, use usane muniko AhArake lie diyA / munine usa laDDUko khA liyaa| vizvabhUtine taba apane hisseke laDDUko bhI de diyaa| munine use bhI khA liyaa| taba usane apanI strIke mu~hakI tarapha dekhA / usakI strIne jaldIse apanA laDDU bhI lAkara de diyaa| munine use khAkara AhAra samApta kiyaa| jaba usakI strIne apanA lava lAkara diyA to vizvabhUtiko bar3I prasannatA huii| vaha kahane lagA ki AjJAkArI putra, sabako prasanna karanevAlI vidyA, nIroga zarIra, sajjanoMkI saMgati aura pyArI tathA AjJAkAriNI strI ye pA~ca cIjeM duHkhako jar3amUlase nAza karanevAlI haiM / isa nirantarAya aura zuddha AhAra dAnake phalase devoMne ratnoM aura phUloMkI dRSTi kI, sugandhita pavana calAI, dundubhI bajAe aura jaya-jayakAra kiyaa| yaha dekhakara mithyAdRSTi brAhmaNa kahane lage-mahArAja, Apake bahu-suvarNayajJakA yaha phala hai / yaha sunakara rAjAko bar3A saMtoSa huaa| para jaba ve brAhmaNa una ratnoMko uThAne lage to ve ratna aMgAre ho gaye / taba usa samaya kisIne rAjAse kahA-mahArAja, yaha Apake yajJakA phala nahIM, kintu vizvabhUtine jo muniko AhAra dAna kiyA, usakA phala hai / ise munidAnakA phala samajha kara rAjA manameM vicArane lagA-saca hai jo zubha bhAvanA saMyukta haiM ve hI dAnake pAtra For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI haiN| Arta-raudra dhyAnI gRhasthoMko dAna denA vyartha hai / unakI bhAvanAoMmeM pavitratA bahuta thor3I hotI hai / jaisA ki eka jagaha likhA hai__gRhastha loga na to nirdoSa zIla hI pAla sakate haiM aura na tapa hI tapa sakate haiM, kintu ve hara samaya ArtadhyAnameM lage rahate haiN| isase unameM zuddha bhAvanAe~ utpanna na ho pAtIM / isa bAtako maiMne acchI tarahase jAna liyA ki dAnake binA saMsAra rUpI kUese hama gRhastha logoMkA uddhAra nahIM ho sakatA / hamAre lie dAna hI eka sudRr3ha avalambana hai| isalie muniyoMko dAna denA caahie| kyoMki muni hI muktike kAraNa haiM, ArtadhyAnI gRhastha nhiiN| hA~ ve gRhastha mAnya haiM-unakA dharma sabako priya hai, jo muktike kAraNa aura saMsArako prakAzita karanevAle samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritra rUpI ratnatrayake dhAraka haiN| para yaha smaraNa rakhanA cAhie ki. unheM bhI isa ratnatrayakI prApti usI dAnase hotI hai jo bar3I bhaktise diyA jAtA hai / ___ isake bAda somaprabhane hAtha jor3akara vizvabhUtise kahAmuniko dAna denase Apako jo phala huA, usakA AdhA mujhe bhI denekI kRpA kIjie aura mere suvarNayajJakA AdhA phala Apa le lIjie / uttarameM vizvabhUtine kahA-samajhadAra puruSa daridra bhI hogA taba bhI vaha nItiko chor3akara anyAya na kregaa| maiM bhI yadyapi daridra hU~ to bhI svarga aura mokSake For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / denevAle AhAra, auSadhi, abhaya aura zAstra ina cAra dAnoMko yA inake phaloMko dhana lekara na becUMgA / yaha korA jabAba pAkara rAjA pihitAzrava munike pAsa gayA aura unase bolA-bhagavana, gRhastha loga cAra prakArakA dAna kisa lie diyA karate haiM ? muni bole-rAjan , AhAra dAna denese dehakI sthiti banI rahatI hai| isalie AhAra dAna diyA jAtA hai| yaha dAna saba dAnoMmeM mukhya hai / jisane AhAra-dAna diyA, samajhie usane saba dAna diye / lAkhoM ghor3oMkA dAna, gauoMkA dAna, bhUmikA dAna, sone aura cAMdIke vartanoMkA dAna, sampUrNa pRthivIkA dAna aura devAMganAoMke samAna karor3oM kanyAoMkA dAna bhI annadAnakI barAbarI nahIM kara sakatA / auSadhidAnase rogakA vinAza hotA hai| roga nAza ho jAnese hI japa, tapa, saMyama Adi kiye jA sakate haiN| isase karmoMkA kSaya hokara mokSakI prApti hotI hai| isa kAraNa muni tathA aura aura rogiyoMke lie auSadhi-dAna denA cAhie / AcAryoMne kahA hai-rogIko auSadhi denA cAhie, nahIM to zarIra naSTa ho jAyagA aura zarIra naSTa hojAnepara jJAna nahIM rahegA aura jJAnake binA mukti nahIM ho sktii| revatI zrAvikAne mahAvIra bhagavAnako auSadhidAna diyA thA, usake phalase usane tIrthakaragotra nAmakarmakA bandha kiyaa| isalie auSadhidAna bhI denA yogya hai / For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 88 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktvakaumudI - - tIsarA abhaya-dAna hai | jo eka jIvakI rakSA karatA hai, vaha bhI jaba sadAke lie nirbhaya ho jAtA hai taba saba jIvoMkI rakSA karanevAlekI to bAta hI kyA hai / isa lie abhayadAna saba prANiyoMko saba prANiyoMko denA cAhie / abhayadAnakA denevAlA dUsare dUsare janmameM nirbhaya hotA hai / sumeru parvata ke barAbara suvarNadAnase, sampUrNa pRthivIke dAnase aura gau-dAnase jitanA phala hotA hai utanA phala eka jIvakI rakSA karanese hotA hai / isa viSayameM yamapAza cAMDAla aura bhavadeva malhAddakI kathA prasiddha hai / isake sivA abhayadAnako - jIvadayA ko chor3akara jo kupAtroMko dAna detA hai usakA dAna karanA vyartha hai / kupAtrako dAna denA mAnoM aat dUdha pilAnA hai / cauthA zAstra dAna hai | isase kama kA kSaya hotA hai / apane / Apa likhakara vA lekhakoMse likhavA kara sAdhuoMko athavA aura par3hanevAloMko jo zAstroMkA denA tathA bA~cakara dUsaroMko sunAnA, isako zAstradAna kahate haiM / zAstradAnakA dAtA dUsare janmameM sampUrNa zAstroMkA vettA hotA hai aura mokSake sukhako prApta karatA hai / isa prakAra munirAja se mahArAja somaprabhane saba dAnoMkA svarUpa aura phaLa sunakara kahAmunirAja, mujhe bhI jaina-vrata de dIjie / munirAjane taba rAjAko zrAvakoM vrata diye / rAjAne jaina hokara dAnake sambandhameM aura bhI kaI jAnane yogya bAteM munirAja se pUcha For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / ki prabho, dAna kaisA denA cAhie aura kisa kisako denA cAhie ? munirAjane taba isa viSayako aura bhI spaSTa karake rAjAko samajhAyA / unhoMne kahA- na to bAlakako arthAta ajJAna avasthAmeM, na bhayase tathA na pratyupakArakI icchAse dAna denA cAhie aura na nAcanevAle, gAnevAle tathA ha~sI - dillagI karanevAle bhA~r3a AdikoMko denA cAhie; kintu gRhasthoMko ucita hai ki ve vidhipUrvaka yathA dravya, yathA- kSetra, yathAkAla aura yathAzAstra yogya pAtroMko dAna deM / tathA muniyoMko aisA annadAna na denA cAhie jo dekhane meM acchA na ho, virasa ho, sar3a-ghuna gayA ho, calita rasa ho, roga utpanna karanevAlA ho, jhUThA ho, nIca logoM ke yogya ho, dUsareke lie rakkhA ho, nindita ho, duSToMkA chuA ho, tyAjya ho, yakSa kSetrapAlAdike nimitta rakkhA ho, dUsare gA~vase lAyA gayA ho, maMtra prayogase bulAyA gayA ho, bheTameM AyA ho, dene yogya na ho, bAjArase kharIdA gayA ho, prakRtise viruddha ho aura Rtuke anukUla na ho / aura rAjan, isake sivA jo muni naye dIkSita ho, ajAna ho, yA jo tapase kSINa zarIra ho gaye hoM, yA koI bar3e bhArI rogase ve pIr3ita hoM, jisase ve tapa na kara sakate hoM, to unakA upacAra karanA cAhie - unakI Tahala-cAkarI karanI cAhie | jisase ve tapa karane yogya ho jAya~ / isake sivA karuNAdAna saba jIvoMko denA cAhie - saba para dayA karanI cAhie / yaha For Private And Personal Use Only 89
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 90 samyaktva-kaumudI upadeza sunakara rAjA aura bhI pakA zrAvaka ho gayA / granthakAra kahate haiM ki hajAra mithyAdRSTiyoMse eka jainI acchA hai, hajAra jainiyoMse eka zrAvaka acchA hai, hajAra zrAvakoMse eka aNuvratI acchA hai, hajAra aNuvratiyoMse eka mahAvratI acchA hai, hajAra mahAvratiyoMse eka jainazAstrakA jJAtA acchA hai, hajAra jainazAstroMke jJAtAoMse eka tattvavettA acchA hai, aura hajAra tattvavettAoMse eka dayAlu acchA hai, kyoMki dayAluke samAna acchA na koI huA aura na hogA / parantu jitendriya, kRtajJa, vinayI, kaSAyarahita aura zAntacitta, samyagdRSTi jIva ina sabase acchA hai / isa prakAra zrAvaka hokara somaprabha rAjAne kucha samaya gRhasthAzramameM hI bitAyA / bAdameM vaha ugra tapa karake ananta sukhake dhAma mokSako calA gyaa| suvarNayajJakI saba kathA sunakara somazarmAne munise kahAmunirAja, aba to maiM Apake caraNoMkI zaraNameM huuN| mujhe jinadharmakA prasAda dIjie-mujhe saccA jainI banAie / yaha sunakara munine use darzanapUrvaka zrAvakake vrata diye / vratoMko svIkAra kara vaha bolA-munirAja, Ajase maiM kabhI lohekA hathiyAra na calAU~gA / yaha niyama lekara, somazarmA abase kAThakI talavAra banavAkara aura use eka sundara myAnameM rakhakara rAja-darabArameM jAne-Ane lgaa| isI taraha use rahate bahuta samaya bIta gyaa| eka dina kisI duSTane rAjAse For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / usakI cugalI kI ki mahArAja, somazarmA maMtrI to apane pAsa kAThakI talavAra rakhA karatA hai| bhalA, lohekI talavArake binA saMgrAmameM vaha subhaToMko kaise mAregA? saca to yaha hai-maMtrI ApakA saccA sevaka nhiiN| granthakAra kahate haiM-duSToMkA svabhAva hI aisA hotA hai ki ve apane prANoM takako ga~vAkara dUsareke sukhameM vighna karate haiN| makkhI grAsameM par3akara apane prANoMko kho detI hai aura khAnevAleko vamana karA detI hai / ajitaMjaya isa duSTakI bAtako manameM rakhakara kucha samayake lie cupa rahA / eka dina usane talavArakA prasaMga cher3akara rAjakumAroMko apanI talavAra myAnase nikAla kara dikhlaaii| rAjakumAroMne usakI talavArakI prazaMsA kI / rAjAne taba unakI bhI talavAreM nikalavA kara dekhii| usane maMtrIse bhI kahA ki tuma bhI apanI talavAra mujhe dikhAlAo / maiM dekhU ki vaha kaisI hai ? maMtrIne rAjAkI ceSTAse usakA abhiprAya jAnakara manameM vicArA ki yaha kisI duSTakI karatUta jAna par3atI hai| kisIne kAThakI talavArakI bAta rAjAse kahadI / nahIM to rAjA merI talavArakI parIkSA kyoM karatA? astu, maMtrIne deva aura gurukA smaraNa kara mana hI mana kahAyadi mere manameM deva-gurukA pakA zraddhAna hai to yaha kAThakI talavAra lohamayI ho jAya ! isa vicArake sAtha hI maMtrIne usa talavArako myAna sahita rAjAke hAthameM de diyaa| rAjAne jyoM hI myAnase use nikAlA, kyA Azcarya hai ki vaha sUryake For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 92 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI - samAna camakate huai lohekI nikalI / taba rAjAne usa cugalakhorakI aura dekhA aura kahA- kyoMre duSTa ! mere sAmane bhI itanI bhArI jhUTha ? rAjAko taba bar3A krodha AyA / vaha kahane lagA- duSToM kA yaha svabhAva hI hotA hai jo ve dUsaroke avaguNoM ko hI kahA karate haiM, cAhe dUsaroMmeM avaguNa hoM yA na hoN| rAjAko krodhita dekhakara maMtrIne kahA- mahArAja, rAjAko samajhadAra loga saba devoMkA aMza mAnate haiM / isalie rAjAko devakI taraha mAnakara usake sAmane jhUTha kabhI na bolanA cAhie / yaha satya hai, para isa cugalakhorane jo Apase kahA hai, isakA kAraNa hai / isalie isa para Apa krodha na kareM / jo kucha bhI isane kahA hai vaha saba satya hai / yaha sunakara rAjA bolA - yaha kaisA satpuruSa hai jo ki apanI burAI karanevAle para bhI dayA dikhalAtA hai / dhikkAra hai isa cugalakhorako jo aise upakArIkI bhI burAI karatA hai / rAjAne phira maMtrI se pUchA- yadi sacamuca tumhArI talavAra kATakI thI to vaha lohakI kaise ho gaI ? maMtrIne taba apanA saba vRttAnta sunAkara kahA - mahArAja, lohe ke hathiyAra na rakhanekA merA niyama hai / para deva- guru dharmakA jo mujhe dRr3ha zraddhAna thA, usake puNya prabhAvase yaha kAThakI talavAra bhI lokI ho gaI / isake lie Apa mujhe kSamA kreN| yaha sunakara saba logoMne maMtrIkI bar3I prazaMsA kI aura pUjI kI / For Private And Personal Use Only VAARA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSNuzrIkI kathA / 93 devoMne bhI paMcAzcarya varSAkara maMtrIko puujaa| rAjA isa vRttAntako sunakara aura jinadharmake mAhAtmyako dekhakara logoMse kahane lagA---- jinadharmako chor3akara aura koI dharma durgatise nahIM bacAsakatA aura na isa saMsArameM kucha sukha hI hai / taba kyoM na Atmahita kiyA jAye / yaha vicAra kara aura saMsAra-viSayabhogoMse virakta hokara usane apane zatrujaya putrako rAjya de dIkSA lelI / maMtrI apanA pada devazarmA putrako dekara sAdhu hogyaa| isa samaya aura bhI kaI logoMne samAdhigupta munike pAsa dIkSA grahaNa kii| kisI kisIne kevala zrAvakoMke hI vrata liye| somamabhakI rAnI suprabhA, maMtrIkI strI somA tathA aura kaI striyoMne isa avasara para abhayamatI AryikAke pAsa dIkSA grahaNa kI / kucha striyoMne zrAvakake vrata liye| yaha kathA kahakara viSNuzrIne kahA-nAtha, yaha saba vRttAnta maiMne pratyakSa dekhA hai, isIse mujhe dRr3ha samyaktvakI prApti huI hai| yaha sunakara aIdAsane kahA-priye, jo tUne dekhA hai, usakA maiM bhI zraddhAna karatA hU~, use cAhatA hU~ aura usameM ruci karatA huuN| ahaMdAsakI aura aura striyoMne bhI aisA hI khaa| para kuMdalatA bolI-yaha saba jhUTha hai| isalie na maiM isakA zraddhAna karatI, na ise maiM cAhatI aura na isameM merI ruci hI hai| rAjA, maMtrI aura corane viSNuzrIkI saba bAteM sunakara manameM vicArA-viSNuzrIkI pratyakSa dekhI bAtako bhI yaha For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 94 samyaktva-kaumudI jhUTha batalAtI hai| yaha bar3I pApinI hai| ise sabere hI gadhe para car3hAkara zaharase nikAla duuNgaa| corane socA-yaha saca hai ki U~cI jAtikA hokara bhI duSTa apane svabhAvako nahIM chodd'taa| dekhie, agni yadi candanakI lakar3IkI bhI ho taba bhI vaha jalAvegI to jarUra hii| usI taraha U~ce kulameM utpanna hokara bhI khala khala hI rahegA-vaha apane svabhAvako na chor3egA / 5-nAgazrIkI kthaa| eostra viSNuzrIkI kathA sunakara ahaMdAsane nAgazrIse yo kahA-priye, aba tuma apane samyaktvaprAptikA pA kAraNa batalAo / nAgazrIne taba yoM kahanA zurU - kiyA-banArasameM jitAri nAmakA eka caMdra""' vaMzI rAjA thA / kanakacitrA usakI rAnI thii| isake eka lar3akI thii| usakA nAma muMDikA thA / muMDikAko miTTI khAnekI burI Adata par3a gaI thI / isalie vaha sadA rogase pIr3ita rahatI thii| rAjamaMtrIkA nAma sudarzana thA / sudarzanA maMtrIkI strI thii| eka samaya vRSabhazrI AryikAne muMDikAko upadeza dekara jainI banA liyaa| granthakAra kahate haiM ki paropakAra karanA satpuru For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgazrIkI kathA | 95 poMkA svabhAva hI hotA hai| muMDikAne jo vratoMkA nirdoSa pAlanA kiyA, usake prabhAvase usakA saba roga calA gayA / taba AryikA usase kahA- putrI, jo nirdoSa vratoMkA pAlana karate haiM ve svargAdikake bhI jaba pAtra hote haiM taba aura sAdhAraNa rogAdikake dUra honekI to bAta hI kaunasI haiM / muMDikA jaba byAha yogya huI taba jitArine usakA svayaMvara racA / deza-dezAntaroMke rAjakumAra muMDikAko dikhAye gaye, para rAjakumArIko unameM koI pasanda na AyA usane kisIko nahIM barA / vaha apane sthAnako calI gaI / tuMDa dezameM cakrakoTa nAmakA nagara hai / usameM bhagadattanAmakA rAjA thA / yaha bar3A dAnI thA, rUpa-lAvaNyAdi guNoMse yukta thA tathA bar3A vaibhavazAlI thA; para thA choTI jAtikA / isakI rAnIkA nAma lakSmImatI thA / rAjamaMtrI subuddhi thA / guNavatI maMtrIkI strI thI / eka vAra bhagadattane jitArise rAjakumArI muMDikAke lie ma~ganI kI / jitArine uttara meM kahA - bhagadatta, maiMne apanI priya kumArIko acche acche rAjakumAroMke sAtha to vyAhA nahIM aura tU ochI jAtimeM paidA huA, bhalA taba maiM tujhe apanI putrI ko kaise dU~gA ? bhagadatta bolA- rAjana, asalameM to manuSyoM meM guNa hone cAhie~ / jAti kaisI hI ho, usase kucha lAbha nahIM / jitArine taba kahA - acchA tumhArI yahI icchA hai, to maiM yuddhameM tumheM saba kucha manovAMchita dU~gA / jitA For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI rikA yaha uttara sunakara bhagadattako bar3A krodha aayaa| vaha jitAripara car3hAI karanekI taiyArI karane lgaa| subuddhi maMtrIne usa samaya bhagadattase kahA-mahArAja, saba sAmagrI ikaTThI karake yuddhake lie jAnA acchA hai / nahIM to parAjita honA par3atA hai / isake sivA jisa para car3hAI karanA hai usake balako bhI dekhanA cAhie / binA ina bAtoM para pUrA vicAra kiye yuddha karanevAle isa taraha mara jAte jaise dIyemeM pataMga / vinA kiraNoMke jaise mUryakI zobhA nahIM usI taraha sainyake binA rAjAkI bhI zobhA nahIM / kyoMki eka nahIM, kintu samudAya balavAna hotA hai / dekhie, eka tRNa kucha nahIM kara sakatA, para unhIMkI rassI bana jAne para bar3e bar3e hAthI bhI bA~dha liye jAte haiN| rAjAko cAhie ki vaha aise naukara-cAkaroMko apane yahA~ rakkhe jo catura hoM, kulIna hoM, zUravIra hoM, samartha hoM aura bhakti rakhanevAle hoN| mahArAja, Apake pAsa aise sevaka haiM, sainya hai aura saba sAmagrI hai taba Apako akele car3hAI karanA ThIka nhiiN| yaha suna bhagadattane kahA-merA hita samajha kara jo tumane kahA vaha saba ThIka hai / tuma mere hitaciMtaka ho, taba tumhArA kahanA mujhe mAnanA hI cAhie / tumhArI bAta na mAnanese ulTA merI hAni hai / bhagadattane taba car3hAI saba senA vagairahako sAtha lekara hI kii| For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgazrIkI kathA / isI bIcameM lakSmImatIne bhagadattase kahA-nAtha, Apa vyartha haTha kyoM karate haiM ? jahA~ donoMkI samAnatA hotI hai, vahIM vivAha, mitratA Adi bAteM hotI haiM / jaba jitAri aura ApakI samAnatA nahIM hai taba ApakA usake sAtha sambandha bhI nahIM ho sktaa| isalie Apako yuddha na karanA caahie| yoM hI baiThe-biThAye koI kAma kara baiThanese sivA maraNake aura kucha nahIM hotA / bhagadattane taba lakSmImatIse kahA-tU mUrkha hai, ina bAtoMko nahIM samajha sktii| yadi koI sAdhAraNa manuSya hotA to maiM usake kahane para dhyAna bhI na detaa| para use to apane rAjA honekA bar3A ghamaMDa hai aura usI ghamaMDa maiM Akara usane mujhase kahA hai ki yuddhameM maiM tumheM tumhArA saba manovAMchita dUMgA / aba yadi maiM usase yuddha na karU~ to aura sAdhAraNa rAjAoMkI najarase bhI gira jAU~gA / ve mujhe na mAneMge aura aisA honA mujhe maMjUra nahIM / kyoMki saMsArameM eka kSaNamAtra bhI kyoM na jInA ho, para vaha jInA unhIM puruSoMkA saphala hai jo vijJAna, zUravIratA, aizvarya aura uttama uttama guNoMse yukta haiM aura bar3e bar3e pratiSThita loga jinakI prazaMsA karate haiM / yoM to jUThA khAkara kauA bhI jItA rahatA hai| para aise jInase koI lAbha nhiiN| isa taraha lakSmImatIko samajhA-bujhAkara bar3e dala-balake sAtha bhagadattane jitAri para For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI car3hAI kI / lakSmImatIne taba agatyA kahA-acchA jAie, jo honA hogA vaha to hogA hii| bhagadattako prayANa karate samaya kaI zubha zakuna hue / dahI, dUrvA, akSata-pAtra, kamala-puSpa yukta jalabhare ghar3e aura putravatI striyA~ Adi sAmane dikhAI pdd'iiN| / udhara kisIne Akara jitArise kahA-mahArAja, bhaga. datta senA lekara Apa para car3ha AyA hai / usake lie koI upAya kIjie / yaha suna jitArine usa manuSyase kahA-saMsArameM aisA kauna manuSya hai jo mere Upara car3hAI kara sake ? siMha para hariNane, rAhu para caMdramA aura sUryane, bilAvapara cUhoMne, garur3a para sA~pane, kutte para billIne, yamarAja para prANiyoMne aura senA para kauoMne kabhI car3hAI kI ho, yaha bAta na kabhI dekhI gaI aura na sunI gaI / bAta yaha hai ki jabataka sUryakA udaya nahIM hotA hai tabhItaka aMdhakAra rahatA hai / jitAri yaha kaha hI rahA thA ki bhagadattane chupe hue Akara banArasako cAroM orase ghera liyaa| jitArine jaba bhagadattakI senAkA kolAhala sunA taba usane bhI apanI saba senA lekara bar3e vegase bhagadattakA sAmhanA kiyA / jitAriko prayANa karate samaya kaI apazakuna hue-jaise akAla vRSTi, bhUmikA kA~panA, pracaNDa ulkAkA giranA Adi / ye azukana kyA hue mAnoM maitrI-bhAvase rAjAko yuddha karaneke lie manA karane lage / ina apazakunoMko dekhakara maMtrI ne kahA-mahArAja, merI samajhameM to bhagadattake sAtha rAjaku For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgazrIkI kathA / mArIko byAha dekara sukhase rahanAhI acchA hai / Apa kyoM vyartha jhagaDemeM par3ate haiN| kyoMki samajhadAra rAjA grAma dekara dezakI rakSA karate haiM, kula dvArA grAmakI rakSA karate haiM aura kula tathA apanI rakSAke lie samasta pRthivI takako tyAgadete haiM / jitArine taba uttara diyA-tuma Darate kyoM ho ? merI talavArakI coTa saha leneke lie koI samartha nahIM ho sktaa| vajra-prahArako sirameM kauna saha sakatA hai ? hAthoMse samudrako kauna tairakara pAra kara sakatA hai ? AgakI zayyA para sukhakI nIMda kauna so sakatA hai ? hara eka grAsameM viSako khAnevAlA kauna hai ? yaha sunakara maMtrIne phira kahA-mahArAja, bhagadattakI senA bar3I hai, usake pAsa yuddha sAmagrI bhI bahuta hai aura usake sainikagaNa bhI bar3e sAhasI haiM / isalie yuddha karanA ucita nhiiN| rAjAne kahA-tumane kahA vaha ThIka hai, para siddhi aura jaya parAkramasehI milatI hai, kevala bahuta sAmagrIse nhiiN| - isake bAda bhagadattane jitArike pAsa apanA dUta bhejA, jo acchA samajhadAra, bAtako yAda rakhanevAlA, bolanemeM catura, dUsaroMke abhiprAyoMko jAnanevAlA, dhIra aura satyavAdI thA / yuddhakA yaha niyama hai ki pahale dUta bhejA jAtA hai aura bAdameM yuddha kiyA jAtA hai / dUtase zatru rAjAkI senAkI sabalatA aura nirbalatAkA patA laga jAtA hai| dUtane Akara jitArise kahA-mahArAja, apanI rAjakumArIkAmere rAjAdhirAja bhagadatta ke sAtha vyAha karake Apa sukhase For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI rAjya kreN| anyathA Apake lie acchA na hogaa| ApakA aura Apake rAjyakA satyAnAza ho jaaygaa| kyoMki ayogya kAryakA prAraMbha karanA, sajjanoMse virodha karanA, balavAnoMse spoM karanA aura striyoMkA vizvAsa karanA, ye cAra bAteM mRtyukI dvAra haiM / isalie balavAnake sAtha Apako yuddha karanA ucita nhiiN| yaha sunakara jitArine kahA-tU kyoM baka baka kara rahA hai| yuddhame maiM tere svAmIkA bala dekhUgA ki vaha becArA mere sAmane Thahara sakegA kyA ? jo honA hogA vaha hogA / maiM bhagadattako apanI rAjakumArI nahIM byAha sktaa| merA sarvanAza bhI kyoM na ho jAya, para maiM apanI pratijJAko nahIM chor3a sakatA / mahApuruSa jisa bAtakI pratijJA kara lete haiM ve use phira kabhI nahIM chodd'te| - yaha kahate kahate rAjAko bar3A krodha aayaa| usane dUtako mAra DAlanekI apane naukaroMko AjJA de DAlI / taba maMtrIne usase kahA-mahArAja, dUtakA mAranA ayogya hai / dUtake mAranese rAjA aura maMtrI donoM narakameM jAte haiM / isa prakAra rAjAko samajhA-bujhAkara maMtrIne dUtako vahA~se nikalavA diyaa| datane Akara bhagadattase kahA-mahArAja , jitAri apane bAhubalake sAmane kisIko nahIM ginatA / yaha suna bhagadatta yuddhake lie raNabhUmike sammukha huA / jitAri bhI taba raNabhUmikI ora bar3hA / usakI senAke bhayase dazoM dizAe~ calAyamAna ho gaI, samudra uchalane lagA, pAtAlameM zeSanAga For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgazrIkI kathA / 101 A cakitasA raha gayA / parvata kA~pane lage, pRthivI ghUmane lagI, viSele sarpa viSa ugalane lage, aura eka bar3I bhArI halacalasI maca gii| donoM taraphakI senAe~ bhidd'iiN| mAra-kATa hone lagI / antameM bhagadattakI senAne jitArikI senAko titaravitara kara diyA-use harA diyA / yaha dekha maMtrIne jitArise kahA-mahArAja, dekhie apanI senAke paira ukhar3a gaye / aba yuddhakSetrameM ThaharanA ThIka nahIM hai / kUcakA nakArA bajavAie / jitArine taba maMtrIse kahA-tuma itane Darate kyoM ho? apaneko to donoM hI tarahase lAbha hai| yadi jIta gaye to vijayalakSmI milegI aura yadi yuddhameM mAre gaye to svargameM devAMganA milegii| yaha zarIra to kSaNa-vinAzIka hai hI, taba raNameM yA maraNameM ciMtA kisa bAtakI ? dekho, bRhaspati jisakA guru thA, vajra hathiyAra thA, devoMkI jisake pAsa senA thI, svarga kilA thA, viSNukI jisa para kRpA thI, airAvata jisakA hAthI thA, itanA bala rahane para bhI indrako zatruse hAranA pdd'aa| isalie aba to bhAgya hI zaraNa hai / puruSArthase kucha lAbha nahIM / aise puruSArthako bhI dhikkAra hai / maMtrIne usakA nizcaya suna kahA--mahArAja, Apa kahate vaha ThIka hai, para vyartha maranehIse kyA lAbha ? manuSya yadi jItA rahe to vaha saikar3oM lAbha uThA sakatA hai / isa samaya jitAriko yuddha meM kucha DhIlA dekhakara bhagadattane usakA pIchA kiyaa| jitAri bhAgane lgaa| maMtrIne taba bhagadattako manAkara kahA ki bhAgate huekA pIchA. For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 samyaktva-kaumudI - balavAnako na karanA cAhie | kyoMki saMbhava hai bhAganevAlA apane maranekA nizcaya kara pIchA karanevAle para vAra karade aura usase koI bhArI anartha ho jAya / yaha sunakara bhagadatta raha gyaa| idhara muMDikAko jaba yaha jAna par3A ki mere pitA yuddhameM hAra gaye taba use yaha bhI sandeha huA ki jisake lie yaha saba yuddhakANDa huA, usa icchAko bhagadatta aba avazya pUrI karegA - vaha mujhase balAtkAra apanA byAha karegA aura maiM use pasanda nahIM karatI / taba mujhe apane satItvadharma rakSA ke lie koI upAya karanA nitAnta hI Avazyaka hai / muMDikAne kaI upAya soce, para unameM use saphalatA na jAna par3ane se agatyA vaha jinabhagavAnkA hRdayameM dhyAna kara aura kucha tyAga vrata le paMca namaskAra maMtra kA uccAraNa karatI huI jAkara kue meM gira gaI / usake samyaktvake prabhAva se jala sthala ho gayA - kuekA pAnI sUkha gayA / usake Upara ratnamayI eka sundara mahala bana gayA / usake bIcoM bIca saje hue siMhAsana para baiThI huI muMDikA satI sItAkI taraha mAlUma par3ane lagI / devoMne taba paMcAzcarya kiye / idhara bhagadatta daravAjA tor3akara senA sahita zaharameM ghusagayA aura use lUTane lagA / zaharako lUTa-kATakara vaha jitArike mahalakI ora bddh'aa| para nagaradevatAne use mahalameM na ghusane dekara bAhara hI kIla diyA / For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgazrIkI kathA | 103 itanehI meM bhagadattake kisI paricArakane Akara use muMDikAkA vRttAnta kaha sunAyA / jAkara bhagadattane bhI jaba isa vRttAntako apanI A~khoMse dekhA to usakA saba garva cUra cUra ho gyaa| vaha taba bar3e vinayase muMDikA ke pairoMmeM par3akara kahane lagA- bahina, maiMne yaha saba ajJAnase kiyA / mujhe kSamA karo ! isa prakAra usase kSamA mA~gakara usane jitAriko abhaya dekara bulAyA aura usase bhI kSamA mA~gI / isa ghaTanAse bhagadattake cittameM bar3A vairAgya huaa| vaha kahane lagAjinadharmahIse jIvoMkA hita ho sakatA hai / saMsAra-samu karmarUpI vanako bhasma karaneko jinadharma hI anike samAna hai / yahI saba jIvoMko sahAyaka hai| isa prakAra vicArakara bhagadatta aura jitArine apane apane putroMko rAjya dekara dIkSA grahaNa karalI / inhIMke sAtha muMDikAne bhI dIkSA grahaNa kii| inake sivA aura bahuta se logoM ko bhI dharma lAbha huA / isa kathAko kahakara nAgazrIne arhaddAsase kahA - nAtha, yaha vRttAnta maiMne pratyakSa dekhA hai, isIse merI mati dharmameM dRr3ha hokara mujhe samyaktvakI prApti huI / arhadAsane kahA- priye, tumane kahA vaha satya hai / maiM isakA zraddhAna karatA hU~ aura isameM ruci karatA hU~ / arhadAsakI anya anya striyoMne bhI aisA hI kahA / para kuMdalatAne pahalekI taraha aba bhI vahI kahA ki yaha saba jhUTha hai / maiM isa para vizvAsa nahIM karatI / kundatAke isa Agrahako sunakara rAjA aura maMtrIne socA For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adisney Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 samyaktva -kaumudI - yaha bar3I duSTA hai / ise sabere hI gadhe para car3hAkara zahara se nikalavA denA hI ucita hai / corane vicArA - durjanoM kA aisA svabhAva hI hotA hai| binA kisIkI nindA kiye unheM acchA hI nahIM lagatA / kaubhA acchI acchI cIjoMko khAtA hai, para use viSTAke binA tRpti hI nahIM hotI ! 6 - padmalatAkI kathA | sake bAda adAsane padmalatA se kahA- priye, aba tuma apane samyaktvakI prAptikA kAraNa batalAo / padmalatA taba hAtha jor3akara yoM kahane lagI CABRER RELA aMgadezameM caMpApura nAmakA nagara hai / usameM dhAr3ivAhana nAmakA rAjA thaa| isakI rAnIkA nAma padmAvatI thaa| usI nagarameM vRSabhadAsa nAmakA eka seTha rahatA thA / vaha samyagdRSTi thA aura sampUrNa guNoMse yukta thA / isakI bhI strIkA nAma padmAvatI thA / isake padmazrI nAmakI eka lar3akI thI / vaha bar3I rUpavatI thI / isI nagarameM buddhadAsa nAmakA eka aura seTha rahatA thA / yaha bauddhadharmakA anuyAyI aura prasiddha dAnI thA / isakI strIkA nAma buddhadAsI thA aura lar3akekA buddhasiMha / eka dina buddhasiMha apane mitra kAmadevake sAtha kautUhala- vaza jinamaMdirameM calA For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padmalatAkI kathA | gayA / vahA~ padmazrI jinendra bhagavAn kI pUjA kara rahI thI / padmazrIne isa samaya yauvanAvasthA meM padArpaNa kiyA hI thA / isalie vaha parama sundarI thI / usakI bANI bar3I mIThI aura sarasa thI / usake stana unnata the| hoMTha pake ku~duruke samAna the aura mukha candramAke samAna thA / usakI anokhI sundaratAko dekhakara nIca buddhasiMha kAmAndha ho gayA / jaise taise vaha ghara para Akara khATa para par3a gayA / putrako ciMtita dekhakara usakI mAtAne usase pUchA- beTA, Aja tujhe khAnA-pInA kyoM nahIM rucatA ? tujhe kyA koI bar3I bhArI cintA hai? lAja chor3akara saba kAraNa batalA / buddhasiMha bolA-mA, yadi vRSabhadAsa seThakI lar3akI padmazrI ke sAtha merA vivAha ho, to kahIM maiM jI sakatA hU~ / anyathA maraneke sivA mere bhAgya meM aura kucha nahIM badA hai| mAne lar3ake kA yaha hAla sunakara apane patise jAkara kahA / buddhadAsane Akara taba buddhasiMhase kahA- dekho, vRSabhadAsa jainI hai, madirA aura mAMsa khAnevAle hama logoMko vaha cAMDAlakI taraha dekhatA hai taba tere sAtha vaha apanI kanyAko kaise vyAha degA ? isalie jisa vastuko pA sako usIke lie haTha karanA acchA hotA hai / aura dUsarI bAta yaha hai ki jinakA AcAravicAra ekasA ho, samAna kula ho, samAna guNa hoM, unhIMse mitratA, vivAha Adi sambandha hote haiM / yaha sunakara buddhasiMhane kahA - pitAjI, jyAdA bAtoMse kyA matalaba ? maiM usake binA kisI taraha nahIM jI sakatA / buddhadAsane kahA-saca hai, kAmakA For Private And Personal Use Only 105
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudIbar3A hI viSama prabhAva hai-usake sAmane kisIkI nahIM cltii| jo kAma rUpI Agase jala rahA hai, usa para amRta bhI kyoM na sIMcA jAya usakI vaha Aga kabhI na bujhegii| nItikArane bahuta ThIka likhA hai ki tabhItaka pratiSThA-mAna-maryAdA banI rahatI hai, tabhItaka manameM capalatA nahIM A pAtI-mana zAnta banA rahatA hai aura tabhItaka saMsArake tatvoMkA jJAna karAnevAle dIpaka rUpa siddhAntazAstrakI naI naI bAteM manameM sUjhA karatI haiM-pratibhAkA vikAza hotA rahatA hai, jabataka ki samudrakI laharAtI huI laharoMke samAna caMcala mAninI striyoMke kaTAkSoMkI-hAva-bhAva-vilAsoMkI mArase jarjarita hokara hRdaya lambI lambI nisAseM na DAlane lge| buddhasiMhakI bhI yahI dazA hai| asalameM yaha mUrkha hai| isako vazameM karanA kaThina hai / aura saba sAdhya hai, para mUrkhakA vaza karanA bar3A hI asAdhya hai / magarake muMhameM hAtha dekara nukIlI DAdoMke tale dabA huA mANa nikalA jA sakatA hai, ananta taraMgoMse laharAtA huA samudra tairA jA sakatA hai, krodhita sA~pa phUlakI taraha sira para rakhA jA sakatA hai, para haThI aura mUrkhakA citta vazameM nahIM kiyA jA sktaa| jisakI jo Adata par3a jAtI hai, phira saikar3oM tarahakI zikSAoMse bhI vaha nahIM chUTatI / astu, buddhadAsane buddhasiMhase kahA-acchA thor3A dhairya rkkho| maiM isa kAmake lie zanaiH zanaiH yatna karatA huuN| dekho, pAnI DAlanese dhIre dhIre jamIna tara ho jAtI hai, vinayase For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padmalatAkI kathA / * ,vvn dhIre dhIre kAryasiddhi ho sakatI hai, kapaTase dhIre dhIre zatru bhI mArA jA sakatA hai aura puNya-karma karate rahanese dhIre dhIre mokSakI prApti ho sakatI hai / aisA vicAra kara mAyAcArIse ye donoM hI pitA-putra jainI ho gaye / inheM jainI hue dekhakara vRSabhadAsa bar3A prasanna huaa| vaha bolA-ye donoM dhanya haiM jo mithyAtvako chor3akara sumArgameM laga gaye / isI sambandhase dhIre dhIre vRSabhadAsa aura buddhadAsakI mitratA bhI ho gii| eka dina vRSabhadAsane buddhadAsako nimantraNa dekara bhojanake lie apane ghara bulaayaa| granthakAra kahate haiM-denA aura lenA, gupta bAta kahanA aura sunanA, tathA khAnA aura khilAnA, ye chaha mitratAke lakSaNa haiM | buddhadAsa bhojana karaneke lie baiThA to, para usane bhojana kiyA nhiiN| yaha dekha vRSabhadAsane usase pUchA-Apa bhojana kyoM nahIM karate haiM ? buddhadAsane kahAyadi Apa apanI lar3akIkA vivAha mere lar3akeke sAtha karadeM to maiM Apake yahA~ bhojana kara sakatA huuN| vaise-binA kisI prakArake gAr3he sambandhake maiM nahIM jIma sktaa| vRSabhadAsane kahA-basa, isI choTIsI bAtake lie itanA Agraha ? isakI Apa kyoM ciMtA karate haiM / maiM to Aja apaneko bar3A bhAgyavAn ginatA hU~, jo Apa mere ghara to Aye / kyoMki ve nara bar3e hI puNya-karmA haiM jinake ghara para mitra jana Ate haiN| Apa bhojana to kIjie / maiM avazya ApakA kahanA kruuNgaa| buddhadAsane taba bhojana kiyA / kucha dinoM bAda zubha muhUrtameM For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI buddhasiMhakA padmazrIke sAtha sacamuca hI vivAha ho gayA / buddhasiMha padmazrIko lekara ghara aagyaa| ghara para Ate hI pitA aura putra donoMne phirase bauddhadharma svIkAra kara liyaa| yaha dekhakara vRSabhadAsako bar3A kheda huA / usane vicArA-gupta prapaMcoMko koI nahIM jAna sakatA / viSNukA rUpa banAkara eka korIne rAjAkanyAke sAtha varSAMtaka sukha bhogA / sarca hai-chupe chalakA brahmA bhI pAra nahIM pA sakatA / jo duSTa dhanAdikakI lAlasAse avizvAsakI ghara mAyAko karatA hai, vaha usase honevAle bar3e bar3e anarthoM ko nahIM dekhatA / billI dUdha to pItI hai, para Uparase par3anevAlI lAThiyoMkI mArako nahIM dekhatI / jo ho, unheM aisA karanA ucita nahIM thaa| kyoMki guru-sAkSIse lie vratakA prANAnta ho jAne para bhI bhaMga na karanA cAhie / svIkRta vratake bhaMga karanese bar3A duHkha hotA hai / kAraNa vrata bar3I kaThinatAse prApta hotA hai aura prANa to janma janmameM bane banAye haiN| buddhadAsa pahale bauddhadharmI thA, usase jainI huA aura phira bauddha ho gyaa| yaha usane acchA nahIM kiyaa| yaha vicAra kara becArA vRSabhadAsa cupa raha gyaa| ___ eka dina buddhadAsake guru padmasaMghane padmazrIse kahA-putrI, saba dharmoM meM eka bauddhadharma hI zreSTha dharma hai| isalie tU bhI ise svIkAra kr| yaha sunakara padmazrI bolI-gurujI, bauddhadharma nahIM, kintu jainadharma hI saba dharmoM meM uttama hai / ataH maiM ise For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padmalatAkI kathA / 109 chor3akara nIca mArgakA avalambana nahIM le sakatI-merA hRdaya ise nahIM cAhatA / ___ mRgarmAsako khAnevAle siMhako jaba bhUkha lagatI hai taba vaha ghAsa nahIM khAne lagatA / isI taraha kulIna puruSa Apatti Anepara bhI nIca kAmoMko nahIM karate / Ajataka mahAdeva apane galemeM kAlakUTa viSa rakkhe hue haiM, kachuA-kUrmAvatAra Aja bhI pRthivIko apanI pITha para uThAye haiN| aura samudra var3avAnalako nirantara apane udarameM rakhe rahatA hai, yaha saba kyoM ? isI lie na ? ki bar3e puruSoMne jisa bAtako eka vAra svIkAra kara liyA, phira ve use kabhI nahIM chor3ate / isI taraha grahaNa kiye hue vrata-niyamako chor3anA ucita nahIM aura jo chor3a baiThatA hai vaha abhAgA dhana-dhAnyAdise rahita, kAyara aura sadA duHkhI rahatA hai / manuSyako sarvadA apanA hita karanA caahie| loga to taraha tarahase bakA hI karate haiM / para ve kara kucha nahIM sakate / saMsArameM aisA koI upAya hI nahI hai, jisase saba prasanna raheM / eka AdamI sabako prasanna rakha bhI nahIM sakatA / isalie maiM jainadharmako chor3akara bauddhadharmako svIkAra nahIM kara sakatI / yaha sunakara buddhaguru padmasaMgha apane maThameM calA gayA / __kucha dinoM bAda padmazrIke pitA dRSabhadAsakA svargavAsa ho gayA / pitAkI mRtyuse padmazrIko baDA duHkha huaa| para kAlake Age saba avaza haiN| prasaMga pA eka dina buddhadAsane padma For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI zrIse kahA-bahU, mere gurune tumhAre pitAke punarjanmakI bAbata kahA hai-ce marakara vanameM mRga hue haiN| unhoMne jaisA kahA vaha satya honA hI caahie| kyoMki ve bhUta, bhaviSya aura vartamAnakI saba bAtoMko jAna lete haiN| padmazrIko apane pitAkI isa prakAra burAI sunakara manameM bar3A krodha AyA / taba isakA badalA cukAneke lie usane eka cAla clii| usane buddhadAsase kahA-yadi sacamuca Apake guru aise trikAlake jJAtA haiM, to maiM avazya bauddhadharma svIkAra karU~gI / isa bAtako kucha dina bItane para eka dina padmazrIne kucha bauddha sAdhuoMko bhojanake lie nimaMtraNa diyA / sAdhu loga bar3I prasannatAse bhojana karane aaye| padmazrIne bhI bar3e Adarase unheM baiThAyA, unakI pUjA kI / ghara bAhara unake jUte rakkhe the / padmazrIne unameMse unake bAyeM pairakA eka eka jUtA ma~gavAkara unakA khUba bArIka cUra banAyA aura usake pakavAna banAkara una sAdhuoMko khilA diye / sAdhuoMne usa bhojanakI bar3I prazaMsA kii| bhojanAntameM padmazrIne una sAdhuoMko caMdana lagAyA, pAna khilAye aura kahA-mahAtmAo, maiM sabere hI bauddhadharmako svIkAra kruuNgii| saba sAdhuoMne taba eka svarase kahA bahuta ThIka hai / isake bAda jaba ve loga jAne lage to unhoMne dekhA ki unake vAyeM pairakA eka eka jUtA gAyaba hai / isa Azcaryako dekhakara unhoMne kahA-aisI khulI jagahase hamAre jUte kauna le gayA ? isa For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padmatAkI kathA | kolAlahako sunakara padmazrIne vahA~ Akara una sAdhuoMse kahA- bhalA, Apa loga to jJAnI haiM, trikAla jJAtA haiM taba apane jJAna dvArA kyoM nahIM patA lagA lete ? sAdhuoMne kahA - arI, hama aise jJAnI nahIM haiM / padmazrIne taba phira kahA- Apa loga to gajaba karate haiM ! are, jaba apane peTameM rakhe hue jUtoM ko hI Apa nahIM jAna sakate, taba Apane yaha kaise jAna liyA ki mere pitA marakara vanameM mRga hue haiM ? sAdhuoMne kahA - to kyA ve jUte hama logoM ke peTameM haiM ? padmazrI bolI - vezaka, isameM bhI koI saMdeha hai ? taba padmazrIne sabako kai karAkara una jUtoM ke choTe choTe Tukar3oM ko dikhA diyA / yaha dekhakara trikAlajJAnI sAdhu bar3e zarmindA hue / unhoMne gussA hokara buddhadAsase kahA- pApI buddhadAsa, tere upadeza se hI terI bahU padmazrIne na karane yogya kAma bhI kara DAlA | apane guruoMkA aisA apamAna dekhakara buddhadAsane saba gahanA, kapar3A lattA aura dhana-mAla chIna kara lar3ake aura bahUko gharase nikAla diyA / isa samaya buddhasiMhase padmazrIne kahAnAtha, calie merI mAM ke pAsa kisI tarahakI kamI nahIM hai / yaha suna buddhasiMha bolA- priye, bhikSA mA~ga khAU~gA, para aisI dazAmeM kisI sambandhIke yahA~ na jAU~gA / nItikArane kahA hai- siMha aura vyAghroMse bhare hue vanameM rahanA, per3oMke phUlapatte khAkara gujArA karanA, ghAsakI zayyA para sonA aura vRkSoMkI chAla pahara-or3akara jaMgalahImeM rahanA to kahIM acchA For Private And Personal Use Only 111
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 samyaktva-kaumudI hai, para bandhuoMke bIca dhanahIna hokara rahanA acchA nahIM / aisA vicAra kara padmazrIko sAtha le buddhasiMha paradezako cala diyaa| zahara bAhara hote hI inheM do vyApArI mile / ve donoM padmazrIkA rUpa dekhakara usa para lubhA gaye / donoMne usake leur3anekI tthaanii| para sAtha hI unhoMne manameM vicArA ki hama donoMko to yaha kisI taraha mila nahIM sakatI / isalie ekako mAra DAlanA acchA hai / dUsarene bhI aisA hI vicaaraa| nidAna donoMne viSa milAkara bhojana banAyA aura ekane ekako khilaayaa| ve donoM usa viSa mile bhojanako khAkara aceta ho gye| una donoMkA thor3AsA bhojana baca gayA thaa| use padma zrIke manA karane para bhI buddhasiMhane khAliyA / vaha bhI usI samaya aceta ho gayA / padmazrI apane patikI yaha dazA dekhakara bar3I vyAkula huI / ro-rokara bar3I muzkilase usane sArI rAta bitAI / sabere hI kisIne jAkara buddhadAsase kaha diyA ki tumhArA lar3akA buddhasiMha zaharake bAhara marA par3A hai / yaha sunakara buddhadAsako bar3A duHkha huA / usI samaya daur3A huA vaha lar3akeke pAsa AyA / aura usakI vaha dazA dekhakara padmazrIse usane kahA-arI DAkina, tUne hI mere lar3akeko aura ina becAre donoM vyApAriyokoM khAyA hai ! mujhe nahIM mAlUma thA ki tU aisI pizAcinI hogI, nahIM to to kyoM maiM ise tere sAtha Ane detA / aba terI bhI kuzala isImeM hai ki yA to tU mere laDakeko jilAde, nahIM to tujhe bhI For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir padmalatAkI kathA / maiM mAra ddaaluuNgaa| aisA kahakara aceta par3e buddhasiMhako usake pAsa rakhakara vaha lagA rone / padmazrIne manameM vicArA-mere jo karmoMkA udaya hai, use kauna meTa sakatA hai ? astu, jo ho, usane hAtha jor3akara kahA-yadi mere hRdayameM jinadharmakA pakkA zraddhAna hai, yadi maiM saccI pativratA hU~, yadi mujhe rAtribhojanakA tyAga hai, to he-zAsanadevatA, mere prANanAtha aura ye dono vyApArI saceta ho jAya~ ! Azcarya hai ki-itanA kahate hI padmazrIke vratake prabhAvase ve tInoM uTha baiThe / yaha dekhakara zaharake logoMne padmazrIkI prazaMsA kara kahA-ise dhanya hai, jo aisI sundara hone para bhI yaha pativratA hai / yaha bar3e AzcaryakI bAta hai| nItikAroMne kahA hai ki rAjanItimeM nipuNa rAjA yadi dhArmika ho to usameM Azcarya nahIM, veda aura zAstroMko par3hA huA brAhmaNa yadi paMDita ho, to bhI kucha Azcarya nahIM; para hA~ rUpavatI aura yauvanavatI strI yadi pativratA ho, to Azcarya hai tathA nirdhana manuSya yadi pApa na kare to Azcarya hai| isa taraha prazaMsA kara nagarake logoMne padmazrIkI pUjA kI / devoMne paMcAzcarya kiye / yaha saba vRttAnta dhADivAinane bhI dekhA / use bar3A vairAgya huA / vaha kahane lagA-jinadharmako chor3akara aura kisI dharmase iSTasiddhi nahIM ho sakatI / isalie isI dharmako svIkAra karanA caahie| aisA vicAra kara apane nayavikrama nAmake putrako rAjya dekara usane yazodhara munike pAsa jina For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI dIkSA lelii| usake sAtha aura bhI bahutase logoMne dIkSA lii| bauddhadharmAvalambI buddhadAsa aura buddhasiMhane jainI ho zrAvakoMke vrata liye / aura kaI logoMne apane pariNAmoMko hI sudhArA / idhara padmAvatI rAnI, vRSabhadAsa seThakI strI padmAvatI, tathA padmazrI Adine sarasvatI AryikAke pAsa dIkSA grahaNa kii| __ yaha kathA sunAkara padmaLatAne arhaddAsase kahA-prANanAtha, yaha saba vRttAnta maiMne pratyakSa dekhA hai, isIse mujhako dRr3hatara samyaktvakI prApti huI hai / yaha sunakara ahaMdAsane kahA-priye, jo tumane dekhA hai, maiM usakA zraddhAna karatA hU~, use cAhatA hU~ aura usa para ruci-prema karatA huuN| aIhAsakI aura aura striyoMne bhI aisA hI kahA / parantu kundalatAne sabakI hA~ma hA~ na milAkara kahA-yaha saba jhUTha hai, maiM isakA zraddhAna nahIM krtii| rAjA, maMtrI aura corane apane apane manameM vicArA-padmalatAkI pratyakSa dekhI huI bAtako bhI kundalatA jhUTha batalAtI hai / vAstavameM yaha bar3I pApinI hai / rAjAne kahA-sabere hI maiM ise gadhe para car3hAkara zaharase bAhara nikAla duuNgaa| corane kahA-duSToMkA aisA svabhAva hI hotA hai / - - For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kanakalatAkI kathA / 7-kanakalatAkI kthaa| malatAkI kathA sunakara ahaMdAsane kanakalatAse kahA-priye, tuma bhI apane samyaktvake prAptikA kAraNa batalAo / kanakalatA taba yoM kahane lagI1 avati dezameM ujjayinI nagarI hai| usameM narapAla nAmakA rAjA thaa| usakI rAnI madanavegA thii| rAjamaMtrIkA nAma madanadeva thA / maMtrIkI strIkA nAma somA thaa| isI nagarImeM samudradatta nAmakA eka seTha rahatA thaa| seThakI strIkA nAma sAgaradattA thaa| isake eka putra aura eka putrI thii| putrakA nAma umaya aura putrIkA nAma jinadattA thaa| jinadattA kauzAmbIke rahanevAle jinadatta zrAvakako byAhI gaI thI / umaya bar3A vyasanI thaa| mAtA-pitAne use bahuterA manA kiyA, para usane vyasanoMko na chor3A / unhoMne dukhI hokara socA-saca hai pUrva janmameM upArjana kiye karmoko koI nahIM meTa sktaa| umaya hara roja zaharameM corI kiyA karatA thA / eka dina gasta lagAnevAle sipAhIne use corI karate pakar3a liyaa| vaha umayako mAratA, para samudradattake kahanese usane use chor3a diyA / isI taraha sipAhIne kaI vAra corI karate use pa For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI kar3A aura chor3a diyA / umayakI yaha dazA dekhakara sipAhIne socA-eka peTase paidA hue saba ekase nahIM hote / jinadattA aura umaya donoM eka peTake bahina-bhAI haiM / para becArI jinadattA kitanI sIdhI-sAdhI aura yaha aisA pApI hai| umayane vAra vAra manA karane para bhI jaba na mAnA to sipAhI eka dina lAcAra ho use rAjAke pAsa legyaa| rAjAse usane kahA-mahArAja yaha nagaraseTha samudradattakA lar3akA hai| umaya isakA nAma hai| yaha bar3A cora hai / ise hajAroM vAra manA karane para bhI isane corI karanA na chodd'aa| aba jaisA Apa ucita samajheM kreN| rAjAne kahA-jaba isameM samudradattakA eka bhI guNa nahIM taba yaha usakA lar3akA kaise kahA jA sakatA hai / rAjAne samudradattako bulAkara kahA-seTha mahAzaya, isa duSTako gharase nikAla bAhara kIjie / anyathA isake sAtha Apa bhI nAhaka kharAba hoMge / ApakI mAna-maryAdAmeM baTTA lagegA / durjanake saMsagese sajjanoMko bhI doSa laga jAyA karatA hai / sItAkA haraNa rAvaNane kiyA thA, parantu bA~dhA gayA thA samudra / isalie ki vaha laMkAke pAsa hI thaa| samudradattane vicArA-sAdhuoMko durjanoMkI saMgati kaSTake lie hI hotI hai / pAnIkI ghar3IkA bartana to pAnImeM DUbakara samaya batalAtA hai, para ThokA jAtA hai pAsameM lagA huA ghaMTA / isake bAda usane apanI strIse kahA-aba umayako gharase nikAla denA hI acchA hai| kyoMki corase For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kanakalatAkI kathA / ghUsa lenA, usase prIti rakhanA, corIkA mAla kharIdanA, athavA corIke mAlameMse hissA lenA ina bAtoMko samajhadAra loga bahuta jaldI samajha lete haiM-aisI bAtoMkA patA unheM zIghra laga jAtA hai| jaba umaya gharameM rahegA to usase hara tarahakA sambandha rahegA aura usase bar3e bhArI anarthake honekI saMbhAvanA hai| isIlie nItikAroMne kahA hai ki kulakI rakSAke lie kulake usa AdamIko hI tyAga denA acchA hai jisase kulameM kalaMka lagatA ho / agara hama umayako na nikAleMge to zaharake saba logoMse virodha hogA aura bahutoMke sAtha virodha acchA nahIM / kyoMki cITiyA~ bar3e bhArI sarpako bhI khA DAlatI haiN| aisA vicAra kara samudradattane umayako gharase nikAla diyA / umayakI mAko usake nikAle jAnese bar3A duHkha huA / vaha vicArane lagI-jisakA bhAgya acchA hotA hai use samudrake usa pArase bhI vastu prApta ho jAtI hai aura jisakA bhAgya burA hai usakI hathelI para rakhI huI vastu bhI calI jAtI hai| umaya gharase nikala kara eka vyApArIke sAtha kauzAmbImeM apanI bahina jinadattAke pAsa gyaa| lekina umayakI badanAmI saba jagaha phaila cukI thii| isalie usakI bahinane bhI use apane gharameM na ghusane diyA / uttama vidyA, a. nokhI bAta, badanAmI, kastUrIkI gaMdha, Adi bAteM pAnImeM DAlI huI telakI bUMdakI taraha saba jagaha phaila jAtI haiN| For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 samyaktva-kaumudI __ umayane vicArA-maiM bar3A abhAgA hU~ jo yahA~ para bhI Afatane merA piMDa na chor3A / nItikArane ThIka kahA hai, ki bhA. gyahIna manuSya jahA~ jAtA hai AfateM bhI vahIM pahu~ca jAtI haiN| becAre eka gaMje sirake AdamIko bar3I teja dhUpa laga rahI thii| vaha belake per3atale jA khar3A huA / usane vicArA-yahA~ mujhe dhUpa na lagegI, lekina Uparase eka bar3A bela girA aura gaMjekI khopar3I phUTa gii| ___ eka mallAhane eka machalIko pakar3A to bar3e jorase, para machalI usake hAthoMse nikala gaI / nikala kara vaha jAlameM girI / jAlase bhI kisI taraha vaha nikala gaI, para nikalate hI use jhaTase bagulA nigala gyaa| matalaba yaha ki jaba bhAgya hI ulTA hotA hai taba manuSya Apattise baca nahIM sakatA / isase umayako bar3A vairAgya huaa|vh vicArane lagAparAdhIna rahanA bhI bar3A kaSTadAyaka hai / dekho, sampUrNa tArAmaMDala jisakA parivAra hai, jo auSadhiyoMkA mAlika hai, jisakA zarIra amRtamaya hai aura jo svayaM prakAzamAna hai / aisA candramA bhI bhUryakA udaya hone para phIkA par3a jAtA hai; saca hai dUsareke ghara jAnese sabako nIcA dekhanA par3atA hai| aisA vicAra kara vaha jina maMdira meM pahu~cA / vahA~ usane zrutasAgara munise dharmakA upadeza sunakara sapta vyasanake tyAga pUrvaka darzana-pratimA dhAraNa kara zrAvakoMke vrata liye / umaya aba saccA zrAvaka ho gyaa| isake sivA usane ajAna phaloMke. For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kanakalatAkI kathA / khAnekA bhI tyAga kiyaa| granthakAra kahate haiM-guNavAnake saMsargase guNahIna bhI guNI ho jAtA hai / thor3IsI sugaMdha sAre gharako sugandhita kara detI hai| umayakI bahinane jaba sunA ki umayane vyasanoMko chor3a diyA-aba vaha sadAcArI ho gayA, taba vaha bar3e Adarase use apane ghara para lAI aura bahutasA dhana bhI usane use diyaa| yaha ThIka hI hai, kyoMki sumArga para calanevAlekI pazu bhI sahAyatA karate haiM, aura kumArgIko sagA bhAI,bhI chor3a detA hai| saccaritra manuSyoM para AI huI vipatti bahu dinoMtaka nahIM tthhrtii| kyoMki hArthoke AghAtase girA geMda phira bhI uThatA eka dina ujjainake kucha vyApArI kauzAmbImeM Aye / unhoMne umayako sadAcArI dekhakara usakI bar3I prazaMsA kI aura kahA-bhAI, tU dhanya hai| acchA huA jo tujhe aisI uttama saMgati mila gaI, jisase tU aisA yogya bana gayA / kyoMki uttama, madhyama aura jaghanya guNoMkI prApti uttama, madhyama aura jaghanya manuSyoMkI saMgatise hI huA karatI hai / dekha, garama lohe para pAnI par3anase usakA nAma nizAna bhI nahIM rahatA, para kamalake patte para par3A huA vahI pAnI motI jaisA dikhAI dene lagatA hai aura vahI pAnI yadi svAti nakSatrameM samudrakI sIpameM par3a jAya to motI hI bana jAtA hai / umaya, tumheM dharmAtmA dekhakara hameM bar3I prasannatA hotI hai / For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 120 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI - tumane bahuta acchA kAma kiyA jo vyasanoMko chor3akara dharmako svIkAra kiyaa| kyoMki jaise candramAke vinA rAtri kI, aura kamaloMke binA sarovara kI zobhA nahIM usI taraha dharmake binA jIvanakI bhI zobhA nahIM / 1 umaya bhI taba becane ke lie bahutasA sAmAna kharIda kara apane kucha mitroMko sAtha lie una vyApAriyoMke sAtha apanI janmabhUmi ujjayinIkI ora calA / umaya apane mAtA-pitAko dekhaneke lie bar3A utsuka ho rahA thA / isalie vaha una vyApAriyoMkA sAtha chor3akara apane mitroMko lie Age bar3hA | calate calate rAta ho gaI / umayako rAstA mAlUma na honese vaha eka bhayAnaka jaMgalameM jA pahu~cA / una sabane rAta vahIM bitAI / saberA huA / umayake mitroMko bhUkha lagI / unheM kahIMse dekhane meM acche, rasIle, para maraNake kAraNa aise kucha kiMpAka - phala ( viSa phala ) mila gaye / una phaloMko unhoMne khAliyA / umayako bhI ve phala diye gaye / umayane pUchA- ina phaloMkA nAma kyA hai ? usake mitroMne kahA- tumheM nAmase kyA matalaba ? jo phala kar3ave hoM, nIrasa hoM, aura be-svAda hoM unheM na khAnA cAhie aura ina sivAya phaloMko khAkara apanI bhUkha miTA lenI cAhie / umayane kahA ThIka hai, para maiM binA nAma jAne kisI phalako nahIM khA sakatA / merA aisA niyama hai / yaha kahakara umayane una phaloM ko nahIM khAyA / phala khAneke thor3I hI dera bAda For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kanakalatAkI kathA | 121 umake mitra aceta hokara jamIna para gira pdd'e| yaha dekhakara umayako bar3A kheda huaa| vaha socane lagA-hAya ! kauna jAnatA thA ki ye phala halAhala viSabhare hoNge| umaya to isI vicAra meM DUba rahA thA ki idhara usake niyamakI parIkSA karaneke lie vanadevatA eka sundara strIkA rUpa lekara AI aura umayako eka phaloMse ladA vRkSa dikhAkara usane kahApathika, tUne isa kalpavRkSake phaloMko kyoM nahIM khAyA ? tere mitroMne jo phala khAye haiM ve to viSaphala the, para yaha kalpavRkSa hai / isake phala puNya binA nahIM milte| isake phaloMko jo eka bAra khA letA hai, usake saba roga dUra ho jAte haiM | vaha phira amara ho jAtA hai-use kabhI koI duHkha nahIM hotA / aura usakA jJAna itanA bar3ha jAtA hai ki vaha saba carAcara vastuoM ko jAnane laga jAtA hai / maiM pahale bahuta hI bUr3hI thI / so indra dayA karake isa vRkSake phala khAneko mujhe yahA~ rakha gayA / dekha, maiM inhIM phaloMko khAkara aisI javAna ho gaI huuN| yaha saba sunakara umayane kahAbahina, binA jAne phaloMko khAnekI mujhe pratijJA hai / isalie maiM to ina phaloMko hargija nahIM khA sakatA / nAhaka tuma inakI itanI tArIpha karatI ho / jo lalATameM likhA hogA, vahI to hogA | phira vyartha adhika bolane se lAbha kyA ? umayakI dhIratAko, usake niyamakI nizcalatAko dekhakara vanadevatAne usase kahA -umaya, terI pratijJAkI nizcalatAko For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 122 samyaktva-kaumudI wwwmnwur dekhakara maiM tujha para prasanna huii| tujhe jo icchA ho vaisA vara mA~ga / umayane taba vanadevatAse kahA-yadi tuma mujha para prasanna ho, to mere ina aceta par3e sAthiyoMkA viSa dUrakara inheM saceta kara do aura ujjayinIkA rAstA btaado| 'tathAstu' kaha kara vanadevatAne unheM saceta kara diyA / nItikAra kahate haiM- udyoga, sAhasa, dhairya, bala, buddhi aura parAkrama ye chaha bAteM jisake pAsa haiM, usakI deva bhI sahAyatA karate haiN| ve saba saceta hokara umayase kahane lage-bhAI umaya, tumhAre prasAdase hama loga Aja jI gaye / tumhAre vratakA mAhAtmya hamane A~khoM dekha liyA / saca to yaha hai ki tumheM kucha bhI asAdhya nahIM hai| __ vanadevatAne unheM ujjainakA mArga bhI batA diyA / kucha dinoM bAda mitroMko sAtha lie umaya apane ghara A pahu~cA / use sadAcArI dekhakara usake mAtA-pitA, rAjA, maMtrI parivAra tathA nagarake logoMne usakI bar3I prazaMsA kI, aura kahAbhAI umaya, tU dhanya hai, uttama puruSoMkI saMgatise tU bhI pUjya ho gyaa| nItikAroMne ThIka kahA hai ki uttama puruSoMkI saMgatise burA manuSya bhI gauravako prApta kara letA hai| yahI kAraNa hai ki phUloM ke sAthameM guMthA huA dhAgA bar3e bar3e puruSoM ke mastaka para pahu~ca jAtA hai| dUsare dina nagaradevatAne Akara eka bahuta sundara ratnamayI maMDapa banAyA aura usameM umayako baiThAkara For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kanakalatAkI kathA | 123 usakA abhiSeka kiyA, pUjA kI aura paMcAzcarya kiye / yaha saba vRttAnta nagarake logoMne tathA rAjAne dekhakara kahA- jinadharma hI saba ApattiyoM ko dUra kara sakatA hai, dUsarA dharma nahIM / jaisA ki kahA hai - isa loka aura paralokameM dharma hI jIvoMkA hita karanevAlA hai, andhakArake naSTa karaneko sUrya hai, saba ApattioM ko dUra karanemeM samartha hai, paramanidhi hai, anAtha asahAyoM kA bandhu hai, vipattimeM saccA mitra hai aura saMsArarUpI vizAla marubhUmimeM kalpavRkSa samAna hai / dharmase bar3hakara saMsAra meM aura koI vastu nahIM hai / aisA vicAra kara narapAla nRpatine apane putrako rAjyapada aura maMtrIne apane putrako maMtrIpada dekara donoMne sahasrakIrtti munike pAsa jina dIkSA grahaNa karalI / inake sAtha sAtha rAjaseTha samudradatta, umaya tathA aura bahuta se logoMne bhI dIkSA grahaNa kii| kucha logoMne zrAvakoM ke vrata liye aura kuchane apane pariNAmoMko hI saraLa banAyA / inake bAda hI madanavegA rAnI, mantripatnI somA, samudradattakI strI sAgaradattA tathA aura bahutasI striyoMne bhI anantamatI AryikA ke pAsa jina-dIkSA grahaNa kI aura kitanI hI striyoMne zrAvakoM ke vrata liye / isa kathAko kahakara kanakalatAne arhadAsa se kahA - prANanAtha, yaha saba vRttAnta maiMne pratyakSa dekhA hai, isIse mujhe r3ha samyaktvakI prApti huI / aIddAsane kahA - priye, jo tumane dekhA hai, usakA maiM zraddhAna karatA hU~, use cAhatA hU~ For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI aura usameM ruci karatA huuN| ahaMdAsakI aura striyoMne bhI aisA hI khaa| para kundalatAne pahalekI taraha hI dRr3hatAse kahAyaha saba jhUTha hai / maiM isa para zraddhAna nahIM krtii| rAjA, maMtrI aura cora manameM vicArane lage-kanakalatAkI pratyakSa dekhI huI bAtako bhI yaha jhUThI batalA rahI hai, yaha bar3I hI pApinI hai / rAjAne kahA-maiM sabere hI ise gadhe para car3hAkara zaharase nikAla duuNgaa| corane socA-jo kisIko jhUThA hI doSa lagAtA hai, vaha nIca gatikA pAtra hotA hai| manuSyako dUsaroMke vidyamAna guNoMko chupAnA tathA avidyamAna doSoMko kahanA ucita nahIM / jo aisA karate haiM unakA janma nIca gotrameM hotA hai| 8-vidyullatAko kathA / ViralVAAR AVIA ka nakalatAkI kathA sunakara ahaMdAsane vidyu - latAse kahA-priye, aba tuma bhI apane samyaktvakA kAraNa sunaao| vidyullatAne taba yoM sunAnA AraMbha kiyA-bharatakSetrameM kauzAmbI nagarI hai| usakA rAjA sudaMDa thaa| vijayA isakI rAnI thii| maMtrIkA nAma sumati thaa| guNazrI maMtrIkI strI thii| sUradeva rAjaseTha thaa| guNavatI seThakI strI thI / eka vAra sUradeva vyApA For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / 125 rake lie maGgala dezameM gayA aura vahA~se vaha eka sundara ghor3I kharIda kara laayaa| usane usa ghor3Iko rAjAkI bheMTa kiyaa| rAjAne prasanna hokara seThako bahuta dhana diyA, usakA sammAna kiyA aura usakI bahuta prazaMsA kI / eka samaya suradevane guNasena muniko vidhipUrvaka dAna diyA / dAna ke phalase devoMne sUradeva ke ghara paMcAzrarya kiye / isI kauzAmbI meM sAgaradatta nAmakA eka aura seTha rahatA thaa| para yaha nirdhana thA / isakI saba saMpatti naSTa ho gaI thii| isakI strIkA nAma zrIdattA thA aura putrakA samudradatta / samudradatta suradevake dAnake phalase jo paMcAzcarya hue unheM dekhakara manameM vicArane lagA maiM garIba hU~ taba muniyoMko dAna kaise de sakatA hU~ / astu, maiM bhI kabhI suradevakI taraha dhana kamAkara dAna dU~gA / saca hai- dhanake binA kucha nahIM ho sakatA / jisake pAsa dhana hai usake sabhI mitra haiM, sabhI bandhu haiM, vahI manuSya hai, aura paMDita bhI vahI hai / isa saMsAra meM parAye AdamI bhI dhanavAnoMke svajana ho jAte haiM, aura garIboMke svajana bhI parAye ho jAte haiM / aisA vicAra kara kucha mitroMko sAtha lie vaha maMgala dezako calA / rAstemeM mitroMne usase pUchA- bhAI, jAna par3atA hai tuma to dUra dezakI yAtrA ke lie cala rahe ho / tumane hamase calate samaya to yaha hAla nahIM kahA / acchA, taba yaha to batalAo ki itane dUra deza calate kisa lie ho ? For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI samudradatta bolA-samarthoM ko bhI kyA koI bojhA lagatA hai ? vyApAriyoMke lie kyA koI deza dUra hai ? vidvAnoMke lie kyA koI videza hai ? aura mIThe bolanevAloMkA kyA koI zatru hotA hai ? kauA, kAyara puruSa, aura mRga, paradeza jAnese Darate haiM-Alasa aura pramAdase ve apane hI sthAnameM par3e par3e mara jAte haiN| isa taraha bAta karate karate ve loga palAza nAmake gA~vameM jA phuNce| vahA~ samudradattane unase kahAbhAiyo, aba hameM yahA~se sAtha chor3a denA pdd'egaa| isalie jahA~ kahIM hamArA mAla bika sake una zaharoM aura gA~voM meM mAla beca kara aura kharIdane lAyaka mAla kharIda kara tIna varSa bAda phira hameM isI sthAna para Akara mila jAnA caahie| aisI salAha karake samudradattake sAthI vahA~se cale gye| samudradatta rAstekA hArA-thakA thA; isalie vaha usI gA~vameM raha gyaa| samudradatta jaba apane sAthiyoMse bichur3A to use yaha pravAsa aba bar3A hI kaSTakara jAna par3ane lagA / nItikArane kahA hai-pahale to mUrkha rahanA, tathA yuvA avasthAmeM daridratAkA honA hI duHkha hai, parantu dUsareke ghara rahanA aura paradezameM jAnA to usase bhI adhika duHkhadAyaka hai| ___ isa gA~vameM eka azoka nAmakA gRhastha rahatA thaa| vaha ghoDoMkA vyApAra karatA thaa| isakI strIkA nAma vItazokA thA / isake eka lar3akI thI / usakA nAma kamalazrI thaa| For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / 127 azoka apane ghoDoMkI rakhavAlIke lie eka naukara kI khojameM thA / yaha bAta samudradattako mAlUma huii| usane azokake pAsa Akara kahA- maiM tumhAre ghoDoMkI rakhavAlI kiyA karU~gA / kahie Apa mujhe kyA naukarI degeM ? nItikAra kahate haiM - manuSya ke pAsa jabataka dhana rahatA hai tabhItaka usameM guNa aura gaurava rahatA hai / aura jahA~ vaha yAcaka banA ki usake guNa aura gaurava sabhI naSTa ho jAte haiM / yahI dazA samudradattakI huI / eka seThakA lar3akA Aja ghoDoMkI saIsI karane para utArU huA / astu / samudradattakI bAta sunakara azokane usase kahA- dinameM do bAra bhojana aura chaha mahIne meM eka sAphA, eka kambala, aura eka jUtA jor3A, tathA tIna varSameM ina ghor3oMmeMse tumhAre manacAhe do ghor3e, yaha naukarI tumheM milegI / bolo, maMjUra hai ? samudradattane azokakI yaha naukarI svIkAra karalI | aba vaha ghor3oMkI bar3I samhAlase rakhavAlI karane lagA / nIti kAra kahate haiM -- naukara AdamI tarakkIke lie svAmIkI adhika sevA-zuzrUSA karatA hai aura mauke para apane prANoMkI bhI paravA nahIM karatA / sukhakI AzA se duHkha taka uThAtA hai / sacamuca naukara se bar3hakara koI mUrkha nahIM hai / samudradatta azokakI lar3akI kamalazrIko pratidina aneka prakAra ke mIThe mIThe phala-phUla aura kaMda lA- lAkara diyA karatA thA, aura use apanA manohara gAnA sunAyA karatA thA / For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 samyaktva-kaumudI nidAna kucha samayameM samudradattane kamalazrIko apane vazameM kara liyaa| vaha bhI use hara tarahase cAhane lgii| nItikAra kahate hai-jaba vanameM bhIla loga gA-gAkara bar3e teja bhAganevAle hariNoM takako vazameM kara lete haiM taba manuSya manuSyako apanI gAna-kalAse vazameM karale to Azcarya kyA ? saca hai guNoM dvArA kauna kAryasiddha nahIM hotA ? bAlikAe~ khelake samaya acche acche phalAdika khAneko denese, javAna striyA~ acche gahane aura kapar3oMse, madhyavayA strI ( madhyamA nAyikA )sudRr3ha saMbhoga kalAse aura vRddha striyA~ gauravake sAtha unase mIThI mIThI bAteM karanese vazameM hotI haiM / yahI kAraNa thA ki kamalazrI gAne aura phalAdikake denase samudradattake vaza ho gii| kamalazrIke manameM aba yahI bhAvanA uThane lagI ki merA pati yahI ho / nItikArane ThIka kahA hai-ki Agako IMdhanase saMtoSa nahIM hotA, nadiyoMse samudrakI tRpti nahIM hotI, prANiyoMko khAte khAte yamarAja nahIM aghAtA aura striyoMko cAhe jitane puruSa milate jAya~ para unheM caina nahIM par3atA-hara samaya ve dUsaroMke lie hI tar3aphatI rahatI haiN| samudradattako rahate pUre tIna varSa ho gaye / eka dina vaha kamalazrIse bolA-pyArI, tumhArI kRpAse mere dina bar3e sukhase biite| aba merI naukarIke dina pUre ho gaye / so, maiM apane deza jaauuNgaa| maiMne jo tumase kabhI burA-bhalA kahA ho-merI jabAnase bhUlameM kucha bejA nikala gayA ho, to tuma mujhe kSamA krnaa| For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / 129 yaha sunate hI kamalazrIke mu~ha para eka sAtha udAsI chAgaI / vaha gir3agir3A kara bolI- para prANanAtha, maiM Apake binA nahIM jI sakatI ? isalie maiM to ApahIke sAtha cluuNgii| samudradattane taba usase kahA- pyArI, tuma dhanavAnakI lar3akI ho, sukumAra ho, aura maiM eka garIba rAstAgira hU~ / mere sAtha rahakara tumheM kyA sukha hogA ? ghara chor3akara bAhara tumheM sukha na milegA kamalazrI / isalie mere sAtha tumhArA jAnA ThIka nahIM hai / dekho, nirdhanoM ko prAyaH kaSTa uThAne par3ate haiM aura unakI aisI dazA dekha striyA~ bhI unheM chor3akara nau-do gyAraha ho jAtI haiM / kamalazrIne kahA- maiM adhika kyA kahU~, para yaha yAda rakhie ki maiM Apake binA kSaNa bhara bhI nahIM jI sakatI / bahuta manA karane para bhI jaba kamalazrIne na mAnA, taba samudradattane usase kahA- acchA taba calo / jo tumhAre bhAgya meM hogA, vaha hogaa| kyoMki jo honahAra hotI hai vaha nAriyalake phalameM pAnIkI taraha kahIM na kahIM se AhI jAtI haiM, aura jo jAnevAlA hotA hai vaha hAthIke khAye kaithake bhItarake kI taraha kisI prakAra calA hI jAtA hai| eka dina maukA pA kamalazrIne samudradattako apane pitA ke ghor3oMkA bheda batAkara kahA- mere pitAke ina ghor3oM meM do ghor3e sabase acche haiN| unameM eka AkAzameM calatA hai, aura eka jala meM | AkAzagAmI sapheda jalagAmI lAla hai / aura ye donoM bilakula dubale-patale haiM / samudradattane taba apanI naukarI ke For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI badalemeM unhIM donoM ghor3oMke lenekA nizcaya kiyaa| kamalazrIke isa rahasyake batAnese prasanna hokara vaha manameM vicArane lagA-maiM bar3A puNyAtmA huuN| kyoMki binA puNyake manorathoMkI siddhi nahIM hotI / isI samaya samudradattake mitra bhI apane apane mAlako beca-vicAkara aura apane dezameM bikane yogya acchA acchA nayA mAla kharIda kara dezAntarase lauTa aaye| ve samudradattase mile| sabhIne parasparako jimAyA aura yogya vastue~ ekane ekakI bheMTa kii| nItikAra kahate haiM-khAnA-khilAnA, denA-lenA aura apanI gupta bAta kahanA yA sunanA, ye chaha mitratAke lakSaNa haiN| - eka dina samaya pAkara samudradattane apane mAlika azokake pAsa jAkara kahA-svAmI, aba mere tIna varSa pUre ho gaye, aura mere sAthI bhI paradezase lauTa Aye haiM / isalie merI tanakhvAha Apa de dIjie, jisase ki maiM apane deza calA jaauuN| ___ azokane kahA-ThIka hai, ina ghor3oMmeM se jo tumheM pasaMda ho, do ghor3e lelo / azokakI AjJA pA samudradattane unhIM donoM AkAza gAmI aura jalagAmI ghor3oMko chA~Ta liyaa| yaha dekhakara azokako bar3I cintA huii| ___ usane samudradattase kahA-are-o mukhoMke aguA ! sacamuca tU bar3A hI mUrkha hai / tU kucha nahIM jAnatA / batalA to ina badasUrata aura dubela-patale ghor3oMko lekara kyA karegA? For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAko kathA / 131 dUsare kImatI aura moTe-tAje, sundara ghor3oMko tUne kyoM na liyA ? ye to AjakalameM hI mara jaayNge| samudradattane kahA jo kucha ho, maine to jinako eka vAra le liyA so le liyaa| mujhe dUsare nahIM caahie| yaha sunakara pAsa baiThe hue logoMne kahA-yaha mUrkha aura haThI hai / isako samajhAnA vyartha hai| nItikArane kahA hai-jalase agni zAnta ho sakatI hai, chAtese ghAma bacAyA jA sakatA hai, davAIse roga, aura maMtrase viSa dUra kiyA jA sakatA hai, aMkuzase madomanta hAthI aura lAThIse gAya tathA gadhA vazameM kiyA jA sakatA hai, para mUrkha kisI taraha vazameM nahIM kiyA jA sakatA / kahanekA matalaba yaha ki zAstroMmeM sabakA ilAja hai, para mukhau~kA koI ilAja nhiiN| ___ azoka bolA-yaha bar3A hI abhAgA hai aura abhAgeko acchI vastu bhI burI mAlUma detI hai / yaha kahakara vaha ghara para AyA aura gharake saba logoMse . usane pUchA-ki samudradattako ghor3oMkA bheda kisane diyA ? gharake saba logoMne kasameM khA-khAkara azokako vizvAsa karAyA ki hamane ghor3oMkA bheda kisIko nahIM batAyA / itane meM kisI pAjIne Akara azokase kamalazrIkA sArA hAla kaha sunaayaa| azoka sunakara manameM kahane lagA-kamalazrI bar3I duSTA hai| jAna par3atA hai isIne samudradattako ghor3oMkA bheda batAyA hai / nItikArane ThIka kahA hai ki jalameM tela, pAtrameM For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 132 samyaktva-kaumudI dAna, buddhivAnameM zAstra aura duSTase kahA huA gupta rahasya, ye saba bAteM bahuta jaldI phaila jAtI haiM / ina vastuoMkA svabhAva hI aisA hai| striyA~ jo na kareM so thor3A hai / ve badamAzoMke sAtha ramatI haiM, kulakI maryAdAko tor3a detI haiM, aura gurujana, mitra, pati, putra vagairaha kisI ko kucha nahIM samajhatIM / sukha, duHkha, jaya, parAjaya aura jIvana-maraNakI bAtoMko jo jAnate haiM, aise bar3e bar3e tatvajJAnI bhI ina striyoMke jAlameM pha~sa jAte haiM / jhUTha, sAhasa, mAyA, mUrkhatA, lobha, aprema aura nirdayatA ye striyoMke svAbhAvika doSa haiN| __ azokane vicArA-yadi maiM ise ghor3e na dUM to pratijJA bhaMga hotI hai aura bar3e AdamIko apanI pratijJAkA bhaMga kabhI na karanA cAhie / nItikarane kahA hai--diggaja, kUrmA vatAra, kulaparvata aura zeSanAga Adise dhAraNa kI huI yaha pRthvI to calAyamAna ho sakatI hai, para mahA puruSoMkI pratijJA kabhI nahIM DigatI __ azokane aura bhI vicArA-yadi maiM kamalazrI para krodha karatA hU~, to use gharakA saba rattI rattI hAla mAlUma hai, taba saMbhava hai ki vaha jamInameM gar3e hue dhanAdikako bhI kisIko batalAde / kyoMki rasoiyA, kavi, vaidya bhATa (cAraNa), zastradhArI, svAmI dhanI, mUrkha aura apanA bheda jAnanevAle para krodha karake unheM krodhita karanA ThIka nhiiN| anyathA ye maukA pAkara bar3A anartha kara DAlate haiN| aisA vicAra kara For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatA kI kathA / 133 azokane samudradatta ko ve donoM ghor3e de diye aura zubha muhUrtameM usake sAtha kamalazrIkA vivAha bhI kara diyA / vyAha kucha dinoM bAda azokane samudradattako bidA kiyA / apane mitroM aura kamalazrIko lekara samudradatta ravAnA huA / isake pahale ki samudradatta samuyAtrA kare, azokane Akara jahAja mallAhoM se kahA - samudradattake pAsa do ghor3e haiM, so tuma apane kirAyeke badale meM usase donoM ghor3oMko mA~ganA | mallAhoMne kahA - para yaha ho kaise sakatA haiM ? jo hamArA bAjibI kirAyA hogA, hama to vahI leMge aura jyAdA mila bhI kaise sakatA hai ? azoka bolA- tumheM isase kyA matalaba ? tuma mA~ganA to sahI ! mallAhoMne kahA- acchI bAta hai / isake bAda azoka kamalazrIko kucha upadeza dekara apane ghara lauTa AyA / samudradatta apane mitroMke sAtha samudra ke kinAre para AyA / usane dekhA samudra bar3I zobhAko dhAraNa kiye hue hai / cAroM ora usameM taraMge uTha rahIM haiM, tera rahe phena-piNDa dvArA vaha candramAkI zobhAko dhAraNa kara rahA hai, usameM magara, ghar3ayAla aura bar3e bar3e maccha idhara se udhara daur3e lagA rahe haiM / vaha isa samaya ThIka aisA mAlUma par3atA hai jaise malayakAlake megha umar3a rahe hoM / samudradattane mallAhoM se jahAjakA kirAyA pUchA / unhoMne ve donoM ghor3e mA~ge / unakI yaha dhIThatA dekhakara samudradattako For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 134 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva- kaumudI - bar3A krodha AyA / usane una mallAhoM se kahA- tuma loga bar3e hI nIca ho / jo ThIka kirAyA hai, usase jyAdA eka phUTI kaur3I bhI maiM tumako na dU~gA / ghor3oMkI to bAta dUra rhe| taba mallAhoMne kahA - to hama apane jahAjameM baiThAkara tumheM usa pAra bhI na pahu~cA skeNge| yaha dekhakara kamaLazrIne kahApyAre, isa jhamelemeM Apa kyoM par3e ho ? calie, jalagAmI ghor3e para savAra ho samudra pAra utareM aura apane ghara caleM / aura isa AkAzagAmI ghor3ekI lagAma pakar3a lIjie, so yaha AkAza meM ur3atA calA jAyagA / samudradattane aisA hI kiyaa| vaha thor3I hI dera meM apane ghara pahu~ca gayA / eka dina samudradatta rAjA se milane gayA / usane usa samaya apane apane AkAzagAmI ghor3eko rAjAkI bheMTa kiyA / rAjAne prasanna ho usako AdhA rAjya diyA aura apanI anaMgasenA nAmakI rAjakumArIkA usake sAtha vyAha bhI kara diyA / samudradatta aba bar3e sukhase rahane lagA, dAna-pUjA Adi puNya karma karane lagA aura muniyoM ko AhAra dene lagA / sudaMDa rAjAne vaha ghor3A apane parama mitra suradeva seThako rakSAke lie sauMpa diyA / nItikAra kahate haiM- isameM Azcarya nahIM ki itane bar3e rAjAkI suradevase mitratA ho / kyoMki sUradeva bar3A sajjana thA / isalie rAjAkA usa para bar3A prema thaa| rAjA isa bAtako jAnatA thA ki saccA mitra pApa se bacAtA For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kthaa| 135 hai, hitameM lagAtA hai, gupta bAtoMko chupAye rahatA hai, guNoMko pragaTa karatA hai aura Apatti ke samaya sAtha na chor3akara sahayatA karatA hai| sUradeva usa ghor3ekI bar3I sAvadhAnIse rakSA karatA thaa| eka dina sUradevane vicArA-yaha ghor3A AkAzagAmI hai, taba isake dvArA tIrthayAtrA kyoM na kI jAya ? kyoMki jaba taka zarIra nIroga hai, bur3hApA nahIM AyA, indriyA~ zithila nahIM par3I aura Ayu bAkI hai, usake pahale hI manuSyako apane kalyANake lie yatna karanA ucita hai / gharameM Aga lagane para kuA khodanA kisa kAmakA ? __ apane nizcayake anusAra sUradeva eka dina AkAzagAmI ghor3eko pucakAra kara usa para car3hA aura calaneke lie usane ghor3eke air3a lgaaii| phira kyA thA, ghor3A havA ho gyaa| seThane sammedazikhira, giranAra, zatrujaya Adi tIrthoM kI vandanA kii| sUradeva isI taraha hara eka parvake dina akRtrima caityAlaya aura nirvANa bhUmiyoMkI vandanA kiyA karatA thA aura dharmapUrvaka samaya bitAtA thA / so ThIka hI hai, kyoMki buddhimAnoMkA samaya dharmakAryoM meM bItatA hai aura mUlkA sone tathA lar3AIjhagar3oMmeM bItatA hai| pallI nAmakI eka sundara purI hai| usake rAjAkA nAma patnIpati hai / sUradeva tIrthayAtrA karaneko AkAzagAmI ghor3e para savAra hokara isI purIparase jAyA karatA thA / use For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI jAtA dekhakara kisI AdamIne pallI purIke rAjA patnIpatise kaha-mahArAja, kauzAmbImeM sUradeva nAmakA eka seTha rahatA hai / usake pAsa eka AkAzagAmI ghor3A hai| Upara dekhie usI ghor3e para sUradeva calA jA rahA hai / nItikAra kahate haiM-rAjAke sambandhakA koI choTese choTA bhI kAma ho, to use isa taraha sabhAmeM kahanA ucita nhiiN| rAjAne usakI yaha bAta sunI, para isa nItiko vicAra kara, ki bhATa, stuti-pAThaka, ochA svabhAvavAle, nAI, mAlI aura sAdhu-saMnyAsiyoMke sAtha buddhimAnoMko salAha karanA ThIka nahIM, ve cupa ho rhe| phira eka dina saradevako usI ghor3e para car3he hue jAtA dekhakara rAjAne kahA-yaha ghor3A yadyapi dubalA patalA hai tathApi jAna par3atA hai bar3A guNI hai / isalie yaha isa kRza avasthAmeM bhI bar3A hI sundara dikhatA hai / nItikAra kahate haiM-kaI vastue~ aisI bhI haiM jo kRza hI zobhAko pAtI haiN| jaise zANa para car3hAyA ratna kaTa-chaMTakara choTA raha jAtA hai, para usakI sundaratA aura mUlya bar3ha jAtA hai / yuddhameM hAthI zastroMse burI taraha ghAyala hokara nirmada ho jAtA hai, para vijayalAbha karanese vaha prazaMsA kiyA jAtA hai / caumAsemeM pUra AI nadI zarada RtumeM ghaTakara bahuta thor3I raha jAtI hai-usakA jala kama ho jAtA hai, para sundaratA vahI dhAraNa karatI hai, caumAsekI nadI nahIM / dvitIyAkA candramA bhI bahuta For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / 137 choTA hotA hai, para tArIpha usIkI hotI hai / saMbhukta bAlabadhU yadyapi zithila ho jAtI hai, para sundara ginI jAtI hai| dAtAoMkA dhana yAcakoMko dAna denese ghaTa jAtA hai, para saMsArameM usa dAtAkI saba hI prazaMsA karate haiM / kahanekA sAra yaha ki dubalA-patalA pana bhI burA nahIM hai / yaha vicAra kara rAjAne apane yoddhAoMse kahA-jo koI isa ghor3eko lAkara mujhe degA use maiM apanA AdhA rAjya dUMgA aura rAjakumArIko usake sAtha byAha dUMgA / nItikAra kahate haiM-nIca manuSyoMkI buddhi nIca kAmoMmeM bar3I jaldI sphurAyamAna hotI hai / ulluoMko a~dherehImeM dikhAI detA hai / astu / rAjAkI yaha bAta sunakara saba subhaToMne apane apane mu~ha nIce kara liye-kisIkI himmata 'hA~' karanekI na huI / parantu unameMse kuntala nAmake eka subhaTane Age bar3hakara kahA-mahArAja, maiM isa ghor3eko lAne jAtA huuN| rAjAke sAmane aisI pratijJA kara kuntala calA gyaa| usane ghor3ekI prAptike lie seThake gharameM praveza karaneke kaI upAya kiye, para use saphalatA kisImeM na huI / isase use bar3A kaSTa huA / Akhira use eka yukti sUjha gii| vaha jainI ho gayA aura eka gA~vameM kucha dinoMtaka kisI munike pAsa rahakara kapaTase kucha thor3A bahuta likha-par3ha kara jhUThA hI jainadharmakA zraddhAnI bana brahmacArI ho gayA / aba vaha sacitta vastuoMkA tyAga kara mAsuka AhAra lene For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 samyaktva-kaumudI lagA, donoM vAra sAmAyika karane lagA, bhUmi para sone lagA aura chaha chaha ATha ATha upavAsa karane lagA / loga isako aisA jJAnI dhyAnI dekhakara mAnane lage-isakI pUjA-pratiSThA karane lge| so ThIka hI hai, nIca manuSya bhI uttama puruSoMkI saMgatise pUjya ho jAtA hai / gaMgAke kinArekI dhUlako bhI loga pUjane lagate haiN| - eka dina kuntala kauzAmbImeM Akara naradeva caityAlayameM ThaharA aura merI AkheM AgaI haiM, aisA bahAnA kara usane AkhoM para kapar3A bA~dha liyaa| jaba loga use AhArake lie kahate taba vaha unase kahatA ki merI AkhoMmeM bar3I pIr3A hai| maiM AhAra na karU~gA-upasA hI rahU~gA / kyoMki jisakI AkhoMmeM, peTameM aura sirameM pIr3A ho, jisako jvara AtA ho aura jisake phor3A-phusI ho gaye hoM, to aise logoMko laMghana karanA paramauSadha hai / jaba sUradeva pUjAke lie maMdirameM AyA to usane mAlIse pUchA-yaha kauna hai ? mAlI bolAyaha mahA tapasvI brahmacArI hai / isakI AkhoMmeM bar3I pIr3A hai / yaha sunakara sUradeva usa kapaTIke pAsa gayA aura vandanA kara usane kahA-mahArAja, kRpAkara Apa mere yahIM pAraNa kiyA kareM to acchA ho / maiM ApakI AkhoMkI bhI davA kruuNgaa| davAIke binA ApakI AkheM acchI na hoMgI / usa mAyAvIne taba kahA-seThajI, brahmacAriyoMko kisIke gharameM rahanA ThIka nahIM hai-unakA to aisI nirAkula jagahameM rahanA hI For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / marmarammar acchA hai| seThane kahA-jisako rAga-dveSa nahIM hai usake lie to ghara ora vanameM bheda hI nahIM hai / usako to jaisA ghara taisA hI vana / nItikArane kahA hai-rAgI manuSyoMko vanameM bhI doSa utpanna ho jAte haiM aura vairAgI gharahImeM pA~coM indriyoMkA damana kara sakatA hai / jo nindha kArya meM pravRtta nahIM hai aura rAga-dveSase rahita hai, usako ghara hI tapovana hai / isa prakAra samajhA-bujhAkara kuntalako seTha apane ghara le aayaa| eka AdamIne kuntalakI dhUrtatAko pahacAna liyA / vaha seThase bolA-seThajI, yaha brahmacArI nahIM kintu mAyAcArI hai-bar3A banA huA bagulA hai| isakA tapazcaraNAdika saba chala mAtra hai / yAda rakhie, yaha ApakA ghara-bAra lUTa-lATa kara bhAga jAyagA / yaha sunakara seThane kahA-yaha jitendriya hai| isakI nindA na karanI cAhie / saMsArameM jitendriya puruSa bar3e hI durlabha haiN| aise logoMkI nindA karanevAlA pApI kahalAtA hai / yaha dekha DhauMgI kuntala bolA-seThajI, isa dharmAtmA para krodha karanese kucha lAbha nahIM / mAyAvIkI apane nindakake prati aisI nirIhatA dekhakara seThane vicArA-yaha brahmacArI bar3A hI satpuruSa hai| apanI nindA karanevAle para bhI krodha nahIM karatA aura na prazaMsA karanevAle para prasanna hI hotA hai| seThake pAsameM baiThe hue loga bhI aisA hI kahane lage ki ina mahAtmAmeM to abhimAna jarA bhI nahIM hai / mAyAvI kuntala bolA-jo sarvajJa hotA hai For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 140 samyaktva - kaumudI - vaha to garva karatA hI nahIM taba hama alpajJoMkI to bAta hI kyA calI? ahaMkAra se saba guNoMkA nAza ho jAtA hai / isalie guNa cAhanevAleko ahaMkAra kabhI na karanA cAhie / isake bAda sUradevane kuntalako bar3I bhakti se AhAra karAyA aura usake rahane ke lie apane gharahImeM jahA~ vaha ghor3A ba~dhA karatA thA usake pAsa hI eka ekAnta sthAnameM jagaha dedI / aura svayaM seTha usakI sevA-zuzrUSA karane lagA / kuntala bhI seThako pratidina dharmopadezase santuSTa kiyA karatA thaa| kabhI kabhI kuntala seThase kahatA - seThajI, Apa bar3e dharmAtmA haiM, jo jina bhagavAnke upadeza kiye gRhasthoMke SaTkarma - devapUjA, guru- sevA svAdhyAya, saMyama, tapa, aura dAna Adiko nirantara karate rahate hai / aura isIlie muni jana bhI Apake yahA~ AhAra ke lie AyA karate haiM / eka dina suradeva rAtako so rahA thaa| use gAr3ha nidrAke vaza dekha kuntalane apanI ghAta lagAI / ghor3e para savAra ho vaha AkAzamArga se cala diyaa| ghor3A aura adhika vegase cale, isake lie usane ghor3eko eka jorakA cAbuka jmaayaa| ghor3A usa mArako na saha sakA / so usane use girA diyA / kuntala mara gayA / ghor3A pahaleke abhyAsa se vijayArddha parvata para siddhakUTa caityAlaya meM AgayA aura caityAlayakI tIna pradakSiNA dekara bhagavAnake sAmane khar3A ho gayA / itanehI meM siddhakUTa caityAlayakI vandanA For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / 141 Amraamanarraam.aniraamannaamr karaneke lie acintyagati aura manogati nAmake do cAraNa RddhidhArI munirAja vahA~ Aye / isI samaya vahIM Aye hue eka vidyAdharoMke rAjAne usa ghor3eko bhagavAna ke sAmane khar3A dekha acintyagati munikI vandanA kara unase usa ghor3ekA hAla pUchA-munirAjane avadhijJAnase ghor3ekA saba hAla vidyAdharase kahakara kahA-rAjan, isa ghor3eke kAraNa sUradeva seTha para isa samaya bar3I bhArI Apatti AI hai / isa lie tuma ise pucakAra kara aura hAthoMse tIna vAra isakI pITha Thokakara isa para car3ha seThake pAsa jaldI pahu~co, jisase usakA upasarga Tala jAya / nItikArane likhA hai-naSTa-bhraSTa hue kulakA, kuekA talAva-bAvar3IkA, rAjyakA, apanI zaraNameM Aye hue logoMkA, brAhmaNakA, dharmAtmAoMkA aura jIrNa-zIrNa mandirokA jo uddhAra karatA hai-inakI rakSA karatA hai use caugunA. puNyabandha hotA hai| munirAjake bacanoMko sunakara vaha vidyAdhara-samrAT ghor3e para savAra ho jabataka kauzAmbIme pahu~catA hai, usake pahale vahA~ jo ghaTanA huI, usakA vRttAnta likhA jAtA hai / idhara sUradevane sotese uThate hI sunA ki ghor3A calA gyaa| use bar3I cintA huii| vaha bolA-mAyAviyoMke prapaMcoMko koI nahIM jAna pAtA / Aja mere bar3A hI azubha karmakA udaya AyA / ghor3eke lie rAjA jarUra hI merA sira kaTavA For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 samyaktva-kaumudI ddaalegaa| khaira, aba jo hogA vaha bhoganA hI pdd'egaa| aisA vicAra kara usane apane saba parivArake logoMko bulAkara kahA-merA to jo honA hogA vaha hogA, parantu tuma loga dAnapUjA Adi dharmakAryoMko na chodd'naa| kyoMki nIca loga to vinoMke bhayase koI kAma hI prAraMbha nahIM karate, aura madhyama zreNIke puruSa kAma to prAraMbha kara dete haiM, para vina AjAne para use chor3a baiThate haiN| para uttama puruSa ve haiM jo vAra vAra vinna Ane para bhI prAraMbha kiye hue kAryako nahIM chor3ate / isalie hama para yadyapi isa samaya bar3I bhArI Apatti AI hai to bhI tuma loga apanA dharmakArya karate hI cale jaanaa| - yaha saba hAla-cAla dekhakara kisIne seThase ha~sImeM kahAkyoM seThajI, Apake brahmacArI mahArAja acche to the na ? seThajIne tar3Akase use muMhator3a javAba diyA, ki ho kyA gayA? mAnA ki vaha mAyAcArI thA, para isase bigar3a kyA gayA ? ___ eka pApIke aparAdhase zAsanakI kyA hAni ho gaI ? apane pApase vahI pApI naSTa huaa| ayogya logoMke aparAdhase kyA dharmameM malinatA AtI hai ? eka meMr3hakake marajAnese samudra gaiMdalA nahIM hotA / aura suno, yaha kaliyuga hai, isameM sacce puruSa milane bar3e durlabha ho gaye, rAjakIya karoMke kAraNa deza daridra ho gaye, rAjA loga lobhI ho gaye, cora lUTane lage, striyA~ chIjatI jAtI haiM, sajjana puruSa duHkha bhogate haiM aura durjana mauja ur3Ate haiM / matalaba yaha ki kaliyugakA For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA / jamAnA hai, jo na ho jAya so thor3A hai / isake bAda seTa caityAlayameM gayA aura bhagavAnkI vandanA kara prArthanA karane lagA-he dInabandho, aba maiM tabhI AhAra-pAnI grahaNa karU~gA jaba ki merA yaha upasarga ttlegaa| aisI pratijJA kara seTha jinendra bhagavAna ke sAmane saMnyAsa dhAraNa kara baiTha gyaa| idhara rAjAne ghor3ekA hAla sunA to use bar3A krodha aayaa| vaha bolA-sUradevakA sira kaTavA DAlanA caahie| pAsameM baiThe hue logoMne bhI rAjAkI hA~meM hA~ milaadii| so yaha ThIka hI hai, jaisA rAjA vaisI hI prajA hotI hai| rAjAne yamadaMDako bulAkara AjJA dI ki mere zatru sUradevakA sira kATa kara jaldI mere pAsa lA / kyoMki dharmakAryake prAraMbha karanemeM, RNa cukAnemeM, kanyAkA vivAha karanemeM, dhana kamAnemeM, Aga bujhAnemeM, roga dUra karanemeM aura zatrukA vadha karanemeM vilaMba karanA ThIka nhiiN| rAjAkI AjJA pAkara yamadaMDa naMgI talavAra lie claa| sUradevakA sira kATaneke lie usane talavAra uThAI ki itanemeM use zAsanadevatAne vahA~kA vahIM kIla diyA / isI mauke para vaha vidyAdhara bhI usa ghor3e para car3hA huA saradevake pAsa caityAlayameM A pahu~cA aura tIna pradakSiNA dekara jinendra bhagavAna ke sAmane khar3A ho gyaa| devoMne sUradevake vratakA prabhAva dekhakara paMcAzcarya kiye / yaha sabavRtAnta sunakara rAjAne kahA-sacamuca dhanase bar3e bar3e anartha ho jAte haiM / dekhie, dhanahIke kAraNa bharatarAja apane choTe For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI bhAI bAhubalise lar3e the, unake mAranekI unhoMne ceSTA kI thii| aisA vicAra kara sudaMDa rAjA usI samaya caityAlayameM AyA aura hAtha jor3akara seThase bolA-seThajI, maiMne ajJAnase bar3I bhUla kI hai| mujhe kSamA kIjie / sUradevane rAjAko ucita uttara dekara saMtuSTa kiyaa| ___ isI bIcameM eka AdamIne seThase kahA-seThajI, ApakI mRtyu to A pahu~cI thI, para bhAgyase Apa baca gaye / seThane kahA-maiM mara bhI jAtA to koI Azcarya na thA / kyoMki mRtyuse kauna nahIM marA? dekho, suvela nAmakA parvata jisakA abhedya kilA thA, samudra jisakI khAI thI, kubera jisake khajAnekI rakSA karatA thA, mu~hameM jisake saMjIvanI vidyA thI, vaha rAvaNa bhI jaba mRtyuse nahIM baca sakA taba sAdhAraNa logoMkI kyA calI ? seThake isa prabhAvako dekhakara saba logoMne usakI bar3I prazaMsA kii| rAjAne kahA-jainadharmako chor3akara dUsare dharmameM aisA camatkAra nahIM / yaha vicAra kara usane apane rAjakumArako rAjya de sumati maMtrI, muradeva, sAgaradatta evaM aura bahutase logoM ke sAtha jinadatta munirAjake pAsa dIkSA grahaNa krlii| kucha logoMne zrAvakoMke vrata liye / kucha logoMke pariNAmoMmeM isa vRttAntake dekhanese saralatA aaii| idhara vijayA rAnI, maMtripatnI guNazrI, muradevakI strI guNavatI tathA aura bahutasI striyoMne anantazrI AryikAke pAsa dIkSA grahaNa kii| kucha striyoMne zrAvakoMke vrata liye| For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kthaa| yaha kathA kahakara vidyullatA ahaMdAsase bolI-nAtha, maiMne yaha saba vRttAnta pratyakSa dekhA hai, isI kAraNa mujhe dRr3ha samyagdarzanakI prApti huii| aIhAsane vidyullatAkI prazaMsA kara kahA--priye, mai bhI tumhAre samyaktvakA zraddhAna karatA hU~ aura use cAhatA hU~ / arhadAsakI aura aura striyoMne bhI usakI hA~meM hA~ milAkara vaisA hI kaha vidyullatAkI prazaMsA kii| para kundalatAne pahale sarIkhI hI dRr3hatAse. kahA-yaha saba jhUTha hai, Apane aura merI ina bahinoMne jo samyaktva grahaNa kiyA hai, maiM usakA zraddhAna nahIM karatI, na maiM use cAhatI hU~ aura na merI usameM ruci hI hai / kundalatAkI yaha bAta sunakara uditodaya rAjA, subuddhi maMtrI aura suvaNekhura corane apane apane manameM kahA-kyA kiyA jAya durjanakA svabhAva hI aisA hotA hai| yaha vicAra kara ve tInoM apane apane ghara cale gaye / saberA huA / rAjAne zauca, mukha-mArjana kara sUryako artha diyA, namaskAra kiyA aura prAtaHkAlakI saba kriyAe~ samApta kii| isake bAda kucha AdamiyoMko sAtha lie rAjA aura maMtrI ahahAsa seThake ghara para Aye / seThane unakA bar3A Ava-Adara kiyA / so ThIka hI hai, kyoMki nItikAra kahate hai-jaba apane ghara koI premI Ave to usase aisA vyavahAra karanA cAhie ki-Aie, baiThie, yaha Asana hai, Apake darzanase maiM bar3A prasanna huA, kAhie kyA hAla hai, bar3e dubalese For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 146 samyaktva-kaumudI vvvvvvvvvvvvvvs dIkhate ho, abakI vAra bahuta dinoMmeM darzana diye-ityAdi / jo aisA vyavahAra kareM, unake ghara para prasanna manase jarUra jAnA cAhie / aura jisake ghara para vaha Ave use ucita hai ki vaha mitrake Ane para to kyA, para yadi zatru bhI apane ghara para A jAya to use vaha premabharI dRSTi se dekhe, usake sAtha madhura saMbhASaNa kare, use U~ce Asana para baiThAve, bhojana karAve aura pAna-supArI de / ___ isake bAda rAjAne seThase kahA-seThajI, rAtameM Apane aura ApakI sAtoM striyoMne jo-jo kathAe~ kahIM, duSTA kundalatAne una sabako jhUTha batalAkara nindA kii| vaha bar3I duSTA hai aura kabhI yahI ApakI mRtyukA kAraNa hogii| kyoMki duSTa strI, mUrkhamitra, jabAba denevAlA naukara aura sA~pakA gharameM rahanA ye saba mRtyuke kAraNa haiM / isalie use mere sAmane lAie / maiM use daMDa dUMgA / yaha sunate hI kundalatAne rAjAke sAmane A kahA-lIjie mahArAja, yaha hai vaha duSTA ! ina sabane jo kucha kahA aura inakA jaisA jina vrata para nizcaya hai, maiM usakA zraddhAna nahIM karatI, maiM use nahIM cAhatI aura na merI usameM ruci hotI hai / rAjAne pUchA-tU kyoM unakA zraddhAna nahIM karatI ? hama sabane rUpakhura corako sUlI para car3hate dekhA hai / isa bAtako tu jhUThI kaise batalAtI hai ? kundalatA bolI-mahArAja, ye saba to jaina-kulameM hI paidA hue haiM aura bAlakapanase hI inako jainadharmakA saMsarga rahA hai, isalie ye yadi jainadharmako chor3akara dUsare dharmako nahIM For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidyullatAkI kathA 147 I jAnate to isameM koI naI bAta nhiiN| para maiM na to jainIkI lar3akI hU~ aura na svayaM jainI hU~, tau bhI mujhe jinadharmake vratoMkA prabhAva sunakara vairAgya ho gayA, yaha sacamuca Azcarya kI bAta hai mahArAja ! maiM kevala zraddhAna mAtrase kucha lAbha nahIM samajhatI aura yahI kAraNa hai ki aba maiMne nizcaya kara liyA hai-maiM sabere hI jina-dIkSA lU~gI / lekina Azcarya to yaha hai ki ina sabane jinadharmake vratoMkA mAhAtmya dekhA hai aura sunA bhI hai, to bhI ye saba rahe mUrkhake mUrkha hI / upavAsa Adi karake ye zarIrako sukhAte jarUra haiM, para saMsArake bhogoM meM ye sadA pha~se rahate haiM - bhoga-vilAsoM ko chor3ate nahIM haiM / merA to yaha siddhAnta hai ki manuSyako guNa sampAdana karanemeM prayatna karanA cAhie, ADambaroMmeM nhiiN| jina gAyoMmeM dUdha hI nahIM hai unake gale meM kevala ghaMTA bA~dha denese kyA ve bika jAya~gI ? isa prakAra kundalatAkI bAteM sunakara rAjAko, maMtrIko aura aIdAsa Adiko bar3A Azcarya huA / unhoMne taba usakI prazaMsA kI, stuti kI aura use namaskAra kiyA / isake bAda uditodaya rAjA, subuddhi maMtrI, suvarNakhura cora, arhadAsa seTha tathA aura bhI bahuta se logoMne apanA apanA pada aura apanA apanA sthAvara-jaMgama sampattikA adhikAra apane apane putroko sauMpakara gaNadhara munirAjake pAsa jina-dIkSA grahaNa kI / kisIne zrAvakoM ke vrata liye| kisI kisIne apane pariNAmoMko hI nirmala kiyA / rAnI yazomatI, maMtri-patnI suprabhA, addAsakI AThoM striyoMne tathA aura bhI bahutasI I For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI striyoMne udayazrI AryikAke pAsa jina-dIkSA lii| kisIkisIne zrAvakoMke vrata liye| sabane bar3A ugra tapa kiyaa| koI mokSa gayA, koI sarvArthasiddhi gayA, tathA koI kisI svargameM gayA aura koI kisImeM / ___ isa prakAra gautamasvAmIne zreNikase samyaktva-kaumudIkI kathAe~ khiiN| unheM sunakara sabako dRr3ha samyaktvakI prApti huI / granthakAra kahate haiM-taba bhavyajano, tuma bhI ina kathAoMko sunakara yA padakara samyaktva grahaNa karo na ? jisase tumhArA saMsAra-bhramaNa chUTa sake aura tuma mokSakA sukha prApta kara sko| dekho, yaha jIva dharma-sAdhanase svarga lAbha karatA hai aura pApase nakoMmeM jAtA hai| jJAnase ise mokSa milatA hai aura ajJAnase karmoMkA bandha hotA hai / isalie jo kisI bhI prakArakA sukha cAhate haiM, jaise-dhana-daulatakA, kAmabhogakA, saubhAgya prAptikA, putra-lAbhakA, rAjya-vaibhavakA yA aura kisI prakA. rakA, to unheM dharma prApti ke lie pUrNapane yatna karanA cAhie / vayoMki dharmase jaba svarga-mokSakA bhI sukha mila sakatA hai tava usase aura sAdhAraNa sukha kyA na mileMge ? mileMge-aura avazya mileNge| dharmakA lakSaNa hI aisA hai ki " jo duHkhoMse chur3Akara sukhameM sthApita kare / " vaha pavitra dharma saMsArake jIvoMkA kalyANa kare, yaha manokAmanA hai| ma smaapt| For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . zrIvItarAgAya namaH / samyaktva-kaumudI / zrIvarddhamAnamAnamya jinadevaM jagatprabhum / vakSyehaM kaumudIM nRNAM samyaktvaguNahetave // gautamasvAminaM staumi gaNezaM ca zrutAmbudhim / stavImi bhAratIM tAM ca sarvajJamukhanirgatAm // guruvAye trizuddhAtha zrutasAgarapAragAn / yatprasAdena niHzeSaM jADyaM yAti hRdisthitam // atha jambUdvIpe bharatakSetre magadhaviSaye satataM pravRttotsavaM prabhUtavarajinAlayaM jinadharmAcArotsavasahita zrAvakaM bhogAvatInagaravadrAjagRhaM nAma nagaramasti / tatra samastarAjamaMDalImaMDitasiMhAsanaH sakalakalAprauDhaH samastarAjanItisamanvitaH zreNiko nAma rAjAsti / tasya tatra paTTamahiSI samastaguNasampannA jinadharmaprabhAvikA mahArUpavatI celanA nAmAsti / sa ca zreNiko'mararAjavadrAjate / ekadA vanapAlena vane paribhramatA parasparanibaddhavairiNamazvamahiSamUSakamArjArAhinakulAdInAmekatramelApakaM dRSTam / sAzcaryo bhUtvA manasi vicArayati - aho, kimetat ! evaM paryaTatA vanapAlena For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAMmannanawwwwwwwwnnnnnnnuuwwwww vipulAcalaparvatasyopari samastasurezvarasamanvitaM jayajayAdiravapUrNadigantarAlamantimatIrthakarazrIvarddhamAnasvAmisamavasaraNaM dRSTaM / dRSTvA hRSTaH san manasi vicArayati-aho parasparaviruddhajAtAnAM yadekatra melApakaM dRSTaM mayA, tat sarvamasya mahApuruSasya mAhAtmyam / tathA coktam" sAraMgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyA nandinI vyAghrapotaM mArjArI haMsabAlaM praNayaparavazA kekikAMtA bhujaMgIm / vairANyAjanmajAtAnyapi galitamadA jantavo'nye tyajanti zritvA sAmyaikarUDha prazamitakaluSa yoginaM kSINamoham // " evaM jJAtvA kAnicidakAlaphalAni gRhItvA sa vanapAlaka AsthAnasthitamahAmaMDalezvarazreNikasya haste datvA ca tAni bhaNati smadeva, tava puNyodayena vipulAcalaparvatasyopari zrIvarddhamAnasvAmisamavasaraNaM samAgatam / etacchrutvAsanAdutthAya tadizi saptapadAni gatvA sASTAGgaM namaskRtya tadanantaraM vanapAlasyAGgasthitAni vastrAbharaNAni paramaprItyA dattAni zreNikanAtisaMtuSTena / vanapAlenoktam "riktapANirna pazyeta rAjAnaM devatAM gurum / naimittikaM vizeSeNa phalena phalamAdizet // " tata AnandabherI dApayitvA mAgadhezaH zreNikaH parijanapurajanasahito mahotsavena samavasaraNaM jagAma / nRpaH karau kuDmalIkRtya pUnA-stutiM cakAra / rathA- . For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / adyAbhavatsaphalatA nayanachayasya deva tyadIyacaraNAmbujavIkSaNena / adya trilokatilaka ! pratibhAsate me saMsAravAridhirayaM culukapramANam // iti stotrazatasahasrairjinaM muninAyaka, gautamasvAminaM ca stutvA yathocitakoSTha upaviSTaH / jinasyopadezAmRtaM pItvA tato'vasaraM prApya gautamasvAminaM prati zreNiko brUte-he svAmin, kaumudIsamyaktvakathAM kathaya / bhagavAn gautama Aha jambUdvIpe bharatakSetre sauradeza uttaramathurAyAM rAjA padmodayaH / tasya rAjJI yshomtiH| tayoH putra uditodyH| rAjamaMtrI sNbhinnmtiH| tasya bhAryA suprabhA / tayoH putraH subuddhiH / tatrAjanaguTikAdividyAprasiddho rUpakhuranAmA corosti / tasya bhAryA rUpakhurA / tayoH putraH suvarNakhuraH / tatra rAjazreSThI jinadattaH / tasya bhAryA jinamatiH / tayoH putro'haMddAsaH / tasyAIdAsasya bhAryA aSTau / mitrazrIH, candanazrIH, viSNuzrIH, nAgazrIH, padmalatA, kanakalatA, vidyullatA, kundalatA, caitAH parasparamahAsnehA, dayAdAnatapaHparA vartante / / __ athoditodayo rAjA kaumudIyAtrAM prativarSe svavanamadhye kArtikamAse zuklapakSe pUrNimAdivase kArayati / tadnusAreNa rAjJA ghoSaNaM dApitam-"adya dine samastA nagarasthitAH striyo vanakrIDAM krtuvrjntu| rAtrau tatraiva tiSThantu / puruSAH sarvepi nagarAbhyantare tiSThantu / kopi puruSo vanAntare strINAM pArzve gamiSyati cet sa ca rAjadrohI / nRtyagItavinodAdisamanvitAM krIDAM kRtvA mahatsaMbhrameNa svpurmaayaantu|" evaM mahatA sukhena rAjA rAjyaM karoti / For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 tathA coktam- www.kobatirth.org samyaktva-kaumudyAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " AjJAbhaMgo narendrANAM pUjyAnAmapamAnatA / pRthakzayyA ca nArINA-mazastravadhamucyate // " lokena yathA rAjJA bhaNitaM tathA kRtam / na kepi vanaM gatAH / uktaM ca " AjJAmAtraphalaM rAjyaM brahmacaryaphalaM tapaH / jJAnamAtraphalaM vidyA dattabhaktaphalaM dhanam // " rAjJA caturdikSu sAvadhAnAnbhaTAnsaMsthApya rakSaNaM kRtam / yata " nadInAM nakhinAJcaiva zRGgiNAM zastrapANinAm / vizvAso naiva kartavyaH strISu rAjakuleSu ca // " ? yadA rAjJA''dezavazavartinyo vividhavihitAMgArA udyAnagamanAya sarvA nAryaH sodyamA dRSTA tadA nAgarikAnAhUyA''jJaptam / bho nAgarikAH bhavanto nagarAbhyantare nijanijavinodaiH krIDAdyaizca tvaramANAstiSThatu / tadA zreSThinA cintitam - adyAhaM saparikaraH kathaM caityAcanaM kariSyAmi iti kSaNaM visajyoMpAyaM ciMtayitvA svarNasthAlaM ratnasaMbhUtaM kRtvAsa rAjakulaM gataH / nRpAgre sthAlaM muktvA praNAmaM kRtavAn / tato'vanipAlena pRSTaM zreSThin, samAgamanakAraNaM kathaya ? zreSThinA vinayanamrazirasi karakuDmalaM kRtvA bhaNitaM - rAjannadya cAturmAsiko mayA zrIvarddhamAnasvAmino'gre niyamo gRhIto'sti / evaM paJca dine samagrajinAyataneSu caityaparipATI vidhivatkAryA, sAdhuvandanA ca / rAtrAvekasminprasAde mahA For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / pUjA vidheyA, gItaM nRtyAdikaM karaNIyamiti niyamo gRhIta iti / yathA me niyamabhaMgo na syAt, yathA ca bhavadAdezaH pAlitaH syAt tathA''dizyatAm / etacchRtvA narapatinA hRdi dhyAtamaho, asya mahAn dharmanizcayaH / anena puNyAtmanaitannagaraM zobhate / ityAdibhAvanAM kRtvoktaM-bhoM zroSThin, * tvaM dhanyaH, kRtArthastvaM, te manujajanma saphalaM, yastvamevaMvidhakaumudyutsavepi dharmodyamaM karoSi / tvayA'smadrAjyaM rAjate / atastvaM niHzaMkaM sarvasamudAyena samaM svakIyasarvamapi dharmakRtyaM kuru / ahamapi tadanumodayAmIti gaditvA ratnasthAlaM pazcAt samaye paTTakUlAdinA prasAdaM kRtvA visarjitaH / tato harSabharanirbhareNa zreSThinA svasamudAyena saha mahadutsavena caityaparipATyAdi samastatadinadharmakRtyaM samApya rAtrau vizeSataH svasadanasthajinagRhe pUjAM kRtvA ninAgre paramabhaktyA devAnAmapi manohAri bhUpAnAM durlabhamutsavaM prArabdhaM / asyASTau bhAryA santi, tA api svasvAmyanuvRttyA dharmabuddhayA ca madhurajinaguNagAnaM, satAlamAnaM bheryAdivAdyaninAdaM ca, nRtyaM ca kurvantyaH saMti / nAgarikalokopi bhavyavinodaidinamatikramya zarvI svamandire sthitavAn / atrAntare candrodaye kAmAtureNa rAjJA svarAjJI smRtA / priyAvirahitasya hRdi cintA samAgatA iti gatA nidrA / nRpopi nidrAmalabhamAno maMtriNaM prati jagAda-bho maMtrin, yatra vilAsaktyaH savilAsaM vilasanti tatrodyAne vinodArtha jaMgamyate / etadrAjavacanaM zrutvA subuddhimantriNA'bhANi-deva, sAmpratamudyAnagamane kriyamANe bahubhinAgaraiH samaM virodho bhaviSyati, virodhe jAyamAne ca rAjyAdivinAzaH syAt / For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org samyaktva-kaumudyAM uktaM ca " bahubhirna viroddhavyaM durjayo hi mahAjanaH / sphAramapi nAgendraM bhakSayanti pipIlikAH 77 'mantriNoktam mantriNo vacanaM hRdaye'vagamya sAvajJaM, sAbhimAnaM ca nRpa Aha bho niyogina, mayi kruddhe sati varAkA ete kiM kartuM samarthAH / uktaM ca tathA ca Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " AjanmapratibaddhavairaparuSaM ceto vihAyAdarAtsAMgatyaM yadi nAma saMprati vRkaiH sArdhaM kuraMgaiH kRtam / tatkiM kuMjarakuMbhapIThaviluThayAsaktamuktAphalajyotirbhAsurakesarasya purataH siMhasya kiM sthIyate // 77 66 na saukhyasaubhAgyakarA guNA nRNAM svayaMgRhItA yuvatistanA iva / parairgRhItA ubhayostu tanvate na yujyate tena guNagrahaH svayam // " sAmarthyaM jAyate rAjansamudAyena tatkSaNAt / prANinAmasamarthAnAmato muJca durAgraham // " bahUnAmapyasArANAM samudAyo hi dAruNaH / tRNairAveSTitA rajjustayA nAgopi badhyate // " punA rAjA brUtekiM tenAsaktena samudAyena ! For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / wwwmic " ekopi yaH sakalakAryavidhau samarthaH satvAdhiko bhavati kiM bahubhiH mhiinaiH| candraH prakAzayati diGmukhamaMDalAni tArAgaNaH samuditopyasamartha eva // punamaitrI vadati bho narendra, tava vinAzakAlaH samAyAtaH, anyathA viparItabuddhirna jaayte| uktaM ca " na nirmitA kairna ca pUrvadRSTA na zrUyate hemamayI kuraMgI / tathApi tRSNA raghunandanasya vinAzakAle viparItabuddhiH // " bahujanavirodhe sati vinAzaM vihAyA'nyanna bhavati / atrArthe suyodhanarAjAkhyAnaM zRNu sAvadhAno bhUtvA / tathAhi- hastinAgapure muyodhanarAjA / tasya paTTarAjJI kamalA / tayoH putro guNapAlaH / maMtrI puruSottamaH / sa catasRnRpavidyAnAM jJAtA rAjavallabho'bhUt / uktaM ca " maMtraH kAryAnugo yeSAM kArya svAmihitAnugam / ta eva maMtriNo rAjJAM na tu ye galaphullakAH // " kapilaH purohito japahomavidhAnAzIrvAdadAnasAvadhAnaH / uktaM ca " vedavedAMgatatvazo japahomaparAyaNaH / AzIrvAdaparo nitya meSa rAjJaH purohitaH // " yaMmadaMDaH koTapAlaH / evaM rAjyaM karoti suyodhanarAnA / For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM vvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv ekadA''sthAnasthitarAjJo'gre careNa nirUpitam-bho rAjan, tava dezaH zatrubhirupadrutaH / etadvacaH zrutvA rAjJoktaM-tAvadvairivargA bhuvastale niHzakaM dRzyantu, yAvanmatkAlakhaGgasya gocare te na nipatanti / uktaM ca" nidrAmudritalocano mRgapativadguhAM sevate tApatsvairamamI caranti hariNAH svacchandasaMcAriNaH / unidrasya vidhUtakesarasaTAbhArasya nirgacchato nAde zrotrapathaM gate hatadhiyAM sansyeva zUnyA dizaH // tAvadgarjanti mAtaMgA vane madabharAlasAH / zirovalamalAMgUlo yAvannAyAti kesarI // " " tAvadrjanti maNDUkAH kUpamAzritya nirbharam / yAvatkarikarAkAraH kRSNasarpo na dRSyate // " evamuditvA caturaGgabalena rAjJA zatru prati prayANakodyamaH kRtaH / tato vIrANAM tuSTidAnaM datvA bhaNitam - "jAnIyAH preSaNe bhRtyaM bAndhavaM vyasanAgame / mitraM cApattikAle ca bhAryAM ca vibhavakSaye // " tato nirgamanasamaye yamadaMDakoTapAlaM prati tena bhaNitam-bho yamadaMDa, tvayA mahadyatnena prajArakSaNaM kAryam / tenoktaM-mahAprasAdaH / aparANyapi kAryANi nirUpya yamadaMDasya nirgato rAjA / tuSTinAdArabhya yamadaMDena sarvajanAnandakAri rakSaNaM kRtam / rAjakumArAdayaH sarvepi nAgarA samAvanitAzca / katipayadivasaiH zatru jitvA svaripoH sarva For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / svApahAraM kRtvA nijanagaraM pratyAgato rAjA / mahAjanaM sammukhAgataM narapatinA saMmAnya bhaNitam-bho lokA, yUyaM sukhena tiSThata ? tairuktaM svAmin , yamadaMDaprasAdena sukhena tiSThAmaH / kiyantaM kAlaM vilambya, tAmbUlaM datvA punarapi rAjJA pRSTA lokAstaistathaivoktam / tato mahAnanaM prasthApya manasi cintitaM rAjJA-ahA, yamadaMDena sarvopi lokaH svAyattIkRtaH / asau duSTAtmA / mama raajydrohii| yena kenopAyenainaM mArayAmi / yaduktam " niyogihastArpitarAjyabhArAH svapanti ye svairavihArasArAH / biDAlavRndArpitadugdhapUrAH svapanti te mUDhadhiyaH kSitIdrAH // " evamapamAnena sthito rAjA na kasyApi nirUpayati / yata: " arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca matimAna prakAzayet // " ekadA yamadaMDena gatyAkAreNa rAjAnaM duSTAbhiprAyaM jJAtvA svamanasi cintitam-aho, mayA'bhanyaM rAjyakArya kRtaM / yadrAjA duSTatvaM na tyajati / rAjA kasyApi vazo na bhavati iti lokoktiH satyA / tathA coktam. "kAke zaucaM dyUtakAre ca satyaM klIbe dhairya madyape tatvacintA / sarpa kSAntiH strISu kAmopazAntiH rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vaa||" * kiyAn kAlo gtH| ekadA rAjJA maMtriNaM sapurohitamAhUya svacittA For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM bhiprAya nivedya bhaNitam-ayaM yamadaMDo duSTAtmA mAraNIya upAyena / tatastAbhyAM tathaivAlocitam / yataH "tAdRzI jAyate buddhirvyavasAyazca tAdRzaH / sahAyAstAdRzA zeyA yAdRzI bhavitavyatA // " upAyaM kaMcanaM paryAlocya tribhimilitvaikasmindivase rAjJA koze khanitravyApAraM kRtvA tatrasthAni vastUni anyatra suguptasthAne nikSipya nijasthAnaM prati vegena gacchatA rAjJA pAdukA, maMtriNA mudrikA vismRtA, purohitena ca yajJopavItaM / prAtaH samaye kolAhalaH kRtaH / yamadaMDAkAraNArtha bhRtyAH preSitAH / yamadaMDena cintitamadya me maraNamAyAtam / yaduktam "kavirakaviH paTurapaTuH zUro bhIruzcirAyuralpAyuH / kulajaH kulInahIno bhavati pumAnarapateH kopAt // " evaM nizcityAgato rAjamandiraM yamadaMDaH / taM dRSTvA rAjJA bhaNitaM-re yamadaMDa, mahAjanarakSA karoSi, mamopari audAsInyaM ca / adya mama bhANDArasthitAni sarvavastUni caureNa gRhItAni / tAni vastUni caurazca jhaTiti dAtavyaH / no cecchirazchedaM kariSyAmi / etadrAjavacanaM zrutvA khAtAvalokanArthaM gato yamadaMDaH / tatra khAtamukhe, pAdukAM, mudrikAM, yajJopavItaM ca dRSTvA gRhItvA pAdukAbhyAM rAjA, mudrikayA maMtrI, yajJopavItena ca purohitazcauro jJAtaH / tatazcitte tena vicAritam-aho, yadi rAjA evaM karoti, tadA kasyAgre For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org tadyathA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / nirUpyate / imaM kolAhalaM zrutvA sarvopi nAgaraH samudAyena samAyAtaH / tasyAgre rAjJA samagra vRttAntaM kathitam / mahAjanena nirUpitaM - he tAta, asya sapta dinAni dAtavyAni / sapta dinAnantaraM vastUni cauraM ca na prayacchati cettadA deva, cintitaM kArya zrImatA / rAjJA mahAjanoktaM mahatA kaSTena pratipannam / tamarthe subaddhaM vidhAya nAgarikaloko nijadhAma jagAma / ito yamadaMDena rAjaputrAdisarvasamAjaM mIlayitvA nirUpitaM mayA kiM kriyate, IdRgvidhA vyavasthA me samAyAtA / mahAjanenoktaM mA bhayaM kuru / tvayi rakSaNAyodyate satyasmi nagare cauravyApAro na / sAmprataM rAjJo bhedena cauravyApArosti / yuvayorubhayormadhye yo duSTastasya nigrahaM kariSyAmo vayam / yamadaMDenAktaM bhavyaM bhavatu / tato'nantaraM dhUrtavRtyA cauramavalokayati / yamadaMDaH prathamadine rAjasabhAyAM gataH / rAjJe namaskAraM kRtvopaviSTaH / narapatinA pRSTaM -re yamadaMDa, tvayA cauro dRSTaH ? tenoktaM - svAmin, mayA sarvatra cauragaveSaNaM kRtaM, paraM na dRSTaH kutrApi / punA rAjJoktaM etAvatkAlaparyantaM kva sthitaM bhavatA ? yamadaNDenoktam he deva, ekasminpradeze kazcitkathakaH kathAM kathayati sma / sA mayA zrutA / tena kAraNena mahatI velA lagnA / rAjJoktaM-re yamadaMDa, tvayA kathaM svasya maraNaM vismaryate / tAM sAzcaryaM kathAM kathaya / tenoktaM - rAjan, dattA vadhAnenAkarNaya / kathAM nirUpayAmyaham / 1 For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM "dahikAlaM vayaM tattha, pAdape nirupaddathe / mUlAdo ucchiyA vallI jAdaM saraNado bhayaM // " ekasmin vanamadhye paMkAdidoSarahitaM, sahasrapatrAdi sarojarAjisahitaM, mAnasasarosti / tatpAlyupari saralonnatavRkSosti / tasyopari bahavo haMsAstiSThanti / ekadA vRddhahaMsena tarumUle vallyaMkuro dRSTaH / tataH putrapautrAdihitArtha vRddhena bhANataM- he putrapautrAH, enaM vRkSamUla udgacchantaM vallyaMkuraM caJcuprahAraistroTayata / anyathA sarveSAM maraNaM bhAvaSyati / etadvacaH zrutvA taruNahaMsairhasitam / ahA, vRddhoyaM maraNAdvibheti / sarvakAlaM jIvitumicchati / kasmAdbhayAmiha / nijaputrapautrANAmIgvidhaM vacanaM zrutvA manasi cintitaM tena-aho, ete mUrkhAH svahitopadeze na jAnAnta, parantu kopameva kunti / uktaJca "prAyaH sampati kopAya sanmArgasyopadezanam / vilUnanAsikasyeva vizuddhAdarzadarzanam // " punarapi vRddhahaMsenA'bhANi-mUkhaiH sahodite sati svavacanasya vaiyarthyaM syAt, phale vyaktirbhaviSyati / iti manasi nizcitya tUSNI sthitaH / kAlAntareNa vallI vRkSasyopari caTitA / ekadA vallImAlambya pAradhI vRkSasyopari caTitaH / tatra tena pAzarAzayo mNdditaaH| ye haMsA vRkSAzritAste rAtrau pAridhipAzairbaddhAH / teSAM kolAhalaM zrutvA vRddhahaMsena bhaNitaM-he putrAH, mamopadezaM na kurvanti, idAnIM buddhirahitAnAM bhavatAM maraNamAgatam / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / " varaM buddhirna sA vidyA vidyAyA dhIrgarIyasI 1 buddhihInA vinazyanti yathA te siMhakArakAH // 11 tairuktaM bho tAta, jIvanopAyazcintanIyaH / tenoktaM - bho putrA, naSTe kArye ka upAyaH / tathA coktam (6 ajJAnabhAvAdathavA pramAdA-dupekSaNAdvAtyayabhAji kArye / puMsaH prayAse viphalaH samasto gatodake kaH khalu setubandhaH // " punarapi tairuktaM - bho tAta, cittaM svasthaM kRtvA kazcijjIvanopAyo darzanIyaH / tathA coktam " cittAyattaM dhAtubaMdhaM zarIraM naSTe citte dhAtavo yAnti nAzam / tasmAccittaM yatnato rakSaNIyaM svasthe citte dhAtavaH saMbhavanti // " tato vRddhenoktaM " 13 bho putrAH, mRtakavattiSThantu / anyathA sa pAradhI galamoTanaM kariSyati / prabhAtasamaye sa pAradhI samAgataH / pakSisamUhaM mRtakaM jJAtvA'dho bhAge pAtitAH sarve / tadanantaraM bRhaddhasena bhaNitaM - bho putrAH sarve palAyanaM kurvantu / evaM jJAtvA sarvairapyuDDInaM kRtam / , pazcAt sarvairapi bhaNitamaho, vRddhavacanopadezena jIvitA vayam / tathA coktam vRddhavAkyaM sadAM kRtyaM prAjJaizva guNazAlibhiH / pazya haMsAnbane baddhAnbuddhavAkyena mocitAn // " For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM mUlato vinaSTaM kAryamityAbhiprAyaM sUcitamapi na jAnAti / kuto durAgrahagrahatvAt / tathA coktam " durAgrahagrahagraste vidvAnpuMsi karoti kim / kRSNapASANakhaNDasya mArdavAya na toyadaH // " ityAkhyAnaM kathayitvA yamadaMDo nijamaMdiraM gataH / iti prathamadinakathA / dvitIyadine rAjJaH pArzva Agato yamadaMDo rAjJA pRSTaH-re yamadaMDa, cauro dRSTastvayA ? tenoktaM he mahArAja, na mayA cauro dRSTaH / rAjoktam-kimarthaM kAlAtikramaH kRtaH ? tenoktam ekasmin mArga ekena kuMbhakAreNa kathA kathitA / sA mayA zrutA / ata eva kAlAtikramo jAtaH / rAjJoktaM-sA kathA mamAge niruupnniiyaa| yamadaMDenoktam-tathAstu, tadyathA-asminnagare pAlhaNanAmA kuMbhakAro nijavijJAnanipuNosti / sa prajApatirAjanmato nagarAsannamRtkhanisakAzAnmRttikAmAnIya vividhAni bhANDAni nirmAya nirmAya vikrINAti / kAlena dhanavAn jajJe / pazcAttena bhavyaM gRhaM kArAyitam / putrAdisaMtatirvirvAhitA / sarveSAM bhikSuvarANAM satyAM bhikSAM dadAti, yAcakAnAM bhojanAdi ca / krameNa svajAtimadhye mahattaro jAtaH / ekadA rAsabhI sajjIkRtya mRttikAthai gataH / tasya khani khanatastaTI nipatitA / tayA kaTirbhagnA / pazcAttena paThitam For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prthmkthaa| "jeNa bhikkhaM baliM dami jeNa posemi apyayaM / teNa me kaDiyA bhaggA jAdaM saraNado bhayaM // " evaM sUcitAbhiprAyaM rAjA na jAnAti / ityAkhyAnaM kathayitvA yamadaMDo nijagRhaM prati gataH / itidvitiiyaadinkthaa| tRtIyadine tathaiva rAjJaH pArzva Agato yamadaMDaH / rAjJA pRSTaHre yamadaMDa, cauro dRSTastvayA? tenoktam-he deva, na kutrApi cauro dRSTaH / rAjJoktam-kathaM mahatI velA lagnA ? tenoktamekasmin mArga ekena kathA kathitA / sA mayA zrutA / ata eva mahatI velA lagnA / rAjJoktaM so kathA mamAgre nirUpaNIyA / yamadaMDenoktaM-tathAstu, tadyathA-pAMcAlaMdaze varazaktinagare rAjA sudharmaH paramadhArmiko jainamatAnusArI / tasya bhAryA jinamatiH / sApi tathA / rAnamaMtrI jayadevaH zrAvakamatAnusArI / tasya bhAryA vijyaa| sApi tathaiva / ___ evaM rAjA mahatA sukhena rAjyaM karoti / ekadA sthAnasthitasya rAjJogre kenacinnirUpitam-he deva, mahAbalo vairI mahatI pIDAM prajAnAM karoti / rAjJokta-tAvadgalagarja karotu yAvannAhaM vrajAmi / punarapi rAjJokta-zastrabaMdhaM na kasyApi karomi / yastu samare tiSThati, ninamaMDalasya kaMTakaM bhavati so'vazyaM rAjJA nirAkaraNIyaH / tathA coktam " yaH zastravRttiH samare ripuH syAt dyaH kaMTako vA nijamaMDalasya / atrANi tatraiva nRpAH kSipanti na dInakAnInazubhAzayeSu // " For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM tathA ca duSTanigrahaH ziSTapratipAlano hi rAjJo dharmaH, na tu muMDanaM, jaTAdhAraNaM ca / evaM vicArya nijazatrumahAbalasyopari gato rAjA / samare taM nitvA, sarvasvaM gRhItvA mahAnandena nijanagaramAgato rAjA / nagarapravezasamaye nagarapratolI patitA / tAM dRSTvA "apazakuna"-mitijJAtvA vyAghuTya nagarabAhye sthito rAjA / maMtriNA jhaTiti pratolI kAritA / dvitIyadinepi tathaiva patitA / evaM tRtIyadine ptitaa| rAjA maMtriNaM pRSTavAn-bho maMtrin, kathaM pratolI sthirA bhavati ? maMtriNoktaM- he rAjan , svahastena manuSyaM mArayitvA tadraktena pratolI secanIyA / pazcAt pratolI sthirA bhavati / nAnyathA / kulAcAryamatamidam / etadvacanaM zrutvA rAjA brUte-yasminnagare jIvavadho vidhIyate, mamAnena nagareNa prayojanaM nAsti / yatrAhaM tatra nagaram / suvarNena kiM kriyate yena karNasvaTayati / punarapi rAjJoktaM-yaH svasya hitaM vAJchati tena hiMsA na kartavyA / tathA coktam " na kartavyA svayaM hiMsA pravRttAM ca nivArayet / jIvitaM balamArogyaM zazvadvAJchanmahIpatiH // " tathA ca " yo dadyAt kAMcanaM meruM kRtsnAM cApi vasuMdharAm / ekasya jIvitaM dadyAtkalena na samaM bhavet / / " tato mahAjanenAgatya bhaNitaM-bho svAmin, mayA sarvamapi kriyate, bhavantastUSNIM tiSThantu / rAjJoktaM-prajAH pApaM kurvanti yadA, tadA mama SaDaMzapApaM bhavati, puNyamapi tthaa| For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prthmkthaa| tathA coktam " yathaiva puNyasya sukarmabhAjAM SaDazabhAgI nRpatiH suvRttaH / tathaiva pApasya kukarmabhAjAM SaDaMzabhAgI nRpatiH kuvRttaH // " punarapi mahAjanenoktaM-pApabhAgo'smAkaM, puNyabhAgo bhavatAmiti tUSNIM tiSThantu / rAjJoktaM-tathAstu / tato mahAjanena dravyasyodrAhaNikA kRtA / tena dravyeNa kAMcanamayaH puruSo ghaTApitaH / nAnAprakArai ratnairvibhUSitaH / pazcAt puruSaM zakaTe caTApya nagaramadhye ghoSaNaM dApitam / yadi kopi svaputraM datvA mAtA svahastena viSaM prayacchati, pitA svahastena galamoTanaM karoti tarhi tasya kAMcanamayaH puruSaH koTidravyaM ca dIyate / tatraiva nagare niSkaruNo mahAdaridrI varadatto nAma brAhmaNosti / tasya sapta putrAH santi / tasya varadattasya bhAryA niSkaruNA nAmnI / tena dvijena svabhAryA pRSTA-he priye, laghuputramindranAmAnaM datvedaM dravyaM gRhyate / AvayoH kuzale sati anyepi putrA bahavo bhaviSyanti / tayA niSkaruNyA " tathAstu " ityevaM bhaNitam / tato varadattena ghoSaNaM dhRtvA kathitam-idaM dravyaM gRhItvA putro dIyate myaa| mahAjanenoktam " mAtA yadi viSaM dadyAtpitA vikrIyate sutam / rAjA harati sarvasvaM kA taba parivedanA // " yadi mAtrA svahastena putrasya viSaM dIyate, pitrA svahastena putrasya For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM mmmmm galamoTanaM kriyate cet tarhi dravyamidaM dIyate samastavastu ca / nAnyathA / varadattenoktaM-tathAstu / tata indradattena svamanasyuktamaho, svArtha eva saMsAre kopi. kasyApi vallabho nAsti, uktaJca" vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasAH puSpaM gandhagataM tyajanti madhupA dagdhaM banAntaM mRgAH / nidravyaM puruSaM tyajanti gaNikA duSTaM nRpaM sevakAH ____ sarvaH kAryavazAjjanobhiramate kaH kasya ko vallabhaH // " aho vastuto mAhAtmyaM pazya, dhananimittamakartavyamapi kriyate / tathA coktam-- - " bubhukSitaH kiM na karoti pApaM kSINA narA niSkaruNA bhavanti / AkhyAhi bhadre priyadarzanasya na gaMgadattaH punareti kUpam // " ityabhidhAnAt / tato dravyaM gRhItvA putro mahAjanasya samarpitaH varadattena / tataH sAlaGkAraM mAtRpitrAdilokasamUhaveSTitaM hasamAnaM pratolI sammukhAgatamindradattaM dRSTvA rAjJA bhaNitaM-re mANavaka, kimartha hasasi / maraNena vibheSi ? tenoktaM-he deva, yAvadbhayaM nAgacchati tAkadretavyamAgate tu soddhvymiti| tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prthmkyaa| tAvadbhayasya bhetavyaM yAvadbhayamanAgatam / bhAgataM tu bhayaM dRSTvA prahartavyamazaMkitam // " punarapIndradattenoktaMbho rAjan, pitrA saMtApitaH. zizuAtRzaraNaM gacchati, rAjJA saMtApitaH zizamahAjanazaraNaM gacchati, yatra mAtA viSaM prayacchati pitA ca galamoTanaM karoti / mahAjano dravyaM dattvA gRhNAti, rAjA prerako bhavati tatra kasyAgre nirUpyate / tathA coktam___"mAtRpitrA suto datto rAjA ca zastravAtakaH / devatA balimicchanti AkrozaH kiM kariSyati // " ata eva dhIratvena maraNamastu / etadvacanaM zrutvA rAjJoktamanayA pratolyA, anena nagareNApi ca mama kimapi prayojanaM nAsti / yatrAhaM tatra ngrmiti| evaM sadhairya rAjAnaM, mANavakasAhasaM ca dRSTyA nagaradevatAbhiH pratolI nirmitA, paJcAzcaryeNa mANavakaH prapUjitazca / tathA coktam"udyamaM sAhasaM dhairya balaM buddhiH parAkramam / SaDete yasya vidyante tasya devopi zakyate // " evaM sUcitAbhiprAyaM rAjA na jAnAti / ityAkhyAnaM nirUpayitvA nijagRhaM gato ymdNddH| iti tRtiiyvinkthaa| caturthadina AsthAnasthitena rAjJA tathaiva yamadaMDaH pRSTaH-re yamadaMDa, tvayA cauro dRSTaH ? tenoktaM na kutrApi dRSTo mayA / rAjJoktaM-kimartha mahatI velA lagnA ? tenoktam-ekasminpathi ekena hariNIkathA kthitaa| For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir __ samyaktva-kaumudyA sA mayA zrutA / ata eva mahatI velA lagnA / rAjJoktaM-sA kathA mamAme nirUpaNIyA / tenokta--tathAstu / tadyathA-ekasminnudyAnavane taDAgataTe kAcid hariNI nivasati sma |saa svabAlakaiH saha vanasthalISu tRNAdibhakSaNaM kRtvA taDAgeSu pAnIyaM pItvA sukhena kAlaM gamayati / tadAsannanagarasyArimardanasya nRpasya bahavaH putrAH santi / kenApi vyAdhenaikaM mRgazAvakaM jIrNavanato gRhItvA ekasmai kumArAya samarpitaH / anye kumArAstaM dRSTvA pazcAttairekatra saMbhUya rAjJogre kathitam-asmAkaM mRgazAvAn samarpaya / tato rAjJA vyAdhAnAkArya pRSTa-bho bho vyAdhAH, kasmin vane mRgazAvAH prApyante / kenacitkathitaM he deva, jIrNodyAne prApyante / tacchrutvA rAjA svayameva vyAdhaveSaM vidhAya tatra gataH / tadvanaM viSamaM dRSTvA mRgapotagrahaNArtha vyAdhebhyaH kathita,-mekatra jvalana,-mekatra pAzA,-nekatra gartakhananaM kurvantu / iti dRSTvaikana paMDitenoktam " savvajalaM visasahidaM savAraNaM ca kUTasaMchaNNaM / rAyA ya sayaM vAho tattha sidANaM kudo vaaso|" tathA ca " rajvA dizaH pravitatAH salilaM viSeNa pAMzarmahI hutabhujAkulitaM vanAntam / vyAdhAH padAnyanusaranti gRhItacApAH : ___kaM dezamAzrayatu DiMbhavatI kuraMgI // " evaM sUcitAbhiprAyaM rAjA na jAnAti / ityAkhyAnaM nirUpayitvA nijamaMdiraM gato ymdNddH| iti cturthdinkthaa| For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathamakathA / 21 paJcamadina AsthAnasthitena rAjJA tathaiva pRSTaH-re yamadaMDa, cauro dRSTaH ? tenoktaM - he deva, na kutrApi dRSTo mayA / rAjJoktaM- kimartha bRhadvelA khanA ? tenoktaM- grAmAdvahirekena kathA kathitA / sA mayA zrutA / ata eva mahatI velA lagnA / rAjJotaM-sA kathA mamAgre nirUpaNIyA / tenoktaMtathAstu / tadyathA - nepAladeze pATalIpurI / rAjA vasuMdharaH / rAjJI vasumatiH / sa rAjoM kavitvaviSaye balIyAn / rAjamaMtrI bhAratIbhUSaNaH / bhAryA devikA / sopi maMtrI zIghrakavitvena lokamadhye prasiddhaH ekadA''sthAnamadhye rAjakavitvaM maMtriNA bahudhA dUSitaM / kupitena rAjJa maMtriNaM bandhayitvA gaMgApravAhe nikSiptaH daivavazAdvAlukopari patitaH / tathA coktam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " bane raNe zatrujalAgnimadhye mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA rakSanti puNyAni purAkRtAni // bhImaM vanaM bhavati tasya puraM pradhAnaM sarvo janaH sujanatAmupayAti tasya / kRtsnA ca bhUrbhavati tannidhiratnapUrNA yasyAsti pUrvasukRtaM vipulaM narasya // " maMtriNoktaM - kavi kavirna sahata etat satyam / tathA coktam " ziSTAya duSTo viratAya kAmI nisargato jAgarakAya cauraH / For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyA dharmArthine kupyati pApavRttiH sarAya bhIruH kavaye kavizca // " punarapi coktam " sUpakAra kaviM vaidya vimo vimaM naTo naTam / rAjA rAjAnamAlokya zvAvadhasvarAyate // " jalamadhyasthitena maMtriNA padyamekamabhANi-- " jeNa bIyAi roiti jeNa tappaMti paaypaa| tassa majjhe marissAmi jAdaM saraNao bhayaM // " adhovahamAnaM jalaM dRSTvaikaM padyamanyoktaM punarapi bhaNitam " zaityaM nAma guNastavaiva tavanu svAbhAvikI svacchatA __kiM brUmaH zucitAM bhavanti zucayaH saMgena yasyApare / kiM vAnyatpamasti te stutipadaM tvaM jIvitaM jIvinAM tvaM cenIcapathena gacchasi payaH ! kastvAM niroddhaM kssmH||" etadvacanaM zrutvA tato rAjJA manasi cintitamaho, virUpaM kRtaM mayA / AzritAnAM guNadoSaciMtA na karaNIyA satpuruSeNa / tathA coktam " candraH kSayI prakRtiSakatanurjaDAtmA doSAkaraH sphurata mitravipattikAle / mUrnA tathApi vidhRtaH paramezvareNa na hyAzriteSu mahatAM guNadoSacintA // " evaM vicArya sa maMtrI jalAnniHsAritaH pUnito maMtripade sthApitamgha / ityAkhyAnaM nirUpayitvA nijagRhaM gato yamadaMDaH / iti pnycmdinkthaa| For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. prathamaka / SaSThadine tathaiva rAjJA pRSTaH-re yamadaMDa, cauro dRSTaH ? tenoktaM he deva, na kutrApi dRSTaH / rAjJoktaM-kimartha velA lagnA ! tenokta-mApaNamadhya ekena kathA kathitA / sA mayA zrutA / ata eva mahatI velA lgnaa| rAjJoktaM-sA mamAgre nirUpaNIyA / tenoktaM-tathAstu / tadyathA kurujAMgaladeze pATalIpuranagare rAjA subhadraH / rAjJI subhadrA / ekadA rAjJA vanamekaM vinodena kAritam / tadapUrva saMjAtaM bahubhirvakSenAnAprakAraiH saMbhRtam / tanmadhye sarit svacchanalena paripUrNA 1 tasyoparihaMsasArasacakravAkAH krIDaMti / parimalena bhuMgA guJjati / IzaM tadvanaM / tatra vane tAlavRkSasurAM pItvonmattA markaTA vanasyopadravaM kurvanti / tathA coktam / " kapirapi ca kApizayena pariNIto vRzcikena saMdaSTaH / ___ sopi pizAcagRhItaH kiM brUte ceSTitaM tasya // " vanapAlena mahAvane markaTopadravaM dRSTvA rAjJogre nirUpitaM-he rAjan, markaTairvanaM vidhvastaM / etadvanapAlakavacanaM zrutvA rAjJA vanarakSaNArtha svamaMdirasthitA vinodavRddhavAnarAH prasthApitAH / vanapAlena manasyuktaMmulavinaSTaM kAryamiti vanarakSaNe markaTAH / vanapAlakena bhaNitaM svamanasi-cAyo vinA'nyAyamArgAndhakArapatane koparAdhaH / tathA coktam ekaM hi cakSuramalaM sahajo vivekastavadbhireva gamanaM sahaja dvitIyam / For Private And Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM puMso na yasya tadiha yamasya sondhaH tasyApamArgacalane khala ko'parAdhaH // " evaM sUcitAbhiprAyaM rAjA na jAnAti / ityAkhyAnaM nirUpayitvA nijamaMdiraM gato yamadaMDaH / iti sssstthdinkthaa| saptamadina AsthAnasthitena rAjJA tathaiva pRSTaH-re yamadaMDa, cauro dRSTaH ? tenoktaM he deva, na kutrApi dRSTaH / rAjJoktaM-kimartha nahI velA lagnA ? tenoktaM-kenacidvanapAlena catvarasthAne kathA kathitA / sA mayA shrutaa| ata eva velA lgnaa| rAjJoktaM-sA mamAye nirUpaNIyA / tenoktaM-tathAstu, tadyathA-avantiviSaya ujjayinI nAma nagaryasti / tatra subhadranAmArthavAhosti / tasya dve bhAyeM / ekadA tena nijamAtRhaste bhAryAdvayaM samarpya vyavahArArtha sumuhUrte parivAreNa saha nagarIbAhye prasthAnaM kRtaM / itastasya mAtA duzcAriNI kenacijjAreNa saha gRhavATikAmadhye sthitA / rAtrau kAryavazAt subhadraH svagRhamAgataH / tenAgatya bhANataM--mo mAtaH, kapATamudghATaya / putravacanaM zrutvA kapATamuddhATyobhau palAyya bhItAturau gRhakoNe praviSTau / gRhamadhye pravizatA tena nijamAtRvastrameraNDavRkSopari dRSTam / tatastena manasyuktamaho, iyaM saptativarSikA tathApi kAmasevAM na tyajati / aho, vaicitryaM makaradhvajasya mAhAtmyam / yato mRtAmapi mArayati / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathamakathA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " kRzaH kANaH khaaH zravaNarahitaH pucchavikalo vaNI yodgIrNaH kRmikulazatairAvRtatanuH / kSudhA kSAmaH kSuNNaH piTharakakapAlArpitaMgala: zunImanveti zvA hatamapi ca hantyeva madanaH // " aho 'strIcaritraM na kenApi jJAtuM zakyate ' lokoktiriyaM satyA / tathA coktam " AliGgatyanyamanyaM ramayati vacasA vIkSate cAnyamanyaM rodityanyasya hetoH kalayati zapathairanyamanyaM vRNIte | zete cAnyena sArddhaM zayanamupagatA cintayatyanyamanyaM strI vAmeyaM prasiddhA jagati bahumatA kena dhRSTena sRSTAH // " yatreya vArdhika evaM karoti tatra taruNyormama bhAryayoH kA bAtI / tathA coktam 66 vAyunA yatra nIyante kuJjarAH SaSTihAyanAH / gAvastatra na gaNyante sazakeSu ca kA kathA || " evaM manasi vicArya bhAryayoH zikSAM prayacchati / tadyathA " 16 mUlaviNaThA vallI jaM jANaha taM karehu suNNAo / aMbA paMgura di eraMDamUlammi | " evaM sUcitamabhiprAyaM tadapi rAjA na jAnAti / ityAkhyAnaM nirUpayitvA nijagRhaM gato yamadaMDa: / iti saptamadinakathA / aSTamadina AsthAnopaviSTena krodhAgnidedIpyamAnena rAjJA yamadaMDa: pRSThaH- re yamadaMDa, cauro dRSTaH ? tenoktaM- he deva, na kutrApi dRSTaH / tato rAjJA samastamahAjanamAkArya bhaNitam - aho, mama doSo nAsti / For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM anena dhUrtena sapta dineSu pratArito'haM / idAnIM caura vastu cAsau na prayacchati cedenaM zatakhaMDaM kRtvA digbaliM dAsyAmi / etadrAjJo vacanaM zrutvA nidAne tena yamadaMDena yajJopavItapAdukAmudrAdikaM gRhAdAnIya sabhAgre nidhAya bhaNita-bho nyAyavedino mahAnanAH, idaM vastu, ete caurA yathA bhavatAM manasi rocate tathA kurvantu / ityevaM nirUpya padamekamamANi / tadyathA " jattha rAyA sayaM coro samaMtI sapurohito / vaNaM vajaha savvepi jAdaM saraNado bhayaM // " punarapi yamadaMDenoktaM-yadyavicArya narapatiM bhavanto na tyajanti tarhi puNyena durAkRtA bhavanta ityevaM jJAtavyaM bhavadbhiH / tathA coktam " mitraM zatrugataM kalatramasatIM putraM kuladhvaMsinaM mUrkha maMtriNamutsukaM narapatiM vaidya prasAdAspadam / devaM rAgayutaM guruM viSayiNaM dharma dayAvarjitaM yo vA na tyajati pramohaSazataH sa tyajate zreyasA // " tato mahAjanena pAdukAbhyAM rAjA caura iti jJAtaM, mudrikayA maMtrI caura iti jJAtaM, yajJopavItena purohitazcaura iti jJAtam / tataH sarvaiH saha paryAlocya pazcAt rAjAnaM nirghATya rAjaputro rAjapade sthApitaH / maMtriNaM. nirghATya maMtriputro maMtripade sthApitaH / purohitaM nirghATya purohitaputraH purohitapade 1 avsaane| For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apmkyaa| sthApitaH / trayANAM nirgamanasamaye lokamaNitam-aho, '' vinAza kAle zarIrasthA buddhirapi gacchaMtI'-ti lokoktiH satyeyam / tathoktam "rAmo hemamRgaM navetti nahuSo yAne yunakti dvijA. vipasyApi savatsadhenuharaNe jAtAmatizcArjuneH / dhUte bhAtRcatuSTayaM ca mahiSI dharmAtmano vRttavA- .. nyAyaH satpuruSo vinAzasamaye bujhyA parityajyate // tathA ca " ( ? ) rAvaNataNekapAle, aThotaraso buddhi basaI / laMkAbhaMjanakAle, ikaI buddhi na saMpaDI // " nirgamanasamaye rAjJoktamaho, mayA cintitaM yamadaMDaM mArayitvAnenopAyena sukhena rAjyaM kriyate / ayaM vipAkaH karmaNo mama madhye samA vAtaH / evaM sarvavRttAntaM subuddhimaMtriNoditodayarAjAnaM prati niruupitm| ata evAho deva, kenApi saha virodho na kartavyaH / virodhesati svasya nAza eva nAnyat / tathA coktam__parAbhavo na kartavyo yAdRze tAdRze jne| tena TibhimAtreNa samudro vyAkulIkRtaH // " . - etatsarvamAkhyAnaM zrutvoditodayena rAjJoktaM-bho subuddhe, tato nirmamamasamaye rAjJA tau prati bhaNitam-" aho mayA yamadaMDamanenoI pAyena mArayitvA sukhena rAjyaM kriyate " evaM manasi cintitam / ayaM karmavipAko madhye samAgamiSyatIti ko jAnIte / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyA " nidAghe dAghArtaH pracurataratRSNA taralitaH saraH pUrNa dRSTvA tvaritamupayAtaH krivrH| tathA paMke mamastaTanikaTavartinyapi yathA na nIraM no tIraM dvayamapi vinaSTaM vidhivazAt // " yattvayA kathitaM tatsarvamapi satyaM vane gamane viruddhamavagate sArva mamApi suyodhanAvasthA bhaviSyatyevAtra saMdehAbhAvaH / subuddhimaMtriNoktaM-he rAjan, maMtryabhAve rAjyanAza eva / tathA coktam " ekaM viSaraso haMti zastreNaikazca hanyate / sabandhurASTra rAjAnaM hantyeko maMtriviplavaH // " rAjJoktaM yo'narthakArya nivArayati sa paramo hi maMtrI / subuddhimaMtriNoktaM-bho rAjan, maMtriNA svAmihitaM kArya kartavyam / rAjJoktaM-bho maMtrin, tvameva satpuruSo loke tvayi sati madIyAspakIrtirdurgatizca gtaa| tathA coktam " (?) guNa jAI niguNassa goThaha, dhana jAI paapinniidihii| tapa jAi taruNinaisaMgi malaparA jAi nIcanaisaMgi / / " evaM nAnAprakAraitriNaM stutvA rAjJA kathitaM-mo maMtrin, rAtrinirgamanAthai, vinodAthai ca nagarabhramaNaM kriyate, tatra kiMcidAzcarya dRzyate / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathamakathA ! Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " dharmazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm / itareSAM manuSyANAM nidrayA kalahena ca / tathA coktam-- zd mantriNoktam ---- evamastu / evaM paryAlocyAlakSyabhUtau dvau calitau nagararAmyantara AzcaryamavalokayataH / ekasmin pradeze chAyApuruSo dRSTaH / rAjJoktaM- bho maMtrin, koya ? tenoktaM- he deva, aJjanaguTikAprasiddhaH suvarNakharanAmA cauroyam / rAjJoktamasau kva gacchatIti anena saha gantavyam / evaM paryAlocya caurapRSThato lagnau dvau / sa cauraH krameNAddAsazreSThigRhaprAkArasyopari vaTavRkSasyopari alakSyIbhUtvA sthitaH / rAjA maMtrI cAlakSyau bhUtvA tadvRkSamUle sthitau / asmin prastAva aSTopavAsinA'rhaddAsazreSThinA svakIyA aSTau bhAryAH prati bhaNitaMbho bhAryA, adya nagaramadhye puruSAnvihAya striyaH sarvA api rAjAdezena vanakrIDArtha gatA bhavatyopi vrajantu / ahaM dharmadhyAnena gRhe tiSThAmi / anyathA''jJAbhaMgena sarpavadviSamo rAjA sarvamaniSTaM kariSyati / 29 " maNimaMtrauSadhisvasthaH sarpadaSTo vilokitaH / nRpairdRSTiviSairdaSTo na dRSTaH punarutthitaH // " tAbhiruktaM - bho svAmin, asmAkamaSTopavAsA adya saMjAtAH / upavAsadine dharma vihAya vanakrIDArtha kathaM gamyate / ityevaM bhavanto vicArayantu / tatastena rAjAdezena kiM prayojanaM yadasmAbhirupArjitaM tadbhaviSyatyeva, na vayaM vane gacchAmaH / For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM tathA coktam-. " majjatvambhasi yAtu meruzikharaM zatru jayasvAhave ___ vANijyaM kRSisevanAdisakalAH puNyAH kalAH zikSatu / .. AkAzaM vipulaM prayAtu khagavatkRtvA prayatnaM paraM nAbhavyaM bhavatIha karmavazato bhAvasya nAzaH kutaH // " zreSThinoktaM bhavatIbhiyaryuktaM tatsatyameva / upavAsadine ninAgamAdizravaNaM kartavyam / tadeva karmakSayasya kAraNaM bhavati, na tu kIDArtha vanagamanam / tathA coktam-~ " ekAgracittasya dRDhavatasva paJcendriyapItinivartakasya / adhyAtmayoge gatamAnasasya ___ mokSo dhruvaM nityamahiMsakasya // " tAbhiruktaM he deva, asmAbhistvayA ca svagRhamadhyasthe sahasrakUTacaityAlaye jAgaraNaM kartavyam / zreSThinA bhaNitaM-tathAstu / tato'nekamaMgaladravyasahitaH zreSThI, tAzca sahasrakUTacaityAlayaM gatAstatra maMgaladhavalazabdAdinA bhagavataH paramezvarasya pUjAM kRtvA dharmAnandavinodena parasparaM sthitAH / tato bhAryAbhibhINataM-bho zreSThin , tava dRDhatarasamyakatvaM kathaM jAtam ? tanirUpaNIyam / zreSThinA bhaNitaM-pUrva yu. SmAminirUpaNIyaM samyaktvakAraNam / tAmiruktaMbho zreSThin , tvamasmAkaM pUjyaH tvayA pUrva nirUpaNIyaM pazcAdasmAbhirnirUpyate / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / " gururagnirdvijAtInAM varNAnAM brAhmaNo guruH / patireva guruH strINAM sarvasyAbhyAgato guruH // " atrAntare'rhaddAsazreSThino yA kuMdalatA laghvI bhAryA'sti tayA bhaNitaMhe svAmin, kimarthamevaMvidhaM kaumudyutsarvaM sarvajanAnandrajananaM muktvA devapUjAtapazcaraNAdikaM vidhIyate yuSmAbhiH sakalatraiH ? zreSThinA'bhANi - he madre, yatpuNyaM vidhIyate'smAbhistaparalokArthameva / tathA jalpitaM - he svAmin, paralokaM dRSTvA kopyAgataH ? veha loke kena dharmaphalaM dRSTam ! yadIha lokaparalokAzritaM phalaM dRSTaM bhavati tadA yuktaM devapUjAdikaM, anyathA nirarthakameva tat / 31 zreSThinA bhaNitaM - paralokaphalaM dUrestu, mayApratyakSaM dharmaphalaM dRSTaM / tat tvaM zRNu / tayoktaM - he svAmin, kathaya zreSThinA bhaNitaM - tathAstu | tataH zreSThI nijasamyaktvaprApaNakathAM kathayati / tadyathA - atraivottaramathurAyAM rAjA padmodayaH / tasya rAjJI yazomatiH / tayoH putra uditAdayaH / sa uditodayaH sAmprataM rAjAdhirAjo vartate / atraiva rAjamaMtrI sNbhinnmtiH| bhAryA suprabhA / tayoH putraH subuddhiH samprati maMtrIbhUtvA vartate / 1 atraivAJjanaguTikAdividyAprasiddho raupyasuranAmA cauraH / tasya bhAryA rUpakhurA / tayoH putraH suvarNakhuraH samprati cauro vartate / atraiva rAjazreSThI jinadatto / bhAryA jinamatiH / tayoH putrorhaddAsohaM samprati zreSThI bhUtvA tiSThAmi etatsarva caureNa rAjJA matriNA shrutN| caureNa manasyuktamaho, mama cauravyApAro nityamasti / adyAsau kiM kiM nirUpayatIti zrUyate / rAjJA maMtriNA 1 For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 12 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM ka ca bhaNitametatkautukamAvAbhyAM zrUyate / punaH zreSThI kathayati - bho bhAryA, dRSTA zrutAnubhUtA yA kathA mayA kathyate tAM dattAvadhAnenAkarNayantu / tAbhiruktaM - 'mahAprasAda' iti / zreSThI nirUpayati sa rUpakhuranAmA cauraH saptavyasanI bhUtvaikasmindine yUtakrIDAM kRtvA jitaM dravyaM yAcakAnAM datvA kSudhAkrAnto nijagRhaM prati praharadvaye bhojanArthaM calitaH / rAjamandirasamIpato gacchatA caureNa rasavatyAH sugandhaparimalaM nAsikA - yAmAdhAya manasi bhaNitamaho, mama kimapi gahanaM nAsti / IdRgvidhA rasavatI aJjanabalena kimarthaM na bhujyate / ityevaM manasi vicArya nayanayoraJjanaM caTApya rAjamandiraM pravizya rAjJA saha bhojanaM kRtvA gataH / evaM pratidinaM rAjJA saha bhojanaM kRtvA svasthAnaM gacchati / krameNa sa rAjA durbalo jAtaH / ekadA maMtriNA rAjazarIraM durbalaM dRSTvA cintitamaho, asya kimannaM nAsti ? anyathA kathaM durbalo bhavatIti / tathA coktam I " anena gAtraM nayanena vaktraM nyAyena rAjyaM lavaNena bhojyam / dharmeNa hInaM vata jIvitavyaM na rAjate candramasA nizItham // " tato maMtriNA rAjA pRSTaH - bho rAjan, tava zarIre kimartha daurbalyaM jAtam ? tat kAraNaM kathaya / yadi kApi cintA vidyate sApi nirUpaNIyA / rAjJoktaM - bho maMtrina, tvayi vidyamAne sati ma kApi cintA nAsti / etadAzcarya yadbhojanaM dviguNaM triguNaM caturguNaM paJcaguNaM kRtvApi mama tRptirnAsti parantvevaM jAnAmi yanmayA For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tathA coktam prathamakathA / saha kazcidbhojanaM karoti, tena kAraNenodarAgnirna prazAmyati / etadvacanaM zrutvA maMtrI cintayati -aJjanasiddhaH kopi rAjJA saha bhojanaM karoti, tena kAraNena rAjA durbalo jAtaH / evaM jJAtvA maMtriNopAyo citaH / rAjJo bhojanakAle rasavatIsamIpe sarvatrArkakusumAni kSiptAni / catuHkoNe raudradhUpadhUmaparipUrNaghaTAnAM mukhaM baddhvA ghaTA nikSiptAH / / ekatra pracchannapuruSa mallAzca nikSiptAH / evaM kRtvA yAvattiSThati, tAvaccauraH samAgataH bhojanagRhe praviSTazca / arkakalikoparipAdasaMvaTanacaJcUryamANadhvaninA cauramAgataM jJAtvA dvAre gADhatarAmargalAM datvA, tIvradhUpaparipUrNaghaTamukhatraddhavastrANi spheTitAni / tato dhUmavyAkulalocanAzrupAtena nayanasthamaJjanaM gatam / bhaTaiH sa pratyakSo dRSTaH / baddhA rAjJo nItaH / etasmin prastAve caureNa manasyuktamaho, bhojanaM gRhaM ca dvayamapi vidhivazAdgatam / 1 www.kobatirth.org " nidAghe dAghArtastarala tara tRSNAtaralitaH sara: pUrNa dRSTvA tvaritamupayAtaH karivaraH / tathA paMke mastanikaTavartinyapi yathA tathA coktam 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na nIraM no tIraM dvayamapi vinaSTaM vivivazAt // " punarapi caureNa manasi bhaNitaM mayA'nyaccintitaM vidhinA'nyathA kRtam / 66 --- anyathA cintitaM kAryaM daivena kRtamanyathA / rAjakanyA prasAdena bhikSuko vyAghrabhakSitaH // " 32. For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 34 punazca - www.kobatirth.org samyaktva - kaumudyAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM bhAsvAnudeSyati hasiSyati paMkajazrIH / evaM vicintayati kozagate dvirephe hA hanta hanta nalinIM gaja ujjahAra // 27 rAjJoktamaho bhaTAH, enaM zUlopari sthApayantu / atrAvasare kaizciparasparaM bhaNitamaho, eka vyasanAbhibhUto niyamena mriyate kiM punaH saptavyasanAbhibhUtaH / tathA coktam " dyUtAddharmasutaH palAdiha vako madyAdyadornandanAH cAruH kAmitayA mRgAntakatayA sa brahmadatto nRpaH / cauryatvAcchivabhUtiranyavanitAdoSAddazAsyo haThA dekavyasanAddhRtA iti janAH sarvairna ko nazyati // " tato rAjAdezena zUlopari nikSiptaH / rAjJA caturdikSu pracchannavRttyA kiMkarA dhRtAH / kathitaJcaiteSAmagre - re bhRtyA, anena saha yaH kazcidvArtA karoti sa rAjadrohI / tatpArzve cauradravyaM tiSThatItyevaM vicAraNIyaM pazcAnmamAgre nirUpaNIyam / asmin prastAve'rhaddAsa putreNa saha jinadattazreSThI grAmavahiH sthitasya sahasrakUTajinAlayAbhiSekaM pUjAM kRtvA paramaguruzrIjinacandra bhaTTArakasya pAdadvayasya vandanAM kRtvA ca svamandiraM prati calitaH / tasminneva pathi tRSAkAntaM raktajarjaritaM kaMThagataprANaM zUleoparisthitaM cauraM dRSTvAIddAsena pitaraM pratyabhANi - bho tAta, kimetat ? kathametenedaM prAptam ? pitroktaM-bho suta, pUrva yadupArjitaM tat kathamudayaM vihAya gacchati / For Private And Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / tathA coktam... " pAtAlamAvizatu yAtu surendramandira mArohatu kSitidharAdhipatiM ca merum / maMtroSadhipraharaNaizca karotu rakSA yadbhAvi tadbhavati nAtra vicArahetuH // " etat sarva caureNa zrutvA bhaNitam / tathA coktam "zagAlaikSitau pAdau kAkai ritaM ziraH / pUrvakarma samAyAtaM kiM karotu naraH sudhIH // " bho jinadatta, tvaM kRpAsAgaraH paramadhArmiko mahAdrumavajjaga. dupakArI, yat tvayA kriyate tat sarvamapi lokopakArArtham / ata eva pipAsitasya mama pAnIyaM paayy| adya tRtIyaM dinaM gataM kiM karomi prANA na yAnti / " yasya cittaM dravIbhUtaM kRpayA sarvajantuSu / tasya jJAnaM ca mokSaM ca kiM jaTAbhasmacIvaraiH / / chAyAmanyasya kurvanti svayaM tiSThanti cAtape / phalanti ca parArtheSu nAtmahetormahA dumAH // paropakArAya duhanti gAvaH __ paropakArAya phalanti vRkSAH / paropakArAya vahanti nadyaH parApekArAya satAM pravRttiH // " / bho zreSThin , manye tvaM paropakArAyaiva sRSTaH, evaM bahudhA prakAraiH zreSThI stutH| etaccauravacanaM zrutvApi rAjaviruddhaM jJAtvA tathApyAcittena For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36 samyaktva-kaumudyAM paropakArAya zreSThinA bhaNitaM-re vatsa, mayA dvAdazavarSaparyantaM gurusevA kRtA / adya prasannena guruNA maMtropadezo dattaH / adyAhaM jalAthai gacchAmi cenmaMtropi vismayate, ata eva na gacchAmi / caureNoktamanena maMtreNa kiM sAdhyate ? zreSThinA bhaNitaM-pazcanamaskAranAmA maMtroyaM samastasukhaM dadAti / tathA coktam " AkRSTiM surasampadAM vidadhate muktizriyo vazyatA__muccATa vipadAM catutibhavAM vidveSamAtmainasAm / stambhaM durgamanaM prati prayatatAM mohasya saMmohanaM / pAyAtpaJcanamaskriyAkSaramayI sArAdhanA devatA // ___ kRtvA pApasahasrANi hatvA jantuzatAni ca / amuM maMtraM samArAdhya tiryaMJcopi zivaM gatAH // " caureNoktaM yAvatkAlaparyantaM tvayA jalamAnIyate tAvatkAlaparyantamimaM maMtramahaM ghoSayAmIti mamopadezaM datvA jhaTiti jalAthai gaccha / zreSThinoktaM-tathAstu / iti maMtropadezaM datvA svayaM jalAthai gataH / ___ tata ekAgracittena paJcaparameSThimaMtramuccArayatA caureNa prANA visarjitAH / paJcaparameSThimaMtramAhAtmyena sa cauraH saudharmasvarge, SoDazAbharaNabhUSito'nekaparijanasahito devo jAtaH / zreSThI kiyatkAlaM vilambya caurasamIpa Agato jalaM gRhItvA / avikArakRtajalaM dRSTvA zreSThinA'bhANi-aho, uta samAdhinA'sau svarga gtH| tataH putreNoktaM-bho tAta, satsaMgatiH kasya pApaM na harati, api tu sarvasyApi / tataH zreSThinA vyAghuTya paramagurUNAM vandanaM kRtvA For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / vRttAntaM nirUpayitvopavAsaM gRhItvA tatraiva jinAlaye sthitam / guruNoktaM-mahatsaMsargeNa kasyonnatirna bhavati / tathA coktam" saMtaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na zrUyate muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM dRzyate / antaHsAgarazuktisampuTagataM tanmauktikaM jAyate prAyeNAdhamamadhmottamaguNAH saMvAsato dehinAm // mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikAraNam / gaMgApaviSTaM rathyAmbu tridazairapi vandyate // herakeNa rAjJogre nirUpitaM-deva, jinadattazreSThinA caureNa saha goSThI kRtA / rAjJoktaM-sa rAjadrohI / tatpArthe cauradravyaM tiSThati / evaM kupitvA taddharaNAthai bhaTAH preSitAH / yAvadevaM vartate, tAvatsaudharmasvargotpannena caureNa bhaNitaM-puNyaM vineyaM sarvasAmagrI na prApyate / tathA coktam " miSTAnnapAnazayanAsanagandhamAlyaiH vstraaNgnaabhrnnvaahnyaangaihaiH| vastUni pUrvakRtapuNyavipAkakAle yatnAdvinApi puruSa samupAzrayanti // " .. " bhavapratyayo'vadhidevanArakANAm " ityavadhijJAnena sarvavRntAntaM jJAtvA bhaNitaM-sa jinadatto mama dharmopadezadAtA tasyopakAraM kadApi na vismarAmi / anyathA mAM vihAya kopyanyo nAsti pApI / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM " akSarasyApi caikasya padArthasyopadezakam / dAtAraM vismaranpApI kiM punardharmadezinam // " ityevaM sarva vicArya nijagurUpasarganivAraNArtha daMDadharo bhUtvA zreSThigRhadvAre tiSThati / AgatAnkiMkarAnprati bhaNita-re varAkAH, kimarthamAgacchatha / tairuktaM-re raMka, asmAkaM hastena kiM maraNaM vAJchasi ? tenoktaM-re, yuSmAbhirbahubhiH sthUlaiH kiM prayojanaM yasya tejo virAjate sa eva balIyAn / tathA coktam " hastIsthUlatanuH sa cAMkuzavazaH kiM hastimAtroMkuzaH vajreNApi hatAH patanti girayaH kiM bajramAtro giriH / dIpe prajvalite praNazyati tamaH kiM dIpamAtraM tamaH tejo yasya virAjate sa balavAnsthUleSu kaH pratyayaH // kRzopi siMho na samo gajendraiH - satvaM pradhAnaM na ca maaNsraashiH| anekavRndAni vane gajAnAM ___siMhasya nAdena madaM tyajanti // " tato daMDena kecana mAritAH kecana mohitAzca / etadvRttAntaM kenacidrAjJogre nirUpitaM / tato rAjJA'nyepi pressitaaH| tepi tathaiva mAritAH / tataH kupito rAjA caturaMgabalena saha calitaH / mahatisaMgrAme jAte sati sarvepi mAritAH / rAjA eka eva sthitaH / devena mahAbhayaMkaraM rUpaM dhRtaM / rAjA bhayAdrItaH / bhayAkrAntena rAjJA palAyanaM kRtaJca | pRSThe devo lagnaH / bhaNitaJca-re pApiSTha, adhunA yatra banAsa tatra mArayAmi / yadi grAmabahisthasahasrakUTajinAlaya For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathamakathA / mmmmmmmmmirmirmiraram.ornmmmm.ni.vwwwwwwwwwwww. .. bh myh y z mhm y ty yh mhmy khh b wwwwand nivAsizreSThininadattasya zaraNaM gacchasi cedrakSayAmi, nAnyathA / etadvacanaM zrutvA zreSThizaraNaM praviSTo rAjA, bhaNitaJca tena-bho zreSThin, rakSa rakSa tava zaraNaM praviSTosmi / rakSite sati punaH pratiSThA kRtA bhvtiiti| tathA coktam---- " naSTaM kulaM kUpa-taDAga-vApI .. bhRSTaM ca rAjyaM zaraNAgataM ca / gAM brAhmaNaM jIrNasurAlayaM ca __ya uddharetpuNyacaturguNaM syAt / " evaM zrutvA zreSThinA manasi cintitam-ayaM rAkSasaH kopi vikriyAvAn , anyasyaitanmAhAtmyaM na dRzyate / tato bhaNitaM-he deva, prapalAyamAnasya pRSThato na lagyate / / tathoktam " bhIruH palAyamAnopi nAnveSTavyo balIyasA / kadAcicchUratAmeti. maraNe kRtanizcayaH // " etacchreSThivacanaM zrutvA rAkSasarUpaM parityajya devo jAtaH / zreSThinaM triHpradakSiNIkRtya namaskRtaH ! pazcAddevaM guruM namaskRtyopaviSTo devaH / rAjJA bhaNitaM-he deva, svarge viveko nAsti, yato devaM guruM ca tyaktvA prathamaM gRhasthavandanA kRtA tvayA / apakramo'yam-- tathA coktam "apakrama bhavedyatra prasiddhakramalaMghanam / __ yathA bhukatvA kRtasnAno gurUndevAMzca vandate // " tenoktaM he rAjan , samastamapi vivekaM jAnAmi / parva devasya natiH, pazcAdgurornatistadanantaraM zrAvakasyecchAkAro yathAyogyaM jAnAmi, For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 40 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM kintu kAraNamasti / eSa zreSThI mama mukhyagurustena kAraNena prathamaM vandanAM karomi / rAjJA devaH pRSTaH - kena sambandhena tava mukhyagururjAtaH zreSThI ! tatastena devena pUrva samastaM vRttAntaM nirUpitaM rAjJoye / tatrakenacidbhaNitamaho, satpuruSoyaM / santaH kRtamupakAraM na vismaranti / T / tathA coktam-- " prathamavayasi pItaM toyamalpaM smarantaH zirasi nihitabhArA nAlikerA narANAm / udakamamRtatulyaM dadyurAjIvitAntaM na hi kRtamupakAraM sAdhavo vismaranti // rAjJoktaM - kena preryamANaH sanneSa zreSThI kRtavAnevam ? devenoktaM-bho rAjan, mahApuruSasvabhAvoyam / tathA coktam- " kasyAdezAtpraharati tamaH saptasaptiH prajAnAM chAyAhetoH pArtha viTapinAma aliH kena baddhAH / abhyarthyante jalalavamucaH kena vA vRSTito - jAtyA caite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH || " rAjJoktaM - dharmANAM madhye mahAndharmoyaM mahatA sukRtena labhyate / zreSThinoktaM-bho rAjan, tvayoktaM satyameva / alpapuNyairnalabhyate'yaM dharmaH / tathA coktam " "jaino dharmaH prakaTavibhavaH saMgatiH sAdhulAke vidvagoSThI vacanapaTutA kauzalaM sarvazAstre / sAdhvI rAmA caraNakamalopAsanaM sadgurUNAM zuddhaM zIlaM matiramalinA prApyate nAlpapuNyaiH // "1 For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prathamakathA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41 tatastena devena paJcAzcaryeNa jinadattazreSThI prapUjitaH prazaMsitazca / ahaM cauropi tava prabhAvena devo jAtaH / niSkAraNena paropakAritvaM etatsarva pratyakSeNa dRSTvA vairAgyasampanno bhUtvA bhaNati ca rAjAaho, vicitraM dharmasya mAhAtmyaM, devA api dharmasya mAhAtmyaM kurvanti / tathA coktam 1 I " sarpo hAralatA bhavatyasilatA satpuSpadAmAyate sampadyeta rasAyanaM viSamapi prItiM vidhatte ripuH / devA yAnti vazaM prasannamanasaH kiM vA bahu mahe dharmo yasya nabhopi tasya satataM ratnaiH parairvarSati // " tato rAjJA putra svapade saMsthApya dIkSA gRhItA / tathaiva maMtriNA zreSThinA'nyaizca bahubhirdIkSA gRhItA jinacandramunIzvarasamIpe / kecana zrAvakAH kecana bhadrapariNAminazca saMjAtAH / devopi darzanaM gRhItvA svargaM gataH / tatorhaddAseneoktaM - bho bhAryAH etatsarvaM mayA pratyakSeNa dRSTaM / ata evaM samyagdRSTijatohaM / bhAryAbhirbhaNitaM - bho svAmin, tvayA dRSTaM zrutamanubhUtaM ca tatsarvaM vayaM sarvA api zraddadhAma, icchAmo, rocAmahe / tato lavyA kundalatayA bhaNita - metatsarvaM vyalIkamata evAhaM na zraddadhAmi, necchAmi, na roce / evaM kundalatAyA vacanaM zrutvA rAjA maMtrI caurazca kupitaH / rAjJoktametanmayA pratyakSeNa dRSTaM / matpitA mama rAjyaM datvA tapasvI jAtaH / sarvepi janA jAnanti / kathamiyaM pApiSThA zreSThivacanaM vyalIkaM nirUpayati / prabhAtasamaye'syA nigrahaM kariSyAmi / punarapi caureNoktaM- nIcasvabhAvoyaM yat prasAdAjjIvati tasyaiva virUpakaM karoti / iti prathamakathA | 1 For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 samyaktva-kaumudyAM 2-samyaktvamAptamitrazriyaH kathA / svasamyaktvakAraNakathAM niparUyitvA mitrazriyaM prati zreSThI bhaNatibho mitrazri, svasamyaktvakathAM nirUpaya / sA kathayati magadhadeze rAjagRhanagare rAjA saMgrAmazUraH / tasya rAjJI knkmaalaa| tatraiva zreSThI vRSabhadAso mahAsamyagdRSTiH paramadhArmikaH sarvalakSaNasampUrNazca / tathA coktam " pAtre tyAgI guNe rAgI bhoge parijanaiH saha / zAstre boddhA raNe yoddhA puruSaH paJcalakSaNaH // " tasya zreSThino bhAryA jinadattA / sApi paramadhArmikA samyaktvAdiguNopetA, sarvalakSaNasampUrNA ca / tathA coktam "anukUlA sadA tuSTA dakSA sAdhvI vicakSaNA / ebhireva guNairyuktA zrIreva strI na sNshyH||" evaM guNaviziSTA jinadattA, parantu vandhyA / kenApyupAyena tasyAH putro na bhavati / ekAsman dine'vasaraM prApya karau kuGmalIkRtya nijasvAminaM prati bhaNitaM-bho svAmin, putraM vinA kulaM na zobhate / vaMzacchedopi bhaviSyati / ata eva saMtAnavRddhyarthaM punarapi dvitIyo vivAhaH kartavyaH / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyakathA / r vvvvne .. .. ... " nAgo bhAti madena ke jalaruhaiH pUrNendunA zarvarI vANI vyAkaraNena haMsamithunairnayaH sabhA paMDitaiH / zIlena pramadA javena turago nityotsavaimandiraM satputreNa kulaM nRpeNa vasudhA lokatrayaM dhArmikaiH // zarvarIdIpakazcandraH prabhAto ravidIpakaH / trailokyadIpako dharmaH satputraH kuladIpakaH // " punazca, " saMsArazrAMtajIvAnAM tisro vizrAmabhUmayaH / apatyazca kavitvaJca satAM saMgatireva ca // " mithyAdRSTayopyevaM vadanti-" putraM vinA gRhasthasya gatirnAsti / " zreSThinA bhaNitaM-sarvamanityaM dRSTvA yo bhogAnubhavanaM karoti sa vivekazUnya eva / punarapi zreSThinA bhnnitN-pripuurnnspttivrsskohN| dharma vihAyaivaM kriyate celloke hAsya viruddhaM ca bhaviSyati / tathA coktam----- " rogepyaMgavibhUSaNayutiriya zokepi lokasthitiH dAri'pi gRhe vayaH pariNatAvapyaMganAsaMgamaH / yenAnyonyaviruddhametadakhilaM jAnana janaH kAryate ___ soyaM sarvajagatrayIM vijayate vyAmohamallo mahAn / / " tayoktaM he pate, rAgavazato yadyevamatikramaH kriyate tadA hAsyasya kAraNaM bhavati, saMtAnavRddhaye na ca doSaH iti mahatA kaSTena zreSThinA pratipannaM / tatraiva nagare nijapitRjinadattabandhuzriyaH putrI kanakadhIrasti / sA sapatnabhaginI tayA yAcitA / ubhAbhyAM bhaNitaMsapatnyupari na dIyate / jinadattayA bhaNitaM-bhojanakAlaM muktvA kana For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM kazrIgRhe nAgacchAmi / jinagRha evAhaM tiSThAmIti zapathaM kRtvA yAcitA / tAbhyAM dattA ca / zubhamuhUrte vivAho jAtaH / 'jinadattA jinagRhe sthitA / dampatI svagRhe sukhena sthitau / ekadA kanakazrInijamAtRgRhaM gatA / mAtrA pRSTA-bho putri, nijabhA saha sukhAnubhavaM kriyate na vA ? putryoktaM he mAta,-mama bhartA mayA saha vacanAlApamapi na karoti, kAmabhogeSu kA vArtA / anyacca mama sapatnyupari vivAhayituM datvA kiM pRcchasi ? muMDe muMDanaM kRtvA pazcAnnakSatraM pRcchasi / jinadattayA mama bhartA sarvaprakAreNa gRhItaH / tau dampatI jinAlaye sarvadA tiSThataH / tatraiva sukhAnubhavanaM kurutaH / madhyAhnakAle saMdhyAsamaye ca bhojanaM kartumAgacchataH / ekAkinI kSINagAtrAhaM rAtrau nidrAM karomi / etat sarvamasatyaM mAyayA svamAturagre kanakazriyA pratipAditam / tato bandhuzriyA bhaNitaM-ratirUpAmimAM matputrI parityajya jinAlaye jarAjarjaritAM virUpAM vRddhA sevati / ata eva kAmyucitAnucitaM na jAnAti / tathA coktam "kavayaH kiM na kurvanti kiM na pazyanti yoginaH / viruddhAH ki na jalpaMti kiM na kurvanti yoSitaH // " tasya lajjApi nAsti / aho makaradhvajasya mAhAtmyaM gurutaraM paMDitamapi viDambayati / tathA coktam " vikalayati kalAkuzalaM hasati zuciM paMDitaM viDambayati / adharayati dhIrapuruSaM kSaNena makaradhvajo devaH / / " For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitiiykthaa| 45 he putri, kiM bahunoktena yenopAyeneyaM pApiSThA jinadattA mriyate tamupAyaM karomi / evaM putrImanasi saMtoSamutpAdya patigRhe prasthApitA / seyaM manasi vairaM kRtvA sthitA / ekadAnekavadhUsahito'sthyAbharaNabhUSitavigrahaH trizUlaDamarunapurAdyupeto mahAraudramUrtiH kApAlikanAmA yogI bhikSArtha bandhuzrIgRhamAgataH / evaMvidhaM yoginaM dRSTvA manasi cintitamaho, mayA'nekakApAlikA dRSTA, asya mAhAtmyaM na kutrApi dRzyate / asya pArzve mama kAryasiddhirbhaviSyatIti nizcityAnekarasavatIsahitA bhikSA dattA tayA / tathA coktam-- " kAryArthaM bhajate loke nizcitaM kasyacitpriyaH / vatsaH kSIrakSayaM dRSTvA svayaM tyajati mAtaram // " evamanudinaM bhikSAM dadAti / tasyA bhaktiM nirIkSya yoginA manasi cintitamaho, mama mAteyamasyAH kimapyupakAraM kariSyAmi / tathA coktam " janakacopanItA ca yastu vidyAM prayacchati / annadAtA bhayatrAtA paJcaite pitaraH smRtAH // " tato yoginA bhaNitaM-he mAta,-mama mahAvidyAsiddhirasti / yatprayojanaM te tatkathaya / tato rudantyA bandhuzriyA sarvamapi vRtAntaM kathitaM, kiM bahuneyaM pApiSThA jinadattA tvayA mArayitavyA / sava bhaginyA yena gRhavAso bhavati tathA kartavyaM / yoginA bhaNitaMbho mAta, stvaM sthiriibhv| mama jIvamAraNe zaMkA nAsti / kRSNaccaturdazI For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM dine zmazAnamadhye vidyAsAdhanaM kRtvA dhruvaM jinadattAM mArayAmi, nocettagnipravezaM karomyaham / __ evaM pratijJAM bhaNitvA, caturdazIdine pUjAdravyaM gRhItvA zmazAne gato yogI / tatra mRtakamekamAnIya tasya haste khaGgaM baddhopavezya tasya mahatI pUjAM vidhAya maMtrajapena vetAlImahAvidyA''rAdhitA / jhaTiti matakazarIre vetAlIvidyA pratyakSIbhUtA / bhaNati sma ca-he kApA. lika, AdezaM dehi / yoginA bhaNitaM-bho mahAmAye, jinAlayasthitAM, kanakazrIsapatnIM jinadattAM mAraya / tayoktaM-' tathAstu' iti kilakilAyamAnA sA vidyA yatra jinadattA tiSThati tatra gatA / jinamAhAtmyena tasyAH samyaktvamAhAtmyena ca kizcit kartuM na samarthA / tatastriHpradakSiNIkRtya vyAghuTya tatraiva gatA / tadbhayena yogI palAyya gataH / sA tatraiva zmazAne patitA / evaM vAratrayaM jAtaM / caturthavAsare nijamaraNabhayena yoginA bhaNitaM-bho mAtaH, dvayormadhye yA duSTA tAM mAraya / ityevaM prasthApitA vidyA / etadyogivacanaM zrutvA nijagRha ekAkinI suptAM kanakazriyaM mArayitvA raktaliptakhaDgA sA vidyA tatraiva pitRvanaM yogino'gra AgatA / tato yoginA prasthApitA vidyA / tadanantare vidyA svasthAnaM gatA / sepi yogI rAtrau svasthAnaM prati gataH / prabhAtasamaye saMtuSTacittA bandhuzrInijaputrIgRhaM gatA / zayyopari chinnazarIrAM dRSTvA pUtkAraM kRtvA rAjapArzve gatA, bhaNitaM ca-he deva, mama putrI kanakazrIrjinadattayA sapatnyA mAritA / imAM vArtA zrutvA kopaparAyaNena rAjJA dampatIdharaNArtha gRharakSaNArtha ca bhaTAH proSatAH / For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyakathA | te sarvepi puNyadevyA stambhitAH / etadvRttAntaM jinAlayaprasthitAbhyAM dampatImyAM zrutvA bhaNitam - upArjitaM na kenApi laghayituM zakyate / tathA coktam " yasmindeze yadA kAle yanmuhUrte ca yaddine / hAnivRddhiyazolAbhastathA bhavati nAnyathA // " LL evaM parasparaM saMbodhya yAvadupasarge gacchati tAvatsaMnyAsaM gRhItvA jinAlaye sthitau / etasmin sa yogI nagaradevatayA preryamANo nagaramadhye vadati - aho janAH, jinadattA niraparAdhinI / bandhuzriya Adezena mama vetAlIvidyayA sA kanakazrIrmAriteti / ekasmin pradeze sApi vetAlIvidyA nagaradevatayA saMtADyamAnA satI vRddharUpadhAriNI nagaramadhye evaM vadati - aho, jinadattA nirdoSA / kanakazrIriyaM pApiSThA mayA mAriteti / etat sarvaM zrutvA janairbhaNita- maho, jinadatteyaM sAdhvI nirduSTA / etasmin prastAve devaiH paMcAzcarya kRtaM nagaramadhye | etat sarve dRSTvA rAjJA bhaNitaM - bandhuzrIrduSTA kharopari caTApya nirghATanIyA / tayoktaM - deva, ajJAnatastathA kRtaM mayA / mama prAyazcittaM dApayitavyam / rAjJeoktamasya doSasya prAyazcittaM na kutrApi zrutamasti / tathA coktam 47 nage : kRtaghnasya strInasya pizunasya ca / caturNAM vayameteSAM niSkRtiM naiva zuzrumaH // " tato nirghATitA sA / tayoktamaho, utkRSTapuNyapApayoH phalamatraiva jhaTiti dRzyate / For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48 samyaktva-kaumudyA tathA coktam-~ " vibhirvastribhirmAsaistribhiH paustribhirdinaiH / atyugapuNyapApAnAmihaiva phalamaznute // " tadanantaraM rAjJA manasi vicArita-jinadharma vihAyetaradharmasyeyAnmahimA na dRzyate / ityevaM nizcitya jinAlaye gataH / tatra samAdhiguptamunerdampatyozca namaskAraM kRtvopaviSTo rAjA / tadanantaramamANi rAjJA-bho muninAtha, dampatyormahopasargo dharmeNAdya nivAritaH / muninokta-bho rAjan , yadiSTaM tatsarva dharmeNa bhavati / punarapi yatinoktaM-deva, saMsAre dharma vihAya sarvamapyanityaM / ata eva dharmaH kartavyaH / tathA coktam--- .. " arthAH pAdarajaHsamA girinadIvegopamaM yauvanaM mAnuSyaM jalabindulolacapalaM phenopamaM jIvitam / dharma yo na karoti nizcalamatiH svargArgalodghATanaM pazcAttApahato jarAparigataH zokAgninA dahyate // " rAjJoktaM-sa dharmaH kIdRgvidhaH? yatinoktaM-hiMsAdirahitaH / tathA coktam" hiMsAmaMgiSu mA kRthA vada giraM satyAmapApAvahAM steyaM varjaya sarvathA paravadhU-saMgaM vimuzcAdarAt / kurvicchAparimANasiSTavibhave krodhAdidoSA~styaja prIti jainamate vidhehi nitarAM saukhye yadIcchAsti te // " tataH saMgrAmazUreNa rAjJA svaputrAsiMhazUrAya rAjyaM datvA samAdhigupta For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyakathA / saripArzve dIkSA gRhItA / vRSabhadAsazreSThinA'nyairbahubhizca dIkSA gRhiitaa| muninoktaM-bho putrAH, cAru kRtam / sarveSAM padArthAnAM bhayamasti, vairAgyamevAbhayaM vastu gRhItaM bhavadbhiH / tathA coktam--- "bhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte nRpAlAdbhayaM dAse svAmibhayaM jaye ripubhayaM vaMze kuyoSidbhayaM / mAne mlAnabhayaM guNe khalabhayaM kAye kRtAntAdbhayaM sarva nAma bhayaM bhavedidamaho vairAgyamevAbhayam // " tato mitrazriyA bhaNitaM-bho svAmin , mayaitat sarva pratyakSeNa dRSTamato dRDhataraM samyaktvaM jAtaM mama / arhahAsenokta-bho bhArye, yat kyA dRSTaM tadahaM zraddadhAmi, icchAmi, roce / anyAbhizca tathaiva bhaNitam / tataH kundalatayA bhaNitaM sarvametadasatyaM / etatsarva rAjJA maMtriNA caureNa zrutvA svamanasi bhaNitaM-kathamiyaM pApiSThA satyasyAsatyaM kathayati / prAtariyaM nirghATanIyA, gardabhopari caTApya / punarapi caureNa khamanAsi cintita-maho,-" guNaM vihAya doSaM gRhNAti durjanaH " lokoktiriyaM satyA / tathA coktam---- "doSameva samAdhatte na guNaM viguNo janaH / jalaukA stanasaMpRktaM raktaM pibati nAmRtam // " iti dvitiiykthaa| For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM 3-samyaktvaprAptacandanazriyaH kthaa| tataH zreSThinA candanazrIH pRSTA-bho bhArye, svasamyaktvakAraNaM kathaya ? sA kathayati-kurujAMgaladeze hastinAgapure rAjA bhUbhAgaH / rAjJI bhogAvatI / rAjazreSThI guNapAlaH paramadhArmikodhikasamyagdRSTiH / bhAryA guNavatI / tatraiva nagare brAhmaNasomadatto mahAdaridraH / bhAryA somillAtIva sAdhvI / tayoH putrI somA / ekasmin samaye jvarAkrAntA somillA mRtA / tasyAH zokena somadatto mahAduHkhI jAtaH / kenacidyatinA dRSTaH bhaNitaM ca-re putra, kimarthaM duHkhaM karoSi / tena duHkhakAraNaM kathitaM / yatinA'bhANi-re putra, jAtasya maraNaM dhruvaM mahati prayatnepyayaM pApIyAn kAlo jIvaM kavalayatyeva / punarapi yatinoktaM -he putra, taveha loke paraloke ca dharma eva hitakArI nAnyaH / iti yativacanaM zrutvA, upazamanaM gatvA zrAvako jAtaH / yathAzakti dAnamapi karoti / tathA coktam----- "deyaM stokAdapi stokaM na vyapekSA mahodaye / icchAnukAriNI zaktiH kadA kasya bhaviSyati // " evaM kAlaM gamayati / ekadAnena guNapAlena zrAvako daridroyamiti jJAtvA nijagRhe nItvA pUjitaH / sarvaprakAreNa tasya nirvAhaM karoti / bhaNitaM cAho, mahatsargeNa guNI pUjyazca ko na bhavati / tathA coktam " guNA guNazeSu guNA bhavanti te nirguNaM prApya bhavanti doSAH / For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIyakathA / susvAdutoyaM pravahanti nadyaH samudramAsAdya bhvntypeyaaH||" mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikAraNam / gaMgApraviSTa rathyAmbu vidazairapi vandyate / ekadA somadattena nijamaraNaM jJAtvA guNapAlamAhUya bhaNitaM-tava sAhAyyena kiMcidapi duHkhaM na jJAtaM mayA / aparaJca mama putrI * somA zrAvakabrAhmaNaM vihAyAnyasya na dAtavyA / evaM bhaNitvA nijaputrI guNapAlasya haste datvA svayaM saMyamatvatena maraNaM kRtvA svarga gataH / tathA coktam "vidyA tapo dhanaM zaurya kuliintvmrogitaa| rAjyaM svargazca mokSazca sarva dharmAdavApyate // " guNapAlaH somAM nijaputrIvatpAlayati / atha tasminneva nagare brAhmaNo dhUrtI rudradattanAmA vasati / sa pratidinaM dyUtakrIDAM karoti / ekasmin divase somA mArge gacchantI dyUtakAraidRSTA / pRSTAzca te rudradattena kasyeyaM putrI ? tairbhaNitaM-somadattasya putrI / pitrA maraNasamaye guNapAlahaste dattA / sa svaputrIvadimAM pAlayati kumArikAM / teSAM vacanaM zrutvA bhaNati-rudradatto'haM vivAhayAmImAM / taiNitaM-re, ajJAnena kiM bravISi / dIkSitAdibrAhmaNairvivAhayituM yAcitA, parantu zreSThI jainaM vihAyAnyasya na prayacchati / tvaM sarvabhraSTaH / kathaM tvayA prApyate ? teSAM vacanaM zrutvA sobhimAnI san vadati-aho, mama buddhikautukaM pazyata ! avazyaM vivAhayAmIti pratijJAM kRtvA dezAntaraM gataH kasyacinmuneH samIpe mAyArUpeNa brahmacArI jAtaH / deva For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 52 samyaktva-kaumudyAM vandanAdikriyAM paThitvA vyAghuTya tatraiva nagara AgataH / guNapAlakAritacaityAlaye sthitaH / tasyAgamanaM zrutvA guNapAlazcaityAlaya AgataH / guNapAla icchAkAraM kRtvopaviSTaH / brahmacAriNA " darzanavizuddhi rastu" ityAzIrvAdo dattaH / zreSThinA bhaNitaM-bho prabho, kasyAntevAsI, kasmAtsamAgatosi ? varNinA bhaNita,-maSTopavAsino jinacandrabhadvArakasyAhamantevAsI pUrvadezaM paribhramya tIrthaMkaradevapaJcakalyANakasthAnAni samprati kunthvaradevAnAM vandanArthamAgatohaM / zreSThinA bhaNitaM-dhanyoyamasya divasAni dharmadhyAnena gacchanti / punarapi guNapAlena varNI pRSTaH-bho prabho, kva janmabhUmiH? atra nagare brAhmaNaH somazarmA / bhAryA somillA / tayoH putro rudradattoheM pitRmAtRmaraNAvasthAM dRSTvA zokena tIrthayAtrAM gataH / vArANasyAM ninacandrabhaTTArakeNa saMbodhya brahmacArI kRtohaM / kiM gAtreNa ? kiM dezena ? saMsAre kiM kasya nityamasti / ata eva mama dharma eva zaraNaM yena sarvasiddhirbhavati / - tathA coktam "dharmoyaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH saubhAgyArthiSu tatpadaH kimaparaM putrArthinAM putrakaH / rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnA vikalpainaNAM tatkiM yanna dadAti kizca tanute svargApavargAvapi // " bahudhA prazaMsya punarapi zreSThinA bhINataM-bho brahmacArin , tvayA sAvadhikaM niravAdhikaM vA brahmacarya gRhItam ? tenoktaM-sAvadhika, parantu mama svyupari vAMchA nAstiM yataH striyo hi viSamaM viSam / tathA coktam For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtiiykthaa| " kaMThasthaH kAlakUTopi zaMbho kimapi nAkarot / sopi prabAdhyate strIbhiH striyo hi viSamaM viSam // " zreSThinA'bhANi-bho, mama gRhe brAhmaNaputrI tiSThati tAM tvaM vivAhaya / zrAvakaM jJAtvA tava dadAmi / zreSThivacanaM zrutvA tenoktaM-vivAhena saMsArapAto bhavati / ata eva vivAhena prayojanaM nAsti / anyaca strIsaMgamena mayA'bhyastaM zAstramapi gacchati / tathA coktam----- " zyAJjanataMtrANi maMtrayantrANyanekadhA / vyarthIbhavanti sarvANi vanitArAdhanaM prati // " tataH zreSThinA mahatA'graheNa vivAhitaH / vivAhAnantaraM karakaMkaNasahito rudradattaH kitavasthAnaM gataH / kitavAnAmagre bhaNitaM-mayA yA pratijJA kRtA sA paripUrNA jAtA / iti zrutvA taiH prazaMsito rudradattaH / tatastasya pUrvabhAryA vasumitrA-kuTTinyAH putrI kAmalatA vezyA, tasyA gRhe punarapi saMsthitaH / rudradattasya vRttAntaM zrutvA dRSTvA ca vilakSIbhUtvA somA bhaNati-aho, mama karmaNAM svabhAvoyaM yadupArjitaM tat kathaM gacchati / zreSThinA bhaNitaM-bho putri, virodhaM mA kuru kaliyugasvabhAvoyaM / tathA coktam "zazini khalu kalaGkaH kaMTakAH padmanAle udadhijalamapeyaM paMDite nirdhanatyam / dayitajanaviyogo durbhagatvaM surUpe dhanapatikRpaNatvaM ratnadoSe kRtAntaM // " For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ___ samyaktva-kaumudyAM punA ruktam " zreyAMsi bahuvinAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakaH // " somayA bhaNitaM-bho tAta, mama manasi kimapi nAsti, kitavasya svabhAvoyam / tathA coktam " nAsti satyaM sadA caure na zaucaM vRSalIpatau / madyape sauhRdaM nAsti dyUte ca tritayaM na hi // " anyacca " kulajoyaM guNavAniti vizvAso na hi khaleSu kartavyaH / nanumalayacandanapi samutthito'gnidahatyeva / " zreSThinA kathitaM-bho putri, ajJAnatayA yanmayA kRtaM tat sarve sahanIyamiti ? evaM nirUpya bahutaraM dravyaM datvA bhaNitaM-bho putri, dAnapUjAdikaM kuru yenottamA gatirbhavati / tathA coktam / "gauravaM prApyate dAnAnna tu dravyasya saMgrahAt / sthitiruccaiH payodAnAM payodhInAmadhaH punH||" punazca " lakSmIrdAnaphalA zrutaM zamaphalaM pANiH surArIphalaH ceSTA dharmaphalA parArviharaNe krIDAphalaM jIvitam / vANI satyaphalA jagatsukhaphalaM sphItiH prabhAvonnatiH bhavyAnAM bhavazAnticintanaphalA bhUtyai bhavatyeva dhIH // " For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIyakathA / evaM zrutvA tena dravyeNa somayA jinAlayaH kAritaH / pratiSThA kAritA / pratiSThAnantaraM caturthadivase cAturvarNasaMgho yathA pratipatyA pUjitaH sammAnitazca / tadanantaramaparepi nagaralokAH, kuTTinI vasumitrA, tatputrI kAmalatA, rudradattAdayazca bhojanArtha nimntritaaH| tepi yathApratipatyA sammAnitAH / tathA coktam " nirguNeSvapi satveSu dayAM kurvanti sAdhavaH / / na hi saMharate jyotsnAM candrazcANDAlavezmani // " somAgRhAgatayA basumitrAkuTTinyA somArUpaM nirIkSya ziro dhUNitaM / aho, somA IdRvidhA sundarI vartate / yadyasyAmasau rudradatta kathamapyAsakto bhaviSyati cet tarhi kathamasmAkaM jIvitaM bhavatItyavazyaM mAraNIyA / evaM nizcitya ghaTamadhye mahAdAruNasarpa nikSipya puSpaiH saha somAhaste ghaTo datta uktaM ca-bho putri, ebhiH puSpairdevapUjA karaNIyA / somAyAH puNyamAhAtmyena sopi puSpamAlA jAtA / etadAzcarya dRSTvA mayA so ghaTe nikSipto na vetyevaM vismayaM gatA kuttttinii| somayA te trayopi bhojanavastrAbharaNAdinA sammAnitAH / anantaramAzIrvAdaM datvA sA mAlA somayA kAmalatAkaMThe nikSiptA / tatkSaNAdeva sarpo jAtaH / tena sapeNa daSTA satI sA bhUmau patitA / tataH kuTTinyA putkAraM kRtvA mAlAso ghaTe nikSipya rAjJogre nirUpitaM-deva, matputrI kAmalatA guNapAlaputryA somayA mAritA / tataH rAjJA kupitena somA AkAritA / somA rAjapAdhai samAgatA / rAjJA pRSTA-kimartha kAmalatA mAritA kAraNaM vinA ? somayoktaM-deva, mayA na mAritA / For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM ahaM jainA / jinadharmo dayAyuktaH / jIvaghAtena narakAdiduHkhaM, jIvarakSagena svargAdisukhaM bhavati / ata eva sukhArthinAM jIvaghAto meM karaNIyaH / tathA coktam pApAhuHkhaM dharmAtsukhamiti sarvajanasuprasiddhamidam / " tasmAdvihAya pApaM caratu sukhArthI sadA dharmam " tato rAjJogre pUrvavRttAntaM samastamapi somayA nirUpitaM / tataH kuTTinyA ghaTasthaH sarpo rAjogre darzitaH / somayA ghaTasthaM sarpa kare dhRtvA bAhye AkRSTaH / sa sarpaH puSpahAro jAtaH lokAgre darzitaH, kuTTinyA gRhItaH so jAtaH / evaM bahuvAraM kRtvA loko vismayaM gataH punaH kuTTinyA bhaNitaM somAyA etadeva divyaM, yadA mama putrI jIvayati tadA somA zuddhA / nAnyathA / etadvacanaM zrutvA jinastuti kRtvA jinaM hRdaye nidhAya nijakaraNa kAmalatAyAH zarIraM spRSTaM tayA, tato nirviSA jAtotthitA ca / tathA coktam ___" vighnaughAH pralayaM yAnti zAkinI bhuutpngaaH| viSaM nirviSatAM yAnti stUyamAne jinezvare // " kAmalatAM dRSTvA'bhayadAnaM datvA rAjA kuTTinI pRSTA-kimetanmamAne satyaM kathaya / tayokta-he deva, etatsarvaM mama caritraM, somA nirduSTeyamiti pUrvavRttAntaM samastamapi kuTTinyA rAjAne nirUpitam / iti dharmaprabhAvaM nirIkSya rAjJA manuSyaiH daivaizva sA somA pUjitA / aparazca devaiH paJcAzcaryANi kRtAni / tato lokairbhaNita,-maho, dharmAtkiM kiM na For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturthakathA / 67 wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwmmmmmmmmm mavati / tato bhUbhAgena rAjJA, guNapAlena, anyaizca bahubhirjinacandramaSTArakasamIpe tapo gRhItaM / kecana zrAvakA jAtAH, kecana bhadrapariNAmino jAtAH / zrImatyAryakAsamIpe rAjJI bhogAvatI, guNapAla-bhAryA guNavatI, somA, anyAzca tapo'gRhNanti sma / rudradattavasumitrAkAmalatAdibhizca zrAvakavataM gRhItam / candanazriyA bhaNitaM-bho zreSThina, etat sarvamapi mayA pratyakSeNa dRSTaM / pazcAt mama dRDhataraM samyaktvaM jAtam / tataH zreSThinA'bhANi-yattvayA dRSTaM tadahaM zraddAdhAmi, roce, icchAmi ca anyAbhizca tathaiva bhaNitaM / kundalatayA bhANataM-sarvamasatyametadRttAntaM / rAjJA maMtriNA caureNa zrutvA khamanAse bhANata-maho, iyaM pApiSThA candanazrIH pratyakSadRSTAM kathAM kathamasatyaM vadati / prabhAtasamaye gardabhasyopari caTApya nirghATayAmi / punarapi caureNa manasi bhaNitaM-nindakasvabhAvoyam / tathA coktam " yo bhASate doSamavidyamAnaM satAM guNAnAM grahaNe ca muukH| sa pApabhAvasyAtsa vinindakazca yazoSadhaH prANavadhAdgagarIyAn / / " iti tRtiiykthaa| 4-samyaktvaprAsaviSNuzriyaH kathA / tatohadAsena viSNuzrIH pRSTA-bho bhArye, samyaktvakAraNaM kathaya ! sA kathayati For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva kaumudyAM . bharatakSetre vaccha vatsa ) deze kauzAmbI purI / raajaajitnyjyH| tasya rAjJI suprabhA / maMtrI somazarmA / tasya bhAryA somA / sa maMtrI somazarmA sarvadA kupAtraviSaye rataH / ___ tasminneva nagare samAdhiguptabhaTTAraka AgataH / tannagarabAhyasthitopavanamadhye mAsopavAsapratijJA gRhItA tena / tadAgamanamAtreNa tadvanaM sazomaM saJjAtaM / yathA hi "zuSkAzokakadambacUtabakulAH khajUrakAdidrumAH jAtAH puSpaphalaprapallavayutAH zAkhopazAkhAcitAH / zuSkAbjA jalavApikA prabhRtayo jAtAH payaHpUritAH krIDantyeva surAjahaMsazikhinazcakruH svaraM kokilaa:||" punazca "jAtIcampakapArijAtakajapAsatketakImallikAH pagninyA sahitAH kSaNAMdikasitAH prApurdirephAstataH / kurvanto madhuraM svaraM sulAlataM taddhamAghAyate gAyante vihagAH parasparapare bhAtIdRzaM tddnm||" sa tapasvIhavidhaH / tadyathA" dehe nirmamatA gurau vinayatA nityaM zrutAbhyAsatA cAritrojvalatA mahopazamatA sNsaarnirvedtaa| antarabAhyaparigrahatyajanatAM dharmazatA sAdhutA sAdhoH sAdhujanasya lakSaNamidaM saMsAravicchedakam // " punaH parigrahaH For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturthakathA / " kSetraM vAstu dhanaM dhAnyaM dvipadazca catuSpadam / yAnazayyAsanaM kupyaM bhANDaJceti caturdaza // mithyAtvaM vedahAsyAdiSaTkaSAyacatuSTayam / rAgaddeSau ca saMgAH syurantaraGgAzcatudarza // micchattaM veyatigaM hAsAI chakkayaM ca NAyavvam / kohAINa catukaM caudasa abhaMtarA gNthaa||" pratijJAnantaramevaM guNaviziSTaM samAdhiguptabhaTTArakaM caryArthamAgataM dRSTvA laghukarmaNA zraddhAdisaptaguNasamanvitena, navavidhavidhAnayuktena maMtriNA, munipratilAbhato muni pratiSThApya caryA kAritA / uktaJca " zraddhA zaktiralobhitvaM dayA bhaktiH kSamA tathA / vijJAnaJceti saptaite dAtuH saptaguNA mtaaH||" punazca--- " paDigahamuccahANaM, pAdodayamaccaNaM hu paNamaM c| manavayaNakAyasuddhI, esaNasuddhI hu NavavihaM puNNaM // " maMtrI vadatyadyAhaM dhanyo jAtaH |myaady tIrthakaro dRSTaH pUjitazca / tathA coktam" sampatyasti na kevalI kaliyuge trailokyarakSAmaNiH tavAcaH paramAzcaranti bharatakSetre jagadyotikAH sadaratnatrayadhAriNo yativarAstAsAM samAlambanaM . tatpUjyA jinavAkyapUjanatayA sAkSAjinaH pUjitaH // " maMtrimAndire munidAnaphalenAmaraviracitAni paMcAzcaryANi jaataani| bhaTTArakadattAhAradAnaphalAtizayaM dRSTvA maMtrI svamanasi vadati-aho, For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM vaiSNavadharme yAni dAnAni pratipAditAni, tAni sarvANyapi dIkSitAgnihotRzrotriyatripaTikazAsanadharmakathakabhAgavattapasvivandakayogIndrAdAnAmanekadhA dattAni / tathA coktam "kanakAzvItalA nAgo ratho dAsI mahI gRham / ___ kanyA ca kapilAdhenurmahAdAnAni vai daza // " . paraM taddAnaphalAtizayaH kopi na dRSTo mayA / ityevaM manasi nizcityAparAhnasamaya upavane gatvA vidhipUrveNa bhaTTArakaM vanditvA bhaTTArakaH pRSTaH- bho bhagavan , dIkSitAdidattadAnaphalAtizayaH kopi na dRSTo mayA / bhagavAnAha-bho saciva, te kupAtrA aartraudrdhyaanyuktaaH| teSAM dAnAni deyAni na bhavanti / yo'tithirAtmAnaM yajamAnaM ca tArayati tasya dAnaM dAtavyam / tathA coktam "avadyamukta pathi yaH pravartate pravartayatyanyajanazca nispRhaH / sa eva sevyaH svahitecchunA guruH svayaM tarantArayituM kSamaH param // " anyacca " dAna dAtavyaM zIlavadbhyaH praNamya . jJAnaM jJAtavyaM bandhamokSapadarzi / devAH saMsevyA dveSarAgAhINAH svarga mokSaM gantukAmena puMsA // " For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cturthkyaa| uttamapAtramadhyamapAtrajaghanyapAtrANAmauSadhAbhayAhArazAstradAnAni yathAyogyaM dAtavyAni / tathA coktam" uttamapataM sAhU madhyamapattaM ca sAvayA bhaNiyA / aviratasammAiTI jahaNapattaM muNeyavvaM // " punazca,---- " utkRSTapAtramanagAra,-maNuvratADhayaM __ madhyaM, vratena rahitaM sudRzaM jaghanyam / nirdarzitaM vratanikAyayutaM, kupAtraM yugmojjhitaM narakapAtramidaM hi viddhi // " punazca " abhItirabhayAdA rAhArAdbhogavAnbhavet / __ ArogyamauSadhAjjJeyaM zAstrAddhi zrutakevalI // " yaH punaH-- kupAtrebhyo dAnaM dadAti sa AtmAnaM pAtraM ca nAzayati " bhasmani hutamivApAtreSvarthavyaya " iti saumanItiH* tathA ca " jAyate daMdazakasya datta kSIraM yathA viSam / tathApAtrAya yadattaM tadAnaM tadviSaM bhavet // uptaM yathoSare kSetre bIjaM bhavati niSphalam / tathApAtrAya yahattaM tahAnaM niSphalaM bhavet // " anyacca For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM " ekavApIjalaM yadvadikSau madhuratAM vrajet / ___ nimbe kaTukatAM yAti pAtrApAtreSu yojitam // " punarapi maMtrI pRcchati-bho bhagavan, yathA munidAnaphalAtizayo mayA prAptastathAnyena kenApi munidAnaphalAtizayaH prApto na vA ? bhagavAnAha-dakSiNadeze venAtaTapure rAjA somaprabhaH / rAjJI somaprabhA / sa rAjA brAhmaNabhaktaH / vipraM vihAyAnyaH kopi lokAnAM tArako na bhavatItyevaM nirUpayati / tathA coktam "gobhirvipraizca vedaizca satIbhiH satyavAdibhiH / alubdhairdAnazIlaizca saptabhirdIvyate jagat / / " ekadA tena rAjJA svamanasi vicAritamaho mayA, bahudravyamupArjitamasti / tasya dAnAdyupayogo gRhyate'nyathA nAza eva bhavati / tathA coktam "dAnaM bhogo nAzastisro gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuGkte tasya tRtIyA gatirbhavati // " iti jJAtvA bahusuvarNanAmA yajJaH kAritaH / tatrAdimadhyAvasAneSu viprANAM bahu suvarNa dadAti / ___ yajJazAlAsamIpe vizvabhUtinAmno dvijasya gRhaM tiSThati / sa vizvabhUtibhoMgopabhogeSu yamaniyamasaMyamAdiyukto nispRha-cittazca / tasya mAryA stii| tathA coktaM, bhogopabhogaH--- For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cturthkthaa| " yatsakRtsevate bhogaH sa bhAgo bhojnaadikH| bhUSAdiH paribhogaH syAtpaunaHpunyena sevanAt / / " punazca yamaniyamau--- " yamazca niyamazceti de tyAjye vastuni smRte / yAvajjIvaM yamo jJeyaH sAvadhiniyamaH smRtaH // " ekasmindine tena vizvabhUtinA khalu dhAnyasthAnaM gatvA kapotavRttyA yavA AnItA / piSTA ca taccUrNasya jalena saha piNDacatuSTayaM baddha,-mekena piNDenAgnihotraM kRtavAn / dvitIyaM piNDaM svabhojanArtha dhRtaM / tRtIyaM piNDaM svabhAryAbhojananimittaM ghRtaM / caturthapiNDamatithibhojananimittaM dhRtam / evaM vizvabhUteH kAlo gacchati / tathA coktam--- " deyaM stokAdapi stokaM na vyapekSA mahodaye / ___ icchAnukAriNI zaktiH kadA kasya bhaviSyati // " ekasmin dine vizvabhUtigRhe pihitAzravamunizcaryArthamAgataH / paramAnandena yathoktyAgamavidhinA tena vizvabhUtinA pratiSThApitaH / atithinimittaM dhRtaM piNDaM zodhitam / svanimittaM dhRtamapi piNDaM zodhitaM / tadanaMtaraM bhAryAmukhamavalokitaM dvijena / tayoktaM-dhanyAhaM tava prasAdena / mamApi caTitaM madIyaM piNDaM zodhaya / tena tadapi zodhitam / tathA coktam vazyA sutA vRttikarI ca vidyA nIrogatA sajjanasaMgatizca / iSTA ca bhAryA vazavartinI ca duHkhasya mUloddharaNAni paJca // tato munernirantarAya AhArojani / zuddhA bhikSA jAtA / tato For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 64 samyaktvakaumudyAM munidAnaphalena ratnavRSTiH, kusama vRSTiH, sugaMdhivAyu - devadundubhiH, sAdhuvAdazceti paJcAzcarya tannagare devaiH kRtam / tadanantaraM midhyAdRSTibrAhmaNaibhaNitaM rAjJogre - he rAjan, bahusuvarNayajJaphalametat / rAjA saMtuSTo jAtaH / yadA te brAhmaNA ratnAni gRhNanti, tadAGgArANi bhavanti tAni / tataH kenacidbhaNitaM - bho bhUpate, bahusuvarNayajJaphalaM naitat / kiM tarhi ? vizvabhUtibrAhmaNena munidattA hAradAnaphalametat / munidAnamAhAtmyaM jJAtvA laghukarmaNA somaprabharAjJA manasi bhaNitaM - satyametat ye zuddhabhAvanA saMyuktAsta eva dAnayogyA bhavanti, na punarArtaraudradhyAnaparAyaNA gRhiNasteSAM zubhabhAvanAbhAvAt / tathA coktam " no zIlaM paripAlayanti gRhiNastaptuM tapo na kSamA ArtadhyAnanirAkRtojjvaladhiyAM teSAM na sadbhAvanA | tathA coktam- " ityevaM nipuNena hanta manasA samyaGmayA nizvitaM nottAro bhavakUpatosti sudRDho dAnAvalambAtparaH // ata eva munInAM dAnaM dAtavyaM, mukteH kAraNaM ta eva bhavanti na gRhiNaH / 66 santaH sarvasurAsurendramahitaM mukteH paraM kAraNaM ratnAnAM dadhati trayaM tribhuvanapradyotikAye sati / vRttistasya yadunnataH paramayA bhaktArpitAjjAyate teSAM sadgRhamedhinAM guNavatAM dharmo na kasya priyaH / / " tadanantaraM karau kuDmalI kRtya vizvabhUtidvijaM prati rAjA bhaNati - bho For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturthakathA / vizvabhUte, munidattAhAradAnaphalaM mamArddha prayaccha / mayA bahu suvarNayajJaphalArddha dIyate / vizvabhUtinAmANi-bho bhUpate, dAridrayapIDitopisatpuruSo nIti parityajyAnyathA karoti kiM ? ata eva svargApavargasAdhakamAhArAbhayabhaiSajazAstramiti dAnacatuSTayaM draviNArthaM na vikriiyte| .. tato muninAthasamIpe gatvA rAjJA'bhANi-bho bhagavan, dAnacatuSTayaM gRhiNA kimarthaM dIyate ? yatinoktaM he deva, AhAradAna dehasthityartha dIyate'ta evAhAradAnaM mukhyam / yenAhAradAnaM dattaM tena sarvANi dAnAni dattAni / tathA coktam-- " turagazatasahasraM gokulaM bhUmidAnaM kanakarajatapAvaM medinI saagraantaa| surayuvatisamAnaM koTikanyApadAnaM na hi bhavati samAnaM annadAnAtpadhAnAt // " auSadhadAnamapi dAtavyaM yena rogavicchittirbhavati / tadauSadhadAnaM roge vinAze tapo japaM saMyamaM ca karoti, punaH karmakSayaM kRtvA mokSaM ca gacchati / tapasvine tena kAraNenauSadhadAnaM dAtavyam / tathA coktam--- " rogiNo bheSajaM deyaM rogo dehavinAzakaH / dehanAze kuto jJAnaM jJAnAbhAve na nivRtiH||" revatIzrAvikayA zrIvIrasyauSadhadAnaM dattam / tenauSadhadAnaphalena tIrthakaranAmakarmopArjitamata evauSadhadAnamapi dAtavyaM / ya eka jIvaM rakSati sa sarvadA nirbhayo bhavati kiM punaH sarvAn / For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudI . isake bAda rAjAne manameM vicArA-jinadharmako chor3a kara dUsare dharmoMmeM itanA camatkAra nahIM hai-aisI mAhimA nahIM haiaisA prabhAva nahIM hai / aisA nizcaya karake vaha jinamaMdirameM gayA aura vahA~ samAdhigupti muniko tathA vRSabhadAsa aura jina dattAko namaskAra kara baiTha gyaa| munirAjase usane prArthanA kIprabho, dharmake prabhAvase vRSabhadAsa aura jinadattAkA upasarga Aja dUra huaa| munirAja bole-rAjan, dharmake prabhAvase saba manorathoMkI siddhi hotI hai / saMsArameM dharmake sivA saba anitya hai| isalie dharma sAdhana sadA karate rahanA cAhie / dekhie, dhana to pairoMkI dhUlake samAna hai, javAnI parvatameM bahanevAlI nadIke vega samAna hai, manuSyatva jalabinduke sapAna caMcala hai, aura yaha jIvana phenake samAna kSaNa vinAzIka hai| aisIdazAmeM jo manuSya sthiramana hokara dharma nahIM karate ve bur3hApemeM kevala pazcAttApa hI karate haiM aura zoka rUpI anise jalA karate haiN| rAjAne pUchA-prabho, vaha dharma kisa prakAra hai ? muni mahArAjane kahA-yadi tuma saccA sukha cAhate ho, to prANiyoMkI hiMsA mata karo, parAI strIkA saMga chor3o, parigrahakA parimANa karo aura rAgAdika doSoMko chor3akara jainadharma meM prIti karousameM dRr3ha zraddhAna kro| isa dharmopadezako sunakara saMgrAmazUrane apane putra siMhazUrako rAjya sauMpakara munirAjake pAsa dIkSA grahaNa karalI / usa sayaya vRSabhadAsa seTha aura jinadattAne tathA aura aura logone bhI dIkSA grahaNa kii| antameM muni For Private And Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturthakathA / muninAtha, mama jainavrataM prayaccha / muninA jainavrataM dattam / tena svIkRtam / tadA jaino bhUtvA rAjA vadati-bho bhagavan , kIdRgvidhaM dAnaM dAtavyaM, kasmai kasmai ca dAtavyam ? muninoktam-AgamoktavidhinA dAnaM dAtavyam / tathA coktam-- " na dadyAcchaizave dAnaM na bhayAnopakAriNe / na nRtyagItazIlebhyo hAsakebhyazca dhArmikaH // " punaH " yathAvidhiM yathAdezaM yathAdravyaM yathAgamam / yathApAtraM yathAkAlaM dAnaM deyaM gRhAzrame // " vividhaM dAnaM munibhyo dAtavyam / tathA ca " vivarNa virasaM viddhamasAtmyaM prasRtaM ca yat / ___ munibhyo'nnaM na taddeyaM yacca bhuktaM gadAvaham // ucchiSTaM nIcalokArhamanyoddiSTaM vigarhitam / na deyaM durjanaspRSTaM devayakSAdikalpitam // grAmAntarAtsamAnItaM maMtrAnItamupAyanam / adeyamApaNakrItaM viruddhaM cAyathArtukam // bAlAjAnatapaHkSINavRddhavyAdhisamanvitAn / munInupacarennityaM yatastasyustapaHkSamAH // " kRpAdAnaM ca sarveSAmapi dAtavyaM / etat sarva zrutvA somaprabho rAjA'tIva pariNataH zrAvako jAtaH For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 68 www.kobatirth.org samyaktva-kaumudyAM-- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tadyathA " mithyAdRSTisahasrebhyo varameko jinAzritaH / jinAzritasahasrebhyo varameka upAsakaH // zrAvakANAM sahasrebhyo varameko hyaNuvratI / aNuvratasahasrebhyo varamako mahAvratI // mahAvatisahasrebhyo varameko jinAgamI / jinAga misahasrebhyo varamekaH sutatvavit // sutatvavitsahasrebhyo varameko dayAnvitaH / dayAnvitasamaM yAvanna bhUto na bhaviSyati // vazIkRtendriyagrAmaH kRtajJo vinayAnvitaH / niSkaSAyaprazAntAtmA samyagdRSTirmahAzuciH // " evamAdiguNopetaH somaprabho rAjA kAlakrameNoyaM tapaH kRtvA'ntaHsukhI jAtaH / etat sarvaM bahu suvarNayajJavRntAntaM zrutvA somazarmA maMtrI bhaNati -- bho bhagavan, samprati tava pAdau zaraNau, mama jinadharme prasAdaM kuru| etadvacanaM zrutvA muninA darzanapUrvakaM zrAvakatrataM dattam / zrAvakatrataM gRhItvA maMtrI vadati - bho bhagavan, ' iha janmani mama lohapraharaNe niyama' iti kASThakRpANaM kArayitvA manojJakopamadhye nikSipya rAjasevAM karoti / evaM bahukAlo jAtaH / ekadA kenacidduSTena rAjJo nirUpitaM - deva, somazarmA maMtrI kASThakhaGgena tava sevAM karoti - lohapraharaNaM vinA saMgrAme kathaM subhaTAnmArayati / ata eva deva, tava bhakto na bhavatyasau saumazarmA | For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cturthkthaa| wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww tathA coktam " tyaktvApi nijaprANAnparasukhAvaghnaM khalaH karotyeva / patitA kavale sadyo vamayati khalu makSikA hi bhoktAram // " etaddaSTavacanaM svamanasi dhRtvA rAjA tUSNIM sthitaH / ekadA rAjJA kRpANavArtA cAlitA / tataH kozAdutkhAtito nijakRpANo rAjJA samastarAjakumArANAmane darzitaH / tai rAjaputraiH prazaMsitaH kRpANaH / evaM rAjJA samastarAjakumArANAM kRpANAndRSTvA somazarmANaM maMtriNaM prati bhaNitaM-bho maMtrin , nijakRpANaM mamAgre darzaya / tadanantaramiGgitAkAraNa maMtriNA svamanasi cintitam aho, duSTavyApAroyamanyathA kathaM mama kRpANaparIkSAM rAjA karoti / tato maMtrI devaM guruzca svamAnase smRtvA bhaNati svamanasi-yadi mama devagurunizcayosti tIyaM kRpANo lohamayo bhvtu| evaM pratijJAya sakozosi stena rAjJo haste dattaH / kozAtkRpANaM rAjA yadA niSkAzayati tadAdityavaddedIpyamAno lohamayo jAtaH / tato duSTamukhamavalokya rAjA vadati-re duSTAtman , mamAro'pyanyathA nirUpitaM tvayA / aho, duSTasvabhAvo'yaM parAvaguNaM kathayituM / rAjA kupitaH / tadA maMtriNoktaM-bho rAjan , rAjA devatAsvarUpastasyAgre'satyaM kadAcidapi na vaktavyaM / tathA coktam___" sarvadevamayo rAjA vadanti vigdhA janAH / tatsarvadevavat pazyet na vyalI na jAtucit // kintu kAraNamasti / ata evAsyopari kopaM mA kuru / etena yaduktaM tat sarva satyameva / rAjJokta-maho, satpuruSoyaM, apakAriNyapi puruSe zubhaM cintayati / dhiktaM guNakAriNyapyazubha cinta For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM yati / punarapi rAjA brUte-bho saciva, kASThamayo'yaM kRpANo lohamayaH kathaM jaatH| maMtrI sarvavRttAntaM nirUpya bhaNati-bho svAmin , mama lohapraharaNe niyamosti / devagurunizcayajanitapuNyamAhAtmyena mama kASThamayaH kRpANo lohamayo jAta iti mamoparikSamAM kuru / iti zrutvA lokamaMtrI prazaMsitaH pUjitazca / devaiH paJcAzcarya kRtvA maMtrI puujitH| etat sarva dharmamAhAtmyaM dRSTvA zrutvA cAnitaMjayo rAjA lokAgre nirUpayati-aho, jinadharma vihAyAnyo dharmo durgatiM na vidArayati / asmin bhavepi sukhaM nAsti ityevaM bhaNitvA vairAgyaparAyaNena rAjJA svaputra zatrujayaM rAjye saMsthApya, somazarmamaMtriNA svaputraM devazarmaNa maMtripade saMsthApya, rAjJA mantriNA'nyaizca bahubhiH samAdhiguptabhaTTArakasamIpe tapo gRhItaM / kecana zrAvakA jAtAH / kecana bhadrapariNAminazca jAtAH / rAzyA suprabhayA, mantrimAryayA somayA, anyAbhizca bahvIbhirabhayamatyAryikAsamIpe tapo gRhItam / kAzcana zrAvikA jAtAH / viSNuzriyA bhaNitaM-bho svAmin , etanmayA sarvamapi pratyakSeNa dRSTaM / tadanantaraM mama dRDhataraM samyaktvaM jAtam / etat sarva zrutvA'haMhAsenoktaM-bho bhArye, yattvayA dRSTaM tatsarvamahaM zraddadhAmi, icchAmi, roce / anyAbhizca tathaiva bhaNitaM / kundalatayokta-metat sarvamasatyamata eva nAhaM zraddadhAmi, necchAmi, na roce / etavRttAntaM rAjJA maMtriNA caureNa ca zrutvA svamanasi bhaNitaM-viSNuzriyA pratyakSeNa dRSTaM, tat kathAmayaM pApiSThA vyalIkamiti nirUpayati / prabhAtasamaye gardabhe caDhA For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcamakathA | gyAsyA nigrahaM kariSyAmo vym| punarapi caureNa svamanasi cintitamaho, khalo jAtyuttamapi san svabhAvaM na tyajati / tathA coktam " candanAdapi sambhUto dahatyeva hutAzanaH / viziSTa kulajAtopi yaH khalaH khala eva saH // " iti caturthI kathA | 71 5 - samyaktva prAptanAgazriyaH kathA / tato nAgazriyaM prati bhaNitaM bho bhArye, svasamyaktvagrahaNakAraNaM kathaya / sA kathayati kAzIviSaye vArANasyAM puri somavaMzodbhUto rAjA jitAriH / rAjJI kanakcitrA / putrI muMDikA / sA muMDikA pratidinaM mRttikAM bhakSayati / atotirogapIDitA babhUva / rAjamaMtrI sudarzano / bhAryA sudarzanA / ekadA vRSabhazriyA''ryikayA sA muMDikA pratibodhya jainI kRtA / satpuruSANAM svabhAvoyaM yat paropakAraM karoti / tadanantaraM niratIcAraM zrAvakatrataM pratipAlayantI vratamAhAtmyena nIrogA jAtA / tadA''ryikayoktaM - yo niravadyavataM pAlayati sa svargAdibhAjanaM bhavati, rUpasya kA vArtA / jitAriNA putryA agre vivAhArthaM sarvepi rAjakumArA darzitAH svayaMvare / tasyA manasi kopi na pratibhAsate / tato rAjaputrAH svasthAnaM jagmuH / ekadA tuMDaviSaye cakrakoTanAmni nagare rAjA bhagadattaH dAnazUro rUpalAvaNyAdi - For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 72 samyaktva-kaumudyAM I guNopetaH samastavastuparipUrNaH, parantu jAtihInaH / tasya rAjJI lakSmImatiH / maMtrI subuddhiH / tasya bhAryA guNavatI / tena bhagadattema sA muMDikA yAcitA / jitAriNA'bhANi - re'janman, yA sutottamarAjaputrebhyo na dattA, bhagadatta tava pApiSThasya kathaM tAM putrIM dAsyAmi / tenoktaM - bho rAjan guNena bhavitavyaM kiM janmanA ? jitAriNoktaMraNamadhye tava vAJchitaM sarvamapi dAsyAmi / etadvacanaM zrutvA mahAkopaM kRtvA bhagadatto rAjA jitAryupari calitaH / subuddhinA bhaNitaM - he bhagadatta, samastayuddhasAmagrIM kRtvA gamyate / anyathA nAza eva bhavati / d tathA coktam www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " svakIyabalamajJAtvA saMgrAmArthaM tu yo naraH / gacchatyabhimukho nAzaM yAti vahnau pataMgavat // " uktaM ca - yathA rAjA bhRtyairvinA na zobhate, yathA ca raviraMzarahito na zobhate tadvadekena balavAn na, samudAyena balavAn bhavet / yathA tRNai rajjuM kRtvA nAgo badhyate / (( evaM jJAtvA narendreNa bhRtyA kAryA vicakSaNAH / kulInAH zauryasaMyuktAH zaktA bhaktAH kramAgatAH // bhagadattena rAjJoktaM- bho subuddhe, hitarUpeNa yaduktaM tvayA tat sarvamapi satyamata eva hitacintakasya vacanaM svIkAraNIyamanyathA virUpakameva bhavati / tataH sarvasAmagrI melayitvA nirgamanodyogaH kRtaH / etasmin prastAve lakSmImatyA rAjJyA bhaNitaM - bho svAmin / For Private And Personal Use Only d'
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paMcamakathA / kimarthaM nirartho durAgrahaH kriyate ? yatrobhayoH sAmyaM tatra vivAhamaitryAdikaM bhavati nAnyathA ata evAyuktaM na kartavyaM / uktaM ca avyApAreSu vyApAra yo naraH krtumicchti| sa eva maraNaM yAti kIlotpATIva vAnaraH // bhagadattenoktaM-bho mUrkhe, puruSapuruSAntare kAraNamasti / jitAriNA yuddhamadhye sarvamapi dIyate, mamAgre evaM nirUpitaM / adyAhaM tathA na karomi cet tatonyeSAmapi bhUpatInAmahaM na bhavAmi mAnyaH / uktaM ca " yajjIvyate kSaNamapi prathitairmanuSyaiH vijJAnazauryavibhavAryaguNaiH sametaiH / tasyaiva jIvitaphalaM pravadanti santaH ___ kAkopi jIvati ciraM ca baliM ca bhute // " tato mahAsambhrameNa nirgataH / lakSmImatyA bhaNitaM- ' yadbhAvyaM tadbhaviSyati' / nirgamanasamaye zubhazakunAni jAtAni / tadyathAdadhidUrvAkSatapAtraM, jalakuMbheSu daMDapadmanI, prasUtavatI strIH, vINAprabhRtikamane sudarzanaM jAtam / kenacit puruSeNAgatya jitarirAjJogre nirUpitamekAntena-deva, bhagadattarAjJo balamAgatam / garvAnvitena rAjJA bhaNitaM-re varAka, sa kopi mahItale'sti yo mamopari calati ? ahaM jitArinAmeti / For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 samyaktva-kaumudyAM tathA coktam " dRSTaM zrutaM na kSitilokamadhye __ mRgA mRgendropari sNclnti| vidhuntudasyopari candramAauM kiM vA biDAlopari mUSakAH syuH // kiM vainateyopari kAnveyaH kiM sArameyopari lNbkrnnH| kiM vai kRtAntopari bhUtavarNaH kiM kutra sainyopari vAyasAH syuH // " yAvad bhAskaro nodeti tAvattamaH / ityevaM yAvad bhaNati tAvad guptavRttyAgatya vArANasIpuraM veSTitaM bhagadattena rAjJA / kolAhalaM zrutvA mahatA saMbhrameNa caturaMgabalena nirgato jitAriH / nirgamanasamaye'pazakunAni jAtAni / tathA coktam " akAlavRSTistvatha bhUmikampo nirghAta ulkApatanaM pracaNDam / ityAdyaniSTAni tato babhuvu nivAraNArthe suhRdo yathaiva // " asmin prastAve sudarzanamaMtriNA bhaNitaM he deva, kanyAM datvA sukhena sthIyate / tathA coktam " kSanti dezaM grAmeNa grAmamekaM kulena c|| kulamekena cAtmAnaM pRthvItyAgena pNdditaaH||" For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paMcamakathA | jitAriNoktaM-re maMtrin, kimarthaM vibheSi ? mama khaGgaghAtaM soDhuM kaH samarthaH / tathA coktam yataH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 77 " kosmin loke zirasi sahate yaH pumAn vajraghAtaM kostIdRgyastarati jaladhiM bAhudaNDairapAram / kostyasminyo dahanazayane sevate saukhyanidrAM grAsairgrAsaurgalati satataM kAlakUTaM ca kopi // punamaitriNA'samasannAhasaMyuktaM paradalaM dRSTvA nirUpitaM deva, bahubala samAgataM yuddhaM na kriyate / jitAriNoktaM- mantrin, 'satvena siddhi - jayazva na bahusAmagryA yaduktaM ' / tato bhagadattena dUtaH preSitaH / dUtalakSaNaM - I etAdRzo dUtaH prasthApitaH / yaduktam---- " meghAvI vAkpaTuzcaiva paracittopalakSakaH / dhIro yathoktavAdI ca etaddUtasya lakSaNam // " 66 purA dUtaH prakartavyaH pazvAd yuddhaH prakAzyate / dUtena sabalaM sainyaM nirbala jJAyate dhruvam // " tena dUtena jitArirAjJo gatvoktaM- he rAjan, muMDikAM pradAya bhagadattanarendrasya sukhena rAjyaM kuru / anyathA nAzo bhavati / 75 " anucitakarmAraMbhaH svajanavirodho balIyasAM sparddhA / pramadAjanavizvAso mRtyordvArANi catvAri // " For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM rAjJoktaM-re varAka, kiM jalpasi | raNe mamAgre na sthAsyantyete / 'yad bhAvi tad bhavatu' kiMtu na dadAmi sutAmiti svakIyAM pratijJA sarvanAzepi na tyajAmi / yanmahat puruSeNAGgIkRtaM tanna tyajati / tadA rAjJA kruddhena dUtamAraNAya bhaTAH samAdiSTAH / tato maMtriNA maMtritaM dUta mAraNamanucitaM / yaduktaM-bho rAjan, dUtahananAt samaMtrI rAjA narakaM bajati / rAjAnaM vijJApya dUto nirghATito maMtriNA / tato dUtenAgatya bhagadattAne kathitaM-deva, jitAriH svabhujabalena kimapi na gaNayati / tato bhagadatto yuddhArtha calitaH / jitArirapi sammukho bhUtvA sthitaH / tasmin samaye kiM kiM jAtaM, tadyathA-- "dikcakra calitaM bhayAjjalanidhirjAto mahAvyAkulaH - pAtAle cakito bhujaMgamapatiH kSoNIdharAH kampitAH / bhrAntA supRthivI mahAviSadharAH veDa vamantyutkaTaM vRttaM sarvamanekadhA dalapaterevaM camUnirgame // " bhagadattasainyaM nirjitaM dRSTvA maMtrI jagAda-he jitAre, rAjan , pazya svasainye trAso'bhUt / ato na sthIyate / rAjJA jalpitaM he maMtrin , kimartha kAtaro bhavasi ? ubhayathApi varaM / uktaM ca" jite ca labhyate lakSmIH mRte cApi surAGganA / kSaNavidhvaMsinaH kAyAH kA cintA maraNe raNe // " punamaitriNA nigaditaM-he rAjan , jIvannaro bhadrazatAni pazyet / For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pNcmkthaa| taduktam "netA yatra bRhaspatiH praharaNaM vajraM surAH sainikAH __ svargo durgamanugrahaH khalu harerAvaNo vAraNaH / ityAzcaryabalAnvitopi balabhid bhagnaH paraiH saMgare ___ tadyuktaM nanu daivameva zaraNaM dhik dhik vRthA pauruSam // " bhagadatto jitAripRSThe lagnaH / maMtriNA niSiddhaH / taduktaM " bhIruH palAyamAnopi nAnveSTavyo balIyasA / kadAcicchUratAM yAti maraNe kRtanizcayaH // " etajjanavyatikaraM zrutvA dRSTvA ca muMDikA jinadevaM hRdi smRtvA pratyAkhyAnaM kRtvA parameSThimaMtramuccArya kUpe patitA / samyaktvaprabhAvAjalaM sthalaM jAtam / tasyopari ratnagRhaM / tanmadhye siMhAsanaM / tasyopari niviSTA sItAvat sthitA sA muMDikA / devaiH paJcAzcarya kRtam / ito bhagadattena rAjJA pratolI vidArya sarvamapi puraM luTitumArebhe / yAvajjitArimandire bhagadattaH pravizati tAvad devatayA staMbhitaH / tasmin prastAve kenacit puruSeNa bhagadattamaNDalezvarasyAgre muMDikAvRtAnto vihitaH / tacchrutvA pratyakSeNa dRSTvA madavarjito bhUtvA vinayapUrva muMDikAyAH pAdayoH patitaH bhagadatta uktavAMzca-bho bhagini, yanmayA kRtaM tadajJAnatayA, tat sarva sahanIyamityAdi nirUpya dharmadvAraM gatvA jitArirapyAkAritaH / Agatasya tasyAne tathaivoktavAn / tato For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 78 www.kobatirth.org samyaktva-kaumudyAM "7 vairAgyabhara bhAvitAntaHkaraNo bhagadattaH paThati sma - jinokto dharmaH prANinAM hitaM kiM kiM na karoti, yata uktaM - " soyaM saMsArasiMdhau niviDataramahAkarmakAntAravahniH / evaM dharma eva sahAyaH / tataH svasvaputrAya rAjyaM vitIrya bhavadattajitArimaMDikAdibhiH pravRjyA gRhItA / anyeSAM bahUnAM jIvAnAM dharmalAbho jAtaH / nAgazriyA bhaNitaM he svAmin, sarvametat pratyakSeNa dRSTaM, ato mama dharme matirdRDhatarA jAtA / mayA samyaktvaM gRhItaM / tatorhaddAsenokta - metat satyamato roce, zraddadhAmi, anyAbhizca tathaivAktaM / tataH kundalatayoktaMsarvamasatyamato na zraddadhAmIti / rAjJA maMtriNA ca cintitaM duSTeyaM / prabhAte gardabhaM caDhAyyAsyA nigrahaM kariSyAmo vayaM / punarapi caureNa vimRSTaM durjanasvabhAvoyaM / yaduktam- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " na vinA parivAdena ramate durjano janaH / kAkaH sarvarasAnbhuktvA vinA medhyaM na tRpyati // " iti paJcamI kathA / 6- samyaktvamAptapadmalatA - kathA / tato'rhaddAsaH padmalatAM pRcchati - bho bhAyeM, tvamapi svasamyaktvakAraNaM kathaya / sA karaiH saMyojya kathayati - aMgaviSaye caMpApure rAjA dhADivAhanaH / rAjJI padmAvatI / zreSThI vRSabhadAso mahAsamyagdRSTi samastaguNasampannaH / bhAryA padmAvatI / putrI For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThakathA / padmazrIrmahArUpavatI / tasminneva nagare'parazreSThI buddhadAso bauddhadharmamadhye prasiddhadAtA / bhAryA buddhadAsI / putro buddhasiMhaH / sa buddhasiMho nijamitrakAmadevena sahaikadA kolAhalena jinacaityAlaye gataH / tatra devapUjAM kurvatI mahArUpavatI padmazrIstena buddhasiMhena dRSTA / zyAmA sA rUpayauvanasampannA, madhuravAk, kuMbhastanI, bimboSThI, candravadanA ca / evaM vidhaM padmazrIrUpamavalokya nIcaH kAmAndho jAtaH / mahatA kaSTena nijagRhaM gatvA zayyopari patitaH / cintAprapannaM putraM dRSTvA mAtrA bhaNitaM -re putra, kena kAraNena tava bhojanAdikaM na pratibhAti / mahatI cintA vidyate tava / kAraNaM kathaya / lajjAM muktvA buddhasiMhanoktaM - he mAtaryadA vRSabhadAsazreSThiputrI padmazriyamahaM vivAhayiSyAmi tadA mama jIvitaM nAnyathA / evaM zrutvA buddhadAsyA nijasvAminAgre putravRtAntaM sarvamapi nirUpitaM / pitrAgatya bhaNitaM-re putra, madyamAMsAhAriNo'smAn sa vRSabhadAsa cAMDAlavat pazyati, tava kathaM kanyAM prayacchati / ata eva sAdhyavastuviSaye AgrahaH kriyate nAnyatra / anyacca " yayoreva samaM zIlaM yayeoreva samaM kulam / yayoreva guNaiH sAmyaM tayormaitrI bhaveddhruvam // 77 79 1 putreNokta - kiM bahu jalpanena, tayA vinA na jIvAmi / pitrokta - maho, viSamaM kAmasya mAhAtmyaM / kAmavahnipradIpito'mRtasiJcanenApi na zAmyati / 66 tAvaddhatte pratiSThAM pariharati manazvApalaM caiva tAva - tAvasiddhAntasUtraM sphurati hRdi paraM vizvatatvekadIpam / kSINAkUpAravelAvalayavilasitairmAninInAM kaTAkSai ryAvanno hanyamAnaM kalayati hRdayaM dIrghalolAyitAni // " For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 80 samyaktva-kaumudyAM mUrkhoyaM sarvamapi susAdhyaM na tu mUrkhacittaM / tathA coktam -- www.kobatirth.org "" " prasahyamaNimuddharenmakaravakvadaMSTrAMkurA - tsamudramapi saMtaretpracaladurmimAlAkulam / bhujaMgamapi kopitaM zirasi puSpavadAdhArayena tu pratiniviSTamUrkhajanacittamArAdhayet // " yo yasya svabhAvastaM sa zatairapi zikSAvacanairna tyajati / pitroktaM - bho putra, sthirI bhava / tatkArya krameNa kariSyAmi / tathA coktam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (( krameNa bhUmiH salilena bhidyate krameNa kArya vinayena siddhayati / krameNa zatruH kapaTena hanyate tathA ca krameNa mokSaH sukRtena gamyate // " I ityevaM nirUpya mahatA prapaJcena pitRputrau jainau jAtau / tayojainatvaM dRSTA vRSabhadAsazreSThI mahAsaMtuSTo bhUtvA bhaNati - aho, etau dhanyau, mithyAtvaM parityajya sanmArge lagnau / iti buddhadosana saha mahatI maitrI jAtA / " dadAti pratigRhNAti guhyamAkhyAti pRcchati / bhuGkte bhojayate caiva SaDvidhaM prItilakSaNam // " ekadA tena vRSabhadAsazreSThinA buddhadAsaH svagRhe bhojanArtha For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra .81 mAnItaH / bhojanasamaye sa buddhadAso bhojanaM na karoti / vRSabhadAsenoktaM- bho buddhadAsa, kimarthaM bhojanaM na karoSi ? tenoktaM- yadi mama putrAya svakIyAM putrIM dadAti cet tadA bhujyate nAnyathA / uktaM ca ---- www.kobatirth.org vRSabhadAsenoktam - aho, suhRdo yeSAM gRha Agacchanti te dhanyA, ata eva vayaM dhanyAH / avazyaM dAsyAmi putrIM / tataH zubhadine vivAho jAtaH / tataH padmazriyaM gRhItvA buddhasiMhaH svagRhaM gataH / punarapi buddhabhaktau jAtau / tat sarvaM dRSTvA zrutvA ca vRSabhadAsazreSThI vikhinno bhUtvA vadatyaho, gUDhaprapaJcaM kopi na jAnAti / punazca - 66 SaSThakathA / 66 ' suguptasyApi daMbhasya brahmApyantaM na gacchati / kauliko viSNurUpeNa rAjakanyAM niSevate / " punazca - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyAmavizvAsavilAsamandirAM durAzayo yaH kurute dhanAzayA / sonarthasAraM na patantamIkSate yathA biDAlo laguDaM payaH pivan // " " prANAntepi na bhaGktavyaM gurusAkSizrutaM vratam / vratabhaGgo hi duHkhAya prANA janmani janmani // " ityevaM nirUpya vRSabhadAsaH zreSThI tUSNIM sthitaH / ekadA buddhadAsasya yo guruH padmasaMghastena padmazriyaM prati bhaNitaM - bho putra, sarva 6 For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva kaumudyAM dharmANAM madhye bauddhadharma eva dharmo nAnyaH / padmazriyoktaM he padmasaMgha, sanmArga parityajya nIcamArga kathaM mama manaH pravartate / tathA coktam ." vanepi siMhA mRgamAMsabhakSakAH bubhukSitA naiva tRNaM caranti / evaM kulInA vyasanAbhibhUtA na noMcakarmANi samAcaranti // " anyacca " adyApi rakSati haraH kila kAlakUTaM ___kUrmoM bibharti dhariNIM khalu pRSThabhAge / aMbhonidhirvahati duHsahavADavAgnimaMgIkRtaM sukRtinaH paripAlayanti // " tathA ca "niHsaubhAgyo bhavennityaM dhndhaanyaadivrjitH| bhItamUrtiH sadA duHkhI vratahInazca mAnavaH // " AtmanA svahitamAcaraNIyaM kiM kariSyati jano bahujalpaH / vidyate na hi kazcidupAyaH sarvalokaparitoSakaro yH|| tatpadmazrIvacanaM zrutvA padmasaMghaH svagRhaM gataH / ekadA padmazrIpitA vRSabhadAso mRtvA svarga gataH / duHkhena padmazrI For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThakathA | 83 I ratIva duHkhinI jAtA / ekadA varaM prApya buddhadAsenoktaM - he vadhU, ma guruNA tava piturjanma kathitaM mRtvA vanamadhye mRgobhUt / etadvacanaM zrutvA manasi mahAkrodhaM kRtvA pratAraNaparaM vacanamabhANi padmazriyA - yadbhavatAM gurava evaMvidhA jJAtAro bhavanti tarhi mayA bauddhavrataM gRhyate / ityevaM nirUpya teSAM bauddhayatInAM bhojanArthamAmantraNaM dattaM / te sarvepi harSitAH samAgatAH / tato mahatAdareNa nijagRhamadhya upavezitAH pUjitAzca / bAhyapradeze teSAM vAmapAdasyaikaikaM pAdatrANaM gRhItvA sUkSmaM yathA bhavati tathotkRtya bhojanaM madhye nikSipya sarvepi bhojanaM kAritAH prazaMsitAzca / gaMdhalepatAmbUlAdikaM sarvamapi kRtvA bhaNitaM - prAtarmayA bauddhavrataM gRhyate / tairuktaM - tathAstu / tato nirgamanasamaya ekaikaM pAdatrANaM na pazyanti / kheTake pravyaktamasmAkaM pAdatrANamekaikaM kena nItametat kolAhalaM zrutvA padmazriyA bhaNitaM - bhavanto jJAnino jJAnena pazyantu / tairukta - mevaMvidhaM jJAnaM nAsti / padmazriyA bhaNitaM - svasvodarasthitaM pAdatrANaM na jAnanti kathaM mama piturgatijJAtAraH ? tairuktaM kiM pAdatrANamasmAkamudare tiSThati ? padmazriyoktamatra kiM saMdehosti ? evaM nirUpya vAmitAH / sUkSmaM carmakhaMDaM dRSTvA lajjitAH / tadanantaraM buddhadAsasyAgre nirUpitaM -re pApiSTha, tavopadezena padmazriyA yadavAcyaM tatkRtam / etat sarva jJAtvA sarvasvaM gRhItvA buddhadAsena nijagRhAt padmazrIbuddhasiMhau niHsAritau / padmazriyoktaM - he buddhasiMha, mama mAtRgRha AvAM gacchAvaH / tenoktaM - paraM bhikSATanaM karomi na gotramadhye gacchAmi / For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM tathA coktam " varaM vanaM vyAghragajendrasevitaM drumAlaye patraphalAdibhojanam / tRNeSu zayyA varajIrNavalkalaM __ na bandhumadhye dhanahInajIvitam // " tato dezAntare calitau dvau grAmAhvahiH sArthavAhayormilitau / padmazrIrUpaM dRSTvA tau sArthavAhI parasparaM lobhaM gatau / paraspareNa viSAnnaM bhuktvA mRtau / buddhasiMho bhAryayA nivAritopi rAtrau viSAnnaM bhuktvA macchI gataH / nijasvAmizokaM kurvantyA padmazriyA vibhAvarI nirgamitA / prabhAte kenacid buddhadAsasyAgre nirUpitaM-he buddhadAsa, tava putro mRtH| etat vacanaM zrutvA mahAzokaM kRtvA ca tatraivAgatya bhaNitaM-he zAkini, tvayA mama putro bhakSitaH / etau sArtha. vAhau ca bhakSitau / kiM bahunoktena mama putramutthApaya, anyathA tava nigrahaM kariSyAmItyevaM nirUpya tasyAH pAdamUle putraM saMsthApya rodanaM kRtavAn / padmazriyA bhaNitaM-mama yaH karmodaya AgataH sa kena nivAryate / evaM nizcitya kRtAJjalirbhUtvA sA bhaNati-yadi mama manasi jinamArganizcayosti, yadyahaM pativratA bhavAmi, yadi mayA rAtribhojanAdikaM niSiddhamasti, tarhi bho zAsanadevate, mama bhartA jIvatu / ete sarvepi sArthavAhA jIvantu / tatastasyA vratamAhAtmyena sarvepyutthitAH / tato nagarajanairabalAbAlagopAlAdibhiH prshNsitaa| aho dhanyeyaM, IdRmvidhe rUpe satyapi sAdhutvaM tadAzcarya / For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSThakathA / uktazca " kiM citraM yadi rAjanItinipuNo rAjA bhaveddhArmikaH kiM citraM yadi vedazAstranipuNo vipo bhavet paMDitaH / taccitraM yadi rUpayauvanavatI sAdhvI bhavet kAminI ___ taccitraM yadi nirdhanopi puruSaH pApaM na kuryAdyataH // " etadAzcarya kRtvA pUjitA lokairapi / tato devaiH paJcAzcarya kRtvA pUjitA padmazrIH / etat sarva pratyakSeNa dRSTvA zrutvA ca vairAgyaparaH san dhADivAhano rAjA vadati-aho, jinadharma vihAyAnyatra sarveSTaM na labhyate / ata evAsau svIkartavyaH / tataH svaputraM nayavikramaM rAjye saMsthApya dhADivAhanena rAjJA'nyaizca bahubhiryazodharamunipArzve tapo gRhItam / buddhadAsabuddhasiMhAdayazca zrAvakA jAtAH / kecana bhadrapariNAmino jAtAH / rAjJI buddhadAsI, vRSabhadAsabhAryA padmAvatI, padmazrIprabhRtayazca sarasvatyaryikAsamIpe tapo jgrhH| padmalatayoktaM he svAmin, etata sarva mayA pratyakSeNa dRSTamato mama dRDhataraM samyaktvaM jAtam / arhahAsenoktaM-bho bhAyeM, yattvayA dRSTaM tadahaM zraddadhAmi, icchAmi, roce / anyAbhizca tathaiva bhaNitaM / tataH kundalatayoktaMsarvametadasatyam / etat sarvamapi rAjJA maMtriNA caureNa ca zrutvA svasvamanasi bhaNita-maho, padmalatayA yat pratyakSeNa dRSTaM tadasatyamiti kathamiyaM pApiSThA kundalatA nirUpayati / prabhAtasamaye gardabhe caTApyAsyA nigrahaM kariSyAmo vayam / punarapi caureNesvamanasi bhaNitamaho, duSTasvabhAvoyam / iti SaSThI kthaa| For Private And Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva kaumudyAM 7-smyktvpraaptknkltaa-kthaa| punarapyahaMdAsazreSThI kanakalatAM prati bhaNati- bho bhArye, mamAgre nijasamyaktvagrahaNakAraNaM kathaya / mA kathayati__ avantiviSaye ujjayinInagare rAjA narapAlaH / rAjJI madanavegA / maMtrI madanadevaH / bhAryA somA / zreSThI samudradattaH / bhAryA sAgaradattA / putra umyH| putrI jindttaa| kauzAmbInagare jinadattaparamazrAvakasya vivAhayituM dattA / sa umayaH saptavyasanAbhibhUto jAtaH / pitRmAtRbhyAM nivAritopi durvyasanaM na muzcati / tAbhyAmamANi-upArjitaM ko laMghayati / pratidina nagaramadhye cauravyApAraM karoti / paradravyApahAraM kriyamANamumayaM rAtrau yamadaMDatalavareNa dRSTvA zreSThipratipannena bahuvArAnmocito na mAritaH / yamadaMDena bhaNita-maho, ekodarotpannA api na sarve sadRzA bhavanti / jinadattA sAdhvI jAtA, asau mahA pApIyAn jAtaH / tathA ca " vallI jAtA sadRzakaTukA stumbikA stumbinInAM __ zabdAyante sarasamadhuraM zuddhavaMze vilnaaH| anyai mUDhaivapuSi nihatA dustaraM tArayanti teSAM madhye jvalitahRdayAH zoNitaM saMpibanti // " (?) ekadA yamadaMDena rAjJo hasta umayaM datvA bhaNitaM-deva, rAjazreSThisamudradattasya putroyamumaya nAmeti sahasradhA nivAryamANopi taskaravyApAraM na tyajati / adhunA devasya manasi yadvidyate tat karotu / rAjJoktaM-samudradattasyaikadezaguNopi nAsti kathaM tasya putra For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamakathA / mavatIti / tataH samudradattamAkArya bhaNitaM rAjJA-mo samudradatta, enaM duSTaM svagRhAnnirghATaya, no cedanena saha tavApyabhimAnahAnirbhaviSyati / tathA ca "durjanajanasaMsarge sAdhujanasyApi doSamAyAti / dazamukhakRtAparAdhe jaladhigaMbhIrabandhana prAptaH / / sarvathA'naSTanaikaTayaM vipade vratazAlinAm / vArihAraghaTIpArzve tADyate pazya jhllrii||". svabhAryA prati samudradatto bhaNati-bho bhAyeM, asau jhaTiti nirghATanIyonyathA virUpakaM bhavitumarhati / tathA coktam " utkocaM prItidAnaM ca dyUtadravyaM subhASitam / caurasyArthavibhAgaM ca sadyo jAnAti paNDitaH / / " " tyajedekaM kulasyArthe " iti| tathA ca bahubhirna viroddhavyaM durjayo hi mahAjanaH / sphurantamapi nAgendraM bhakSayanti pipIlikAH // " tato nijagRhAnnirghATita umayaH samudradattena / tato mAtA duHkhinI bhUtvA bhaNati / tathA ca" jalanidhiparataTagatamapi karatalamAyAti yasya bhavitavyam / kastalamatamapi nazyati yasya ca bhavitavyatA nAsti / " For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM tato nirgatya sArthavAhena sahomayaH svabhaginIsamIpe kauzAmbI nagarI gataH / jinadattayA svabandhumavalokya virUpakA vAtI ca zrutvA mandAdaraH kRtaH / tathA coktam " vArtA ca kautukavatI vizadA ca vidyA lokottaraH parimalazca kurNgnaabheH| tailasya binduriva vAriNi durnivAra metat trayaM prasaratIti kimatra citram // " umayenoktaM-mandamAgyohaM / mamAtrApyApanna tyati / tathA coktam " khalvATo divasezvarasya kiraNaiH santApito mastake chAyArtha samupati satvaramasau bilvasya mUlaM gataH / tatroccairmahatA phalena patatA bhagnaM sazabdaM ziraH prAyo gacchati yatra bhAgyarahitAstatrApadAmAspadam // " punazca " kaivartakarkazakaragrahaNacyutopi jAle punarnipatitaH zapharo varAkaH / jAlAttato vigalito gilito bakena vAme vidhau bata kuto vyasanAnivRttiH // " punarapi vairAgyaparAyaNonomayenokta-maho kaSTaM khalu parAzrayaH / For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tathA coktam- www.kobatirth.org " uDugaNaparivAro nAyakopyauSadhInAmamRtamayazarIraH kAntiyuktopi candraH / bhavati vigatarazmirmaNDalaM prApya bhAnoH parasadananiviSTaH ko na dhatte laghutvam // " tathA coktam saptamakathA / ityevaM nirUpya jinAlayaM gataH / tatra zrutasAgaramunisamIpe dharmazravaNaM kRtvA saptavyasananivRttiM kRtvA darzanapUrvakaM zrAvakatrataM gRhItvA ca zrAvako jAtaH / aparamapyajJAtaM phalabhakSaNatrataM gRhItaM / guNinAM prasaMgena guNahInA api guNino bhavanti / - punazca-- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH sanmArgasthamumayaM jJAtvA mahatA gauraveNa svagRhamAnItaH / tasya bahudravyaM dattam / " yAnti nyAyapravattasya tiryaJcApi sahAyatAm / apanthAnaM tu gacchantaM sodaropi vimuJcati // " pAtitopi karAghAtairutpatatyeva kaMdukaH / prAyeNa sAdhuvRttAnAmasthAyinyo vipattayaH // 27 > 89 ekadojjayinInagarAnsArthavAhAH samAgatAH / taiH sanmArgastha - I mumayaM dRSTvA prazaMsitaH / tvaM dhanyosi tvamuttamasaMge uttamo jAtosa, ityevamanekadhA stutaH / tathA coktam " saMtaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na zrUyate muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate / For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM svAtau sAgarazuktisaMpuTagataM muktAphalaM jAyate pAyeNAdhamamadhyamottamaguNAH saMsargato jAyate // " punazca-- " yathA candraM vinA rAtriH kamalena sarovaram / tathA na zobhate jIvo vinA dharmeNa sarvadA // " tato bahutaraM krayANakaM gRhItvA sArthavAhaiH saha nijanagaraM prati nirgata umayaH / ekasmin dine katipayajanaiH saha mAtRpitRdarzanautsukyAtizayenomayo'grato bhUtvA nirgataH / rAtrau pramAdavazAt mArga parityajya mahATavyAM patitaH / prabhAte sUryodayo jAtaH / tataH kSudhAdiparipIDitairmitrai rUparasagaMdhavarNasvAdayuktAni maraNakAraNAni kiMpAkasya phalAni dRSTvA makSitAni / tadanantaramumayasya dattAni / tenoktaM-kinAmadheyAni ? tairuktaM-nAmnA kiM, kaTukanIrasadurgaMdhasvAdarahitAni evamAdIni parityA jyAnyAni phalAni bhakSayitvA''tmAnaM saMtapya / umayenoktaMajJAtaphalAnAM bhakSaNe mama niyamosti / na bhakSitAni / tataH sahAyAH sarve mUchitAH santo bhUmau patitAH / teSAM zokena duHkhI bhUtvomayo vadati-aho, IdRvidhasya phalasya madhye kAlakUTamasti ko jAnAti / tadanantaramumayasya vratanizcayaparIkSaNArtha manojJaM strIrUpaM dhRtvA vanadevatayA''gatya bhaNitaM-re pathika, asya kalpavRkSasya phalAni kimarthaM na bhakSitAni ? tava mitrairyAni phalAni bhakSitAni tAnyanyAni viSavRkSasya phalAni / asau kalpavRkSaH / asya vRkSasya phalAni puNyairvinA na prApyante / asya vRkSasya phalAni For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tathA ca- www.kobatirth.org saptamakathA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yo'tti sa sarvavyAdhirahito bhavati / na kadAcidapi mriyate / dukhaM na vilokayati, jJAnena sacarAcaraM jAnAti / pUrvamatIva vRddhA, indreNaitatphalabhakSaNArthamahamatra sthApitA / etat phalabhakSaNenAhaM navayau - vanA jAteti / etadvacanaM zrutvomayenoktaM - bho bhagini, mamAjJAtaphalabhakSaNe niyamosti, kimetairatizayaiH / kiMtu yallalATalikhitaM tadeva bhavati nAnyaditi kiM bahujalpitena / umayasyaitaddharyaM dRSTvAvanadevatayoktaM- bho pathika, tava tuSTAhaM varaM vAJcha ! tenoktaM- yadi tuSTAsi tarhi mama sahAyAnutthApaya / ujjayanInagarImArga ca darzaya / tayoktaM tathAstu / - " udyamaH sAhasaM dhairya balaM buddhiH parAkramaH SaDete yasya tiSThanti tasya devopi zakyate // " tathA ca tataH sarvepyuthApitAH tadanantaraM tairbhaNitaM - bho umaya, tava prasAdena vayaM jIvitAH / tava vratamAhAtmyamadya dRSTamasmAbhiH / tava kimapyagamyaM nAsti / 91 tatastayA mArgopi darzitaH / sahAyaiH saha svagRhamAgata umayaH / saccaritravantamumayaM dRSTvA pUrvavRttAntaM zrutvA ca pitRmAtRrAjAmaMtrisvajanaparijanAdibhiH prazaMsitaH / aho dhanyosi tvaM, mahatsaMyogena tvamapi pUjyo jAtaH / " uttamaiH saha saMgatyA pumAnAmoti gauravam / puSpaizva sahitastanturuttamAGgena dhAryate // " For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 92 samyaktva-kaumudyAM dvitIyadine nagaradevatayAgatya yathA nagaralokAH pazyanti tathomayasya ratnamaMDapasyopari mahAbhiSekaH, pUjA, paJcAzcarya ca kRtametat sarva dRSTvA rAjJA bhaNitaM-jinadharma eva sarvApadaM harati nAnyaH / tathA ca " dharmaH zarma paratra ceha ca nRNAM dharmondhakAre raviH sarvApad prazamakSamaH sumanasAM dharmo nidhInAM nidhiH // dharmo bandhurabAndhave pRthupathe dharmaH suhRnnizcalaH saMsArorumarusthale surataru styeva dharmAtparaH // " tadanantaraM svasvaputraM svasvapade saMsthAyya narapAlena rAjJA, madanavegena maMtriNA, rAjazreSThinA samudradattena, putreNomayena cAnyaizca bahubhiH sahasrakIrtimuninAthasamIpe tapo gRhItaM / kecana zrAvakA jAtAH kecana bhadrapariNAminazca jAtAH / rAjyA madanavegayA, maMtribhAryayA somayA, rAjazreSThibhAryayA sAgaradattayA'nyAbhizca bahvIbhiranantamatyAryikAsamIpe tapo gRhItam / kAzcicca zrAvikA jaataaH| tataH kanakalatayA bhaNitaM-he svAmin , etat sarva mayA pratyakSeNa dRSTaM / tadanantaraM mama dRDhataraM samyaktvaM jaatN| arhaddAsenoktaM-bho bhArye, yat dRSTaM tvayA tat sarvamahaM zraddadhAmi, icchAmi, roce / anyAbhizca tathaiva bhaNitaM / kundalatayokta-metat sarvamapyasatyam / tato rAjJA maMtriNA caureNa svamanasi bhaNita-maho, kanakalatayA yat pratyakSeNa dRSTaM tat kathamasatyamiyaM pApiSThA kundalatA nirUpayati / prabhAtasamaye gardabhe caTApyAsyA nigrahaM kariSyAmo vayaM / punarapi For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamakathA / 93 caureNa svamanasi bhaNita-yo'vidyamAnaM doSaM nirUpayati sa nIcagatibhAjanaM bhavati / tathA coktam-~ " na satonyaguNAnhisyAnAsataH svasya varNayet / tathA kurvanprajAyeta nIcagotrAnvitaH pumAn // " iti saptamI kthaa| 8-smyktvpraaptvidyulltaa-kthaa| punarapi vidyullatAM pratyarhaddAsaH zreSThI bhaNati-bho bhAye, svasamyaktvagrahaNakAraNaM kathaya / sA kathayati-bharatakSetre kauzAmbI nagarI / rAjA sudNddH| rAjJI vinyaa| maMtrI sumtiH| bhAryA gunnshriiH| rAjazreSThI sUradevaH / bhAryA guNavatI / ekadA tena sUradevena maMgaladeze gatvA vANijyAthai manojJA vaDavA''nItA / sudaNDarAjJe dattA / tena rAjJA bahudravyaM datvA sUradevaH pUjitaH prazaMsitazca / ekadA tena sUradevenAgamoktavidhinA guNasenabhaTTArakapratilAbhatastasmai AhAradAnaM dattaM / taddAnaphalena sUradevagRhe devaiH paJcAzcarya kRtam / tasminneva nagare'parazreSThI gatadravyaH sAgaradattaH / bhAryA zrIdattA / putraH samudradattaH / tena samudradattena sUradevadattasatpAtrAhAradAnaphalAtizayaM dRSTvA manasi cintitam-aho, ahaM gatadravyaH kathaM dAnaM karomi ? sUradevasya rItyA dravyopArjanaM kRtvA'hamapi dAnaM kariSyAmi / For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww samyaktva-kaumudyAMwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww tathA ca " yasyArthastasya mitrANi yasyArthastasya bAndhavaH / yasyArthaH sa pumAlloke yasyArthaH sa ca paMDitaH // " punaH-- " iha loke tu dhaninAM paropi svajanAyate / svajanopi daridrANAM tatkSaNAdurjanAyate // " / ityevaM paryAlocya caturmimitraiH saha maMgaladeze calitaM / mitraNita-maho samudradatta, dUradezAntare kathaM gamyate ? tenoktaMvyavasAyinAmasmAkaM kimapi dUraM nAsti / tathA coktam "kotibhAraH samarthAnAM kiM dUre vyayasAyinAm / ko videzaH suvidyAnAM kaH paraH piyavAdinAm // " punaH " paradezabhayAdmItA bahvAlasyAH prmaadinH|| svadeze nidhanaM yAnti kAkAH kA puruSA mRgAH // " palAzagrAme gatvA samudradattena mitraiH saha bhaNita-maho, yatra kutrApi nijakrayANakaM yAti tatra vikretavyam, grahaNayogyaM vastu gRhItvA ca trivarSAnantaramatrasthAne Agantavyamiti sthAnasImAM kRtvA trayopi nirgatAH / samudradattaH pathi zrAntastatraiva sthitaH / tathA cokam " kaSTaM khalu mUrkhatvaM kaSTaM khalu yovanapi dAridryam / kaSTAdapi kaSTataraM paragRhAsaH pravAsazca // " For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamakathA / tatra kuTumbyazoko ghoTakavyavasAyI / bhAryA vItazokA / putrI kamalazrIH / sa azoko ghoTakarakSArtha bhRtyaM gaveSayatIti vAtI zrutvA samudradatto'zokapAdhai gatvA bhaNatyahaM tava ghoTakarakSAM karomi / mama kiM yasacchasi ? tathA coktam " tAvad guNA gurutvazca yAvanArthayate pumAn / arthI cet puruSo jAtaH ka guNAH ka ca gauravam // " / azokenoktaM-dinaM prati vAradvayaM bhojanaM, SaNmAseSu trivalikA, (4) kambalazca pAdatrANaM ca / trivarSAnantaraM ghoTakasamUhamadhye IpsitaM ghoTakadvayaM gRhItavyamiti / tenoktaM-'tathAstu' iti savinayaM ghoTakasamUha rakSati smudrdttH| tathA coktam "praNamatyunatihetorjIvitahetovimuJcati prANAn / duHkhIyati sukhahetoH ko mUDhaH sevakAdaparaH / / " sa samudradattaH pratidinaM tasyAH kamalazriyA manojJAni phalAni puSpANi kandAni ca dadAti / tasyA agre hRdyAM svakIyAM gItakalAM ca darzayati saH / sA kamalazrIH kAlena tena samudradattena svavazIkRtA / uktaM ca " hariNAnapi vegazAlino nanu bannanti vane vanecarA / nijageyaguNena kiM guNaH kurute kasya na kAryasAdhanam // " For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM movie punaH . Aja bhAna yojanA kI " bAlA khelanakAle dttairdivyphlaashnaiH| modate yauvanasthA tu vastrAlaMkaraNAdibhiH / / hRSyanmadhyavayAH prauddhrtikriiddaaskaushlaiH| vRddhA tu mdhuraalaapaigaurvennaatiraajte||" tasyA manasyevaM pratibhAsate mama bhartAbhavatviti cintyamAnA'harnizamanuraktA jaataa| tathA ca " nAnistRpyati kASThAnAM nApagAnAM mahodadhiH / nAntakaH sarvabhUtAnAM na puMsAM vAmalocanA // " dinAvadhyanantaraM samudradattenoktaM-he priye, tava prasAdanAhamatIva sukhI jAtaH / sevA maryAdA ca jAtA / ahaM ninadezaM brajAmi / ato niyamenoktaM sUktamasUktaM vA tat sarva sahanIyaM tvayA / iti vacanaM zrutvA gadgadavacanA sA bravIti-he nAtha, tvayA vinA kathaM jIvAmi / ata eva niyamena tvayA sArddhamAgacchAmi / tenoktaM-tvamIzvaraputrI sukumArA'haM pathiko mahAdaridro mama nirdhanakasya samIpe kutaH sukhaM yat sukhaM tavAtrAsti tat sukhaM bahirnAsti / ata eva mayA saha tavAgamanamanucitaM nirdhanasya kaSTaM dArairapi tyajyate / tayoktaM-kiM bahunoktena kSaNamapi tvayA vinA na jIvAmi / bahudhA nivAritApi na tiSThAmi / tenoktaM-tayAgaccha yattvayopArjitaM tad bhaviSyati / tathA ca " bhavitavyaM prabhavatyeva nAlikeraphalAmbuvat / gantavyaM pragacchatyeva gajabhuktakapitthavat // " For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamakathA / ekadA tayA ghoTakabhedo dattaH / atra ghoTakasamUhamadhye dvau ghoTakAvatIva durbalau tiSThataH / eko jalagAmI dvitIyo nabhogAmI / jalagAmI raktavarNo nabhogAmI zvetavarNazca nirUpitaM / tasyA upadezena tau ghauTako tathaiva jJAtvA samudradatto manasyatIva saMtuSTo bhaNati-puNyaivinA na hi bhavanti samIhitArthAH / ekasmin dine dezAntarAt krayANakaM vikrIya svadezayogyaM vastu gRhItvA ca sahAyAH samAgatAH / parasparaM bhojanAdikaM dattaM / tathA coktam / " dadAti pratigRhNAti gRhyamAkhyAti pRcchati / bhukte bhojayate caiva SaDDidhaM prItilakSaNam // " ekadA'zokasamIpe gatvA bhaNati samudradattaH-prabho, varSatrayaM jAtaM / madIyAH sahAyAzca dezAntarAt samAgatAH / mama sevAmUlyaM dIyatAM / yathA nijanagaraM vrajAmi / azokenoktam-eteSAM ghoTakAnAM madhye yena tava manAsa pratibhAsate tathA tat ghoTakadvayaM gRhANa / tena jalagAmyAkAzagAminau gRhItau / azokena tau dRSTvA cintAprapannena bhaNitaM-re samudradatta, mUrkhANAmagresara, kimapi na jAnAsi / etAvatIva durbalau kurUpiNau / adyaprAtarvA mariSyataH / kimarthaM gRhItauH / anya bahumUlyayuktaM dRSTipriyaM sthUlaM ca ghoTakadvayaM gRhANa / tenokta metAveva gRhNAmi, nAnyAmyAM pryojnN| samIpasthaiNita-maho, asau muuto durAgrahI ca / asya dattA zikSA vRthaiva bhavati / For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 98 www.kobatirth.org tathA coktam samyaktvakaumudyAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathA coktam -- " zakyo vArAyituM jalena dahanaM chatreNa sUryAtapaH vyAdhirbheSajasaMgrahaizva vividhairmaMtra prayogairviSam / nAgendro nizitAMkuzena samado daMDena gogardabhau sarvasyauSadhamasti zAstravihitaM mUrkhasya nAstyauSadham // " azokenokta-masau mandabhAgyaH / yo mandabhAgyastasya samIcInaM vastu no bhAtItyevaM nirUpya gRhaM gataH / sarvaparivAralokaM pRSTavAnkenAsya ghoTakabhedo dattaH samastaparivAra lokena zapathaM kozapAnaM kRtvA svapratItidattA / kenacid dhUrtenAzokasyAgre kamalazrIceSTitaM nirUpitaM sarvamapi / tato'zokena svamanasi cintitamaho duSTeyaM / " jale tailaM khale guhyaM pAtradAnaM manAgapi / prAjJe zAstraM svayaM yAti vistAraM vastuzaktitaH // " anyacca " vicaranti kuzIleSu laMghayanti kulakramam / na smaranti guruM mitraM patiM putraM ca yoSitaH / / sukhaduHkhajayaparAjayajIvitamaraNAni ye vijAnanti / muhyanti tepi nUnaM tatvavidazveSTito strINAM / anRtaM sAhasaM mAyA mUrkhatvamatilobhatA / nisnehaM nirdayatvaM ca strINAM doSAH svabhAvajAH || 22 punarapyazokena bhaNitaM - yadi turaMgamaM na dadAmi tarhi pratijJAbhaMgaH / mahatA pratijJAbhaMgo na karaNIyaH / For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamakathA / AAN ~ - ~ ~ vvvvvvvvm tathA coktam "diggajakUrmakulAcalaphaNapatividhRtApi calati vasudheyam / pratipanamamalamanasAM na calati puMsAM yugAntepi // " yadi punyupari kopaM karomi tarhi sA marmajJA / anyat kiJcinnidhAnAdikaM kathayiSyati / tathA coktam "sUpakAra kaviM vaiyaM vandinaM zastradhAriNam / svAminaM dhaninaM mUrkha marmajJaM na prakopayet // " ityevaM vicArya samudradattasya dvau ghoTakau kamalazrIzca dattA / zubhamuhUrte vivAhaH saMjAtaH / katipayadinAnantaramazokena samudradattasya yathAyogyaM nirUpitaM / mitraiH saha samudradattaH svadeze calitaH / tataH pUrvamazokena nAvikaH saMketitaH-re nauvAhaka, asya samudradattasya samudrottaraNArtha ghoTakadvayaM yAcaya / dhIvareNokta-maghaTitaM mayA kathaM labhyate / tathA coktam___"kiSaNANa dhaNaM NAyA NAgANaM maNi kesarAiM sIhANaM / kulabAliyANa thaNayA kitti dhaNaM khu maNuyANaM // " azokenoktaM-kiM bahunoktena yAcaya / tenoktaM-tathAstu / tato'zoko nijaputryAH zikSAM datvAM vyAghuTya svagRhamAgataH / samudradattaH sahAyAdibhiH saha samudratIre gataH / samudraH kIdRzo, lolat kallolamAla: phenacandrAbhoyaM kalpAntakelikalitajaladharanakracakrapravAla IdRksamudraH / kaivartakena jalatAraNamUlyena ghoTakadvayaM yAcitaM / kupitena samudradattenoktaM re nIca, niHzaMkitaM yuktaM vihAya sphuTita For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM varATakamAtramapi na dadAmi ghoTakayoH kA vArtA / evaM cennAhaM samudrapAraM prApayAmi bhavantaM / etadvacanaM zrutvA kamalazriyA samudradattaM prati bhaNitaMhe kAnta, jalagAminaM turaMgamamAruhyAkAzagAminaM haste dhRtvA samudramuttIrya nijagRhaM gamyate AvAbhyAM / samudradattastathaiva kRtvA nijagRhaM gataH / ekadA gaganagAmI turaMgamaH samudradattena sudaNDarAje dattaH / tena rAjJA'rddha rAjyaM dattaM / nijaputryanaMgasenA vivAhayituM dattA / tataH samudradattaH sukhI bhUtvA paratra sAdhanaM dAnaM pUjAdikaM sarvamapi karoti / ekadA rAjJA'sAvazvaH paramamitrasUradevazreSThihaste prayatnAtha dattaH / uttamAnAM maitrI Adhipatyepi na gacchati / yaduktam " pApaM nivArayati yojayate hitAya guhyaM nigRhati guNAnprakaTIkaroti / ApadagataM ca na jahAti dadAti kAle ___ sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH // " sa zreSThI mahatA yatnena pAlayati / ekadA sUradevazcintayati asAvazvo nabhogAmI / asyopayogastIrthayAtrAkaraNena kimarthaM na gRhyate ? yaduktaM " yAvatsvasthamidaM zarIramarujaM yAvajjarA dUrato ___ yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahA nAdIpte bhakne prakUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH // " tato lAlayitvA vAratrayaM kareNa tADayitvAzvamAruhyASTamyAdi For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamakathA / parvasu zrIzatruJjayAdimahAtIrtheSu yAtrAM karoti / zAzvatacaityeSvapi ca / evaM kAlo gacchati ! yataH-- " dharmazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm / itareSAM manuSyANAM nidrayA kalahena ca // " iti patnIpatiH muMkhenAvatiSThati / asminnavasare kenApyuktaM-deva, kauzAmbyAM sUradevazreSThisamIpe nabhogAmI turaMgamosti / sa zreSThI tamAruhyAsyAH palyA upari devapUjArtha yAti gaganamArge / yaduktaM" api svalparaM kArya yadbhavetpRthvIpateH / tabhavAcyaM sabhAmadhye provAcedaM bRhaspatiH // caarnnairvndibhirniicrnaapitaiaalikaistthaa|| na maMtraM matimAn kuryAt sArdha bhikSubhireva ca // " zrutvA patnIpatistUSNIM sthitaH / anyadA gaganamArge gacchantamazvaM dRSTvA patnIpatinoktaM durbalopyasau pradhAnaguNakRd bhAti / yaduktam " maNiH zANollIDhaH samaravijayI hetinihataH madakSINo nAgaH zaradi saritaH shyaampulinaa| kalAzeSazcandraH suratamRditA bAlavanitA ___tanimnA zobhante galitavibhavAzcArthiSu narAH // " tadanantaraM subhaTAnAmagre nirUpitaM-yo vIra enamazvamAnIya mama samarpayati tasyArddharAjyaM svaputrIM ca dadAmi / For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 samyaktva-kaumudyAM m yaduktaM-- " atimaline kartavye bhavati khalAnAmatIva nipuNA dhIH / timire hi kauzikAnAM rUpaM pratipadyate dRSTiH // " sarvasubhaTeSvadhomukheSu kuntalanAmAbravIt-svAminnahamenamAnayAmIti pratijJAM kRtvA tatra tena sarva upAyA vilokitAH, paraM zreSThigRha ekopyupAyo na sphurati tasyeti vikhinno jAtaH / kiyatA kAlena jinadharmopAyaM labdhvA kasmiMzcid grAme gatvA munipArthe kapaTatayA devavandanAdikaM zAstraM paThitvA viziSTazrAddho jAtaH / kuntalo brahmacArI, sacittaparihArI, prAzukAhArI, ubhayakAlAvazyakArI, bhUmisaMsthArI, cetyAdivizeSaNayuktaH SaSThASTamAditapaH karoti / tapaH prabhAvAllokaiH pUjyate / yaduktam " sujanasya hi saMsarganIMcopi gurutAM vrajet / jAhnavItIrasambhUto janairevapi vandyate // " kameNa kauzAmbyAmAgataH sUradevakAritacaityAlaya etya kapaTAccakSurogamiSeNa paTakaM vadhvA sthitaH / lokAnAM pRcchatAM kathayati-mama mahatIcakSurvyathA vartate / ahamupavAsaM kariSye / yaduktam " akSarogI kukSirogI zirorogI vraNI jvarI eteSAM paJcavastUnAM laMghanaM paramauSadham " sUradevena pUjArthamAgatena pRSTo devalakapArthe / he devalaka, ka eSaH / tenoktaM he zreSThin, nayanavyathAvyAdhito mahAtapasvI brahmacArya For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org yaduktam- aSTamakathA / 103 tithiH samAgatosti / tadvacaH zrutvA zreSThinA tasyAgre gatvA kathitaM - bho dhArmika, tvAmahaM vande / mama prasAdaM kuru / gRhe pAraNArthamAgaccha / tatra tava nayanauSadhalAbho bhAvI / bheSajaM vinA nayanarogopazamo na bhaviSyati / tena mAyAvinoktaM - he zreSThin brahmacAriNAM gRhe sthityanuciT tA / zreSThyAha-nivRttarAgasya puMso gRhamidaM vanamidamiti bhedo na / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " vanepi doSAH prabhavanti rAmiNAM gRpa paJcendriyanigrahaM tapaH / akutsite karmaNi yaH pravartate nivRttarAgasya gRhaM tapovanam // " ityAdi kathanena sambodhya kathaMcid gRhamAnIto brahmacArI / kenacit dhUrtena taM mAyAvinaM dRSTvA zreSThinogre bhaNitaM - bho zreSThin, nAsau brahmacArI kintu DimbhakArI tava gRhaM muSitvA yAsyati / asau bakavattapabhdharaNaM karoti / etacchrutvA zreSThinoktaM- jitendriyasya nindA sarvathA na kriyate / jitendriyo loke durlabhaH / nindyakaH pApabhAk syAt / / dhArmikeNAbhANi - bho zreSThivara asya puNyavata upari kopaM mA kuru / zreSThinA cintitamaho, satpuruSoyamasya nindAstutividhAyini harSa pradveSau na staH / zreSThisamIpasthairjanairbhaNita-masya dhArmikasyAhaMkAro nAstyeva / tatastena mAyAvinA kathitaM yaH sarvajJo bhavati sa gava na karotyanyasya kA vArtA For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 104 taduktama www.kobatirth.org samyaktva-kaumudyAM yaduktam- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " ahaMkAraNa nazyanti santopi guNinAM guNAH / kathaM kuryAdahaMkAraM guNArthI guNanAzanam / / " tataH sUradevena mahAbhaktyA gRhaM samAnIya bhojanaM kArayitvA yatra ghoTakosti tatra vijane sthApitaH / pratidinaM vaiyAvRttaM karoti zreSThI svayameva / sa dhArmikopyanudinamupadezadAnena zreSThinaM saMtoSayatyevahe zreSThin tvaM dhanyo yajjineoktAni SaT karmANi karoSi munayopi tava gRhe bhikSArthamAgacchati / " devapUjA gurUpAsti svAdhyAyaH saMyamastathA / dAnaM ceti gRhasthAnAM SaT karmANi dine dine // " wwwwww^^^^^ evaM sati nidrAvilAsinIveSTitamekadA zreSThinaM dRSTvA rAtrAvazvamAruhyAkAzamArge nirgato varNI / kvazAghAtamasahamAnena bhUmau pAtito varNI / tato varNinoktaM- gajamaraNavanmaraNaM zaraNaM jAtaM mama / ghoTakopi vijayArddhaparvatoparisthitasiddhakUTacaityAlayaM pUrvAbhyAsena gataH / tripradakSiNIkRtya devAgre sthitaH / asminnevAvasare'cintyagatimanorgAtizceti cAraNayugalaM tatra siddhakUTacaityAlaye samAgataM / kenacid vidyAdharapatinA'gatya vandanAM kRtvA'cintyagatirmuniH pRSTo-bho svAmina, mamAye ghoTakavRttAntaM nirUpayeti / avadhijJAnenAcintyagatinA samastamapi ghoTakasya vRttAntaM nirUpitamaparaM ca he khagapate, azvanimittaM saradevazreSThino mahopasargo vartate / ata eva upalAlayi tvA tribhirvAraM ca kareNa hatvA cAzvamAruhya zreSThimIpe dharmarakSaNArthI jhaTiti gaccha / For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra yaduktam www.kobatirth.org aSTamakathA / "bhraSTaM kulaM kUpataDAgavApI tathA coktam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhRSTarAjyaM zaraNAgataM ca / gAM brAhmaNaM jIrNasurAlayaM ca ya uddharetpuNyacaturgaNaM syAt // " etadvacanaM zrutvA ghoTakamAruhyAkAzamArgeNa yAvat kaiauzAmbInagaryAmAgacchati khagapatistAvat tatra kiM jAtaM, nidrAvilAsinIM parityajya yAvaduttiSThati tAvat ghoTako naSTaH / zreSThinA bhaNita - maho, mahAprapaJcaM kopi na jAnAti / tataH svamanAsi cintita - maho, mamAzuzubhakarmAdya samAgatamazvanimittamavazyaM rAjA zirazchedaM kariSyati / yat sukhaM duHkhaM vA bhoktavyaM me bhaviSyati / evaM nizvitya svakuTumba - mAkArya bhaNitaM - mama yad bhAvyaM tad bhavatu tathApi dAnapUjAdikaM na tyajanIyaM bhavadbhiH / " prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH prArabhya vinihatA viramanti madhyAH / vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAHprArabdhamuttamaguNA na parityajanti // " 105 kenacidupahAsena bhaNitaM - bho zreSThin tava guruH samIcInaH / zreSThinoktaM sa mAyAvI ekasyAparAdhena kiM darzanahAnijatA / sa eva sva pApena gataH / For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktva-kaumudyAM tathA coktam " aziSyasyAparAdhena kiM dharmo milano bhavet / na hi bheke mate yAti samudraH pUtigandhatAm // " anyacca" kAlaH samprati vartate kaliyugaH satyA narA durlabhAH dezAzca pralayaM gatAH karabharairlobhaM gatAH pArthivAH / nAnA coragaNA muSanti pRthivIM bhAryo janaH kSIyate sAdhuH sIdati durjanaH prabhavati prAyaH praviSTaH kaliH // " tadanantaraM zreSThI jhaTiti caityAlayaM gataH / devavandanAM kRtvA bhaNati-bho paramezvara, yadA mamAyamupasargo gacchati tadAnapAnAdi pravRttirnAnyathetyuccArya devasyAgre saMnyAsena sthitaH / ghoTakavRttAnta sarvamapi zruvA kupitena rAjJA bhANitaM-sUradevasya zirazchedaM vihAyAnyat kimapi na karaNIyaM / rAjJaH samIpasthairapi tathaiva bhaNitaM-" yathA rAjA tathA pranA" iti / tato yamadaMDatalavaramAkArya rAjJA bhaNitaM-re yamadaMDa, madIyazatrusUradevasyottamAGgaM chedayitvA jhaTiti samAnaya mama samIpe / tathA ca " dharmArabhe RNacchede kanyAdAne dhanAgame / zatrughAtAgnirogeSu kAlakSepaM na kArayet // " utpATitakRpANo yamadaMDo yAvadupasarga karoti tAvacchAsanadevatayA staMbhito yamadaMDaH / etasmin prastAve ghoTakamAruhya caityAlayaM triHpradakSiNIkRtya devasyAgre sthito vidyAdharapatistadA zreSThino vrataprabhAva dRSTvA devaiH paMcAzcarya kRtametatsamastamapi vRttAnta zrutvA rAjJA'bhANi For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir assttmkthaa| 107 wwwmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm. aho, artho'narthasya kAraNaM bhavati / arthaH kasyAnartho na bhavati ? bharataH samastadhanalobharato'nujavadhAthai manazcake / evaM nirUpya jhaTiti caityAlayamAgatya karakamalaM mukulIkRtya ca vadati rAjA-bho zreSThin, kSamAM kuru / ajJAninA yanmayA kRtaM tatsarva sahanIyaM tvayA / zreSThinApi yathocitamuttaraM dattaM rAjJaH / evamastu / atrAntare kenaciduktaMbho zreSThin , gatosi tvaM, paraM devaina rakSitam / zreSThinoktaM-tattathaiva varaM, kAlena kSayaM tu kaH ko na gataH / tathA ca-- "durga trikUTaM parikhA samudro rakSAparo vA dhanadosya vitte| saMjIvanI yasya mukhe ca vidyA sa rAvaNaH kAlavazAd vipannaH // " tadanantaraM zreSThI sarvajanaiH pUjitaH prazaMsitazca / rAjJoktaMjinadharma vihAyAnyasmin dharme'tizayo na dRzyate / tadanantaraM svasvaputraM svasvapade saMsthApya rAjJA sudaMDena, maMtrinA sumatinA, sUradevena zreSThinA, vRSabhasenenAnyairbahubhizca jinadattabhaTTArakasamIpe dIkSA gRhiitaa| kecana zrAvakA jAtAH / kecana bhadrapariNAminazca jAtAH / rAzyA vijayayA, maMtribhAryayA guNazriyA, sUradevabhAryayA guNavatyA'nyAbhizca bahvImizcAnantazcAryikAsamIpe dIkSA gRhItA / kAzcana zrAvikA jaataaH| vidyullatayA bhaNitaM-bho svAmin, sUradevazreSThivatamAhAtmyaM dRSTvA mama dRDhaM samyaktvaM jAtaM / evaM zrutvA'rhaddAsena vidyullatAM prazaMsya bhaNitaM he priye, tava samyaktvamahaM zraddadhAmi bhaktyecchAmi, roce / anyAbhiH priyatamAbhiH prazaMsitA vidyullatA / tataH kundalatayoktam For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 samyaktva-kaumudyAM etatsarvamasatyaM / tvayA tava saptabhAryAbhizca yaddadarzanaM gRhItaM tadahaM na zraddadhAmi, necchAmi, na roce / etadvacanaM zrutvA rAjJA maMtriNA caureNa svamanasi cintita-durjanasya svabhAvoyam / evaM nirUpya rAjA maMtrI caurazca svasvagRhaM prati gtaaH| prabhAtasamaye sUryodayo jAtaH / sUryAyArgha datvA namaskAraM kRtvA prabhAtakRtyAni kRtvA tadanantaraM katipayajanaiH rAjAmatriNau arhadAsasya gRhamAgatau / tadanantaraM zreSThinA mahAnAdaraH kRtaH / tathA coktam-- " ehyAgaccha samAzrayAsanamidaM pItosmi te darzanAt kA vArtA paridurbalosi ca kathaM kasmAzcaraM dRzyase / evaM ye gRhamAgataM praNayinaM saMbhASayantyAdarAt teSAM vezmasu nizcalena manasA gantavyameva dhruvam // dadyAt saumyAM dRzaM vAcamakSuNNamathAsanam / zaktyA bhojanatAmbUle zatrAvapi gRhAgate // " tadanantaraM rAjJA bhINataM-bho zreSThin, rAtrau tvayA tava bhAryAbhizva nirUpitAH kathA yayA duSTayA ninditA sA duSTA tavAgre mRtyukAriNI bhaviSyati / ata eva tAM mamAgre darzaya, yathA tasyA nigrahaM krissyaami| tathA coktam " duSTA bhAryA zaThaM mitraM bhRtyazcottaradAyakaH / sasarpe ca gRhe vAso mRtyureva na saMzayaH // " etad rAjavacanaM zrutvA kundalatayA'gatya bhANitaM-bho rAjan , For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir assttmkthaa| sAhaM duSTA " etaiH sarvairyaduktameteSAM ca yo jinadharma-vrata nizcayastamahaM zraddadhAmi, necchAmi, na roce / rAjJoktaM-kena kAraNena na zraddadhAsi ? asmAbhiH sarvairapi rUpakhuracauraH zUlamAropito dRSTaH / tatkathamasatyaM nirUpayasi ? tayoktaM-bho rAjan , etAni sarvANi jainApatyAni jinamArga vihAyAnyamArga na jAnanti / nAhaM jainA, na jainaputrI / mama manasi jinadharmavrataprabhAvazravaNAnmahad vairAgyaM jAtam / prabhAte'vazyameva jinadIkSAM gRhNAmIti mayA pratijJAtamiti mano jAtametaiH sarvairjinamArgavratamAhAtmyaM dRSTaM zrutaM tathApyete mUrkhA upavAsAdinA zarIrazoSamutpAdayanti, saMsArabhogalampaTatvaM kimapi na tyajanti / tathA coktam--- guNeSu yatnaH kriyatAM kimATopaiH prayojanam / vikriyante na ghaMTAbhirgAvaH kSIravivarjitAH // " etad vacanaM zrutvA rAjaprabhAtibhiH sA bahudhA stutA, pUjitA vanditA ca / tadanantaraM rAjJA maMtriNA caureNArhaddAsenAnyairbahubhizca khasvaputraM svasvapade saMsthApya zrIgaNadharamunIzvarasamIpe dIkSA gRhItA / kecana zrAvakA jAtAH / kecana bhadrapariNAmino jAtAH / rAjyA, maMtribhAryayA'rhaddAmasAryAbhizcAnyAbhirbahvIbhirudayazrI pravartinIsamIpe dIkSA gRhItAH / kAzcana zrAvikA jAtAH / ugratapaH For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir smyktv-kaumudyaamssttmkthaa| kRtvA te sarve mokSaM gatAH / kecana svarga gatAH / kecana sarvArthasiddhiM gatAH / itIdaM kathAnakaM gautamasvAminA rAjAnaM zreNikaM prati kathitaM / zrutvA sarveSAM dRDhataraM samyaktvaM jAtam / imA samyaktvakaumudIkathAM zrutvA bho bhavyAH dRDhataraM samyaktvaM dhAryatAm / tena bhavabhramaNavicchittirbhavati / tathA coktam " dharmeNa gamanamUrdhva gamanamadhastAd bhavatyadharmeNa / jJAnena cApavargo viparyayAdiSyate bandhaH // dharmoyaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH saubhAgyArthiSu tatmadaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnA vikalpairnRNAM kiM kiM yanna'dadAti kintu tanute svargApavargAvapi // iti zrIsamyaktvakaumudI-kathA smaaptaa| - For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhktaamrkthaa| (maMtrayaMtrasahita) isameM pahale bhaktAmaramUla, phira usakA hindI padyAnuvAda, bAda mUlA khulAsA bhAvArtha, phira bhaktAmarake maMtroMko siddha karanevAloMkI 33 sundara kathAe~, isake bAda antameM ar3atAlIsahI zlokoMke maMtra, Rddhi, yaMtra aura sabakI sAdhanavidhi, isa prakAra sarvAMgasundara yaha pustaka chapI hai / sAdI jilda 1) pakkI jilda 1) HITIRRRRRRISHAMIBITER For Private And Personal Use Only