Book Title: Puhaichandchariyam
Author(s): Shantisuri, Ramnikvijay Gani
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001370/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta graMtha pariSad granthAGka : 16 puhaicaMdacariyaM prAkRta grantha pariSad ahamadAbAda Editoointimotion ForPrivatispersonal useDay www.jainelibrary.bro Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Prakrit Text Society Series No. 16 GENERAL EDITORS Dr. P.L. VAIDYA Dr. H.C. BHAYANI PUHAICAMDACARIYA BY ACARYA SANTISURI Text Edited By PAMNYASA MUNI SHRI RAMNIKVIJAYJI INTRODUCTION ETC. BY PANDIT AMRITLAL MOHANLAL BHOJAK Research Officer, Dept. of Agama Publication Mahavir Jain Vidyalay, Mumbai PRAKRIT TEXT SOCIETY AHMEDABAD 2006 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published by RAMANIK SHAH Secretary PRAKRIT TEXT SOCIETY Shree Vijay-Nemisuriswarji Jain Swadhyay Mandir 12, Bhagatbaug Society, Sharada Mandir Road, Paldi, Ahmedabad-380007. T.No. 26622465 prakAzaka: ramaNIka zAha sekreTarI, prAkRta TeksTa sosAyaTI zrI vijayanemisUrIzvarajI jaina svAdhyAya maMdira 12, bhagatabAga sosAyaTI, zAradA maMdira roDa, pAlaDI, ahamadAbAda-380007. phona naM. 26622465 Reprint-November-2006 Price : Rs. 300/ Copy : 400 punaHmudraNa-navembara-2006 mUlya ru 300/ : Available from: 1. MOTILAL BANARASIDAS, DELHI, VARANASI 2. CHOWKHAMBA SANSKRIT SERIES OFFICE,VARANASI-221001 3. SARASWATI PUSTAK BHANDAR, RATANPOLE, AHMEDABAD-1 4. PARSHVA PUBLICATION, RELIEF ROAD, AHMEDABAD-1 : prAptisthAna : 1. motIlAla banArasIdAsa, vArANasI, dilhI 2. caukhambA saMskRta sIrIjha, vArANasI-221001 3. pArzva prakAzana,jhaverIvADa, rilIpha roDa, ahamadAbAda-380001 4. sarasvatI pustaka bhaMDAra, ahamadAbAda-380001 Printed By : USHA PRINTARY Near Jain Derasar, Main Bazaar, HALVAD-363330 Mo. : 9825620805 mudraka: uSA prinTarI jaina derAsara ke pAsa, meina bajAra, halavada-363 330 mo. : 98256 20805 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta graMtha pariSad granthAGka : 16 AcAryazrIzAntisUriviracitaM puhaicaMdacariyaM saMpAdakaH paM. munizrIramaNikavijayaH paGgavazrIhaMsavijayapradhAnaziSyapaMnyAsapravarazrImatsampadvijayAnAM ziSyaH) prastAvanA viSayAnukrama-pariziSTAdinirmAtA paM. amRtalAla mohanalAla bhojaka risarca ophisara, AgamaprakAzana vibhAga, mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaI-36 prakAzikA prAkRta grantha pariSada ahamadAbAda vIrasaMvat : 2533 vikramasaMvat : 2063 IsvIsan : 2006 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya __ sva. AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI ke aMtevAsI sva. pU. mu. zrI ramaNIkavijayajI gaNi dvArA saMpAdita, pa.pU. AcArya zrI zAntisUriviracita prAkRtabhASAbaddha pRthvIcandracaritra prAkRta TeSTa sosAyaTI dvArA i.sa. 1972 meM prakAzita huA thA / graMtha aMtima kai varSo se aprApya banacukA thaa| usakA puna:mudraNa prakAzita karate hue hameM AnaMda ho rahA hai| pRthvIcandracaritra (prAkRta puhaicaMdacariyaM) kI racanA vikrama saMvata 1161 (isvI sana 1105) meM A. zAntisUri dvArA hui thI / A. zAntisUri candrakulIna A. zrI sarvadevasUri ke ziSya A. zrInemicandasUri ke ziSya the| puhaicaMdacariya anekalaghudharmakathAnakoM, viziSTaprAkRtabhASA evaM dezya zabdaprayogo, aneka varNako Adi se alaMkRta hone ke kAraNa aneka draSTise prAkRta kathA sAhityameM vizeSa sthAna rakhatA hai| ___ parama pUjya AcArya zrI naracandrasUrIzvarajI ma.sA. aura unake aMtevAsI parama pUjya munivarya zrI dharmatilakavijayajI ma.sA. ne prAkRta TeSTa sosAyaTI ke prati jo sneha evaM sadbhAva pradarzita kiyA hai usake lie hama unake RNI raheMge / unhIM kI preraNA aura sadupadeza se prastuta graMtha ke prakAzanArtha zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva vijaya jinacaMdrasUrizvarajI ma.sA. kI preraNAse vimalagirivarSAvAsa Ayojana samiti - pAlitANA dvArA hameM Arthika sahAya prApta hai hai / etadarthahamasahayogadAtAsaMsthA ke TrasTIgaNa kA AbhAra pradarzita karate hai / punaH mudraNa sucAru rupase saMpanna karane ke lie uSA prinTarI - jaina derAsara ke pAsa, meina bajAra, halavada presa ko dhanyavAda / ahamadAbAda dinAMka : 15-11-2006 - ramaNIka zAha mAnada maMtrI Jain Educairemnational angelibrary.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9999 namo namaH zrI guru rAmacandrasUra che. 5 zrI AdinAthAya namo namaH || namo nama: zrI guru zAnicandrasUra ugharatAbharyo sahakAra " sUrizAnti "nA carama paTTadhararatna aAitagaNahitaciMtaka 5.pU.A.bha. zrImad vijaya- jinacandrasUrIzvarajI mahArAjA, samatAnidhi pa.pU.A.bha. zrImad vijaya saMcamaratnasUrIzvarajI mahArAjA, pravacanakuzala pa.pU.A.bha. zrImad A vijaya yogatilakasUrIzvarajI mahArAjA, AdizramaNavRnda tathA pUjyazrInA AjJAvartinI suvizAlazramaNI vRndanA vi.saM. 2062nA sidhdhagirimathyazrI vimalagirivarSAvAsa Ayojana samiti dvArA AyojitacArtumAsamAM thayela jJAnakhAtAnI UpajamAMthI.... sUripremanA prathama pAlaMkAra suvizAlagacchAdhipati vyAkhyAnavAcaspati mahArASTradezoddhAraka jinazAsanabhAsanabhAskara sakalasaMghaparamahitaciMtaka paramArAthyapAda paramapUjaya AcArya bhagavaMta zrImadvijaya- rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnAvineyaratna kalikAlanA dhanAaNagAra saccAripAtra vardhamAna taponidhi paramanispRhI pUjyapAda paMnyAsapravarazrI kAMtivijayajI gaNivaranA 6 paTTadhararatnavardhamAnataponidhivAtsalyavAridhi zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeveza zrImavijayanaracandrasUrIzvarajI mahArAjA nAardhazatAbdi svarUpapa0 vaSayanirmaLasaMyamajIvananI anumodanArthe A graMtha prakAzita thaI rahyo che. tenI amobhUribhUrianumodanA karI rahyA chIe ane A rIte dareka zrI saMgho potAnA jJAna nidhimAMthI amUlya upayogI pUrvAcAryonuM pacAMgIne anusaratuM sAhitya pragaTa A karI zrutabhakitanA bhAgI bane eja prArthanA. ramaNIka zAha prAkRta graMtha pariSada ------ ---- ------ --- vAtsalyavAridhi vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcArya deveza zrImadravijaya naracandrasUrIzvarajI ma.sA. nA upadezathI 21s. dvArA prakAzita graMthonI yAdI.. graMthanuM nAma lAbhArthI dazavaikAlika sUtra cUrNi zrImatI kumudabena hasamukhalAla modI - muMbaI AkhyAnaka maNikoza jhAlAvADa jaina zvetAMbara mUrti tapA. zrI saMgha TrasTa - surendranagara | naMdisUtra carNi pU.paM. zrI padmavijayajI gaNivara jaina graMthamALA TrasTa - amadAvAda samajInA carci zrImatI kumudabena hasamukhalAla modI - muMbaI paumariya bhAga-1 zrI surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa - gopIpurA(surata) | pahemacariya bhAga -2 zrI surata tapAgaccha ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa - gopIpurA(surata) | cahapannamahApu carci zrI jinAjJA ArAdhaka TrasTa saMgha - madhya muMbai pahaicada cAritrya zrI vimalagiri varSAvAsa Ayojana samiti - pAlitANA | sUyagaDAMga sUtra cUrNi bhAga - 1 | zrI vimalagiri varSAvAsa Ayojana samiti - pAlitANA I prApti sthAna dipakabhAI jI.dozI kApaDanA vepArI - depALAvADa sAme, vaDhavANa siTI (saurASTra) ------- ---- - -- ----- ----- - -- --- ----- ---- - - --- - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ General Editor's Foreword Santisuri's Puhaicamdacariya (spelled variously as Puhaio, Puhaio, Puhavio ), that is being published here, is a Prakrit Carita work composed in 1105 A. D. The story of Pithvicandra extending over numerous births seems to have been current among the Jainas since about tbe seventh century. Its continuous popularity becomes evident from several Sanskrit, Prakrit and Gujarati works on the same subject ( see the Hindi Introduction, pp. 7-8). The late Pannyas Shri Ramnikvijay Muni, a close associate of the late Agamaprabhakara Muni Punyavijayaji, has done a great service to the students of Prakrit literature, by editing Santisuri's work. This edition of the text is based on four manuscripts, three of which are palm leaf MSS. of the twelth century A. D. The Puhaicandacariya is significant from several points of view. As a Dharmakatha it occupies an important place in the history of Prakrit narrative literature. Several of its emboxed illustrative tales present early instances of somewell-known tale-types and 'tale-motits. The tale of Virangada and Sumitra (pp. 90-97 ) presents a Jaina version of the so-called Magic Bird-Heart' which is some twenty years ealier than that found in the Dogharti Commentary of Ratnaprabha, dated 1182 A. D. Moreover it is considerably inflated and differs from the latter in significant details. Santiguri has interlaced it with several other well-known motifs. The magic kohl changing human beings into animals (here princesses into female camels) and back, found on the seventh floor of a deserted city is familiar to us from the medieval Gujarati versions of the tales of the Sinhasana-dvairimsika. TLO story of the captive princesses offers us the earliest known version of the medieval tale Narmadatir-ro Jogi' known in numerous versions from Rajasthan and Gujarat. The tale of Dhada and Dharana (pp. 111-113 ) too embodies an interesting version of The Two Travelers (type 613). The tale of settling the dispute of the four sons of a merchant by an illiterate cowherd (pp. 18-20 ) recurs in several later Jain works in Prakrit and Old Gujarati. The motif of a proverbial expression unexpectedly serving to avert danger at some critical moment (it being further elaborated as the basic line being made up into a full verse with successive complementation from other characters of the story who also pass through a similar situation is illustrated in the story of Siddhadatta aud Kapila (pp. 114-117). It has several variations e. k. in the tale of Asadhabhuti in the Pascatantra, in the medieval Rajasthani-Gujarati tales of Tida Josi and in several other popular tales. " The tale of the foolish son of the village head-man (p. 134 ) is still current in Gujarat and it has been the source of a Gujarati proverbial expression puchda pakadvu'. The tale of the Brabmin boy Kesava (pp 209-211 ) too is met with elsewhere as one of the quite popular tales of idiots. We sorrowfully record here the sad demise of Muni Ramnikvijayji on 15-1-1969 1. See my paper, The Magic Bird-Heart', Bharatiya Vidya, 23, 1-4, 1963, pp. 99-204: ( Gujarati version in Sodh ane Svadhyay', 1965, PP-43-74 ), also Kastha seth-ni Distanta-katba Lok-Gurjari, 5, 1968, pp. 1-2. 2. Seo S. Thompson, The folktale, pp. 80-81. . Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Linguistically Puhaicand acariya is noteworthy because of its liberal use of Desya words. Some of these words were Inown to us exclusively from Hemacandra's Desinamamala (or similar collections ). Their occurrence in a literary work about fifty years prior to the latter has several interesting implications. It authenticates some of the items of the Desinamamala which were unknown otherwise. It suggests a source, probably one or more earlier Desi lexicons, whice was commonly available to Santisuri and Hemacandra. It also helps to clarify doubts about the precise form and meaning of certain words, Jegik 34 :, 375 , f q, at, ftes, 47, afeg, 70, 767, 74774@il, 5994, 14. mar, azeift, GRECIA, 1774, 194, 1951, 45, gais, trigy, Tuft, w ars, faer, F13a, cfar, fekte and fear are some of the words which illustrate this aspect of the Puhaicamdacariya. Further a number of words reveal the influence of the then contemporary popular dialects and indicate the emergent trends in the literary diction. 31978z, 5261, 4, aise, zRT, zatfeu, amaz, qaifa, #fear can be cited as instances. In this connection I cannot hold back the temptation of commenting on a few interesting words. At 63,8 occurs 91973 which is explaiced by the Tippapa as a affala519. Now onwards from the eighth century. we find in several Trakrit or Old Gujarati works a word 91942, 93, 9145 in the sense of 'a dancing girl performing at a darbar or a festive occasion'. 914 seems to be the earlier form of 45, but the etyomology remains obscure. The root of 4 (86,9) slipping' is preserved with metathesis in Gujarati lapasabuM - to slip'. In vallare kallare (83.9), kallare seems to be ajingling reduplication of ballare, comparable to Gujarati formations. vAsaNa-kUsaNa, Acara-kUcara etc. In that case the rise of this reduplicative pattern of jingling word-formation can be dated prior to the eleventh century. We have already evidence of early occurrence of another reduplicative type from a poem inscribed on a stone Slab from Dhar in Malwa, which offers two instances of the jingle-formation : ope with v-(i..-); 381-1981 and another with S- 4301-59). Compare also 317917 occurring at p. 172, St. 596 of the Doghati. At 128, 16 h is perhaps a corruption of ter a cavern, a hollow,' as can be seen from the following Apabhramsa version of the Gatha at 6, 67, occurring at Siddhahema S, 4, 422: jiba supurisa tiva' dhaMdhalai~, jiva nai tivaM valaNAI / jiva DaMgara ti koharai~, hiA visUrahi kAi~ // Incidentally the context in which the Gatba referred to above occurs fully bears out my contention tbat 59a means 2 and not * 'quarrel,' which is but a corruption. The Gatba is meant to corroborate the remark that it is the distinguished persons who are specially subject to calamaties (174910 faq viSayAo hupti) fast at 84,30 and age in the compound gaze at 116.20 seem to mean simulation' ($929gr ). 3. Ct. qfagarasitol (7, 23, p. 25 ) and qadla 93515 ( 26, 100, p. 231) (in a description of celebrations at the birth of prince ) in the pleash Flute of Amradevasuri (1133 A. D.). For Old Gujarati see Svadhyaya 5, 1, 1967 p. 30. Paiasaddamahannay) has recorded several occurrences from the Samaraiccakaha. 4. See Bharatiya Vidya, 17, 3-4, 1957, p. 135, v. 47; p. 136, v. 52. 5. Svadhyaya, 5, 1, 1967, p. 32-33, 6. The same expression occurs in Ratnaprabha's Doghan Commentary on the Upadesamala (composed in 1182) on p. 165, 1. 11. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For a discussion of fagfelt distasteful or disgusting' (underlying fag, the correct form for at at 49, 13) and the interpretation of the relevant Apabhramsa verse see my article in the Journal of Oriental Institute, Baroda, 13, 1, 1963, pp. 17-20. 7 Lastly the literary style of the Puhaicamdacaria is such that it cannot fail to invite our attention. In numerous descriptive passages it is highly ornate and full of Slesas and various other figures of speech. Santisuri convinces us about his ability to handle the Kavya diction. He has secured a place among the later Jaina narrative writers and the Campukaras who kept alive the slylistic traditions of the Sanskrit and Prakrit prose-Kavyas with diminishing esthetic value. The Samketa gloss of Ratnaprabhasuri, given at the foot of the printed text is of great value as it explains most of the difficult words and passages. We are grateful to Pandit Amratlal Bhojak for writing a learned and informative introduction which touches upon many of the important aspects of the text. A detailed, descriptive Table of Contents and numerous appendices too prepared by him certainly add to the usefulness of the present edition. Even in the editing of the text he had assisted Muni Ramnikvijayji substantially. Almost at the last moment when the book was ready for publication, it was decided to add a glossary of Desya and rare words of the text. We thank Prof. Dr. R. N. Shriyan, Head of the Department of Saskrit and Prakrit, B. M. S. College for Women, Bangalore, for complying with our request and taking special trouble to prepare the Index at a very short notice. The Index incorporates much of the useful material from the Samketa. The readers may generously overlook the slight disorder in placing the Index after the Errata. It is earnestly hoped that this edition of a significant work of Santisuri, a worthy contribution of the Late Muni Ramnikvijayaji to the Prakrit scholarship, will receive the attention it deserves. November 1, 1972. Ahmedabad. H. C. Bhayani Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthAnukramaH pRSTAMta 5-7 1- 30 31 32 -45 1-222 225- 30 231-34 General Editor's Foreword panthAnukramaH prastAvanA sUcanA-vizeSazuddhipatrakaviSayA viSayAnukramaH puharacaMdacariyaM prathamaM pariziSTam - pRthvIcandracaritAntargatAnAM vizeSanAmnAmakArAdikrameNAnukramaH dvitIyaM pariziSTam pRthvIcandracaritAntargatAnAM vizeSanAmnAM vibhAgazo'nukramaH tRtIyaM pariziSTam pRthvIcandracaritAntargatApabhraMzabhASAnibaddhapadyAnAM saviSayasthala nirdezaH caturtha pariziSTam pRthvIcandracaritAntargatastuti-vandanAnAM sthalanirdezaH paJcamaM pariziSTam pRthvIcandracaritAntargatAnAM varNakAnAmakArAdikrameNAnukramaH SaSThaM pariziSTam pRthvIcandracaritAntargatasubhASitapadyAnAmakArAdikrameNAnukamaH saptamaM pariziSTam - pRthvIcandracaritAntargatAnAM sUktirUpANAM gaya-padyAMzAnAmanukramaH 235 235 235 236-41 242-250 255 anupUrti'puhaicaMdacariya' antargataviziSTazabdAnAM sUciH Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pratiparicaya prastuta grantha ke sampAdana meM kula cAra hastalikhita pratiyoM kA pUrNarUpa se upayoga kiyA hai| ina pratiyoM kA paricaya isa prakAra hai'je' saMjJaka pati jesalamera ke kile meM sthita zrIcintAmaNi pArzvanAtha mandira ke tahakhAne meM kharataragacchIyayugapradhAnAcArya zrI jinabhadrasUri [vi. kI 15vIM sadI] dvArA saMsthApita 'baDA jJAna bhaNDAra' ke nAma se prasiddha, jainajJAnabhaNDAra kI tADapatrIya prati hai| ' jesalamerustha-jainagranthabhaNDAra-sUcipatra' [prakAzaka-jaina zve. kaoNnpharansa bambaI ] kI sUcI meM isakA kramAGka 271 hai| isa prati ke dekhaka yA vAcaka ne kaI sthAnoM para mUla grantha ke katipaya kaThina zabdoM para arthadarzaka TippaNiyA~ bhI likhI hai| isake kula 260 panne haiN| isakI lambAI caur3AI 2742 iMca hai| lipI sundara aura suvAcya hai| prati kI sthiti acchI hai| antima 260 veM patra ke prAnta bhAga meM lekhaka ko apUrNa puSpikA bhI hai| jisase lagatA hai ki isa prati kA 261 vA patra bhI rahA hogA, jo Aja aprApya hai / lekhaka ko apUrNa puSpikA isa prakAra hai "saMvat 1225 varSe pauSa zudi 5 zanI adyeha zrImadaNahilapATake samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArika umApativaralabdhaprasAda prauDhapratApanijabhujavikramaraNAMgaNavinirjitazAkaMbharIbhopAla zrImat kumArapAladevakalyANavijayirAjye tatpAdapadmopajIvini mahAmAtya zrIkumarasIhe zrIzrIkaraNAdau samastamudrAcyApArAn paripaMthayati sati" isa apUrNa puSpikA se itanA jAnA jA sakatA hai ki gurjarezvara mahArAjAdhirAja zrI kumArapAladeva ke zAsanakAla meM unake aneka mahAmAtyoM meM se eka kumarasIha nAma ke mahAmAtya ke zAsita pradeza meM saM. 1225 kI pauSa zuklA paMcamI zanivAra ke dina yaha prati limvAI gaI hai| jesalamera ke jJAnabhaNDAroM ko sampUrNa rUpa se surakSita evaM suvyavasthita karane kA, tathA vahA~ ke mahatvapUrNa granthoM kI mAIkrophilma lene kA evaM aneka granthoM kI pANDulipi, pAThabheda Adi taiyAra karane karAne kA sArA zreya pUjyapAda AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI ko hI hai| kyoM ki inhIM kI satpreraNA se tathA pATananivAsI seTha zrI kezavalAla kilAcandabhAI ke athaka parizrama se jaina zvetAmbara kaoNnpharansa ne isa kArya ke lie karIba pacAsa hajAra rupayoM ke kharca kA prabandha kiyA thaa| isa jJAnayajJa meM pUjyapAda AgamaprabhAkarajI ke sAtha prastuta 'puhaicaMdacariya' ke saMzodhaka evaM sampAdaka vidvAn sva. paMnyAsajI zrI ramaNikavijayajI (jo AgamaprabhAkarajI ke AjIvana sAthI rahe the) bhI the| isa lambI avadhi meM paMnyAsajI mahArAja ne jo jo sAhityika kArya kiye the unameM 'puDaicaMdacariya' kI prastuta prati kI presakaoNpI bhI kI thii| pu-1 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 'khaM 1' prati yaha prati khambhAta ke zrI zAntinAthajI tADapatrIya jainabhaNDAra meM surakSita hai / prAcyavidyAmandira baDaudA se prakAzita isa bhaNDAra kI sUcI meM isakA kramAGka 214 hai / tADapatra para likhI huI isa prati ke kucha 183 patra hai / samagra prati ke madhyabhAga ke nIce kA bhAga tathA eka tarapha kI kinArI kA bhAga cUhe ne kATa DAlA hai / anta ke katipaya patra jIrNa avasthAvAle haiM / 178 veM patra kA arddhabhAga naSTa ho gayA hai / prati kI sthiti jIrNa hai / isakI lipi sundara evaM suvAcya hai / isakI lambAI cauDAI 28.742.5 iMca kI hai / 182 veM patra ke prathama pRSTha kI antimapaMkti meM 'puhaicaMdacariya' samApta hone ke bAda prastuta prati ko likhAnevAle kI prazasti kA prAraMbha hotA hai / aura 183 veM patra ke sampUrNa prathama pRSTha meM prazasti kI samApti hotI hai| isa prati ke lekhaka ne jisa prati ke upara se nakala kI hai usa prati ke lekhaka kI bhI prazasti isa prati meM likhI hai / isase spaSTa hotA hai ki prastuta prati ke lekhaka ne jisa prati para se isakI nakala kI hai vaha A0 zrI zAntisUrijI ne jinakI prArthanA se puhaicaMdacariya kI racanA kI thI una municandramuni ke dvArA likhI huI prati para se isakI nakala kI hai arthAt granthakAra ke ziSya municaMdramuni dvArA likhI gaI prati kI paramparAvAlI prati para se kI hai / uparokta do prazastiyoM meM se granthakAra ke ziSya zrI municandramuni dvArA likhI gaI do padyoMvAlI prazasti isa prakAra hai-- bhavyAmbhorubhAbhirbhavamahIbhRcchedadambholibhirmohAno kaha mAtarizvabhiralaM zolAmRtAmbhodhibhiH / vizve vizvakondracakrati kainoM kevalaM nAmnA (nAmabhi) bi (tri) bhrANairmanasA ca (zAnti) matulAM cAritriNAM nAyakaiH // 1 // pUjyairnijairdalitadarpaka kArmu rubhyairyo'cIkarat kRtanatizcaraNAravinde / pRthvI vidhozcaritamuttamametadA tenaiva cArumunicandramasA vylekhi||2|| arthAt bhavyajanarUpI kamala ke lie (vikasita karane meM ) sUrya ke samAna, bhavarUpI parvata ke lie ( toDane meM) vajra ke samAna, moharUpI vRkSa ke lie ( chedane meM ) kulhADI ke samAna, zIlarUpI amRta ke sAgara, jagat ke zreSTha kaviyoM ke samUha meM tilaka samAna, muniyoM ke nAyaka, kAmavijetA, pUjya aura kevala nAma mAtra se hI nahIM kintu mana se bhI zAnti dhAraNa karanevAle aise AcArya zAntisUri ke caraNAravinda meM vandana kara jisane yaha sundara 'pRthvIcandracaritra' racAyA una municandra muni ne yaha [ prati ] likhI hai / granthakAra AcArya zAntisUribI ne 'puhaicaMdacariya' ke anta meM ( pR0 222 gA0 289 ) yaha batAyA hai ki " ziSya sunicandra ke vacana se maiMne isa grantha kI racanA kI hai|" isI bAta kA nirdeza ' khaM0' 1 prati ke lekhaka ke dvArA likhi gaI municaMdramuni kI prazasti meM milatA hai / 'khaM 1 ' prati ke lekhaka kI apanI khuda kI prazasti isa prakAra hai "vannaDDho varapattapattasahio sAhAbhirAmo sayA, sacchAo gurupabbasaMnaijuo AbaddhamUlo bhuvi / uttuMgo phala sAuNegakalio pakkhI - (Na) saMvAsao, vikkhAo siribhillamAlavaNao vaMso'tthi vaMsovamo // 1 // vaMse tammi pavittavittakalio muttAhalaM vA'malo, uppanno varaseyakittinilabha loyANa saMtosao / dANAdi sAhu - sAvayajaNo dINesu kaMpAvaro, siddhU Negamavallaho ya pavaro siTThI pasiddho jaNe // 2 // gujarabi - (la) yAharaNe ghaNa-kaNaya samiddhisaMpayAkalie / gAme samabhihANe jegA jammammi saMvasiyaM // 3 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassAsI vararUvabhUsiyataNU sIeva saulabbayA, lajjA-dANa-dayA-viveyabhavaNaM sammattatatte rayA / niccaM devagurUNa pUyaNaparA bhattA sayA bhattuNo, bhajA saMpaisanniyA ya suhayA lacchi vva -(sA)raMgiNo // 4 // dakkho sUro cAI viNayajuo nANa-rUvasaMpanno / ravaliganAmA siTThI aMgaruho tesi saMjAo / / 5 / / majA teNa sudhammadhammakaliyA lAyannapunnodahI, dakkhinassa gihaM dayAya bhavaNaM dINesu kaMpAlayA / sIlAlaMkiyaviggahA sucariyA cittaNa tuMgAsayA, unbUDhA iha chadu-(i) tti pavarA khAI gayA sajjaNe || 6 // . tIe jAyA puttA sajjhAya-jjhANa-dANakayacittA / deva-gurupUyaNarayA sAhammiyavacchalA suhayA / / 7 / / paDhamo tANa pasiddho pAsaDanAmo ya nAhaDo boo| taio siddhU saccho turio uNa Amigo dakkho // 8 // paMcamao puNa soDhU vikkhAo sajaNANa maJjhammi / bhayaNIo donni tesiM saMjAyA baMdhuyaNapujA // 9 // cAnaNanAmA paDhamA bIyA taha pAhuya tti vikkhAyA / saulAlaMkiyadehA jiNadhammarayA sayA kAlaM // 10 // bhattArabhattA jiNadhammajuttA jAUbhihANA aha nAhaDassa / jAyA sujAyA varasolavaMtA siyabhajA taha vAlyakkhA // 11 // jA-(yA)-(puNo mohiNinAmadheyA bhajjA viNIyA iha aamigss| lacchIharasseva jaheva lacchI sohyabhajjA lakhamI pasiddhA // 12 // vinnANa-nANakusalA vikvAyA nAhaDassa do taNayA / pAjaya-cAiDanAmA saMpannA rUva-guNakaliyA / / 13 / / caMdo iva junhAe dhavalito niyayamaMdiraM sahasA / caMdappahu tti taNao sajAo soDhadevassa // 14 // anayA soDhueNevaM ciMtiyaM hiyae suhaM / " kAyavvo viusA dhammo so ya nANAo jAyae // 15 // ........vAthusAhaNaparaM nANaM suhANaM nihI, nANa siddhipuraMghisaMgamakaraM nANaM viveyaavhN| nANaM dANapahANamaggimaguNaM nANaM nayAsAvaha, nANaM kammaviogakAraNamaho! nANaM ca dovovama // 16 // nANaM viNA no paramatthi mannaM mukhissa saMsAhagameva vtthuu| lehAvaNe tassa samujjamo tA jutto sayA bhavajagANa loe // 17 // " ii soUNaM(soiUNa) eyaM puhai(I)caMdassa rAiNo cariyaM / bahuvihakahAnibaddhaM lihAviyaM soDhadevaNa // 18 // kIlo sesottimaMgaM taduvari dharaNIcakamaM tassa merU thAso DaMDovamo so himagirivalayaM kapparaM khorasiddha(dhU ) / evaM vissaM kulAlovagaraNatulaNA dhArae jAva ramma tAveyaM potthayaM bho! jaNiyajaNamaNANaMdaNaM naMdau tti // 19 // sambata 1212 varSe jyeSTha zudi 14 gurAvadheha zrImadaNasiha(hila)nayarasamAvAse samadhigatapaMcamahAzabdavAdyamAnaM bolakyakalakamalakalikAvikAsaM karnATarAyamAnamardanakara sapAdalakSavanadahanadAvAnalaM mAlave rASTre nijAjJAyA saMsthApanakara malarAjapaTTodahanadhurAdhaureyaM pArvatIpriyavaralabdhaprasAda ityAdi samastarAjAvalImAlAlaMkAravirAjamAnazrIkumarapAladevavijayarAjye tatpAdAvAptaprasAdamahApracaMDadaMDanAyakazrIvosarilATadezamaMDaLe mahI-damunayoraMtagale samastavyApArAnu(n) paripaMthayatItyetasmina kAle aNeranAme niyamasaMyamasvAdhyAyathyAnAnurataparamabhaTTArakaAcAryazrImadajitasiMhasUrikRte zrAvakasoDhUkena paramazraddhAyuktena pIcaMdacatripastakaM vizaddhabuddhina likhApitaM / likhitaM ca pADatamadanasiMheneti / / ........|| maMgalaM mhaashriiH||ch| ch||ch / ch||" isa prazasti ke anta meM Aye hue gadyasaMdarbha se patA lagatA hai ki gujarezvara kumArapAladeva ke zAsanakAla meM unake vosari nAmake daNDanAyaka ke adhikAravAle pradeza meM; mahI aura damunA nadI (damanagaMgA) ke bIca base hue aNera prAma ke nivAsI zreSThI sohaka zrAvaka ne A0 zrI ajitasiMhasUri ke lie yaha pRthvIcandracaritra likhAyA hai aura paM. madanasiMha ne use likhA hai| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka isa prazasti ke 19 padyoM kA saMkSipta sAra isa prakAra hai bhillamAlavaMza 1 / siddhU nAmake zreSThI ne apanA samasta bIvana samI nAmake gAMva meM bitAyA 2-3 / siddha zreSThI kI .. saMpaI-saMprati nAmakI patnI 4 / siddhU aura saMprati kA ravaliga nAma kA putra 5 / ravaliga kI chaduI nAmakI patnI 6 / isa dampati ke (ravaliga-chaduI ke) pAsaDa, nAhaDa, sidU, Amiga aura soDhU nAma ke pAMca putra tathA cAnaNa aura pAhuyA nAma kI do putriyA~ thI 7-10 / nAhaDa kI jAU nAmakI, sidU kI vAlyA nAmakI, Amiga kI mohinI nAmakI aura soDU kI lakhamI nAma kI bhAryA thI 11-12 / nAhaDa ke pAjaya aura cAiDa nAma ke do putra the 13 | moDadeva (soha) kA candraprabha nAmaka putra thA 14 / jJAna kI mahimA kA vicAra karake soDU (soDhadeva) ne prathvIcaMdracaritra kI yaha prati zrI ajitasiMhasUri ke lie likhAI 15-18 / yaha prati yAvaccandradivAkarau bhAbAda rahe 19 / isa prati ko likhAnevAle sohra (soDhadeva) ke cAra sahodara bhAI the| unameM eka kA nAma siddha bhI hai aura usake pitAmaha kA nAma bhI siddhU hai isa parase jo Aja bhI kucha khAnadAna meM pitAmaha aura pautra kA nAma eka sarIkhA rakhane meM AtA hai usakI paramparA prAcIna hai yaha samajhA jA sakatA hai| isa prati meM bhI granthagata kliSTa zabdoM ke artha ko samajhane ke lie TippaNiyAM likhI haiN| 'khaM25 prati yaha bhI uparokta bhaNDAra ko tADapatrIya prati hai| bhaNDAra kI sUcI meM isa prati kA kramAGka 215 hai| isakI lambAI cauDAI 27.742.2 iMca pramANa hai| isakI sthiti jIrNa hai aura usake Adya cAra patra tathA antima patra (216 vA~) aprApya hai| isase isakA nizcita lekhana saMvat nahIM jAnA jA skaa| kintu lipi ke AkAra-prakAra se anamAna kiyA jA sakatA hai ki yaha prati vikrama kI 12 vIM sadI ke anta meM yA terahavIM sadI ke prAraMbha ke varSoM meM likhI haI honI caahie| pRthvIcandracaritra meM AnevAle pratyeka bhava kI samApti para isa prati meM sundara suzobhana banAye haiN| isa prati meM bhI aneka sthaloM para granthagata kliSTa zabdoM kA artha batAnevAlI TippaNiyAM likhI huI haiN| bhrA0prati yaha prati ahamadAbAda-zAmaLA kI poLa ke zrI pArzvacandragacchIya upAzraya meM sthita pa0 pU0 A. zrI bhrAtRcandrasUri jaina jJAnabhaNDAra meM surakSita hai / kAgada para likhI gaI isa prati ke 99 patra hai| isakI lipi sundara aura suvAcya hai| sthiti acchI hai / isakI lambAI caur3AI 1314 56 iMca pramANa hai| pratyeka pRSTha meM donoM tarapha pIlI lakIra aura usa pIlI lakIra ke donoM tarapha lAla tathA kAlI syAhI kI lakIreM (borDara) aGkita haiM / tathA pratyeka pRSTha ke upara nIce kI sAta sAta paMktiyoM ko chor3akara madhya kI pAMca paMktiyoM ke bhItara ke madhya bhAga meM suzobhita rUpa se alikhita-korA bhAga rakhA hai| usameM bhI lAla pIle raMga ke zobhana kiye haiN| tathA pratyeka patra ke dvitIya pRSTha ke donoM tarapha ke hAsiyoM ke madhyabhAga meM bhI lAla pIle zobhana kiye haiN| pratyeka patra ke pratyeka pRSTha meM 19 paGitayAM haiN| pratyeka paMkti meM kama se kama 63 aura adhika se adhika 76 akSara haiM / 94 veM patra ke dUsare pRSTha kI 16 vIM paMkti meM pRthvIcandracaritra ke pUrNa hone ke bAda prati likhAnevAle AcArya kI puSpikA isa prakAra hai 1-uttara gujarAta meM Aja bhI samI nAmakA gAMva hai / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " gaMthasiloyapamANaM satta sahassAI paMca ya sayAI / iya puhaicaMdacarie viNicchiyaM pAyaso gaNiuM // aMkato'pi 7500 // zrIH // saMvat 1512 varSe / pakSendvindriyacandravatsaramite zrIcitrakUTAcale, puNye bhAdrapade kujasya divase zuddhe navamyAM tithau / pRthvIcandracaritrametadakhilaM pUrNa yathArthaM mudA, harSAd hemasamudrasUriguruNA saMlekhayAmAsa ca // 1 // bhadraM zrI nAgapurIyamunIzvarANAM / kalyANamastu zrI pArzvaprasAdAt // arthAt vi0 saM0 1512 ke bhAdrapada zuklA 9 maMgalavAra ke dina pRthvIcandra caritra kI yaha prati A0 zrI hemasamudrasUri ne cittaur3a durga meM likhAI hai / upara kI prazasti ke bAda isa prati meM zrIratnaprabhasUriviracita' pRthvIcandra caritrasaMketa' likhA hai / patra ke dUsare pRSTha kI 18 vIM paMkti se 'saMketa ' kA prAraMbha hotA hai aura 99 veM patra ke dUsare pRSTha kI pUrNa hotA hai / 'saMketa' pUrNa hone ke bAda prati ke lekhaka ne isa prakAra likhA hai " sarvAMkapramANaM // 8000 [kha]rkhedriyAvtrisaMkhya lokaiH // cha // zrIH // zazinacaritre || " prati ke 94 veM gyArahavIM paMkti meM sva-sva-indriya-abdhi arthAt pRthvIcandracaritra mUlaprantha ke 7500 zloka ke sAtha 'saMketa' ke zlokoM ko milAne para usakI saMkhyA 8000 hotI hai| isase pRthvIcandra caritrasaMketa kA zlokapramANa 500 hai / yaha spaSTa hotA hai / aSTau sahasrAMkamite samaste granye'tra pRthvI A0 zrI ratnaprabhasUrikRta pRthvIcandracaritrasaMketa kI prati mayAvadhi anupalabdha thii| hAM, bRhat TippanikA meM isakA nirdeza huA hai / pRthvIcandracaritra ke pAThakoM ko evaM prAkRtabhASA ke abhyAsiyoM ko acchI taraha se upayogI ho sake aisI yaha choTI sI kRti prApta huI hai yaha Ananda kA viSaya hai / isIse hI 'bhrA0' saMjJaka prati kA vizeSa prAdhAnya haiM / isa prati meM bhI aneka sthaloM meM mUgrantha ke kliSTa zabdoM para arthadarzaka TippaNiyAM likhI huI haiM / saMzodhana isa grantha ke sampAdakajI ne uparyukta cAra pratiyoM meM se 'je0 ' saMjJaka prati ke upara se 'puhaicaMdacariya' kI mudraNArha kApI kI thI / ataH prAkRta zabdoM meM Ane vAle ha-bha, ka-ga-ya aura ta-da-ya-a Adi vargoM ko 'je0 ' saMjJaka prati ke hI svIkRta kIye hai | jahA~ jahA~ 'je0 ' prati ke pATha kI apekSA pratyantara ke pATha adhika upayogI lage haiM vahA~ vahA~ 'je0 ' prati ke pAThako nIce TippaNI meM rakhakara pratyantara ke pATha ko mUla meM svIkRta kiye haiN| aise mUla meM svIkRta pratyantara ke pATha prAyaH 'khaM 1' prati ke haiM / uparokta cAroM pratiyoM meM kaThina zabda ke artha ko batAne vAlI jo TippaNiyA~ haiM unameM jo jo TippaNiyAM upayogI lagI haiM unheM yathAsthAna para una una pratiyoM kI saMjJA ke sAtha nIce lIkha dI hai| jina TippaNiyoM kA artha 'saMketa' meM hI spaSTa ho jAtA hai una TippaNiyoM ko chor3a diyA gayA hai / kyoM ki artha kI dRSTi se isakA koI mahatva nahIM thA / 'je0 ' saMjJaka prati kI TippaNiyoM meM kahIM 2 granthAntara ke avataraNa dekara mUla ke vaktavya ko adhika spaSTa kiyA hai isa kAraNa se isa prati kI TippaNiyoM kA prAdhAnya aura bhI baDha jAtA hai / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIcandracaritra meM sthAna sthAna para Ane vAle kaThina zabdoM kA 'saMketa' meM artha diyA gayA hai| 'bhrA0' saMjJaka prati meM ekasAtha likhe hue 'saMketa' meM se mUla ke jina jina pAThoM para 'saMketa' ke artha haiM una una pAThoM para TippaNiyoM ke aMka dekara nIce 'saMketa' kA artha " " aise do avataraNa cihnoM ke madhya meM diyA hai aura usake pahale yaha artha saMketa' kA hai vaha jAnane ke lie 'saGketaH' aisA sampAdakajI ne svataH likhA hai| sAtha hI sampAdakajI ne 'saMketa' kI mAtra eka hI prati milane ke kAraNa aura vaha bhI pramANa meM zuddha na hone se jina para 'saMketa' ke artha hai una mUlaprantha ke sthala khojane meM dhIraja aura sAvadhAnI rakhakara yathAsthAna para 'saMketa' ke pATha nIce TippaNI meM diye haiN| mUlagrantha meM aura TippaNiyoM meM ( ) aise, [ ] aise aura--( ) aise cihnoM meM jo pATha diye haiM unakI aura anya bhI saMzodhana sambandhI jAnakArI ke lie 'prAkRta grantha pariSad' ke tIsare granthAGka rUpa se prasiddha 'cauppannamahAparisacariyaM' grantha kI prastAvanA ke 37 veM pRSTa ko dekhane kA sUcana pAThakoM se karatA huuN| jina TippaNiyoM ke Age yA paMche kisI bhI prati kI saMjJA na ho veM TippaNiyA~ sampAdakajI kI hI likhI huI hai sA samajhA jAya (dekho pR0 2 Ti. 5, pR0 3 Ti0 5, pR0 15 Ti0 1, pR0 202 tti02)| pariziSTa paricaya isa grantha ke anta meM sAta pariziSTa diye gaye haiM / jinakA saMkSita paricaya isa prakAra haiprathama pariziSTa [ pR0 225 se 230 ] isa grantha meM Aye hue naga, nagarI, udyAna, nRpa, zreSTI Adi samagra vizeSa nAmoM ko pratyeka ke paricaya aura sthAnasUcaka pRSThAMka ke sAtha akArAdi krama se isameM diye haiN| dvitIya pariziSTa (231 se 234) isameM prathama pariziSTa meM Aye hue vizeSanAmoM ko kula 46 vibhAgoM meM vibhakta kara una vibhAgoM ko akArAdi krama se batAye haiM aura usake bAda pratyeka vibhAga meM AnevAle vizeSanAmoM ko usa usa vibhAga ke nIce diye haiN| tRtIya pariziSTa (234 vA pRSTha) isa grantha meM apabhraMzabhASAnibaddha kula 23 padya haiN| inakA, viSaya aura sthAnadarzaka pRSTAMka ke sAtha isa pariziSTa meM nirdeza kiyA hai| caturtha pariziSTa (pR0 235 vA) isa grantha meM jahA~ jahA~ zruta, sarasvatI, jina aura muni Adi kI stuti-vaMdanA AtI hai unakA unake pRSThAMka ke sAtha isa pariziSTa meM nirdeza kiyA hai| paMcama pariziSTa (pR0 235 vA~) isa grantha meM Rtu, pramadavana, aTavI, udyAna, kAntAra, svayaMvaramaNDapa, janmotsava, pANigrahaNa, nRpa, rAjJI, jinamandira, deza, nagara, nagarI, aura sUryodaya Adi ke hRdayaMgama varNana hai| aise kula 67 varNako kA unake pRSThAMka ke sAtha isa pariziSTa meM nirdeza kiyA gayA hai| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pariziSTa (pR0 236 se 241) isa grantha meM AI huI vividhaviSayaka kula 421 subhASita gAthAoM ke AdhacaraNa, usake viSaya aura sthAnadarzaka pRSThAMka ke sAtha, akArAdivarNakrama se isa pariziSTa meM diye haiN| saptama pariziSTa (pR0 242 se 250) prastuta grantha meM vividha uktirUpa se Aye hue gadya-padyAMza, unake viSaya aura sthAnanirdeza ke sAtha, akArAdivarNakrama se akSarazaH isa pariziSTa meM diye haiN| vividha pRthvIcandracaritra mere svalpa anveSaNa meM anyonya bhinna kathAvastuvAle do paramparA ke pRthvIcandracaritra jJAta hue haiN| eka A0 zrI zAntisUri racita prAkRtabhASAnibaddha pRthvI candracaritra jo pAThakoM ke hAtha meM hai / isako kathAvastu kA anusaraNa karake aneka jaina vidvAnoM meM saMskRta aura gujarAtI bhASA meM pRthvIcandra caritra kI racanA kI hai| dUsarI paramparA kA pRthvIcanda caritra haimANikyasundarasUrikRta gujarAtI bhASAnibad / isa caritra kI kathAvastu kA anusaraNa karake anya jana vidvAnoM ne gujarAtI aura saMskRta meM pRthvIcandra caritra kI racanA kI hai| prathama paramparAvAle pRthvIcandracaritra kI sUcI isa prakAra hai 1. pRthvIcandracaritra, kartA-AcArya zAntisUri, bhASA prAkRta, racanAkAla-vi. saM. 1161 / yaha caritra pAThakoM ke hAtha meM hai| . 2. pRthvIcandra caritra, kartA-kharataragacchIya jayasAgaragaNi, bhASA saMskRta, racanAkAla-vi0 saM0 1503, yaha 2654 zloka premANavAlA grantha hai aura aprakAzita hai / 3. pRthvIcandra varitra, isakI racanA vi. saM. 1537 meM pUrNatallagacchIya zrI ratnasAgaragaNi ne saMskRta meM kI / isa grantha kA zloka pramANa 1846 hai / ise yazovijaya jaina granthamA ThA (bhAvanagara) ne vi. saM. 1976 meM prakAzita kiyA hai / isake sampAdaka nyA. nyA. pravartakajI zrI maMgalavijayajI hai| 4. pRthvIcandracaritra, vi. saM. 1882 meM saMskRta bhASA meM paM. rUpavinayagaNi ne isakI racanA kI / 5901 zlokapramANavAle isa grantha kA prakAzana e. ema. eNDa sansa pAlItANA kI tarapha se huA hai| 5. pRthvIcandracaritra, vi. saM. 1807 meM kaDavAgacchIya zrI lAvAzAha ne pRthvIcandra guNa]sAgaracaritrabAlAvabodha ke nAma se isakI gadha meM racanA kI hai / isakI bhASA gujarAtI hai| isa kRti viSayaka jAnakArI 'janagurjarakavio' bhAga 3 khaNDa 2 pRSTha 1668 meM se lI hai| 1-zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira (pATana) meM sthita zrI saMgha jaina jJAnabhaNDAra meM isa grantha kI prati hai, isameM zla kapramANa 2771 hai, isa prati kA kramAGka 1680 hai / 2-pRthvIcandra aura guNasAgara ye do kathAnAyaka hone se yaha caritra pRthvIcandra-guNasAgaracaritra ke nAma se bhI prasiddha hai| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta pRthvIcandracaritroM ke alAvA eka purAnI gujarAtI bhASA meM racA huA pRthvIcandracaritrabAlAvabodha hai / isakI vikrama kI 16 vI sadI meM likhI huI eka mahattva pUrNa prati kaI varSa pUrva maiMne purAtatvAcArya muni zrI jinavijayajI ke pAsa jayapura meM dekhI thii| saMbhava hai ki yaha bAlAvabodha A0 zAntisUriracita pRthvIcandracaritra ke AdhAra se hI taiyAra kiyA ho| kyoMki yaha pothI lagabhaga sau panne kI thii| yahA~ jina pRthvIcandracaritroM kA paricaya diyA hai veM gyAraha bhavAtmaka haiM / antima gyArahaveM pRthvIcandra-guNasAgara ke bhava ko batAnevAlI purAnI gujarAtI meM racI huI kucha kRtiyA~ isa prakAra hai 1. vi. saM. 1696 meM tapAgacchIya paM. zrI bhAnucandravAcaka ne pRthvIcandrarAsa kI racanA kii| isakI prati zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmandira (ahamadAbAda) ke hastalikhita bhaNDAra meM bhI surakSita hai / 2. vi. saM. 1556 se pUrva racA huA ajJAta kartRka pRthvIcandra-guNasAgararAsa / isa choTI sI kRti kI jAnakArI o' bhAga 3 khaM. 1 ke 437 pRSTha meM se lI hai| isakI vikramIya 17 vIM sadI meM likhI hui eka prati lA. da. vidyAmandira ke bhaNDAra meM hai| 3. jIvavijayakRta pRthvIcandrasajjhAya / yaha racanA choTe rAsa jaisI hai / yaha kRti zrI hemacandrAcArya jaina jJAnabhaNDAra (pATana) meM surakSita zrI zubhavIra jaina jJAnabhaNDAra ke sivAya anyatra kahIM bhI dRSTigocara nahIM huii| isa prati ke patra pAMca hai| anumAnataH isakA lekhanasamaya vi0 kI 19 vIM sado kA ho aisA lagatA hai| pATaNa bhaNDAra kI sUcI meM isakA kramAMka 5582 hai| yadi vizeSa anveSaNa kiyA jAya to uparokta racanAoM ke sivAya pRthvIcandra caritra kI anya racanAeM bhI anyAnya jJAna bhaNDArI se upalabdha honA asambhava nahIM hai| dUsarI paramparAvAle arthAt mANikyasundara kRta pRthvIcandra caritra kI kathAvastuvAle anyAnya vidvAnoM dvArA race gaye pRthvIcandracaritra kI sUcI isa prakAra hai 1. vi. saM. 1478 meM gadyagujarAtIbhASAnibaddha zrI mANikyasundararacita pRthvIcandracaritra / isa kRti kA aparanAma 'vAgavilAsa' hai / aura vaha DaoN0 bhUpendra trivedI aura DA0 anasUyA bhUpendra trivedI dvArA I0 sa0 1966 meM susampAdita hokara mudrita huA hai| 2. vi. saM. 1545 meM padhagujarAtIbhASAnibad zrI somadeva athavA zrI mahendrasUriracita pRthvIcandracaritra / isa kati kA anyatra bhI kahIM ullekha haA hai yaha merI jAnakArI meM nahIM hai| isakI eka mAtra prati zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmandira (ahamadAbAda ) meM sthita aneka hastalikhita granthasaMgrahoM meM se zrI lA0 da0 vidyAmandira ke tarapha se kharIde hae granthasaMgraha meM hai| isakA kramAGka 4349 hai| isa kramAGkavAle guTake meM pRthvIcandracaritra ke sivAya dasarI aneka kRtiyA~ bhI hai| anta meM lekhana saMvata nahIM hai kintu anumAna se kahA jA sakatA hai ki yaha prati vikrama kI 17 vI sadI meM likhI huI hogii| isa aparicita kRti kA paricaya isa prakAra hai - yaha laghu grantha cAra adhikAroM meM racA huA hai| grantha ke anta meM kartA ke nAma ko batAnevAlA padya pATha aura gadyasaMskRta meM likhI huI puSpikA kA pATha isa prakAra hai " puNyaprabandha e sAMbhalI, je nita dharma karaMti / somadeva kahaI tihA(hai) ghari, Rddhi vRddhi nigahaMti // panarapayAlai saMkcha(ccha)gi, meDatApurI raMgi / pRthvIcandracaritra raciu, ANIya UlaTi aMgi / / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caupaIsomadeva sahaguru pabhaNaMti, iNipari vaMchita puNya phalaMti / bhavIyaNa bhAvi suNau suvicAra, e cauthau hUau adhikAra / / ityAcAryazrImahendrasUriviracitAyAM prAkRtapayamayazrIpRthvIcandrakathAyAM jJAnotpatti-siddhisAmrAgyaprApaNo nAma caturthaH] adhikAra samApta[:] ||" upara kI saMkSipta prazasti ke padyabhAga meM kartA kA nAma somadeva hai jaba ki gadya bhAga meM kartA kA nAma mahendrasUri hai| mAdha tIna adhikAroM ke anta meM bhI upara batAye gaye cauthe adhikAra jaisA hI kartA kA nAma sUcita karanevAlA padya aura gaya saMdarbha hai| arthAt cAroM adhikAroM ke anta meM kartA kA nAma padyavibhAga meM somadeva aura gadyavibhAga meM mahendrasari hai| isake atirikta prAraMbha kI "puNyakathA savAyaNa bhalI nava-navarasihi rasAla / somadeva zAsatrA ( zAstro) thakI, pabhaNai guNihi rasAla // " isa chaThI kar3I meM bhI kani apanA nAma somadeva batAyA hai| isase yaha spaSTa hotA hai ki jisa samaya yaha grantha racA gayA thA usa samaya kartA kA nAma somadeva thA hI kintu AcAryapada prApta karane ke bAda unakA nAma mahendrasUri honA cAhie / isa kAraNa se somadeva ke AcAryapada prApta karane ke bAda isa racanA kI jo nakaleM huI hogI unakI gadyapuSpikA meM somadeva aura mahendrasUri kI abhinnatA batAne ke lie kartA kA nAma mahendrasUri likhAyA hogaa| isa prakAra ke eka hI granthakAra ke do nAma ke udAharaNa jainagranthoM meM prApta hote haiN| isa grantha kI racanA meDatA(rAjasthAna) . 3. vi0 saM0 1557 meM racA humA saMskRtabhASAnibaddha tapagacchIya muni zrI labdhisAgarakRta pRthvIcandracaritra / yaha caritra bhI zrI mANikyasundaracita pRthvIcandra caritra kI kathAvastu para se racA huA hai, aura vaha vi0 saM0 1975 meM paNDita zrAvaka zrI hIrAlAla haMsarAja dvArA mudrita huA hai| zrI zAntisarikRta puhaicaMdacariya gadya-padyAtmaka prAkRtabhASAnibaddha yaha pRthvIcandracaritra vIra saM. 1631 (vi. saM. 1161) meM racA huA hai| isakI racanAzailI prAsAdika aura prauDha hai| tatkAlIna janaruci kA anusaraNa karake bhinna bhinna rucivAle vAcaka aura zrotAoM ke rasa ko surakSita rakhanevAle granthagata prasaMganirUpaNa aura vividha varNanoM ko dekhate hue yaha kahA jA sakatA hai ki samagra prAkRta kathA-caritroM meM isa racanA kA apanA vizeSa prAdhAnya hai| isa caritra kI racanA ke bAda vAcana-abhyAsa-vyAkhyAna Adi kI dRSTi se isakA pracAra-prasAra bhI vidvAnoM aura zrotAmoM meM khUba huaa| isa grantha kI racanA ke bAda vikrama kI 19 vIM sadI kI avadhi meM bIca bIca meM jaina vidvAnoM ne prastuta grantha kI kathAvastu ko mukhya rakhakara saMskRta aura gujarAtI bhASA meM anyAnya caritroM kI racanA kI he / isIse hI etad viSaya ke 1-inake udAharaNa isa prakAra hai-zrI pArzvadevagaNi aura zrI zrIcandrasUri ke aikya ke lie dekhiye prAkRtagranthapariSad ke 10 veM prandharUpa se prakAzita 'nandrisUtram-haribhadrasUrikRtavRttisahita' kI prastAvanA pR. 5, tathA zrI devendra(muni) aura zrI nemicandra sari ke aikya ke lie dekhiye prAkRtapranthapariSad ke pAMcaveM granthAGka rUpa se prakAzita 'AkhyAnakamaNikoza' ko prastAvanA pR. 7. tathA zrI gaNacandragaNi aura zrI devabhavasUri ke aikya ke lie dekhiye zrI mAtmAnanda jaina granthamAlA(bhAvanagara) ke 91 pranmAi kapa se prakAzita 'kahArayaNakoso' ko prastAvanA kA patra 6 se 8 / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 1 abhyAsI aura zrotAoM kI abhiruci jAnI jA sakatI hai| zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira (pATana) meM surakSita zrI sAgaragaccha jaina jJAnabhaNDAra meM vikrama kI 15 vIM sadI ke anta yA 16 vIM sadI ke prAraMbha meM likhAI huI pRthvIcandra caritra kI eka prati hai / usameM Adi kA maMgalAcaraNa aura anta kI granthakAra ko prazasti to vakSarazaH zrI zAntisUriracita pRthvIcandra caritra kI hai kintu usake sivAya kA prAyaH samagra prantha saMskRta meM hai / usa meM bhI jo sthAna-sthAna para prAkRta subhASita yAte haiM ve bhI zAntisUriracita pRthvIcandra caritra ke hI haiN| isase samajhA jA sakatA hai ki tathAprakAra ke adhikArI varga kI prastuta caritra viSayaka abhiruci ko lakSya meM rakhakara prAkRta ke anabhyAsI athavA alpa abhyAsI varga ke lie kisI vidvAnane samagra kathA ko saMskRta meM banA DAlA / aisA hone para bhI vaha mUlagrantha ke vaktavya se nirvizeSa hone ke kAraNa usameM, Adi aura anta kA bhAga mUla granthakAra kA rakhakara, granthakAra kA gaurava hI kiyA hai| isase bhI prastuta caritra kI rocakatA spaSTa hotI hai / deza- naga-nagara-Rtu-udyAna-viraha- nAyaka-nAyikA Adi ke sambanva meM AnevAle varNanoM, aneka sthaloM para AnevAle sabhaMga zleSa, upamA, utprekSA, virodhAbhAsa, gRhItamuktapada Adi vividha alaMkAroM, nAyaka nAyikA aura sakhA sakhiyoM ke vAgvinodoM, prahelikAoM evaM pathazailI meM race hue aneka gadyasaMdarbhoM kI racanA itanI prauDha hai ki jinheM samajhane ke lie kaIbAra prAkRta bhASA ke acche abhyAsioM ko bhI buddhi kasanI paDatI hai / isa ke atirikta zeSa kathAvibhAga prAkRta bhASA ke abhyAsiyoM ke lie sugama hai | ataH prAkRtabhASA ke abhyAsiyoM ke lie vividhatA kI dRSTi se isakI adhika upayogitA hai / isa grantha kI jina hastalikhita pratiyoM kA upayoga kiyA hai una samagra pratiyoM meM aneka sthaloM para mUlapATha ke artha ko batAne vAlI TippaNiyA~ likhI huI haiM jisase mAlUma hotA hai ki isa grantha kA adhyayana kI dRSTi se acchA pracAra huA hogA / granthagata pANDityapUrNa saMdarbhoM ko tathA aparicita athavA alpaparicita dezya zabdoM kA artha samajhane ke liye isa caritra para pramANa meM choTi kintu atyanta mahattvapUrNa do vyAkhyAoM kI racanA huI hai / vaha isa prakAra hai-- 1. vi0 saM0 1226 meM zrI kanakacandra nAmake jaina vidvAna muni dvArA racA huA 1100 zlokapramANa pRthvIcandracaritra Tippana | 2. A0 zrI ratnaprabhasUrikRta pRthvIcandra caritrasaMketa / ina do kRtioM kA bRhaTippanikA meM ullekha huA hai kintu ina donoM meM se eka kI prati kisI bhI sthAna para nahIM milatI hai / hAM, hamAre sadbhAgya se zrI ratnaprabhasUrikRta pRthvIcandracaritrasaMketa kI eka prati sampAdakanI ko mila gaI hai| jise prastuta sampAdana meM sampUrNa rUpa se lI hai / yaha 'saMketa' aura upara batAI pratiyoM meM likhi huI zabdArtha darzaka TippaNiyoM se prastuta pRthvIcandracaritra ke prAyaH sabhI kliSTa sthAnoM ko samajhane meM anukUlanA ho gaI hai| itanI jAnakArI se vAcakoM ko grantha kI pANDityapUrNa gambhIra zailI kA sAmAnya khayAla AjAyagA / yaha caritra, eka jaina paurANika kathA hai| isameM kula gyAraha bhava hai / 11 veM bhava meM pRthvIcandra aura guNasAgara nAma ke do kathAnAyaka hai usameM pRthvIcandra mukhya hai / gyAraha meM bhava meM pRthvIcandra gugasAgara kA mokSa gamana hone se vaha unakA antima bhava hai / pRthvIcandra - guNasAgara kI kathA 11 veM bhava meM ( pR0 206 se 229 ) hI hai / kintu 1 se 10 bhava Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pR0 1 se 205) kI kathAvastu pRthvIcandra-guNasAgara ke hI pUrva-pUrvatara bhavoM kI kathArUpa hone se granthakArane mukhyanAyaka pRthvIcandra ko prAdhAnya dekara grantha kA puhaicaMdacariya-pRthvIcandracaritra aisA yathArtha nAma diyA hai| isa grantha ke bAda anya vidvAnoMne race hue pRthvIcandracaritroM meM se kisI ko pRthvIcandra-guNasAgaracaritra athavA pRthvIcandra-guNasAgararAsa aisA nAma diyA hai / 11 veM bhava ke kathAnAyaka pRthvIcandra aura guNasAgara ke usa usa pUrvabhava ke nAma se pahicAne jAte kula bhava isa prakAra hai 1. prathama bhava-zaMkharAjA-kalAvatI rAnI 2. dvitIya bhava-kamalasena rAjA-guNasenA rAnI 3. tRtIya bhava-devasiMha rAnA-kanakasundarI rAnI 4. caturtha bhava-devaratha rAjA-ratnAvalI rAnI 5, paMcama bhava-pUrNacandra rAjA-puSpasundarI rAnI 6. SaSTha bhava-sUrasena rAjA-mukkAvalI rAnI 7. saptama bhava-pabhottara rAjA-harivega rAjA 8. aSTama bhava-girisundara rAjA-ratnasAra yuvarAja 9. navama bhava-kanakadhvaja rAjA-jayasundara yuvarAja 10. dazama bhava-kusumAyudha rAjA-kusumaketu rAjaputra (pitA-putra) 11. ekAdaza bhava-pRthvIcandra rAjaputra-guNasAgara zreSThiputra uparyukta 11 bhavoM ke nAmollekha pUrvaka, pratyeka bhava ke nagara-nagarI ke nAma ke sAtha tathA pratyeka bhava ke bAda kI gati ko batA kara kisI vidvAna ne dasa gAthAe~ banAI hai ve isa prakAra haisaMkhapure saMsaniyo, kalAvaI tassa asthi varabhanjA / sohamme uvavAo, doNha vi melo samakkhAo // 1 // poyaNapurammi nayare, rAyA nAmeNa kamalaseNo tti| guNaseNA tassa piyA, baMbhe kappe samuppannA // 2 // maharAe devasIho,-marohe ( ! taggehe) kaNayasuMdarI bhjjaa| sAvayadhammaM parivAliUNa sukke samaNupattA // 3 // AyAmuhI ya nayarI, devaraho asthi nAmao raayaa| rayaNAvalI ya bhajA, pANayakappe samuppannA // 4 // nava(ya)re musIla(? ma)nAme rAyA nAmeNa punacaMdo tti / bhajjA ya pupphasuMdari, uvavannA AraNe kappe // 5 // mahilAe nayarIe rAyA nAmeNa sUraseNo tti / muttAvalI ya bhajA, hidvimagevejage do vi // 6 // ganjaNage nayarammI pauma(mu)ttaranAmao ya veyaDDhe / harivego vijjAhara, majjhimagevijage jAyA // 7 // paMDarigiNI ya nayarI, girisuMdara rayaNasAra du vi bhaayaa| uvarimagevijammi ya suhasaMpattammi saMjAyA // 8 // tAmalittI kaNagasa(jha)o ya jayasuMdara vrvimaannvijymmi| caMpAe kusumAuha sabaDhe kusumakeu tti // 9 // avajhAurimmi nayare rAyA nAmeNa puhaicaMdo tti / hasthiNau[]mmi guNasAyaro tti te siddhisaMpattA // 10 // uparakI gAthAoM ko pRthvIcandracaritra kI saMgrahaNIgAthA kaha sakate haiN| zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira(pATaNa) meM sthita zrI sAgaragaccha jaina jJAnabhaNDAra kI pRthvIcandracaritra kI saMskRtabhASAbahula prati, jisakA maiM pahale nirdeza kara cukA hai Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 usake anta meM uparokta gAthAe~ likhI huI haiN| jJAnamandira meM isa prati kA kramAGka 9505 hai| ye gAthAe~ kisI prAcInagrantha kI hai athavA pRthvIcandracaritra ke AdhAra se kisI ne saMgrahaNIgAthA ke rUpa meM banAI haiM yaha eka zodha kA viSaya hai| prasiddha vidyAvibhUti A0 zrI haribhadrasUri ne apane upadezapada meM pRthvIcandra ke bhavoM kA ullekha to kiyA hai, kintu usameM kevala zaMkha-kalAvatIbhava ke sivAya 2 se 11 bhava meM zaMkharAjA ke hI bhava batAye haiM, aura ve bhI usa usa bhava ke mukhya nAma ke sivAya / upadezapada ke sambandha meM vizeSa hakIkata Age 'pUrvasrota' meM kahanevAlA hU~ ataH yahA~ vizeSa nahIM likhatA / svayaM pranthakAra ne prastuta caritra kA atisaMkSipta paricaya isa prakAra diyA hai "yaha caritra eka dharmakathA hai (pR0 5 gA0 12) / mukhyataH yaha dharmakathA hone para bhI yahA~ usa usa prasaMga ke anurUpa kAma aura artha viSayaka nirUpaNa bhI tattadadhikArI ke vacanarUpa se anivArya bane haiM (pR0 2 gA0 21) / kaIyoM ko gadya racanA priya hotI hai to kaIyoM ko padyaracanA, tathA kaIyoM ko sabhaMgazleSAlaMkAravAlI racanA; aise, aura anya bhI bhinnabhinna rucivAle vyaktioM ko lakSya meM rakhakara kucha sthAnoM meM saMkSepa se to kucha sthAnoM meM vistAra se vividha rasavAlA yaha caritra racA hai (pR0 221 gA. 284 ) / yahA~ maryAdita pramANa meM hI kavidharma batAyA hai| vividha varNana bhI pramANa meM alpa hai phira bhI kathAMga-kathAvastu adhika hone ke kAraNa kahIM 2 vistAra karanA bhI anivArya hogayA hai (pR. 221 gA0 282) / saMvegarUpI divyarasa se bharA huA aura mandabuddhivAle jIvoM ko hitakara aisA yaha caritra saMkSepa se kintu spaSTa kahA hai (pR0 221 gA0 281) / vividha upakathAoM se-antarakathAoM se ramya aura jisa meM gurubahumAna kA bodhaka yatidharma kA nirUpaNa huA hai vaisA yaha caritra manuSyabhava ko prApta kara acchI taraha se sunanA cAhie (pR0 221 gA0 283) / [granthakAra ke ] ziSya zrI municandramuni kI prArthanA se saMvegarUpI pAnI ke nipAna-hoja ke samAna isa zreSTha caritra kI racanA kI hai (pR0 222 gA0 289) / " granthakAra ne apanI kRti ke lie AtmazlAghA na ho jAya isa bAta kI sAvadhAnI rakhate hue jo upara kI bAteM batAI haiM usapara se itanA to spaSTa ho jAtA hai ki granthakAra ko apano racanA ke lie ThIka ThIka pramANa meM A honA caahie| jaina kathA-caritroM meM saMsAra kI asAratA, bhayuSya kI kSaNabhaMguratA, vairAgya, vrata, niyama Adi dhArmika upadezoM tathA jaina dharma ke maulika siddhAntoM aura mAnyatAoM kA veM veM granthakAra apanI apanI kSamatA aura zailI ke anusAra mukhyatayA nirUpaNa karate rahe haiN| isa mukhya pratipAdya viSaya ko sUcita karane ke lie, kathAprasaMgoM meM vAcaka-zrotAoM kA rasa surakSita rakhane ke lie, niHspRha tyAgI jaina vidvAnoM ko vividha rasoM kA evaM pArthiva vaibhavoM kA varNana bhI apanI apanI kakSA ke anusAra karanA par3A hai| aise caritragranthoM meM zrI pAdalisasUriracita taraMgavatIkathA mukhya kahI jA sakatI hai| yaha kathA anupalabdha hai aura isakA gauravapUrNa ullekha aneka labdhapratiSTha jaina caritrakAra vidvAnoMne kiyA hai| Aja upalabdha jaina kathAsAhitya meM bhI A0 udyotanasUrikRta 'kuvalayamAlA kathA' jaise katipaya grantha haiM, jisa meM vAcaka-zrotAoM ko bhavavairAgya kA bodha karavAne ke mukhya uddezya ke prabhAvapUrNa DhaMgase kintu ThIka ThIka pramANa meM zaMgAra Adi rasoM kA bhI guMphana huA hai| prastuta pRthvIcandracaritra meM bhI aneka sthAnoM para bhavavairAgya ke lie saMsAra kI-paudgalika sukhoM kI asAratA khUna hI asarakAraka DhaMga se nirUpita kI hai| isake sAtha sAtha sAMsArika bhAvoM aura rasa varNanoMkA nirUpaNa bhI prabhAva utpanna Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 kareM vaisA kiyA hai / isa kAraNa se aise rasa varNanoM kI racanA meM granthakAra ne eka kavi kI bhUmikA ko hI nibhAne kA prayatna kiyA hai| AtmakalyANa ke lie maulika upadezoM ke atirikta gRhasthajIvana ke vyavahAra meM anekavidha susaMskAroM kI preraNA de sake vaise ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha athavA maryAdita parigraha Adi vratoM kA upadeza aura vyAvahArika nItiyoM ke sambandha meM prasaMga prasaMga para AnevAle subhASitoM aura uktiyoM se prastuta grantha kI upayogitA aura madhuratA meM vRddhi huI hai / aura bhI apabhraMza padyoM dezya zabdoM tathA mudita prAkRta zabdakoSa meM adyAvadhi nahIM Aye hue zabdoM kA cayana bhI ThIka ThIka pramANa meM huA hai, jo vidvAnoM aura bhASAvidoM ko abhyAsa kI dRSTi se adhika upayogI hai| isa prantha meM antarakathAe~, avAntara kathAe~ tathA pUrvabhava kathAe~ bhI aneka haiN| unakA, evaM samagragrantha ke, paricaya ke lie grantha kI vistRta viSayAnukramaNikA ko dekhane kA maiM pAThakoM ko sUcana karatA huuN| granthagata aneka hRdayaMgama aura pANDityapUrNa AlaMkArika saMdarbho ko batAne ke lie to eka choTA sA nibandha likhA jA sakatA hai| ye sabhI saMdarbha vividha dRSTi se atyanta upayogo hone para bhI samayAbhAva ke kAraNa maiM yahA~ batA nahIM sakatA phira bhI pratyeka kathA prasaMga ke nirUpaNa ke sAtha sAtha granthakAra ke dvArA sAdhita tAdAsya ko sAmAnya kalpanA pAThakoM ko AjAya usa dRSTi se udAharaNarUpa eka prasaMga yahA~ detA huuN| zrIketu nAmakA rAjA apanI sagarbhA vaijayantI rAnI ko rAjyagaddI sauMpa kara pravajita huaa| rAnI ne putrI ko janma diyaa| mativarddhana nAma ke amAtya ne rAjya kI surakSA kA vicAra karake putrI ke janma ko putra ke janma ke rUpa meM prakaTa karake usakA janmotsava kiyA / usakA nAma guNasena rkhaa| rAjakumArI ko rAjakumAra (guNasena) ke veSa meM hI rakhA aura rAjakumAra jaisA hI usake sAtha vyavahAra rakhA / puruSaveza meM rAjakumArI yuvA huI / nArI deha kI guptatA ko puruSaveSa meM lambe samayataka chipA rakhanA muSkila thA, ataH amAtya tathA rAnI ko rAjakumArI ke lie yogya pati kI cintA huii| aura nagara ke yakSa kI sahAyatA se rAjakumAra ke veSa meM siMhAsana para baiThI huI rAjakumArI ke sanmukha kamalasena nAmake eka rAjakumAra ko sanmAnapUrvaka upasthita kiyA gyaa| rAjakumAra ke veSa meM baiThI huI rAjakumArI (guNasena) ko yaha patA thA ki Agantuka rAjakumAra kamalasena merA bhAvI pati hai / jaba ki rAjakumAra kamalasena, guNasena ko rAjA mAnakara usakA sanmAna, praNAma aura ziSTAcAra karane ke lie tatpara hotA hai / yaha prasaMga andhakAra ke zabdoM meM dekhie "paNamaMto ya nivArio rAigA didvisannAe / tao 'kimayaM ? ' ti saviyako, dolaMtakannakuMDaleNa seyabiMdumuttAhalajAlAlaMkiyamAlavadveNa maMtivayaNanibaddhadiTThiNA khalaMtakkharamAlato ya su....su....suyaNa! pu....pucchAmo ka....ka....katto esi ! ki....ki....kimegAgI / ku....ku....kusalaM tu ...tu....tumbhaM ? sa....sa....sA....sA....sAgayaM suTu // " arthAt guNasenakumAra( rAjakumArI) AMkha kA izArA karake praNAma karate hue kamalasena ko rokatA hai| isa kAraNa se ' aisA kyoM ? ' aise vitarka meM par3e hue kamalasena kumAra ko [ 'aucitya ke khAtira kucha kahanA cAhie' isa kartavya se prerita hokara ] guNasenakumAra (rAjakumArI) uparokta gAthA kahatA hai| isa gAthA meM spaSTa to itanA hI kahanA thA ki 'suyaNa ! pucchAmo katto esi! kimegAgI ? kusalaM tumbhaM ? sAmayaM suTu / ' itanA kahane meM guNasenakumAra(rAjakumArI) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ke kuNDala hilane lage, kapola para motI jaise prasveda ke bUnda ho gaye aura use [ lajjAjanya saMkoca kA prasaMga adhika lambA ho jAya usake lie ] mativarddhana amAtya kI tarapha sUcaka najara se dekhanA paDA / yahAM guNasenakumAra (rAjakumArI) ko kamalasena kumAra ke prati to itanA hI kahanA thA ki 'he sRjana ! hama Apa se pUchate haiM ki Apa kahAM se Aye ho ? are kaise ho ? kuzala to ho na ? ApakA acchI taraha se svAgata ho ' / itanA kahane meM mUla bAta se anabhijJa nAyaka ke prathama milana meM strIsvabhAvajanya vyAkulatA se parezAna nAyikA kI tutalAtI vANI ko 'suyaNa ! pucchAmo' Adi zabda ke badale 'su....su.... suyaNa ! pu... pucchAmo' Adi zabdoM dvArA prakaTa kiyA hai / ! upara ke eka udAharaNa parase prastuta grantha kA racanA vaiziSTya aura usakI upayogitA kA vAcakoM ko kiMcit AbhAsa ho jAyagA / A0 zrI zrI candrasUri ne vi0 saM0 1214 meM race hue prAkRtabhASAnibaddha 'sanatkumAra caritra" ke prAraMbha meM AI huI pUrvakaviprazaMsA meM jina labdhapratiSTha jaina kaviyoM ke nAma batAye haiM unameM prastuta granthakAra ma0 zrI zAntisUri kA ullekha karatI gAthA meM isa caritra kI sundara pahacAna dI hai| vaha isa prakAra hai sirisaMti sUrivANI vilAsiNI vivihabhaMgabhAvehiM / puhaI caMdasuraMge raMjaI hiyayAI naccatI // 1 // vyarthAt-vividha bhaMga tathA bhAvoM se vilasita hone se hRdaya ko nacAne vAlI aisI zrI zAntisUri kI vANI pRthvIcandra(caritra) rUpI sundara raMga meM ( hara kisI ko) raMga detI hai / taduparAnta yahA~ Age nirdezita gurustuti ke tIsare patha meM bhI prastuta pRthvIcandracaritra kA ullekha milatA hai / prastuta grantha ke eka sthala para kathA kA prasaMga TUTatA hai / vaha isa prakAra hai-- daNDapAla nAmaka cora, logoM ko dhana-daulata ke uparAnta sau kumArikAoM kA apaharaNa karake unheM parvata meM surakSita mar3hI ke talaghara me rakhatA hai / yaha cora kisI se bhI nahIM pakaDAtA / anta meM girisundara nAmaka rAjakumAra use usI ke sthAna para mArakara una kumArikAoM kA svAmI bana jAtA hai| eka mahine taka yaha rAjakumAra vahIM rahakara una kumArikAoM ke sAtha sukha bhogatA hai / usake bAda bhAI kA sneha yAda Ane para apanI sau patniyoM ko mar3hI meM rakhakara vaha apane nagara calA jAtA hai / basa, usake bAda mar3hI meM rakhI huI apanI patniyoM kA evaM dhana-daulata kA kyA hotA hai ? isa ghaTanA kA sampUrNa kathA pUrNa hone taka kahIM para bhI ullekha nahIM aataa| saMbhava hai ki zIghratA se eka ke bAda eka badalate hue kathA prasaMgoM ke kAraNa kadAcit pranthakAra kA anusandhAna chUTa bhI gayA ho / prastuta TUTate prasaMga kA anusaMdhAna 164 veM kI prathama paMkti ke bAda honA cAhiye thA, yaha bAta ' saMketa ' kAra zrI ratnaprabhasUri ke dhyAna meM AI aura unhoMne pranthakAra ke prati asAdhAraNa sanmAna prakaTa karate hue ukta TUTate prasaMga kA nimna gAthA se anusaMdhAna kara diyA pRSTha 1- zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira (pATana) meM sthita zrI saMgha jaina jJAnabhaNDAra kI ' sanatkumAra caritra' kI kAgada para lIkhI huI prati meM se hU~ yaha gAthA lI hai / khyAtanAma vidvaratna zraddheya paM0 zrI lAlacandabhAI gAndhI ne unake 'aitihAsika lekha saMgraha ' nAmake prantha ke 115 veM pRSTha meM sanatkumAracaritra kI kAgada para likhI huI prati ko tADapatra para likhI huI prati ke rUpa meM batAI hai / kintu pATana ke bhaNDAroM meM isakI tADapatrIya prati nahIM hai| aura prAcyavidyAmandira ( vaDodarA ) ke tarapha se prakAzita 'pattanastha jaina bhANDAgArIya nthasUci meM bhI aisI koI tADapatrIya prati kA ullekha nahIM huA hai / 1 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " vajarai to kumAro0 (pR0 164 paM. 1) iti gAthAnte daNDapAlacauramoSArpaNAnusandhAnaM zrotRbhirapekSitamapi kavinA kenApyabhiprAyeNa na kRtam , tacca tasyAtigambhIramabhiprAyamajAnadbhirito gAthAto'vaseyam kumareNa tao kaNayAi appiyaM saJcameva jaM jassa / ramaNIo vi hu aMteurammi guruvayaNamao khittA // " arthAt-164 veM pRSTha kI prathama paMkti meM AI huI 123 vI gAthA ke bAda daMDapAla nAmaka cora ke dvArA curAI huI vastubhoM kA kyA huA? isa ghaTanA ko jAnane kI zrotAoM ko apekSA hote hue bhI kavi ne-pranthakAra ne kisI kAraNavazAt usakA anusandhAna nahIM kiyA / vaha anusandhAna usa kavi ke ati gambhIra abhiprAya ko nahIM jAnanevAle vyakti isa gAthA se jAna leM-corane bina jina vyaktiyoM kI dhanasampatti lUTI thI yA curAI thI vaha dhanasampatti una una vyaktioM ko girisundara kumAra ne vApasa kara dii| aura baDoM kI AjJA prApta kara una sau kumArikAoM ko apane antaHpura meM rkhdii| yahA~ saMketakAra ne granthakAra ke prati bahumAna pUrvaka aucitya rakhakara unakI kSati kI mora jo sAmAnya izArA kiyA hai usameM saMketakAra kI mahAnubhAvatA hI pratibimbita hotI hai| aise prasaMgoM meM yaha ghaTanA hamAre lie preraNIya hai| isa hetu se hI maiMne prastuta sthAna kA ullekha kiyA hai| parvasrota prastuta caritra ke gyAraha bhavoM meM se prathama zaMkha-kalAvatI ke bhava kI saMkSipta kintu sampUrNa kathA A0 zrI haribhadrasUriracita upadezapada meM hai (dekhiye upadezapada bhA0 2, gA0 736 se 768, patra 340-41) / usItaraha dUsare bhava se gyAraha bhavoM taka ke zaMkharAjA ke samagra bhavoM kA sUcana bhI upadezapada meM hai (dekhiye vahI gA0 788 se 796) / yahA~ zaMkharAjA ke jIva ke dUsare se gyArahaveM bhava taka ke bhavoM ke nAma yAnI kamalasena se pRthvIcandra taka ke bhavo ke nAma, nahIM batAye haiM, kintu pratyeka bhava ke nagara-nagarI aura mRtyu ke bAda ke devaloka ke nAma batAye haiN| usI ke anasAra hI prastata pavIcandra caritra meM nagara-nagarI aura devaloka ke nAma haiN| upadezapada meM kalAvatI kA nAma prathama bhava meM hai| usake bAda dasare se gyArahaveM bhava taka kI saMkSipta sUcanA karane vAlI gAthAoM meM kalAvatI ke jIva kA ullekha nahIM kiyaa| isI vajaha se upadezapada meM sUtrarUpa se batAI gaI evaM uttarottara maukhika yA granthastha (yadyapi aisA koI grantha mere dekhane meM nahIM AyA phira bhI aise grantha kI asaMbhAvanA nahIM kahI jA sakatI) rUpa meM vikasita pRthvIcandracaritra kI kathAvastu para se hI prastuta pRthvIcandracaritra kI racanA huI hai, aisA kaha sakate haiN| prastuta caritrameM AnevAlI antarakathAoM evaM pUrvabhava kI kathAoM meM se katipaya kathAoM kI saMkSipta kathAvastu bhI upadezapada meM milatI hai / vaha isa prakAra hai 1. prastuta grantha ke 21 veM pRSTha kI 13 vI paMkti se 23 veM pRSTha kI 14 vI paMkti taka meM AyA huA 'kavilasottiyakahANaya-kapilazrotriyakathAnaka' upadezapada bhAga 2, gAthA 748 se 756 (patra 340-41) taka meM hai| 2. prastutagrantha ke 34 veM pRSTha kI 19 vI paMkti se 533 pRSTha taka meM vinayadhara zreSThI kI kathA hai / usameM vinayaMdhara zreSThI kI tArA, zrI, vinayA aura devI nAmakI cAra patniyoM ke kramazaH pUrvabhava ratisundarI, buddhisundarI RddhisundarI aura Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 guNasundarI kI kathAe~ bhI hai| isa samagra kathA kI kathAvastu upadezapada meM bhI hai (dekhiye upadezapada bhA0 2, gA0 728, patra 319 se 320) / 3. prastuta prantha ke 64 veM pRSTha kI 24 vIM paMkti se prAraMbha hokara 78 veM pRSTha kI 14 vI paMkti meM pUrNa honevAle 'suyamihuNakahANaya-zukamithunakathAnaka' kI kathAvastu saMkSipta rUpa se upadezapada meM hai ( dekhiye upa0 pa0 bhA0 2, gA. 972 se 986, patra 397-98) / 4. prastuta grantha ke 133 se 136 veM pRSTha taka meM IzvaramunidvArA kahI huI apanI pUrvabhava sahita bhAtmakathA hai| usa meM 134 veM pRSTha kI 20 vI paMkti se prAraMbha hokara 136 veM pRSTha kI pAMcavIM paMkti meM pUrNa honevAlA 'ArogyadvijakathAnaka' kI kathAvastu upadezapada meM hai (dekhiye upadezapada mA0 2, gA0 536 se 540, patra 266) / 5. prastuta grantha ke 89 veM pRSTha kI 16 vI paMkti se prAraMbha hokara pR0 102 kI 10 vI paMkti meM pUrNa honevAlA 'rayaNasihakahANaya-ratnazikhakathAnaka' kA upadezapada meM kevala udAharaNa ke rUpa meM hI ullekha hubhA hai (dekhiye upadezapada bhA0 2, gA0 1031, patra 420) / isa kathAnaka kI kathAvastu anyAnya granthoM meM se yA maukhika paramparA ke mAdhAra se pRthvIcandracaritrakAra ko milI hogI aisA kevala anumAna karasakate haiN| upara batAye anusAra prastuta pRthvIcandracaritra kI mUlakathA aura katipaya antara kathAoM kI kathAvastu jisa prakAra upadezapada meM prApta hotI hai usI prakAra anyAnya prAcInatama granthoM kA anveSaNa kiyA jAya to jise prastuta caritra kA pUrvasrota kahA jAya vaisI sAmagrI kA prApta honA asaMbhava nahIM hai / prastuta grantha kA prabhAva prastuta grantha kI kathAvastu kA pUrvasrota cAhe jitanA bhI upalabdha ho to bhI yahA~ jaisA ki hamane pahale kahA hai vaisA, isa grantha kI racanAzailI hI aisI hai jo anekavidha dRSTi se apanI vizeSatA rakhatI hai| isI vajaha se hI A0 zrI municandrasarijI ne apanI upadezapada ko TIkA meM prastuta pRthvIcandracaritra kI kathAoM ko akSarazaH svIkRta kI hai| alabattA, unhoMne apanI TIkA ke una una sthAnoM meM yA TIkA ke Adi anta meM zrI zAntisUrijI kA athavA unake pRthvIcandracaritra kA kizcit bhI izArA nahIM kiyaa| vi0 saM0 1161 meM race hue pRthvIcandracaritra ke teraha varSa ke bAda yAnI ki vi0 saM0 1174 meM A0 zrI municandrasUrijI ne upadezapadaTIkA kI racanA kI hai| usase yaha sahaja spaSTa ho jAtA hai ki upadezapadaTIkA meM AnevAlI katipaya kathAe~ pRthvIcandracaritra meM se hI akSarazaH lI gaI haiM / veM sthAna nimna haiM 1. upadezapadaTIkA bhA0 2 ke 341 3 patra kI dUsarI pRSThikA se prAraMbha hokara 356 3 patra kI prathama pRSThikA meM pUrNa honevAle 'zaMkha-kalAvatInidarzana ' meM AyA huA samagra padyavibhAga prastuta pRthvIcandracaritra kA hI hai / alabattA, yahA~ upadezapadIkA meM jo koI naI gAthAe~ haiM ve pRthvIcandracaritra kA vistRtavarNanAtmaka gayapadya vaktavya ko saMkSipta karane ke lie banAI gaI haiN| usI prakAra pRthvIcandracaritragata katipaya AlaMkArika gadhasaMdarbha upadezapadaTIkA meM chor3a diye gaye haiN| upadezapadamUla grantha kA anusaraNa kara racI gaI isa TIkA meM pRthvIcandracaritragata zaMkha-kalAvatI ke bhava meM AnevAlA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'paumarAyakahANaya' (pR0 17 se 21) ko nahIM diyA gayA kintu 'kapilazrotriyakathAnaka' upadezapadamUla meM hone se vaha diyA hai / aura vaha bhI pRthvIcandracaritra meM jaisA hai vaisA hI yathAvat liyA hai / 2. prastuta grantha ke 34 3 pRSTha kI 11 vI paMkti se 53 veM pRSTha kI 25 vI paMkti taka kA granthasaMdarbha, upadezapadamUla kA anusaraNa karane ke kAraNa upadezapadaTIkA meM Age-pIche rakhakara isa prakAra akSaraza: lene meM AyA hai pRthvIcandracaritra ke 37 veM pRSTha kI 19 vI paMkti se 53 veM pRSTha kI 25 vIM paMkti taka kA akSarazaH granthasaMdarbha upadezapadaTIkA bhA0 2 ke 321 ve patra se 335 veM patra kI pahalI pRSTikA kI 13 vIM paMkti taka meM hai / pRthvIcandracaritra ke 36 veM pRSTha kI 26 vI paMkti se 37 veM pRSTha kI 17 vI paMkti taka kA akSaraza: granthasaMdarbha upadezapadaTIkA bhA0 2 ke 335 veM patrakI pahalI pRSTikA kI 13 vI pakti se 336 ve patrakI pahalI pRSThikA kI tIsarI paMkti taka meM hai| yahA~ kevala pRthvIcandracaritra ke 36 veM pRSTha kI 26 vI gAthA ko usake vaktavya ko abAdhita rakhakara upadezapadaTIkA meM apane kathana kI saMgati ko sAdhane ke lie badalA hai| pRthvIcandracaritra ke 34 veM pRSTha kI 11 vI paMkti se 36 veM pRSTha kI 25 vIM paMkti taka kA akSarazaH granthasaMdarbha upadezapadaTIkA bhA02 ke 336 veM patra kI prathama pRSThikA kI 4 thI paMkti se 338 ve patrakI prathama pRSTikA kI nauvIM paMkti taka meM hai| isameM itanI vizeSatA hai ki pRthvIcandracantri ke 34 veM pRSTha kI 11 vI paMkti meM AI huI 54 vIM gAthA ke sthAna para upadezapadaTIkA meM naI gAthA banAkara rakhI hai| prastu pRthvIcandracaritrakArane rAjA kA nAma siriketu-zrIketu batAyA hai jabaki upadezapadaTIkAkAra ne naI banAI huI gAthA meM dhammabuddhi-dharmabuddhi nAma batAyA hai| upara batAye gaye saMdarbho meM se pRthvIcandra caritra ke 46 veM pRSTha meM AI huI 402, 403, aura 404 gAthAe~ upadezapadaTokA kI mudrita AvRtti meM nahIM haiN| yadi ye tIna gAthAe~ na ho to kathA kA sambandha TUTatA hai, isalie veM upadezapadaTIkA kI prAcIna pratiyoM meM honI hI cAhie / mudrita upadezapadaTIkA bhA0 2 ke 329 veM patrakI prathama pRSThikA ko cauthI paMkti meM AI huI 46 vI gAthA ke bAda yahA~ batAI gaI pRthvIcandracaritra kI tIna gAthAeM honI caahie| 3. pRthvIcandracaritra ke 89 veM pRSTha kI 16 vI pakti se prAraMbha hokara pR0 102 kI 10 vI paMkti meM pUrNa honevAlA syaNasihakahANaya-ratnazikhakathAnaka ko upadezapadaTIkA meM akSarazaH liyA gayA hai, (dekhiye upadezapada TIkA bhA0 2, patra 421 se 432. / prastuta pRthvIcandracaritra ke bAda race gaye etadviSayaka samasta granthoM kA isataraha se avalokana kiyA jAya to kisI na kisI grantha meM pRthvIcandracaritra kA asara honA asaMbhavita nahIM hai| 1. jainakathAsAhitya ke abhyAsiyoM kI jAnakArI ke liye pRthvIcandracaritra aura upadezapadaTIkA kA eka sthAna yahA~ detA hUM"pRthvIcandracaritra ke 64 ve pRSTa kI 24 vIM paMkti se prAraMbha hokara 78 ve pRSTa ziH 14 vIM paMkti meM pUrNa honevAlA gadyapadyAtmaka, 'suyamihuNakahANaya' zukamithuna kathAnaka upadezapadIkA meM svataMtra racanArUpa padya meM racA gayA hai ( dekhiye upadezapadaTIkA bhA0 3, 398 se 411 veM patra kI prathama pRsstthikaa)| upadezapadamUla kI 9 2 se 986 taka kI gAthAoM meM batAI gaI saMkSipta kathAvastu para se pRthvIcandracaritrakAra aura upadezapadaTIkAkAra ne race hue prastuta kathAnaka meM Ae hue nAyaka nAyikAoM ke nAma ke atirikta mAtApitA, nagara-nagarI, udyAna aura muni Adi ke nAma eka dUsare se bhinna 2 milate haiN| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAra prastuta prantha ke anta meM bhAI huI prazasti meM (pR0 221-22 gA0 285 se 291 ) granthakAra kA saMkSipta paricaya isa prakAra hai ___granthakAra A0 zrI zAntisUrijI, candrakulIna bhA* zrI sarvadevasUri ke ziSya mA0 zrI nemicandrari ke ziSya the (prazasti gA0 285-87) / A0 zrI zAntisUrijI kA pakSa lekara unako A0 zrI sarvadevasUri (pranthakAra ke praguru) ke ziSya mA0 zrI zrIcandrasUri ne AcAryapada pradAna kiyA thA (prazasti gA0 288) / yahA~ " granthakAra kA pakSa lekara zrI zrIcandrasUri ne unako AcAryapada diyA," aise pranthakAra ke hI vaktavya se yaha sahaja spaSTa ho jAtA hai ki granthakAra ke guru zrI nemicandrasUri ko granthakAra ko AcAryapada denA abhISTa na thaa| phira bhI granthakAra ne apane guru zrI nemicandrasUri ko " zrunajJAna ke sAgara, kSAnta, dAnta, prazAnta, samartha, ujjvalaguNavAn, munIndra, upavihArI aura sUrya-candra se bhI adhika tejasvI (prazasti gA0 286)mAdi yathArtha vizeSaNoM se sammAnitakara apane gurupArataMtrya, suziSyatva, guNajJatva, susAdhutva evaM mahAnubhAvatA kA paricaya diyA hai| sAtha hI sAtha yahA~ nirgrantha samudAyoM meM baDhate hue nyUnAdhika vimanaskatA ke prasaMgoM meM AtmakalyANasAdhaka sarvatyAgI nirgranthoM ke vyavahAra aura prabhAva kA bhI acchA paricaya milatA hai| pranthakAra ke praguru A0 zrI sarvadevasUri se aneka ziSya athavA AcAryoM kI prazAkhAvAlA gaccha banA thA (prazasti gA0 285) / granthakAra ko A0 zrI dhanezvarasUrijI se vidyAbhyAsaviSayaka vividha mArgadarzana milA thaa| isa bAta kA ullekha svayaM pranthakArane hI kiyA hai ( dekhiye pR0 2, gA0 10) / pranthakAra ke praguru zrI sarvadevasUrijI ke paTTaziSya rUpa meM ATha samartha AcArya the| unakA ullekha karake mA0 zrI munisundarasUriracita paTTAvalI meM ina ATha yAcAryoM meM se do padavikA0 zrI yazobhadasari aura A0 zrI nemicandrasari ke nAma batAye haiM ( dekhiye zrI yazovijaya jaina padha mAlA se prakAzita ukta paTTAvalI kA pR0 16 vA ) / zeSa cha paTTadharAcAryoM ke nAmoM meM se eka zrI zrIcandrasUri the (prazasti gA0 288 ) aura dUsare mA0 zrI dhanezvarasUrijI the, jinhoMne caitrapura meM zrI vIrajina kI pratiSThA kI thI / evaM unhIM se catragaccha kA prAraMbha huA thA / yaha vRttAnta A0 kSemakIrtirikRta bRhatkalpasUtravRtti kI prezasti meM evaM nayasundarakRta saTIka ruparipATI meM ullikhita hai, vizeSa meM ukta guruparipATI meM yaha batAyA hai ki bhA0 dhanezvarasari ne sAtasau kSapaNako ko apane hAtha se dIkSA dI thI / A0 dhanezvarasUri ke paTTaziSya zrI bhuvanacandrasari kI par3aparamparA meM 1. zrI janazAsananamastalatigmarazmiH, zrIsadmacAndrakulapadmavikAsakArI / svajyotirAvRtadigambaraDambaro'bhUta, zrImAn dhanezvaraguruH prathitaH pRthivyAm // // zrImatrapurekamaNDanamahAvIrapratiSThAkRtastasmAccaitrapuraprayodhataraNeH zrIyaMtragaccho'jani / tatra zrIbhUvanemdusarisugurubhabhaSaNaM bhAsurajyotiH sadguNaratnarohaNagiriH kAlakrameNAbhavat // 8 // (pU. pA0 munivarya zrIcaturavijayajI tathA pU0 pA0 vidvadvareNya mani zrIpuNyavijayajI (AgamaprabhAkarajI) sampAdita niyukti-bhASya-pattyupetaM bRhatkalpasUtram bhA0 6 pR. 151.) / 2-3. pUNo visirisamvadeSamuNI [gA0] 10 // ' puNo vi 'sirisamvadevamuNi 'ti bhodevaripa? punarapi zrIsarvadevamaniH, sarirityarthaH // 10 // jeNa ya aDAyariyA [?]samayamuttatthadAyamA tthdhiyaa| tattha bajesaraparI pabhASago vIratityasma // 1 // khavaNANaM satra sayA pagucciya dikkhiyA mahattheNaM / visapure miNavIro padrimo citgoti||12|| tattha siricittagacche to gurU bhuSaNacaMda tappaTTe / mAghajIvaM aMbilatavakaraNAmiggA uggA // 13 // (zrI sidhI jaina prathamAlA tarapha se prakAzita 'vividhagacchapaTTAvalIsaMgraha ' gata zrI nayasundarasUrikRta 'paTIka gAparipATI'.192.) yaha guruparipATI vRhattosAlikapaTTAvalI athavA bRhattapogaNagurvAvalI ke nAmase bhI prasiddha hai| Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhattapAgacchIya mA0 zrI devendrari mA0 zrI jagaccandrasUri mA0 zrI kSemakIrtisUri jaise suprasiddha bhAcArya ho gaye haiN| yadyapi rAvagapaTTAvalI meM sammatiprakaraNaTIkAkAra zrI abhayadevasUri ke paTTadhara ziSya zrI dhanezvarasari ko caitragacchIya bhI batAyA hai kintu prabhAcandrarikRta 'prabhAvakacaritra' kI prazasti meM evaM zrI mANikyacandrasUrikRta pArzvanAthacaritra ko prazasti meM isa bAta kA samarthana nahIM miltaa| rAjagacchapAvalI kA racanAsamaya vikrama kI 15 vI sadI ke pUrvakA nahIM hai ataH uparokta bAta kI prAmANikatA ke lie anya bhASArabhUta pramANoM kI apekSA rakhanA cAhie yA nahIM yaha eka vicAraNIya prazna hai| vi. saM. 1522 ke eka ghAtupratimALesa meM to zrI dhanezvarasUri (abhayadevasariziSya) ko caitragAchIya mAnane ke sAtha sAtha unheM 'zatruJjayamAhAlya' kA kartA bhI batAyA hai| kintu yaha bAta sandehAspada lagatI hai / yahA~ yaha kathana bhI upayogI hogA ki 'zatruJjayamAhAtmya' meM kumArapAla mAdi kA vRttAnta to AtA hI hai| taduparAnta usameM usake kartAne apanA gaccha rAjagancha batAyA humA hone se, evaM prastuta dhanezvarasUri (zrI abhayadevasUriziSya) kI naz2adIka kI pUrvApara zramaNaparamparA meM kahIM bhI rAjagaccha kA ullekha nahIM milane se zatraMJjayamAhAtmya ke kartA vikrama kI terahavIM sadI ke anta meM yA usase bhI bAda ke samaya meM hue hoM aisA anumAna kiyA jA sakatA hai| zrI dhanezvarasUri (abhayadevasUriziSya) ke bAda unakI paramparA meM hue pranthakAroM ne apane pUrvavartI kaviyoM kI racanAmoM ke ullekha meM dhanezvarasUri ko kahI bhI zatruJjayamAhAtmya kA kartA nahIM batAyA hai| ataH uparokta dhAtupratimA ke lesa ko zraddhAspada nahIM kahA jA sktaa| sammatiprakaraNa ke TIkAkAra abhayadevasUri aura unake pUrvapaTTadhara AcAryoM ko bhI rAnagacchapaTTAvalI meM aura mANikyacandrasUriMkRta pArzvanAthacaritra ( racanA saM0 1276 ) meM candragacchIya ke sAtha sAtha rAnagachIya bhI batAyA hai / jabaki vi. saM. 1248 meM racI gaI siddhasenarikRta pravacanasAroddhArako TIkA meM TokAkAra ne prastuta abhayadevari se bhanukrama se apanI pUrvapaTTaparamparA dI hai kintu usameM candragaccha ke sivAya anya kisI gaccha kA ullekha nahIM huA hai| isa sambandha meM prabhAvakacaritrakAra prabhAcandrasUri ne dhanezvarasUri (abhayadevasUriziSya) pUrvAvasthA / 1. tatpaTTArNavakaustubhaH samuditaH pradyumnanAmA hi yH.........| tacchidhyo'bhayadevarirasamo mithyAtvavAdibrajamAdonmASakaraH prasiddhamahimaH syAdvAdamudrAdvitaH // 68 // zrIcaitragacche prakaTaprabhAvI dhanezvaraH] zarirabhUcca tasmAt / AkhIdvineyo'jitasiMhamUriH sihopamo vAdimatAjeSu // 65 // (zrI siMghI jaina granthamAlA dvArA prakAzita 'vividhagacchapaTTAvalIsaMpraha' gata rAjagacchapadAvalI pR. 18) / 2. prastuta pAzvanAthacaritra ko khaMbhAtabhaMDAraspa tADapatrIya prati meM anyakAra ko prazasti meM sammatiTIkAkAra abhayadevatri ke paTTadhara. ziSya dhanezvarasUri ke badale linezvaramari batAyA hai dekhiye pU0 pA0 AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI aura DaoN. zrI bhogIlALa ja. sAMDesarA dvArA saMpAdita Catalogue of Palm-leaf manuscripts in the Santinatha Jain Bhandar, Cambay (Part two) Page 344 / tathA pUjyapAda prajJAcakSu jJAnajyoti paM. zrI sukhalAlajI evaM zrI becaradAsajI dozI ne bhI prastuta pArzvanAthacaritra ko prazasti ke ullekha meM jinezvarasUri ko hI batAyA hai, dekhiye pujAbhAI jaina granthamAlA kA chaTThA granthAGka rUpa se prakAzita sammatiprakaraNa (gujarAtI bhASA kA) pR. 85 / merA namra mata yaha hai ki isa pArzvanAthacaritra ko prazasti meM lipikAra kI asAvadhAnI ke kAraNa dhanezvara ke sthAna para jinezvara likhA gayA hogaa| merA yaha anumAna prastuta prazasti ke pATha se hI adhyetA ko susaMgata lagegA isalie yaha pATha detA hU~-" vidvanmaNDalamaulimaNDanamaNiH prettaposharmaNinintho'pi jinezvaraH samajani zrImastitaH sadguruH / yaH sphUrjadguNapujamujajagatIniSNoH puraH prAjJalAn vAde vAdivarAn vicitya vijayazrIsaMprahaM saMvyadhAt // " yahA~ 'niprantho'pi jinezvaraH,' isa vAkya meM 'nigrantha' zabda ke sAtha 'jinezvaraH' zanda asaMgata bagatA hai| yadi jinezvaraH ke sthAna para 'dhanezvaraH' zabda lagAyA jAya to 'nirgrantho'pi dhanezvaraH' yaha susaMgata lagegA / kahane kA merA tAtparya yaha hai ki 'jo AcArya akiJcana hone para bhI dhanezvara hai' isa virodhAbhAsAlaMkAra meM 'akiJcana hone para bhI jinezvara hai' yaha kisI bhI rIti se mela nahIM khAtA hai / ataH isameM lipikAra kI hi kSati mAlUma hotI hai| Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 meM kardamarAje the ataH inhIM se rAjagaccha kA prAraMbha huA hai aisA kahA hai / rAjagacchapaTTAvalI tathA upara batAye gaye dhAtupratimAlekha meM dhanezvarasUriko kardamarAja kA putra batAyA hai| saMkSipta meM upara batAI gaI paraspara visaMvAdI bAto se yaha anamAna kiyA jA sakatA hai ki vikrama kI terahavIM sadI ke anta ke aura usake bAda ke AdhAroM meM batAI gaI rAjagaccha kSetragaccha Adi kI paramparAoM kI katipaya ghaTanAe~ niHsaMdigdha nahIM hai| astu pRthvIcandracaritrakAra ne jina dhanezvarasUri kA ullekha kiyA hai ve unake praguru ke ziSya aura caitragaccha ke sthApaka ye vaha hakIkata bhI unake ati samIpa ke samaya ke granthoM meM milatI hai yA nahIM yaha anveSaNa samayAbhAva ke kAraNa maiM nahIM kara skaa| granthakAra ke guru A. zrI nemicandrasUrine apane gurubhAI zrI vinayacandropAdhyAya ke ziSya zrI municandramuni ko paTTadhara banAyA thaa| isa vajaha se unhoMne apane suyogya vidvAna ziSya kI apekSA gurubhAI ke ziSya kI paTTadhara viSayaka adhikatara kSamatA ko dekhakara apanI nigranthasamudAyaparamparAgata gacchanAyakatva kI pUrIpUrI jabAbadArI kA Adarza udAharaNa upasthita kiyA thA. aisA kaha sakatA haiN| isa prakAra kI ghaTanA kA ora eka udAharaNa mere dvArA likhI gaI 'AkhyAnakamaNikoza' kI prastAvanA meM jijJAsu varga dekha sakate hai ( dekhiye prAkRta TeksTa sosAyaTI dvArA prakAzita aura pU0 pA0 AgamaprabhAkarajI manivarya zrI paNyavijayajI dvArA sampAdita saTIka AkhyAnakamaNikoza kI prastAvanA pR0 13) / isase jJAta hotA hai ki prAcIna samaya meM zrIsaMgha aura zramaNasamudAya kI sampUrNa jabAbadArI ko dhyAna meM rakhakara gacchAdhipati AcArya apane paTTadhara AcArya kI niyukti karate the| granthakAra A0 zrI zAntisUrijI kI guruparamparA ke jijJAsuoM ke lie zrI munisundarasUrikRta gurvAvalI tathA anya paTTAvaliyo evaM etaviSayaka anyAnya granthoM ko dekhane kA sUcana karatA hai| 1. tribhuvanagirisvAmI zrImAn sa kardamabhUpatistadupasamabhUt ziSyaH zrImaddhanezvarasaMzayA (prbhaavkcritrprshsti)| 2. tadanu SaTtriMzallakSakanyakubjadezAdhipateH kadamarAjasya putro dhanezvarakumAraH (rAjagacchapaTTAvalI pR0 66) / 3. bahata varSoM ke pahale pU0 pA0 AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI mahArAjajIne pATana (gujarAta) ke zAntinAthanI pola / parAnA nAma aduvasIno pADo) ke jaina mandira ke mUlanAyaka zrI zAntinAthajI kI dhAtupratimA parase yaha lekha utArA thA, usa samaya meM bhI unake sAtha thA isalie unhoMne pratimAlekha ko nakala mujhe dI thii| yaha lekha prAyaH aprakAzita hone se pAThakoM ko jAnakArI ke lie akSarazaH yahA~ detA hU~pratimA kA dAyA bhAga paMkti-1) // ahai namaH // tato'bhavat kadamarAjasUnurddhanezvaraH sUrivaraH suvAdI / zrIcaitragarachAMyuni[ paM0 2]dheH praNetA / Timedasvimadasya jetA // 1 zrIzatrujayamAhAtmyakartA / prayAti nAma[3] prahaNema yeSAM keSAM na dUre duritAni tAni / tapaHpradhAnA Hit te no bhadrANi bhadrezva[4]rasUripAdAH // 2 zrImanne merujayaMtAdrizaMge prAsAdaM ye vIkSya jIrNa vizIrNa / daMDAdhIzaM [5] sajjana bodhayitvA navyaM divyaM kArayAmAsurAzu // 3 naSTa vastu samastamapratijavAyanAma [4] saMprApayet / sphUrjacaurajalAnalAdivipadaH zAmyaMti yannAmataH / zrIbhadrANi mahezvarAkhyagura[7]vo yannAmataH saMstutAH zrIbhadrezvarasUrayastanubhRtAM te saMtu saMtuSTidAH // zrI zrI zrIH / / pratimA kA dAhinA bhAga - 1 zrIdharmadevaH sugururvabhUva / bhUvAlabhazreNinatA hipadmaH / akAri yemAtra vicArahetu[2]manISiNI zrIkulakuMDakAsyaM // 5 saMvata 1522 varSe vaizAkha zudi / vudhe zrImadaNahallapurapa[3]ttane zrIcaitragacche zrIbhadrezvarasUrisaMtAma zrIpAdevasUri tapaTTe zrImAnadevasari tapaTe 4 zrIrAmadevasUri tatpaTTAlaMkAraguNanidhAna zrIguNadevasUri tatpa? zrIvijayadevasUri ta[5]tpa? zrIpuNyadevasUri tatpa? zrIjinadevasari tatpaTTAlaMkArazrIratmadevasUriNA pUrva [6] zrIraivatakAcalamahAtIrthe zrIkalyANatrayamahAbhadraprAsAde saptadhAtumayaM zrIneminAtha saparika kAritaM adhumA svapuNyArtha zrIzAMtinAthabiMba kAritaM pratiSThitaM / kalyANamastu / / [4] sarvapUrvajazreyase // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 pranthakAra A0 zAntisUriracita svopajavRttisahita dharmaratnaprakaraNa bhI miTatA hai| yaha grantha vi0 saM0 1970 meM zrI AtmAnanda jainasabhA (bhAvanagara) dvArA sarvaprathama prasiddha huA hai| usakA sampAdana pUjyapAda pravartakajI zrImat kAntivijayajI ma0 sA0 ke ziSya, AgamaprabhAkara vidvadvareNya munivarya zrI puNyavijayajI ke guru tathA mere saMzodhana-sampAdana zikSA ke Adhaguru pUjyapAda munIndra zrI caturavijayajI mahArAjane kiyA hai| isa grantha kI prastAvanAmeM dharmaratnaprakaraNa kI 36 vIM gAthA kI TIkA ke anta meM AyA huA "saMkhevao bhaNiyamAroggadiyacariyaM / vizeSataH pRthvIcandracaritAdavase yam / " yaha avataraNa dekara pRthvIcandracaritrakAra aura svopajJavRttisahita dharmaratnaprakaraNakAra kA aikya batAyA hai| yahAM batAyA gayA Arogyadvijacaritra pRthvIcandracarita ke pR0 133 se 136 meM hai| isa prastAvanA meM A0 zrI zAntisUrijI ne saMkSipta aura vistRta aise do pRthvIcandracarita banAye haiM, aisA alaga alaga do avataraNoM ko dekara kahA hai kintu ve donoM avataraNa prastuta pRthvIcaMdracaritra ke hI hone se A0 zrI zAntisUri ne eka hI pRthvIcandracaritra banAyA hai yaha spaSTa hotA hai| saMbhava hai ki pU0 pA0 gurujI (munivarya zrI caturavijayajI) ne maine yahAM pahale kahA hai vaisA kisI vidvAna ne prAkRta bhASA kI durgamatA TAlane ke lie maMgalAcaraNa subhASitoM aura prazasti ke prAkRta pATha ko yathAvat rakhakara saMskRta meM taiyAra kiye hue pRthvIcandracaritra kI prati ko dekhakara aisA vidhAna kiyA ho| tathA isa prastAvanA meM pU0pA0 gurujI ne granthakAra A0 zrI zAntisUribI, A0 zrI nemicandrasUri ke hI ziSya the aisA prAmANika rIti se kahakara munisundararacita paTTAvalI meM A0 zrI nemicandrasUri ke paTTadhara unake gurubhAI ke ziSya A0 zrI municandrasUri batAye hue hone se " paraM yAthAtathyapramANopalambhAbhAvena na samyag nirNaya kartuM zakyate / " aisA kahA hai / isa sambandha meM " granthakAra ke praguru A0 zrI sarvadevasUri ke ziSya zrI zrIcandrasUrijI ne pranthakAra kA pakSa lekara unako AcAryapada diyA thA (pRthvIcandracarita pR0 222 gA0 288)" granthakAra ke dvArA likhI huI yaha hakIkata hI, zrI munisundarasUrikRta gurvAvalI meM batAI gaI hakIkata kA samarthana karatI hai| isa kAraNa se merA namra mata hai ki zrI municandrasUri ke pUrvapaTTadhara aura pRthvIcandracaritakAra zrI zAntisUri ke guruvara eka hI ( zrI nemicandrasUri) the| ina do granthoM ke sivAya granthakAraracita anya grantha mere jAnane meM nahIM aayaa| granthakAra A0 zrI zAntisUri ne siddhanAma ke zreSThI dvArA baMdhAe hue neminAtha bhagavAna ke mandira meM apane ATha pradhAna ziSyoM ko AcAryapada diyA thaa| isa kAraNa se unake ziSyasamudAya meM upAdhyAya Adi viziSTa padavIdharoM evaM muniyoM kI saMkhyA vizAla hogI, aisI kalpanA kI jA sakatI hai| ukta ATha AcAryoM ke nAma isa prakAra haiM1 mahendrasUri 2 vijayasiMhasUri 3 devendracandra(devendra)sUri 4 padmadevamUri 5 pUrNacandrasUri 6 jayadevasUri 7 hemaprabhasUri aura 8 jinezvarasUri / prastuta pRthvIcandracarita kI racanA karane ke lie vijJapti karanevAle municandramunidvArA likhI huI pRthvIcandracaritra kI prati ko prazasti kI racanA ko dekhane se patA lagatA hai ki granthakAra ke pradhAna padavIdhara ziSyoM ke sivAya anya ziSyavarga bhI vyutpanna aura vidyAsAdhaka thA / pranthakArane apane ATha ziSyoM ko AcAryapada dekara unheM pippalagaccha ke nAyaka banAye the / arthAt svayaM zAntisUri ne pippalagaccha kI sthApanA kI thii| yaha bAta granthakAra ke dvitIya ziSya vijayasiMhasari kI paramparA ke 10 veM paTTadhara zrI dharmaprabhasUri ke kisI ziSya ke dvArA racI gaI gurustuti meM kahI hai| yaha sampUrNa gurustuti pina ke pAMca riporTa ke pra0 125 se 127 meM prasiddha ho cakI hai| isa riporTa ke AdhAra se. prasiddha jaina vidvAna paM. zrI lAlacandra bha0 gAMdhI ne unake, prAcyavidyAmandira vaDodarA se prakAzita 'aitihAsika lekha saMgraha ' grantha ke pR0 .82 meM isa gurustuti ke racayitA zrI dharmaprabhasUri ko mAnA hai| kintu prastuta gurustuti ke upAntya padya meM dharmaprabhasUri kA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 bahumAnayukta paricava bhAyA hai, isa prazaMsAtmaka paricaya ko dekhate hue yaha nizcita hojAtA hai ki isa gurustuti ke kartA dharmaprabhasUri to ho hI nahIM sakate / isa stuti ke kartA kA nAma to spaSTa mAlUma nahIM hotA hai kintu jabataka anya prAmANika AdhAra nahIM milatA hai taba taka to stuti ke anta meM Aye hue lakSmIviMzAlA ' isa zleSarUpa zabda se karamauvizAla nAma ke muni kI yaha racanA hai aisI saMdigdha kalpanA kI jA sakatI hai| granthakAra ke ATha pradhAna ziSyoM meM se dvitIya zigya vijayasiMhasUri ne vi. saM. 1183 meM zrAvakapratikramaNasUtra para cUrNi kI racanA kI hai| isa cUNi kI prazasti meM karttAne candragancha, zrI sarvadevasUri, zrI nemicandrasari aura zrI zAntisUri ke nAma batAkara prastuta cUrNikAra ke rUpa meM apanA nAma diyA hai| yahA~ apane Apako pippalagacchIya nahIM batAyA hai| isa kAraNa se upara batAI gaI inake dasaveM paTTavara dharmaprabhamUri ke kisI ziSya ne racI huI gurustuti meM zrI zAntisUri ne pippalagaccha kI sthApanA kI thI yaha bAta vicAraNIya bana jAtI hai| ukta gurustuti ke AdhAra se zAntisUri ke dUsare paTTadhara (vijayasiMhasUri) kI ziSyaparamparA isa prakAra hai A0 zrI zAntisUri (pRthvIcandracaritrakAra) vijayasiMhasUri devabhadrasUri dharmaghoSasUri 1 zIlabhadrasUri 2 pUrNadevasUri vijayase nari dharmadevasUri dharmacandrasUri dharmaratnasUri dharmatilakasari dharmasiMhasUri dharmaprabhasUri Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 upara batAI gaI hakIkata se granthakAra ke mATha paTTaziSyoM meM se dUsare paTTaziSya zrI vijayasiMhasarijI kI aura unake uttarottara dasa paTTaziSyoM kI pRthak pRthak ziSyasantati kA saMkhyApramANa vipula hogA, yaha kalpanA kI jA sakatI hai| usI taraha granthakAra ke zeSa sAta paTTaziSyoM aura unake ziSyoM evaM unake uttarottara paTTaziSyAdikoM kI paramparA kI kula ziSyasantati bhI vipula hogI, yaha samajhA jA sakatA hai| yahAM batAye gaye avataraNoM vAle granthoM ko dekhane se sujJa vAcaka yaha jAna sakate hai ki granthakArake pUrvApara zramaNakulameM jJAna, tapa evaM saMyama ke ArAdhaka anekAneka zramaNa maharSi ho gaye haiN| upara jisa gurustuti kA ullekha kiyA hai vaha DA. pITarsana kI riporTa ke sivAya anyatra prasiddha nahIM huI / pITarsana kI AvRtti purAnI jIrNa evaM prAyaH durlabha hone se maura etadaviSaya ke abhyAsiyoM ko upayogI hone se yaha gurustuti yahA~ usameM se yathAvat detA hU~jajJe vIrajinAt sudharmagaNabhRt tasmAJca jambUstataH saMkhyAteSu gateSu sUriSu bhuvi zrI vajrazAkhA'bhavat / tasyAM candrakulaM munIndravipulaM tasmin bRhadgacchatA, tatrAbhUd yazasA prasAditaku(ka)kuma zrIsarvadevaprabhuH // 1 // zrInemicandrAbhidhasUrirasmAd jajJe jagannetracakoracandraH / cAritralakSmIlalitAGgahAraH pauropacAroruzubhAnukAraH // 2 // vAdondraH kavipuGgavaikatilakaH sAkSAtrilokIsaraHkroDakrIDadazeSasajjanamaho ! cAritracUDAmaNiH / nandhAdadbhutabhAjanaM sa bhagavAn zrIzAntisUriprabhuH pRthvIcandracaritrasatramakarodyo vizvadattotsavaH // 3 // zrImanmahendro vijayAkhyasiMho devendracandraH zucipamadevaH / zrIpUrNacandro jayadevasUrihemaprabho nAma jinezvarazca // 4 // siddhazrAvakakArite nirupame zrInemicaitye purA, pUjyairaSTa gaNezvarA nijapade saMsthApayAMcakrire / zrImatpippalagacchanAyakatayA vijJAya horAbalaM, vikhyAtA bhuvi zAntisUriguravaH kurvantu vo maGgalam // 5 // cakrezvarI yasya pupoSa pUjA, siddho'bhavad yasya girA namasyaH / zrIkSagacchAmbarasaptasaptiH, zrIzAntisUriH sugururbabhUva // 6 // tadanu madanahantA zAsanodyotakArI, jayati vijayasiMhaH sUribhUripratiSThaH / sabalakalivighAtaM saMyamAsiprahArairakRta sukRtapAtraM bhavyako(? lo)kaikabhAnuH / / 7 // tatpaTTapatheruharAjahaMsaH, zrIdevabhadro gu(ga)NabhRd rarAja / uvAsa yaH sajjanamAnaseSu, nirdUSaNaM khelitazuddhapakSaH // 8 // tadantaraM nirmitamohamallaH, zrIdharmadoSaH sugurugarIyAn / saMsAra pUreNa tu nIyamAnaM, rarakSa yo dhArmikalokamekam // 9 // saJcandra-sUryAviva tasya paTTe, babhUvatujhe jayinau gaNezau / zrIsI(zI)labhadraH prathamaH pravINaH, sUristataH zrIparipUrNadevaH // 10 // vijayasenagurustadanantaraM, vijayate vasudhAtalamaNDanaH / nibiDakarmaripUna sa(za)masAyakairapajahAra vikAravirAgavAn / / 11 / / bhavatrayaM yo kalayAMcakAra, jJAnodadhirautamavanijasya / narendrasAmantasahasravandhaH, zrIdharmadevo ayatAd gaNezaH // 12 // ................vRtasya pakSaH, caturdazIpakSavicAradakSaH / samagrasiddhAntavilAsavedI, zrIdharmacandro jayatAd gaNezaH // 13 // tatpadRzailendramRgendratulyaH, zrIdharmaratnaH suguruzcakAsti / mahAvataiH paJcabhireva yo'sau, pazcAnanatvaM bibharAMbabhUve // 14 // tatpapUrvagirirAnapada(tha)prakAzI, jnyaanoddhirbhviks(p)ashirovikaashii| pApAndhakArataraNirmadadarpahantA, zrIdharmayutilakasUrigururbabhUva // 15 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 tatpaTTe zrI() dharmasiMhaH kavikaraTamadArambhasammedadakSo, mukhyo mokSArthinAM hRcchamadamakaruNArAzirAsIt sa nUnam / bhUnjJiAne nivAsI budhajanamanasi prAptavAsaH sadA yaH, sarvajJAhapraNAmapraNana[ ]hRdayaH sadgurUpAstisaMsthaH // 16 // dharmapradhAnaH sa ca vizvaloke, dharmaprabhaH sUriritodayaH syAt / cikitsayA yo kriyayApirogAn , bAhyAntaraGgAn bahuzo nihanti // 17 // stuti gurUNAM suguNairgurUNAM, dinodaye yaH paThati pramodAt / tasyAnizaM bhaktitaraGgamAjo, lakSmIvizAlA parirambhiNI syAt // 18 // upara batAI gaI gurustuti ke tIsare padya meM prastuta granthakAra kA aura unake dvArA race hue pRthvIcandracaritra kA gaurava kiyA hai| pAMcaveM padya meM yahA~ pahale batAye gaye pippalagaccha kI sthApanA kA ullekha hai| aura chaThe padya meM zrI zAntisUri kA sAnnidhya cakrezvarI devI karatI thI vaha evaM zAntisUri ke anugraha se siddhanAma kA zreSThI vaMdanIya-AdaraNIya-samRddha banA thA aisA varNana kiyA hai| yahA~ chaMda kI mAtrA kA mela biThAne ke kAraNa pippalagaccha kA zrIvRkSagaccha nAma bhI batAyA hai| zeSa padyoM meM anukrama se paTTaparamparA dI hai| granthakAra zrI zAntisUrijI, prazama ke udAharaNarUpa, dAkSiNyarUpI jalasamUha ke sAgarasamAna, kAvyarUpI ratnoM ke rohaNagiri ( kAvyaratnoM kI khAna) kSamAzIla aura amRtasamAna bANI vAle the| ye vizeSaNa unake ziSya zrI vijayasiMhasUrijI ne vi. saM. 1183 meM racI huI zrAvakapratikramaNasUtracUrNi kI prazasti meM diye haiN| pRthvIcandracaritrasaMketa aura usake kartA prastuta pRthvIcandracaritra meM AnevAle aneka durgama zabdoM evaM unake saMdarbho ke arthoM ko jAnane ke lie ati maryAdita pramANa meM yaha 'saMketa' racA gayA hai| prAkRta bhASA ke abhyAsiyoM ke lie pRthvIcandracaritragata prAyaH sabhI kliSTa zabdoM ke artha ko samajhane ke lie yaha laghukRti paryApta hai| isa saMketa kI mAtra eka hI prati milI hai / jisakA paricaya Age diyA hai| prastuta sampAdana meM upayukta pratiyoM meM se tIna pratiyAM prAcInatama hai| usameM 'khaM1' prati to granthakAra zAntisUri ke ziSya zrI municaMdramuni kI likhI huI prati kI paramparA kI hai ! isa kAraNa se kabhI kabhI yahA~ mUlagrantha meM 'saMketa' kAra dvArA kiye hue artha ke anusAra ke mUlazabda ko prAdhAnya nahIM diyA / sAtha hI sAtha 'saMketa' kAra sammata mUlapATha ke badale yahA~ mUlavAcanA meM svIkRta prAcInatama pratiyoM kA pATha sampUrNa saMgata aura maulika hai yaha bhI eka hakIkata hai| aise cAra sthAna nIce detA hU~ 1. pR0 1 gA0 1 meM * kuvalayabhUsaNamaNunnasAmodaya' ke sthAna para 'saMketa' meM 'kuvalayabhUsaNamaNannasAodayaM' pATha ke anusAra artha kiyA hai / yahA~ 'saMketa' jaisA mUlapATha kisI prati ne nahIM diyA hai| 'je' prati kI TippaNI meM mUla meM svIkRta, pratiyoM ke pATha kA anusaraNa karake artha batAyA hai| ___2. pR0 3 paM0 10 'vitthariyasarasvaMsaharisohA' ke sthAna para 'saMketa' meM 'vitthariyasakalavaMsaharisohA' pATha ke anusAra artha kiyA hai| yahA~ 'saMketa' jaisA mUlapATha kisI bhI prati ne nahIM diyA hai| yahA~ mUla meM svIkRta pratiyoM ke pATha kI saMgati bilakula asaMdigdha hai| Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pR0 172 paM0 8 meM 'rehantasurAgArA' pATha ke badale 'saMketa' meM ' rehantasuhAgArA' pATha ke anusAra artha hai / yahA~ bhI saMketa jaisA mUlapATha kisI bhI prati ne nahIM diyA hai, pratioM kA pATha sampUrNa saMgata aura maulika hai / 25 4. pR0 103 paM. 11 meM AyA humA 'puruseNo' pATha ke sthAna para 'saMketa' meM 'puriseNo' pATha ke anusAra artha kiyA hai / yahA~ saMketa kA yaha mUlapATha mAtra 'bhrA0 ' saMjJaka prati hI detI hai jo upayukta prAcInatama pratiyoM se lagabhaga varSa bAda meM likhI gaI hai| yahAM bhI mUla meM svIkRta prAcInatama pratiyoM kA pATha saMgata aura maulika hai / upara ke avataraNoM se anumAna kiyA jA sakatA hai ki lambe samaya taka uttarottara huI nakaloM meM kisI sthAna meM pratilipikAra dvArA likhI huI amaulika pATha vAlI pRthvIcandracaritra kI prati ke AdhAra se 'saMketa' ke artha likhe gaye hoM / yAnI ki 'saMketa ' kAra ke samakSa yahA~ upayoga meM lI gaI tADapatrIya pratiyoM kI apekSA arvAcIna prati honI cAhie | kahIM mUla zabda kA artha jahA~ sahaja rUpa se spaSTa hotA ho use chor3akara 'saMketa' meM mAno bahuvaikalpika prAkRtabhASA kA paricaya denA ho aisA alaga hI saMgata artha likha kara prAkRta bhASA ke abhyAsiyoM ko camatkRta karane kA prayatna kiyA gayA ho aisA lagatA hai| aise do udAharaNa prastuta karatA hU~ - - 1. " hA hA na nae jutto AsAbaMdho jaNassa taNuo vi / pahavaMte balavaMte daDDhakayaMte dayAvaMte // " ( pR0 185 gA. 172) yahA~ saMketakArane " dayayA vAntaH - vyaktaH " artha kiyA hai / isa artha ko susaMgata banAne ke lie mUla meM saMpAdakajIne 'dayAvaMte ' hI pATha diyA hai| kintu Age yadi ' ' avagraha lagA diyA jAya arthAt .... dayAvaMte pATha ke anusAra artha kiyA jAya to isakI arthasaMgati jyAdA sarala bana jAtI hai / ' saMketa ' kI racanA kA uddezya kevala zabdArthaM kA izArA karanA hi hone se yahA~ aura anyatra bhI aneka sthAnoM meM mUlazabda ke vibhakti sahita artha na batAkara kevala zabda ke hI artha ko batAne kA prayatna kiyA hai / 2. " aha so asthANattho atthANattho kayAi narasIho / bhaNio paNAmapuvvaM duvArapAleNa sahasa tti // " ( pR0 213 gA0 117) yahA~ rAjA ke vizeSaNa meM do bAra 'asthANattho' zabda AyA hai / isa meM prathama zabda kA artha to ' AsthAnastha: sugama hai kintu dUsarI bAra AyA huA ' atthANattho' zabda kA artha ' saMketa' meM ' arthibhuvaneSu na vidyate yasya so'rthA (rdhya) nAsthaH ' aisA kiyA hai / saMketa ke isa artha ke badale ' astAnarthaH ' aisA artha karane se arthasaMgati kI vAstavikatA adhika sarala bana sakatI hai / aura ' khaM 2' saMjJaka prati ke TippaNa meM yaha artha milatA bhI hai| saMketa meM saMketakArane eka sthAna para ( pR0 61 Ti. 1) zleSAlaMkAra meM mUlapATha ke anurUpa artha karane ke bAda apanI aura se jo eka viziSTa artha diyA hai usa meM ' saMketa ' kAra kI sAhityika zRMgArarasikatA kA paricaya hotA hai, dekhiye pR0 61 Ti0 1 / ' saMketa ' ke kartA zrI ratnaprabhasUri hai| saMketa ke prAraMbha meM ( pR0 1 Ti0 1) aura anta meM ( pR0 222 di0 1) ' saMketa ' kArane apane nAma ke sivAya anya koI bhI paricaya nahIM diyA hai| isa sambandha meM jina prAcInatama pratiyoM ke maulika pATha kI apekSA saMketakAra ko mile hue bhinna pATha ko batAne vAle cAra udAharaNa maiMne upara batAye haiM usake AdhAra se kaha sakate haiM ki saMketakArane jisa mUlaprati ke pATha ke AdhAra se saMketa kI racanA kI hai vaha prati mUlagranthakAra ke samaya se kamase kama sau varSa ke pUrva kI to nahIM honI cAhie itanA hI nahIM zAyada isase bhI ThIka ThIka pramANa meM bAda ke samaya kI honI caahie| isa kAraNa se vikrama kI terahavIM sadi ke pUrvArddha meM race gaye neminAthacaritra ( prAkRta), upadezamAlAvRtti (doSaTTI), ratnAkarAvatArikA Adi granthoM ke praNettA bRhadgacchIya vAdidevasUri ke ziSya prasiddha vidvAna zrI ratnaprabhasUri, prastuta saMketakAra zrI ratnaprabhasUri se bhinna pramANita hote haiM / g-8 " Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira kI pranthamAlA ke 24 veM pranthAGka rUpa se prakAzita ratnAkarAvatArikA bhA0 3 kI prastAvanA meM bhAratIya darzanoM ke gahare ciMtaka evaM abhyAsI paM0 zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA ne alaga alaga ratnaprabhasUriyoM ke ullekha kiye haiN| ina samasta ranaprabhasUriyoM meM se apabhraMzabhASAnibaddha' aMtaraMgasaMdhi' ke racayitA ratnaprabhasUri ne prastuta 'saMketa' racA ho aisA anumAna hotA hai / ' aMtaraMgasaMdhi' kI vi. saM. 1392 meM likhI prati pATaNa-saMghavI pADA ke jaina jJAna bhaNDAra meM hai| usake aMta meM " zrI dharmaprabhasUriratnaprabhakRtiriya " aisA likhA hai| yahA~ batAI gaI gurustuti ke anta meM ullikhita dharmaprabhari ke ziSya ratnaprabhasUri yahI hone caahiye| ye dharmaprabhasUri, pRthvIcandracaritrakAra zAntisUri ke gyArahaveM paTTadhara hue haiM isa se unake ziSya ratnaprabhasUri kA samaya anumAnataH vikrama kI 14 vIM zatAbdI honA caahie| apanI guruparamparA ke agrima AcArya kI prAsAdika racanA para 'saMketa' racanevAle antaraMgasaMdhi ke kartA ratnaprabhasUri hone caahie| yaha anumAna, jaba taka anya koI bAdhaka pramANa na mile taba taka mAnanA yogya lagatA hai| graMnthagata sAMskRtika sAmagrI hamAre prAcIna granthoM meM yaMtraprayoga se kriyA karane vAle nara nAriyoM ke putale, evaM yAMtrika pazu pakSiyoM ke ullekha aneka sthaloM para milate haiN| usI taraha prastuta grantha ke pR0 84 kI 44 vIM gAthA meM nRtya karatI yAMtrika puttalikA evaM Apasa meM laDAI karate yAMtrika pakSiyoM ke ullekha milate haiM / tathA pR. 85 gA. 52-53-55 aura 56 meM maNDapa meM praveza karane vAle ko manA karane vAle yaMtracAlita dvArapAla, maNDapa meM praveza karane vAle kI pagaDI uThAne vAle toraNa para baiThe hue yAMtrika bandara, hAtha meM puSpamAlA lekara maNDapa meM dhumatI huI yaMtracala puttalikA evaM AkAza meM uDate hue yaMtracala pakSiyoM ke tathA 191 veM pRSTha kI 5-6 paMkti meM puSpAMjali karatI huI, snAna karAtI huI, candana rasa chAMTatI huI yaMtracala puttalikAmo ke ullekha milate haiN| tathA yaMtraprayoga se khAlI honevAlI aura punaH bhara jAnevAlI vApikA kA bhI ullekha yahA~ milatA hai| uparokta ghaTanA, mAtra prAcIna kathApranthoM kI praNAlikA kA anusaraNa karake hI likhI gaI hai aisA to nahIM kahA jA sakatA kyoMki vikrama kI 11, 12 vIM sadI meM aisI yAMtrika cIjeM banAne ke pramANa milate haiN| isa kAraNa se hamAre granthoM meM likhI huI isa prakArakI samagra hakIkata ke mUla meM vAstavikatA rahI huI hai| ataH hameM isakA anusaMdhAna karanA cAhie / mahArAjAdhirAja dhArAdhipati bhojadeva.(samaya vi011-12 vIM sadI) ne apanI racanA 'zRMgAramaMjarI' meM apanA yaMtragRha kA varNana kiyA hai| usa meM mRdaMga bajAtA huA yaMtraputraka, hatheliyoM se jala uchAlatI huI yaMtraputtalikA, nRtya karatI huI yaMtraputrikA, guMjArava karate hue yaMtra ke makaramithuna, yaMtravRkSa, kRtrima bakakuTumba, yaMtracala jalakacchapa magara Adi ke ullekha kiye haiN| usI prakAra yaMtramAnava se bhojadeva apanA paricaya bulavAtA hai / isa prakAra ke vividha yaMtra prayogoM ke jijJAsuoM ke lie zrI siMghI jaina granthamAlA ke 30 veM granthAGkarUpa se prakAzita zRMgAramaJjarIkathA pR. 5 se 7 taka ke bhAgako dekhanekA sUcana karatA huuN| bhojadeva dvArA likhe hue uparokta varNana se hameM yaMtraprayogoM kI vAstavikatA mAnanI caahie| tathA jisameM puttalikA bolatI hai aisI battIsa puttalikA kI vArtA Adi ke mUla meM yaMtraprayoga thA aisA kaha sakate haiN| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 prAcInakAla meM bhArata ke vividha pradezoM meM tApasoM ke Azrama the / una AzramoM meM tyAgI aura saMyamI tApasa rahate the| dharmAnuSThAna, tapasyA aura dhyAna Adi unakI dinacaryA thii| taduparAnta ye mAzrama, pravAsiyoM ko aneka prakArase sahAyaka ho sake vaisI ucca kakSAkI sAmAjika saMsthA jaise the| yaha hakIkata prastuta grantha ke tIna sthAnoM para ullikhita tApasAzramoM ke varNana se jAnI jA sakatI hai| prastuta grantha ke aneka sthAnoM para jaina paramparA ke anusAra vrataniyamoM kA evaM unake zubha phalokA nirUpaNa kiyA hai| yaha eka vAstavika hone para bhI tathA granthakAra ke svayaM eka jainAcArya hone para bhI unhoMne prastuta tApasAzramoM evaM tApasa-tApasiyoM kA gauravazAlI nirUpaNa karake apanI vAstavadarzI udAttatA kA paricaya diyA hai, aisA kaha sakate haiM / isa grantha meM tApasAzramoM ke ullekha 141, 167, aura 192 veM pRSThomeM Ate haiN| unameM 141 veM pRSTha meM tApasoM kA saMkSipta paricaya bhI milatA hai| vaha isa prakAra hai - " isa Azrama meM karuNAvatavAle, brahmacArI deza-pura-gAma-ghara-nArI-svajana-dhana-dhAnya aura sneha se sarvathAmukta, mahAnubhAva, nirAraMbhI, asi, maSI, kRSi aura vANijya ke tyAgI, phalAhArI, mAnApamAna meM samAna aise muni rahate haiM aura loka meM ye muni hI sukhapUrvaka rahate haiM / " 167 aura 192 veM pRSTha meM jina tApasAzramoM ko batAye haiM unameM sAtvika, saccaritra tApasa-tApasiyA~ rahatI thI, aisA nirdeza hai| dIna duHkhI aura vividha kAraNoM se paritapta janoM ko ye Azrama sahAyaka hote the| tathA tApasAzramoM meM pravAsiyoM ko jIvana ko saMskArita karane kI zikSA bhI milatI thii| bhAratIya prAcIna-prAcInatama samagra granthoM meM se tApasAzrama sambandhita labhya sAmagrI ko saMprApta kara yadi eka grantha taiyAra kiyA jAya to vaha hamAre sAmAjika aura pAramArthika prAcIna pakSa kA eka ullekhanIya itihAsa ginA jaaygaa| kisI bhI saMpradAya ke vidyAsiddha dharmagurukA jIvana aura unakI siddhi paropakAra ke liye hI hotI hai| yaha bAta bhUtataMtra nAmake vidyAsiddha (dekho pR0 95 paM0 16) evaM maMtrasiddha (dekho pR0 122 paM0 1-13) tathA siddhaputra (de0 pR. 166) ke kathAprasaMga se jAnI jA sakatI hai| sAtha hI sAtha jaise A kti sajjana yA sAdhu ke veza meM taraha taraha ke svAMga racate haiM usI taraha prAcInakAla meM bhI khataranAka cAlabAja vyakti apanI dhUrtatA ko chipAne ke lie sAdhuveSa kA Azraya letA thaa| yaha ghaTanA prastuta grantha ke kathA prasaMgoM se jAnI jA sakatI hai (dekho pR0 68 paM0 13, pR0 93 paM0 15, pR0 118 paM0 2 aura 7, pR0 121 paM0 25, pR0 126-27 aura pR0 158) / isa grantha meM divya vidyAoM ke nAma isa prakAra milate haiM - veunviyavijA-vaikriyavidyA (pR084 paM0 16), avarAiyA vijA-aparAjitA vidyA (pR0100 paM014 tathA pra0 167 paM. 1), mahAveyAliNI vijjA-mahAvetAlinI vidhA (pR0144 paM0 26), rUvaparAvattiNI vijA-rUpaparAvartinI vidyA (pra0 157 paM03), paDavijA - paTavidyA (pR0 167 paM014) aura avasoyaNI vijA-avasvApinI vidyA (pR0 50 50 4) / yahA~ indrajAla prayoga ke do udAharaNa milate haiM / jaise 1. indrajAla ke prayoga se nAgakanyA ko rAjasabhA meM upasthita kiyA gayA (dekho pR0 126 pN06)| 2. indrajAlavidyA se sundara taruNI banAI gaI (pR0 210 paM0 4) / svaralakSaNa kA jJAtA, gAyaka vyakti kA svara suna karake hI usako pahacAna jAtA thaa| isakA ullekhamAtra isa grantha meM huA hai (pR0 128 paM0 7) / isa prantha meM palAza vRkSa ko lakSya karake bhUmigata khajAnA jAnane kA upAya bhI likhA hai| vaha isa prakAra haiyadi palAza vRkSa kI zAkhA meM se nikala kara koI zAkhA jamIna meM calI gaI ho to usa jamIna ke nIce gaI huI zAkhA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ke mUlabhAga ke pAsa nidhi hotI hai / zAkhA kA cheda karane para yadi lAla rasa nikale to usa sthAna meM ratna hoMge, pIlA rasa nikale to sonA hogA aura zveta rasa nikale to cAMdI hogI ( dekhiye pR0 119 paM. 24-31) / lAla dUdha vAlI thUhara kI Aga meM tathAvidha maMtraprayoga se jIvita puruSa kA homa karake suvarNa puruSa banAne kA ullekha bhI isa grantha meM huA hai (pR0 221 paM0 22 se 27) / maNi ratnoM kA prabhAva bhI isa grantha meM ullikhita hai - jaise maNiratnoM ke prabhAva se viSa kA Avega nAza ho jAtA hai (de0 pR0 83 paM0 17) / maNiyoM ke prabhAva se rAjyavaibhava evaM icchita sAmagrI milatI hai (de0 pR0 91 pN06-8)| ' sukha samRddhi denevAlI divya auSadhi kA ullekha bhI yahA~ milatA hai (dekho pR0 121 paM0 11 se 16 ) / tathA daivI yogAJjana se strI kI uMTanI aura uMTanI kI strI bana jAtI hai| yaha ghaTanA 93 3 pRSTha kI 6 se 8 paMkti meM, 96 veM pRSTha kI 15 vIM pakti meM, evaM 97 veM praSTha kI 4-5 vI paMkti meM milatI hai| isa meM yakSa pUjA kA ullekha bhI AyA hai (dekho pR0 165 paM0 13 ) tathA yogya jamAI prApta karane ke lie yakSa kI ArAdhanA kA prasaMga bhI isa meM AyA hai (dekho pR0 54 gA0 636) / . sarvatyAga karane kI vRttivAlA sUrasena rAjA apane putra candrasenakumAra ko isa prakAra kI zikSA detA hai - " vatsa! yaha rAjya binA rassI kI jela hai, binA dorI kA bandhana hai, binA mAlika kI parAdhInatA hai, binA madya kA nazA hai, binA AMkha kA andhatva hai, ataH rAjya hI saba kucha hai yaha nahIM mAna lenA caahie| dharma meM anurAga rakhanA, kulAcAra kA ullaMghana mata karanA, nItimArga ko mata choDanA, ziSTalogoM ko pIDita mata karanA, prajAvarga kA apamAna mata karanA, vaphAdAra nokaroM kA anuvartana karanA-unake kathana para dhyAna denA, bar3oM kI bAta mAnanA, amAtyoM ke vacana ke anusAra calanA tathA jisa meM yaza milatA ho vaisA kAma karanA / " isa uddharaNa meM sattA yA adhikAra meM rahI huI jabAbadArI aura dUSaNoM kA atisaMkSepa meM varNana diyA hai| zAsaka yA adhikArI varga ko kaisA baratanA cAhie? usa sambandha meM yaha avataraNa preraNAprada hai| zAsako ke kartavya ko batAne vAlI aisI aura isase bhI vistRta sAmagrI prAcIna granthoM meM mila sakatI hai| 220 veM praSTha meM AI haI 239 vI gAthA meM yaha kahA hai ki jisake pAsa jitanA koDa calanI dravya ho vaha apane makAna para utanI hI dhvajAe~ rakha kara apanA gaurava mAnatA aura manavAtA thaa| 'apanI bAhya viziSTa pahacAna honI cAhie ' isa prakAra kI dhanavAnoM kI abhilASA isa meM vyakta hotI hai| __isa grantha ke eka sthala meM striyoM ke 14 AbharaNoM kA ullekha AyA hai " dinaM tilayacauddasamAbharaNaM subahuM ca mahagghamaMbaraM suMdarIe" (pR0 118 paM0 3) / janma ke pUrva hI sagAI karane kI prathA Aja prAyaH lupta hai| prAcIna samaya meM ziSTa samAja meM bhI yaha prathA kahIM kahIM pracalita thI / isa grantha ke pR0 129 gA0 86 meM isa prathA kA ullekha milatA hai| yogya pati kI pasandagI ke lie yuvakoM ke citra nAyikAoM ko batAye jAte the| isa prathA kA varNana anya kathAgranthoM kI taraha isa grantha meM bhI AyA hai, (dekhiye pR0 62 gA0 25 tathA pR0 66 paM0 27) / ___ isa grantha ke eka kathAprasaMga meM yaha bhI AyA hai ki eka rAjakumArI ne yaha pratijJA kI thI ki jo vyakti cAra vidyAoM meM se kama se kama eka vidyA meM bhI nipuNa hogA usI ke sAtha vivAha kruuNgii| ve cAra vidyAeM ye thIM -1 jyotiSa, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 2 AkAzagAmI vimAna banAne kA vijJAna, 3 rAdhAvedha kara sake aisA dhanurveda kA jJAna, 4 evaM viSanAzaka gAruDa zAstra kA jJAna (de0 pR0 70 pN06-7)| Aja bhI strI kI prathama prasUti pitA ke ghara hotI hai| isa prathA kA ullekha isa grantha meM isa prakAra hai -" paDhama kira nArI piighare pasavai tti (pR012 paM0 19 ) / isase hamAre samAja kI prAcIna paramparA jAnI jA sakatI hai| nava pariNIta vadhU ko prAraMbha meM zvazuraghara meM AnekA Ananda to hotA hai sAtha hI sAtha pitRgRha choDane kA duHkha bhI / aise duHsva ko bhulAne ke liye yahAM eka sthAna para nAyaka apanI patnI ke sAtha udyAnakrIDA karatA hai, AzcaryakAraka sthAnoM ko batAtA hai, patrachedyAdi kalAkRtiyoM banAtA hai, tathAvidha nRtya Adi se Ananda letA hai aura prahelikAoM dvArA vinoda karatA hai (dekhiye pR. 130 paM0 8 se pR0 131 paM0 6) / Aja prAcIna paramparA ke anusAra jo zAhI banAI jAtI hai usa meM kAjala aura hIrAboLa samapramANameM liyA jAtA hai| yaha paddhati pranthakArake samaya meM bhI hogI yaha granthagata eka prahelikA se dhvanita hotI hai| (de0 pR0 130 gaa0103)| isa grantha ke pR0 135 gA0 213 ke pUrvArddha meM eka ukti AI hai-"ko jajarei kuMbhe jauviNioyatthametha jANato?" arthAt lAkhakA prayoga karane ke lie kauna ghaDe ko jarjarita kregaa| isa ukti se yaha jAnA jAtA hai ki prAcIna samaya meM phUTe hue ghaDe yA bartana ko sAMdhane ke lie lAkha kA upayoga kiyA jAtA thaa| kASThanirmita devamUrti kA ullekha bhI isa grantha meM huA hai (de0 pR0 157 paM0 28-29) / viziSTa kathaka - kathA kahane vAle ko kathA sunane ke rasika rAjAoM kI ora se rAjyAzraya bhI milatA.thA (dekho pR0 90 pN010)| svarNabhUmi meM majadUroM ko vetana meM svarNa milatA thaa| yaha ullekha bhI isa meM AyA hai (pR0 210 paM0 2-3) / svarNasiddhi ke rasa prayogakA bhI isameM ullekha hai (pR0 183 paM. 19-20) / vamana karane ke lie madanaphala kA upayoga kiyA jAtA thA (pR0 42 gA0 263) / mAMva ke samasta rogoM ko nAza karanevAlI guTikA kA ullekha pR0 112 paM0 20 meM hai| samudra meM jahAja TUTa jAne ke bAda kASTha Adi kI sahAyatA se jo pravAsI samIpa ke TApU meM pahuMca jAtA thA vaha pravAsI, Ane jAne vAle sAgarayAtriyoM kI jAnakArI ke liye sAgara ke taTa para eka cihna karatA thaa| tAki usa cihna ko dekhakara Ane jAne vAle sAgarayAtrI yaha jAna jAya kI isa TApU meM koI yAtrI phaMsA paDA hai| pravAsI usake bacAva ke lie vahAM pahuMcate the aura usakI sahAyatA karate the| yaha vRttAMta isI grantha ke pR046 kI gA0 390 meM Aye hue bhinnavAhaNiyaciMdhaM -bhinnavAhanacihnam ' pada se jAnA jA sakatA hai| __hamAre prAcIna granthoM meM suraMga-bhUgarbhamArga kA ullekha milatA hai| isa grantha ke pR0 72 kI chaThI paMkti meM bhI yaha ullekha bhAyA hai| kapaDe kI dukAna ke Age vastra kA paradA rakhane kI prathA prAcIna samaya meM bhI thii| isa prathA kA varNana isI grantha ke pR0 81 kI 11 vI paMkti meM AyA hai| isa grantha ke pRSTha 132 paM0 13 meM Aye hue turuSka, vAlhIka aura sindhuvAra deza ke ghoDe ke vyApAriyoM ke ullekha se yaha jAnA jAtA hai ki ina tIna dezoM ke ghoDe uMcI jAti ke hone cAhiye / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pR0 134 kI paM0 7 se 14 meM gadhe kA pUcha pakaDanevAle kA dRSTAnta mAyA hai| isa se jAnA jAtA hai ki Aja ke laukika vyavahAra meM AnevAle aneka dRSTAnta prAcIna paramparA se Aye hue hai pR0 184 paM0 20 meM cIna deza kA cInadIva ke nAma se ullekha huaa| pR0 184 paM0 13 meM kaDAhadIva ' kA bhI ullekha milatA hai| RNasvIkAra prastuta grantha ke sampAdana meM upayukta pratimoM kA upayoga karane ke liye jina-jina jJAna bhaNDAroM ke adhikArIvyavasthApaka mahAnubhAvoM ne sva0 sampAdakajI ko sampUrNa anukUlatA karavA karake jJAnaprakAzana kArya meM sahayoga pradAna kiyA hai usa ke liye ve dhanyavAda ke pAtra hai| unakI yaha jJAnabhakti prazasya evaM anumodanIya hai| prastuta grantha ke sampAdana-saMzodhana kArya meM maiM sva0 sampAdakajI kA sahAyaka thA / prastuta grantha ke sAto pariziSTo evaM viSayAnukrama ko maiMne hI taiyAra kiyA hai| isa bAta ko dhyAna meM rakhakara prAkRta grantha pariSada ke mAnada maMtrI paM0 zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAjI ne mujhe isa grantha kI prastAvanA likhane kI anumati dau / etadartha maiM unake prati hAdika AbhAra vyakta karatA hai| prastuta sampAdana kArya meM jahA~ jahA~ zaMkAsthala the unakA nirAkaraNa pU0 pA0 AgamaprabhAkarajI vidvadvareNya munivarya zrI puNyavijayajI ne kiyA hai| isa mahatI kRpA se sva0 sampAdakajI evaM mere para Apane apanI upakAraparaMparA sudIrgha banA dI hai| isa upakAra se sva0 sampAdakajI dhanyatA kA anubhava karate the tathA maiM kara rahA huuN| gujarAtI meM likhI huI isa prastAvanA ko sAdhanta par3hakara yogya parAmarza karane ke lie mere sammAnya snehI zrI ratilAlabhAI dI. desAI ke prati merA vinamra bhAva vyakta karatA huuN| prastuta grantha kA viSayAnukrama paDha kara yogya sUcana karane ke lie paM. zrI harizaMkarabhAI aMbArAma paMDayA ke prati apanI kRtajJatA prakaTa karatA huuN| gujarAtI meM likhI huI isa prastAvanA kA hindI bhASAntara zrI rUpendra kumAra pagAriyA ne kiyA hai etadartha maiM unakA RNI huuN| vasanta prinTiga presa ke mukhya niyAmaka bhAI zrI jayantIlAla dalAla (divaMgata) aura menejara zrI zAntilAlabhAI tathA anya presa karmacAriyoM kA mudraNa kArya meM sadbhAvapUrNa sahayoga milA ataH unakA bhI bhAbhAra prakaTa karatA huuN| prastuta grantha kA sarva prathama prakAzana karane ke lie prAkRta grantha pariSad ke marmajJa niyAmakoM ke prati bhI sAdara dhanyavAda prakaTa karatA huuN| inake netRtva meM aise anekAneka aprakAzita prAkRta grantha prakAzita ho karake yaha granthamAlA samRddha hogI aisI zubha kAmanA vyakta karatA hU~ zrI mahAcIra jaina vidyAlaya saMcAlita vidvajanavineyaAgama prakAzana vibhAga. jaina upAzraya amRtalAla mohanalAla bhojaka lunasAvADA, ahamadAbAda 1 1 aprila 1970 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcanA isa grantha ke zuddhipatraka (pR0 251 se 253) meM nidarzita pAThazuddhi se atirikta aura bhI azuddha sthAnoM kI pAThazuddhi isa prakAra par3heM azuddhaM zodhanIyam zAMlA zAM (sAM)- [zobhA] lA vizAlaM visAlaM madhyadehazca madhyadeha(za)zca duhaIhA. dahaIyA je. vinA duIhA je0 patthiA patthio 139 zuSka suzru nA zuSka(suzru)tA. vasudhA va(ca) sudhA 159 sA~mini maoNmini sAmini mAmini 168 dalava dala va 209 mohAo mohao bhaMga-si bhaMgasi 222 iti pakSendrI pakSendUi 221 iti prastAvanA zrI. sakate 20 zrI. sakatA naSTa 'ko(lo) kai. naI 'kokai * grantha ke mukhapRSTha meM grantha kA nAma 'puhaicaMdacariyaM' diyA gayA hai jaba ki grantha ke prathama pRSTha meM grantha kA nAma 'puhavIcaMdacariyaM' aura samaaMkavAle pRSThoM ke zIrSaka meM 'puhavIcaMdacarie' diyA gayA hai| una sabhI sthAnoM meM anukrama se 'puhaicaMdacariyaM' aura 'puhaicaMdacarie ' aisA sudhAra lene kI prArthanA hai, kyoM ki svayaM pranthakAra ne evaM anya granthakAroM ne isakA, mukhapRSTha meM mudrita 'puhaicaMdacariya' nAma se hI ullekha kiyA hai| a. mo. mojaka Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH pRSThAGkaH 1-2 2-29 2-4 4-5 7-8 viSayaH maGgalamabhidheyakathanaM c| 1. prathamaH zaGkha nRp-klaavtiibhvH| jambUdvIpa-bharatakSetra-zrImaGgaladeza-zaGkhapuranagara-zaGkhanRpAdInAM varNanam / AsthAnasthazaGkhanRpAne dezAntarAgatasvanagaravAstavyadattAbhidhAnavaNikputrasyA''gamanam , tatsakAzAt nRpakRta devazAlanagarAdhipavijayarAjakanyAkalAvatIcitraphalakadarzanaM ca / zaGkhanRpAne dattakRtaM pravAsavarNanam / [ dattakRtapravAsavarNane -dattasya dezadarzanayAtrAprasthAnam , araNye turagAharaNazramamUcchitasya devazAlAdhipavijayarAjaputrasya dattakAritaM samIkaraNam , dUyordevazAlanagaraM prati prayANaM ca (pR0 5-6) / jayasenakumAragaveSaNArtha vinirgatasya saskandhAvArasya vijayarAjasya mArge jayasena-dattayomilanam / vijayarAjasyAgre jayasenakRto dttpricyH| sarveSAM devazAlanagarAgamanam / nijaputryAH kalAvatyA yogyavaragaveSaNAviSaye vijayarAjasya dattaM prati vijJaptiH, kalAvatIcitraphalakaM gRhItvA dattasya svanagarAgamanaM ca (pR0 6-7) / ] zaGkhanRpasabhAsabhyakRtaH kalAvatIlAbhapratyayaH vAgvinodaH / nijabhaginIkalAvatIpariNAyanArtha kalAvatIsahitasya jayasenakumArasya zApurAgamanam / jayasenakumAra-tadamAtya-zaGkhanRpANAM mitha aucityanivedako vArtAlApaH / zaGkhanRpa-kalAvatyorvivAhaH, jayasenasya svanagaragamanaM ca / nijabhrAtRjayasenakumArapreSitAGgadayugalAdyavalokanasaJjAtaharSollAsAyAH kalAvatyAH sakhIbhiH samaM bhrAtRsnehaprakaTanAtmako vaartaalaapH| kalAvatI-tatsakhIvArtAlApAparamArthajJena pracchannasthitena zaGkhanRpeNa kalAvatIzIlakuzaGkitena kRtaM gurviNyA ajJApitaparamArthAyAH kalAvatyA araNyaniSkAzanam / zaGkhanRpAdiSTacANDAlanArIkRttabhujAyugalAyAH kalAvatyA araNye vilApaH, putraprasavaH, kalAvatI zIlaprabhAvaprasannasindhudevIprasAdena kalAbatyA nUtanabhujAyugalaprAptiH, RSikumAreNa sahA''zramagamanam , 'kulapatyAjJayA''zramAvasthAnaM ca / jJAtasadbhAvasya zaGkhanRpasya pazcAttApapurassaraM paridevanam , tadanu jvalanapravezananizcayaprakaTanaM ca / kRtAgnipravezanizcayaM zaGkhanRpaM prati amitagatyAcAryasyA''tmaghAtaniSedhako grAmINabuddhiprabhAvadarzakadhanyazreSThiputracatuSkAntarakathAsamanvitapadmarAjakathAnaka-duHkhamuktyAbhAsasamarthakakapilazrotriyakathAnakapuraHsaraH dharmopadezaH, kalAvatIsaMyogakathanaM ca / [amitagatyAcAryadharmopadezagataM pamarAjakathAnakam / kamalAnAmavaruNazreSThiputrIdarzanamAtrotpannarAgasya pRthvIpurAdhipasya panarAjasya varuNazreSThacanumatyA kamalayA saha vivAhaH, vivAhAnantarameva kamalAvismaraNaM ca / kAlAntare punadRSTAyAH kamalAyAH paricayAthai sAnurAgasya padmarAjasya mitraM prati pRcchA / rAjAnaM prati mitrasmArito vRttavRttAntaH / kamalAyA rAjabhavanagamanam / saccaritrAyAH kamalAyA rativaidagdhyena 9-11 12-13 13-15 15-23 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / kamalAzIlakuzaGkitasya pramarAjasya pracchannaM kamalAmAraNArtha prabhAte mantriNaM prati AdezaH / dIrghadarzimantrikRtaM pracchannasthAne kamalAsandhAraNam (pR0 19-20) / zUnyamanaskavimalanRpamanovinodAya viThThavaNThakathitaM prAptamaraNAvasarapitRkathitanijanijakartavyavibhAjanasaGketAparamArthajJaparasparakalaharatadhana-dhanada-dharma-somAbhidhAnadhanyazreSThiputracatuSkagrAmINavRddhakRtadAyavibhAjanakalahanirasanAtmakamAkhyAnakam (pR0 20-21) / amitagatyAcAryadharmopadezagataM kapilazrotriyakathAnakam / antyajAdispRSTadhUlIsparzAdikAraNasamutpannazucidharmapAlanavikalpasya gaGgAtIranAmakasannivezavAstavyakapilA bhidhAnazrotriyasya dvIpAntarAgatanAvikapRcchAnantarajJAtamanuSya-tiryagAdirahitekSudvIpasyekSudvIpagamanam / ikSucarvaNajAtajihvAkSatasyApi zucidharmapAlanaviSayAtmasantoSavatastasyekSudvIpe bhramamANasya zuSkaviSThAgulikAyA ikSuphalakalpanayA bhakSaNam / ikSudvIpAgatabhagnapotavaNijo samakSa kapilakRtamikSuphalapratipAdanam / vaNikkRta ikSuphalanirAsaH zuSkaviSThAgulikApratyayazca / tadanantaraM paridevamAnasya kapilasya vaNikkRtaM sAntvanam, svasannivezanayanaM ca / kapilasya prAyazcittadvAreNa zuddhizca (pR. 21-23) / ] zaGkhanRpa-kalAvatyoH punarmilanam / zIla-deva-gurusvarUpaprarUpikA amitagatyAcAryadharmadezanA / kalAvatIsahitasya zaGkharAjasya svanagarapravezaH / amitagatyAcAryadharmadezanAbhAvitasya pradattanijaputrapuNyakalazarAjyasya kalAvatIsahitasya zakSarAjasya dharmAcaraNam, kramazaH pravajyAgrahaNaM devalokagamanaM ca / 24-25 25-26 7 28-29 30-31 2. dvitIyaH kamalasena-guNasenAbhavaH / devalokAccyutasya zaGkhanRpajIvadevasya * potanapurAdhipazatruJjayanRpa vasantasenArAjyoH kamalasenAbhidhAnaputratvena janma, yauvanaprAptizca / vasantavarNanam / udyAnagatasya kamalasenasya devakulikApraviSTakRtanArIrUpayakSarudanazravaNAnusArasAhAyyArtha devakulikApravezaH / devakulikAsahitasya kamalasenasya yakSakRtaM haraNam / araNye devakulikAsthAne yakSavikurvitaprAsAde kRtanArIrUpayakSasya kamalasena prati viSayabhogayAcanA, kamalasenakRtastanniSedhazca / prAsAdanirgatasya kamalasenasya kRtapuruSarUpayakSa kRtaM sattvaparIkSaNam / sara snAnAnantaraM bahinirgataM kamalasenaM prati rAjapuruSakRtaM nimantraNam / vRkSAdhaHsthitAyA amAtyAdiparivRtAyA dhRtarAjakumAranepathyAyAzcampAnagarIrAjakumAryAH purataH kamalasenasya rAjapuruSeNa sahAgamanam / ___ kamalasenasya campAnagarIpravezaH / kamalasenaM pratyamAtyakRtA campAnagarIrAjyapAlanAtmikA prArthanA / campAnagaryAstaruNarAjAstitve'pi rAjyazrIsvIkaraNaprArthanAkAraNajijJAsu kamalasenaM pratya 31-32 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] vissyaanukrmH| mAtyasya kRtarAjaputravezacchannaguNasenAbhidhAnarAjaputrIprajitapitRzrIketuvRttAntagatavinayandharazreSThibhAryAcatuSTayApaharaNa-zIlaprabhAvAvarjitapravacanadevIkRtabIbhatsarUpavinayandharazreSTibhAryAcatuSTayAvalokanazrIketunRpapazcAttApa-sUrasenAcAryadezanAgatavinayandharazreSThibhAryAcatuSTayapUrvabhavakathAsamanvitazIlarakSopadezazravaNaprabhAvitazrIketunRpacAritragrahaNanizcayakaraNa-gurviNIvijayantIrAjJIrAjyAbhiSeka-zrIketunRpapravrajyAgrahaNa-vijayantIrAjJIprasavitaputrIjanmagopana-putrajanmodghoSaNa-kRtarAjakumAravezaprAptatAruNyapracchannarAjaputrIsvarUpakathanAtmakamArAdhitayakSasUcita kamalasena-guNasenAvivAhAdyAtmakaM ca sastiraM vaktavyam / 34-51 [amAtyavaktavyagatasUrasenamunidezanAyAM vinayandharajovasya vicAradhavalanRpAkhyapUrvabhavadharmArAdhanApUrvakadevalokagamana-cyavanAnantaraM vinayandharatvenotpattikathanam (pR0 36-37) / ___ amAtyavaktavyagatasUrasenamunidezanAntargatavinayandharabhAryAcatuSTayapUrvabhavakathAnakam / sAketapurAdhipanarakezarInRpa-kamalasundarIrAjJIputryA ratisundaryAH, zrIdattAmAtya-lakSaNAputryA buddhisundaryAH, sumitrazreSThi-lakSmIzreSThinIputryA RddhisundaryAH, sughoSapurohita-sughoSApurohitapatnIputryA guNasundaryAzca parasparaM sakhyam / guNazrIninthinIprarUpitazIlopadezaprabhAvitAnAM catasaNAmapi tAsAM parapuruSaviramaNavratagrahaNam (pR0 37-39) / candrarAjena saha ratisundaryA vivAhaH / ratisundarIrUpavarNanavimohitamahendrasiMhanRpapreSitadUtasya candrarAjasamakSa ratisundarIpreSaNArthaM vaktavyam / candranRpApamAnitadUtakathanasaJjAtakopasya mahendrasiMhasya candrarAjena saha yuddham, candrarAjasya parAjayazca / mahendrasiMhasya ratisundarIgrahaNanijanagarAnayane, ratisundarIyAcitamAsacatuSTayakAlAvadhibrahmavratapAlanAnujJA, mAsacatuSTayatapaHzoSi taratisundarIvirUpadehadarzanacintA, ratisundarIcakSuHprazaMsanaM ca / nijazIlarakSArthasphoTitanayanaratisundarIzIlaprabhAvAvarjitazAsanadevIsamarpitanUtanacakSuryugalAyAM ratisundaryAmutpannabhaginIbhAvapratibuddhamahendrasiMhasya bahumAnapUrvakaM candrarAjAya ratisundarIsahitarAjyasamarpaNam (pR0 39-43) / sukIrtinAmakasusImanagarAmAtyagRhiNIbhUtAyA buddhisundA nijarUpavimohitanRpapratibodhanimittAzucibharitasikthaputtalikAsphoTanaprayogato nijazIlarakSAkaraNam (pR0 43-44) / sAketanagarAgatatAmraliptIvAstavyadharmAbhidhAnadveSThiputrapariNItAyA RddhisundaryA dharmeNa saha tAmraliptIgamanam / dravyopArjananimittaM sapatnIkasya dharmasya siMhaladvIpagamanam , upArjitabahudhanasya svanagarAgamArthaprasthitasya samudramadhye potabhaGgazca / bhagnapotasyAvAptaphalakasya RddhisundarIsahitasya dharmasyakasmin dvIpe Agamanam .. sAgaratIre bhagnapotajanAvasthAnacihnakaraNaM ca / bhagnapotacihnadarzanAnusAreNa locanavaNikArApitaM dharma-RddhisundoH svapotArohaNam / RddhisundarIrUpamugdhalocanavaNikkRto madhyarAtre dharmasya samudrakSepaH / duzcaritalocanaprakupitadevatAkRtaH locanapotabhaGgaH / AsAditaphalakAyAH RddhisundaryAH thANesaranAmasthAnaprAptadharmeNa saha punarmilanam / grAmAdhipatidattAvAse tayordvayoravasthAnam / dharma-RddhisundaryoH thANesarAgatadusthitalocanavaNigAzvAsanAdipUrvakamupadezaH, locanasya paradArAviramaNavratagrahaNaM ca (pR0 44-49) / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / [ 35 sAketanagarAgatazrAvastIvAstavyapuNyazarmapariNItAyA guNasundaryAH puNyazarmaNA saha zrAvastIgamanam / guNasundaryanuraktasAketavAstavyavedarucerguNasundarIprAptyarthaM prasthAnam, pallIpatyavalaganam , puNyazarmagRhadhArTIpAtanavyatikaraNa guNasundarIharaNam , guNasundaryA saha pallyavasthAna ca / zIlaguNazAliguNasundaryupadezajAtapazcAttApasya vedaruceH puNyazarmaNe guNasundarIsamarpaNam / guNasundarIzolaprabhAvato viSadharadaSTa vedaruciviSottaraNam / vedaruceH paradArAviramaNavratagrahaNam (pR0 49-53)] devalokacyutakalAvatIjIvasya gaNasenAtvenotpattiparicayaH, guNasenA-kamalasenayorvivAhazca / yuddhopasthitasya pradviSTavatsAdhipatisamarasiMhasya kamalasenakRtaH parAjayaH, viraktasya samarasiMhasya kamalasenAya kanyASTakasahitaM rAjyaM samarpya pravrajanaM ca / nijapitRzatruJjayapreSitadRtakathanazravaNAnantaraM kamalasenasya potanapuragamanam , janaka-jananImilanaM c| zatruJjayanRpasya pratrajyAgrahaNaM mokSagamanaM ca / ___ varSAvarNanaM nadIpUravarNanaM ca / nadIpUrapraghaTanadarzanasaJjAtavairAgyasya nijaputrasusenakumAradattarAjyasya guNasenAsamanvitasya kamalasenasya pravrajyAgrahaNam , krameNa guNasenA-kamalasenayordevalokagamanam / 55-56 58-59 3. tRtIyo devasiMha-kanakasundarIbhavaH 60-80 aputratvacintAgrastamuktAvalIrAjIpreraNAnantarazmazAnagatameghanRpasattvAvarjitapretakathitaputraprAptikathanAnantaraM devalokacyutasya kamalasenajIvadevasya meghanRpa-muktAvalIrAzyordevasiMhAbhidhAnapatratvena janma, yauvanaprAtizca / / devalokacyutaguNasenAjIvasya vijayazatrunRpa-kanakamaJjarIrAzyoH kanakasundarInAma putrItvena janma, yauvanaprAptizca / viSayaparAmukhyAH kanakasundaryAH purataH pariNAyanArtha vividharAjakumAracitrapraticchandAnayanam / devasiMhapraticchandadarzanAnuraktAyAH kanakasundaryA devasiMhena saha pariNayanam / suragurumuneH sarva-dezadharmopadezAtmikAyAM dharmadezanAyAM tathAvidhodayAsamarthajIvAn prati bhAvastavamUlakadravyastavamAhAtmyaprarUpaNA, vidyAdharakRtajinapUjAvalokanakRtAnukaraNasya jinapUjopArjitasukRtaparamparAkramaprAptamokSasya zukamithunasya pazcabhavAtmikA savistarA kathAnikA / / kanakasundarIsahitasya devasiMhakumArasya svanagarAgamanam , rAjyAbhiSekaH dravyastavapravRttizca / / 63-78 jinamandiravarNanam / zrAddhadharmaratayoH samarpita nijaputranarasiMhakumArarAjyayordevasiMha-kanakasundaryoH krameNa deva 78-79 lokagamanam / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36] viSayAnukramaH / 4. caturthoM devaratha-ratnAvalIbhavaH 81-102 devasiMhajIvasya devalokAccyavanAnantaraM AyAmuhInagaryadhipavimalakIrtinRpa-priyamatIrAkhyoH putratvena janma, kRtadevarathanAmnaH yauvanaprAptizca / 81-82 devalokavyutakanakamundarIjIvasya supratiSThapurAdhiparavitejonRpa-vasantadevIrAjyoH putrItvena janma, ratnAvalInAmakaraNaM ca / tAruNyaprAptAyA api puruSaTreSigyA ratnAvalyAH svayaMvaraprasaGge devarathakumArapreSaNArthaM ravitejonRpatervimala kIrtinRpaM prati mantriputranandanapreSaNena vijJaptiH / 82 janakAdezAnusAraM devarathasya supratiSThapuraM prati prasthAnam / mArge praNaSTavidyApadasyApahRta kalatrasya candragatinAmavidyAdharakumArasya devarathakRtaM praNaSTavidyApadasmAraNam , candragatisakAzAd vaikriyalabdhividyAgrahaNaM ca / devarathasya supratiSThapurAgamanam / 82-84 svayaMvaramaNDapavarNanam / svayaMvaramaNDapasthayantrapratihAra-yantraplavagAdiyantrajanyarAjakumAropahAsavarNanam / kRtagAndharvikarUpasya devarathasya kaNThe ratnAvalokRtaM svayaMvaramAlAropaNam / 84-85 gAndharvikavaraNakSubdhaiyuddhAyopasthitai rAjaputraiH saha devarathasya yuddham , vijayazca / devarathamitratA gAndhavikarUpaparAvartana bhedAtmako devarathayAra cayaH / ratnAvalIsamanvitasya devarathasya svanagarAgamanam / namaskAramantramAhAtmyaviSayAyAM dharmavasvAcAryadezanAyAm antargatadezATana-sAhasaviSayakavIrAGgada-sumitramitrayugalAvAntarakathAnakasahitaM namaskAramantramAhAtmyaprakhyApaka ratnazikhakathAnakam / 88-102 ___ dharmavasvAcAryadezanApratibuddhasya devarathapiturvimalakItaH pravanyAgrahaNam / kAlAntare putrasamarpitarAjyadhurasya dezaviratidharmapAlanaratasya ratnAvalIsahitasya devarathasya devalokagamanam / 5. paJcamaH pUrNacandra-puSpasundarIbhavaH / 103-124 devalokacyavanAnantaraM devarathajIvasya zivInagaryadhipasiMhasenanRpa-priyaGgumaJjarIrAzyoH putratvena janma, kRtapUrNacandranAmnaH yauvanaprAptizca / 103-4 devalokacyutasya ratnAvalIjIvasya pUrNacandramAtulaputrItvena janma, puSpasundarInAmakaraNaM ca / puSpasundaryA yauvanaprAptiH / jananI-janakAdiSTAyAH puSpasundaryAH sakhIbhiH samamudyAnagamanam, vasantavarNanam, mithunaprazaMsAtmakaH sambokRto vinodazca / 104 udyAnavartimAdhavIlatAmaNDapasthitAyA pUrNacandrakumAradarzanAnantaraM jAtAnurAgAyAH puSpasundaryAH purataH sakhIjanakRto nAyakaviSayako vinodaH, sakhojanavijJaptasya pUrNacandrasya mAdhavImaNDape Agamanam , puSpasundarI-pUrNacandrayormilanam, pUrNacandrAnucara-puSpasundarIsakhIkRta avasarocitavinodazca / 104-6 pUrNacandra-puSpasundayoMrvivAhaH / lagnotsavavarNanam / dharmAcaraNopadezAtmikA surasundaramunidezanA / 108 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / vairAgyakAraNa jijJAsu pUrNacandra vijJaptasurasundaramunikathitAtmakathA | [surasundaramunikathitAtmakathAyAmahiM sAtratagrahaNopadezaH, hiMsAdoSaprakhyApakaM zatruJjaya sUra kathAnakaM ca ( pR0 110-11) / surasundaramunikathitAtmakathAyAM satyatratagrahaNopadezaH, satyAsatyaguNadoSaprakhyApakaM dhanadhanadakathAnakaM ca ( pR0 111 - 13) / surasundaramunikathitAtmakathAyAmadattAdAnaniSedhopadezaH, paradhanaharaNaviratyaviratiguNadoSaprakhyApakam acauryaguNa-cauryadoSAvedakadeva yazovaNigyugaladRSTAnta samanvitaM siddhadatta-kapilakathAnakaM ca ( pR0 114-17) / surasundaramunikathitAtmakathAyAM zIlopadezaH, zIlamAhAtmyaprakhyApakaM zIlasundarIkathAnakaM ca ( pR0 117 - 18 ) / surasundaramunikathitAtmakathAyAM parigrahaviramaNatratopadezaH parigrahaviratyaviratiguNa-doSaprakhyApakaM guNAkara-guNadharakathAnakaM ca ( pR0 119-22) / ] surasundara munidezanApratibuddhasya pUrNacandra pituH siMhasenanRpasya pratrajyAgrahaNam / putradattarAjyasya cAritragrahaNa pariNAmasya pUrNacandrasyAtisArarogodbhavaH, maraNam, devalokagamanaM ca / puSpasundaryA api ArAdhitadharmAyA devalokagamanam / 6. SaSThaH sUrasena muktAvalIbhavaH / mithilAdhipanarasiMhanRpasyAputratvanirAsArthe mantribhirmantraNA / rAjanimantritacAjjaDaMbarAbhidhAnayogino rAjasabhAgamanam indrajAlaprayogapradarzanaM ca / putraprAptyarthaM narasiMhanRpakRtaM cojjaDaMbaro gyuttarasAdhakatvam / 'tvanmAraNodyato'yaM cojjaDaMbara:' iti cojjaDUMbara preraNAssnIyamAnamRtakavacana sAvadhAnena narasiMhanRpeNa kRtamAtmarakSaNam / narasiMhanRpopadezalajjitaco jjaDaMbara yoginaH pazcAttApaH, narasiMhanRpAya praharaNatraNa saMrodhakamaNiratnadAnam, gamanaM ca / guNamA lAgarbhAvatarita devalokacyutapUrNacandrajIvasya janma, sUrasenanAmakaraNaM ca / devalokacyutapuSpasundarIjIvasya jayavega ra vikAntAbhidhAnavidyAdhararAja-rAjJIputrItvena janma, muktAvalInAmakaraNaM ca / prAptatAruNyayormuktAvalI- sUrasenayorvivAhaH / [ 37 109-23 123 124 125-27 pUrNacandra jIvasya devalokadhyavanAnantaraM narasiMhanRparAdhyA guNamAlAyA garbhe samavataraNam / 127-28 guNamAlAyAH kaTakasahitaviharaNadohadapUraNArtha sasainyasya narasiMhanRpasya sImAnteSu viharaNam / sImAraNye zatruprahArapIDita vidyAdharanRpajayavegapatnyA rudanasvarAnusAreNa narasiMha- guNamAlayostatra gamanam, narasiMhakRtaM praharaNatraNasamIkaraNaM ca / nRpa - vidyAdharayo rAjJI vidyAdharyoH parasparaM * snehasambandhaH / 125-137 128 129 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38] viSayAnukramaH / sUrasena-muktAvalyoH prahelikAvinodaH / 130-131 vRddhAvasthAjanyadehAvayavaviparyAsajanitanirvedavazolasitazubhapariNAmasya narasiMhanRpasya pratyekabuddhazramaNatvam, sUrasenasya rAjyAbhiSekazca / 131 sUrasena-muktAvalyozcandrasenanAmaka putrasya janma / zaradvarNanam / azvavikretRvaNigAnItAzvaparIkSaNArthamazvaparivAhanagatasya mUrasenanRpasyodyAne kAyotsargasthitezvarAbhidhAnamunidarzanam / sUrasenanRpavanditastutasya muktadhyAnayogasyezvaramuneviSayopabhoganiSedhaviSayA dharmadezanA, sUrasenanRpasya svanagarAgamanaM ca / 132-33 utpannakevalajJAnezvaramunivandanArtha saparivArasya sUrasenanRpasya gamanam / 133 vandanAgatadivyadevapuruSaparicayajijJAsoH sUrasenasyAgre IzvaramunikathitaM rAsabhapucchagrahaNAmocanadRSTAnta sahitaM divyadevapuruSapUrvabhavasambandhasamanvitaM rAtrIbhojanajanyaduHkhaparamparA-rAtrIbhojanaviramaNasukhaprAptiprakhyApakaM rAtrIbhojanaviramaNopadezamayaM dhanezvaravaNikcaritrasahitaM Atmacaritram / 133-36 IzvaramunidezanAprabhAvaviraktasya muktAvalIsahitasya samarpitaputrarAjyasya sUnasenanRpasya pratrajyAgrahaNam , sUrasena-muktAvalyordevalokagamanaM ca / 136-37 7. saptamaH padmottara-harivegabhavaH / 138-154 devalokacyutasya sUrasenajIvasya garjanakapurAdhipasurapatinRpa-zacIrAzyoH padmottarAbhidhaputratvena janma, yauvanaprAptizca / 138-40 devalokacyutasya muktAvalIjIvasya subhaumanagarAdhipavidyAdharanRpatAravega-kanakamAlArAzyoharivegAbhidhAnaputratvena janma, yauvanaprAptizca / 140 zazilekhA-sUralekhAbhidhAnani naduhitayugalasvayaMvarArthamathurAdhipacandradhvajanRpapreSitadUtavacanazravaNAnantaranijajanakAjJaptasya padmottarasya mathurAgamanaprasthAnam / mathurAM gacchataH padmottarasya mArge mahodayAbhidhatApasAzramAvasthAnam / svIkRtamahodayatApasAzramakulapatiprArthanena padmottareNa saha kulapatidauhitryA vanamAlAyA vivAhaH / 141-44 [mahodayatApasAzramavarNanam / mRgayAvyasanAsaktijanitasvajAmAtRmaraNanimittasvaviraktikAraNanivedanAtmako mahodayAzramakulapatipUrvAvasthAparicayaH, mRgayAvyasanaviramaNopadezazca / / mathurAgatasya padmottarakumArasya zazilekhA-sUralekhAbhyAM svayaMvaramaNDape svayaMvaraNam / kanyAyugalakRtapadmottarakumArasvayaMvaraNAjjAtAmadhaiM rekakanyApradAnaprArthanA'svIkArapradIptakrodhaizca rAjabhiH saha pamottarasya yuddham , mahodayatApasAzramakulapatidattamahAvetAlinIvidyAprabhAvato vijayaH, zazilekhA-suralekhAbhyAM saha svanagarAgamanaM ca / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / 117 gaganavallabhanagarAdhipavidyAdhararAjakanakaketudahitroH kanakAvalI-ratnAvalyoH svayaMvaramaNDape svayaMvaraNam / naimittikakathitakanakAvalI-ratnAvalIpatibhAvicakravartitvaM jJAtvA harivegapituH tAravegasya harivegapUrvabhava sukRtshrvnnjijnyaasaa| zrItejaHkevalyAgamanam / saparivArasya tAravegasya kevalibandanArtha gamanam / kathAntare tAravegakRtA harivegapratyayikI pRcchA / kevalikRtaM zaGkha-kalAvatIbhavAdArabhya yAvad harivegabhavaparyantaM harivegapUrvabhavakathanam / jJAtapUrvabhavaharivegakRtA sUrasenotpattivipayA pRcchA, kevalikRtamajJAtArhaddharmasya padmottarasya nimittavazAhaddharmaprAptisUcakaM pramottaraparicayAtmaka samAdhAnaM ca / ____ kRtamArjArakAyakarUpasya mahAkAyamArjArasamanvitasya harivegasya padmottarapratibodhArtha garjanakapure Agamanam / 'pracchannarUpaharivegakRtaM surapatinupa-padmottarAdisamakSaM jala-jvalanadevatvanirAsapUrvaka zuddhadharma-deva-gurupratipAdanaM, devalokamukhavarNanaM ca / 147-5. devalokasukhazravaNajAtajAtismaraNasya 'tvaM muktAvalIjIva eva vidyAdharo'taH rUpaparAvartanaM muktvA yathAsthitaM kathaya' iti nivedayataH padmottarasyAgre: harivegakRtaM sadbhAvasvarUpaprakaTanam / 150 ___ guNasAgarakevalyAgamanam / vandanArtha gatAnAM saparivArANAM surapatinRpa-padmottara-harivegANAM purato guNasAgarakevalino manuSyabhavasAphalyaviSayikA vividhadharmasvarUpatulanAtmikA dharmadezanA / pratibudsya surapatinRpasya pratyAgrahaNam / padmottarasya rAjyAbhiSekaH / / 150-51 padmottara-harivegayorgRhasthocitadharmakRtyavarNanA, anyonyarAjyayoH sahAvasthAnaM ca / 152 uttamarNayUtakAratADyamAnasya dyUtavyasanAsaktazreSThiputrasya harivegasahavartipadmottarakRtamRNamocanam, harivega-padmottarayo tAsaktazreSThiputrAvasthAvalokanajanyo nirvedazca / 152-53 ratnAkaramuneH samAgamanam, dharmadezanA ca / dharmadezanAnantaraM viraktayoH padmottara-harivegayoH svasvaputrarAjyArpaNapUrvakaM pravrajyAgrahaNam , krameNa devalokagamanaM ca / 153-54 8. aSTamo girisundara-ratnasArabhavaH / 155-71 devalokacyutasya padmottarajIvasya puNDrapuranagarAdhipazrobalanRpa-sulakSaNArAzyogirisundaranAmaputratvena janma, yauvanaprAptizca / harivegajIvasyApi devalokacyavanAnantaraM puNDrapuranagarAdhipazrIbalanRpasahodarazatabala-lakSaNAbhidharAzyoH yuvarAja-yuvarAzyo ratnasAranAmaputratvena janma, yauvanaprAptizca / 155-56 ajJAtasvarUpataskaratrastanAgarikatrANAsamarthasya zrIbalarAjasya cintA, girisundarakumArasya taskaranigrahaNAtha prayAsazca / 156 girikandaravinirgatadhUmadarzanAnugatagirisundarakumArasAhAyyAd vidyAsAdhakasya kSetrapAlasAdhanam , girisundarakumArAya vidyAsiddhakRtaM rUpaparAvartinInAmapaThitasiddhavidyApradAnaM c| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40] viSayAnukramaH / parvatoparihiyamANayuvatIrudanazabdazravaNasambhAvitataskarAvasthAnasya girisundarakumArasya parvatagaveSaNam, taskarasya nArIlampaTatvaM nizcitya rUpaparAvartinyA vidyayA svasya taruNIrUpakaraNam, kApAlikarUpadhAritaskaradarzanAnantaraM rodanaM ca / rUpavatI taruNI prekSya kApAlikarUpadhAritaskarasya sammohaH, rodanakAraNapRcchA ca / tarUNIrUpadhArakagirisundarakumArAkhyAtakapaTakathAkathitapativiyogazravaNAnantaraM patiprApaNAzvAsanaM dattvA taruNIrUpadhArigirisundarakumArasya kApAlikarUpadhAritaskarakRtaM svamaDhikAnayanam / apahRtayuvatIzatakamadhye taruNIrUpadhArigirisundarakumAraM muktvA kApAlikarUpadhAritaskarasya bahirgamanam / taruNIrUpadhArigirisundarakumArAgre'pahRtazreSThiputrisubhadrAkRtaM candrahAsakhaDgaprabhAvAt kApAlikarUpadhAritaskarasyAjeyatvanirUpaNam / gRhItacandrahAsakhagasvarUpAvasthitagirisundarakumArakRto kApAlikarUpadhAriNo daNDapAlanAmnastaskarasya vadhaH / lokApavAdabhayamaraNodyatayuvatIzatakaprArthanAnantaraM girisundarakumArakRtaH kanyAzatasvIkAraH, maDhikAyAmeva tAbhiH samamavasthAnaM ca / 157-59 parAvartitarUpasya girisundarakumArasya svanagarAgamanam / girisundarakumArAnveSaNodyataratnasArakumAradezAntaragamanavRttAntaM kenApi jJAtvA bhrAtRsnehavazArtamanaso girisundarakumArasya ratnasArakumArAnveSaNArtha vividhsthaanpribhrmnnm| kasyacid grAmasya devakulikAyAM rAtrinirgamanArthamavasthitasya girisundarakumArasya tatrasthitAnyAnyapathikavArtAlApAntargatamahAsenA bhidhAnapAnthAtmacaritAtmakavRttAntazravaNam , tadyathA-kathayitRpathikasya-mahAsenasya svabhrAtRgaveSaNanimittaM paryaTatA rAjaputreNa ratnasAreNa saha sahacAraH, udvasitadezabhramaNam , zUnyaprAsAdarAtrInirgamanam, rAtrAvapi jAgradrAjakumArAgre ratnasArAgre vyAghrarUpadhAridevAgamanam , rAjakumAraratnasArakRtadezodvasanapRcchAyAM vyAghrarUpadhAridevakathitaM rAjyalolupaladhubhrAtRkRtavadhAnantaropalabdhadevatvakRtaladhubhrAtRvinAza-dezodvasanAdivRttAntamayaM svapUrvabhavavarNanam , rAjakumAra(ratnasAra) caritaprasannavyAghrarUpadhAridevakRtaM dezaprakRtInAM punarvAsanam, rAjakumArasya-ratnasArasya nagarAdhipatvaM devaprasAdanAmnA prasiddhizca, gurubhrAtR (girisundarakumAra milanasamayAvadhi kathayitvA vyAghrarUpadhAridevasya svasthAnagamanam, nijamitradevaprasAda(ratnasAra)gurubhrAtR(girisundara)gaveSaNArtha nijaparibhramaNakAraNanivedanaM ca / 159-61 devakathitasamayAvadhyanantaraM nijabhrAtRgirisundarAdarzane kRtamaraNanizcayaM devaprasAdaM ratnasAramevAvagamya parAvartitarUpasya girisundarakumArasya mahAsenena sAdhaM devaprasAda(ratnasAra)nRpAntike gamanam / parAvartitarUpamapi girisundarakumAraM dRSTvA devaprasAdasya-ratnasArasya manaHzAntiH, dvayoH sahAvasthAnaM ca / devakathitasamayAvadhAvatikrAnte'pi girisundarakumArAdarzane svapratijJAparaNArtha maraNa(AtmaghAta)pravRttaM devaprasAda-ratnasAraM vinivArya girisundarakumArasya svarUpAvasthAnena prakaTanam / mahAsenAya rAjyaM samaya girisundara-ratnasArayoH svanagarAgamanam / 162-64 pitrAdisamakSaM girisundarasya daNDapAlataskaravRttAntakathanam / jayanandanamunerAgamanam / laghubhrAtRzatabala-putragirisundara-bhrAtRvyaratnasArAdisamanvitasya zrIbalarAjasya jayanandanamunivandanArtha gamanam / zubhAzubhakarmodayaphalagarbhitA jayanandanamunedharmadezanA / 164 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / 11 "vRttigaveSaNArtha kAJcanapuraprasthitayovindhya-zabarAbhidhAnayormArge kiJcinnagarodyAne mAsopavAsimunibhikSAdAnam , yakSapUjArthaM tatrAgatayoH Rddhi-vRddhinAmadheyarAjakanyayormunidAnAnumodanA / vindhya-zabarayoH kAJcanapuragamanam , unmattahastivazIkaraNena kAJcanapuranRpativRttiprApaNaM ca / yathAkAlaM prAptamaraNayovindhya-zabarayoH Rddhi-vRddhirAjakanyayozcottarakurAkSetre mithuna-mithunikAtvena janma, cirasukhopabhogAnantaraM punaryathAkAlaM prAptamaraNayozcaturNAmapi saudharmadevalokagamanam , saudharmadevalokacyavanAnantaraM zrIbala-zatabala-sulakSaNA-lakSaNAtvena janma, zrIguptasiddhaputrottarasAdhakasya zrIbalakumArasya vidyAdharApahRtAraNyasthitasulakSaNArakSApurassaraM sulakSaNayA saha pANigrahaNam , lakSaNAhartRkuJjaranAmarAjakumAraparAbhavAnantaraM zatabalakumArasya lakSaNayA saha pANigrahaNaM ca / " ityAdiprasaGgamayI sakalatrayoH zrIbala-zatabalayoH pUrvabhavanirUpaNapUrvikA jayanandanamunikathitA kathA / 165-67 sulakSaNApahArakavidyAdharasya pravrajyAgrahaNaM nirvANagamanaM ca / . 168 girisundara-ratnasArau rAja-yuvarAjapade niyojya zrIbala-zatabalayoH pravrajyAgrahaNam / 168 kalpavRkSadarzanasvapnAvalokanapratibuddhasya girisundarasya jinapUjAkaraNAnantaraM jinastutikaraNaM caityagRhasamIpasthamunivandanaM ca / 169 saMsArasukhakSaNabhaGguratvopadezAtmikA munerdharmadezanA, girisundarasya vairAgyollAsazca / jayanandanamunyAgamanaM pratIkSamANayorviraktayogirisundara-ratnasArayoH pravrajyAgrahaNaM saMyamArAdhanAkrameNa devalokagamanaM ca / 170-71 9. navamaH kanakadhvaja-jayasundarabhavaH / 172-88 girisundarajIvadevasya ratnasArajIvadevasya ca devalokacyavanAnantaraM krameNa tAmaliptinagaryadhipasumaGgalanRpateH prathama-dvitIyarAzyoH zrIprabhA-svayamprabhAbhidhAnayoH putratvena janma, anukrameNa kanakadhvaja-jayasundarAbhidhAnayostayoH tAruNyaprAptizca / 172-73 kanakadhvaja-jayasundarakRtarAdhAvedhavijJAnaprakarSaparituSTAbhyAM suravega-sUravegavidyAdharanRpAbhyAM kusumavRSTikaraNam / 173 suravega-sUravegavidyAdharanRpayoH svasvakanyAzatakapariNAyanArtha sADambaraM tAmaliptyAgamanam / 173 kanakadhvajakumArasya suravegakanyAzatena, jayasundarakumArasya ca sUravegakanyAzatena saha mahotsavapUrvakaM vivAhaH / 174 nijaputrayugalapuNyaprabhAvaprabhAvitasya sumaGgalanRpasya dharmAcaraNArtha dharmaparIkSApratyayikaH praamrshH| 174 tAmaliptyudyAne kAyotsargasthitamuneH kevalajJAnotpattiH / sumaGgalanupAdiparSadi zuddhamArgadharmaprarUpaNaviSayA kevalino dharmadezanA ca / 175 kanakadhvajakumArasya rAjyAbhiSekaH, sumaGgalanRpasya pravrajyAgrahaNaM ca / 176 dezayAtrA-tarthayAtrArtha sabhrAtR-parivArasya kanakadhvajarAjasyAnyAnyarAjyaparibhramaNam / 176-77 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 viSayAnukramaH / sAketapurAdhipa puruSottamanRpAmantritasya kanakadhvajarAjasya sAketapurodyAnasthajinamandire darzanavandana- pUjAkaraNaM jinezvarastavanaM ca / kanakadhvajarAjasya puruSottamanRpa tatpurohitakapiJjalAbhyAM saha jinamandira bahirudyAnasthitAcAryAntike dharmopadezazravaNam / jIvAstitvanirAsapratipAdakaM kapiJjalaM pratyAcAryaprarUpitA jIvA - stitvasiddhiH / 177-78 kapiJjalapurohitAjJAnakAraNamuddizyAcAryasya puruSottamanRpa kapiJjalAdipUrvabhavakathAprarUpaNam / 178-86 [mRgayAsaktavasantapurAdhipavIrAGgadanRpasyAraNye varAhapotavadhArthamuktabANAnudhAvato dhyAnasthamunicaraNAntikabANapatanadarzanAt kSobhaH / savinayamanekavidhapazcAttApapUrvakaM vIrAGgadanRpakRtA kSamApanA / samApitadhyAnasya munevarAGgadanRpaM prati jIvadayApradhAno dharmopadezaH (pR0178-79) / pratipannANuvratasya vIrAGgadanRpasya jinapriyazrAddhopari bahumAnabhAvaM vijJAya mohanAmidhA''jIvakazrAddhasya jinapriyazrAddhaM prati vIrAGgadanRpAntike dharmakaraNasahAyaka niyojanarUpA prArthanA, tadanantaraM jinapriyazrAddhapreraNAnusAreNa mohanasya vIrAGgadanRpadharmAcaraNasahAyakatvenAvasthAnaM ca ( pR0 179 ) / pravrajyAgrahaNapariNAmavIrAGgadanRpAgre svasukhalAlasAsaktamohanakRtaM sAdhvAcArapAlanAbhAvamUlakaM gRhasthabhAvadharmAsevanaprAdhAnyaprarUpaNam ( pR0 179-80 ) / jinapriyazrAddhasyAgre vIrAGgadanRpasya mohanAbhiprAyasahitaM svapravrajyA grahaNAbhiprAyavRttAnta nivedanam / mohanamuddizya jinapriyazrAddhakRtaH pravrajyAgrahaNaniSedhaka vicAra pratyuttararUpa upadeza: ( pR0 180 ) / pradattavIra senakumArarAjyasya jinapriyazrAddhAdisamanvitasya vIrAGgadanRpasya pravrajyAgrahaNam, krameNa vIrAGgada jinapriyayordevalokagamanaM ca / nirgranthachidrAnveSakasya mohanasya maraNAnantaraM hastibhavaH, Asannasthita sAdhusvAdhyAyazabda zravaNaprakupitasya mohanajIvahastinaH sAdhumAraNAya dhAvato gartApatanam, maraNam, ratnaprabhAyAM nArakatvenotpattizca / narakAduddhRtya mohanajIvasya zyenapakSitvenotpattiH, tato vAlukAprabhAyAM nArakatvenotpattiH, tataH siMhabhavaH, tataH paGkaprabhAyAM nArakatvenotpattizca / paGkaprabhAnarakAdudvRttasya mohanajIvasya zrIdhananagare kAmadatta-vasudattAnAmavaNigdampatyoH sumitrAbhidheyaputratvena janma, tAruNyaprAptizca ( pR0 181) / * jinapriyazrAddhajIvasya devalokacyavanAnantaraM zrIdhananagare vinayandhara zreSThi- guNavatIzreSThinyorguNandharanAmaputratvena janma tAruNyaprAtizca / kramazaH sadbhAva -kaitavayutayorguNandhara-sumitrayovayasyabhAvaH (pR0 181) / janaka -jananImaraNAnantaraM dAridrayopahata sumitropakArArthaM guNandharasya sumitreNa saha dhanopArjanArthaM dezAntaraprayANam / araNya-vIrapura - samudrAdiSu dhanalipsAbhibhUtasya guNandharamAraNavyavasitasya sumitrasya sarvaprayAsanaiSphalyam, ante guNandharamAraNacchidrAnveSakasya sumitrasya svapramAdavazAt samudrapatanaM maraNaM ca / samupArjitabahudhanasya guNandharasya svanagarAgamanam, sumitraviyoga paritApaH, avadhijJA nimunikathanAt sumitrakuTilasvabhAvatAmavagamya saMsAraviraktiH, pravrajyAgrahaNaM ca ( pR0 181-86) / kanakadhvaja - puruSottamAdisamakSaM kapiJjalapUrvabhavakathAM kathayato munerguNandharazramaNatvena svaparicaya nirUpaNam / devalokacyutasya vIrAGgadanRpajIvasya puruSottamanRpatvena munikRtaH paricayaH, mohanAjIvakazrAddha vimohita zivadevazrAddhajIvasya kapilatvena paricayazca ( pR0 186) / ] 177 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaH / 43 pradattapuruSacandrakumArarAjyasya puruSottamanRpasya pravrajyAgrahaNam / pradattasvaputrakanakaketukumArarAjyasya jayasundarasamanvitasya kanakadhvajarAjasya pravrajyAgrahaNaM saMyamArAdhanAkrameNa devalokagamanaM ca / 187-88 191 10. dazamaH kusumAyudha-kusumaketubhavaH 189-205 devalokacyutasya kanakavajajIvasya campAdhipajayanRparAjJIpriyamatIkukSigarbhAvataraNam / pUryamANacaitya-yatipUjAdohadayA priyamatyA saha jayanRpasya grISme pramadavanagamanam / 189-91 __ pramadavanasthitanRparUpAkarSitavyantarIkRtaM gurviNyAH priyamatIrAzyA apaharaNaM dakSiNApathAraNyamocanaM ca / 191 kRtapriyamatIrAjJIsvarUpavyantarIhAvabhAvakalanAnantaraM jayanRpakRto muSTitAinAdinA vyantarIniHsAraH, brahmacaryavratasvIkArazca / jayanRpasya priyamatIvirahaparidevanam / 192 araNyamuktAyA vilapantyAH priyamatestApasIbhirAzramanayanam, kulapatinA vRddhatApasaiH saha zrIpuranagarapreSaNaM ca / 192-93 ____ zrIpuranagarodyAnasthajinamandiravandanAnantaraM jinasundaronAmazreSTiputryA AzvAsanapUrvakaM priyamateH svagRhAnayanam , jinamundarIpitRdhanaJjayakRtamAzvAsanaM ca / priyamaterdhanaJjayazreSTigRhAvasthAnam, putraprasUtiH, putrasya kusumAyudhanAmakaraNaM ca / / 193 campApurI gacchatA vAsavadattasArthavAhena samaM dhanaJjayakRtaM priyamatisampreSaNam / sindhuvananagarodyAnAvAsitasArthasthapriyamatisahAvasthitatatputrakusumAyudhakumArasya rAjyAhapuruSanirNayaniyuktadivyairnupapratipattikaraNam / pravrajyAgrahaNalipsayoraputrayoH sindhuvarddhanapurAdhipasundaranRpa-tadbhAtRpurandarayoragre priyamatisahitasya kusumAyudhakumArasyAnAyanam / vAsavadattasArthavAhakathitavRttAntAt priyamati nijamAtulaputrIM vijJAya AzvAsya ca pradattakusumAyudhakumArarAjyayoH sundara-purandarayoH pravrajyAgrahaNam / 194 bAlarAjarAjyaM vijJAya tad grahItumanasA'vantIpatirAjazekhareNa nijAjJAvahanArtha kusumAyudhaM prati dUtapreSaNam / kusumAyudhApamAnitadUtavRttAntazravaNAnantaraM rAjazekharakRtaM sindhuvarddha napura prati yuddhaprayANam / 194-95 campA''gatasya vAsavadattasArthavAhasya jayanRpasyAgre priyamativRttAntakathanam / kRtavAsavadattasArthavAhaprasAdasya jayanRpasya sindhuvarddhananagarA''gamanaM priyamati-kusumAyudhAbhyAM sapramodaM melanaM ca / jJAtodantasya priyamatijanakasyApi mAnatuGgarAjasya sindhuvananagarA''gamanam / 195 parijJAtavRttAntasyAvantIpatirAjazekharasya pazcAttApapurassaraM jayanRpasyAgre kSamAyAcanam / kusumAyudhakumArasya rAjazekharapradattadvAtriMzadrAjakumArIbhirvivAhaH / 195 ___ sahasrAmravaNasthitaM kevalajJAninamavagamya jayanRpAdInAM vandanArtha gamanam / kevalidezanAyAmbhavasthitinirUparka savistaraM karmapariNAmanAmarUpakam / 195-98 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 viSayAnukramaH / dharmadezanAzravaNaviraktAnAM rAjazekhara-mAnatuGga jayanRpANAM kusumAyudhAya rAjyaM samaye pratra - jyAgrahaNam / devalokacyutasya jayasundarajIvasya kusumAyudharAzyAH kusumaketunAmaputratvena janma, tAruNyaprAptizca / mathurAdhipamahAkIrti-sAketAdhipara viSeNa-vatsAdhipajayatuGganRpatrayapreSita svasvadUtaprArthanAtaH kusumAyudharAja sammatyanantaramanukrameNa nRpatritayasyASTA 'STa SoDazarAjakumArIbhiH saha kusumaketukumArasya vivAhaH / udyAnasamAgatasurasundarAcAryadharmadezanA zravaNotpannavairAgyasya kusumAyudharAjasya pitRsnehavazarAjyatyAga-pratrajyAgrahaNadRDha saGkalpena dvAtriMzadbhAryAsahitena kusumaketukumAreNa nijadvAtriMzadrAjJIbhiH paJcazatapuruSaizca saha pravrajyAgrahaNam / kusumAyudha-kusumaketunirgranthayorgurusakAzAd nijapUrvabhavavRttAntazravaNam, snehazaithilyakaraNArthaM pRthagviharaNaM ca / ekAkiviharataH kusumAyudhamuneH subhaumagrAmasthazUnyagRhe'vasthAnam, grAmadAhe samutpanne dhyAnastha kusumAyudhamuneH prajvalato'pi nizcalasya zubha-zubhatarapariNAmAvasthitasya maraNaM devalokagamanaM ca / utpanna kevalajJAna sundarAcArya sakAzAt kusumAyudhamunivRtAntAvagamAnantaraM kusumaketumuneH saMlekhanAkaraNaM devalokagamanaM ca / 11. ekAdazaH pRthvIcandra guNasAgarabhavaH / devaloka cyutasya kusumAyudhajIvadevasyAyodhyAdhipaharisiMha nRpa - padmAvatIrAzyoH pRthvIcandranAma. dheyaputratvena janma, tAruNyaprAptiH, saMsAraparAGmukhatvaM ca / pRthvIcandrakumAraviraktinirAsArthaM nirNItatatpariNAyanopAyena harisiMhanRpeNa jayapuranagarAdhipavijayadevarAjasya lalitasundarIpramukha rAjakumAryaSTakaM rAjapuranagarAdhipasya kanakavatIpramukha rAjakumAryaSTakaM cAnAyitam AnAyitaSoDazarAjakumArINAM pitranurodhAt pRthvIcandrakRtaM samahotsavaM pariNayanaM ca / pRthvIcandrasya vairAgyabhAvanA / vAsabhavane SoDazabhAryAbhiH sArddhaM nirvikArabhAvasthaM pRthvIcandra samuddizya lalitasundarIcedayA ucitaprastAvakaraNam / ceTIvacanAnumodanAM kurvantaM viTubaTukaM prati pRthvIcandrakathito nijapatnI preraNAvarAdravyopArjanArthadezAntaragata mUrkhatvakAraNendrajAlikavipratAraNAnantaragRhAgatasvamAnusAranija gRhakapradezakhananodyatamahAmUrkha kezava baTukadRSTAntaH / pRthvIcandrakRtaM kezavabaTuka mauryeNa samaM sarvasaMsArijIvAnAmupanayanam, saMsArAsAratAprarUpaNam, SoDazabhAryAviraktabhAvakaraNaM ca / parijJAtapRthvIcandropadiSTaSoDazabhAryAviraktabhAvena dharmavArtAvismAraNArthe harisiMhanRpakRtaH pRthvIcandrarAjyAbhiSekaH / pRthvIcandranRpasabhAyAM gajapurAgata sudhananAmavaNigAgamanam / 199 199 200-1 202 203 203-4 204-5 206-22 206-8 208 208-11 211-12. 212-13 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vissyaanukrmH| pRthvIcandrapurataH sudhanavaNikathito gajapuranagaranivAsiratnasaJcayazreSThi-sumaGgalAzreSThinIputrasya (devalokacyutakusumaketujIvasya) guNasAgarAbhidhAnasyAryakArI vRttAntaH / 214-18 guNasAgarasya janma, tAruNyaprAptizca / guNasundarIpramukhANAM zreSThyaSTakapratyekASTASTasaMkhyAsammilitacatuHSaSTizreSThiputrINAM darzanamAtreNaiva guNasAgare'nurAgaH pariNayanapratijJAkaraNaM ca (pR0 214) / zreSThyaSTakaprArthitasya guNasAgarapituH ratnasazcayasya guNasAgarArtha catuHSaSTikanyAsvIkArapratipattiH (pR0 214-15) / vAtAyanasthaguNasAgarasya rAjamArgagacchattapasvimunidarzanotpannajAtismaraNasya mUrcha / labdhacetanasya viraktasya guNasAgarasya jananI-janakayoH samakSaM svajAtismaraNajJAnakathanapUrvakaM saMsAratyAgAnumatidAnArtha prArthanA (pR0 215) / viraktaguNasAgara-tajjananIjanakAnAM saMsAratyAgA-'tyAgasambandhIni praznottarANi (pR. 215-16) / saMsAratyAgadRDhasaGkalpa guNasAgaraM prati vivAhAnantaratyAgakaraNAnumatidAnaviSayA tajjananyA vijJaptiH, guNasAgarasya tatpratipatizca / guNasAgarasaMsArodAsInatAjAnatInAmapi guNasundarIpramukhANAM catuHSaSTizreNThiputrINAM nijanijajananI-janakayorage guNasAgare evAnurAgaprakaTanam (pR0217)| samahotsavAnandaM guNasAgarakRtaM catuHSaSTizreSThiputrIpANigrahaNam (pR0217-18)| pariNayanAnantaraM gRhAgatasya nijajananI-janakapArzaniSaNNasya kriyamANasaGgIta-nRtyaprakrame zubhabhAvanAdhyavasAyavato guNasAgarasya kevalajJAnotpattiH, guNasAgaranizcalatAmanumodayantInAM svadhanyatAM manyamAnAnAM zubha-zubhatarabhAvamanAnAM catuHSaSTerapi guNasAgarodvAhitazreSThiputrINAM kevalajJAnoptattizca / devatApradattanirgranthadvyaliGganijaputra-putravadhUdarzanasAtasaMvegAtizayayoH ratnasaJcaya-sumaGgalayorapi kevalajJAnoptattiH (pR0218)] sudhanavaNikkathita guNasAgaravRttAntazravaNAnantaraM dhyAnamagnasya prabarddhamAnocca-uccataracAritrapariNAmasya pRthvIcandranRpasya kevalajJAnaprAptiH / 218-19 saudharmendrapradattadravyaliGgasya pRthvIcandrakevalinaH saudharmendrakRtA stutiH / harisiMha-padmAvatyoH pRthvIcandrakevalinaM prati midhyAduSkRtapUrvakaM kSamApanA / lalitasundarI-kanakavatIpramukhANAM pRthvIcandrabhAryANAM kevalajJAnaprAptiH / 219 pRthvIcandrakevalidharmadezanAyAM vizuddhasaMyamagrahaNa-saMsArasvarUpakathana-manuSyabhavadurlabhatvanirUpaNam , alpamUlyavikrotamahAmUlyaratnAnAM vaNikputrANAM punarmahAmUlyaratnAvAptidurlabhatAviSayako manuSyabhavadurlabhatAnidarzako dRSTAntazca / / 219-20 _ 'yuSmAkamuparyAvayorevaMvidhaH snehaH katham ?' iti harivega-padmAvatIprazne pRthvIcandrakevalikathitapUrvabhavasambandhazravaNAnantaraM harivega-padmAvatyoH kevalajJAnaprAptiH / sudhanavaNija prati pRthvI- . candra kevalikRtaM zaGkha-kalAvatIbhavAdArabhya pRthvIcandra-guNasAgarabhavaparyantaM samAnaguNakAraNaprarUpaNam , pRthvIcandra-guNasAgaraMbhAryANAM sambandhanirUpaNaM ca / harisiMhaputrasya hariSeNasya rAjyAbhiSekaH / pRthvIcandra-guNasAgarakevalinormokSagamanam / pranthakArasya kavidharmanirUpaNam / .. pranthakArasya prazastiH 221 221-22 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sirisaMtisUriviraiyaM puha i caMda ca ri yaM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // Namo tyu NaM paDhamANuogadharANaM // sirisaMtisUriviraiyaM pu ha vI caMda ca riyaM [ paDhamo saMkha-kalAvaIbhavo] // OM namaH zrIsarvajJAya // 'vaMde kuvalayabhUsaNamaiNunasAodayaM visAlacchaM / vibhamarahiyaM mANasasaraM va paDhamaM jiNaM paDhamaM // 1 // vimavaNasoNayalaM phuraMtakari-mayara-mINa-saMkhakaM / paNamAmi sAyaraM sAyaraM va vIrassa kamakamalaM // 2 // haiyamohaghaNatamohA nimmalamohA virAipaumohA / sesA vi iMtu jaiNo jiNavaigo divasabaiNo vva // 3 // 5 sivapayasaravarahaMse pahINanIsesapuna-pAvase / kevalakaraniyariddhe paNamaha siddhe suhasamiddhe // 4 // muNimahuyarehiM jesi pijjai muhakamalayayaNamayaraMdo / suyanANanIrabharie te sUrimahadahe vaMde // 5 // kaMThaTThiyapubaMge pADhayakappaDume jiyANaMge / jhA~emi uvajjhAe ajjhINa'jjhappasajjhAe // 6 // 1 saGketa:-"zrImanneminamAnamya zrIratnaprabhasUribhiH / zrIpRthvIcandrabarite saGketaH kiJciducyate // 1 // vaMde0 iti atropamAnapakSe kuvalayAni bhUSaNaM yasya tat , upameyapakSe tu koH-pRthivyAH valayasya bhUSaNam / [upamAnapakSe] ananyasAmAnyasvAdamudakaM yatra, [upameyapakSe] ananyasAmAnyaM sAtodayaM ca / [mAnasasara-pakSe] vistIrNatvAd, vividhavRkSavAd, bisaH-padmakandaiyuktatvAt , viSaiHjalaibahulatvAt , viziSTa zAM-[zobhA] lAti-Adatte, iti vyutpattervA [bisAlaM viSAlaM] vizAlaM vA tacca tadacchaM ca / jinapakSe vizAle akSiNI yasya, vizeSeNa viSayapravRttinirodhalakSaNena zAlante-zobhante yAni tAni tAdRzAni akSANi-indriyANi yasya, viSAlaM-AzAtanAdibhAva. viSavantaM vi(? chi)natti narakapAlAvi( ! di nA (!) yaH, vizeSeNa zAlate-zobhate vizAlaH, dhamavattvAt cihnabhUtavRSabhatvAd vRSAlaH, viziSTAyAH sAyAH-cAritrAdizriyaH sattvAd visAlaH, sa cAsau accha:-zukladhyAnavavAdakaluSastam / ye punararthA[:] kaizcit-[jinapakSe] viziSTa sAM-pUjAzriyam , vRSaM vA-dharma samavasaraNe AlakSayati-darzayati iti vRSA(visA)lakSo vizA vRSA)lakSo vaa| [mAnasasaraHpakSe] vayaH-haMsAH, zAlA:-vRkSAH, teSAm akSAH-sAtA yatra, viziSTAH zAlAH-zAkhA yeSu te, vizAlA akSA:-bibhItakA yatra tad vizAlAkSam , viSasya-jalasya alaH-prAptiH 'ala bhUSaNetyAdi' [pANinidhAtu.515] dhAtoH viSAlaH tena aJcha:-dairghyam 'Achi AyAme' [pANinidhAtu0209] iti dhAtotriSAlAJchaM ca=ityAdayaH anye'pi proktAH santi na te yuktAH, chatvasyAnusvAralopasya cAlAkSaNikatvAt / 'cho'zyAdau' [si. 8-2-17] iti prAkRtasUtreNa hi kSasya chatve kriyamANe akSyAdigaNasyaiva niyatasya kriyate / na cAtra lakSirakSiA dhAtuH akSazabdo vA'sti 'kSaH khaH kvacittu cha-jhau' [si. 8-2-3] ityanenApi lakSyAnurodhAt kvacideva chINaM jhINaM ityAdau chatvaM bhavati / lakSyaM ca khatvagocarameva dRzyate lakSaNaM 'akke rakkho, baDe jaklo' [ ] ityAdi / iti" // 2 "kuvalayabhUSaNamanojJasAtodayam , kuvalayabhUSaNaM aNunaH-apreritaH sAtodayo yasya tam' jetti0| maNannasAmodayaM iti saGketakArasammataH pAThaH // 3 saGketa:-"[mAnasasaraHpakSe] vInAM zramarANAM ca hitam, [jinapakSe ] vibhrameNa-bhrAntyA rahitaM. ca" // 4 saGketa:-"vihamapaNetyatra [ sAgarapakSe vidrumavanaiH, vIrajinapakSe] vidrumavanadhat zoNa ba(ta)laM yasya / sphurantaH kari-makara-mIna-zaGkAH, [sAgarapakSe] ake-utsajhe, [vIrajinapakSe] aGkA:-lAJchanAni ca yasya" // 5 saGketa:-"hayamoha0 ityatra [divasapatipakSe] hato mohahetutvAd mohasya ghanasya ca-nibiDasya tamasaH-andhakArasya ogho yaiH, [jinapatipakSe] ghanatama Uho yeSAM te tathA, itamohAca te ghamatamohAzca / nirmalamayUkhAH, mohazabdo mayUkha-zabdabhavaH, 'navA mayUkha-lavaNa.' [siddha. 8-1-171] ityAdinA siddhatvAt / virAjI paudhaH-padmasamUho [divasapatipakSe] yeSu [jinapatipakSe] yeSAM ca pAdayoradhastAt , yadvA virAjinau panA-lakSmIH sa(U)hazcavicAro yebhyaH sakAzAt" // 6 hoMtu khaM1 // 7jhAyemi bhrA0 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1.7paMcamahabbayavayaNe tavadADhAdaliyakammamayajUhe / sajjhAyanAyapUriyadiyaMtare namaha muNisIhe // 7 // peNamaha suvannarayaNA-'laMkAravicittarUvayasaNAhaM / sayalamuhasiddhijaNayaM sidvaMtamahAnihiM sayayaM // 8 // jayai saraiMdudhavalA gaMga va sarassaI sayA jattha / pijaMtaM pi na jhijjaii suyasalilaM viusahaMsehiM // 9 // jannANadhaNalaveNa vi vavaharamANA vayaM maidaridA / karimo parokyAraM tesi namo gurudhaNesANaM // 10 // soUNa jauttIo vottuM amhe vi kiM pi jANAmo / bhadaM muhumamaINaM puvakaINaM havau tesiM // 11 // namiuM namaMsaNijje anne vi mahAyase mahAsatte / vocchAmi patthabhUyaM dhammakahaM bhavajaMtUNaM // 12 // purisatthapAyavANaM savvesimavaMjhavIyabhUo tti / dhammo ceva pasattho purisattho ettha vizneo // 13 // bhaNiyaM cadhammeNa dhaNamaNataM dhammeNa narA-'mariMdavarakAmA / mokkho vi dhuvaM dhammA labbhai, tA uttamo dhammo // 14 // caMdo gahANa, merU dharANa, ciMtAmaNI maNigaNANaM / jaha, taha jiNavaradhammo siromaNI sancadhammANaM // 15 // duriyaM harei, viyarei suhasae turiyameva bhavANaM / mubaMto kIraMto sAhippaMto ya dhuvameso // 16 // tA juttA eyakahA sasattio hanta ! buddhimaMtANaM / eyasavaNaM ca nicaM, na kiccametto'varaM jeNa // 17 // navanavasaMvegAmayarasavasaviyalaMtavisayavisasaMgo / muttimuhaM pitra patto paramANaMda laha~i soyA // 18 // dhammakaha ciya esA pAhanneNaM, pasaMgao navaraM / kAma-'tyagoyaraM pi hu bhaNiyavyaM kiM pi paravayaNA // 19 // 15 alamettha vitthareNaM, bho bho suyaNA ! muNeha dhammaMgaM / cariyaM sucariyarammaM maharisiNo puhaicaMdassa // 20 // jaha dUsamakAlammi vi eso sambhAvasAratulagAe / bhAvacarittArAhaNavIeNa sabhArio kamaso // 21 // sura-narajammaparaMparaparibhuttasuho muheNa sivasokkhaM / saMpatto payaDatthaM taha ceva samAsao bhaNimo // 22 // atthi gayaNaMgaNullalaNalIlAvilolakallolamAlAloyaNa'kkhittakheyarIvisaraviyaDakaDakvacchaDArvaliunnayasiheNa kalahoyapAyAreNa viya labaNasAyareNa pariveDio, pasAhiyasayalatiriyaloyamajjhamAo, mahAsUranariMdo ba 20 paMsiddhabahuvijayo, pahANamuNigaNo vya maMdarAgakalio, nevyANapaeso ba videhasamaddhAsio, samiddhadosiyAvaNo vva kusalagaMdhiyahaTTo vdha samughalabbhamANavicittavAso, jarAparigayamaNussodha gaiyadaMtasohio, uttamapurisoca visAlunnayakulapayajAo, paDipunnamottiyahAro va rehaMtasappAsaMgapaurasario, majjhabhAyapajalaMtanANAmaNirayaNakiraNa 1 saGketaH-"paNamaha0 ityatra [mahAnidhipakSe] suvarNana ratnaiH alaGkAraiH-kaTakAdibhiH vicitrarUpakaizca-donArAdibhiH sanAtham , [siddhAntamahAnidhipakSe] zobhanavarNaracanayA alaGkAraizca-upamAdibhiH vicitrANi yAni rUpakANi-padyAni taiH sanAtham / [mahAnidhipakSe] sakalAnAM zubhasiddhInAM janakam , [ siddhAnta pakSe paripUrNasukhAyAH siddhazca janakam" / / 2 sijjhai prA0 // 3 saGketa:-"jannANa ityatra gurudhaNesANaM ti dhanezvarAcAryANAM svagurUNAm gurudhanasyezvarANAM ca" // 4 lahau bhrA0 // 5 bhAryayA sahitaH // 6 valiyunnaya bhrA0 // 7 saGketa:-"pasiddhabahuvijao tti narendrarakSe] prasiddhAH-pratItAH bahato vijayAH-jayazriyo yasya, prakarSeNa siddhAH-AyattIbhUtAzcakravartinAm ; [jambUdvIpapakSe] bahvaH-dvAtriMzad vijayAH-mahAvidehakhaNDarUpA yasya" // 8 saGketa:-"[munigaNapakSe] mandarAgakalio tti mandenaiva rAgeNa, [jambU.] mandarAdigA ca kalitaH" // 9 saGketa:-"videhasamaddhAsio ti [nirvANapradezapakSe] videhAH-vigatadehAH siddhAH, [jambU0] videhazca-mahAvidehaH" // 10 saMketa:-"samuvalabhamANa vicittavAso tti [daudhyikApaNapakSe] vAsAMsi-vastrANi, [gAndhikApaNapakSe] vAsAH-surabhidravyacUrNarUpAH; [jambU.] varSAzca-kSetrANi" // 11 saMketa:-"gayadaMtasohio tti [vRddhapakSe] gataM dantazobhita yasya, [jambU.] parvatavizeSaizca gajadantairbhUSitaH" // 12 saMketa:-"visAlunnayakulapabvayajAo tti [ uttamapuruSapakSe] vizAlonnatakule parvaba(ka)m-utsavakAri jAta-janma yasya, [jambU.] vizAlam-unnataM ca kulaparvatAnAM jAtaM-samUho ytr"|| 13 saMketa:-"rehaMtasappAsaMgapaurasario tti zobhamAnA dIrghAH pracurAH [hArapakSe] sarikAH, [jambU.] saritazca yatra" // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalaM jaMbuddIva-bharahakhittAivaNNaNaM ca / samujjoiyAsesadisiyakkajambUpAyavapaIvo jambuddIvo nAma dIvo / tassa ya dAhiNaddhaperaMtapaiTThiyaM dosedosesasaMThiyaM, putrA'varohinihitobhayaM taveyaDDhagiridaMDavihaMDiyaM, phaliha-veruliyasacchaha'cchavAripUrAbhirAmagaMgA-siMdhusarippavAhamaMDiyaM, samaddhAsiyadhaNuguNAyamANalavago yahi himavaMtadharAharaMtarogAsaM bhArahaM nAma vAsaM / tattha puNa kAlacakaM dubAlasAraM sayA paribbhamai / ussappiNi-osappiNisarUvabheeNa duhiddhaM // 23 // ussappiNI bhAvA mANA''u - suhAiNo vivahaMtA / huti jiyANaM pAyaM, osappiNie u vivarIyA // 24 // 5 jiNavayaNajANayANaM sarUtrameyAsi pAyaDaM cetra | vittharabhayA na bhaNimo bhaNiyaM puNa bharaNametaM ti // 25 // 1 osappiNIe katthai dUsamasamayammi dAruNe jAe / saMvayaNa - thiI - sadvAdubbalapariviralasAhujaNe // 26 // Asi kira bharahadAhiNadalamajjhimakhaMDamaMDaNo mujhao / deso gurugAmA -''gara-nagaro sirimaMgalo nAma // 27 // jattha avvocchinnamaNoharodayAo payAo nimnayAo ya, visaTTakamalAlekiyAI sarAI nayarAI ca, viyaraMtamattariyA sannivesA vaNudesA ya, vitthariyasa relavaMsaha risohA naravarA dharAdharA ya / naparacakka-takarasaMcAre chaMdacAricaucaraNe / desammi tammi rammaM saMkhauraM asthi varanayaraM // 28 // 31 ] puNa taruNimuhaM pitra sudIharacchaM dhaNujjaladiyaM ca / sai saMcaraMtasaraM tArAharaNaM ca gayaNaM va / / 29 // reha~tacittasAlaM bahusAhAraM sujA ramaNIyaM / punnAga-nAgarammaM paramujjANaM va taM naraM // 30 // tattha ya rUtra-lAyamna-kalAkalAva - kosallAvajjiyanINAvihavesAo vesAo, satraNolambinayamaNi-muttAhalujjalavAliyAo bAliyAo, lIlAvilAsAbhirAmanetratthapaiMsAhiyaniyakulaMgaNAo kulaMgaNAo / kiMca tattha duhA 15 mattavAraNaramaNIyA pAsAyA, duhA ya bahuvihavesA negamA, duhovalakkhijjamANanAgarA 'bhayAo vIhIo / kiM bahuNA ? - 3 suragharajhaubbhiyaMguli kahai va taM tUragahiraghoseNa / 'bhagaha jagA ! jar3a annaM naraloe erisa nayaraM ' / / 31 / tattha ya dariyariuvisaravijayovajjiyajoyeM junhApavAhavimalajasacaMdaNaddavANulittasayaladisibahUmuhAraviMdo saMkhAbhihANo naravariMdo | jo kharo vina kamalobayArI, dakkho trina mahesarapiyAjaNao, cAI vina kubera- 20 1 saMketa:-'dosa tti ardham, doSezaH- candraH [ ardhacandra ityarthaH ]" // 2 mANAi- suM je0 // 3 " smaraNamAtram" jeTi0 // 4 saMketa:- "avo chinnetyAdi, [ prajApakSe ] udayaH, [ nimnagApakSe ] udakaM ca / [ saraHpakSe ] kamalAni, [ nagarapakSe ] kamalA ca / [ sannivezapakSe ] karSakAH, [vanoddezapakSe ] karizatAni ca / [ naravarapakSe ] vistRtaH sakalavaMze - anvaye harSogho yeSAm, yadi vA vistRtA sazobhapRSThipradezAnAmazvAnAM zobhA yeSAm giripakSe vistRtA sakalaveNurmakaMTazobhA yeSu " // 5 'sakala' saGketasammataH pAThaH / "vistRtAkuTilAnvayaharSoghA naravarAH, vistRtasaralavRkSa-veNu - siMhazobhAH dharAdharAzca" ayamapyartho'saGgato neti / sampAdakaH // 6 saMketa:- "taM puNetyatra "[ taruNimukhapakSe ] sudIrghAkSam [ nagarapakSe ] sudIrgharathyaM ca / [ taruNi0 ] dvijAH- dantAH, [ nagara0 ] viprAzca / [ gaganapakSe ] sUraH- raviH, [ nagara0 ] zUrAzca vIrAH / [ gagana0 ] tArAbhiH - nakSatraH harati-zobhate. [ nagara0 ] projjvalAbharaNaM ca // 7 saMketa:"retetyatra [ nagarapakSe ] zobhamAnAzcitrazAlikAH, [ udyAnapakSe ] citrA vRkSAca yasmin / [ udyAnapakSe] bahusa[ha]kAram [ nagara0 ] bahUnAM sAdhAraNaM ca / [ udyAna * ] zobhanAbhirjAtibhiH mAlatIbhiH, [ nagara0 ] kSatriya vaNigAdibhizva ramaNIyam / [ udyAna0 ] punnAganAga:- vRkSavizeSaiH, [ nagara0 ] pradhAnapuruSa hastibhizca ramyam" // 8 saMketa:- "nANAvihavesAo ti nAnAvibhavezAH, yadvA vaizyAHnAgara vizeSAH" / / 9 saMketa:- " vAliyAu ti karNAbharaNam // 10 saMketaH- " pasAhiyaniyakulaMgaNAo tti maNDitasvakulAjIrAH " / / 11 saMketa:- "duddA ityAdau mattA vAraNAH- hastinaH mattavAraNAni ca pratItAni / bahuvibhavasyezAH bahuvidhaveSAzca / nAgaraMsuNThI abhayA - harItakI, nAgarANAmabhayaM ca // 12 saMketa:- " joya tti candraH " // 13 saMketa:- " jo sUro vi ityAdau sUraHraviH vIrazca, kamalAnAmupakArI kamalopakArI ca / priyAyAH - satyA janakaH, mahezvarANAM priyasya ajanakazca / kuberaH- dhanadaH kutsitavairaM ca / khalataM ca | somaH - candraH anudvejazva, mao mRgo madava" || dakSaH - prajApatiH vicakSaNazra, mahezvarasya bhogI - sarpoM bhogavAMzca / dvijihvatvaM sarpatvaM 10 For Private Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [ 1. 32cario, bhoI vi na dojIhattavittivittAsiyasatto, somo vi na myklNkio| tahA dhorio dhaNuddharesu, aggimo khagga-muggaraguNaviesu, purillo gIya-naTTakalAviyakkhaNesu, gaNaNijjo guNAhiesu, puresaro vIrarasiema tti / tassa ya ranno raNajhaNantamaNimehalAkiMkiNIvalayaneureNaM aMteureNaM, sayalanIineunnamubahaMtaehiM mahaMtarahi, apaDaMtagahiyavakkeNaM sAmaMtacakkeNaM', mahuraghaMTArabovaNIyajaNasavaNamaNANaMdaNehiM saMdaNehiM, malayagirivinbhamehi 5 thaMberamehi, pavaNajavaNuddharaMgehiM turaMgehiM, nANAvihapaharaNavihatthahatthehiM suhaDasatthehiM jaNiyamaNappamoyassa saMpAiyapaNaiyaNamaNorahassa sayalapaurapayaihiyayANaMdamuMdaraM pahutta-payAtra-mahotramANIkayapuraMdaraM rajjamaNupAlayantassa bolio koi kaalo| annammi diNe rano atthANagayassa viNayasaMpanno / gayasedvisuo datto paDihAraniveio patto // 32 // mottUNa calaNamUle rAyArihapAhuDaM kayapaNAmo / sappaNayamAsaNagao bhaNio so naravariMdeNa // 33 / / 10 'kIsa cirAo dIsasi gayanaMdaNa! ? muThTha dehakusalaM te ? / bhaNiyaM ca teNa "kusalaM saMpai devANaNe diTTe // 34 // kAraNamettha mahApaha! kuladhammo esa vnniyloyss| kIrai dhaNajjaNaM jaM disiyattAe vi gaMtaNaM // 35 // annaM caduparicayaghariNi-gharo jo na niyacchei mahiyalaM mnnuo| so kUbadddaro iva sArA-sAraM na yANAi // 36 // najati cittabhAsA taha ya vicittAo desanIIo / acambhuyAI bahuso dIsaMti mahiM bhamaMtehiM // 37 // tA deva ! devasAlaM nayaraM nayarAiyaM jayapayAsaM / ahamatthatthI sutyaM vaNijakajje gao Asi" // 38 // rAiNA bhaNiyaM "saccaviyaM tae subhAsiyaM, 'ko aibhAru samatyahaM ? ko paru piyagirahaM ?, ko Nu viemu viyaDDhahaM ? ko khalu nayaparahaM ? / sAhasu mANu vahaMtahaM dukkaru kiM kuNai ?, vavasAyasahAyahaM purisahaM kiM kira dUru jai?' // 39 // jao kattha saMkhauraM ? kattha devasAlaM ? ti / 20 aha kahasu phuDaM suMdara ! jaMtA-''IteNa tattha va genn| kiM saccaviyamauvvaM acchariyaM viusamaNaharaNaM?" // 40 // ___ datteNa bhaNiyaM "deva ! bahucojjAulaM devasAlaM / jo tattha dIsaMti apaDimAI devaulAI, pulaijjai bhUricaMdalehAlaMkiyaM sayalamambaraM, nijjhAijati paimaMdiramaNavarayaM paDatIo rayaNa-maNivasudhArAo; tathA viyaranti akarA suhatthiNo, vilasai gayavAhaNo sabalogo, na lakkhijjai na subai kassAvi mAyA, na icchijjai nArINaM pi rakkhA, nANumanijjai vesANaM pi kesavuDhi ti / 25 avi ya mAsAhAra-surAvA sakalattA dhIvarA ya kira tattha / dIsaMti muNigaNA vi hu kahimo tA kettiyaM deva ! ? // 41 // annaM pi kiM pi cojaM diDhaM taM puNa na sAhiuM sakA / sayameva taM paloyau nIluppalaloyaNo devo" // 42 // 1 NaM suraghaMTA zrA0 // 2 degNuddharaMgehi bhrA0 // 3 vamuhoba bhrA0 / 'vasuhova je0 // 4 vibhinnAo je. // 5 saGketa:-"dIsaMtItyAdau apratimAni-pratimArahitAni praticchandarahitAni ca / candraH-zazI suvarNa ca / ambaram-AkAzaM vastraM ca / ratna-maNi-vasUnAM dhArA jalabindusantatizca, ratna-maNInAM vasudhArAzca-devakRtA dhanavRSTayaH / azuNDA zobhanahastinaH, rAjadeyabhAgarahitAH sukhArthinazca / gatavAhanaH, gardai dhana-pIDA yasyeti gadayAdhano vA, anyatra tu gajavAhano gatabAdhano pA / mAtA mAyA ca / nArINAMzrINAM, na arINAm / vezyAnAM kezavRddhiH, dveSyANAM klezavRddhizca / mAMsamAhArayanti surAM pibanti kalatravanto matsyabandhakAtha; anyatra tu mAsena AhAro yeSAm , zobhanasvAbhyAyadhanayaH, sakalAn trAyante, dhiyA-buddhayA varAca" / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 55] dattega saMkharAiNo kalAvaIcittaphalayasaNaM / evaM bhayaMteNa payattagoviyA vikaDDhiUNa DhoiyA geNa rAiNo cittphlhiyaa| divA ya rAiNA tattha samuvahasiyatiyasaMgaNArUvalAyannAvilAsA maNacamukkArakAriNI vicittavanayanimmAyA kannayA / to 'devi' tti kayappaNAmeNa 'aho ! saralasahAvassa vi auvvA te kuDilavayaNakusalaya' tti jaMpamANeNa suiraM nivvanniUNa bhaNiyaM rAiNA 'aho ! vinANapagariso cittayarassa, bho ! kA puNa esA devi ?' ti / datteNa bhaNiyaM 'deva ! diTThamapaDipugnamAlihantassa keriso ettha cittayarassa vinANapagariso ? payAtraiNo ceva pagariso esa, jeNa avijjamANa- 5 paDicchaMdA esA viNimmiyA' / rAyA bhaNai "bho ! kimetthApaDipugnaM ? kiM na lakkhijjai bhaMgataraMgacaMgimA cihurasaMcae ? kiM na kalijjai bhUbhaMgasuMdarA taralapamhalayA loyaNesu ? kiM na gacchijjai IsIsihasiyapisuNA dasaNacchayamuddA? kiM na najai calaMtaMgulidalaM karayalakamalajuyalaM ? sacahAkannantapattatikkhantaloyaNA kiMci hasiramaNirA sA / cittar3hiyA vi devI harei cittaM phuDaM esA" // 43 / / to hasiUNa jaMpiyaM datteNa 'mANusI vi devittaM pAviyA esA deveNa, ahavA mANusIo ceva devIo 10 devassa' / tao savimhao pajaMpio rAyA 'kimevaMvihAo mANusIo havaMti?' / dattaNa bhaNiyaM'sA anna cciya lIlA, sA annA aMgacaMgimA kAi / jA tIe mANusIe, lihaNaM puNa saraNakajjeNa' // 44 // bhaNiyaM savimhaeNaM snAtA bhada ! kahasu kA esA ? / paDibhaNai tao datto 'esA mama deva ! bhaiNi'tti // 45 // 'jai tuha bhaiNI tA bhaNasi kIsa diTThA u devasAlammi?' / datteNa to bhaNiyaM "kahemi devassa paramatthaM // 46 // . tAyassummallAe calio haM desadasaNAsAe / gahiyasumahagyabhaMDo satyeNa mahAmahaMteNa // 47 // laMghiyaaNegadeso patto haM devasAlavisayassa / saMdhi aranaruMdaM gahabbharasaMtasalaM // 48 // sannaddhabaddhavarasuhaDaparivuDo turiyaturayamArUDho / sohemi aggamaggaM puliMda-corAisaMkAe // 49 // bhImammi tammi rane diTTho egattha pahasamAsanne / AsannamayaturaMgo sahasA puriso avicalaMgo // 50 // 'sabaMgasuMdaro kiM raivirahe esa mucchio'NaMgo ? / emAikayavigappaM paloio so mae gaMtuM // 51 // sAsAvasesajIo nAuM so sisiravAriNA sitto / laddhapuNannavasano puNo vi saMpAio nIraM // 52 // 20 chAoyaro tti sa mae moyagabhogeNa pINio tatto / puTTo 'supurisa ! katto kaha vA patto si vaNagahaNaM ? // 53 // teNa vuttaM'jaM na maNorahavisao na kAmacAreNa gammae jattha / kammapavaNeNa pANI nijai uppADiuM tattha // 54 // tA devanaMdidesA turaMgahario ahaM ihA''yAo / tumbhe vi bhaNaha supurisa ! katto saMpatthiyA kattha ? // 55 // to 'amhe vi taddesabhUsaNaM devasAlaM gamissAmo, tA ego sattho, turayavAhaNaparitaMtA ya tubbhe tA alaMkareha 25 eyaM suhAsaNaM' ti mae vutte 'evaM' ti bhaganto ArUDho so suhAsaNaM / tao hAsa-tosa-saMkahAhi kayaparopparapariosA paviTThA aDavimajhaM / taM puNa dhurudhurudhuraMtaghoravagdhaM, viyaDadottaDivahanivahavihiyapavahaNavigdhaM,gurugiriniguMjaguMjaMtadittasIha, pae pae dissamANabhuyaMgakasaNalIha, disidisisuvvaMtasabarasiMgayaravaM, pajalaMtamahantavaNadavaM, gayagalagajiyAvajjiyapaNacciyasihisamUha, paribbhamantataralaloyaNANegahariNajUhaM, paNDusuyasenaM va paryaDasarAsaNakali 1 "balAtkAreNa" jeTi0 / "haThAt" bhrATi0 // 2 "karNakaTu" jeTi0 // 3 karehi je0|| 4 "duSTanadI" jeTi0 // 5 saGketa:"payaDasarAsaNetyAdau, prakaTazarAsana:-karNaH saMgrAme sajazcArjuno yatra, gurugado bhImazca yatra; prakaTAH zaraH-muJjaH asa(za naH-bIjakaH kali:vibhItakaH sarjaH-vRkSavizeSaH arjunazca-tRNavizeSo yasmin , gurugajabhImaM c| sAlAH-vRkSAH zAkhAba, palAzAH-kiMzukA rAkSasAzca / vilAsAH-bhogAdInAm , pakSiNAM lAsyaM ca; bahavaH karamardikAbhidhAnA vRkSA yatra, bahUnAM karamaditaM hRdayaM ca yAsAm / zrAvakairAzritaM zvApadAnAmAsitaM ca yatra / palAyamAnA bahulA ApadaH, bahavo lAvakAzca yasmin / zrayamANaH 'ziva ziva' ityAravaH-zabdaH, azivazca zivAnAM phekAro Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAIbhave [1.56sajjajjuNaM gurugayabhImaM ca, laMkAvaNaM va vAnaravisarabhaggasAlaM ghaNapalAsa ca, vesAsarIraM va pAyaDavivihavilAsaM bahukaramadiyavacchaM ca, jiNasAsaNaM va vivihasAvayAsiyaM palAyamANabahulAvayaM ca, kahici haradeulaM va suvvantasivasivAravaM, kahici daridakoDumbiyakuDIraM va kalahasaDAulaM, kahici rayaNImuhaM va dIsaMtadittadIviyaM, kahiMci raNaM gaNaM va karIravaggakaravIravAraduggamaM ti / 5 vaccAmo pecchaMtA ghaNadalapAvaraNasAhulihilAo / mAlUratthaNiyAo villIo taha ya bhillIo // 56 // bIyadivasammi sahasA turaMtaturaMgathaTTa-doghaTTa / lallakkahakkapokAkolAhalabhariyadisiyakaM / / 57 // vajjantaDhaka-DakkA-huDukka-kaMsAla-kAhalaraveNa / pUriyabhuvaNaM sahasA purao senaM paloemo // 58 // khuhiyA ya satthamuhaDA turiyaM sannahiumaha samAhattA / 'mA mAhi' tti bhaNaMto tA patto maha puro sAI / / 59 // _ 'bho bho ! divo katthai ?' bhaNamANeNAvayacchio hatthaM / sayameva teNa eso, jAyA harisAulA do vi||60|| 10 tAva ya vinAyavutto samAgao vijayarAyA / 'jayai jayai vijayamahArAyakulagayaNaMgaNahariNalaMchaNo jayaseNa kumAro' tti paDhiyA bNdinno| kumAreNAvi pAyacAreNa'bhudviUNa paNamio kimavi autramANaMdesuhamaNuhavanto jnno| pucchieNa niveio niyayavRttaMto jahA 'deva ! teNa duSiNIyaturaMgameNa pavesio'hamettha rane, dUrapatteNa nibinega mukA mae vaggA, Thio eso, oiNNamette mai 'akajjakAri' tti va mukko ya pANehi, mamAvi gimhumha-chuhA-taNhA-parissamAiregAo takakhaNA ceva aMdhayArIbhUyaM bhuvaNaM, tao paraM na yANAmi kiM pi saMjAyaM, 15 navaraM jIvAvio mhi eeNa nikAragabaMdhaveNa sappurisacUDAmaNiNA stthvaahennN'| ti jaMpamANeNa dAvio teNAraM nariMdassa / mae vi kayappaNAmeNa bhaNiyaM 'deva ! ke vayaM jIviyadANe ?, devassa ceva punamAhappeNa jIvio es'| parituTeNa samAliMgio haM rAiNA, paDivaghno padamaputto / nirUviUNa sattharakkhage nIo samagaM ceva devsaalN| tao taha kaha vi tehiM hariyaM rAya-kumArehiM deva ! maha hiyayaM / jaha jagaNi-jaNaya-niyanayara-desavAsassa no sarai // 61 // 20 avi ya te kei miti mahIyalammi loyaNamahasavA maNuyA / hiyayAo khaNaM pi na UsaraMti je TaMkaghaDiya vva // 62 // asthi puNa tassa rano dhRyA siridevikucchisaMbhUyA / lakkhaNadharI surUvA aNuyA jayaseNakumarassa / / 63 // tuliyatilottimateyA kalAkalAvammi muThTha nipaTA / jaNamaNaharaNasucariyA kalAvaI saccaviyanAmA // 64 // tIe aNurUvavaro gavesio sacao na uNa lddho| ciMtAnaleNa DajhaMti teNa piyaro ya bhAyA y||65|| avi yajAyaMtiya dINima jaNaMti jovyaNasaMpattiya, ciMtAsAyari khivahiM tavahiM paramaMdiri jaMtiya / piyaparicatta ahuMtaputta maNu tAvahiM jaNayahaM, jammadiNe cciya nayaNanIru ti dijjai dhRyahaM // 66 // bhaNio tehiM tao haM "bhaiNIe lahasu kaM pi varamuciyaM / je 'bahurayaNA puhaI' tumaM pi bhuhiNddnnshaavo"||6|| 'evaM' ti bhaNaMteNaM mae vi lihio imo paDicchaMdo / tayaNunnAo kamaso hijjo gehammi patto mhi // 68 // yatra / kalaha tti kaliH kalabhAzca / dRzyamAnA dIptA dIpikA dvIpinaH-citrakA yatra / karIrANAM-hastipratikSepakANAM khaDgakarANAM ca vIrANAM vAreNa-samUhena durgamam , karIrANAM-prasiddhAnAM khaGgAnAM-gaNDakAnAM karavIrANAM-taruvizeSANAM vAreNa durgamaM ca" // 1 saGketa:-"sAhulihilAu tti zAkhAbhujAH" / sAhulibhuyAo khaM1 khaM2 bhrA0 // 2 saGketa:-"mAlUra ti bilvphlm"| "kapitthaM" jeTi0 // 3 saGketa:-"sAi tti sAdI-azvavAraH" // 4 saGketa:-"avayacchimo hatthaM ti dRSTaH zIghram" // 5 damuvvahaMto bhrA0 // 6 saGketa:-"aNuya tti anujA-laghvI" // 7 'yatilottama bhrA0 // 8 saGketa:-"nigghaTTa tti adhikA" / "kuzalA" jeTi0 khaM1Ti0 // 9 saGkata:-"hijo ti kalye" / "atikrAntadine" jeTi0 khaM1Ti0 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 ] kalAvaIbhAya jayasegakumArassa araNNe datteNa saha saMbaMdho / phurai puNamajjha hiyaai 'ajjhA devassa ceva uciyati / niyasAmiyaM pamottuM rayaNaM ko maihara annassa ? // 69 // kulagirisamunbhavANaM ThANaM rayaNAyaro hu sariyANaM / mottUNa chudaihIraM gadaMtare ghaDai kiM juNhA ?' // 70 // evaM vibhAviUNaM appaDirUtrAe tIe paDirUvaM / devassa daMsiyaM me, saMpai devo pamANaM ti" // 71 // evaM datteNa bhaNie mayaNasaradhoraNIvihuriyaM cittaphalagAvaloyaNa vAulatteNA'thaikamukahuMkAraM va rAyANamuvalabbha bhaNiyaM dhIdhaNa maMtiNA 'bho seTThiputta ! suMdaraM tae bhaNiyaM, jao / esA dhoyakalaMka pantraNa nisAnAhotramANANaNA, papphulluppalalolaloyaNajuyA lAyannanIrappavA / devaM devasamANarUva vihavaM motUNa kassociyA ?, jANaMto rayaNAvaliM kuNai ko kAyassa kaMThe buDho ?' // 72 // tao bhaNiyaM maisAreNa rAyamitteNa 'ajjhA hAvirahArihArasariyA rAyaniyaMvatthalA, nettaMbhoyavirAiyAsasarasI vacchoyatuMgAyalA / 7 bhAsaM tujjaladeha de savisayA sappAsamuddakiyA, saMpuSnA puhai vtra amha pahuNo bhogociyA suMdarI' // 73 // tA mittatrayaNasavaNullasieNa Isi hasiUNa jaMpiyaM puhapahuNA 'bho mahasAra ! saccaM saMpuna haI esA, jao virAyaMti eyAe siNiddhA kuMtalA, sahati sasirIyAvaMgA, rehaMti ahiyaM vacchamajjhadesA, alaMkiyA ya esA siMgArarasaramaNI ehiM aMgehiM, caccikiyA kaMcIkalAveNa savvahA viyAsikAmakhvA, mahodayasaMgayA, lADacoDAlaMki ruiraviggahA, jagahiyayahAriputra-pacchimuttara - dAhiNadesA ya esa' tti / etyaMtare datteNa bhaNiyaM 'deva ! anaM ca payaDavilAsa kosalA devanaMdipasAhiyA sirimaMgalabhUsaNA ya hohI esa' 15 ti / tAhe hasiUNa jaMpiyaM maisAreNa 'aho ! acchariyaM je desA deveNa na bhaggA tesiM pi bhaMge kusalo esa datto, ahavA devapayAveNaM devabhiccA vi erisA cetra havaMti' / rAiNA bhaNiyaM 'sacca kusalo esa desabhaMge, jai paradesumbhabadullaharayaNapAhuDeNa sAmiyamANaMdeha' / haUiNa tao bhaNiyaM maisArAIhiM sUiyA saMgha | " ko deva ! saMsao iha ? uttamapuriso jAo datto // 74 // avi ya- 20 taM sajjaNa jaMpati vayaNu puNu puNu paribhAviu, sakahi kolavihINu jassa sacappaNu dAviu / pAusajalaharu karivi gajju takkhaNi jalabhariyau, pasamai jagahaM asesu dAhu pUriyagirisariyau // 75 // bhaNiyaM ca deva / imiNA 'sirimaMgalamaMDaNI imA hohI' / tA saccavihI evaM eso datto mahAsatto" // 76 // Ahata seTThao 'saccayamAhANayaM imaM jAyaM / jeNuvaladdhA corA so ciya kira paharayaM dAhI' || 77 // 15 esA de khaM1 bhrA0 // 2 saGketa:- "ajjha tti eSA" / / 3 sahai je0 // 4 saGketaH- " - "chuddaddIraM ti candram" // 5] saGketa:- " athakka tti aprastAvaH " // 6 saGketa:- "ajjhetyAdau hAvira ti dIrghaH- tataH hAvirahAvi (ri) hAra (? rAH) - alpA [:] sarito yasyAM pRthivyAm, anyatra tu hAvirA hAriNyo hArasarikA yasyAH / rAjanto nitambA:- kaTakAH sthalAzca yasyAm, anmauta (tra tu) rAjadU nitamba sthala-kaTItaTaM yasyAH / netrAmbhojairvirAjitA Asyameva sarasI yasyAH / vakSojarUpAstuGgAcalA yasyAH / bhAsamAnojjvaladehasya dezA eva viSayA yasyAH / sappA kAcI seva samudrastadaGkitA / bhogA (gaH) - sambhogaH pAlanaM ca / kuntalAH-kezA dezazva | vaMgA dezaH, apAGgatha - netrAntaH / vatso madhyadezazca dezaH, vakSaH madhyadehava dehAMzau / aGgAH - dezaH zarIrAvayavAzca / kAcI nagarI razanA ca / kAmarUpaM dezaH, vikAzi kAmaM rUpaM ca yasyAH / mahodakena yadvA mahodayena dezena anyena ca saGgataM ( ? tA ) | lATaH cauDaH dezaH, lADasyavastravizeSasya coDaH kakhukazca / pUrva-pazcimottara-dakSiNA dezAH - janapadAH zarIrAMzAzca / prakaTavilAsA : (saH) kozalAdezo yasyAm, prakaTaM vilAsakauzalaM yasyAH / he deva ! nandyA- samRddhayA prasAdhitA-maNDitA, tathA devanandeH svajanmadezasya prasAdhikA - maNDayitrI / zrIH maGgalaM ca vibhUSaNaM yasyAH, zrImaGgalasya bhavaddezasya vibhUSaNabhUtA vA'sAviti" / 7 "bhUSitA mekhalAkalApena" jeTi0 // / 8 saMketa:- " [? bhagga ti] luNTatAH STIkRtAzca" // 5 10 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 15 o visajjiUNa atthANaM kayasiNANAikicco devAipUyApurassaraM kalAvaIsaMgamovAyamaggaNavAulacittayAe 5 aNuvaladdhakhAra-mahurAirasaviyAramanbhavahariUNa patto sayaNIe rAyA, ciMtiuM cAraddho'bhadaM te devtra ! jeNaM jiyatiyasabahU nimmiyA sA mayacchI, taM khUNaM jaM na siddhA gayaNagamakhamA mANavANaM pi paMkhA / tamhA inhi pi amhaM kuNasu pahu ! lahuM suMdaraM picchabhAraM, 20 25 30 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave etyaMtare paDhiyaM kAlaniveyaeNa 'ullasiteyapasaro kharo jaNamatthayaM kamara eso / teyaguNanbhahiyANaM kimasajjhaM jIvalogammi ? // 78 // siMgArabuDDhajaNaNI maNoramA suhamahUsavANaMdA / devaccaNeNa labbhara lacchI daiyA ya kamalacchI ' // 79 // [ 1.78 pecchAmo jeNa itthaM vayaNajalaruhaM dullahaM vallahAe // 80 // kiM hohI sA rAI divaso vA amayanimmio ko vi / jattha ramissaM tIse urammi haMso saraMke vtra ? // 81 // kaiyA vA mahurAharadalakalie vayaNapaMkae tIe / kAhaM mahuyaralIlaM aviyaNho maMtherAmoe' / / 82 / / iccAiguruciMtAsAya ravivihaviyappa kallolamAlAvahIramANamANaso diNayarakaraniyarataviyasahiNavAluyA puliNanivaDiyakaMDuyAlau vtra tallovelivahalaM kiMci kAlamacchiya Thio atthANamaMDave / samAgayA maisArAiNo / kiM bahuNA ? taka hAsavaNa vigoyapattasaMtosassa samaikkato vAsaro rayaNI ya / aha duiyadiNe rano namantasAmantacakavAleNa / sevijamANacalaNAraviMdajuyalassa sahasa tti // 83 // cArapuriseNa keNa sihaM gurusAsaruddhakaMTheNa / "deva ! mahaMtaM senaM pavisai katto vi tuha dese // 84 // rahacakaghaNaghaNArava -gayagajjiya-turayakhuraravummIso / kolAhalo disAo pUra vaNasattasaMtAsI // 85 // ani ya udaMDadhariyavara puMDarI yaDiMDIrapiMDapaMDuriyaM / ummaggalaggakhIroyanIrasaMkaM tayaM kuNai // 86 // ti viNaNayA savve devassa sImasAmaMtA / taM puNa anajjamANaM samAgayaM devvakaMDe va " // 87 // soUNa imaM raNakelikoDio bhiuDibhaMgabhImaMgo / lIlAlayaniddayaniyamahiyalo Aha mahivAlo // 88 // 're re ! dijjau turiyaM payAgaDhakA kareha saMjaitiM / tUraha bho sAmaMtA ! khellaNayaM AgayaM kiM pi' // 89 // ladvArasA sahasA pauNIkAuM bhaDA samADhattA / raha-gaya-turaMga vAhaNa sannAhe paharaNohaM ca // 90 // 'kiM kiM ?' ti bAharaMto savtratto bhai nAyaro logo / Ayanijjai bahalo pae para hailahalArAvo // 91 // etthaMtarammi datto pahasaMto naravaraMtiyaM patto / jaMpara 'akaMDaviDDarameyaM kiM deva ! pAraddhaM ? // 92 // na eyaM taM rayaNaM sayaMvaraM ei jamiha devassa / cittaTThiyaM pi dihaM cihna cittaTThiyaM nicaM // 93 // so esa jayakumAro disidisivitthariyakittipabbhAro / rUtraviNijjiyamAro saMpattakalAjalahipAro' // 94 // tavtrayaNAo rAyA sahasA buDDo vtra amayakuMDammi / uvasaMtacittadAho pamoyarIho daDhaM jAo / / 95 // dAUNa kaNayajIhaM sayalaM dattassa aMgalaggaM ca / pabhaNai 'kaha puNa evaM suMdara ! aidugghaDaM ghaDiyaM' // 96 // datto Aha hasato 'aciMtamAhappayAe devassa | ghaDai aidugdhaDaM pi hu, bhannau anaM kimamhehiM ?' // 97 // 1 "bahalAmodaH " jeTi0 khaM1Ti0 // 2 saGketa:- "kaDayAlau tti laghumatsyaH " // 3 saMjuti bhrA0 // 4 'kolAhalaH " khaM1Ti0 khaM2Ti0 / / 5 tacitadAho je0 / / 6 saMketa:- "rAho tti nirantaraH zobhitaH sanAtho vA " // For Private Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105] jayaseNakumArassa kalAvaIe saha saMkhanayarappaveso / tAhe maisAreNa saMlattaM "deva ! mahANubhAvo esa datto, sukaikavvabaMdho bva aNappavadhao, khIraraso vva mahurAlavaNasohio, supurisavihavo ba nAyagahio, sIsamataru va abhNtrsaaro| kiMcaraMjai sauNe mahurapphalehiM vaDapAyavo apuppho vi / na palAsatarU kumumubbhaDo vi virasaM phalaM dito // 98 // tahAgajjati miyaM mahuraM varisaMti ghaNAghaNA ghaNaM bhariyA / rittA kakkhaDakhaDaiDaravubbhaDA tucchayaM piccaM // 99 // kiMcasavvo bhaNAi mahuraM purao riuNo vi chaMdavittIe / aNumANamantaraMge parokkhaguNavanaNaM nehe // 10 // saMthuNai viNayapaNao pahuM kubhinco vi vivihavayaNehiM / kajehiM saccavijjai pahummi bhattI mubhiccANaM // 101 // tA savvahA akittimaneho esa devammi, gaMbhIrayAe ya na phuDaM sAhei, eyaM puNa saMbhAvIyai 'eeNa niyasA- 10 mibhattIe devaguNukittaNaM kayaM soUNa ya tIe vAligAe devammi parokkhANurAgo jAo / ao ceva jaNaehiM pi visajjiyA esA / eso vi samaM ceva tIe saMcallo devanANAvaNanimittameva turiyayaramAgao" ti| datteNa vuttaM 'aho ! saccAbhihANo maisAro, kahamannahA parokkhavattaM pi sakkhamuvaladdhaM pitra vajjarei ?, ahavAdUranihittaM pi nihiM tiNavellisamotthaMyAe bhUmIe / nayaNehi apecchaMtA kusalA buddhIe pecchaMti' // 102 // tao vimaladasaNakiraNaniuruMbadumiyAharamullaviyaM narAhiveNa "saccamiNaM bho maisAra ! garuyagaMbhIro datto, 15 cauracUDAmaNI ya tumaM, jeNA'diTuM piM vatthusarUvaM viyANasi / tA kareha jamiyANi karaNijjaM, nivAreha kaDayasaMjatti, kareha kAlociyatatti, vaccau dhIdhaNo tassa paMccoNi, sohAveha rAyamaggakhoNiM, kAreha haTTasohAo, moyAveha savvajIve kArAharanirohAo, dhavalAveha devaulAI, abhimuMjeha tesu pAyamUlAI, vAreha suMkagahaNAo suMkasAlie, nirUveha pupphaguMphaNA-''NayaNemu mAlie, vAharaha taMboliyavaggaM, parikammeha gharavaraMDayAi bhaggaM, unbheha toraNAI, alaMkAreha savvadhoraNAI, sajjeha janAvAse, pauNeha gaya-turayAighAse, sAraveha sAlAo, baMdhAveha vaMdaNamAlAo, 20 anaM pi jahAjuttaM kareha savvaM susuttN"| iya naravaiNA''NattA pakayA savvaM pi te jahAjuttaM / rAyA vi pamoyarasaM auvvamaNuhaviumAraddho // 103 // aha dhIdhaNeNa dhaNiyaM dhuNAvio matthayaM samattho vi / jayaseNakaDayalogo'samANasammANakaraNeNa // 104 // . patto ya paramasAmaggisaMgasaMjaNiyajaNamaNacchero / jayaseNakumAro vaMdiviMdakIraMtajayasado // 105 // AvAsio ya komuivihAvarImuhammi va caMdoyayasuMdare ghaNujalatAriovasohie ya, mahAkavvammi va maNo- 25 1 saGketa:-"aNappavannao ityAdau [kAvyapakSe] analpavarNakaH, dattapakSe] anAtmavarNakazca / [kSIrarasapakSe] madhurazcAsau lavaNarahita eva zobhitazca sa tathA, [datta0] madhurAlapanazobhitazca / [supuruSavaibhavapakSe ] nyAyena gRhItaH, [datta0] nAyakahitazca" // 2 saGketa:-"piccaM ti jalam " // 3 saGketa:-"dumiyAharaM ti dhavalitAdharam' / "pallavitAdharam" jeTi0 // 4 saGketaH-"paccoNi ti abhimukhAgamanam" / 5 saGketa:-"dhoraNAI ti vAhanAni" // 6 "jAnIvAsaH" jeTi* // 7 saGketa:-"dhaNiyaM ti atyartham" // 8 saGketa:"caMdodayasuMdaretyAdau candrasyodayaH / tAni(tArikANi-) nakSatrANi, kAMsyAdimayA gandhabharaNavizeSAzca / [kAvyapakSe] subhASitAni, [prAsAdapakSe]-sudhAsitazca / [kAvya0 varNakA:-nagarAdivarNanAni, [prAsAda.] rakta-pItAdayazca / [taruNIvadanapakSe] radanamAlikA, [prAsAda. ratnamAlikA] ca / [taruNI.] haricandanaM-kuGkumam , [prAsAda.] gozISaM ca / [zukladvitIyApradoSapakSe] nizAkarasya-candrasya rekhA, [prAsA.] nizAyAzca-haridrAyAH kararekhAH-mAlAgrahastakAH / [zukladvi0] ambaram-AkAzam , [prAsAda0] vastrANi ca / [svargapakSe] mahAvimAnAnisurabhavanAni, [prAsAda] mahAya-utsavAya A- samantAd vimAnAni vA-vasugRhakavizeSAH, mahAnti ca tAni vimAnAni ceti vA / [svarga.] surajanAH, [prAsAda.] suratnAni suracanA vA" // pu02 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 106haramuhAsie vicittavanayapasAhie ya, taruNaramaNivayaNammi va dIsaMtujjalarayaNamAlie bahalahariyaMdaNapaMkovalitte ya, siyapakkhabIyApaose vva nisoyararehATiviDikkie aruNaMbaracchAyAraMjiyajaNe ya, sagge ca mahAvimANaramme murayaNAbhirAme ya, kayanayaNa-maNappasAe pAsAe / tattha ya airittapaDivattipamoiyamaNo sammANiyagyadANAgaya nAyarajaNo paNaiyaNapaNAmiyamaNorahAirittavitto veNuvINApahANa-tAra-mahuragaMdhavvasavaNavaggacitto payaTTapaTTaNuttamanaTTi5 yAnivahanaTTo paDhamANapabhUyabhaTTa-caTTo divasasesaM rayaNi cAivAhiUNa duiyadiyahe pahANamaMti-sAmaMtaparivuDo sayala, nayaranAyarIniyaranayaNamAlomAliyasavyaMgo patto raaymNdirN| daTTaNa ya rAyapuMgavaM mahagdhapAhuDovaNayaNapuvvaM paNamaMto karayalajuyalubhAmiyuttamaMgamAliMgio puhaipahuNA, sAgayavayaNapaDivattipuvvaM ca nivesio pavarAsaNe / kArio maMtipamuhANaM ca jahocio smmaanno| niviTThA savve suhAsaNesu / / etyaMtare varaMgo kumAramaMtI lasaMtamuhakaMtI / bhaNai 'pahu ! amha pahuNo hariyaM hiyayaM tuha guNehiM // 106 / / 10 taha kaha vi saruvaM vo siDhe datteNa vaNiyaputteNa / jaha TaMkukkinaM piva ThiyamayalaM cittabhittIe // 107 // tA teNa tumha evaM saMdiTaM nehanibbharaM dhIra ! / tuha guNanihiNo dUraThiyA hu kaM gauravaM kuNimo ? // 108 // kA tassa cheyayA ?, kA udArayA ?, ko guNesu aNurAo? / viyarai jo na guNINaM pasatyavatthu suidaM pi||109|' tA guruguNANurAyA lAyanakalAkalAvaguNakaliyA / aivallahA vi vAlA esA saMpesiyA tumha // 110 // na ya eyAe rAo jAo annesu rAyakumaresu / kamalAyaraM pamottuM kattha va kamalA raI kuNau ? // 111 // tA eyAe pANiM paNaIyaNapaNayapAlaNappavaNa ! / giNhejja tumaM supurisa !, karesu maNanivvuiM amha / / 112 // na kayAi didainisuyaM eIe vippiyaM mamAo vi| tA taha kareja jaha me na sarai kariNi ba vijjhassa // 113 // kiM vA kuluggayANaM purao parijapieNa bahueNa ? / paDivanavacchalA te sahAvao ceva jaM huMti' // 114 // - upphAliUNa evaM virae maMtimmi niuNabhaNiyammi / paDibhaNai rAyasaMkho saMkho iva mahuranigyoso // 115 / / "abbo ! kiM pi auvvaM sojanaM vijayanaravariMdassa / amhANaM pi guNehiM raMjijjai jeNa se hiyayaM // 116 // jai bAlayA vi amhe jaNayaviogeNa nivapayaM pttaa| kiM tettieNa guNiNo jAyA uttANamaiNo vi? // 117 // ghaNaguNarasapunAI purisaphalAiM havaMti pariNAme / taruNAI nigguNAI sau~NANa maNaM na raMjaMti // 118 // ahavAdose vi guNe cciya parajaNassa pecchaMti uttamA loyaa| chAyAharaM pi na muyai himakiraNo laMchaNaM jeNa // 119 // tahAjANaMti piyaM ciya vottumuttamA amayamuttiNo nUNaM / kiM amayAo annaM jhariuM mayalaMchaNo muNai ? // 120 // tA tassa puhaipahuNo nikAraNavacchalassa gunnnihinno| kaha na karissAmi ahaM vayaNaM naNu jaNayatullassa?"||121 aha jayaseNakumAro pabhaNai dattaM sabhAgayaM hsiro| "ajja'mha tumha vayaNe savisesaM pacao jAo // 122 // jao erisamaNuddhayattaM, eso nayasuMdaro vayaNavihavo / dakkhinna-viNaya-uciyannuyAo deve auvyAo / / 123 // 30 taha vina toso niyaguNagaNeNa paraguNasuIsu annuraao| ahavA erisaya cciya mahANubhAvA, jo bhaNiyaM // 124 // bhariyabhuvaNaMtarehiM vi guNehiM niyaehiM kuMdadhavalehiM / taha tUsaMti na dhIrA jaha paraguNalesasavaNeNa // 125 // 1 "karpUra candrazca" jeTi0 khaM1Ti0 khaMraTi. bhrATi0 // 2 diha ni je* vinA // 3 saceta:-"upphAliUNa ti uktvaa"| "kathayitvA" jeTi* // 4 sacetaH-"avvotti vismaye" // 5 saGketa:-"sauNANa ti saguNAnAM pakSiNAMca" // 6 maharAgo je0|| Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138] jayaseNakumAra-saMkharAyANamAlAvo kalAvaIe dANaM pariNayaNaM ca / sabahA vanaNAIyaguNarayaNabhariyaM nihANamivA''NaMdayAri devassa cariyaM / anja kayadevAvaloyaNehiM kayatthIbhUyamamha loyaNehi, devavayaNasavaNA saphalIbhUyA svnnaa"| tAhe datteNa saMlattaM 'mahApasAo amha jamiyANi pi pattibho si / tAva ya sasiNehamAlatto kumAro rAiNA 'suMdara ! aisajjaNo tumaM jo ettieNa vi gheppasi, ahavA gheppaMti suheNaM ciya sahAvavimalAiM suyaNahiyayAI / paDibiMbijjai appA kira keNa na dppnnucchNge?|| 126 // jaM vijayarAyataNao teNa tae eriseNa hoyavvaM / sahayArapAyavAo na hoi kaiyA vi kiMpAyaM // 127 // etyaMtare paDhiyamavasarapADhaeNa'aha so sakaracunnamajjhi ghayapunnu viloTTai, khaMDummIsiyasattukuMDi ghayavAhu paloTTai cAujjAyauM kaDhiyaduddhi lhasi hatthaha paDiyauM, jaM daiviM sajjaNakuDumbu erisu saMghaDiyauM; kahiM guNasAyaru saMkhapahu?, vijayarAu kahiM saMvasai ? / dIvaMtaraha vi rayaNu vihi, joggi joggu joivinasai' // 128 // to 'sAhu sAhu tti bhaNaMtehiM pADhagassa savvehi vi kao psaao| evaM ca viusagoTThoe ciTThiUNa 10 kayajahocciyaparopparasammANA annonnAsAmannasojannavannavAiNo gayA savve niyaniyahANesu / kiM bahuNA ?, evaM muhamacchaMtANa samAgao vivAhadiyaho / tao vajaMtacittatUraM tUraravAraddhavAravahunaDheM / naTTAyaDDhiyaloya loyamaNo nayaNakayatosa / / 129 // tosabharamiliyakAmiNimuhapaMkayarIriyaMgaNAbhoyaM / bhoyaNavibhattibhAviyanAyaranara-nArikayavannaM // 130 // vannaMtacittacAraNamaNorahAIyadANaramaNIyaM / ramaNIyaNagijaMtasutAramahuramaMgalasamiddhaM // 131 // maMgalasamiddhakayavivihakouyaM jaNiyasayaNapariosaM / pariosarAhavara-bahutUrantamilaMtakarakamalaM // 132 // sayalajaNahiyayaharaNaM vaDhiyapaNayaM aMdANasaMvaraNaM / tesiM pANiggahaNaM vattaM kulakiJcanincahaNaM // 133 // jayaseNakumAreNa vi haya-gaya-dhaNa-kaNayabhUsaNAIyaM / dinnaM kalAvaIe airittaM jaNayabhaNiyAo // 134 // aha saMkhamahArAyA tihuyaNavijayaM va pAviuM sahasA / lAbhe kalAvaIe ahiyaM maNanivvuI patto // 135 // jayaseNassa vi ahiyaM pII eyammi bhaiNineheNa / paDivatti-goravehi ya jAyA ahiyA guNanihissa // 136 // 20 guruhAsa-tosa-paMDiyakahAhiM suhamacchiUNa bahudiyahe / piihiyayadukkhabhIrU tahA vi gamaNUsuo jAo // 137 // bhaNio ya teNa rAyA 'deva ! duparicayA tumha pAyA, tahA vi piyaro addhiiM kAhiti tA aNujANaha, baccAmi sahANaM' / rAiNA vi bhaNiyaM-- "piyadasaNa-dhaNa-jasa-jIviyANa sajjaNasamAgamANaM ca / ko pajjatiM pAvai eka mottUNa jiyarAyaM? // 138 // tA kumAra ! kiM bhaNimo ?, tahA vi aviggheNa gacchaha, puNo turiyaM daMsaNadANeNa amhe ANaMdejaha, na ya 25 kAyavyo kalAvaI visae ciMtAirego / jao niruvamaguNagaNabhUsiyA esA savapariyaNavallahA ya, narayaNAvalI kassai ciMtAe agghaI"tti / jayaseNeNa bhaNiyaM-"saccameyaM, bhaNiyaM ca bhaNiyavamiha visae tAraNa 'tA savvahA tunbhehi esA ciMtaNIyA nAsagabhUyA ya manniyaba"tti / evamAikayasaMbhAso virahavihuraM ruyamANiM kalAvaI bahuhA saMThavaUNa kayANugamaNo rAiNA payaTTo kumAro / kameNa patto devasAlaM ti / saMkharAyA vi saMpattamaNoraho kalAvaIe saddhiM bhoe bhottumAraddho / avi ya 1"tvagelA patrakaistulyaitrisugandhaM trijAtakam / nAgakesarasaMyuktaM caturjAtakamucyate // 1 // " jeTi0 // 2 saGketa:-"rIriyaM ti bhUSitam" // 3 saGketa:-"rAha tti nirantaraH zobhitaH sanAtho vA" / 'romAJcita" jeTi0 / "pulaka" khaMTi0 // 4 "na dAnasya 30 niSedhaH" jetti0|| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 139tIe adaMsaNe hiyayanivvuiM na hu khaNaM pi pAvei / niyajIviyaM pi dicchai acchai sai takahakkhaNio // 139 // atyANamaMDavagao cArayaruddhaM va gaNai appANaM / turayAivAhaNaM pi hu abhibhogaM muNai tabirahe // 14 // kiM bahuNA?kajjAI kuNai aMga, cittaM ciTThai kalAvaI jatya / aMteuraM pi savvaM kalAvaInAmayaM tassa // 141 // taha tIe taNuIe rudraM rano visAlamavi hiyayaM / ogAsaM ciya na lahai jaha annA tattha thevaM pi // 142 // galio sohaggamao, jAo dhammammi Ayaro ahiyaM / tIe sohaggaguNaM soUNaM nayaranArINaM // 143 // sA puNana muNai aliyaM vottuM, na ya pesunnaM, na yAvi paradosa / IsAvasaM na gacchai, na vahai gavvaM kaisavvaM pi||144|| jANaDa piyA bhaNiuM. jANaDa sabassa uciyapaDivattiM jANai dahiema dayaM, jANai parivAliuM siilN||145|| 10 hayahiyayo hou nivo, raMjijjau pariyaNo vi kira tIe / guNasaMthaveNa vaggo svattivaggo vi taM cittaM // 146 // muhasAyaramaggAe tIe taNatullagaNiyasaggAe / sisiradivasAyamANA muNiyA vAsA na vayamANA // 147 // annayA ya muddapasuttA pacchimarayaNIe sumaNoharAyAraM vicittamaNijAlasAraM suracaMdaNapaMkacacciyaM siyasurahikusumadAmacciyaM teyapuMjaviNijjiyasariyaM khIroyanIrapUriyaM duvAranihittaviyasiyakusesayaM dadrUNa kaNayakalasayaM niya ucchaMgasaMThiyaM sumiNe paDibuddhA esA / pAhAuyamaMgalagIyaraveNa harisabharaninbharAe siTTho sumiNo raainno| teNAvi 15 'saMpunnarAyalacchibhAyaNaM te putto bhavissai' tti bhaNiyA / 'evaM hou' tti vahumayarAyavayaNA gambhaM parivAliuM payattA / avi ya abbhavaharai na unhaM, na ya sIyaM, chuha tisA vi no shi| caMkamai neya liyaM gambhA''yAsAu bIhantI // 148 // piyai vivihosahAI niccaM ciya ganbhapuTijaNayAI / baMdhei osahIo, ArAhai devayA'NegA // 149 // ___ evaM ca paDipunappAemu navasu mAsesu 'paDhamaM kira nArI piigihe pasavaitti pesiyA se jaNaehiM pNddijjhyaa| 20 tesiM ca hatthe jayaseNakumAreNAvi 'suMdaraMti bahumANeNa pesiyaM niyamaMgayajuyalaM devaMgAiM avvaMgadugullANi ya rAiNo pAhuDaM ti / pattA ya, AvAsiyA ya te dattapaJcabhinnANAo gayasehigehe / bhaviyanvayAniyogeNa tehiM paDhamameva divA devI / niveiyajaNayasaMbhAsehiM sAhiyamAgamaNappabhoyaNaM daMsiyaM ca rAyapAhuDaM ti / aha cirakAlAsAiyajaNayapauttI kalAvaI jhatti / romaMcakaMcuyaMciyakAyA sahasa tti saMjAyA // 150 // Isi hasiraM pi vayaNaM jAyaM hAsAulaM sudantIe / ANaMdodayapughnaM viyasiyamaha loyaNajuyaM pi // 151 // 25 'sAgayamiha tumhANaM, kusalaM tAyassa ?, nIruyA ambA ? / naMdai bhAyA majjhaM ?' iya uccaM pabhaNiyA hrisaa||152|| emAisiNehasArasaMbhAseNa uciyasammANeNa samANadiehiM bhaNiyaM tehiM 'sAmiNi ! kusalaM savvesi, ukaMThiyANi savANi tuha dasaNassa, eyAI bhogaMgAI imaM ca vatthAharaNaM deveNa tumha pesiyaM, imaM ca devaMgavatthajuyalaM koDDakAriyamaMgayajuyalaM ca kumAreNa nehAisa[ya]o pesiyaM mahArAyassa, aivallahaM ca eyaM kumArassa, jao niyapiyAnimittaM maggiyamiNamalaMghaNIyavayaNeNa gayaseTinaMdaNeNa tassa vi na dinaM' ti / tao devIe bhAinehAisaeNa gahiUNa kara30 pallavehi 'eyANi ahameva rAiNo samappissAmiti bhaNaMtIe sammANiUNa visajjiyA te purisA gayA niyAvAsaM / devI vi sahiyaNasamakkhAiddhiUNa bhujalaiyAsu aMgae pariosanibbharA nijjhAiuM pyttaa| etyaMtare rAyA 1 saGketa:-"kasavva pi ti stokamapi" // 2 saGketa:-"huliyaM ti tvaritam" // 3 saGketa:-"paDijmaya tti visrjkaaH| "visajjAvayA' khaM1Ti. / "AnAyakanarAH" jeTi0 // 4 "paridhAya" jeTi0 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176] kusaMkieNa saMkharAeNa kalAvaIe araNgammi chAvaNaM / devIbhavaNamAgacchaMto hasiyasadamAyanniya 'kimayAo muvisatyaM japaMti ? ti saviyako gavakkheNAvaloiuM pytto| pecchai devI bhuyAaMgayAiM, tAva ya sahIo udissa bhaNiyaM devIe'amayaraseNa va sittaM maha nayaNajuyaM imesi IsaNao / ahavA so ceva mae diTTho eehiM diDehiM // 153 // eehiM parihiehi osatto nehanibharo sa mae / mariuM va jIviyaM me hiyayaM tannAmagahaNeNa // 154 / / annaM ca uyaha cojaM gayaseTThisaeNa maggiyaM eyaM / taha vi hu na teNa dinnaM pANapio so vijaM tss||155|| 5 bhaNiyaM sahIhiM 'sAmiNi! tumammi jaM tassa neisvvssN| annattha tArisaM kiM saMbhavai ? kimettha kira cojaM? 156 // evaM agahiyanAma ullAvaM tAsi bahuvihaM souM / IsAvaseNa rAyA gasio kuviyappasappehi // 157 // 'hiyayassa kayANaMdo eyAe valaho'varo koi / ayaM viNoyamettaM vasIko kavaDanehAe // 158 // kiM nihaNAmi imaM ciya?, kiMvA ghAemi ballahamimIe ? / kA hoja ettha duI ?,saMjogo keNa aha ghaDio? // 159 evaM gururosajalaNajAlAvalIkavaliyaviggaho akahaNIyayAe kajjassa kaM pi pucchiumaNicchaMto asaMkaNijjaM 10 pi saMketo niyattiUNa gao sabhavaNaM raayaa| tattha vi asaMpattasuheNa kaha kaha vi divasasesamaivAhiUNa atyaMgae payaMgamaNDale viyaMbhamANe timiraniurumbe pacchannaM vAhariUNa bhaNiyAo samaiviyappiyaM soyariyavahUo / paDivajjiUNa ya gayAo taao| rannA vi samANatto nikaruNo nAma niyabhaDo channaM / 'paccUse ciya devi ujjhasu amugatyaM rannammi' // 160 // aha so pahAyasamae pauNittA rahavaraM turiyaturayaM / pabhaNai deviM 'Aruha rahammi eyammi avilaMbaM // 161 // 15 kusumujjANe ramiuM rAyA saMpatthio gayArUDho / tuha ANayaNe sAmiNi ! Aeso amha saMjAo' // 162 // saralasahAvA esA sasaMbhamA rahavaraM samArUDhA / teNAvi coiyA takkhaNeNa turayA pavaNajavaNA // 163 // 'kettiyadare rAyA?' 'suMdari! esesa aggao jAi / evaM japaMtAI tAI rannammi pattAI // 164 // tAva pahAyA rayaNI vimalIbhUyAI disivahumuhAI / rAyANamapecchaMtI devI daDhamAulA jAyA // 165 // bhaNai ya'hA ! nikaruNa ! kimeyaM ?, na dIsaI etya katthaI raayaa| ujjANaM pi na dIsai, velaviyA kIsa tumae iN?||166|| na ya subai tUraravo, na jaNaravo kiMtu rannameyaM ti / suviNamiNaM maimoho kirmidayAlaM ?, kahasu saccaM' // 167 // iya saMbhamappalAvaM deviM dINattamAgayaM daTuM / nikaruNo vi sakaruNo na tarai paDiuttaraM dAuM // 168 // oyariya rahA tatto purao kayakarayalaMjalI houM / soyabhararuddhakaMTho ruyamANo bhaNiumAraddho // 169 // 'haddhI ! dhiratthu pAvo devi ! ahaM saccameva nikkaruNo / jeNerisammi kamme nioio hayakayanteNa // 170 // 25 so devi ! varamajAo pAvayaro pAvaceDio duttttho| sevovajjiyavittI dhArai jo jIviyaM puriso // 171 // jujjhai jaNaeNa sama, viNivAyai bhAyaraM siNiddhaM pi / sevayasuNao vairao pahuvayaNA visai jalaNaM pi // 172 // oyariya rahavarAo tA nivisasu ettha sAlachAyAe / eso gayAeso, annaM bhaNiuM na pAremi' // 173 // vijjunivAyabbhahiyaM tanvayaNaM suNiya muNiyatattatthA / oyaramANI mucchAbaseNa dharaNiM gayA devI // 174 // iyaro vi rahaM ghettuM ruyamANo ceva paDigao nayaraM / pattA cireNa kaha kaha vi ceyaNaM aha puNo devI // 175 / / 30 jA ciTai ruyamANI aikaruNa kulahArassa sariUNa / tA punbaniuttAo pattAo pANavilayAo // 176 // tAhiM ca mahArakkhasIhiM va kattiyAkarAlakarAhiM nikAraNakovubbhaDabhiuDibhaMgabhIsaNAhiM 'hA duTTe ! aNi?1 "astagate sUryamaNDale" bhATi0 // 2 varAmo khaM1 khaM2 zrA0 // 3 saGketa:-"pANavilayAu ti caNDAlastriyaH" // 20 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 177 cehe ! na yANasi mANiuM rAyalacchi, rAiNo vi paDikUlaM vaTTasi, tA sahasu saMpayameva ducariyaphalaM' ti pharusavayaNAhiM sahasa tti chinnaM se sakejara-kaDayAibhUsaNaM vAhulayAjuyalaM / tao 'hA tAya ! hA mAya !' tti bhaNaMtI vihalaMghalagattA nivaDiyA esA bhUmitale, kaha kaha vi pAviyaceyannA vilaviuM ca pavattA / kahaM___ "hA devya ! kIsa majjhaM evaM kuvio si nigviNo houM / jeNa atakkiyamevaM karesi aidAruNaM daNDaM ? // 177 // kiM natthi tujjha gehe mae samA kA vivAliyA pAva !? jeNa na yANasi niTeM hayavihi ! dinto duhmnnihN||178|| hA ajautta! juttA asamikkhiyakAriyA na te viunno|dhihii ahiyaM hiyayaM aNutAvodhIra ! tuha vi unno||179|| jANaMtIe na kao nAha ! mae tujjha vippiyalabo vi / annANakae piyayama ! jutto na hu eriso dnnddo||18|| kamnejaveNa keNai siTaM tuha kiM pi, taM na yANAmi / saddahamu mA hu sumiNaMtare vi sIlassa mAlinnaM // 181 // ___ so neho, so paNao, sA paDivattI, tayaM muhAlavaNaM / ekapae ciya nigSiNa ! kaha pamhuTuM tuheyANi ? // 182 // 'khaNaratta-khaNavirattA nArI, paDivanapAliNo muyaNA' / esA vi jaNapasiddhI vivarIyA aja saMjAyA // 183 // hA tAya ! mAi ! bhAuya ! Asi ahaM pANavallahA tumha / tA kiM na parittAyaha maramANI dukkhamaraNeNa ?" // 184 // evaM ca pIDAulamaNAe vilavantIe sahasa tti AulIbhUyamudaraM / tao kaliUNa para isamayaM lajjAisaeNa gayA paccAsannanaitIrasaMThiyavaNagummaM / payaTTA mUlaveyaNA, pamyA mahAkiccheNa / mucchAvasANe niyacchantI calaNaMtare 15 devakumArarUvaM dArayaM gahiyA harisa-visAehiM / jaoAvaigayaM pi suhayai, hAsai gurusogagahiyahiyayaM pi| maramANaM pi jiyAvai, avaccasaMjIvaNI jIvaM // 185 / / bhaNai 'mujAyaM puttaya ! hojamu dIhAuo muhI sayayaM / vaccha ! karemi kimannaM vaddhAvaNayaM tuhA'bhaggA ? // 186 // etyaMtare so dArao caDapphaDaMto naIe sammuho luDhiumADhatto / tao sasaMbhamA kaha kaha vi calaNehiM dhari20 UNa karuNaM bhANauM payattA 'hAhA kayaMta nigviNa ! tuTTho si na ettieNa kiM pAva ! dAUNa puttayaMjaM puNo vi avahariumAraddho ? // 187 // bhayavai naidevi ! tuhaM paNayA pAesu dINavayaNA haM / paNayapiyaMkari ! karuNaM karehi, avahIra mA evaM // 188 / / jai jayai jae sIlaM, jai tA sIlaM kalaMkiyaM na mae / tA divyanANanayaNe ! kuNa bAlayapAlaNovAyaM' // 189 / / iya dINaM kaMdaMtI kArunnagayAe siMdhudevIe / sohaNayarabhuyalaiyA niruyA ya kayA khaNeNesA // 190 // amayaraseNa va sittA aNuhavirI taNumuhaM aNaNubhUyaM / karayalajueNa ghettuM bAlaM saMThavai aMkammi // 191 // "jaya naMda devi!, bhadaM nikAraNavacchalAe tuha hou / jIvAviyA aNAhA sAmiNi ! tumae sudINA // 192 // kiM majjha jIvieNaM evaMvihaparibhavaggibhuggAe ? / kiMtu na tarAmi vacchaM mottumaNAhaM visAlacchaM // 193 // kira kAhI suyajamme rAyA nayare chaNaM mahacchariyaM / navaraM vihipariNAmo eso aidAruNo jAo // 194 // rajjati jAva kajja, kayakajjA dujjaNa va durmiti / je te kArimanehA hA hA ! dhI nigghiNA purisA // 195 // ... 30 avi ya khaNadaMsiyarAyarasA khaNeNa saMjaNiyaguruyasaMtAvA / dUrahiehiM purisA'bhivaMdaNijA diNayara va // 196 // piyasAullapisallo jANa maNomaMdire na saMvasio / nimisaMtaraM pitAsiM namo namo bAlasamaNINaM // 197 // 1 saGketa:-"piyasAullapisalo tti priyAnurAgapizAcaH" / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] kalAvaIe raNammi vilAvo saMkharAyaciMtA ya / 15 bAlattaNe vijai tA huMtA haM baMbhayAriNI samaNI / erisamanbhuyavasaNaM suviNammi vi tA na pecchaMtA" // 198 iya vivihaM vilavaMtI ruyaMtatraNadevayaM ruyaMtI ya / tAtrasamuNiNA keNai diTThA sA punnajogeNa // 199 // tao sakArunnaM 'kimesA samgavahU vaNadevayA vijjAharI va ?' tti viyakkayanteNA''samapayaM gaMtUNa niveiyaM kulavaNo | teNAvi sANukosayAe ' mA varAI nAilAIhiM uvahavijjihi' tti turiyamANAviyA / sAvi 'na saMpayamannA gai ' tti samAgayA, kayappaNAmA ya pucchiyA pauttiM / tao mannubharanibbharA kiM pi avvattaM vocUNa 5 parunnA esA / samAsAsiyA mahuravANiniuNeNa kulavaiNA bhaNiyA ya - " vacche ! uttamakulasaMbhavA tumaM kallANabhANaM ca kalijjasi, jao mahAsaraM piva bahulakkhaNAhiTThiyaM te sarIraM, viusagoTThi va gaMbhIranAyasArA vANI, kariya v samappaTThA diTThI, naMdaNavaNaM va bahuviNayarAiyaM ceTThiyaM ti / annaM ca ko ettha nicahio ?, kassa va lacchI akhaMDiyacchAyA ? / kassa thiraM pemasuhaM ?, khaliyaM na samAgayaM kassa ? // 200 // tA savvahA avalaMbehi dhIrayaM, parivAlehi tavassiNINaM ceva majjhagayA devakumArotramamimaM dArayaM, hosu devadhammanicchiyamaNA, jAva tuha puvtrajammArovio puSnapAyavo pahANaphalasaMpayaM paNAmei" tti / tAhe saMjAyajIviyAsA 'jaM gurU ANaviti' tti bintI samappiyA kulavaNA tAvasINaM kAlANurUvasuhaM ca tattha ciTThA tti / io ya caMDAlIhiM daMsiyAo rAiNo sakeUrAo bAhukaNaIo / so vi daTThUNa ya jayaseNanAmamaMgaesu 'hA ! 15 kayaM mae mahApAtraM ' ti saMkhuddho citteNa, aMgArapUriyaM va padaDUDhaM se vacchayalaM, tahA vi nicchayatthaM sadAviUNa pucchio NeNa gayaseTThI jahA 'Agao ko vi devasAlAo ?' / teNa bhaNiyaM 'AmaM, cidvaMti mama gihe devivisajjAvaNatthamAgayA rAyaMtaraMgabhiccA, avasarAbhAvAo na kayaM devadaMsaNaM' ti / rAiNA bhaNiyaM 'turiyaM sadeha' / samAgayA ya bhaNiyA 'bho ! kimeyamaMgayajuyalaM ?' / tehiM bhaNiyaM "deva ! eyaM 'aNagghamaNikhaMDamaMDiyama suMdarAyAraM' ti kAUNa pANappiyassa devassa jayaseNakumAreNa pesiyaM devIgihe mukkamamhehiM Asi" / tti bhaNamANANa ceva tesiM mucchAni - 20 maliloyaNo jhaDatta nivaDio siMhAsaNAo rAyA / tao hAhAravamuddalapariyaNapatraNa- pANiyappaogapauNio vipuNa puNo yatasaMghaTTo kaha kaha vi pAviUNa ceyannaM ciMtiuM pavatto 'aho ! aNavekkhiyakAritaM, aho ! akayannuyA, aho ! amnnANapagariso, aho ! nibbhaggaseharattaM, aho ! niraNukosayA, aho ! kUDabuddhiyA, aho ! kamma caMDAlA mama, savvahA ajoggo'hamakittimANurAyamitta kalattasaMpayAe' / ti ciMtayaMto puNo vi mucchio / puNo visamAsattha saMto maMti- sAmaMta 'nteurehiM 'deva ! kimeyamayaMDe ceva caMDamAulattaM ?" ti pucchio vajjariu - 25 mAro "bho bho ! muTTho haM niyaduccariyacoracakkeNa / jao mae agaNiUNa vijayanariMdaracchalayaM, pamhusiUNa jayaseNakumAramettiM, akaliUNa kalAvaIpaNayaparivaoNrDa, avahIriUNa kulakalaMkapaMkasaMkaM, aNAloiUNa kulasaMta iccheyaM, saMbhAviyAsaMbhAvaNijjadosA pesiyA samAsannaputtapasavA samavattinihelaNaM vijayapuhaipAlaputtiyA / tA saMpayaM asuralakSmaNAbhiH - sArasIbhiH, [zarIrapakSe] bahubhikSa pratiSThA yasyAH; [dRSTipakSe] samA va-aviSamA, nage vRkSe [ceSTitapakSe] bahUnAM vinayena ca vADI, khaM1 khaM2 // 5 saMketa:- "sama 1 bhilAdibhiH // 2 saMketa:- "bahulakkhaNAhidviyamityAdau [saraHpakSe] bahubhiH lakSaNairadhiSThitam / [vidvadgoSThipakSe] nyAyaH, [vANIpakSe] nAdazca / [ munikriyApakSe] zame - upazame asamA vA asAdhAraNA pratiSThA yasyAH / [ nandanavanapakSe] bahu [bhiH] [vibhiH - ] pakSibhiH rAjitam" / / 3 saMketaH-"bAhukaNaI u. tti bAhuvalayI (yA~)" / "bAhulatAH " jeTi0 // 4 yattinilaNaM ti kRtAntagRham" // 10 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [ 1.201 puMjo vva avijjamANasuddhI, viverIyasarUtro ya adaTThayo haM visidvaloyassa, na sakuNomi pAtrayAriNamappANamappaNA vi avayacchiuM, ao nINeha turiyaM kaTTANi jeNa jalaNajAlAvalIpaveseNa sahasA nivtrAvemi gurusaMtAvataviyamattANayaM" ti / eyaM rAyatrayaNamatakkiyacakkAnivAyadAruNamAyaniUNa sayalapariyaNo aNNoNNatrayaNAvayacchaNaviNicchiyacchijuyalo 'hA ! kimeyaM ?' ti kayatriyappo sunnavunno khaNamacchiya samakAlamukalallukapoko vilaviDaM payatto5 'hA ajjautta ! ainigghiNo si, kaha vavasiyaM tae eyaM ? / sA muhamaMDaNamamhaM kattha ?' ti bhaNati jAyAo // 201 // 'hA ! rAyaMgaNameyaM vaTTa sunnaM va taM viNA muddhaM / mA rUsa, pasiya ANemu sAmi ! taM' pariyaNo bhaNai || 202 || ' hA hatti kiM kimeyaM ?, dhI dhI eyArisaM vihivihANaM' / nara-nArigaNo nayare ruyai samaMtA iya bhaNato // 203 // darabhuttayaM pi bhattaM darapIyaM pANiyaM pi paricattaM / DiMbhehiM vi tammi diNe mukkaM thanaM pi kimu annaM 1 // 204 // akaMdasaddabhImaM nikaruNANaM pi jaNiyakArunnaM / daTThUNa puraM rAyA ussuyacitto puNo Aha // 205 // 'bho maMti ! kiM cirAvaha ? kiM na yaNaha majjha veyaNaM aMge ? | hA ! niThuraM na phuTTa hiyayaM me garuyadukkhaM pi' // 206 // aha maMti-dAra-sayaNA saiMyarAhamudAharati rUyamANA / " mA kuNa viyakkhaNa ! khae khArakkhevaM khaNesa'mha // 207 // jai kaha vibuddhikhUNaM saMjAyaM devvajogao egaM / tA mA kareha vIyaM gaMDovari phoDiyAtulaM // 208 // bhayakAyarANa saraNaM havaMti dhIrA dharAharatthejjA / dhIrA vi dhIrayaM jai cayaMti tA hou kiM saraNaM ? // 209 // annaM ca 10 15 20 cira parivAliyameyaM rajjamasaMpattasattusaMtAtraM / hayavippahayaM hohI tumae mukaM muhutteNa // 210 // kAUNa kulaccheyaM mA pUra maNorahe rivujaNassa / pajjAliUNa bhavaNaM ko ujjoyaM kuNai maimaM ?" / / 211 // iya saviNayaM sapaNayaM guNa-dosaviyArasAramavi bhaNiyaM / avaganniUNa rAyA calio aNutAvatattaMgo // 212 // na tahA tavei tavaNo na jaliyajalago na vijjunigdhAo / jaha aviyAriyakajjaM visaMvayataM tavai jaMtuM // 213|| to aNumaMto samaMti-muddhaMta - patti - paurehiM / kaha kaha vi aNicchaMto vi turayamArovio tehiM // 214 // dito dukkhaM sevayajaNassa, dhammujjayANa veraggaM / soyaMsuvAridhoyANaNAhiM taruNIrhi dIsaMto / / 215 // vArigIyA''ujjo vajjiyadhaya-chatta camaraciMdhoho / nigrgatUNa purAo patto naMdaNavaNAsannaM // 216 // etyaMtare nivAraNovAyamannamalabhamANeNa 'asuhassa kAlaharaNaM seyaM' ti ciMtiUNa vinnattaM gayasiTThiNA 'deva ! atthi ettha ujjANe sayalatelokkacUDAmaNiNo sayalamaMgalamaMgalIyassa bIyarAga-dosa - mohassa bhagavao devAhideva maMdiraM / tattha tAtra devaccaNAI khaNaM kuNaH / tahA ihevujjANegade se asthi vimalanANadivAyaro gaMbhIra25 movahasiyasAyaro utrasama - sIlasaMpayAkoso dUrosAriyasayaladoso nIsesasattahio naravainivahamahio amiyateo nAma sUrI / tA taM pi khaNaMtaraM picchaha, taduvaeseNa vi devassa mahaMtaM kallANaM saMbhAvemi' tti / tao 'alaMghaNIyaart esa ettiNAvi mannio hou, paraloyapatthayaNaM ceyaM' ti paDivannaM rAiNA / kayA vicchaDDela jiNapUyA, vihiyaM harisanibbhareNa jahAparinnANaM jiNavaMdaNaM / tao gao gurusamIvaM, saviNayakayappaNAmo uvaviTTho uciyAsaNe, viiyattaMteNa ya bhaNio guruNA--- " jamma- jara maraNasalilo iTThavioyAivADavAlIDho / esa duraMto pAvo bhavodahI duttaro rAya ! || 217 // nAraya- tiriya-narA-'maragaIsu sanvattha ettha dukkhAI / puNaruttamarNatAI pattAI sanjIvehiM // 298 // 30 1 saMketa:- "vivarIya sarUvi (vo) tti vibhiH - kAkaiH parItasvarUpaH " // 2 saMketa:- "caDaka ti vidyut " // "lalakkapokko tti bhImAkrandazabdaH " // 4 saMketa:- "sayarAhaM ti zIghram" // 3 saMketaH Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] amiyateyasUridesaNAe paumarAyakahANayaM / 17 eyassa heubhrUyA cauro kohAibisaharA ghorA / 'vaMphijjara jehiM jaNo ayANuo hiyayamammammi / / 219 / / daTTho kajjA-'najjaM juttA-'juttaM hiyA 'hiyaM mUDho / vattavtramavattavyaM sArA 'sAraM na yANe // 220 // kiM bahuNA ?, tantrasao taM taM Ayarai buddhimaMto tri / ettha parattha ya jatto pAvara gurudukkhariMcholiM // 229 // tumhANaM pi attho eyANa vaseNa esa saMjAo / aJcatahiyayadAhI jaha putri paumarAyassa" // 222 // aha bhai saMkharAyA 'bhayavaM ! bhAvemi bhuvaNavalayammi / ahameva mahApAtro tA ko so paumarAya ?' ti // 223 || 5 bhaNai gurU "saMsAre aNataso erisAI batAI / kammatrasayANa naravara ! tahA tritA patthuyaM suNasu // [1. paumarAyakahANayaM ] 224 // A~si purA puipure saio suguNabhUsiyamuyaMgo / bahumayakusAsaNo vaMbhaNo vtra paumo mahArAyA // 225 // desnayA kayAI nigacchanteNa rAyavADIe / saccatriyA bhavaNovari varuNamahibbhassa varakannA // 226 // rUvAisayaviNijjiyasuraMgaNA saha sahIhiM kIlaMtI / paccakkhA iva kamalA kamalA nAmeNa savilAsA || 227 / / 10 kAmijaNaNiyamohaM tIe daTTThUNa taNulayAsohaM / pauraMteurasAmI vi tammaNo to imo jAo // 228 // jaolo dhaNeNa, ramaNIhiM kAmuo, patthivo tri puhabIe / viuso subhAsiehiM ko saMpatto jae tittiM 1 // 229 // kohalAiregA ucvUDhA maggiUNa sA teNa / annannavAulassa ya pamhuTThA sA puNo tassa / / 230 // cirakAlAo puNaravi taheva saMpattapoDhimA diTThA | aNurAyavasA puTTho niyamitto 'kA Nu esa ?' ti // 231 // siddhaM ca teNa hasiuM 'naNu esA tumha ceva devi' tti / jA mamgiUNa taiyA vivAhiyA baDakoDDeNa // 232 // 15 cirassa rAyA ciMta aNutAvanibbharo tAhe / 'hA ! kaha mae varAI parvaciyA mUDhacitteNa ? // 233 // tArunne mahaveNAo kassa va maNaM na pIDaMti ? / aisutthi eNa suiraM sahAviyA tA mae esA' || 234 || bhaNiyaM ca 'mitta ! kiM puNa pautthavaiya vva sNtnevcchaa| maMgalavalayAharaNA dIsaha paridubbalaMgI ya ? // 235 // mitte to pattaM 'pahu ! sIlamiNaM kulaMgaNANaM tu / jaM kaMtavittAo sarIrabhogaM na icchanti / / 236 // mayaNAnaleNa majjhe jai vi hu ujjhati taha vi eyaao| sukkaMti pAyavo iva sIla'himANaM na muMcati // 237 || 20 bhadde kulaMgaNANaM jAsi maNakamalakosamaNupatto / mayaNabhamaro barAo vaccai nihaNaM tahiM ceva' // 238 // AyanniU evaM rannA kAruNNanehabharieNa | dinno tassAeso ANayaNe tIe taddiyahaM // 239 // moyAviyA ya teNaM jaNayANaM sAhiUNa paramatthaM / tehiM vi 'mahApasAo'tti jaMpamANehiM parimukkA // 240 // asA kayasiMgArA sahiyAsahiyA paosasamayammi / vAsabhavaNammi ranno saMgamasuhalAlasA pattA // 241 // rAyA ki usyamaNo saMjjhAkicAI jhatti kAUNa / patto tIe sagAsaM mahuraM ca pabhAsio evaM // 242 // 'suMdari ! guruaNurAyA pANiggahaNaM mae kayaM tujjha / taha vi hu khaleNa vihiNA ettiyakAlaM kao triraho // 243 tA eyaM avarAhaM khamasu mahaM suyaNu ! maMdapunnassa / maha cetra esa cheo tuha saMgasuhassa jaM cuko' // 244 // amarasasIyalehiM ranno eyArisehiM vayaNehiM / virahatatriyaM pi tIse sahasA nivvAviyaM hiyayaM // 245 // avi ya 25 saMdesagassa lakkhaM mollaM, lehassa hoi dhaNakoDI / diTThIe koDisayaM, piyassa vayaNaM puNa amollaM // 246 // 30 1 saMketa:- "phijara ti dazyate // 2 kkharicholI 2 bhrA0 // 3 saMketa:- "Asi puretyAdau [brAhmaNapakSe] sazrutikaHsavedaH, [nRpapakSe] sakarNaH / [ brAhmaNa0] zobhanena guNena yajJopavItena bhUSitaM samu (? suSThu ) aGgamasya, yadi vA zrutAni - adhItAni aGgAni - vyAkaraNAdIni yena sa zrutAGgaH, suguNabhUSitazcAsau zrutAGgazca nRpapakSe suguNabhUSitazvAsau sugandha (1) athavA suguNabhUSitaM zobhanaM aGgamasya / [brAhmaNa0] kuzazca AsanaM ca te bahumate yasya, [ nRpapakSe] bahumataM ko: - pRthivyAH zAsanaM yasya " // 4 saMketa:- "bhariu ti smRtyA" // pu0 3 For Private Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 247aha saMlattaM tIe 'nAmukkasiyAiM tumha bahuyAI / ambaM pi natthi pugnaM, pamhusaNaM teNa devassa // 247 // aNubhUyaveyaNo cciya jANai paraveyaNaM jaNo paayN| taM piyayama ! kayapunno kaha'mha'niTaM viyANAsi // 248 // hiyae dhario si sayA, nayaNehi vi pulaio si taM bahuso / aMgaM puNa piyayamavirahaciciNA niyaM daDDe' // 249 // emAivivihacaDukammarammakilikiMciyammi pAraddhe / bahukAmasatthasaMsiyavicittakaraNaMgahArehiM / / 250 // aivallaho tti puNa dullaho tti raMjiumaNAe devIe / poDhattaNao parihariya hiriyamaha rAmio rAyA // 251 // vinnANavimhio vi hu pagabbhayaM tArisaM niyacchaMto / pacchima jAme sahasA viyappiuM evamADhatto // 252 // 'kira esA navamahilA cariyaM puNa poDharamaNiramaNIyaM / eyaM dadaM viruddhaM, kiM manne chirchaI esA ? // 253 // aha vinnANapagariso erisayA karaNadacchayA'unyA / katto kulanArINaM paDhamammi samAgame paiNo ? // 254 // evaM viciMtayaMto jalaMtakovAnalo ajaMpaMto / 'kaha mAremi sayaM ciya nAri' tti saceyaNo maNayaM / / 255 // / 10 nikkhamiya vAsabhavaNA sacivaM sadAvi bhaNai rAyA / 'kArehi pANanAsaM pacchannamimIe pAvAe' // 256 // appaDiyAraM ko kaliUNa na teNa kAraNaM puDhe / 'Aeso' tti bhaNittA nIyA ThaviyA ya pacchannaM // 257 / / ciMtiyaM ca'muMcaMti sANurAyaM, mahaMti sambhAvanehaparihINaM / guNamavi mugaMti dosa kAmaggahamohiyA pAyaM // 258 // maliNaMgI vi aNiMtI royai, iMtI na ujjalaMgI vi / jUiyarassa kavuDDI ramaNI puNa mayaNavasayassa // 259 // 15 pecchai khUNasayAiM avijamANAI hiyayadaiyANaM / saMtaM pi dosajAlaM na niyai iyarANa rAgaMdho // 260 // tahA viNayaviNayANa thaDDhA, thaDhANa havaMti vinnyvinnyNgaa| rAgavisavidhajjAsA savve cciya kAmuyA pAyaM // 26 // tA parikappiyadoso avagayaroso'NutAvajaravihuro / pauNeyaco devo eyaM paramosahiM dAuM' // 262 // iya buddhiladdhatatto kayaMjalI vAriUNa ruyamANi / dhIraviUNa ya deviM patto rAyaMtiyaM maMtI // 263 // rAyA vi tIe cariyaM samubahaMto niraMtaraM hiyae / vimhaya-rosaviyakAsaMvaliyarasaM aNuhavanto // 264 // 20 ciTThai atthANagao atthANagao guNo vca vicchAo / maMdaM nijjhAyaMto vijjhAyaMto paIvo ca // 265 // daThThaNa tamahasaMtaM moNatthaM muNivaraM va uvasaMtaM / cheehiM samADhattA abbhuyabhUyA vivihavattA // 266 // tattha hasiUNa bhaNiyaM sulaTThakaMTheNa viTThavaMTheNa / 'cittANa paraM cittaM jaM vittaM saMpaI ihaI // 267 // 'bho bho ! kaheha kiM taM ?, vaTTAmo satraNalAlasA dhaNiyaM / bhaNio saMhAsaehiM sahAsaehiM kahai eso // 268 // [1. dhaNaseTTiputtacauka'kkhANayaM ] Asi iha dhananAmo viuso cAI piyaMvado suynno| sayalajaNabahumao gayamao ya seTThI guNagariThTho // 269 / / tassa ya siriyAevIsamubhavA sayalajaNamaNANaMdA / dhaNa-dhaNaya-dhamma-somA asthi suyA vissuyA cauro // 270 // te vi ya jovvaNapattA paaviyannukuulkulysuklttaa| ciTThati jAva suhiNo raMjiyasuhiNo kalAnihiNo // 271 // tAva ya devanioyA bahudhaNa-dhanassa tassa dhannassa / jAyamamaMda maMdaM gayajIyAsa jaNapayAsaM // 272 // 1 saGketa:-"nAmukkaliyAI ti prayojanAni" // 2 saGketa:-"pamhasaNaM ti vismaraNam" // 3 saGketa:-"cinciNaM(ciNa) tti vhinaa'||4 saGketa:-"kilikiMciyammi ti krodhAzru-harSa-bhItyAdeH saGkaraH, kilikiMcita' // 5 saGketa:"chichai tti svairiNI" // 6 saGketaH-"maliNaMgI vi ityAdi, andhikabUte kila paJcavarNAH paJca kapardikAH pAtyante, yasya ca dAyo'bhyeti sa hArayati, anyeSAM ghRta kArANAmuhitaM dadAti, mAmatA yadA malinAGgayapi kapardikA dAyaM tasya ca dadAti tadA rocate, parAjayAbhAvAt : ujjvalAGgayapi ca dAyaM dadatI naiva rocate, parAjayAt' // 7 "zuklAdivarNapaTe hi varNAntaraguNaH" jeTi0 // 8 saMparya je.vinA // 1 saGketa:-"sahAsapahi[sahAsapahiM] ti sabhAsadbhiH sahAsakaiH" // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 302 ] amiyateyasUridesa gAe paumarAyakahAgayaMtaggayaM dhagasiddhiputtacaukka'kkhANayaM / to saMbhAsanimittaM AhUo sayaNapariyaNo teNa / anno vi nayaraloo jahArihaM khAmio taha ya // 273 // aha baMdhavehiM bhaNio seTThI 'tuha suTu dhIrayA hiyae / muThTha ko sammANo jaNassa, ekaM taha vi bhnnimo||274 'dIsaMti jaNayavirahe kalahantA atthakAraNe nnege| ekkoyarA vi pAyaM jaNaehiM achinnasaMbaMdhA // 275 // tA amha samakkhaM ciya tahA nirUvehi samamago bhaage| jaha tuha na hoi ayaso nehaccheo ya eesi' // 276 // 'sAhu bhaNiyaM ti bhaNiuM bhaNiyA aha teNa naMdaNA savve / "samudAe ciya sohA jAyai sancassa jiyloe||277 / jaM loyaNehiM vayaNaM, vayaNeNa ya loyaNAiM reheti / saulehiM pallavA, pallavehiM sAlA virAyaMti // 278 // tahAkaDdati guruM pi bharaM samacittA murahinaMdaNA do vi / kaDDho yaDDhikarA puNa avi juttA kilammati // 279 // tA saMghiyAe puttA ! baTTe jaha, esa majjha uvaeso / aha na vi vaTTaha evaM tA samma suNaha maha vayaNaM / / 280 // ciTThati mahAkalasA aggeyAisu gharassa koNemu / kamaso te ginhejaha tUsejjaha tehiM savve vi" // 281 // iya bhaNiya mae jaNae taNayA kAUNa tassa kiccAI / nehaniraMtarahiyayA ThiyA ciraM egasaMvAse / / 282 // 10 ghariNivisaMvAyAo kayAi juyagehakaraNakAmehiM / khaNiUNa tehiM gahiyA kameNa kalasA jaNayamaNiyA // 28 // tesu ya dhaNassa kuMbhe dhRlI, dhaNayassa aDhisaMghAo / dhammassa u vahiyavaDA, divA somassa dINArA / / 284 // to dhaNapamuhA timni vi vajeNa va tADiyA mahIbaDhe / paDiyA jhaDa ti mohA, paJcAgayaceyaNA ya puNo // 285 // ura-siradinnapahArA hAhAravamiliyabaMdhavANa puro| vilavaMti 'aho ! piuNA vIsatthA vaMciyA amhe // 286 // somassa sambasAraM dinnaM, amhANa dhUli-haDDAI / kiM tAya ! tumha juttaM erisamasamaMjasaM kicaM ? || 287 // 15 iya bahuhA vilavaMtA bhaNiyA majjhatthasayaNavaggeNa / 'savvaM pi caumbhAyaM kareha kiM ettha kalaheNa ? // 288 / / someNa tao bhaNiyaM "caubhAgamiNaM na hoi kaiyA vi / maM mAriUNa ginhaha savve tumbhe tihA kAuM // 289 / / jai tumha kammadosA davvaM pi hu dhUlimAi palTuM / tA kimiha majjha daMDoja icchaha maM pi pheDeuM ? / / 290 // taM saccamiNaM jAyaM vigattanAsA Dahei kira dhUvaM / vinavai devi ! pecchasu mae samaM sabaloyaM pi" // 291 / / iyareMhiM to bhaNiyaM 'muddhaya ! ailuddhao sitaM jeNa / lUhasi muhAI amhaM evaM savvaMgilo houM // 292 // 20 tA kuNasu sayaNavayaNaM, vavahAreNa va viNijjiuM amhe / uvamuMjasu dhaNameyaM, taio puNa nasthi iha maggo' // 293 // evaM te vivayaMtA bhaNiyA sayahiM 'kuNaha vavahAraM / mA abaropparakalahA aNatthasayabhAyaNaM hoha // 294 // kiM bahuNA ? chammAse dhammahigaraNaM pi seviyaM tehiM / na ya tino chinneuM vavahAro tANa keNAvi / / 295 / / payaDa miNaM devassa vi ihaM pi atthANamaMDave jeNa / niyabuddhivihavagandhiyamaMtIhiM vi te na saMThaviyA // 296 / / to IsihasiyapuvvaM naravaiNA jaMpiyaM 'kahasu bhada !| chinno na va tti keNai vavahAro tANa varayANa?' // 297 // 25 'jIva' tti bhaNaMteNaM bhaNiyaM tegAvi 'deva ! tumbhehiM' / kAraNiehiM vi jAhe uvekkhiyA tAva savilakkhA // 298 // nayaraMtaraM vayaMtA pattA paJcantagAmadAramni / daRsNa suhAsINaM pasuvAlaM vissasAlIDhaM // 299 // kayajokArA savve uvaviThThA pucchiyA ya te teNa / 'katto kattha kimatthaM caliyA sAheha bho pahiyA !? // 30 // tehiM vi 'saralasahAvo eso jaNaovamo' tti kAUNa / siTuM jahaTThiyaM ciya niyayaM cariyaM sanivveyaM // 301 // hasiUNa teNa bhaNiyaM 'kira nayare paDhiyapaMDiyA loyaa| eyArisa pi payarDa kaha tehiM na lkkhiyNkjN?||302|| 30 ahavA 1 maNiyaM bhaNiyA je0|| 2 sabeta:-"sAlehiM ti zAkhibhiH" // 3 saGketa:-"saMghiyApa tti sajatattvena" // 4 sarvagilaH sarvabhakSaka ityarthaH / / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __15 pahavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 303kiM kuNau paDhiya-suNiyaM maivihavavivajjiyANa purisANa ? / aMdhANa puro teujjalo vi kiM dIvao kuNau?" // 30 // iyarehiM puNo vuttaM 'nicinnA mo vivAyavAyAo / tA tAya ! kayapasAyaM chiMdasu vavahAramamhANaM' // 304 // Aha tao pasuvAlo "puttA ! so tumha saMtibho tAo / Asi aipaMDio naNu egaMtahio ya tumhANaM // 305 // jaM jassa hiyaM jaM jassa dhAriNaM pariNaIe suhaphalayaM / taM tassa teNa dinaM uvaesapahANameyaM tu // 306 // jassa kalasammi reNU dinAI tassa teNa chettAI / 'kisikammaM ciya phalayaM tuha' tti eso ya uvaeso // 307 // aTThINi ditaeNaM dinnaM go-mahisi-turaya-karahAI / taha eyaposaNaM ciya uvai suTTha muhajaNayaM // 308 // vahiyAdANeNa puNo sihaM taM rAyalehao hoja / ahavA vi haTavaNio ginhejja dhaNaM dhuraahiNto|| 309 // esa puNa sabalahuo kisikammAINa vAhamasamattho / gahiyadINAradayo kalaMtarAjIvao hojjA // 310 // iya tumha jahAjogaM viinnamaivacchaleNa tAraNa / appabahuttaM pi ihaM thevavisesaM ti takkemi // 311 // 10 tubbhe susikkhiyA kira lakkhissaha ettiyaM sayaM ceva / iya jaNaeNa vimanne visesao kiM pi no bhnniyaa||312|| tA tucchadhaNassa kae mA ninnehA paropparaM hoha / saMbharaha jaNayabhaNiyaM, sahoyarA dullahA loe // 313 // avi yaailAliyA vi aipAliyA vi bihaDaMti sesayA sayaNA / huMti sahejjA vihure kuviyA vi sahoyarA ceva" // 314 // iya theramaMtiyaM payaDajuttiyaM suNiya muNiyatattehiM / bAhanalolliyaloyaNajuehi savvehiM sahasa tti // 315 // AliMgiUNa bhaNio somo 'vacchaya ! anAyatattehiM / saMtAvio si suiraM taM khamiyanvaM tae savvaM / / 316 // iyareNa vi paDivuttaM 'mae vi annANa-lohamUDheNa / jaM aviNa eNa bhaNiyA marisejaha saMpayaM taM pi // 317 // pasuvAlo vi pavutto samvehi vi 'amha tAyacattANaM / karuNArasiega tae suTu kayaM aja tAyattaM // 318 // iya kayabahusaMbhAsaM 'hijo gehAgarahiM tudvehiM / purajagajaNiyANaMda baddhAvaNayaM kayaM tehiM // 319 / / tA ettha imaM cojaM adiTTanayareNa mukkhathereNa / iya giuganIisAraM vavahAro eriso chinno // 320 // [dhaNaseTThiputta caukkavivAyacheyagapa suvAla'kkhA NayaM samattaM. 1 ___ aha sambhehiM sa bhaNio 'saJcaM saccaM, mahaMtamacchariyaM / aivisamo vavahAro kaha chinno gAmagoheNa ? // 321 // AyagniUNa evaM rAyA maulaMtavayaNasarasiruho / hiyayakhuDukiyadukkho viyappiuM eymaaddhtto|| 322 // "jai tA nirakkharassa vi gAmellapamussa erisaM nANaM / satthatthakoviyAe tA tIe kiM na saMbhavai ? // 323 // satthe vi bhaNiyameyaM 'surae pAgabbhamannayA lajjA / chajjai varaMgaNANaM' kiM na muNai sA phuDaM viusI ? // 324 // tA savvahA aNajjo nillajjo kugaisaMgame sajjo / nibbhaggo bhaggo haM tArisarayaNassa ya ajoggo" // 325 // suiraM hiyae pairiciMtiUNa dINANaNo bhaNai maMtiM / 'bho maMti ! kayaM pAvaM mae mahaMtaM aunneNa // 326 // acchaMtI jaNayaghare sA varaI vihuyaciMtasaMtAvA / hA! kaha mae aNatthaM nikAraNaveriNA gamiyA // 327 // tA sabahA na satto pANe dANi muhuttamavi dhariuM / pauNIkarehi jalagaM jeNa visohemi appANaM' // 328 // iya kayanicchayamacaMtadukkhiyaM lakkhiUNa taM maMtI / kAUNa rahaM pabhaNai 'sAmi ! nisAmehi paramatthaM // 329 // kerisao so bhinco hiyA-'hiyaM sAmiNo na jo muNai / suparicchiyaM khu kajaM pariNAmamuhAvahaM hoi // 330 // 30 bhaNiyaM ca paDhama ciya rosabhare jA buddhI hoi sA na kAyayA / aha kIrai tA nUNaM na suMdaro tIe pariNAmo // 331 // tA suparicchiyaheU acchai sA rakkhiyA mae tAva / Aisau phuDaM devo jaM saMpai tIe kAyavvaM // 332 / / 1 kuNaha khaM1 bhrA0 // 2 saGketa:-"hijo tti dvitIyadine" // 3 parijUriUNa je0vinA // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343] amiyateyaridesaNAe kavilasottiya'kkhAgayaM / tatto rAyA ANaMdanibharo khaNavisaTTamuhakamalo / bhagai 'jai mitta ! evaM tA jIyaM maha tume dinnaM ' // 333 // kiM bahuNA ? . ANAviyA paose aNuNIyA khAmiyA ya naravaiNA / tappabhii tAga pemaM niraMtaraM ceva saMvuttaM // 334 // [paumarAyakahANayaM samattaM. 1] 10 jaha teNa paumaranA tulAe AroviyaM purA jIyaM / kohuggabhuyaMgamasaMgadosao taha tume iNhi // 335 // taha vi na juttaM maraNaM dhamma paDivaja sayaladuhaharaNaM / annaM na asthi saraNaM AvasamANANa bhavasaraNaM" // 336 // eyamAyanniUNa jaMpiyaM narAhiveNa 'bhayavaM! sohaNo dhammo, paramaccaMtamahantadukkhadAvAnalapajjaliyahiyo na sakuNomi pANe dhArilaM ti karemi tAva pAraddhaM, eyakAlociyaM ca dehe me parabhavapatthayaNaM' / AyariehiM bhaNiyaM "mahArAya ! suNa dukkhassa vinimmahaNo dhammAdano na vijjai uvaao| ahiyayaraduhaphalaM ciya kammaM tumae samAraddhaM // 337 // ettha vi suNAhi egamakkhANayaM [2. kavilasottiya'kkhANayaM] asthi kodaMDadaMDehiM va vimuddhavaMsubbhavehiM saralasahAvaguNaDDhehi ya, maUrehiM va saMpattagurukalAvehi maNoharAlAvehi ya, aNumaggalamgANegacaTTehiM viusabhaDehiM 'TiviDikkie paccAsanamAIrahInIre gaMgAtIre sannivese aMgIkaya- 15 jayaNa-jAyaNAyAro accaMtasoyasAro pahANaaggihottio kavilo nAma sottio / so uNa aisoyavAyavinaDio kayAi evaMvihe ciMtAsaMkaDe paDio "kira ettha aggAhAre anivAriyaja'NaMgamavihAre racchAvirolaMtajaracIrakhaMDaniyare niraMtarovalambhamANakuDiyakulAlasayalapayare anivAriyatusa-kukusAisaMcare caMDAlakara-caraNasaMpharisiyadhanna-phulla-phalavisare aMtayachuttaviyaraMtacauppara parihArAgoyarIbhUyapabhUyAsugaMdhae veyavihiyAyArasAro keriso nAma soyvvhaaro?| kiMca nara-sArameya-jaMbuya-majjArAINa kAiyuccArA / vAsajalavAhavUDhA naI-talAemu nivaDaMti // 338 // tA jai kahiMci mANusa-pasurahie jalahimajjhadIvammi / kIrai vAso tA soyasaMbhavo, na'nnahA manne" // 339 // upphAliyaM ca pucchaMtayassa nijAmaeNa keNAvi / 'puMDucchubhariyamabhayaM dIvaM didaM mae bhaTTa !' // 340 // soUNa tassa vayaNaM mahAnihANaM va laddhamUsasio / pabhaNai kavilo 'bhaddaya ! nehi mamaM satrahA tattha' // 341 // kiM bahuNA ? so evaM soyavAyavisavimohio bahuso vi viusehiM vibohio nehAisayavihiyaruMbhaNe ava- 25 ganniUNa sayale vi sayaNavaMbhaNe kUDAhimANapatraNapellio nijAmaeNa saddhiM sNcllio| patto ya nIranihiNo saMsArassa va aNorapArassa / majjhe AsAsakaraM mANusajammaM va taM dIvaM / / 342 // visae va mahurasAe tahiyaM dadruNa ucchuNo varao / mottuM poyaM dhammaM va pAvio so Thio muio // 343 // khaNio ya teNa taDe viyarao / tattha tisaMjjhaM kayanhANo ucchubhakkhaNadhariyadeho kAlaM gmeumaardo| navaramaiucchucavaNAo chinnA se choiyAhiM do vi oTTA / tao cadhaNe akkhamo viyappiuM pavatto 'aho ! 30 suMdaraM huMtaM jai eyANa ucchRNa phalasaMpayA huMtA / avi ya 1dehi je0 // 2 saGketa:-"TiviDikkie ti maNDite" // 3 "brAhmaNasthAne" jeTi0 // 4 saGketa:-"jaNaMgama tti / vibhUSApriyatayA'tIvajugupsitadveSI" / "mAtaGga" jeTi0 // 20 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave [1. 344suyaNANa niddhaNattaM kuNao kula bAliyANa vehavvaM / ucchRNa niSphalattaM dhiratthu buddhI payAvaiNo // 344 // ahavA amha ceva dese na phalaMti ee, iha puNa bhUmiguNeNa phalaNaM pi saMbhAvIyai, tA sammaM nirUvemi' / tti saMpahAriUNa ya gavesio eso| pecchai ya egattha puvvAgayassa bhinnavAhaNiyavANiyagassa diNayarakaraniyaraso siyAo amejhpiddiyaao| tao 'aho ! eyAI phalAI' ti harisio tAo bhottUNa pavatto 5 savisesamannesiuM / avi ya asuI pi amayabhUyaM mannai uyaraggitAvio kavilo / ucchaliyachuho ko vA miTThA-miTTa viyArei ? // 345 // mannai asuI pi suiM annANavimohio muigavesI / kajjA-'kajavivego annANINaM kuo ahavA? // 346 // kiM bahuNA ? so patthiva ! tArisarUbIkayaM ravikarahiM / AhArai nIhAraM niyaM pi aJcantamUDhappA // 347 // kAleNa milio vANiyagassa / kayaparopparasaMbhAsA ya 'sadesaya' tti harisiyA do vi| pucchio so 10 kavileNa 'kahaM puNa sarIraTiiM karesi?' / iyareNa bhaNiyaM 'ucchubhakkhaNeNa' / 'kiM na lahasi ucchuphalAiM? ti pucchi eNa vuttaM vaNieNa "bhaTTa ! 'na huMti ucchuNo phalAI' ti muppasiddhameyaM" / 'naNu ahaM te daMsemi' tti vutteNa jaMpiyaM negameNa 'bhadaM te bhaTTa ! jai mama erisamabhuyaM dAesi' / 'avassaM dAemi' ti bhaNaMteNa daMsiyAI kappiyaphalAiM teNa / tadaMsaNAo ciMtiyaM vaNieNaM 'aho ! anANavilasiyaM / ahavA anANaM ciya ka8 majjhe savvesi pAvakammANaM / jaccaMyo iva loo hiyA-'hiyaM muNai no jeNa // 348 // 15 pucchiyaM ca 'bhaTTa ! kerisA''sAyANi eyANi ?, kettio vA kAlo te eyAiM bhuMjamANassa ?' ti / siTuM ca teNa 'amayabhUyarasANi eyANi bhujaMtassa ya voliyappAo mAso' ti / vaNieNa tao vuttaM 'haddhI ! annAgamohieNa tae / rakkhaMtaraNa pAe gaDDAe voliyaM sIsaM // 349 // asuilavasaMgabhIo rao si taM amuibhoyaNe mUha ! / saJcaM jaM sikkario palhusio'mejjha majjhammi // 350 // ucchRNa niSphalattaM asadahaM teNa sayalajaNapayaDaM / maimANiNA tae bho ! viTThAe vinaDio appA' // 351 // 20 kavileNa bhannai 'kassa puNo erisI vidyA?' / iyaro Aha 'tuha mamaM ca' / 'naNu sA acaMtasiDhilA hoi' tti bhaNaMtassa si se vaNieNa jahA 'bahudiyahe hiM evaM niThurattamAvajai' / tahA vi apattiyaMteNa nirUviyaM viseseNa, nicchiyaM ca jahuttaM kavileNa / tAhe guruvisAyapisAyAhiDio pukkariuM pavatto / kahaM 'bho bho aNaja! dujaNa ! nikAraNaverio si me deva ! / vidyAlio jamevaM tumae haM dhammakAmI vi // 352 / / kira suddhasoyajogA sAhissaM suddhasottiyAyAraM / iya sayaNaghaNaM suhiNo caiUNa ihA'Nupatto mhi // 353 / / 25 taM pAvakayaMtavasA pecchaha vivarIyameva me jAyaM / kiM kuNau purisayAro narassa daive parAhutte ? // 354 // sAhemi kassa eyaM ? kattha va gacchAmi ? kamiha pucchAmi ? hA hA ! asuIbhUo sujjhissaM saMpayaM kaha Nu ? // 355 pacchAyAvaparaddho bhaNio so vANieNa bhujo vi / "Ayakae avarAhe mA rUsasu bhaTTa ! devassa / / 356 // viusehiM samAignaM soyaM caiUNa kUDabuddhIe / aivAeNa dumo iva bhaggo si tumaM phuDaM, bujjha // 357 // eso vi mahAmoho ja kira 'nIreNa mujjhaI pAvaM / nhAyANa hoi dhammo nibaMdhaNaM sagga-mokkhANaM' // 358 // aMgassa vi jeNa malo sujjhai bajjho, na aMtaraMgo vi / jIvavilaggaM suhumaM kaha teNa vimujjhaI pAvaM ? // 359 // dehagayaM bajjhamalaM sujjhai nIreNa khAlie dehe / bhAvanayaM puNa pAvaM mujjhai pariNAmasuddhIe // 360 // pariNAmavisuddhI vi hu rAgAijaeNa jAyae nUNaM / na u rAgAinibaMdhaNamayavaddhaNanhANakiriyAo || 361 // 1 loliyaM bhrA0 // 2 sikkirio je vinA / "kRtazRGgArakautukI" jeTi* // 3 "patitaH azucimadhye" jeTi* H 4 "vAtena vAdena ca" khaM1Ti0 // 30 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381] amiyateyasUriuvaesA saMkharAyassa appdhaaovrmo| evaM pavattiyaM puNa purANapurisehiM asuidehassa / dosacchAyaNaheuM, kiMci vibhUsAnimittaM ca // 362 // devaccaNammi jamhA avassakAyarameyamuvai / teNa pasiddhI loe 'dhammAya bhave siNANaM tu // 363 // 'mA huMtu amajjAyA maNuyA tiriya vya avirayAhArA / bhoyaNapajjatammi vi soyavihANaM ao diTaM // 364 // taha hINajAiyANaM kIrai khalu chuttio vi prihaaro| tesiM pAvAyAraM kulayA vi kuNaMti no jeNa // 365 / / evaM soyAyAro kAraNabheyA aNegahA rUDho / dhammatthiNA vi eso Ayariyavyo ao ceva // 366 // 5 'parihariyanvaM sakaM, na uNA'sakaM' ti eya paramattho / tumhANaM pi suImuM diyavara ! jamhA imaM bhaNiyaM // 367 // 'makSikAH santatirdhArAvibhuSo brahmabindavaH / strImukhaM bAla-vRddhaM ca na duSyanti kadAcana // 368 // devayAtrA-vivAheSu sambhrame rAjadarzane / saGgrAme haTTamArge ca spRSTAspRSTina duSyati' // 369 // 'sui dharaNigayaM toyaM' iccAi vi kiM nu tumha pamhuDhaM / caiUNa loiyaM jaM laggo si aloie magge ? // 37 // iya niyakayammi dose uvalaMbhaM kIsa desi daivassa ? / eyavimuddhinimittaM samma paDivajja pacchitta" // 371 / / 10 eyaM ca tassa bhaNiyaM paDivana sabameva bhaTTeNa / poyavaNieNa keNai nIyA te do vi saTThANaM // 372 // kahiUNa paMDiyANaM pAyacchittaM imeNa paDivanaM / aNusevio ya kamaso bahubaMbhaNasammayAyAro // 373 // [kavilasottiya'kkhANayaM samattaM. 2] taha jaha so amuibhayA mohAo asuibhoyaNe lgyo| taha taM pi dukkhamIomA nivaDasu ahiyadukkhohe // 374 15 pAveNa hoi dukkhaM, pAvaM puNa pANaghAyaNAIhiM / paraghAyA pAvayaro bhaNio niyapANaghAo vi / / 375 // iya ahiyadukkhaheU vavasAo tujjha saMtio eso / bhAvehi bhUtra ! sammaM, mA mujjhama sabakajjesu // 376 / / pAvubhavadukkhANaM pugnaM dhammumbhavaM khu paDivakkho / Ayarasu dukkhabhIruya ! tA dhammaM jiNavarANAe / / 377 // annaM ca diTTapaJcayanimitto jANimo lahuM cetra / hohI tuha saMjogo tIe saMpunadehAe // 378 // abbhuyabhUyabbhudayaM labhrUNa maMhudbhavaM sudIhaddhaM / vajjiyarajjo ajjesi nUNamaNavajjapayajaM // 379 // tA patthiva ! suvisattho diNamegaM ThAhi tAva mama vayaNA / saMjAyapacao naNu kareja uvariM jahAjuttaM" // 380 // ___ evaM ca sisiramahureNa sUrivayaNavAriNA maNayaM nidhaviyahiyo'mAgaNIo muNijaNoti divasAivAhaNatthaM ThiI rAyA bAhiM ceva nayarassa desaNasavaNamettavAvAro ya / patrolie vAsare rayaNipacchimajAme laddhanido dacchIya imaM suviNayaM 'kira kappataruleyaNI daranipphannegaphalA keNai chinnA nivaDiyA dharaNIe puNo vi kaha vi tattheva laggA, niSphantramaNoharegaphalA sohAisayAo loyaloyaNANaMdayAriNI ya saMvutta' ti / tAva ya jhaDa tti paDibohio 25 pAhAuyamahuramaMgalanUraraveNa / tao 'aho ! acchariyarUko suviNao gurujyaNasaMvAI ya najjai, ahavA guruM ceva pucchAmi tti saMpahAriya kayagosakaraNijjo turiyaM gao suurisyaasN| kayapAyavaMdaNeNa ya sAhio gurUNa suminno| paribhAviUNa ya samma samAidaM sUrIhiM'kappatarU taM naravara !, chinnalayA puNa viuttiyA devI / mannAmi jAyaputtA milihI ajjeva sA tujjha' // 381 // tao harisabharaninbhareNa bhaNiyaM rAiNA 'bhayavaM! evaM hou, tumha pAyANubhAveNa ko vA ettha saMsao?, 30 jao asaMbhAvaNijja pi saMbhavai ceva kallANaM guruANAkArINaM ti| evaM ca bahumANasAraM guruM vaMdiUNa gao aavaasN| AhUo tattha datto lajjoNayavayaNeNa bhaNio ya 'mitta ! kayaM mae mahaMtameyamakajjaM ti, dinno chaNiMdumaNDalujale 1 saGketa:-"chottiu ti chottiraH-spRzyasya sparzanaM tatsambandhaH" // 2 saGketa:-"saMva(tatiH iti pramAhAdijalam , vipuSaH jalalayA:(vAH), tuhya(brahma)bindavaH vedAriechatA(vedAdipaThatAM) niSThIvanakaNAH, sambhrame paracakrAdibhaye" // 3 "mahApramodam" jeTi0 // 4 bahiyaM khaM1, bahiM kha2 bhrA0 // 5 saMketa:-"layaNi tti zAkhA" // 20 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaIbhave / 1. 382niyakulammi masikuccao, mariyavvaM ca savvahA mae tayadaMsaNe, tahA vi turiyaturayavAhaNeNa'nnesiUNa jIvamANimANehi taM, maraNanicchayaM vA lahAhi' tti / datto vi 'jahA''Navei devo' ti bhaNaMto rdutti niggo| to sasaMbhamaM bhamaMto nisAmiyapaesANusAreNa devbaniogeNa tAvasamegamAloiUNa kayappaNAmo pucchiuM pavatto 'risikumAra ! dihA tumae tuha saMbaMdhitAvaseNa vA keNai ihA'ranne pasaviukAmA ahiNavapasyA vA suravahusamANarUvA taruNa5 ramaNI? / tAvaseNa bhaNiyaM 'rAyaputta ! katto tubbhe?' / datteNa bhaNiyaM 'saMkhapurAo / iyareNa bhaNiyaM 'tA kiM tIe varAIe uvariM rAyA veraM na muMcai jamajja vi anisAvei ?' / tao 'jANai eso' ti harisieNa jaMpiyaM datteNa 'muNikumAra ! mahaI esa kahA, aiuttAlA ya amhe na kahiuM pAremo, esa puNa paramattho-jai aja taM jiyaMtiM rAyA na pecchai tA avassaM jalantajalaNajAlAvalImu payaMgacariyamaNukarei, tA jai jANAsi kahehi tIe pautti, dehi devassa caurAsamaguruNo jIviyaM ti / evaM soUNa karuNAvanneNa nIo tAvaseNa kulavaisamIvaM dtto|| 10 namiUNa calaNakamalaM kulabahaNo teNa sAhiyaM tattaM / teNAvi tAvasINaM majjhAo jhatti vAhariyA // 382 // dakhUNa dattamaha sA niruddhakaMThaM paroviyA dhaNiyaM / koDiguNaM pica jAyai dukkhaM khalu pariciyajaNagge // 383 // dhIrattaNeNa dhariyaM pi hiyayaruddhaM duhaM aimahaMtaM / royaMtIe tIe jhaDa tti dattaggao vamiyaM // 384 // AsAsiyA ya sahasA datteNa vi maMtharaM ruyaMteNa / 'mA kuNa sAmiNi ! kheyaM eso khalu kammapariNAmo // 385 // pAviti suhaM dukkhaM pi dAruNaM cittagoyarAIyaM / cittasuhA-'muhakammehiM pANiNo ettha saMsAre // 386 // ___15 eyammi aNaNukUle mAyA bhAyA piyA paI sayaNA / vaTTanti veriyA ica, riuNo vi ime na aNukUle // 387 // bhaviyadhayAnioyA tumhaM accabhuyaM imaM vattaM / tahanehanibbhareNa vi ramnA jaM kAriyaM eyaM / / 388 // aNubhUyaM suyaNu ! tae saccaM accaMtadAruNaM dukkhaM / etto vi aNaMtaguNaM ranA vi ao nimittAo // 389 // saMpai pacchAyAvI icchai so sAhiuM khalu huyAsaM | ajjeva jai na pecchai tuha vayaNaM jIvamANIe // 390 / / tA muyasu mannumahuNA kAlakkheyo vi khamai no ettha / Aruha rahavarameyaM eyaM ciya saMpayaM seyaM / / 391 // kayanicchayaM nariMdaM nAuM gamaNamuyA imA jAyA / paDikUlassa vi paiNo hiyameva maNaM kulabahUNaM // 392 // namiUNa pucchiUNa ya kulabaimaha rahavaraM samArUDhA / pattA ya pose nayarabAhire patthivAvAse // 393 // saMpugnateNuM daiyaM daLUNa mahuddhavaM vahato vi / lajjoNAmiyavayaNo na tarai taM pulaiuM rAyA // 394 // etthantarammi rammaM vaddhAvaNayaM pavajjiyaM tUraM / AratiyAikajje samAgayaM pAyamUlaM pi // 395 // pisuNiyaparamANaMde maNaharagaMdhavyatUraravamuhale / nivvattiyammi sayale saMjjhAkicce puhainAho // 396 / / 25 ANaMdAmayasaMsittagattasAmantamaMticakkeNa / salahijjaMto uciyaM kAlaM dAUNa atthANaM / / 397 // laddhAvasaro pariosaninbharo uTThio saukaMTho / patto piyAsamI rohiNimUlaM mayaMko vca // 398 // diTThA ya mannubharamaMtharamuhI devI / aiUsuyacittayAe ya dohiM vi karehiM unnAmiUNa se uttamaMga 'aho ! eyaM taM mahAnihANaM va 'dippaMtarayaNaM, mANasasaranIraM va visAlacchaM, vIyarAgavayaNaM va aMtaraMgariunAsaM sussavaNAhiDiyaM ca, jalahijalaM piva vimacchAyAharaM mama saMjIvaNosahaM muhaM' ti jaMpamANo bAhollaloyaNAe ghaggharakaMThaM 1yasAhaNeNa je0vinA // 2.saMketa:-"dutti tti zIghram" // 3 degvi tao tAvasimajhAo je vinA // 4 yaM pAya je0 // 5 taNU bhrA0 // 6 saMketaH-" diptarayaNamityAdau [nidhAnapakSe] ratnAni, [uttamAnapakSe] rdnaac| [mAnasasaronIrapakSe] vizAlaM ca tad acchaM ca, [ uttamA0 ] vizAlAkSaM ca / [vItarAgavacanapakSe] antaraGgAn ripUn nAzayatIti, [ uttamA0] antaH-mukhasya samaM madhyabhAgaM atItyantaraGgA rIjI(RjvI) ca nAsA yasmin ; [vItarAga0 savaNA] zramaNA:-vratinaH, [utta0] kaNAM ca zravaNau / jaladhijalapakSe] vidrumacchAyaM dharati, [ utta0] vidrumacchAyo'dharazca yatra" // 20 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 420] saMkharAiNo kalAvaIe saha puNo melAbao / bhaNio devIe 'deva ! alaM me varAiNIe desiNIe bhaggasohaggasiMgArAe maMdabhAiNIe vannaeNaM' ti| tAhe rAiNA saMlattaM 'devi ! pAvo haM aNajjacario accaMtAhamo jeNa tuherisaM dAruNaM dukkhamuppAiyaM, lajjAmi ya tuha purao niyaduTThacedvieNaM, tumaM puNa'bhuyabhUyapuNNapabbhArabhAyaNaM tA samAhi me maMdabhaggassa mahaMtaM pi dukkaDamiNaM' ti| devIe bhaNiyaM "deva ! na koi ettha doso tumhANaM, mama ceva pAvapariNaI esA / jao sambo puvakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / abarAhemu guNemu ya nimittamettaM paro hoi // 399 // 5 __ tahA vi pucchAmi 'deva ! kerisadosassa imo dAruNo deveNa mama daMDo kArio ti?" / ramnA vuttaM"jaha natthi phalaM vaMjuladumassa, vaDa-uMbaremu vA puppha / taha daie ! tuha dehe na vijaI dosaleso vi // 400 // annANaMgheNa mae ahuntadoso vibhAvio tujjha / pecchanti jhAmalacchA dIve maMDalamasaMtaM pi // 401 // kahiuM pi taM na tIrai annANaviyaMbhiyaM mahApAvaM / taha ghi 'tuhA'kahaNijja natthi' ti muNehi hrinncchi!"||402 evaM bhaNiUNa sAhiyaM se kovakAraNaM / rAiNA pucchiyAe devIe vi niveio niyvutto| taM ca soUNa 10 vimhio narAhivo bhaNiuM ca pevatto-- 'vajjissai mama eso Asasi-sUraM pie ! ayasapaDaho / tuha puNa sIlapaDAyA sapADiherA jae phurihI // 403 / / aNutAvaggipalittaM vijjhAissai na mANasaM manjha / vIsariumasakkaM tujjha duhamiNaM saMbharaMtassa // 404 // jaM ca tuha saMgamAsA jAyA kAruNiyapavaraguruvayaNA / teNa na mao mi suMdari ! dukkhaMtarabhIruo tujjha' // 405 // to bhaNiyaM devIe 'manne punnehiM eyabAlassa / visamIbhUyA vi dasA samattamamhANa saMpattA // 406 // 15 dhanno ya gurU bhaya nimmalanANAvaloyakalieNa / jeNa tuha suddhabuddhI dinnA kArumnasAreNa // 407 // daMsehi taM murNidaM mahANubhAvaM mahaM pahAyammi' / 'evaM' ti abbhuvagayaM evaM ranA pasabheNaM // 408 // iya avaropparanivvuiyadukkhasANuNayavayaNanirayANa / khINA saNeNa khaNayA tersi navaghaDiyanehANaM // 409 // sUruggamammi dohiM vi paNivaio amiyateyamuNinAho / teNAvi kayA gaMbhIradesaNA sIlathuisArA // 410 // avi ya 20 sIlaM kulunnaikara, sIla jIyassa bhUsaNaM pavaraM / sIla paramaM soya, sIlaM sayalAvayAmoyaM // 411 // sIla doggaimahaNaM, sIlaM dohaggakaMdanidahaNaM / vasavattisuravimANaM sIlaM ciMtAmaNisamANaM // 412 / / thaMbhai khaNeNa jalaNaM veyAla-bAla-bhogiparikhalaNaM / sAyarajalohataraNaM girisarinIroharayadharaNaM // 413 // sIlaDDhANa jaNANaM tiyasA vi vahati matthaeNA''NaM / guNasaMkittaNavaggA kuNaMti kiccAI egaggA // 414 // kiM bahuNA ?--- taM natthi ja na sijjhai sIlasahAyassa dehiNo bhuvaNe / vijA-maMtAIyaM mahaMtamannaM pi 'vikkhaNayaM // 415 // ahava sayaM ciya diTuM abbhuyabhUyaM imassa mAhappaM / tubbhehiM piyayamAe dehassa puNannavIbhavaNaM // 416 // jai puNa lahai sahAyaM sammattamahAnilaM mahInAha ! / tA esa sIlajalaNo Dahei kambhidhaNaM sahasA / / 417 // sammattaM puNa patthiva ! neyaM tattatthasadahaNarUvaM / asuhakkhaeNa taM puNa labbhai AsannabhedehiM // 418 // eyaM khu paramatattaM samattasaMpattiuttamanimittaM / sattANaM sattANaM bhavakaMtAre saraMtANaM // 419 // 30 eyammi pattamette bhavajalahI gopayaM va jIvassa / patte ciMtArayaNe dogacaM kecciraM hoi ? // 420 // .. 1 payatto khaM2 // 2 "rAtriH" jeTi0 khaM1Ti0 // 3 'yaharaNaM khaM2 // 4 saGketa:-"vikvaNayaM ti kAryam" // 5 bhabvehi je. khe2 // 6 saMketa:-"sattANaM ti sat-zobhanaM trANam" // 25 pu04 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha-kalAvaImave [1. 421labbhanti divyabhogA, labbhanti nariMda-iMdariddhIo / labbhanti suvijjAo, dulahaM puNa etya sammattaM // 421 // eyammi mahArayaNe dipaMte hiyayamajjhabhAyammi / pariyANijai devo sabannU sbstthio|| 422 // rAga-dosakasAya-mohamahaNo nidaDDhakammiMdhaNo, loyA-'loyapayAsakevalaguNo mukkAuho ninbho / sAvA-'Nuggahavajio chuha-tisA-nidA-ruyA-vissasA-kIlA-hAsa-vilAsa-soyarahio devAhidevo jiNo // 423 // 'jo paioso vi adiTThadosAyaro, pAyaDagosaMggo vi naravisohio, apaIvo vi nehaguNanihaNaheU, amahi5 lAhilAso vi aNaMgasuhasamaddhAsio, asamosaraNo vi murA-'mura-nariMdANaMdayArisamosaraNo, nIrao vi narayagainivArao, paramayArI vi asaDhabhAvo tti / avi ya "saMvarasUyaNavimuho jo sUyai saMvaraM varaM varayaM / kittI kaMtI muttI vANI vi muhAsiyA jassa // 424 // iya vivihaguNAvAso devo nivyANasokkhatisieNa / sammattapabhAvAo lakkhijjai bhanyajIveNa / / 425 // tahAhiMsAdosavimukko susamikkhiyasavvasattahiyavayaNo / taNamettaM pi adattaM vejaMto baMbhavayajutto // 426 // dhaNa-dhana-suvanaya-putta-mitta-ghara-ghariNisaMgaparihArI / samasattu-mitta-taNa-kaNaya-maNigaNo uvasamapahANo // 427 // ahavAkhamanisiyAsiviNijjiyaaidujjayakohajohamAhappo / mahabajalaviccholiyamayacikkaNakadamAlevo / 428 // ajjavamaMtanivAriyadappiyamAyAbhuyaMgisaMcAro / muttinavaviyaDabeDAlaMghiyagurulohanainAho // 429 // 15 dipaMtaticatavahanyavAhaDajhaMtakammadArugaNo / saMjamapAyAraniruddhakUrakammA'hiyapaveso // 430 // sccvrmNtimNtiyhelaasNsiddhsylsuhkjjo| "soyAmoyapamoiyaviusagaNarasAumaNakusumo // 431 // AkiMcanayasabAhanihayanIsesavasaNasatthagaNo / baMbhanbayarayaNanihANalAbhaparicattadukkhabhao // 432 // bhavasaraNaM nissaraNaM muNiya mahaMto to vi nissaraNaM / jo pAlai vayamaggaM daMsiMto siddhipayamaggaM // 433 // eyAriso mahappA parovayArujjao vimalanANo / sammattassa pabhAvA labbhai sugurU vi bhavvehiM // 434 // 20 tA ahariyaciMtAmaNikappadumakAmadheNumAhappaM / sammattamiNaM patthiva ! AhAro sabasukayANaM / / 435 // iccAi desaNaM soUNa saMjAyAsuhakammuccheeNa pAunbhUyanibiDakammagaMThibheeNa micchattavAsaNAviratteNa pari 1saGketa:-" jo paoso vItyAdau. pradoSaH-rAtriH, prakRSTastoSo'smAt sa pratoSazca / doSAkara:-candraH, doSAdara[zca] / gosargaHprabhAtam , prakRSTo gAM-vANInAM soM yasya, sa ca na raviNA zobhitaH, narANAM vizodhidazca / apradIpaH apratIpazca / snehaguNasya-tailavartirUpasya nidhanahetuH, na-naiva iha-jagati guNAnAM vinAzahetuzca / amahilAbhilASo'pi, yadi vA na santi mahilAhilA-''syAni-nobhujA-mukhAni manasyapi yasya / anaGga:-kAmaH, anaGgaM ca sukhaM mukke(ktH)| asamavasaraNaH, [sapoSa-raNaH-] saha moSa-raNAbhyAM vartate, yo na tathA'samoSa-raNaH, yadi vA asamaH-asAdhAraNo (? azaraNa:-] hiMsArahitaH, zra-hiMsAyAm / nIrado nIrajazca / na-naiva rajogatinivArako narakagatinivArakazca / paramRgAriH paramatArizca / asaTAsadbhAvaH azaThabhAvazca / saMvarasUdanaH-kAmaH, saMbarasUcanaM ca / sUcayati ca vara-pradhAnaM varadaM ca saMyamam / kIrtiH sudhAsitA, kAntiH subhAsitA. mUrtiH zubhAzritA, vANI] subhASitA" || 2 "pakSe pragatadoSaH, ata eva na doSavidhAnam / ' jetti.|| 3 "pakSe vANInAM nirgamaH / " jeTi. // 4 "mahiM lA[tI]ti mahilaH, tadAdigrahaNAbhilASI na!" jetti.|| 5 "yo badhyamAnakarmarahitaH sa rajogatinivArako neti virodhaH / " jeTi0 // 6 "yaH prakRSTasiMhaH so'saTAbhAvaH-kezarArahita iti virodhaH, parihArastu prakRSTamadAriH mAyArahitazca / " jeTi. // 7 virodhaparihAre saMvarasUdanaH-kAmaH tasya vimukho yaH sUcayati-kathayati saMvara-saMyama zreSTha vAJchitArthapradam / " jeTi0 // 8 "catasropi [kIrti-kAnti-mUrti-vANyaH] krameNa sudhAsitA, suSTu bhAsitA, sukhAzritA, subhASitA / " jeTi0 // 9 vajito je0vinA / / 10 saGketa:-"soyAmoya tti zaucAmodena pramoditA vidvadgaNabhramarA yena tathAvidhaM [ manaH] kusuma yasya" // 11 saGketa:-"mahaMto tti abhilaSan" // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 456] amiyateyasUridesaNA saMkharAya-kalAvaINayarappavesavadrAvaNayaM ca / yANiyaparaloyamaggatatteNa kayappaNAmeNa jaMpiyaM sadevIe puhaipahuNA 'bhayavaM! acaMtasohaNo esa devAhidevo gurU ya, tahA guruguNakahaNeNa sAhio ceva bhayavayA paramatthadhammo, icchAmo ya imaM dhammamaNuTiuM kiMtu duparicao avaccaneho, tA jAva imaM bAlayaM pAlemo tAtra payacchaha gihatthociyaM dhammANuTThANaM' ti / tao vinnAyatadocitteNa sammattapahANo paMcANubaio dinno gurUhi tesiM donhaM pi sAvagadhammo tti / tao vaMdiUNa bhayavaMtamaNAikkhaNIyaM pamoyarasamunvahaMto kareNumAruhiUNa patthio nayarabbhaMtaraM / / aha Agacchai rAyA devI ya kalAvaI niruyadehA / jAo paramANaMdo nara-nArINaM sayalanayare // 436 // maMgalatUraninAo uddAmo nahayale viyaMbhaMto / ugdhosai va payarDa mAhappamaho ! mahasaINaM // 437 // pecchAiyAo hacchaM racchAo dIhalolanettAhiM / payaDujjalarayaNAhiM ya ramaNIhiM va haTTasohAhi // 438 // daramaMDiyagaMDa-daraMjiyacchi-daraparihiyaMbaradharAhiM / darabaddhacihura-darapIyapANa-daranaddhahArAhiM // 439 / / avahatthiyaroivAlayAhiM avagaNiyaguruyaNabhayAhiM / paiDahacchA haccha ciya vahUhiM ghara-deulaTTAlA // 440 // 10 devIdasaNakouyamiliyANimisacchiramaNiruddhAsaM / jAyaM sahasA nayaraM visaTTakamalAyarAyAraM // 441 // kAo vi satosAo siyakusumaMjalijaleNa devIe / ayasamalaM pica dhoyaMti sIlaguNasaMthuiparAo // 442 // jaya jaya naMda mahAsai ! jIva ciraM jIvieNa amhaM pi / sirakayakaraMjalIo thuNaMti kAo vi tuTThAo // 443 // iya naiyarajaNANaMdaM jaNayaMtIe samaM piyayamAe / kayamaMgalasayalakkhaM rAyA niyamaMdiraM patto // 444 // AiTaM ca visiTuM vaddhAvaNayaM nariMdacaMdeNa / upphAliyasuya jammaM cArayaparimoyaNAIyaM // 445 // 15 maraNA nivo niyatto, miliyA devI, suo ya paDhamo tti / amayamayaM piva bhuvarNa jaNANa jAyaM diNe tammi // 446 tao-- dijaMtadeyaM pijjatapeyaM khajaMtakhajaM bhojaMtabhoja / vajaMtavajja kIraMtakajaM naccaMtanaTeM ghosaMtabhaTTa // 447 // uddAmasadaM bhannantabhadaM sAraMgabhoyaM tUraMtaloyaM / maMgalasAraM taMbolaphAraM tuTuMtahAraM raMjaMtadAraM // 448 / / kayasayalajaNaccheraM uvahasiyakuberariddhimuMderaM / dinnAvAriyasattaM vaddhAvaNayaM iya pavattaM / / 449 // 20 kiMca-- katthai naccanti naDA, katthai kycojkhujvaamnnyaa| katthaI vAravahUo, katthai kulbaaliyaaliio|| 450 // ula-gharaMgaNa-tiya-caukka-siMghADa-caccarAIsu / pecchaNayA'mAyajaNaM maiDahaM va puraM tayA jAyaM / / 451 // rAsehiM caccarIhiM ghoraNaghoseNa tAragIehiM / akkhittehiM surehiM vi kusumehiM pavarisiyaM tattha // 452 // evaM pamoyasAraM samaikate duvAlasAhammi / muhi-sayaNa-baMdhavehiM bAlassa paiTThiyaM nAmaM // 453 // 25 jaM esa punapatto jaNaNI-jaNayANa jIvaNaguNeNa / kalasasumiNeNa laddho tA bhannau punnakalaso tti // 454 // evaM muheNa kAle vaccaMte rAiNo sabhajjassa / deva-guru-bhattisAraM dhammassavaNaM kuNaMtassa // 455 // jAo visayavirAo ubhayANumaeNa tA duvehiM pi| paDiyannaM baMbhavayaM jAvajjIvaM gurusamIve // 456 // evaM ca tesiM pavittacittavittidharittIe gurunIravAhovaesapiJceNa sicaMtIe suddhavivegabIyappabhavo paviddho smmiNsnnkpppaayvo| vitthario pasama-saMvegAiguNasAha-ppasAhAhiM, parivArio deva-gurupUyaNa-vaMdaNa-sakAranirantara- 30 1 saGketa:-"pacchAiyAo ityatra hacchaM zIghram , netrANi- ca<Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 puhavIcaMdacarie paDhame saMkha - kalA vaIbhave [ 1.457 pallavehiM, apuTTho kusmuiduvvAeNa, akhaMDio saMkA-kaMkhAipahiyarviderhi, sugutto sAhujaNa sevAmahallajhellarIe / 'kusumAvasaro' tti puNo vi sitto gurUhiM suddhadesaNAsAMraNIe / kaI ? - jahiM jiNapUya jirNidabhatti jiNamahima hiyaru, jahiM pUijjai caupayAru jiNasaMghu guNAyaru; titthabhAvaNa jahiM mahatya paDaNIyanivAraNu, taM salahijjara jagi pahuttu muhasiddhihi kAraNu / tA dullaha pAvivi rAyasiri, caMcalu jANivi jIya dhaNu / sammattamahAguNasiddhiyari, titthapabhAvaNi karahi maNu // 457 tayaNaMtaraM ca patratto esa pabhAvaNAkusumappayANe / jahA - pavattei puvtrakayajiNAyayaNesu mahAmahimAo, uddhare saDiyapaDiyAI, kAraver3a auvvAI, gauravei sAhujaNaM, abhuddharei vihalie sAhammie, iyare vi karei karabhararahie, uvasAmei jiNasAsaNapaJcaNIe tti / tao parivAliUNa sAvagadhammaM rajjabharadhurAdhAraNapaJcalaM ca punakalasakumAraM viyANiUNa dhammajAgariyaM jAgaraMto ciMtiuM patratto 10 aho ! accaMtaduttaro saMsArasAyaro sArIra-mANasA NegadukkhalakkhApAro, taduttaraNe jiNappaNIyadhammo caiva jANavataM, na uNa labbhai esa viNA mANusattaM taM puNa dhammarahiyANa rayaNAyaroyara paDiyarayaNaM va sudullAhaM, tattha vi saM punnapunnabhAiNo cetra nisuNaMti sugurudhammakahaM, suNaMtANaM pi dulahaM virairayaNaM, jao dukaraM kAyarANa visayasaMgacayaNaM, ducchenA putta- kalatta niddhabaMdhusiNehapAsA, dunnivArA ya dhaNa-sayaNasaMgamAsA, dukkhakAraNaM ca savvameyaM, tA dhammacaraNameva seyaM, bandhaNabhUyaM ca rajjaM karei jIvaM narayagamaNasajjaM, tA paricayAmi eyaM, ujjemi niravajja seyaM ti / paribhAviNa eyaM, kAUNa ya nicchayaM caraNagahaNe / sAhai kalAvaIe, tIe vi satosamaha bhaNiyaM / 458 // '' visayasuhaM nissAraM jANiya jo kuNai gehanissAraM / so dUriyasaMsAraM pAvai nevvANasaM sAraM / / 459 // tahA--- 5 15 E 20 25 30 -- jojavaNaturaMga jANaM pitra jAi jIviyaM sAmi ! / tA kIrau turiyamiNaM bahuviggho caraNapariNAmo' // 460 // 'evamiNa' ti bhaNato ApucchiyasayalamaMti-sAmaMto / ahisiMcara varakumaraM rAyA rAyAhise eNaM // 461 // tao pAraddhA jiNamaMdiresu mahimA kAmaM magohAriNI, mArIvAraNapuvtrayaM ca vihiNA saMghassa pUyA kayA / dinaM dANamaNidiyaM bahuvihaM dINAiNaM pANiNaM, laDaM aTThadiNANi jAva raiyaM baMdhUNa sammANaNaM // 462 // vaddhAvio tAva nariMdacaMdo ujjANapAleNa paNAmapuvaM / devA''gao ajja jaNANa pujjo agaMgajeyA'miyateyasUrI 463 aha vasumainAho cAruromaMcarAho, sayalabalasamaggo loyarunbhantamaggo / caraNadharaNasajja muttikAmI sabhajjo, sugaisamaNukUlaM pAtrio sUrimUlaM // 464 // abhivaMdiUNa vihiNA vinnatto teNa muNivaro evaM / 'ruMdammi bhatrasamudde buDataM pAhi maM bhayavaM ! // 465 // " dehi lahu sAraphalayaM sayannahAraM alohasaMbaMdhaM / dikkhAnAvaM vibhayaM siyavaDasama hidviyamachi' // 466 // guruNA tritao bhaNiyaM 'juttamiNaM muNiyabhavasarUvANaM / ko nAma palittagihe dharei DajjhatamappANaM ? // 467 // pattaM ca tae naravaI ! phalamaulamimassa maNuyajammassa / acaMtadulaho jaM patto cArittapariNAmo // 468 // cAIsu tumaM paDhamo saMpai nIsesasaMgacAyAo / sUresu tumaM sUro iya dukkarasAhasarasAo' // 469 // 1 saMketa:-"jhallarIpa tivADayA (TayA )", "vRtiH " jeTi0 // 2 saMketa:- " sAraNIpa ti khala(? kulyayA )" / / 3 saMketaH"neSvANasaM sAraM ti nirvANasya zaM-sukhaM sAraM pradhAnam" // " 4 saGketa:- " dehi lahu sAraphalathaM ityatra [ nAvApakSe ] sArANi phalakAni yasyAm [ dIkSApakSe] sAraphalaM dadAti / [ nAvA0] saha karNadhAreNa, [ dIkSA 0] sakarNAn harati-raJjayati ca / [ nAvA0] na lohena, [vIkSA0] na lomena ca sambandho yasyAH / [ nAvA0] sitra (ta) paTena - siDanAnA paTena, [ dIkSA0] sitAmbarAcAryeNa ca yuktAm " // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ] saMkharAya - kalAvaNaM pavvajjAgahaNaM devalogagamaNaM ca / unavUhiUNa evaM ullasiyavimuddhacaraNakaraNiccho / pavtrAvio suguruNA vihiNA tricchaDusAreNa || 470 // tao rajjuvalaMbhavbhahiyaM pamoyasuhasAyaraM samogADho / jaikicca nicca nirao saMjAo saMkharAyarisI // 471 // kAlociyattattha kAlociyacaraNakaraNataliccho / kAlociyatavakammo kAlociyaujjayavihArI // 472 // dusamadosA jai vi hu tucchaM saMghayaNamavalamaMgaM pi / dulahAI vivittAiM saMjama jogAI khettAraM // 473 // viriyaM pi kAladosA na pahuppara dukkarAmu kiriyAsu / aiujjuyA sahAyA vi dullahA nicchiucchAhA // 474 // taha vi hu akajjavisae akaraNaniyamo imassa phuDamatthi / jayaNAvittipahAgo anAsago caraNarayaNassa ||475 || bhaNiyaM ca jayaNA u dhammajaNaNI, jayaNA dhammassa pAlaNI cetra / tavvuDhikarI jayaNA, egaMtasuhAtrahA jayaNA ||476|| jayA vaTTamANo jIvo sammatta-nANa caraNANaM / saddhAbohA sevaNabhAveNArAhao bhaNio || 477 // jIe bahuyayarA'sappavittiviNivittikAraNaM vatyuM / sijjhar3a ceTThAe jao sA jayaNA''NAe vitraimmi ||478 // kheta vihArAbhAve sahI saMthArayANa pariyatto / paDimA asAmatthe davvAiabhiggahAsevA / / 479 // esavisae asahU gurulAghavamAgamANusAreNa / nAUNa taNuM jAvai omagilANAdavatthAsu // 480 // vRttaM cAgame // iya pucaMdarAyarisicarie paDhamacArittalAbhavannaNaM paDhamabhavaggahaNaM samattaM // 1 // [ ganthAgram-925 ] 29 phAsuyaesaNiehiM phAyaohAsiehiM kI ehiM / pUIe mIsieNa ya AhAkammeNa jayaNAe // 481 // suvihiNAtrA vi vaTTamANo na bAhara caraNaM / bhaNio tayatthameva hi jamhA eso jiNidehiM // 482 // kAraNakathaM pi sammaM AloyaNa-niMdaNehiM gurumUle / seviyapAyacchito sohai eso mahAsatto // 483 // iya davvao amuddhaM pi bhAvao suddhacaraNamaNucariuM / aNasaNasamAhitto kAlaM kAUNa saMkhamuNI // 484 // uvavanno surasuMdarikaDakkhakiMkiyevicittamittille / sohammatilayabhUe paumavimANe suro juimaM // 485 // kAle vimalasIlA kalAvaI saMjaI vi taha caitra / kayadehapariccAyA devI tassetra saMjAyA // 486 // "diSyaMtuddAmateyaM sruvisayavisayAsAyasAyAvisAyaM, sAraM sAraMgahArAmararamaNimahAnaTTapehApayahaM / cintAsaMpattakAmaM mayapurimabhavaM bhAviyannonnanehaM sagge vutthaM susutthaM suramihuNamiNaM paMca pallotramAI || 487 || sabhAvasArANa muNINameyaM kiMcUNakiccANa vi saccaritaM / nevvANakappadumabIyabhUyaM kujoNivAraM muNiNo bhaNati // 488 tamhA asaggAhavivajjiehiM hoyavtramevaM caraNujaehiM / na dUsamAlaMbaNa tapparehiM pamAiyantraM munipuMgavehiM || 489 // 1 dosA puNa je bhaNati na dUsamAe caraNaM khuatthi / nisAmiyavvaM vayaNaM na tesiMpAtrAya tersi khalu daMsaNaM pi // 490 AraMbhiNo kAmaguNesu giddhA carittabhAruvvahaNe'samatthA / pecchanti sAhUNa asaMtadose guNe na saMte vi mahAtamaMghA // 491 sAvajjAraMbhamukkA tavacaraNarayA baMbhacerappahANA, sajjhAyajjhANasattA paramayamahaNA titthavitthArasArA / setA ttattaM kimavi guNakaraM kAraNeNAvavAyaM, cAritArAhagA bho ! muNivaravasabhA saMkhasAhu vva huMti // 492 // 1 saMketa:- " kiM kiyaM ti dhavalam" // 2 saMketa:- "divyaMtuddAma * ityatra suvizadena viSayAstrAdena yat sAtaM sukhaM tenAviSAdam / mataH - sammataH prAkanaH - agretanazca bhatro yasya tat tathA / iti prathamo bhavaH // 1 // " || For Private Personal Use Only 5 10 15 20 30 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [bIo kamalaseNa-guNaseNAbhavo] upa jiUNa suiraM sukayaphalaM sovasesatalleso / jaM suhaparaMparamimo saMpatto taM nisAmeha // 1 // asthi iha jambudIve dAhiNabharahaddhamajjhakhaMDammi / gAmA-''gara-pura-paTTaNarammo maNipiMgalo deso // 2 // maNaharavisayaggAmo maNobhirAmo tti sattidivasAmo / aisurasamuhAsAyaNasutthiyapurisitthisaMdoho // 3 // tattha sirIsAhiTTiyamahAvaNAlaMkiyaM bahiM aMto / poyaNapuraM visAlaM asthi mahAsAlakaliyaM pi // 4 // jaM ca jambuddIvaM pitra saMyAlavaNarayaNAyaraparigayaM, kailAsagirisiMga piva saisamunnayaparabalAhayaM, sujAyagaja-godhUmavallaraM pica pamuiyaviulacittakAsaya,pAusasarUvaM piva paloijjamANavicittasamuggayavIhiya, tahA pasAhiya mappAsAehiM pAsAehiM, TiviDikiyaM himagirikUDAgArehiM surAgArehi, ujjoiyaM phuraMtakaDaya-kuMDala-hAramaNIhi 10 ramaNIhi, bhUsiyaM mayaraddhayasarisehiM purisehi| ahavA saMkulaM muNivarehi va mahanvayadhaNehi, surehiM va aNamisaloyaNehi, asurehi va kaivacchalehi, panagiMdehi va mahAbhoehiM loehiM ti / tattha ya hotthA deriyAridaMtivittAsadittahariyakkho / baMdhavakumuyamayaMko rAyA sattuMjao vijaI // 5 // sUreNa vi jeNa jaNo na tAvio caMDakaranivAraNa / vitthAriyaM na thevaM pi udayapatteNa kamalavaNaM // 6 // nAeNa jaNo, vAraNa muhigaNo, pehieNa ramaNIo / paJcatthiNo payAvA baTuMti vase sayA jassa // 7 // tassa ya suvaMsajAyA jAyA dhaNulaTThiya ba guNajuttA / devI vasaMtaseNA aIvaiTThA varihA ya // 8 // piyamAhavi ba miyamahurabhAsiNI viNayalacchikulagehaM / lAyannanIrasariyA sIlAlaMkArasArA ya // 9 // tIe saddhi ranno niravajja rajamunjiyapayAvaM / pAlitassa suheNaM volINA vaccharA'Nege // 10 // tAva ya se devIe uyarasare punnanIrasaMpugne / suvisuddhasukayapakkho avayario saMkhamurahaMso // 11 // tatto chaNasasivayaNA suviNe kamalAyaraM paloittA / paDibuddhA pAhAuyavaramaMgalatUrasaheNa // 12 // 0 taM puNa pamoyaromaMcakaMcuciyataNa viyasiyacchI / sAhai paiNo, teNAvi puttanammo samAiTo // 13 // tao 'evaM deva-gurupAyANubhAveNaM' ti bahumanniUNa rAyavayaNaM gambhaM parivAlayaMtIe pAunbhUo devIe devagurupUyaNa-dINAidANadohalo / pUrio rAiNA / pasUyA ya uciyasamae vipphuraMtaphArateyaM punadisi ba divAyaraM sayalajaNANaMdayArayaM dArayaM ti / tAhe vaddhAvio sumuhAe dAsaceDIe raayaa| dAUNa ya tIe pAriosiyaM samAiTamaNeNa 1 'sAvazeSatallezaH" jeTi0 // 2 saMketa:-"maNaharetyAdau manoharo viSayANAM-bhogAnAM prAmaH-samUho yatra, manoharA viSayA prAmAzca yatra / saha tridivasAmyena vartate, svargasama ityarthaH / atisurasasudhAsvAdanena susthitaH, surebhyo'bhyadhikaH sazubhAsAdanaH sasukhAsAdano kA susthitazca, puruSa-strIsandoho yatra tat / zirISAdhiSThitamahAvanaH lakSmIdharAdhiSThitamahA''paNazca alaGkatam / [visAlaM ti] vigata(tAH) prAkAro vRkSA gRhavizeSAzca yatra tata; vistIrNa c| mahAsAletyatrApi tryarthaH sAlazabdaH // 3 saGketa:- [jambUdvIpapajhe sadAlavaNaratnAkareNa, [potanapurapakSe ] zobhanAlapanarata garaizca parigatam / [kailAzagirizRGgapakSe] satIcchA(za)yoH-gaurI-zivayoH munnayAH-harSaprApakAH prakRSTA balAhagA yatra, [potana.] sadaiva samunnatenApi parabalena ahatam / sujAtayava-godhUmakSetramitra, [kSetrapakSe pramuditavipulacitrakarSakam ], [ potana0] pramuditapakSikulAzcitrAH kAzayAzca-jalAzayA yatra / [prAvRTsvarUpapakSe pralokyamAnavicitra samudgatavrIhikam ; [potana0] pralokyamAnavicitrasampuTakA vIthayaH-haTTamArgA yatra / aprAsAdaiH alpA'sAtaizca, alpazabdo'bhAvavAcI / TiviDikkiyaM ti bhUSitam / [munivarapakSe] mahAvratAni dhanaM yeSAm , [lokapakSe] mahAvyayAni ca dhanAni yeSAm / [surapakSe] nimeSarahitalocanaiH, [loka.] matsyAkAralocanaizca / kaviH[asurapakSe] zukraH, [loka.] viddhAMsazca / bhogaH-[paJcagendrapakSe] sarpazarIram, [loka.] kAmazca" // 4 saGketa:-"dariya tti dRptAH, haryakSaH-kesarI" // 5 saGketa:-"sUra:-raviH vIrazca, karA:-razmayo rAjadeyAzca bhAgAH, kamalAnAM vanaM kramasya lavana ca" / / 6 "vAdenabhASaNena" jeTi0 // 7 saGketa:-"piyamAhavI kokilA" // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. 1-28] kamalaseNassa jammo kumArabhAvo vasaMtavaNNaNaM ca / mahAvaddhAvaNayaM / avi yadijjatamahAdANaM kayacArayamoyaNaM mahAbhogaM / sammANiyamuhivaggaM sayalajaNugghosiyA''sIsaM // 14 // mAse samaikate kamalAyarasumiNasUiyatteNa / ThaviyaM muyassa nAma naravaiNA kamalaseNo tti // 15 // paidiyahaM ca paviddho eso siyapakkharikkhanAho cha / ujjoiyakulagayaNo baMdhavacaMdujayANaMdo // 16 // patto kumArabhAvaM guNasaMpayajaNiyajaNacamukkAraM / punasukarahiM navaraM visayasuhaparammuho ahiyaM // 17 // na hasai na ceva rUsai na bhaNai pharusaM dayAluo'dINo / uvasamavibhUsiyaMgo muNi ba moNappio pAyaM // 18 // aviyaAliMgio ya savvaMgamesa dakkhinnapunnamittega / soDIrayApiyAe vasIko kammaNeNaM va // 19 // nIo jayammi khAI parokyAritavittivitteNa / dhammANurAyarAeNa raMjao jaNamaNapaiDINaM // 20 // puTTho khaNaM pi na dhuvaM maccharabhariehiM pAvacariehiM / abahIrieNa va daDhaM mukko mANeNa mANeNa / / 21 // 10 iya jaNiyajaNayacojja jovaNapattassa kamalaseNassa / taruNajagahiyayaharaNo vasaMtasamao samAyAo // 22 // sahayAramaMjarItomarehiM virahiyaurAI bhidaMto / pellaMto dAhiNapavaNapANiNA paDipahaM sisiraM // 23 // phulliyamalliyakaliyApayAsadaMtaM haisaMtasimaviviNo / sunvaMtasattalAmoyamattabhamaroliruyagIo // 24 // parahuyavahumahuroraillisavaNasaMbhariyavallahullAve / mucchijjate paMthe AsAsiMto malayamaruyA // 25 // tassA''gamaNe mammaNamahAbhaDo payaDaubhaDADovo / pahao sahassabANo ba bahujaNaM paMcavANo vi // 26 // 15 tao-- naTTho mANamahAbhaDo pai piyaM mANasiNINaM khaNA, AbaddhaMjaliNo kuNaMti paNaiM pANappiyANaM piyaa| dolAkeligayA piyA-piyayame gAyaMti pu-thIgagA, pAyaM cacarisasalAsalasi jAyaM mahomaMDalaM // 27 // kiMcaselA puMlphiyasimbalIghaNavaNA phullappalAsA rasA, rattAsoyavaNAruNA uvavaNA rattuppalillA sraa| soNa'cchAyaNamANavA ya nagarovaMtA samaMtA tao, jAyaM rAyamaya va sababhuvaNaM nUNaM vasantAgame // 28 // evaM ramaNIyaramaNIe mahumAse siMgArAbhirAmarAmANugaesu naMdaNAivaNesu, kIlantaesu nayarajuvANaesu, mittapatthaNAkaraNamettapaoyaNo gao vasantakIlAvaloyaNakae naMdaNavaNaM kumAro / nirUviyaM pecchaNayAi / nisanno egattha punnAgavIhiyAe / kIlAbAulayAe gayA se vayaMsayA annattha / etthantare suo NeNa kassai rukkhantariyassa 'aho! anAyagaM bhuvaNaM' ti sdo| tao 'kahaM puNa tAe vijayavante aNAhaM bhuvaNaM ? ti amarisavasuggIriyakaravAlo 25 gao dUraM, na ya koi sacavio / niyattiukAmeNa puNo vi suyaM taM ceka, taheva pahAvio, na ya koi dittttho| saviyakkeNa puNo taM ceva nisuyaM, turiyayarapahAvieNa diTThA nAidUradevaule pavisamANI egA ramaNI / 'eyAe esa sado, tA kimeyaM ? ti pucchiukAmo gao devauladuvAraM kumAro / 'na dIsai' ti paviThTho tayambhaMtaraM / tAva ya samuppaiyaM devaulaM nahaMgaNe, payarTa vegeNa / 'kimeyaM ? ti vimhi kumAro / patto muhuttametteNa dUradesaM / tAhe ThiyaM tamegattha visiTTapAsAyarUveNa / 1 saGketa:-"caMdujjayANaM(jayaM) ti kumudAnA( kumuda )m" / "bAndhava etra caMdojayANi-kumudAni teSAmAnandakRt" khaMraTi / 'caMdujjuyA bhrA0vinA // 2 "vakSANAm" jeTi0 // 3 saGketa:-"hasaMtasima tti hasatsarvavipinaH" / hasaMtasamavi khaMI bhrA0 // - 4 "sattalaH-puSpavizeSaH, sattalA:-latAvizeSAH navamAlikA ityarthaH" jeTi0 // 5 saGketa:-"uri( ora )li ti kUjitazabdaH" / "madhuradhvaniH' jeTi* // 6 saGketaH-"mammaNa tti manmathaH" // 7 samaM bhAvamo mA0 // 20 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa- guNaseNAbhave [ 2.29 etyaMtare nimgayA kecchantarAo puvvadiTThavilayA / pahaTTamuhapaMkayAe 'sAgayaM' ti bhaNaMtIe tIe dinnamAsaNaM kumArassa / so vi sakougo uvavisiUNa bhaNiyAio, 'bhadde ! kA tumaM ? kiM ceyamiMdiyAlaM ? kahaM vA anAyagaM bhuvaNaM ?' ti / tIe bhaNiyaM "jIse natthi nAho tIse bhuvaNaM pi anAhaM cetra, iMdiyAlaM puNa nAhanimittameva, jaM puNa are ' kA tumaM ?' eyaM na juttaM / jao bhaNiyaM - sariyANa nariMdANaM risINa kamalANa kAmiNINaM ca / pucchanti uggamaM je kusalatta kerisa tesiM? // 29 // taha vi phuDaM tuha sIsai aMgasirI nAma poDhavilayA haM / bahusupurisaparibhuttA saMpai vaTTAmi ya aNAhA // 30 // taM dINa vacchalo kira parovayArI mahANubhAvo si / tA hosu majjha nAho jeNa saNAhaM jayaM muNimo " // 31 // tao "paranArIbhoiNo supurisA yati na ghaDai eyaM, hoyavvamettha kAraNeNa tahA vi evamevociyaM vatuM "ti saviyakeNa bhaNiyaM kumAreNa "suMdari ! nAhaM paranArINa nAhattaM karomi, jao garahio supurisANaM parakalattasaMgo / 10 bhaNiyaM ca 32 15 mailai vimalaM pi kulaM, hIlijjai pAgaeNa vi jaNeNa / paDai durante narae puriso paranArisaMgeNa // 32 // ucca capi paranAriM pariharanti sappurisA / sevaMti sArameya va niMdiyA je durAyArA // 33 // te dINavacchalA iha mahANubhAvA parovayAsparA / je appaNo parassa ya pAtrAyAraM nivAriti // 34 // pAlana-posaNamettaM karemi dINANa nAhayaM ahayaM / paradArapasaMgaM puNa pANaccAe vi na karemi " // 35 // evaM vottUNa 'jao tumameriso ao ceva mama maNaM harasi' tti bhagamANiM tamavahIriUNa 'alameyAe saha saMlAveNa' tti bhAviMto dutti niggao kumArI pAsAyAo / tthantare 're ! sArameDa vva sumnagehe pavisiUNa kattha patthio si ?, ThAhi mama sammuho jai suhaDavAyamuvvahasi' ti bhaNanteNa nisiyataravAridhAriNA hakio ekkeNa puriseNa / tao paMcANaNo vva valiUNa patto tayamgao bhaNiuM ca pavatto 'kiM re ! tumaM kesariNo sacchaMdacAraM vAresi ?' / teNa bhaNiyaM 'saccaM paMcANaNo si jai 20 sahasi mama pahAraM ' / tao raiDiyaM vAmaMgamuggIriyakhaggeNa kumAreNa / teNAvi khaMdhamoDiUNa saMlattaM 'tA paharAhi tAva paDhamaM' / kumAreNa bhaNiyaM 'nAhamapaharantesu paharAmi tA tumaM tAva paharesu' / evaM cAcaliyasattaM taM pAsitA bhaNiyamiyareNa "jao evaM sattasAlI tumamao ceva bhuMjihisi aMgasiriM pi, tA khamiyAM mahANubhAveNa jaM mae sakajjaloluyayAe jaNayANaM vioio, jaM ca sattaparicchAkae kayathI-purisarUveNa vippalaMbhio si / ahaM khu caMpAhivaiNo sabhejjhakArI devo bhavaMtamaMgadesalacchIe sAmiyaM kAumicchAmi, tA 25 na cittakkheo kAyavvo" / tti vottUNa tirohio lahuM tiyaso tti / kumAro vi taM purisa-pAsAyAi apecchaM to trinAyaaMgasirinAmattho muTTha vimhio 'saccaM bahusupurisaparibhruttA esa' tti jAyanicchao aNukUlasauNavisesasamullAsiyamANaso patto evaM mahAsaraM / jaM nahaMgaNaM piva saMcairaMtarAyahaMsaM, dhammacariyaM piva riyAliyAsaMgasohiyaM, girisiharaM piva saMcaraMtabahulahariulaM, raNaMgaNaM pitra payaDacakkavAya 1 " apavarakamadhyAt" jeTi0 // 2 caTThI-cATa iti lokabhASAyAm // 3 "utkSiptam" jeTi0 // 4 " [nabho'GgaNapakSe] sazvaracandraravim" jeTi0 // 5 " saGketa:- "hariyAliyAsaMgasohiyamityAdau [ dhArmikaca ritapakSe] itAlIkaM (keH ) asate: - niHsaGgairyatibhiH saha sauhRdam [mahAsaraHpakSe] hariyAli [ yA ] - dUrvA, yadvA harINAM dardurANAM taTavanamarkaTAnAM vA AlikA-paMktiH tarasaGgena zobhitam / [ girizikharapakSe ] savaranti bahulAni harikulAni, [ mahAsaraHpakSe ] bahUni laharikulAni ca yatra / [ raNAGgaNapakSe ] prakaTAzvakrapAtAH zaravaNAni zarAva yeSAmarINAM ve savarantyasmin ; [ mahAsaraH pakSe ] prakaTAzcakravAkAH taTeSu zaravaNAni zasa ( rA ) risamvarazva yava ( tra ), yadvA saravaNA:- sakUjanA iti . For Private Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAvahariyassa kamalasegassa caMpAhivai-tammaMtIhiM saMlAvo caMpApurippaveso ya / 33 saravaNasarA risaMcaraM, pahANapaTTaNaM piva sassirIyamahAvaNarAirAiyaM, mahAdhaNavaimaMdiraM va bahulakSaNovasohiya, taruNavahuvayaNaM piva varAharamaNiTiviDikkiyaM ti / taM noDayaM va rammaM daTTuM saha sArasehiM visarahiM / kougamettanimitta majjaNakajega oyario // 36 // iMdidiraniyarAraddhasuddhasaMgIyasohiyaM suiraM / vellaMtakamalakarakamaliNIvahU vihiyavaranarTa // 37 // kAuM majjaNakIlaM hiyaicchiyamucchalaMtakallolaM / egAgI gaMdhago vba niggao nibbho tatto // 38 // 5 paNao ya paNayaniuNaM purao uvaNIyapavaraturaeNa / 'iha sAmi ! samAruhasu' tti suttiNA keNai nareNa // 39 // bhaNio kumareNa imo 'ko si tumaM ? kattha kiM nimitta meM / icchasi neu suMdara!?' paDivuttaM tAva teNAvi // 40 // 'asthi io nAidre naMdaNavaNe kIlAnimittamAgao caMpAhibaI guNase go nAma raayaa| tayAesayArI ahaM / tadaMtiyaM ca gaMtavvaM / kaja puNa tatthagaehiM devANuppirahiM nAyavyaM, jANAmi puNa parovayAravasaNI daDhaM so bhaTTArao' tti / tao ArUDho kumAro patto nAgavallIlayAjAlAliMgiyasavyaMgassA'soyapAyavassa heTThA nividvassa rAiNo 10 purao / paNamaMto ya nivArio rAiNA didvisanAe / tao 'kimayaM ?' ti saviyako dolAyaMtakannakuMDaleNa seyabiMdumuttAhalajAlAlaMkiyabhAlabadveNa maMtivayaNanibaddhadidriNA khalaMtakkharamAlatto ya, kahaM ? 'su..su..suyaNa ! pu.pucchAmo ka..ka..katto esi ? ki.ki..kimegAgI ? / ___ ku..ku..kusalaM tu..tu..tumhaM ? sa.sa.sA--sA-sAgayaM muha // 41 // kumAro vi tassa rUbalAyannanirikkhaNakkhittacitto 'kahameyArisarUvo vi jIhAjaDatteNa dUsio ? kiM vA 15 paNAmaM vArei ?' ti cintayanto jAva ciTThai tAva bhaNiyaM maivadgamaMtiNA 'deva ! cira'mhaM vaTTai, parissaMtA ya tubbhe pAhuNagarAyaputto vi, tA pavisAmo tAva nayariM, duhA vi sAhissai icchiyaM sacamesa devassa'tti / tao 'evaM houtti avvattamullavaMto ArUDho turaMgamaM rAyA, patthio ya advacchipecchiehiM puNo puNo kumaarmvycchNto| kumAro vi kayappaNAmeNa maMtiNA''rovio niyarahabaraM, bhaNio ya "mA kuNasu cittakheyaM kumAra ! 'paradesamAgao mi' ti| viyaraMto khalu sUro karei bhuvaNassa uvayAraM // 42 // - 20 tahAjattha'tthamei taraNI taM jagayavidvattayaM vaNaM hariNo / niya-paradesaviyappo hoi phuDaM maMdasattANaM" // 43 // kumAreNa bhaNiyaM pajalio vi payAma hiyae kheyAnalo aimahato / vijjhAi suyaNamuhamehamukkavayaNabudhArAhiM / / 44 // tahA suyaNo saralo viuso parovayArI guNANurAgI y| jattha jaNo uciyanna vasai viesosa ki hoi ? // 45 // emAiniuNAlAvehiM maMtiNo maNamavaharaMto pAraddho pavisiuM caMpAuri kumaaro| pecchai ya taM laMkAuriM va paimuiyaviyaraMtapugnajaNaM, alayAuriM va gijjantadhaNayaguNanivahaM, amarAvaI va supacalacchIpaDahacchaM, mAhesarakulaM va zarArINAM vizeSaNam / mahatyazca tAH [pradhAnapattanapakSe ] ApaNarAjayaH, [mahAsaraHpakSe] vanarAjayazca / [mahAdhanapatimandirapakSe] bahulAzca te kSaNAzca [kSaNAH-utsavAH]. [mahAsaraHpakSe] bahRyazca tA lakSaNAzca-sArasyaH / [taruNivadhuvadanapakSe] varA'dharamaNiH, [mahAsaraHpakSe] varAdha(ha)ramaNyazca // 1 "[raNAGgaNapakSe] rakSaNAH- uSTrAH zarAH-bANAsteH saha ye vartante te ca te'rayazca saravaNa-zarArayaH" khaMTi0 // 2 saGketa:"vizadaH sase( rasaiH) kRtyA nATakamiva [ ? sahasA dRSTvA ], [mahAsaraHpakSe] sArasaiH saha vInAM-pakSiNAM zataiH ramyaM ca" // 3"iti sUktinA" jetti0|| 4 saGketa:-"sAdhayiSyati-kathayiSyati kariSyati ca" // 5 saGketa:-"pamui0 ityAdau [lakApurIpakSe] puNyajanAHrAkSasAH, (campApurIpakSe] puNyavajjanAzca / [alakApurIpakSe] dhanadaH-kuberaH, campA0] tyAginazca [dhanadAtAra ityarthaH / [amarAvatIpakSe] suparvANaH-devAH, [cammA0] zobhanaparvANi ca / paDahaccha ti paripUrNam / [mAhezvarakulapakSe] bahumaNDito dhavalaH-zuklo haraH, dhavalo vA-vRSabho harazca yena campA.-bahumaNDitadhavalagRham ] / [daridramandirapakSe] vigatahAraramaNIkam , [campA0] devakulaica ramaNIyam" // . pu. 5 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 25 34 puhavIcaMdacarie bIe kamala seNa- guNaseNAbhave bahuppasAhiyadhavalaharaM, daridamaMdiraM va vihAraramaNIyaM ti / 46 // bahuko kaliyaM pecchato taM puriM kamalasego / niyamaMdirammi ramme maivaddhaNamaMtiNA nIo // sammANa - goravaghaNaM kayamajjaNa bhoyaNAiuvayAro / suhasayaNagao puNaravi saMlatto evamegaMte // 47 // 'cintAnalapajjaliyaM nivvaviyamauccavArivAheNa / aNahAsaeNa tumae hiyayaM amhArisANa'jja // 48 // salahijjara jiyaloe jammo caMdaNadumassa egassa / Dajjhatassa vi dhUmo parovayArakkhamo jassa // 49 // upapattI surANaM mahaddumANaM va jIvalogammi / utrayArakae vihiNA nUNa kayA saiuNavaggassa / / 50 / / tA paDivajjasu vaijjaM rajjaM niravajjamaMgadesassa / pUrehi amha pahuNo magora he savvA dhIreM !' // 51 // : taM bhaNai varakumAro dasaNAvali kiraNadhavalauDauDo / 'rAyammi vijjamANe maggijjava kiM nitro abho ? // 52 // kesiyA vA suMdara ! maNorahA tumha sAmisAlassa ? | sAhijjau paramattho mahantamiyamabbhuyaM majjha' // 53 // maMtI vi 'jahA ANavesi' tti bhaNittA sAhiuM payatto [ 2.46 AsIha puravarI dariyAriMgaiiMdakesarikisoro / naranAho sirikeU sUro sUro iva payAvI // 54 // lAyannanIrasariyA guNamaNibhariyA kalaMkakulavariyA / ghaNadantIriNakaMtI devI tassa'tthi vijayaMtI // 55 // suparasImaMtaM visayaggAmovasohiyaM suhayaM / taM varaghariNi dharaNiM va bhuMjamANassa se rabho // 56 // art narehille' 'ko hio sutthio daDhaM ettha ?' / eva pavattA vattA, battA kaiyA vi atthANe // 57 // bhaNiyaM bhaDe kei 'aggamaNI sutthiyANamiha nayare / varainbhasuo dhImaM dhaNiyaM vijayaMdharo nAmaM // 58 // jassa dhaNaM dhaNayassa va, mayaNassa va jaNavimohaNaM rUvaM / vinANaM vibuhANaMdadAyayaM devaguruNo vtra / / 59 / / taha varaghariNicaukaM pahasiyasura-khayarinArisuMderaM / jassA''NA saMpAyaNaparaNaM pulae muhakamalaM // 60 // bhaNiyamavareNa tatto 'vaNiyavahUvannavAyakaraNeNa / mA sura- khayara - narIsaradaiyAo hIlasu alajja !' // 61 // iyareNa puNo bhaNiyaM kA hIlA ? ettha bannao ko vA ? / bhaNiyaM sarUtrameyaM supasiddhaM savvanayarIe / / 62 // devA devayANa kuNati ovAiyAI jubaIo / tArisarUvassa kae, tavvihadAra'sthiNo taruNA // 63 // viniNIo savtrAo vigayarUvagavtrAo / cakamiyaM laliyaM jaMpiyaM ca tAsiM satosAo' // 64 // evaM bahuppayAraM soUNamaItra vannayaM tAsi / bhaviyantrayAnioyA rAyA rAyAuro jAo // 65 // avi ya na tahA diTThasarUve rajjati jaNA jaNe guNaDDhe tri / jaha nimguNe tri paravayaNavannie, jayaThiI esA // 66 // jao huMto vi dhammabuddhI ahammabuddhI khaNeNa so jAo / kassa va vivarIyattaM na hoi mayaNeNa mUDhassa 1 // 67 // egatto kulamamalaM mailijjai, amnao dahai mayaNo / duttaDi vagghantarasaMThio v duhio ao jAo // 68 // kuviyappalahariharantaeNa cintImahannavucchaMge / AsAsadIvabhUo laddho teNerisauvAo // 69 // 'paccAiya paurajaNaM dosaM uppAiUNa se vaNiNo / ginhAmi balA tAo, na homi garihAriho jeNa' // 70 // 1 saGketa:- " na vidyate [? adhaH- pApaH ] Azrayo yasya tena, anaghAzayena ca // 2 saGketa:- "sauNa ti pakSiNaH, saguNAzca" // 3 "zreSTham " jeTi0 // 4 vIra ! je0 // 5 'gayaMda saM2 // 6 saGketa:- "iriNaM - suvarNam" / "iriNakaMtI iriNaM- kanakam, kanakavat kAntiH" jeTi0 // 7 saGketa:- [gRhiNIpakSe] sImantam, [ghara NipakSe] sImAntazca, [ dharaNi0 ] viSayAH - dezAH grAmAH - prasiddhAH, [gRhiNI * ] viSayagrAmazca - bhogasamUhaH, [ dharaNi0] suturaGgA, [gRhiNI *] sukhadA ca" // 8 " zobhAvati" jeTi0 khaM1Ti0 khaMraTi0 // 92 // 10 " cintAmahArNavotsane AzvAsadvIpabhUtaH " jeTi0 // For Private Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 . 98] maivaraNamaMtisiTThasirikeuvittaMte viNayaMdharassovari kavaDadosArovaNaM tabbhajANamaMteurachuhaNaM c| 35 iya nicchiUNa pacchannameva bhaNio purohio teNa / 'viNayaMdhareNa saddhiM kuNa mettiM kavaDaneheNa // 71 // tatto vi bhujjakhaMDe evaM gAhaM lahuM lihAvittA / pacchannameva majjhaM uvaNehi ajANio teNa // 72 // sA puNapesayacchi ! raiviyakkhaNi ! ajamabhavvassa tuha vibhaoe me| sA rAI caujAmA jAmasahassaM va volINA // 73 // baDaeNa taheca kae ranA paurANa pesiyaM bhujaM / 'kira devigaMdhapuDae pahiyaM viNayaMdhareNeyaM // 74 // tA bho ! licIparicchaM kAUNa viNicchayaM kahaha majjha / mA pacchA vi bhaNIhaha ajuttameyaM kayaM ranA' // 75 // tehiM vi 'na huti duddhe pUyarayA taha vi sAsaNaM pahuNo / kAyavyaM' ti bhaNaM tehiM liviparicchA kayA hatthaM // 76 / / dachu livIsaMvAyaM bhaNiyaM paurehiM suThTha savisAyaM / "atthi livIsaMvAo, na ya ghaDai imaM tu eyaao|| 77 // avi ya jo carai maNabhirAme dakkhArAme suhaM vigayasako / so kaMTaiyasarIre karI karIre kahaM ramai ? // 78 // annaM ca jo ciTThai goTThIe muhuttamettaM pi tassa dhannassa / vaMjulasaMgeNa visaM va pannago muyai so pAvaM // 79 // tA paribhAvau devo sammaM paramatthamettha vatthummi / aghaDantayaM pi ghaDiyaM eyaM pimuNeNa keNAvi // 8 // sacchaM pi phaliharayaNaM uvahANavasA kalijjae kAlaM / iya khalakholAo khalu khaliyaM akkhalikcariyassa" // 81 iya japate paure paDiyAre kuMjaro va agnnito| viyaliyamerAlANo pakao asamaMjasaM rAyA // 82 // 13 pabhaNai purise 're re ! ANeha balA vi tassa jAyAo / muddeha maMdiraM lahu niddhADiya pariyaNaM dUraM / / 83 // tubbhe puNa nAyarayA ! viruddhayArimmi paikkhavAillA / taM kAraveha suddhiM mama purao jeNa muMcAmi' // 84 // evaM te pharusagiraM paurA paurA khaNeNa vimuhaa''saa| kivaNeNa maggaNA iva gehAo dhADiyA rnaa||85|| etthaMtarammi tAo vigayaMvarabhAriyAo cauro vi / chivaNabhayAo purao ThiyAo pattINa pttaao||86|| daTTaNa tANa rUvaM appaDirUvaM paciMtio raayaa| 'sacaM na saMti amarAlae vi evaM vihabahUo / / 87 / / 20 aNUkUlo majjha vihI nUNaM jaM kira suyAo ditttthaao| pattAoM ya gihaM me eyAo amayakUvIo / / 88 // kaha nAma puNa imAo navaneharaseNa pulaiyaMgIo / laggissaMti sayaM me kaMThe ukaMThiyamaNAo // 89 // bhujaMtIo vi balA na mayaNarasakAraNaM jao iMti / tayabhAve kimiha muhaM jAyai mayaramaNiramaNe va ? // 90 // ahavA sahemi kAlaM pariNAme sijjhihI imaM savvaM / bhukkhiyavaseNa pacaMti uMbarA, neha kaiyA vi' // 91 / / iya ciMtireNa turiyaM tAo aMteurammi khittAo / sayaNAsaNAi savvaM davAviyaM caMgabhogaMgaM / / 92 // 25 taM puNa visaM va gaNiuM tAo guruduhadavaggitaviyAo / upaviTThAo dharaNIyalammi suddhammi suddhAo // 13 // bhaNiyAo ya saviNayaM rAyaniuttAhiM cADajuttAhi / ceDIhiM niuNamevaM 'devIo ! muyaha uvvevaM // 94 // phaliyaM tumhANa phuDaM punajjiyapugnapAyaveNa'jja / je esa amha sAmI vaTTai accaMtamaNukUlo // 95 // jassa pasajjai eso tassa hu ciMtAmaNi vva suhaheU / ruTTho jamo na jIyaMtakArao hoi niyameNa // 96 // tA eyassa pasAyA bhuMjaha bhoe'vaijhiyavisAyA / muMcaha maNasaMtAvaM, kuNaha kayatthaM juvaibhAvaM' / / 97 // 30 iya jaMpiraceDIo bhaNiyAo suTTha niThuramimAhiM / 'uvvevayareNa halA ! alAhi halabolakaraNeNaM // 98 // 1 pasiyacchi je. khaM2 // 2 "vaMjula:-azokavRkSaH" jetti0|| 3 "upAdhivazAt" jeTi0 // 4 "khalaH-durjanaH sa eva khololaghustuccha iti yAvat tasmAt" kharaTi* jeTi0 // 5 "pakSapAtinaH" jeTi* // 6 "padAtInAm" jeTi0 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 99jaha ruTTho jIyaMtaM karei tA sucha suMdaro esa / akhaliyasIlANa jao jaNayai maraNaM pi suhameva // 99 // karimarigahaNeNa paritthiyAo bhujaMti neha bhillA vi / laMghiyakulamajjAo tao vi ahamo imo jAo' // 100 iccAivayaNanibhacchiyAhiM ceDIhiM sAhiyaM rano / 'uciDai na vako kaha vi deva ! phalihAmalasilAmu // 101 nAUNa nicchayaM naravaI vi ciMtAuro daDhaM jaao| tattapuliNammi mINo na na hu raiM lahai sayaNIe // 102 5 avi ya suyai muhaM gayarAo ghaNakaMTayasaMgae vi sayaNIe / rAgI u haMsatUlIgao vi nidaM na pAvei // 103 // ciMtaggisaMpalitto rayaNi saMvaccharovamaM gamiuM / kayasiMgAro sUrodayammi tAsiM gao pAsaM // 104 // abbhuTio na tAhi, tuccha pi niyacchio na ya tahA vi| IsarasiriM va roro va pecchiuM tANa so ruvaM // 105 // aha pecchai saghAo huyavahajAlolikavilakesAo / aicibbiranAsAo jaracIvaramaliNavesAo // 106 // 10 majAraloyaNAo daMturalaMbohavaMkavayaNAo / parigaliyajovaNAo tucchaMgulipANi-calaNAo // 107 // aisayabIbhacchAo rAgINa vi rAgaharaNadacchAo / daThThaNa tA nariMdo ciMtai dhaNiyaM nirANaMdo // 108 // 'ki esa diTibaMdho maimoho suviNayaM va pecchAmi ? / kiM vA divapaogo ? kiM vA pAvappabhAvo me ? // 109 haMho ! mahantameyaM accheramadiTThanisuyamettAhe / kattha gayaM eyAsiM khaNeNa taM tArisaM rUvaM? // 110 // aha jANiyavuttA.sahasA tatthA''gayA mahAevI / pAyaDiyapemakovA payaMpiuM cevamAraddhA // 111 // 15 'haddhI aNajja ! rajjasi vilINa-hINAsu erisitthIsuH / amuNiyapattaviseso avaganasi rAyaduhiyAo // 112 // na kalesi kulakalaMka, virajjamANaM jaNaM na lakkhesi / evaM nimmajjAo kaha ThAvasi parajaNe meraM? // 113 // evaM bahuppayAraM uvaladdho patthivo piyayamAe / lajjoNao visajjai sajjo vinnyNdhrpiyaao||114 // . daTuM visajjiyANaM rUvaM sAhAviyaM puNo tAsi / kAraNajinnAsAe ciTThai ciMtAuro niccaM // 115 // AyaniyamanadiNe sUrI sabhANasaMpayAnilao / nayarujANe ramme osario sUraseNo tti // 116 // . calio pamoyakalio sapaurabhicco to purInAho / uvaviThTho ya muhiTTho tayaMtie vaMdaNApuvvaM // 117 // pAraddhA ya bhayavayA dhammakahA mohakaMdanidalaNI / laddhAvasareNa tao pucchiyameyaM puhaipahuNA // 118 // 'bhayavaM ! kiM kayamasamaM sukayaM viNayaMdhareNa putrabhave / jaM vijiyasuravahUo kaMtAo NeNa pattAo? // 119 // katto vA sukayAo eyAsiM rUvamerisamapuvvaM ? / keNa paogeNa tayA virUvayA dutti saMjAyA ? // 120 // iya naravANA puDhe paurA vigayaMdharo saha piyAhiM / savve sakouyamaNA guruvayaNamuvaTThiyA souM // 121 // 25 aha suraduMduhighoso parisAyaNajaNiyavahalaparioso / vajjarai parahiesI jahaTThiyaM kevalimahesI // 122 // AsIha bharahavAse gayasIse puravarammi supayAse / rAyA viyAradhavalo rajadhurAvahaNadhuradhavalo / / 123 // tassa varo veyAlI udAracitto dayAiguNasAlI / sayayaM parovayArI Asi daDhaM pAvaparihArI // 124 // so puNa udArayAe nicaM asaNAiyaM maNunaM pi / vissANiUNa kassai uviyaM uvabhuttavaM niyamA // 125 // aha anmadiNe diTTo osappiNinavamajiNavaro teNa / biMdujANe paDimAe saMThio meruthiramuttI / / 126 // 30 daTTaNa tassa rUvaM uvasamalacchi ca cAru tavacariyaM / asamappamoyavasao paDhiumiNaM so samArado // 127 // 'bappu suMdara aMgavinAsu, kaTari]! maNahara teyasiri kaTari kaTari!lAyannu vayaNaha~, ai! uvasamu loyaNaha~ aiya aiya bali dhmmcrnnheN| 1 "baMdiNI" khaM1Ti* // 2 "zIghram" jeTi* // 3 tidujANe bhrA0 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 150] viNayaMdharabhajANaM akkhohasIlayA sUrasegasUridesaNAe viNayaMdhara-tabbhajANaM puvvabhavavaNNaNaM ca / 37 karahu re ! neyaNai~ raMkaMdhaNi, ajahu anju suseu / vali vali joyahuM cojakaru, ihu paramappA deu' // 128 // iya ullasaMtasaddho thouM sAmanabhattirAeNa / bahumANamubahaMto jiNammi eso gihaM patto // 129 // kusalANubaMdhikammodaeNa aha tassa bhoyaNAvasare / patto tiloyanAho bhikkhaTThA gihaduvArammi // 130 // . taM pecchiUNa baMdI ANaMdarasuddhamAyasavvaMgo / paDilAbhei jiNiMdaM parivesiya kAmaguNieNa // 131 // ciMtai ya 'ahaM dhanno sahalaM me jamma-jIviyaM ajja / jaM bhayavaM dANamiNa paDicchae pANipuDaeNa' // 132 // 5 etyaMtarammi gayaNe ucchalio devaduMduhininAo / ghosiMti 'aho dANaM ! aho mahAdANa'mii vivuhA // 133 // jaNajaNiyamahaccheraM gaMdhodaya-pupphavarisaNaM jAya / ukkosA vasuhArA paDiyA ya gharaMgaNe sahasA // 134 // avi yanara-naravai-asura-surA baMdittaM baMdiNo vi se pattA / kiM vA supattadANA jAyai aJcabbhuyaM na jae ? // 135 // iya payaDaM mAhappaM pecchaMto suddhadANadhammassa / bhettUNa kammagaMThiM IsaNasaDDho imo jaao|| 136 // 10 viNioiUNa vittaM pavittapattesu dUriyadurAso / caiUga pUidehaM patto paDhamaM amaragehaM // 137 // bhottaNa ciraM bhoe surasuMdarivisaravaDDhiyAmoe / caviumamarAlayAo eso viNayaMdharo jAo // 138 // jAo jahatthanAmo imeNa jAeNe rayagasAribho / jaNaNI vi hu punajasA punnajasA ceva saMpannA // 139 / / rUvaM kalAkalAvo lacchI kittI kalaMkanimmukkA / aMteuraM sutAraM sabbaM dANassa phalameyaM // 140 // avi yadANaM punnatarussa mUlamaNahaM pAvA'himaMtakkharaM, dAlidumakaMdalIvaNadavo dohaggarogosahaM / / sovANaM gurusaggaselacaDaNe mokkhassa maggo varo, tA dAyavvamiNa jiNuttavihiNA patte supatte sayA // 14 // vigayadharapubdhakayaM sihaM naranAha ! tumha saMkhittaM / saMpai suNa egaggo vuttaMtaM eyagharaNINa // 142 // atthi kalAvikulaDDhaM kaivisaravirAyamANaghaNasAlaM / sAeyapuraM girikANaNaM va sacchaMdarAyasuyaM // 143 // tattha ya haiya-gayanAho unnAmiyakesaro aikarAlo / vipphuriyaporuso kesari ca narakesarI rAyA // 144 // 20 kamalA iva kamalakarA tassa piyA kamalasuMdarI devI / raisuMdarI ya duhiyA rai vya rUveNa supasiddhA // 145 // aha buddhi-riddhi-suisaMpayAhi guruNdhnny-thersaahuNlyaa| maMti-mahenbha-purohA saMti pasiddhA tahiM nayare // 146 // siridatta-sumitta-sughosanAmayA bahumayA mhiiphunno| rayaNAyara va te uNa niyaniyameraM na laMghaMti // 147 // tersi lakkhaNa-lacchI-laliyAghariNINa kucchikhANIsu / uppannamaNagdheyaM kannArayaNattiyaM asthi // 148 // tA buddhi-riddhi-guNapubasuMdarInAmadheyapayaDAo / uvahasiyasuravahUo tinni vi lAyana-rUvehiM / / 149 // 25 ginhaMtINa kalAo tAsiM egattha lehasAlAe / raisuMdarIe saddhiM jAyA pII samaguNANaM // 150 // 1 nayaNa khaM1 vinA / / 2 saMketa:-"raMkadhaNi tti raGkadhANiH" / "raGkatRptiH" jeTi. // 3 pahu kha2 bhrA0 // 4 "paripUrNa" jeTi0 // 5 "arddhatrayodazakoTirUpA" jeTi0 // 6 saMketa:-"asthi kalAvItyAdau [girikAnanapakSe] kalApina:-mayUrAH [sAketapurapakSe] kalAvidazca / [sAketa0] kovidAH, [giri0] kava(pa)yazca / [giri0] zAlA:-vRkSAH, [sAketa.] zAlAzca-gRhANi / [giri.] rAjazukAH, [sAketa0] rAjasutAzca" // 7 saMketa:-"[kesaripakSe] hatA gajanAthA yena, [rAjapakSe] haya-gajAnAM nAthazca / [kesari0] udbhaTIkRtakesarasaTaH, [rAjapakSe] unnAmitAH-atisamRddhIkRtA ISadIzvarA yena / [ke.] karAla:-bhISaNa', [rA0] manojJazca" // 8 saMketa:-kamalApakSe] kamalakara (rA), [rAjJIpakSe] kamalA(le) [iva] karau ca yasyAH" // 9 "bRhaspati kubera-brahmasadRzAH" jeTi. // 10 saMketa:-"sAilaya ti sadRzAH" // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 25 38 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave avi ya visANa kulINANaM dhaNINa dhammINa tadiyarANaM ca / pAyaM tulaguNANaM jAyai jIvANa mittattaM / / 151 / / nehaniraMtarayAe tAo cauro vi pAyamegattha / bhuMjaMti suvaMti ramaMti loyaloyaNakayAM / / 152 / / kiMbahunA ? 'esA kajjavaseNa vammahapiyA jAyA cauddhA Nu kiM ?, devI kiM va sarassaI phuDamaho ! evaMsarUtrA ThiyA ?' / rUvaM nANaguNaM caNamasarisaM tAsiM samaM pecchiro, jAo vimhiyamANaso purajaNo evaMviyappAulo // 153 // aha riddhisuMdarI maMdiraMtie tAhiM raMraMmaMtIhiM / nijjhAiyA kayAI pavittiNI guNasirI nAma // 154 // jA kalaMkamukkA dUriyosuggamA thirasahAvA / niccamakhaMDAyArA auvvagahanAhamuttitra // 155 // vAsouvva sumehA adidosAyarA arayasaMgA / sasiyaradhavalaMbarasacchamANasA sarayalacchi vva / / 156 / / aMgIka paramahimA viuDiyakramalAyarA himou vva / jhijjaMtasayaladosA susIyalA sisiramaiya vva // 157 // parahuyamahurAlAtrANaMdiyaloyA vasaMtamutti vtra / gimhamayA itra kayajaNabaihuseyA uggatavaNAhA // 158 // iya savvakAlasIlaM pavittacittaM pavattiNiM daddhuM / bhaNiyaM rAyasuyAe viyasaMtamuhAraviMdA // 159 // 'caMdrakala v satArA 'kiMkiyavesA halA hu kA esA / sahiyA samANavesAhiM rAyahaMsi vva haMsIhiM ?" || 160 bhaNiyaM vaNiyasuyAe 'amha gurUNaM pi gauravadvANaM / uggatavacchauyaMgI esA samaNI samiyapAvA / / 161 // accanbhuyaM ca sAmiNi ! eyAe mANase visAlammi / nimmaladeyakaliyammi vi na yahaMso payaM kuNai // 162 dhanA niyaMti eyaM, dhannA vaMdanti bhattirAeNa / dhannA imIe vayaNaM nisuNaMti kuNaMti ya sayA vi' / / 163 // iya souM savvAhiM gaMtUNaM tAhiM baMdiyA guruNI / tIe vi suttavihiNA dhammakA tAsi pAraddhA // 164 // "dulahaM maNussajammaM laDUNaM rohaNaM va roreNa / rayaNaM va dhammacaraNaM buddhimayA haMdi ! vettavvaM // 165 // siddhaM pi mahAvijjaM asato niSphalaM jahA kuNai / taha dhammapamAilo hArai pattaM pi maNuyattaM // 166 // jaha patthaNAlasANaM ciMtAmaNiNo na dinti dhaNariddhiM / dhammacaraNAlasANaM taha vihalo maNuyajammo vi // 167 jaha dulahaM kappataruM laddhaM maggai varADiyaM mUDho / mokkhaphale maNuyatte taha mUDho maggae visara // 168 // tA ginhaha sammattaM, paDivajjaha saMjamaM dhuyAvajjaM / tappaha tavaM mahaMtaM, jai maggaha jamma-maraNaMtaM // 169 // chUDhaM saMjamakoTThe tAvijjaMtaM tavaggiNA dhaNiyaM / muMcai kammakalaMkaM jIvasuvanaM na saMdeho // 170 // deha dhuvaM viNAsI, tava-saMjamasAhaNaM phalaM tassa / volai hu~liyaM jIyaM, tA mA dhamme pamAha " // 171 // iya gaNiNimuhamayaMkA jhariyaM vayaNAmayaM piyaMtINaM / micchattavisamasesa nahaM tAsi khaNadveNa // 172 // to tAhiM sappamoyaM bhaNiyaM " bhayavai ! na annahA eyaM / jaM tumae AiDaM kiMtu vayaM maMdasattAo // 173 // [2.151 1 saMketa:- " raMramaMtI hi ti bhRzaM ramamANAbhiH " // 2 saMketa:- " [grahanAthamUrtipakSe] mRgakalaGkaH, [guNazrIpakSe] madakalaGkazca / [ graha] doSA-rAtri:, [guNazrI0 doSAH - ] dUSaNAni ca / [ praha0] akhaNDAkArA, [ guNazrI0] akhaNDAcArA ca // 3 saMketa:- "[varSApakSe] sumeghA, [guNazrI0 ] sumedhA ca / [ varSA0] doSAkaraH - candra:, [guNazrI0 ] doSAdarazca / [ varSA0] arajaHsaGgA, [guNazrI0 ] bharatasaGgA ca / zazidha (ka) radhavalaM [zaratpakSe] ambaram-AkAzaM svacchaM va mAnasaM saro yasyAm, anyatra tu ambaraM-vastraM mAnasaM tu cittam" // 4] saGketa:" [hemantapakSe] aGgIkRtaM paramahimam [guNazrI * ] parA ca mahimA yayA / [ hemanta0] vikuTTitAH kamalAkarAH, [guNazrI0] kamalAdarazca yayA / [zizirapakSe] doSA-rAtri:, [ guNazrI0 ] dUSaNAni ca " // 5] saGketa:- " [ grISmapakSe] bahusvedA, [guNazrI0 ] bahuzreyA ca / [ prISma0 ] utapanAbhA, [guNazrI0 ] ugratapanAthA ca" // 6 saMketa:- " kiMkiyavesa tti dhavalaveSA" // 7 " upratapaHkRzAGgI" jeTi0 // 8 saGketa:- " mAnase-sarovare, cetasi ca" // 9 saGketaH- "dakaM - jalam, dayA ca- karuNA" / / 10 saGketa:- " rAjahaMso rAgahaMsazca" // 11 saMketa:- "huliyaM ti zIghram " // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203] viNayaMdharapaDhamabhajAe pucabhave raisuMdarInAmAe jammo pANiggahaNaM rUvakkhittamahiMdasIharAyamaggaNaM c| 39 jao . uppADio vi tumbhehiM aktUlaM va esa helAe / tavacaraNabharo amhaM bhAsai girirAyagaruyayaro // 174 // tA mohaviNaDiyANaM paDiyANa pamAyaruMdareNIe / hatthAlaMbasamANaM dehi gihatthociyaM dhamma" // 175 / / kaliUNa joggayaM maggasAhaNe sAhuNIpahANAe / dinnaM tAsi visuddhaM sammattaM nimmamattAe // 176 / / bhaNiyaM ca 'jai na sakaha savvANuccaya-guNavae dhariuM / taha vi parapurisasaMge akaraNaniyamaM dadaM kuNaha // 177 // 5 pAvaM sayaM na kIrai, viNiyattijjai paro vi paavaao| maivihavA nayaniuNaM akaraNaniyamassarUvamiNaM // 178 // etto vittharai jae vimalA AcaMda-sUriyaM kittI / etto kallANaparaMpareNa pAvijae muttI // 179 // vadaMti vase tiyasA, ciMtiyamettAiM sabakajAI / saMpajjati jiyANaM etto ettheva jammammi' // 180 // 'uciyaM kulaMgaNANaM paraloyasuhAvahaM ca tubbhehiM / AiTamosahaM jaha miTuM gururogaharaNaM ca // 181 // iya jaMpirIhiM harimullasaMtagattAhiM tAhiM sahasa tti / guruvahumANapahANo paDivano esa varaniyamo // 182 // 10 laMtINa ya eyaM jiNagurusatkArakaraNanirayANaM / jiNamayasuirasiyANaM suheNa kAlo gao koi||183 // aha naMdaNammi nayare caMdanariMdeNa niyyyaao| rUvAisao raisuMdarIe nisuo hiyayahArI // 184 // aNarAyarasAisayA teNa niutto tayatthaNe mNtii| laddhA ya teNa paDivattiniuNamaimaggamANeNa // 185 // taovicchaDDeNa sumahayA visajjiyA rAiNA muhamuhutte / lacchinna pugnanihiNo sayaMvarA tassa sA pattA // 186 // 15 aha vAsare pasatthe vatte vIvAhamaMgale ramme / baddhAvaNayANaMdo naMdaNanayare pvitthrio|| 187 // 'kiM esA saggavahU ? kiMvA pAyAlakanayA dhanA ? / lacchI gorI vijAhariba mayaNappiyA kiM vA ? // 188 paibhavaNaM paihaI paimaggaM paisahaM painivANaM / suvvaMti tammi nayare iya nara-nArIgaNullAvA // 189 // kAleNa nikkalaMko caMdo caMdo na tIe junhAe / jAo jayammi payaDo saMpattavisuddhapakvAe // 190 // ___annadiNe kuruvaiNo mahiMdasIhassa saMtio duuo| caMdanarAhivapurao saMpatto bhaNiumADhatto / / 191 // 20 'saMdiTuM maha pahuNA amhaM tumhaM ca pundhapurisANaM / iyarajaNA'sAmanno Asi daDhaM nehapaDibaMdho // 192 // te ciya suyA sujAyA ciTThati dhaya na niyayavaMsagge / dubAyahayA vi na je muyaMti pughillasaMbaMdhaM // 193 // sAyara-nisAyarANa meha-sihaMDINa mihira-naliNINaM / dUre vi vasaMtANaM paDivaNNaM na'nnahA hoi // 194 // kiM vA bhannau annaM ? anna yasojannamubahaMtassa / savvaM paoyaNaM me kahiyavyaM sabahA tumae // 195 // annaM ca navoDhA te subai raisuMdarI piyA devI / taM amhaM pAhuNigaM pesasu sammANimo jega // 196 // 25 jo mannijai sayaNo tassa kalattaM pi gauravaTThANaM / jamhA pottammi pie hoi piyaM pottaveDhaNayaM // 197 // soUNa yavayaNaM bhaNiyaM caMdeNa Isi hasiUNa / "sabassa jaNiyapaNayA bhaNa kassa na vallahA suyaNA ? // 198 // mittI parokyAro susIlayA ajjavaM piyAlavaNaM / dakkhinna-viNaya-cAyA suyaNANa guNA nisaggeNa / / 199 // tA dUdha ! juttameyaM saMdiTaM amha tuha nariMdeNaM / uttamajasA hu suyaNA niyakulameraM na laMgheti // 200 // amhANa vi kahiyavvaM paoyaNaM sabameva jaM uciyaM / devIe pesaNe puNa anja vi na hu avasaro koi // 201 // 30 vAyApaDivattIe vi kalio neho mahiMdasIhassa / kiM bajjhagoraveNaM pahaMti khalu paMDiyA jeNaM // 202 // bajhaMti mukkhavihagA nehavihaNeNa bajjhadANeNA / cheyANa baMdhaNaM puNa nannaM sabbhAvabhaNiyAo // 203 // 1 saGketaH- ruMdareNIpa ti mahApar3e" // For Private & Personal Use Orily Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 204 tahA vAyA sahassamaiyA siNehanijjhAiyaM sayasahassaM / sabbhAvo sajjaNamANusassa koDiM visesei" // 204 // aha bhaNai puNo dUo "devIdasaNasamUsuo devo / tA na hu juttaM tumhaM tavvayaNaM annahAkAuM // 205 // tAva suhao gaIdo jA majAyaM dharei hiyayammi / aNNaha ruTTho dAruNabhayaMkaro kassa no hoi ? // 206 // tuha ceva hiyaM bhaNimo, kIrau sAmeNa tassa aarso| aNNaha balimaDDAe gahiumaNo so mae kalioM" // 207 // tAva kayabhiuDibhaMgo pabhaNai caMdo "aho ! kulAyAraM / pAliumicchai sa niko maggaMto parakalattAI // 208 / / 5 ahavA-- 20 jaM chamnaM AyariyaM taiyA jagaNIe jovvaNamaraNa / taM payaDijjai iNDiM suehiM sIlaM cayaMtehiM // 209 // kiM dUya ! ghaDai eyaM jIvaMto niyapiyaM muyai koi ? / appei pannago kiM jIvaMto matthayAbharaNaM ? // 210 / / 10 miti nariMdA chupyate caMda-diNayarakarehiM / niyayakalate je te kaha taM pesiti paragehaM ?" // 211 / / puNaravi dUo jaMpai "naravai ! nisuNehi satthaparamatthaM / 'AyA hu rakkhiyavyo savapayattA' jao bhaNiyaM // 212 bhiccehiM dhaNaM rakkhaha, dAraM rakkhaha dhaNeNa bhiccehiM / niyajIviyaM tu rakkhaha dhaNeNa dAreNa bhiccehiM" // 213 // iya so samullavaMto naravaibhicceNa caMDasIheNa / nibbhacchiUNa hatthaM nicchUDho addhayaMdeNa / / 214 // gaMtUNa teNa siDhe kuvio dhaNiyaM mahiMdasIho vi / calio nimmajjAo jalahI vA palayapavaNeNa // 215 // ___ avi ya karivaragurukallolo phuraMtaghaNapuMDarIyaDiMDIro / paisaraMtapauravAho aibhImo khuhiyajalahi vya / / 216 // soUNa tamAsanaM caMdanariMdo vivaDviyAmariso / viSphuriyaraNucchAho patto savaDammuho turiyaM // 217 // niyaniyasAmiyakajjujjayANa jasalAlasANa to sahasA / donhaM pi aNIyANaM payaTTamAohaNaM bhImaM / / 218 // muhaDehiM samaM suhaDA juDiyA, taha sAiNo vi sAIhiM / rahiehiM mahArahiNo, nisAiNo puNa nisAIhiM // 219 khittaM ca khaNeNa paDippaheNa caMdassa sennamiyareNa / thevaM bahuNA sariyAjalaM va jalanAhanIreNa // 220 // aha pavaNajavaNauttuMgaturayajuttaM rahe samArUDho / rosAnaladuppeccho sayameva samuDio caMdo // 221 // . to kuMtAhayakuMjaravirasiyabhajatasesadoghaTuM / moggarapahArachujjaMtaraharavuttahahayathaTTa / / 222 // aNavasyavANadhoraNivijjhaMtapalAyamANapAyAlaM / vittaM teNa riubalaM kesariNA hariNajUhaM va // 223 // tA uDhio suruTo mahiMdasIho ci jIviyanirIho / jAyaM ca vaNagayANa va tesiM doNha vi ciraM samaraM / / 224 // 25 kaha kaha vi gayAghAyA''sAiyamuccho chalaM laheUNa / bhaviyabdhayAnioyA baddho caMdo mahiMdeNa // 225 // 'bho sAhu sAhu supurisa ! niyaDio aja te suhaDavAo' / iya jaMpireNa maMtissa appio jIyarakkhatthaM // 226 // gaMtUNa tao turiyaM palAyamANammi caMdasennammi / hAhAravaM kuNaMtI gahiyA raisuMdarI teNa // 227 / / moyAviUNa caMdaM riisuNdrilaabhvddddhiyaannNdo| patto niyammi nayare bhaNiuM ca taI samADhatto // 228 // 'suMdari ! suyamettAe aNurAo me tumammi sNjaao| tavvasaeNa ya vihio saMraMbho ettio esa / / 229 / / 30 tA esa payAsatarU sAhallaM lahau tuha pasAeNa / paDivajjasu naNu saMpai kurujaNavayasAmisAlittaM' / / 230 // to ciMtai caMdapiyA "ghiratthu saMsAravilasiyaM pAvaM / rUvaM pi majjha evaM aNatthamUlaM jao jAyaM // 231 // 1 'hi pattha paramatthaM je0 // 2 saGketa:-"pasaraMtapauravAha ti [jaladhipakSe] vAhAH-pravAhAH, [mahendrasiMhapakSe] azvAzca" // 3 saGketa:-" pAyAlaM ti padAtInAM samUhaH pAdAtam" // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261] caMdarAyassa mahiMdasIhAo parAjao sIlarakkhag raisuMdarIe tavoeTThANaM ca / jaM kira eyanimittaM saMpatto pANasaMsayaM dio| eso vimukkalajjo icchai evaM narayavAyaM // 232 // aviyANiya maha cittaM kAmaggahamohieNa eeNa / hA! kaha kao nirattho saMhAro bhUrisattANaM ? // 233 / / kiM bahuNA ? te dhannA saMpattA muttimuttamaM je u / jamhA te jIvANaM na kAraNaM duhalavassAvi // 234 // kaha nAma rakkhiyavvaM sIlaM eyAo pAvacariyAo? / ahavA vi kAlaharaNaM bhaNiyaM asuhassa nIIe // 235 // tA sAmapucagaM ciya kAlavilaMba imaM vihAvemi / sAmaM viNA na tIrai vAriumeso jao luddho" // 236 // 5 iya bhAviUNa pabhaNai 'kaliyA gADhANurAgayA tujjha / patthemi ao kiMci vi jai na kuNasi patthaNAbhaMga' // 237 bhaNai niyo 'jIyassa vi pahabasi taM taha vijaMpasi kimevaM ? / jo dei siraM suMdari ! so kiMjAijjae nayaNa ? 238 ahavA tiloyamaMdiramajhagayaM dullahaM pi jAehi / saMpAemi avassaM taNaM va tuliUNa jIyaM pi // 239 // raisuMdarIe bhaNiyaM 'alAhi annaNa ettiyaM bhaNimo / mA baMbhanayabhaMga kuNasu mahaM jAva caumAsaM' // 240 / / paDibhaNai patthivo to "vajjapahArAo dAruNaM eyN| taha vi 'tuhA''NAbhaMgo na hu kAyayo' ti paDivanaM" // 241 10 to ruMdavasaNasAyarapaDiyA dIvaM va pAviyA sahasA / eihametteNaM ciya jAyA sA nivvuyA kiMci // 242 // pahANaMgarAyapamuhaM akuNaMtI sayalamaMgaparikammaM / sosaMtI ya sarIraM nicaM AyaMbilAIhiM // 243 // jAyA khallakavolA parisosiyamaMsasoNiyA dhaNiyaM / sukkakaDIyaDa-sihiNA payaDanasA pharusakesA ya // 244 // malakiNakasiNiyakAyA davadaDDhA kamaliNi vdha nrvddnnaa| diTThA sA annadiNe paDipunnappAyavayasamayA // 245 / / bhaNiyA ya 'suyaNu ! kiM puNa saMjAyA erisI tuhAvatthA? kiM asthi koi rogo? dukkhaM vA mANasaM tivvaM ? 246 15 bhaNai raisuMdarI to 'naravara ! veraggao mahAghoraM / paDivanaM vayameyaM oluggA teNa jAya mhi // 247 // pAleyavvaM ca mae tahA vi aidukkara pi vayameyaM / jaM vayabhaMgo narayassa kAraNaM niyamao bhaNio' // 248 / / vajjarai tao rAyA 'kiM puNa veraggakAraNaM tujjha / jeNerisamAradaM mudde ! uggaM tavokamma?' // 249 // sA bhaNai "meiNIsara ! sarIrameva'ppaNo mahApAvaM / veraggakAraNaM me pAyaDadIsaMtadosasayaM // 250 // avi ya 20 vasa-maMsa-haDDu-soNiya-muttA-'sui-siMbha-pittapaDahatthaM / dArehiM naivahiM evaM jharai sayA asuinIsaMdaM // 251 // parisIliyaM pi muhumuhudhovaNa-dhUvaNa-vilevaNAIhiM / na muyai vigaMdhibhAvaM suniyaMsiyabhUsiyamavImaM // 252 // aMto bahiM ca jaM jaM bhogaMgamimassa muTaThu suhagaMdhaM / uvaNijjA nijai taM imeNa sahasA asuibhAvaM // 253 // accaMta duvisaho gaMdho eyassa khalasarIrassa / kassa na karei garuyaM veraggaM naNu sayannassa? // 254 // anaM ca esa anno doso eyassa pAvadehassa / iya nigguNaNa imiNA mohijaDa jaM guNaDaDho vi"||255|| 25 evaM virAgajaNaNi souM tadesaNaM maNAgaM pi / na hi bhAvio nariMdo ghaNaMbaNA maggaselo n||256|| ciMtai ya 'aparikammA esA aMge virAgaya pattA / hohI puNo vi satthA nUNaM niyame saimattammi' // 257 / / 'mA kuNasu suyaNu ! kheyaM pujau niyamo muheNa tuha eso'| iya jaMpiUNa hasiro to rAyA paDigao ttto||258|| avahimmi puNo punne vuttA bhuttuttare mahiMdeNa / 'ukkaMThio mhi saMdari! bADhaM taha saMgame ajja' // 259 // to bhaNiyaM devIe "saccayamAhANayaM imaM jAyaM / TaoNrassa maraNasamao maggijjai paMcahiM sarahiM // 260 // ajja mae bahukAlA paribhuttaM niddhamaNaharaM bhattaM / teNa sarIre saMpai vaTTai hallohalo aulo // 261 // 1 saMketa:-"bholugga tti vicchAyA" // 2 "netrara-karNa2-nAsAra-mukhI-apAna 1-mehanA1khyAni 9 puMsaH, strINAM tu stanadvayenaikAdaza" jeTi0 // 3 samatthammi je0vinA // 4 "adhamAzvasya" jeTi0 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 262phuDai siraM viyaNAe, airuMdA mUlaveyaNA tuMde / tuTUMti va saMdhIbaMdhaNANi savvANi samakAlaM" // 262 // iya dINaM bhaNirIe mayaNahalamalakkhiyaM kayaM vayaNe / vamiyaM ca teNa sahasA takkhaNabhuttaM sayalabhattaM // 263 // bhaNiyaM sasaMbhamaM to "peccha sarIrassa deva ! asuittaM / tabihamaNunnamannaM khaNeNa asuIkayaM jeNa // 264 // annaM ca suhaya ! sAhasu aisayachuhio vi ko vi kiM eyN| icchaha puriso bhottuM tumhArisavAlisaM mottuN?"||265 jaMpai puhaipahU to 'suMdari ! kaha bAliso ahaM homi?| kaha vA erisabhattaM bhottuM icchAmi pasayacchi !? // 266 iyarI bhaNai 'viyakkhaNa ! payarDa eyaM pi kiM na lakkhesi / paraparibhuttakalattaM etto vi 'vilINaya hoi ? // 267 'saccaM suMdari ! eyaM iha paraloe viruddhamaccataM / rAgAiregao haM tahA vi tuha saMgame luddho' // 268 // iya jaMpiro nariMdo bhaNio tIe vi mukkanIsAsaM / 'ettha nihINe dehe kiM rAganibaMdhaNaM tujjha ? // 269 // bhaNNai niveNa tAhe 'suMdari ! tavasosie vi tuha dehe / nayaNaMburuhassa phuDaM mollaM puhaI vi no hoI // 27 // 10 nAUNa nicchayaM se uvAyamannaM apecchamANIe / niyasIlarakkhaNatthaM agaNaMtIe taNuviNAsaM / / 271 // * raisuMdaridevIe avalaMbiya sAhasaM mahAcojjaM / uppADiUNa sahasA loyaNajuyamappiyaM ranno // 272 // bhaNiyaM ca 'ginha supurisa ! imAI aivallahAI hiyayassa / kugainivADaNapaDaNA alAhi sesaMgasaMgeNa // 273 // daTTaNa taM vicakTuM viyaliyarAo naresaro jAo / vaDDhiyagaruyavisAo savimhao bhaNiumADhatto // 274 // 'hA suyaNu ! kIsa tumae kaiyameyamaIvadAruNaM kammaM / mama appaNo ya duidAhadAyagaM dukkaraM suTu ?' // 275 // 15 tIe bhaNiyaM "naravara ! mama tumha ya suhanibaMdhaNaM eyaM / kaDugosahaM va AgADharogiNo rogasamadacchaM // 276 // jaM mailijai vaMso, vajai bhuvaNe sayA ayasapaDaho / pAvijjai narayagaI naravara ! paradArasaMgeNa // 277 // dAliI dohaggaM napuMsayattaM bhagaMdaraM koDhaM / jIvA aNaMtakhutto lahaMti paradArasaMgeNa // 278 // niraema tivvadukkhaM, nellaMchaNamAiyaM ca tiriemu / jIvA aNaMtakhutto lahaMti paradArasaMgeNa // 279 // eyArisadukkhANaM cukA ahayaM tumaM ca ettAhe / iya ubhayahiyaM eyaM kayaM mae dukaraM jai vi // 280 // 20 aNNaM ca maha doseNa mahAyasa! pAvAbhimuho tuma pi sNjaao| tA kaha daMsemi niyaM vayaNaM tuha maMdabhaggA hai ? // 28 // jai loyaNahANIe vArijjai tumha doggaIgamaNaM / tA kiM na mae laddhaM ? paratthasArA jao pANA" || 282 // emAijuttisAraM gaMbhIraM desaNaM nisAmito / paDibuddho naranAho pariosavasA bhaNai deviM // 283 // 'muMdari! hiyA-'hiyANa suThTha vibhAgaM tumaM viyANAsi / tA Aisa jamiyANi juttaM mama maMdapunassa' // 284 // sA pabhaNai 'nivasuMdara ! kuNa viraI parakalattasaMgassa / jeNa bhavasaMbhavANaM dukkhANa na bhAyaNaM hosi // 285 // aNutAvativvahuyavahaDajhaMtamaNovaNo tao rAyA / mannaMto dhammaguruM taM paDivajjai tayAdesaM // 286 // 'hA ! kaha mahAsaIe kao aNattho mae aNajjeNa?' / iya soyanIsahaMgo jAo ya vimukkavAvAro // 287 // aha raisuMdaridevI sAsaNadevi maNammi kAUNa / kAussaggammi ThiyA jhAyaMtI jiNanamokAraM // 288 // AkaMpiyA ya sahasA tayaMtiyaM devayA smaayaayaa| kuNai nayaNAI tIse savisesavilAsasohAI // 289 // 30 tadasaNasIyalavArivAriyAsesasoyasaMtAvo / jAo thirayaracitto paDivanavae naravariMdo // 290 // marisAviUNa bahuhA paJcaiyamahaMtaehiM pariyariyaM / kayabahuvihappasAyaM pesai taM naMdaNaM nayaraM // 291 // saMdiDhe caMdassa vi jaha "esA majjha soyarI bhaiNI / dhammagurU paramappA mahAsaI devakayarakkhA // 292 // 1 "jugupsanIyam" jeTi0 // 2 mArato je0vinA // 3 kayamevama je0 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 ] viNayaMdharabI bhajjAH puvvabhave buddhisuMdarInAmiyaM para sIlabhaMgaTTaM tannayaranivapatthaNA / tA yA uvariM ahAsaMkA na kAi kAyavtrA / khamiyavtro avarAho mamAvi pAviTThalaTThassa // 293 // dhanno taM jassa ghare tihuyaNalacchi vtra paMkayadalacchI / acchai nicchiyasArA esA surarakkhiyA sakkhA " // 294 daTTU taM kisaMgiM soUNa mahiMdasIhasaMdiTThe / vRttaMtaM ca pavittaM caMdanariMdo daDhaM tuTTho // 295 // tI saddhiM saddhammaviddhisAraM maNoramaM rajjaM / parivAliumAraddho phuraMtajasakittisaMtANo // 296 // evaM akaraNa niyamo sammaM ArAhio nivasuyAe / vayaNaM pavittiNIe niraMtaraM saMbharaMtIe // 297 // jethu gaNaM hi atthu vaijjai, tucchai vi pANapIDa rakkhijjai / jetthu ajuttu juttu joijjara, nehaha tAsu jalaMjali dijjai " // 321 // nAUNa nicchayaM se kaliUNa ya kAlajAvaNAkAlaM / taM buddhipuvtrayaM buddhisuMdarI sAyaraM bhaNai || 322 // 1 vayaNaM khaM 1 0 / / 2 rAyasiriNo 1 // 3 paratthaM saM1 // 4 tucchu 2 // aha buddhisuMdarI vihu diSNA piuNA susImanayarammi / kayapatthaNassa bahuso sukittiNo rAyamaMtissa // 298 // uttamakalAkalAvaM punaM tArAhivaM va taM lahiuM / chaNajAmiNivva suhayA susohiyA sA jae jAyA / / 299 / / annadiNe naravaraNA nIharamANeNa rAyavADIe / diTThA pAsAyatale phuraMtakaMtI suravahu vva // 300 // lAyannamaNannasamaM tIe daTTNa mANasaM tassa / khuttaM silAjaummi va saMcariDaM tarai nannattha // 301 // kAmaggitattataNuNA uvAyamaznaM apecchamANeNa / teNa'NNadiNe dUI niyadAsI pesiyA tIse // 302 // uvalohiyA vi tIe vicittajuttIhiM maNaharuttIhiM / ninbhacchiUNa hatthaM nidvADa ceDiyaM sA u // 303 // taha vinivo mohaMdho gahio kAmaggaheNa ugge / vavagayalajjo'Najjo sajjo gahaNujjao saMto // 304 // sahasA saputtadAraM baMdhAviya cArae khivai maMtiM / maMtatribheya'varAhaM payaDaM kavaDeNa jaMpato // 305 // paurehiM pauraviNayaM 'na kuNai eso imaM' ti viMtehiM / kaha kaha vi moio so na ya muMbaI suMdari taha vi // 306 // saMlavara uccasa 'bho bho ! tA kuNaha paccayaM majjha / muMcissAmi imaM tA na annahA aicireNAvi' // 307 // vinAyatayajjhA nAgarayA paDigayA viliyacittA / aMteuraM pavesiya iyareNa vi suMdarI bhaNiyA // 308 // 'vinnatA dUIe maha veNA taha vi kiM na mannesi ? / sohaggAo uvariM kiM maggasi maMjariM muddhe ? // 309 // ko ettiyaM kuNaMto paDivannaM hojja jai purA tumae ? / kajjammi sAmasajjhe ko daMDa caMDamADhavaI ? || 310 // eyArisanibbaMdhA jai muNio maha siNehasanbhAvo / tA mA mAmatramannasu akhaMDio hoi jeNesa' // 311 // soUNa rAyavayaNaM saMvegarasaM paraM aNuhavaMtI / taM paDivohiukAmA maMtipiyA bhaNiumAdattA // 312 // 'eyArise akajje ramaMti je hoMti hINajAIyA / tumhArisANa narapahu ! na hu chajjai erisaM pAvaM / / 313 // na cayai meraM suyaNo tAvijjaMto vi tivvadukkheNa / pahao vi caMDamaruyA laMghai kiM sAyaro sImaM ? / / 314 / / yarisiNoya tubhedunayanAsaNanimittamiha siTTA / sayametra dumnayarayA kaha'NNaloyaM nivArihiha ? / / 315|| annaM ca patthivANaM avaccapAyA payA sadasatthA / tA tattha pemarAgo na saMgao nAyasArANa // 316 // uttamakulajAyAo jAyAo saMti te aNegAo / lajjasi kiM na mahaMto hINAo mArisitthIo ? // 317 // 25 porusapayAvapAya vadavapAyaparaMgaNApasaMgeNa / mA mA lihasu niratthaM ayasapaiMsatthaM (tthiM) mayaMkamma' // 318 // iya sotravattiyaM tIe maMtiyaM saMtiyaM pi mUDhassa / bhariyaghaDassa va nIraM na tassa kanaMtare thakkaM / / 319 // hasiUNa bhai to so "suMdari ! jANAmi nicchiyaM savvaM / kiMtu na jujjai erisaviyAraNA neharasiyANa || 320. bhaNiyaM ca 43 For Private Personal Use Only 5 10 15. 20 30 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 323___ "jai esa nicchao te tahA vipaDivajja patthaNaM eg| parivAlijjau niyamA niyamasamattI tume majjha // 323 // jao jo kuNai niyamabhaMgaM jo vi ya kArei kaha vi dubbuddhI / te do vi huMti duhalakkhabhAyaNaM bhImabhavagahaNe" // 324 paDivanamakAmeNAvi meiNIsAmiNA imaM vayaNaM / 'mA huja'sajjhayaM bhAmiNINa' paribhAvayaMteNa // 325 // iyarI vi kiMci nivvuyahiyayA ranno vivohaNovAe / maggaMti ciya kAlaM gamei nANAviNoehi // 326 // aNNadiNe ANAviya supasatyaM sitthayaM visatthAe / ghaDiyaM niyapaDibiMbaM niuNAe putthakammammi // 327 // taM puNa aMto susiraM bhariyamamejjhassa durahigaMdhassa / bAhiM sumaThThalaTuM kayasurahivilevaNADovaM // 328 // to Isi hasaMtIe goTikae Agayassa bhUvassa / daMsiya bhaNiyaM tIe 'homi na vA erisI ahayaM ? // 329 // vimhiyamaNeNa teNa vi bhaNiyaM 'te sAhu suyaNu ! kosllN| saccaviyaM savisesaM jeNa imaM attaNo rUvaM // 330 // jassa tumaM hiyayagayA niyacchamANassa tassa phuDameyaM / nayaNa-maNonivvANaM suMdari ! nissaMsayaM kuNai // 331 // 'jai evaM tA supurisa ! dharehi evaM samaMdire niccaM / muMcAhi maM iyANi nibaMdhaNaM kulakalaMkassa' // 332 // iya tIe saMlatte paDivuttaM patthiveNa 'naNu evaM / pavaNeNa ghaNA iva jhatti majjha pANA vilijaMti // 333 // je tuha saMgasuhAsArajjunibaddhA duhaM mae ruddhA / ghADeruyasasayA iva abaMdhaNA te palAyaMti' // 334 // 'manne mama saMgAo eIe saMgamo suhaya ! suhao / ahayaM mayaNaviuttA mayaNamayA ceva jaM esA // 335 // iya biMtIe tIe uvaNIyA rAiNo mayaNamahilA / teNa u sAsUyaM piva paNoliyA pAviyA bhaMga // 336 // daNa asuiniyaraM jaMpai rAyA 'kimerisaM muddhe ! / bADhaM duguMchaNijja bAlANa vi ceTThiyaM tumae ? // 337 // sA bhaNai 'deva ! eso niyapaDichaMdo mae vinnimmvio| eyArisi cciya ahaM ahavA etto vihINayarI // 338 // jala-jalaNAipaogA sohijato visujjhaI esa / eyaM tu majjha aMga naranAha ! na sohiuM sakA / / 339 / / asuimmi samuppAnaM asuissa raseNa pAviyaM viddhiM / aMto'suipaDipugnaM asuI pajjharai sambatto // 340 // 20 jaM kira imassa majjhe taM jai bAhiM pi pAyaDaM hojjA / kAya-suNayANa tA ko rakkheja imaM sudakkho vi ? // 341 avigaNiya kulakalaMka iya kuhiyakaraMkakAraNe kIsa / viyarasi saccaMkAraM taM nAraya-tiriyadukkhANaM? // 342 // tilatusamettasuhatthe mINo iva maMsapesiyAluddho / pADehi appayaM mA hu dhIra ! narayAnale ghore / / 343 // bhuMjato paradAraM dAraM pauNei narayaguttIe / na ya saMpAvai pAraM pAraMpariyANa dukkhANaM // 344 // kassa na muhaya ! suhAyai saMgo tumhArisehiM suyaNehiM ? / kiMtu na sakA soDhuM narae vajaggijAlAo // 345 // 25 bhogasuhaM maNuyANaM saMjAyai keI parimie divase / narae dAruNadukkhaM sAgara-peliovamANehiM // 346 // annaM ca kiM pecchasi mama ahiyaM naravara ! aMteurAu niyayAo / jaM kuNasi asaggAhaM bAlo vva anAyaparamattho // 347 // avi ya maggati vimhiyA jaha egaM caMdaM jale jale baalaa| taha tulaM bhogasuhaM mUDhA anannanArImuM" // 348 // 30 iya nisuNaMto sahasA rAyA saMvegasAramullavai / 'sAhu subhaNiyaM suMdari ! nAyaM tattaM mae dANi // 349 // mohaMdhassa tae mama vivegacakkhU munimmalaM dinnaM / narayAgaDe paDato jhaDa tti dhario ahaM tumae // 350 // 1 potthaka je.vinA // 2 aMto jhusiraM bhrA0 // 3 bandhanacyutazazakA iva ityarthaH // 4 kevi paM. je. // 5 pallovamA je vinA // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378] buddhisuMdarIsIlarakkhaNaM / viNayaMdharataiyabhajjAe putvabhave riddhisuMdarInAmAe dhammeNa saha pAgiragahaNaM / 45 bhaNa kiM karemi iNhiM tujjha piyaM suyaNu ! maMdabhaggo ha ?' / tIe bhaNiyaM 'ginhamu viNivittiM parakalattassa' // 351 to harisapulaiyaMgo cakko iva ditttthuggypyNgo| virao paradArAo rAyA kayadhammaguNarAo // 352 // 'bho sAhu sAhu supurisa ! muNiyaM tattaM urIkayaM sattaM / na ya meilio savaMso' iya suMdarie kayapasaMso // 353 / / khAmiya puNo puNo taM pUiyasakAriyaM visajjei / maMtissa vi sapasAo rAyA puci va saMjAo // 354 // evaM akaraNaniyamo akalaMko pAlio imIe vi / jiNasAsaNasarasiruhaM sesaM va sire dharatIe / / 355 // 5 aha tAmalittiuttamacittagayanegamaMgao dhammo / vANijjakae sAMkeyamAgao muNiyajiNadhammo // 356 // teNa ya kayAi vivaNiTThieNa kira riddhisuMdarI diTThA / sahasA sahIhiM sahiyA vacaMtI rAyamaggeNa / / 357 / / pariciMtiyaM ca tAhe 'aho ! asAre vi ettha saMsAre / esA sAraMgacchI sArAyaMti va paDihAi // 358 // jai kIrai gihavAso AsAbaMdho ya visayamuhalese / tA saha imIe jutto iharA u viDaMbaNA ceva // 359 // iya ciMtirassa ahiyaM vaccai tahiyaM puNo puNo tassa / vAritassAvi valA diTThI giTTi dha javasammi // 360 // 10 etthaMtarammi dekhA kuUhalAloyabAulamaNAe / tIe vi loyaNAI sahasa cciya tamni pattAI // 361 / / taM pecchiukAmAe tatto udissa sahiyaNaM bhaNiyaM / 'eso halA ! navallo dIsai vA~luMjao koi' // 362 // muNiyamaNobhAvAe bhaNiyaM egAe Isi hasiUNa / 'saccaM na esa vallo dIsaha sahi! tilamao jeNa' // 363 annAe saMlattaM 'sahi ! eso niuNakarisao koi / jo uppAyai khilaballaresu sahasA tile viule' // 364 // annA vi Aha 'muddhe ! naNu eso passaoharo "tthinno / jeNa sahicittavittaM hariyaM sabbAsi paccakkhaM // 365 15 tA uvaNijau muddhe ! esa mahA~rAyagoyaraM turiyaM / jeNa'mha sAmiNIe appai sayalaM hiyayaritthaM // 366 // annA bhaNai 'sayaM ciya gahio eso halA'NurAeNa / najai jIviyakajje mahai ao sAmiNIsaraNaM' // 367 'nAyA hai' ti vilakkhA aha pabhagai riddhisudairI tAo / 'saMcalaha halA ! huliyaM alaM asaMbaddhavAeNa' // 368 // etyaMtarammi sahasA chIyaM dhammeNa niynimittaao| bhaNiyaM ca tayavasANe 'namo namo jiNavariMdANaM' // 369 // taM suNiya samullasiyaM ahiyayaraM ridvisuMdarIe vi / bhaNiyaM ca 'ciraM jIu jirNidabhatto jaNo esa' // 370 // 20 Ayanniya nIsesaM vuttamiNaM sumittavitteso / pucchai dhammasarUvaM tayabhinne bhannajIvo ba / / 371 // nAUNa pariyaNAo ceiya-jaipUyaNekarasiyattaM / tassa sayameva gaMtuM viyarai dhUyaM suhamuhutte // 372 // maggaMtANa vi kula-rUva-vihava-kosalla-kittikaliyANa / jiNamayabajjhANa bahUNa jA na dinnA purA piuNA // 373 saMpai amaggiyA sA laddhA dhammeNa jiNamayaraeNa / ahavA amaggiya ciya lahaMti sokkhaM jiNamayatthA // 374 / / vArijayammi vatte saMpunamaNoraho saha piyAe / kayakAyayo dhammo saMpatto tAmalittIe // 375 // 25 jAyaM ca tahA tersi pemma niyaDiyahiyayasambhAvaM / na sahati vipaogaM jaha do vinimesametaM pi // 376 // aha annayA sabhajjo poeNa mahagyabhaMDabharieNa / dhammo dhaNajjaNatthaM saMpatto siMhaladdIvaM // 377 // tatto vidvattavitto pamuiyacitto lahuM paDiniyatto / patto aMto rayaNAyarassa bhavabhImarUvassa // 378 // 1 mayalio kha2 // 2 sAgeya je0vinA // 3 teNa vi kayAM je0 // 4 saMketa:-"sArAyaMti vyatti sArAyamANA" // 5 sakRtsUtagauH ityarthaH // 6 devA je0vinA // 7 "vAluMjao-vaNik" jeTi0 // 8 "vallo hi rUkSaH, ataH snehasadbhAvAt tilamayaH-snehamaya." jeTi* // 9 saMketa:-"tilazabdena sneho lakSyate" // 10 eso nUNa kari je0 // 11 saGketa:-"khilavallaresu ti akRSTakSetreSu" / "khilavAlareSu-USarakSetreSu akRSTakSetreSu kanyAsu iti bhAvaH" jeTi* // 12 tyennA je vinA / "stenaHcauraH" jeTi0 // 13 saGketa:-"mahArAjasya mahArAgasya gocaram , rAjJA rAgeNa ca" // 14 'darI tatto / saMcalla halA! je.|| Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 379bhaviyavyayAnioyA atakkiyaM ceva dudiNaM jaayN| ullAliyakallole. ucchalio kAliyAvAo / / 379 // daThUNa palayamAruyapahayaM va mahodahiM mahAbhImaM / olaMbiyA khaNadreNa naMgarA poyabhiyagehiM / / 380 // saMkoio siyavaDo pAraddhA devayANa vintii| vaNiyamihuNeNa vihiyaM sAgAraM tattha saMvaraNaM // 381 // . bhamiUNa jANavattaM cakkAidaM va tAva khaNamekaM / sImaMtiNihiyayagayaM gujjhaM piva takkhaNe phujhe // 382 // parimukajIviyAsaM ubbuDDanibuDDaNaM kuNaMtehiM / kaha kaha vi phalayajuyalaM suMdari-dhammehiM saMpattaM // 383 // cau-paMcavAsarehiM laggAI do vi egadIvammi / miliyAI ca kayAI harisa-visAyaM vahaMtAI // 384 // sulahAo vivayAo, dulahA suvisuddhadhammasaMsiddhI / iha saMsAre ghore aNorapAre samudde ca // 385 // saMpattIsu pamoo na hu jutto AvaIsu ya visAo / jANiyaasArasaMsArakhvajiNabhaNiyatattANaM // 386 // dhIrehiM kAyarehi ya soDhavyamavassameva suhadukkhaM / tamhA dhIrehiM varaM soDhamiNaM buddhimaMtehiM // 387 // te dhIrA sAhasiNo uttamasattA mahAyasA purisaa| AvaigayA vi je iha na dhammakamme pamAyati // 388 // iya annonnaM kayadesaNAhiM uddhariyadhIrabhAvAI / sAvayadhamma samma kuNati tAI pasaMtAI // 389 // uddhIkayaM ca tehiM dIvataDe bhiNNavAhaNiyaciMdhaM / taM pecchiUNa pattA tattha narA beDiyArUDhA // 390 // bhaNio ya tehiM dhammo loyaNavaNieNa pesiyA amhe / jai esi jaMbudIvaM tA Aruha ettha beDAe // 391 // tAhe piyAsameo dhammo taM beDiyaM smaaruuddho| Arovio ya poyaM sagauravaM poyavaNieNa // 392 // vaccaMti bharahasamuhaM sanAyakahAhi pamuiyA do vi / jAva jalanAhakUlaM jAyamahorattadugagammaM // 393 // aha dhammabhAriyaM hiyayahAriyaM loyaNo paloyaMto / vammahakisANukIlAkavaliyakAo viciMtei // 394 / / "ahaha ! cirAo vihiNA sayalo vinnANapagariso niyao / payaDIkao iyANiM raiUNa imaM varaM ramaNi // 395 ahavA 20 avirayacAvAyaDDhaNapagADhasuDhiyassa kusumacAvassa / mannAmi hatthabhallI jayavijayatthaM imA siddhA // 396 // kiM jovaNeNa ? kiM vA dhaNeNa ? kiM jIvieNa rUveNa ? / jai me sayaM na laggai esA ukaMThiyA kaMThe // 397 nRNaM na ceva icchai naramannaM niyayabhattuNo esA / ko pariNayamAyaMdaM mottaM nivapphalaM asai?" // 398 // evaM sa pAvakammo aNappakuviyappasappagasiyappA / dhammavighAyAbhimuho saMvutto dUrabhaviu vva // 399 // jAyammi majjharatte pasuttavakkhittapariyaNe teNaM / khitto pamattacitto dhammo'gAhe naInAhe // 400 // jAe tao pahAe aniyaMtI ridvisuMdarI daiyaM / kiMkAyayavimUDhA paroviyA karuNasaddeNa // 401 // bhaNiyaM ca loyaNeNa vi 'hA hA ! mitto kahiM mama pauttho?' / hAhAravaM kuNaMto parovio bhiyagavaggo vi // 402 // akaMdiUNa suiraM aNuNIyA teNa suMdarI bahuhA / bhaNiyA ya 'mA visUrasu ahaM bhavissAmi te nAho // 403 // tuha saMtiyaM kisoyari ! savvaM ciya maha viDhattayaM eyaM / kiM khijjieNa saMpai vihiNA vihaDAvie kajje ? // 404 dAsattaM pi pavajjiya kAhaM maNanivvuI ahaM tujjha / kahasu kimannaM saMpai sakai amhAriso kAuM? // 405 // iya nisuyatadullAvA viyavakhaNA lakkhiUNa vikkhaMNayaM / saMvegabhAviyamaNA nidai hiyae niyaM rUvaM // 406 // meyaM erisaM mahApAvaM / jaM rAgaggahagahiyA kajjA-'ka te // 407 // 1 saMketa-"kAliyAvAu ti kAlikAvAtaH pravahaNopaghAtI" // 2 obuhani je. // 3 dhammeNa saM je.|| 4 saMketa-"kisANukIla tti vahijvAlA" // 5 saGketaH-"suDhiyassa tti zrAntasya" // 6 saDeta:-"mAyaMdo ti sahakAraH" // 7 saGketa:-"vikkhaNayaM ti kAryam" // 8deg maikajjeNaM kaya bhrA0 // 9na ciMtaMti bhrA0 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 ] bhiNNapoyANaM dhamma-riddhisuMdarINaM samuDuttAro loyaNavaNiyAo ridvisuMdarIkayA sIlarakkhA ya / 47 juttaM mamAvi nUNaM paDiuM rayaNAyarammi rayaNIe / jaM kaMtaviuttANaM maraNaM saraNaM kulabahUNaM / / 408 // ahavA vi bAlamaraNaM paDisiddhaM jiNamae payatteNa / saMbhavaG jiyaMtIe kayAi saddhammacaraNaM pi // 409 // tA jIvi pi juttaM kiMtu na yANAmi kaha vi eyaao| akkhaMDiyasIlaguNA pAvissaM jalahiperaMtaM ? // 410 // ahavA asthi uvAo sAmeNaM kAlagamaNiyA ettha / sAnaDiyA purisA vAsANa sayaM pi visahati" // 411 // iya ciMtiUNaM bhaNiyaM kA puNa annA gaI maha iyANi ? / uttarimo jalahIo ciMtissAmo tao uciy||412 / saMjAyAsAbaMdho paDivajjiya taggiraM sa mohaMdho / parivAliDaM pavatto suNao iva pheliyosatto // 413 // aha dumnayadasaNakuviyadevayAduppauttapavaNeNa / phuDiUNa jANavattaM sahasA asaNaM pattaM // 414 // laddhaNa mukayajogA sammattaM piva mu~hAvahaM phalayaM / saMsArabhImajalahiM saMtinA suMdarI teNa // 415 // miliyA ya punavihaDiyapavahaNaphalaeNa pundhapattassa / dhammassa dhammajogA thANe thANesare turiyaM // 416 // pariosAmayarasasittasavvagattehiM niyayamaNubhUyaM / lakkhiyaloyaNacariyaM paropparaM pucchiyaM kahiyaM // 417 // 10 souM loyaNavasaNaM dhammo dhaNiyaM visAyamAvanno / avayArakAraNammi vi kAruNiyA sajjaNA huMti / / 418 // bhaNiyaM ca 'pie ! dhannA jiNa-gaNaharamAiNo mahAbhAgA / jesiM anbhAsatyA cayaMti jIvA amuhabhAvaM // 419 // amha puNa sannihANe dUre tA suddhadhammapaMDiboho / pecchA'suhapariNAmo ahiyayaro ce se jAo // 420 // jeNa'mhaM uvayariyaM dAviyatIreNa ainirIheNa / so vi kaha peccha patto jIviyasaMdeha-dhaNahANi // 421 // iya taM soyaMtAI tAI diTThAI gAmanAheNa / rUvamauvvaM tesiM daThUNa viciMtiyaM cevaM // 422 // 15 'mayaNo vya piyAsahio eso khalu ko vi uttamo puriso| vihivilasieNa keNai egAgI iha smaayaao||423 tamhA karemi uciyaM goravameyassa devaruvassa / abbhuddhAraM ca tahA aNurUvaM niyayavihavassa / / 424 // kaDDhijaMti gaiMdA paMke khuttA mahAgaiMdehiM / AvaipaDiyA suyaNA suyaNehiM samuddharijaMti' // 425 // iya ciMtiUNa bahumANasAramAbhAsio vaNI teNa / dhario ya varAvAse kayappasAo dhuyavisAo // 426 // kAlociyavavasAyA vaDDatadhaNassa'NAulamaNassa / vaccaMti tattha diyahA suheNa dhammassa dhannassa / / 427 // 20 so vi puNa loyaNo kaMThapattapANo purANakaTeNa / kaTeNa naTThaceTTho laggo tIre samudassa // 428 // kaha kaha vi laddhasaNNo Thio tayAsaNNapalligAmammi / tattha ya macchAhAre giddho giddho bva mohaMdho // 429 // caliyaM ca se sarIraM rasaMsadoseNa thevadiyahehiM / iya duTakuTThanihAniTiyaceTTo jiyai kaTaM // 430 / / avi yadhammavidhAeNa naro icchaMto mANiuM piyasuhAI / gayabuddhiloyaNo loyaNo ba duhabhAyaNaM hoi // 431 // 25 saMpatto ya bhamaMto kayAi thANesaraM duhakilaMto / udayatyaniggayAe diTTho dhammassa jAyAe // 432 // saMvegaghaNaghiNArasavaseNa upphAlio ya daiyassa / kAruNNasArayAe teNAvi gihaM samANIo // 433 // bhaNio ya'paihasaMgamasAlassa va bahujaNasuhayAricArucariyassa / hA! kahamimA avatthA vaTTai aidAruNA bhavao // 434 // ahavAgaruyANaM ciya bhuvaNammi AvayA huMti na uNa lahuyANa / gaihakallolagalatthA sasi-sUrANaM, na tArANaM // 435 // 1 jiyaMtANaM ka bhrA0 // 2 kahamiveyAo je0vinA // 3 saGketaH-"pheliya ti ucchiSTaghAtyam(dhAnyam )" // 4 sadheta:-"suhAvahaM ti sukhAvaham , phaladaM phalakaM ca" // 5 'paDiyohe zrA0 // 6va saMjAo je.||7"ctusspthtro" . jeTi* // 8 saGketa:-"gahakallolo rAhuH" // 30 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 436 tA hosu dhIracitto mA vahasu maNe visAyalesaM pi / kAremi niruyadehaM mittaM vitteNa behuNA vi' // 436 // evamaNusadvipuvvaM paDiyario sammamosahAIhiM / jAo ya niruyakAo sumittasAmaggisukarahiM // 437 // sojaNNamaNaNNasamaM tesiM daTTaNa loyaNo dhaNiyaM / lajjAmauliyanayaNo jhAyai sayayaM nirANaMdo // 438 // 'bhadaM sajjaNacaMdaNatarUNa savvaMgacaMgasaMgANaM / DajhaMtANa vi jesiM gaMdho bhuvaNaM suhAvei // 439 // 5 avayArasayANi vi pamhusaMti, taNuyaM pi negamuvayAraM / munnahiyayA sahiyayA va haMdi ! suyaNA na najaMti // 440 eyArisANa vi mae vavahariyaM nigghiNaM aNajjeNa / mai puNa pAve vi imANa mANasaM nehapaDahatthaM // 441 // taiya cciya jalahijale nihaNamahaM pAvio varaM huto / na u kayapAvo eesi nayaNavisayammi jIvaMto' // 442 // iccAi ciMtayaMto bhaNio dhammeNa puNNakammeNa / "ciMtAmilANavayaNo kiM ciTThasi mitta ! tumamevaM ? // 443 // kiM atthahANijaNiyaM sayaNaviogubbhavaM ca tuha dukkhaM ? / kiM vA vi vAhivihiyaM ? suNAhi naNu ettha paramatthaM 444 10 hohI puNo vi vihavo, milihI sayaNo vi jIvamANassa / vAhI vina te ThAhI ciraM sahAe mai dharate // 445 // avi yagimhumhasosiyANa vi puNo sirI hoi nai-talAyANaM / jhINo vi sasI kaivayadiNehiM bhujo havai punno // 446 aDiUNa pallavillA puNo vi jAyaMti taruvarA turiyaM / dhIrANa vi dhaNariddhI gayA vi na hu dullahA evaM // 447 // annaM ca15 savvaM ciya suha-dukkhaM pulajiyasukaya-dukkayavivAyA / jAyai jiyANa jaMtA ko kheo sakayauvabhoge ? // 448 juttaM ca nAyatattassa jaMtuNo mukayasAhaNaM niyayaM / jatto jAyai jammaMtarammi na hu dussahaM dukkhaM" // 449 // soUNa tayaNusaddhi jaMpai iyaro vimukanIsAsaM / "niyaducariyaM mottuM na majjha duhakAraNaM annaM // 450 // taM maha dadaM khar3akA hiyayagayaM nisiyanadvasallaM va / jakhitto si gabhIre samudanIre tumaM taiyA // 451 // taM dahai avissAmaM hiyayagayaM ummuyaM va jalamANaM / jaM ahilasiyA esA mahAsaI kUracarieNa // 452 / / 20 pattaM pAvassa phalaM acireNa mae iheva jammammi / 'aipAvo' tti va kAuM nIo mhi na peyaivaiNA vi // 453 // ahavA 'Dajjhau nihuyaM niddhamaM phuphuma ma cirameso' / iya bhAviUNa vihiNA dhario haM pAvabhario vi // 454 jattiyametaM mittaya ! turiyaM saMcarasi kAraNe majjha / tattiyametaM aNutAvapAvae khivasi maM ahiya" / / 455 / / iya vivihaM palavaMto bhaNio so riddhisuMdarIe vi / "dhaNNo si jeNa pAve pacchAyA vahasi evaM // 456 // jaM kAUNa vi pAvaM pAvA pAvaMti paramapariosaM / dhIrA na kuNaMti ciya kae vi aNutAviNo huMti // 457 // 25 ko vA tuhettha doso ?, aNNANaviyaMbhiyaM khu taM savvaM / aMdhassa kUvapaDaNe ko dei buho uvAlaMbhaM // 458 // tA ujjhasu annANaM, laggasu maggammi muddhapaNNANaM / kuNa Ayahie buddhI, gharehi niccaM mnnvisuddhii||459|| rakkhehi mukayavittaM paMciMdiyatakarehiM hIraMtaM / mA dAlidadahatto soihisi kujoNisaMpattoM // 460 // jaMpecchayA hu purisA mAyaNhiyamohiyA kuraMga vya / aliyasuhAsAnaDiyA paDaMti vayaNe kayaMtassa // 461 // varamiha visamavabhuttaM varaM paviTaM jalaMtajalaNammi / na ya iMdiyavasayANaM jattha va tattha va maNaM kaauN||462|| 30 maayNg-miinn-pnng-pyNg-saarNgpmuhsttohaa| iMdiyavaseNa maDhA lahaMti vaha-baMdha-maraNArDa / / 463 // maNuyA vi peccha niccaM pi dutthiyA iMdiyatthavitthAraM / patthitA patthivapatthaNAiNA naNu kilissaMti // 464 // 1 bahupaNa je0 // 2 peyavayaNA je.||3 saMketa:-"phuphama tti kukuulaagniH"||4buddhi, je.vinA // 5 visuddhi je0vinA // 6 to // jaM ciya picchaha taM ciya icchaha jaMpeccha o hu so bhnnio| aliya iti kharapratI pAThAntaram // 7 yatprekSakA ityarthaH // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 491] loyaNapaDiboho / viNayaMdharacautthamajjAe puzvabhave guNasuMdarInAmiyaM pai mohaMdhassa veyaruiNo gaamcaago| 49 visayANa kae mUDhA kuNaMti cittAI paavkmmaaii| nivaDaMti apunnamaNorahA vi narae mahApAvA // 465 // je uNa visayaparammuhahiyayA sacannusAsaNe lINA / tesiM sura-nara-sivapayasuhAI karapallavatthAI" // 466 // iccAi nisAmito paDibuddho loyago bhaNai sammaM / 'suThu mudiTo maggo suMdari ! tumae saunnAe // 467 // taM majjha gurU suMdari !, tA Aisa kiM karemi ettAhe ? | tIe vuttaM 'paradAravajaNaM kuNasu jAjIvaM // 468 // 'evaM' ti pahaTThamaNo paDivanANuvyao ya so tIe / uvavUhio khamAviya gao sanayaraM niruyadeho // 469 // 5 dhammo vi piyAsahio ajjiyaicchiyadhaNo suhasuheNa / gaMtUNa tAmalitti pavAlio niyakulAyAraM // 470 // iya ridvisuMdarIe vi gurujaNabahumANapUyapAvAe / sammaM akaraNaniyamo'NuvAlio suddhabhAvAe // 471 // guNasuMdarI vi surasuMdarI va viyasaMtasArasuMderA / saMpattA jagamaNa-nayaNahArayaM tAratAruNNaM // 472 // diTThA ya sahIsahiyA kayAi taNaeNa veyasammassa / baDuraNa veyaruiNA jovaNaguNarUvamatteNa // 473 // pariciMtiyaM ca "dhanno ajjAhaM jaM paloiyA ajjhaa| pauma va paumapANI aNimisanayaNA suravahu vya // 474 // 10 avi ya paMkaya paMki cahoDiya kuvalaya chuddha dahi, viva vi vADihi~ ghalliya sasaharu khittu nahi / nimmivi kara nayaNA'haru muMhu lIlAvaihiM, uciTThI niyasiDi vi nAi payAvaihiM / / 475 // tahA kAsakusumaM va manne suniSphalaM jammajIviyaM niyayaM / jai tA imA maIcchI na vasai lacchi vya maha gehe" |476 15 iya vivihaM jhAyaMto mayaNAnalatAvio Thio eso / jA nayaNagoyarAo pattA annatya sA muddhA // 477 // nAyAkUehiM gihaM nIo mittehiM dehamitteNa / maNabhamaro puNa tIe muhAraviMde ciya cahuTTo // 478 // Aijjhiyama jaNa-bhoyaNAiAvasso mayaNavasao / mittehiMto kahamavi vinAo veyasammeNa // 479 // puttasiNehAisayA sayameva purohio to teNa / kannaM vimaggio taM paDivattipurassaraM bahuso // 480 // 'sAvatthipurohiyanaMdaNassa dina'tti teNa no dinnA / uttamajaNANa nUNaM na annahA hoi paDivanaM // 481 // 20 rA~guppehaDanaDio viyaDamaNo dukkhsNkddaavddio| na hu hoi aveyaruI veyaruI taha vi tadhisae // 482 // saccaM vAmo kAmo jaM jaM aidullahaM parAhINaM / viyarai tattha'NurAyaM sAhINe NA''yaraM kuNai // 483 // mitalapittapalitto to so guNasuMdarInihiyacitto / sikkhai maMtapayAiM icchai ya uvAiyasayAI // 484 // navaraM Usaraca viyaM bIyaM va phalaMti tAI no tassa / AraMbhA punnavidhajjiyAga katto phalaM deMti ? // 485 // pariNIyA ya kayAI sAvatthIAgaeNa sumuhutte / punnAhieNa vihiNA sA bAlA punasammeNa / / 486 // 25 ghettUNa taM mayachi niyanayariM paDigo purohasuo / iyaro visAyavihuro chohiyakiyavo va saMjAo / / 487 viyaliyakulAbhimANo viralIkayadeva-viSpabahumANo / vai avasaTTo so taiyA veyaruibhaTTo // 488 / / pIyAsavo vva dhuttIrio va visaghArio gahillo ba / jAo tao varAo kjjaa-'kjjaaimivimuho||489|| aNNadiNe saMbhAviya 'kiM tIe vajjiyassa jIeNa? | abaijjhiUNa savvaM sAgeyAo viNikkhaMto // 490 // calio sAvatthiM pai tallAbhovAyamaggaNasayaNho / patto giriduggagayaM palliM sabarANa suvisAlaM // 491 // 30 1 tIe bhaNiya 'para' je0vinA // 2 aNamisa je0vinA // 3 muha bhrA0 // 4 mayacchI na visai je0vinA // 5 yamoyaNa-majaNAiAva je0vinA // 6 'mao puNo teNa je0vinA // 7 saMketa:-"rAguppehaDa tti rAgoTatA" / "rAge utkaraH" jeTi0 // 8 saGketa:-"mittala tti kandarpaH" / "kAmaH, sa eva pittaM tena pradIptaH" jeTi0 // 9 dhuttario khaM1 // pu07 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 20 25 puhavIcaMdacarie bIe kamala seNa-guNaseNAbhave [ 2.492 alaggiuM pavato tayahivaraM viNayasAramacaMtaM / jAo paccayaThANaM kameNa so sabarapavarassa / / 492 / asthi visattho vaDuNA sabarAhivo aha kayAI / sAvasthipurohiyamaMdirammi dhADInimitteNa // 493 // paDivajjiUNa teNa vi lekkhiyarthakkeNa caranarehiMto / dinnA jhaDa tti dhADI nilaiNe punnasammassa || 494 // asoyaNivijjAe pattapAyammi pariyaNe sahasA / savvaM se gharasAraM avahariyaM sabaravisareNa // 495 // aser famitI gahiyA guNasuMdarI pahidveNa / saMpAviyA ya palli mahuragiraM saMThavateNa / / 496 // bhoyaNa-vatthA-''haraNaM saMpAyaMteNa savvamakkhUNaM / maNaharavayaNaviNoyA pasAiyA vAsare kei / / 497 // 1 midi bhaNiyA "tuha suyaNu ! guNikaiNehiM vivihehiM / jaM taiyA mama hariyaM hiyayadhaNaM taM samappehi // 498 virAmi suNNaNo teNa viNA jIviyaMtapatto vtra / kuNasu dayaM tA dhammiNi / kiM ciTThasi niThurA muTTha / / 499 aNNaM ca nivasasi hiyae, suviNe dIsase, disimuhesu gholesi / phurasi phuDaM jIhagge vihiNA dUrIkayA jai vi" ||500 || iya jaMpirassa saviyakameva guNasuMdarIe saMlattaM / 'nAhaM muNemi suMdara ! imassa bhaNiyassa paramatthaM ||501 // 15 ahavA--- avi calai merucUlA, udei kharo vi pacchimadisAe / mailemi jiyaMtI niyakulaM va sIlaM na hi kaeNyAi || 505 / / na hi eso birAo gateNetra nigguNo jeNa / patthei nIiniuNaM maDDAe khaMDai na sIlaM // 506 // tA esa bohiyavvo, na khaMDiyavvaM ca attaNo sIlaM / evaM patrattiNIe AesI pAlio hoi // 507 // ettha kajje uMjiyavvA asaMkahiyayAe / jaM pAvajaNe saddhaM uvaidvaM nIisatthesu" / / 508 // mAyA iya ciMtiya bhaNio so "jai evaMkajjao tumaM Asi / tA kIsa na taiya cciya tumae jANAviyaM majjha // 509 // tai sannihie suhae kiM kajja majjha dUragamaNeNa ? / ko phaliyaMbayapatto dUratthaM siMbaliM mahai ? / / 510 // na ya paraloyaviruddhaM, na kalaMko kuladugassa vimalassa / joge kumArayANaM savvaM ciya suMdaraM hutaM // 511 // inhi tu saMpaoge loge garahA kulassa mAliNaM / doggaigamaNaM dAruNaduhAI bahuso pare loe / / 512 // tA paribhAvasu sammaM saMpaikAlociyaM mahAsatta ! | pariNAmasuMdaraM jaM, triyArasArA jao viusA / / 513 // nANa jaM na siddhaM kesaphalo khalu tayatthamannAo / nihao caDaphaDato ahiyayaraM ghaMsaNaM lahai" / / 514 // emAivayaNarayaNAraMjiyacitteNa ciMtiyaM baDagA / 'vinnANabuddhiniuNA saccaM guNasuMdarI esA // 515 // aivacchalA yamajjhaM uvaisai siNehasAramii jeNa / saJccaM pauNovAo kajjassa mae na vinAo / / 516 // navaraM eyanimittaM kao mae ettio parikileso / tA kaha muyAmi evaM pattaM bhattaM va aichuhio ?' // 517 // iya ciMtiya sA bhaNiyA 'suMdari ! savvaM pi avitahaM bhaNasi / kiMtu na tarAmi dhariDaM khaNaM pi pANe tuha trioe / jIvio mhi suMdari ! kAlaM kira ettiyaM tuha vioe / taM suyaNu ! saMgamAsAdivvosahisaMpaogeNaM // / 519 / / mailijjatu kulAI, hutu parattha vi duraMtadukkhAI / parinivyavehi suMdari ! tatriyaM virahaggaNA aMgaM' // 520 // 30 50 kaiyA kahUM va hariyaM ? ko si tumaM ? kattha te saputrA hUM ?' / iya pucchieNa baDaNA niveiyaM veiyaM niyayaM // 502 // soUNa viciMtai iNamo guNasuMdarI susaMviggA / "hI ! garuo aNubaMdho dIsai eyassa mUDhassa || 503 // gAgiNI asaraNA aNajjamecchANa majjhayArammi / eto rAgaMdhAo na yANimo 'kaha Nu chuTTissaM ?' // 504 // 1 " jJAtAvasareNa " jeTi0 // 2 saMketa:- " thakko asaraH" / 3 saGketaH- "nihelaNaM gRham " // 4 saGketa:- " ikkaNAH - caurAH " // 5 kayA vi // 505 // na ya eso je0 vinA // 6 'sAramiya jeNa je0 vinA // For Private Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 548 ] bhillapallI veyaruiavahariyaguNasuMdarIkayA niyasIlarakkhA / nAUNa nicchayaM se bhaNiyaM guNasuMdarIe 'jai evaM / jaM suMdara ! tujjha hiyaM mae vi taM caiva kAyavvaM // ja majjha saMpaogA hoi suhaM suhaya ! uttamaM tujjha / pallI visaggatullA tA paDihAsai phuDaM majjha // kiMtu mae pAro sAheuM dullaho mahAmaMto / paDivannaM ca tayatthaM mAse baMbhavvayaM cauro // 523 // samaicchiyaM tayaddhaM mAsadugaM sesayaM puNo asthi / sahiyaM ca bahuM tumae tA visahasu thevameyaM pi // 524 // tattha puNa esa kappo puriso savvo vi bhAi- piikappo / daTThavyo aviyappaM vajjaM bhogaMgamaviyappaM' / / 525 // bhaNiyaM ca teNa 'suMdari ! sijjhai kiM nAma teNa maMteNa ?' / tIe bhaNiyaM 'vihavo puttappattI avehavvaM ' // 526 // ' egaMtahiyaM eyaM mamaM ' ti tuTTheNa manniyaM teNa / iyarI vi ThiyA tahiyaM duhA vi mokkhaM ahilasaMtI || 527 // tao savvAyareNa savvaM gihakicaM kuNai paccayanimittaM / sayaNA''saNa anbhudrANamAiNA daMsaha siNehaM / / 528 / / nANAvaMjaNapakaNNasuMdaraM kuNai suMdaraM pAyaM / ghaya-gorasAipauraM parivesai vippajaNadaiyaM / / 529 // avi ya jo sA taM vairabhoyaNehiM na ya loyaNehiM niddhehiM / soya sayayaM ciya mANaseNa saccheNa, na jaleNa // 530 // dasiya kArimanehaM taha tIe pattiyAvio eso / jaha mannai 'eyAe vasAmi hiyae ahaM cetra' // 531 // parasosio ya appA AyaMbila - omabhoyaNAIhiM / hANuvvaTTaNamuhaM cattaM taha dehaparikrammaM // 532 // aNNasamayammi sahasA rayaNIe pacchimammi jAmammi / akkaMdiuM pavattA sA niyame puNNapAyammi // 533 || 15 bhaNiyA dieNa suMdari ! kiM te bAhai sarIramajjhammi ?' / tIe tri sadukkhaM ciya bhaNiyaM aphuDakkharaM 'sUlaM' ||534 taM daNa visano veyaruI kuNai uvasamovAe / maNimaMtosahijoe sabha ya parao jahAnANaM / / 535 // guNasuMdarI tri maNayaM gose uvasaMtaveyaNA saNiyaM / kuNai khalaMtapaDatI kaMdatI gehakicAI // 536 // bhai ya "ahaM ajogA tuha gharavAsassa suhaya ! nibbhaggA / jeNerisaM mahaMtaM utradviyaM dAruNaM dukkhaM / / 537 // tivtrA sirammi viyaNA, Dajjhai aMgaM huyAsagasiyaM v| chijjaMti va aMtAI, phuDaMti savvaMgasaMghIo // 538 // 20 iya duhadA palittA maNNe 'pANe ciraM na dhArissaM' / taM puNa tavei ahiyaM na pUriyA jaM tuha suhAsA // 539 // maha pAvAe kajje suiraM AyAsio tume appA | mAyanhiyANudhAvirahariNeNa va na ya phalaM pattaM / / 540 // anaM ca kAuM parassa pIDaM jaM raiyaM appaNo suhaM putri / tassa vivAgamagAhA sahAmi aidAruNaM mane / / 541 // dAUNa mae hariyaM, caMDamelaMDa va kassaI diNNaM / bhaggaM ca vayaM putri, hariyaM daiyaM ca kassAvi // 542 // taddukkaDA viyarjhA ajjhA ujjhAmi tujjha nayaNagge / dehi lahuM kaTThAI na aNNahA've me dAho" || 543 // trivi vilati akayAhAraM saniMdaNaparaM ca / picchiya pacchAyAvI jaMpara vippo sanivveyaM // 544 // 'pANe vi aDaveuM kira suMdari ! tuha piyaM karissAmi / vihiNo vaseNa navaraM jAyaM tuha erisaM dukkhaM // 545 // tAja bhaNAsi saMpai sAvatthi puravariM tumaM nemi / vejjosahAijogA saMbhavai arogayA tattha' || 546 // tI bhaNiyaM 'suMdara ! na yANimo kiM pi dujjaNo bhaNihI / kaha pattieja bhattA asayaIsAluo so me // 547 30 gata dukkhami bIyaM puNa dujjaNANamullAvA / khArakkhevaM va khae ko eyaM visahiuM tarai ? // 548 // 51 1 " bandimokSaM mukti ca" jeTi0 // 2 saGketa:- "yo (jo ) yaha tti yojayati, na tu pazyati; varakodanaiH - pradhAnakUraiH " // 3 varakoyaNehiM (1) saGketasammatapAThaH // 4 saGketa:- " soyaha ti zocayati, na tu zaucaM 5 saGketa:- "alaMDa ti Alam" || 6 "paratantrA" jeTi* // 7 aisAI je0 // kurute" / / For Private Personal Use Only 521 // 522 // 5 10 25 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 25 30 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa- guNaseNAbhave [ 2.549 tA paribhAvasu sammaM, kiM vA aNNehiM iha viyArehiM ? / iya dukkhapIDiyAe maraNaM ciya saMpayaM saraNaM' ||549 // veyaruiNA vi bhaNiyaM 'dahUM na tarAmi tuha duhamiNaM pi / kiM puNa udaggahuyavahajAlAvalikavalaNaM muddhe ! 1 // 550 tA vacca nissaMkaM kAhaM sakkhittaNaM ahaM tujjha / jaM jIvaMto jIvo pAvai bhaddAI ruMdAI' / / 551 / / evaM bahuppayAraM bhaNamANo tIe baMbhaNo bhaNio / 'jaha tuha na hoi dukkhaM taha suyaNu ! karehi, kiMbahuNA ?' | AroviUNa jANaM neUNa ya nayaravAhire teja / bhaNiyA 'kaha dAissaM niyavayaNaM ettha loyassa ? || 553 // jai tAva tarasi gaMtuM ahaM niyattAmi tA io ceva' / pariciMtiyaM ca tIe 'muyAmi avivohiyaM kaha Nu ?' // 554 tao bhaNiyaM 52 'pajjattA aNNakahA, saMpai taM niddhabaMdhavo majjha / tA pariharehi lajjaM vaccAmo tAtra gehammi / / 555 / / niyamaNiparAyaNe kA lajjA ?, abhi ya Usako eso / maNanevvuI ya kaha te hohI etto niyattassa ?' // 556 iya bhAvi guNado pattAIM do vi maMdire tAI / jAo sayaNANaMdo parituTTo punnasammo vi / / 557 / / bhaNio ya suMdarI 'piyayama ! eena bhAuNA ahahyaM / jattega moiyA rakkhiyA ya kUrANa sabarANa / / 558 / / tA esa mahAsatto utrayArI amha pallivAsI vi / eyassa ya jaM uciyaM taM jANai piyayamo cetra' / / 559 / / bhaNiyaM ca punnasammeNa 'bhada ! tumhArisassa viusassa / chajjai na pallivAso haMsassa va kAyasaMtrAso / / 560 / / tA citra supUrissaM jaM na pujjaI tujjha' / iya vayagAmayasitto ciMtai lajjoNao so vi / / 561 // "gaMbhIra - tuMgama - mahurakhANi ruvANi tAva eeNa / rayaNAyara - suragiri-vegasavAi-mayaNANa gahiyAI // 562 // aNNAsaMbhava evaM sojannaM puNa na yANimo katto / khalasehare vi jaM mArisamma iya pesalAlAvo // 563 // ahavA niyagarimaguNeNa muti neya khuddANa vilasiyaM garuyA / nivati taNotthayakatriyAsu tuMgA vi mAyaMgA ||564 hA ! kaha kao nirattho mae aNattho imassa suyaNassa ? | phoDei birAlo lolayAe sAraM pi uttiviDiM // 565 // yAri pamottuM kiM rajjar3a suMdarI mai abhavve ? / na ramai lacchI kamalAyarassa triyatraNe kaha vi / / 566 // niuNA imIe buddhI jaM evaM pAliyaM niyayasIlaM / ahayaM pi paDato pAvapAvae vArio vihiNA // 567 // garuyAvarahagahio jai etto nIharejja jIvaMto / bhujjo evaMvihadubhae tA neva vaTTissaM" // 568 // aha 'majjaNavelA vaTTa' tti kiMkaragaNeNa vinnate / AmaMtiUNa iyaraM samuTTio puNNasammo vi // 569 // abhaMguNa-majjaNAI kArAviyAI eyassa / paDhamaM khu purohiyanaMdaNeNa pacchA sadehassa / / 570 // dAUNa cokkhajuyalaM vihiNA kayabhoyaNAikoyavtrA / gamiUNa diNaM suttA rayaNIe uciyasejjAsu // 571 // 'avarAhi' tti sasako na lahai niddaM tahA vi veyaruI / aitaralatAranayaNo maggai ya viNiggamotrAe || 572 || na hi pattiyaMti pAtrA calabhAvA saralasajjaNANaM pi / AyAvarAhavihurA saMkaMti asaMkaNijjaM pi // 573 // iya so majjhimarate niggaMtumaNo samuTThio saNiyaM / Dakko ya devvajogA''gaeNa sahasA bhuyaMgeNa // 574 // pukAriyaM nisAmiya ANAviyadIvaraNa saccatrio / ghoro kasiNabhuyaMgo saparicchayapunnasammeNa || 575 / / vAhariyA saiyarAhaM tAhe nayarIpasiddhagAruDiyA / pakayA ya te tigicchaM sasattio maMta-taMtehiM // 576 // pecchaMtANa ya tesiM ruddhA vANI, ThiyaM acalamaMgaM / navaraM tu kiMci sacceyaNAI maNa savaNa nayaNAI || 577 || 1 saGketa:- "vaNasavAya ti kokilA" // 2 saGketa:- "utta (1tti) viDiM ti bhANDakAvalim" / / 3saGketaH - " ruviya ti arkaH " // 4 niyaM sIlaM je0 vinA // 5 kAivvA je0 // 6 saMketa:- "sayarAhaM ti zIghram" // For Private Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 609] sappaDasiyaveyaruiNo guNasaMdarIsIlappabhAvA pauNIbhavaNaM cautthavayagahaNaM ca / tAhe paJcakkhAo vejjehiM 'kiresa kAladaTTho' tti / jAo to nirAso veyaruI punasammo vi // 578 // etthaMtarammi guNasuMdarIe jalakareyavaggahatthAe / sitto jaleNa sahasA bhaNamANIe imaM vayaNaM // 579 // 'jai tAva nikalaMkA vijjai mama sIlasaMpayA dehe / tA eso mama bhAyA hou lahuM nindhiso aja' // 580 // iya vAratiyaM sitto saMjAo nidhiso khaNaddheNa / vimhiyamaNeNa bhaNiyaM jaNeNa 'sIlaM jae jayai // 581 // milio nayarIlogo 'jaya jayahi mahAsaI'tti paMto / pakao pUyaM tIse kusumaMjali-akkhayAIhiM // 582 // 5 bhaNiyaM ca veyaruiNA "bho bho ! acaMtavimhao majjha / 'ko eso vutto ?' kareha maM gahiyasaMbaMdha" // 583 // siTuM jaNeNa 'bho aggajamma ! jammaMtaraM va saMpatto / Asi tumaM paharadugaM gAruDiyANaM pi maDDAe // 584 // jaNajaNiyacamukkAraM kAuM niyasIlasAvaNaM sahasA / jIvAvio si navaraM eyAe niyayabhaiNIe / / 585 / / tamhA mahAsaIe kIrai amhehiM pUyasakAro' / iya bhaNiya gae loe veyaruI bhaNai taM paNao // 586 // 'Asi purA taM bhaiNI, saMpai puNa jIvadANao jaNaNI / pAvamaivAraNAo gurU vi taM nicchiyaM majjha // 587 10 muNiyaM tuha mAhappaM mae, tae pAvaceTThiyaM majjha / tA bhaNa kaM uvayAraM karemi tuha pAvakammo haM ?' // 588 // tIe bhaNiyaM 'suMdara ! uvayariyaM sabameva maha tumae / jai paradAranivittiM karesi paramatthabuddhIe // 589 // doggaimUlaM ayasassa kAraNaM kulakalaMkakhayaheU / AyAsa-kilesa-mahAvirohajaNaNaM khu paradAraM // 590 // ahavA tae sayaM ciya dihro paradAravajjaNapahAvo / tA bujjhasu AyahiyaM, kiM bahuNA bhAya ! bhaNieNa?' // 591 paDivanjiya vayameyaM kahiUNa purohiyassa sambhAvaM / taM khAmiUNa bahuhA saTThANaM paDigao baDuo // 592 // 15 piihara-kulaharakayauddhavAe guNasuMdarIe dhIrAe / evaM akaraNaniyamo naravara ! aNupAlio suiraM / / 593 // eeNa pagAreNaM raisuMdarimAiyAo cauro vi| parapurisasaMgapAve akaraNaniyama ciraM kAuM // 594 // uvavaNNAo tiyasAlayammi raisuMdare varavimANe / phArapphuraMtataNuteyalacchipajjoiyadisAo // 595 // devIo divvasuhaM ciramuvamottUNa puNNaseseNa / Aukkhae cuyAo apayariyAo iha purIe / 596 // kaMcaNaseTThissa piyA vasuhArA, paumiNI kuberassa / dharaNassa mahAlacchI, vasuMdharA punnasArassa / / 597 // 20 eyAsiM sippINa va viyaDoyarasaMpuDesu vimalAo / jAyAo suvittAo tAo muttAmaNIu ca // 598 / / tArA-siri-vigayA-devinAmadheyAhiM takulasarAI / papphulluppalanayaNAhiM tAhiM naliNIhiM va sahati // 599 // suhasaMgahiyakalAo lAyaNNuvahasiyasiyayarakalAo / jaNanayaNahAriNIo kameNa jAyAo taruNIo // 600 // punniM piva punnAo annoNNamamaMdanehapunnAo / sAvayakulajammAo pAviyadaraviraidhammAo // 601 // jiNadANapunnagurusaMkalAe AyahiUNa eeNa / viNayaMdhareNa tAo vivAhiyAo mahArAya ! // 602 // 25 pAraNa saMpaogA samANapunANa huMti saMsAre / loe vi pasiddhamiNaM 'sarisA sarisesu rajjati' // 603 // punnANuvaMdhipuNNappavAhatullattao phalaM tullaM / veyaMti suhamimAI paMca vi naranAha ! dhannAI // 604 // jiNavayaNabhAviyANaM esiM suravihiyapADiherANaM / jo kuNai dhammavigdhaM vaccai nihaNaM tao sigdhaM // 605 // taM puNa uttamapuriso bujjhasi kira jhatti ettieNeva / kayameyAsiM rUvaM pavayaNadevIe vIbhacchaM // 606 // kettiyamettaM evaM naravara ! ? huMkArieNa eyAsi / jAyai chArukero puriso vijAharo jai vi // 607 // 30 navaraM sammattaguNA aNukaMpAbhAviyAhiM eyAhi / na kayaM kUraM cittaM tuha uvari pAvamaiNo vi // 608 // na tahA jaNai aNatthaM purisANaM maMdasAhiyA kiccA / jaM khaliyArijaMtI mahAsaI sIlabhaMgatthaM // 609 // 1 saMketaH-"karaya tti vArghaTikA" // 2 tahA kuNai je0 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2.610mayaNavisadhArieNa vi suThu tae rAya ! ceio appA / kallANakalAvo aja vi niyayaM laheyavo // 610 // iya sIlamahAtarulesapAlaNAphalamaNuttaraM souM / saMpugnasIlabharadharaNamAyaro juttamahuNA te // 611 // __iya kevalivayaNaghaNeNa cunie niviDamohagaMThimmi / sammattadittajoikkhalakkhiyattho nivo bhaNai // 612 / / 'bhayavaM! muladdhamesiM jIyaM dhaNNANa jesi bhuvaNammi / ego pavittavittaMtapallavo sabasuimuhao // 613 // ahayaM tu pAvacario erisayANaM pi jaNiyasaMtAvo / niMdANa niMdaNijjo, tahA nihINo nihINANaM // 614 // ahavA mae vi pundhi sukayalayo ko vi ajio Asi / kaNNaMjalIhiM jamiNaM pIyaM vayaNAmayaM tumheM // 615 / / AiTaM ca phuDaM me gurUhi saMpuNNasIlabharadharaNaM / saMpAMDemi tayaM ciya saMpai tA kiM viyappehiM ?' // 616 // iya caraNadharaNakayanicchae nive nivaie gurukamagge / viNayaMdharo sabhajjo kayaMjalI bhaNiumADhatto // 617 // 'bhayavaM ! suTTha paNaTTho amhANa vi tumha vayaNamaMtehiM / visayaggahagaruyagaho nIsesaviDavaNAheU // 618 // tA icchAmo tuha calaNakamalamUle sunimmalaM cariuM / nirakhajaM payajaM bhIyA saMsAravAsAo' || 619 // 'juttamiNaM kusalANaM, mA paDibaMdha kareha' iya gurunnaa| bhaNie dhaNiyaM tuTTA naravaipamuhA guruM namiuM // 620 // pattA gihesu turiyaM pakayA ya samaggadikAvasAmagi / navaraM na asthi rano pauppae ko vi payajoggo // 621 // iya paNayamaMti-sAmaMta-paura-aMteurehiM dINehiM / vinatto 'parivAlasu puttuppattiM' ti naranAho // 622 // veraggarasAisayA tahA vi chammAsaganbhasaMpugnaM / vijayaMti niyadevi ahisiMciya niyayarajjammi // 623 // abhiuMjiUNa nIsesarajakajjesu maMti-sAmaMte / vigayaMdharaM ca khAmiya paJcakkhaM sayalapaurANaM // 624 / / kArAviUNa jiNaceiesu aTThAhiyaM mahAmahimaM / dANANaMdiyalogo nikkhaMto so mahAbhAgo // 625 // viNayaMdharo vi saha gehiNIhiM pauro jaNo tahA viviho / pancaio teNa samaM sammaM saMvegajogAo // 626 // vijayaMtI vi ruyaMtI aNuNijjatI mahaMtayAIhiM / parivAliGa pavattA gambhaM rajjaM ca thirasattA / / 627 // aha annayA muhutte gahavalajutte jaNe suhapasutte / nayaNamahUsavabhUyaM muhaM pasUyA imA dhUyaM / / 628 // taM dadruNa visanA ciMtai devI 'aho ! ahamahannA / jAyA daDhaM aNAhA saMpai vaDDiyahiyayadAhA // 629 // kira hohI maha taNao vararajjadhuraMdharo mahAsUro / vihiNo vaseNa navaraM vivarIyaM ceva saMjAyaM // 630 // tA na muNijjai iNDiM pariNAmo ettha keriso hohI ? / ahavA pacchannaM ciya evaM sAhemi maMtissa // 631 // paccaiyaaMgaparicArigAe jANAvio to maMtI / teNAvi takkhaNaM ciya vaddhAvaNayaM samAi8 // 632 // dhariyA rahammi devI suyajammo sIsio sayalaloe / jAo paramANaMdo sAmaMtAINa savvesi // 633 // kayanaranevacchAe payattaparivAlaNeNa bAlAe / keNai alakkhiyAe saMpatto jovaNAraMbho // 634 // to bhaNio devIe maMtI 'maggehi aja! eyAe / pANiggahaNassa'rihaM kiMci mahagdhaM purisarayaNaM' // 635 / / teNAvi kayA sevA sapADiherassa nayarijakkhassa / taie diyahe dinammi daMsaNe sAhiyaM kajjaM // 636 // nANanayaNeNa niuNaM nirUviUNA'mareNa bajariyaM / 'hijjo varaM lahissaha ujjANasare mayA''NIyaM // 637 // poyaNapurAhivasuo hohI nAho imassa desassa / punAhio payAvI sa imIe punabhavabhattA' // 638 // so haM taM suravayaNaM paDivajjiya ajja naMdaNaM patto / kannAniveNa sahio sesaM tuha ceva paJcakkhaM // 639 / / atthi ya tumammi tIse aNurAo jeNa diTThamettammi / gahiyA agahiyapuvA mayaNaviyArehiM sayarAhaM // 640 // avi ya1 saGketa:-"nokkha tti pradIpa." || 20 30o Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 655] kamalaseNa-guNaseNApANiggahaNaM / lolaM loyaNapaMkayaM kayamalaM lajjAe maMdappabha, bhAlaM seyalavehi mottiyamaNicchaSNaddhamivamaM / romaMceNa pasAhiyA taNulayA vANI khalaMtakkharA, sakkhaM ceva viyakkhaNeNa tumae tIse na kilakkhiyA ? // 641 evaM ca Thie tIse maNorahA aNumiyA kumAreNa / pUrijjaMtu ghaNeNa va vareNa ruMdA sarucchaMgA // 642 // esa mae paramattho vinnattIe niveio tumha / saMpai paratyanirayA amha vi tumbhe pamANaM ti // 643 // to 'aho ! supattadANa-sIlapAlaNANaM phalAisao, aho ! sUrivarassa nANasaMpayA, aho ! veraggarasassa 5 mAhappaM jaM tArisI suhasaMpayA parijunnataNaM va gaNiyA rAya-viNayaMdharAIhiM, aho ! buddhiniuNayA maMti-mahAdevINaM jaM keNAvi alakkhiyaM rakkhiyaM ciramevamaNAyagaM rajja' ti savimhayaM bhagamANeNa kumAreNa dakkhinnapAhannAo manniyaM maMtivayaNaM / putvabhavabbhAsAo rUbAiguNappegarisAo ya jAo se rAyakannaM pai pemarAo / avi ya jAIsarAI nRNaM nayaNAI maNaM va huMti loyassa / paJcabhiyANaMti jao piyA-'piyaM diTThamettaM pi // 644 // eso kalAvaijio uvavanno rAyakannayatteNa / jAo balA vi rAo teNa kumArassa eyAe // 645 // 10 viyANio esa sabo vi vuttaMto vijayaMtIe / tao auvyamANaMdasuhemaNuhavaMtIe pAraddho vivAhamahUsavo / tao vi pasatthe tihi-karaNamuhutte uccaTThANaTThiesu somaggahesu nIyaTThANagaesu iyaresu paNaIyaNamaNorahAirittadANasammANasuMdaraM kayaM kumAreNa gugasegAe pANiggahaNaM, paDiyannamaMgadesAhivaittaM / sabahA sadhao pasariyapaurappayAvo divAyaro iva pAvio esa paramaM pasiddhiM ti / / io ya vinnAyavuttaMteNa vacchAhivaiNA samarasIheNa 'ciraM parva ciyA mo tti sAmariseNa pesio dUo rAya- 15 kamalaseNaMtie jaMpiuM paratto'bho bho sayaMbhupatthiva ! AiTaM suppaiTThiyajaseNa / maha sAmieNa tumhaM nayaneunnaM vahaMteNa // 646 // bhujjai nariMdalacchI kulakameNA''gayA vi kiccheNa / taM puNa pahio pahio appahiyaM kiM na ciMtesi ? // 647 kAUNa sAmisAlaM jujjai niciMtamacchiuM evaM / naMdati na jAu ciraM dummaiNo devyaparicattA // 648 // tA paDivajja mamA''NaM, rajjaM motUNa vA palAehi / sajjo raNasajjo vA bhavAhi, kiM bhUribhaNieNa? // 649 // 20 __eyamAyanniUNa aMtojalaMtakovAnaleNAvi sahAsamullaviyaM kamalaseNeNa"re dUya ! saccameyaM sayaMbhurAyA ahaM aparanAho / jhuMjAmi rAyalacchi tuha pahubuddhiM aNicchaMto // 650 // taM puNa vaccasu turiyaM, bhaNasu ya niyasAmiyaM payatteNa / 'hoUNa samarasIho mA saMpai hosu raNasuNao // 651 // piyapaNaiNINa purao jaha jaMpijjai payAsahelAe / taha jai suhaDehiM raNaMgaNe vi tA kiM na pajjattaM ? // 652 pecchAmo do vi jaNA sa-paravisesaM sgbtthnyaayaa| suhaDANa suhaDabhAve raNaMgaNaM ceva kasabaTTo' // 653 / / 25 esa payaTTo ahayaM tumaM pi pauNIkarehi niyasAmi / 'jaM rAsahassa kammaM pAraddhaM taM bhareNeva // 654 // muhasuttaM paMcamuhaM khaliyAriya ko Nu jAi khemeNa ? / pecchaha lahuM vivAyaM yaya ! uddAmabhaNiyANa" // 655 // ___ emAivayaNapuvvaM visajjiyadUraNa davAviyA NeNa payANaDhakA, miliyAI do vi balAI visayasaMdhIe, payaTTamAohaNaM / sANukosayAe bhaNiyaM kamalaseNeNa 'bho samarasIha ! kimeiNA niravarAhajaNasaMhAreNa ? ahaM tumaM ca maummattA jujjhAmo jeNa saMgAmo samappaI / paDivaNaM samarasIheNa / to te do vi dappuddharA matta va vaNasiMdhurA 30 rosaggidippaMtayA jujjheumaaddhttyaa| kahaM-- ppagarisao je|| 2'hamavatI je.vinA // 3 "pathikaH prathitaH" khNtti|| kaH prathitaH" khaMTi0 // 4 saGketa:-"pahiu tti saDeta:prathitaH" // 5 saGketa:-"uvAya tti udvAtAH vAtalagnAH" // 6 "yad rAsabhasya bharodvahanarUpaM karma tad vahanIyarUpeNa bhareNaiva prArabdham / 'caurAduttAlA moTTe'ti lokazruteH(2)" jeTi0 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 656hakkaMti pokaMti gottehiM kokaMti ThANA na cukaMti vegeNa dukkaMti, satthAI muMcaMti iMtAI vaMcaMti lIlAe vellaMti karaNehi khellNti| baMdIhiM gijjati na khaNaM pi rijjati cittehiM satthehiM caurehiM hatthehiM, seNNaM vimohaMti khayare vi khohaMti sUre vi bhesaMti deve vi tosaMti // 656 // 5 taha tehiM sayalapaharaNapoyaniuNehiM jujjhiyaM tattha / jaha do vi paropparaceTTiehiM guruvimhayaM pattA // 657 // navaraM devvaniogA gayApahAreNa pIDio sahasA / mucchAnimIliyaccho patto dharaNiM samarasIho / / 658 // iyaro vi sANukaMpaM 'nIraM nIraM'ti ghosiro turiyaM / celaMcaleNa cauraM pavAio taM mahAsatto // 659 // sitto ya sisiranIreNa teNa saMpattavattaceyano / bhaNio ya 'muThTha laddhaM vinnANaM suhaDa ! te samare / / 660 // dhArehi dhIrimaM tA appANaM saMThavehi suvisattho / giNhAhi paharaNagaNaM saMdhehi puNo vi raNakeliM' // 661 // samarasIho vi taccariyAvaloyaNavimhio 'aho ! soDIrayA, aho ! kalAkosallaM, aho ! dacchayA, aho ! garuyayA, aho ! mahANubhAvayA eyassa, sabahA mahAnariMdavaMsappasUo uttamo ko vi esa, alaM ca me bhaggamANapayAvassa saMpayaM rajjeNa, karemi vivuhajaNasalAhaNijaM paraloyANuDhANaM' ti bhAvayato bhaNiuM pavatto 'bho mahAsatta ! alaM mayappAeNa mae saha samarasamAraMbhega tumhArisaivIrassa, mayappAo ya ahaM mANajIviyavighAeNa , tA giNhAhi mama rajaM samamaTTahiM kaNNayAhiM, ahaM puNa parattayimAyarissAmi' tti / kamalaseroNAvi bhaNiyaM 'bho mahAbhAga ! muMca visAyaM, 15 parivAlehi kulakamAgayaM nariMdasaha, patthAce pArattiyaM pi karejjAsi' tti / tahA vi veraggAisayAo na Thio esa, maMti-sAmaMtasamakkhaM kanAo rajjaM ca kamalase gassa dAUNa suhammasUrisamIve mahAvibhUIe paDivanno pancajjati / iyaro vi samaddhAsiyaduijarajjo saMpUio sayalasImasAmaMtehiM gAhio pANiM suravahuvinbhamANamaNegarAyakaNNayANaM / patto pamoyAmayabiMdusaMdoheNa jaNamaNa-nayaNAI pINito caMpAuriM / aNNayA samAgao poyagapurAo sattuMjayamahArAya pesio suvayaNanAmo dUo / kayappaNAmo muhAsagattho pucchio rAiNA jaNaNi-jaNayapauttiM saviNayaM ca 20 sAhiuM pacatto 'deva ! anAyanimittaM kayappavAse tumammi tammi diNe / jAyaM mahaMtadukkhaM sabAlavuDDhammi nayarammi // 662 // hAhAravamuhalamilaMtaloyanivveiyaMtabhikkhAge / raNaraNao ceva gharaMghareNa ekko paribhamio // 663 // uvasaMhariyA turiyaM vasaMtajattA mahAmahaMtA vi / pampuTTapANa-bhoyaNavAvArA nAyarA jAyA // 664 // jaM puNa dAruNadukkhaM aNubhUyaM tumha jaNaNi-jaNaehiM / taM aNuhavaMtu tumhANa veriNo vaNNaNAIyaM // 665 // 25 tuha virahe nehaniraMtarehiM saMpAviyAI jagarahiM / AvaisayAI jAiM tAI DajhaMtu jalaNeNa // 666 // jai navaraM narae tArisAiM suvbaMti tibadukkhAiM / aNubhUyAiM jAI tuha virahe rAya-devIhiM // 667 // AsAsiyAI navaraM kahaMci etto gaeNa keNAvi / veyAlieNa vimale tuha nAma-guNe dhuNaMteNa // 668 // taha vi viNicchayakajje Aeso tehiM viyario majjha / saMpAio ya sa mae ajadiNaM taM aviggheNa // 669 / / tA vinavemi devaM duhadavataviyANa jaNaya-jaNaNINaM / kIrau parinivvavaNaM niyadaMsaNavAripUreNa // 670 / / 30 tAhe tamAyaniUNa ciMtiyaM kamalasegeNa "aho ! nibiDanehayA amma-tAyANaM, jametieNAvi kAleNa na pamhuTTho mhi ? jao jaNavAo diyahAiM do va tinni va raNaraNao hoi parasie daie / pamhusai taM taha ciya daMsaNasArAI pemAI // 671 / / ahavA evaMviho ceva avaJcasiNeho hoi, jo bhaNiyaM 1 tositi je vinA // 2 sadhIrassa khaM1 bhrA. // 3 ajJAtanimittam / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 ] kamalaseNakao samarasIhaparAbhavo kamalaseNa'tthANe piudUyAgamaNaM ca / aDDhANa dariyANa ya avaccaneho samaM suhAve / na ya eyAo annaM atthi jae baMdhaNaM nibiDaM // 672 // ahayaM puNa peccha kahamappaM bharittamavalaMbiya virahiyakulaharasaMbharaNo ciraM Thio mhi, tA savtrahA niyariddhidaMsaNeNa karemi jaNayANa maNanevtrANaM" / ti nicchiUNa ' evaM ' ti paDivaNNaM suvayaNavayaNaM / tao niuttA maivadraNAiNo rajjaciMtAe / kayaM patthamutte patthANamaMgalaM / calio ya dharAharuddharehiM siMdhurehiM calaMtadhayavaDADovAvaloyaNatasiyaturaMguppahapayaTTiyaravirahehiM saMdaNanivahehiM, kharakhuranitrAyAyaMpiya puhaipaTTehiM turayathaTTehiM, asi kuMta sattippamuhamahAuhakarAleNa 5 pAyAleNa parigao, niraMtarudaMDapuMDarIyanivahanivAriyaraviyaranitrAo vajjaMtANavajjAu jjaguM jiyaravAvUriyasayaladisivibhAo gajjaMtehiM vAraNehiM, paDhaMtehiM cAraNehiM, hiMsaMtehiM turaMgehiM cikAraMtehiM rahaMgehiM, kuNaMto sadAulaM gayaNaMgaNavasuhAvalayaMtarAla para pae pUijmANo maggaTTiyanariMdehi, paloijjamANo koUhalAuliyajaNatrayaviMdehiM, kArito devamaMdiresu mahanyabhUyAo pUyAo, sammANito parihariyaparadohe muNisaMdohe, davAtriMto dINAINamaNukaMpApahANAI dANAI, samuddharaMto saDiya-paDiyAI dhammAyayaNAI suhaMsuheNa patto poyaNapuraM kamalaseNo / tao -- vinAyatayAgamaNo patto savaDammuho sayaM rAyA / paNao ya kamalaseNeNa pAyacAreNa hoUNa || 673 / / ciravirahatAbataviyaM nivtraviyaM patthiveNa niyahiyayaM / caMdagaraMsa sIyalataNayavacchemuvagRhamANeNa // 674 // aha gahiratUrapaDiravapaDahatthanahaMgaNeNa hariseNa / thuvvaMto iva jayajayaraveNa disivahusaNAheNa / / 675 // varahatthimatthayattho naravaiaddhAsaNe suhAsINo / niyayaja sujjalacAmarajueNa purao DhalaMteNa // 676 dhAvaMta khalaMta paDatayAhiM taruNIhiM rudvagururaccho / dAre dAre nAyaravarANamagghaM paDicchaMto / / 677 // viyasaMtakamalanayaNaM kuNamANo purasaraM diso vtra / saMpatto nibhavaNaM rAyakumAro kameNesa // 678 // pAyapaNassa aha se sahasA ANaMdabAhasalileNa / kayamajjaNAe pAhuNNayaM va vihiyaM savittIe // 679 // farara inrat puttAgaNadaMsaNeNa jagaNIe / dehAo nIhario maMthara romaMcarUveNa || 680 // AliMgiNa muhu muhu bhaNiyaM jagaNIe 'niDurA ahahyaM / jA puttaya ! tuha virahe vi jIviyA ettiyaM kAlaM // 681 naMda ciraM, jItra ciraM, riddhiM viddhiM jasaM ca pAvesu / hojja kulanaMdidAyA puttaya ! sAha pasAhAhiM // 682 // 20 evaM ladvAsIso paNao sesaM pi mAisaMdohaM / pakao sammANaM pariyaNassa santrassa jahajoggaM // 683 // vitte vaddhAvaNa sumahatthe patthivega patthAve / puTTho taNao niggamaNakAraNaM taha ya aNubhUyaM // 684 // jaivina juttaM niyacariyakittaNaM uttamANa taNuyaM pi / taha vi hu 'alaMvaNijjo tAo' tti niveiyaM teNa || 685 sadasavaNANudhAvaNa muhaM saM jahaTThiyaM souM / vimhayatraseNa rAyA siraM dhuNaMto imaM bhagai / / 686 // 57 For Private Personal Use Only 10 15 'aho ! puNNapagarisANubhAvo aharIkayakAmadheNu-ciMtAmaNi kappapAtrapahAvo jametto akAmiyA'ciMtiyA - 25 saMkapiyAI erisAI kallANAI saMpaNNAI mama suyassa, etto cetra asthi saggA'pavaragakAraNabhUo dhammo, na taM viNA paMcabhUyasamudAyamettANa purisANamevaMviho viseso jujjai, na ya IsarAiNo vi ettha visesakAraNaM ghaDati paNAbhAvAo emeva vihANe asspsNgaao| tA savvahA na juttamaNuvajjiyadhammANa rajjapaMjare nivasiuM, karemi egaMtasuMdaraM dhammAsevaNaM' / ti bhaNateNa vAhariyA kAlannuNo / tannirUvie supasatthamuhutte vivihamaMgalovArasA mahayA vicchaDeNa kao nariMdAhiseo kamalaseNassa / apaNA purNa sattuM jayamahArAo saMjAyavisayasaMga virAo khaMtitaravArivAriyakohajohANaM dUrIkayaghara-gharaNivAmohANaM duvAlasaMga suyasamudapAragayANaM aTThArasa sIliMgasahassabhAradhArayANaM uvasAmiyabahujaNaverANaM sIlaMdharatherANaM 1 rulaMteNa je0 vinA || 2 niyama je0 vinA // 3 "sAvitryA - jananyA" jeTi0 // 4 vatte je0 vinA // pu08 30 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 puhavIcaMdacarie bIe kamalaseNa-guNaseNAbhave [2. 687samIve kayasavvasaMgacAo mahArisI saMjAo, kameNa saMpatto kevalasiriM nivvuipuriM ca / kamalaseNanariMdo vi siyapakkhamayaMko ba paidiNaM pevaDDhamANamaMDalo, sUro iva payAvakaMtamahiharo, kaMThIravo iva paiyAvamaNaharo, tahA sayaladasaNAyArasAro vi jiNasAsaNasuTThio, dhammakittisatthatthasavaNANurAI vi sivapayA rAhaNakAmI, sayalaguNaggAmaramaNIyaM rAyasirimuva jaMto, aNegaputta-nattuyAisAha-ppasAhAhiM naggohapAyavo iva 5 pAvio paramaM vitthAraM / tAva ya 'sayalanariMdabbhahiyaguNo' tti va kAuM laddhAvasarAe savvaMgamAliMgio vayapariNaipuraMdhIe, tavvasao ya jAo maMdAyaro kaambhog-rjriddhisNbNdhe| etyaMtare tivbagimhumhasaMtAvataviyaM jIvaloyamavaloiUNa samuppannakaruNAraso tayAsAsaNatyamoino jalayakAlo / jattha kalikAlammi va dujaNehiM maliNasahAvehiM vi samAsAiyA samunnaI ghaNehiM, mahilAsahAvaM piva niveiMtIo pavitthariyAo caMcalasahAvAo samaMteNa soyAmaNIo, parimusiyasarasIdehiNInilINanirAsIbhUyabhUrija10 layarajIve iva samAsAsiuM samucchalio gaMbhIramahuro ganjiyaravo, dANujaesu ghaNesu maggaNakulAI va jAyAI sAmoyAI kayaMba-kuDavakANaNAI, pamattapaMthasatthe iva vivohiu~ tAramahuraM kegAiyaM varahiNagaNehi, ghaNaravasavaNamucchiyapautthavaiyAo ceyAviuM piva 'piyaM piyaM' ti parosiyA bappIhayavihaMgamA / avi ya vayaNaM kajavihUNaM samunayANaM pi lAghavaM kuNai / iya kaliuM va pavuTTA gajiyasamaNaMtaraM mehA // 687 / / nivvaviyakAsayagaNo vi tavA virahiNimaNAI navameho / cittasahAve bhuvaNe sabassa piyaMkaro ko vA ? // 688 15 vimaliyavaNehi vi ghaNehiM nUNa vihiyA jalAsayA mlinnaa| ko vA jalAsayANaM mAllinnanibaMdhaNaM na bhave ? // 689 avirayaviraleyarathUlavAridhArAhi nivaDamANIhi / samaninnunayadesaM jayaM va ekanavaM jAyaM // 690 / / taovAriyajaNappayAraM varisiyavirae ghaNe diNassaMte / supahAyammi va muio logo caMkamiumAraddho // 691 // rAyA vi kamalaseNo pAusalIlAvaloyaNanimittaM / patto sariyAtIraM kareNuyAkaMdharArUDho // 692 // pecchai sambatto cciya milantagirinijjharappavAhehiM / vaDthati girisariyaM pADaMti do vi kUlAI // 693 // bhajaMtataDimahIruhakaDayaDaravatatthavihagakayarolaM / nivaDaMtaviyaDadottaDireNukkarakalusiyajalohaM / / 694 // sasaya-sirIsiva-sUyarapamuhajie kUhare parivahati / paribhaggajANajugge pahie nitiM parAhuttaM // 695 // ubbuDDaNa-nibbuDDaNasayAI tAruyagaNaM pi pAviti / sancajiyANaM avayArakAriNiM bheravAyAraM // 696 // koUhalakaliyANaM niyacchamANANa naravarAINaM / ohahiu~ pavattA taraMgiNI sA puNo turiyaM // 697 / / 25 tao pADei no taDAiM, na khaNai tIramANa muulaaii| aNusamayaM vimalIhuMtavAriNA rehirA jAyA // 698 // NhAyaMti piyaMti jalaM lalaMti kIlAhiM vimhayakarIhiM / ahiyaM tahiyaM muiyA bAlA taruNA vi paMcayaNA // 699 // taM vilasiyaM naIe suvisattho patthivo'vayacchaMto / saMvegarasAbhimuho paribhAviumevamAraddho // 700 // 1saMketa:-"pavaDDhamANamaMDalo ityAdau maNDalam-[candrapakSe] cakravAlam , [nRpapakSe] dezazca / ziva(sita)pakSadvitIyAdisaMkAzacandropamA / mahIdharAH-[sUryapakSe] parvatAH, [nRpapakSe] kSitipAzca, apakRSTaH hInaH (1) / [siMhapakSe] padeSu apamA:-tulyA adhamA vA lakSaNayA kuTilA nakhA yasya / dharmakIrtiH-bauddhazAstrakartA, dharma-kIyozca pratibaddhasya zAstrasyArthazravaNe'nurAgavAn ; zivasya-mahezvarasya pada-vacanam , mokSapadaM ca" // 2 payAmaNaharo khaM1 kha2 / "rAjA tu prajAnAm avena-pAlanena manoharaH" jeTi0 // 3 "virodhaparihAre darzanaMsamyaktvam , AcAraH-kriyAkalApaH tAbhyAM sAraH" jeTi0 // 4 "dharmakIrtiH-saptaprakaraNIkartA bauddhaH, tacchAstrazravaNAnurAgI yaH mahezvarapadArAdhanakAmIti virodhaH' jeTi0 // 5 pAivo je0|| 6 saGketaH-"ghanaiH-meghaiH bahubhizca" // 7 saMketa:-"deha(1 hi)Ni tti kardamaH" // 8 pagannavaM je.vinA // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 720] kamalaseNa-guNaseNANaM pavajA tavoNuTThANaM devalogagamaNaM ca / 'haddhI ! aNatyajaNao sabassa vi esa riddhivitthAro / sa-parAvayArakAritaNeNa nUNaM dhuNIe va // 701 // jeNa ucchaliyalolakallolajAlaummaggalamgajalapUrA / kalusasarUvA esA savvassa bhayaMkarA Asi // 702 / / saMpai paMsaMtarUvA vIsasaNijjA pamoyajaNaNI ya / baTTai suddhasahAvA suhaheU sayalaloyANaM // 703 // sarisariso esa jio jalapUrasamAe. bajjhariddhIe / vaDDhaMto kUlANa va sa-paresiM kuNai azyAraM / / 704 // / etto cciya kalusijjai aNavarayaM pAvareNuniyareNa / ussikhalabhAvAo bhayAvaho hoi sabassa // 705 // etto ceva parattha vi pAvai pANI aNatthariMcholi / tamhA alameyAe riddhIe mohajaNaNIe // 706 // annaM ca jeUNa raNe riuNo Nege dese ksammi kAUNa / AyAsAo annaM kiM sAhijai nariMdehiM ? // 707 // ego harI karI vA sejjA gaMDUvahANayaM ramaNI / vatyA-''saNAi parimiyamuvaogi, niratyayaM sesaM // 708 // 10 bhariyaM bhaMDAgAraM koTThAgAraM ca rayaNa-dhannANaM / savvaM parapuhikaraM ahimANo kevalaM pahuNo // 709 // iya niSphalAhimANo eso sayalo vi riddhisaMbaMdho / te dhannA jehiM imo paricatto buddhimaMtehiM // 710 // saMtA vIsasaNijjA vimalA suhayA nisevaNijjA ya / harisAvahA bahUNaM havaMti te saMpainai vva' / / 711 // iya bhAvito maimaM paramaM saMvegamAgao shsaa| visamissabhoyaNammi va gao virAgaM visayasaMge // 712 // tao majjhatthabhAvamaNuhavaMto gao niyapAsAyaM / ThaviUNa ya guNasegAgambhasaMbhUyaM sabajeTaM suseNakumAraM rAyAhi- 15 rAyatte, guNaseNApamuheNa aMteureNa maMti-sAmaMta-seTi-satyavAhapamuhehi aNegehiM pahANapurisehiM saddhiM muNiyatapparivAgasamayAgayANaM sIlaMdharasUrisIsANaM saMjamasIhAyariyANaM samIve vihiNA paDivanno samaNattaNaM kamalaseNanarAhiyo, gahiyaduvihasikkho jAo mahAtabassI, kahaM ? chaTTha'TTama-dasama-duvAlasehiM mAsa-ddhamAsakhamaNehiM / sosei niyasarIraM thuvvaMto sesasamaNehiM / / 713 // nicaM bhamarAyaMto ciTThai gurupAyapaMkae vimale / veyAvaccaM muNipuMgavANa baMdhaNa va karei // 714 // harisijjai sAraNa-vAraNehiM, tUsai sucoio kicce / romaMcijjai sajjhAya-jhANa-AvassayAIhiM // 715 // esei suddhamuMcha pAyamanAyaM pi nIrasaM lUhaM / sabappamAyarahio kaujjamo sancakajjesu / / 716 // suiramaNucarittA saMjamaM sattasAlI, parimusiyasarIro suddhsNlehnnaae| aNasaNavihiNA so dehacAyaM karittA, surabhavamaNupatto baMbhaloyammi kappe // 717 // saharisasurarAmArAmaNakkhittacitto, kyvivihvilaamullaaslaasaannurtto| mucariyacaraNAo so suhI tattha vuttho, suragaNamaNahArI sAgarAI daseva // 718 // guNaseNA vi guNaDDhA tvsNjmbhaardhrnn'nnuvyaayaa| tattheva devabhAvaM pattA mettiM ca saha teNa // 719 // sambhAvasAraM tava-saMjamesu, kuNaMti je ujjamamujjubhAvA / te saMkharAyA iva suddhamaggaM, bhave bhave bhavcajiyA lahaMti / / // iya puhaicaMdamahArisicarie bIyaM carittalAbhavaNNaNaM kamalaseNabhavagahaNaM samattaM / / [ganthAgram-1005] 30 20 1 "vikRtihInaM valla-caNakAdi" jeTi0 // 2 saMketa:-"aNuvvAya tti akhinnA / iti dvitIyaH 2" // 3 sammattaM je0|| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ taio devasIha-kaNayasuMdarIbhavo] aha atthi mahimahelAtilae nilae sirINa sayalANaM / desammi sUraseNAbhihANae varapurI mahurA // 1 // ___jA sA pasAhiyA vimalacittehiM hammiehi dhammiehi ya, alaMkiyA bahusAhArehiM bhavaNehiM uvavaNehi ya, 5 TiviDikiyA surayaNarAyaMtaMgaNehiM nADaehiM dhaNavaipADaehi ya, pavittiyA samunnayasahAvehiM murabhavaNehiM sajjaNa jaNehi ya / jIe ya bhuyaMgadaMsaNaM paNNavilayAnilaesu, khaluppattI tilajaMtesu, daMDakaraNaM dhaya-chattesu, baMdhaNaM kanvakusumesu, mAraNaM sArijUesu, karapIDA juvaisihiNesu, khaMDaNaM daiyAharesu, bhaMDaNaM muTThiya-taMbacUDesu, bhaMgo cihuresu, mao kuMjaresu, tAso asuddhamaNIsu, vaMcaNaM paharaNapariguNiesu, paradAragamo bhikkhAyaresu, dojIhattamuragesu, guNa hANI chAillaesu ceva lakkhijjai tti / 10 tIe varanayarIe mayaraddhaya-dhaNaya-kesarisariccho / rUpa-ppayANa-porusaguNehi meho nivo hotthA // 2 // bhayamappaNo asataM egamaNegANa vIraverINaM / diteNa jeNa jugavaM jaNANa jaNiyaM mahAcojaM // 3 // tAviyapaDibakkheNa vi jassa payAveNa vittharaMteNa / parinimaviyA niyadesavAsiNo payaisaMdohA // 4 // tassa ya vimalasuvittA guruguNasArA maMNoharAyArA / muttAvali vva suhayA devI muttAvalI nAma // 5 // tIe vijjujjalaviggahAe ujjoio kulanahammi / rehai meho meho ma dANasalileNa varisaMto // 6 // 15 tIe hiyayagayAe nicaM vijAharo ba vijAe / meho mahaMtaneho karei kiccAI savAI // 7 // annayA vAsabhavaNaM pavisaMteNa vAmakarayalanihittakavolamoNayamuhI thUlamuttAhalavinbhamehiM bAhabiMdarhi siMcamANI kuTTimatalaM paloiyA esA mahArAeNa, atakkiyaniyadosaleseNa ya sANuNayaM pucchiyA uvvevakAraNaM / sadukkhaM ca jaMpiyaM tIe 'kahaM sayalajagapAyarDa pi mamuvvevakAraNaM devo na yoNei ?' / rAiNA bhaNiyaM 'kahaM sayalajaNa pAyarDa pi ahaM na yANAmi ? vimhao me, tA sAheu tAva devI' / iyarIe bhaNiyaM "sapuncameyaM subhAsiyaM devassa20 ko nAma guNamaraTo ? sohamgamaDapharo ya ko tAsiM ? / kA vA suhAsiyA vAsiyANa jAsiM suo natthi ? // 8 // tahA dhAvaMta-khalaMta-par3atayAI dhUlIe dhUsaraMgAI / dhannANa ramati gharaMgaNesu do tinni DiMbhAI // 9 // tA deva ! kiM mama maMdabhaggAe sayalajaNauvahasaNijjAe egeNAvi puttabhaMDeNa virahiyAe jIvieNa ? jao devassa vi natthi mamovari cittaM, jame hamettaM pi dukkhanibaMdhaNaM sayaM na lakkhei" / ti bhaNaMtI parunA esA / 25 puNo rAiNA sasiNehaM bhaNiyA "devi ! devAyattameyaM, na visao purisakArassa / jao 1 saGketa:-"vimalacittehiM0 ityAdau [prAsAdapakSe] citrANi, [dhArmikapakSe] cittAni ca / [bhavanapakSe] bahusa tti janabAhulyaM tadAdhAraiH, [upavanapakSe] bahusahakAraizca / [nATakapakSe] suSThuracano rAgasya-vasantAdeH antaH-prakarSoM yAsAM tathAvidhA ajhanA yeSu baddhAH, [dhanapatipATakapakSe] suracanAH suradanA vA rAjantyo'GganA yeSu, suralai rAjantyaGganAni yeSu, yadvA surateSu prAgalbhyAd narAyamANAH-puruSAyitaM kRrvantyo'janA yeSu / [surabhavanapakSe] samunnatasvabhAvaH, [sajjanajanapakSe] samut-saharSoM natazca svabhAvo yeSAm" // 2 pariguNavipasu je vinA // 3 saGketa:-"chAilapasu tti pradIpeSu" // 4 Na-porisa khN1|| 5 saGketa:-"[mukkAvalIpakSe] vimalA cAsau suvRttA casuvartulA, [rAjJIpakSe] vimala-zobhanaM vRttam-AcAro yasyAH / [mukkA0] sukhadA, [rAjJI.] subhagA ca" // 6 muttAvalI vasu je0vinA // 7 kajAI je vinA // 8 unveyakA khaM1 bhrA0 // 9yANAha je. khaM2 // 10 saMketa:-"vAmi(1 siyANaM ti strINAm" // 11 saMketa:-"pahahametaM piti etAbanmAtramapi" // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. 1-22 ] devasIha - kaNayasuMdarINaM jammo taruNabhAvo ya / cAeNa baleNa parakameNa maMtosahAijuttIhiM / viusehiM vi vihivihiyaM na tIrae annA kAuM // 10 // tAki paDiyArA'goyareNa imiNA soieNaM ?" ti / tIe bhaNiyaM " mA evamANaveu devo, jamhA negaMteNa purisakArAsajjhameyaM jeNArcitaNIyaM maNi-maMtosahimAhappaM, natthi asajyaM devayApasAyassa, sAhINA ya devarakkhiyasa devassa eyasAmaggI, kevalaM natthi mai kAruNNaM / kiMca tAduttaro naIso, tuMgo merU, nahaM nirAhAraM / jAtra viNicchiyasArA na diti hiyayaM mahAsattA // 11 // evaM pi Thie jaM nirujamo ajjautto mama cetra pAvavilasiyameyaM" ti / evamAyaniya viznAyanicchao rAyA 'pie ! muMca visAyaM, saMpADemi lahuM cetra te samIhiyaM' ti saMThaviya jAo taduvAya'nesaNaparo / 'kiM viNoyamettaphalehiM maMtosahAiehiM ?' ti bhAvayaMto kasiNacaudasInisAe khaggasahAo gao pivaNaM / bhaNiuM ca vatto 'bho bho bhUya- pisAyA ! eso haM trikiNe mahAmaMsaM / dAUNa puttamegaM paDiginhaha atthi jai kajjaM ' // 12 // aha bhaNiyaM gayaNaMgaNagaeNa bhUSaNa tArasadeNa / 'maMseNa suo katto ? sIseNa u nicchiyaM hoi' // 13 // 'tA sIsaM pi paDicchaha' evabhaNaMteNa puhai~vAleNa / vAmakaragahiyakesaM nihiyA kaMThammi khaggalayA // 14 // etyaMtare bhruyAe dhariDaM ' mA sAhasa' ti viMteNa / bhaiNio sureNa 'supurisa ! hohI putto dhuvaM tujjha' || 15 || ThANe ThANe viyarijjamANagayamANadANaramaNIyaM / vAravahu vihiyanahaM vaddhAvaNayaM naNu payahaM // vat duvAsAhe dino deveNa sIhasuviNeNa / tA esa devasIho piuNA nAmeNa nidiTTho // saMgahiyakalAvihavo tAruNNaM jaNamaNoharaM patto / vilasai tao kumArI pariyario paNaicakeNa // 18 // 61 o rANA bhaNiyaM 'jai evaM tA paDicchAhi paDivaNNaM mollaM' / deveNa bhaNiyaM 'kimittiya sAhasAo tri aNNa mollaM ?, savtrA parituTTo ddaM bhavao, mA saMsayaM karehi, paJcao ettha-ajjeva devI suviNe sIhakisoragamucchaMgagayaM pAsittA paDibujhihI' / tao parituTTo rAyA bahumabhiUNa vibuhavayaNaM gao niyamaMdiraM / uvavanno ya tIe cetra 15 rayaNIe baMbhaloyAo caviUNa kamalasegadevo muttAvalidevIe kucchisi puttattAe / tao tIe diTTho pugnoiyasumiNao, niveio nariMdassa / teNAvi vajjariyasuratrayaNeNa samAiso puttanammo / tao sA pariosaninbharA 'taha' tti paDitramnanaravaivayaNA suhaparivAliyaganbhA uciyasamae pasatthamuhutte pasUyA sagralajaNamaNANaMdayArayaM dArayaM / kAriya ca rAhaNA cArayamoyaNAiyaM nayarIjaNa vimhAvaNayaM vaddhAvaNayaM / avi ya 16 // 17 // 5 1 piNaM je0 vinA / / 2 payato je0 vinA // 3 ipAleja je0 vinA // 4 bhaNiyaM surauM je0 vinA // 5 suviNa je0 vinA // For Private Personal Use Only 10 io ya guNasegAjIva tao devalogAo caviUNa uvavanno avaMtijaNavayatilayabhUyAe nAmao guNao vi visAlAe vijayasattuNo mahAnariMdassa kaNayamaMjarIe mahAdevIe kucchisi dhUyattAe / jAyAe paTTiyaM se nAma 25 kraNayasuMdariti / tao sA vaDhi payattA jaNanayaNANaMdayArikaMtIe / kulanahayalakayasohA sigrapakkhe caMdaleha vva // 19 // pattA navatAruNNaM lAyamna-kalAkalAvasaMpuSnaM / puvtrasukaehiM dhannA navaraM visaesa sA'vannA || 20 || bhaNiyA bahuso vi sahAsayAhiM sahiyAhiM nehasahiyAhiM / avi vammahasarisANaM na sahai nAmaM pi purisANaM // 21 atI pANiggaNasaM haM taM kahiMci nAUNa | ciMtAuro nariMdo maMtiyaNaM pucchai uvAyaM // 22 // 30 20 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [3. 23paribhAviUNa samma bhaNiyaM maMtIhiM "nUNameyAe / AsI nehAisao puccabhave kammi vi narammi // 23 // taM vajjiya eyAe raMjijjai mANasaM na aNNeNa / avagacchAmo evaM porANakahANusAreNa // 24 // tassa pariyANaNatyaM paDirUvAiM nariMdataNayANaM / daMsijaMtu imIe esa uvAo iha pasattho // 25 // jaonAma pi suyaM, paDirUvayaM pi diTuM maNiha-'NihANaM / jammatariyANa jae rAya-virAe payAseI" // 26 // 'juttameyaM ti paribhAviUNa rAiNA gahiyakannApaDicchaMdayA pesiyA sabarajjesu cittayaradArayA / ANIyAI tehimaNegAiM abbhuyabhUyAI raayuttruuvaaii| tIe vi nirUviyANi apanAe, 'kimeesiM kajjaMtaravidhAyaheuNA paloyaNeNaM?' ti bhaNaMtIe sAsUyaM paricattANi ya / visannA raayaainno| etyaMtare samAgayA mahurAo cittayaramuyA / dasiyaM tehiM rAiNo devasIhakumArapaDibiMba / tamAloiUNa vimhio / sapariso eso, bhaNiuM ca payatto "bho bho ! vinANasImA phuDamaha vihiNo rUvasabassameyaM, maccA-'maccANa saca mayamahaNakae ko vi devo'vino| eyaM daTTaNa manne visamasaramuro haMta ! jAo aNaMgo, nissaMkaM saMti loe guNinararayaNA suMdarA suMdarANaM // 27 // savvahA jai eeNAvi na raMjijjai maNo mama taNayAe tA avisesaNNuyANaM vIyarAgANa vA siromaNI esaa"| 'bho! kaheha tAva, kimettio kAlo tumhANaM ? ko vA esa ? kahiM tubbhehiM ubaladdho ?' tti bhaNie nariMdeNa 5 sAhiyaM cittayaradAraehiM "deva ! mahurAhivaiNo mehanariMdassa naMdaNo devasIho nAma kumAro esa, cirAvaNakAraNaM puNa lajjAe na pAremo akkhiuN| jaodiTTho atthANagao, vAhito taha turaMga-doghaTe / rAhAvehapavatto, niuNaM vINaM ca vAyaMto // 28 // kara-caraNa-didiThANAI tassa accatavimhayakarAI / saJcaviuM kaha vina sakiyAI subaha pi divAI // 29 // aNudiyahadasaNAo turayArUDhassa nicclihnnaao| kaha kaha vi kiMcittaM nivvattiyamettiyadiNehiM // 30 // tA deva ! phuDaM sIsai dIsai eyammi cittayammammi / lakkhaso vi na suddho tayaMgalAyanna kaMtINaM" // 31 // __ tayAyaNNaNAo suTTyaraM tudreNa rAiNA pesiyA cittavaTTiyA duhiyAe / tIe vi niuNaM nirUviyA / kahaM ? paDhamaM jaNayA''esA, puNo 'au' ti kougavisesA / to caMgimaharisAo, tao vi mayaraddhayarasAo // 32 // airUvavimhiyAe dhuNiyaM tIe puNo puNo sIsaM / uppADiumasamatthAe tattha dihiM cahueM va // 33 // romaMcacacciyaMgI vihasai nIsasai kuNai huMkAraM / seyajalakaliyabhAlA maMda maMda to bhaNai // 34 // 'piyasahi ! amaJcaloiyamAlihiyaM keNa erisaM rUvaM ? / saMbhavai kiM nu katthai puriso jassesa paDichaMdo ? // 35 bhaNiyaM seMhIhi 'sAmiNi! payAvaI sanasattatattillo / teNa ya tuha nimmAvaNamaNeNa paDhamaM imo ghaDio // 36 paDibhaNai Isi hasiuM savilakkhA kaNayasuMdarI ttto| 'katto piyasahi ! amhArisANa eyassa saMpattI ?' // 37 // tao paDhiyaM viyaDaDhasahIe'viyaraMtI sacchaMdaM suheNa vigirivaNaniguMjesu / kariNI cireNa vihiNA AlANe ajja saMjamiyA' // 38 // sahAsaM ca bhaNiyaM 'sAmiNi ! esa mahurAhivasuo devasIhanAmo kumAro sucai, tA liheu sAmiNI eyassa samIve kiMci aNurUvaM juvairUvaM' / tao ANAviUNa vattisamuggayaM lihiyaM tIe niyapaDirUvaM / 'kimaNurUvameya 1 citrapaTTikA // 2 saMketa:-"guNinararayaNA suMdarA suMdarANaM ti guNinarANA racanAH sundarANAmapi sundarAH santItyarthaH" / 3 kaI je0 // 4 amartyalaukika divyamityarthaH // 5 sahIe sA je0vinA // 6 vijhari je0 vinA / / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 49] devasIha-kaNayasuMdarINaM pANiggahaNaM suragurumuNidesagA ya / ssa? na va? ti pucchiyAo shiio| bhaNiyaM ca tAhiM 'aho ! aNurUvo saMjogo ghaDio sAmiNIe, jai vihI vi evaM ghaDei tA sohaNaM hoii'| etthaMtare paDihArI 'devo cittaphalahagamANAvei' tti bhaNaMtI taMgahAya gayA rAyasamIvaM / 'aNurUvo abhiruio ya esa kumArIe' ti parituTeNa rAiNA nirUvAviUNa vorijayadiNaM pesiyA pavaNajavaNAhiM uvAmAhi mahuraM mhNtyaa| tehiM vi saMpattamahaMtagoravehiM pasatyavAsare devasIhakumArassa dinnA kaNayasuMdarI, paDicchiyA mehamahInAheNa / 5 pesio pahANasAmaggIe kumAro kameNa patto visAlaM, bahumANamahagyaM ca Thio varAvAse / pAhuDapaDivattipesaNehi paropparaM vaDdatANurAyANamAgao kllaannmuhutto| tao gumugumaMtehiM madalehi, gijaMtehiM maMgalehiM, nacaMtehiM pAyamalehi, dijaMtehiM taMbolehi, vikkhippaMtehiM gaMdhehiM, kIraMtehiM pupphabaMdhehi, vihasaMtehiM pecchayajaNaviloyaNehiM, vissANijaMtehiM surasabhoyaNehiM, kIraMtakulAyAranivvahaNaM saMjAyaM tesiM pANiggahaNaM / avi ya aNurUvaM saMjogaM pecchaMto vahu-varANa sanyo vi / jAo jaNo kayattho vihI nariMdo vi sayarAhaM // 39 // vatte vIvAhamahe mahApamoeNa ciTThamANANaM / osario tattha kayAi muNivaro suragurU nAma // 40 // unnAijueNa saMtAvahAriNA gahiramaharaghoseNa / meheNa va teNa jaNo pamoio tIe nayarIe // 41 // soUNa tayAgamaNaM bhattibbharanibharo prhaanaaho| patto tassa samIvaM sabhArio devasIho vi||42|| tassa varapAyapaume kArAviyabhamaravilasiyaM sIsaM / savve kayaMjaliuDA pAraddhA desaNaM souM // 43 // 15 etyaMtare suraduMduhigahiraghoseNa bhaNiyaM bhayavayA-bho bho devANupiyA! caukasAyanibiDamittisaMgao dumbheyaraoNya-dosakavADasaMpuDo aNNANatimirabharANuvalabbhamANavatthusarUvo acaMtadAruNo esa sNsaarcaaro| ettha NaM vasaMtANaM pANiNaM avaDiyaM baMdhaNaM, abbocchinnA iTThaviogA-'NihasaMpaogatattakAlAyasasaMDAsayaveyaNA, saMtAvayAriNo dhaNiyaM parAbhiyogapannagA, dunnivArA vAhi-roga-daMsa-masagacamaDhaNA, sudussahaM soyadhUmaddhayadhUmapANaM, acaMtanigghiNA kammadaMDavAsigA, na gaNaMti bAlaM, nANukaMpaMti jarAnajariyaM, na muyaMti niddhaNaM, viNaDiti dINaM pi, kaya- 20 sthiti dukkhiyaM pi, sabahA natthi sA viDaMbaNA jAe ya parataMtehiM caugaikoNasaMcAraparehiM pANIhiM aNaMtaso neha visahiyA / tA na juttaM tumhArisANaM visuddhabuddhINaM jaMbhavissabhAvamavalaMbiya ettha ciTThiuM, jutto puNa savaNNuppaNIe dhamme samujjamo, esa khalu pahANo mukkhovAo, na pahavaMti eyANubhAvAo pudhabhaNiovadavA, uvaNamaMti saNoNukUlA suhasaMdohA, pAvijjai lahuM ceva niruvamasAhAviyasuhANugao mokkho vi / avi ya sandhajagajjIvahio savvannU snckmmnimmukko| dhannANa hoi nAho nissesaduhohanimmahaNo // 44 // ArAhiUNa eyaM tigaraNasuddhaM visuddhakammaMsA / akkhayasokkhaM mokkhaM lahaMti dhanA lahuM ceva // 45 // ANANupAlaNaM ciya imassa ArAhaNe dhuvovaao| bhAvatthaya-davyatyayavisayavibhAgA duhA so u // 46 // chakkAyadayAsAro bhagio bhAvatthao iha pahANo / so puNa khaMtAIo jaINa dhammo dasaviyappo // 47 // paMcamahabbayamUlo piMDavisuddhAiuttaraguNaDDho / nibANaphalo niyamA jAyai ArAhio sammaM // 48 // paDivAno puNa eso jAvajI pi neya mottavyo / saMpuno cciya samma pAleyayo tti esA''NA // 49 // 30 1 saGketa:-"vArijayadiNaM ti vivAhadinam" // 2 uSTravAmAbhiH uSTrIbhirityarthaH, 'sADhaNI' iti lokabhASAyAm // 3. natakajAtivizeSaiH // 4 rAga-rosaka je0vinA // 5 saGketa:-"camaDhaNa tti bhakSaNam" // 6 moktroM je0vinA // 7 nIsesa je vinA // 8vaM ca ne je0 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [3. 50 10 mANa aMgIkayammi eyammi niyamao sattu-mittasamayAe / sammamahiyAsiyayA utsaggaparIsahA ghorA // 50 // nippaDikammasarIrA anAuMchesiNo mahAsattA / uggatavataviyakAyA imassa ArAhagA hoti // 51 // egAiehiM ahiM bhavehiM ArAhagA u eyassa / bhavacArayAo muccaMti pANiNo vIriyavisesA // 52 // tA bho mahANubhAvA ! bhavacArayaniggamaM samIhaMtA / eyaM sancapahANaM giNhaha sababhuNo ANaM // 53 // ____ jassa u na asthi sAmatthameyasaMpAyaNe gihatthassa / caraNovaghAikammodaeNa visayAisaMgAo // 54 // so tallAbhanimittaM aMgIkAUNa desao eyaM / vihibhattisaMpautto bhanyo davvatthae jayau // 55 // bhavaNaM biMbaM pUyAiyaM ca bhAveNa vIyarAyANaM / jaM kIrai vihisAraM eso dabatthao neyo // 56 // esi ekekeNa vi kusalAsayasAliNo jiyaa'nnege| laggA visuddhamagge kameNa muttiM ca saMpattA // 57 // avi yamaNi-rayaNakiraNaujjoiemu rammesu suravimANemu / mANaMti suhaM suciraM jiNamaMdirakAriNo bahuso / / 58 // gayaroya-soya-dohaggasaMgabhAsaMtakaMtimuttillA / huMti niraMtarasuhasaMpaogiNo vihiyajiNabiMbA // 59 / / avvaMgaNegabhogaMgasaMgayA sayalajaNamaNANaMdA / naMdati AbhavaM bhuvaNapUiyA devapUyAe / 60 // vihisAraM kIraMto bhAvatthayakAraNaM ti dantrathao / viyarai tatto sivasaMpayaM pi satta'TajammehiM // 61 // pariNAmavisesAo'NAbhogeNAvi esa kIraMto / kuNai kusalANubaMdhaM suyamihuNasseva niyameNa // 62 // 15 . tA bhAvatthayasAmatthavajjiyANaM jiyANa hiya heU / dabatthayasaMpAyaNamAiTa vIyarAgehiM // 63 // iya bhAviUNa sAmatthamappaNo bhavabhayAo uciggA / egayarANAsaMpAyaNeNa sahalaM kuNaha jammaM // 64 // taio na ceva vijjai bhavakArAharavimokkhaNovAo / tA mA kiM pi vilaMbaha dulahA hu puNo vi sAmaggI // 65 eyamAyanniya saMsAracArayaduhohaparibhaMtacittehi aNegehiM bhavasattehi kAUNa vi dabatthayaM 'bhAvatthayAto iTTasiddhi'tti mannatehiM paDibannA mUrisamI niravajjA padhajjA / tayasattehi ya jahAsAmatthamaMgIkayA'Nuvyaya-guNacayAi20 rUvA desvirii| paDivanamannehiM visuddhasammattaM / devasIhakumAreNAvi gahiyasammattA-'NuvvaeNa saharisaM vaMdiUNa puNo vi pucchio sUrI "bhayatra ! 'kahaM puNa suyamihuNamsa dabatthao kusalA[vaMdhakAraNaM saMvutto ? tti mahaMta kougamamhANaM, tA kAUNa pasAyaM kaheha eyavuttaMta" ti / tao bhayavaM bhavanaNANuggahabaddhabuddhI upphAliuM pNvtto| avi ya [3. suyamihuNakahANayaM] asthi siNiddhaniraMtarataruniuruMbeNa kusumasAreNa / gayaNaMgaNaM va tArAgaNeNa sarayammi rehaMtaM // 66 // 25 muttAhalaTiviDikiyamaragayamaNikuTTimaM ti khayarehiM / dIsaMtaM vIsamalAlasehiM nahacaraNasa~DhiehiM // 67 // veyaDaDhasamAsane dAhiNabharahadamajyakhaMDammi / saboulacchirammaM siddhikaraM nAma vaNasaMDa // 68 // ghosaMtakoilAo gAyaMtIo ya kinnrbho| sikkhaMti va jattha sayA paropparaM mahuraorailliM // 69 // avi yapheriyakaipauraghosaM saMtANayatAlalayakayasunadR / rAyaMtasarasapattaM nADayamiva taM vaNaM rammaM // 70 // 1 jayai je vinA // 2 degsaMpAiNeNa je0 // 3degNubaMdhe kA je0 // 4 payatto je. vinA // 5 tArAyaNeNa je. slama je. vinA / / 7 saMketa:- "suhi(di)pahiM ti zrAntaH" // 8 saGketa:- "urihi(oralliM) ti madhuradIrghazabdam" // 9 saGketaH- "phuriyakara0 ityatra [nATakapakSe] kavayaH, [vanapakSe] kapayazca / [nATaka.] sat-zobhanaH anakasya-eDha(? paTa )hasya tAlAnAM ca-kAMsikAnAM yo'sau layaH, [vana.] santAnakAstAlAzca-vRkSA: latAH-vIrudhaH / [nATaka0 ) pa(pA)trANi-vA(tyA)doni, [vana0] patrANi ca-dalAni" // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91] suyamihuNakahANae jiNapyApabhAvao suyassa nihikuMDalakumAratteNa jammo / tassa bahumajjhamAe raMmme maNikuTTimammi ruMdammi / sarayaravidittatee tuMge tavaNijjapIDhammi // 71 // varapaumarAyaghaDiyA pariyariyA payaDapADi herehiM / vijAharanimmaviyA paDimA savvannuNo asthi // 72 // vijAsAhaNaheuM nivasaMtA kheyarA vaNe tammi / vaMdaNa-pUyaNa-sakAraNAiM tIse kira kuNaMti // 73 / / tatyeva vaNe payaIe bhadayaM jhINaasuhakammaMsaM / Asi kira kIramihuNaM paropparaM nehasaMbaddhaM // 74 // taha lahuyakammayAe pariNAmavicittayAe jaMtUNaM / jiNaviMbadasaNAo taM pariosaM paraM lahai // 75 // kIraMtI jiNamahimaM bhattibharanibbharehiM khayarehiM / acchai niyacchamANaM vajjiyanIsesavAvAraM // 76 // asuhakkhaeNa dhaNiyaM dhannANaM AgamesibhadANaM / amuNiyaguNe vi nRNaM visae pII samucchalai // 77 // hoti paoso visae gurukammANaM bhavAbhinaMdINaM / pacchammi AurANa va uvaDhie nicchie maraNe / / 78 // visayammi pIileso kallANanibaMdhaNaM ghuvaM hoi / dukkhaparaMparaheU jahA apIIlavo tattha // 79 // etto ciya tattaNNU jiNaliMge jiNavariMdaviMbe ya / asuhabbhAsabhayAo posalesa pi vaigjiti // 80 // 10 saisaMjAo eso abbhAsAo bhave bhave hoi / tatto bhavo aNaMto dohaggaduhAulo hoi // 81 // pIilavo puNa visae nibaMdhaNaM hoi bhattirAyassa / so puNa visidvaguNasaMpayAe tatto suhaM siddhI // 82 // appabale micchatame sammattadivAyarodae niyaDe / hoi visayammi pII suyamihuNasseva dhanassa / / 83 / / annayA vivihakusumAmoyamoiyamahuyaramahurajhaMkAramuhaliyasayalakANaNe samAgae vasaMtasamae kIlAnimittaM sahANe gaesu vijAharesu paiirikkadaMsaNAto pariosanibbhareNa suyamihuNeNa jiNapaDimAe sahayAramaMjarIhiM viraio mahaMto 15 seharo, kayA kannAvayaMsayA, pUiyaM pAyajuyalaM, suiraM ca niyacchamANega ullAsavisesAo samAsAiyaM bohitrIya, baddhaM maNuyAuyaM, AsakaliyA kallANamAliyA, maMdIkayAiM ayasA-'sAya-nIyagottAI, pavaDDhiyAo punnapayaDIo, ThaDyAI naraya-tiriyagaiduvArAI, parittIko bhavapavaMco tti / tao kAlaMtareNa kIro kAlaM kAUNa suddhapariNAmo / jaMbuddIvavidehe vijae ramaNijjanAmammi // 84 // sirimaMdirammi nayare rano naraseharassa daiyAe / kittimaIe gambhe uvavazno puttabhAveNa / / 85 // 20 daTTaNa sumiNae divcakuMDalaM maMDalaM va diNavaiNo / tajjAmiNIe devI kahai nariMdassa paritudvA // 86 // teNAvi samAiTTho sayalamahIvAlapavaraputtassa / jammo, suheNa gambhaM pavaDhayA sA visAlacchI // 87 // kameNa ya pasatthe tihi-karaNamahatte pasUyA esA komuisaMjha ca tuhiNakiraNaM phuraMtaphArakaMtiubbhAsiyapuvvA''saM sayalajaNANaMdaNaM naMdaNaM / laddho se nAlanihaNaNappaese mahaggharayaNapaDipuno mahAnihI / kAriyaM ca piuNA pahANavaddhAvaNayaM / paiTThiyaM ca pasatthavAsare nihilAbha-kuMDalasuviNasaiyatteNa taNayassa nAmaM nihikuMDalo tti / tao so kumAracaMdo 25 kayabaMdhavakumuyamahANaMdo pauradANakiraNaniyareNa paNaIyaNamaNorahamahoyahiM pUramANo patto sayalaguNasaMpunaM tArunaM / navaraMsAhINamahencayabhUiNo vi ramaNIsu mANasaM tassa / na ramai varamuNiNo iva maNayaM pi mahANubhAvassa // 88 // necchai nivakanAo iMtIo to sayaMvarAo vi / kusalANubaMdhakammANubhAvo vIyarAgo bva // 89 // nIsesaghaNuddharadhorio vi pAraddhibuddhiparimukko / maMsaM visaM va mannai, vajjai gaMdhaM pi majjassa // 90 // 30 mijjai aneNa vi avanavAe parassa kIraMte / harisijjai guNagahaNaM nisuNato riujaNassAvi / / 91 // 1 ramme kuTTimatalammi ruMdammi je0 vinA // 2 kIrataM khaM1, kIrati khera bhrA0 ||3dhuvo je0|| 4 tattannU jiNabiMbe jiNavaridaliMge vA je vinA // 5 vajjati je vinA // 6 micchatte samma je0|| 7 saMketa:-"paharikaM ti rahaH" / 8 suviNae je vinA // 9 saGketa:-"mahanvayabhUNo tti [varamunipakSe] mahAvratAnAM bhUtiH, [kumArapakSe] mahAvyayA ca bhUtiH" / pu09 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [ 3. 92___ jaM jaM pAvaTThANaM na sammayaM sanbahA visiTTANaM / parisuddhapunnabIyA na royae taM tameyassa / / 92 // bhaNiyaM cakusalAsayaheUo visiTamuhaheuo ya niyameNaM / suddhaM pugnaphalaM ciya jIvaM pAvA niyattei // 93 // evaM tAva jaNaNi-jaNayANaM vimhayamuppAyaMto pavaDhio nihikuNddlkumaaro| 5 io ya suigA vi bhaddagapariNAmANugayA dehaparicAyaM kAUNa uvavannA tammi ceva vijae mahImahelAtamAla vattavinbhamAe suraloyANugArijaNavibbhamAe vijayAvaIe nayarIe sayaladisivahUvayaNAraviMdAmaMdacaMdaNaddavANugAripavarajasapasarapUriyapuhaipIDhassa rayaNacUDassa rAiNo maNovissAmadhAmakappAe suvappAe mahAdevIe kuJchisi duhiyattAe tti, jAyA uciyasamaeNa y| paiTThiyaM se jaNaeNa nAmaM puraMdarajasa tti / tao pAriyAyamaMjarI va bahalAmoyavAsiya sayalajaNA, kaMkellikaNai vva vellahalapallavapANI, caMdamutti vya somAe kaMtIe kalAkalAveNa ya kaliyA, jaNaNI10 maNorahasaehiM saddhiM pavaDDhamANI saMpattA juvajaNamaNamayaNamahAnalukkovaNaM jovaNaM / navaraM nAbhiuMjei savaNajuyalaM siMgArakahAsu, na niruvei bhogiloganevatthAI, na ciTai bhogiNINaM goTThIsu, na kuNai sahiyaNeNAvi saddhiM mayaNarasANugayaM parihAsaM, avahiyA dhammaviyAresu sancahA pasaMtamANasA nicaM kalANuguNaNamettavAvArA asahaMtI vivAhassa vattaM pi acchiuM payattA / avi ya AliMgiyamaMga jovaNeNa ukaMThieNa va cirassa / mayaNo uNa ogAsaM na lahai maNamaMdire tIse // 94 // 18 taM purisasaMgavimuhaM dUriyatArughnasaMbhaviviyAraM / nAUNa sahIhito jAyA ciMtAurA jaNaNI / / 95 // bhaNai ruyaMtI daiyaM 'cirapparUDhA vi maha maNAvAle / sAmi ! maNorahataruNo na yANimo kaha phalissaMti ? // 16 // kaiyA kira vIvAho hohI dhUyAe me samiyadAho / kayagehaMgaNasoho pariosiyasayaNasaMdoho? // 97 // ko nAma rAyajaNao eyAe hojja puhaivaitaNao / rUva-guNehiM samANo paDihayapaDisattuvalamANo ? // 98 // tahA20 kaha suvasi suvIsatyo bhuMjasi jaMpesi hasasi parisattho / kannaM jovvaNapugnaM nihelaNe taM nihAleMto? // 19 // evaM sadukkhaM devIe uvAladdheNa sahiyayasaMkAmiyapiyayamAmaNasaMtAvamAhUo rAiNA maisAyarappamuho maMtisamUho, bhaNio ya 'bho ! kiM kAraNaM tArunArananivaDiyA vi kannA na sahayaraM kaM pi samIhei ? ko vA tArisIe vIvAhaNe uvAo ?' ti| tao sammaM paribhAviUNe bhaNiyaM sumaiNA 'deva ! bAlisanaNasammao vi vatthuvittIe esa aNaMgo mahArogo daDhamucchalai maMdapumnANaM tucchasattANaM sattANaM, jaNayai vicitte viyAre, parivaDDhai visayavisataNhaM, 25 payaDei jattha tattha tivvAbhilAsaM / esA puNa tumha naMdaNI pahANapunasaMbhArasaMgayA iva lakkhijai, ao na teNa maNayaM pi vAhijjai, jai navaraM koi uttamapunasAlI punvabhavabhattA vA eyAe cittasAlamAvasejjA, tA tassa jANaNatyaM sancarAyauttanAmAiM paDicchaMdayA ya dAijjaMtu, parimnAyabhAvANa vIvAhavihANaM pariNAmasuMdaraM hohi' ti / to 'aho ! jahatthanAmo sumaI, juttameyaM' ti savvehiM vutte niuttA nariMdeNa samaMtI turiyakaradhoraNA pahANamaNussA / daMsiyA tehiM nAma-gottaguNakittaNADaMbarasAramaNege rAyakumArapaDicchaMdayA, na ramai tIe kahaMci mANasaM / 30 navari niviTThA diTThI tIe nihikuMDalassa paDibiMbe / uppaDai na hi silA iva nivesiyA vajjarAlAe // 10 // 1 "kuzalAzayahetutvataH, viziSTasukhahetutaca' jeTi. // 2 "puNyaphalameva-puNyAnubandhipuNyajanyasarvalakSaNopetakalatra-putrAdilakSaNameva bastu pApAnivartayati" jeTi0 // 3 saGketa:-"tamAlavattavinbhamAe ti tilakadhAntijanikAyA" // 4'tI vattaM pi vivAhassa macchiu~ pavattA je vinA // 5 Na jaMpiyaM su je vinA // 6 saGketa:-"karahadhoraNa ti karabhavAhanAH" // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 107] nihikuMDalassa jiNapayApuNNappabhAvA suigAe puraMdarajasAkumAritteNovavannAe cittaphalayadaMsaNaM / Aiddho savvaMgaM tIe romaMcakaMcuo nibiDo / ujjoiyamaharauDaM diyadittIe phuratIe // 101 // parigholio ya sahasA paMcamageyajjhuNI ghaNaM kaMThe / lIluppalaM milANaM pahayaM dIhuNhasAsehiM / / 102 // tonAuM kannAkUyaM savisesaM pucchiyA narA ranA / 'ko esa varakumAro ? kassa suo ? kerisAyAro? // 103 // tehi bhaNiyaM "deva ! rUvaniNijjiyamAro eso nihikuMDalo varakumAro / naraseharassa taNao taruNIyaNajaNiyaraNaraNao // 104 // suyaM ca deva ! niuNamaNNesamANehiM amhehiM 'kira uttamavaMsappasyAo vi na pariNei rAyakanAo esa' ti sayalaguNabhUsiyassa vi ettio tassa doso, saMpayaM devo pamANaM" ti / tato khaNaM viyakkiUNa laddhovAraNa dAriyAkhvadaMsaNatthaM gahiyapaDicchaMdayA te ceva purisA pesiyA sirimaMdiranayaraM narAhiveNa / io ya nihikuMDalakumArassa kuladevayAe daMsiyA suviNayammi puraMdarajasA, abhiruiyA ya dadaM punvabhavamAseNa, 10 aNurAyarasanibbharamAbhAsiyA vi adinapaDivayaNA lajjoNauttamaMgA AsaMghiyapemaguNaM gahiyA NeNa pANipallave / tAva ya baMdiviMduddAmasahasaMvalieNa pabohio esa pAhAuyagahiradUranigdhoseNa / tao 'hA ! kahameehiM muharasAo vaMcio mi?' ti kuvio mAgahAINaM, tahA vi taralatAraloyaNehiM paloiUNa gharakoNAi tamapecchaMto chohio iva jUyoro, vaMcio iva dhutto, muTTho iva marAbhimANI, kalaMkio iva sudiTTagArI vasIko ciMtA-'marisehiM / avi yakhaNaruTo khaNatuTTo khaNaM saciMto khaNaM ca saviyako / pAyaDiyavicittaraso naDo ba raMgaMgaNe jAo // 105 // etyaMtare samAgayA se samIvaM vyNsyaa| to kayamaNeNAgArasaMvaraNaM / uciovayArasaoNraM pAraddho tehiM khaavinnoo| tahA vi athakkamukkahuMkArassa mumiNovaladdhakannAdasaNathamiva sabao virolaMti loyaNAI kumArassa / jao kAmaM kAmakilaMtagatta soyAnalatAviya, gAdummAyavimUDhacitta saMbhamarasabhAviya / coruttAsiya suviNanaDiya hiyayatthu ahaMtau, dUratthu vi pekkhaMti vatthu nayaNaggi niruttauM // 106 // tato bhaNiyaM cauramaiNA 'bho bho ! ajja kumArassa nahu~ ki pi, tA pucchiya kumAramanesemo savve vi' / kumAreNa bhaNiyaM 'aicauro si, tA taM pi kiM na lakkhesi ? / teNa bhaNiyaM 'tumha pasAraNa taM najjihI / sesehi bhaNiyaM 'kumAra ! kimesa saccayaM kiM pi jaMpai?' | kumAreNa bhaNiyaM 'ghaDai kettiyaM pi' / "tA kiM tayaM? ti kaheu kumAro" tti vutte kumAreNa bhannai 'nAma se na yANemi, nayaNehiM jaM na diTaM, jatto annaM na suMdaraM bhuvaNe / taM majjha karayalAo nahu~ iTTa pi sahasa' tti // 107 // 'kiM puNa tayaM ? ti vimhayamaNANa ya samAgayA paDihAradAviyamaggA puraMdarajasApaDibiMbadAyaNatthaM niuttA rayaNacUDabhiccA / siTuM ca paDihAreNa "kumAra ! 'ee tumha kiM pi abbhuyaM dAissaMti' tti deveNa pesiyA, tA deha avasarameesiM" / kumAreNa vi evaM' ti vutte samappiyA tehiM cittavaTTiyA / to 'sA ceva esa' ti viyasaMtanettasayavatteNa bhaNiyamaNeNa 'bho ! kayA puNa tumhehiM eriso suviNo diho? / jAva ya avinnAyaparamatthA na te 30 paDijaMpati tAva bhaNiyA cauramaiNA 'bho ! erisitthI maNussaloe na saMbhavai, devIo uNa sumiNesu ceva desaNaM diti, ao bhaTTidArao evaM pucchai' / tao 'aho ! gaMbhIro ullAvo' tti tuTehi saMlattaM tehiM 1NayuttamaMgA je vinA // 2 jUjhyaro je vinA // 3 sAraM pAraddho je vinA // 4 saMketa:-"athaka ti aprastAvaH" / 5 tumbhehiM je vinA // 6 suviNesu ne vinA / 25 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [3.108'devINa rUvagavvaM hari uppAiyA imA vihiNA / pANappiyA sukamA naravaiNo rayaNacUDassa // 108 // bhannai puraMdarajasA viyakkhaNA sayalalakSaNoveyA / nIsesajaNANaMdA paJcakkhA pugnamutti vva' // 109 // evamAyanniya 'aho ! svAisao' tti jaMpamANeNa dAUNa dINAralakkhaM visajjiyA te kumAreNa, 'siddhapaoyaNa' tti pariosaninbharA paDigayA niyanayariM / kumAreNa vi Isi hasiUNa bhaNiyA mittA 'bho! eyaM mama 5 ntttthmaasi'| tehiM bhaNiyaM "kahameyaM ? ti na yANimo paramatthaM" / sAhie kumAreNa sumiNavuttaMte 'devayApaogo' ti harisiyA savve vi| aha kannAgayacittaM kumaraM soUNa pamuiyamaNeNa / naravaiNA varaNakae mahaMtayA pesiyA turiyaM / / 110 // laddhA gauravasAraM nirUvio vAsaro vivAhassa / calio pariNayaNakae jaNayAesA tao kumaro // 111 // kari-karaha-raha-turaMgamapamuiyapAyAlabahalaroleNa / muhaliMto gayaNaMgaNadisaMgaNAo samaMteNa / / 112 // 10 patto arannamajjhe vAhiMto vAiNo aha kayAi / heriNA hariUNa vaNaM pavesito esa egAgI // 113 // bhamiUNa diNaM sayalaM ego saMsAravattijaMtu vya / devanioyA vaNagaharNamAgao rayaNigamaNatyaM // 114 // sariUNa nIisatthaM apamatto tattha ciTThamANo so / nimuNai kaluNaM saI ruyamANIe mahelAe // 115 // tao karuNAvaseNa gao saNiyaM saNiyaM tayAsana, pacchaNNaM ca nirUvayaMto pecchai kattiyAkaraNa kAvAlieNa majjiyavilittagattaM maMDalagge nivesiyaM nayaNANaMdayAriyaM dAriyaM / 15 etyaMtare taM kesaggesu gahiUNa karAlakattiuggIraNadAruNakareNa uddAmamugghosiyaM kAvAlieNa 'bhayavai ! sabasiddhikAriNi ! mUladhAriNi ! paNayajaNavacchale ! paDiccha evaM bAliovahAraM, bAle ! tuma pi karehi mudidvaM jIvaloga, sumarehi iTThadevayaM, pavisa vA kassai saraNaM, pahAranivAyapajjavasANo te jIvalogo' ti / tAhe sajjhasavasakhalaMtagiraM bhaNiyaM tIe 'muNiNo vi jattha ghAyaM kuNati ke tattha vacimo saraNaM ? / udayammi dahaNasIle avaNemo kattha gimhumhaM? // 116 20 taha vi naraseharasuo gurUhi dinno maNeNa paDivanno / nihikuMDalo kumAro eko saraNaM mamatAhe // 117 // taoniyanAmasavaNasaMkiyamaNeNa kArunarasapahANeNa / kayakesaggahamaha so ikkiya bhaNio kumAreNa // 118 // 'pAvi ! duTTha ! niThura ! naTTho si aNaja ! ajja niravajaM / kannArayaNamaNAI icchaMto tumettAhe' // 119 // tao saMkhurtaNa bhaNiyaM kAvAlieNa 'bho mahAsatta ! mA vigdhaM karehi, kayA mae dukarA putrasevAisAmaggI, 25 dukkheNa mae pAviyA esA savvaguNasaMpunnA kannA, sijjhau me paramesarI mahAjAligI vijA, siddhavijjo karissAmi bhavao vi mahaMtamuvayAraM ti / kumAreNa bhaNiyaM "liMgaM vahasi muNINaM kammaM caMDAla-DaMbasAricchaM / lajasi na appaNo cciya karesi kiM mUDha ! vijjAe ? // 120 tucchehiyaphalakajje mA ciradhariyaM vayaM viNAsehi / kiM na suyaM ciya tumae 'duhagahaNaM pANighAyAo" // 121 // tA uvarama eyAo vavasAyAo vivaagkddyaao| uvayAreNa vi pajjattamamhametto vi atreNa" // 122 // 30 emAimahuramubaiThe kumAreNa paDibuddho eso, gahio pacchAyAveNa, virao tyaarNbhaao| 'mahAbhAga ! vArio tae I kugaigabhIraMdhakUvanivAyAo karissAmi saMpayaM gurusamIve pacchittaM paDivajiya visuddhaM pArattahiya, tumaM puNa evaM 1payamA je vinA // 2 suviNa je vinA / / 3 muhalaMto je vinA // 4 patto ya ranna' je vinA // 5 "adhena" jeTi* // 6 Namaigamao je vinA // 7 saketaH-"pattAhe ti idAnIm" // 8 mamha patto je* vinA / / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145] suyamihuNakahANae nihi kuMDala-puraMdarajasANaM vivaah-rjsuhovbhog-pvvjaa-devloggmnnaaii| 69 immiyatalAo avahariUNehANIyaM vijayAvaisAmiNo samappiya niyapaoyaNasiddhIe jaejjAsi' ti vottUNa gao kaavaalito| ____ kumAro vi 'kiM puraMdarajasA ceva esa' ti saviyako samAsAsiUNa taM pucchiuM pavatto 'suMdari ! ko esa nihikuMDalo jo tae vihure saraNamabbhuvagao ? / tIe vi 'jahA eyamuhakuharaviNiggayA vayaNAmayabiMduNo mamANaMdamudIraMti tahA bhaviyavyameeNa mama vallaheNaM' ti nicchiUNa bhaNiyaM 'daMsissAmi vijayAvaI pattA taM, tumha pucchAmi 5 puNa jIviyadAyayaM-kahameyaM sunnAranaM devayAsahAehiM tumbhehiM alaMkiyaM ? avi kusalaM tumha sarIrassa ?' / kumAreNa bhaNiyaM 'kusalaM saMpayaM tuha muhamayaMkanirikkhaNeNa jIviyarakkhaNeNa ya / avi ya hariUNa turiyaturaeNa taruNi ! dUrAo ANio ahayaM / pugneNa va tujjha purAkaeNa vinAyathakkeNa // 123 // iya paritosaparANaM sAMullarasullasaMtagattANaM / jaMpaMtANaM tANaM jhINA rayaNI khaNaddheNa // 124 // taM cakkhurakkhaNAe omaMthiyamatthayaM niyai jAva / kumaro atittanetto payAsiyaM ravipaIveNa // 125 // 10 tA assavArathaTaM vaNaMtare sabao vi ya visarTa / anisamANaM kumaraM aMbarajja payANusAreNa // 126 // mayaNaM va piyAsahiyaM ghettuM taM harisanibbharA savve / saMpattA niyakaDayaM, kameNa vijayAvaipuri ca // 127 // to rayaNacUDaranA duguNiyamANaMdamunvahaMteNa / vArejayamairammaM vihiyaM vihiNA kumArassa / / 128 // goravamahagdhamacchiya moyAtriya patthivaM kumAro vi / patto gahAya gihiNiM suheNa sirimaMdiraM nayaraM // 129 // guruyaNakayapariosassa tassa saMpattaciMtiyasuhassa / doguMdugadevasseva pubalakkhA gayA Nege // 130 // 15 aha narasehararAyA saddhiM paDisattuNA payaMDega / jAyammi dAruNaraNe pahAravihuro go nihaNaM / / 131 // taM souM araIe gahio nihikuMDalo galiyarAo / rajje saMsArasuhe ya bhAviuM evamADhatto // 132 // 'jIe calammi khaNabhaMguresu bhoemu tucchavihavesu / iTTavioe pahavaMtayammi kaha rajimo rajje ? // 133 // jamma-jara-roga-sogA tArviti niraMtaraM jaNaM jattha / kaha tattha maNuyabhAve bhAvijjau raisuhe taNDA ? // 134 // maraNe avassamAviNi aniyayasamae athakkamintammi / kaha nAma mUDhamaNuyA vilAsa-hAsAI kuvvaMti ? // 135 20 muviNiMdayAlasA lamaliyaM sayalaM pi nehavavaharaNaM / hIrai vallahaloo jaNassa jaM maJcuNA payarDa' // 136 // iya jaNayavirahavihuriyamaNassa visayANurAyavimuhassa / osario suramahio aNaMtavirio jiNo tattha // 137 soUNa jiNaM aha so maNayaM uvasaMtasoyasaMtAvo / vaMdaNakajjeNa gao sabhArio tihuyaNagurussa // 138 // punvabhavabbhAsaguNA diTTe sahasA jiNe diNese vya / pattaM pamoyamasamaM taM mihuNaM cakkamihuNaM ca // 139 // aha kAUNa paNAmaM puNo puNo pAyapaMkae pahuNo / tammuhanihittanayaNaM kayaMjalI suNiya tabbayaNaM // 140 // 25 gaMbhIradesaNArasabhAviyacittaM gihAsamavirattaM / dAuM suyassa rajaM nikkhaMtaM taM mahAsattaM // 141 // parivAliUNa vimalaM sAmanamahAuyakkhae dhannaM / sohammadevaloe suramihuNatteNa uvavanaM // 142 // bhottUNa divabhoe paliyAI paMca tattha gayasoe / nihikuMDalasurajIvo paDhamayaraM kira cuo tatto // 143 // vijayammi mahAkacche alayAurivibbhame vijayanayare / mahaseNanarAhivavallahAe caMdAbhadevIe // 144 // suyajammummAhiyamANasAe ovAiehiM vivihehiM / kucchIe uvavanno kayaunno puttabhAveNa // 145 // 1 saGketa:-"thakka tti avasaraH" // 2 saGketa:-"sAulla tti premavetkurakeNApa(? premAGgurakeNa)" // 3 "lajjAe" khN1tti.|| 4saGketa:-"omaMthiyamatthayaM ti lajayA kizcidavanAmitamastakam" // 5 saGketa:-"avarajja ti atikAntadinam / yadAha-gayabhAvivAsaresu divasAraMme ya avarajjo" [dezInAmamAlAvarga 1. gA. 56] // 6 saGketaH-"sAhulaM ti sadRzam" // 7 paMkayaM pNje.|| 30 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [ 3. 146jAe kameNa jamme vaddhAvaNae aicchie ramme / laliyaMgo se nAma diNaM piuNA maNabhirAmaM // 146 // pAvAyAraviratto puci piva esa sucriynioyaa| parivaDDhiuM pavatto parammuho visayasaMgassa // 147 / / tAva ya puraMdarajasA'marI vi caviUNa tammi ceva vijae paramabhUsaNanayare punnakeugo nariMdassa daiyAe rayaNamAlAe mahAdevIe kucchisi dhUyAbhAveNovavannA / jAyAe paiDiyaM nAmamummAyaMti tti / puci piva parammuhA visaya5 saMgassa / navaraM jaNaNIvayaNAo sahIyaNeNa bahuso pannavijjatI bhaNiyAiyA 'cauNhamanayarAe kalAe jo sAisao jai navaraM so mama maNamahuyaramabhirAmei, na seso sAmanapuriso, tAo puNa kalAo-amohaM joisaM 1 nahagAmivimANarayaNanipphAyaNaM 2 rAhAvehapavaNo dhaNuvveo 3 sajjovisAvahAri gAruDaM 4 ti| suyamiNaM rAiNA / tao 'aho ! guNapakkhavAo mama dhUyAe' tti harisieNa rAyasuyaparicchaNatyaM ADhatto sayaMvarAmaMDavo / AhUyA samaMtao rAyakumArA / pattA ya nirUviyadiNe / sammANiyA jahArihaM ThiyA uciyAvAsesu / tAva ya pauNIkao sayaMvarA10 maMDavo / keriso ? rayaNamaNikhaMDamaMDiyathaMbhovariraiyaviyaDaghaNamaMco / UsiyadhayatoraNalaMbamANaghaNamotioUlo // 148 // maMcovariviraiyasuravimANaramaNijjakAyamANagaNo(?) / tArAvaliTiviDikkiyaviyANauggIviyajaNoho // 149 // ThANe ThANe pAraddhapecchaNo dijjamANaghaNadANo / majjhanivesiyarAhAsaNAhauttuMgadaDhakhaMbho // 150 // evaM pauNIkae maMDave jaNaucchaMganiviTThAe rAyakannAe purao pArado rAhAveho kumArehiM / jAyA savve 15 uvahAsaTThANaM / navaraM lIlAe ceva laliyaMgayakumAreNa samamummAyaMtIhiyayasavvasseNa gahiyA jypddaayaa| avi ya lIlAyaDDhiyakodaMDadaMDamAloiUNa laliyaMgaM / laddhaNa nihiM duggayavahu va tuTTA dadaM esA // 151 / / puvvabhavapemarAgo sahasA doNhaM pi tesiM hiyayammi / laddhiMdhaNo dhaNaMjayakaNo vva dippeumArado // 152 / / etyaMtare gayaNAo oyariUNa kAmarAyavinaDieNa sayalajaNadidvimohaNapuvvaM avahariyA ummAyaMtI khayareNa / khaNaMtare tamapecchiya ko hAhAravo sapariyaNeNa rAiNA / 'kiM kimeyaM ?' ti paviyakkiyA savve samAgayakumArA 20 soyabharavihurieNa bhaNiyA ramnA 'bho bho ! vaMciyA mo keNai mahAdhutteNa, tA saMpayaM jo taM paccANei tassa ceva mae sA dina tti, kareha sanve sasattio uvAeNa gavesaNaM' / tAhe sAmariseNa bhaNiyaM laliyaMgakumAreNa 'bho bho! atthi koi jo mama taM duhRtakaraM dAei ?' / ameNa bhaNiyaM 'nAo mae so joisabaleNa dUraMtare ya vaTTai, tahA vi darisemi jai tattha koi nei' / tato ghaDiyamavareNa rAyataNaeNa vijjAvaleNa gayaNaMgaNagAmi vimANaM, bhaNiyaM 'Arohaha ettha jeNa nemi abhimypesN'| tao laliyaMgao dhaNuddharo joisio vimANekArI anne vi rAyasuyA 25 kougA-'marisAikAraNehiM ArUDhA taM vimANaM, payaTTA joisANusAreNa / miliyA veyaDDhasamIve ummAyatIvaggegakarassa khayarassa / tAhe sAhikkhevaM bhaNio so laliyaMgakumAraNa "re khayaragahera ! gahiyAmiso vi dUraM suheNa patto si / saMpai olAvayadaliyaporuso'saMsayaM marasi // 153 // 'vijAharo' tti bhannasi chaleNa avaharasi prklttaaii| tA sIhanAmadhArI kukkuralIvo si taM sacaM" // 154 // iya bhaNio so pAvo caiUNa karAo kannayaM sahasA / muMcaMto saravarisaM kovAruNaloyaNo valio // 155 // 30 cauro vi cauracUDAmaNiNA laliyaMgaeNa so mamme / taha pahao jaha gahio sayarAhaM dIhanidAe // 156 // 1 "si duhiyAbhAveNa je0binA // 2 NatthaM pAraddho saM je vinA // 3 jaNayucchaMga je vinA // 4 laliyaMgapaNa 'bho je0vinA // 5 saketa:-"gahara tti gRdhraH" // 6 saGketa:-"olAvaya ti zyenaH" // 7 saMketa:-"lIvo tti bAlakA", Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179] nihikuMDala-puraMdarajasANaM laliyaMga-ummAyaMtitteNa jammo sayaMvarasthaummAyatIharayakhayaraparibhavAi ca / 71 asaMtehiM tao mahIyale tehiM vaNaniguMjammi / diTThA paNaTThaceTThA ummAyaMtI meyAyaMtI // 157 // nAyaM ca jahA esA daTTA duTTeNa dIhapiTeNa / kiM kAyabavimUDhA jAyA savve vi savisAyA // 158 // uttamavaMsapamaeNa navaramegeNa rAyaputteNa / jIvAviyA duyaM sA acintamaMtANubhAveNa / / 159 // to nIyA rahasavisaTTanayaNavayaNehiM tehiM piumUlaM / navaraM samovayArA savve vi tayatthiNo jAyA // 160 // avi yanihao khayaro laliyaMgaraNa nemittidaMsio niyamA / nIyA te do vi vimANakAriNA tattha caurA vi // 161 // savvesiM maDDAe nivAiyA pannageNa sA varaI / gAruDasiddheNa dhuvaM jiyAviyA maMtasattIe // 162 // teNa cauro vi mahAsAmaMtanaMdaNA tullarUva-vaya-vihavA / baliNo alaMghaNijjA kanAbaddhaggahA ya daDhaM // 163 // 'tiNDaM ummallAe demo duhiyaM kahaM nu egassa ? / ko vA imIe ucio hohI pariNAmamuhao ya? // 164 // 10 eIe puNa painnA annayareNAvi pujjai imesiM' / iya ciMtaMto jaNao na hi lahai raI muhuttaM pi // 165 // kiM bahuNA ? tammi diNe samaMti-suddhaMta-pariyaNo raayaa| ciMtAsAyarapAraM apAtramANo Thio dukkhaM // 166 // soUNa vaiyaramiNaM ummAyatI vi vaDDhiyavisAyA / laliyaMgayagayacittA viyappiuM evamADhattA // 167 // 'laliyaMgayaM pamottuM na ThAi maNuo maNammi maha anno| taha vi hu vivAyavAo vitthario vihivasA eso||168|| Aulacitto tAo saMbhAviyabahunarIsaravivAo / haddhI! aNatthamUlaM jammaM svaM ca me eyaM // 169 // 15 pavisittu huyavahaM tA karemi samvesi nivvuimimesi / asuhanivittinimittaM na niMdio AyaghAo vi' // 170 iya ciMtiUNa bhaNiyA ammApiyaro 'vimuMcaha visAyaM / nINeha majjha dArUNi jeNa savvaM havai sutthaM // 171 // iharA jaNasaMhAro, saMdiddhA taha ya iTThasaMpattI / AsasisUraM ayaso mama tumha ya jIvalogammi' // 172 // nAUNa nicchayaM kannagAe jaNaehiM virahabhIehiM / bhaNio buhamaMtI 'bho ! kimevamacchasi suvIsattho ? // 173 visamaM kajjAraMbha samIkuNaMto phalaM lahai maMtI / samakajasAhaNe puNa nivANa maMtIhi kiM kajjaM? // 174 // 20 to bhaNai mahAmaMtI 'kIrau kannAsamIhiyaM deva ! / evaM ciya kIraMtaM pariNAme suMdaraM hohI / / 175 // ahayaM tu taha jaissaM jaha tumha na hoi dukkhaleso vi| pujjissaMti ya ciMtiyamaNorahA kannagAe vi' // 176 // to tuTTeNa rAiNA 'evaM'ti bhaNie nimmAviyA maMtiNA sArasurahidAruniyareNa mahaMtI ciyA, AhUyA cauro vi kumArA, bhaNiyA ya sagoravaM'bho bho ! samaguNavihavA tumbhe cauro vi goravaTThANaM / tihamavamANaNAe dijau egassa kaha kannA ? // 177 25 tA bhe na cittakheo kajjo thevo vi ettha vatthummi / aNumanijau esA bAlA jalaNammi pavisaMtI // 178 // jo vA ahimANadhaNo paittaNaM kAu mahai eyAe / so aNugacchau eyaM, nehassa phalaM jao na'naM // 179 // to 'aho buddhipagariso, chinno vavahAro, na yAvamANiyA vayaM savve vi, juttameyamerisaramaNIrayaNassa' tti mAviMtANa tANaM samAgayA taM paesa kayasiMgArA knyaa| dAUNa dINAINa dANaM paviTThA ciyaMtaraviraiyaM kttkuddiyN| pajjAlio cauddisi huyaasnno|| etyaMtare 'kahamaNAhA egAgiNI mama piyayamA pAvapAvaeNa gasijai ? kiM vA mama eyAe virahiyassa 30 1 "mRtamivAcarantI, mRtAvasthAtulyetyarthaH" jeTi. // 2 saGketa:-"ummallApa ti balAtkAreNa // 3 pujjiha je0 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [ 3. 180jIvieNaM?" ti bhAviUNa vArijjamANo vi pariyaNeNa balA paviTTho taM ciyaM laliyaMgayakumAro, ThiyA savimhayA sesA / avi ya chuhiyANa bhoyaNammi va rAo ramaNIsu hoi kAmINaM / neho puNa viralANaM jo maraNaMte vi nivvaDai // 180 // taNhANugayA bappIhayA vi bahuso piyaM piyaM viNti| sabbhAviyaM piyaM puNa najjai kajjehiM vihuresu // 181 // 5 to jAva vinnAyatannehasabassA ummAyaMtI 'hA ajjautta ! kiM mama maMdabhaggAe kae dAruNaM vavasio si?' tti taM samullavai tAva jhaDa ti maMtiniuttapurisehiM ugyADiyaM suraMgAmuhaM / teNa ya pattANi do vi maMtimaMdiraM / io ya lolabahalajAlAvalIkarAlaM ciyAjalaNaM daThumacAyaMtA vilIyavimhiyA jahAgayaM paTTiyA pAyaM rAyataNayA tAva bhaNiyA maMtiNA saMbaMdhikumArA 'aho ! mahAsAhasa, aho ! nicchayakAriyA, aho ! paDivannasArayA laliyaMgayassa, tubbhehiM puNa piyajIviyadhaNehiM paricattA ceva rAyadhRyA, ao jai kahaMci devayAisannihANAo jiyaMti eyANi 10 tA bhavaMtarapattaM piba eyaM laliyaMgao vivAhiumarihai, na uNa tubbhe' ti / tehiM vi sANukosahiyaehiM bhaNiyaM 'ecameyaM, na ettha kA vi amhANamakkhamA, jiyaMtu niyapunnehiM mahAsattANi do vi' ti| iya jaMpirANa tesiM sabbhAvaM sAhiUNa saciveNa / ANAvio kumAro sahio kannAe dhannAe // 182 // ullasiyamahANaMdaM tao nariMdeNa kAriyaM turiyaM / vaddhAvaNayaM vArejjayaM ca kayajaNacamukkAraM // 183 // aha rannA'NunnAo laliyaMgo saMgao piyayamAe / patto niyapuramANaMdamuharasaM paNaiNaM dito / / 184 // saMpannamahAbhogaM sumahAbhogaM maNoramaM rajaM / jaNayavidinnaM suiraM kameNa aha pAliyaM teNa // 185 // aha ninnAsiyamale kamalehiM alaMkiyammi sarayammi / saraiyammi nirIhamaNo maNorame hammiyatalammi // 186 daiyAe saha nisanno daicchai ya nahaMgaNe mahAbhogaM / varapAsAyasarUvaM mehaM bahuvannayaravanaM // 187 // * varasippinimmiyaM piva uppAiyavimhayaM taha puNo vi / pavaNeNa khaNeNa viluttamuttiyaM savyao khittaM // 188 // to saMjAyavisAo rAyA vajjarai 'piyayame ! peccha / nayaNamuhavidhAo Ne vihiNA vihio kaha ayaMDe ? // 189 peccha calattaM sArayaghaNANa jaM tAriso supAsAo / hoUNa gao nihaNaM sahasA sumiNovalaMbho vva // 190 // eyArisa va suMdari ! sayalaM saMsAriyaM muhaM manne / mAiMdajAlasarisA saMjogA etya ja savve // 191 // lacchI karikannacalA, rUvaM saMjhANurAyasamathejaM / jIyaM sarayambhacalaM, sumiNasamo pemapariNAmo // 192 // dIsaMti je pabhAe na hu majjhimavAsarammi te purisA / majjhaNhuvaladdhA na hu nisAsu, 'hijjo na nisidiTThA // 193 iTTavioo'NiTThAgamo ya rogA jarA ya maJcU ya / pahavaMti jattha riuNo ki saMsAre muhaM tattha ?' // 194 // evaM veraggagao puNaravi pecchai narIsaro sahasA / nANAmaNibhAsurasuravimANamAlAulaM gayaNaM // 195 // 'naNu ee vi ghaNA kiM ? na hi na hi jaM avayaraMti dhrnniie| subai ya tUraghoso haMho ! accanbhuyamapuvvaM // 196 // iya koUhalakalio rAyA ujANapAlapuriseNaM / bhaNio 'vaDDhAhi pahU ! tuha nayare Agao arihA // 197 // savvannU savyapahU savvuttamaguNanihI sayaladaMsI / savvasurA-'suramahio savvahio savvabhayarahio // 198 / / jA puNa tassa'tthANI mnnitornntuNgsaaljhykliyaa| sayarAI nimmAyA sA na vayaNagoyare majjha // 199 / / 30 vaMcijAmo niyayaM tamapecchaMtA nimesameta pi / evaM Thiyammi devo Aisau jamamha kAyavvaM // 20 // 1 saMketa:-"kamale tti kasya-jalasya male-par3he" // 2 saMketa:-"sarayammi ti saraje-rate, sarake ca-madyavizeSe . 3 dacchIya na je0 // 4 suviNoM je vinA // 5 mAyaMda je vinA // 6 saGketa:-"jho(hijo) ti yaH(zvaH)-kulye" // 7 arahA je vinA // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 209] laliyaMga-ummAyaMtINa vivAho pavvajA devalogagamaNaM ca / tao devaseNa-caMdakaMtANAmatteNa jmmo| 73 __eyamAyanniUNa pamoyaromaMcakaMcuciyacArugatto dAviUNa tassa pAriosiyaM dINAralakkhaM, samaggasAmaggIe niggao bhagavao jayanaMdaNajiNidassa baMdaNanimittaM naravariMdo / tao vihivihiyajiNiMdacaraNAraviMdavaMdaNo payaTTANavarayabAhabiMdusaMdaNo soUNa savabhAvANamaNiccayaM dhammassa ya pahANakiccaya, bhAviUNa saMsArAsArayaM mohassa ya dunnivArayaM, avahatthiUNa asesapariggaha, kAUNa maNidiyaniggahaM, appamANappamoyamuvvahaMtIe sahio devIe ummAyaMtIe puttovaNIyarajasAro aMgIkayatavacaraNabhAro bhavajalaMhipaDiyajaMtugaNAsAsadIve pavvaio bhagavao 5 samIve / tao ArAhiUNa nikkalaMka sAmannamuvavanAiM do vi IsAgakappe suramihuNabhAveNa / bhottUNa ya tattha divyabhoe paMcapaliovamAiM paDhamameva cuo laliyaMgayajIvadevo, upavano ya iheva jaMbuddIve dIve sukacchavijayAlaMkArakappAe vistaurIe nayarIe sAmiNo dariyariugaiMdamaiMdassa sUrateyanariMdassa daiyAe pupphavaIe kucchisi puttattAe jAo uciyasamaeNaM / kayadevaseNanAmo pugchi piva kalattasaMgahavimuho kalANuguNaNamettavAvAro sNyutto| tAva ya ummAyaMtIdevI vi cuyA uvavannA tammi ceva vijae veyaDDhapatrae dAhiNaseDhIe surasuMdaranayaranAhassa ravikiraNassa vijAhararAyassa kaMtAe ravikaMtAe devIe kucchisi dhRyttaae| jAyAe kayaM se nAmaM caMdakaMtA / paDDhiyA esA vi kaliyA kalAkosalleNa, paraM parammuhA purisapariggahassa / ao daMsijati se aNege surakumArANugAriNo khayarapuMgavA, na royaMti ya tIse maNAgaM pi / tannimitto ya tavei jaNayANa mANasaM mahaMto ciNtaanlo| annayA ya sahIhiM saddhiM girisihare kIlaMtIe caMdakaMtAe nisAmiyaM kinnaramihuNeNa gijjamANaM devaseNakumAraguNanibaddhaM 15 tAramahuraM gIyaM / tao hayahiyayA esA sAyaraM tamAyaniuM peyattA / avi yanAma pi bhavaMtaravallahassa nisuyaM suhAvaha hoi / jIyaMti visapasuttA nisuNaMtA gAruDaM maMtaM / / 201 // tao vinAyahiyayAe piyaMkarIsahIe uvasappiUNa saviNayaM pucchiyA kinnarI 'devi! ko esa, devaseNakumAro jo tumhANaM pi gIyaviNoyakAraNaM saMvutto ? / tIe bhaNiyaM "bhadde ! suNa amarANa mANavANa va gijjati guNA mayaMkakaradhavalA / guNapagarisarasamayavAulehiM majjhatthaviusehiM // 202 / / 20 bhuvaNacanbhuyabhUyA jammi guNA so naro murANaM pi / avaharai avassa maNaM gijai naNu teNa so tehiM // 203 // kougavaseNa mahigoyarANa nayaresu viyaramANehiM / diTTho vissapurIe eso amhehiM nivataNao / / 204 // kIlaMto ujjANe dito dANAI asthivamgassa / pINaMto muhivaragaM diTThI-vAyAmayaraseNa // 205 // kiMcadaTTaNa tassa rUvaM najai mayaNeNa ujjhiyaM aMgaM / patto sasI kalaMka tArisasomattamalahaMto // 206 // 25 mamgai tassa payAvaM niccaM sUro vi karasahasseNa / tammaivihavajiyA iva guru-buha-mukkA gayA dUraM // 207 // kiM bahuNA? so natthi guNo jo tammi natthi iya vimhiyANamamhANaM / ei balAmoDIe tagguNagaNathuNaNasaMgIyaM" // 20 // soUNa devIvayaNaM bhaNiyA piyaMkarAe caMdakaMtA "sAmiNi ! 'ciraNhaM vaTTaI' tti addhikaM karissai aMbA tA baccAmo niymNdirN"| tao 'evaM' ti bhaNiUNa gayAo sagihaM / tattha vi paricattakIlAviNoyAe sahIhito 30 muNio se abhippAo jaNaNIe pariyaNeNa ya / tAhe pAraddho tappaDibohaNakae bhAivaggeNa viyaaro| kahaM ?_ 'samvattha bhamaMti ramaMti ThaMti vijjAharA suravaru na / vijjANubhAvasaMpannasayalamaNaciMtiyapayatthA // 209 // 1pavattA je vinA // 2 sAhiUNa deM bhrA vinA // pu010 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [ 3. 210rUvAiM kuNaMti maNicchiyAI, paNaINa vaMchiyaM diti / appaDihayappayAvA dhannA ee khayarasIhA // 210 // ee puNa dharaNicarA mANusaveseNa kIDayA ghddiyaa| dINA paribhavabhavaNaM vihalamuhamaNorahA vihiNA // 21 // jao vaMdati na titthayare viharate sayalakammabhUmIsu / nisuNaMti na tesiM desaNAu nimmahiyamohAu // 212 // 5 vaMdaMti na sAsayacejhyAI vAsahara-maMdarAIsu / pecchaMti na dIva-samuddamuddiyaM mahiyalAbhoyaM // 213 // vinANaM rUvaM porisaMca ko tesi pattiyai viuso ? / paMgUNa va jANa karA hIraMti khagehiM iTThAI // 214 // puNaruttamullavaMte tAhe te bhaNai caMdakaMtA vi / 'kIrati rAga-dosodaeNa sa-paresi thui-niMdA // 215 // majjhattho puNa pecchai jmm-jraa-mrnn-rog-sogaaii| maNuyabhavabhAvibhAvA sAmannA ubhayapakkhe vi // 216 // vacaMti naheNa vihaMgamA vi, saraDA vi rUvapariyattaM / katyai kuNaMti, ko ettieNa gayo sayamANaM ? // 217 // 10 vijAvaleNa ege jiNaMti aNNe sabAhudaMDehiM / ke tesu saMsaNijjA ? majjhatthA tA viyAreha // 218 // ego pareNa dinnaM muMjai, anno savikkamakaMtaM / sAreyarameesiM phuDaM viyANaMti bAlA vi // 219 // jai vijjAharajAI haveja savvuttamA maNussesu / tA kiM na ettha titthayara-caki-bala-kesavA huMti ? // 220 // jai tA kIraMti vase kesava-cakkIhiM bhUmicArIhiM / dappakaliyA vi khayarA tA kaha vijAhiM majati ?' // 221 emAi sajuttiuttIhiM niruttarIkayabhAibaggA 'punvabhavanehasaMbaddha' tti kaliyA piunnaa| tAhe pesio paDi15 cchaMdo devaseNakumArassa / taM ca daTTaNa gahio eso vi mahayA aNurAyaraseNa / tayaNu jAyanicchao dhUyaM gahAya gao vissauriM ravikiraNarAyA / kAUNa caMDAlIvijAe caMDAlarUvaM, gaMdhavvapatteNa uvaDio kumaarss| pAradaM maMjulaM gIya / harisiyA kumAraparisA / kumAro puNa kamANurAyahayahiyayatteNa na ceva bhAvio, bhaNiuM ca paiyatto 'bho ! kettiyaM vinnANaM tuha dhRyAe ?' / gaMdhavieNa bhaNiyaM 'kiM tava eyAe ? mama gIyaM tAva viyArehi' / kumAreNa bhaNiyaM 'to' khAI tAva gAeha' / tAhe bhaNiyaM pariyaNeNa 'ciraM gIyameeNa, kimiyANi parikileseNa ? / to 20 savilakkho Thio lajjoNao kumaaro| etyaMtare ciMtiyaM ravikiraNeNa 'aho ! aNegabhavio eesiM siNehANubaMdho, kahamannahA esA abahIriUNa vijAhariMde eyammi rAyamuvagayA ? eyassa vi caMDAlIrUvAe vi eyAe avaganniyajaNAvanavAo eriso aNurAo, tA savvahA pariNAmasuMdaro eesiM saMjogo' tti / tao 'alaM te aguNaNNuNo sevAe' tti bhaNaMto niggao ravikiraNo / AvAsio ya kayakaDayavittharo nAidUre nayarIe / tao takkhaNA ceva vivihajANa-vAhaNa-vimANA25 rUDhehiM gahiragaMdhacaravAUriyabhuvaNabhavaNoyarehi pacchAiyaM nahaMgaNaM vijjAharanivahehiM / taM ca dadruNa vimhio sapari yaro sUrateyarAyA / tAva ya sahasa tti paNamiUNa bhaNio egeNa khayarakumAreNa 'deva ! vaDDhAhi kallANamaMgalabbhudaeNa, Agao esa tuha puttassa dhUyaM dAuM ravikiraNakhayarAhiyo' / tamAyaniya pariosanibbharo dAUNa tassa pAriosiyaM niggao ammogaiyAe suurteyraayaa| tao annonagoravaraMjiyamANasANaM doNhaM pi tesiM ghaDio avacca saMbaMdho / jAyaM ca sayalajaNANaMdayArayaM vArejjayamaMgalaM / avi ya30 varagaMdha-kusuma-kuMkuma-taMbolA-''bharaNa-suradugullANaM / dANeNa raMjiobhayapakkhaM vArejayaM jAyaM / / 222 // tao aNurUvamihuNadaMsaNubbhUyaparamANaMdarasasaMsittagatto vi huMtataNayAviogamgisaMtAviyaMgo vivihapaDivatti 1 porusaM khaM1 bhrA0 // 2 "ti page sabA je0 // 3'yaM / raMjiyA ku. je vinA // 4 uNa je vinA // 5 pavatto je vinA // 6 saMketa:-"to khAI ti tataH bala (khalu)" // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] suyamihuNa kahANae devaseNa- caMdakatANaM vivAho caMdakaMtAnivveo ya / bhalAvaNaputra aNujANAviya vissaurIsaraM jahAgayaM paDigao khayariMdo / nehAisaeNa ya pesei paidiNaM vijjAharobhagajogAI avvaMgAI bhogaMgAI sakaMtAe caMdakaMtAe / kAleNa ya parimnAyAsArasaMsArasarUvo pavvaio sUrateo / paDivo puipAlattaM devaseNo / caMdakatA vi alaMkiyA ruvAisayaviNijjiyAgaMgaeNa sUraseNAbhihANaMgaraNa / kiM bahuNA ? - 75 lIlAnijjiyadujjayArinivahaM vaMsassa sohAvahaM telokkoyarapUraNujjalajasaM vadaMtakIlArasaM / rajjaM raMjiyasajjaNukaramaNaM dudaMtasaMtAvaNaM, bhuttaM tehiM ciraM ciraMtanamahApunohasaMpAviyaM // 223 // ama diNe ravikiraNarAiNA kaha vi garuyatrakkhevA / tesiM na pesiyAI bhogaMgAI sucaMgAI || 224 // patthAve uvaNIyAiM ceDIhiM vatthabvAI unbaTTaNa-vilevaNAINi caMdrakaMtAe / tAI ca daTThUNa tusAraniyarAbhihayA iva kamaliNI, pavapApuTThA iva mAlaIkaliyA sahasa tti parimilANA esA, ciMtiuM ca payattA 1 'hadI ! kimajja na hi ko vi Agao tAyapesaNayakArI ? | avi kusalaM tAyagihe ? pamhuTTA haM kimettAhe ?|| 225 10 kiM kiM pi majjha kuvio tAo katto vi pisuNavayaNAo ? / kiM vA siDhilasiNeho emeva kahiMci saMjAo ?' | iya ciMtirIe tIe bhaNiyaM hasirIe kIya vi sahIe / 'kahameyasAhaNehiM kAhI dehahiM devI ? / / 227 / / avi ya-- vellahalelA sallai - lavalIpallavarasehiM dullaliyA / chA~yA vi karaM kariNI kaha kAhI kakkhaDakarIre ?' // 228 // annAe bhaNiyaM-- 15 'kiM na gamijjai kAlo kaDukuDayapasUNaesu bhamarehiM / alahaMtaehiM mAlai kamalaMba-kadaMbamayaraMdaM ?' // 229 // abarAe vuttaM 'jAiyamAharaNaM piva paradinasuhaM na sAsayaM hoi / to tallAbhAlAbhesu harisa- mannU na kAyavvA / / 230 / / mANakAraNaM ciya hoi parAsA jiyANa pAeNa / iya bhAviUNa dhIrA saMtosaparAyaNA huMti' / / 231 // emAi sahAsasahI lAvasavaNao suhANubaMdha punnaparivAgAo saMvegANugayA devI bhaNiuM pavattA "halA 120 saccameyaM mahA'vamANanibaMdhaNaM parAsA, parAsApahANA ya kAmabhogA, jao sadA visayagAmo karaNamgAmassa goyarAvaDio | jaNayai suhAbhimANaM parappasUo ya so niyamA // 232 // jatA sahAiguNA maNoramA saMti gAyaNAINaM / tadasaMkramaNAsavaNAiNA u bhogINa ko mANo ? || 233 // jo visayasaMpaogo subhAvo tAva karaNavaggassa / iya kaha na parAhINaM bhogasuhaM haMdi ! jaMtUNaM ? || 234 // evaMThie alamiyANi mohavilasiyapAehiM hANuvvaTTaNagarAehiM, karemi sAhINamuhatthamujjamaM, paDivajjAmi 25 niravajjaM saMjamaM" / ti bhaNaMtIe tIe nivAriyamutraNAI / tAhe savilakkhadukkhiyAhiM pAesa paDiUNa bhaNiyA vayaMsiyAhiM 'natthi pahavaMte deve tiloyamaMdiroyare tuha kiM pi parAhINaM, tA savvahA karehi sarIradvihaM, Na juttaM hasi - yANumaggeNa dhAviu~' ti / devIe bhaNiyaM "halA ! alamiyANi chaMdANuvattibhaNiehiM, muNio mae bhavasuhaparamattho, ciraM paciya hi muNijaNANubhUyasArassa paramapayapauNaheuNo pasamAmayarasassa / atriya dhannAo tAo manne kumArasamaNIo samiyapAvAo / jAsimavamANamUle visayasuhe no maI jAyA / / 235 || 30 kiM pemaM ? ko va pio ? ko viraho ? kerisI visayataNhA ? / eyapuvvaM jArsi namo namo tANa samaNINaM // 236 1 sakAntAyAH patisahitAyA ityarthaH // 2 pavattA 1 bhrA0 // 3 saGketa:- "chAyatti vubhukSitA" // 4 mauvvaM je vinA // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 puhavIcaMdacarie taie devasIha - kaNayasuMdarIbhave [ 3.237 tAsi muladdhaM jIyaM jAsiM tavatAvie taNukuMDicche / dAhabhayA iva na kayaM maiyaNeNa payaM maNAgaM pi" // 237 // evaM veragamaggalaggA devI sahasa vibhattA paDihArIe 'devi ! ANavei devo jahA sigdhamAgacchAhi, esa gacchAmi ahaM tihuyaNabhutraNekkajoikkhassa sitrapayavIgamaNabaddhalakkhassa bhavaMdhakUpaDaMtasattasamuddharaNadakkhassa kayaMtarAricakacaimaDhaNAsuDhiyasaraNAgayajaNarakvassa bhagavao vijayajidissa baMdaNavaDiyAe' tti / evamAyabhiUNAmayakuMDa5 buDaNAiritacittagattahA devI dAUNa pAriosiyaM paDihArIe turiyakayasarIrabhUsA gayA narAhiveNa samaM samatthadutthiyasaraNaM samosaraNaM / bhattibharunbhUyabhUriromaMcamaMciUNa vaMdiyaM jiNiMdacalaNAraviMdaM rAiNA devIe sesajaNeNa ya / uvavidvANa ya savvesiM pAraddhA bhayavayA dhammadesaNA 10 15 20 bho bho ! bhIme bhavAramne bhamaMtANaM sarIriNaM / dunnivAraM duhaM bhUri suhaM tucchamasAsayaM // 238 // sI- unha-satyasaMpAya- siMbalI vAlugAiNA / egaMtadukkhiyA savve nArayA pAvakArayA // 239 // chuhA-sI- unha-saMtAsa vAha-dohAidUmiyA / khajjaMtA annamanbheNa tirikkhA tumha pAyaDA // 240 // jamma-maccu-jarA-roga-soga- dAlidabhiduyA / balavaMtasamakaMtA duhaM jIvaMti mANavA // 241 // IsA-''bhioga-hINatta-koha-loha-bhayAiNA / devANaM pi duhaM ghoraM cuikAle visesao // 242 // evaM Thiyammi saMsAre palittammi va maMdire / ThAuM khaNaM pi no juttaM jANaMtANaM pamAyao // 243 // atha varaM ThANaM nevtrANaM nAma nibhayaM / savvA''vAhAviNimmukaM jammi sAbhAviyaM suhaM // 244 // jaM saMpattA mahAsattA amaMdANaMdasAliNo / AkAlameva cidvaMti nidviyadvA nirAvayA // 245 // sammamevaM vibhAvitA bhavtrA ! nevvANakAraNe / kareha ujjamaM dhamme savtradukkhanivAraNe // 246 // / ahigayasuyasAro dUravicchUDhamAro, akhaliyamuvihAro cArucAritacAro / muNipayamakalaMkaM dhoyapAtrohapaMkaM, akayakumayasaMkaM pAlaittA avakaM // 247 // caittu dehaM aha baMbhaloe jAo mahArAyarisI suriMdo / devI vi devo sumahiDDijutto dohaM pi AuM dasa sAgarAI // bhoNa vare bhoe paropparaM nehanivbharA tattha / caiuM ihetra bharahe kurudese gayapure nayare // 249 // parabalapayAvasirivahaNassa sirivAhaNassa naravaiNo / daiyAe lacchIe kucchIe paMkayacchIe // 250 // surarAo utrano codasamahasumiNasaio dhanno / bharahA hivo visiTThI suviNatthaviUhiM AiTTho || 251 // iyaro vi buddhisAyaramaMtipiyAe sudattanAmAe / uyarammi samuppano tattheva ya puttabhAveNa // 252 // jAyANa paTTiyAI nAmAI rAyasuyassa piyaMkaro iyarassa maisAgaro ti / anayA paropparadaMsaNeNa puvtrabhavanehA baMdhAo pamuiyA te do vi daDhaM dAragA nijjhAyaMti paropparaM, na ya vippaogamicchaMti, vioijjamANA vi dhaNiyaM royaMti, saMjuttA uNa na muNaMti chuhaM, na pitrAsaM, na saraMti mAINaM pi / tao vimhihiM rAya-maMtIhiM nirUvi30 yamegattha tesiM kIlA- bhoyaNAI / tao pavaDDhiyasuhasaMtAnA pattA kalAkalArvasaMpuSnaM tArunnaM / gAhio ya pArNi piuNa piyaMkaro pahANakulubbhavANaM rUtrohAmiyasuraMgaNANamaNegANaM kannagANaM, maMtiNA vi maisAgaro tti / 25 evaM ca suNamANassa rAiNo khaovasamamutramayaM cArittamohaNijjaM viyalio visayarAo, paNaTTo pariggahagahaggaho, samullasiyaM jIvavIriyaM, jAo caraNadharaNapariNAmo / tao vizvaviUNa bhayavaMtaM sUraseNakumAranivesiyarAyasado mahayA vicchaNa puvtrapaDibuddhAe devIe samaM nikkhaMto devaseNarAyA / tao- 1. saGketa:- "kuDicche tti kuTIre " // 2 "kAmena sikthakena ca" jeTi0 // 3 saGketaH - "joikkhassa ti dIpasya" // 4 saGketa:- "camaTaNa ti bhujidhAnyA ( strA) dezo'pyayamatra lakSaNayA kadarthanAyAM vartate, suddhiya ti zrAntaH" / 5 saGketa:- "vAhaNassa ti bodha ( bAdhana) sya" // 6 vasaMpannaM je0 vinA // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274] devaseNa-caMdakaMtANaM pavajA devalogagamaNaM ca / tao piyaMkaracakki-maisAgaramaMtittegovavannANaM nivvaannN| 77 anayA ya suyasAgarANagAraMtie nisAmiUNaM saMsArAsArayaM, maJcu-jarA-ruyANaM ca dunivArayaM, visayANa virasAvasANayaM, rajassa ya baMdhaNasamANayaM sAsayasuhAsAe piyaMkarAroviyarajabhAro paDivanno samaNabhAvaM sirivAhaNo rAyA, teNa samaM maisAgaraniuttamaMtisaddo buddhisAyaramaMtI vi| tAhe piyaMkaranariMdo samAsAiyacakkAimahArayaNo pasAhiyasayalabhAraho battIsamahAsAmaMtasahassamatthayAlimAlAlihijjamANapAyapaMkao causadvisahassasaMkhaMteurakamalAyare rAyaso iva lIlAe abhiramaMto 'Thio gAiM punbala- 5 kkhAI / aivallaho ya tassa rAiNo maisAgaramaMtI / avi ya no mAyaMgA na caMgA turayarahavarA neva sAmaMtajohA, bhaMDAgAraM na sAraM na rayaNanihiNo netra dArA udArA / naDe geyaM na tAraM taha maNaharaNaM neya rajaM na raheM, diTTho ruTo vi tuDhei jaha aha sacivo rAiNo se karei // 253 // maMtI vi nivaM mannai devaM va guruM va niddhabaMdhuM va / hiyayaM ca loyaNaM piva sabassaM jIviyaM va sayA // 254 // iya niviDaparopparanehavimhayA annayA duveNhaM pi / kAraNajinnAsAe jAyA ciMtA aimahaMtA // 255 // 10 'hoyanvamamha nUNaM parabhavasaMbaMdhiNA siNeheNa / na hi sAmi-sevagANaM pII evaMvihA ghaDai // 256 // tA jai kahiM pi katthai pecchAmo divdhanANiNaM kiM pi / tA taM pucchiya karimo vinicchayaM ettha vtthummi|| iya ciMtirANa tesiM saMsayasaMtamasanirasaNadiNiMdo / suragaNamahio tahiyaM samAgao suppahajigiMdo // 258 // muttoUlapalaMbiyaphalihaphuraMtorukiraNajAleNa / chattattaeNa suiNA rehaMto niyajaseNeva // 259 // pellaMto tamaniyaraM samaMtao niyayataNusamuttheNa / bhAmaMDaleNa mahayA muttimayA kevaleNaM va // 260 // 15 purao calaMtacAmara-siMhAsaNa-cakka-ciMdharunaho / ugghuTThajayapahutto duMduhiNA tArasaddeNa // 261 // aNugammato muNimaMDaleNa paumAvalIThaviyapAo / suraraiyasamosaraNe uvaviTTho bhanbabohatthaM // 262 // vaddhAvayapurisAo souM taM do vi pamuiyA dhaNiyaM / sIyaMtachettavAsaMtakAliyA rorasaNiya ca // 263 // gaMtuM sabbiDDIe namiUNa ya pAyapaMkayaM pahuNo / siranimiyakaraMjaliNo uvaviTThA uciyadesammi // 264 // aha sabasabhAsANugavANIe snstthiyniro| sabannU sanvesi jiyANa ubaisiumAraddho // 265 // 20 avi yajamma-jara-maraNanIre bhavaNNave bhImaduhasayAvatte / dhammataraMDAruhaNe jutto jatto sayannANaM // 266 / / paDai athakke savvattha ettha sanvesi pANimINANaM / vihidhIvaranimmaviyaM sudAruNaM maraNamahajAlaM // 267 // visayAmisaludvamaNA muddhA mINa vya pANiNo ettha / niyakammakaDhiNavaDisamgapelliyA duipayaM huMti // 268 // aDDaviyaDDAhiMDaNe-ubbuDDa-nibuDDaNAI kuNamANA / kammavasA iha jIvA ciTuMti aNiTThiyaduhohA // 269 // 25 jAyai jalajaMtUNaM ettha raI vivihaduhanihANe vi / cittamiNaM puNa jaM dhIvarA vi IhaI ciya ramaMti // 270 // akayasukayA aNege maggaMtA saMpayaM payatteNa / bhaggamaNorahapoyA nihaNaM saMpAviyA ettha // 271 // taraNujjayA vi anne gADhaM gahiUNa duTThagAhehiM / asamaMjasaM rasaMtA khippaMti khaNeNa pAyAlaM / / 272 // tIrAsagNaM pi gayA khuttA aicikaNe visayapaMke / tIragamaNAsamatthA nihaNaM vaccaMti tatyeva / / 273 // tA bho ! bujjhaha bujjhaha, mA mujjhaha iMdayAlakappehiM / bhogehiM bhuyaMgamabhaMgurehi virasAvasANehiM / / 274 // 30 1vAhaNarAyA je vinA // 2Thio aNe je vinA // 3 saMketa:-"sIyaMtachettavAsaMtakAliyA rorasaNiya vya ti sIdatsu kSetreSu varSati meghe yathA daridrA prAmyalokAH" / "sIdati-jalarahitatvena zuSyamANakSetre varSatI kAlikA-meghapakiryeSAM te sIdarakSetravarSatkAlikAH, rorasaNiyA-raGkagrAmINAH" jeTi* // 4 yaM dAruNamaraNaM mahAjAlaM khaM2 bhrA0 // 5 NamunbuI je vinA // 6 iyaM khaM1 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie taie devasIha-kaNayasuMdarIbhave [3. 275ajjiNaha tamegaggA sukayaM egaMtanicchiucchAhA / jeNa bhavasAyaraM laMghiUNa pAveha suhaThANaM // 275 // evaM saMsArasAyarasarUvasavaNAo saMvegamaggalaggamANasehiM bhaNiyaM rAyA-'maccehiM 'bhaya ! saccamacaMtarauddo bhavasamuddo na dhammajANavattamaMtareNa tariuM tIrai, kiMtu putta-kalattAinehataMtunivvattiyamahaMtamohavaMdhaNabaddhA jacaMdhA iva paccakkhaM pina lakkhaMti eyaM mukkhapANiNo, saMpayaM puNa diDaM jahaTThiyamamhehiM bhagavao bhuvaNapaIvassa sannihANeNaM, 5 tahA vi icchAmo tAva nAumappaNo paropparaM siNehanibaMdhaNaM bhagavao pasAeNaM' ti| tAhe bhagavayA niveio tersi puvvaMbhavavutto / avi yavisae kusalabbhAsA sAmannaM punamajjiyaM puvvaM / sAmannaM ciya bhuttaM paijammaM tapphalaM tubbhe // 276 / / paibhavasaMbaMdhAo paramaM koDiM imo gao neho / navaraM suhANubaMdho, na kAraNaM bhavapavaMcassa / / 277 // pUyAbIyappabhavo punnatarU phAimuvagao iNhi / phalihI avassa tubbhaM siddhipurIrajalAbheNa // 278 // 10 iya jiNavayaNaM souM sammaM saMbhariyapubasaccariyA / jAyA caraNadhaNajjaNanicchiyamaiNo nivA-'maccA // 279 // rajjaM jajjarapaMjaraM va vihagA hAuM sahelaM lahuM, niddhaM baMdhavabaMdhaNaM pi dhaNiyaM toDittu taMtuM piva / suddhataM DhayarIgaNaM va gaNiuM dINaM ruyaMta ghaNaM, sAmannaM purapunnapelliyamaNA sammaM pavannA tao // 280 // dahittu tavateyasA tayaNu savvakrambhidhaNaM, dalitu niviDubbhaDaM bhavaparaMparAbaMdhaNaM / sivaM niruyamakkhayaM paramanibuiM pAviyA, saroyavivaracuyA nisiniruddhabhiMgA iva // 281 // [suyamihuNakahANayaM samattaM 3.] 20 evamaNAbhogakao davyatho mdv-ujjvgunnaao| visayassa pahANatA imANa suhakAraNaM jAo // 282 // sannANasaMpaogA vihibahumANeNa kIramANo u / kallANakAraNaM jaM jAyai turiyaM ti kiM cojaM ? // 283 // pUyAvihivirahAo aparignANAo jiNagayaguNANaM / suhapariNAmakayattA eso'NAbhogadavyathao / / 284 // guNaThANagANugunA eso evaM pi guNakaro ceva / suha-suhayarabhAvavisuddhiheuo vohilAbhAo // 285 // devaguNapariNANA tabbhAvANugayamuttamaM vihiNA / AyarasAraM jiNapUyaNaM tu sannANajuttANaM // 286 // etto carittalAbho hoi lahuM sayalakammanidalaNo / tA ettha sammameva hi payaTTiyavvaM sudiTThIhiM / / 287 // eyamAyabhiUNa saMjAyaguruvimhao mahAnihilAmeNa darido nca, mahArivijaeNa suhaDo vva, ciraviuttavallaha(hA)dasaNeNa virahio na, siddhamahAvijjo vijjAharo va jiNasAsaNapaDivattIe paramaM pamoyamubahato muNi25 puMgavamabhivaMdiUNa paDigao niyAvAsaM sabhArio devsiihkumaaro| evaM ca paidiNaM gurucaraNAraviMdavaMdaNa-desaNAyannaNehi saMjAyajiNamayakosallo Thio tattheva kei vAsare / anayA rAyANamaNunaviUNa calio niyanayarAbhimuhaM / kahaM ? dhUyAvioyadhUmaddhaidahiyaeNa paurasahieNa / cittapaDibattisAraM kayANugamaNo nariMdeNa // 288 // dANappaNAma-piyavANi-didvidANehiM jaNiyasammANaM / anbhaDavaMce muhu muhu muMcaMto'NicchamANe vi // 289 // 30 aNuNito jaNayavioyakAyaraM paNaiNi payatteNa / dasiyagiri-gAmA-''gara-sari-saravara-kANaNAbhogaM // 290 // kayajokAro vimhiyakirAyavisarehiM aMtaravaNesu / kIlaMto girisariparisaresu rammesu ya saresu // 291 // 1 suya 1 nihikuMDala 2 sohamma 3 laliya 5 IsANa 5 devaseNe 6 ya / baMbhida 7 piyaMkaracakki 8 sijmaNA hoi vinneyA // 1 // suvigA 1 puraMdarajasA 2 ummAyaMtI 4 ya caMdakatA 6 ya / maisAgaro ya maMtI 8 piya tti pucchAi saMvego // 2 // " jeTi* // 2 saMketa:-"Dhayari ti pizAcI" // 3 saGketa:-"pura tti pracuram" // 4 maNunnaviya khaM1 praa.|| Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316] kaNayasuMdarIsahiyassa devasIhassa sanayarAgamaNaM rajjAhiseo davvatthayapavittI ya / pUiMto jiNamuNi-ceiyAI pura-nayara-gAma-nigamesu / dito dINAINaM dANaM kArunayapahANaM // 292 // patto kameNa mahuraM saMpAiyasayalapuranarapamoo / piuNA vi kayaM rammaM vaddhAvaNayaM tayAgamaNe // 293 / / punvajjiyaputraphalaM aNuhavamANo suro vya suraloe / suhamacchiu~ pabatto ceiya-jaivaMdaNujjutto / / 294 // kAleNa meharAyA rajaM dAUNa tassa nIsesaM / nisseyasasuhatisio nikkhaMto dhammagurumUle // 295 // iyaro vi akayasamaro payAvamettA''NamaMtanivanivaho / mahimaMDalavikkhAo rAyA purusAiNo jAo // 296 // 5 dhamma-'ttha-kAmasAhaNaparassa tassa'nayA nariMdassa / jAyA imA suciMtA pahAyakAle viuddhassa // 297 // 'te dhannA sappurisA, nAmaggahaNaM pi pAvaNaM tesiM / rajaM taNaM va jumnaM caMittu je saMjame nirayA // 298 // mama puNa kahici na'jja vi jAyai eujjamo ahamnassa / nUNaM pahavai pAvaM haMta ! mahAmohamAhappaM // 299 // jao anja vi pemapisAo velabai puNo puNo maNaM majjha / anja vi dhaNaggahagaho viDaMbaNADaMbaraM kuNai // 300 // 10 anja vi rajjaNupAlaNamANo dhuttIrau vva mohei / anja vi visayapivAsA khalA pisAi ba maM chalai // 301 // aja vi viveyarayaNaM harai balA rAyarAyarAo me / ajja vi karaNanirikA lupaMti subhAvaNasiriM pi||302|| jaggaMto vi jiNAgamapAhAuyatUragahiraghoseNa / mohamahAnidAe kIDAmi viceyaNo hu ahaM // 303 // tA aha muThTha baliTTho duTTho cArittamohaparipaMthI / kAyarapavareNa mae na yANimo kaha vijeyavyo ? // 304 // ahavA maha puvvaM ciya AiTo muNivareNa suraguruNA / eyavijae uvAo davyathayAsevaNasarUvo // 305 // 15 tA eyammi payattaM karemi savAyareNa ettAhe / jeNa io saMpajjai bhAvatthayasaMpayA turiyaM // 306 // ___ evaM saMpahAriUNa pasatthe tihi-nakkhattamuhutte nirUviyA davya-bhAvavisuddhA vasuMdharA, sammANiyA vissakammANugAriNo suttahArA, nirUviyA kei jiNaharanimmAvaNe, anne jiNabiMvanipphAyaNe, Thio appaNA tava-baMbhacerAiguNesu / tao tehiM suttahArehiM aMgIkayakajjabhArehiM suddhacariehiM sabahumANamuvacariehiM pamoyamunvahaMtehiM nisidiyahamujjamaMtehiM taNatullagaNiyagattehiM vAvAraMtarApavattehiM kaMtinIrasaMdiraM turiyameva nipphAiyaM jiNiMdamaMdiraM / 20 avi ya maragayasiloliyaDiyaM vicittamaNikhaMDamaMDiyaM ruMdaM / gayaNaMgaNaM va purao oyariyaM paMgaNe jassa / / 307 // rayaNamayasAlabhaMjiyasaMdoho jassa phalihabhittImu / khayaraMgaNAgaNo iva rehai gayaNA avayaraMto // 308 // kaNayakalasolikaliyaM sahai siyaM jassa uddharaM siharaM / vIsamirasaMtagahamaMDala va kUDaM himagirissa // 309 // niyayavimANAsaMkiyauvitasuravisaravAraNaparo vya / pavaNuddhao virAyai jassa sire dhayavaDo dhavalo // 310 // 25 tuMgima-caMgimavimhiyaummuhapecchaMtanarasamUheNa / nijjhAijjai niccaM jamagaNiyasakajanAsehiM // 311 // sIha-varAlaya-gaya-gaMDayAulaM viMjhaselasiMga va / varamayara-saMkha-sippIhiM rIriyaM jalahinIraM va // 312 / / asamANamANasaM jaNiyagaruyaharisehiM saDDhasarisehiM / sippIhiM khippameva hi viNimmiyaM taM jiNAyayaNaM / / 313 ThaviyaM ca tattha satthammi vAsare vAsaresasamateyaM / vihiNA viMbaM bhuvaNekabaMdhuNo vIyarAyassa // 314 // sIhAsaNa-chattattaya-cAmarapAmokravapADiherehiM / sakkhaM savvannumayaM saMpAyaMtaM subhabvANaM // 315 // 30 saMpunasasaMkamuhaM visAlakanaMtapattavaranettaM / sirivacchalaMchaNAtucchavacchamaccatamuvasaMtaM // 316 // 1uNa je vinA // 2 dhatUriu vva khN|| 3 saMketa:-"nira(ri)kati caurAH" / 'nilakA bhraa.|| 4paMgaNaM je vinA // 5 saGketa:-"rIriyaM ti rAjitam ||3||"||6siNhaa je vinA // 7 maI saM je vinA // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie taie devasIha - kaNaya suMdarIbhave donhaM devalogagamaNaM / to kAUNa paThThe vihiNA romaMcacacciyasarIro / anyebhUyaM pUyaM paidiyahaM kAumAraddho // 317 // tahA vA ijjatacauvihAujjAI dAijjaMtANavajjacojjAiM nADijjaMtakusalagojjAI gijjaMtajiNaguNapaDibaddha-gIyAI bahujaNuppAiyohibIyAI aNukIramANasurA-surajIyAI payaTTataruNitaraTTinaTTAI suMdera nihasatraTTAI saMbhAriyajiNajammA bhiseyAI bhavtrajaNajaNiyaseyAI sayalaloyavimhAvaNAI kAravei jiNabiMbaNhAvaNAI, pavattei amAdhAyA5 hidiyasayalasattAo mahAmahantajattAo, kArei micchattavAhipasamaNAI rahaniggamaNAI, nivvattei puSpagaMdhAibhogAhiyAo kallANayA aTThA hiyAo / kiM bahuNA ? - savve vi jiNavairamaMdiresu ussappaNApatratteNa / sammattamayaM va kathaM niyarajjaM teNa dhaneNa // 318 // jiNasAhu-veiyANaM bhattaNuratto pabhAvaNujjutto / jAo jaNo aseso tase tayaNumANeNa // 319 // evaM sAvayacariyaM ciraM caraMtassa tassa naravaiNo / pacchimatrayammi saMvegajogao phuriyamiya hiyae // 320 // 'juttamiyANiM mama nimmamassa sAmannamuttamaM cariuM / gihidhammakaSpataruNo phalameyaM caiva jaM bhaNiyaM / / 321 // kiMtu na ajja vi rajjorubhAradharaNammi paccalo kumaro / teNa na tarAmi caiuM eyaM daDhanehabaMdhavaso // 322 // ahavA imassa ra dAu paricattarajjavAvAro / ciTThAmi dhammanirao jA eso pAvai paThThe || 323 // toliyaniyasAmattho saMjamabhAraM tao dharissAmi / pariNAmasuMdaramiNaM evaM ciya hoi kIraMtaM' // 324 // evaM saMpahAriya kaNayasuMdari devi-maMti-sAmaMtasammaeNa kAUNa rAyAbhiseyaM narasIhakumArassa jAo appaNA ceiya15 jaitattimettapavittI saMkhittANuvtraya-guNavvao sAmAiya-posahovavAsAitabovahANujjao ya / taovihitavavihANA sosiyAsesakAo, caraNaviriyalAbhAbhAvao bhAvasAraM / aNasaNamakalaMkaM kAlamAse karittA, vimalajuisuro so sukkakappammi jAo / / 325 // aha sucariyasAraM desacAritabhAraM dhariya daDhamasantA sA vibhUviMdakatA / vihivahuNiyadehA catputtAinehA, bahusucariyapaSpaM pAviyA taM khu kuSpaM / / 326 / / egamma caiva maNijjatame vimANe, te do vi devapatrarA purariddhibhoyA / jAyA asurako DikaovasevA, AuM ca tesi dasa satta ya sAgarAI // 327 // iya puharacaMdacarie devasIharAyasamaNovAsagacariyaM taiyaM bhavagahaNaM samantaM // [ gandhAgram - 755 ] 10 20 80 1 yarUyaM je0 // 2 bhaviyajaNa je vinA // 3 jiNadara je vinA // 4 bhUda je0 vinA // 5 ramaNIyatame je0 vinA // [3.317-27 ] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ cauttho devaraha-rayaNAvalIbhavo] 15 aha tammi amaravAse vasiUNa suhI ahAupajate / paDhamaM nariMdadevo ceviUNa imammi dIvammi // 1 // vAse puvvavidehe saikevalidaliyasayalasaMdehe / varavijayammi sukacche uttamanarataruvarasukacche // 2 // atthi varAlayakaliyA suraseNA iva sayA savasakamalA / daDhamerAvaNarammA nayarI AyAmuhI nAma // 3 // avirayamuiMgaguMjiyagajjiyaAvajjiyA sihisamUhA / naccaMti jattha niccaM pAsAyatalesu viulesu // 4 // jattha ya sutikkhatokhArakharakhurukkhevakhaNaNakhuhio vi / ucchalai rao gayamayasittAsu na jAu racchAsu // 5 // jattha ya piyakusamayAsaNA diyAiNo jiNamayavAiNo ya, alakkhamayaNavavahArA kulINajuvANA vaNippahANA ya, paraguNagahaNavAulA tumnAgA punnAgA ya, phuraMtaphArakaMtIo ramaNIo varamaNIo ya, rahaMgasaMgacaMgAI jANAI ujjANAI ca / tahA aluddhayA vi kabarasalAlasA viusA, aAhA vi saMgahiyabahusArameyA bhaMDasAliyA, aNi- 10 sAyarA vi piyaMdhayArA dosiyA, aNavvayA vi kayavibhattiloyA jaNavaya ti| tIe vilAsasayasohiyAe nayarIe sahayarIe va / pAlaNapavaNapavittI hotthA rAyA vimalakittI // 6 // jo kira gayArisAraMgasaMkhavitthariyavimalajasapasaro / lacchIe sayaM vario sakkhA nakkhattanemi vya // 7 // jassAjhavisajjiyavicittamaggaNagaNassa riuNo vi / vanaMti raNe vi gharaMgaNe vi lahuhatthayaM sayayaM // 8 // tassa ya sayalaMteuraurasallIbhUyarUvalAvaNNA / vannAIyaguNagaNA gaNaNijjA piyamaI bhajjA // 9 // akalaMkakuluppannA pannAsa miyaguru-buhapasaMsA / saMsArasArakappA kappAhivaissa jaha raMbhA // 10 // raMbhAdalasomAlA mAlA iva mAlaIe sAmoyA / moyAviyataruNaMgaNagaNahiyayaniruddhaguNagavyA // 11 // gavyAidosarahiyA hiyA ya egaMtao nivassesA / sesAvarohasArA sA rAyanibaMdhaNaM ranno // 12 // tIse kucchIrohaNakhaNIe caiUNa devasIhasuro / jAo guNaceccikaM naramANikaM aNagdheyaM // 13 // 1caiUNa je0vinA // 2 saGketa:-"asthi varAlayetyAdau, [surasenApakSe] varAlayA-vAhanavizeSAH, [nagarIpakSe] varagRhA ca / [sura*] santaH-zobhanA azvA vRSA kamalAzva-hariNA yatra, [nagarI.] sadA ca svakzA lakSmIryasyAm / [sura0 ] dRDhamairAvaNena ramyA, [nagarI.] dRDhamaryAdA vanaizca ramyA" // 3 aviraimukha // 4 saGketaH-"tokhAra tti azvAH" // 5 saGketaH-"[dvijAtipakSe] priyANi kuzamayAni-vabhInimittAni(darbhanirmitAni) AsanAni yeSAm / janamatavAdipakSe] priyaM kutsitasamayAnAM asanaM-kSepaNaM yeSAm / [kulInayuvapakSe] alakSyo madanavyavahAraH-anaGgakrIDA yeSAm , [pradhAnaNarakSe] na vidyate lAkSA-madanayorvyavahAro yeSAm / [tantuvAyapakSe] guNAH-tantavaH, [zreSThapuMpakSe ] gAmbhIryAdayazca / [yAnapakSe] rathasya azAni-cakrAdIni. [udyAnapakSe] rathAGgAzva-cakravAkAH / alubdhakA:adhyAdhA lobhamuktAzca; kavya-mAMsa, kAvyaM ca-kavikarma / avyAdhAH-andhakA abAdhAzca. sArameyAH-zvAnaH, sArANi ca meyAni-dhAnyAdIni / anizAcarAH-arAkSasAH, anizaM akarA:-rAjadeyabhAgazUnyA adarA vA-bhayavarjitAH; andhakArapriyatvaM ca doSikANAM varmAsa (tamasi) chAyAsaMkramAt / ani(na)vyayAH-anipAtAH; na vidyate kApaNyena vyayo yeSAM te'vyayAH na tathA anavyayAH, yadvA za()Ne vrata-tanivRttirUpa jha(RNasya vA tyAgaH-parihAro yeSAM te tathA, aizvaryAdanRNA ityarthaH; kRto vibhaktilopo yaiH, kRtA viziSTA bhaktirlokAnAM yaiH, yadvA kRto vibhakteH-asaMtyAtta jJAtR NAM paMktibAhyatAdinA thA(vA) pRthagbhAvasya lopo yaiH" // 6 saGketa:-"[viSNupakSe, gadA-kaumodakI ari-cakra zA-dhanuH zaGkha:-pAJcajanyastaiH; [ rAjapakSe] gatAni-prAptAni arINAM sArANyazAni-hastyazva ratha-padAtirUpANi yasmin , saMkhye-samAme, tatra ca vistRto vimalo yazaHprasaro yasya / nakkhattanemI viSNuH" // 7 saGketaH-"avandhyAH-saphalIkRtA visarjitA vicitrAH-arddhacandrAdibhedaiH, vicitrAH-svadAridrayavezena zUnyahRdayAH, mArgaNAnAM-bANAnAM yAcakAnAM ca gaNA yena" // 8 "pracchAdita" khaM1Ti. khaTi0 // 9 sajeta:-" caccikaM ti maNDitam" // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 15 puhavIcaMdacarie cautye devaraha-rayaNAvalIbhave [ 4.14taodachRNa rahaM divvaM gharAgaya 'sAgayaM' ti japaMtI / suviNe suI viuddhA muddhA paraimuddhavAliddhA // 14 // rAyAivisiTuMgayajammA sammapAlaNAuttA / puttaM pavittamuttiM samae sUyA suhamuhutte // 15 // vihiyaM ca savicchaDDe baddhAvaNayaM maNoharaM piuNA / jaNamANadANasAraM visaTTavAraMgaNAnaDheM // 16 // nayaraccherayabhUe sohailae punnapaNaidohalae / samaikkaMte kaMte duvAlasAhe suhasaNAhe // 17 // jaM divvaraho rammo diTTho sumiNe imassa jaNaNIe / tA devaraho nAma vAlassa paiTThiyaM piuNA // 18 // saMgahiyAsesakalo akalaMko sUrateyanimmahaNo / viyasiyakamalo kamaso auvvacaMdo va aha jAo // 19 // vaNavAraNo vva viyarai sacchaMdo esa dANaguNagaruo / aNugammato pesalagirehiM purumittabhamarehiM // 20 // suyaNo saralAlAvo puvvAbhAsI thiro viNayaniuNo / nAyarasio dayAlU avajjabhIrU mahAsatto // 21 // puvvajjiyapunnavasA jaNayajaNANaMdasuMdarasahAvo / eso mahANubhAvo visayamuhaparammuho navaraM // 22 // vIvAhakahAvirao dhammiyajaNacariyakittaNe nirao / tArunae vi dhano saMjAo pasamasaMpanno // 23 // __ aha asthi tattha vijae puhaipuraMdhImuhaM va supaiTuM / nayaraM suruirarayaNaM aviNAsaM savaNakayasohaM // 24 // tassAhibaI suvaovasohio thirasamunnayakkhaMdho / suhaphalapattasamiddho raviteo siMdirukkho ca // 25 // tassa'thi piyA suppiyasIlAyArA maNoharAyArA / nijjiyasiri-raharUvA vasaMtadevi tti nAmeNa / / 26 // caiUNa suravimANA kayaunno kaNayasuMdarIdevo / uvavanno se uyare kammavasA itthibhAveNa // 27 // rayaNAvalisumiNAo jAyA rayaNAvalI ya nAmeNa / tArunayaM ca pattA jANiyacausadvivinANA // 28 // viNaya-ajavAiguNarayaNabhUsiyA purisadesiNI navaraM / iya jaNayai jaNayANaM somasahAvA vi saMtAvaM // 29 // ciMtAnalataviyataNa tao piyA maMtiviMdavayaNAo / pAraddho patthAve sayaMvarAmaMDavaM kAuM / / 30 / / AhUyA ya samaMtA nariMdaviMdArayA niravasesA / kumaracariyaM nisAmiya visesao vimalakittissa // 31 // paTTavio savisesaM sikvAviya maMtinaMdaNo vivuho / patto paNAmapuvvaM kayaMjalI bhaNiumADhatto // 32 // 'vinavai deva ! raviteyamahibaI asthi tumha kira putto / devaraho devaraho vca uttamo savvaguNarAsI // 33 // tammi cavalaM pi vimalaM annA'NaNuruvagaruyaguNaghaDiyaM / kannApaDAyameyaM joiumicchAmi hatthamahaM // 34 // eyAe imo ucio, esA eyassa ceva uciya tti / aNurUvavatthujogo kassa maNaM nAbhirAmei // 35 // navaramaidukuhANaM imANa hiyayaM na yANimo sammaM / iya pAraddho eso sayaMvarAmaMDavo'mhehiM / / 36 // 25 tA savvahA kumAro peseyavyo aNicchamANo vi / eyaM ciya kIraMte mama tumha ya nivvuI hohI' // 37 // __ eNvamAyanniUNa paribhAviyaparamattheNa vibuhassa kAriociyapaDivattiNA paDivannamiNaM vimalakittiNA / to avasare bhaNio kumAro 'vaccha ! savvesi nariMdataNayANaM punnA-'punnaninnayanimittamivAraddho raviteeNa sayaMvarAmaMDa 1 vibuddhAje0vinA // 2 saGketaH-"paramuddhavAliddha tti paramotsavavyAptA" // 3 chohalae je vinA // 4 puramitta je.|| 5 saGketa:-"purandhrImukha suSTu pattyuH-bhartuH iSTa-vallabham , nagaraM tu zobhanapratiSThAnvitam / [purandhrImukhapakSe ] rucirA radanAH, [nagarapakSe] ratnAni ca yatra / [purandhrI.] avikRtanAsikam , [nagara*] vinAzazUnyaM ca / [pu.] zravaNAbhyAM-karNAbhyAm , [na*] zravaNaizcapratibhiH, savana-yajJaiH vanayukta pradezaiH kRtazobham " // 6 saGketa:-"[kharjUrIvRkSapakSe] suvayobhiH-pakSibhiH, [nRpapakSe] zobhanavayasAtAruNyena upazobhitaH / [kharjUrI.] skandhaH, [ nRpa0] prakANDAMzazca / [kha0 ] zubhaiH phalaiH patraizca, [nu.] sukhaphalAni yAni patrANivAhanAni taizca samRddhaH / sidi tti khajUrI" // 7 samaddhI je0vinA // 8 udare khN| bhrA0 ||9suvinnaamo je0vinA // 10 payamA je vinA // 20 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38] devaraha-rayaNAvalINaM jammo, rayaNAvalIsayaMvarapatthiyassa devarahassa caMdagaivijAharavittaMtasavaNaM c| 83 vADaMbaro, jai taM kannayamanno vivAhei tA mahaMtI mamohAvaNA, tA karehi tAtra purisAyattaM, gacchAhi tatya, paraM devo' pamANaM' ti / aiyaM jaNayakayaM gaMbhIratthapatthaNamAyaniUNa dakkhinnasArayAe jaNayabahumANAo akAmeNa vi 'jaM tAo ANaveI' tti biteNa abbhuvagayamiNaM kumAreNa / tao pasatthavAsare payaTTo raMgaMtorutuMgaturaMgathaTTeNa, mayavasa'DDaviyaDDAhiMDaNuDDamaraghorabhUridoghaMTeNa, gurucakacikkAraravukaMpiyapamukkapahapahiyapaloijjamANarahoheNa, vivihapaharaNavaggavaggaNa-raMgaNullaMghaNAivilAsalasaMtajohasaMdoheNa, kayANekabukka-saMbukka huDukka-Dakka-DhakAravADaMbareNa,samucchalaMtAtuccharaya- 5 bharAvaruddhaviyaDaMbareNa, niraMtarAyavattapaMtipavittamahaMtaciMdhasaMdohasaMchaneNa, mahayA sentreNa / laMghiyANegagAmA-''gareNa ya vaccaMteNa diTTho NeNa egattha vaNaMtare chinnapaMkho iva vihaMgamo uppayaNamuyamaNo tadasamattho ya vidArayANugArikhvo vidANadINANaNo vijjAharajuvANo / tao samuppanno taM pai dayApahANo siNehabahumANo / avi yakajasahe iyarammi ya uvayAraparA nisaggao suyaNA / varisaMti vallare kallare vi mehA sahAveNa // 38 // suyaNasahAvAo sabahumANamAbhAsio kumAreNa pucchio ya 'mahAbhAga ! kuo tuma ? kiM nimittamiha 10 ciTThasi ? tti / teNa bhaNiyaM 'suyaNavara ! tumbhe maggasaMThiyA tahA vi saMkhevao muNaha asthi iheva vijae veyaDDhagirimaMDaNaM kuMDalaM nAma nayaraM / tattha ya guNagaNasamiddho vi aNuo siriddhao nAma raayaa| tassa putto caMdagaInAmo ahaM kulakamAgayANegavijjAhiM jahicchamabhiramamANo viharAmi / annayA mae ubarimamehalAe viyaramANeNA''yanio vaNagahaNagayaramaNINa karuNahAhAratro / sasaMbhamaM dhAvieNa ya diTThA sahIyaNadijjamANacelaMcalAnilA suravaisAvanivaDiya vya suraMgaNA mauliyanayaNakamalA dharaNIyalapamuttA khyrkNnnaa| bhaNiyaM 15 ca maM udisiya saMbhaMtAhiM tAhi 'ehi ehi lahuM supurisa ! jiyAvehi eyaM visaharavisavivasIkayaM gaMdhavanariMdanaMdaNi kumAriMga' ti / tao kArunnAvannacitteNa mae turiyaM nIramANAviya muddArayaNodaeNa dinaM se nAmaNaM, sittaM ca saimattaM gattaM, AiddhA ya vAmakaraMgulIe muddA / tao aciMtayAe maNimAhappassa nidAvigamammi va tIe ummilliyAI loyaNAI / daTTaNa ya meM salajaM saMThaviyakaiDillovarillAe paloiyAiM aMsujalollagallAiM pahasirAiM ca sahIyaNavayaNAI, savimhayaM ca bhaNiyaM 'piyasahIo ! kiM puNevaM viruddhAgArAo dIsaha ? mamAvi sAheha paramatthaM / 20 sahIhiM vuttaM.'sAmiNi ! jaM tumamAsIvisavisaviyAreNa ajaMpirI jAyA si teNa parunnAo, jaM ca imiNA aNuvakayaparovayArapareNa khaNeNa pauNIkayA ao sahasA pahasiyAo, eyanimitto AgAraviroho' tti / tao tIe mama vayaNamAloiUNa savilakkhaM vAmakaranihittanettAe puNo bhaNiyaM 'halA ! keNa puNa mameyaM muddArayaNaM AidaM ? / tAhiM bhaNiyaM 'sayameeNa mahANubhAveNa, eyappaogeNa ceva tumaM paJcujjIviyA si'| eyamAyanniUNa kiMci kayannuyAe kiMci pacukyAraciMtAe kiMci mayaNaraseNa kiMci lajjAe aNAikkhaNIyamavatthamaNuhavaMtIe tIe punaniuttapaDihArIvAhara- 25 NAo tUraMto samAgao gaMdhavvarAyA / teNa ya avagayavaiyareNa sAhuvAyasAreNa uciovayAreNa sammANio ahaM, 'siridrayamuo'tti niyANucarAo viyANiya bhaNio ya 'kamAra ! gurugoravAriho tuma, na tuhAvaradANeNa paDikaritraM tIrai, tA muddArayaNAiMdhaNaniheNa kayapuvvaM pi karehi eyAe mama jIviyasArabhUyAe dhUyAe pANiggahaNaM'ti / mae 1devo je0, divyo bhrA0 // 2 evaM ja khaM1 bhrA0 // 3 akAmeNAvi khaM1 bhrA0 // 4 saGketa:-" doghaTTa tti hastinaH" // 5 chinnapakkho je0vinA / / 6 saGketa:-" vallare ti Upare" // 7 saMketa:-" guNAH-tantavo gAmbhIryAdayazva" / / 8 samiddhao vi je0vinA // 9 saGketa:-"aNuH-svalpaH dhvajaH, anuddhatazca" // 10 kannayA je0vinA // 11 saGketa:"nAmaNaM ti nazyam" // 12 samattagataM je vinA // 13 saGketa:-"kaDillaM paridhAnam , uvarilaM AcchAdanavastram " // 14 saGketa:-"AiMdhaNaniheNaM ti paridhAnacchadmanA" / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 puhavIcaMdacarie cautthe devaraha - rayaNAvalIbhave [ 4.39 vi 'jaM tubbhe ANaveha'tti bhaNie kao mahAvicchaDDeNa vIvAho / tao mama tIe saddhiM siNehasAraM suhamaNuhavaM tassa kAlo volei / ajja puNa dAhiNasamuddavelAvaNesu kIliUNa niyattamANassa milio me ettha parase tIse piucchAsuo sumehanAmo vijjAharo | daMsaNamettucchaliyAtuccharosAnalo ya 're re pAviTTha ! duTTha ! dhe ! mama miheNigamAdAya mama daMsaNapa ciTThasi ! daMsemi te ahuNA dumnayaphalaM' ti jaMpato uvaDio mae samaM jujjheNaM / ahaM pi sAmariso paDipa5 hariumArakho, navaramaivAulyAe devvaniogao pamhuTTaM mamegaM vijjApayaM ti dhasa tti nivaDio mhi dharaNIyale / so uNa paMgussa va mama piyayamaM gahAya balipuTTho iva paNaTTho / eso alaMghaNIyatrayaNattaNao bhavao niveio mae niyuyattato tti" / tao kumAreNa tadukkhadukkhieNa tadutrayArakaraNAsaMbhAvaNAvAulieNa ya ciMtiyaM 10 'tuMgANa maNodukkhaM hariDaM pAraMti tuMgatuMgayarA / gimhumhaveyaNaM girivarassa jalaya cciya samiti / / 39 / / viliyasuyaNuddharaNe sAmatthaM jassa natthi thevaM pi / pasavaduhaM jaNaNIe teNa kayaM moreMkullAe // 40 // tahA vi tAva tolemi sAmatthaM' / ti ciMtiya bhaNio khayaro 'ke vayaM tumhArisajaNassa uvayArakaraNe ? tahA vijai asthi kappo tA taM vijjaM paDhAhi mama purao, mA kayAi taM payamUhemi' / tao 'samANA siddhi' tti bhaNiUNa paDhaMtassa tassa payANusAriNA dutti laddhaM payaM kumAreNa / tao laddhamahAnihiNA dariddeNa viyAmaMdANaMdabiMdudiloyaNeNa jaMpiyaM khayareNaM 'muTTha jItrAvio mhi purisarayaNa sAreNa kumAreNa, savvahA saphalao uttamajaNa15 mIlao, aviyaNho ya tumha daMsaNassa, kiMtu kAlakkhevA'khamaM me vikkhaigayaM, tA mamAMNuggaheNa giNhau kumAro paDhiyasiddhaM veubviyavijjaM jeNa tammiseNAvi kumAreNa saMbharijjato kayattho bhavAmi / tti soUNa kumAro vi bhAvagaruyatadullAvAvajjio ahijjio taM vijjaM / tao saparitoso kayasaMbhAso sumehANumaggeNa pahAvio cNdgii| __ devarahakumAro vi tayAvayAvahAraharisio saMpatto puvtrAgayANeganaravaivisaraM suppaTThapuravaraM / asamasammANamahagdhamAvAsio ya surAgArasuMdare visAlamaMdire / etyaMtare rAyaniuttamuttahArehiM nimmAvio ThANe ThANe pAradu20 ddAmataMDavo sayaMvarAmaMDavo / avi ya 25 30 maNi-kaNayakhaM bhaubbhiyasumaMcapAsAyapatiparikhitto / laMvaMteriNapaMkayamAlAmaNimottioUlo // 41 // maNitAriyaparigayacaMdalehajutteNa nIlanetteNa / paDimaMDaveNa kayaniyaDapattana hamaMDevAsaMko // 42 // payaDapaDipaTTacINaMsuyAisaMghaDiyarUvayaviyANo / vimhiyaummu hamANava samUhadI saMtabahucitto // 43 // naccaM tajaMtadhI ulliyAhiM jujjhatajaMtapakkhIhiM / jaNiyacchero pecchayajaNANa so maMDavo ruMdo // 44 // aha pattammi pao se niveNa ghosAviyaM samaMteNa / AgaMtavtraM gosammi maMDave rAyakumarehiM // 45 // pAyaDiyariddhivihavA saMcallA patthivA pa~e tattha / devarahakumAro uNa paribhAviumevamAdatto // 46 // 'punA punaparibhAU ajjamha rAyavarakannA / tA kimiha bhUsaNADaMbareNa imiNA nirattheNa ? // 47 // rAyasuyA niyamA variyantro rAyanaMdaNo ego / kayavesA vi na sesA ke harisa - parAbhavA tattha ? // 48 // jara pAgayammi bAlA mAlaM pakkhivai tA sa punnaDDho / saMbhAvijjai niyamA sesANaM paribhavo tattha // 49 // sAhAraNo paribhavo, punnaparinA dhuvA u egassa / niyarpumnanicchayatthaM karemi tA viyaM kiM pi' // 50 // 1 saGketa:- "mihuNI (Ni) gaM ti mAtRSvastrIyAM bhaginIm " // 2 saGketaH " morakullApatti mudhA " / moraullApa je0 // 3 saGketa:- " vikkhaNayaM ti kAryam " // 4 saGketa:- " IriNati suvarNam" // 5 maMDalAsaMko je0 vinA // 6 saGketaH"ghIulliyA iti putrikAbhiH " // 7 " prage" jeTi0 // 8 punaninnayatthaM 1 bhrA0 // For Private Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 ] sayaMvaramaMDavavagaNaM, rayagAvalIkayaM devarahassa sayaMvaraNaM ca / iya ciMtiya niyamitte kayaniyarUve Thavittu niyanAmaM / kiMci kuruvo houM purao vINAkaro calio // 51 // aha maMDave kumArA pavisaMtA harisanibbharA keI / jaMtapaDihAraruddhA rusiyaniyattA hasijjati // 52 // ane toraNasaMThiyajaMtaparvagehiM hariyasiravatthA / koUhalAulA no muNaMti hasiyaM pi appANaM // 53 // ane bhosbhiyamairUvaM sAlabhaMjiyaM daddhaM / ' esA sA bho ! rayaNAvali ' tti dAviMti amnonaM // 54 // tayigA iti samAladhIulliyaM paloyaMtA / ' rayaNAvali'tti ane dharaMti khaMdhaM namiyasIsA / / 55 / / aDDaviyaDDuDDINe pecchaMtA jaMtapattiNo keI / nivaDaMti uDDhanayaNA phAliyasovANapaMtI // 56 // jaNiyacittacojjA niuttapaDihArabhaNiyamaMcesu / uvavidvA supaTTA nariMdataNayA jahAjoggaM // 57 // kumarotra aNakkhitto niyapayanikkhittamittamaMcagge / vINAviNoyamaNahaM avimhao kAumAro || 58 // aha patrararahArUDhA kAgaligIujjayAligaNakaliyA / raMbha vva'ccharasahiyA samAgayA tattha sA kannA // 59 // paDiyAo sayarAhaM tIse muhapaMkae visaTTammi / rAyakumAraviloyaNavilolaphullaMdhuolIo // 60 // tao dinaM jaM na saI - raINa vihiNA gorIe lacchIe vA, pacchannaM dhariyaM ciraM tamahuNA lAyannapunnAmayaM / manne dinamaNiyA jAyappasAeNa ho !, eIe kahamannahA asarisaM aMgassa caMgattaNaM ? // 61 // ahaha ! muhasaroe nettapattANa dittI, ahaha ! aharamuddA vimuddAmakaMtI | ahaha ! sihiNabhAroNAmio majjhabhAo, ahaha ! pihaniyaMce mehalAe virAo // 62 // yamayaNarasullA sayabhAsiyasArANa nivakumArANa / tikkhakaDakkhakhagaggehiM hiyayalakkhesu paharaMtI // 63 // guNa-nAma- gottiNapurassaraM dhAidaMsiyanivANaM / irisa-visAe ditI diTThI-paTTINa dANeNa // 64 // ubhayakaradhariya ruMTate bhamarasaMvaliyasaralavaramAlA / maMDavatalammi tatto cakamiyA sA kuraMgacchI // 65 // vIsamaina se kamavi pagiTThei va patthave diTThI / gimhAyavataviyA parahuyA davajhAmie viviNe // 66 // jAyA saMdiddhamaNA varalAbhe jAva sA kuraMgacchI / pecchai ya tAva sahasA vINAgArAgiraM kumaraM // 67 // to punnabhavanbhAsA zuruTTakaMTo va kaMbale eso / tIe maNe cahuTTo adididvippasAo vi // 68 // aha ullasaMtapullipemarasapellieNa teNAvi / lIlunnAmiyasIsaM taM pai saMpesiyA diTThI // 69 // tadvivAridhArAuggayaromaMkurAbhirAmaMgI / pAusamahi vva sahasA virAiyA sA tao ahiyaM // 70 // vittA yakhaNeNa viyakkhaNAe saMbhamakhalaMtahatthAe / baddhakaMThaM kaMThe varamAlA tassa suhayassa // 71 // 20 I etyaMtare samucchala tAlAvasaMvalio 'suvariyaM suvariyaM' ti bahala laharo, patrajjiyAI payAsiyatosAiM 25 gaMbhIraghosAIM bhuya~NodarApUrAI tUrAI / raviteyarAyA vi kumAraM varamAlAlaMkiyamavaloiya 'pAgayapuriso' tti maNayaM savisAo citimAraddho 'aho ! sacco loyappatrAo vaM kulaM kalAo parakamo saMpayA vi na pamANaM / so ano ko vi guNo jatto pemmaM pavittharai // 72 // tahA uttamakule vi jAyA mahilA pAyaM aNuttame ramai / kulaselayA vi sariyA nIyaM nIyayaramaNusarai // 73 // 1 phAlihasovA bhrA0 // 5 saGketa:- " saMTha, kaMTaM ) ta ti bhuvaNoyarAvUrAI saM2 bhrA0 // je0 vinA // 3 saGketa:- "phullaMghuyati bhramarAH " || 4 "bANa" jeTi* // saMketa:- " malaharo tti kolAhalaH " || 7 bhuvaNovarAvUrAI khaM1, 2 'rakaliyA guJjantaH " // 6 85 10 15 30 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie cautye devaraha-rayaNAvalIbhave / 4. 74 ahavAuttamacariyA esA pAgayamaNue maNaM kahaM kAhI ? / na kayAi rAyalacchI oicchai tucchapunnadhaNaM // 74 // tA hoyavvaM niyamA imiNA kallANabhAiNA vADhaM / jaM ettha ramai kannA rayaNAvalisuviNasaMpannA // 75 // savvahA kammapahANabuddhiNo pANiNo, tA jo eyAe abhiruio so ceva amha goravapayaM, eyaM caiva phalaM 5 sayaMvarapasAyassa' / tti kayanicchaeNa sammANio daDhamaNeNa kumAro / tAva ya 'gaMdhadhio vario' tti soUNa sAmarisaM sAmasthiUNa sanaddhA samunaddhasuhaDaparivArA sesanariMdA uvaTThiyA saMgAmeNa, bhaNiuM ca paMvattA kumAramittaM raviteyaM ca 'jai kaha vi annANapAhannAo na parimnAyaM kannayAe supattaM tA ki tumhANaM pi taM ceva pamANIkAuM juttaM ? kiM nANukaMpiyanyA kUba-kaMTayA-'nalAisu nivaDamANA aMdhA ?, na nivAriyavyA vammIkUDavivarAisu karakkhevaparA bAlayA ? na dAyavyo jalappavAhaviccholiyANa cikaNacikkhallapalhusaNAyallANa vA karAlaMbo ? savvahA najja vi 10 kiM pi viNalaM, saMbohiUNa kumArI kArijau rAyaMgayapariggaraM / kiMca jai dicchiyA kumArI pAgayapurisassa tA kimeesiM / rAyasuyANaM jaNio parissamo mANabhaMgo ya ? // 76 // nikitiUNa nAsA ghar3A varamesi idrakhaMDeNa / na uNo evaM kAUNa mIlayaM paribhavo eso|| 77 // tA paribhAvaha tattaM, kareha jaM kAlapattamettAhe / annaha uinnakovA na patthivA jaMti vIsAmaM // 78 // iya tavyayaNaM souM bhaNiyaM raviteyameiNIseNa / 'atthANe vo kovo aviNicchiyavatthutattANaM / / 79 // ThAvijjai jai rajje paMcahi dinvehiM paagymnnusso| kannAe vi varijjai sayaMvare piipsaayaao||8|| ko tattha mANabhaMgo sayannavinnANayANa sesANaM eva Thie jaM kuppaha viraguppaha taM phaDaM tumhe||81 // aha uppanno ghoro kovajaro tumha iya ajineNa / tA laMgheNaM nivAyaM uciyaM mannAmi savvesiM' // 82 // kumAramitteNAvi saMlattaM "bho ! mA muhA'vamANakalaMkamaMke Aroveha jao esa muttAmaNi ba vimalavitto, hAro iba guruguNAhAro, kulIrarAsi vva assesANugao, sIharAsi vva mehAsAro, kannArAsi vva saihattho, tularAsi 20 bva sAippavaro, vicchyarAsi va paMgiDhajiTTho, dhaNurAsi vva paramUlakAsI, gayaNaMgaNAbhogo va mahAsarakittiyAsao, palayabhANu ca dussahapayAvo, kesaiMrikisoro va ussikhalacArimayadalaNapaJcalo ya, ao ceva daDhaM vallaho amha sAmisAlassa, tA eyavaraNe mahaMto amha paritoso, ao tumhANaM pi na jutto ettha akkhamAdukkha'oNao, punasajjho hu puhai-puraMdhINa lAbho, ao ceva punnajjaNappahANA pahANapurisA bhavaMti / kiM bahuNA? . eeNa saha viroho manne acaMtadussaho hohI / nikittaghanAsAsu tumha khAro vya aiuggo" // 83 / / 25 payaDiyadappamaNappaM soumiNaM kanakaDuyamullAvaM / niyabalamusamunnaddhA sannaddhA te khaNaddheNa / / 84 // 1 "gRhNAti' jeTi* // 2 bhAyaNaM mAda je0 // 3 saGketaH-"sAmatthiUNa ti paryAlocya" // 4 payattA khaM2 // 5 jaMti uvasAmaM je0vinA // 6 tubbhe je0 vinA // 7 saGketa:-"laMghanaM nivAtaM ca pratItam , anyatra tu sarveSAmullaGghanaM nipAtaM cavinAzam" // 8 saMketa:-"vimalazcAsau vRttazca, vimalaM ca vRttam-AcAro yasya" // 9 "karkararAziH' jeTi0 // 10 saGketaH"aleSayA, azvazaizca-mahAsAdhanikaiH, yadi vA azvaiH Izaizca-nAyakaiH, anugataH" // 11 saMketa:-"maghayA sAraH, mahAMzca sAraH-balamasya" // 12 saMketa:-"saha hastena, arthena, vartate yaH; sahasya so vikalpena" || 13 saMketa:-"strAtyA, sAdibhizca-azvavAraiH, pravaraH" // 14 saMketa:-"prakRSTA jyeSThA yatra, prakRSTAnAM jyeSThazca" // 15 saMketa:-"paramUlena kAzate-zobhate, pareSAM-zatrUNAM mUlAni kaSati ityevaMzIlazca" // 16 saMketa:-"maghAyAH sUrasya kRttikAnAM ca AzriyaH, mahatyAzca sUrakIrAzrayaH" // 17 kesarikisorao vva je0vinA // 18 saMketa:-"mRgo madazca // 19 saMketa:-"akkhaNao tti AyattatA" || Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] pacchannalavadevarahavaraNakuviyarAIgaM devarahakao parAbhavo, rayagAvalisahiyassa devarahassa sanayaragamaNaM ca / 87 , raviteyAiNo vi gurumaDappharaphuraMtaphArakovAnalA veyAlA iva samuTThiyA tayabhimuhaM / etyaMtare devarahakumAro 'nihAleha tAva khaNaMtaraM jAvAhaM raNakIlokoUhalamappaNo pUremi' tti bhaNaMto turiyaturayarahavaragato kodaMDabANahattho samArato tehiM saddhiM jujjhiuM / kahaM ? samakAlaM pi vimukkaM saravisaraM vAriUNa sayarAhaM / pADai dhaya-chattAI khaMDai gaMDIvadaMDe vi / / 85 // toDai taNutANAI siratANAI ca addhayaMdehiM / daramuMDiyasirakucce muccai keI gae bhUmi / / 86 // tassAisigyavehittamukkasaradhoraNI ahivaDaMtI / dIsai rihiM gayaNe dubArA vArivuTi vdha / / 87 // so natthi karI turao naro vva jujhaMtasattusennammi / jo laMchio na sacchaMdamukkavANehiM kumarassa / / 88 // evaM cAbhaggamANe kumArapaMcANaNe, mukkalallakapokkaM palAyamANesu suhaDesu, bhajja mANesu pahAravihuraturaMgamuppahAyaDDhiesu paDatemu saMdaNesu, parammuhapayaTTesu durayaturayathaTTesu, vAraM vAraM viralIkayA vi 'kahamegeNa viNijjiyA mo? ti lajjAmarisuppeheMDanaDiyA puNo puNo pArayakaNA iva egIhoUga jAhe te samarasaraMbhaM na muMcaMti tAhe 10 kumAreNa viundhiyanAgapAsehiM samakAlaM saMjamiyA pamuttA savve vi .puhaise jAe / taM tArisamaveyANamAloiya vimhayarasAisaraNa 'bho ! ko eso ?' tti japateNa raviteyarAiNA nijhAiyaM kumAramitavayaNaM / teNAvi bhaNiyaM 'deva ! esa pakkalapaDikkhakAlo amha sAmisAlo aciMtasattijutto vinalakittiputto purisarayaNasAro devarahakumAro, ahayaM puNa imiNA kayarUvaMtareNa kiMci kajjamAsajja niyaThANe niutto mhi'| iya pariyANiya tatto rAyA viyasaMtapayaNasayavatto / romaMcaMciyagatto kumaraM pai bhaNiumAdatto // 89 // 15 'bho ! sAhu raNe ramiyaM payAsiyaM vimalakittikulagayaNaM / nAsiyamamhANa tamaM devarahakumAra ! sUra! tume // 10 // etyaMtare pavajjiyAI vaddhAvaNayatUrAI, posiyA uddAmasadaM baMdiNo, nAyaparamatthA ya vimhiyA savve rAyakumArA moiyA baMdhaNAo kayasAhAviyAgAreNa kumAreNa / te vi 'sohaNamiNaM, jaM vimalakittiattayammi nivaDiyA varamAla' tti paMtA pahamuhapaMkayA paNamiUNa khAmiUNa ya kumAraM tagguNuvittaNekarAvArA paDigayA sahANesu / rayagAvalI vi pariosarasamaubamaNuhavaMtI kulakkamAgayavihiNA vivAhiyA kumAreNa / 20 unbhUyapucapemo tuTTho kumaro vi tIe lAbheNa / kassa na jAyai toso ahavA rayaNAvalIlAbhe? // 91 / / raviteo vi pamuio aNurUvavareNa niyayadhUyAe / devarahe rayaNAvalisaMjogo kaM na tosei ? // 92 // . 'aNurUvo saMjogoM, dhannA kannA, varo vi kayapuno / sohaggakapparukkho imehiM cinno tayo nUNaM // 93 // savvaMgasuMdaro vA samma ArAhio tavo puci' / iyaullAva'kkhaNio jAo nAyarajaNo sanyo / / 94 // jaNamaNa-loyaNasuhao suhamacchiya tattha vAsare kei / laddhANuno kumaro calibho niyapuravariteNa // 95 // 25 rayaNAvalI vi rayaNAvalIhiM vivihAhi maMDiyAvayavA / bahukiMkarIsameyA vidinnagaya-turaya-rahavUhA // 96 // vivihapaDivattiniuNaM visajjiyA patthiveNa saMcaliyA / bAhajalollakabolA muhu muhu nayaraM nihAliMtI // 17 // aha vacaMto kumaro daiyAe soyajalaNasamaNatyaM / dAvei kouyAI vivihAI rannamajjhammi // 98 // katthai pullI ArUDhapahiyatarumUlakhaNaNaakkhaNito / rosaMdho na hi lakkhA sennaM AsannapattaM pi // 99 // katthai avaccaneheNa hariNao gahiyasAvayaM vagdhaM / rosuppittho siMgehiM haNai vegeNa vaccaMta // 10 // 30 1 lAkuUhala je0vinA // 2 koyaMDa je vinA // 3 kavokaM khaM1 // 4 saMketa:-"uppehaDa tti udbhaTatvam" // 5saMketa:-"avayANaM ti avadAnam-adbhutaM karma" // 6 saGketa:-"pakkala tti samarthaH" / paJcala bhrA0 // 7 saGketa:"akkhaNio tti vyAkulaH" // 8 vattinUNaM je0 // 9 saMketa:-"pulli tti vyAghraH" // 10 saGketa:-"uppittho tti vidhuraH" / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 puhavIcaMdacarie cautye devaraha-rayaNAvalIbhave katthai sabarIgIe avahiyakannaM kulaM kuraMgANaM / haNiumaNA sabaragaNA kaDayabhaya'ttA palAyaMti // 101 // katyai sAholaMbiyapamhuDhaM paMthiyANa varamuravaM / vAyaMtA kevilIvA bhesaMti puliMdasaMdohe // 102 // katthai kaMThIravaravatattho vaNavAraNo palAyaMto / khalai suNaMto purao gahiraM kaiNo vi buMkAraM // 103 // iya vivihapayArAI vaNayaracariyAI vimhayakarAI / dasiMto daiyAe baccai kumaro salIlAe // 104 // ___ to vaNe vaNe paribhamaMto, sare sare abhiramaMto, pure pure paloijjato, gAme gAme goravijaMto, dINe dINe viyaraMto, duhie duhie uvayaraMto patto kameNa niyanayarIe / / jAyA ya tayAgamaNe payaTTaparamUsavA samaMteNa / ujjalalalaMtaloyA nayarI rammA vi rammayarI // 105 // caMdaNajalasittaM piva sIIbhUyaM khaNeNa jaNayANaM / aNurUvavahUsaMgayakumaranamijaMtacalaNANaM // 106 // jaNayavidinne ramme gayaNagae vimalaphalihapAsAe / suhamacchiuM payatto kumAracaMdo jaNANaMdo // 107 / / 10 Ayaniyasuyacario rAyA vi pamoya-vimhayarasaDDho / bahupubalakkhasaMkhaM jahatthanAmo gamai kAlaM // 108 / / annadiNe diNeso iva appaDihayappayAvo payAvohajaNago ya, goyamo iva duvAlasaMgapArago pAragovaiTakiriyAparamo ya, paramoyadANadaccho visAlavaccho ya samAgao tIe nayarIe dhammavasU nAma dhmmaayrio| jo khamAsIlo vi na kusIlo, mayArI vi aNahacaraNo, mANamahaNo vi bahumANaTThANaM loyANaM, ayalo vi kUDavirahio dhammANuTANe, saralo vi amaggaNAsaNo, paDivanasaMjamo vi niddhayabaMdhaNo / kiMca15 kayavivihasattaboho sucaraNakaraNo pasantabahuloho / appamao suhajaNao duhA duhA appamAo ya // 109 // vinAyatayAgamaNo rAyA mehAgame sihaMDi cha / uddhavarasuddhamAo sayarAhamaIva saMjAo // 11 // calio ya vaMdaNatthaM surasohiyapariyaro varagaiMdo / kumarasahio sahaMto sajayaMto tiyaMsarAu vca // 111 // dUrAu cciya vajjiyanivaciMdho kayapayAhiNo vihiNA / gurubhattibhArito iva paNao purao muNivarassa // 112 // 'sivanayarasaraNidasaNa ! kayavaMdaNa ! muNi-nariMdavidehi / duhatattajaMtucaMdaNa ! jaNayANaMdaNa ! namo tujjha // 113 // 20 tujjha namo jayabaMdhava ! baMdha-vahA-'liyaviratta ! dddhstt!| sattahiyadhammasAsaya! sAsayamuhasiddhigayacitta ! // 114 iya vittharao thoUNa muNivaraM naravaro saparivAro / sirakayakarakayamaulo uvaviThTho suddhadharaNIe // 115 // aha pAraddhA muNiNA jalaharajhuNiNA jaovayArAya / saMsAramohaharaNI sivapayasaraNI sudhammakahA // 116 // bho bho bhavvA! bhAveha bhIsaNamiNaM saMsArapiuvaNaM, iha khalu paNaTThasannANaceyaNA maDayAyaMte pAeNa pANiNo, DajhaMti sArIra-mANasANegatikkhadukkhaciyAsu, bhijjati kasAyanisiyamUlaggesu, olaMbijjati durAsArajjusaMja25 miyamuttiNo kuvyavasAyapAyavesu, rolaMti culasIilakkhasaMkhajoNikuDaMgasaMkaDesu / tahA camaDhijjati visaehiM, kaya 1 saGketa:-"kavilIva tti kapipAta pota kAH" // 2 bukkAraM bhrA0 // 3 saMketa:-"khamA pRthivI kSAntizca, koH-pRthivyAH kutsitaM ca zIlamasya / mRgArimaMdArizca / anakhAzcaraNA yasya, anaghaM caraNaM yasya / bahormAnasya-ahaGkArasya bahumAnasya ca-antaraGgabhaH sthAnam / acalaH-parvataH pratijJAtapASANarekhazca, kTAni-zikharANi chadmAni ca / zarAn lAti-gRhNAti zaralaH, avakrazca; na mArgaNAnbANAn asyati, na mArganAzanazca / saMyamaH-bandhanaM cAritraM ca, bandhana-saMyamanaM karmabandhazca" // 4 saketa:-"kRto vividhasattvAnAM bodhaH vividhasattapabhoghazca yena / zobhanAH caraNakaraNa-mUlottaraguNA yasya, zobhanAni caraNau-pAdau karaNAni-indriyANi karaNaM vA-zarIraM yasya / prazAntabahulobhaH, prazAntazcAsau prazamasamanvitatvAt bahulohazca bahuvitarkatvAt / apramado'lpamadazca saMjvalanamAnatvAt / sukhasya zubhasya janakaH / apramAdo'lpamAyazca" // 5 saMketa:-"uddharSeNa utsavarasena ca ApUrNaH / sayarA ti zIghram" // 6 saGketaH-"suraiH zobhitaH parikaro'sya, surasaH-zobhanavadanAbhitraGgavAn hitaH parikarazca' // 7tiyasanAho vva khaM2 // 8 muNivariMda je0 // 9 saMketa:"camaDhijjaMti visapahiM ti bhakSyante vInAM zataiH, kadarthyante ca viSayaiH / kurisatA mRgadhUrtakAH-mRgAlAH, kutsitamatA dhUrtAzca / IhAmRgAH-vRkAH, IhA-madAzca-ceSTA-'hakArAH / kSAraH-bhasma matsara zca / gRddhiH-laulyam, gRdhrI-gRdhrastrI / kAkAH-vAyasAH, kAyazva-zarIram" // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 126] sabhajjassa devarahassa sanagarapaveso, dhammavasusUridesaNAe rayagasihakahANayaM / tthijjati kumayadhuttaehiM, viluppaMti duIhAmaehi, mailijjati mahAkhAreNa, vinaDijjati duTTagiddhIhi, sahati nANAvihakAyakayatthaNAo / kiM bahuNA ? mahAsatto koi ettha aparicattasannANaceyaNo akhalijaMto juvaivibhIsiyAhiM, avelavijjato kumittaveyAlehiM, abAhijjato kudesaNArakkhasaTTahAsehiM sAhei sayalasuhasiddhinibaMdhaNaM dhammacaraNamahAvija ti / avi ya patto vi devvajoyA saceyaNo ettha puvvabhaNiyAo / na lahai kayatthaNAo muhaM ca vaccai sivapurIe / / 117 // 5 sanANAo na'nA manijjai ceyaNA vi jIvANaM / taM puNa na attavayaNA annaM chappannayA biMti // 118 // rAgAIhiM viutto atto sattovayAraujjutto / so puNa sattasarano jiNanAhAo dhuvaM na'no // 119 // tassaMgame uvAo tavvayaNaThiesu tivymnnuraao| saraNaM parameTThINaM suhamahiruhamehavuTThINaM // 120 // eemu jassa bhattI teNAdiTTho vi so phuDaM divo / diTTho vi na diTTho khalu eyAbhattehiM sattehiM // 121 // kiM bahuNA ? 10 saddhammakappapAyavapArohabarubarAsaricchamiNaM / parameTThINaM saraNaM jIvANamasesaduhaharaNaM // 122 // tA jaiyatvamavassaM buhehiM parameTThisaMthave ettha / jiNadaMsaNAikallANamAliyA hoi dhuvametto // 123 // ettha atthe nisAmeha dilutamegaM / tao 'mahaMto aNuggaho' tti rAyAIhiM bhaNie sAhiu~ payatto phuraMtadaMtamaNivaMsa bhayavaM dhammavasU [4. rayaNasihakahANayaM] ___ asthi iheva jaMbuddIve bhArahe vAse advacakkI va sahalaharo, halaharo iva sagoviMdo, goviMdo iva garuDAsaNasutthio suggAmo nAma gAmo / tattha ya payaibhaddago viNaya-'javAiguNasaMgo saMgao nAma pAmaro ahesi / teNa ya kayAi kahaMci tatthAgayANaM muNINaM sabahumANaM dinno rayaNinivvAhaNatthamuvassao, kayA ya sahariseNa pajjuvAsaNA / sAhUhi vi kayA se akkhevaNI dhammadesaNA / kahaM ? 'mAyaMgA girisiMgatuMgataNuNo dANaMbusittaMgaNA, nicaM kaMcaNasaMkalacciyagalA nANA harINaM gaNA / 20 sAmaMtA paNayappaNAmapavaNA sevAvihANujayA, desA paTTaNa-gAma-kabbaDaghaNA lambhaMti dhammeNa bho! / / 124 // pAsAe vasahI mahI vasagayA tAraM tahateuraM, koso suTTa aNiDhio maNaharaM gaMdhava-nahAiyaM / divyA dehajuI jaso sasisiyaM sAraM balaM porusaM, jaM jaM vA bhuvaNe suhaM suhayaraM dhammeNa taM labbhae // 125 // jaM paTTasuya-devadUsa-tasarIsAraM vicicaMbaraM, muttA-hIrayahAri jaM ca vivihaM teujjalaM bhUsaNaM / kappUrA-guru-kuMkumAisuhayA bhogaMgabhUI vi jaM, jIvANaM sayalaM tamabhuyaguNaM dhammassa lIlAiyaM // 126 // 25 tA mahAbhAga! karehi kiMci dhammakammaM jeNa jammaMtare muhabhAyaNaM hohi / ti muNIhi bhaNieNa ciMtiyaM saMgaeNa 'ko dhammo ? kaha vA kIrai ? tti vinANaM pi me natthi, dUre tAva takaraNaM, vacchalA ya mamegaMteNa bhagavaMto tA karemi uciyameyAesaM' tiH bhaNiyaM ca 'bhayavaM! kuvAsadasiyA amhe aNabhinnA dhammasarUvassa, tahA vi ANaveha jamamhANamuciyaM' ti / tao sAhUhi jogattamavagacchiya uvaiTTho paMcanamokAro / 'bhadda! pAvabhakkhaNo esa maMto, tA 1 duhaIyA je0vinA / / 2 saMketa:-"avelavijjaMto ti avipratAryamANaH" // 3 saGketa:-"chappannaya tti vidvAMsaH" / "SaTsvartheSu prajJA-prakRSTavijJAnaM yeSAM te SaTprajJA:-vidagdhAH, tathA coktam-'dhamme 1 atthe 2 kAme 3 mokkhe loe 5ya loyajattAsu 6 / chAsu imesuM jesi pannA te huti chappanA // ' iti" jeTi0 // 4 su nizcamaNu je0vinA // 5 saGketa:-"uvvara tti sarvasasyADhyA bhUmiH" // 6 pavatto khaM1 bhrA0 // 7 saMketa:-"vasu ti vasavaH-kiraNAH" // 8 saGketa:-"haladharaH-baladevaH, haladharAzca-kRSIbalAH / govindaH-viSNuH gavAM vRndAni ca / garuDAsanaM-tArthyArohaNaM vrIhimedabhakSaNaM ca / " pu0 12 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 puhavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNAvalIbhave [ 4. 127sambAyareNa tumae tisaMjhaM tao paMca aTTa vA bAre niyamao paDhiyenboM, visesao bhoyaNa-sayaNemu na mottavyo khaNaM pi ettha bahumANo' tti bahuvihamaNusAsiUNa suMe gayA annattha saahunno|| iyaro vi bhAvasAraM guruvayaNaM ciramaNucariUNa samAhiNA kAUNa sarIraparicAyaM paMcanamokArasaraNaniccha' ovajjiyapumnappabhAveNa samuppanno puhaivaraMgaNAtilae sayalasirikulanilae saMDibbhavisayasuMdare naMdipure nayare poruso5 vahasiyapaMcANaNassa paumANaNassa naravaiNo piyapaNaiNIe kumuiNIe devIe kucchisi puttattAe / rayaNarAsisuviNa sUiyatteNa kayasyaNasihAbhihANo suheNa patto sukayakalAkalAvovalaMbhaM jodhaNAraMbhaM / pariNAvio ya piuNA kumArakalAkosallAisayasavaNANuraMjiyaM sukayAyaDDhiyaM lacchi piva sayaMvaramAgayaM sukosAhihANaM kosalAhivadhUyaM / anayA devIdaMsiyasiyasIsakemuppAiyaveraggo tassa rajjaM dAUNa pAsaMgao gao vaNavAsaM pumaannnnniyo| iyaro vi koimayaMko va akhaMDamaMDalAlaMkio, aNurattamaMti-sAmaMtaviMdA jAo mahAnariMdo / aikougaM ca,eyassa akkhAi10 yAsu, ao dei vittiM kahagabhaTTANaM, nisAmei aubAundhakahAo, harisijjai bahukougabhariehi mahAsattacariehiM, viyarai tersi tuhidANaM / annayA pAraddhaM kahagabhaTTeNa vIraMgaya-sumittamittajuyalakahANayaM / kaI ? [2. vIraMgaya-sumittanAmamittajuyalakahANayaM] atthi samudammi va mahAlacchinivAse mahodayabharasuMdare ya vijayaure nayare sUrassa va bahutamArividdhaMsaNovaladdhapasiddhiNo sUraMgayanariMdassa puyovajjiyapumnodaovaNIyarUvAiguNasaMgao vIraMgao nAma kumAro / so uNa 15 ciMtAmaNI asthisatthassa, vajapaMjaraM saraNAgayANaM, ammApiyaraM dINa-duhiyANaM, UsaradharaNI dunnayadhannANaM / tassa ya mahAmaMtiputto sumitto nAma mitto| teNa ya sambhAvasiNehanibbhareNa saddhimabhiramamANassa kumArassa kayAi jAo saMlAvo 'gaMtUNa desaMtaraM karemo niyapugnaparicchaM' / 'kahaM puNa jaNayANi muccissaMti ?' ti uvAyamaggaNujjayANamannayA ujjANe kIlAvAulANaM 'saraNaM saraNaM' ti bhaNaH / nivaDio vIraMgayakumArassa calaNesu kayavajjhamaMDaNo koi corapuriso, pattA ya tayaNumaggeNa DaMDavAsigA, bhaNiuM ca pavattA 'kumAra! esa pAvatakaro sudattaseTimaMdirAo 20 khattamuheNa niggacchaMto amhehiM gahio, devasAsaNAo ya sUlArovaNanimittaM vajjhabhUmimuvaNIo palAiUNetthA ''gao, tA aNujANau kumAro jeNa saMpAemo devasAsaNaM' ti / tao 'na juttaM saraNAgayasamappaNaM takkararakSaNaM pi' tti kiMkAyavyamUDheNa saraNAgayapAlaNapakkhavAyAo bhaNiyaM kumAreNa 'bho ! na esa mai dharate vAvAiuM tIrai, tA muyaha eyaM kaheha vA tAyassa / avi ya ko kira kulAbhimANo ? mAhappaM porasaM ca kiM tassa ? / jassa saraNAgao mayagao vva no bhamai sacchaMda' 127 25 vinAyanicchaehiM niveiyamiNaM rAiNo daMDavAsiehiM / teNAvi gADharuTeNa samAiTTho nivisao kumaaro| tao 'maNorahANukUlo tAyAeso' tti sahariso nivAriyasayalapariyaro sumittaduio payaTTo desaMtaraM / laMghiyANegarajo ya paribbhamaMto egattha mahArane parissamaviNoyaNatthaM pamutto naggohagaMdhillIe / sumitto vi appamatto pamadio se jNdhiyaao| etthaMtare naggohavAsiNA jakkheNa tesiM rUvAisayaraMjieNaM divvanANovaladdhaguNAisaeNa ya 'karemi kiM pi 30 eesiM mahAsattANaM pAhunnayaMti ciMtiya dinnaM daMsaNaM sumittassa / teNAvi 'devo' ti tuTTeNa abbhuTTio paNamio ya 1yavamo, vije0vinA // 2 "zvara-kalye" jeTi0 // 3 komuhayamiyaMko je0vinA // 4 saMketa:-"mahodaya ti mahacca tadudakaM ca, mahAMzvAsAvudayazca" // 5 saGketa:-"bahutamAri ti bahu ca tat tamazca [ta]devAriH, bahutamAzca te'rayazca // 6 saGketa:-"gaMdhillIe tti chAyAyAm" / / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130] dhammavasusUridesaNAe rayaNasihakahANayaMtaggayaM vIraMgaya-sumittakahANayaM / eso / to jakkheNa bhaNiyaM 'bho mahA atihiNo mama tumbhe, tA bhaNa kiM bhe pAhunayaM karemi ? sumitteNa bhaNiyaM 'daMsaNadANAo ceva kayaM maNorahAIyamamha savvaM, na etto vi dullahamannamatthi / jaotappaMti tavamaNege javaMti maMte tahA suvijjAo / viyaraMti daMsaNaM puNa devA dhannANa viralANaM' // 128 / / jakkheNa bhaNiyaM"aMguTThiya guNa sajjaNaha~ jaM patthaNu na muNaMti / agaNiyajIviya vihavavaya vihaluddharaNu kuNaMti // 129 // 5 tahA vi devadaMsaNasahalIkaraNatthaM giNhAhi eyaM maNidurga, ettha 'esa nIlamaNI tirattovavAseNa pUio visiddharaja payacchai' tti rAyasuyassa uvauMjiyano, esa uga soNakaMtI paNava-mAyAvIyAbhimaMtio tuha ceva maNorahAirittavittasaMpAyago bhavissaI" tti / tao sumitteNa vimhayasAraM 'jamAisaha' tti viteNa kayappaNAma paDicchiyA karasaMpuDeNa maNiNo, ciMtiyaM ca 'aho ! saccameyaM paharai raNe puratthaM, hoi sahAyaM vaNe samaMteNa / ai suttassa vi jaggai narassa pulajjiyaM punnaM // 130 // 10 savvahA mahApumnabhaMDAramesa kumAro jassa devA vi evamuvagaraMti' tti / __ etthaMtare tirohio jkkho| to viuddhe kumAre puNo vi ptthiyaa| vArio sumitteNa phalAibhakkhaNAo kumAro / tirattovavAseNa pattA mahAsAlanayarujjANaM / tAhe daMsiya nIlamaNiM sumitteNa bhaNio kumAro 'pUehi eyaM maNirayaNaM, jeNa rAyA bhavAhi' / vimhieNa bhaNiyamaNeNa 'mitta ! kuo puNa imaM?' ti / sumitteNAvi 'sAmantreNa tAva tuha punANubhAvo, visesaM puNa pattarajassa pimuNissAmi' tti vutte kayamaNirayaNapUo 'kahamivedANiM 15 mitta ! rajalAbho bhavissai ?' tti savimhao nisano sahayAravIhiyAe rAyautto / iyareNAvi layAmaMDavammi pUiUNa vihiNA ciMtAmaNI patthiA sarIraTiisAmaggiM / aciMtasAmatthao ya rayaNassa takkhaNA ceva tatthA''gayA aMgamaddayA, saviNayamabhaMgiya sammadiyA do vi tehiM / tao samAgayA sugaMdhubaTTaNasaNAhapANipallavAo taruNaramaNIo, tAhiM ubaTTiyA do vi / tao uvaDio majaNavihI, tao takkhaNuppanesu vicittaviyANagesu majjaNamaMDavesu maNirayaNakiraNacakkavAlovadaMsiyasakkasarAsaNesu kaNayamayapavarAsaNesu sugaMdhanIrabhariyabhUribhiMgArehiM maNaha- 20 ragIyA-''ujja-naTTasAraM hAviyA do vi divyaMgaNAgaNehiM, parihAviyA~ vggudevNgaaii| kayapuppha-vilevaNovayArANa ya uvaDhio sabakAmaguNoveyakhajja-pejjAisaMgao bhoyaNavittharo / tao puhaipAlalIlAe jimiyANa iMdayAlamiva tirohiyaM khaNeNa sayalaM NhANa-bhoyaNovagaraNapariyaNaM / tAhe vimhieNa saMlattaM rAyanaMdaNeNa 'vayaMsa! kimeyamacchariyaM ? kiM nIlamaNipabhAvo esa?' / mitteNa bhaNiyaM 'kumAra ! nervameyaM, kiMtu anno ettha paramattho, taM puNa patyAve tumha sAhissaM' ti / tamAyaniya suTTyaraM vimhio viirNgykumaaro| io ya tammi nayare aputto rAyA kayaMtAtihittaM patto tti ahivAsiyagaya-turayAipaMcadivvayaM paribhamaMtamAgayaM taM pesN| to gulugulaMteNa daMtiNA kayAhiseyamArovio niyayakaMdharAe rAyasuo, alaMkio chattacAmarAhiM, 'jayai mahArAo' tti bhaNaMtehiM paNamio maMti-sAmaMtehiM viznatto ya nayarapavesaM pai / so vi asaMbhAvaNijasaMpattivimhio pavatto mittamuhamavaloiuM / mitto puNa 'sutthIhUo tAva mama piyavayaMso, ahaM pi jahicchamacchAmi pacchanno imammi ceva nayarammi eyamuhakamalaM paloemANo'tti saMpahAriUNa turiyamUsario tao vibhA- 30 gAo, paviThTho ya nayara taraM / ao tayadaMsaNataraliyanayaNAraviMdo nariMdo puNo viznatto maMtiNA 'Aisau devo, 1degNa vuttaM je0 vinA // 2 tirohie jakkhe tao je0 // 3 yA avaM(vvaMga khN|| 4 neyamevaM, kiMtu je0vinA / / 5 ahiyAsiya je vinA // 6 uNa je0vinA // 25 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 puhavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNAvalIbhave [ 4. 131kimANemo ? kiM vA saMpAemo ?' ti / ramA vi 'ettha mama suhI hu~to, na ya dIsai, tA taM lahumanissAveha' tti samANatte gaviTTho savvAyareNa / jAhe na laddho tAhe savvatto niuttatayannesagehiM maMtIhiM pavesio rAyA nayarambhaMtaraM, pariNAvio puvvapatthivataNayAo aTTa kanayAo / evamesa tAva akhaliyasAsaNaM rajjamaNuhavaMto citti| sumitto vi paribhamaMto diTTho purisadesiNIe raiseNAbhihANAe pannaMgaNAduhiyAe, sasiNehaM ca nijjhAio 5 suiraM, tao vinAyatayAkUyAe sagoravamAhUo se mayaharigAe, ciMtiyaM ca suMdarAgiI esa mahAdhaNo ya lakhijjai / , avi ya jai vi hu patthiti paraM jai vi tavijaMti tivyavasaNeNa / taha vi sateyA diTThI vANI vi thirA dhaNaDDhANaM // 131 // tahAjai vinadIsai payaDA tahA vi lIlAiehiM aMgassa / najjai lacchI laliyaMgaNA ya purisANa sAhINA' // 132 // evaM saMpahAriya tIe kayA sumittassa pavarA paDivattI / iyareNAvi raiseNArUvAloyaNuddIviyamittalAnaleNa ciMtiyaM 'gajjaMkuragorANaM payAmathororuyANamaha doso / vesANa taMbaTaMkArirAyasarisIo jaM huti / / 133 // rajaMti dhaNesu paNaMgaNAo, na guNesu kuMdadhavalesu / sajjati vilINe macchiyAo ghaNacaMdaNaM mottuM // 134 // jANAmi ahamiNaM tahA vi mama maNo balA eyaM taruNimaNusarai, tA ciTThAmi kiMci kAlamiheva' / ti saMpa15 hAriya Thio eso / jAo raiseNAe pemanibaMdhaNaM / parituTTA kuTTiNI / navaraM 'na kiMci viyarai' ti saMdiddhadhaNA sAe jAio tIe ki pi aMgabhogociyaM / tao 'bhAratulA iva lohaggalA varAI na esA thovadANeNa namihi' tti kaliUNa vivitte vihiNA sumario geNa ciMtAmaNI, tappabhAveNa dinnaM se mahAmollaM vatthAbharaNaM / tuhA kuTTaNI / tahA vi lohadoseNa puNo puNo jAei, sumitto vi payacchai / annayA vimhiyAe ciMtiyamaNAe 'nUgamatthi eyassa ciMtArayaNaM pariggahe, kahamanahA erisadANasattI ?, tA giNhAmi tayaM' ti / tAhe NhANovaviThThassa tassa kuppAsakha20 llayAo gahio tIe maNI / puNo kiMpi jAipaNa nihAliyamaNeNa khallayaM, apicchaMteNa ya pAraddhA gvesnnaa| tao bhaNio kuTTaNIe 'pajjattaM tuha dANeNa, mA mama pariyaNamabhakkhANeNa dummihisi / tao 'nUNamaNAe gahio, kahamannahA siddhapaoyaNa vva nidakkhinnamullavai esa ? tti saMbhAviya sAmariso niggao mNdiraao| lajjAe rAyANamavi vinaviumaNicchaMto patthio desaMtaraM, ciMteI ya 'dhI ! anANaM khalakhoTTiyAe lohajjarAbhibhUyAe / jammaggie vi dine suhodae vaDDhiyA taNhA // 135 // 25 asamikkhiyatattAe vIsAsadohadinnabhAvAe / ayaM na kevalaM ciya chalio appA vi pAvAe // 136 // jaM amuNiyavihimaMto saMto vi maNI maNicchiyaM tIse / thevaM pi na viyarissai nUNaM sAmanaselo vva // 137 // ko hojja so payAro jeNAhaM tIe vippiyaM kAuM / daMsiyaniyamAhappo taM vararayaNaM gahissAmi / / 138 // uvayAraM uvayArINa, veranijjAyaNaM ca verINaM / kAuM jo na samattho ghiratthu purisattaNaM tassa' // 139 // iya vivihaviyappakallolAulahiyo paribhamaMto patto kayAvi vicittapAsAyapaMtidaMturiyaM naMdaNavaNANugAri30 pavarujANamaMDiyaM pavarapAyAravalayAliMgiyamegaM nayaraM / 'airamaNIyamajaNasaMcAraM ca' ti savimhao paviTTho nayara 1 saGketa:-"mittalANaleNa ti manmathAnalena" // 2 saMketa:-" gajaMkura ti yavAgurAH // 3 mathorUra khaM1 bhrA0 // 4 saGketa:-"taMbaTaMkAri tti zephAlikA" // 5 "azucau' jeTi0 // 6 saMketa:-"lohaggala tti lohena lobhena cArgalA 'adhikA ca" // 7 saMketa:-"kuppAsakhallayAu tti colakagurukAn( guhyakAt )" // 8 dummihasi je. // 1 ciMtaha je0vinA // 10 saGketa:-"khoTTiyAe ti kuTTinyA / zubhodake, zubha udaye, yasmAnmAgitAt tasmin // 11 kayAi je vinA. // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 ] dhamma susUridesaNAe rayaNasihakahA NayaM taggayaM vIraMgaya- sumitta kahA gayaM / 93 aMtaraM / pecchaMto ya kilikiliMtakaikulAlaMkiyAI devakulAI, ghoraMtaghoravagghAI gharoyarAI, laMbaMtabhruyaMgakaMcuyAI toraNAI o rAyamaMdiraM / tattha vi apecchaMto maNussarUvaM ramyAvaloyaNavAulo samArUDho settamaM bhUmitalaM / pecchai ya tattha kuMkumarAyapiMjariyasarIraM kappUrareNudhaivaliyuttamaMgaM surahikusumamAlummAliyasaralaggIvaM gurulohaniyala saMdAmiyacArucaraNaM karahajuvaijuyalaM / tao 'kahamettha sunnanayare karahIo ? kahaM vA etthArUDhAo sovabhogasarIrAo va ? ' tti viyakaMto pecchai gavakravasaMThiyaM samuggayadugaM / tattha vi egattha dhavalamaMjaNaM iyarammi kasiNaM / salAgAdaMsaNAo 5 'jogaMjaNamiNaM' ti kayanicchao niyacchai dhavaliyapamhalAI karahIloyaNAI / tao 'nUNaM mANusIo eyAo dhavalaMjaNa karahIo kayAo, saMbhavai ya kayAi kasiNeNa payaibhAvo eyAsiM' ti pAunbhUyamaipasareNa aMjiyAI kahaMjaNeNa tayacchINi sumiteNa / tAhe ThiyAo payairUtrAo taruNaramaNIo / 'kusalaM tumhANaM ?' ti sasiNehamAlattAhi ya bhaNiyaM tAhiM 'saMbhava kusalaM saMpayaM tumhANubhAveNa ' / ' ko puNa esa asaMbhAvaNijjavaiyaro tumheM ?" ti pucchiyAhiM tAhiM sAhio niyavuttaMto 10 kira asthi io uttaradisAe gaMgAe mahAnaIe parakUle saMnnihiyasayalabhadde subhadde nayare arNidiyakicco gaMgAico nAma pahANaseTThI / tassa ya sayalakulaMgaNAguNAhArAeM vasuhArAe ghareNIe nIsesaguNasaMpauttANamadRNha puttANaM uvariM saMbhUyAo amhe jaya-vijayAbhihANAo jamaladhUyAo / jaNaNi-jaNayamaNorahehiM saddhiM pavaDDhamANIo jAyAo jontraNanariMdarAyahAgIo / tattheva gaMgAsannatraNasaMDe niyakiriyAsudvio piyAbhAsI patthAnakahAgagAiniuNo kiMcinimitta vejjayakusalo daMsaNIo payAsiyamajjhatthabhAvo bahujaNasammao susambho nAma parivvAyago hotthA / soya 15 yA aha piuNA bhoyaNatthaM sagoravamAhUo kayacalaNAisoo nivesio aggAsaNe / pavattaM kalamakUrAiparivesaNaM / tavvelaM ca tassa tAyassa ya pAraddhamamhAhiM vIyaNageNa patraNadANaM / tao so parivvAyago amha rUvaM nirUvito 'ajuttakAri' tti va kuvieNa pahao santrANehiM vammaNaM / tao ciMtiuM pavatto 'Dajjhau vayapAsaMDu caMDu dhisi ghisi jhANaggahu, jhijjara sivapuri paDau vajju vaikuMta ( ! u ) hasaggahu / jai erisataruNihi saNAhu raisokkhu na mAgauM, tA mannauM mayanivtrisesu nicchara appAgAuM // 140 // tahA i accharAhiM baMbho, gaMgA-gorIhiM khohio hIro / govavahUhiM guMviMdo ko vayamANo tao majjha 1 // 141 // iya kayavivihaviyapyo parikappiyapiyalAbhovAo avahIriUNa bhoyaNaM Thio kiM pi zAyamANo / saMbhaMteNa ya o seTThiA 'jaha tAtra, kimiyANi ciMtAe ? na hi sIyabhattaM suhapariNAmaM hoi' / tao puNo puNo bhannamANe 'kimerisakkhiyANa bhoyaNeNaM ?' ti bhaNiUNa kayaM kaivayagAsaggahaNaM parivtrAyageNa / suttaraM ca pucchio 25 'maharisi! kiM puNa tumamevaM dukkhao si ?' tti / dihaMtAyanibbaMdheNa bhaNiyamaNeNa 'cattasaMgANa vi amhANaM tumhArisasuyaNasaMgo ucvakAraNaM, jao na tarAmo tumhAkusalattaM soDhuM ' / ettiyameva kahiuM 'tarAmi' tti bhaNato gao niyaThANaM parivvAyago / 'haMta ! kimeyaM ?" ti AulamaNeNa tattha vi gaMtUNa savisesAyarasAramegaMte pucchio tAraNa / tAhe teNa bhaNiyaM " kiM karemi ?, egao vagyo annao duttaDI, jao alaMghaNijjo tumaM avattavyaM ca erisaM mujiNassa, tahAtri goravadvANaM tumaM ti nisAmehi tattaM tattha bhoyaNAvasare utravidveNa diTThA mae tuha dAriyANa 30 lakkhaNapaMtI 'jaNagapakkhakkhayakAriNi' tti lakkhiyA ya, eyasallAyallieNa paricattaM bhoyaNaM, tuhovaroheNa bhutaM 1 sattamabhUmi je0 vinA // 2 dhavaliutta' je0 vinA // 3 pariNIe 1 bhrA0 // 4 ajuttagAri 1 bhrA* // 5 " zambhuH " jeTi0 // 6 uviMdo je0 vinA // 7 taha vi je0 vinA // For Private Personal Use Only 20 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 pahavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNAvalIbhave 4. 142kiMcimatta" / eyamAyaniya 'mahAnANI avisaMvAivayaNo ya esa' tti bhayAureNa bhaNiyaM tAraNa 'bhayavaM ! kimatthi etya koi uvAo?' / teNa bhaNiyaM 'asthi kiMtu dukkaro, jao kulakkhaNaM vatthu paricattameva na pIDei, pANapiyAo ya tAo sabakuDumbassa, jai puNa kumArigAo ceva savvAlaMkArakaliyAo kaTThamaMjUsAe choDUNa pacchannameva gaMgAe pavAhijjaMti saMtikammaM ca kIrai tao savvaM sutthaM havaI' / eyaM tassa pAvapalaviyamavitahaM mannamANeNa tAraNa kula5 rakkhAnimittaM kAriyA.mahaI maMjUsA, hAyavilittAlaMkiyAo soviyAo vayaM tattha, ThaiUNa mINasAriyAI se chiDDAI, tao apisuNiUNa paramatthamaMbAINa 'amha kule kumArigAhiM evaM gaMgA dahranca' tti bhaNaMteNa pabhAe gaMtiyAroviyAo neUNa parivAyagaduieNa kayasaMtikammaM pavAhiyAo amhe gaMgAjale / gao tAo savisAo ya, 'balA naIe nIyAo' tti ruyaMteNa pAraddhaM soyakiccaM / parivvAyageNa vi maDhiyaM gaMtUNa bhaNiyA niyasIsA 'hare ! anja gaMgAe bhagavaIe himavaMtAo mama maMtasiddhinimittaM pUovagaraNapaDipunnA maMjUsA ANIyA taM turiyaM gaMtUNa 10 heDimatitthe paDicchaha, aNugyADiyaM ca ANejaha, jeNa maMtavigyo na hoi' tti| te vi 'aho ! amha guruNo mAhappaM ti savimhayA gayA dutti dugAuyamettasaMThiyaM bhaNiyatitthaM, niuNaM covarihuttaM naI nihAliuM pavattA / io ya sA maMjUsA imassa mahApuranayarassa sAmiNA subhImeNa nAvAkaDaeNa tattha naijale kIlaMteNa diTThA, sA kaTTapeDA sakougeNa gahiyA ugdhADiyA ya / tao-. . daThThaNa amha rUvaM savimhayaM mayaNagoyaragaeNa / maMtiM pai saMlattaM 'bho bho ! accherayaM peccha // 142 / / 15 pAyAlakannayAo kiMvA vijAharIo eyAo ? / kiM vA saggabahUo? kiM vA naranAhadhRyAo ? // 143 // 'kA bhoIo ! tubbhe?' iya sANuNayaM bahuM pi bhaNiyAhi / duhanibbharAhiM na hi kiM pi jaMpiyaM tattha amhAhi 144 etyaMtare vinAyanariMdAkUeNa jaMpiyaM maMtiNA 'deva ! na evamalaMkiyakatrayAo koi kAraNaM viNA paricayai, tA iTTasiddhinimittaM keNai surasariyAe uvahArIkayAo eyAo, tA tattha maMjUsAe annamitthidugaM pakkhiviya eyAo gheppNtu'| aneNa bhaNiyaM 'kao iha annanArIo ? etto tIravaNasaMDAo vAnarIdugamettha chubbhau' / 'aho ! 20 suMdaraM' ti bhaNamANeNa nariMdeNa pakkhittadittamakaDIjuyA taheva ThaiUNa pavAhiyA peddaa| tao viDhattarajaMtaro ivAmadANaMdarasANugao amhe gahAyAgao imaM nayaraM / / tehi vi parivvAyagasIsehiM 'na annahAvAI guru' tti kayanicchayaM niyacchamANehi cireNa diTThA kaTThapeDA, gahiUNa turiyamutraNIyA tassa pAvagurussa / tassa vi aiukkaMThiyassa kaha kaha vi atthamio divasanAho / tayaNu bhaNiyA teNa viNeyA 'bho ! aja tubbhehiM maDhiyAkavADesu tAlayaM dAUNa dUre ThAiyavyaM, paurapokAriyaM 25 pi soUNa nAgaMtavvaM jAva na bhANudaMsaNaM, savvahA na mama maMtasiddhividdhaMsaNeNAvayArakAraehiM hoyavyaM' / ti appAhiya pihiyaM maDhiyAduvAraM / tao 'suMdarIo ! suThTha tuTThA bhe gaMgAdevI ao saggavAsI ahaM tumha bhattA dino, joDiyakarassa kiMkarassa na me mANabhaMgo kAyayo' ti samullavaMteNa teNa ugghADiUNa maMjUsaM chUDhA taggahaNatthaM do vi hatyA, tAva ya nirohakuviyAhiM gahio sahasA duTTamakkaDIhiM / avi ya kharanaharadAriyaMgo toDiyakanno vidAriyakavolo / daMtaggabhagganAso ko hayAso pavaMgIhiM / / 145 // ___ hA hA ! dhAvaha sIsA ! eso haM rakkhasIhiM khjjaami'| iya vilavaMto tivvaM paDio sahasa tti dharaNIe 146 sIsA vi tassa lallakkapokkiyaM dussahaM suNatA vi / nA''yAyA vigghabhayA 'kira guruNA vAriyA mo' tti // 147 // to so vi sabbarAI caDapphaDaMto puNo puNo tAhi / nibhinnakucchi-baccho mukko pAvo tti va asU hi // 148 / / 1 kuDaMpassa khaM1 kha2 // 2 jojiya khaM2 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153] dhammavasusUridesaNAe rayaNasihakahANayaMtaggayaM vIraMgaya-sumittakahANaye / bhaviyacayAnioyA jAo so rakkhaso mahAroho / nANovaladdhaniyamaraNakAraNo dAruNAyAro // 149 // 'eeNa maha piyAo hariyAo makkaDIpaogeNa / vAvAio ya ahayaM' ti Asurutto subhImassa // 15 // patto imammi nayare vahiUNa ya taM nariMdamaha teNa / nivvAsiyaM puramiNaM do ciya amhe pamottUNaM // 151 // saMjoio ya eso rUvaparAvattikArao duviho / aMjaNajogo sayameva lakkhio jo tae suhaya ! // 152 // eso puNa vuttaMto eeNa'mhaM jahaDio siTTho / nehaggahaM mahaMtaM niyahiyayatthaM kahateNa // 153 // tA mahAsatta ! esa amha vuttaMto, nicinnAo'mhe saMpayaM sunnAranavAsAo eyAo, moehi kahaMci etto kayaMtaghorAo jAuhANAo tti / tamAyanniUNa patthaNabhaMgabhIruNA kArunasArayAe tellAvannullAsiyasoullega bhaNiyaM sumitteNa 'kattha puNa so gao ? kettiyadiNaMte tumha samIvamAgacchei ?' / tAhiM ca bhaNiyaM so rakkhasadIvaM gaMtUNa dohiM tihiM vAdiNehiM icchAe Agacchai, turiyamAhUo vivarIyatteNa pakkhamAse vi ciTThai, aja puNa niyameNa nisAe Agamissai, tA tumae 10 hedvimabhUmIe rayaNavakkhAragaeNa jIviyarakkhA kAyavA, sue jahAjuttamAyarejjA si' tti / tAhe 'to khAI turiyaM vAhariyavvo' tti bhaNato puNaravi tAo uTTIo kAUNa niluko sumitto| rakkhaso vipaosapatto sahAvatthAo tAo kAUNa 'chI chI! kahamajja mANusagaMdho ?' tti vAharaMto 'naNu amhe ceva mANusIo' tti vitIhiM paJcAio eyaahiN| tao rayaNimacchiya vaccaMto 'deva ! bIhAmo egAgiNIo tA turiyamAgaMtavvaM' ti bhaNio gao abhippeyavANaM / sumitteNa vi gahiyA aMjaNasamuggayA, mANusIo kAUNa oyAriyAo taao| puNo vi kayakamelagIbhAvAo 15 AroviyarayaNabhArayAo gahAya calio mahAsAlAbhimuhaM / kaivayadiNaMte ya milio egassa bhuuytNtniunnvijaasiddhss| sAhiyasabbhAvo yadhIravio tenn| tAva ya kayalellakabo ghoraTTahAmuttAsiyagayaNacAripokAcamakkiyateloko paccAsanamAgao so duharakAvaso / tao aciMtayAe maMtamAhappassa 're re ! pAviTTha ! duTu ! naTTho si aNajja ! ajja' ti bhaNaMteNa thaMbhiUNa thANu ba niccalo dhario so maMtasiddheNa / vinAyatammAhappo ya bhaNiumAraddho "anja saccavio tae 'huti rakkhasANaM pi bhekkhasa'tti jaNappacAo, tA muMca saMpayaM, jamANavesi taM sarva krissaami"| siddheNa 20 vuttaM 'jai evaM tA paricaya imammi verabhAvaM' / so Aha 'evaM, navaramappAvehi mama piyayamAo' / tao 'naNu paravahUpatthaNAo tavabhaMsaM dAruNamaraNaM ca patto vi kaha na muMcasi eyAsu aNubaMdhaM ? kiM na tuTTo si erisadoggaIe ? jamaNucie devabhAvassa, nibaMdhaNe narayAnalasaMtAvassa kucchiyamaNussIsaMge abhiramasi, sabbahA visajjehi eyaao| eyaM cevAhamANavemi'tti siddheNa bhaNie 'evaM' ti paDivajjiya dinnavAyAtio 'vasau saMpayaM mahApuraM'ti bhaNaMto gato nisAyaro / tato sahariseNa 'aho ! mahAsatto mahAsAhasio mahAkAruNio ya tuma jeNa paratthasAhaNabaddhabuddhiNA 25 esa duTTho vi rohio' tti salAhio maMtasiddho sumitteNa / teNAvi bhaNiyaM 'supurisa ! tumameva patthuyathuivAyassa ucio, jeNa maMtAirahieNAvi agaNiyabhaeNa erisaM mahAsAhasamaNuTTiyaM, mahAsukayasaMgao ya tuma, kahamanahA erisAvasare mae saddhiM samAgamo ? ti / evamAi suyaNociyasalAvamacchiUNa gao sakajeNa vijjAsiddho / sumitto vi suhaMsuheNa patto mahAsAlaM / kayappahANagihapariggaho tAhiM saddhimabhiramaMto ciTThai / io ya sA raiseNA sumittamapecchaMtI paricattabhattavattA ThiyA tirattaM / tao kuTTaNIe varADiyAmettaM pi to 30rayaNAo alahaMtIe mahANutAvatavaNataviyacitta-gattAe vicittajuttipaDivattisAraM bhaNiyA tahA vi na muyai tayaggaraM / 1 tallAbhullAsiya je0vinA // 2 saGketa:-"sAullaM prema" // 3 saMketa:-"to khAI ti AgamikabhASAyAM tataH pa(kha) vityarthaH // 4 saMketa:-"niluko tti pracchatrIbhUtaH" // 5 saGketa:-"lallakati bhISaNa" // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 bhaNai ya 'atri dArUhiM huyAso tippai rayaNAyaro savaMtIhiM / na ya taM tippasi pAve ! tahAviditeNa daieNa // 154 // ani AliMga aMgaM bhayatra dhUmaddhao dhuvaM majjha / na uNa sumittA anno purisoM sariso tri mayaNeNa ' // 155 // evaM ca kayanicchayaM taM bahuppayArasavahehiM kArAviUNa pANavittiM jAyA sumittamaggaNekamaNA buDDhA / annA 5 diTTho kayasiMgAro gharAsannaracchAe voliMto / tao turiyaM gaMtUNa saciNayamANIo nihelaNaM, kAUNa mahatapaDivatti bhaNiya, 'putta ! juttaM kiM noma maha akahiUNa pavasaNaM / avi ya 1 10 puhavIcaMdacarie cautthe devaraha - rayaNAvalIbhave pANani utio kahai paMthio vattaM / taM puNa daMsiyaneho kahamakahaMto pauttho si 1 // 156 // kira kattha kattha na ma putta ! gaviTTho si ettiyaM kAlaM ? / na ya daMsaNadANeNa tri kao pasAo tae amha // 157 esA yamajjha duhiyA saMpattA peccha pANasaMdehaM / na ya niznehA jAyA mukA avarAhavirahe vi' / / 158 // tao sumiteNa 'aho ! dhuttIe dhaTTayA jameddarhametaM pi avarAhaM niNhavei, tahA vi 'na amno ciMtAmaNilahaNo'vAo' ti bhAvite adaMsiyaviyAraM bhaNiyaM 'mA evamanahA saMbhAveha, ahaM khu uttAlapaoyaNeNa desaMtaraM gao ajaM cevAgao, 'vikkhaNayakkhaNayAo ya neha patto mhi' / evamAyaniya 'pamhuDavilIo' tti tuTTA kuTTiNI, tahA vi 'caphaliyA bhavissAmi' tti na samappei ciMtAmaNi / ae aers vIsatthA bhaNiyA NeNa raiseNA 'pie ! daMsemi te kiM pi kouyaM jai na rUsihisi' / tao 15 'daMsehi' tti bhaNie puvvaMjaNeNa taM udyAmaM kAU gao samaMdiraM / iyarI vi bhoyaNAvasare bAhariyA bAigAe 'adi paDivayaNa' tti saMbhamAo saccaviyA ya / daTThUNa ya tahArUvaM 'kiM manne eyAe khaiyA hohI ? nUNaM rakkhasI esA, kahamanahA ettha pAsAyatale ArUDha ?' tti bhIyAe sahasA ukkUiyaM bAigAe / tAhe dhAvio pariyaNo sesajaNo ya / jAo savvesiM trimhao / 'ko puNa tuha suyAe bhuyaMgo ?' tti pucchie sAhiyaM tappariyaNeNa 'ana mANago desaMrio ko vi' / tao logo 'savvannU hoi' tti bhaNiuM pavatto 'bhadde ! esA tuha dhUyA ceva, nRNaM 20 teNa mAlieNa kuo vi vippiyAo evaM kayA, tA jAva so dUraM na vacca tAva turiyaM rano niveehi' ti / ar kuTTaNI sigdhaM gaMtUNa niveiyaM vIraMgayanitrassa / teNAviM 'na erisamandhuyaM mama mittAdannassa saMbhAvIya ' ti saMkiNa bhaNiyA esA 'bhadde ! ketraiyakAlo tumha tega saha samAgamassa ?' / tIe bhaNiyaM 'jammi diNe deveNa nayarameyaM saNAhIkathaM tao Arambha, navaramaMtarAle cetra so kahiMci gato Asi, ao saMpayaM pakkhametto ceva' / tti soUNa saMbhaMteNa niuttA rAiNA nayarArakkhiyA tadanesaNe, bhaNiyA ya 'devaM va viNayasAraM taM lahumAgameha' / o taM kuNiceDIdAviyamaNicchamANaM pi pesalAlAvaparA ghetUNAgayA daMDavAsiyA / dUrAo ceva paribhAo ahiUNa gADhamAliMgito so rAiNA, bhaNiyaM ca 'sAgayaM mahAdhuttassa mama mittassa' / teNAvi kayappaNAmeNa bhaNiyamoNauttamageNa 'devapAyappasAeNaM' ti / rAiNA bhaNiyaM "ciu tAva sesavuttato, kahehi saMpayaM 'kIsa puNa eare afe kuNI duhiyA uTTIkayA ?" / sumitterNa vRttaM 'jeNa sayaM cetra tarupallave carai, eIe bhoyaNantrao na hoi, vAhaNaMtarakao ya na saMbhavai' / tAva bAigAe bhannai 'hou kabolavAeNa, pauNIkarehi taM dihaM tuha jouMDa30 vinnANaM' / sumitteNa saMlattaM 'pAve ! kettiyamettameyaM jAuMDaM ? tumaM puNa mahoyariM rAsahiM kAUNa sayalanayaravidvAo 25 1 nAma tApasaNaM je0 vinA // / 2 hamesAvarAhaM pi ni kAryavyAkulAt" // 4 payamA je vinA // 5 ciMtAmaNI bhrA* // 7 kaddei je0 // 8 Na bhaNiyaM 'jeNa je0 vinA / / 9 saMketa:- "jAuMDa vibhANaM ti mantrAdikRtaM kAryam" // [ 4. 154 - je0 vinA // 3 saGketa:- "vikkhaNa yakkhaNayAu si 6 saGketa:- "TamAliGa si kautukendra jAlAdikartA " // For Private Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165] dhammavasusUridesagAe rayaNasihakahA gayaMtaggayaM vIraMgaya-sumittakahANayaM / cArissAmi, jeNa mama sAmisAlanayare asuhagaMdho na hoi, samappehi vA taM mahArayaNaM / rAiNA vuttaM 'mitta ! kerisaM rayaNaM ? / so Aha 'jassa pasAyAo mae devassa tayA majjaNa-bhoyaNAipaDivattI kayA' / tao kovAruNaloyaNeNa rAiNA 'ghaTe ! paJcakkhatakari ! mama mittaM musasi ?' ti vuttA ya bhayasaMbhaMtA daMtaggehi aMgulIo gahAya 'saraNaM saraNaM' ti bhaNaMtI nivaDiyA calaNesu sumittassa kuTTaNI / teNApi utsAmio narAhivo, laddharayaNeNa pauNIkayA raiseNA / sA ya vinAyajaNaNicariyA jAyA egaMtarattA sumitte, viThThapabhAvA ya samaNukUlIbhUyA vuDDhA, ogaNiyA 5 sagharasArA dAriyA, evaM jAyA savvesiM nivvuI / annadiNe naravaiNA vutto mitto 'vayaMsa ! ma mottuM / kattha go si kimatthaM ? suha-dukkhaM kiM va patto si ? // 159 kahasu ya puvvuddiSTuM maNijuvalayalAbhavaiyaraM turiyaM / koUhala-virahehiM ciramAuliyaM maNo majjha' // 160 // tao sumitteNa sAhio jahaDio maNilAbhavaiyaro / tahA "kira mama mitto sukayaphalamaNuhavaMto jAva suhaM ciTThai tAvAhaM pi eyANubhAvaladreNa imiNA ciMtAmaNiNA bilasaMto mittamuhaM ca paidiNamavaloyaMto iheva icchAcAra- 10 suhamaNubhavAmi kiMci kAlaM' ti kayasaMpahAro gaNiyAgihe Thio mhi, puNo vi sehelIvaMcaNAo desaMtaraM gao mhi" iccAisaMjogAvasANo sIsio savyavaiyaro tti / eyamAyanniUNa vimhieNa bhaNiyaM narAhiveNaM 'suTTha te vavasAyasArayA, savvahA saccameyaMviNayAo garuyattaM, vavasAyAo maNicchiyA lcchii| patthAto AroggaM, saggo mokkho vi dhammAo // 161 sumitteNa bhaNiyaM 'deva ! kiM vavasAeNa? punnameva pahANaM jaM vavasAyaM viNA vi muhamAvahai, jeNa ya viNA kvasAo 15 tilapiMjo iva niSphalo ceva havai / bhaNiyaM ca jaM dullahu~ jaM jaM ji dUri jaM duggami saMThiu, jaM paravasu cirakAlasajjhu dujjaNihiM ahihiu / taM suhu ciMtiyamittu jaNaha lIla isaMpajjai, jai puvvajjiu dhammalesu musahijjau vijjai // 162 // pumnabbhahio ya devo jassa lIlAe laliyaMgaNA ica sayamuvAgayA esA rAyalacchI / annaM ca jai devo cittaM karei tA taM pi mahApuraM vasAviya samaMDalamAyarajje pveseii'| emAi paropparaM vannamANANamagAhasuhasAyaranibbuDDamANANa 20 tANa kAlo vaJcai / ___annayA kougavaseNa go rAyA mahApuraM, tannissAe miliyAo tappayaIo ThiyAo niyaniyagihesu / tato ThAviUNa pubanIIo nirUviUNa ya tayArakkhage paDigao mahAsAlaM / parivAliuM ca pavatto sayalajaNasalAhaNijja mhaarjjN| [ vIraMgaya-sumittanAmamittajuyalakahANayaM samattaM. 2 ] tA deva ! esa kahANagaparamattho baccau jattha va tattha va jaM vA taM vA kareu vavasAyaM / punnAhio suhAI pAvai vIraMgarAya ca // 163 // soUNa bhaTTakahiyaM kahiyaM eyaM narAhivo sahasA / ciMtai "suisuhayAI abbo ! cariyAI dhIrANaM // 164 // avi ya 30 AvaisahassakasabaTTaemu dhaNiyaM kasijjamANassa / purisassa suvannassa va mAhappaM pAyaDa hoi // 165 // 1 saDeta:-"sehali tti gaNikA" // 2 saGketaH-"tilapiMjo ti niSphalatilaH" // 3 hu jai mammi dUri je0 // 4 susahejau khaM1 prA0 // pu0 13 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNAvalIbhave 4. 166 ko nAma narakuriMTayapasavaM saMsai surUvakaliyaM pi / abbhuyabhUo bhuvaNaM bhamei jatto na jasagaMdho ? // 166 // ko uttamANa mANo kulakkameNA''gayAe bhUIe ? / khAyaMti AmisaM kukkurA vi tuTTA pahuvidinnaM / / 167 // ubahau purisavAyaM ekko paMcANaNo payaDagavvaM / niyavikkameNa patto maiMdasaddo jae jeNa // 168 // tA sabahA desaMtaraM gaMtUNa karemi niypunnprikkhN"| ti saMpahAriya niveio NeNa niyAbhippAo punnabhadasaci5 vassa / teNAvi bhaNiyaM deva ! ko tumha icchAbhaMga karei ? tahA vi vinnavemi-duggamAI desaMtarAiM, vahuavAyA maggA, chiddannesiNo paJcatthiNo, aNAyAsasahaM ca devasarIraM, ao pAleha pattarajjaM, eyaM ceva mahApunnaphalaM, kiM phalaMtarasamIhAe ?' emAi bahuM pi maMtiNA bhaNio na Thio raayaa| kAUNa ya maMtiguttaM pacchimanisAe khaggasahAo niggao nayarAo, calio uttarAbhimuho / kahaM ?ucchAharahArUDho aMgIkayapugnasenasannejho / pariosanibbharo rAyavADiyaM kAukAmo nca // 169 // pecchaMto nANAkougAI gurugAma-nayara-nigamemu / dIsaMto vimhayarasaphAriyanayaNAhiM taruNIhi // 170 // jasseva gihe pavisai devo iva niddhavaMdhubuddhIe / kayasammANo savveNa teNa dhaNiyaM dharijaMto // 171 // akuNaMto paDibaMdha katthai muNipuMgavo ba'Nudhiggo / patto kayAi viyarDa naravasaho bhImakaMtAraM // 172 // sajA-''ravaMja-jula-vaDa-veDasi-kuDaya-kaDahapaDahatthaM / aMkolla-billa-sallai-kayamAla-tamAla-sAlaDheM // 173 // nibaMba-uMba-uMbara-kAuMvari-bori-kera-khairaghaNaM / pippala-palAsa-nala-nIla-jhilla-bhallAyaikaiDillaM // 174 // 15 jaMbu-kayaMbaMbiliyA-kavitthi-kaMthAri-thoharApauraM / TiMvaruNi-varuNa-araDuya-sirIsa-sIvanisaMkinnaM // 175 // hiMtAla-tAla-sIsama-sami-siMbali-lagga-sagga-babUlaM / dhava-dhammaNa-ghaNaveNuya-pAle du-haliyAinnaM // 176 // taDabaDaya-aka-kaMkai-kaMTiya-khiri-bhiMDiyAliduggammaM / ghaNaseli-selu-jhiMjhiNiviNivAriyacalaNasaMcAraM // 177 tato agaNito paMcamuhe guMjate garuyagiriniguMjesu / nijjhAyato nihuyaM pamuttabagghe ghurukkate // 178 // 20 kesarichippAyaMpiyatarutatthavihaMgaviruyatumuleNa / muhaliyamAsAcakaM nivvanniMto samaMteNa // 179 // jA kettiyaM pi patto vaNabhUmi tAva pecchaI purao / kaMThatthakaNayadoraM savijjuyaM pAusaghaNaM va // 180 / / . savaNagayasaMkhamAlaM gayaNaM va balAyapaMtisaMjuttaM / lavaMtabAlagahavaisacchahapavaraMkusakkhadhaM // 181 // maMjulaghaMTAsiMjiyauggIvIkayakuraMgasaccaviyaM / varavAraNamaisayacojakAraNaM niyai naranAho // 182 // 'kaha puNa etthArane evasarUvo kari ? tti ciMteto / kariNA vi jhatti diTTo hari ba bhayavirahio eso||183 25 ___ UsiyasuMDAdaMDo patto tatto nivaMtiya daMtI / abhirAmiUNa suiraM vasIko patthiveNAvi // 184 // aha gayaNamaMDalAo ramno kaMThammi nivADiyA jhatti / 'ruTirarasAujAlA auvyaguMphA sumaNamAlA // 185 / / vimhayavaseNa sahasA nijjhAyaMteNa nahayale nisuyaM / vaccaMtINaM jubaINa jaMpiyaM 'sAhu variya' ti // 186 // tato vimhayarasamaNuhavaMto kayathirAsaNabaMdho kusumadAmovasohiyakhaMdho maNapavaNavegeNa mahAnAgeNa pasaMtaparissamaduho patthio uttarAbhimuho / dUraMtarapano ya maNayamuppannataNhAyarasaMtAvo pecchai purao vivihavihaMgakolA30 halamuhalaM vellaMtamahallakallolamAliyApaNollaNApayaTTavisaTTakaMdoTTanaTTavimalajalaM siNiddhavaNarAirAyaMtamahaMtaparisaraM egaM mahAsaraM / tato 1 uMbari-bori-kAra bhraa0||2 saGketa:-"kaDilaM ti gahanam" ||3vgghe u ghorate je vinA // 4 saGketa:-"chippaM ti puccham // 5 saGketa:-"ruTirarasAu tti guJjamarAH" // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195] dhammavasusUridesaNAe rayaNasihakahANayaM / ciravirahiyaM va baMdhuM daTTaNa pahaTTavayaNakamaleNa / rayagasihavasuhavaNA tayahuttaM coio daMtI // 187 // so vi udannAkhinno oinno tumnameva tassaMto / pIyajalo parikIliumAraddho taha saicchAe // 188 // rAyA vi taM mottUNa mahAmaccho ivAloDiyajaluppIlaM khaNaM majiUNa samuttinno sarAo / tAva ya uvaNIyAiM se vaNadevayANugAriNIe tarupIe mahagghamullAI dugullAI, tayaNu samappiyaM sambaMgovaMgapasAhaNaM pajjattamAharaNaM, puNo DhoiyaM pupphavilevaNANugayaM sakappUrelA-kaMkolaM taMbolaM, bhaNiyaM ca 'sAgayaM audhadevassa' / rAiNA bhaNiyaM 5 'bhadde ! kahamaunnadevo ha ?' / tIe vuttaM'ArAhiyA vi suiraM diti na vA nivvuI surA samdhe / dinnA ai sahIe tumae jaM diTTametteNa // 189 // tAhe 'kA esA tuha sahI ? kahaM kayA vAhaM tIe diDo ?' ti rAiNA pucchie pakahiyA esA asthi io uttaradisAe puhaimaMDalamANadaMDamiva puvA-'baroyahipattaperaMte veyaDDhAbhihANasANumaMte surarAyahANIramaNIyaM surasaMgIyaM nAma nyrN| tattha ya sayalamANigImANamUraNo supakaparacakkacUraNo samatthaatthisatthamaNorahapUraNo 10 sUrago nAma rAyA hotyaa| tassa ya sayaMpabhA-mahApabhANaM piyapaNaiNINaM sasivega-sUravegA visiDhavijA-valajuttAduve puttaa| annayA raviteyacAraNamugisamIve suyadhammo sasivegaM niyapae nivesiya pacaio suurnnraayaa| sasivego vi rajamaNuvAliGa pavatto / tallolAvaloyaNAo rajjakAmI jAo suurvego| to mahAsAhaNaM suvegaM mAulaga sahAyaM kAUNamuvaDio saMgAmeNa sasivegassa / so vi 'asamANaviggaho' ti kaliya maMtivayaNANuvattIe sabala-vAhaNo niggaMtUNa imIe viyaDADavIe, io sugiripancayAo pareNa nAnivinayare Thito / asthi ya tassa nayaNanimesa- 15 mettubhAsiyasuravahuvehammA caMdappabhA nAma duhiyA / taM ca daTTaNa samAiTa nemittiNA 'jo eyaM vIvAhissai to tumha sarajasaMpattI bhavissai' / 'kahaM puNa so nAyabo ?' tti piuNA vutte bhaNiyaM teNa 'suggIvapurasAmigaMdhasiMdhuraM mahAdappuddharaM ihArane paribhamaMtaM jo vase dharissai' tti / tao tadivasAo Arambha niuttavijAharehiM paDiyario aNudiNamesa gaMdhahatthI jAva hijjo kuvuriso ca kulameramAlANaM mottUNa paTTio ummaggeNa gAliyamiTho paviTTho etthADavIe / ao aja jaNayAesAgayAe sahIsaMgayAe nahagAmiNIe amha sAmiNIe daMtakaMtiujjoiyanahAe 20 tIe caMdappabhAe vasIkayakarirAyANaM devapAyANaM sautkaMThaM kaMThamAroviyA varamAliyA, eyaM ca vatthAiyaM samatthaM tIe ceva devassa pesiyaM' ti / jAva kheyarI tassa ettiyamAikkhai tAva ummaggalaggajalahivelAvibbhamaM samaMtao pasaraMtamAgayaM kuo vi turiyavegaM turaMgasAhaNaM / taM ca saviyakaM paloyaMto rAyA 'devo' ti mannamANeNa paNAmapuvvaM viznatto egeNa assavAreNa 'pasAyaM kAUNa sAheu devo, jo evaM mattagayaM ahirUDho Agao naro naNu so| kattha gao cattagayo ? avi kusalaM tassarIrassa ? // 190 / / 25 to bhannai khayarIe 'hatthiM hariUNa Agao kiM so| jaM evamannisijjai ?' Aha tao 'na khalu evaM tu // 19 // manne sAhasatuTTo amha pahU tassa daMsaNaM mahai / ko puNa jANai tattaM hiyayagayaM gurugabhIrANaM ? // 192 / / tA kAUNa pasAyaM bhaiNaha phuDaM tappauttimettAhe / taya'dasaNe avassaM na sAmiNo nivvuI hoi' // 193 // to bhaNai tayaM khayarI 'kayaMtabhImo mahAkarI esa / kiM mANuseNa dammai ? daMto deveNa khalu imiNA // 194 // tA eyaM tuha sAmI pecchau ettheva saMThiyaM haicchaM / jai nivvuIe kajaM, suMdara ! esettha paramatyo' // 195 // 30 eyamAyanniya savimhayaM sAhiyamaNeNa niyasAmiNo vasuteyarAyassa / teNAvi 'aciMtaNIyAiM puNNavilasiyAI, amohAiM ca muNivayaNAI, tA hoyacaM teNa purisottimeNaM' ti bhAviUNa pesio tassamIvaM pahANamaMtI / etyaMtare 1 saGketa:-"supakkaM ti atidarpayuktam" // 2 saGketaH-"hijo tti kalye" // 3 bhaNau je0 // 4 saMketa:-"haccha ti zIghram // " Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNAvalIbhave [4. 196paDigayA saTTANaM vijAharI / tao vivihaviNayapaDivattIhiM AvajiUNa maMtiNA nIo rAyasamI rayaNasiho / gayavaro vi oyorio sarAo mahAmiMTheNa / to 'siddhapaoyaNa' tti saharisaM patto suggIvanayaraM vasuteo / tao vi aNegabhaMgasammANamahagdhaM pariNAviUNa aTTha kannayAo ThAvio NeNa niyarajje rayaNasiho, bhaNioya 'mahAbhAga! bhagavao sumaMgalakevalissa vayaNeNAvagayasaMsArAsArabhAvo nicinno mhi daDhamio narayanivAsanibaMdhaNAo rajabaM. 5 dhaNAo, avijjamANarajArihapattassa ya teNa ceva bhagavayA gaMdhahatthigahaNaciMdheNa tumaM mamovaiTo si, tA iha-paralo yAviruddhavavahAreNa vaTTe jAsi, aNujANAhi ya meM saMpai pancayAmi' tti / rayaNasiheNAvi dakkhinnasArayAe paDivamA tayabbhatthaNA / ciMtiyaM ca 'sAhINA rAyasirI muccai jumnaM taNaM va sahasa tti / anyo ! sAhasabhariyaM uttamacariyaM mahacchariyaM // 196 // ahavA10 muMcaMti siri turiyaM virattacittA nara tti kiM cojaM ? | uppannavilIyA khalu varmati bhuttaM maNumnaM pi // 197 // tao pasatthe tihi-karaNa-muhutte vihiNA gurusamIve pavano dhanno sAmanaM vasuteo / rayaNasiho vipattasammatto jAo mhaaraao| aha vinAyapauttI sasivego sayalabalasamidvIe / AgaMtUNa payacchai caMdappahadAriyaM tassa // 198 // avarAiyaM ca vijaM aNegavijjAsahassaparivAraM / viyarai vihANasAhaNasAraM kayakAmiyavihAraM // 199 // 15 nAUNa vaiyaramiNaM suvegavijAharo balummatto / kayagayakhvo patto suggIvapuraMtiyavaNaMte // 20 // kougavaseNa taggahaNalAlaso appasAhaNasameo / saMpatto rayagasiho sIho iva taM vaNaM turiyaM // 201 // kIlAviUNa suiraM vicittakaraNehiM jAva so tahiyaM / ArUDho tA sahasA uppaio nahayale eso // 202 // to asaMbhaMteNa tADio NeNa vajaDaMDacaMDeNa muTThiNA matthayapaese / tao mahApahAravihuro pamhuhamaMtaciMtaNo sahAvarUvattho nivaDio dharaNIe / 'ko puNa eso ? ti savimhayaM saccaviteNa ya 'namo arahaMtANaM' ti 20 bhaNaMto suo rayaNasiheNa / tAhe 'aho ! sAhammio AsAio' ti saMbhaMteNa siMcAvio nIreNa, pavaNAipaogeNa satthIkAUNa bhaNio ya 'mahAsatta ! sAhu sAhu te sammattaM, jamAvaikAle vi namokAraM karesi, khamasu mamAvarAha jamanAyatatteNa dadaM pIDio si' / teNa bhaNiyaM "susAvaga ! ko tuhAvinAyatattassa doso ? ahaM ceva mahApAvo jo jANato vi bhavao mahAsAhammiyassa pAvaM vavasio mhi / avi ya bhogaggahagahagahiyA kajjA-'kajaM jiyA na yANaMti / ceyaMti na appANaM vilINavaggaM viguttaM pi // 203 // 25 pecchai luddho duddhaM muddho majjArapoyao purao / na uNo caMDaM DaMDaM jhaDa ti nivaDatayaM sIse // 204 // eso ya ettha paramattho-cakkauranayaranAho suvego nAma ahayaM, nivvAsio ya mae bhaiNinaMdaNapakkhavAyAo jaNayavidiznarajjo sasivegakheyaro, 'tassa puNa jAmAugAo sarajjalAbho hohi' ti soUNa tuha vahapariNao karirUveNAhametyAgao mhi, bohio ya tumae sAhammiyavacchaleNa / daDhatADaNaM pi suhayaM jAyaM mama bohiheubhAveNa / tittakaDuyaM pi patthaM osahamiha sannivAINaM // 205 // 30 pAyacchittamiNaM ciya manne sAhammiyappaosassa / jaM gaMtuM gurumUle kIrai suddhaM tavaccaraNaM // 206 // tA sambahA paDicchAhi taM mama rajja, ahaM puNa sasivegaM khAmiUNa sAhemi niysmiihiyN"| evaM bhaNaMtassa ceva tassa carakhayarAo nAyavuttaMto samAgao tattheva ssivego| khAmiUNa ya bahuvihaM bhaNio suvegeNa 'sabahA evaM mama 1 bhovAribho je vinA // 2 'ho siMho iva taM vaNaM turimo // je vinA // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 228] dhammavasusUridesaNAe rayaNasihakahANayaM / baMdhavaM mama rajje nivesijjAsi' / so vi bhaNio rayaNasiha-sasivegehiM 'mahAsatta! bhuMnAhi tAva kulakkamAgayaM rajjaM, pacchA pariNayavao tavovajjaNe jae jAsi tti, jo dujao iMdiyaggAmo, durahiyAsA parisahovasaggA, pavaNuddhayadhayaggacaMcalA maNovittI, mahANatthanibaMdhaNaMca vybhNgo'| tti bhannamANo vi mahAveraggajogato gao mugurusagAsa suvego, pancaio ya / iyare vi rajasutthaM kAUNa gayA cakkauraM / kameNa ya jAo vijjAharasehisAmI rayaNasiMho / sUravego vi avagayamAulavRttaMto samaggauggasaMvego dharijjamANo vibhAuNA pavanno mokkhamaggaM / aha diTThauttaruttarasuhasaMtANo sapunnamappANaM / mannato rayaNasiho sutthIkayasayalamuhi-sayaNo / / 207 / / jiNa-gaNahara-kevaliNo vaMdato sayalamaNuyalogammi / jai-ceiyAyamahimo pAlai sammattavararayaNaM // 208 // evamaNege lakkhA vAsANamaicchiyA aha kayAi / picchai sAgeyapure osariyaM jiNavaraM sujasaM / / 209 // tatto bhattivasuggayaromaMcaMciyataNU viNayapaNao / bhAlakayapANipaMkayasaMpuDamaha thoumADhatto // 210 // jaya jaya jayajaNavacchala! chalajalaharapatraNa ! vnnysmnynn!| nayaNa-maNapamayavaddhaNa ! dhaNa-kaNa-kaNayakkhaNayasamaNa ! // 211 / / samaNamaNabhasalajalasaya ! sayatthasatthatthapayaDaNasamattha ! / matthayanamaMtanaravaravaravaraya ! varaMga!gayasaMga ! // 212 // saMgaragararasasayagaya ! gayamacchara ! mynnmynndhjlnn!| jalaNa-jala-sappabhayahara! harahasadhavalayarajasapasara! 213 saraNapavanasaranaya ! nysy-gmrmmsmmmysmy!| mayamayagalanahapaharaNa ! raNaraNaya-bhaya-bbhamasavatta ! // 214 // vattasayavattagahavara ! varakalasa-lasaMtasaMkha-cakkaMka ! / kaMkaphalasaralanayaNaya ! nayapamayaasatta! apamatta ! // 215 // 15 mattagayagamaNa ! gayamaNa ! maNagayasaMsayasahassatamatavaNa ! / tavaNappahapahapahayara ! pahayara ! paramapayanayarassa // 216 // iya paDhamasaranibaddhaM ghaNakkharaM gahiyamuttayapayaDheM / kAUNa saMthavaM bhattinibbharo naravaro paNao // 217 // namiUNa ya muNivaggaM sesaM pi mahIyale muhanisanno / sirakayakarayalamaulo jiNavayaNaM soumArado // 218 // avi yaettha NaM bhavakaMtAre kammAyattA sarIriNo / ninnunnaesa ThANesu saMcaraMti niraMtaraM / / 219 / / 20 egayA narayaM jaMti, devalogamahegayA / mANusattaM samAyaMti, tericchaM pi puNo puNo / 220 / / puDhavI-Au-tejasu vAukAya-vaNesu ya / beiMdiyAibhAveNa saMbhavaMti muhaM muhaM // 221 // rAyANo hoti raMkA ya, baMbhaNA ya jaNaMgamA / daridA ya dhaNaDDhA ya guNaDDhA nigguNA vi ya // 222 // surUvA rUvahINA ya, mahAmukkhA viyakavaNA / kANA kuMTaMdha-paMgU ya, kallA bahira-mUyagA // 223 // subhagA dubbhagA, sUrA kAyarA, rogi-niiruyaa| sussarA dussarA, pujjA nidiyA, baliNo'balA // 224 // 25 bhogiNo bhogahINA ya, dukkhiyA suhiyA sayA / akalaMkasamAyArA hINAyAraparAyaNA / / 225 // evaM jIvA bhavAranne aNAIe niraMtae / pumna-pAvassahAveNa bhAmijjati sakammuNA / / 226 // micchAMbohadisAmohA mahA mottaNa vattiNi / kajoNikaMTigammesa vilaggati ataso // 227 // cittapAsaMDidhuttehi pelliyA vi paDippahaM / ceyaMti neva appANaM pANiNo pAbamohiyA // 228 // 1saMketa:-"jaya jayetyAdistotre vaNayaM [gA. 211] ti vanajaM kamalam , pamaya [gA. 211] ti pramadaH-harSaH / jalasayaM [gA. 212] ti kuzezayam / sayagaya ! [gA. 213 tti sadagada!-sadauSadha ! / sammamaya [gA. 214 ] ti samyagmataH, savatta! [gA. 214] tti sapatna!-zatro! / batta0 [gA. 215] tti janAnAM vaktrANyeva zatapatrANi tatra prahavara !, nayapamayaasatta! [gA. 215] ti kAmArthanAyAM natAsvapi pramadAsu asakka!-asambaddha ! / tavaNappahapahapahayara! [gA. 216] tti tapanaprabhA-ravisamaH prabhApahakaraH-prabhAsamUho yasya" // 2 micchAmohadisA je. // 20 . Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 puhavIcaMdacarie cautthe devaraha-rayaNA- valIbhave devaraha-rayaNA- valINaM devalogagamaNaM / [4.229-246 jayA utpannajogeNa nANiNaM maggadesayaM / pAuNaMti tayA dhannA magge laggati kei vi // 229 // eyaM nAUNa bho bhavyA ! punna-pAvaviyaMbhiyaM / pAvaheuparicAyA pugne kugaha ujjamaM / / 230 // eyamAyaniya sakougeNa bhaNiyaM rAiNA 'bhayavaM ! kerisaM puNa purA punamuvajjiyaM mae jassa phalaM saMparyamaNuhavAmi ? / bhagavayA bhaNiyaM 'pNcnmokkaarsrnnnicchymaahppminnN'| ___ avi ya bhaddayabhAvo bhanyo etto pAvei suddhasammattaM / sammadiTThI viraiM, virao sivasaMpayaM khippaM // 231 // jaM puNa suha-sohaggaM rUvaM lacchI pahutta-devattaM / eyaM palAlakappaM pasaMgapappaM aNappaM pi // 232 // iya savvaguNahANagakAraNameso mahApabhAvo ya / iha-parabhavasuhajaNao pahANamaMto namokAro // 233 // emAiguNavisiTe siTTe bhagavayA jiNanamokAramAhappe nisAmiyaniyapunvabhavo bhavavirattacitto suyassa rajaM 10 dAUNa kAUNa ya visuddhaM saMjamaM samuppannadimalakevalo pAvio sivaipayaM rayaNasiho mahArisi tti // [rayaNasihakahANayaM samattaM 4 ] - rayaNasihacariyameyaM Ayaniya vimalakittipuhaIso / bhavavAsapAsavimuho sivasuhasaMge kaucchAho // 234 // devarahammi rahammi va arikalie niddhavaMsakayasohaM / rajjajhayaM Aroviya nikkhaMto dhammavasumUle // 235 // . devaraho vi nariMdo sahio rayaNAvalIe devIe / sammA-'NuvvayadhArI tivaggasAraM kuNai raja / / 236 // jiNamayaratto muNijaNabhatto, cejhypuuyaamhimpvtto| jinnuddhAre rammavihAre, kArai tatto daDhasammatto // 237 // rahajattAo panjattAo, vAriyamiccho kuNai mahiccho / niNapaDaNIe kuNai viNIe, sayale rajje sivasuhakajje // tahAnAeNa jaNe, cAeNa dutthie, paMDie viyAreNa / saralatteNa ya suyaNe hayahiyae so sayA kuNai / / 239 // kAleNa samuppazno pannohAmiyagurU gurupayAvo / rayagAvalIe putto jaNamaNaharasayalaguNajutto // 240 / / jAe teyambhahie rajabharasahe vi tammi varakumare / bhAviyajiNavayaNassa vi na saMjame asthi se viriyaM // 241 // jAhe na cayai chettuM putta-kalattAinehasaMdANaM / tAhe karei pUrya visesao sayalasaMghassa / / 242 // puTviM piva rajadhurAdharaNe viNioiUNa suyadhavalaM / ujjutto saMvutto sAmAiya-posahAIsu / / 243 // kAleNa tibbatavasosiyasavvadeho, maMdAyamANadhaNa-mANiNi-mittaneho / sambhAvaNAgayamaNo maraNaM akAsI, jAo suro tayaNu ANayakappavAsI // 244 // rayaNAvalI vi tavaniyamabhAviyA sAviyA ciraM houM / bhattaparibhAvihiNA pattA tattheva devattaM // 245 // egammi suravimANe vutthA te nehanibharA do vi / egaNavIsa sAgaranAmAI kiMci ahiyAiM // 246 // iya puhaicaMdacarie devarahasamaNovAsagacariyaM cautthaM bhavagahaNaM samattaM // [granthAnam-845] 25 1 saMpaimaNu bhrA0 // 2 itto bhrA0 // 3 sivapuraM rje.||4. saMketa:-"arikalie ti [rathapakSe] aribhyAMcakrAbhyAM kalite, [devarathapakSe ] arINAM kalide, vaMzaH-anvayo veNuzca // // " // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [paMcamo puNNacaMda-puSphasuMdarIbhavo ] aha asthi jaMbudIve supukkhale purakhale vare vijae / nayarI duhA visAlA tihA susAlA sivI nAma // 1 // jIe pario sarAI sahaMti pariosarAI loyassa / kayatiyasAmoyAI sAmoyAiM ca viriNAI // 2 // nisicaMdamaNi laDDaM ravimaNijalaNumhasosiyaM divase / vAsA-gimharaNaM pitra payaDei gharaMgaNaM jattha // 3 // 5 jattha ya aNiTThasaMpaogA iTThasaMpaogA, aNidiyAI iMdiyAI nara-nArINaM / tahA amANadhaNA mANadhaNA, adhammadhAriNo dhammadhAriNo. asAvayA sAvayA, appamayAo pamayAo, agaNiyAo gaNiyAo / kiMca ahaNo muNivaggo ciya, nArAo ciya nirakavaro tattha / gayaNeho vihagagaNo, bahuloho kaiyaNo cetra // 4 // sUrA suhayA viusA dhagiNo vi na dUsiyA mayalaveNa / cittaM jaM gayarAyA bhamaMti mayavimhalA tahiyaM // 5 // tAe pavarapurIe pahU pahUyatthaviNimae niugo / pUriyapaNaijaNAso paJcakkho dhaNayajakkho vva // 6 // 10 nAmeNa sIha seNo puruseNo riukavoyagaNaseNo / nIsesamahAmahiharaguNagaNeTiviDikkio hotthA / / 7 // tahAhi-so maMdaro iva sayalagottuttamo, himasihari vya tuMgasaraluttaro, udayAcalo iva udayaheU mittamaMDalassa, sajjhagiri ba AliMgio nammayAe, vijhapayo ma pasAhio mahAmayArikalahavaNarAIhiM ti / tassa ya giricUla va kalAviyaDDhA, lavaNajalahivela vya adviyasaloNabhAvA, koila vdha mahuraghosA, sarayasiri ba mayalaMchaNujjalAsA piyaMgumaMjarI nAma mahAdevI / jA ya kira 15 gaMga vya saMttaraMgA, bahuviNayA phaliNasAhisAha vya / mupayAlaguNA digamaNitaNu vya, sarasIva suvilAsA // 8 // tIe rajjeMsirIe va mu~hayAe samaNurattapattIe / jaNiyANaMdo sayayaM gamei kAlaM sa bhUvAlo // 9 // aha so devarahajio aivAhiya surabhavaM muhuttaM va / punAvasesaparaNappaNollio ANayaM mottuM // 10 // patto piyaMgumaMjaridevIe uyaramaMdire vimale / saMpumnacaMdamuviNayapurassaraM puttabhAveNaM // 11 // devaya-gurugurupUyAdoddalasaMpattipattaparioso / jAo pasatthajoe maNoharo pugnarAsi ca // 12 // 20 kayacArayAimokkhaM sokkhaM nAyarajaNassa jaNayaMtaM / kArAviyamaha piuNA vaddhaNayaM pamayavaddhaNaya // 13 // 1 itaH pUrva je0 pratau janamo jinAya // iti pATha upalabhyate // 2 saMketa:-"visAla tti vistIrNA, vizeSeNa ca zAlate vidbhirvA-vaizyayuktA / zobhanaH sAla:-prAkAraH, zAlAH-gRhai kadezA vRkSAzca ysyaam"| "suprAkArA, sucitravRkSAdizAlA, sulakSmIvatI matvarthIya AlapratyayaH / " khaM 2 Ti0 // 3 saGketa:-"paritaH sarAMsi, paritoSaM rAnti-dadatIti / kRtastridazAnAmAmodaH-pramodo yaiH, sAmodAni ca-saparimalAni // 4 jaladaMra je0||5 saGketa:-"aniSTayA-anantayA sampattisampratipattyA yogo yeSu / na ninditAni aninditAni / amAna-mAnAtikAntaM dhanaM yeSAm / dharma-dhanuna dhArayantItyevaMzIlAH / na zApam-AkrozaM dadati, yadvA saha ApadAbhirvartante ye, taniSedhAd asApadAH / alpaH aprakRSTo vA mado yAsAm / na gaNitA analpA ityarthaH" / / 6saGketaH-"gagane IhA-ceSTA yasya / bahula UhaH-vitarko yasya" // 7 saMketaH-'gatarAgA gajarAjAzca" // 8 puriseNo bhrA0 / saGketaH- "puriseNo tti puruSANAm inaH-svAmI" // 2 saGketa:-"TiviDiklio tti maNDitaH" // 10 saGketaH-gotrA:-parvatAH, gotraM ca vaMzaH / tuGgAH saralAH-devadAravo yatra sa tathA, uttarazva-uttaradigAzritaH, tujhasaraleSu nareSu uttara-pradhAnam / narmadayA namratayA ca / mahAnto mRgArayaH kalabhAzca yAsu vanarAjiSu tAbhiH, mahAmadAnAmarINAM kalahe-saGgrAme yA vavraNarAjayastAbhiH // 11 paJcao iva pakhaM 1 bhrA0 // 12 saMketa:-"kalApibhiHmayUrairADhayA, kalAbhizca vidagdhA / mRgalAJchanenojjvalA AzAH-dizo yasyAm , mRgalAJchanAdujjalam Asya-mukhaM yasyAH " // 13 saMketaH-"santaH- zobhanAstaraGgA yasyAm, sattarANi ca-zobhanatarANyaGgAni yasyAH / bahuvinatA, bahuvinayA ca / zobhanaprakAzaguNA, supadA saguNA ca / zobhanaM vInA lAsyaM yatra, [ suvilAsA ca]" // 14 rajasirIya va kha 2 // 15 saMketa:-"suSTu hayAH-azvA yasyAM tayA, sukhadayA ca / samanurakAH pattayaH-padAtayo [ yasyAm ], samanurakA cAsau patnI c"||16 udara je.vinA // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie puNNacaMda-pupphasuMdarIbhave ThaviyaM ca tassa suviNANusArao sammaeNa baMdhRNaM / nAma jaNAbhirAmaM suvAsare punnacaMdo tti // 14 // sayalakalAsirikaliyaM tArughnamahamnavaM pi oinno / na hi vAhijjai dhanno jalappayAreNa thevaM pi // 15 // tahAhivasaNI kalAkalAve kIlai paNhottarAikavvehiM / kuNai viNoyaM gaMbhIrabhAvapatthAvapADheNa // 16 // lajjai z2yakahAe, ubbiyai vilAsiNINa vattAe / na sahai nAma mahu-majja-masa-pAraddhigiddhANaM // 17 / / aha rayaNAvalidevo dIvo Dava pavaNapelio sahasA / cattasarUvo caviuM tatto kira devalogAo // 18 // tattheva puravarIe devIe bhAuNo visAlamsa / sAmaMtassa piyAe jayAe duhiyattamaNupatto // 19 // suviNammi pupphamAlovalaMbhao pupphasuMdarI nAma / ubahamANI esA vi pAviyA jovaNAraMbhaM // 20 // navaraM apAvacariyaM na pAvacario tamIsa~ro saraha / kaha vA visamasahAvANa hoi egattha saMvAso ? // 21 // miya-maMjula-laliyagirA thirA salajjAarosaNA srlaa| viNaya-nayaniuNacariyA kusalA ya kalAsu sA vAlA // avi yabhuvaNabhamaNaparisaMto cirassa lahiUNa taM varAvAsaM / vissamaheuM sayalo tamAsio guNagaNo nUNaM // 23 // aha sisire aMvasaMte mANe mANiNijaNassa pevasaMte / sosiyavirahivasaMte saMpatte ahiNavavasaMte // 24 // jaNaNI-jaNayAesA pattA sahivaggasaMgayA esA / mAhavasirirehillaM nayarujANaM durehillaM // 25 // 15 tattha viyaDDhasahIo tIse siMgArahArivayaNehiM / dAiumAraddhAo ujjANasiriM samaMteNa // 26 // avi ya "uya sAmiNi ! vaNarAI sa ciya mahuNA'hiyaM kayA rammA / paisaMgameNa nUrNa bhuvaNe rehaMti ramaNIo // 27 // kumumacchaleNa eso dAveIvA'NurAyasavassaM / rattAsoo mAhavasirIe cirakAlamiliyAe // 28 // pUgeNa nAgavellI sohai, tIe virAyae pUgo / piyasahi ! nara-nArINaM sohA annonnasAvekkhA // 29 // 20 dAhiNapavaNaMdoliyamalliyaleyaNI utabhasalassa / sayameva muhaM cuMbai manne mahuNA keyukkaMThA // 30 // ekkekamahunvayapijjamANamayaraMdaguMdisaMdohA / piyaparigayadArA iva sahati cUyaDhume peccha // 31 // ujjhiyakusumAbhairaNA pautthavaiya vya jA''si mahuvirahe / kulavAliya vva navamAliyA vi mahamahai-sA iNDiM // 32 peccha imA pasayacchI ! gottakkhalaNeNa koviyA muhyaa| mayaNAureNa paiNA aNuNijjai pAyavaDieNa // 33 // esA vi sahI ! lajjaM mottuM mANaM ca mynnvaauliyaa| sayamAliMgai daiyaM parikuviyaM pemakalaheNa // 34 / / iha peccha mihuNayAiM kuNaMti pemmammi kosakiriya vya / annonamuhapaNAmiyamairAgaMDUsapANeNa // 35 // eyAo sakatAo ummuha-omuhakaDakvalakkhehiM / sura-asurasuMdarIo hasaMti aMdolalIlAe" // 36 // hiyayassa aroyaMtaM soumiNaM pupphasuMdarI tAsiM / bhaNiyaM bhaNai subhaNiyA 'piyasahi ! gehaM pai vayamha // 37 // diDhaM jaM daTTavvaM, nisuo tumhANa vayaNavinAso / saMpAiyA ya ANA jaNayANamao kimaneNa? // 38 // tAhe 'kuviya' tti saMbhamubhaMtanayaNasayavattAe paNAmapunamullaviyamasogadattAe 'mA mevamANaveu kalahaMsalIla 1saMketa:-"jalasya jalA( ? DA)nAM ca-azAnAM pracAreNa" // 2 tahAhi iti pATho je. pratAveva // 3 saGketaH-"Isaro tti manmathaH" // 4 "saGketa:-"avasaMte tti nivRtte" // 5 saMketa:-pavasaMte ti dUraM gacchati' // 6 saMketa:-"sosiyavirahivasaMte tti zoSitavirahivaMzAtre (? vazAntre)" // 7 "dvirephavat" khaM 2 Ti0 // 8 nAgavallI khaM 1 bhrA0 // 9 saMketa:-"layaNi tti pAkhA' // 10 kaukkaMThA je* vinA // 11 saGketa:-"guMdi tti lumbI" // 12 mAharaNA je. vinA // 13 iya meM saM 2 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] puNNacaMda - pupphasuMdarINaM jammo pattajovaNAgamujANe melAvao ya / 105 gAmiNI sAmiNI, pecchAmo tAtra ujjANamajjhabhAyaM, vissamAmo dakkhAmaMDavesu, kIlAmo kayalIvaNesu, pecchAmo baula-tilayAipAyavalacchi pi' ti / tao alaMghaNIyayAe sahIyaNassa dakkhinnapAnnaA ya paDivanameIe / kameNa pattAo mAhavIlayAmaMDavaM, pAraddho tattha vINAviNoo / etthaMtare salIlalolaloyaNakkheva kkhittamittacakavAleNa parigao, gao iva karukkhevalIlAmaNaharo, haro iva pabhUyabhUibhUsiyaMgo, siyaMgo vihaMgo iva maNohArigamaNo, Isiha siyapayA siyadaMtapaMti kaMtidumiyadumagahaNo samAgao tayA- 5 samnnapAriyAyavIhiyaM kumAraputracaMdo, patto ya nayaNagoyaraM rAyaduhiyAe / tao mayaNukkovaNapattaNao vasaMtassa, viyAkAriNao jovNassa, poDhattaNao kumArakhvAlaMvaNassa, bhUribhavanbhatthatayaNurAyattaNeNa ya cirovaladvAvasaravisamasarAvesavisajjiyanisAyasAyago vva caDa tti cahuTTo so tIe kamalakomale vacchayale / tayaNu mauliMtana yaNakamalA UsasaMtasihiNamaMDalAyaDDiyatuTTaMtakaMcuyaguNA ugbhinnaromahariyaM kuraggalaggatusArasIyarAyaMtaniraMtara seyabiMdU siDhiliyavINAvAyaNa vevirakaraviyaliyakoNadaMDA viceyaNa vtra ThiyA moNamatralaMbiya khaNamesA / vinnAyabhAvAhi ya mahurakkharaM 10 bhaNiyA vayaMsIhiM 'hA ! kimeyamayaMDe sAmiNIe sarIrassa ammahAbhAvo ? kiM parissamAi rego gimhu mhachuhatahAi rego vA evaM viyaMbhai ?' | tao savilakkhaM kaDakkhiya rAyasuyAe nIsasiUNa bhaNiyaM pupphasuMdarIe "halA ! na kayAi mae samaNubhUyamerisamavatthaMtaraM, tahA vi viyareha tAva maMda maMda mAruyaM, annaM ca sAheha bho ! -io ko esa naraloyAsaMbhavirUvalAvannapugnanihelaNaM taruNitaraTTimaraTTavaTTaNagharaTTho juvApuriso purao nirUvijjai ? kimesa 'vasaMtamittarajja' ti pamuiyamaNo sacchaMdacArasuhamaNubhavai bhayavaM mayaraketaNo ? kiM vA ujjANaramaNijjayA vajjio vijjAharapahU ? uya 15 gayaNamaMDalullaMghaNaghaNa kheyakhinno vIsamaNatthamoino esa aMsumAlI ? tiyasavaisAvanivADio vA koi suravaro ?" tti / tao Isi isiUNa jaMpiyaM viyaMgudattAe "sAmiNi ! mayarakeyaNAIhiM kahamesa tolijjai ? avi ya mukAmI na imo, na ya visamasaro, na idvamahumAso | kaha Nu suvayaNe ! mayaNo tA aha paccakkharuiraMgo ? // esa rUlAyana saMpayaM saMpayaM nihAlitA / na kuNati lajjiyA itra ihaIM vijjAharA''gamaNaM // 40 // vellahalakaro kakkhaDakareNa dudaMsaNeNa suppeccho / sUreNa samo suMdari ! na hu bhannai esa pahiM // 41 // pavaNaMdolirakuvalayala saMtaloyaNajayassa eyassa / agghara kalaM pi kaha suyaNu ! suravaro thaDDhadillio ? // 42 // kiMca khasisomattu diNidateu sAyara gaMbhIrima, nahava- Dima surapahupahuttu naga- nAyagadhIrima | mayatrai-vikkamu mayaNarUvu ghaNavai- cAittaNu, harivi payAvara suyaNu ! nUNu nimmiu eyattaNu // 43 // ahavA jaM mayalaMchaNikamalasaMDi caMdaNi naMdaNatraNi, paMcamarAi vilAsilAsi nArihiM navajovvaNi / piMDivi taM lAyantu sayalu amaraNa kallAviu, to suMdaru nararayaNu eu divtriNa nimmAviu // 44 // akalaMkakalAnilao kulanahayalamaMDaNo nayaNasuhao / tuha attAe taNao eso naNu punacaMdo "tti // 45 // rAyarasapamattAe bhaNiyaM to puNphasuMdarIe vi / 'aisuMdaranararayaNaM piyasahi ! saccaM imo jeNa // 46 // sattAso taraNI jaDo'maragirI caMdo kalaMkaMkio, khAro nIranihI maiMI surakarI ciMtAmaNI niThuro / 11 20 25 1 saGketa:- "dumiyati dhavalita" // 2 rUyAlaM je vinA // 3 'lAyannapu' je vinA // 4 saMketa:- " nihelaNaM ti gRham " // 5 jubapu je0 vinA // 6 saGketa:- " ratiH - madanabhAryA madanakrIDA ca / viSamazaro viSamasvarazva / madhumAsaH - caitraH madhumAkSikaM mAMsaM pizitam" // 7 amapaNa khaM1 khaM2 // 8 suMdari ! na je0 vinA / 9 saGketaH- "sattAso tti savA ( trA) saH saptAzvazva" // 10 saMketa:- "mai ti madI-madavAn" // pu0 14 30 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-puSphasuMdarIbhave [5. 47kaMkellI vi jalappio mayaraso riTehiM vidyAlio, savvaM dosajuyaM jae surayaNaM mottUNa ekaM ima' // 47 // tao IsihasiyasAraM bajariyaM sudattAe'kaha nesa guNINa dhure samaMtao jassa aMguvaMgAI / dhoyAI anja piyasahikaDakkhakhIroyanIrehiM ?' // 48 // 'tao vinAyA haM' ti lajjiyAe tadaMsaNAviyaNhAe vi vAmayAe mayaNasahAvassa bhaNiyamaNAe 'ilA ! cira5 mihAgayANaM, kalahissai No' aMbA, tA saMcallaha nihelnnNtenn| etyaMtare paccAsannapattaM kumAramavaloiya paDivuttameyAhiM 'pANavallahe ! na juttamettAhe sayalaguNasaMpauttaM rAyaputtaM piucchAkucchisaMbhUyaM sayalaloyakayapUyaM paDhamAgayANamamhaM gorakhyAtihibhUyaM samAsannamAgayamavaganniUNa gamaNaM, kIrau tAva kAlociyaM pasatyamAtitthameyassa, annahA saMbhAvissai eso sAmiNIe aNuciyannuttaNaM' ti / tIe vi maya NAvatthAsarUvao sajjhasabharakhalaMtakkharamomaMthiyamatthayAe saMlattaM 'tumbhe ceva kareha jametya juttaM ti| tao payAsiya10 saMbhamAe turiyaM gaMtUNa vutto rAyaputto viyasaMtanettavattAe asogadattAe 'bhaTTidArayA ! karehi iha mAhavIlayAmaMDave khaNamAsaNapaDiggaheNANuggahaM payAsiyapaurapaNayAe niyamAmayataNayAe pupphasuMdarIe' / tao ubarohasIlayAe patto tayaMtiyaM kumAro, abbhuDio kumArIe, sammANito ya kAlociyaM / kayAsaNapariggaho ya puncabhavanbhAsavasucchaliyAtucchapemamairArasaparacaso papecchio tamaddhacchipecchiri macchi, ciMtiuM ca pabatto___ 'rUvaM svassa ima, lAyannassAvi paramalAyannaM / guNagaNasaMkeyanikaiyaNaM khu eyaM juvairayaNaM / / 49 // 15 eyArisIe saddhiM visayamuhaM hoi nUNa visayamuhaM / iharA u visaMnnaM pica visanabhAvaM payAseI' // 50 // iya ciMtAvihureNa vi paDhamAbhAsittaguNagariTeNa / bhaNiyA imeNa kumarI 'muyaNu! pavAehi tA vINaM' // 51 // tato taM lajjoNayaM saMkhohukaMpiyapANipallavaM cAdinapaDivayaNaM paloiUNa paNayabhaMgabhIruyAe bhaNiyamasogAe "na saMpayaM 'sA....reparivAiNi' ti lajjai tumha purao esA, ao na bhaTTidAraehiM 'aviNIya' tti kliyvyaa"| tato kumAreNa 'pecchAmi tAva kerisa ? tti jaMpireNa pasArio vINaM pai pANI / samappiyA asogAe vINA / 20 'eIe pANipallavehiM parimaliyA esa' ti sAyaraM gahiUNa sasiNehaM taM paloiuM pavatto / etthaMtare Isi hasiUNa bhaNiyamasogAe'saralA garuyaguNaDDhA visuddhavaMsubbhavA mahuraghosA / rehai karaggalaggA ahiyaM esA tuha kumAra ! // 52 // etyaMtare vinAyatayAkUraNa bhaNiyaM kumAraMtaraMgeNa cArAyaNabaDueNa 'bhadde ! avajjhA nArI hoi, tA bhaNAhi jaM te royai, jai puNAhamerisaM jaMpemi to dutti niggahijjAmi' / asogAe bhaNiyaM 'naNu baMbhaNo vi avajjho ceva tA 25 kiM na pUresi niyajIhAe dohlyN'| to bhaNiyaM baDueNa 'eyaM ucchaMgagaya kaMThosattaM karehiM gahiUNa / ullAvaMto ahiyaM rehai eso vi esA vi' // 53 // anuttitattaviuNA vutto baDuo tao kumAreNa / 'kiM DoDDaya ! muhakaMDU naTThA te ettieNAvi ? // 54 // jAIe paccaeNaM vippo jaMpecchao havai pAyaM / lAbhA-'lAbhavibhAgaM vihAya maNaDohale kuNaI' // 55 // aha bhaNiyamasogAe 'lAbho tumhaM imIe sAhINo / mA baMbhaNassa rUsaha saMbhavibhAvaM bhaNaMtassa' // 56 // 30 evamAicheuttivAvaDANaM samAgayA kumArIe dhAI / 'aho ! sohaNo saMjogo, aho ! visihA goTi' tti bhaNaMtIe ahiNaMdio tIe kumAro, bhaNiyA ya pupphasuMdarI 'vacche ! ciramacchiyA si tti saMbhaMtAe pesiyA haM 1Ne aMbA je0 // 2 saGketa:-"visayasuhaM ti viSaye-sadgocare sukham , yA vizadaM ca tat zubhaM ca" // 3 saGketa:"visanaM piva ti viSANamiva" / / .4 ullAvito bhrA0 / / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77]] puNNacaMda-pupphasuMdarINaM vivaaho| 107 jayAdevIe, tA ehi turiyaM, na tuha muhayaMdAloyaNaM viNA devI gAsangahaNaM karei / tti soUNa 'jamANavei aMba' tti bhaNaMtI akAmA vi sarIrametteNa pattA maMdiraM / tattha vi 'munnabhAva' tti kaliUNa vinAyanimittAe niuttAo se jaNaNIe sahIo maNasaMtAvaharaNe / tao tAhiM daMtavalahiyApallaMke nivajAviya sANuNaya bhaNiyA esA'piyasahi ! caMdakalaM pi hu pecchaMtANaM avei saMtAvo / kaha tuha pavaDhio so paloie punacaMde vi? // 57 // annAe bhannai--- 'pasamei na saMtAvaM dasaNametteNa pumnacaMdo vi / avi ya phusaMto aMgaM samaMtao komalakarahiM // 58 // cheyabhaNiyANi tAsiM nimuNaMtI puSphasuMdarI evaM / IsiMaveyahiriyA vilakkhahasirI tao bhaNai // 59 // 'Dhayaro vi paDichalijjai, avi vaMcijjai jamo vi niuNeNa / govaMtI vi hu bhAvaM tarAmi na hi vaMciuM tubbhe // sayalA vi maNovittI paJcakkhA tumha jogiNINaM va / tA kaiha ihovAyaM egeNa vi akkhavatteNa // 61 // iyarIhiM tao vuttaM "maipasaro amha keriso muddhe ! / saihapaMsukIliyAe jai tuha cittaM na lakkhemo ? // 62 // 10 jaM puNa pucchasi suMdari ! maNasaMtAvassa pasamaNovAyaM / tattha vi suNAhi tattaM paJcakkhaM amha jaM vittaM // 63 // kallaM khu piyaMgumaMjarIdevIe tuha tAyassa saMlAvo saMvutto 'kaha nAma puSphasuMdarI kumArapunnacaMdeNa saMjoiyaca ?'tti / tao bhaNiyaM tuha jaNaeNa'ucio imIe kumaro mauDo ica bhaiNi! uttamamaNIe / cUDAmaNi bva pahumatthayassa esA vi se uciyA // vaMgAharaNaniuttA kaNayAharaNArihA varamaNi ba / annaviuttA esA jaNei jaNayANa uvahAsaM // 65 // 15 eso vi annanArInioio pAuNei na cchAyaM / majArigalapiNado navaghaDio kaNayadoro ca // 66 // kiMtu na dIsai esi rAgavigAro maNe maNAga pi / na sahati jeNa donni vi vIvAhakahaM paresiM pi // 67 // na hasati payaDadaMtaM, siMgArakahAhiM na ya rasijjaMti / na kuNaMti kelikalahaM, jati na viddhavayaNAI // 68 // to na hi najjai esi hoja na vA nividdnehsNbNdho| teNa u viNA vivAho tavai sayA naddhasallaM va // 69 // atthi ya jaNe pavAo sarisasahAvANa hoi kira pemaM / iya eyANa vi kaiyA vi hoja jammaMtaranimittA // 70 // 20 tA kIraMtu imesi paropparaM tAva daMsaNullAvA / jehiM kalijai sajjo sunicchio kajjaparamattho // 71 // to devIe bhaNiyaM 'evamiNaM bhAi ! jaM tuma bhaNasi / jaha nAmeNa taheva hi buddhIi vi taM visAlo si' // 72 // kahiUNa tattamamhaM jaNaNI-jaNaehiM ajja dohiM pi / ujjANadaMsaNatthaM diNNo tumhANamAeso // 73 // sahi ! saMpunnA ajja maNorahA tumha jaNaNi-jaNayANaM / pujjissaMti lahuM ciya tujjha vi, vaddhAvaNaM demu" // 74 // eyaM sahIvayaNamAyaniUNa jAyA maNAgaM nivvuyahiyayA rAyaduhiyA / evaM ciya kumAro vi nivvuIko 25 niyamittehiM / annonakosalliyapesaNaviNoeNa ya poliyA vAsarA / dinnA ya pasatthatihi-karaNamuhutte visAlasAmaMteNa sabahumANaM pupphasuMdarI punnayaMdakumArassa |siihsennraainnaa vi kArio puravarIe paramANaMdo / taogurumuravagahiraguMjiyanacaMtasihaMDiruiragharasiharaM / siharArUDhapuraMgaNamuhapaMkayamahiyasurabhavaNaM // 75 // bhavaNaMgaNapataraMgaNaniuruMbavihijjamANavaranaTaM / nadrAvanjiyanaravaradijjatAharaNakayasohaM // 76 // sohohAmiyasaravahavahamaMgalagIyarolasahasahayaM / hayarovamAgahagahiraghosathavvaMtanivagotaM // 77 / / 30 1saMketa:-"Dhayarotti pizAcaH" / / 2 sayapaMsu je0 // 3 saMketa:-"vaMgAharaNaM ti pusatkAbharaNam" // 4 "kuTila" khaMraTi* // 5 buddhIe Si je. vinA / / 6Na Aeso je vinA // 7saGketa:-"rorava ti dAridrayam" / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-pupphasuMdarIbhave [5. 78gotAyArapahANaM pahANagaMdhuddha yadisiyakaM / disiyakapasiddhaguNaM kameNa vArejjayaM vittaM // 78 // taomaNameiNIparUDhA maNorahA pAyava va suvisAlA / ammA-piUNa phaliNo jAyA taha bahu-varANaM pi // 79 // 'muvivAho suvivAho' tti ghosiro puravarIjaNo sabyo / bahu-varavaradhannAu~sadANakkhaNiyANaNo jAo // 8 // 5 evaM pamoyasAre vitta vArijae piyAsahio / vasai suhI so kumaro surahammiyarammapAsAe // 81 // ___ annayA sIhaseNanariMdassa mahaMtasAmaMtamaulimahuvbayaniuruMbacuMbijamANapAyAraviMdassa bhattibharoNAmiyabhAleNa niveiyaM ujjANavAleNa 'deva ! samAgao ajja puSphasAlavaNe nijjiyamayaraddhao gatteNa citteNa ya, saraNabhUo dhammadhaNassa duhiyajaNassa ya, pAvao pAvapAyabohassa muddhabohassa ya, mahAgao guNamuttAhalANaM rAgAihAlAhalANaM ca, pasAhago vasumaIe siddhigaIe ya, caMdo iva somo, sUro iva payAvI, sAyaro iva mahodao, maMdaro iva sudhIro, 10 sabahA rUvaM piva ruvassa, lAyannaM piva lAyannassa, suMderaM piva suMderassa, muttimaMto iva visuddhadhammo surasuMdaro nAma muNivaI' tti / tamAyanniUNa pariosavamullAsiyasarIro rAyA dAUNa tassa pAriosiyaM savyasAmaggIe kumArAipariyaNasameo gaMtUNa kayamuNiMdacalaNAraviMdavaMdaNo kayaMjalI gurumuhapaMkayAo viNiggacchaMti lacchi pivAtucchapamoyasaMpAiNi desaNAvANi paDicchiuM pavatto / avi ya bho bhavvA ! jamma-jarA-mantra-bhaya-roga-sogasaMtAvA / piyavippaoga-appiyasamAgamA kugaigahaNammi // 82 // 15 kAlamaNAimaNaMtaM aNaMtaso pAviUNa pAveNa / nibijaha kiM na'ja vi ? nirujjamA jeNa dhammammi // 83 // mA mA mA hu pamAyaha, kareha sabAyareNa jiNadhammaM / na pamAyasamo sattU , na ya mitto dhammasAriccho // 84 // Isi pi laddhapasaro kuviyapuyAi ba pIDai pamAo / ciMtAmaNi-kappamahAtaru ba dhammo suhaM dei // 85 // paDio agAinIre DajhaMte maMdire va jo suyai / bhavaduhasaMkaDapaDio so khalu dhamme pamAei // 86 // paharate sattugaNe teNehi va maMdire musijjate / jo subai suvIsatyo so khalu dhamme pamAei // 87 // 20 vihaDaMti nibiDaghaDiyA purisatthA niyamao pmaaenn| ciravihaDiyA vi lahu saMghaDaMti suviDhattadhammANaM // 8 // sappAkaNaMtarkikiNimaNi-neuraraNiyamuhaladisiyakaM / uraruharulaMtahAraM tAraM aMteuraM dhammA // 89 // mayaluddhamuddhamahuyarayaMbacuMbijjamANagaMDayalaM / doghaTTathamuddAmamaMgaNe ramai dhammeNa // 90 // dhammeNa egachattaM puhaiM pAliMti appayAseNa / lIlAe jayaMti raNaMgaNe vi deriyArisaMdohaM // 91 // vacaMti sivaM tidivaM va dutti cineNa jeNa jaMtugaNA / taM dhammaM sammaM kuNaha bho jaNA! vajjiyapamAyA // 12 // 25 emAi amayabiMdunissaMdasuMdaraM muNiMdadesaNaM suNamANo muNivaisarIrarUvalAyannavimhayAo laddhAvasaro pavutto punacaMdakumAro 'bhayavaM ! sucha uvaiTa, muThTha diTTho bhayavaMtehiM bhavassahAvo, tahA vi acchau tAva anaM, pasAyaM kAUNa kaheha-kiM puNa rUvalAyannAisayapisuNiyapahANasaMpayApavaMcANaM pUyapAyANaM dukkaratavacaraNaMgIkArakArayaM veraggakAraNaM? ti / guruNA bhaNiyaM "dhammasIla ! kimettha pucchiyavvaM ? picchesi ceva pae pae veragganibaMdhaNANi / avi ya 1 "pUrNa" kharaTi. // 2 vArijayaM kttaM je vinA // 3 saGketa:-"dhannAusadANakkhaNio(NiyANaNo) tti AzIrvAdadAnavyAkulaM vyAkulA''nanaH ) // 4 vatte vArejae je0vinA // 5 saGketa:-"makaradhvajaH-madanaH samudrazca, zaraNa-gRha bhayatrANaM ca, pAvako-vahiH prApakazca-prApaNahetuH, mahAgajo mahA'gadazca, prasAdhakaH-maNDayitA vazIkartA ca, mahodako mahodayatha / / 6 saMketa:-"bhU(pu)yAi ti pizAcaH" // 7 suvaha khaM2 // 8 saGketa:-"saMpa(sappa) ti kAco" // 9 yamuha liyadiyaMtaM / ura je vinA // 10 'yunda" khaMraTi0 // 11 saGketa:- dariyAritti dRptAriH" / / 12 pecchasi je.vinA // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 ] surasuMdara muNikahiyA attakahA / 109 ki tri bhuMjahi vararAyalacchi ki vi suhiya mahiDDiya, ke vi kUNahi bhiccattu tAha~ jiha saMkalakaDDhiya / kavi pUrahi pahiM maNiccha ki vi ghari ghari bhikkhahiM, ki vi taNhA - chuhaduhakilaMta naTTAi~ vi sikkhahiM / ki tri taruNavilAsiNi vasi karahiM, ki vi dohaggadavaggihaya / pekkhaMta parAbhavu ehu bhatri, keI vi ramahiM na kayamukaya // 93 // tahA jahi jammaNa-jara-maraNa-roga-sogAnalu jaggA, jahi jIvaha~ dAlidukkhu puNu puNu kuDhi lagga / jahi piyatrirahu aNijo kArAharabaMdhaNu, tahi bhavi bhadda ! kahehi kiM na veragganibaMdhaNu ? / jo puNu naru naraya-tirikkhaduhu, jiNasAsaNi sarvANi suNai / aNu kuvivayavisanni buhu, so kiha suMdara ! maNu kuNai ? || 94 // tahA vi atthi me visesakAraNaM pi jai te kougaM tA nisAmehi" / tti muNiNANatte 'aNuggaho' tti jaMpamANo 10 ahio kumArI rAyA nAyarajaNo ya / aha vajjara muNiMdo iheba vijayammi atthi supasiddhaM / vahudivasannAjjaM nayaraM nAmeNa syagauraM // 95 // tattha ya vaNiNo sudhaNassa naMdaNo lacchikucchisaMbhUo / surasuMdarAbhihANo Asi ahaM sayaNa- suhisuhao // 96 // ahameva o ailaho ya iya:nehakoDavasaeNa / pariNAtrio mhi piuNA battIsaM kulakumArIo // 97 // anayA maraNadhammayAe jIvalogassa, khaNabhaMgurayAe maNuyajammassa paDivannANi kAladhammeNa samaH jaNaNi- 15 jaNayANi / ahaM pi tantri oyadukkhAnalatatto vi saMsAravatrahArao cetra patratto mhi gehatattIe / bhaNiyaM casu fa free virahe na marai pavtrayai na ya jae koi / kaThiNattame hiyayaM diNe diNe paMkapiMDo vva // 98 // ghara-ghariNibaddharAo vayasogo tao ahaM jAo / IsAlusahAvAo navaraM rakkhemi jAyAo // 99 // gehA bahiM payAro nivArio savvahA mae tAsiM / taha gehammi paveso sayaNassa tri purisarUtrassa // 100 // vIhIvaharaNatthaM vayAmi polIe tAlayaM dAuM / tattha vi na ciraM ciTThAmi duvtriyappANa bAhullA // 101 // sukavaNaM va mahuvtrayakulehiM cattaM tao nirAsehiM / bhikkhAgehiM hiM me visesao jiNamayamuNIhiM // 102 // nadi uttAlo apihiyadAro gao mhi viihiie| patto ya devajogA AgaMtugamuNivaro gehaM / / 103 // 20 tao 'aho ! aMkuriyamajjamamha punapAyaveNaM' ti ciMtayaMtIhiM baMdio savvAhiM mama paiNaiNIhiM, vibhatto ya AsanapariggamaMtareNa / so vi 'akappo' tti bhAvato vi sauNavi se sovalakkhiyaguNo niviTTho taduvaNIyAsaNe / puNo visaviNayaM pucchio tAhiM dhammaM / bhayavaM pi paraMhiya karaNekarasio sAhiuM pavatto / 1 25 etyaMtare ahaM pi sumariduppaogo samAgao dubAradesaM / pacchabho ceva nihAlemi muNimuhAraviMdanihittanetAo tAo, navajovvaNullA siyalAyanaM muNivaraM ca / tao haM gaeNsio kasAyadadasUehiM mohio micchAviyappadhuttIrarhiM, kalio dumma mahApisAIe, vasIkao asavyavasAyaverieNaM ciMtiuM patratto 'aho ! yA duTThasamaNagassa jo mama mahelAhiM saddhiM sacchaMdaM salAvalIlamaoNyarai, tA sahattheNa mae dAyantrA aTThasu vi aMge paMca paMca lauDappahArA, jeNa eyassa duSnayasAhI mamAvi kovapAyatro sAhallayamuvei, kiMtu nisRNemi 'kimesa tAva maMtei ?' | 30 tti saMpahAriUNa avahio jAo mhi / etyaMtare jaMpiyaM sAhuNA 1 ke ta vi je0 vinA // 2 mama jaNayANi je0 vinA // je // 5 gahio 2 // 6 dheyA 1 khaM2, ghiTTayA bhrA* // 5 3 paNayaNIhiM je0 2 // 4 bahumANeNa / so vi 7 mAirai je0 // 8 dvAriyamavahio je0 vinA // For Private Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-pupphamuMdarIbhave 'dhammassa tAva mUlaM jIvadayA vanniyA jiNidehiM / tA tattha ceva paDhamaM jaiyacvaM dhammakAmehiM // 104 // taM dANaM taM ca vayaM taM ca tavo sA ya deva-gurupUyA / jIvANaM jattha dayA, gayaNhANaM taM viNA savvaM // 105 // cirajIviyamAroggaM sohaggaM kAmabhogapiyasaMgo / kula-rUva-jaso-supayA dayAmahAsAlaphalameyaM // 106 // kiMca5 dayA saggassa sovANaM, dayA mokravassa vattiNI / dayA doggaidArassa pihANaM vihiNA kayA // 107 // jIvANaM puNa ghAo kaDuyavivAo muNIhiM akkhaao| jaM duhajaNaNasamatthohoti samatthA tao'NatyA // 108 // jaMgabhagayA viyalaMti kei vihaDaMti jAyamettA vi / vAlA taruNA bhogaMgasaMgayA aMgidhAeNaM // 109 // bahiraMdha-kANa-khujjA dohaggiya-roga-soga-gahagahiyA / ghoraniraMtaravasaNA hoMti narA pANighAeNa // 110 // etto avirattamaNA kajA-kajjAinANaparihINA / jaNayaM taNayaM pi haNaMti nigdhiNA koha-lohillA // 111 // 10 tatto naraesu sahati dAruNaM duiparaMparaM pArA / sattuMjaya-sUrA iva piryaM-puttA mohamalajuttA' // 112 / / tao tAhiM 'bhayavaM ! ke puNa te piya-putta ?' ti vutte pavutto muNivaro [5. sattujaya-sUrakahANaya] iheva vijae jayaure nayare sattuMjao rAyA hotthA, puttA ya se sUro caMdo ya / paDhamo 'muTu iTTo' ti Thavio juvraayaa| iyaro vi 'aladdhajIvaNo' tti paribhavuvvevio gao desaMtaraM, milio rayaNaure sudaMsaNamuNissa / suya15 dhammovaeso paDivanno suravittIo annattha niravarAhajIvavahanivitiM / pAraddho tattheva jayaseNarAyamolaggiuM / jAo vissAsaTThANaM / annayA egate niutto NeNa payaMDaveriNo kuMbhassa abhimaratte / sAhiyaniyamavaiyaro na payaTTo so tattha / tao suTTyaraM vissasieNa Thavio NeNa aMgarakkho, paDivano putto, pariNAvio pahANasAmaMtaduhiyAo, niutto sayalarajjakajjesu / ___ annayA turiyasAhaNeNa kayaduggabhaMgamANIo teNa kuMbhacaraDo, uvaNIo rAiNo / teNAvi paDivanasevo 20 sammANiya vimukko gao saTTANaM / caMdo vi caMdo iva laddhapasiddhI suhamacchiuM pvtto|| io ya so jeTThabhAyA sUro juvarAyaridIe asaMtuTTo rajjalobheNa jaNayavahapariNao vaMciUNa jAmaille rayaNIe gao rAyavAsabhavaNaM / annomuhaM ca jaNayaM gADhappahArIkAUNa paDiniyattamANo divo devIe, 'hA ! abhimaro abhimaro'tti ko kolAhalo, nAsamANo gahio aMgavAhariehi / etthaMtare 'kassa saMtio ?' ti jANaNatthaM rakkhAviyo rAiNA / pabhAe paJcabhinnAo rAyabhaDehiM niveio 25 rAiNo / teNAvi kovaggidhagadhagitagatteNAvi jaNAvannavAyabhIruNA savvassaharaNapucvaM kao nidhisao / bhaNiyA ya maMtiNo 'lahuM laheha caMdakumAraM' ti| tehiM vi caranarehito vinAyavuttaMtehiM kahio rayaNauravaiyaro / tato gahiyapahANalehA turiyakarahavAmAhiM pesiyA tayANaNatthaM pnyciypurisaa| so vi avahAriyalehattho jaNayadaMsaNukaMThio jayasegamaNunaviya mahayA turiyaturayasAhaNeNa lahuM ceva samAgao jayauraM / sANuNayaM Thavio piuNA niyarajje / kayasAhukAraM paDivanno maMti-sAmaMtehiM / 30 rAyA vi pahAradAruNayAe kaidiNe tivvaM veyaNamaNuhaviUNa samaccharo sUrammi dehaM caiUNa jAo egattha giridugge diivio| sUro vi akajjAyaraNakalaMkapaMkaMkio paNaTThaporuso tahAvihakukammajIviyAe kaMci kAlaM gamiUNa bhaviyavyayAniogeNa tamevAramnamAgao diTTho dIvieNa / tao jAikUrayAe puvbaverapaJcayaM ca samuppanamacchareNa 1 saMketaH~-"supaya tti suprjaaH-shobhnaaptyaani"||2 yA ya galaMti je.|| 3 hunti je vinA // 4-5 piu-puttA je vinA // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 118] surasuMdaramaNikahiya'ttakahAe hiMsAdosapakkhAvayaM sattuMjaya-sUrakahANayaM / 111 palAyamANo vAvAio mariUNa samuppanno tammi ceva vaNe sabaradArao / pAraddhinimittaM ca paribhamaMto divo puncadIvieNa, taheva samacchareNa vAvAio, dIvio vi sesasabarehiM / do vi tammi ceva vaNe jAyA mahAvarAhA / taruNabhAve paropparAloyaNuppannamaccharA jujhaMtA viNivAiyA sabarehiM / jAyA annatthavaNe do vi kuraMgA, taheva jujhaMtA vAvAiyA vAheNa / jAyA egammi ceva gayajUhe gayapoyayA / taheva maccharaMdhIkayA jujhaMtA bhaTThA jUhAo gahiyA vaNayarehiM / paraMpareNa pattA caMdarAyassa / tattha vi na sahati annonnadaMsaNaM, jujhaMtA ya dukkhaM niraMbhati / annayA samAgao 5 tatya kevalI, vaMdio rAya-nAyarehiM / kougavaseNa pucchiyaM rAiNA bAraNoNaM maccharAisayakAraNaM / soUNa jahaTThiyaM saMviggo rAyA suyassa rajjaM dAUNa nikkheto, jAo kAleNa vemANiyasurasaMpayAbhAyaNaM / iyare vi aNu badamaccharA mariUNa pattA paDhama narayapuDhavi / tattha paramAhammiyasurakayAI paropparuppAiyAI ca dukkhAI ciramaNuhaviya kujoNigahaNe paribbhamihinti / [sattuMjaya-sUrakahANayaM samattaM.5] tA sAviyAo ! pANivahavirayA-'virayANamevaMguNa-dosaparaMparA pAubbhavai / eyaM soUNa saMjAyasaMvegAhiM paDivanaM tAhiM pddhmaannuvvyN| __ tao kumAra ! mae ciMtiyaM 'suMdaramiNaM, saMpayaM kuviyAo vi eyAo na mamAkusalaM vavasissaMti, tA ekkekkUNe ceva paMcapahAre dAI'ti / etyaMtare puNo bhaNiyaM sAhuNA 'bhaNiyavvaM nicaM saccameva dhamma-'ttha-kAmasuhajaNaNaM / saggA-'pavaggasaMgamanibaMdhaNaM dhammiyajaNeNa // 113 // 15 savvassa saccavAI hoi pio taha ya paJcayaTThANaM / ciTuMtu narA, amarA vi tassa ANaM paDicchaMti // 114 // viyaraMti nAvayAraM jala-jalaNAINi dasa vi divvANi / vimalaM ca kuNaMti jasaM saviyAI sacavayaNeNa // 115 // je puNa cavaMti aliyaM duguMchaNijjA jaNammi te hoMti / mittANa baMdhavANa ya vissAsamuhaM avaharaMti // 116 // mRyA aNi?vayaNA kuhiyamuhA dussarA aNAejjA / jIhAcheyAikilesabhAyaNaM hoti alieNa / / 117 // vaMcijaMti na keNai dhaNo vva saccariyasAliNo saccA / appANamappaNa cciya iyare vaMcaMti dharaNo vya' // 118 // 20 tao tAhiM 'bhayavaM ! ke puNa te dhaNa-dharaNa ?' ti viznatteNa vuttaM muNipuMgaveNa [6. dhaNa-dharaNakahANayaM] iheba vijae sunaMdaNe nayare sudattanegamassa dhaNa-dharaNanAmANo duve puttA ahesi / dhaNo nisaggao suyaNo saralo piyaMvao saccasaMdho ya, dharaNo uNa tabivarIo / asthi ya tesiM paropparaM pII, dhaNassa nikkavaDA, kavaDeNa iyrss| ___ annayA dhaNaM sayaNagaNeNa goravijamANamAloiUNa 'na mama eyammi dharate gihe vi goravaM' ti bhAviteNa pairike bhaNio dhago iyareNa 'bhAya ! pUrehi me pANavallahassa bhAuNo egaM koUhalaM, gacchAmo bhuyadaMDamettasAravaNA dhaNovajaNatthamanadesa' / dhaNeNa bhaNiyaM 'vaccha ! kahaM puNa tattha dhaNamanjiNiyavvaM ?' / iyareNaM vuttaM 'chiMdissAmo gaMThIo, toDissAmo kanne, khaNissAmo khattAI, ginhissAmo baMdAI' ti / tao teNa sasaMbhamaM ThaiyakameNa vutto eso 'vaccha ! mA erisaM pAvamullavehi, erisaM khu citiyaM pi pAvanibaMdhaNaM, bhaNiyaM pi narayasaMdhaNaM, suyaM pi aNattha- 30 vaddhaNaM ti, tA paDihaNAhi eyaM pAvaM deva-gurunAmaggahaNeNaM, mA vIyaM pi evaM jaMpihisi' / 'na esa evaM saMcallai' tti kaliUNa IsihasiyapuvvaM vuttaM dharaNeNa 'bhAi ! mae tuha cittamevamaNumANiyaM, na uNa erisaM maNeNAvi kAmemi, 1 bhAi ! je0vinA // 2 Na bhaNiyaM 'chi kha2 // 25 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-puSphasuMdarIbhave atthovajjaNaM puNa ke pi mahAdhaNamArAhiya tannIvIe kriihaamo'| emAibahupattiyAvieNa nehovaroheNa paDivanaM dhaNeNa / tao akahiUNa jaNayANaM niggayA gihAo nayarAo jaNavayAo ya / ___ anayA 'kahaM puNa esa na paDiniyattihi? tti citaNovaladdhovAraNa bhaNio jeTTho kaNiTeNa 'kiM manne bhAi ! dhammeNa jaNo naMdai uya pAveNa ?' / Aha dhago "vaccha ! 'dhammeNa jao, pAveNa kho' tti govAla-bAlaMgaNANaM paya5 DameyaM, ahaM pi eyameva abbhuvagacchAmi" / iyareNa saMlattaM 'jaNavAyavAulio tuma pi tattaM na paribhAvesi, saMpayaM pAveNa ceva jao dIsai na dhammeNa' / evaM vivAe vaTTamANe bhaNiyaM dharaNeNa 'karemo samAsanagAme vavahAraM, paraM jo micchAvAI tassegaM loyaNaM harijjihI' / tAhe dhaNeNaM 'avitaho ceva mama pakkho, na yAhameyaloyaNaM harissAmi' tti saMpahAriUNa bhaNiyaM evaM hou' ti / pattehiM ya gAma pucchiyA parisAgayA gaamiinnmnnussaa| tehiM vi sahasA . bhaNiyaM 'saMpayaM pAveNa jao, na dhammeNa' / tao harisio dharaNo / bIyadiNe vaccaMteNa puNo pAraddho vivAo, 10 taheva kayaM duiyanayaNassa jUyaM / taM ceva bhaNiyaM gAmINehiM / tuTTho dharaNo / puNo vaccaMtA pattA egaM mahADaviM / tahiM ca vuttaM dharaNeNa 'paDivajja bhAuya ! mama pakkhaM , dehi vA hAriyapuvyamacchijuyalaM, ahavA bhaNAhi-na kayaM ceva mae jUyaM' ti / tao saccavauitteNa 'vaccha ! kayameva jUyaM, tuha saMtiyANi ya me loyaNANi, kuNasu jaM te royai' tti dhaNeNa vutte iyareNa tahAvihatarucchIrapUraNeNa viddhaMsiyAI se nayaNAI, aMtariyAI phullayapaDalaehiM / tahA vi 'bAlalIlAiya meyaM ti manamANo maNAgaM pi na kuvio dhago / iyaro vi kavaDeNa 'hA ! pAvo asamikkhiyakArI adaTThanbajeTTho 15 ahaM' ti vilavaMto kaha kaha vi nivArio dhaNeNa harisiyamaNo vaccaMto annattha 'bhAi ! vagyo vagyo' ti vAhariu mArado / bhaNio dhaNeNa 'vaccha ! mA kulakkhao hou lahuM palAyAhi palAyAhi / ti bhaNio palAiUNa saMpunamaNoraho gao sanayaraM / dhaNo vi paribhamaMto, patto ege mahIruhatalaM, tattha vi 'kattha gao? kimaNuhavai me bhAuo?' ti jhUraMto diNasesamaivAhiUNa rayaNIe vi taheva klivaMto dihro sannihiyavaNadevayAe / AbhoiUNa ya se mahANubhAvayaM iyarassa dujaNasahAvayaM sANukaMpaM jaMpiyaM 'mahAsatta ! alaM tassa pAviTThagarihassa ciMtAe, dohago 20 khu so tujjha, tA giNhAhi eyaM sayalanayaNaroganimmahaNamaMjaNaguliyaM' / ti jaMpirI karayale guliyamAroviya tirohiyA devayA / dhaNo vi tappaogeNa pauNanayaNo bahumannamANo devayaM patto ramaperaMtasaMThiyaM subhadanayaraM / / tattha rAyadhUyAe rogovahayanettAe vejovalaMbhaheDaM paribhamaMte paDahage ugghosaNaM muNei 'jo rAyakanArayaNaM pauNanayaNaM karei tassa rAyA kannamadarajaM ca deI' / tao sANukosayAe chitto NeNa paDahago, pauNIkayA puvvaM jaNappaogeNa rAyaduhiyA / vimhieNa rakSA pariNAvio kannayaM saMvibhatto addharajeNa sayalasAmaMtapahANo saha25 macchiuM pvtto| annayA rAyakulAo paDiniyattamANo diTTho sunaMdaNAgayabaMbhaNeNa pnycbhissaao| 'IsikayasasthikAraM ca sunaMdaNanayaravAsiauvvabaMbhaNassa deha dakkhiNAsaNAhaM nissAvayaM' ti biteNa patthio ya / tao ' sunaMdaNanayarAgao' tti sagoravaM bhavaNaM neUNa pucchio jaNayANaM dharaNassa ya kusalabattaM / sAhiyaM ca teNa 'jappabhiI tumha vagyasaMpaogavai yaro nisuzrI tappabhiI mahAsoyAnalapalittANi mAyA-vittANi ciTuMti, dharaNo vi nIrogo vIhIe vavaharaI' tti / 30 tao 'paDigao khemeNa dharaNo' tti tuTeNa kAriUNa sarIraTTiI dinamahagyavatthajuyalo nAmamuddAdakkhiNApuvvaM samappiyamudiyaleho visajio / paDigo maahnno| Niveiyadivaiyaro daMsiyanAmaMkiyamuddAdakkhiNo samappiyalehao ya putakhemA''moieNa suTcha sakArio sudatteNa, kAriyaM ca vaddhAvaNayaM / ANaMdio baMdhuvaggo / dharaNo uNa 1'varohehi paDi je vinA // 2'vAyatteNa je0 // 3 saMpattama je. ||4yleho ya je0vinA / / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdaramuNikahiya'ttakahAe saccA-'saJcaguNa-dosapakkhAvayaM dhaNa-dhaNayakahANayaM / 113 'hA ! kahamuttino ranAo ? kahaM vA pAvio rAyariddhiM so mama paDikUlakArI? Ago vi suThuyaraM lahuttaheU me bhavissai tti, tA turiyaM gaMtUNa karemi uvAyaMtaraM jeNa so na hoI' tti ciMtiUNa 'daDhamukkaMThio mhi bhAuNo' tti jaNayassa niveiUNa gao subhaI / ANaMdio dhnno| dumio iyaro ciMtai ya 'dhammAo jao tti saccaviyameeNa erisariddhiladdhIe, tA karemi aja vi vivarIyameyaM, pUremi niyamaNorahe lahuM' ti / tao lAlijjamANo vi avvaMgabhogehiM, pAvijjamANo vi rAyasirisAmittaM, desijamANo vi naravaissa, 5 pUijjamANo vi parivAreNa, kayagdhanigghiNamaNo kuviyappavAulo kAlaM gamei / 'dhaNasahoyaro' tti sammao jAo nariMdassa / laddhapasareNa ya kayAi pairikke bhaNio NeNa nariMdo 'deva ! nariMdA kira sahassakviNo bhavaMti, tA kahamimiNA dhaNeNa tubbhe vi vaMciya? ti / rAiNA bhaNiyaM 'kahameyaM ? ti na yANAmi / teNa bhaNiyaM 'jaimaM na ugyADeha to jahaTThiyaM sAhemi, annahA bIhemi io dANavAo' tti / tao 'evaM' ti paDivanne rAiNA siTThamaNeNa "eso khu amha nayare caMDAlo ahesi, rAyaviruddhAsevaNeNa ya nivisao ko ihAgao, kaha nAma tumbhehiM aparicchio 10 vIvAhio ? rAyariddhiM ca pAvio ? tti, ahaM pi imiNA mesiUNa paDivAnAjaMpaNo 'bhAi' tti payAsio parivAradANeNa surakkhio dharijjAmi, tA moyAvehi' maM, jeNa kahiMci titthe gaMtUNa AyasuddhiM karemo, tunbhehi vi jahAjuttamaNucihiyanvaM" / tao 'saccameyaM ti manamANeNa kovAureNAvi bhaNio so rAiNA 'bhada ! dhutto muTTho suTThayaraM ghorAi, tA na tae eyamannassa sAhiyavvaM, ahaM puNa tahA jaissaM jahA tumameyapae bhavihisi' tti / tao 'Aeso' tti bhaNaMto gao saTThANaM dhrnno| .. 15 rAiNA vi paose bAhariyA pANapurisA, AiTTA ya pacchannaM jahA 'pacUse egAgI vaccaharagao dhaNo vAvAiyavyo' tti / paDivajiUNANAgayameva paviTThA te vaccaharaM / io ya dhaNeNa gADhasiraveyaNAvihurieNa rAyAvasare niutto dhaNo / so vi ya gahiyadhaNanevattho sarIrasuddhikae gao vaccaharaM vAvAio pANapurisehiM / tao ukaiyaM jalapariyAraeNa, jAo hAhAravo, vinAyatatto mucchio dhaNo / 'kae vi uddhadehie na dehaDiI kuNai' ti soUNa jAo saviyako nariMdo 'nUNaM saralasahAvo, punAhio ya dhaNo, teNa puNa mahApAvapellieNa AyavahAe ceva evaM- 20 vihaM vitahamullaviyaM' ti kayanicchao gao dhaNasamIvaM / saMbohio saMsArasarUvasAhaNeNa, bhaNio ya 'na tae ettha kassai kuppiyanvaM, jo sayameva teNa manU samAyaDDhio' / 'evamevaM ti vajjario pucavaiyaro / tao kiccheNa pavatto sarIradviikaraNe dhaNo / 'kiM puNa tassa erisavavasAyakAraNaM ?' ti viyakaMto kAlaM gmeumaarddho| ___ anayA pucchio NeNa vijayakevalI tannibaMdhaNaM gaivisesaM ca / siha kevaliNA 'tuma saccavAI dhammasIlo savvajaNabahumao vivarIyasaruvassa tassa paosaheU saMvutto si, na uNa pucabhaviyaM visesakAraNamatthi / upavano 25 ya so barAo iheva nayare caMDAladAriyA navajuvvaNA ya akosamANI jIhAcheeNa vivAiyA bhattuNA jAyA iheva gaNiyAdAriyA, taheva bhuyaMgeNa viNAsiyA iheva rayagaduhiyA saMjAyA kurUvA vaMkaduggaMdhamuhI mUyA bahirA ya pAmAparigayataNU jaNaNIe vi muThuaNihA kaTeNa saMpayaM ciTaI' tti / eyamAyaniya ninvinno saMsArakArAharAo dhaNo puttaM niyapae ThaviUNa paDivanno sAmannaM / parivAliUNa ya ciraM gao suraloyaM, suhaparaMpareNa parinevvANaM ca / iyaro vi varAo duhasaMtattagatto ciraM bhavADavIe pariyaDissai tti / [dhaNa-dhaNayakahANayaM samattaM. 6 ] 30 1 hitAva jeNa je0vinA // 2 te veDhayaM / imo je0vinA // pu0 15 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-puSphasuMdarIbhave [ 5. 119tA dhammasIlAo ! aliyavayaNavirayA-'virayANamerisA guNa-dosA havaMti / to taheva paDivamA tAhiM sannAhi aliyvynnnivittii| ahaM pi 'suMdarameyaM, ao paraM na maM vaMcissaMti eyAo' tti vimukkA mae eyassa do do pahArA / 'tini timi ceva dAI' ti bhAvayato taheva ciTThAmi / etthaMtare puNo vi bhaNiyaM muNivareNa___'na ya ghettavvaM savvaM paradavaM jaM na sAmiNA dinnaM / jaM pAvamUlameyaM pi vaniya vIyamohehi // 119 // jaha pIDei haNato jIvaM jIvo tahA haraMto vi / tamhA parihariyavvaM paradhaNaharaNaM payatteNa // 120 // kara-caraNacheyaNaM mUlabheyaNaM guMva-khoDayakkhevaM / vahabaMdhaNamubbaMdhaNamihaI pi lahaMti haraNAo // 121 // paraloyammi dariddA dAsA pesA ya vAhaNA huMti / pacaMti ciraM narae jIvA paradanbaharaNeNa // 122 // paradavvaharaNavirayA vissAsapayaM havaMti loyassa / kittiM suhaM ca viulaM pAvaMti iheva jammammi // 123 // 10 paraloe dhaNahANI na hoi, sijjhai samIhiyaM savvaM / ciMtAIo vi dhuvaM jAyai suisaMpayAlAbho // 124 // nAyamiha siddhadatto kavilo bhaTTo ya ANupubIe / niyamA-'niyamamuhA-'suhalAbhaphalupphAlaNe tumha' // 125 // tao kayaMjalIhiM 'ke te siddhadatta-kavila ? ti pucchio mama piyayamAhiM pabhaNio maharisI [7. siddhadasa-kavilakahANayaM ] iheva vijae visAlacchanayare mAidatta-vasudattanAmANo vaNiyakulubhavA doni mittA ahesi / paDhamo muNisamI15 vapaDivanathUlaparaMdhaNaharaNaviramaNo, na iyaro / payaNudhaNA ya do vi vivaNIsu kvaharati / paDhamo suddhavavahAreNa, bIo kUDatula-kUDamANa-tappaDirUvabhaMDehiM / tahA vi na suTTha lahai-vasudatto tti / payaTTA gahiyatahAvihappamullabhaMDA puMDauraM / io ya tanayarasAmiNA vasuteyanarAhiveNa ayaMcayaM kaMci bhaNDAgAriyaM licchaMteNe paricchAnimittaM niuttA paJcaiyamaNussA mahagyAbharaNANi maggesu ThaviUNa pattaladumasAlAnilukkA nihAlaMtA ciTThati / gahiukAmaM ca kaMci daTTaNa mahayA sarveNa khaMkAriti / ao na koi tAiM giNhai / ginhaMtaM ca 'takaraM' ti kariya daMDaMti / tao te vi 20 vaNiNo egattha sarayadiNayarabhAsuraM purao maNikuMDalaM pAsaMti / tao 'aho ! sayaMvarA siri' tti jaMpaMto valio tayabhimuhaM vasudatto / 'naNu hAlAhalaM visameyaM' ti biteNa vArio iyareNa niyattiUNa ya vaikato dUreNa / tassa bohaNatyaM siTTo dihavuttaMto mAidatteNa, jahA __[ 3. deva-jasavaNiyadiTuMto ] kira amha nayare devo jaso ya do vaNiyA sAhAraNavavahAriNo ahesi / devo sAvao adinnaM na gihai, 25 iyarassa natthi niyamo / annayA viyArabhUmIo niyattamANehiM dilai maggAsanne nivaDiyaM kaNayakuMDalaM / deveNa vayabhaMgabhIruNA na nihAliyaM pi / jaseNa talla jAe tayAvahIriyaM pi magaMtareNa gaMtUNa saMgoviyaM, ciMtiyaM ca 'mahANubhAvo devo jasserisI alobhayA, tahA vi eyasAhAraNamiNaM krissaami| annayA nayaraMtarAo taM ca annaM ca sAhAraNabhaMDaM viNioiUNamANiyamaNeNa pabhUyaM paDibhaMDaM / kayA deveNa Aya-vyayaniruvaNA / 'pabhUyaM paDibhaMDa' ti saviyakkeNa pucchio jaso / jAhe so annamanAiM vAgarei tAhe savahasA30 vio kAUNa savisesaM pucchio / kahie sabbhAve niddhAriUNa nINiyamAvaNAo ahiyaM bhaMDaM saMgoviyaM jaseNa niyamaMdire / navaraM tIe ceva rayaNIe khattaM dAUNa taM ca annaM ca avahariyaM takarahiM / visano jaso bhaNio deveNa 'mitta ! 1 guvva khaM1, gutta bhrA0 // 2 yamesu suhA-suhapphalu khaM1 khaM2 // 3 paradavvaha bhraa0||4 "landhumicchatA" khaM paTi., khrtti.|| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdaramuNikahiya'ttakahAe paraghaNAharaNa-haraNaguNa-dosapakkhAvayaM siddhayatta-kavilakahANayaM / 115 annAyAgayadhaNamaNatthanibaMdhaNaM ceva hoi, tA karehi saMpayaM tannivitti' / abbhuvagayamiNaM jaseNa / duiyadivase samAgayA desaMtaravaNiyA dinaM tesiM taM vivaNibhaMDaM / saMpatto duguNo lAbho / tuTTo jaso / jAo sanbhAvasAvao tti / [ deva - jasavaNiyadito samatto. 3 ] 125 ] tA bhadda ! nAyuvajjaNe jayavvaM kimeiNA pariNAmatriraseNa coraMkAraheuNA paradhaNagahaNeNaM ? ti / evamutto vi balA niyattiUNa giNhato taM vasudatto gahio nitrabhaDehiM, udAliyaM bhaMDaM / mAidatto vi trisannacitto bhaNio 5 tehiM 'mahAsata ! mA visAyaM gaccha, ehi rAyasamIvaM, imiNA satteNa karissai te mahApasAyamavassaM mahArAo' tti / mAidatteNeM bhaNiyaM 'mamAvi bhaMDaM vecUNa muyaha tAtra eyaM khamaha evaM buddhikhUNaM bAlasahAbassa eyassa, eso caitra mahApasAo'mha, kiM gAmellayANaM rAyadaMsaNeNaM ?' / tao tehiM 'tuha vayaNeNa cetra muko amhehiM esa, tuma pi rAyadaMsaNeNa karehi amha pasAyaM' ti ciMtehiM saviSayaM nIo rAyamaMdiraM / daMsio nariMdassa / niveio kuMDaladaMsaNAivaiyaro | rANA va pucchio mAidatto 'kiM puNa tumametraM nirIho si ?' ti / teNAvi 'gurupAyapasAeNaM' ti bhaNiUNa 10 kahiyA niyamagahaNavattA / tao tuTTheNa rAiNA dinaviulajIvaNo niutto bhaMDAgAre eso jAo mahiDDhio savtrajaNasammao ya / vaDMtagurubahumANo bhaddayabhAvamaNuhaviUNa samAhiNA kayadehaccAo jAo iheva vijae caMdAmAe purI puraMdaraseosaIe bhAriyAe kucchisi puttabhAveNa nivvattiyasayalapamoyakicco paiTThiyasiddhadattAbhihANo samae saMgahiyakalAkalAvo vIhIe vavaharaMto ciTThara / io yaso vasudatto tahA kUDatulAiNA duhajIviyAe jammamaivAhiUga vicittayAe kammapariNAmassa jAo 15 baMgAlasannivese mAhaNadArao, nAmaM ca se kavilo tti / vaDhateNa ya teNa jhINo jaNayavihavo tahA vi tahAvihadarihaduhiyA gAhio piuNA pANi / jAyakaivayaDiMbharuvassa ya kAlagyANi se jaNayANi / annayA dutthioyarA ghariNI chaNito niggao ghaNajjaNanimittaM / nANAvihakukammerhi kilissikaNa bahukAlaM milio kassai kapaDiyassa / bhaNio ya teNa 'jai dhaNatthI tA kimevaM niratyayaM kilissasi ? gaccha, caMdrAbhApurIdevayAe nAmao guNao ya AsAUriyAe pADicaraNaM karehi, jeNaM ciMtiyatthasiddhI lahuM bhavaH' / eyamAyanniya patto kavilo caMdAbhaM / 20 subhUo kasura hikusumapUo paNAmapucvaM viznaviya devayAe purao nimno kusasaMthArae / taiyarayaNIe bhaNio devIe 'bhaTTa ! kIsa laMvesi ?' tti / teNa bhaNiyaM 'sAmisAliM davvaM jAemi' | 'kerisa ? kayA mama samappiyamAsi ?' ti vRtte devayAe puNo jaMpiyaM vippeNa 'kiM bhayavaI paccakkhasayalajaNamaNasiyA maM varAyamevaM vippayArei ? savvA nivtrino haM jIviyantrayAo, varaM paramesarIe cevovahArataM patto mhi' / tao vinnAyatannicchayA 'jai evaM tA mama pisAo potthiyaM gahAya nayarIe vikkiNejjAsi, labhissasi paMcarUvayasayAI, na io paramanaM 25 maggiyavvaM' / ti maMtiUNa tirohiyA esA / bhaTTo vi pabhAe potthiyAtrikkayanimittaM paribbhamaMto rUtrayamettaM pi alabhamANo patto siddhayattasamIvaM / teNAvi 'bhaTTa ! kettieNa potthiyA labbhai ?' tti vRtte paDivuttaM vippeNa 'paMcahiM rUtrayasa ehiM ' / tao 'kimettha lihiyaM ?" ti sakouyamavaloyaMteNa diTTho siloyapAo " prAptavyamarthaM labhate manuSyaH" / paribhAvio bhAvattho, 'avitahameyaM' ti ThiyaM citte / tuTTheNa ya dinAI se paMcarUtrayasayAI / tuTTho calio sadesassa kavilo / aMtarADavIe gahio bhillehiM 'isaro' tti baMdiggahaNeNa ciraM kayatthiUNa kaMThagayappANo 30 muko nirAso ceva gao niyamaMdiraM / 1Na yuttaM 'ma 1 bhrA0 // 2 jeNa lahuM citiyatthasiddhI hoi' / paya' je0dinA // 3 paTTi 1 2, piTThipa bhrA* // For Private Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie pacame puNNacaMda-pupphasuMdarIbhave / 5. 126siddhadatto ci divasaMte piuNA nirUviyA''ya-vvaeNa pucchio rUvayavayadvANaM / daMsiyA suraNa potthiyA / to 'atthANavayago si' tti kuvieNa potthiyAsahio ceva nicchuDho, bhaNio ya 'na rUvayarahieNa gihamAgaMtavvaM' ti / tao atthamie divAyare 'na ettiyasahassehiM viNA emi' tti kayanicchao niggao siddhadatto / 'pihiyAI nayaradArAI ti nisigamaNatthaM pasutto vivitte junadeule / 'puncovattanAso natthi' ti bhAvayato ninvisAitteNa 5 pAvio suhanidaM / ___ io ya tIe ceva purIe rAya-maMti-seTi-purohiyakannayANamannonnANurAyanibbharANaM vippaogabhIruyANaM saMlAvo saMvutto 'kila bAlabhAvappabhAveNa suhamittiyakAlamaNubhUyaM saMpaogamuhaM, saMpayaM puNa paDivanAo veriNA jovaNAraMbheNa, na yANimo kahiM pi kahiM pi vihipavaNeNa paNolliyavyAo ?' ti / tAhe rAyasuyAe vuttAo tAo 'ha lA ! jai evaM tA jAca jaNaehiM na kassai viyarijAmo tAva karemo sayameva ke pi ega varaM jeNa na viujjAmo' 10 ti / paDivanamiNaM sannAhiM / tao rAyasuyAe desantarAgo rAyasevao 'mahAkulappasao' tti kaliya vAhariUNa pacchannaM vinatto patthuyatthe / jAhe na paDibajjai tAhe bhaNio 'jai nevaM paDivajjasi tao tuhovarimattANaM ghaaemi'| to 'na annahA mokkho' tti paDivanaM teNa / 'amugarayaNIe amugatya junnadevaule cauro vi pariNeyavAo' tti ThAvie siddhaMte niggoraayputto| tayaNu 'aho pivIliya ba egaggahA kannagahiyavagdhi vva agaha-mokkhasuhA, pisAi nca chalaNasIlA ramaNI hoi, peccha cauro vi kahamahaM chalio eyAe ?' ti ciMtAsAyaragao Thio nirUviyadiNaM 15 jAva / tayaMte puNa 'kahamahaM sAmidoheNa chaNamayalaMchaNujjalaM niyakulaM kalaMkemi ? tti kayasaMkappo pose ceva niggI nayarIo so mahAyaso / sA vi rAyaduhiyA'bhinnarahassaceDIsahAyA gahiyavivAhovagaraNA paDhamapaharaddhe samAgayA taM devaulaM, divo suhapasutto siddhadatto / saMbhaMtAe 'kiM nircito muvasi ?' ti bhaNaMtIe vibohiUNa gAhio krN| nivittio gaMdhavavIvAho / kao kaMkaNabaMdho, agahiyasaMkeyatteNa aNullavaMto AsaMghiyapemaguNaM bhaNio tIe 'pUriyA mama maNorahA, annAsi pi tinhamevaM ceva pUriyavvA, kattha puNa vAhaNAI jehiM palAissAmo?' / so vi 'savvaM suMdaraM 20 hohI, saMpayaM tAva nidAio mhi' tti vottaNa Thio muttaveDDaeNa / tIe vi 'kiM manne na hoi so eso ? tti saMkiyAe paloio puvANIyasarAvasaMpuDapaIveNa, muhalAliyaM surUvaM ca taM niuNaM nihAliMtIe diTThA potthiyA, vAio silogpaao| tao 'aho! saccameyaM' ti suThu tuTThA sesiyANa paJcAyaNatyaM karayalagholiyakajjaleNa 'kiM kAraNaM daivamalaMghanIyaM' ti duiyapAyaM lihiUNa gayA esA niyamaMdiraM / evaM duiyapahare maMtidAriyA vi 'tasmAna zoko na ca vismayo me iya taiyapAyaM lihiUNa pddigyaa| taiyajAme sedvitaNayA 'yadasmadIyaM na hi tat pareSAm' iti 25 siloga pUriUNa gayA sagehaM / evaM cautthapahare ubarohiyasuyA vi, navaraM lihio tIe imo silogovyavasAyaM vidadhAtyanyaH phalamanyena bhujyate / paryAptaM vyavasAyena pramANaM vidhireva naH // 126 // tAva ya 'amhamesAvarAho bhavissaI' tti nAUNa niveio ceDIhiM tajjaNaNINa esa viyro| tAhi vi niyaniyapaINaM / tao 'so pahio pabhAe na labbhihi' tti saMbhaMteNa rAiNA tayANayaNakajje pesio phaannpriynno| paDibohio ya teNa gahiratUranigyoseNa seTTinaMdaNo / Arovio rAyavAraNaM / mahayA vicchaDDeNa pAvio rAyabhavaNaM . 30 'puraMdaraMgaruho' tti pariyaNAo viyANiUNa harisio narAhivo / puraMdaro vi sancarayaNi nayaratiya-caukka-caccaresu tamannesiUNa laddhodaMto takkhaNameva patto rAyasamIvaM, vinnAyatattA sesakanAjaNayA vi / vimhiyA savve vi kannAnehavilasieNa jAmAuyapunnapagariseNa ya / tAhe rannA kArio mahAvivAhapamoo, dinAI paMcagAmasayAI 1 junnadeule khaM1 khaM2 // 2 deulaM je0 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 ] surasuMdaramuNikahiya'ttakahAe sIlamAhappapakkhAvayaM sIlasuMdarI kahANayaM / 117 jAmAuyassa / evaM so asaMbhAvaNijjasuhasamiddhisamuddhAsio ciraMjIviyamaNuvAliUNa guNaseharagurusamIve vinAyapuvtrabhavo bhAtrasAraM sAhucariyemaNuddhiUNa gato surAlayaM, kameNa siddhAlayaM ca / kavilo vi uyarabharaNarcitAtirohiyadhammasanno aTTavasaTTo kAlaM kAUNa nivaDio kujoNikaDillummi / [ siddhayatta-kavilakahANayaM samattaM. 7 ] tA dhammaNIo ! evaMvihA guNa-dosA paraghaNaharaNavirayA'virayANa pANiNaM ti / eyasavaNubbhUyagurusaMvegAhiM jaMpiyaM mama paNaiNIhiM 'bhayavaM ! amhehiM pina ghettavvaM coraMkArakAraNaM paradhaNaM, niyaghararyaM pipaidivicaNeNaM ti, paDivannaM tumha samakkhameyaM pi taiyaM vayaM' / o 'kallA bhAyaNIo ! sohaNamiNaM' ti sAhuNA''Nate ahaM pi 'muTTha suMdarameyaM nedANimeyAo mama 'gehaM vaMcissaMti' ttiniyattataiyataiyapahArAbhippAo taheva suNemi / tAvaya puNo vi vajjariyaM niravajjacarieNa 10 jaivareNa "bhaddAo ! suNaha anaM putraM kallANamaMgalaM seyaM / sIlaM savvavayANaM siromaNI suNijaNAhaM // 127 // vAjapaI piya kulaMgaNANaM gaNijjae eyaM / 'parapurisasaMpaogo maNasA vi na kAmiyantro' tti // 128 // eyaM pALaMtINaM visa-visahara-vAri- vanhi - veyAlA / pu~lli gaIMdA ruMdA iheba jamme na pahati // 129 // chajjara mANo, teo viyaMbhae, phurai phAramAe / Asasi-sUraM pasarai jayammi kittI saijaNassa // 130 // 15 rUvaM sohaggasirI suputtasaMpatti cittanevvANaM / saggA-pavaggasaMgo jAyai sajjo pare loe / / sIlaviuttA sattA iheva nAsoha- savaNa karaharaNaM / dhaNa-baMdhuvippaogaM hIlaM niMdaM ca viMdaMti // paraloyammi napuMsA duruvadoha ggiNo bhagaMdariNo / raMDakuraMDA vaMjhA niMdU ya havaMti dussIlA // nelaMchaNamaNujammaM nara- tiriyatte sati te bahuso / paJcaMti puNo vi puNo narayahuyAse maliyasIlA // 134 // sIleNa muhapavAI saMpattA sIlasuMdarI pavaraM / dullaliyA puNa dussIlasAliNo nivaDiyA dukkhe" / / 135. / / 20 tao kA sA sIlasuMdarI ? ke vA te dullaliya ?' ci tAhiM pucchio vajjariumAraddho mahAmuNI 133 // 5 131 // 132 // [ 8. sIlasuMdarIkahANayaM ] Asi iheba vijae vijayavaddhaNe nayare vasupAlaseTThiNo sumAlAdharaNitaNuruhA suMdarI nAma dAriyA / sA ya sayalakalApaittaTThA jiNasAsaNe laTThA sAvayasAmAyArInigdhaDA rUtra-lAyanna- guNehiM muDulA jAijjamANI visamANakuvivehiM sedvi-satthavAhappabhavehiM asaMkhasArehiM vaNikumArehiM piuNA na kassara asAhammiyassa dinnA, dinA uNa 25 tanayavAsiNo susaMpattasAvayaguNarAsiNo samANavayassa subhadasAvayassa / raMti ya tayalAbhANutattacittA tadane pasaM saMti subhaddapunnapariNaI, niMdaMti niyaguNagaNaM, rUsaMti devvassa, ciTThati takahAviNoeNa / anayA tagguNasavaNAvajjiyamaNA do bhaTTataNayA do vaNiyataNayA egacittA egagodvivilAsiNo niyavinnANa-rUtragavviyamaNA tIe saha saMgamamahilasaMtApayattA nANAvihovAsu / kahaM ? - kayavisesubhaDasiMgArA cidvaMti tIse niggama-ppavesadesesu, pati laliyamahuravANIe chappannayagAhAo, jaMpati vicittAo annauttIo / tahA vi tIe kaliyatayAkUyAe vi 30 1 yamArAhiUNa gao je0 vinA // 2 amhAhi je0 vinA // 3 sIlavvayaM vayANaM si je0 // 4 saMketaH" pullita vyAghraH" // 5 ghariNi 1 // 6 saMketa:- "patta tti bahuzikSitA" // 7 saGketaH- "nigdha ti kuzalA" // 8 saGketa:- "laSTa ti sundarA" // 9 jhuraMti saM1 bhrA0 // 10 saMketa:- "chappannaya tti zRGgAragAthAkoza vizeSaH " // For Private Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 o muNikAvaNA bhaNiyA suMdarIe sahI 'halA ! mahApAtrameyaM jaM paDivanavyA vi pANiNo paresiM pAvabuddhiM viyaraMti, te hi appANaM paraM ca niyamA doggaIe nivADinti' / tamAyanniya nAyanicchayAe bhaNiyA te gAe 'bhaddA ! muyaha tayaggahaM jai suhaM jIviumicchaha' / tahA vi aniyattaggahehiM tehiM ArAhio maMtasiddho / teNAvi kasiNaM udasirattIe nIyA te nayarujjANaM / AlihiyaM maMDalagaM / pUiUNa tammajjhovaidveNa pAraddho maMtajAvo / arcitasAmatthayAe maMtassa baMbhaceraposahiNI egAgiNI pattA ANIyA tattha suMdarI / tIse teyamasahamANI 10 'A pAva ! kimerise pAvakamme niutta mhi ?' tti maMtasiddhaM bhaNiUNa pautthA maMtadevayA / suMdarI vi devayAvesovaha niddA dIviujjoeNa samaMtao vaNagahaNaM nijjhAyamANI 'hA ! kimeyaM ?' ti vimhaya-saMbhamubbhaMtaloyaNA namokArasaraNaparAyaNA jAva ciTThA, tAva bhaNiyA te siddheNa 'are ! samAgayA esA tumha daiyA, kareha jaM vo roya ' ti / te vi 'jo paDhamaM chivihI so ceva paDhamaM ramihi' tti kayasaMkeyA samameva pahAiyA tayabhimuhaM / thaMbhiyA ya takkhaNA te vighnAya suMdarisIlavvayanicchyAe ujjANadevayAe / te tahAkaTThabhUe pAsiUNa bhayasaMbhaMto calaNesu 15 nivaDiUNa bhaNiyAio siddho 'bhayavai parama jogiNa ! na muNiyaM mae tuha mAhappaM teNa erisaM vavasiyaM, na puNo evaM karissaM, khamAhi saMpayamiNaM, dehi dINANaNassa abhayaM' / evaM puNo puNo vighnaviMtassa tassa aladvapaDivayaNassa caiva pahAyA rayaNI / diTTho so vaiyaro nayarajaNeNa / paraMparAe samuppanakougA miliyA nayasppahANA / samAgao sayaM sUrarAyA / paccabhinAyA jaNeNa te suMdarI ya / 'ko esa vaiyaro ?' tti pucchiyaM nariMdeNa / jAhe na taraMti jaMpiuM dullaliyA, suMdarI vi'na yANAmi' tti jaMpatI lajjoNayA ciTThai tAhe abhayaM jAiUNa sAhio paramattho 20 siddheNa / tabvelaM ca devayAvisajjiehi dullaliehi vi bhaNiyaM 'deva ! evameyaM' ti / tao kuvieNa rAiNA 'are pAvA ! mama nayare evaM vavaharaha ?' tti viteNa baMdhAviUNa ya pavesiyA te cauro vicArayaM / vijjAsiddho vi 'are pAva ! mamAvi aMteuramevamavaharihisi tumaM ti mahADaMDAriho si suhu, tahA vi abhaeNa sAvio sitti turiyaM hosu nivvisao' tti ninbhacchiUNa muko / appaNA vi cattavAhaNo saha paurehiM nivaDio suMdarIe calaNesu / tAvaya samAgao vasupAlaseTThI abbhuTTio suMdarIe / 'ghaNNo tumaM jassesA sIlasuMdarI duhiya' tti pasaMsio ramnA / 25 seTTiNAvi bhaNiyaM 'devo ceva dhano jassa payacchAyAe esA saMvasaI' / tAhe tuTTheNa rAiNA kao karabhararahio 30 118 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda - pupphasuMdarIbhave [ 5.136 'aho ! avivegaviyaMbhiyaM'ti bhAvarIe diTTidANametteNAvi aNAsAsiehiM tehiM bhUriritthavvaeNa uvayariyA kAi parivvAigA / sA uNa bahuso vi uvasappantI sammattamAlinnabharaNa nAvaloiyA vi tIe, tahA vi kovaMjayadhaTTayAe bhaNiyA sA kahaMci parivvAigAe - 'dhammo jiNehiM kahio savvajiyANaM dayAvihANeNa / tesu duhiesu suMdari / tA kuNasu dayaM payatteNa' // 136 // 5 supAlo subhaddo ya, dinaM tilayaicaudasamAbharaNaM subahuM ca mahagghamaMtraraM suMdarIe / pavesiyA ya esA mutraDDavicchaDDeNa nayarabbhaMtaraM / tappabhiraM ca pasiddhA sanjanayare 'sIlasuMdari ' tti / evamakalaMkasIlaguNeNa ahAupajjaMte pattA esA suraloyaM. puNo suhaparaMpareNa sikloyaM ti / iyare uNa guttinirohatirohiyasuhasAyA kayasavvassaharaNA ciraM kilissiUNa mayA gayA sakarapabhaM narayapuDhaviM / tao vi uccaTTA naraya-tirikkhesu nelaMchaNAiduharUMkaDe nivaDiya tti / [ sIlasuMdarIkahAryaM samattaM. 8 ] ** 1 saGketa:- "kArya ( 1 ghaM ) jayati pakSivizeSaH" / "kAka" khaM2Ti0 // 2 pavvAigAe bhrA0 // 3 'bodasi' jevinA // 4 yacodasamAharaNaM je vinA // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144] surasuMdaramaNikahiya'ttakahAe pariMgahaviratA-'virataguNa-dosapakkhAvayaM guNAyara-guNaharakahANayaM / . 119 piyadhammAo ! sIlavtrayapAlaNA-pAlaNesu evaMpayArA guNa-dosA saMbhavaMti / evaM soUNa saMvimgAhiM tAhi kao sanyAhiM parapurisaniyamo / __ ahaM pi mahApAvo 'mahAsuMdaramiNaM, nivvANo dANiM me IsAciMtAnalo, saMpannA paramA maNanevvui' ti viyAgaMto vi ekkevappahAradANapariNo taheva suNemi / tAtra ya upphAliyaM phalihavimalAsaeNa sAhuviMdAraeNa'kIrau pariggahassa vi parimANaM mANamahaNavayaNAo / eyaM kuNamANo jaM karei dukkhANa parimANaM // 137 / / 5 ega jassa kalattaM ciMtA vi ha tassa thoviyA hoi / sA duguNAi kameNaM vaDaDhai ekekavuDDhIe // 138 // evaM pattAIsa vi hari-kari-raha-karaha-bhavaNa-daviNesa / vaDadaMtesu vi vaDaDhaDa maNasaMtAvo maNussANaM // 139 // apariggahANa jA hoi nevvuI pasamamuhiyahiyayANaM / veyaMti muNivare cciya tIse surasaM rasaM, na'ne // 140 // etto aniyattA puNa AyAsakilesacicciaccIhi / paJcaMti lohavasayA saMte vi dhaNe asaMte vi // 141 // kajA-kajjamaNajjA na muNati kuNaMti dukkayasayAI / visahaMti jo bahuhA jaNadhikkAraM ihabhave vi // 142 // 10 pecca uNa NaMtakhutto naraya-tirikkhemu tikkhadukkhAI / aNuhuMti ciraM saccariyadUriyA duriyabharavihurA / / 143 // naMdaMti suheNa guNAyaro bva icchAe cihiyaparimANA / iyare uNa guNaharavANio ca pAvaMti duinivahaM // 144 // aha 'bhayavaM ! ke te guNAyara-guNahara ?' ti vutto mama pattIhi pavatto sAhiu~ risisIho [9. guNAyara-guNaharakahANayaM ] iheda vijae jayasthalasannivese viTu-suviThunAmANo do vaNiyA bhAyaro ahesi / tesiM ca viThTha muhasaMcaya- 15 sIlo na vaTTai loyavavahAre, na sammANei sayaNagaNaM, na sutthIkarei pariyaNaM, na uvayarei mittANaM, na sirihAyai udAracittANaM, nANukaMpei dutthie, na pUei dhammie, na karei aMgabhoga, na abbhavaharai jahAjoggaM, nivAriyabhikkhAyarappaveso, abbocchinnadhaNajjaNakileso, garahijjato maggaNagaNehi, soijaMto sajjaNehi, hIlijjato dhaNaDDhehi, uvahasijaMto viyaDDhehi niccaM duhio kAlaM gamei / iyaro uNa sayalocitavittipavittiyavitto sayA sayAyArapavitto susaMtuTThacitto sAhuvAodayasaMsitto kappapAyavo iva jaNamaNorahehiM saMvaDDhai / annayA gharaMgaNAgao subiTuNA khamarisI 'aho ! jaMgamaM titya' ti mannamANeNa paDilAbhiomaNunabhoyaNeNa baddhaM ca bhogabhUmimaNuyAuyaM / viTThaNA uNa Isi hasiUNa bhaNiyaM 'aho ! karacaMDA ee vavasAyAsamatthA pAsaMDeNa paragharAiM musaMti, tA kimesiM dineNa hoi ?' ti / tappaccayaM ca baddhamaNeNa nIyagoyamaMtarAyaM ca / diTThA ya kayAi teNa khannavAiNo, pAraddhA atthakahA / bhaNiyaM ca tehiM 'atthi eyassa nayaragiriNo niyaMbe mahAnihANaM, na ya atthi ghnnsaamggii'| viTuMNA hasiUNa vuttaM 'ahaM saMpAemi' / tehi bhaNiyaM 'jai evaM to tujjha vi bhAga dAhAmo, 25 navaraM na payAsiyarameyamannassa' / evaM vinicchie nirUviyaM tehiM rikkhaM , kayA balipUyAsAmamgI, jAo viTuNo attharao / akahiUNa kuTuMbassa gao tehiM saddhiM giriniyaMvaM / daMsio tehiM palAsatarusAhAo pAyao dharaNimaNupaviThTho, paDhiyaM ca "dhruvaM bilva-palAsayoH' iti / tuTeNa pucchiyaM viTThaNA 'kimeiNA taM nihANaM pattaM na vA ? | tehi bhaNiyaM 'pattaM, jao dharaNipavese thUlo esa pAo' / vidruNA bhaNiyaM kimettha atthi ? / tehiM bhaNiyaM 'rase paricchA, jai pAyAo raso ratto nII to rayayANi, pIe kaMcaNaM, sie ruppayaM' ti / kougeNa hao sattheNa / 30 'ratto raso' tti tuhA savve / pUovayArapuvvaM kaDDhio nihI / to bhaNio viThU 'ANehi sagaDiyaM, jeNa tamA 1 saMketaH-"ciJciaJcIhi ti vahijvAlAbhiH" // 2 saMketaH-"sirihAyai tti zlAghate" // 3 pAyavo dha' je0 // 20 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda - pupphasuMdarIbhave [5.145 1 roviya rayaNIe eyaM gihaM nemo' / tuTTho gao tayANayaNatthameso | iyare vi rayaNANi gahAya lahuM ceva palANA / viTThU tri samAgao te apecchaMto mucchio khaNamacchiya jhUraMto ceva paDiniyattato diTTho keNai kuMTheNa / 'kattha puNa earnt eso patthagoat ?' tti saMkiraNa tammaggeNa gaMtUNa saccaviyA khaDDA / tAhe niveiyaM jahobaladdhaM rAiNo / teAvivAharika pucchio vichra / siTThe jahaTTie 'coro corabhattadAyago' tti kayasavvassaharaNo niddhADio 5 nayarAo / tao ummAyagahaggahio kaMci kAlamaivAhiUNa paDivanadIhanido jAo sArameo / taM caiva gharaM parimahiUNa Thio keNAvi akayatattI duhajIviyaM jIviUNa mao samANo uvabanno tattheva birAlo / rasavaI pravisaMto pahao sUyAreNa paMcattabhUo jAo dariddamAyago / tao vi jIvavahAipAtra patraNapaNolio patto rayaNappabhAneraiyabhAvaM mahAdukkhamahato ciTThA / suviTThU vinAovatta vittanivvattiyatitraggasAmaggI sutthio ciraM jIviUNa samAhiNA vihiyadehacAo jAo 10 uttarakurumihuNago / tattha vi dasappayArakaSpapAyavasaMpAiyapabhUyamuhapamuio tipaliovamamacchiUNa gao sohammaM kappaM / tattha vi suraramaNiramaNadullalio paliovamaM gamiUNa jAo iheva vijae jayatthalammi ceva paumadeva-devaINaM piyaputto nivvattiyaguNAyaranAmo pavaDhio suhaMmuheNa / 15 diti vArisa ke vi sutthIkayapariyaNa, dINuddharaNi ramaMti agni saMtosiyamaggaNa / kuhiM vilAsa jaNappayAsa nara naravainibbhaya, ajjiyadhammaha~ tAi~ taha tri niTThAi na saMpaya // 146 // 20 AyAsahi appANu nAhi nAzAvihakammihi", na tarahi sAyaru na ya bhamaMti desi hi duggamihi / kuhi na kassa ANa mANu mAhaSNu na mellahi, taha vi samajjiyadhamma dhIra sirisaMgaya khellahi // 147 // 25 io ya so viTujIko narayAo ubaTTiUNa paumadevamittassa dhaNaMjayassa jayAe jAyAe jAo guNaharanAmadhArao dArao / puvyaneheNa jAyA tesiM mettI / pattajovvaNA ya jAyA do vi dhaNajjaNujjayamaNA / nayA ujjANe dhammadevaNI vaMdiUNa pucchio tehiM dhaNajjaNotrAyaM / teNAvi parahiyAvahiya hiyaeNa bhaNiyaMHer ! karer dharmaM akalaMkamasekamANasA sammaM / egatio uvAo na etthamanno jameyAo // 145 // avi ya 30 tahA pahu sevahi vANijja karahi rayaNAyaru laMghahi, paru patthahi caDukAra phAra hali hAliya laggahi / sihi kilissAha khaDahi vADa arahaTTa payaTTahi, sukayavivajjiya jIva taha vi jiyaloi na laTTahi // 148 // rohaNu khaNahi dharmati dhAu devaya ArAhahi N, paivisahi vivari masANi maMta-vijjahu saMsAhahiM / nihi maggati kharNati bhUmi pucchahi rasakUtriya, punarahiya khijjira maraMti sirimuha avikoviya // 149 // annaM ca jattiyametto loho tattiyamettaM jiyANa dAliddaM / calaNaM dAUNa dhaNINa matthae subai saMtuTTho // aai niyaMto vidAi dhaNI tri adarido vva / roro vi IsarAyai saMtosarasAyaNe pIe // joyaNasayaM na dUraM paDihAsai lohamohiyamaNassa / karagajjhe vi payatthe saMtuTTho NA''yaraM kuNai // jai savvahA na sakaha mottuM daviNaggadaM mahAbhAgA ! / icchAe parimANaM tahA vi kAuM phuDaM jutaM 1 muNi je0 // 2 hAyahi la 1 2 // 3 parasahi khaM1 // For Private Personal Use Only 150 // 151 // 152 // // 153 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155] surasuMdaramaNikahiya'ttakahAe pariggahaviratA-'virataguNa-dosapakkhAvayaM guNAyara-guNaharakahANayaM / 121 avihayaicchApasaro naro vivaDDatalohasammoho / suyasuyamaNudhAvaMto lahai kilesa ca maraNaM ca // 154 // ____ emAi su NamANeNa sammattapaDivattipurassaraM gahiyamicchAparimANaM guNAyareNa / iyareNa puNa tamasaddahateNa na paDivanaM, ciMtiyaM ca 'jo thevasaMpayAe kayakiccaM muNai appayaM puriso / kuvio tassa kayaMto na dei nUNaM siri ahiyaM // 155 // saccameyaM, kahamanahA esa tihuyaNalacchiaMchaMNapaDihatthabhuyadaMDo imassa muMDatuMDassa bollehiM lahuM ceva saMkoiya- 5 maNoraho saMvutto ?' ti / evaM te bhAviyA bhAvA-'bhAvehiM muNiM paNamiUNa gayA sahANaM / annayA akahiUNa guNAyarassa bhUribhaMDabhariyasagaDacaDayareNaM gao disAyattAe gunnhro| AsAio visiTThalAbho / tahA vi bahuyaralAbhaheuM gao parayaradesaM / tattha vi saMpattapamusuyAimahagdhapaDibhaMDo paDiniyattaMto patto ega mahADaviM / tAva ya pajjalio palayaggivibbhamo dAvAnalo / tao pANabhaeNa palANo samaMteNa bhiygvggo| palIviyAiM sagaDAI, mayA vasahA / gahio mahAsoeNa guNaharo kahaMci chuha-tanhAkilaMto patto sattaratteNa maMtiyAvai- 10 sannivesaM / diTTho egeNa avvattaliMgiNA / sANukosayAe nIo niyAlayaM / kArio pANavittiM / vinAyavuttaMteNa neUNa giriniyaMba dAviyA egA mahosahI, bhaNio ya 'eyaM supaJcabhinnAyaM karehi jeNa rayaNIe ginhAvemi' / tahAkAUNa gayA sahANaM / puNo rayaNIe bhaNio 'bhada ! mama sAmattheNa nibhao gaccha taM paesaM, tamosahi dIvayasihaM va jalaMti pecchihisi, tao vAmakare muTThIe gahiUNa eyAe churiyAe uvari heTA ya chidejAhi, niThuramuTThibaMdho piTThao apaloyaMto turiyamejAhi jeNAdaridaM kareMmi' / 'taha'tti paDivajjiUNa gao guNaharo / tattha diTThA 15 mahosahI / gahiyA ya vihiNA / paDiniyatto agaNito sivaasdd-rkkhstttthaasaaibihiisiyaao| navaraM samabhUmigaeNa giriTaMkakhuDiyapaDatakakkarukkerassa va kakkhaDakhaDahaDArAvaM soUNa sahasa tti paloiyamaNeNa piDhao / tao paNaTThA muTThIo mahosahI / visaneNa sAhiyaM jahaTTiyamabattaliMgiNo / teNAvi bhaNiyaM 'vaccha ! asthi te sAhasaM vavasAo ya, na uNa punapariNaI, tIe viNA dugaM pi eyaM nipphalamavayAraphalaM vA hoi, tA saMtosamavalaMbiya vacca niyamaMdiraM, mA gADhayaravasaNabhAyaNaM hohisi' ti| tavyayaNamavaganiUNa patthio annattha eso| milio malayasabhivese tahAvihaparivAyagassa / vinAyasarUveNa bhaNiyo teNa 'bha6 ! nihAlehi kahaMci rattacchIraM thohariM, jeNa dAvemi jalaMjaliM dAlidassa' / nirUvaMteNa laddhA guNahareNa, niveiyA iyarassa / gayA do vi siddhijogadivase / abhimaMtiyA thoharI, puvvasaMgahiosahipakhevapunvaM parivAyageNa pariveDhiyA sAradArasaMdoheNa, pADiUNa jalaNaM pajjAliyA samaMteNa / / etyaMtare bhuyAe gahiUNa addhakhitto tattha parivvAyageNa guNaharo, tao 'mArijAmi' tti kaliUNa balA- 25 moDIe vi chuTTo eso| saMpalaggA do vi annognaM pakviviuM / te tahA daThThaNa pokAriyaM govAlaehiM / tamAyaniUNa turiyaturaehiM pAraddhikajAgao patto dutti ego rAyakumAro / pucchiyA te kalahakAraNaM / saMkhuddho parivAyago / siTuM jahaTThiyaM guNahareNa / tao rAyakumAreNa 'kimesa eyaM varAyamiha khivai ? ' tti saviyakeNa so ceva parivAyago chUDho tammi jalaNe, jAo khaNeNa kaNayapuriso / tuTeNa saMgoyAvio niyapurisehiM / / guNaharo vi kiM pi pacchayaNaM dAUNa visajio teNa / 'aho ! maNAgaM na mao mhi' ti ciMtayaMto calio 30 sanayarahuttaM / antarA ya milio kassai maMtasiddhassa / visiTTagoTThIe pattA kaM pi sannivesaM / 'bhoyaNasamao' tti 1 saGketaH-"aMdhaNapaDihattha tti aakrssnnpttu"| parihaccha khaM1 khaM2 // 2 saGketaH-"sagaDacaDayareNaM ti zakaTavistAreNa" / 3tto parije vinA // pu0 16 20 12 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-pupphasuMdarIbhave [5. 156AvAsiyA tadujANe / tao bhaNiyaM maMtasiddheNa 'bhadda ! kiM te bhoyaNaM saMpAemi? / guNahareNa bhaNiya 'siNhkesre| to samAhiM dhariUNa ANIyA khaNeNa te siddheNa / dAUNa sannihiyadINAINaM jimiyA do vi pjjttiie| evaM viyAle ghayapugnehiM / duiyadiNe pabhAe paramanneNa, viyAle khajagavihIe / paidiNaM taM tahA daNaM vimhio guNaharo 'paramapuriso' tti uvayariuM pacatto vissAmaNAIhiM / annadiNe pucchio NeNa siddho 'kuo puNa sAmi ! 5 tumhesA mahAsattI ?' / teNa vuttaM 'bhadda ! dAliddAbhiddaeNa paradese viyaraMteNa diTTho mae egattha maMtamuttI nAma kAvAlio, teNa dINavacchalayAe dino me mahAvayAlamaMto, tappabhAvo eso, kettiyamettaM puNa evaM ? gharaM gato savvasaMpatti pi etto karissAmi' / evamAvanamittabhAvA bUDhA kei dinne|| annayA pihIbhUyAto vttinniito| tato jaMpiyaM siddheNa 'guNahara ! samAsano io vAmeNa tui deso, mae puNa dAhiNato dUraM gaMtavvaM, ato hoyadhvaM vippatogeNa, tA bhaNa jaM te saMpayaM saMpAemi, samattho haM dhaNakoDi pi dAuM' 10 ti / tato guNahareNa koDIe vi asaMtussamANeNa maMtaM ceva jAito siddho| teNAvi bhaNito 'vaccha ! jAehi koDi sayaM pi davvassa, kiM maMteNa ? jeNa maMto pANasaMsayaheU punavao ceva sijjhai, thevaM pi chalaM lahiya karei mahANatyaM' / evaM pi bhaNito jAhe na bujjhai tAhe dakkhinnanihiNA samANasiddhiM kAUNa dino mato siddheNa parituDeNa / saviNayaM gahito iyareNa / sAhiUNa sAhaNavihiM gao siddho| guNaharo vi saMpatto sadesapajaMtasaMThiyaM susImanayaraM / paviTTho mAulagagihaM / laddhasammANo Thio kaMcikAlaM / 15 annayA kahiUNa sabbhAvaM mAulagassa kinhacauddasirattIe gao maMtasAhaNatyamegAgI masANaM, kayahomakammo pavatto maMtajAve / ADhatto vicittavibhIsiyArhi, jAhe kaha vina khubbhai, tAhe kulAlacakaM va bhamiumAradaM puhaimaMDalaM, samucchalio akaMdasadagaddabbho hlbolo| taduvauttassa pamhuDhaM se maMtapayaM, khaliyA dhAraNA / tao laddhacchaleNa veyAleNa 'are duha ! pAviTTha ! erisasatteNa meM sAhihisi ? tti bhaNaMteNa laguDatADaNAvaDiyamuccho pA(? uppA)DiUNa mukko masANabAhiM / pahAte gavesaMteNa diTTho mAulageNa, pauNIkAUNa vilakkhacitto nIo jayatthalaM / tatya vi 20 aNusAsio vi baMdhUhi, tahAvihajaNeNa 'nibbhaggasiromaNi' tti uvahasijjamANo lajjAisaeNa appANamubaMdhiUNa pAvio parAmuttaM guNaharo tti / ___ guNAyararayaNAyaro uNa sayamAyatasirisarivisaro alaMghiyakulamero atthijaNapUriyAso pAvio pasiddhiM / puNo guNaharakhutaMtasavaNasamuppanaveraggo laggo visesao paralogamagge, pAliUNa ya gurubahumANasAraM paDivannANuvvayaM gao suramaMdiraM, kameNa siddhimaMdiraM ti / iyaro puNa varAo jAo naraya-tirikkhadukkhalakkhabhAyaNaM ti / [guNAyara-guNaharakahANayaM samattaM. 9] 95 devANuppiyAo ! pariggahavirayA-'virayANamevaMvidA guNa-dosA saMbhavaMti tti / eyamAyaniya acaMtasaMviggAhiM gahiyamicchAparimANaM mama paNaiNIhi / ___ ahaM pi 'erisadhammapurisassa pAvaM mae ciMtiyati samuppannapacchAyAvo nivaDio muNiNo calaNesu, pAvAhi30 ppAyapayAsaNapuvvaM khAmiUNa muNivasabhaM vinaviuM payatto 'bhayavaM ! hasiyabhaNie vi vidvaNA dAruNaM phalamaNu bhUyaM, tA kahamahaM mahApaosadUsio nittharissAmi ? / muNiNA bhaNiyaM 'somamuha ! mahApAvameyaM jaM samasattu.. 1 susANaM bhrA0 // 2 saGketaH-"gaha bho tti kaTuvanistadrUpakolAhalaH" // 3 'mAyaniUNa ma' je0vinA // 4 pavatto je0vinA // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ] puNNacaMdassa rajapAlaNaM / mitte pasaMtacittesu parotrayAraniraesa pAvAsavaviraesu baMbhaceradhAraesa mohArivAraesa khaMtikhamesu AsaMsiyasiddhi saMgame surAsuranaMdaNijjesu bahuSumnadaMsaNijjesu ajjiyativtratavesu muNipuMgavesu pAvaciMtaNaM neyaM tagguNadhAraNamaMtareNa nitthari pArIyai, maMdANubhAvaM puNa niMdaNa- garahaNa - guruvisesabhattIhiM vi kIrai / anaM ca mahAbhAga ! bhAvehi saMsArAsArayaM, viyArehi virasAvasANayaM kAmabhogANaM, ciMtehi dussahattaM narayadukkhANaM, nirikkhehi paJcakkhaM tikkhadukkhalakkhANi tirikkhANaM, Aloehi aNicayaM jIya-jonvaNa-ghaNa-sayaNa- ghara-ghariNisaMgamANaM, nirUvehi 5 nikkAraNakuviyattamathakkanivAittaM ca maccupacatthiNo, savvahA appakAliyAsArasaMsArasuhapariccAeNa samajjiNehi sAsayaegaMta kaMtamuttisuhanibaMdhaNaM saMjamadhaNaM' ti / evaM vihiM amayarasAsArasuMdarehiM mahAmuNivayaNehiM savvasarIragayaM pi khaNeNa paNadvaM me mohamahAvisaM, ummIliyaM vivegaloyaNaM, jAo asamaMjasAyAraparihAro, kiM bahuNA ? saMbohiUNa paNaiNIo veraggamagalaggAhiM savvAhi tAhi saddhiM pavvaio tassa dhammadevamuNiNo gurUNaM sirisiMhaseNasUrINaM pAyamUle, tappasAeNa ya pAvio mhi ettiyaM 10 guNakalAvaM / avi 123 Tolovalo rulaMto so haM vinANa-NANaNiuNeNa / devo vva vaMdaNijjo kao mhi gurusuttahAreNa // / 156 // kumAravara ! eyaM me visesakAraNaM ti / 157 // 158 // soUNa sUricariyaM vajjariyaM rAyasIhaseNeNa / 'suTTu sudhano puno kauno taM si muNinAha ! // sAhINa siriM taruNIyaNaM ca mocUNa nikkhamaMteNa / sAhasadhIrANa dhure dhuvaM tara pAviyA lIhA // amhArisA kupurisA bhottaNa ciraM pi rAyavaralecchi / pAviti neya tittiM paragehe rorabhaTTo vva // 159 // ahavA kiM bahuNA jaMpieNa ? gihAmi tumha payamUle / pavvajjamajja sajjo jayavajjamavajjagirivajja ! ' // 160 // iyavottUNa nariMdo rajjaM dAUNa punnaryadassa / kaiyavaDDakoDDavicchaDachaDaNo maMkhu nikkhaMto // 161 // to daMto mutto suya-sIla-samAhisohio sahio / chaTTa-TTamAinirao kAleNa mahAmunI jAo // 162 // punnacaMdarAyA trisammattA-'Nuvvayadharo, dharo vvaM thirapayaI, payaINa pIijaNao, jaNaotramo sevagatrisarassa, 20 sarassaIso vva rayaNAyaro, Ayaro savvanIINaM rAyataM sAvayattaM ca pAliuM pvtto| kahaM ? pAlei dasaiMNAyAraM, saMgi i NANatthaM, dAvei sikkhaM gayaivasapIINaM, damei duDavAiNo, na paDivajjai dappuddharaM parasAsaNaM, pUei dhammaMca kiNo, sakArei seMmiippahANe sAhusuhaDe, sammANei guttivAlae, tahA pariharai aNuvvayakalaMka, ujjamai guNavvayadharaNe, bahumana hausikkhAvara, kuNai na vaMgheNaM dINANaM ti / pupphasuMdaridevI visammattANuvvayadhAriNI pAvapavittiparihAriNI jiNavaravayaNabhAviyA jAyA paramasAviyA / 25 evaM ca vimalakittichattiyAchAiyapuhaimaMDalaM paMcappayArabhogasAraM rajjasuhamaNuhavaMtANa tesimaikaMto koi kAlo / 1 lacchI A0 // 2 saGketa:-' kRtabRhatkautukavicchardachardanaH " / / 3 suhao je0 // 4 saGketa:- "daMsaNAyAraM ti dazanAgAram, tathA cAmarasiMha: - ' tanutraM varma daMzanam' [ amarakozadvitIyakANDa kSatravargazloka 64 ], darzanAcAraM ca // 5 saGketaH - " nAnAstraM yadvA na anathaM jJAnArthaM ca" // 6 saGketa:- " gaja vRSa-turaGgANAm, gatA vaze- AtmavazyatAyAM prItiryeSAm, anAtmatrajJAnAmityarthaH " / " gaja- vRSabhasaptInAm, gatadharmaprItInAM ca" khaM2Ti* // 7 saGketa:- "duSTAn vAjino vAdinazca // 8 saGketa:- " pareSAmAjJAM tIrthaM ca " // 9 saGketa:- "dharma - dhanuH cakraM ca tadvataH - dhanurdharAn cakrapraharaNAMzca tIrthakarAMzca // 10 saGketa:- " samiti - saGgrAme samitau vA saGgrAma eva sabhAyAM vA pradhAnAn samitiSu ca IryAdiSu prathAnAn tatparAn // 11 saGketa:- "guptiH - cArakagRham manoguptyAdi ca" // / 12 saGketaH" aNuH - stoko byaya eva kalaGkaH, aNuvrateSu kalaGkaH - aticAraH " || 13 saGketa:- " guNAnAM vrajaH samUhaH, guNavratAni ca pratItAni // 14 saGketa:- " zubhasya hetUnAM zikSApakAn, sukhahetu zikSApadA (? tratA ) ni ca " // 15 saGketa:- "navaM-pratyayaM dhanam na ca bandhanam" // For Private Personal Use Only 15 w Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 puhavIcaMdacarie paMcame puNNacaMda-pupphasuMdarIbhave doNhaM devalogagamaNaM / [5. 163-179] uppano rajjadhurAdharaNasamatyo vIruttaro nAma putto / Thavio juvraayaa| annayA pauttiniuttapurisAo NisAmiUNa jaNayassa nevvANagamaNaM rAyA harisa-visAyasaMgao bhAviuM pavatto "dhanno mahANubhAvo mahAmuNI maha piyA mhaastto| taha lAlieNa jeNAidukkaraM sAhiyaM kajaM // 163 // ayaM tu appasatto pAvapavatto tavajjaNAsatto / visayAmisappasatto jarAe patto amayatatto // 164 // 5 jANAmi 'calaM jIyaM, tucchA visayA, sirI thirA neya / niyayavioyA sayaNA' tahA vi dhamme pamAemi" // 165 iya ciMtAbharavihuro bhaNio so pupphasuMdaripiyAe / 'kiM soieNa piyayama ! imiNA vavasAyarahieNa? // 166 // soyaMti mahiliyAo dadaM parAyattamaMdasattAo / sAhasavikkamasArA purisA kajjujjayA huMti // 167 // tA cayasu rajjaciMtaM, aMgIkuNa baMbhaceramAjammaM / ujjama sammaM dhammiyanAmukkasiema samvemu // 168 // jA ei ettha surasuMdaro gurU guruguNohamaNijalahI / tayaNu tayaMte ciMtiyamaNorahe nAha ! sAheja' // 169 // 10 to 'sAhu sAhu' bhaNiro rajaM sajjo muyassa dAUNa / taNuiyagharavAvAro rAyA dhammujjao jAo // 170 // deva'ccaNAinirao sAmAiyaposahekatattillo / cattasamattamamatto ciTThai gurusaMgamAsaMsI // 171 // devI vi tivvatavacaraNakaraNaparimusirasuMdarasarIrA / ciTThai parivAliMtI surasuMdaramariAgamaNaM // 172 // navaramathake ranno aisArakhyA sudAruNA jAyA / tappIDio sa dhIro paribhAviumevamAraddho // 173 // 'te desa-nayara-gAmA dhannA ciTThati jesu maha gurunno| te sakayatthA muNiNo je se sevaMti payakamalaM // 174 // 15 kaiyA hohI so haMta vAsaro amayanimmio rammo / jammi gurupAyapaume bhamarAissAmi muio iM? // 175 // parivajjiyasAvajjo guruvayaNArAhaNekkarasio haM / ArAheja sayA vi hu muNicariyaM bhUriguNabhariyaM / / 176 // iya vimaliyacitto saMtipIUsatitto, viyaNamahisahittA dehagehaM rhittaa| parikasiyakasAo so gao nivisAo, sukayamukayapappaM AraNaM nAma kappaM / / 177 // devI vi tibbatavatAvavisosiyaMgI, ArAhiUNa maraNaMtavihiM visuddhaM / tatyeva devanilae surapuMgavattaM, pattA'kalaMkagihidhammanisevaNeNa / / 178 // egammi ramme vimale vimANe, te do vi devA dddhnehaibddhaa| muMjaMti divvAiM suhAI tesiM, AuM ca vIsaM kira sAgarAiM // 179 // iya puhaicaMdacarie punnacaMdasamaNovAsagabhavagahaNaM paMcamaM samattaM // [ granthAnam-747] 1 saMketa:-"nAmuktasipasu tti prayojaneSu // 5 // " // 2 nehanaddhA je.vinA // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [chaTTho sUraseNa-muttAvalIbhavo] punANubaMdhipunappabaMdhasaMbaMdhasutthiyA suiraM / vasiUNa cuyA tatto saMpattA jaM tayaM suNaha // 1 // atyi videhAdeso dAhiNabharahaddhamajjhime khaMDe / viyaraMtadIhabhuyagovasohio nAgalogo va // 2 // tatya ya unnayakoTTA vicittapattA subhogiAhArA / mihilApurI pasiddhA ghaNamuiyA moramutti vca // 3 // paramahilA paramahilA vi jattha hiyayaM jaNANa no harai / na rayapayaM narayapayaM ti bhAvirANaM sarIraM se // 4 // jattha ya sanaccaNAI jiNacaNAI jaNo niycchNto| viMdai paramANadaM suramANaM daMsayaMto vya // 5 // dIsaMti sayA rAmA aMto bAhiM ca jattha suvisatthA / aMto natthi viruddho, dIsai bAhiM tarusamUho // 6 // tIe nayarIe dariyAridaMtikesarI taruNinaliNIviyAsaNekkaNesarI baMdhukumuyapunimAyaMdo asthisatthavihagapaikamAyaMdo duTTakaMThIravasaraho niyapayAvakaMtaviulabharaho aputtavittanirIho rAyA narasIho sAmittamaNuhavai / avi ya- 10 jasa-kittipakkhapasaraM apAvamANassa rAyahaMsassa / aimaDahapaMjaraM piva bhAsai bhuvaNattayaM jassa // 7 // tassa ya sarasI va savvaMgAlINasArasohA, rAyahaMsi vva visuddhobhayapakkhA, merumehalA iva sattamAlavaNA, gaMgA iva sarralasacchasahAvasArataraMgA, dUrAvaginadosajAlA guNamAlA nAma mhaadevii| saMpunamahAbhoga aparakaMtaM mahiM paNaiNi ca / upabhujaMto jaMtaM na muNai kAlaM nariMdo so // 8 // aha annadiNe pairikasaMThio cauracArapuriseNa / viNayapaNaeNa niuNaM vinavio so mahInAho // 9 // 15 "deva ! mae puracAraM nirUvamANeNa vAvisaraNIe / purasuMdarINa nisuo aja navallo samullAvo // 10 // pakkhuliyAe bhaNiyaM egAe 'jiyau rAyanarasIho' / annA bhaNai 'na sIho eso narajaMbuo muddhe ! // 11 // jo puttarayaNarahiyaM appANaM pecchiro vi appANaM / bhuMjai muvai visattho na pauMjai vikkamujjoyaM // 12 // je maMta-joya-vijjAviyakkhaNA sylsiddhipaiddihtthaa| te garuDassa va ahiNo imassa ANaM na laMghati // 13 // vAyAmetteNa samIhiyAiM sijhaMti jassa sesaaii| taha vi parakamarahio kiM na ilA! jaMbuo eso?" // 14 // 20 iccAi cittavattaM soUNa carA narIsaro sahasA / muyalAbhatthI maMtINa maMDalaM pucchai uvAyaM // 15 // tehiM bhaNiyaM 'mahApahu ! subai iha cojaDaMbaro joii| saMpai patto satto samatthajaNapatthiyatthesu // 16 // so deva ! sovayAraM maggijjAu naMdaNaM kimaneNa? / iyagaruyakajjabharadhuradhuraMdharo nAvaro bhuvaNe' // 17 // soUNa vayaNameyaM AhUo takkhaNeNa so ranA / patto ya sahAmajhaM gajaMto mattadaMti ca // 18 // 1 saMketa:-"asthi videhetyAdI dIrgha jaIrupazobhitaH, dIrghabhujargopaitha zobhitaH / [gA. 3-] unnatA prIvA prAkArazca ysyaam| patrANi-picchAni vAhanAni ca / suSThu bhoginaH-sarpA AhAro yasyAH, sunchu bhoginA-vilAsinA Adhriyate asyAmiti / ghane-meghe sati, ghanaM vA-atyayaM muditA-hRSTA / [ gA. 4-] paramahilA vi tti prakRSTabhujalatA'pi, na-naiva ratasya pada-sthAnam , yato narakasya padaM hetubhAvena / [gA. 6-] sadA-sadaiva rAmAH, zobhanA''rAmAzca / suSThu vizvastAH; zobhanavibhizca zastAH, yadvA zobhano vInAM sArtho yatra / viruddhaH-dveSI, vibhizva-pakSibhI ruddhaH-vyApta." // 2 saMketa:-"Nesari ti AdityaH' // 3 saMketa:-"pakamAyaMdo tti pkvaanaa|| 4 saMketa:-"sarvAGge AlInaH sArasauSaH, sArA zobhA ca yasyAH" // 5 saMketa:-"sat-zobhanaM tamAlavanam , sattamaM ca AlapanaM ysyaaH"|| 6 saMketa:-"saralAH svacchasvabhAvAH sArAzca taraGgA yasyAm , saralAni svacchAni sahAvAni ca-zRGgAraceSTAvizeSAnvitAni sAratarANi ca anAni yasyAH" // 7 saMketa:-"sampUrNo mahAn AbhogaH-vistAro yasyAH, sampUrNAzca mahAnto bhogA:-viSayA yasyAH / na pareNa-zatruNA upapatinA [ ca ] AkrAntA" / saMpanna' je0vinA // 8 saMketa:-"appANaM ti aprANam-ayalam" // 9 parihatthA je vinA // 10 dhurudhuraM kha2 bhraa.|| Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 25 puhavIcaMdacarie chaTe sUraseNa muttAvalIbhave [ 6.19 pavarAsaNoSaviTTho kayasakAro niveNa saMlatto / 'joiMda ! kahasu kettiyamettaM sAmatthamuvhasi ?' // 19 // Isi hasiUNa bhaNiyaM teNa 'mahInAha ! kimiha pucchAe ? / Aisa kajjaM sajjo saMpAijjau jamettAhe // 20 // kiM nAgakanyAo ANemi vasaM ? uyAmarabahUo ? / aha duTThavairicakaM paNaI kAremi calaNesu ? // 21 // gaya-turayarayaNamahavA dUratthaM jhatti ajja ANemi ? / annaM pi kiM pi visamaM paoyaNaM bhaNasu sAhemi' // 22 // 'jai evaM tA joiMda ! kougaM ekkamamha pUrehi / ANehi nAgarAyassa piyayamaM ettha atthANe' // 23 // iya naravaraNA bhaNie samAhimApUriUNa turieNa / ANIyA tArAharaNahAriNI teNa digvitthI // 24 // papphullavayaNakamalA kayakaramaulA samuddhasiyaromA / 'Aisaha'tti bhaNaMtI ThiyA ya sA joiNo purao ||25|| teNAvi 'suyaNu ! kuNa naravaissa ANaM'ti bhaNiyamettAe / tIai vRtto narasIhapatthivo 'sAmi ! Aisaha' // 26 // nA bhaNiyaM 'suMdari ! kA si tumaM ? kaha Nu AgayA ettha ?' / tIe bhaNiyaM " nAgiMdapaNaiNI NAgaloyAo // 27 lokAkhaMDiya sAsaNassa eyassa jogiNo vayaNA / patta mhi tumha parisaM 'kahaM ?" ti sammaM na yANAmi" // 28 // to jAyajo jaMpiyapaccayamaivimhieNa namiUNa / ramnA visajjiyA sA gayA ya asaNaM sahasA || 29 // 'avvo ! mahappabhAvo joiMda ! tumaM' ti saMlavaMteNa / kAUNa vivittaM niyapaoyaNaM sAhiyaM to se // 30 // bhaNiyaM ca teNa 'naravai ! kettiyaimeyaM paoyaNaM majjha ? / saMtinasAyarANaM kA ciMtA gopauttaraNe ? // 31 // navaraM ho sahAo kasiNacauddasinisAi egAgI / sakkhaM jAliNideviM jeNa davAvemi te puttaM // 32 // ahavAna puttayaM ci dAha jammaggiyaM tuhaM savvaM / tumha pabhAvA majjha vi aNuggaho tIe siddhIe' // 33 // natramehagajjiraM taM soUNa nariMdavarahiNo hiTTo / paDivajjiUNa bhaNiyaM pUitu tayaM visajjei // 34 // muNiyasamaehiM bhaNiyaM maMtIhiM 'nariMda ! suMdarI mNto| kiMtu na vIsasiyavvaM egaMteNerisajaNassa // 35 // rakkhevva appA sappAo iva imAo jatteNa / cittacariyA hu jIvA havaMti kammANa vehammA' // 36 // paDivannamaMtivayaNo kasiNacaudasinisApaosammi / patto tassa samIvaM khaggasahAo mahArAo || 37 // pattAya te masANaM saMkeyagihaM va aMdhatamasANaM / rolaMtanarakaraMkaM kAyaraukkaMpaNa karaMkaM // 38 // katthai ruddagharaM piva dIsaMtala saMtasivaisivArUvaM / annattha kherDeya pitra sacchaMdabhamaMtaveyAlaM // 39 // haranADayaM va katthaI pisAyaaTTaTTahAsabIbhacchaM / annattha raNagaNamitra alaMghanasa-maMsahikkAsaM // 40 // sammajjiUNa dhareNI ciyaggidIveNa maMDalAlihaNaM / pAraddhaM joiMdeNa patthivo puNa imaM vRtto // 41 // 'atthettha dAhiNeNaM naggohatarussa puvtrasAhAe / ubbaddhago maNusso ANehi tayaM asaMbhaMto // 42 // subahu pi jaMyamANassa tassa paDiuttaraM na dAyavvaM / na ya kaissai bhetavyaM AgaMtavyaM turaMteNa ' aha tattha gao rAyA sAhaM Aruhiya chiMdae pAsaM / oino ya nihAlai taM lavataM tahiM cetra // 44 // eka dui pi vAraM, tAhe sAhAgao vi gahiUNaM / toDiyapAso sahasA oino paDiniyatto ya // 45 // taM jaMpara veyAlo sabahio 'tamasi mUDha ! seyAlo / mottaNa khattadhammaM karesi iya kucchiyaM kammaM // 46 // aNuharasi rakkhANaM hiMDato rattimerisamasANaM / hINo si nihINANa vi chicamANo parakaraMkAI // 47 // // 43 // 1 126 1 tIpa bhaNio na khaM1 2 // 2 yametaM paM je0 // 3 bhaNio je0 // 4 saMketa:- " kAtarANAmutkampanakaraH aGkaH - utsaho yasya " // 5 saMketa:-'zipanvataM - rudrAnvitaM zivAyAH- gauryA rUpam, azivam-amaGgalabhUtaM zivArUpaM yatra // 6 " aprAhAram" khaM2Ti0 // 7 saMketa:- "vedAlA vedavido viprAH, vetAlAca" // 8 saMketa:- "alaMghyo vazA-mAMsayoH hikkAso kardamo yatra" // 9 dharaNi je0 vinA // 10 asthittha je0 vinA // / 11 kaslaya meyaSvaM je0 // 12 " grAmyaH " khaM2Ti* // For Private Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65] puttakaMkhinarasIhanivakayaM cojaDaMbarAhihANajoiMdassa uttarasAhagataM, kubuddhijoiMdapaDiboho ya / 127 taM teNa duTTapAsaMDieNa kAUNa khaMDakhaMDAI / kIrasi bhUyANa balI jai muMcasi maM na ettAhe' // 48 // iyajaMpireNa daMsiyavihIsiyAsayasahassarUveNa / akhuhiyacitto vutto nivo puNo tuTuDheyareNaM // 49 // "bho ! sAhu sAhasaM te sAro paDivannanicchao vaccha ! / tuTTho bhaNAmi sacaM etthamahaM sattavAyAo // 50 // taM suyakAmI, so duTThasAhago capphalo phuDaM bujjha / sacamiNaM 'vaMcijjai luddho aliyappalAvIhiM' // 51 // dAUNa bali so tuha sarIrayaM mahai sAhiu~ amhe / iya iMdiyAlanArIdasaNao taM si akkhitto // 52 // 5 tA mA kilissa naravara ! tujjha suo sattarattamajjhammi / hohI avassameva hi niveito sUrasumiNeNa // 53 // paDivanasArayAe mayagamiNaM jai vi nehi taM tattha / taha vi tae maha vayaNaM kAyavvaM savvahA ekaM // 54 // AyaramaggaMtassa vi niyakhaggaM mA hu se samappejjA / jippihisi na teNa tumaM khaggasaNAho mai sahAe" // 55 iya japaMtaM mayayaM ghettUNa sasaMkamANaso raayaa| patto sAhagamUlaM nicchiyahiyao niyayakajje // 56 // nhaviyavilitaM mayagaM maMDalage ThAviUNa teNAvi / bhaNiya 'niyataravAri appehi nariMda ! eyassa' // 57 // 10 sumariyaDhaMDharavayaNo rAyA Dhoyai na tassa asilaDiM / bhaNai 'bhagavaM ! na suhaDA paharaNamappiti annassa // 58 // tA Dhoehi tuma ciya ahayaM ciya tujjha rakkhago hoha' / so bhaNai 'loharakkhA naNu esA maMtasiddhIe' // 59 // rAyA''ha 'mai dharate kuviyakayaMto vi pahavai na tumhaM / tA kuNasu kajasiddhiM turiyaM mama kaMdharArUDho' // 60 // subahuM pi bhannamANo jA appai neva patthivo khaggaM / tA ruTo so duTTho payapuTTho dIhapiTTho bva // 61 // 'AyAsiUNa suiraM ettiyamettaM pi kuNasi na hi vayaNaM' / iya bito saMbhaMto samuTTio khaggavaggakaro // 62 // 15 to bhaNito naravaiNA 'vai tti lajjAmi tujjha paharaMto / Usarasu didvimaggA jai pariyANAsi appANaM // 63 / / dhariUNa dhammaciMdhaM baMcaMto dhammie dhuvaM muddhe / dhuttaya ! patto si na kAlamettiyaM kaha Nu paMcattaM 1 // 64 // maha jIvieNa veyAlasAhaNaM mUDha ! kAumicchaMto / Aya-parapughnabhayaM nillakkhaNa ! kiM na lakkhesi ?' // 65 // __eyamAyanniUNa 'kahamaNeNa pariyANito mhi ?' ti saviyako liMgI, 'kukammayArI ya'tti lajjio, 'niSphalo kileso' tti vidANo, 'punnapuriso eso'tti galiyapurisayAro, 'kimito pAvissaM ? ti visano caiUNa khaggalahiM 20 saMpattapacchAyAvo joI kayaMjalI rAyANaM bhaNiumAraddho 'bho mahAnariMdasara ! tuha vimalavayaNakiraNehiM paNaTThamiyArNi mama maNomaMdirAo mohatimiraM, payaDIbhUyaM vivegaduvAraM, uvaladdhaM vatthusarUvaM, viDaMbio mhi kumittasaMsaggIe kAlamettiyaM, saMpayaM puNa tumAo kallANamittAo parimnAyasuddhamaggo gurumUlapaDivanapAyacchitto paralogatyamujamissaM, kilesio ya mae tumaM ti khamiyanvo mamAvarAho, tahA guruparaMparAgayamatyi mama paharaNavaNasarohaNaM maNirayaNaM taM mamANuggaheNa saMgoveu bhavaM ti / rAiNA vi 'juttameyaM mahAbhAga ! tumhArisaviveyiNo, khamiyavvaM ca mamAviNaya- 25 vayaNaM' ti bhaNaMteNa 'alaMghaNIyavayaNo gurujaNo' tti pucchiUNa pogavihiM gahiyaM maNirayaNaM / etyaMtare volINappAyA vihAvarI / tao subahuppayAramannonaM khAmiUNa sa-paratthasiddhiuddhavuddhamAyamANasA~ gayA do vi niyaniyaTThANesa / vinAodaMtA vimhiyA mNtinno| pavattio nayarIe akAle vi mhaamho| sattarattapajjate rattIe punnacaMdasuro to AraNadevalogAo caviUNa uvavanno guNamAlAdevIe kucchisi puttabhAveNa / tayaNu tArateyamaMDalaM, tihuyaNatimirabharuddalaNapaJcalaM, jiNanAhassa va pahAmaMDalaM sUramaMDalaM ucchaMgagayaM suviNe pAsiUNa paDibuddhA 30 esaa| [?niveiyaM raainno|] saMjAyapisAyavayaNapaccaeNa rAiNA samAiTTo visitttthputtlaabho| tao sA navapAusapiJcasi 1 saMketa:-"DhayareNaM ti pizAcena" // 2 iMdayAla je0vinA // 3 suSiNeNa je vinA // saMketa:-"DhaMDhara ti pizAca eva" / / 5 tujma / khaM2 // 6 payapoho dIhapeTTho bva je0 // 7 "pramodapUrNa" khrtti*|| . Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 puhavIcaMdacarie chaThe sUraseNa-muttAvalIbhave [6.66caMtAmayavallari bva samullasaMtasavvaMgI nariMdavayaNaM 'taha' tti paDivajiUNa taddiyahamevA''dvattavicittapayattA gambhamaNuvAlayaMtI sattamamAse samaddhAsiyA viyaDakaDayavihAralAlasAe / muNiyaparamatyeNa rAiNA miliyasayalasAmaMteNa pauNIkayA cauraMgaseNA, nirUviyA nAyagatte devI / tao rAyA tIe gaMdhasiMdhurakaMdharArUDhAe purao sAmaMtAyamANo saddhiM maMti-sAmaMtehiM samaMtao sImaMtesu vihariu payatto / sA vi devI nariMdo vva paNamijjatI maMti-sAmaMtehiM, 5 agdhijaMtI pArasImiehi, thuvvaMtI cAraNehi, ditI amiyadANAI, aNuhavaMtI paramaM pamoyamAvAsiyA egammi siimaarne| tattha ya karuNaM ruyamANi ramaNImAyanniUNa rAyANaM bhaNiyAiyA- 'deva ! saralakkhaNeNa lakkhiyA mae vijjAharasuMdarI kAi esA, tA gaMtUNa ya uvayaremo ki pi eyaae'| tao rAyA 'evaM' ti bhaNaMto devIe saha gao taM paesaM / diTTho paharaNapahAravihuro vijjAharakumAro, tayaMtie ruyaMtI vijjAharI vi / tAhe parovayArarasiyayAe turiyaM 10 puvvamaNiyamaNirayaNapakkhAlaNajaleNa sittA se pahArA / aciMtamAhappayAe rayaNassa sayarAimeva pauNIbhUo khayara kumAro, vimhio asaMbhAvaNijasaMpattIe, jaMpiuM ca payatto 'aho ! me punapariNaI, jamesthAvi mahArane evaMvihehi punnapurisehiM saha samAgamo' / rAiNA vi saMlattaM 'na ettha saMsao, punapagarisaviNimmiyA ceva tumhArisA havanti, cittamiNaM puNa-jamerisaM tumhANaM pi dAruNaM vasaNamAvaDiyaM, ahavA___ garuyANaM ciya vivayAo huMti bhuvaNammi, neva iyaresiM / paDai viDappajhaDappA ravi-sasimu, na tAraniyaresu // 66 // 15 tahA saha kojjharehiM giriNo sariyAo vicittavaMkakhaliNehiM / ghaMghalasaehiM suyaNA viNimmiyA hayakayaMteNa // 67 // tahA vi aNuvaroheNa pisuNijjau ettha paramattho / tao bhaNiyaM vijjAhareNa'asthi girI veyaDDho suramihuNaniseviorusiharaDDho / kaiDaogalaMtasalilo dhavalo erAvaNakari vva // 68 // tassovariseDhIe rayaNadhaNe rammapuravare rAyA / gurudappArikayaMto atthi jayaMto kayabhayaMto // 69 // tassAhaM piyaputto jayavego nAma siddhbhuvijo| jaNayabalasamunaddho bhamAmi bhuvaNoyare vibhao // 70 // tattheva kuMbhanayare rAyA dappuddharo dharo nAma / so majjha jeTThabhaiNiM pajAio revaI kannaM / / 71 // nemittiyAo appAuo tti kaliUNa tassa no dinnA / maha piuNA dinnA sA ayalaure'NaMgavegassa // 72 // to kuvio dhararAyA jujjheNa uvaDhio jayaMtassa / patto ya devvajogA khaNeNa vayaNaM kayaMtassa // 73 // taM veramaNusaraMto tattaNao kinnaro mahAdappo / bhamio mama chiddAiM maggaMto ettiyaM kAlaM // 74 // 25 ajja puNa piyAsahio kIlaMto iha vaNe aipamatto / iya niyaM hao haM nariMda ! aha etya paramattho' // 75 // rAiNA bhaNiyaM 'na juttameyamuttamANaM jaM pamatte paharijai, ahavA vicittacariyA saMsAriNo, kimannaM bhnnu?"| nayavego vi 'AvayA vi saMpayA viyaM mamesA, jaM tubbhehiM saha daMsaNaM saMvuttaM' / ti jaMpaMto pattakAlo tti nimaMtiUNa nIo AvAsaM rAiNA, uvayario sagoravaM / vijjAharI vi devIe nisaggasojammeNa kayA hayahiyayA / jAo savvesiM piiisNbNdho| bhuttuttare kayAucchaNo 'puNo puNo amha daMsaNaM dAyavvaM' ti rAiNA vutto gao saTThANaM nhyro| 30 rAyA vi 'saMpunadohalA devi' tti paDigao mihilaM / tao sA'hiyanavamAsaMte suharikkhe gahapahummi valabate / lagge gahabalajutte paramapavitte suhamuhutte // 76 // 1 saMketa:-"lAlasApa tti icchayA" // 2 nAyagatteNa devI bhrA0 // 3, 5 pavatto je0vinA // 4 ruyamANI je.vinA // 6 saMketa:-"kaTAbhyAM-gaNDAbhyAM kaTebhyazca-nitambebhyo'vagalat salilaM-madajalaM ni:rajalaM ca yasya" // 7viva khaM2 bhraa.|| 20 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93] suraseNa-muttAvalINaM jammo vivAho ya / 129 ubbhAsiyasayalAsaM vellahalakaraM sasi va punAsA / nayaNa-maNaJchaNabhUyaM suyaM pasUyA mahAdevI / / 77 // pecchiya kamaladalacchaM taM vacchamatucchateyapaDahacchaM / pamhupasavadukkhA to sA tosAmae maggA / / 78 // baddhAvio ya rAyA turiyaM gaMtUNa sumuhaceDIe / teNAvi aMgalaggaM dAuM se matthayaM dhoyaM // 79 // kArAviyaM ca cArayavimoyaNaM dAviyaM mahAdANaM / AiTuM ca purIra badrAvaNayaM mahAbhogaM / / 80 // jaM sUrasumiNaladdho seNAdohalayapattaparioso / to tassa kayaM piuNA nAmavaraM sUraseNo tti / / 81 // amonakarayalucchaMgasaMgadullaliyaviggaho muhio / parivahio sa bAlo navakappataru vya giriaMke // 82 // annadiNe jayavego ravikaMtAe piyAe saha patto / daTTaNa taM kumAraM paramaM pariosamAvanno // 83 / / kheyaralogasamubhavaktyAbharaNehiM bahupayArehiM / tamalaMkarei vAlaM 'dhano dhanno si' japato // 84 // aha kumararUbalAyanavimhiyA bhaNai kheyarI devi / 'nemittieNa pahamaM dhRyAjammo mamAiho // 85 // jai kaha vi evamevaM haveja tA savvahA tume eso / gAheyayo pANiM tIse amhovaroheNa' / / 86 // 10 Aha tao guNamAlA 'suMdari ! bhinnA si aMgametteNa / arihasi sayameva imaM kAuM tA kiM tha bhaNieNa? ||87 // evaM niva-khayarANaM nisaggasohiyakayannubhAvehiM / nIrehi va siMcaMto siNehasAlo gao phAI // 88 // guNamAlA-khayarINa vi gamaNA-''gamasaMgamappaogehiM / cattA-piulINa va viddhimuvagao nehaucchAho // 89 // ___ annayA vicittayAe kammapariNAmassa pupphasuMdarIsuro vi caviUNa uvavanno ravikratApa kucchisi duhiyttaae| tao sA tuhiNakaNujjalamuttAhalaviNimmiyaM, caMdAyavANugArikiraNaniyaranivAriyatimirukaraM, arahaTTamAliyaM va sarala- 15 sarUvaM, paMcarAyamaNivahakkayAlaMkiobhayaperaMtaM, muttAvali muviNe lahiUNa harisavasucchaliyabahalapulayA viuddhA bhattuNo niveittA tayAiTavisidvaduhiyAjammA sammaM gambhamaNuvAliGa payattA / pasyA ya uciyasamae rattasayavattakomalapANipAyaM navanIluppalavilAsiloyaNaM tArateyujjoiyavAsamaMdiraM sayalajaNamaNahAriyaM dAriyaM / kayaM ca pamuieNa piuNA puttajammammi va cArayamoyaNAiyaM, dinnaM ca dAriyAe muviNANusAreNa nAma muttAvali tti / annonapANipallavalAliyalIlAlasaMtagAyalayA / esA vi samaNupattA kameNa tArughnayaM rammaM // 90 // 20 saMgahiyakalohANaM visayapasaMge vimukkalohANaM / suguNabbhAsamaNANaM jiNabhattANaM va samaNANaM // 91 // jaNajaNiyavimhayANaM niyaniyanayaresu pattakittINaM / kyai suheNANehI kumAra-kumarINa donhaM pi // 92 // AliMgiyamaMgaM jovaNeNa daTTaNa tANa jaNaehiM / vihiyaM vivAhakammaM tao videhApuravarIe / 93 // taM ca kerisaM ?-nahaMgaNaM piva payaDamaMgalaM phuraMtacittakittiyaM ca, mattagayagaMDayalaM va pavattavittadANapavAhaM mahu 1 saMketa:-"vellahalakaraM ti komalakaram" // 2 annanna je0 vinA // 3 siMcaMto je0 // 4 saGketaH-"cattA-piulINa va ticattA tarkaH piulI rUtalatikA, tayoryathA gamA-''gamastantuvRddhimupayAti tathA prakRte'pi snehaH // 5 "pUNI" jeTi / "pUNiyA' khaMraTi0 // 6 "tantuH" khaM2Ti0 / "sUtratantu" jeTi0 // 7 paJcarAgamaNibRhadvandhanAlakRtobhayAntAmityarthaH // 8 pavattA je vinA // 9 tArateujo je0 vinA // 10 annanna je0 vinA // 11 takAyalayA khaM1 khaM2 // 12 taarunybhnN|| je0vinA // 13 "kAlaH' khNrtti0|| 14 saGketaH-' maGgalaH-kujaH, kalyANaM ca maGgalam / citrA kRttikA ca nakSatra, sphurantI ca citrA kIrtiyatra / dAnaM-mado vitaraNaM ca / kamalAnA mA svAdena suhitAH-tRptAH varalA:-hasikA yatra, kamalAsAdena-lakSmIlAmena sukhitA varalA-varagrAhikA yatra / sArasaughAnAM Asitam-upavezane yantra, sArazobhayA AzritaM ca / kRtakelibhiH kalahaMsa mithunairmanoharam , kRtakelikalahaM tathA samithunaH pradezaimanoharaM ca. yadvA mithunAnAM sampat sAkalyaM vA samithunam tena samithunena manoharam / sahelaibahucakravAkara bhirAmam , sahelavadhUnAM cakrasya-maNDalasya vAcAbhirabhirAmaM ca / Amoda-parimalaH pramodazca / patrANi-dalAni, pAtrANi ca-akSapAtrANi / na dRSTamasurANAM zAsanam-AjJA yatra, na dRSTamasurasaM azanaM-bhojanaM yatra / gugaH-vRhaspateH sammAnaH, guruzcAsau sammAnazca" // 15 "dIrgha" khNrtti.|| pu017 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 puhavIcaMdacarie chaThe sUraseNa-muttAvalIbhave [6. 94yaraviruyasuhayabahalakAgalIgIyaM ca, mANasasaraM va kamalAsAyamuhiyavaralaM sArasohAsiyaM ca, gaMgApuliNaM va kayakelikalahaMsamihuNamaNaharaM sahelabahucakkavAyAbhirAmaM ca, visaTTakamalavaNaM va samucchaliyabahalAmoyaM viyAsiyakalahoyavimalapattaM ca, 'tidivaM vA'divAsurasAsaNaM gurusammANasuMdaraM ca / avi ya nacciranara-khayaraMgaNagaNasihiNakamaNatuTTahArANaM / muttAtArAhi mahI sahai tahiM nahayalAyaMtI // 94 // ___5 uppairovairaphuraMtahArakuMDalakirIDakhayarehiM / saggaMgaNaM va gaNiyA mihilA taiyA vaNijaNehiM // 95 // pariNAviUNa dhyaM jIviyabhUyaM pasannayavisano / sahio piyAe jayavegakheyaro niyapuraM patto // 96 / / kumaro vi pulcanehANubaMdhasaMdhiyavisuddhasaMbaMdho / piya-mAivirahadukkhaM khayarasuyAe viNoeuM // 97 // kIlai ujjANAisu, daMsai aJcabbhuyAI vivihAiM / virayai pattacchejaM, nacAvai khujavAmaNae // 98 // anammi diNe tIe bhaNio 'piya ! paDhasu kiM pi supasannaM / panhottaraM subheyaM uciyaM amhArisajaNassa' // 19 // 10 tao kumAreNa Isi hasiUNa paDhiyaM'kiM paidiNaM mayaMko muyai 1? pahANo ya ko rahaMgammi 21 / ko therAo abhno nivasai kamaloyare 31,ta ta to // 100 paDhiyANaMtaramegha bhaNiyaM tIe 'bhamaro' / 'aho ! ladI, najai piyayamAe ceva kayamiNaM' ti bhaNaMteNa puNo paDhiyaM kumAreNa___ 'ko vegei turaMge 11 ko ThAi sayA sire'maragharassa 21 / ko ramai sarucchaMge 31 ko dIsai neva muyaNesu 4?' 101 15 suciraM paribhAviUNa bhaNiyaM muttAvalIe 'aho ! auvyo ciuppAto, ettha uttaraM-kalahaMso' / kumAreNa bhaNiyaM 'maisuMdari ! saMpayaM tumaM padasu / tao paDhiyaM tIe'ko kucchAe sado 11 AmaMtasu patthivara taNuvalaM3 ca / nayaNANa kimukmANaM4 ? kiM bhuMjai patthivo blvN51|| 'nAvagarya'ti maggiyA kumAreNa tayArAvalI / tIe bhaNiyaM 'tu ta ta te' / tahA vi 'na laddhaM' ti pucchiyA jaaii| 'vaDDhamANuttaraM' ti tIe siDhe jhaDatti kahiyaM kumAreNa-'kuMvalayaM' / 'anaM pi mae gahiyamuttuttaraM ciMtiyamatyi taM pi 20 muNau ajjautto' ti biMtIe puNo paDhiyaM muttAvalIe 'piya ! naMgalamAmaMtasu 1 pajjAe ko Nu hoi lesassa 2 ? ko kajalammi khippa33 ? ko pasarai puravare sbhe4|| paDhiyANaMtarameva laddhaM kumAreNa 'halavolo' / Isi hasiUNa puNo paDhiyaM kumAraNa'ke dUre duriyANaM 1? ko dijai devayANa bhattehiM 21 / kairisiyA naramuttI3? kA pIDai pANiNaM vaNiNaM41 // 104 haripaharaNakhAmoyari! kaMThavilaggA jaNei ANaMdaM / kA tuha mamAvi suMdari! 5? sIsau, tu ttA ta tI payaDA' // 105 25 laddhaNa taM sahiriyahasirIe bhaNiyA saMnihiyaceDI 'halA ! payarDa pi pucchai ajjautto, na yANimo ki ujjU kiM dhutto ? / tato lakkhiya muttAvalI'uttarAe hasiUNa bhaNiyaM ceDIe 'sAmi ! mama sAmiNIe vi kumArigAe 1tividhvaM vA je vinA // 2 supasatthaM khaM // 3 saMketa:-"bhamaro ti ekavyastasamastajAtiH / bhaM-nakSatram / / bharaH-cakrAnam 2 / [bhramaraH-SaTpadaH 3 / ]" // 4 saMketa:-"kalahaMso tti varddhamAnAkSarajAtigarbhA maarIsanAthajAtiH / kazaH-carmayaSTira 1 / kalaza:-kumbhaH 2 / kalahaMsaH-rAjahaMsaH 3 / kalahAMza:-kalelavo'pi 1 / " // 5 takArAvalirityarthaH // 6 matti je vinA // 7 saMketa:-"kuvalayaM ti varddhamAnAkSarajAtiH / ku-avyayam 1 / kupa!-bhUpa ! 2 / kubala 1-ISadbala ! 3 / kuvalayaM-nIlotpalam 4, ko:-pRthimyA valayaM ca 5 / " // 8 saMketaH-"halavolo tti zuGgalAjAtiH / hala!-lAgala | 1 | lavo-lezaH 2 / bola:-prasiddhaH 3 / halabola:-tumulaH / / " || 9 kerisayA je vinA // 10 sannihiyA gheDI khN|| 11 saMketa:-"muttAvali ti diLastasamastajAtiH / muttA muktAH 1 / bali:-upahAraH 2 / mUrtA-narasya mUrtiH 3 / prANI-zarIrI, valiH-pratItA valI ca / [mukAvalI-mukAmAlA nAyikA ca 5 / ]"" Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 ) sUraseNa-muttAvalINaM paheliyAviNoo, sUrasegassa rajAhiseo ya / 131 egamerisaM kayapuvvaM' / kumAreNa bhaNiyaM 'tA paDhasu kerisaM ?' ti / paDhiyaM ceDIe ko pUyAe sado 1? vAhara vacchaM 2 jaNANa kA iTTA 31 / ko khavai nisAtimiraM 4 ? suhaDassA''maMtaNaM kuNasu 5 // 106 // ko garuDAo anno sarattaM vahai pakkhijAIsu 6? / nAmaggahaNe vi kara ko mama hiyayaM suhaavei71||107 / / tao [sUreseNo ti] vinAyaniyanAmuttaro 'samIbhUyaM jayaMti bhaNaMto pahasito kumaaro| evaM parULapemANubaMdhapamhuTakulaharukaMThA / egaMtarainihANaM jAyA sA sUraseNasta // 108 / / aha narasIhanariMdo majjiyamaMDiyapasAhito muito| AyaMse appANaM pecchaMto bhAvae evaM // 109 // "je kajalaguliyAraMgiya va kesA sirammi me Asi / te saMpai kuTTiyamuMjasacchahA peccha dIsaMti // 110 // evaM pi bhAlaphalayaM aTThamicaMdappahaM purA Asi / inhiM tu pakkakhajjUripattamuttiM visesei // 111 // majjhaTThiyAlisayavattapattakaMtAI Asi nayaNAI / inhi kalusaMbububbuyatucchacchAyAiM jAyAI // 112 // 10 AyasamaNukaritA aimaMsalapesalA purA je te / saMpai gallA khallA jAyA sihitaviyakutuva ca / / 113 // je Asi kuMdadhavalA mitta vva niraMtarA muhe daMtA / te viralattaM pattA saMpai samare kumica ca // 114 // sabahA taMbolaraMjioThaM kuMkumapiMjariyaromaparikhittaM / paripakkaphuTTakaMTollavinbhamaM hasiramuhaminhi / / 115 // puraparihasacchahAo hoUNa bhuyAo peccha kahaminhi / dhoyaniccoiyaMbaravaTi va valIhiM kaliyAo // 116 // 15 uyaraM pi macchasarisaM hoUNamiyANi vissasAdosA / paDihAi cuDiyacamma dubAiyamAuliMgaM va // 117 // karikarapayAmathoraM hoUNa suguttaguMphamettAhe / parimusiyakAgajaMghAsaMkaM TaMkAMjuyaM kunni'|| 118 // ki bahuNA? savyo vi esa deho lAliyapugyo vi savvajatteNa / vihavakkhaeNa sayaNo visaMzyaMto va paDihAi // 119 // eyassa asArasarIrayassa kajje kilissiyaM suiraM / anANatamaMdhaviveyacakkhuNA hA ! muhA kaha me ?" // 120 / / 20 emAi bhAvayaMto sariUNa purANajammasAmannaM / nimdhinakAmabhogo jAo patteyabuddho so // 121 // to sIho va nirIho narasIho gihaguhAo sayarAhaM / nikkhaMto bharahavaNe sacchaMdaM bhamiumAraddho // 122 // aha sUraseNakumaro soyaMto bohiUNa maMtIhiM / ahisitto jaNayapae kameNa jAo mahArAo // 123 // keriso ?-sAyaro idAlaMghiyamero, muNivaro iva aNucchaliyavero, diNayaro iva appaDihayateo, paMcANaNo iva parehiM ajeo, kuMjaro iva paurapavattadANo, suriMdo iva akhaMDiyamANo, maMdaro ivAhariyasesavarAhage, himavaMto 25 iva priosiymhesro| avi ya caMdAyato kulanahayale baMdhutArAbhirAme, haMsAyaMto niyypmyaapNkpNkeruhNke| tAyAyato saguNajaNayAchuddahIresu dhIro, lIlAyato pamuiyajaNaM rajabhAraM dharei // 124 // dese dese naravaisahAthubamANappayAvo, vannijato riupaNaiNIcakkavAleNa kAmaM / saMkoyato cirakarabharaM sesiroM sario vA, AsAsaMto vihaliyajaNaM kAlameso gamei // 125 // 30 1 saMketa:-"sUraseNo tti saiva jAtiH / su-pUjAdyotako'yaM nipAtaH 1 / he uraH! - vakSaH ! 2 / sA-lakSmIH 3 / iNo raviH / [sUra ! - vIra ! 5 / ] seNo zyenaH 6 / [sUrasenaH-nAyakaH 7 / ]" // 2 saMketaH-"TaMkAjuyaM ti jaMghAyugmam" // 3 degNo na parehiM je vinA // 4 saMketa:-"chuhavI(hI)re ti saguNajanatArupe zizau" / "zizuSu" je.Ti. / "bAlakeSu" saMraTi. / atra chuddahIre sudhIro iti saGketasammataH pATho'vagamyate // 5 "ziraH" je.Ti. // 6 AsAsito je vinA // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 puhavIcaMdacarie chaTe sUraseNa-muttAvalIbhave [6.126aha kulakumuyANaMdaM caMdaM punnimanisA''isaMjha ca / muttAvalI payAyA suhAlayaM bAlayaM vimalaM // 126 // kAriya vaddhAvaNayaM kAle nAma paiTiyaM tassa / jaNaeNa caMdasego tti sohaNaM mohaNaM maNaso // 127 // nIsesakalAkalio pUriyaralio subhogmuhllio| saMgahiyahiyakalatto jovvaNameso vi saMpatto // 128 // etyaMtare kamalakomalakarapariggahiyasilImuMho sakkasarAsaNADaMbarImayaraddhayaniutto iva jaNahiyayAI sallilaM 5 pavatto sarayajoho / jattha paripugovisa siMgullihaNakilaMtA ica jAyA saMvaDDhiyasAMsA meiNI, virahiNIsoligoviyAvimukadIhunhanIsAsehi va sukkA sayalamaggA, vAsAnisAvigamaviuddho vva paribhamiumArado sattacchayAmoo, baddhakaMThamAloyaMti maggaM piva ciraviuttoviMtarAyahaMsANaM visaTTakaMdoDaloyaNAo sarasIo, sahAsakAsachuhApaMDuriyaduttaDIviyaDabhavaNapaviTThAo pasAhaMti va appANaM cakkavAyakaNayAharaNehiM mahAnaIo, vijiyamehamahAhavo na jAo viuNappayAvo divasADivo, divA divAyarakaraniyaravihuriyabahaladhUlidhUsarapAmarakayANukaMpo cca pamukko viulajunhA10 jalaM miyaMko / kiMca niSphanadhanasamuinamahaMtatosA, saMpugnacaMdakiraNujjalacArudosA / pAyaM jaNA pamuiyA tidive bva devA, kIlaMti tammi viviNesu gharaMgaNe vA // 129 // evaMvihe sarayAgame kayAi viznatto baMdhujIvamaMtiNA nariMdo 'deva ! bahavo turukka-valhIya-siMdhupArAidesAgayaheDAvaiNo gahiyaturaMgA devapAe olaggati, tA paricchiUNa gheppaMtu kei turaMgA, dijau tesi sesavikkayANuna ti| 15 tao rAyA paDivanamaMtivayaNo pauNAviyaturayarayaNo kAriyaheDAvaNiyAhavaNo saMjAto turayavAhaNapavaNo / tao vi gaMtUNa vAhiyAliM nANAdemubbhave varaturaMge / parivAhiUNa muiraM diNayarakarapIDio saMto // 130 // kIlAvaNaujANe sattacchayachAiyAe bahalAe / ubaviTTho vIsamiuM jAo ya khaNe samAsattho // 131 // pecchai palaMghabAhuM AyAvaMtaM muNiM mahAbhAgaM / dhammaM va muttimaMtaM sammaM jhANammi caTTataM // 132 // tassa ya lAyannasiri pecchaMto dukaraM ca tavakiriyaM / saMjAyavimhao meiNIsaro vaMdaNaM kuNai // 133 // 20 paijammaM ciya pII abbhatthA muNijaNammi teNeso / paramappamoyaphuno muNimevaM thuNiumADhatto // 134 / / 'dhanno si mahAyasa ! jeNa jodhaNe dujao jio mayaNo / pattA asamA samasaMpayA vi amhArisadurrappA // dhanno si puNo vi puNo jeNa tae taNasamA ime gnniyaa| ceyanaharA uggA bhogabhuyaMgA mahAbhogA' // 136 // iya bahuvihaM thuNittA sapariyaro patthivo puhaipIDhe / AsINo sANaMdo muNivasabhaM pajjuvAseuM // 137 // mottaNa jhANajogaM bhaNiyaM aha IsareNa varamuNiNA / 'anno vi sayano na hi nariMda! bhogesu abhiramai / / 138 / 25 jeNa asArA athirA asuisarUvA atittisuhsNgaa| doggainibaMdhaNaM ciya bhaNiyA ee muNijaNeNa / / 139 // avi yamuMjjatA mahurA vivAgavirasA kiMpAgatullA ime, kacchUkaMDuyaNaM va dukkhajaNayA bhAviMti buddhiM muhe| majjhanhe mayatanhiya vya niyayaM micchAmisaMdhippayA, bhuttA diti kujoNijammagahaNaM bhoyA mahAveriNo // 140 // naresu na ciraM thirA khayara-kinnarAIsu vA, muresu vi asAsayA guruvioyadukkhAvahA / 30 payAsiyaviDaMbaNA tiriyajoNijaMtUNa je, haraMti hiyayaM kahaM buhajaNANa bhogA ime ? // 141 // 1 saMketa:-"silImuho tti zilImukhAH-bANA bhramarAzca // 2 saMketa:-"sAsa tti zvAsaH sasyAni ca-dhAnyAni // 3 "zAlikSetrarakSikA' khaMTi0 // 4 divAhivo je vinA / / 5 saMpanna khaM2 bhrA. // 6 'pauNo je vinA // 7degvaM thoumA je vinA // 8 durApA duSprApetyarthaH // 9 jaMtA kha2 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____10 160 ] sUraseNa-muttAvalINaM caMdaseNahihANaputtappattI, sarayavaNNaNaM, IsaramaNikahiya'ttakahA ya / 133 bhottaNaM suisuMdare suravahUsaMdohadehAie, bhoe sAgara-pallamANamaNahe devattaNe jaM nraa| rajjati sthikalevaresu asuIpugnesu riTThovamA, manne tittikarA jiyANa na ciraM bhuttA vi bhogA tao' // 142 // emAidesaNAyannaNataNuiyabhogarAgo muNiM paNamiUNa paviTTho nayaraM narIsaro, Thio muNiguNagaNukittaNaparo jAvajAgaraM / puNo suttaviuddheNa sahasA suo duMduhiravo / tao nicchiUNa tassa mahAmuNiNo nANuppattiM appamANapamoyaphunnamANaso sasaMbhamo muttAvalIpamuhaMteuraparigo go savyasAmaggIe muNipAyamUlaM / dahraNa devanivaha- 5 vihiyamahAmahimaM mahAmuNiM visesiyaparioso paNamiUNa ya puNo puNo guNatthuimuhalo nisanno suddhadharaNIe kayaMjalI muNivayaNamAyagniuM pctto| etyaMtare teyasaMpaovahasiyataruNataraNimaMDalo gaMDayalagholaMtamaNikuMDalI navavivuddhasuddhasayavattanayaNo jayajayAravamuhalamayalaMchaNacchAyavayaNo nacciUNa ciraM nivaDiUNa muNipAyapaMkae ___ 'jaya muNivara ! jiNavaravayaNalINa !, uddhariyabhUribhavabhIrudINa ! / tavacaMdahAsajiyamohajoha !, saMsAhiyadukkaramaNaniroha !' // 143 / / evaM bahuvihaM thoUNa nisano muNicalaNaMtie ego divypuriso| tAhe saMjAyakougeNa pucchiyaM rAiNA 'bhayavaM ! ko esa puriso ? kIsa vA evamaJcaMtabhattivAulo jAo ?' / to bhaNai muNI mahivai ! sammattaguNeNa pANiNo hoti / evaMvihagurubhattI, anaM pi hu kAraNaM suNasu // 144 // nayarammi paumasaMDe disidisirehaMtacittavaNasaMDe / Isara-dhaNesara'kkhA hotthA vaNiNo hasiyajakkhA // 145 // 15 nigaMtha-bhaTTasAsaNarayANamAsannamaMdiragayANa / kiMcisiNehapahANo vaccai kAlo suhaM tesiM // 146 // navaraM diNaTThabhAge bhujaMtaM sAvayaM paidiNaM pi / annANAo khiMsai dhaNesaro IsaraM payaDaM // 147 // bhaNai 'aho ! annANaM, diNamajhe bhoyaNaM duve vArA / nattaMvayaM pavittaM na kuNaMti kayAi jiNabhattA // 148 // sUreNa adissaMtaM jaM bhujjai taM na bhuttayaM hoi / uvavAsa-egabhattAi diNagao svyvvhaaro||149|| paDibhaNai Isaro taM "ubaviTAgiTTikAyaganaro vdha / mA suyamettaggAhI houM vaMcehi appANaM // 150 // 20 jujjai jaM viusANaM guNa-dosaviyAraNeNa kajjesu / nicaM pi pavitti-nivittikAriyA iTThasiddhatthaM // 151 // ghettabamappadosaM, mottavyaM sanbahA mahAdosaM / jaha bhujjai dhannAI niuNehiM, na jAu maMsAI // 152 / / tulle vi phale vatthu vahudosaM pariharaMti sappurisA / jaha parakalattasaMgaM paradhaNaharaNaM ca jatteNa / / 153 // kaMTa-'dvi-kaTTha-kuMthU-pivIliyA-vAla-macchiyAIyaM / dIsai diNe suhaM jaha na tahA nisi dIvajoe vi // 154 // vicchuya-dadurigAi vi maMdujjoe na vajjiuM sakA / iya payaDA nisibhatte dosA, na guNANa gaMdho vi||155 // 25 taNutittiphalA bhuttI diNabhoINa vi avassa sA hoi / navaraM nisAsamutthA dosA dUrahiyA tesiM // 156 // akalaMka diNabhuti mottUNa nisAe bhoyaNaM jattha / nattaMvayaM pi eyaM anANaviyaMbhiyaM ceva // 157 // 'sareNa adIsaMta bhuttamabhuttaMti bhaNasi jaM tattha / bhaNa 'so kayA na pecchai ?' nisi tti evaM pi hAsayaraM // 158 // suro hi dibanANI paJcakkhA tassa sayalajaNaceTThA / acaMtAsaMbhavibhAsaNaM khu gADhayaramannANaM // 159 // annaM ca je bhuMjaMti na rattiM tesi tavo hoi jIviyassa'ddhaM / iyaresiM tiriyANa va baccai jIyaM caraMtANaM // 16 // 1guNakittaNa je0 vinA // 2'chaNovyAyavayaNo je.|| 3 bhuMjai khaM1 je. // 4 saGketa:-"uvavidyAgiTTikAyaganaro va ti dAyakena lAghitAyA upaviSTAyA eva, na tu svayaM dohena parIkSitAyAH, gRSTeH-dhenoH kAyaka:-ketA nara iva" // 30 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 puhavIcaMdacarie chaTe sUraseNa-muttAvalIbhave 6. 161kiMca saMpAimamuhumatasA tIraMti na vAriuM tahiM jeNa / paJcakkhadaMsiNo vi hu teNa nisAe na a~ti / / 161 // iMdiyavijao AraMbhavajjaNaM bhoyaNAiparisuddhI / pasubhAvaparicAo diNabhuttIe guNA hu~ti / / 162 / / iya guNa-dosaviyArA kuNasu pavitti nivittimavi mitt!| mA gAmauDasuo iva kayaggaho pAvasu aNatthaM // 163 // 5 tahAhi [10. gAmauDasuyadihato] gAmauDe kAlagae ghariNI bhariUNa bhattuNo bhirii| bhaNiyA sueNa 'ammo! parijUrasi kIsa taM evaM ? // 164 // AesakArao haM sAhemi paoyaNaM tuhAsesa / kiM khijjieNa kajje ammo ! egaMtaniruvAe ?' // 165 // tIe vuttaM 'puttaya ! tuha jaNao Asi nicchyphaanno| taM puNa bAlasahAvo siDhilAyasi sayalakajjem // 166 // 10 sIyaMti teNa vacchaya ! saMpai sayalAiM gehakajAI / valimaDDAe vaDDo hoi tao sogasaMtAvo' // 167 // paDibhaNai naMdaNo to 'ajappabhiI ahaM pi savvattha / nicchayasAro hohaM mA mAi ! anivvuyA homuN||168|| kayanicchaeNa evaM kayAi parisAgaraNa ai teNa / nassaMto pahuvayaNA hatthaM pucche kharo dhario // 169 // paharaMto vi payAma pacchimapAehiM vaccha-dasaNesu / bhaNieNAvi na mukko jaNaNIvayaNaM saraMteNa // 170 // lattAgADhapahArehiM pAvio dAruNaM tao vasaNaM / jAo hAsahANaM jaNassa annANadosAo // 171 // [gAmauDasuyadiluto samatto. 10 ] iya amuNiyaguNa-doso atthANe jaggahI iha prty| lahai aNatyaM mUDho'varo vi gAmauDataNao vva" // 172 // iya so bahuM pi bhaNio na niatto rattibhuttio vnnio| aTTajjhANovarao uvavanno vaggulo varao // 173 // sammattahIlaNAo nivvattiyasANubaMdhitirinAmo / mariuM tahiM tarhi ciya uvavanno paMcavArAo // 174 // 20 tatto vi cammaciDao do vArA rattibhuttabahumANA / patto kosiyabhAvaM jaMbuyabhAvaM ca do vAre // 175 // maiMsA-'sui-maDayAsI duhio dINo tao vimariUNa / jAo ujjeNIe diyAiNo devaguttassa // 176 // naMdAe ghariNIe kucchIe paDhamaputtabhAveNa / navaraM jammAu ciya aviutto rogajAleNa // 177 // egassa paDIyAro jA kIrai kaha vi tassa jaNaNIe / kuppaMti donni tinni va tAva'nne gADhapIDayarA // 178 // jIyAsAvirahAo akayabhihANo pavaDhio eso / rogo tti tao payarDa jAyaM nAmaM jaNe tassa / / 179 // 25 aha so IsarasaDDho kayAi jAgaridhammajAgario / saMvegAisayAo ullasiyacarittapariNAmo // 180 // toDiyaniviDakuMDuvaya-ghara-ghariNisiNehabaMdhaNo dhaNiyaM / dhammesaragurumUle paDivanno sAhusaccariyaM // 181 // sanANacaraNarasio viharaMto so vi muttisuhatisio / patto kayAi vi guNI ujjeNi puravariM sa muNI // 182 // pakkhakhavaNAvasANe suyabihiNA goyaraM gavesanto / niyamaMdiramAyAo diTTho so devagutteNa // 183 // nANi tti sabahumANaM pamoyapulaolirAhadeheNa / namiUNa kayaMjaliNA tao vi paripucchio evaM // 184 // 30 'bhayavaM ! dayApahANA tubbhe tA maha suyassa eyassa / rogovasamovAyaM kayappasAyaM kahaha kaM pi' // 185 // to bhaNai muNI 'diyavara ! bhikkhaM bhamirANa amha na hu kppo| kIrai kahApabaMdho jaM gihigehe muhuttaM pi // 186 // taha vi tuha bhaTTa ! sIsai paramattho ettha egavayaNeNa / dhammosahippaogo ucio eyassa bAlassa' // 187 // 1 hoha khaM1 // 2 uppanno khaM1 khaM2 // 3 saketa:-"varau tti varAkaH" // 4 maMsAsI maDayA je.|| 5 kuppiti dunni bhrA0 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] IsaramuNikahiya'ttakahAe gaddabhapucchagAhigAmauDasuadiTuMto, rAIbhoyaNadosA ya / / 135 iya bhaNiya laddhabhikkhe ujjANaM muNivarammi saMpatte / bhuttuttare saputto bhaTTo vi tayaMtiyaM patto // 188 // nAUNa tassa bhAvaM bhaNiyaM muNiNA tao 'mahAbhAga ! / rogavioganimittaM niyANacAo havai paDhamaM // 189 // sai tammi muddhakiriyA ArogganibaMdhaNaM dhuvaM hoi / iharA aNatyaheU jAyai duggahiyabhUo vva // 190 // tatya vahA-'liya-coriya-mehunna-pariggahAI pAbAI / egaMteNa diyuttama ! sayalaruyANaM niyANAI // 191 // eesi paricAyA sammaM dhammosahaM piyaMtassa / jAyai niyamA''roggaM nicchayasArassa purisassa // 192 // 5 parameTinamokAro dukkaDagarihA sasattio dA / iMdiya-kasAyavijao esA dhammosahI paramA // 193 // eyAe saMpattI na appapunassa niyamao hoi / saMpattIya u niyamA nIrogattaM naro lahai // 194 / / mAhappamaNappaM ciya ekekassa vi muyammi supasiddhaM / bajariyaM tassa diyuttamassa muNiNA pabaMdheNa // 195 / / kAUNa gaMThibheyaM tatto saMpattavimalasammatto / suyasahio dutti dio jAo saDDhI aiviyaDDho // 196 // rogo vi bhAviyappA ahiyAsai rogaveyaNaM sammaM / kammapariNAmabhAvI parivajjiyasesapaDiyAro // 197 // 10 anammi diNe AbhoiUNa sohammakappanAheNa / dahadhammo tti satosaM pasaMsio surasabhAmajjhe // 198 // acalattavanaNaM se asaddahaMtA duve surA tatto / kayavejasarUvA te bhaNaMti sayaNANa paJcakkhaM / / 199 // 'jai kuNasi amha vayaNA kiriyaM nissaMkamANaso bhaTTa ! / tA AjammamarogA caMgaM aMgaM tuha karemo' / / 200 // sayahiM tao bhaNiyaM kaheha bho ! kerisI taI kiriyA?' te biMti 'puvadivase mahuavaleho liheyanvo // 201 // pacchimadiNammi pANaM bhaNiyaM junnAsavassa niyameNa / bhottavyaM ca nisAe samakkhaNaM saTTiyaM kUraM // 202 // 15 jala-thala-khayarasamutthaM pisiyaM vivihosahehi sammIsaM / bhottavvaM ekekaM sattayamiccAi annaM pi' // 203 // to bhaNai rogabaDuo 'alaM alaM erisIe kiriyAe / mA bIyaM pi bhaNissaha erisavayaNaM mama samakkhaM // 204 // sAvayadhammaviruddhaM nisibhattaM savvahA mae cattaM / mahu-maMsAicaukkaM jAvajjIvAe parimukkaM // 205 // to paDibhaNaMti vijjA 'deho dhammassa sAhaNaM paDhamaM / eyassa kae baMbhaNa ! kajjamakajjaM na gaNiyavvaM // 206 // sai nIroge aMge pAyacchittaM guruM pi cariUNa / kIrai ciraM visuddho dhammo aha satthaparamattho / 207 // 20 bho bho paMDiyabaDuyA ! paDivohaha mUDhabaDuyayaM eyaM / kIsa uvekkhaha dukkhe nivaDataM jANamANAvi ? // 208 // to biti baMdhavA taM 'vacchaya! paDivajja saMgayaM eyaM / sancamaroge aMge kIrai dhammo hi abbhahio' // 209 // jAhe nahi paDivajjai tAhe sayahiM rAiNo siTuM / teNAvi juttisAraM bhaNio taM ceva savisesaM / / 210 // tosaMsArabhaubjiggo parihariyAkiccakaraNavavasAo / ullabai rogasaDDho 'aho ! viyaDDho jaNo esa // 211 // 25 pakkhAlaNabuddhIe ko liMpai asuiNA niyaM dehaM ? / ko kaddameNa maddai dhoyaNaheuM ahayavatthaM? // 212 // ko jajarei kuMbhe jauviNioyatyamettha jANaMto? / ko bhaMjai niyaniyama pAyacchittANucaraNatthaM ? // 21 // apaMca atyaccAraNa sarIrarakAvaNaM kuNai jANago puriso| na sarIrapariccAyA juttA atthassa parirakkhA // 214 // jai saccamiNaM mannaha tA yujjhaha atthasAhulaM dehaM / dehasamaM puNa jIvaM, rakkhA jIvassa to juttA // 215 // 30 niyamacAyA deho rakkhijai, niyamapAlaNA jIvo / tA kaha niyamaccAyA sarIraparivAlaNaM juttaM ? // 216 // 1,3 diuttaM je0vinA // 2 saMpattImo ni je.||4mrogN caMgaM bhrA0 // 5 kahehi je0 // 6 samaMtraNaM je. bhraa0|| 7 dhovaNa je0vinA // 8 saGketa:-"sAhulaM ti sadRzam" // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 25 30 puhavIcaMdacarie chaTTe sUraseNa-muttAvalIbhave [ 6.217 iccAijuttiuttIhiM baMdhavA teNa bohiyA savve / pabhaNaMti 'mudbudiTTho baDuya! tume vatthuparamattho' // 217 // devA vinicchayaM se nAuM dAUNa daMsaNaM sakkhA / nIrogaM taM kAuM kayappasaMsA gayA saggaM / / 218 // tappabhi se nAmaM Arogo ttiya jagammi supasiddhaM / guruvayaNapAlagammiya bisesato nicchao jAo // 219 // gurugurubhattipavittaM akalaMkaM pAliUNa gihidhammaM / vihiparicattasarIro sohamme so'maro jAo / / 220 // dahUNa divvariddhiM putrabhavaM ohiNA peloittA / dhammAyariyassa mahaM vaMdaNaheuM imo patto / / 221 // vANupattiM daNadaDhaM pamoyamAvano / gurubhattirAyamairAparavvaso naccio suiraM // 222 // iya IsareNa muNiNA siTTe nisibhattapAvapariNAme / rAI bhoyaNavira paDivo bahujaNo tattha // 223 // 136 sUraseNarAyA vi tivtrasaMvegavAridhArAsittamaNomeiNI parUDhavaMtacaraNadharaNavavasAyapAyavo visAsaNasamavigafreereaoriyago kathaMjalI jaMpiuM patratto - 'dhanno si tumaM muNivara ! jeNa tume parahiekkaniraeNa / eso'maro mahaMtA uddhario rogadukkhAo || 224 // so virodha dhammAyarie erisI jassa / bhattI bahumANaghaNA kayanubhAvanniyA vADhaM / / 225 / / muNiyaM ca mae muNiva ! mAhappamaNappa maijja dhammassa | jiNa desiyassa sammaM jai - gihivisayassa visaiMyassa ||226|| egatiyamacaM tiyakAraNameso sitrassa jadhammo / gihidhammo surasuhasAhaNakkhamo'NaMtaraM hoI / / 227 // siddhimuhasaMgamukaMThiyassa saraNAgayassa tA majjha / vayadANeNa pasAyaM kareha jai joggayA asthi' // 228 // vajjarai muNivairo 'naravariMda! jogo si khuTTu dhammassa / tA mA kuNa paDibaMdhaM, kuNa sajjo saMjamujjoyaM' // 229 // ANaMdanibharo caMdiUNa to muNivaraM mahInAho / gaMtUNa gihaM pabhaNai detriM sAmaMtavaggaM ca // 230 // 'bho bho ! bhAveha phuDaM jalabubbuyacaMcalaM maNuyajIyaM / tusamuTThi vva asAraM bhogasuhaM kaDuvivAgaM ca / / 231 // suhi-sayaNasaMpaogA hutaviyogA asaMsayaM savve / attho aNatthaheU bahUNa sAhAraNo adhuvo // 232 // ApUriyasa maggai mammAI avahio maccU / aNudhAvaMti turaMtA vasaNANi jarA ya rogA ya / / 233 / / kusumiyatipiMjo iva suniSphalo nehavaiyaro savvo / akrayaparitto niyakammabhoiNo iTThatramgassa || 234 || raat senior maNi maraNe, saraNe avijjamANammi / na khamaM viyakkhaNANaM iya bhImabhave raI kAuM // 235 // freehatANe nevvANe sAsayammi sAhINe / suvidiyAlasarise ko saMsAre raI kuNai ? / / 236 / / tatrasajhe mutti, tave ya Ayappayattasajjhammi / ko nAma palittakuDicchasaccha ramai saMsAre ? || 237 // ghore bhavaMdhakUve paDiumiyANi na savvA juttaM / dete hatthAlaMbaM kAruNie IsaramuNimmi || 238 || tA tumha sammaeNaM daliuM saMsAraboradAlidaM / saMpai karemi sammaM sAmannamahannAsevaM' // 239 // taM muktAvalidevI pabhaNai saMvegabhAviyA 'sAmi ! / avitahameyaM savvaM ANattaM ajjautteNa // 240 // bhutA suiraM bhoyA, nIIe pAlitA tahA loyA / utrayariyaM mittANaM, kayaM piyeM baMdhucittANaM // 241 // parivaDhioya taNao samatisAmaMtapayaipiyajaNao / saMpINiyapaNaIgaNo jasapaDaho bajio bhuvaNe // 242 // pattaM narajammaphalaM sesaM sayalaM pi sAmi ! amhehiM / jai puNa vayaM pi gheppai tA manne kiM na pajjataM ? // 243 // tAmA kAlakkhevo kIra, tIra bhAbho turiyaM / dulahI gurusaMjogo bahuvigghA seyasaMpattI' // 244 // 1 paloyattA je0 // 2 jaMpiyaM je0 // 3 'majjha gha je0 vinA // 4 "nirmalasya" saM2Ti0 // 5 caro varanariMda ! je0 vinA // 6 huMti viogA je0 vinA // 7 saGketaH- "tilapiMjo tti niSphalatilaH ||6|| " // 8 samattasAmaMta je0 vinA // 9 igaNe ja je0 vinA // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251] IsaramuNidesaNApaDibuddhasUraseNa-muttAvalINaM pavvajjAgahaNaM devalogagamaNaM ca / 137 eyaM ciya maMtIhi vi bhaNiyaM pahusamaNukUlavittIhiM / pumnabbhahiyANa maNorahesu ko vA kuNai vigyaM ? // 245 // to rAiNA pasatthamuhutte abhisitto raje caMdaseNakumAro, jANAvio kulanIIo, bhalAvio maMtINaM, bhaNio ya 'vaccha ! rajjaM nAma niravarAhaM kArAharaM, arajjuyaM baMdhaNaM, anAyagaM pAravassaM, amajjA mauppattI, sacakkhuyaM aMdhattaM, tA na kAyavvA ettha paramatthabuddhI, na mottavyo dhammANurAo, na laMghiyacyA kulahiI, nAikkamaNIo nIimaggo, na pIDiyavyo siTThalogo, nAvamANiyavyAo payaIo, aNuvattiyavyo mubhicco, maniyabo gurujaNo, 5 hoyavvaM maMtivayaNavattiNA, jaiyavvaM jasovajjaNe'tti / evaM ca rajjasutthaM kAUNa kAriyA jiNamaMdiresu aTTAhiyAmahimA, pUio samaNasaMgho, pavattiyamavAriyasattaM [sattaM / / tao pasatyavAsare caMdaseNovaDhaviyamahAnikkhamaNAbhiseo seyAhayavatthA-''haraNa-vilevaNa-mumaNamAlAlaMkiyakAyalaTThI purisasahassAhiNi siSiyamArUDho haya-gaya-rahArUDhanara-nariMdANugammamANamaggo gaMbhIratUranigyosabahiriyanahaMgaNo, dhuvvaMto cAraNagaNeNa, pasaMsijjamANo dhammiyajaNeNa saMpatto gurupAyamUlaM / kayavaMdaNAipaDivattI 10 aNegarAyasahio pavvaio vihiNA sUraseNanarAhiyo / tayaNu aNegarAIsara-satthavAhAisuMdarIviMdasamanniyA muttAvalI vi pattA caMdAbhAe pavattiNIe sIsiNIbhAvaM / gurupayasevAkaraNujjaehiM nicujjaehiM sajjhAe / ekArasa aMgAI tehiM ahIyAiM dohiM pi // 246 // caraNa-karaNehiM appA vibhAvio niraiyArabhAvehiM / tivvatavatAvataviyaM visohiyaM muTu maNakaNayaM // 247 // kiM bahuNA? 15 chinno micchattasAlo jiNamayapayaDA toDiyA do vi baMdhA, do duTThA jhANacorA caraNadhaNaharA nijjiyA dujjayA vi| sallANaM saMjamaMge suyakavayajue muTu bhaggo paveso, ucchUDhA tehiM dUraM chalagahaNamaNA gAravA rakkhasa vva / / 248 // daMDA caMDabhaDa vva khaMDiyamayA sannA visannA ica, kohAI ciraveriNo vi vihiNA maMdappayAvA kyaa| mAippaM kusumAuhassa nihayaM luttA pamAyAiNo, AsannIkayameva dohiM vi tao nevvANaThANaM paraM // 249 // evaM carittA vimalaM carittaM, saMlehaNaM mAsiyamAyarittA / te do vi jAyA ahamidadevA, gevejage heTThimaheTThimammi / / 250 / / bhuMjisa te tattha suhaM mahaMta, visuddhacArittaguNappahAvA / akAmakAmA kamaNIyakAyA, desUNatevIsaiM sAgarAiM // 251 // iya puhaicaMdacarie sUraseNamahArisicariyaM charTa bhavaggahaNaM samattaM / / [ granthAgram-422] 1yavvaM dhammovajjaNe je. / / 2 vAhiNI je. khaM1, vAhiNI khaM2 // pu018 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sattamo paumuttara-harivegabhavo] jayai jiNakappasAlo ANAkaNaIsu jassa lINehiM / lambhaMti phalAI supIvarAI egaMtasurasAI // 1 // ANAphaleNa bhottUNa murasuhaM sUraseNamuNitiyaso / paDhamacuo uvavanno jaMbuddIvammi bharahammi // 2 // uttaravahe pahANe niccaM saMpattadunnayapahANe / asthi muhiyasajjaNayaM nayaraM nAmeNa gajaNayaM / / 3 // nivaDiyaeganivA''NaM pi payaDapaDipunnabahuvihanivANaM / paravalabhIyaM pi sayA adipaDivakkhasaMkhohaM // 4 // jattha ya asatthavAhA muiyA dIsaMti satthavAhA vi / haya-gayasArA vi sayA viyaraMtA ahayagayasArA // 5 // jattha ya aveyavihavo na baMbhaNo sesapayaivaggo vi / vipphurai saMrasu va sai gharesu kamalAmalAmoo // 6 // jaM suhaDaMgaM va duhA nANA~vaNarAiyaM samaMteNa / suvicittasurAyAraM duhA ya taM sahai tidivaM va // 7 // 10 jassa ya dhavalavisAlo gayaNaMgaNalaggatuMgasiharaggo / rehai sAlo pahuNo jaso vva saggaM pahAvito // 8 // ___jaM ca pAusAyai vya maragaya-tamAlanIlehiM dANanIradhArAsittamahiyalehiM iotaosaMcaraMtajalayavinbhamehi tuMgamAyaMguttamehiM, lalaMtIhi ya gholaMtakaNayakuMDala-cUDayapahovahasiyasoyAmaNIhiM mattakAmiNIhiM, guMjatehi ya paNacciyabhavaNamayUrehiM maMgalatUrehiM / sarayAyai vva gokhIrasacchahAhiM samAliMgiyanahAhi sarayaghaNAyaMtIhiM pAsAyapaMtIhi, kamalAyarAyaMtehiM ya udaMDapuMDarIehiM nitoviMtAladdhamagganiccalaTThiyamahAsAmaMtataMtehiM, rAyahaMsAyaMtIhi ya dhuvvaMtadhayavaDa15 jAliyAhiM suramaMdiramAliyAhi / avi ya---- sohohAmiyaravarapurassa tassAsiyaMbupaDahatthA / AiddhaM rakkhAkaMDaya va pario sahai pharihA // 9 // tattha ya dariyArikaripaMcavayaNo, vayaNovahasiyahariNalaMchaNo, chaNo vva jaNanayaNANaMdavaddhaNo, dhaNo nca payANapINiyapaNaisattho, satthovalaMbhasaMbhAviyasuragurusarUvo, rUvovahAmiyavammaho, mahodayaheU sayalasaMpayANaM, payANa pAlaNaparo, parovayAraparAyaNamANaso, mAgasodayabhUo piyAkamaliNINaM suravaI nAma naravaI hotthA / 20 avi ya so nUNa suNosIro supattamerAvaNaM kuNai jeNa / navaramaNiMdo jamhA na saMyamaho neya ducavaNo // 10 // 1 saGketa:-"kaNaIsu ti zAkhAsu" // 2 saMpannaduje // 3 saGketaH-"pahANe tti prahANaM-parityAgaH" // 4 saMketa:"nipatitA ekasyaiva nRpasyAjJA yatra / nipAnAni ca-jalAdhArAH / paravalAd bhI:-bhayaM yatra, parAzca valabhyo yatra" // 5 saMketa:"asArthavAhA azastravAhAzca / ahatagatasArA ya-gajasArAzca // 6 saMketa:-"avedavibhavaH apetavibhavazca / kamalAni-padyAni, kamalA ca-lakSmIH , bhAmodaH-parimalaH prmodshc"|| 7 saMketa:-1 nAnAvaNarAjitaM 2 nAnA'vanena rAjitaM ca, 1 nAnA''paNarAjikam [ 2 nAnAbanarAjita ca] / suvicitrAH-1 AzcaryakAriNaH surANAmAkArA:-AkRtayo dehA yatra [2 AzcaryakAriNaH surANAmAcArAH-kriyavizeSAzca yatra], 1 suvicitrANi surAgArANi-caityAni yatra 2 suvicitraH-AzcaryadAyI surAjvaAro( surAjAcAraH)-rAjapATikAdigamanaM yatra / "subhaTAra vaNarAjitam , itarad vanarAjikamApaNarAjitaM ca / channamadyAgAraM pavitritadevakulaM-tridivaM pavitrAmaravimAnam , "pUta-raha ......" iti vacanAt" khaM2Ti* // 8 suvivitta khaM 2 // 9 saMketa:-"sunAsIraH-indraH, zobhanaM nAsIra-kaTakaM yasya / supatraM-zobhanaM vAhanamarAvaNaM-surakariNaM karoti, suprAptamaryAdamavanaM-pAva 'la)naM ca / anindraH anindazca / zatamakha:-zarkaH zatra(ta mAtramahazca / duzca cya )vano'pi zakro durbhaNitazca" // 1. "gotramayaH" khaMTi., girimatha ityarthaH // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. 1-25 ] 139 after after vi nIisAro tri nayarahiyacario / khayaro vi arINa kulINaseharo so mahAsatto // 11 sossa vi tassa na jAu maMDalaM khaMDiyaM vivakkheNa / sUro vi suivasA so netra adosaM jaNaM tatra // 12 // hariNo vaijjapANissa tassa piyapaNaiNI viNayapaNayA / nAmeNa guNehi ya vissuyA saI mussuyA Asi // chaNanisinAhamu~hAsA lIlaoNsaMpattana vanavasuhAsA / lajjasaNAhasuhAsA tUsiyavitthinnavasuhAsA // 14 // sohagarAyahANI lAyannasuhArasassa varakhANI / jagamaga - nayaNatthANI mutti vya nivassa nivvANI / / 15 / / sare fare piyAe daDhamappiyAe sukaehiM / tAe samaM asamaM so bhuMjai rajjaM mahInAho // 16 // egaMteNa ya bhatto eso dhammassa veyavihiyassa / mana upparaTTe bhaTTe nIsesaghammINa // 17 // pUei devayaM pitra bhoyaNa- taMbola- vatthapabhiIhiM / avi baMdhumaNisaM ki puNa trippaM cauvveyaM ? // 18 // harisijjai savisesaM niyakAriyacittabaMbhasAlAsu / paDhamANAI suNato vaMdAI bhaTTacaTTAnaM // 19 // so vi jaNo tesiM pUyAkaraNujjao daDhaM jAo | ahavA kimetya cojjaM ? jaha rAyA vaha payA hoI || 20 || 10 viyaraMti to samaMtA garakaMdharA tarhi vippA / sannihiyasAmisAlA bukaMtA sArameya vva // 21 // nivtrAsiyA purAo pAyaM pAsaMDigo tahiM tehiM / laddhappasarA khalamahiliyA trina sahai savattINaM / / 22 / / paumuttarassa jammo 1 evaM ca vaccamANe kAle so sUraseNajItrasuro rAyahaMso iva atrayario saIe mahAdevIe uyarasarucchaMge / tao sA bahalataraMgabhaMgurodAranIrapUrAbhirAmaM haMsa- sArasa- kuMca kAraMDava - cakavAyAivivihavihaMgabirAiyaM paribhamirabhamaraniurubakaraMbiyavilolakamalolikaliyaM visAlakamalAyaraM suviNe daTTNa paDibuddhA, buddhAraviMdavirAyaMtatrayaNA rAiNo 15 sumiNaM nivees | teNAvi samAiTThavisidvasuyajammA savisesaM tivaggasaMpAyaNaparA ya pairivAliyA garbha / jAo ya dINAidANadoho / savisesaM ca puhaipAleNa saMpAie tammi navanhaM mAsANaM sAiregANaM pasatyatihi karaNa-muhutte pasUyA esA puI itra kaSpapAyavaM maNoharasavvAvayavaM saivvalakkhaNoveyagAyaM somAlapANi-pAyaM maNa- nayaNANaMdajaNayaM pacarataNayaM / tao kallANigAe paDicArigAe vaddhAvieNa bhUvaNA / pariosadANaputraM vaddhAvaNayaM samAihaM // 23 // taM puNa muccaMtacArayaM bhUsijjaMtadArayaM naccaMtavArayaM tutahArayaM gijjaMtatArayaM dijjatasArayaM bhogaMgaphArayaM pariosadhArayaM kIratasiMgArayaM pAyaDiyabhiMgArayaM bhajjatasurataruDAlayaM vajjhatavaMdaNamAlayaM laMbijjaMtamuttAhalajAlayaM vissANijjaMtakaNayathAlayaM / kiM bahuNA ? naMdItUrapaDeM suyamiseNa nIsesadisikumArIo / kubvaMtI va samaMtA nivassa vaddhAviyAkammaM // 24 // nivvattiyakulakicce mAse samaicchie siliMvasseM / vihiyaM suviNa'NurUvaM piuNA paumuttaro nAmaM // 25 // khacaraH 2 1 saMketa:- "arINAM mahanaH- pUjakaH asmithanazca, aribhiH pUjito'pi / nayena rahitaM nagarasya ca hitaM caritamasya / vidyAdharaH, kSayarazca kSayadAtA'rINAm / kau pRthivyAM lIneSu zekharaH, kulInAnAM ca zekharaH " // saMketaH- " somasya - candrasya, saumyasya ca araudrAkRteH / maNDalaM-cakravAlaM dezazca / sUraH- raviH vIrazca / zuciH - grISmo'pADho vA tadvazAt zrutizva - khalavAcA / adoSaM-dinavartinaM doSarahitaM ca" / / 3 saMketa:- "vajrapANervarya pANezca / zacI-indrANI; nAmnA ca zacI, guNaizca satI - zobhanA zIlavatI vA / vizrutAzuSka-suzrutAzabdayorvirodho'pi parihAre tu vizrutA prasiddhA" // 4 saGketa:- " 1 zubhA''syA 2 zubhAzA - sumanorathA, [3 suhAsyA - ] suhAsitA, 4 vasudhAsA ( zA ) " // 5 lIlAsaM punnava saM2 0 // 6 saGketa:- "aniSTayA aniSTayA ca - [ niHsImabhAvena ] / apriyayA arpitayA ca / na samaM asamaM asAdhAraNaM ca" || 7 saGketaH" baMbhabaMdhuM ti brAhmaNAdhamamapi " // 8 suviNayaM ni je0 vinA // 9 payAliyA je0 vinA // 10 pui v ka 2 0 // 19 sayalala' je0 vinA // 12 layaM rosANijjaMta je0 vinA // 13 saGketa:- "paDaM sumileNa ti pratizabdacchalena" / 'paDissuya' bhrA* // 14 saGketa:- "siliMbassa ti bAlakasya" // 6. 5 For Private Personal Use Only 20 25 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave [7. 26keNai akhaMDiyANo akkhaliyamaNoraho muhI kumro| girikuhare'sogamahAtaru na patto tao viddhiM // 26 // puci va dayAlU mahurajapaNo dhammio musIlo ya / cAI paDivanaghaNo saralo sojannapuno ya / / 27 // na sahai kahaM pi AheDayassa, novehaI ya parapIDaM / jAgAivippakiriyaM nisuNaMto vahai unveyaM // 28 // taha vi jaNayANurohA kiMcikulAyArapAlaNa'bhiogA / vippANa kuNai uciyaM muyaNasahAvammi varseto // 29 // na ya bhAvijjai maNayaM pi DhasararUvAhi baMbhaNakahAhiM / pIyAmau bba hAlAhaleNa aMgaM visaMteNa // 30 // gurudaMsaNavirahAo na muNai nAmaM pi suddhadhammassa / sAmaggiguNeNa guNo ubbhAsai suddhamaNiNo vi / / 31 // io ya asthi veyaDDhadAhiNaseDhIe surAyamANamaMdiraM surAyamANanaranivahaM ca, vimalaccharayaNavarA''layaramaNIyaM vimalaccharayaNa-varA'layaramaNIyaM ca subhomaM nAma puravaraM / sAmI ya tassa nIsesanahayaratArateyatirakaraNataruNataraNI tAravego nAma / tassa ya sayalakAmiNIhiyayahAriNo mayaNassa rai ba suThu iTTA laTThA ya ataNutaNuteovahasiyanava10 kaNayamAlA kaNayamAlA devI / tIse sarasIe va vimalasayavattAe tibaggasaMpAyaNapavattAe sohohAmiyasabukakaMThiyAe suyasaMpattisamukaMThiyAe egaMtasuhAe kucchiguhAe kesari vva avayario muttAvalIsuro / tao sA kesarikisorayaM suviNe daTThaNa vigayanidA niveiyamuviNA paiNA samAiTThavisiTThasuyajammA asarisaharisarasacaMdaNaddabuddIriuddAmahiyayamuhA suheNAivAhiyamAsanavagA pasUyA pasatyavAsare vAsaresaM va dittamuttiM sancalakkhaNasamAuttaM puttaM / tayaNu vatte vaddhAvaNayamahe pasatthamuhutte kayaM piuNA dArayassa nAmaM harivego tti / tao kheyarIvisarANukIraMtalaDahalIlANu15 gayacArucario asAhAraNaguNaraMjiyAhi va sayamAliMgijaMto vavasAyamittasijhaMtamahAvijAhiM patto eso vi viuDiyamANiNImANakhaMbhaM jovvaNAraMbhaM / aha mahuganayarIe caMdajjhayarAiNo piyayamANaM / caMdamaI-sUramaINa rUva-sohaggamattANaM // 32 // jAyAo mujAyAo dhRyAo juvairayaNabhUyAo / sasileha-sUralehA nAmAo maNobhirAmAo / / 33 / / tAo vi rUba-lAyannahasiyaraMbhA-tilottama-saIo / pattAo vilAmullAsasohiyaM jovaNAraMbhaM // 34 // 20 tAsi varamaNuruvaM jae asaMbhAviUNa jaNaeNa / daiovAbhabhayA sayaMvaramaho samAraddho // 35 // pahiyA ya samaMteNaM AhavaNakae nariMdataNayANaM / yA duyagaipasarA nigghaMTA vayaNavinAse / / 36 // patto ya turaMto gajjaNammi nAmeNa mahumuho o / laddhAvasaro namiUNa suravaI bhaNiumADhatto // 37 // 'deva'sthi tumha taNao suvvaMtaguNo vi nevvuIjaNao / mahimaMDalasupayAso saraNAgayevaggavivayAso // 38 // so saMpai guruguNamoggareNa saMcunniUNa anesiM / guNagannapavayaM patthivANa pariNeu kamA me // 39 // 25 kaNayassa guNo kasavaTTayammi, muhaDANa samarasaMraMbhe / najjai narassa pugnaM sayaMvarAmaMDave nUNaM // 40 // * tA pesijjau turiyaM kumArapaumuttaro amugadivase / iya viznattaM caMdajjhaeNa maha sAmiNA sAmi ! // 41 // tao pahaTamuhAraviMdeNa paDivannamiNaM nariMdeNa / AiTTho paumuttaro patthio pasatyadiNamuhutte / kahaM ?- mayabhiMbhalaiMbhamaMtakhalaMtadhAvaMtamattavAraNaM mattavAraNuttatthadariyaturaMgamuppahapayaTTiyagurusaMdaNaM gurusaMdaNaghaNaghaNAravAyanaNAuliyapalAyatavesaraM palAyaMtavesarullAliyanaraniyaravimukkapokkAravaM pokAravAyanaNucchaliyAtucchakolAhalaM kolAhala 1 saGketaH-"surAjamAnamandiraM surAyamANanaranivaham / vimalairaccha ratnairvarA ye AlayAH-gRhANi tai ramaNIyam , vimalA acchA radanA varAzca alakA yAsa tAstathAvidhA ramaNyo yatra" // 2 "vimalA'kSa-radana." khNrtti0||3 saGketa:-'vimalAni zatapatrANi zaya-vaktrANi ca-hasta-mukhAni ca yasyAm" // 4 saGketa:-"saMbukka ti zaGgaH" // 5 kheharI je.|| 6 rabhA-tilottama khaM1 // 7 "kuzalAH" khNtti.||8nn naravaI je0||9 yaugga je0 // 10 lamattakhalaMta je. // 11 'turaMguppaha je vinA // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49] harivegassa jammo jovvaNaM, mahuraM pasthiyassa paumuttarassa mahodayA''samapaveso y| 141 paDisamuhaliyadisiyakaM disiyakaparisakkirorureNupaDalapacchAiyanahaMgaNaM ti / evaM ca viyaDakaDayADaMvarAyaMpiyapaNayapahapuhaipahuppAiyapabhUyapabhApasaro, sare sare abhiramaMto, vaNe vaNe vIsamaMto, jale jale parikIlaMto, nage nage AruhaMto, pure pure paloijjato, gAme gAme geuravijaMto patto desaMtakaMtAraMtarasaMThiyaM mahodayanAmadheyaM tAvasAsamaM / jattha ya sugraNamaNovittIo iva suTusaralAo khajjUrIo, suyaNamettIo iva niraMtarAo nAlikerIo, sajjaNullAvA iva susIyalA daksvAmaMDavA, supurisapainnAo iva laddhapaiTAo kyliio| kiM bahuNA ? punAga-nAga-nAraMga-pUga-sAhArapamuhasAhIhiM / suyaNasarUvaM va guNehiM saMsiyaM taM samaggehiM // 42 // hunvaMtasarasasamihAdhamukkaradhUsara'mbarAbhoyaM / taM daThUNa kumAro pucchai 'kiM nAmayaM vasimaM?' / / 43 // siTuM ca pattiNA se 'mahodayaM tAvasAsamaM eyaM / nivasaMti ettha muNiNo karuNA-baMbhavyayapahANA // 44 // desa-pura-gAma-ghara-ghariNi-sayaNa-dhaNa-dhana-nehanimmukkA / nivasaMti ettha ee mahANubhAvA nirAraMbhA // 45 // asi-masi-kisivANijjAivajjiyA kaMdamUlasaMtuTThA / mANA-'vamANarahiyA jIvaMti suhaM ime loe' // 46 // 10 tao kAruNiya' tti paritudveNa bhaNiyaM kumAreNa 'jai evaM tA euvadavaparihAreNa kuNaha tAva iheva AvAsaM, jeNa karemo eyapAyapaNaIe pUyapAvamappANaM' / taheva saMpAie payAiNA kamociyakAyamo paviTTho kumAro tavovaNaM pecchaMto viyaDajaDAmauDamaMDiyamatthae vakkalakovINanivasaNe, kei uDDhavAhuNo digayarAbhimuhamAyAvite, anne baddhapaumAsaNe nAsAnimiyadidviNo akkhamAlADhAlaNakkhaNiyapANiNo maMtajAvapavatte, avare sannihiyakusuma-samihe huyavahatappaNapare tAvasakumAre / patteNa ya abbhataroDavaM diTTho kusaviTTharovaviTTho kiraNAyaMtarkikiyakesaparigayavimala- 15 muhamayaMko acaMtapasaMtamuttI kulabaI / paNamiuM pIipahANaM laddhadhammAsIso ubaviTTho tayaMtie / pucchio kulavaiNA nAma-thAmA-''gamaNapaoyaNANi / 'guru' tti siTThANi jahaTThiyANi kumAreNa / tao kulavaiNA 'vaccha ! uttamavaMsappasUo uttamapuriso tumaM ti jogo si agyadANassa' tti bhaNaMteNa nINiUNa gabbhagihAo uvaNIyA taruNarayaNIyaradippaMtakaMtaviggahA bAlamuNAlavellahailavAhulayA tasiyamuddhamayasiliMbavilolaloyaNA ahiNavubbhinnapIvarapaoharovahasiyakarikuMbhA raMbhArthabhAbhirAmorujuyalA sayalalakkhaNasaNAhavimAruNapANi-pAyA pavarakanayA subahuM ca maNi- 20 mauDa-kuMDalAirAyabhogociyamAbharaNaM, bhaNiyaM ca 'rAyautta ! caurAsamagurU tumaM atihibhUmao si amhANaM, tA paDicchAhi eyaM mama jIviyasabassabhUyaM saMpumnalakkhaNAlaMkiyasarIraM mahAnariMdaghariNisadArihaM kannApAhuDaM ti, saMpAehi mama maNanevvuI, guruANApahANA akayapatthaNAbhaMgA ya mahAkulubbhavA bhavaMti' ti| eyamAyaniUga savimhaeNa ciMtiyaM kumAraNa'kiM siMhIsuyaviggahammi galiyA esA mayaMkassirI ?, kiM lacchI kamalAyarassa sayalA pattA'libhIyA ihaM ? / 25 saMpattA saraNaM muNiM haridarA devaMgaNA hoja kiM ?, katto cattakalattasaMgamuNiNo evaMvihA kanayA ? // 47 // bhaNiyaM ca 'bhayavaM ! abahatthiyasamattharithavittharANa nissaMgavaMbhavyayadharANa aMgIkayavaNavAsANaM tumhArisANaM kuo kannArayaNasaMbhavo ? tti dadamAulaM mama maNo asaMbhAvaNijasaMbhaveNa, tA pasIyaha, sAheha ettha paramatthaM' ti / risiNA vuttaM "juttIhiM jaM na jujjai saMbhavai bhave tayaM pi niyameNa / saMghaDaNa-vihaDaNAvAvaDassa vihiNo niogeNa // 48 // 30 jatto jatto kaccai bhayataralaccho vaNammi sAraMgo / dhAvai tato tato cciya punbayaraM vaNadavo pAvo // 49 // 1 goravijjato je0vinA // 2 saGketa:-"kiMkiya tti zukla" // 3 uttima bhrA. // 4 "komala" khaMTi. bhrATi. // 5 saGketa:-"siliMba tti bAlakaH // 6 rAyaputta ! je vinA // 7 diDha kha2 bhrA0 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave / 7. 50 tA kumAra ! suNasu ettha paramatthaM atthi io uttaradisAe purupuraguNovaveyaM surahipuraM nayaraM / tattha ya niyapahuttAvamanniyasurarajjo vasaMto rAyA puSphamAlApamuhadevIviMdANaMdiyamaNo maNorahANurUvasaMsiddhapuhaimaMDalo maMDalovamagaNiyariugaNaM niravajja rjjmnnuvaalei| tassa pupphamAlAdevIe puttapaMcagovarisaMbhUyA guNamAlA nAma dhUyA / sA uNa rUbasavassaghaDiyA iva lAyannasAraviraiyA 5 iva amayanissaMdanimmiyA iva suTuhiyayahAriNI sayalaloyassa visesao jaNaNi-jaNayANaM / avi ya nicchaMti vivAheuM kyabharapattaM pi taM varakumAriM / tabirahabhIruyAiM ainehA jaNaNi-jaNayAI // 50 // sA vi muviNIyaviNayA sussUsaparA gurUNa guNanehA / necchai vIvAhakahaM kahaM pi bhaNiyA piyasahIhiM // 51 // AyaMti rAyataNayA Nege tanvaraNalAlasA tattha / keyaivaNe vya mayaraMdaloluyA chappayA'NappA // 52 // annadiNe caMpAhivasuo suo nAma vissuyaguNoho / balasamudaeNa mahayA surahipuraM pamuio patto // 53 // 10 guNapAyaDo tti gurusAhaNo tti gharamAgao tti savisesaM / goravio esa vasaMtarAiNA savvajatteNa // 54 // uvahasiyAmararUvaM daThUNa sarIrasaMpayaM tassa / viNayapaNaehiM bhaNio vasaMtarAyA sumaMtIhi // 55 // 'aivallaI pi aidullahaM pi aisuMdaraM pi siddhagnaM / khivai na koI kusUle jANaMto vatthuparamatthaM // 56 // jai vi maNunA kannA taha vi ciraM maMdire dharijjatI / kuNai kalaMka kiMkiyakaraMsuniyarujjalakulassa / / 57 / / nehassa phalamiNaM ciya jaM joijjai suyA samaNurUve / patte ajiMdagatte aNuratte sucariyapavitte // 58 // 15 etto vi kumArAo na suMdarayaro varo'varo asthi / tA viyarijau eyassa bAliyA icchamANassa' // 59 // emAivivihauvavattisohiyaM sohiyaM vahaMtehiM / maMtIhi bohio mohio vi rAyA Thio magge // 6 // teNa'nayA kumAro bhaNio 'dUrAo Agao taM si / tA kaha kIrau saMpai vaMjho eso parikileso? // 61 // tuha punacoieNa va kannA annassa no mae dinnA / pAliMti siri kiviNA kassai kajje saunnassa // 62 // bahupunapAvaNijaM rAyasiriM piva paDiccha tA inhiM / bAlaM bAladivAyaravibuddhasayavattasamavanaM // 63 // 20 navaraM na tAva esA vioiyanyA avassamamhANaM / jAva na DiMbhayamAyA jAyA kucchIsahAyA vA // 64 // saMsiddhasamIhiyapamuieNa teNAvi viyasiyaccheNa / savvaM 'taha' tti samma paDivanaM rAiNo vayaNaM // 65 // tao rAiNA pavittamuhutte viInnA kannA, nivvattio kulAyArasAro vArejjayamahUsatro, Thio paDivanapAlaNanicchaI aTThatalapAsAe vimANe suravaro va varaccharANugAriNIe tIe navapaMNaiNIe saddhiM abhiramaMto kei saMvacchare suyakumAro / navaramatthi tarasa mayalaMchaNassa va kalaMko, rayaNAyarassa va khAro, maNirayaNassa va tAso 25 pAraddhiramaNavasaNadoso, teNa vaccai paidiNaM dUravaNaMtaresu, vahei aNege ruru-rojjha-saMvara-varAhAipANigaNe / ao tassa bohaNatthaM niutto nariMdeNa dhammasatthapADhao sumuhabhaTTo / teNa kahANayakkhevaNaniuNeNa laddhAvasaraM bhaNio eso| kahaM ?'kiM etto lajjaNayaM uttamapurisANa jIvalogammi / jaM paharijai dINe palAyamANe pamatte vA ? // 66 / / lajjati mahAsattA paharaNamuggIriUNa Isi pi / pecchaMtA purao veriyaM pi mukkAuhaM dINaM // 67 // 30 suTTha vi kayAvarAhe paharaMti na uttamA apaharaMte / mannaMti kalaMka niyakulassa aggappahArittaM // 68 // jaM puNa somasahAvesu niravarAhesu nassamANesu / taNamettAhArajiesu paharaNaM taM mahApAvaM / / 69 // 1 guNasAhaNo khaM1 khaM2 / / 2 kovi je vinA / / 3 "sitakarAMzu' khrtti0|| 4 samavattaM je0 prA0, samanittaM khaM1pratau zodhitapAThaH // 5 vidinnA je vinA // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86) paumuttarassa purao mahodayA''samakulavaivasaMtarAyarisikahiyA attakahA / 143 parapIDAkaraNAo paijammaM lahai vaahiviynnaao| pANaharaNeNa pAvai puNaruttamakAlamaraNAI // 70 // kayavaggavippaogo Dajjhai piyavippaogajalaNeNa / bAlayagabbhavighAI paijammaM hoi niravacco // 71 // ko nAma purisayAro jIve taNajIviNo haNaMtassa ? / ko lahai sAhuvAyaM ghAyaMto thera-paMgulayaM ? // 72 // egassa pANanAso kIlai anno phuraMtaparioso / saccamiNaM jaM-mArai gAmillo gohilleNa // 73 / / sI-unha-tanhapamuhaM kilesamasamaM sahaMti mohaMdhA / ettheva bhave vAhA kuppara-jANuTThiyakiNohA / / 74 // uvavajjati aNajjA puNo puNo tAsu tAsu jAImu / dukkhANa dArugANaM jAmu na pArviti vIsAmaM / / 75 // kiM bahuNA ? icchaMto narayapuri gaMtuM kaMDujjueNa maggeNa / iha nigviNammi kamme agatthamUle naro ramai / / 76 // tA virama virama suburisa ! nihINajaNaseviyAo eyAo / pAraddhinAmayAo pAvAo duTubhAvAo // 77 // - iya bahuhA bhaNio pADhaeNa niyatto eso kiriyAmetteNa, na uNa citteNa / Agacchati aNavarayaM jnnyaahvgaa| 10 jAyA ya AvanasattA guNamAlA / tao parimnAyaparamattheNa sammANiUNa visajjio rAigA pasatyavAsare niggao nyraao| kameNa patto eyamaranaM, AvAsio nAidUre, daTTaNa ya sacchaMdacAriruru-rojjha-varAhAiviviDavaNayarajIve gahio pAraddhikoDDeNa / avi ya jUyaM jUiyaro muraM surapio kAmAuroM kAmiNiM, bhaMsAsI pisiyaM khago vi kuNavaM sunnaM dhaNaM tkro| sacchaMde parisakire vaNamae dadruNa pAradio, appANaM dharilaM base na sahae accatamukaMThiI // 78 // 15 tao so kougAiregapamhuTapunovaiTovaeso thirIkAUNa sibiraM paratto iheba pAraddhiramaNe / uttAsiMto sasae, kheDanto taralaloyaNe hariNe / ghA~yaMto rvaNasuNae, vaNamahisakulAI tAsito // 79 // peraMtaniuttasamaggasAhaNo tuMgaturayamArUDho / dhAvai aDDaviyaDDo jatto jatto niyaM niyai // 80 // annattha visatyamaNaM sUyarajUhaM caraMtayaM daTuM / pellaI ya taohuttaM turayaM tuMgaM turiyavegaM / / 81 // aha taNaniyaracchanne paDio sahasa tti aMtarA gatte / nIsAhArasarIro upari nisiyaggathANussa // 82 // 20 tao hAhAravapavattehiM dhAviUNa uppADio bhincehi, divAI bhinnakucchiniggayAiM antAiM / to nIo sibirAvAsaM, diTTho dAruNamavatthamaNuhavaMto guNamAlAe / 'AsannaM' ti pesiyA vejjosahAinimittaM surahipuraM turiyasAiNo / vinAyavuttaMto ya saMbhaMto samAgao saha pupphamAlAe vsNtraayaa| tAva ya kilissiUNa do tinni vAsarAiM ubarao suyakumAro / uvaTThiyA soyabharakaMtacittA guNamAlA vi teNa saha jalaNappavese kaha kaha vi vAriyA jaNaNi-jaNaehiM / tao 25 'hA nAha ! daiya ! vallaha ! kattha gao ujjhiUNa maM evaM / egAgiNiM agAhaM dINamaranammi ghorammi ? // 83 kiM te nibbhaggAe bhaggA ANA mae aNajjAe / jeNAthakke mukka mhi sAmi ! soyAnale choDhuM ? // 84 // pANappiyaM pi cattaM jaNaNI-jaNayaM mae tuha karaNa / tA kuNa karuNaM kAruNiya ! saNaM dehi dINAe // 85 // haddhI ! kulakSaNA haM nAhaM mottUNa guNagaNasaNAhaM / kaha sahavAsisahINaM dAvissaM niyamuhaM inhi ? // 86 // evaM bahuppayAraM sahayaravirahiyaM sArasiM va kUyaMtiM paloiUNa daDhamubiggANi se jaNaNi-jaNayANi taM 30 1ko lei sA bhrA0 // 2 kIrai khara bhrA0 // 3 godahilleNa je0vinA, nAgarikeNetyarthaH // 4 unha-tinha khaM1 khaM2 // 5 pAvaMti je vinA // 6 pAviDhinAmiyAo je0vinA // 7 ghAIto je0vinA // 8 "vRkAni' khaMTi0 khaMraTi0 // 1 pelleha tao je vinA // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave [7. 87ghettUNA''gayANi ettha tavovaNe kulavaisamIvaM / vinAyapauttiNA ya nariMdamuddisiya bhaNiyaM kulabaiNA 'mahArAya ! dAruNo saMsAravAso, savvasannihio maccumahAhisaMtAso, khaNakkhaiNo savvasaMjoyA, avassaMbhAviNo vippaogA, kusakoDIlaMbiraMbubiMducaMcalA bhogA, niddhamaM dehaMti roga-sogA, tA na jutto ettha paDibaMdho, jutto uvajjiuM mahA punnakhaMdho, ujjhijjau suya-sayaNasiNeho, saMnoijjau tavasirIe deho, savvahA avahatthiyakilesAyAso egaMtasohaNo 5 vaNavAso' / tti suNaMto saMviggo sadevIo rAyA uvaDio dikkhAe, navaraM na caei caeuM taM tahAduhiyaM duhiyaM / etyaMtare maNAgamavagayasogAe vinatto kulabaI guNamAlAe 'bhayavaM ! kareha me aNuggahaM vayasaMpayApayANeNa jai joga mhi' / kulabaiNA bhaNiyaM 'vacche ! juttamiNaM, jao ayasAbhiogapaDiyANaM paraparibhavavajAsaNitADiyANaM dAlidovaddavasiyANaM piyavippaogAnalasosiyANaM dINANaM asaraNANaM pANINaM vaNavAso ceva saraNaM hoi' / tao pupphamAlAdevIe 'sAmi ! kimarihai sagabhA nArI vaNavAsavayaM ?' ti pucchieNa bhaNiyaM kulavaiNA 'na suThTha saMga10 cchai, tahA vi na annahA eyAe dukkhapamhusaNaM ti aNunAyA mae esA' / to 'aho kAruNiyA guravo' ti harisieNa dAUNa raja jeTTataNayassa visajiyamaMti-sAmaMteNa devI-guNamAlAsahieNa gahiyA vaNavAsadikkhA vasantarAeNa / sikkhio kiriyAkalAvo, pArado smaahivihii| ___ etthaMtare tAvasIyaNanihelaNoyare mahayA dukravaparikileseNa pasyA guNamAlA sayalalakkhaNadhAriyaM dAriyaM, paDiyariyA sammaM jagaNIe, tahA vi uciyaMpatthosahAivirahAo gahiyA mahAjareNa, pIDiyA joNidukkheNa, 15 kiccheNa gamiUNa kaivayadiNANi paDivanA kAladhammaM / puSpamAlA vi soyabharanimbharA vilavaMtI kaha kaha vi tAvasIhiM vibohiyA taM bAliyaM paaliumaarddhaa| suyAsiNeheNa ya paMvattaM thaNaesu chIraM, teNa ya pavaDDhiyA baaliyaa| 'vaNe jAya' tti kayaM se nAma tAvasIhi vaNamAla tti / saloNattaNaguNeNa suTTha vallahA tAvasINaM, ao ceva tAhiM lAlijaMtI abhirAmijaMtI ya muheNa saMpattA jovnnaarNbh| __ annayA vasaMtamuNiM niyapae niuMjiya kayasanAse gae paraloyaM kulavaimmi devadubAyapahayA paIvasiha vya 20 pAviyA abhAvaM pupphamAlA tavassiNI / to so haM vasaMtarisI tabirahavihuriyahiyayaM taM dAriyaM paricattapANa bhoyaNaM vilabamANi pecchaMto gahio mahAmoheNa, saMjamio nehanAgapAsehiM avasaTTo taM bAliyaM parivAlemi / AiTuM ca mama guruNA 'jo evaM bAliyaM pariNehI so mahAnariMdasahabhAyaNaM bhavissai' tti / " esa niveio mae tuha paramattho / tA paricattanehasaMgaM pi puNo vihiniogeNa nibiDanehaniyalasaMjamiyaM moyAveu maM mahAsatto rAyaputto saMpai paittapaDivattIe eyAe baaliyaae"| kumAreNAvi 'jamANaviti guravo' 25 tti binteNa paDicchiyA, kAlociyavihiNA vivAhiyA ya vaNamAlA / dinnaM ca tIse guruNA cirarakkhiyaM puSpamAlA-guNamAlAsaMtiyaM vatthA-''bharaNaM, niyayAlaMkAro vi kumArassa gurudinA ya paDhiyasiddhA mahAveyAliNI vijjaa| tao paumuttarakumAro kei diNe tattha gamiUNa muNiNA'NunAo mAyAmahavippaogAnalapalittaM vaNamAlAmaNomaMdiraM tusArakaNasIyalehiM piyavayaNavAribiMdUhi nivvAvito patto mahurAuri, Thio caMdajjhayarAyadAvie mnnohraavaase| 30 pattA ya samaMtA rAyanaMdaNA sblvaahnnaa'nnege| jalanihikallolA iva parivAritA mahuradIvaM / / 87 / / dubhikkhataviyapAmarakulANa navapAuso ca sanvesiM / ukkaMThiyANa patto kaha kaha vi sayaMvarAdiyaho // 88 // aha devaMgacchAiyamaNi-rayaNavirAiesu maMcesu / maNi-mauDapajjalaMtA sura vca kumarA samAsINA / / 89 // 1 DahaMti khaM1 khaM2 // 2 pavanaM kha2 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 118 ] mahurAgayassa vasaMtarAyarisidohittauguNamAlAsahiyassa paumuttarassa sasilehA - sUrale hAhi sayaMvaraNaM / jA jassa sirI nANaM vibhANaM cAga-bhogasAmaggI / taM pAyaDaMti ahamahamigAe savve sunevacchA // 90 // to kayasiMgArAo maNibhUsaNakiraNajAlajaDilAo | avaMgabhogadevaMgasAranevacchasuhayAo / / 91 // rahavaramArUDhAo varamAlAvaggavaggupANIo / raMbhA-tilottamANaM siMgArasiriM hasaMtIo // 92 // vimhayatrisaTTaloyaNapaMkayamAlAhiM samavimukAhiM / rAyataNaehiM puvtrayarametra kIraMtavaraNAo // 93 // pattAo tAo varakabhayAo lIlAlasaMtagattAo / niyaniyakaMcuidA ijjamANamahinAhataNayAo // 94 // pecchaMtINa ya vivi kumare kittijjamANaguNa-gotte / parisakkirINa suiraM sayaMvaravaraMgaNe ruMde // 95 // tami mobhirAme kumarArAme samaMtao bhamirI / bhamarI va tAsi diTThI loNA paumuttare cetra / / 96 / / khittAo tao tAhiM pulayaMkurahAribAhulaiyAhiM / mahu-mAhavalacchIrhi va tassa gale kusumamAlAo || 97 // tayaNaMtaraM ca disi disi vaddhAvaNayaM pavajjiyaM tUraM / ucchalio ya 'suvariyaM suvariya' mii melaharo bahalo ||9|| navaraM-- kamnAkaDakkhadhavaliyatrayaNaM paumuttaraM paloyaMtA / jAyA viDaippajhaMpiyasasippabhA''sA nivA sesA // 99 // rayaNIvirAmatArohanippahe puhaipAlae daThThe / kuvio kayantaghoro sAgeyapurAhivo viduro // 100 // bhai ya 'bho bho naranAhanaMdaNA ! ajja tumha savvesiM / chinnA imeNa nAsA do kannAo varaMteNa // 101 // tA ginhaha sannAhaM saMpai maM pAviUNa sannAhaM / malimo imassa mANaM pecchAmo porupamANaM' // 102 // sAmarisA vi saharisA sannaddhA takkhaNeNa jamasarisA / patthitra- patthivaputtA vayaNe vidurassa ujjuttA // 103 // 15 vighnAya tappauttI turiyaM caMdajjhao vi naranAho / paumuttaraM kumAraM allINo karaNaggAho // 104 // bhaNio ya viduradUSaNa sAmatrayaNehiM nIiniuNehiM / 'mA kuNa samarAraMbhaM caMdajjhayarAya ! suNa tattaM // 105 // diu imAsimegA kA anassa rAyataNayassa / vijjhAi jeNa niyamA nivANa kovAnalo hu~liyaM / / 106 / ANi savve durgAmi egassa dijjamANammi / mannaMti mANahANi dhaiNiyaM narapuMgavA ee // 107 // tAiyaakIramANe niyamA jAmAuyassa bhavao vi / Aruhai tulAe haMta ! jIviyaM bahuviroheNa' / / 108 / / 20 taM bhai mahuranAho 'dUyaya ! niuNo si kUDamaMtesu / pahukajjakaraNarasio juttA 'juttaM na bhAvesi // 109 // dAUNa sayaMvaraNe varaM varaM kannayAga kiM koi / saccapaino naNu kuNai annahA sAsaseso vi ? // 110 // avi ya taM pati supurisA taM ciya pamuhe kuNati paDivati / rayaNAyaro v meraM kAleNa vi jaM na laMghaMti // 111 // tA dUya ! bhaNasu viduraM nA'yaM nAo kuluggayanivANaM / jaM kannayANa kIrai sayaMvare variyavaraharaNaM // 112 // 25 navamaM khu akkhamAe karaNaM nAe vi nIisArANaM / na jaI jayammi jAyai jAu naro nAyapaDikUlo' // 113 // puNo dUpaNa bhaNiyaM 'jai vi ahaM pahubhatto tahA vi sAhemi tumha caiva hiyaM / bho ! nahachejjaM kajjaM mA kuNasu kuhADayacchejaM // 114 // khajjai caiDapphaDaMto alasakimI kIDiyAhiM egAgI / mattagao vi damijjai paDiyAranarehiM bahu ehiM // 115 // pacchAijjai teo sUrassa payAviNo vi hu ghaNehiM / teyassI vi maNusso ego ego ciya varAo' // 116 // 30 iya jaMpato to eso paumuttareNa hasiUNa / 'kUDAharaNaviyakkhaNa ! lakkhesi khaNaM pi kiM neyaM // 117 // mattA vi bahugaiMdA jhatti palAyaMti gaMdhakarirhito / gaMdhakariNo vi bahavo bhajjati mayAriNA turiyaM // 118 // 1 saGketa:- " malaharo pti kolAhalaH" / "rolaH " khaM 180 kha2Ti0 // 2 saMketa:- "viDappa tti rAhuH " // 3 vapurisA va' je0 // 4 saMketaH- "huliyaM ti zIghram " // 5 saMketa:- " dhaNiyaM ti atyartham " // 6 caDaphalaMto je0 // pu0 19 10 For Private Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave [7. 129 matto vi mayArigaNo pahavai royaMbuyassa na kayAi / taratamajogeNa narANa porusaM phurai jiyaloe // 119 // tA kiM bahUhiM tehiM ?, bIhai narajaMbuyANa ko tesiM ? / bhasaNasahAvA bhasaNA gasaNasamatyA na khalu huMti // 120 // amaMca jo mANabhaMgabhIrU na kayAi sayaMvarammi so ei / nicchiyamiNaM na kannA khivaMti savvesi varamAlaM // 121 // 5 kA nAma mANahANI kajje sAhAraNe bahujaNassa ? / ucahai muhA hiyae paribhavapIDaM vidurarAyA // 122 // ahavA muddhasahAvo rahio so dIhapehimaMtIhiM / kaMkheI khArakhevaM nAsAchee kae inhi' // 123 // rosaphuriyAharoho pabhaNai o to tayaM kumaraM / 'erisapaMDiccAo hacchaM lajihisi jayalacchi // 124 // tao dahanyo si avassaM hammaMto ajja kuviyakumarehiM / vihagehiM pannago ica toDIkoDIhiM tujjaMto' // 125 // 10 eMbamAi niThuraM samullavaMto kaMThe ghettUNa nicchUDho kumArabhiccehiM dUo duyameva sAmiNo jahaTThiyaM niveei / teNAvi takkhaNameva davAviyA sNgaambherii| tao veDDaMtaraNarasucchAhAI pakkhariyabhUrivAhAI guDiyagurumayagalAI udviyAI do vi balAI / tAva ya bhaNio paumuttareNa caMdajjhao 'deva ! kimeesiM kIDayappAyANamuvari saMraMbheNa ?, nihAlehi tAva koUhalaM, pecchAhi eesi mamAvi aMtaraM' / so vi 'paranAsago tuma, tA ciTThAhi tAva vIsatyo' tti bhaNaMto uvaDhio saMgAme / tahA vi vivihasavahehiM taM niyasennaM ca nivAriUNa Thio egeNa raheNa savaDammuho 15 parabalassa pumuttro| tao sAmarisehiM bhaNio vidurAIhiM 'bho bho pariggaharahiya ! rahiyattagamciya ! ganciyahiyaya sAhasa ! Usarasu lahuM, kahamegAgiNA tae saddhiM jujjhAmo ? tti / paumuttareNAvi bhaNiyaM 'kimaliyagarimapiehiM ?, pAyaDA ceva tumha vaDDimA, tA karei pAraddhaM, daMseha niyayaporusaM, suravaimuo haM kahamapaharaMtesu paharAmi?' / tti soUNa phuDaM 'pheDemo phAramaDappharaM tuha' tti bhaNaMtA pavattA pahariuM paripaMthiNo / tAhe saMbhairiyA paumuttareNa puncapaDhiyA mahAvAligI vijjaa| tappabhAveNa ya20 paumuttarassa samuhaM jaM jaM muMcaMti paharaNaM riuNo / taM taM pisAyakhvaM tesiM ciya tADaNaM kuNai // 126 // ahamahamigAe sAmarisamANasA jujhirA vi annanne / kuviehiM kayaMtehiM va rubbhaMti mahApisAehi // 127 // kiM bahuNA?viyaliyadappucchAhA savvaMgajharaMtaseyajalavAhA / jAyA gayajIyAsA savve suhaDA sudINAsA // 128 // taMca tArisa maNuyaloyAsaMbhavimahabbhuyaM eloyamANo bhayasaMbhamAiregatharatharitagatto oyariUNa gavyapavvayAo 25 vidurarAyA pavano pAyapaNaI paumuttarakumArassa, nivArio paumuttareNa samAsAsio ya / upasaMhariyA vijjA / samAsa spehi ya paNamiUNa khAmio sesakumArehi vi eso / pavattaM mahAvaddhAvaNayaM / caMdajjhaeNAvi mahAvimhayarasamaNuhavaMteNa sammANiUNa visajjiyA vidurAiNo, ninnattiyaM ca mahAvibhUIe vIvAhamaMgalaM / tao paumuttaro abhinaMdijjato nAyarajaNeNa, dhuvvaMno mAgahagaNeNa, sevijjato atthivaggeNa, goravijjato sasuralogeNa, paNaiNImahIvIDhaparUDhapoDhapemapAyavaM pavaDhayaMto asAmannasojannanIrappavAheNa suheNa tattha gamiUNa 30 kaMci kAlaM caMdajjhayanarIsarANunAo gao niyanayaraM / ANaMdiyA jaNaNi-jaNayA / jAyaM bhuvaNaccherayajaNayaM baddhAvaNayaM / 1 saMketA-"rAyaMbuyassa tti zarabhasya" // 2 kaMtrA bArakkhevaM je0 vimA // 3 "caJcu" sNrtti.||4emaah je vinA // 5 ita Arabhya gadyapAThe'pyAryAcaraNatrayaM pratibhAti // 6 "kathita" khaMraTi0 // 7 saMbhAriyA je0 / / 8 veyAlI vijA je0vinA // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 ] harivegassa kaNayAvali-rayaNAvalIhiM sayaMvaraNaM vijAharacakavaTTittaM ca / 147 anayA maMti-sAmaMtANumaeNa ThAvio piuNA juvarAyA paumuttaro visiTuM pugnaphalamaNuhavaMto ciTThai / io ya veyaDDhanaguttaraseNiramaNIvisesayabhUe gayaNavallahe nayare aNegavijjovajjaNAvajjiyANavajavijjAharIvisarakamalAyararAyahaMsassa kaNayakeukhayarAhivaiNo kaNayavai-rayaNavaidevipasyAo kaNayAvali-rayaNAvalIo dhRyaao| tAsiM ca jammadiNe ceva samAiTeM nemittieNa 'eyAsimegaM pariNito egaseNinAho bhavissai, do vi vivAhito do vi seNIo bhuMjissaI' tti / tao saMpattajovvaNANa tAsi sayalasurA-'muriMdasuMdarIsuMderAIyakhva-lAyanasaMpayaM 5 paloiUNa piuNA pAraddho sayaMvarAmaMDavamaho / tattha ya vijjA-bala-rUpa-sohagga-kalAkalAvagabiyANaM miliyANamasesakhayaranariMdaviMdArayANaM siri-kittIhi va dohi vi kamayAhi bario harivegakumAro / 'pumnAhiu' tti pasaMsio savvavijAharehiM / nivvattiyavIvAhapamoo paDiyAgo subhomaM / tuTTho tAravego ciMtiuMca peyatto'tulle vi maNuyabhAve narassa pugnehi hoi khayarattaM / khayaresu vi sucha imo punabbhahio mama kumAro // 129 // annaha kahamiva vario dohi vi kanAhi sukayapumnAhiM / mottaNa suprasiddhe sesanariMde guNasamiddhe / / 130 // 10 tA hoyantramavassaM vijjAharacakkavaTTiNA imiNA / nemittiyassa vayaNaM pAeNa na annahA hoi / / 131 / / kiM puNa imeNa puvvaM hojja kayaM ? muTTha kougaM eyaM / puccheyannamavassaM kayAi nANaDDhayaM pappa' // 132 / / iya bitirassa rano kayAi siriteyakevalidiNeso / saMpatto tammi pure annANatamoharaNadaccho // 133 / / abhivaMdio ya gaMtuM kumArasahieNa tArakhegeNa / puTTho ya jahAvasaraM kahaMtare puccasaMkappaM // 134 // sihA ya tao guruNA saMkha-kalAvaibhavAo Arambha / dhammacaraNa'jaNabhavA savve harivegapajjaMtA // 135 // 15 avi yapunANuvaMdhi pugnaM parivaDdaMtaM sudhammacaraNeNa / doNha vi evaM naravara ! eesi phAimaNupattaM // 136 // evaM ca nisAmito 'aho suMdaraM muNicariyaM' ti bhAvaNAvesavaseNa patto caraNapariNAmaM tAravego rAyA dAUNa rajjaM harivegassa vihiNA nikkhaMto tasseva bhagavao pAyamule / harivego vi saMbhariyaputvajammo sammaM roiyajiNadhammo sammattANuvvayadhArI jiNa-sAhupUyA-sakArakArI jahaTiyasaMsArasarUvabhAvago saMvutto paramasAvago / niviDanehANu- 20 baMdheNa pucchio NeNa kevalI 'bhayavaM ! sUraseNajIyo kahi uvavanno ? kiMnAmadhejo ? sulabhabohio na vA ? saMpattadhammo ya na va ?' ti / bhayavayA bhaNiyaM 'gajaNAhivasuo paumuttarAbhihANo sulabhavohio, na uNa saMpattadhammo / jao joggA vi dhammarayaNassa pANiNo na hi lahaMti saMbohiM / suvisuddhadhammacariyaM dhammAyariyaM apAvitA // 137 / / suddhe vidale paDimA na hoi naNu muttahAraviraheNa / muddhe vi jIvadavve na guNuppattI guruvioe // 138 // tA jiNavayaNaparinA tAva ya dhammujamo gihatthANaM / tA navanavapaDiboho viharaMti muNIsarA jAva / / 139 // 25 sAhuvihArAbhAve micchattamuveti cheyasaDDhA vi / kussuivisamavisubbhavamohabbhamanihayasannANA // 140 / / na caraMti tammi nayare vippovadavabhaeNa muNivasabhA / muNidaMsaNavirahAo na hi pattaM teNa sammattaM / / 141 // suvisuddhadhammasevAguNeNa na ya bhAvio sa vippehiM / kAyamaNiehiM maragayamaNi ba majjhe vasaMto vi // 142 // bujjhissai ya abamsaM tumAu nAUNa jiNamayasaruvaM / tA na vibujjhai kamalaM jA na vi chippaii ravikarahiM // 143 eyamAyanniUNa tuTTo harivego vaMdiUNa guruM gao sahANaM / kameNa ya atulateyamAhappAyaDDhiyAsesamahiDDhi- 30 yavijAharanaridididiriMcholiseviyapAyAraviMdo jAo vijaahrckvttttii| annayA paumuttaradasaNukaMThio paTThio egAgI ceva gajaNayaM / tattha vi vettUNa kajjalA-'likAlakAyaM ApiMga1 pavatto khaM1 // 2 jogA je vinA // 3 chuppaDa je0vinA // 4 saGketa:-"iMdivirariMcholi tti bhramarapaMktiH // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave [7.144vaTTavisaTTaloyaNa vaNasUyarANugArithUladdharasarIraM vivihavarADiyAmAliyAlaMkiyabhAlagIvaM raNaraNaMtakaNayakiMkiNIjA parigayakaNayasaMkalAsaMdANiyaM viuvviya majjAraM patto nayaracaccaraM / milio sakougo nAyarajaNo dhijjAiyagaNo ya, 'aippamANo majjAro' tti vimhiyamaNo bhaNiuM ca paratto 'bho! kiM esa majAro vikAi ? jai vikAi tA kettieNa labbhai ? / khayareNa bhaNiyaM 'dINAralakkhaNa' / jaNo bhaNai 'kiM birAlassa ettiyaM mollaM ghaDai ?' / khaya5 reNa bhaNiyaM 'neyaM birAlassa mollaM kiMtu guNANaM, guNehiM pattharaM pi koDAkoDidhaNArihaM, dAru pi lakkhamollaM kariti / avi yavasaha-gaya-turaMgANaM patthara-vatthANa loha-johANaM / agve mahaM viseso samvo vi guNA-'guNanimitto // 144 // devANa ya dhammANa ya samaNANa ya baMbhaNANa bhuvaNammi / atthi viseso garuo najjai navaraM khu viralehi // 145 // to viti vuDDhabhaTTA 'sAhu tae maMtiyaM mahAbhAga ! / tA kahasu kerisA puNa eyassa guNA virAlassa? // 146 / / 10 vajjarai tao khayaro 'kimiha muddA jaMpieNa bahueNa ? / vaccAmi rAyabhavaNaM jattha guNANaM havai agyo // 147 // bhottumaNA vi arihA bhuMjaMti na naulikerilaMbIo / sattirahiyANa rayaNaggahaggaho niSphalo ceva // 148 // bhikkhAhArA vippA, vaNiNo vi hu kA~gaNIgaNaNaniuNA / eyANa niyaM rayaNaM daMsito aigahillo hai' // 149 / / iya ullaviro khayaro vaDa-vADavaparicuDo khaNareNa / patto rAyatthANaM taM visadaMsaM puro kAuM // 15 // punabhavanbhAsAo diTTho paumuttareNa sahasa tti / nehAmayapaDihacchAtucchacchAyAhiM acchIhiM // 151 // 15 teNAvi maNapasAyA vinAo esa so taNupahAe / cii jayajayaMto suravainiyahe jayaMto ca // 152 / / etthaMtaredaThUNa mahAkAyaM majjAraM vimhio mahInAho / pabhaNai khayaraM 'bhaddaya ! kahiM tae esa saMpatto? // 153 // khayareNa bhaNiya'masarisabhattibbhararaMjieNa deveNa / puhaiasaMbhavikhyo esa pasAIkao majjha / / 154 // eyassa natthi mollaM telokkammi vi mahAguNaDDhassa / dAliddapIDio haM tahA vi viyarAmi lakkheNa // 155 // 20 rAiNA bhaNiyaM 'bhaNa kerisA uNa imassa guNA / khayareNa bhaNiyaM 'egaM tAva mahApamANo, bIyaM puNa suNaya majjArAgaMjiyaparakkamo, taiyaM jattheso nisi pi vasai taM paesaM duvAlasajoyaNehi mUsagA pariharaMti, ee tAva pAyaDA, anne vi aMtaraMgA bahave eyassa guNA, tA daMseu devo eyaM viusavippANaM, kAraveu mollaM, 'jeNeyaM vikkiNemi' ti / tao rAyAeseNa nirUvayaMtehiM diTTho bhaNehi tassa uMduradarakhaio vaamknno| 'kimeriso kanno ?' ti pucchieNa bhaNiyaM 'nisahasovirassa eyassa mUsaehiM khaio' / hasiUNa bhaNiya baMbhaNehiM 'jai evaM 25 kahameyaM duvAlasajoyaNehiM mUsagA pariharaMti ? / khayareNa bhaNiyaM 'bhaTTA ! nevaM rayaNANi dUsijjati, devemu vi evaM virohadaMsaNAo, tahAdi pucchAmi tAva bhaTTe-jo baMbhaNaM mahilaM bAlaM gArvi vA haNai so puriso keriso bhannai ? | bhaddehiM bhaNiyaM 'mahApAvo so adahanyo' / harivegeNa bhaNiyaM "jai evaM jo pajjalio na muyai go-baMbhaNa-ramaNi-DiMbhayAIyaM / pUijjai kIsa puNo so jalaNo devabuddhIe 1 // 156 // aha bhaNaha 'muhaM eso tettIsAe vi devakoDINaM / tattittinimittamimo pUijjai mahu-ghayAIhiM / / 157 // 30 neyaM pi viyArasahaM jamhA jai tA surANa muhameso / tA kaha siTThA' NilaM asuI-maDayAiyaM gasai ? // 158 / / soyapahANA tumbhe pUiMtA asuibhoiNo deve / vayaNa-kiriyAvirohaM paccakkhaM kiM na lakkheha ? // 159 // 1sakoyago je0 // 2 yajaNo ya bhrA* // 3 nAlikeralu je vinA // 4 kAgiNI bhrA0 // 5vasadaMsaM je.vinA / "vRSadaMzam" khaMraTi- / mUSakabhakSakam , biDAlamityarthaH // 6 jeNa vikSiNemo tti je vinA // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188] paumuttarassa purao harivegakahiyaM deva-guru-dhammasarUvaM / 149 evamudayaM pi muttiM hariNo bhaNiUNa pAya-guyadhuvaNe / viNioiMtA tunbhe kaha bho ! na viruddhavavahArA ? // 160 'eeNa viNA na calai bhuvaNaM' ti jalaM bhaNeha jai devaM / ettha vi aippasaMgo lakkhijjai pAyaDo ceva // 161 bhiccehiM viNA na nivo savve te tassa huMti kiM devA ? / koliya-kulAla-cammayarayA vi loyassa kanjayarA // vaicchIputteNa viNA sujjhai na hi sUyayaM diyANaM pi / aMgaM va jaleNa viNA tA bhannau so vi kiM devo ? // 163 / / aha eyanimittaM ciya siddhI eyANa nIra-dahaNANa / huMtu uvagaraNabhUyA devattapagappaNA duTThA // 164 / / parikappiUNa rAyA koyarakamme niuMjae na jao / devo tti bhaNiya na khamaM nioiuM asuiavaNayaNe // 165 iya devaviyArammi vi punca'varaviruddhayA dhuvaM atthi / tA kaha birAlarayaNe virohaparibhAvaNaM kuNaha ? / / 166 / / sacahA jaha mayaNAri girisaM gorI-gaMgArayaM pi sahahaha / mUsayakhaiyaM pi imaM taha mUsayamUragaM muNaha" // 167 // iya akkhalaMtavayaNaM sAvaTuMbhammi japire khayare / leppamayA iva vippA niruttarA tattha saMvuttA // 168 // 10 rAyA vi bhaTTadhamma savvaM aviyArasAravavahAraM / niuNaM nirUvayaMto jAo maMdAyaro tammi // 169 // paumuttaro viciMtai 'na esa majjAravikkaI nUNaM / didhapuriso khu koI sakougo bhamai icchAe // 170 // tA pucchAmi imaM ciya dhammasarUvaM jahaTThiyaM inhiM / dIsaMti jeNa na'ne daMsaNiNo ettha nayarammi' // 171 // bhANI ya tao khayaraM 'bho bho ! aipaMDio vba paDihAsi / tA kahasu kettiyANaM dhammANaM muNasi paramatthaM ? // 172 kammi kamale va vimale lINo maNamahuyaro imo tujjha / deve gurummi dhamme va ? tA phuDaM kahasu sabbhAvaM' // 173 / / 15 Aha tao harivego 'jANAmi asesasAsaNasaruvaM / navaramaviyArasAraM eka jiNasAsaNaM mottuM // 174 // jIvadayamaliyaviraI acoriyA baMbhacera saMtosa / dhamma bhaNaMti savve, na ya kiriyAe taha kariti / / 175 // asi-masi-kisivANijjA ghara-pariNipariggahaggahagaheNa / vinaDijati varAyA daMsaNiNo ke vi hoUNa // 176 // jala-jalaNAraMbhAo kIDa-payaMgAie vivihajIve / lupaMtA ke vi muhA kuNaMti taba-baMbhacerAI / / 177 // kaMde mUla-phalAI bhujaMtA tvvisessusiyNgaa| bujhaMti ke vi bAlA tarUNa no ceva jIvattaM // 178 // 20 ghosaMti dayAdhamma, dhammakae pasugaNaM pi homaMti / veyassa diti hohaM pagAmamUDhAvare pAvA // 179 // kettiyamettaM vA haM paradosuccAraNaM kira karissaM ? / ko gaNai lakuDAI kaDaMgarukuruDiyAvaDio? // 180 // jiNasAsaNaM tu ekaM nidosa nidisAmi puNaruttaM / kasa-tAva-cheyasuddhaM kaNayaM va visiTThajaNaiTeM / / 181 // gayarAga-dosa-moho akalaMko jattha jiNavaro devo / asura-narA-'maranayapAyapaMkao taha nirAsaMgo // 182 // aNuvakayaparANuggahaparAyaNo sattu-mittasamacitto / paharaNa-ramaNi-pariggahaparammuho nibhao nirao // 183 // 25 gaMdhavya-naTTa-aTTahAsakIlAvilAsarasavimuho / nimmalanANaguNaDDho niraMjaNo niTThiyaTTho ya // 184 // kassai adinasAvo achalanneso jiNo jahiM devo / mottaNa jiNamayaM taM annattha maNo na me ramai // 185 // taha jIvadayAsAro aNaliyavAI adattaparihArI / babhanbayapavyayabhAradhArao duriyAraMbho // 186 // maNa-vayaNa-kAyagutto khaMto daMtidio psmrsio| dhammovaesadAyA parokyArI gurU jattha // 187 // sanbhUyavatthuparamatthasAhayaM sAhayaM sivapayassa / taM jiNamayaM pamottUNa mama maNo ramai na'nattha' // 188 // 30 evaM ca jiNasAsaNaguNagaNukittaNaM suNato visuddhapunANubhAveNa paramaM pamoyarasamaNuhaviuM pavatto pumuttro| puNo vi bhaNiyaM harivegeNa 1 vitthIutteNa je* vinA // 2 niuMjapa khaM1 // 3 rukkuriDiyA' je vinA // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 evaM ca surasuhasarUvaM nisAmito IhA-pohakameNa samuppanajAIsaraNo patto pAumuttarakumAro 'aho ! te mahAbhAga ! nANAisao, aho ! parovayArasIlayA, aho ! saddhammapakkhavAo, saMbhAvemi ya nehAisaeNa tuma muktAvalIjIvo pattavijjAharabhAvo kahaMci mama vohaNatthamAgao si, tA mottUNa kavaDanevatthaM dAvehi jahaTThiyamattANaM' ti / tao 'guTTu maggANusAriNI te panna' tti bhaNateNa kayasAhAviyarUveNa AliMgio paumuttaro harivegeNa / teNAvi 10 sAyayapaDivattipurassaraM nivesio addhAsaNe / tao vimhiNa rAhaNA ' ko puNa esa vaiyaro ?' tti pucchie sAhio khayareNa savvo puvvavaiyaro | 'evameyaM' ti paDivanaM paumuttareNa / 'jayai jayai jiNadhammo' tti patto loyappavAo, jAo jiNadhampAbhiho naravaI saha diyAiloeNa / etyaMtare vinnAyabahujagovayAro samAgao tattha gAmANugAmaM viharaMto, pAvapaMkaM daMsaNameteNAvi haraMto, ubasamasirIkulAvAso, sayalajaNANaMdayAridUriyakulAvAso, avahatthiyapaharaNa-vAhaNo parihariyapANigaNavAhaNo ghaNa15 ghAikamma kuMjara kesarI micchattatimiruppa kasarI aMgIkaya muNigaNuvvUDhanidosamuddo sayalaguNarayaNasamudo loyA-'loyadivAyaro guNasAyaro nAma kevalI / gayA tassa vaMdaNavaDiyAe rAya paumuttara - harivegA sesalogA ya / kayavaMdaNovavidvANa ya pAraddhA bhagavayA dhamma kahA~ 'bho bho ! subhImabhavaduttarasAyarammi, jAI-jarA-maraNabhIsaNabhUribhaMge / vAhI vimakaragahapIDiyANaM, tANaM jiyANa jiNasAsaNajANavattaM // 194 // egiMdiyA vigala-mucchima bhoga bhUmA 'NajjA ya jAu na labhaMti imaM varAyA | mohaMdhayAragurucArayasanniruddhA, pecchaMti sUrapayaDaM pi na AriyA vi / / 195 // anAmohiyamaNA gurusaMgahINA, nANAkusatthamaiArasaNunnapannA / dhammAya pAvakiriyA pasattacittA, eyaM charNiduvimalaM pi na saddahaMti // 196 / / dhannA ke. vi viralA dhupAvakA, saddhammasIlaguruNo vayaNAmaeNa / micchattadAruNavisaM sahasA vairmiti, tatto nirNidavayaNaM vimalaM niyaMti // 197 // ciMtAmaNI suratarU taha kAmadhenU, saMpajjae jaha jaNassa supunnajogA / evaM jaNassa paralomusiNo vi, punnodaeNa guruNA guruNA vi saMgo // 198 // patte gurummi tiriyA vi lahaMti dhammaM, pAviMti devavasahiM khaviUNa kammaM / sAmaggimeyarahiyA maNuyA vi pattaM, phukkAe dhaMtakaNayaM piva hArayati // 199 // nIraM viNA vinaliNI bhuvi saMbhavejjA, sUraM viNA vi divaso dhuyadhaMtakaMto / saggA-pavaggaphalao sayalokalaMko, mottuM guruM guNanihiM na ya dhammalAbho // 200 // 20 150 puhavIcaMdacarie sattame paramuttara - harivegave [ 7.189 'kiM na sarasi paumuttara ! ciraM pi bhuttAiM divtrasokkhAI / gevejjayasurajamme jiNavaradhabhmANubhAveNa 1 // 189 // maNi - rayaNapajjalaMtaM somAlaM surahiparimalapphunaM / kaNirataNakiMkaNIgaNakalarava saMgIyasuimuhayaM / 190 / / savilAsasAlabhaMjiyapayaTTanavanaharasakayANaMdaM / amaravimANaM ciramANiyaM pi no sarasi kiM ivhiM ? / / 191 / / kiM na sarasi suiraM vaMdiyaM pi paDima'sayasamAuttaM / siddhAyayaNaM suMdara ! nayaNa-maNonivbuIjaNayaM ? // 192 // aharmiMdArabhAvaM ciramaNubhUyaM pi jiNavaramayAo / kiM na hi sarasi mahAyasa 12 na kuNasi jiNabhAsiyaM jeNa' // 25 30 1 " kulagRham " khaM2Ti0 // 2 " gRhavAsa:" saM2Ti0 // 3 " saGghAtasUraH " saM2Ti0 // 4 saGketaH - "ta (ne) sari ti raviH" | 5 hA / avi ya-bho bho ! je vinA // / 6 vamaMti je0vinA // For Private Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214] guNasAyarakevalidesaNA, suravairAiNo pavvajAgahaNaM nivvANagamaNaM ca / 151 evaM ca dullahatamo jiNanAhadhammo, saMsArasiMdhutaraNammi ajhaheU / tA ettha puncamukarahi kahiM pi patte, niccaM pi ujjamamaho bhaviyA ! kareha' // 201 // eyamAyagniUNa bhaNiyaM harivegeNa 'bhayacaM ! evameyaM, na khalu gurusaMpaogaM viNA dhammasaMpattI, annahA kahameso guNuttaro vi paumuttaro ciraM dhammAo vaMcio ?' ti / suravaiNA vi saMlattaM 'bhayavaM ! vIyarAgadevo nimmahiyakammalevo savvaguNarAsI mohatamanAsI nissImanANo nIsesadevappahANo sabaniyadinAbhayadANo kayAsesadutthiyasatthatANo, 5 tahA esa jiNadhammo sayalaguNarammo viyArasAro suvisuddhacAro sannANasohio asAmanasohio akalaMkaceTho sayalajayajeTTho, tA kIsa puNa ee varAyA rAyAiloyA pAsaMDigA ya dhammatthiNo vi annannadevArAhaNeNa tahAvihavihalakiriyAhi ya appANamAyAsiMti ? / bhayavayA bhaNiyaM "mahArAya ! jeNa jaM pAviyavvaM tassa tayaNurUvo ceva vavasAo havai / tahAhi mottUNa cakkavaTTi maMDalie ceva kei sevaMti / anne maMDalie vi hu mottUNa khaMDamaMDalie // 202 // 10 anne vi gAmasAmi halasAmi naDa-bhaDAiyaM adhne / agne bhikkhayarANaM kammayarattaM payajati / / 203 // atyatthiNo vi ee tArisayassa hi kuNaMti kira sevaM / bhottavyaM vittiphalaM jArisayaM puncakammehiM / / 204 // emeva deva-dhamme sabbo sevei tArise ceva / jArisao paraloe pAveyavyo phlviseso|| 205 // tahA jo jArisaphalajogo dhamma pi hu tArisaM tao kuNai / vahai khaDaM kummario bhattayapAgassa kajeNa // 206 // 15 anaM cavAmohio varAo dhammatthijaNo kusatthayArehiM / iMdiyavasaehiM vicittauttiniuNehiM dhuttehiM // 207 // jaM ciya suhakaraNijja, aNukUlaM jaM ca karaNagAmassa / taM dhammAya suNaMto na ramai dhamme jiNuddiTe // 208 // baMbhavayamaighoraM kohAiviNiggaho ahiMsA ya / nissaMgatavacaraNaM suhajhANaM mokkhagaimUlaM // 209 // aMgIkAumasattA dhaNa-dhaNiyA-taNaya-kaNayatattillA / biti gharAsamamasamaM dhammaM visayAmisAsattA / / 210 // 20 'jalamajjaNeNa dhammo pAvakhao maMtajAvametteNa / tarurovaNeNa govaMdaNeNa homeNa vA dhammo // 211 // maNaicchApUraNao sunnajjhANeNa AyapUyAe' / iya nimuNatA muddhA kaha nAma ramaMti jiNadhamme ? // 212 // pAvaM pi dhammaheuM mUDhA sAhiti suddhadhammINaM / AurajaNadhaNaluddhA aNosahaM kUDaveja va // 213 // tA paribhAvasu naravara ! iya Dhasarasaehi mohie loe / rajaM va suddhadhamma biralA pAviti kayasukayA" // 214 // evaM ca suNamANassa mahArAyassa viyalio kammagaMThI, pAubhUyaM sammadaMsaNaM, saMpattA jahaeNTThiyadevAivatthu- 25 parinnA, pavaDhio kusalapariNAmo, kameNa khaovasamamuvagayaM cArittamohaNijjaM / tao saMjAyacaraNapariNAmo 'kao ceva bhagavayA mahAmicchattagaDDAnibuDDassa hatthAvalaMbadANeNa mamANuggaho, tahA vi saMjamagirisiharArovaNeNa kIrau saMpayaM paramANuggaho' ti bhaNaMto paNao muNiMdapAyAraviMde naravaI, abbhuvagao guruNA, jAo visuddhamaNo samaNo / uttaruttarasaMjamakaMDayArohaNeNa samArAhiyavisuddhadhammo niTThiyaTakammo pAvio paramapayasuhasaMpayaM ti / paumuttaro vi paDivanasamaNovAsagadhammo ahisitto harivegeNa jaNayapae patto punnAyaDDhiyamahiDDhiyANega- 30 sAmaMtamatthayAliriMcholicuMbijjamANapAyapaumo payaMDadaMDamahAmaMDaliyabhAvaM / annayA rajjamutthaM kAUNa nIo harivegeNa 1 nabohio je0 // 2 saMketa:-"kummariu ti karmakaraH" // 3 bhattayamANassa je0vinA // 4 jahaDiyA deM kha1 khaM2 // 5 budrukammo je0vinA // 6 paramasuha bhrA. // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave [7. 215subhomanagaraM, sammANaghaNaM ca bhaNio 'paDicchAhi mama vijjAo, paDivaja vijjAharasAmittaM' / paumuttareNAvi bhaNiyaM 'mama bIyasarIrabhUo tumaM, ao jassa pahU tumaM tassAhaM pahU ceva, tahA dhammabohisaMpAyaNeNa ceva dinnaM mama dAyanvaM tumae, kimannamio vi suMdarayaraM ? ti / / tamhA avippauttA pAlemo tAva do vi rajAI / rajorubhAradharaNammi paJcalA huMti jA taNayA // 215 // dAUNa tesi rajaM kayariNamokkhaM tao aviggheNa / sAmaghnamasAmannaM sivasuharasiyA carissAmo' // 216. // harivego vi vayAsI 'evamiNaM natthi saMsao koI / ja maha maNe niviTaM tumae vi tayaM phuDaM siDheM // 217 // iya nehanimbharA te saMviggA samayakhettatitthayare / vaMdaMti pahaTThamaNA nahagamaNA rAyahaMsa na // 218 // sAsayajiNabhavaNesu vikariti jattAo aimhntaao| vimhayajaNaNIo surA-'surANa romaMcaciMcaiyA // 219 // pAliMti ya do vi kamAgayAiM rajAI jaNiyacojjAI / palhAyaMtA payaIkumudavaNaM jamalacaMda ca // 220 // paDaNIyavAraNAo pUyA-sakAra-viNayavittIhiM / ceiya-muNINa paramaM pabhAvaNaM te karesI ya // 221 // ussukA karabharavajjiyA kayA sAvayA savittaDDhA / abbhuddhariyA iyare airittavivittadhaNadANA // 222 // sesANaM pi jaNANaM purapavatto vi karabharo savyo / taha tehiM taNuio jaha jaNANa jAo mahANaMdo // 223 // uTThantapaDatakhalaMtasuttanIsesabahujaNasamUhA / dhannAusadANakkhaNiyajaMpaNA tattha saMvuttA // 224 // laggA jiNiMdadhamme pAyaM baMbhaNagaNA jaNavayA vi / AsannabohilAmA anne vi amaccharA jAyA / / 225 // iya jaNajaNiyANaMdaM dhAritA rajabharadhuraM dhIrA / dhavala va te kayAI gajaNayaM do vi saMpattA // 226 // jAyaM ca tayAgamaNe nayaraM kayacaDuladhayavaDADovaM / kiMkiNiravakayagIyaM payaTTanaTuM va hariseNaM / / 227 // kayahAsaM va samaMtA tADiyapaDupaDahapayaDapADehiM / kayajayajayasadaM piva gaMbhIramuiMgarasiehiM / / 228 // toraNanibaddhasurataruvaMdaNamAlAhiM phaMgasamiddhAhiM / AiddhanIlamaNibhUsaNaM va pahudaMsaNasayanhaM // 229 / / pahuAgamamayamayA viyajjhanacaMtataruNaramaNIhi / amarAvai vca rammaM taM jAyaM savvao nayaraM // 230 // pAraddhAo jugavaM mahimAo jiNiMdacejhyagharesu / saDDhehiM bhattibharanibbharehiM harisullasaMtehiM // 231 // kAriti te vi mahivA kameNa savve savvajatteNa / pUyA-sakAraM gIya-vAiyaM divbanaTuM ca / / 232 // dinAvAriyasatte jiNanAhamahAmahe iya pattte / jiNadhammabaddharAo pAyaM payaIgaNo jAo // 233 // annayA do vi patthivA jiNabhavaNAo sabhavaNaM vaccaMtA pecchaMti rAyamagge abhimuhamAgacchaMtaM viraliyajaDilasiroruhaM taMbolAruNAharoThaM dhUlidhUsariyasabasarIraM seDiyAdhavaliobhayapANitalaM kacchoTiyAmettanivasaNaM kuppara25 jANu-kaDIyaDapayaDaviyaDakiNagaNAivIbhacchaM piTThaohuttasaMjamiyavAhudaMDaM akkosaNapavattatahAvihakiyevavodrahavaMdramajjhagayaM gayaM va paDiyArehiM sabao lehu-kaTThAiehiM hammaMtaM kaMci jUiyarapurisaM / tao karuNAvaNNacitteNa paumuttareNa 'are ! mamAvi rajje kimesa varAo anAho iva kayatthijjai ?' tti bhaNaMteNA''NAvio samAsaNNaM, pucchiyA kayatthagA 'are ! ko eso ? kimitthamevaM tumbhehiM kayatthijjai ?' / tehiM bhaNiyaM "alaM devassa eyatattIe, aNariho khu eso devakaruNApasAyassa, agoyaro AvaipaDiyArassa, Aya30 verio adaTThanyo visivANaM / jao ettheva nayare navakoDIsaravaruNaseTinaMdaNo esa nivArijamANo vi jaNaeNa, 1 saMketa:-ciMcaiya ti maNDitAH" // 2 saMketa:-"dhannAusadANaM ti AzIrvAdadAnam" // 3 ghaNasiNiddhAhi saM1 khaM2 // 4 "harSa" khaMraTi. // 5 "paravasa" khaMTi0 // 6 amarAuri vva je0 // 7 "rAjAnaH" khaMraTi. ||8degsu ceva jattaNa khaM1 khaM2 / / 9 saMketaH-"kiyavavodrahavaMdra tti kitavataruNasamUhaH" // 10 hare ! je0vinA // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 varuNaseTThiputtajUyavasaNaviDaMbaNApasaMgao paumuttara-harivegANaM saviseso nivveo| 153 aNuNijjamANo vi jaNaNIe, aNusAsijjato vi niddhabaMdhUhi, bohijato vi egaMtANurattamittehiM, nirubhaMto vi suviNIyapaNaiNIe, baddhagADhAbhiniveso viTThAe dudruriTTho va nibhaggo laggo j'yvsnne| 'hAriyaM pabhUyaM gharasAraM' ti nicchUDho jaNaeNa kao jAipaMtivajjho, tahA vi na muMcai jUyavasaNaM, ramai kara-caraNuttimaMgANaM / tannimittaM ca kayatthijjamANo jUiyarehiM paJcAgayahiyaeNa kAriyANegavisiTThasavaho moio jaNaeNa sattavAre, chaDio vAramegaM sahieNAvi tahA vi na viramai / 'jiyadhaNo vilasai phulla-taMbolAiehiM, na muyai kassai varADiyaM pi' 5 tti jAyAmarisehiM ajja lakkhaM hAriUNa palAyaMto pAvio amhehiM / tA aNujANau devo eyaM durAyAraM uvaNemo sahiyassa" tti / tao aNukosarasAiregANugao 'aho ! annANaviyaMbhiyaM, aho ! kammapariNaI, aho ! pAvAyArapavittinibaMdho pANiNaM' ti ciMtayaMto 'jo ajjappabhiDa imeNa saha ramihI tassa mae mahAdaMDo kAyavyo' tti vayaNapuvvaM dINAralakkhadANeNa taM moiUNa gao samaMdiraM nriNdo| puNo puNo taM ceva soIto veraggamaggAvaDio harivegaM bhaNiuM pavatto 10 'kiM nAma soiyavvaM annANaparabbase vaNiyakiyave ? / aMdhassa khaliyapaDaNe ko avarAho varAyassa ? / / 234 // etto vi jahannayarA amhe jANatayA asArattaM / asuisarUvesu raI kuNamANA maNuyabhoesu // 235 // jaha khalu jahannakammaM jUyaM viusANa garahaNijjaM ca / jANiyajiNavayaNANaM taha niyayaM visayasaMgo vi // 236 // hArei khaNeNa jio jUeNa ciranjiya jahA vihavaM / visayapasatto satto taha ceva cirajjiyaM sukayaM / / 237 / / uvaesasahassehiM vi virao na jahesa z2yavasaNAo / avamANabhAyaNAo visayasuhAo taha'mhe vi / / 238 // 15 vaha-baMdhabhAyaNamimo jaha jUyAo puNo puNo jAo / taha amhe paJcAmo puNo puNo gabbhakuMbhIsu // 239 // tA sacahA na juttaM etto visayAmise paisattehiM / saMpai appANaM duhaparaMparAbhAyaNaM kAuM' / / 240 // to pabhaNai harivego 'ThiyamevaM mama vi mANasAvAse / navaraM tumammi neho vivaMdhagI ettha vatthummi // 241 // jAyA donhaM pi suyA rajjabharuvahaNapaJcalA dANiM / dAUNa tesi raja payajaM tA pavajjAmo' // 242 // iya maMtirANa tesiM siDhe uvarohieNa sahasa tti / 'kusumaramaNamujjANaM rayaNAyaramuNivaI patto / / 243 // 20 guNasAyaragurusIso sUro iva tavasirIe dipNto| ghettUNa dhammasAraM va nimmio jo payAvaiNA' / / 244 // ciravirahio va i8 dahra tisio va sisiranIrohaM / guruAgamaNapauttiM souM te harisiyA sahasA // 245 / / bhaDacaDayareNa mahayA gaMtuM namiuM guruM saparivAraM / romaMcaMciyakAyA guruvayaNaM soumAraddhA // 246 // soUNa bhavasarUvaM jIvANaM baMdha-mokkhaheuM ca / jiNasAsaNadullahayaM aNi vayaM jIviyassAvi // 247 / / niruvamasokkhaM mukkhaM muNicariyaM tassa sAhaNovAyaM / saMvegabhAviyamaNA bhaNati te muNivaraM namiuM / / 248 // 25 'bhayavaM ! bhabaMdhakUve nivaDatANaM apattatANANaM / kuNasuddharaNaM amhaM dikkhAhatthAvalaMbeNa // 249 // bhavatuMgatarubbaddhe dANe moehi Ne dayArasiya ! / vayapaharaNeNa gihavAsapAsayaM dutti chettaNa / / 250 // rAgAiveriyagaNeNa hammamANANamappathAmANaM / sAmiya! kuNa sAhijja saMpai sevApavanANa' // 251 // iya te bhayasaMbhaMte japaMte muNivaI samullavai / 'naNu eyanimittaM ciya gurUhi saMpesio ahayaM / / 252 // mA kuNaha kAlaharaNaM, turiyaM saMsArasattubhayaharaNaM / paDivajaha saJcaraNaM jai maggaha sugaisaMcaraNaM' / / 253 // 30 iya guruNA saMlattA khaNeNa niyaniyapuresu te pttaa| naMdaNavidinnarajjA jAyA dikkhAgahaNasajjA // 254 // aTThAhiyA sulaTThA kArAviya jiNaharesu supaTTA / dinnAvAriyasattA vihiNA guruaMtiyaM pattA // 255 // 1 jai iyarehiM je0 vinA // 2 payattehiM bhrA0 // 3 saMketaH-"dANa(Ni) ti idAnIm // 7 // " // pu0 20 Main Education International Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 puhavIcaMdacarie sattame paumuttara-harivegabhave doNhaM pavvajjAgahaNaM devalogagamaNaM ca / [ 7. 256-59 ] pavvAviyA ya vihiNA rayaNAyarasUriNA suguNanihiNA / AsevaMti mukiriyaM anihitA niyayaviriyaM // 256 // avi ya nANaM ekArasaMgaM tava-viNayarayA'hijjiyA nijjiyakkhA, sammattaM nimmamattA kumayamayaharaM nikkalaMka dhrintaa| cArittaM cArucittaM suvihiyavihiNA duddharaM uvvahantA, jAyA diTuMtabhUyA maharisicarie do vi te dhIracittA // 257 tavehi tivvehi visosiyaMgA, mottUNa kAle vihiNA sarIraM / jAyA tao te ahamiMdadevA, gevejjage majjhimamajjhimammi // 258 // tesiM agAhe muhasAgarammi, buDDANa pamhuTThaduhANa bADhaM / anajjamANA sahasA nisi bva, aicchiyA sAgara sattavIsA // 259 // iya puhaicaMdacarie paumuttara-harivegamahAmuNicariyaM sattamaM bhavaggahaNaM samattaM // [granthAnam-577] 10 1. dharatA khaM1 khara, ghareMtA prA* // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ aTThamo girisuMdara-syaNasArabhavo ] asthi navINaghaNAghaNakAlavaNe lavaNanIranAhe vva / puMDavisayammi viulaM puMDauraM aMtarIvaM va // 1 // bahuvihavA naravaMsA gayakalahA laddhaviddhiNoM jattha / vijhammi va bhamaI sayA suhameva diyAiriMcholI // 2 // jattha jaNo vatthaM ciya vasaNaM, ayameva muNai lohaM ti / aliyaM niloDameva hi, daraMtu thUNAkara khAyaM // 3 // 5 ki bahuNA? ArAmaniraMtarapattaparigayaM sAlakesaraM sahai / taM nayaraM mahigayakhuDiyanAlamuvisaTTakamalaM va // 4 // tammi bahuvisayasAre kamalodayasuMdare sayANidve / mANasasare vdha haMso lIlAyai siribalo rAyA // 5 // sabalo vi suddhavAno, sAro ucchannaverivaggo vi / piyamAyaMgo vi visiTThasaMgabaddhaggaho dhaNiyaM // 6 // avi ya 10 ko so koso vihaliyajaNA jaM na muMjanti tassa ?, kA sA kA''sA naNu paNaiNaM pUriyA jA na tenn?| ko vA kovA'nalamaigao no mao tassa duTTho ?, kA'laM kAlaM gamai mahilA tavioe suheNa ? // 7 // ucchAha-parakkamasAraporuso sayalarajjadhuradhavalo / tassegoyaramAyA juvarAyA sayabalo nAma // 8 // te rAma-lakkhaNA iva annonnaM nibiDanehapaDibaddhA / pAlinti jaNagadinnaM rajjaM rajaMtasAmantA // 9 // tesiM varaghariNIo sulkkhnnaa-lkkhnnaabhihaannaao| nimmalakulubbhavAo nArIguNarayaNakhANIo // 10 // 15 piyapemmAmayapINiyamaNANa saMpattasancakAmANaM / vacai suheNa kAlo tAsiM saggaMgaNANaM va // 11 // ... aha paumuttaratiyaso sulakkhaNAdevikucchiAvAle / kappadumo va muhao saMbhUo puttabhAveNa // 12 // ___ tao sA navadiNayaradippaMtamuttiM gayaNaMgaNalaggatuMgasiMgaM vilulaMtadhavalabalAhayamAliyAvirAyaMtamehalaM puSphiyaphaliyasiNiddhavaNasaNDamaMDiucchaMga. gaMgeyasiriM vayaNeNoyaraM paviThaM dakhUNa paDibuddhA pAhAuyamaMgalatUranigyoseNa / naravaisamAiTTavisiTTaputtajammabbhudayA saMpunadeva gurupUyA-dINAidANadohalA suhaMsuheNa gambhaM parivAliUNa pasyA 20 uciyasamae mahArayaNakhANi ca ciMtAmaNiM jaNamaNa-nayaNANaMdaNaM naMdaNaM / tayaNu vihiyaM siribalarAiNA cArayamoyaNAipayAreNa sayalajaNamaNANaMdavaddhaNayaM vaddhaNayaM, paidviyaM ca mAsaperante dArayassa suviNayANurUvaM nAmadheyaM girisuMdaro tti / evaM ca kappapAyavapoyao va saMpattasuhodao pavaDDhio eso| ___etyantare harivegasuro vi uvavanno juvarAyapaNaiNIe lakkhaNAe kucchisi puttamAveNa / diTTho NAe vi suviNe taruNataraNitArateyANegarayaNarAsI vynnennoyrmogaahiNto| tao uciyasamae pasyA esA vi nIsesalakkhaNa- 25 1 saMketa:-"atthi navINetyAdau, [ gA. 1-] navInaghanAghanavat kA[lA]ni vanAni-jalAni kAnanAni ca yatra / [gA. 2-] bahuvidhavAnarAzca te vaMzAzca, gajakalabhAzca labdhavRddhayo vindhye; nagare tu-naravaMzA:-narasantAnA labdhavRddhayo bahuvibhavA gatakalahAzca / dvijAtayaH-pakSiNo viprAzca / [gA. 5-] bahubhiH vInAM-pakSiNAM zataiH sAre, bahUnAM viSayANAM-dezAnAM sAre / kamalairudakena ca sundare, kamalAyAzca udayena sundare / sadaiva aniSThe-aniSThite, satAmiSTe ca / [gA. 6-] sabala:-karaH, saha balena vartate / saha AreNa vartate sA''raH, sAraH-utkRSTazca / mAtaGgAH-janaGgamAH hastinazca / [gA. 7-] kaH saH kozaH / kA sA kA''zA-sukhAzA / ko vA kopAnalam / 'kA'laM' kA alam-atyartham , kAlam" // 2 antardIpa lavaNasamudrAntarvati dvImityarthaH // 3itahA su khaM1, mahA sukhaM2 bhrA0 // 4 niDAlameva saM1 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie aTThame girisuMdara-rayaNasArabhave [ 8. 13samAuttaM puttaM / suviNANurUvanivvattiyarayaNasAranAmo vaDhio eso vi / tao te do vi kumAragA nibiDaneharajjusaMjamiyA saMghADiyavasaha va annonnAviraheNa viharanti / kahaM ? muMjaMti maMti muvanti jaMti ciTaMti do vi egattha / na lahaMti khaNaM pi raI vioiyA nallaeNAvi // 13 // tersi nehAisayaM pecchaMtA do vi raay-juvraayaa| niyanehavilasiyaM sumariUNa lajjoNayA hunti // 14 // anammi diNe asthANasaMThio siribalo mahArAo / paurehiM pauradukkhAurehiM sahasa tti vighnatto // 15 // 'deva ! tumammi dharante nimmalajasapasaradhavaliyadharante / pattA mo guruvasaNaM maggAmo katya saMvasaNaM ? // 16 // hIrai pahANavihavo sahasA kerNAvi kira jahA vihevo / iTTA varaMgaNAo gharaMgaNAo vi hIraMti // 17 // na khaNai khattaM, dAraM na pellae, neya dIsae koi / mubai karuNapalAko balAvahIraMtataruNINaM' // 18 // iya nisuNaMto rAyA daTThoTo bhiuDibhImabhAlayalo / lIlAlaTThidaDhAhayamahivaTTho bhaNai ArakkhaM // 19 // 're re! suvasi visattho vasavattI paNaiNINa taM nRNaM / na bhamasi nayare rattiM muhA vibhujesi mama vittriM // 20 // annaha kaha vuttaMto vaTTai evaMviho mama purassa? / naNu pattinihittabharA suvisatthA huMti bhUvAlA' // 21 // to bhaNai nayararakkho "devassa puro ahaM pi la jAmi / pecchaMto vuttaMtaM imerisaM nayaraloyassa / / 22 // turiyaM turiyaM channo bhamAmi rakkhemi purduvaaraaii| thANaMtarAiM suniraMtarAiM ThAvemi pairacchaM // 23 // aNupukkariyaM paridhAviro vi na lahAmi taM durAyAraM / 'esa gao esa gao' navaraM nisuNemi jaNabolaM // 24 // 15 ginhai thaviyaM pi murakkhiyaM pi maNi-kaMcaNaM kalattaM pi / najai na ceva pAvo iMto jaMto kayanto ca // 25 // tA kuNau tAva devo rakkhaM aMteurassa jatteNa / dUrammi tAva ciTThau nAyaravaggo samaggo vi" // 26 // eyamAyabhiUNa mahAmarisaniruddhakaMTho kiMkAyavyayAvAuliyacitto jAva rAyA na ki pi jaMpai tAva kayappaNAmeNa vinatto girisuMdarakumAreNa 'ANaveu devo jeNa aMto satarattassa lahemi taM durAyAraM' ti / rAiNA bhaNiyaM 'vaccha! alaM bAlalIlAullAhiM, na so tuha piuNA vi aMgIkAuM tIrai' / tao kumAreNa bhaNiyaM 'tahA vi 20 ANaveu tAo, na khalu ullaviyA'nivvahaNe vi lAghavaM bAlisANaM' ti / to rAiNA 'pUrehi raliyaM' ti samANatto pavatto kumAro tamannesiuM, niuttA samaMtao carapurisA, novaladdho koi sannihiyagAmAisu thaaviho|| tao tirattapaose kassai asAhiUNa khaggasahAo niggaMtUNa nayarAtrI sumnajunnujANAisu parinbhamanto nijjhAyai nAidUre girikaMdare jalaMtaM jalaNaM / to 'kayAi girivivaravAsI so saMbhAvIyai' tti bhAvayaMto gao tyhuttN,| divo ya tattha guggula-samihAihomavAvaDo vijAsAhago / tao 'siddhI hou' tti bhaNaMto gao tyNtie| 25 tassanihANeNa vahukilesasajjho vi takravaNameva siddho se khettavAlo, pabhaNio ya 'siddho haM bhavao eyasappuri samAhappeNa, mahANubhAvo khu eso, na pahavaMti eyasamIve maIyavibhIsigAo tti kAuM, annahA tAhiM tumaM nihaNaM pAvio hu~to' / tao teNa samuppannamahApamoeNa pUiUNa 'mumarieNA''gaMtavvaM' ti vayaNapuvvaM visajjio khettavAlo / kumAro vi bhaNio 'mahAsatta! sAgayaM bhavao hou, kao tae iha vihiyAgamaNeNa mamANuggaho, tA bhaNa kiM te saMpayaM saMpAemi ?' ti / kumAreNa bhaNiyaM 'nayarArakkhio haM jalaNadaMsaNAo kougeNA''gao mhi, 30 saMpannaM ca mama savvaM tumha maMtasiddhIe / tao 'aho ! nirIhaya' tti vimhieNa paDiuvayArakaraNujjaeNa ya saMlattaM 1jyani khN| khaM2 // 2 saGketaH-"nallapaNAvi tti kAryeNApi" / 'prayojanenApi" khaM1Ti. saMraTi0 // 3 'dukkhAyarehi saM1 khaM2 // 4 keNAvi coradhutteNa / iTThA je0vinA // 5 sota:-"vihavo tti vidhavA-vigatasvAmiko yathA // 6 balA vihIM je. bhrA0 // 7 jANesu je0vinA // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gahiyanArIrUvassa girisuMdarassa mahAtakkaradaMDavAlakAvAliyamaDhigAgamaNaM / 157 sAhageNa 'udAracario si tti patthemi kiM pi' / kumAreNa vuttaM 'mA evamullaveha, gurU tumbhe, tA ANaveha paoyaNaM / iyareNa bhaNiyaM 'jai evaM tA na kAyavo guruANAbhaMgo, ginhAhi kougamettaphalaM paDhiyasiddhaM svaparAvattiNi vijaM / kumAreNAvi IsivilieNa 'jaM gurU AisaMti' tti vinteNa paDicchiyA vijA, avahArio pogvihii| etyaMtare 'hA tAya ! hA mAya ! parittAhi parittAhi' tti samucchaliyo nayaraMteNa itthiyaakrunnsdo| / 'esA kAi varAI nijai'tti pahAvio tayabhimuhaM kumro| jAva thevaMtaraM baccai tAva pacayaMteNa samAyanio rughnrvo| tAhe sigghayaraM pahAvio pavvayAbhimuho, niuNaM pi nirUvayaM teNa 'na didaM maNussarUvaM' ti savisAo paribhAviuM paiyatto 'avassamiha pancae so pAvo parivasai, tA kahamaNegaguhAgahaNe girimmi tassa vilaM viyANissaM? ti, ahavA itthIlolo so tA karemi juvairUvaM, tao savvaM sohaNaM bhavissai' / tti cintayaMtassa pahAyA rayaNI / ___tao kAUNa divyaMgaNANugArinArirUvaM nirUvayaMto darIduvArAI viyariumArado kharataramAruyarayasamucchalaM- 10 taguMjesu giriniguMjesu / khaNaMtare diTTho NeNa tarugahaNaMtaravattidevakuliyAo nIharaMto bhUibhaguMDiyavayaNa-bAhA-jaMgho kuMdakuMcalujjalanaraThimAlAlaMkiyagala-mauli-hilAmUlo atucchapacchiyAvihatthavAmahattho ego kaavaalio| tao 'iha vibhAge ceva itthiyArunasado nisi nisAmio, tA hoyabameeNa mahAdhuteNa, tahA vi na juttaM daMsaNiNo sahasa tti daMDakaraNaM'ti nicchayatthamegastha silAyale nivisiUNa paruno eso / sadasavaNAo samAgao tamuddesaM kAvAlio, dahaNa ya taM sAisayarUvaM viyappiuM pavatto "aho ! uvahasiyatiloyamuMdarImuMderA esA jai kahaMci mama vasa- 15 muvei tA ramaNiharaNakilesavimukko haM viMdAmi maNaninchuI, 'divaso' tti nAvasaro balakArassa, tA sAmavayaNapubamimaM nemi tAva maDhigaM" / ti saMpahAriUNa bhaNiyA kumArasuMdarI 'suyaNu ! aNajo esa vihI, jo tumae vi jArisINaM pahANovabhogajoggaviggahANamevaMvihaM vasaNamuvaNamei, tA kahehi tAva-kimettha tumamegAgiNI? kIsa vA ruyasi ? tti / kumAreNa vuttaM 'risI! tuma alaMghaNIyavayaNo si, ao sAhemi jahaTThiyaM-atthi io uttareNa musammanayarAhivasuo avarAio nAma, so ya mama bhattA jaNaeNAvamANio patthio videsaM / tannehamohiyA'ha- 20 mANecchamANeNAvi teNa samaM saMpatthiyA / pasuttANi ya paose iha silAyale / tao so nigviNamaNo egAgirNi maM pamottaNa na najjai kahaM pi pauttho, mama jaggaNAsaMkieNa UsIsagAo na gahiyaM khaggaM pi, eyaM me ruyaNanimittaM' ti / kAvAlieNa bhaNiyaM 'so ceva barAo vaMcio, na puNa tumhArisIe aNAhattaM hoi, na kUro ullaNeNa dharijai, na kaNayaM ghaDaNamolleNa vAhijjai, tA alaM runneNa, sarIrameva sutthiyaM karehi' / kumAreNa bhaNiyaM 'bhayavaM! na juttamevaM kulaMgaNANaM paivippaoge jIviDaM, tA daMsehi kiM pi sutitthaM jattha pANacAyaM vihemi / teNa bhaNiyaM 25 'muMdari ! jai evaM tA asthi ettha punnamaNorahaM titthaM, jo ettha tirattaM vasai tassAvassaM ciraviuttaM pi piyamANusaM saMghaDai, tA karehi titthasevaM, kiM niratthayamaraNeNa?' / tao vinAyatayAkUeNa 'jaM gurU AisaMti' tti vajjarie rAyataNaeNa gayA do vi deuliyaM / diTTo tattha viDiMciyadIhadADhAvigarAlavayaNo kattiyA-kavAla-karavAlakaliyabahukarakarAladasaNo paMcavanavanayakaliyasayalAvayavo kaTThamayadevo / 'kahamettha na kiM pi mosaM dissai ?' ti viyakantaM 'suMdari ! jaNaraMjaNAmettameyaM devarUvaM, tA ehi daMsemi saccaM punamaNorahadeva'ti jaMpiro taM bhuyAe ghettaNa gao 30 tassa piTThao kAvAlio patADio calaNeNa dharaNivaDhaM / tayaNantaramugghADiyamegAe pAyAlakanagANugAriNIe 1 mullavehi je vinA / / 2 pavatto je vinA // 3 "vAhA" khaM1Ti0 // 4 kaha vi mama bhrA0 // 5dIsaha je0 vinA // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 puhavIcaMdacarie aTume girisuMdara - rayaNasArabhave [ 8. 27 taruNI guttaduvAraM / 'eyAe samaM tumaM pi devArAhaNaM kuNasu, ahaM pi kusumapattiyaM vettUNa turiyamAgacchAmi'tti biMto pavesiya kumAraM tAliyaduvAro gao kAvAligo / kumAro vi vimhiyamaNo 'laddhaM lahiyavvaM 'ti parituTTho vaccato afrate ' ! kaha tumamimiNA dANaveNa pattA si ?' / kumAreNa bhaNiyaM 'mahaI mama kahA, sAhehi tAtra ko esa ? kA vA tumaM ? kiMnimittamiha bile nivasasi ?" ti / siddhaM ca ruvaMtIe tIe jahA 'esa daNDavAlo nAma 5 takaro kAvAliyarUveNa divase hiNDamANo bhaNDiUNa rattIe sannihiyanayarehiMto hariUNa rayaNa-hirana-dhana- kannAo iha pAyAmaMdire pakkhivai, evaM saMpiNDiyama NeNa uvahasiyasuraMgaNANaM rAyA- 'macca seTThi-satthavAhAinaMdaNINaM tara saha eguttaraM sayaM, ahaM. pi puNDauravAsiIsaraseTThiNo dhUyA subhaddA nAma / 1 ahariyA miruyaMtI imeNa pAveNa sayaNamajjhAo / egAgiNI sudINA jUhAhiMto kuraMgi vva // 27 // dharamANesu dharAe siribala-sayabalanariMdasIhesu / hA ! kaha pAvavasAo paravvasAo vasAmo ?' ti // 28 // iya bhaNiUNa ruvaMtI paDivRttA sA puNo kumAreNa / 'ko pahavai suyaNu / jae avassabhAvINa bhAvANaM 1 // 29 // jhanti gadA nagA vi vihagA jalammi mINA vi / bhaviyavtrayoniogA ko nAma na pAvae basaNaM? // 30 // aha kaha kuo erisasAmatthamimasta pAvakammassa / jeNAkhaMDiyamANo sacchaMdo nivbhao bhamai ?' // 31 // tI bhaNiyaM 'na sammaM muNAmi navaraM tisaMjhamaccei / egaggamaNo khaggaM pAyAladharovare ettha // 32 // tami gahiyammi eso dippanto diNayaro vva gayaNeNa / bhamai jahicchaM bhuvaNoyarammi parimukabhayasaMko // 33 // tA saMbhAve dhuvaM tassAmattheNa teNayaM kuNai / tavvirahio u eso dIsaha kAvurisapAo' ti // 34 // tao kumAreNa 'daMsehi me taM khaggarayaNaM, tIe vi 'evaM' ti vutte pattAo do vi pAyAlabhuvaNanbhantaraM / taM puNa puMjIkaraNa-maNi-kaMcaNaM pAyaDavicittadUsakosaM vivihavisidUdhanapaDipumnakoTThAgAraM nivaddhamaNikhaMDamaMDiyamaNikuTTimaM vicittaMbaraviraiyaulloyaM laMbaMtalaMbUsayarayaNakiraNujjoiyaM pAyAlasaggaM va nAgagaNAhiM bahUhiM taruNaMgaNAhiM io osaMcaraMtIhiM ramaNIyamavaloyanto patto kumAro khaggasamIvaM / tao 10 15 20 'jaI sijjhasi muhaDANaM bala - kesava cakkavaTTipamuhANaM / tA majjhatri sijjhasu caMdahAsa ! pAyaDiyamAhappa ! // 35 // evaM bhaNiUNa gahiyamaNeNa taM karayale, mukkaM ca tadvANe niyakhaggaM / tAtra ya kayahAhAravaM bhaNiyaM sesanArIhiM 'pAhuNige ! samadukkhA si ao te hiyamutraissAmo soTTo poja nAhI eyavaiyaraM kaha vi / to so jamo vtra kuvio nehI jamamaMdiraM turiyaM' // 36 // kumareNa ta bhaNiyaM 'dhIrAo niyaha kougaM tAtra / pesemi ajja taM ciya pa~heNayaM naNu karyaMtassa' // 37 // etyaMtare ugghADAviyaM duvAraM kAvAlieNa, ugghADiyaM ca bhayaveviraMgIe egAe / kumAro vi Thio payairUveNa, taM ca daTThUNa vimhiyAo sancajuvaIo gahiyAo harisa-visAehiM / kAvalio vi kumaraM daThThe kovAnaleNa dipto / mocUNa kavaDa vesaM vaggaharAo gahiyakhaggo / / 38 / / patto kumarasamItraM to bhaNio hakkiUNa kumareNa / 're re ! naTTho si aNajja ! ajja niyaduTTaTThAhiM // 39 // kAU ciraM pAvaM aNuhavasu phalAI saMpayaM pAva ! / ko vA ciramiha jIva jIvo visabhoyaNAsatto ? ' // 40 // i bhaNio suThuyaraM AruTTho takaro paharamANo / kumareNa tahA pahao jahA gao duti paMcattaM // 41 // daTThUNa taM varAyaM kIDayapAyaM kayA'vaNinivAyaM / garahiyaniyavavasAo savisAo nivasuo jAo // 42 // 25 30 1 kumaro je0 vinA // 2 bhamaDiUNa bhrA0, khaM2pratau saMzodhitapAThaH // 3 'yAbhiogA je0trinA / 4 saMketaH- "paheNayaM ti lehaNayaM" / bhojanamityarthaH // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 ] mAriyadaMDavAlakAvAliyassa girisuMdarassa rayaNasAra'nnesaNathaM paribhamaNaM / 159 ciMtai salajjavayaNo 'aho ! aNajjeNa hayakayaMteNa / egaMtAporusapurisaghAyaNe kaha niutto mhi ? // 43 // re tA chaNahariNakakiMkio suhaDavallahajasoho / raNakelimuI pi khaNaM pi no mae pAviyaM etto' / 44 // aha nAyatayAkUo 'mahANubhAvo' tti vimhayapphunno / taM pulaiuM pevatto aNamisanayago vahUnivaho // 45 // bhaNiyaM ca tAva girisuMdareNa 'sAheha pNkycchiio!| jA jattha parANijau bhoIo ! ajja tumhANaM // 46 // tAhi pi subhaddAvayaNAo 'siribalarAyanaMdaNo girisuMdarakumAro imo' tti nAUNa pAumbhUyapemarAgAhiM lajjo- 5 NauttamaMgAhiM bhaNiyaM'lajjAmo'NajjAo dAiMtIo muhAI ettAhe / saha mukIliyANaM visesao baMdhava-gurUNaM // 47 / / tA dANi tumaM saraNaM, maraNaM vA sAmi ! sAminihayANaM / vihiNA vihiNA vi viNA sabAsi nicchao esa // iya kuNasu pAlaNaM jAlaNaM va jalaNeNa dINapaNayANaM / karuNekarasA muyaNA juttA-'juttaM na hi viyaMti' // 49 // ekkayanicchayAo tAo dadruNa phuriyakAruno / paribhAviuM pabatto kumaro raMjiyamaNo maNayaM // 50 // 10 'hI ! visamaM vihilaliyaM jamerisINaM pi erisaM vasaNaM / jAyaM parAbhiogA suddhasahAvANa muddhANa // 51 // na tarAmi maraMtIo dahra eyAo diinnvynnaao| tA homi aNAhANaM nAho eyANamaviyAraM' // 52 // evaM saMpahAriUNa nivAriyamaraNavavasAyaM Thio tAhi samamabhiramaMto mAsamettaM / annayA saMbhariyabhAisiNeho saMThAviUNa paNaiNIo kayarUvaparAvatto khaggasahAo gao punnddurN| diTuM ca taM asuvvaMtatUranigyosaM adIsaMtamahUsavaM ThANe ThANe soyamANamANavasamUhaM akIlaMtavAla-juvANaM / tao saviyakaM pucchamANassa niveiyaM keNAvi jahA 'bho pAhuNaga! 15 dUrAgao itra lakkhIyasi jameyaM pucchasi, tA suNAhi kAraNametya-coraniggahaNatthaM niggao na paDiyAgo rAyasiribalanaMdaNo girisuMdarakumAro, tanimittaM ca soyamahanavanivaDiyassa rAyAiloyassa kiccheNAicchio mAso, aja puNa juvarAyanaMdaNo rayaNasAro sAro iva sayalarajjassa kahici pauttho tti savisesaM dukkhAsiyA vaTTai' ti / taM vajjappahAradAruNaM vayaNamAyanniUNa saMbhaMtacitto niggaMtUNa nayarAo pavatto bhAyarama siuM girisuMdaro / kahaM ? uppayai khaNaM gayaNe, khaNaM nihAlei gAma-nayaresu / Aruhai girIsu khaNaM, khaNaM nirUvei viviNAI // 53 // 20 desiyasahAsu nivasai, maggai NegAmu sattasAlAsu / gAmaparisAsu pucchai, anesu vi AsamAIsu // 54 // agaNiyatanhunhasamo dUriyanido anaayasnnaao| bhamio ciraM dharAe alahaMto katthai pauttiM // 55 // allINo ya kayAI rayaNIgamaNAya gAmadevaulaM / vivihadesAgayANaM nisuNai pahiyANamullAve // 56 // jahadivavisihaccherayAiM sAhitayANa annonaM / egeNa tattha bhaNiyaM-bho bho ! kiM AlajAlehiM ? // 57 // suNaha tAva mae diTThanisuyaM mahabbhuyaM__ahaM khu desadasaNakougAo paribbhamaMto patto egaM unbasadesa / tattha ya saralAviralavaruya-rohiyaMsa-kusavikusAitaNagaNaniruddhadidvipasare sacchaMdacAriruru-rojjha-saraha-varAha-saMvara-cittaya-cittalAivaNajaMtuvisare vaNaserihAvirahiyavirAyatamahaMtavasaMte aNuccIyamANakusuma-phalArAmAbhirAmagAma-nagarovante kIlaMtabalImuhakulAkulasiharavihArasAre niruvahayavallIgahaNadussaMcAre ya mUDhadiso bhamaMto kaivayadiNante milio tiyasakumArAyamANamuttiNo egassa rAyataNayassa, samAsAsio teNa, jAyA kAlociyapII / annayA daTTaNa sunnanagaraM ramaNIyaM ti sakougA paviTThA 30 1 pavano je0 // 2 muhAimettAhe khN02|| 3 saGketa:-"sAminihayANaM ti arddhamAritAnAm" // 4 saMketa:"vihiNA [vihiNA] vi viNa tti krameNa AcAreNa vinApi" // 5 saGketa:-"masaNAmo tti azanAyA-bubhukSA" // 6 NamasomaM je0vinA // 7 saGketa:-"va(vesate tti vasaMtaH-piJcala( vezAnta-palavalam)" // 8 'lavihAra je vinA // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 puhavIcaMdacarie aTThame girisuMdara-rayaNasArabhave [8. 58tayanbhaMtaraM / nirUvaMtANa ya gao aIsaNaM divaayro| tao rayaNiaivAhaNatthaM ThiyA egattha pAsAe / pasutto ahaM, pajaggio raayputto|| etthaMtare chippeppahArAyaMpiyapihupuhaivIDho gahiraguMjiyArAvarAviyasAvayaviyANo samAgao tamuddesaM chuhiyavagyo bhaNiuM ca pavatto 'bho rAyaputta ! chuhio haM tA dehi me eyaM purisaM, karehi pANarakkhaM, dayApahANA khu mahANubhAvA 5 bhavaMti' / rAyasueNa bhaNiyaM 'na esa mama pANesu dharaMtemu lambhai tA mamaM ceva bhuNjaahi'| iyareNa bhaNiyaM 'AyarakvaNaM ceva rAyanIisAro, tA dehi mameyaM, ciTThasu tuma kusaleNa' / kumAreNa vuttaM 'saraNAgo mamesa, tumaM pi bhoyaNatthI patthesi, tA hou khagabhaMgureNa sarIreNa donhaM pi jIvarakkhA, esa ceva mama lAbho / jao bhaNiyaMkiM jIvieNa? kiM vA dhaNega ? kiM poruseNa purisANa ? / jAyai jao na jIyaM saraNAgaya-dINa-paNayANaM' // 58 evamuttarapaDiuttarehiM kiMci kAlamacchiya laddhanicchaeNa samullaviyaM pulliNA 'aho mahAsatta ! sAhu te 10 saranayA, tuTTho mi saMpayaM patthehi kiM pi' / rAyamueNa bhaNiyaM "ciTThau tAva sesaM, 'ko tumaM ? ti sAhehi tttN"| teNa bhaNiyaM 'devo hameyadesAhivo' / 'jai evaM kimevamucaso eso ? tti bADhayaraM vimhao me / avi ya pAgayanaro vi niyayaM purAi savvAyareNa vAsei / maNaciMtiyakanja karA kiM nAma surA na vAsiMti ? // 59 / / iya puTTo daNutaNuo payAsiuM payaimuMdaraM rUvaM / vajjariuM pAraddho paramatthaM patthivasuyassa // 6 // "ettheva puhaisAre gaMdhAre sayalasirikulAgAre / nayarammi rammaramme riu-kusumAlANa duggamme / / 61 // ___15 Asi payAvapayaMgo sosiyasImAlapasthivapayaMgo / naranAho nayasAro ravicaMdo laddharjayasAro // 62 // raicaMda-kitticaMdA tassa ya do Asi ballahA puttA / savvatto pasariyakittikaMtiNo caMda-sara ca / / 63 // rAya-juva rAyabhAva tesiM dAUNa rAyaravicaMdo / punapurisANucimnaM vaNavAsavayaM samallINo // 64 // tao raicaMdanariMdo punimAcaMdo vya akhaNDamaNDalo sUro va phArapphuraMtapayAvapUriyadiyaMtaro niravajja rajamaNupAliuM pvtto| navaraM gaMdhavAiviNoyavallahayAe gaMbhIragaruyabhAvAo ya 'attANaniviseso' tti niutto NeNa 20 savvarajakajesu kitticaMdo / so vi vasIbhUyamaMti-sAmaMto gahio rajjagiddhIe, abhibhUo mahAlobheNa, ahiDio duhrAhimANeNa / to aNAvekkhiUNa kulakalaMka, agaNiUNAyasapaMkaM, anirUviUNa pariNAma kIlApamatto baMdhAvio NeNa raicaMdo, samAiTTho vajjho / tao saveraggaM bhaNiyamaNeNa'bho bhAi ! na juttaM ciya sambhAviyabhAuNo viNAseNa / kuMdiMdu-saMkhavimale kulammi masikuccayaM dAuM // 65 // jai rajjalAlaso taM tA dinnaM ceva tuha mae eyaM / kiM. vArio si kassai ditaharito mae vaccha !? // 66 // gaNaNAIehiM purA bhuttA bhUvehi bho ! imA puiI / na gayA keNAvi samaM vAyAvaddhA Nu kiM tujjha ? // 67 // kassa thirA rAyasirI ? kassa va samavattiNA samaM pemaM ? / ko sukaya-dukkayANaM phalaM na pAvei kammANaM? // 68 tA vaccha ! tucchamuhalohamohio mA kulaM kalaMkehi / na hi pAvavilasiyANaM suhAvaho hoi pariNAmo // 69 / / cirakAlappiyanivasaMpao vi jai pattiyAhi no majjha / tAyANucinnamagge laggAmi ahaM pitA muMca' // 7 // iya bhaNio vi na gacchai vissAsaM tassa so mahApAvo / pecchaMti pAvasIla pAyaM pAvA apAvaM pi // 71 / / 30 jAhe na ceva muMcai tA puNaravi jedvabhAuNA bhaiNio / 'jai sacahA na muMcasi tahA vi mA hou te ayaso // 72 1 saGketa:-"chippappahAra tti pucchaprahAraH" // 2 jIyarakkhA khaM2 // 3 saMketa:-"pulliNa ti vyAgheNa" || 4 saMketa:-"kusumAlANa tti caurANAm" / / 5 "jayapasaro je0 // 6 rajagehIe khaM1 // 7 badhavale bhrA0 // 8 harato je0vinA // 9 bhaNiyaM je0 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaulapasuttassa girisuMdarassa pahiyakahiyarayaNasAravittaMtAyaNNaNaM / 161 sAhemi sayaM jalaNaM ciyaM reyAvehi me tumaM vaccha ! / avarAhasio taM vissasasi na me jiyaMtassa' // 73 // __ tao 'mama maNorahANukUlameyaM' ti bhAviUNa kAriyA Nega mahaI ciyA, Arovio sabhArio tattha rAyA, pajAlio samaMtao palayakAlANugArI huyAsaNo / tao tivvaveyaNAbhibhUo mariUNa raicaMdo jAo bhUyaramaNajakkho, so ya ahaM / sariUNa ya nikAraNaveriyaM kuvieNa mae khitto samanti-sAmaMto ananadesaMtaresu kitticaMdo / uppAyadaMsaNAulAo palANAo disodisi payAo / ahaM pi eyamuvvasiyadesamahiTThiUNa pamoyaninbharo 5 ciTThAmi / davaNa ya tubbhe kovAuro chaliukAmo ihAgao mhi, uvasanto ya tuha mahAsattayAe / esa mae tuha siTTho paramatyo bhaNasu saMpayaM jaM te / saMpAijjau sajjaNa ! hoi amoho surAloo" // 74 // paJcAha nivasuo taM 'sudullahaM devadaMsaNaM bhuvaNe / diteNa tae taM me aNuggaho ko kao neva ? / / 75 // patthemi taha vi muravara ! desaM vAsehi saMpayaM eyaM / roso vi tao chajjai phalai pasAeNa jo pacchA' // 76 // bhaNiyamamareNa evaM 'paDivajjasi jai tuma ciya pahuttaM / annassa rAyasadaM na sahAmi jao ahaM ettha // 77 // 10 juttaM ca savvaheyaM parovayArujjayassa tuha kumara ! / annaha mamAvi niyamA na hoi maNanivvuI jeNa // 78 // abbhuvagao pavAso jassa kae nehamohieNa tae / so vi piyavaMdhavo te milihI ettheva mAsaMte' // 79 // eyamAyanniUNa saharisaM 'jamANaveha' tti vutte teNa rAyaetteNa pattaparioso tirohio jakyo / mae vi vimhayAiregAvagayanipuNa khaNaMtare bhaNio kumAro 'mitta ! ciraM jaggio si, saMpayamaNuhaivahi nidAsuI, ahaM pAharigo bhavAmi' / 'evaM' ti bhaNiUNa pasutte tammi tappabhAvabhIyA iva jhatti palANA rayaNirakkhasI, taiMsaNakougi 15 vvaM samArUDho udayagiri hariyasso, pattA ya samantao dariyaturayakharakhuraggAbhighAyarasaMtarasAyalA saamntputtaa| kiM bahuNA ? ahisiMciUNa rajje taM kumaravaraM pamoyamAvanA / parikIliumAraddhA purANavihiNA jaNA tattha // 80 // kumaro vi sayalasAmantakamnayApANigahaNamaha kAuM / khAo devapasAo nAmeNa mahAnivo jAo // 81 // bhaNio ya teNa ahayaM 'sahajoeNajjiyaM imaM rajaM / muMjAmo sahajoeNa ceva tA saMpayaM mitta ! // 82 // 20 ahavA tumamevemaM pAlehi ahaM tu kAraNavaseNa / anja vi viyarAmi mahiM' mae vi so eva paDibhaNio // 83 // 'tuha pugnehiM mahAyasa ! rAyasirI uvaNayA aNamnasamA / annaNa kao mujjai mArisasAmannapuriseNa ? / / 84 // AiTTho mAsaMte sureNa tuha bhAuNA samaM jogo / tA ciTTha nivvuyamaNo hameva maggAmi tuha baMdhuM // 85 // navaraM mahAmi nAuM sayalaM tumhANa pucavuttaMtaM / heuM ca vippaoge tabbaMdhavanAmadheyaM ca // 86 // siTuM ca teNa jaha "kira coraggahaNAya niggao dhiiro| na hi najai 'kattha gao ?' girisuMdarabaMdhavo majjha / / 87 // 25 magaMteNa ya savvAyareNa desaMtarANi turieNa / pattaM pauttimettaM pi no mae ajjapajjataM // 88 // kA nAma rajatanhA mittaya ! me baMdhuvippauttassa / sumaraMtassa ya tAyAiyANa tabirahasaMtAvaM ? // 89 // tA ginha tumaM rajjaM, ahaM puNo anisAmi taM ceva / jalaNAliddhaM va daDhaM Dajjhai me taM viNA aMga" // 90 // bhaNiyaM ca mae 'tuha virahacicciNA DajjhamANahiyayassa / pIDaM me uppAyai rajaM vajaM va nivaDataM // 91 // sumaraMtA suravayaNaM tA ciTThaha deva ! nivvuyA tumbhe / ahameva tumha hiyayassa ballaha lahu lahissAmi' // 92 // 30 evamAivicittajuttIhiM saMbohiUNa niggao haM savAyareNa gvsnne| tA bho ! pucchAmi vicittadesaMtarAgae bhavaMte 'diTTho keNAvi kahiM pi mama sAmisAlo bva uttamacario 1 rayAveha kha2 // 2 'havAhi khaM1 khaM2 // pu0 21 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 puhavIcaMdacarie aTTame girisuMdara - rayaNasArabhave [ 8. 93 koi puriso ? jeNahutto vaccAmi savvahA mahaI maNovAhA mama pahuNo, punappAo ya surabhaNiyamAso vaTTai tti / avi ya jar3a kaha vi divvajogA na milissA majjha sAmiNo baMdhU / manne abbhuvagamihI maraNaM pi tao duhatto so' // 93 evamAyanniUNa nicchiyarayaNasAreNa sasaMbhrameNa bhaNiyaM girisuMdareNa 'bho mahAsatta ! suyaNasiromaNI tumaM pi 5 najjasi, jo mittapaoyaNe evaM saMtappasi, jao sahajAyaM pi sihaM muMcati khalA tila vva pIlAe / duguNaMti jalalavA iva suyaNA takkAlamiliyA vi // 94 // tA kiMbahunA ? daMsehi me taM devapasAyanariMdaM jeNa karemi taalaggAe jammasAhalaM / savvahA taha se maNo harissaM nANAvizbhANa- viNayavayaNehiM / jaha na bharissara niyabaMdhavassa avi suTThadaiyassa' // 95 // iyareNa bhaNiyaM 'evekariteNa tae cetra jIvAvio bhavAmi / tabha saharisA saMcaliyA do vi aruNodae / 10 bAhulaggiyAe sumariyaM khaggaM girisuMdareNa tappabhAveNa uppaiyA do vi nahaMgaNe, pattA ya sigdhaM gaMdhAranayaraM, jAo rayaNasAradaMsaNeNa mahANaMdo girisuMdarassa / iyareNAvi ohasannAsa mAtra neheNa ' ko eso ?' ti pucchio mitto / teNAvi 'esa vijjAvato devadaMsaNakougeNehA''gao' tti sAhie kAriyA donhaM pi rAiNA paDivattI / diTTho gurubuddhIe girisuMdarI / avi ya 15 tamapecchaMto rAyA muNai muhuttaM pi baccharAyataM / tadaMsaNammi puNa vAsaraM pi nauDIlahuM mugai // 96 // evamakatA kavi diyahA / 20 to ciMtai naranAho 'aicchio esa tAtra mAsanto / na ya patto me bhAyA suro vi kiM annahAvAI 1 / / 97 / ahavA kiM bahueNaM ? pANaJcAyaM viNA na eyassa / dukkhassa hoi aMto sAhemi huyAsaNaM tamhA' / / 98 / / siddhaM jahadviyamiNaM girisuMdara - sahayarANamAgUyaM / girisuMdareNa tatto vRttaM 'neyArisaM jutaM // 99 // jao bahuguNasavaNakkhitto vihigaMdhatraheNa ettha haM khitto / tumae vi sudiTTho ciramiliyajaNo vva hiyo || iya pIhAtito nivyacitto nariMda ! jAo / etA puNa jaMpasa kimerisaM kannamUlakaraM ? // 101 // appaM kAUNa suhaM AjammaM virahaphuMkumAdAhaM / jaM desi naNu kimeyaM uciyaM te cheyapavarassa ? // 102 // jai esA Asi maI tA evaM kIsa mohiyA amhe ? | dAUNa nihANaM na hu kayAi jutto siraccheo' // 103 soUNa giraM girisuMdarassa paDibhaNai rayaNasAro tri / 'deveNa samAiTTho mAsaMte bhAijogo me // 104 // 25 naya me so saMjAo tA saMpai pauNiuM na pAremi / tA aNujANAhi khamAhi viraiyaM jaM mae'NuciyaM' // 105 // Aha girisuMdarI to 'na annahAvAiNo surA huMti / ahameva baMdhavo te AiTTho nUNa deveNa // 106 // ahamavi baMdhugavesaNanimittamavaNIyalaM parivbhamio / tuha daMsaNasaMtosA virao pariyaDaNavavasAyA || 107 // iya majjha saMgamAo tumaM pi uvaramasu eyavavasAyA / tullakiriyApavittI sAro nehassa jaM hoi' / / 108 / / eyaM soUNa ciMtiyaM rayaNasAreNa 'aho ! AsaMghasAro bhAvagaruo ya eyassa samullAvo, atthi ya giri30 suMdaramma va mameyammi nehasArA gurubuddhI devo vi tahApasAyavihAgAo na micchAvAI saMbhavai, milio ya majjhesa 1 pavakAri je0 vinA // / 2 ghaTikAlpakAlapramANamityarthaH // 3 ettha hakkhitto bhrA* // 4 saMketa:- "kuMkuma ti kukU lAbhiH " // 5 " jIvitum" khaM2Ti0 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 122] girisuMdara rayaNasArANaM melAvao sanayarAgamaNaM ca / 163 devAiTTadiNe, tA hoyavvamimiNA maMtAimAhappavihiyarUvaMtareNa girisuMdareNa, saMbhavaMti ya desaMtaravihAre vicittasiddhIo sAhasekkadhaNANamuttamajaNANaM' ti / ___ iya nicchiUNa hiyae bhaNiyaM 'jai nAma tullavittittaM / nehammi pasaMsijjai tA eso kiM asambhAvo ? // 109 avi ya sabbhAvI sabbhAviyajaNammi, uvayAriyammi uvayArI / dhuttesu mahAdhutto, viyakkhaNo savvahA hoi // 110 // 5 etthantare 'lakkhio mhi' tti sahariso jAo sahAvattho girisuMdaro / tao 'cirAo diTTho' tti saukaMTho, 'muTTha lakkhio' tti sahariso, 'asaMbhAvaNijjarUvo' tti savimhao, 'eyavirahe jIvio mhi' ti sahirio, 'goravAriho' tti sasaMbhamo sacahA mahAnADayADovo vyANegarasAraMbharamaNIo apattapuvAmaMdANaMdamaNuhaviumArato rynnsaaro| kiM bahaNA? ANaMdavimhayaghaNaM ghaNaghosatUraM, tUraMtavAravilayaM layatAlasAraM / sAraMgahAraramaNIramaNIyamaggaM, maggaMtapattamahiyaM mahiyaMgaloyaM // 111 // jAyaM maNAbhirAmaM savAhirabbhatare pure tesi / vaddhAvaNayaM susiNibaMdhavANaM samAoge // 112 // tao vi annonnaniveiyaniyavuttaMtA ThiyA tattha kei di annayA khettavAlANumaeNa 'mahovayAri' tti ahisitto NehiM mahaseNanAmo puncoiyasahayaro rajje / bhaNio ya'taM taiyabaMdhubhUo vaTTasi amhANa mANase dhaNiyaM / akayapaDivakkhasaMko tA ciTThasu jaMjiro bhoe // 113 // 15 amhe u viraha vihuriyajaNaNI-jaNayANamANaNamayaMkA / avaNemo soyakalaMkapaMkamukaMThiyA gaMtuM' // 114 // iyareNAvi pavuttaM 'ahayaM AesakArao tumha / na u pAradavighAI tA paTTissaM jahA''i8 // 115 // evaM kayasaMbhAsA pauNIkayakari-rahoha-johA-''sA / tUraravupphunnAsA caliyA te do vi punAsA // 116 // tao pUijjaMtA paribhataMtarAlanariMdehi, paloijjaMtA bhaubbhaMtabhAmiNIsaMsiliTThakaMThapuliMdaviMdehi, saMkijjatA kayAvarAhapaNaTThaduTThasevaehiM, nihAlijjamANA gayaNaMgaNagayakhayara-devaehi kameNa pattA sacchaMdacArigohaNANumagga- 20 laggabalAyAvaliviseyaM puMDavisayaM / tao vi pecchamANA gurutoraNAbhirAme gAme, visaTTahaTTasohe purohe', ajjhayaNapayaTTabhaTTasAre aggAhAre, ghaNagaMbhIratUrakhullAsiyapaNacaMtamorapauraM puMDauraM pi tti| vinAyamuyAgamaNo siribalarAyA vi sayavalAIhiM / sahaghuTTasAgao harisasaMgao niggao samuho // 117 // daTTaNa mahAriddhiM jaNayA taNayANa vimhiyA do vi / pabhaNaMti 'aho ! dhannA punnabbhahiyA ime kumarA // 118 // tAva ya pAyacArehiM paNamiyA kumArehiM / tehiM vi nehanibbharamAliMgiyA kumArA / etyaMtare paDupaDahapADa- 25 paDaMsuyahalabolamuhaliyanahayalo saMgIyasaNAhajayajayaravasaMvalio samucchalio maMgalatUrasaho, pavattaM jaNamaNavimhAvaNayaM vaddhAvaNayaM / tao kaM pi aunbasarUvaM ANaMdamamaMdamaNuhavaMtA te / savve puraM paviTThA dhAvaMtakhalaMtamiliyajaNaM // 119 // nivvAviyaM ca ciravirahatAviyaM ammayANa maNabhavaNaM / ANaMdavAhasAraM kayappaNAmehiM kumarehiM // 120 // vaddhAvaNayapamoe vahate avasarammi naravaiNA / koUhalA sahelaM bhaNio girisuMdarakumAro // 121 // 30. 'tA kahanu vaccha ! so duhratakkaro kattha pAvio tumae ? / kaha tassa niggahAo purassa khemaM kayaM turiyaM ? // 122 1 "dhavalam" khaMraTi0 // 2 "he, pajjhayaNa je0 vinA // 3 "pratiravaH" khaMraTi0 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 puhavIcaMdacarie aTTame girisuMdara - rayaNasArabhave [ 8. 123 vejjara to kumAro jahaTThiyaM coraceTThiyaM dihaM / niyayaM ca cArucariyaM samAgamaMtaM amajjaMto // 123 // paNa tao nariMdo 'natthi asajyaM jayammi purisassa / jammantaranivvattiyapavittapaDipunapunnassa // 124 // aigaruyakajjabhAre imeNa vAleNa pauNio khaMdho / nivvUDho so vi suheNa kahamaho !? uyaha naNu cojjaM // 125 // bAlasabhAveNa gharAo niggao rayaNasArakumaro tri / jakkheNa kao rAyA acintapunnANubhAveNa / / 126 / / tA icchAmo nAuM donha vi eyANa puvtrabhavacariyaM / jai pecchAmo aisayanANaDDhaM suhaguruM kaM pi' / / 127 // evaM ca sakougaM rAyANamavagacchiya jaMpiyamutrarohieNa 'deva ! asthi cetra tumha nayare kusumAgarujjANe uvasaMtamuttI kayakaraNaggAmaguttI samullasaMtakaMtI gaisuMdero hasiyamattadaMtI aisayanirIhavittI bhuvaNabhaMtaraMbhamiravimalakittI Aga guNarayaNANaM, paramUsavo jaNanayaNANaM, maNDaNaM vasumaIe, uppAyago navanavasumaIe, parovayAranirao dUriyaiparAvayAranirao sayalajaNamaNovittijANao samatthadutthajaMtusaMtANataNao kurudesAhibanaMdaNo jayanaMdaNo 10 nAma mahAguNI, takkemi tassamItragamaNe maNorahAI yasayalakallANasaMpattI devassa, evaM Thie devo pamANaM' ti / tao sayabalAIhiM 'sohaNaM sohaNa meyaM' ti saMlatte pariosa pIUsarasA''sAullasaMtacitta- gatto maggAlaggasamaggasAmaggIsaNAhamaMti-sAmanta- seTThi-satthavAhAimahAsattasatto patto kusumAgarujjANaM puhainAho / vaMdiUNa ya vihiNA guruM gurupariyaraM ca samAsAiyadhammaidhanAuso uvaviTTho uciyapase / 5 15 20 25 1 to tassa puipahuNo tIse ya mahAliyAe parisAe / pAraddhA dhammakA muNivaraNA gahiraghoseNa // 128 // 'bho bho ! bhAveha phuDaM kammehiM subhA-subhehiM saMsAre / saMsarai sayA jIvo uccA - 'NuccAsu jAI // 129 // hoi suneraio viesa tasa thAvaro vigala sagalo / jala-thala - khahayararUvo kIDa -payaMgAibahubheo // 130 // mayate vi nariMdo roro ghaNasAmio darido vi / paMDiya mukkho dukkhI suhI kulINo nihINo vi // 131 // Ariya meccho ruvI virUvao dubbalo balI pujjo / paribhavaNijjo suyaNo pisuNo ya vicittakammehiM // 132 gurukammarAsivasao kAla-sahAvAivaliyahaliehiM / juppar3a bhavaghaDijaMte gaigaddahilAsu causuM pi // 133 // ajje jayA punaM aNukaMpAIhiM cittaheUhiM / tajhyA suhamutrarbhujai, pANavahAIhiM dukkhAI // 134 // jai puNa kuNai visruddhaM jiNamuNicariyaM nirIhahiyaeNa / tA kammapAsamuko pAvai acireNa nevtrANaM / / 135|| tattha na jarA na macchU na roya-soyA na saMgama-vioyA / niruvamamakkhayasokkhaM veyaMti samaM sayA jIvA // 136 tA bho mahANubhAvA ! jamma- jarA-maraNaharaNacaurammi / nissesaduriyaharaNe caraNe niccaM samujjamaha' // 137 // iNivaNo vayaNaM soUNa pamoyanivbharamaNeNa / bhaNiyaM siribalaramnA 'AihaM suThu pujjehiM // 138 // tA kAyantramavassaM evamiNaM navara kougavaseNa / icchAmo souM puvvabhavakahaM niyakumArANaM' / / 139 / / kahiUNa putravattaM vRttaMtaM muNivareNa saMlattaM / 'kiM nAma na kallANaM jaidhammo kuNai bhavtrANaM ? // 140 // akalaMkasaMjamaphalaM suiraM gevejjagesu bhottUNa / uvabhuttasesapunnA samAgayA tuha kule ee // 141 // tallesappabhavAI abhuyabhUyAiM eyacariyAI / bhAsanti tuha narAhiva !, amhaM tu na vimhao ettha // 142 // jo mokkhaphalo dhammo saMsAraphalesu tassa ki cojjaM ? dhannatthiNo kisIe palAlalAbhe kimaccheraM 1 // 143 1 saMketa:- " vajjaraha to kumAro0 iti gAthAnte daNDapAlacauramoSArpaNAnusandhAnaM zrotRbhirapekSitamapi kavinA kenApyabhiprAyeNa na kRtam, taca tasyAtigambhIramabhiprAyamajAnadbhirito gAthAto'vaseyam- kumareNa tao kaNayAi appiyaM savvameva jaM jassa / ramaNIo vi hu aMteurammi guruvayaNao khittA // " atra je0 saMjJakapustake saGketAnusAriNI TippaNyupalabhyate saGketanirvizeSesyataH pRthag nollikhitA // 2 saGketa:- " dUritaH parApakAra eva nirayo narako yena" / / 3 saMketa:- "tANao ti trANadaH " // 4 saMketa:- " dhammadhannAuso ti dharmAzIrvAdaH " // 5 sayaM sayA je* // For Private Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150] jayanaMdagamuNikahiyA siribala-sayabala-sulakkhagA-lakkhaNANaM punvabhavakahA / accherayaM tu evaM jaM muNiNo egabhattadANeNa / tubbhe cattAri jaNA erisasuhabhAiNo jAga' // 144 // evaM soUNa savimhaeNa kAuMsirammi krmulN| bhaNiyaM ramnA 'bhayavaM! kaheha tA kaha Nu evamiNaM? // 145 / / iya viNayasAraM rAiNA pucchio parahiyakaraNanvasaNI bajariu pavatto jayanaMdaNasUrI iheba bhArahe sayalasirisaMkeyahANe paiTThANe nayare sumehakulauttayassa viMjha-sabarAbhihANA naya-viNayapahANA duce puttA hotthA / te ya uvaraesu jaNaNi-jaNaesa tahAvihalAbhatarAyakammodayAo niyanariMdAo uciyavitti- 3 malabhamANA mANAisaeNa patthiyA kaMcagapuraM / aMtarA ya egammi nayare kullUriyAvaNAo maNDagAi gahAya ujjANaM pavisamANA pecchaMti mAsovavAsakilaMtataNuM jugaMtaranihittanettavittiM pAraNaganimittaM nayarAbhimuhamuccaliyaM mahAmu]i / to udArabhAvAo dinabhoitteNa 'aho ! sohaNo atihI avasare pAvio' tti samullasiyameesi hiyayaM / tayaNu 'esa so marutthalIe kappapAyavovalaMbho, sA esA daridamaMdire hiramnavuTI, so esa mAyaMgadharaMgaNe surakaripaveso, jameyAvasare esa diTTho' tti bhauvitehiM tehiM mahAsattehiM romaMcaMciyagattehiM paNAmapuvvaM nimaMtio mahArisI / 10 teNAvi arattaduTTeNa tabbhAvabuDDhiheuM bhikkhAmettagahaNatthaM vihiNA dhario paDiggahago / tAhe ANaMdabAhabiMdurAirAyaMtanettovaMtehiM bhattibharaparabyasacittehiM pacaDDhamANadANapariNAmehiM balA viyariyaM muNivarassa pajattabhoyaNaM / __ etyaMtare diTThA te ujjANajavakhapUyaNatthamAgayAhiM riddhi-vidvinAmAhiM rAyakannayAhiM, bhaNiyA ya 'aho ! sudinaM, suladdho bhe maNuyabhAvo, salakkhaNA bhuyaDaNDA, pavittaM vittaM jamevaM bhattikaliehiM pUio esa mahappA, savvahA dino tumbhehiM jalaMjalI dAlidovaddavassa, saccaMkAriyAI sagga-mokavAI pi tti / avi ya-- 15 ki tIe sirIe supIvarAe ? jA maMdiresu kirvaNANaM / dhuttIrayakusumasiri vca jA paresiM na uvagarai // 146 // chAyAlacchI tucchA vi marupahe rehae karIrassa / gimhumhakilaMto jattha paMthio kuNai vissAmaM // 147 // ahaNo vi jaNo dhaNavaisiromaNI jo munniinnmuvyaarii| dhaNarAo vi varAo rAo rorANa vivarIo // 148 evamaNegahA kobavUhAo gayAo ahippeyapayaM knyaao| vihidANA-'NumoyaNehi ya tehiM tAhi vi nivvattiyaM suhANubaMdhasAhAraNaM mahApunaM / viMjha-sabarA vi puNo puNo saMbharaNa-pariosehiM taM pariposaMtA pattA 20 kaMcaNapuraM, ThiyA vIsamaNanimittaM nayarujjANe / etthantare 'gAliyAdhoraNeNa rAyapavAraNeNa pAradamasamaMjasaM ti samucchaliyo nayare halahalArAvo / tao kougeNa pahAviyA te do vi tayahuttaM, pattA rAyasIhadAraM / tAva ya haTTAlayArUDhajaNehiM kayahAhAravamannamannassa dAijjamANo, bhaMjato devaulatoraNAI, moDaMto jAlagavakkhe, pADato gharavaraMDayAiM samAgao tamuddesaM mattadantI / palANo sIhadArajaNo / 'addhabhaggaM sIhadAraM' ti visaneNa bhaNiyaM caMdarAeNa 'are atthi koi jo eyaM ginhai ?' 25 tti / 'na koi tamaMgIkarei' tti dhAviUNa hakkio vijhaNa, calio tayabhimuhaM, kIlAviUNa suiraM ThAvio base, samappio hatthivayANaM, samucchalio saahuvaao| AhUo rAiNA kayappaNAmo bhagio ya 'bhada! varehi varaM' ti| teNAvi bhaNiyaM 'savvesi pi varANaM varamiha devassa daMsaNaM bhuvaNe / saMpattA ya tayatthaM ettha vayaM deva ! dUrAo // 149 // patte vi tammi saMpai patthemo deva ! ettiyaM ceva / kIrau olaggAe dANeNa mahApasAo Ne // 150 // 30 tao muNidANovajiyAciMtapunANubhAvovahayAsuhakammayAe nirIhayAbhiraMjieNa rAiNA paDivanA do vi 1 payaM khaM1 khaM2 // 2 he sirisaM je vinA // 3 dvANe supaiTThANanayare je0 // 4 saGketa:-"kullUriyAvaNAo tti kAndavikApaNAt" // 5 bhAvatehiM je vinA // 6 kiviNANa khaM1 khaM2 // 7 posiMtA je0vinA // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie aTThame girisuMdara-rayaNasArabhave [8. 151bhiccA, dignaM maNorahAirittaM jIvaNaM, aNunAo jahicchAcAro, jAyA visiTTamuhabhAiNo tti / evaM ca abhaggamANamANaMdamuhamaNubhaviUNa samAhiNA paDivanakAladhammA uvavannA devakurAe mihunngaa| tAo vi kannayAo suhANumaIo jAyAo tesiM mihunnigaao| tao dasavihakappapAyavovaNIyasayalabhogaMgalAliyaMgA appapema-dosA IsA visAya-macchara-roga-soga-jarA-bhayavirahiyA ahamiMdAmarANugArimuhaM tipaliovamANamANamAumaivAhiUNa gayA 5 sohammaM kappaM / tattha vi kiMcUNatipaliovamamacchiUNa uvavannA iha puMDaure mahAbalarAiNo daiyAe vilAsavaIe kucchisi tubbhe do vi puttaa| tAsiM punvabhAriyANamegA paumasaMDe mahasegarAiNo dhUyA sulakkhaNA nAma jAyA, duiyA uNa vijayaure paumarahassa lakkhaNA nAma / soUNa ya mAgahAo guNakittaNaM jAyA siribale sANurAyA sulakkhaNA, evaM sayabale lakkhaNA vi| etyantare 'parovayAravasaNi' tti abbhatthio siriMbalo siriguttasiddhaputteNa vijjAsAhaNasAheje / vIrarasavasa10 eNa teNAvi paDibanne pAraddhe kasiNacaudasinisIhe masANamajhe siddhivihANe diTTho siribaleNa viDiMciyaviyaDadA DhAkarAlavayaNo vijjucchaDADovAruNataralatAranayaNo nisiyakattiyA-kavAla-karavAlanarakaraMkavihatthahattho murAbhaNDAyataduppUroyarabhattho kajjalukkera-tamAlakAlo narasiravisaraviraiorusuMDamAlo kesapAsAyaDDhiyaM siriguttamavaharaMto mahApisAo / tao uggIriuggakhaggo laggo tayaNumaggeNa eso 'esa pAvo pAvio' tti kayAso pahAvanto patto mahADaviM / tAva ya jAyaM pahAyaM, tirohio pisAo, 'na dIsai sirigutto' tti visano siribalo, tahA vi aviya15 liyapurisayAro pavatto tamannesiuM / suNai ya egattha vaNasaNDe karuNaM rujhyasadaM, 'itthiyA varAI kAi' tti samuppannakArunno gao tayabbhannaM, vaNaMtario nirUviuM pavatto / tAva ya rukkhasAhAnibaddhasiroharAe bhaNiyaM tIe'nisuNaMtu logapAlA !, suNaMtu vaNadevayAo ! sabAo ! nINemi hiyayasalaM saMpai tumhANa paJcakkhaM // 15 // dino gurUhi maNasA vi manio siribalo paI majjha / na ya tAva kare laggo ninbhaggAe iha bhave so||152|| jammantare vi mama pANavallaho so paI viheyavyo / vAreyavyo vigyo puNo vi tubbhehi sakkhIhiM' // 153 // 20 evaM bhaNiUNa mukko tIe appA / to niyanAmasaMkieNa jhatti dhAriyA siribaleNa, chino pAsao, pau NiyAo kaMThanADIo, saMvAhiyaM hiyaya, dino celaMcalAnilo / tao tIe ummilliyaM loyaNAraviMdaM, daTTaNa ya siribalaM sasajjhasAe saMThaviyamuttarija, bhaNiyaM cAvattaM 'tiloyasAhAraNamiNaM maraNaM pi me maMdabhaggAe mudullahaM sNvutt'| tAhe samAsAsiUNa saMlattA siribaleNa 'muddhe ! kA tumaM ? kiM vA te nivveyakAraNaM? jamevamAyaghAyaM vavasiyA si"| tIe vi tavyayaNAmayaseyasamullasiyahiyayAe ciMtiyaM 'jahA eyavayaNehiM palhAi mama mANasaM, valai puNo puNo 25 eyAbhimuhaM diTThI, romaMciyameyakaraphaMseNa sarIraM, tahA hoyavyameeNa mama vallaheNa, kiMtu na tassehAgamaNasaMbhavo, ahavA vicittANi vihiNo vilasiyANi, tabasayANa kimasaMbhAvaNija nAma ? tA kahemi tAva sambhAvaM jeNa paramattho najjaI' / tti saMpahAriUNa bhaNiyaM sagaggayagiraM "alaM mama maMdapunAe niyavuttaMtakahaNeNa, tahA vi 'alaMghaNIyavayaNo si' ti nisAmehi nayarammi paumasaMDe mahaseNanariMdanaMdaNI ahayaM / paumAdevIpabhavA nAmeNa sulakkhaNA kannA // 154 // 30 dinnA ya niyayapiuNA puMDaurAhivasuyassa guNanihiNo / siribalakumarassa tilauyavivaraviyaraMtakittissa // 155 // takahasavaNakkhaNiyA parivAlaMtI vivAhamahasamayaM / ujjANAo hariya mhi keNaI gayaNagamaNeNa // 156 // vilavaMtI ya ruyantI attANaM magnirI suattANaM / kUreNa kayaMteNa va teNa vimukka mhi iha rane // 157 // 1 'vamANamAuma khaM1 // 2 degNDAyantadu khe2 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164] girisuMdara-rayaNasArajaNaya-jaNaNINaM siribalAINaM cauNhaM jayanaMdaNamugika hio pushvvittNto| 167 so uNa kumAra ! sajja sAhai avarAiyaM mahAvijaM / laddhAvasarAe mae vi vavasiyaM maraNamettAhe / / 158 // tA mA kareha vigyaM, sigdhaM sAhemi maNasiyaM suhaya ! / annaha na hoi kusalaM balavaM vijAharo vairI" // 159 // eyamAyaniya 'na annahesA io vavasAyAo viramai' tti kayanicchaeNa niveio se apyA siribaleNa / tao AyapaJcayasaMvAyAo 'so ceva piyayamo eso' tti harisiyA, 'avatthAvaDiya' tti lajiyA, 'paDhamasamAgamo' tti sasajjhasA, 'kahe kUrakhayarAo rakkhiyo?' tti saciMtA, 'kahametyAgao?' ti vimhiyA, 'kimegAgi?' ti 5 saviyakA khagamacchiya bhaNiuM payattA "sAgayaM mama jIviyadAyagassa avasarapattassa ajauttassa, 'kahaM puNa devayAsahAraNa pasAhiyamiNamaNorapAraM kaMtAraM piyayameNaM?' ti daDhamAulaM mama maNo vaTTaI" / kumAreNa bhaNiyaM 'alamAulayAe, savvaM punasukayaviyaMbhiyameyaM, ao ceva pariNAmasuMdaraM bhavissai' tti / evamanonnasamullAve vaTTamANe harisavasavisaTTanayaNakaMdoTo saMpatto tamuddesaM siddhaputto, pucchio paramapamoyamubahateNa siribaleNa 'ajja ! kahiM so pisAo ? kahaM vA tumaM teNa vimukko si?' / siddheNa bhaNiyaM "rAyaputta : vihIsiyAe tumaM vAmohio, na uNAI 10 pisAraNa gahio, siddhA ya mamAhigayavijjA, navaraM tuhAdasaNAo dahamummAhio haM nimittabaleNehA''gao mhi, 'tuma pi vIrarasANuraMjiyamaNeNa piyayamAsaMjoyaNanimittameva pisAeNa velaviUNeha mukko si' tti nimittao avagacchAmi, tA akayakAlavilambo karehi gaMdhana vihiNA pANiggahaNameyAe, jo saMpayaM sohaNo muhutto bttttii"| to 'jamajo ANaveI' tti viteNa vivAhiyA siribaleNa, nIyA ya siddhauttapauttapaDavijAe puDauraM / io ya sayabalo sAhagasAhijjagayamapaDiyAgayaM bhAuyaM gavesiumaNo jaNayamaNunaviya sabalavAhaNo patto 15 desaMtakatArasaMThiyaM tAvasAsamaM, picchai siviliyaniyANuTTANaM soyamANaM taapsiijnnN| taopaNAmapuvvaMpucchiu~ pavatto'rane kayavAsANaM toDiyadhaNa-sayaNanehapAsANaM / sAheha bhayabaIo ! kiM soyanibaMdhaNaM tumha ?' / / 160 // tAhi bhaNiyaM 'kumAra ! vittamiha paese mahAvaisasaM, taM ca daThThaNa karuNAvaseNa jAyAo vayaM soyAurAo' / kumAreNa bhaNiyaM 'kerisaM puNa tayaM ? ti sAhiMtu bhyviio'| tAhi bhaNiyaM "kumAra! AvAsiyA etya rayaNIe vijayapurAhivaiNo paumarahassa dhUyA bhuvaNaccherayabhUyarUvA asAhAraNaguNasavaNubbhUyaparokkhANurAya- 20 paDivannapuMDaurAhivataNayasayabalakumAraghariNibhAvA jagayAesAo puMDaraM saMpatthiyA uvahasiyarai-sirilAyannA lakkhaNAbhihANA knnaa| sA ya kira kirAyavisaesarA'rimaNarAyasueNa kuMjareNa 'jAiyA vi na laddhapuvya' ti mahAmaccharucchAiyasupurisAyArapakkhavAeNa vAraNa viyA'takkiyAgamaNeNa maNeNAvi aNicchaMtI pecchaMtINamamhAgamaja mue cevAvahariyA varAI / 'nicchayasArA ya sA nirAsIbhUyA sayabale maraNameva paDivanjihi' tti saMbhAvaNAe soyanibbharAo vaTTAmo" tti / soUNamiNaM kumaro panjalio pAvao ba ghayasitto / na sahaMti haMta ! ghariNIparAbhavaM jAu mANadhaNA // 161 calio ya tayaNumaggeNa turiyaturaehiM to vaNaMtammi / milio sIho iva kuMjarassa dappaM pnnaasNto||162|| AyAriUNa samaraMgaNammi parigaliyadappamAhappaM / kAUNa kuMjaraM tayaNu takakhaNA lakkha gA gahiyA // 163 // tAtra ya siribalavayaNA gayaNAo oyarittu sahasa tti / 'vaDvasu duhA mahAyasa!' vutto so siddhaputteNa // 164 to 'saMpAvio NeNa siribalo' ti sahariso sammANiUNa taM paDiniyatto sayabalo patto puMDauraM / pasattha- 30 vAsare pariNIyA NeNa lakkhagA / jAo savvesiM paramANaMdo / kAleNa ya jAyA tumbhe do vi raay-juvraayaa| 25 1 kahaM kRrakhayararakkhasAo ra je0 // 2 saMketa:-"vaDdasu duitti zrI-balasamAgamena, [? zrIbalakumArasamAgamena c| mamAbhipretavidyAsiddhAn (2)" // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 puhavIcaMdacarie aTThame girisuMdara-rayagasArabhave 8.165muNidinabhoyaNAo abbhuyabhUyaM muhaM samaNupattaM / evaM suhANubaMdhaM nariMda ! tumbhehiM cauhi pi // 165 // __ eyamAyanniya saMjAyajAIsaraNehiM saputtakalattehiM bhaNiyaM siribala-sayabalehiM 'aho ! bhagavao nANAisao, jamevamanacariyaM pi sANubhUyamiva niravasesaM sIsiyaM, icchAmo ya bhagavao vayaNAo nAuM-sulakkhaNAvahAragavijA harassa ko vutto saMvutto? ti / bhagavayA bhaNiyaM "so varAo tahAvijAsAhaNaparatto kaha vi maMtajAvakhalio 5 chalio maMtadevayAe gahio ummAeNa / avi ya patto saima ibhaMsaM catto vijAhi so asesAhiM / dhaNahINo kAmaM kAmuo bva muviyaDDhavesAhi // 166 // sIyA-''yavakhaviyaMgo bhamio suiraM vaNaMtare varao / katto kayAi jAyai dumnayanirayassa kallANaM ? // 167 // tanhunha-chahaduhatto kayAi tatto vaNAo nikkhaMto / patto devvanioyA kaMpillapuraM pariyaDato // 168 // tattha puNa tayA viharai hariseNo nAma maharisI dhIro / uggatavateyakalio bhuvaNabbhuyabhUyamAhappo // 169 // 10 tadiTijaTipuTTho naTTho dudRggaho lahuM tassa / uvaladdhaceyaNassa ya pacchAyAvo dadaM jAo // 170 // lakkhiyamuNimAhappo paNao payapaMkayammi so muNiNo / teNAvi sANukaMpeNa se kayA desaNA vihiNA // 171 avi ya 'tA jIvaha bahudukkhalakAkha paDivakkha visaTTahiM, tA dumnayadujayabhaDohanarima dalavaTTahiM / tA doggai tA roga soga taNu maNu saMtAvahiM, jA jiNabhAsiyarammadhammasaMbaMdhu na pAvahiM // 172 / / 15 saggu gharaMgaNu mokkhasokkhu aidRri na vaTTai, chaNamayalaMchaNakaMtikaMtu jasavisaru visaTTai / tAsu na dullahu kiM pi bhuvaNi kallANu maNicchiu, jiNavaradesiya dhammi jAsu mANasu suvinnicchiu'||173|| evamAimahAmuNimuhakuharAo nIharaMtaM desaNAsuhArasaM kanapAnapuDaehiM piyamANo vimukkamohavisavigAro pAviUNa vivegaceyaNaM paDibanno caraNapariNAmaM / tao vihiNA pavanapavvajjo pAviUNa kevalasaMpayaM saMpatto paramapayaM" ti| 20 iya mAhappamaNappaM rAyA soUNa samaNadhammassa / vaDhiyacaraNucchAho vaMdai jayanaMdagamurNidaM // 174 / / bhaNai ya 'me muNipuMgava ! tumha pasAeNa saMpayaM munnio| muNidhammassa pabhAvo aciMtaciMtAmaNisamANo // 175 kAUNa rajjamutthaM tA turiyaM tumha pAyamUlammi / eyapaDivajjaNAo karemi niyajammasAhallaM' // 176 // guruNA vi 'avigdhaM te, mA paDibaMdhaM kuNa' tti biteNa / dinANumno rAyA pamuiyahiyo gao sagihaM / / 177 / / AucchiUNa hatthaM tatto nIsesamanti-sAmantaM / sayabalakumaraM rajje'bhisiMciuM ujjao jAva // 178 / / 25 viNayapaNaeNa bhaNio tAva kumAreNa mauliyakareNa / 'vayagahaNANunAe deva ! pasAyaM kuNa mamAvi // 179 // jaM saMsArasamuddo ruMdo uddAmadukkhakallolo / na viNA caraNataraNDaM tIrai tariuM aiduraMto' // 180 // ranA vi to pavuttaM 'juttamiNaM vaccha ! nAyatattANaM / kiMtu kamAgayameyaM raja bhottaNa kei diNe // 181 // ThaviUNa rajjabhAraM poDhIbhAvaM gaemu kumaresu / daMtidio suheNaM tumaM pi ginheja pancajja' // 182 // evamAivicittajuttivutto vi jAhe so na paDivajjai rajjaM tAhe girisuMdaraM rajje'bhiuMjiya rayaNasAraM ca juva30 rAyaM ThAviUNa nivvattiyajiNAyayaNamahAmahA kayasayalasaMghapUyA saMtosiyadINaasthisatthA aNegamanti-sAmantAinaraniurumbaparigayA gayA mahAvibhUIe gurusamIvaM siribala-sayabalA, suyavihiNA pavvaiyA ya, kameNa ya jAyA 1 juttiutto je vinA // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200] girisuMdara-rayaNasArajaNayANaM siribala-sayabalANaM pavajAgahaNaM / 169 jahuttakiriyAkAriNo mahArisiNo tti / iyare vi jaNayANurohapaDivaghnaM rajjamakajja va manamANA aMgIkayadesaviraiguNahANA kAlamaivAhiuM pavattA / avi ya paurappayAvasAhiyapaviThThamupahaThThadudruverINaM / tesiM bhaDasaMdoho ciTTai raNakoDio ceva / / 183 // uddhariyasayalavihalammi tammi rajje maNorame tesiM / atthiyaNaM alahaMto dANavvasaNI duI jiyai // 184 // tahA 5 nosiyakarA maNussA nAsAbhaMsaM sayA vi pAviti / gAyaMti pahA taha vi guNagaNaM tANa donhaM pi // 185 // ThANe ThANe nimmaviyajiNaharaM puhaimaMDalaM tehiM / saggasiriM va hasaMtaM kayaM lasaMtaM samaMteNa // 186 // sama-maddavarasiyA vihu asamaM mANaM sayA vi pAviti / muNiNo mahANubhAvA jaNasuhae tesi rajammi // 187 // mottUNa sAmi-sevayavavahAraM tattha rAya-pagaINaM / annonnagoravaraI sAhammiyabhAvao jAyA // 188 // evaM ca visaTTAmoyavimalakamalAlaMkie aNiTThiyaviyaDDhamahodae rajjamahAsare'bhiramamANANa tersi rAyahaMsANaM 10 kayAi aruNodayAliMgiyapuvvadisaMgaNe maMdAyaMtatArayanahaMgaNe viralAyantatimirajAle pahAyakAle kappamahIruhasiharanisanamattANaM daTTaNa muviNe paDibuddho bahalakAgalIgIyasaMvaliyamaMgalatUranigghoseNa girisuNdrnriNdo| vimhio auncamuviNovalabheNa / 'uvaTThiyaM me ki pi mahAkallANaM' ti bhAvito Thio prmettinmokkaarsrnntppro| etyaMtare paDhiyaM veyAlieNa'teyakaMtamahIharamatthayapaDivanapAyakoDI vi / abbhahiyasiriM maro pAviumAruhai nahaminhi // 189 // 15 kayadosaMtamahodaya! dasadisivitthariyanimmalapayAvaM / unnaimapattapuvvaM govai ! pAvehi sayarAI' // 190 // tao 'muviNatyasaMvAI pADho 'tti suTTayaraM pahaTThamANaso mANasucchaMgAo rAyaiMso va samuTThio synnijjaao| kAUNa caMgamaMge siMgAraM garuyabhattirAeNa / jiNabimbapUyaNatyaM patto ujjANajiNabhavaNaM // 191 // maNimayayaMbha'bhirAmaM rAmApaDibimbajoDakayasohaM / sohaMtakaMtakoTTimasaMkaMtulloyamaNitAraM // 192 // tAratavaNijjanimmiyaduvArasAhAmuNAliyAruiraM / ruiramurAgamaraMjiyavaMdaNa-pUyakkhaNiyabhaviyaM // 193 // 20 tattha ya jahAvihANaM pUrva kAUNa tihuyaNapahUNaM / romaMcaMciyakAo kayaMjalI kuNai thuimevaM // 194 // 'nimmalamaUhajAlA jayai jirNidassa pAyanahapaMtI / chajjantI nayasuravaimauDukkhuDiya va maNiseNI // 195 // vaMde te jiNacalaNe jesi nahaMkesu paDiyapaDibimbo / paNamaMtajaNo chajjai haro na eMgArasasaruvo // 196 // so jayau jiNanagiMdo jaIyapAesu sahai naharAI / nahayalabhamaNujhyA vIsamirI tArayAli vva / / 197 // bhaI jiNiMdapAyANa tANa reiMti jattha nahamaNiNo / dasavihadhammujjoyaNasamujjayA dasapaIva nca // 198 // 25 iya vivihovamarammaM sammaM thoUNa jiNavaraM rAyA / saMvegabhAviyamaNo nikkhaMto ceiyagihAo // 199 // dahraNa ya supasaMtaM navajovvaNa-rUva-kaMtikayasohaM / sahayAratalanisannaM vaMdai muNipuMgavamahegaM // 20 // 1 saGketa:-"nAzitAH karAH-hastAH, rAjadeyabhAgAzca yeSAm / nAsAyA bhraMzam , na ca AzAyA bhraMzam" // 2 saMketa:-" azamaMzamarahitam , asamaM ca-ananyasadRzam / mAnam-ahakAra pUjA ca" // 3 'pagiINaM bhrA. // 4 saGketa:-"visaTTa tti vikasitam , mAmoda-parimalaH pramodazca; kamalAni-padmAni, kamalA ca-lakSmIH / aniSThitaM viyaDDhaM ti vizeSeNa taDDhaM zItaM mahadudakaM yatra, aniSThitatha vidagdhAnAM mahodayo yatra" // 5 " ekatra-aniSThitavihagADhayamahodake, rAjye-aniSThitavidagdhamahodaye" khaMraTi0 // 6 saMketa:-" kRto dobAnte-prabhAte mahodayo yena, kRtazca doSAntena-dUSaNavinAzena mahodayo yena / gopatiH-Adityo bhUpatizca" // 7 pakArasa je vinA // 8 saGketa:-"uvAya tti khinnA // 8 // " // pu0 22 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 15 20 170 puhavIcaMdacarie aTTame girisuMdara - rayaNasArabhave [ 8.201 defa dhamma bhAusAe abhinaMdiUNa naravaiNo / pAraddhA vihiNA dhammadesaNA suhanisannassa || 201 // 'payaiasAre virase saMsAre nimbakusumasAricche / mA kuNasu raI mahivai ! asAsae iMdayAle vva // 202 // jammaM maraNassa kae, uppajjai jonvaNaM jarAkajje / rUvaM rogAvAso kA Nu suhAsA bhave bhUva ! 1 || 203 // rujjai egesi ghare, gijjai nacijjaI ya annesiM / Asanna maMdirANa vi jattha bhave tattha kiM sAraM ? || 204 | vilasati diti ege, suyaMti anne u laMghaNaM kAuM / egoyarA vi jammi u bhavassa kA sArayA tassa ? // 205 // tAvanti roga-sogA, maraNabhayaM niccameva sannihiyaM / AsAsapayaM patthiva ! bhaNa kimiha bhavammi pAvammi 1 // 206 // jaM pImaM bhogasuhaM bhujaMtaM kuNai pANiNo tuTThi / sutriNovabhogasarisaM tayaM pi tittiM na saMjaNai // 207 // eyAsattA sattA dhammaM na kuNanti jiNavaruddiddhaM / paJcaMti tao dhaNiyaM puNo puNo ganbhakuMbhI || 208 // iya eyammi asAre nariMda ! khaNabhaMgurammi saMsAre / na khamaM khaNaM pi ramiuM vibhAyajiNiMdavayaNassa' // 209 // evamato rAyA gahio tivtrasaMvegeNa, muko durAsAe, AliMgio caraNapariNAmeNa dUrIkao aviraIe savvahAniyataputta- kalatta- rajjakajjaggahI vaMdiUNa muNivaraM jaMpiuM patratto 'bhayavaM ! mohanidAniruddhasuddhabuddhiceyatro bohio haM bhagavayA udattadesaNApAhAuyatUranigghoseNa' / tA 'pAviUNa jayanaMda NamurNidArNidapAyAraviMdamavassaM' pavvaissaM 'ti' kayanicchao gao nariMdo samaMdiraM / niveio niyayAhippAo rayaNasArassa / bahumanio teNAvi, jaMpiyaM ca 'aNubhUyaM pisatA sAmannasuhaM jae asAmannaM / suhalavaluddhA muddhA gihavAse hA! ThiyA kaha Nu ? || 210 // mohijjeti varAyA anAyatattA ihAvare sattA / jAIsarA muhA kaha mudrA mo diTThacorehiM ? // 219 // tA savvA na juttaM muhuttametaM pi saMpayaM basiuM / kArAharaghorayare givAse dukkayAvAse // 212 // dhanA ya gAma- nayarA saMpara viharaMti jattha suhanihiNo / jayanaMdaNasUrivarA susatthavAhA bhavArane ' // 213 // evaM ca paribhAvaMtA vaddhAviyA te ujjANavAlaeNa ' jassa vayaNAraviMde laddharasA nayaNamahuyarA tumha / na lahaMti raI annattha katthaI kira nimesaM pi // 214 // jassa ya payapaumajuyaM hiyayasare niccameva tumhANaM / cihna cittAlihiyaM va sutthiyaM egarUveNa / / 215 / / soUNa nAma- goyaM pi jassa tumhANa hiyayamullasara / gimhumhataviyasihimaMDalaM va navameharasieNa // 216 // so paNayapaNayapANippaNAmiyANaMtakaMtakallANo / mannAmi devapunnehiM Agao muNivaI ajja' // 217 // tao 'samAgao bhagavaM sugihIyanAmadheo jayanaMdaNamuNIsaro' tti sasaMbhamaM siMhAsaNAo oyariUNa abhi25 gamiNa ya sattaTTha payAI tatthaTThiehiM ceva vaMdio rAya-jubarAehiM bhayavaM, dinaM ca maNorahAirittaM vittaM vaddhAvayassa / tatto vibhattinibharamaNehiM gaMtUNa vaMdio vihiNA / pIyaM ca tammuhAo sudesaNAvayaNapIUsaM || 218 // o niveiUNa niyayAkUyaM gurUNaM tayaNunAyA gayA samaMdiraM, dAUNa ya surasuMdarakumArassa rajjaM nivvattiyajiNagi mahAmahA saMpAiyasamaNa saMghapUovayArA saMtosiyadINA 'NAdAisamatthaatthisatthA mahAvibhUIe gayo gurusamI / pavvaiyA ya samamaNegamanti-sAmanta-sRddhantehiM / 'phalio mama sutriNao saMjamakappapAyavArohaNeNaM' ti 30 parituTTo nariMdamuNI / tao gurubahumANasAramahijjiyAI egArasaMgAI, anyuTTiyA caraNakaraNesu, samujjayA tavo1 bhujjaMtaM kha2 bhrA* // 2 mAito bhrA0 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 ] girisuMdara - rayaNasArANaM pavvajjAgahaNaM devalogagamaNaM ca / 171 vAsu, kayanicchayA veyAvaccesu, baddhabuddhiNo bhAvakaraNasacce, aparissaMtA sajjhAya-jhANesu, apamAiNo saMjama - are, ahiyA parIsahovasaggehiM, agvijjaMtA mahAnariMdavaggehiM, utravRhijjetA samaNaviMdehiM, tuliyateyakaMtiNo ravi - hiMdehiM, ciramaNuvAliUNa saMjamarajjaM, kAUNa saMleNAvihiM samAhiNA kayadehaccAyA jAyA uvarimovari vejjagammi aharmiMdA suravara ti / IsA visAya-maya-moha - viyAramukA, divvesu tesu visaesa daDhaM pasattA / dukkheNa khINaduriyA maNayaM papuTTA, te sAgarAI igatIsa tarhi garmiti // 219 // // iya puhaicaMdamahArisicarie girisuMdara rayaNasArarisicariyamaTTamabhavagahaNaM samattaM ti // [ granthAgram--87 ] 5 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ navamo kaNayajjhaya-jayasuMdarabhavo ] jayai jiNANAgaMgA kalusodayamANasAiM mottUNa / uttamapayamuhakAmA muNihaMsA jatya lIyaMti // 1 // ANANubhAvapattaM ahamiMdAmaramuhaM ciraM bhottuM / kiMcAvasesapubho girisuMdaramuravarI caviyo // 2 // 5 to kattha uvavanno ? muNa asthidhaNa-kaNa-kaNayasamiddhasamunnaddhapAmararamaNIramaNIyagAmAbhirAme aNeganagarA-''gara-giri-taraMgiNI-pasAhiyapihupuhaipITe aNuvalabbhamANamANavakilese vaMgAbhihANadese tAmalittI nAma nayarI / - jA sA muraiyaNarammA viSphuriyamuhAsaNA muhidhaNesA / rehantamurAgArA harisahiyA tiyasabhUmi vva // 3 // bahavA10 iMdAyaI nariMdo, nArIo jattha accharAyate / dhaNiNo amarAyaMte, surabhUmI sA phuDaM ceva // 4 // kiMca ariha-mahesara-purisottamehi kamalAlaehiM budehiM / muranimmiya va chajjaha savvehi narehi sA nayarI // 5 // caDukammehi pagAmaM suviyaDDhavilAsiNIhi taruNANaM / corijjati maNAI, na dhaNAI tatya keNAvi // 6 // tIse pAyAravaro cuMbijjato vi jalahivelAhiM / AliMgaNaM na sidilai guruguNagaNagahiyahiyao va // 7 // 15 sayalatyamutthiyAe saMbhamarahiyAe tIe nayarIe / cojjamiNaM jaM nicaM muhiyA dIsaMti paMceMjaNA // 8 // tIe maNi-ppavAla-muttAhalukkerasaMkinnaracchAe alayAurIsirimaDappharamalaNaparihatyAe sura-khayaravimhayakarIe pavaranayarIe dariyArivAraNahariyaccho aNegapaharaNappahAraparimaMDiyavaccho pavaraMgaNAliMgaNalIlAdullaliyAhudaNDo paurapayAvohAmiyasarayamattaNDo paNaIyaNamaNorahasaMpAyaNakappasAlo anAyakArijaNayAkaviyakAlo niyapahuttovahasiyAkhaMDalo sumaMgalo nAma raayaa| teeNa tassa naNaM jhulukkiyaMko kalaMkio caMdo / bhIo va tappayAvA nahaMgaNe saMsio saro // 9 // tassa ya parakamAo najjai paMcANaNo vi paribhIo / paDiko vaNavAsaM, ko vA tatto na saMtatyo ? // 10 // tassa ya rAiNo uvahasiyamaragayamaNikiraNohehiM siroruhehi, aharIkayapaMkayavaNehi loyaNehi, kuMdakaliyAyantIhi daMtapaMtIhi, surakarikuMbhasariccheNa viyaDavaccheNa, nijjiyanavamuNAliyAhi bAhulaiyAhiM, kaMkellipallavasAhu chehiM karayalehiM, simumuhigejjheNa tivalivirAiyamajjheNa, surasaripuliNAyAreNa niyaMbavityAreNa, parituliyakaya25 liganbhehiM UrUyaMbhehi, kummunnaimANamalaNehiM cArucalaNehiM, dalavaTTiyarairUvagandhaggahA sirippahA nAma mahAdevI / saMketa:-"jayahaH ityAdau kaluSodakAni mAnasAni sarAMsi, kalaSasya-pApasyodayo yeSu mAnaseSu-citteSu / uttamapayaHsube, uttamapadasukhe-mokSasaukhye ca kAmaH-abhilASo yeSAm" // 2 pavitraM bhrA vinA // 3 'yapuhA' je vinA ||4sotH-" surajanaH surateca suracanayA vA ramyA / sudhAzanam-amRtabhojanam , sukhAsanAni ca-yAnavizeSAH / indrasya suhad dhaneza:-dhanadaH, sukhinazca te banezA:-banasvAmino yasyAm / zubhAkArA, sudhAgArANi ca-sudhAdhavalitagRhANi / hariNA-indreNa, haribhiva-avaiH sahitA, yadA harSAva hitA" // 5'suhAgArA iti saketasammataH pAThaH // 6 va kajA khN1|| 7 saMketA-"pazca-saMkhyA janAH-puruSAzca" // 8'parihachApa je vinA / "dakSAyAm" khaMraTi. // 9 mulaMkiyaMko je vinA // 10 nAMgaNaM je vinA // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9.1-19] kaNayajjhaya-jayasuMdararAhAvehavinnANaraMjiyANaM sakanayANaM suravega-sUravegANaM tAmalittIsamAgamaNaM / 173 tIra muyakAmAe mayanayaNAe mayaMkavayaNAe / uyarammi samuppabho girisuMdaramuNimuro dhanno // 11 // diTTho ya tIe suviNe nANAmaNi-rayaNamaMDiyasudaNDo / lambaMtakaNirakikiNimuhaliyagayaNaMgaNAbhoo // 12 // phalihaM-uMka-kuMda-hariNaMkakikio' kusumadAmaciMcaio / vayaNeNa kayANaMdo mahajjhao uyaramaNupatto // 13 // pariosamuhArasapINiyAe tatto u pINasihiNAe / vajjario narapahuNo, teNAvi muo samAiho // 14 // nAo sattamamAse ceiya-muNipUyaDohalo tIse / tuTeNa muTTa saMpUrio ya ramA vi savisesaM // 15 // kAle muhaM pasyA sUraM sarayammi mehaleha ca / teyaDDhaM jaNamaNa-nayaNahArayaM dArayaM devI // 16 // tatto cArayamoyaNAivihiNA dijjaMtadANuttamaM, nacaMtaMgaNapaMgaNaM paiyaraM vajantatUraM varaM / ranA vadaNayaM pure viraiyaM vitthArasAraM tahA, jAyANaMdamaya ba sabanayarI vaggantavannA jahA // 17 // evaM paramapamoe mAse samaicchie mahAbhoe / vihiyaM maNobhirAmaM suyassa kaNayajjhao nAma // 18 // caMdo va vivaDdaMto sayalAhiM kalAhiM esa paDivanno / vityAriyaguNakiraNo kulaMbarujjoyaNo jAo // 19 // 10 io ya rayaNasAramuro vi caviUNa tassa ceva rAiNo sayaMpabhAe devIe kuJchisi puttabhAveNovavanno / jAo ya uciyasamae kayajayasuMdarAbhihANo pAvio eso vi jovaNAraMbhaM / putrabhavanbhAseNa ya annonnamaNurAyanibbharA do vi egatya cevAbhiramaMti, upasaMtA sarUveNa, parammuhA pAvavAvArANaM / pagariso tesiM dhaNuvvee, ao ceva rAhAvehaviNoeNa ciTThati / abhayA suravega-sUravegakheyararAehiM kahaMci kajjAgaehi divA te raoNhaM vidhentA / tao ThANa-karaNa-dihinive- 15 sAisAisayaM tannibhANamuvalabbha pariosarasaparavyasA mottUNa taduvari kumumavarisaM gayA saTThANaM / vimhio kumArapariyaNo, 'devapUiyA ee'tti vitthario jaNavAo, parituTTo sumNglnriNdo| ___ abhayA rAiNo namaMtamanti-sAmantamahuyaraniurumbacumbijjamANapAyapaMkayassa sahasa tti uttaradisAe samucaliyo haMsa-kuMca-sArasarasiyasaMvaliyakhuhiyamahoyahiravANugArI tUranigyoso / 'auvvasarUvo 'tti vimhiyA rAyAiNo, saMbhAviyaparacakkAgamA khuhiyA suiDA, 'adiTThasaMbhamotti AulIbhUo nyriijnno| niuNanirUvaNAe 20 'gayaNaMgaNe imo' ti kayanicchayA savimhayA ThiyA savve taomuhA / tAva ya samoinA do vijjAharakumArA, sammANiyA kAlociyaM rAiNA, suhAsaNatthA saviNayaM bhaNiumAradA___ "deva ! atthi uttaradisAe puvvA-'varasamuddasaMpattobhayaperaMte sarayabalAhayasiharihArisiharahariyahariyassavihArapasare veyaDDhagirimmi lIlAvilAmullAsovahasiyasuraloo khayaralogo / tattha aNegagAma-nagarA-jarAmarammavivihadesapasAhie seNidugammi suravega-sUraveganAmANo egoyarA rAyANo sAmittamaNuhavaMti / tersi puNa amanadevI- 25 saMbhavANaM svalAyannapahasiyasaiggasuMdarINaM sayalakalAkalAvasaMgayANaM sayaM sayaM kanayANamasthi / diTThA ya kayAi tehiM tumha muyA rAhAvehe pavattA, vinANapagarisaraMjiehi ya mukkA taduvari kusumabuTThI, pasaMsiyA ya subahuM niyaniyasabhAmu / tamAyabhiUNa 'rAhAveharaMjiyajaNayA vaMgAhivataNayA bhe paiNo' ti sumariyanimittiyAesAo jAyAo asesAo tayatthiNIo khyresrknnyaao| vinAyatayAkUyA nemittiyanirUviyavIvAhavAsarA dAriyAhiM saha samAgayA ee te khayaresarA / nayarasaMkhoharakkhaNatyaM ca tehiM pesiyA vayaM tumha vaddhAvayA / saMpai devo pmaann"ti| 30 to asaMbhAvaNijjayAe kajassa ' kiMkAyabva yAvAulio kiM pi saMkinnaM rasaMtaramaNuhavaMto jAva rAyA na 1 "sita" khaMTi* // 2 naravahuNo je0 // 3 nacaMtaM gaNiyaMgaNaM bhrA0 // 4 rAhaM vedhaMtA bhrA0 // 5'savvasuMdarINaM je.|| Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 puhavIcaMdacarie navame kaNayajhaya-jayasuMdarabhave 9. 20kiM pi jaMpai tAva bhaNiyaM maisuMdaramaMtiNA 'deva ! kimasaMbhAvaNijja pugnapagarisassa ? punapagarisaviNimmio devo jassa paJcakkhadevA itra ime puttA saMvuttA, tA kareha khayarAhivANaM pattayAlaM sAgayapaDivattiM'ti / tao sahariso samAisiUNa nayarasohaM savyasAmaggIe niggao ammogaiyAe sumaMgalapasthivo, bahumabhio khayarAhivehi, jAyamanona paDivattisohiyaM sohiyaM, dinAo suhamuhutte kannayAo suravegeNa kaNayajhayassa, sUravegeNAvi jysuNdrkumaarss| tao5 nacaMtakhayaranArImaNikuNDalakiraNadaliyatimirohaM / daMsaNakougakayaviviharUvasaMpattasaraM va // 20 // taruNiyaNavaTTasaMghaTTatuTTahArohagaliyamuttAhiM / dippaMtatAratArayavihAyasAyaMtamahivaDhaM / / 21 // ucchaliyabahalakappUrareNudhavaliyasamatthadisiyakaM / caMdAyavabhAsiyasarayajAmiNImaNaharacchAyaM // 22 // rolaMtabahalaparimalakusumukkarabhamirabhamararaNiehiM / bahaliyageyAyanaNapamattapavaDantanara-vilayaM // 23 // viyarijjamANamaNi-mauDa-kaiDaya-kuMDa lakalAva-tuDiohaM / sumahagyacaMgadevaMgadANasaMtusuhi-sayaNaM // 24 // . 10 bhuvaNaccherayabhUyaM pINiyanaDa-naTTa-bhaTTa-caTTohaM / sANaMdobhayapakkhaM vihiNA vArejjayaM jAyaM // 25 // vaMgAhivassa riddhiM paloyamANA khaNeNa khayariMdA / muMcaMti ciruvvUDhaM vijjAhararAyasirigavvaM // 26 // pattA ya pattasaMjoyaNeNa paramuddhavaM khayarapavarA / iyare vi khayaraparipUiya tti aMge na mAyaMti // 27 // iya saMvaDDhiyasammayasuhapArAvArasanimaggANaM / savvesiM tesimalakkhiya vyatIyA diyA nnege||28|| saMbhAsiUNa bahuhA sumaMgalaM galiyabAhaMsalilohA / suravega-sUravegA tao gayA niyayanayaresu // 29 // 15. kumarA vi sayalameiNigijjaMtajasA sura vva lIlAe / suravahusamAhi tAhi khayarI hiM samaM abhiramaMti // 30 // AyaMti ya aNavarayaM sayaMvarAo nariMdakanAo / tagguNagahaNAyanaNapavattapemANurAgAo // 31 // evaM ca te patteyaM paMcahiM paNaiNIsaehiM parigayA sayalabharahaddhanariMdapesiehiM gaya-turaya-rayaNAipAhuDehiM parivaDDhamANapariyarA kayasayalarAyacittacamukkAraM jIvaloyasAraM muhamaNuhavaMti / ioya sumaMgalanariMdo taNayANubhAvA NamaMtamahantasAmantasevijjamANapAyAraviMdo amaMdANaMdasuharasAsAyatitto 20 puNo puNo suyaguNagaNANuciMtaNakkhittacitto pahAyasamayAvagayaniddanayaNasayavatto paribhAviuM paiyatto___"aiacchariyaM cariyaM maIyaputtANa punajuttANa / amarappAyA vi jao khayarA vasavattiNo jAyA // 32 / / tA sacameyaM subhAsiyaM- . - tuMgA mAyaMgapUgA sutaralaturayA saMdaNA muppauttA, pAikA vA supakkA vivihapaharaNADovabhImA suMdappA / - vijjA devappasAo ataNu taNubalaM suddhabuddhippaogo, savvaM jaM kiMci eyaM balamiha navaraM pumnamegaM narassa // 33 // 25 ao ceva sabbahA punajaNameva juttaM dIhapehiNo purisassa, taM puNa visiTThadhammAo saMbhavai, ao mama juttaM pAliyakulakamAgayAkalaMkarajassa upaladdhabhogovabhogasArassa pAunbhUyapuhaipAlaNapaJcalaputtarayaNassa paralogasuhAvaha dhammamaNucihiuM, 'ko uNa etya dhammo?'tti na najjai, jao aNegahA pAsaNDiNo annonnAsaMvAisatthehiM dhammamuvaisanti, 'ko uNa tesu sanbhUyavAi ? 'tti nAvagacchAmo, asabbhUyadhammAo kuppahA itrANattho vi saMbhAviyai, tA pucchAmi maisuMdaramaMtimetya prmtthN"| ti saMpahAriUNa samAhUo mantI, niveio niysNkppo| teNAvi bhaNiyaM 30 'sohaNaM paribhAviyaM deveNa, tA pucchijjaMtu pAsaMDiNo dhammaviyAraM, jo saMsAravavahAravivarIo so ceva suMdaro dhammo tti takemi, so cetra paralogasthiNA uvAeo susAmisAlo va bhogasthiNa' ti / 1 vasaMpannasUraM bhraa0|| 2'kaNayakuM je vinA // 3 pavatto je vinA // 4 "samarthAH" khaMraTi. // 5 saMketa:"supakka(? dappa)tti suSThu darpavata (ntaH)" // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 ] kaNayajyapiugo sumaMgalassa marcitA AyariyadesaNA ya / soUNa punAho sumaMtiyaM maintiNA saucchAho / saMpattI atthANaM vayammi kAuM va patthANaM // 34 // tAva ya khaNeNa gayaNaM pacchAiyamucchalantarolehiM / nayaruttaradisibhAe amarehiM kayaM va bhramarehiM // 35 // jayajayaravasaMvalio duMduhisado ya tattha ucchalio / asamappamoyakalio taM par3a nayarIjaNo calio // 36 // taM pulaiuM pavatto khayarAgamasaMkio purInAho / bhaNio paNAmapuvvaM sahasA ujjANatrAleNa // 37 // 'devA''yAo kallaM ujjANe tumha muNigaNasameo / dhammo va muttimaMtto sUrI seyaMbaro patraro // 38 // jo bhayArisA vi dhaNiyamAliMgio tavasirIe / utrasamarao vi nimmahiyarAyasIho ainirIho / / 39 // tassa uNa rayaNisese niruddhanI se sakaraNavittissa / jhANukarisavisesA jAyaM nANaM jayapahANaM // 40 // ya ee surabhamarA baddhakaMThA sahAvasuhayammi / lIyaMti suturaMtA maNorame tassa payapaume // 41 // tA juttame muhakamaladaMsaNA puuypaatrmppaannN| kAuM, nAuM ca tadA aidiyaM kiM pi paramatthaM ' // 42 // eyaM nisAmiNa 'siddhaM samIhiyaM' ti saparioso savtrasAmaggIe gao gurusamIvaM nariMdo / paNamiUNa 10 guruM sapariyaraM nisanno dharAvIDhe / tAtha ya pAradvA bhayavayA dhammakA / kahUM ? 'bho bho ! saMsArakaMtAre'NorapAre bhayaMkare / siddhiM gaMtumaNANaM pi suddhamaggo sudullAho // 43 // kuppahA bahavo jeNa saMti jehiM trimohiyA / jIvA nevvANakAmA vi pAuNaMti ghaNaM duhaM // 44 // katthaI rAgasINa, katthaI dosallA / katthaI moharakkheNa, gasijjaMti rasaMtayA // 45 // ujjhati ko dAveNa khalaMtI mANapavvae / mUDhA mAyAkuDaMgesu, lobhakUve paDaMti u // 46 // visa visarukhe vIsamantA susiNo / nicceyaNattamAtramnA na yANaMti hiyA 'hiyaM // 47 // mittarUvehiM dhuttehiM musijjaMti puNo puNo / maggAbhimuhamAyaMtA nijjante kuppahantaraM // 48 // annANadisimoheNa paDippahapahAviNo / paDate kugaIgatte maccaduttaDipADiyA || 49 // nANAvittikaMTI vilaggaMtA niraMtaraM / bhavakaMtArapAraM te pAuNaMti kayAi no // 50 // tamhA kumaggacAeNa suddhamaggammi laggahA / jeNa pAveha bho ! sigghaM nevvANanayaraM paraM / / 51 / / sarUvaM suddhamaggassa savvasAvajjavajjaNA / sattu-mittAirUvesu sattemu samacittayA // 52 // pANaghAya-musAvAya corikA 'vaMbharaMbhaNaM / pariggaha paricAo paMcidiyaviNiggaho // 53 // attI khaMti-muttINaM maddava - 'jjavasArayA / maNo-vAya - sarIrANaM savvahA supauttayA // 54 // eyamaggeNa vaccaMto sumittaparivArio / rAgAiehiM khudehiM maNAgaM pi na tujjae // 55 // tao saMsArakaMtAraM laMghiUNa lahuM jao / nevvANaM paTTaNaM jAi teNeso suppaho mao // 56 // diTTho esa varidveNa kevalamANasAliNA / rAga-dosaviutteNa savvANuggahakAmiNA // 57 // titthaMkareNa vIreNa surA--surasusAmiNA / tamhA esa asaMdiddho siddho muttipurIpaho / / 58 / / appaccaeNa tisthese hoi appA hu vaMcio / egaMtavacchalo etto nano jantUNa vijjaI // 59 // tA savvA mahAbhAgA ! bhAviUNa subuddhie / vIyarAgovaiTThammi mokkhamagge paTTA' // 60 // eyaM ca suNamANassa rAiNo viyalio kammagaMThI, paNaTTamannANatimiraM, ujjoiyaM maNomaMdiraM vivegapaIveNa, 30 citiuM ca patratto 'ee loiyadevA rAga-dosehiM dUsiyA savve / dArapariggaha-paharaNaraNarasiyA jeNa suvvaMti // 61 // 1 maMsiNo je binA // 2 kajamitra kamalamivetyarthaH // 3 saGketa:- " rAyasiMho ti rAjA siMhazva, rAga eva siMhaH siMho saGketasammataH pAThaH // "" 175 5 15 20 | rAya 25 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 puhavIcaMdacarie navame kaNayajjhaya-jayasuMdarabhave [ 9.62sAvA-'NuggahadANA naciya-hasiehiM kUDa-kavaDehiM / amhANa nivisesA egaMtahiyA na jaMtUNaM // 62 // anANiNo vi niyamA jeNa chalijjanti te varacchIhiM / kIlArayA payAma bAla vva hiyA-'hiyAkusalA // 63 // tA kahaNu taduvaiTTho laTTho dhammo siva'ppaNapaDiTTho ? / evaM ca Thie manne dhammo jiNadesio ceva / / 64 // tA dullahaM nihiM piva evaM dilu pi je na ginhati / saMsAradukkhadAliduvadavo sAsao tesiM // 65 // 5 ahavA kiM mama paraciMtAe ? karemi eyassa bhagavao pAyamUle paralogahiyaM / ti saMpahAriya viznatto vaiyamaMta reNa gurU / ladvagurusamAeso paviTTho nayaraM / to pasatthamuhutte kAUNa kaNayajjhayakumArassa rAyAbhiseyaM, dAUNa jahociyapasAe sAmantAINa, mahayA vicchaDDeNa pancaio sumNglmhaaraao| kaNayajjhaya-jayasuMdarA vi jAyA paramasAvagA pAliMti rajjaM, ahilasaMti payajja, bhuMjati bhoe, UsuyA gurusaMjoe, salahijjati jaNeNa, na majjati dhaNeNa, vaDdati hari-kari-raha-johasaMdoheNa, na ya chippaMti lohamoheNa, 10 kayappasAyA khayarANaM, nirIhA paragAma-nayarANaM / ki bahuNA? raNasaMkahA paNaTThA, pamDuTuM cArayassa nAma pi / sAresu baMdha-baha-mAraNAI jANai jaNo taiyA // 66 / / te rAma-kesavA iva jAyA jaM addddhbhrhvikkhaayaa| veyaDDhakUDabahukhayaramihuNasaMgIyaguNanivahA // 67 // jANaMti ariM cakaM, kaDayaM karamUlabhUsaNaM ceva / jujjhaM tu mallajujhaM aTTaNasAlApavesammi // 68 // egaMtasuhapasattA vicittakIlAviNoyagayacittA / doguMduga ca devA gayaM pi kAlaM na yANaMti // 69 // ___ aha annayA pahAe piMjarie taraNisArahipahAe / paDhiyaM kira maMgalapADhaeNa uddAmasadeNa // 70 // 'jayai pihupuhaimaMDalapahiyapayAvo sumaMgalaMgaruho / jalajjio va sUro pehai udayadiaMtario / / 71 // kaha va na lajjai saro kaNayajjhayapuhaisAmiNo tassa / egatthaThiyassa vi jassa tihuyaNe pasarai payAvo // 72 // jayai sumaMgalataNao na mAi ekko vi jassa jasahaMso / ruMde vi iMdi! vasuhAsarammi lIlAe vilsNto||73|| eyaM ca muNamANeNa cintiyaM kaNayajjhayarAiNA 'kipamANA puNa esA meiNI?, kettiyA vA mama vase vaTTai ? 20 ti mahaMtameyaM kougaM, tA karemi disiyattaM / jao bhaNiyaM - niggaMtUNa gihAo jo na niyai puhaimaMDalamasesaM / accherayasayarammaM so puriso kUvamaiNDUko // 74 // tahA baMdAmi jiNidajammaNa-nikkhamaNa-nANa-nevvANabhUmIo, pUemi paurapura-gAmA-''gara-nagara-nigama-sannivesesu bhaviyajaNaviNimmAviyaceiyAI, sAsemi jiNasAhupaDaNIe, uddharemi saDiyapaDiyAiM jiNabhavaNAI, saMthuNemi muNigaNaM, sammANemi sAhammiyajaNaM' ti| niveio niyamaNoraho jayasuMdarassa mantimaNDalassa y| tehiM vi taha'tti 25 vutte davAviyA payANayaDhakkA / tao seNAhivAeseNa caliyAo kayacalaMtAcalabhaMtIo mattadantipaMtIo, saMpatthiyA samuppAiyasuravimANasammohA saMdaNasaMdohA, payaTTA visaTTagahiraghaggharArAvasamuddharaMgA vivihaturaMgA, pahAviyA vivihapaharaNavihatyA pyaaistthaa| tayaNu nANAvihabhaMDabhariyajANavattA vnniyputtaa| tao vi khara-karahAroviyaguNalayaNIo panaramaNIo / kiM bahuNA? savve sippI savve vi panniyA maggaNA vi bamgaMtA / caliyA kougakaliyA adiTThajattA samantA vi // 5 // 30 tatto vi suhamuhutte sNteur-mitt-mNti-saamnto| calio mahAnariMdo caMdo vva satArao turiyaM // 76 // tao 1 "prataviSaye" khaMraTi* // 2 maMDuko je vinA / / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 96] sumaMgalanivapaJcajjANaMtarapattarajANaM kaNayajjhaya-jayasuMdarANaM desajattApatthANaM / unnayagaiMdasiharo paharaNasoyAmaNIhiM dippanto / gaMbhIratUraguMjiyagajjiyapaDaityadisiyako // 77 // uddAmadANajalavudvitadvatanhAlupaNaibappIho / UsiyavicittachattayaTiviDikkiyaviyaDabhUvIDho / / 78 // dIsaMto unnayakaMdhareNa ukkaMThieNa loeNa / ahiNavaghaNo vya bhuvaNaM pahiDio so suhAvito // 79 // jatto jatto vaccai agdhijjai tattha pratthivasaehiM / AbharaNa-rayaNa-rahavara-turaMga-doghaTTathahehiM / / 80 / / ArohaMto gurugirisiresu, girisari-saresu majato / kIlaMto naMdaNakANaNesu saMcalai helAe // 81 // jo jo rammapaeso tahi tahiM jiNaharAiM kArei / sakArei purANe kareI paDiyANamuddharaNaM / / 82 // muNijaNapabhAvaNaparo usmuMke sAvae vi kuNamANo / bhamio so bharahaddhaM vAsasahassANi NegANi // 83 // patto ya bhamanto puhaimaMDaNaM sayalasirikulAvAsaM / sAeyapuraM purisottimeNa ranA samAhUo // 84 / / / pecchai ya tayAsane ujjANe bhaisAlaramaNijje / jiNamaMdiramaituMga rehaMta maMdaragiri va // 85 // AijiNatitthameyaM ti harisio harisio vya halapANI / jayasuMdareNa saddhiM tattha paviTTho naravariTTho // 86 // 10 saMpUiUNa maNi-mottiyAimAlAhiM suppavAlAhi / kayapaMcaMgapaNAmo jiNavimbaM thoumAraddho // 87 // 'jaya tihuyaNabhuvaNujjoyadIva ! deviMdaviMdakayaseva ! / bhavabhIyajIyasAsaya ! sAsayamuhadANadullaliya ! // 88 // rAyamayarAyarAyaMcuyassa dosAnale kamehassa / hayamohajoha ! tuha suhaya ! seyayA me namo hou // 89 // kohakaridariyakesari ! mayapavyayadalaNavajja ! niravajja !mAyApisAivittAsamaMta ! sAmiya ! namo tujjha // 10 // lohamahoyahisosaNa! jhosaNa ! dudRDhakammarAsissa / bhavabhIyajaMtusaMtANatANadANakkhama ! namo te // 91 // 15 bhuvaNabhuyabhUyamahAisesasaMsohiyaMga ! gysNg!| savvANuggaharayamai ! namo namo te muNigaNida !' // 92 // iya viNayapaNayapaNao puNo puNo saMsiUNa jinnnaaii| kayakicco iva rAyA nikkhato jiNagihAhito // 13 // tayaNu tavataviyadehaM gaMbhIrorallivijiyanavamehaM / nisuNai sajjhAyaMtaM muNiviMdamaIvasupasaMtaM // 94 // niyaI gaMdhellIe kaMkellimahAdumassa tassariM / sUraM va teyavaMtaM dhuvvaMtaM bhavyasattehiM // 95 // to 'aho ! jaMgamaM tityati japato patto tayaMtiyaM, vaMdiUNa muNiMdamANadanibharo nisano tayAsane bhUmi- 20 tale / tAva ya bhaNiyaM bhagavayA 'rAhAvehanidasaNeNa dulahaM mANussakhettAiyaM, sAmagi lahiUNa punnavasao savvannuNo saasnne| kAyaco daDhamujjamo aNudiNaM tumbhehi bho! savvahA, jeNa'nnanaguNajjaNeNa sahalA esA samatthA bhave // 96 // iccAiuvaisaMte sUrimmi sAsyaM piva payaMpio eNrisottamarAyapurohio kavijalo nAma 'savvameyamuvavanaM jIvasabbhAve bhavai, so puNa natthi pacakkhAipamANAgejjhatteNa / tahAhi-na esa ghaDaciDao viva pavesa-niggamA-'vatthA- 25 gANi kuNaMto nayaNehiM upalabbhai, na ya saMkhAisado vva savaNehiM, na kappUrAiparimalo vva ghANeNa, na tittAiraso bva jIhAe, na ya sisirosiNAipavaNo vva phAseNa / ao natthi jIvo, paMcabhUyapariNAmo ceva nara-tiriyasarIrANaM ceyaNAivavahAro' tti / ___ gurUhi bhaNiyaM "somamuha ! eyaM tuha jIvAbhAvasAhagaM vinANaM vijamANamavijjamANaM vA? / na tAva vijamANaM, amuttatteNa karaNapaMcayAgejjhattAo / avijjamANe ya tammi siddho jIvo, paDisehagAbhAvAo / aha iMdiyA- 30 gejhaM pi tamatthi evamaNegaMtio heU jIvAbhAvaM pi kahaM sAheja ? / annaM ca-aMdha-badhirAIhiM aNuvalabbhamANA vi 1 jinnANamu kha1 khaM2 // 2 purisottameNa khaM1 khaM2 // 3 NabhavaNu' je vinA // 4 saGketaH-"rAyaMbuyassa tti zarabhasya" // 5 samvahA me je0 // 6 "chAyAyAm" khaMraTi. // 7 sannabhUmi je vinA // 8 purisottama je vinA / / pu0 23 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 puhavIcaMdacarie navame kaNayajjhaya-jayasuMdarabhave [ 9. 97saMti ceva rUbAipayatthA, tayanesimuvalaMbhAo; evaM chaumatthApaJcakkho vi nANAisayasaMpannaparamamuNipaJcakkho tti atthi ceva jIvo / bhaNiyaM ca__ aNidiyaguNaM jIvaM agejjhaM maMsacakkhuNA / siddhA passaMti savvannU NANasiddhA ya sAhuNo // 97 // tahA bhaddamuha ! jo esa bhUyapariNAmo ceyaNAvavahAro tattha bhaNam - tAI bhUyAI ceyaNAimaceyaNAI vA ? / 5 jai ceyaNAI tA siddhA Ne egidiyA jIvA, bahujIvasaMghAyA ya nara-tiriyAideha ti| aha aceyaNAI tA kahaM tesiM samudAe vi ceyaNApariNAmo ghaDai ? / na hi jaM jesu. patteyaM natthi taM tesiM samudAe vi saMbhavai, tellaM va vAluyAghANae / na ya vattavvaM 'jala-gula-taMdulAisu patteyamavijamANaM pi saMjoeNa mayajaNaNasAmatthamuvalabbhai', patteyaM pi tesiM balaviddhijaNagatteNa mylesheuttaao"| emAi savittharaM vajaraMte muNivaimmi paDiuttaramalahanto Thio tunhikko kavijalo puNo bhaNio guruNA 'bhadda ! na tujjha esa sAhAvio kuboho, kiMtu sikkhAvio tumaM punvadukkaovaNaya10 jaccaMdhabhAveNa tivvamicchattodayapacchAiyaparaloyabhaeNa kesavAbhihANamAulaeNaM ti / avi ya mohaMdhayAranaDiyA pAviukAmA duraMtadukkhAiM / nahA nAsiMti paraM pi tucchamicchovaesehi' / / 98 // aha purisottamarAyA saviyako bhaNai muNivaraM namiuM / 'bhayavaM ! kiM puNa punvaM teNa kayaM jassa phalameyaM ? // 99 // tao pakahio bhagavaM iheva bhArahe vAse vasaMtapurasAmI vIraMgao nAma rAyA hotthA / so puNa sayalaguNasaMgao vi mayaMko bva kalaM15 kamekaM pAraddhipiyattadosamunvahai, tannimittaM ca gao kayAi nayarAsannamarane, pavatto pAraddhikIlAe / kahaM ? turayArUDho mUDho dhAvai egesi piTThao tuTTo / anne sarehiM tADai dhAvanta-khalanta-nivaDate // 10 // chaMdANuvattiloyA sAhukAraM muNittu ukkarisA / duguNiyajavaM turaMga pellai vaNapANiNaMteNa // 101 // anesi bhulaMto satAlagAlIsahassamuhalehiM / bhiccehiM uvahasijjai nillajjo paharai tahA vi // 102 // dhAvaMtemu pahAvai, valai valaMtesu sasa-mayAIsu / agnesi maiggalaggo ThAi lahuM duTThapariNAmo // 103 // rasanibmareNa evaM diTTho tarugahaNagiriniguMjammi / bhayataralaccho hatyaM varAhapoo nilIyaMto // 104 // tADiyaturiyaturaMgo AyamnAgiTThalaTakodaNDo / muyai ya caMDaM kaMDaM tassa vahAe mahAveso // 105 // calio ya tayaNumaggaM pecchai jhANaTTiyassa varamuNiNo / calaNaMtarammi paDiyaM niyabANaM, na uNa taM kolaM // 106 // tAhe saMbhaMto 'aho ! mahApAvo haM maNAgaM na pAvio mhi muNivahamahApAveNaM' ti ciMtayaMto nivaDio muNivaracalaNesu, khAmiuM ca pavatto / kahaM ?25 'sayalajayajIvavacchala! kArughnAmayasamudda! jnnmudd|| dhIrimatuliyadharAhara! khama-dama-samasAra !jiymaar!||107|| pAveNa mae muNivara ! ayANamANeNa tumhamiha basahiM / mukko vANo kira sUyarassa ghAyAya mUDheNa // 108 // patto vi pAyamUlaM na tumha pIDAvaho jamaha jAo / taM tumha pabhAvAo pAvAo sAmi ! chuTTo mi // 109 // iddhI ! maNA na paDio ayasamahAkaddamaddahe ruMde / AkappamaNappAo tuha mAhappAmo anjAhaM // 110 / / tA pasiya pasiya maharisi! khamasu mahaM garuyameyamavarAI / hunti khalu muNiyatattA khamApahANA mahAsattA // 30 ahavA kiM bahueNaM? khitto appA mae tuhaMkammi / samasattu-mitta ! jaM te uciyaM taM kuNasu ettaahe|| 112 // asamattajhANajogA muNiNo paDiuttaraM apaavito| suThThayaraM paribhIo puNo vi bhaNiuM smaaro|| 113 // 'bhayavaM ! kiM na viyANasi vasaMtapurasAmiyaM mamaM pAvaM ? / akuNato aNukaMpaM naNu kaMpaM kuNasi me jeNa // 114 // 1 purisottima je vinA // 2 maggamagge ThAi je vinA // 3 AinA je. // 5 'ppA aNajo haM je vinA // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130] purisottamarAyapurohiyassa kavijalassa puSvabhavakahA / teeNa taNaM va jaNaM dahati tumhArisA khaNareNa / sAveNa khaNeNa surAhivaM pi saggAo ToliMti // 115 // tA dharai naro jIyaM jAva bhavaMto kuNaMti kArunaM / tA gadahassa kannA paDihAsai sAmiNo jAva / / 116 // AsAsesi na saMpai jai tA muNicaMda ! khaMtijonhAe / abarAhadAhavihuro cayAmi tA nicchiyaM pANe' // 117 // iya lalliparo paDipunajhANajogeNa sAhuNA bhaNio |'maa bhAhi purisapuMgava ! na rosaNo risijaNo hoi // 118 // AovamANaparigaNiyaparajaNA sattu-mittasamacittA / rUsanti neva risiNo pagiTThaduDhe paudve vi // 119 // 5 taM puNa aduTTabhAvo avihiyapAvo vi jAyamaNatAvo / annassa vi kovapayaM na hosi, kiM puNa jaijaNassa ? // 120 // navaraM suNa mama vayaNaM karikannacalammi bhogasaMjoge / taruNIkaDakkhataralammi jovvaNe jIviyavve ya // 12 // na khamaM khaNaM pi ramiuM pAvAraMbhesu narayaheUsu / dIhANupehiNo naNu hunti sayANA nayapahANA // 122 // pecchai duddhaM muddho majjAro na uNa lauDayapahAraM / evaM pAtrapasatto na gaNai narayAvaiM mUDho // 123 // puNa dullahaM narAhica ! maNuyattaM hoi kugaipattANaM / kiM labbhai vararayaNaM paDiyamagAhe salilanAhe // 124 // 10 parigalai sayayamAuM, abhidhAvai macurakkhaso ghoro / tA caya pAvapasaMga nariMda ! dhammujao hosu // 125 // pariharama pAvamUlaM pANivahaM narayanayarapauNapahaM / sArIra-mANasANaM kulagehaM dukkhalakkhANaM // 126 // piyajIviyANa jIvANa jIviyaM je haraMti muhtisiyaa| te gholiUNa ghoti jIviyatthe visaM ghoraM // 127 // pAvaM karei mUDho jANa kae putta-putti-pattINaM / te haMti na tANaM narayaciciNA paccamANassa // 128 // ciTThatu tAva sayaNA jo kira accaMtaposio deho / so vi vilodRi maraNe raNe kubhicco vva niyameNa // 129 // 15 tA paraloyasahAyaM jala-thala-raNa-duggamaggabhayaharaNaM / paDivajja mahAmai ! dhammasAmiyaM savvahA saraNaM' // 130 // evamAimuNimuhakuharapajharaMtapavaradhammovaesavArisAraNIpakkhAliyakalimalapaDalo gaMThibheyAhiyasammattapariNAmo paDibuddho vIraMgayarAyA, paDikanno sammattamUlAI paMcANuvvayAI, vaMdiUNa ya muNiM kayakiccamappANaM mannamANo gao saTTANaM, pavatto parivAliuM sAvayadhammasamAyAraM / tassa ya rAiNo jiNappio nAma saDDho ahigayajIvA-'jIvo uvaladdhapuna-pAvo ujupano kuggAhakalaMkavimukkavimalaboho maggANusArI muNijaNabahumao ya paidiNamAgamma uvavUhaM 20 karei, kahei jiNasAhuguNe, hoi jiNapUyAe sahAo / taM ca bahumannai rAyA, pecchai dhammagurubuddhIe / asthi ya tammi nayare ucchannadhaNa-sayaNo sAvayanissAsaMpannasarIravittI apattabhAvasammatto mohaNo nAma AjIvagasAvao / teNa bhaNio jiNappio 'daMsehi maM naravaissa, jeNa tannissAe nicciMto dhammamaNuciTThAmi' tti / teNAvi sAhammiyavacchalayAe niveie aMgIkao rAiNA niutto jiNapUyAikajjasAhejje / 'rAyasammao' tti jAo sesajaNassa vi goravaTThANaM / / 25 annayA dhammajAgariyAjAgaraNAo vIraseNakumAraM rajjArihamavagacchiUNa nicinnakAmabhogeNa caraNapariNAmovagaeNa bhaNiyI esa rAiNA 'bhadda mohaNa! uvalabhAhi kahici kaMci dhammAyariyaM, jeNa tassa samIve saMjamapaDivattIe samuttAremi ruMdAo bhavasamuddAo appANaM' ti / teNAvi 'evaM' ti paDivajjiUNa 'na eyamaMtareNa mamesa suhAsiyAsaMbhavo' tti bhAviUNa laddhAvasaraM sabbhAvasAramiva bhaNio esa 'deva ! nirUvio mae sao parao ya na koi tahAviho gurU saMpayaM paloijjai, jaM pahANapoyamivovasaMpajjiUNa jaNo saMsArasamuddamuttarai, dukkaraM ca samaNa- 30 taNaM, jao-pavaNuddhayadhayaggacaMcalaM cittaM, visayalolAiM iMdiyAI, cirabhattho duparicao pamAo, evaM ca Thie na tIraMti dhariuM egaMtApamattamuNijaNAinnA aTThArasasIlaMgasahassA, egAbhAve vi sanvesiM tesimabhAvo sue vadhijjai, 1 TarAlaMti je vinA / / 2 putta-patti-pattINaM je vinA // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 puhavIcaMdacarie navame kaNayajjhaya-jayasuMdarabhave [9. 131virAhiyadhammANa ya aNaMto saMsAro, tA varaM gihibhAve ceva sAmAiyaposahAiNA jahAsatti dhammAsevaNaM, na khalu maMcayAo paDiyassa tahA pIDAsaMbhavo jahA tuMgAo girisiMgAo, etto cevAhaM saMsArabhaubiggo vi na pacayAmi' tti / eyamAyaniUNa ciMtiyaM nariMdeNa 'aho ! loya-louttaravirudvamaMtiehiM eso saMjamassa egaMtANuvAeyattaM ThAvei, loe tAva kisi-cANija-rogacigicchA-riuvijaya-gamaNA-''gamaNAisavvakiriyAsamuccheo pasajjai savvatthAvAya5 saMkAsaMbhavAo, louttare vi aNAibhavanmatthapamAyAIhiM vigyasaMbhavAo mokkhAbhAvappasaMgo, pasiddhaM ca jiNamae jaidhammAo nevANasAhaNaM, tA kimeiNA saha vivAeNa? jiNappiyaM ceva pucchAmi paramatthaM / ti saMpahAriUNa vAhario jiNappio, niveio niyayAbhippAo mohaNabhaNiyaM ca / tao mohaNamuddisiya jaMpiyaM jiNappieNa "bhadda ! sacaM mohaNo si, jo rAyANaM saMjamujjoyAbhimuhamevaM mohesi| tahAhi muNa kiM kuNai calaM cittaM ? kiM vA aidujao karaNavaggo ? / kiM va pamAo pabhavai ? sAhasarasiyANa dhIrANa // 131 10 sajjhAya-jhANa-tavamuTThiyANa guruvayaNaviNayanirayANa / na calai pAvesu maNaM bhavabhamabhIyANa virayANaM // 132 // uppADiUNa garuyaM solaMgANaM mahAbharaM sattA / muMcaMti na addhapahe saccapainnA mahApanA // 133 // na ya khalaNAmetteNa vi bhanjai sAhUNa haMdi ! sIlaMgaM / avi ya vimujjhai aNutAvasArapacchittacaraNAo // 134 jai koi kammadosA vaccaMto khalai muttimaggammi / jujjai na taduddesA apavittI tattha annesi // 135 // . . jai kaha vi jANavattaM bhinnamaunnassa nIranAhammi / tA mA visau kimanno tattha naro lacchitalliccho ? // 136 // 15 jario timo mUDho jai koI mahu-ghayAI bhottaNaM / tA kiM kayAi keNai mahu-ghayabhogo na kAyanyo ? // 137 // girisiharapaDaNanAyA jaM pi nivAresi saMjamAruhaNaM / samabhUmisamaM nRNaM tA bahumannesi micchattaM // 138 // girisiharapaDaNanAyaM dijjai caraNAo parivaDaMtANaM / uvavUha cciya uciyA caraNAbhimuhANa puNarattaM // 139 // caraNapaDivattivigdhaM kuNaMti je ghaDiyakUDajuttIhiM / te tikkhadukkhalakkhANa bhauiNo huti paijammaM // 140 // ko tatto pAvayaro? paDaNIo vA jiNiMdadhammassa? / ujudhammiyANa jo bhAvapADaNaM kuNai mUDhappA // 14 // 90 amaMca bhAvapaDivanacaraNo kaMTaga-jara-mohasarisavigdhehi / khalio vi muttimagge laggai niyameNa bhaNiyaM ca // 142 / / paDibaMdho vi ya etthaM sohaNapaMthammi saMpayaTTassa / kaMTaga-jara-mohasamo vinneo dhIrapurisehiM // 143 // jaha pAvaNijjaguNanANao imo avagamammi eesiM / tattheva saMpayaTTai taha esA siddhikajjammi // 144 // iya caraNakaucchAhaM jo vinivArei aliyajuttIhiM / pArANa vi so pAvo neo jiNadhammapaMDiNIo // 145 // 'ne ya dIsai koi gurU saMpai saMsAratAraNasamattho' / iyabhUyaninhavAo najai channaM pi micchattaM / / 146 // cattaghara-ghariNisaMgA vaya-samiI-gutti-saMtisaMjuttA / tava-nANa-jhANaphaliyA dIsanti phuDaM mahAmuNiNo // 147 // jayapayarDa jaivaggaM na niyai micchattachAio jIvo / na niyacchai jacaMdho ghaDa-paDa-kaDagAi saMtaM pi // 148 // tA paDikamAhi sammaM suMdara ! dumbhAsiyassa eyss| jai kira necchasi bhamiuM bhIme saMsAraranammi" // 149 // __evamAi jiNappieNANusAsio viraiyavivihavaThThattaraparaMparo gahio mohaNo mahApaDiniveseNa / 'paDiyA30 rANariho'tti uvekkhio jiNappieNa, bhaNio ya rAyA 'deva ! dhanno tumaM jamevamacaMtadullahaM muNicariyamajjha 1'takaraNAo je0vinA // 2 jaMca ni je vinA // 3 bhAyaNo je.||4kdducchaaii je vimA // 5 paDaNImo ve vinA ||6m idI je. // 7 jayamagaM khaM1 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153] purisottamarAyapurohiyassa kaviMjalassa putvabhavakahA / 181 vasio si, tA kallANabhAINameva evaMvihamaNoraho vi saMbhavai, tA pujjaMtu te maNorahA deva-gurupAyANubhAveNa, sahAo etyAhaM pi devassa, samAgao ya hijjo iha nayare uvasamasirikulaharaM harahAsa-kAsakusumasamujjalajasapasaro saraNAgayajaMtuvacchalo chalamaccharuccheyadacchAtucchavayaNavittharakusalo salakvaNapANi-pAyatalo dhammo vva muttimaMto jayakaMto nAma muNivaI, tayantie sAhemo samIhiyaM 'ti / tayaNu pahaDhamuhapaMkao 'taha 'tti paDivajjiUNa gao guruvaMdaNavaDiyAe raayaa| soUNa ya asArayaMjIvaloyassa, aNicayaM jIviya-jovvaNa-dhaNANaM, aparamatthapecchittaM pemapariNAmassa, uvAdeyayaM ca muNidhammassa, saMvegabhAviyamaI vIraseNakumArAroviyarajjabhAro saddhiM jiNappieNa maMti-sAmantaseTi-satyavAhAIhiM piyapaNaiNIhi ya pavano vihiNA pancajjaM ti| ahijio egaarsNgaaii| 'viNIyaviNao'tti niutto gurUhi veyAvace ajjiNiUNa ya mahaMtaM punasaMbhAraM, chaThTha-bhaTThamAivigiTTatavoNuTThANanidvaviyANi? kammaMso jAo mahAsukke muriMdo / jiNappio vi patto tasseva sAmANiyattaM / so vi varAo mohaNo paDinivesAo vippaDivano jaINa jAo chiddanesI niruvei pamAyakhaliyAI, daTTaNa 10 ya seha-maMdadhammAINaM karei gurugaNAvanavAya, vipariNAmei ujudhammie, visesao dANasaddhie / evamasanbhUyabhAvaNAhiM bhAviUNa paramappANaM ca aNAloiyapaDikato tahAvihAyaMkasaMpakapayaTTamahaTTajjhavasANo kAlaM kAUNa samuppano viMjhArane mAyaMgo, gahio vAribaMdhappaogao vaNayareDiM, uvaNIo heDAvaNiyassa, teNAvi mahurAhivassa, teNAvi 'saro'tti niutto saMgAmesu, nisaggeNa paDaNIo jaijaNassa / ___annayA paccAsanaujjANe soUNa sajjhAyaMte sAhuNo bhaggAlANakhaMbho pahAvio tayabhimuhaM, 'kohaMdho 'tti 15 paMDio aMtarakhaDDAe, bhaggo aMgabhAreNa, viyAriyaM mottiyatthIhiM kuMbhayalaM / tao amuhalesApariNao mao gao rayaNappahaM / sahiUNa tattha dAruNaviyaNAo to uncaTTo jAo seNapakkhI / tao vi bhariyapAvabharo gao vAlagappahaM / tatto vi ubaTTo sIhabhAvamaNubhaviUNa kUrakammovajjiyanarayAU pAvio paMkappahaM / tahiM cANubhaviUNa vayaNagoyarAvakaMtAo duraMtAo veyaNAo samuppano sirighaNanayare kAmadattavANiyagassa vasuyattAe kaMtAe puttabhAveNa, kayasumittanAmadheo pavaDDhiuM pavatto / io ya jiNappiyasuro surAuyamaivAhiUNa punnaseseNovavanno tammi ceva nayare viNayaMdharadhaNaDDhanegamassa suramuMdarisamahelAe mahelAe sayalaguNavaIe guNavaIe nIsesalakkhaNasaMgao aNgo| so vi nibattiyaguNadharanAmo saMpattasayalakAmo suhi-sayaNajaNamaNAbhirAmo asaMpattamaNasaMtAvaM pAvio taruNabhAvaM / pulabhAseNa ya pII tassa sumittammi sambhAveNa, iyarassAvi kaiyaveNa / abhiramaMti ya do vi egattha, 'appadhaNo 'tti lajjai niyatucchanevastheNa sumitto, tahA vi guNadharo savisesaM tamaNuvattai / annayA sakammavasaesu paMcattaM gaesu jaNaNi-jaNaesu laddhAva- 25 sareNeva abhibhUo so dAliddasattuNA, paribhUo sayaNehiM, jAo avamANabhAyaNaM sahavAsiloyANaM / avi yaciMtAnaDio avamANapIDio galiyabuddhiceyano / dAliddaggipalitto jIvaMtamao mao puriso // 150 // vajanto anakahaM anakahaM ceva kuNai egaggo / ciTThai nicAulao niccA''ulao vihavahINo // 151 // chaMdamaNuyattamANo piyaM bhaNato vi viNayaniuNo vi| rAmei maNo dhaNaittayassa na kayAi dhaNahINo // 152 // lajjai chaNammi, na milai mahAyaNe aNgbhognirvekkho| 'sirihito punyamayANa nidhaNo dukaraM jiyai // 153 // 30 1 NamevaM viha je0vinA // 2 pavaDiuM aMje vinA // 3 saMpannasa je.vinA // 4saMketa:-" varjayananyAM kathA bhavakathAmeva" // 5 saMketa:-"nicAulao [nicA''ulao] ti cAulAH-tandulAstadrahitaH nityamAkulazca" // 6 siri hu~to khaM1 / sirihaMto khaM2 bhraa.|| 20 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 puhavIcaMdacarie navame kaNayajya - jayasuMdarabhave [ 9.154 so vi sumitto sahavAsijaNAvamANaNovaNIyadINabhAvo pucchaMto vicittadesapautti 'pevasiumaNo' tti muNio guNadhareNa, ciMtiyaM ca 'maraNaM khu saussAsaM aNaggidAho anAmao vAhI / avisaM ghAraNamaMge dAlihaM hoi purisassa || 154 // vigo rogo muhaM sahijjai advijogo vi / niddhaNabhAvo puNa mANasAliNo dussaho nRNaM / / 155 / / iya dussahaduhatatto pasiukAmo vva esa mama mitto / saramANo vtra pasiddhaM subhAsiyaM suMdaraM eyaM // 156 // puriseNa mANadhaNavajjieNa accaMtajhINavihaveNa / te desA gaMtavvA jattha savAsA na dIsanti // 157 // anaM ca - 182 lajjaNayama mahaMtaM mamAtri mitto visIya jamevaM / rayaNAyarakayasevo kiM nAma na sutthio hoi ? // 158 // dijjate uNa vitte na yANimo kiM pi gurujaNo bhnnihii| eso vi lahuttabhayA na ginhihI dijjamANaM pi / / 159 10 tA sahAo gaMtUNa desantaraM karemi dhaNajjaNaM / evameso vi aNavagayagarimo samuddhario hoi / gurujana sa vicittamannA na hoi' / tti saMpahAriUNa bhaNio sumitto 'mitta ! asthi meM davvamuvajjiuM maNoraho jai tumaM sAhejjaM pavajjasi' / teNAvi kavaDasIlayAe paDivuttaM 'jaM tumamANavesi', ciMtiyaM ca ' vaccAmi samameeNa, tao her mAyApaceNa samatthaM pi ritthaM ginhissAmi' tti / tao kaha kaha vi moyAviUNa jaNayaM bhUribhaNDabhariyavivipavahaNehiM payaTTo tassahAo guNadharo / aNavara15 yapayANaehiM laMghiUNANegade se pattA egaM mahADaviM / AvAsie ya satthe kougavaseNa do vi jaNA patrattA vaNamabaloiuM, pattA ya uMbarataruhedvA / tassarUvadaMsaNAo paDhiyaM guNaMdhareNa 'sisiracchAo vi tume samamu~bara ! tulau kaha tarU anno ? / jaM mUlAo phalasaMpayAe uvayarasi pahiyANaM' / / 160 iyareNAvi 'atro ! sajjaNagohi vva sIyalA duparicayA ya eyacchAyA, tA vIsamAmo khaNaM' ti jaMpateNa raiyA pallavasejjA / nino taduvaroheNa guNadharo / pavIio iyaro vi pattasAhAe / tao maggaparissamAo saMtAvo20 vasamAo vissatthabhAvAo ya uvAgayA gugaMdharassa niddA | 'esa avasaro' tti palANo turae gahAya iyaro / 'sabarehiM gahio guNadharo, tA palAyaha palAyaha' tti bhaNateNa pellio NeNa sattho annamaggeNa / kavaDasoeNa pattiyAviUNa pariyaNaM paDivanaM bhaMDasAmittaM / 'aho ! sayaMvarA lacchi' tti harisieNa ciMtiyaM ca 'avaloio mhi ajjaM nUNaM vihiNA siNiddhadiTThIe / AliMgio mhi kamalAlayAe devIe jaM evaM ' // 169 // yadi samAgamajjhadiNe sahasa tti tadIyapAvodayacoio bva samucchalio kathaMtajIhA karAlajAlAmAlA25 sahassAliMgiyANeganaganilINadINaDajjhamANakulAyavihaMgaviruyaravAUriyanahaMgaNo iotaopalAyaMta ruru-rojjha-sarahasaMbara-varAha-maya-mayAhiva-jaMbuya-valImuhapamuhavaNaya ra vimukkakaMdasada bheravadisAyako phuDaMtaveNuvaNucchalantataDayaDArakubveviyasamattasattasavaNavivaro sujavaNaparaNapelaNAvannamaNa pasarAirittavego mahayA vitthAreNaM bhuvaNaM piva gasiukAmo navapAusa mehamAlAyaMtamahaMtadhUmapaDalapihiyana hayalo mahaMto davAnalo / tao vimukkalalakapokAravo avahatthiyajIviyAso anonANavekkhAe palANo satthiyajaNo sumitto ya / kayaMteNa viya kavaliyAI khaNaddheNa davaggaNA sayala30 jANa-vAhaNAraM / 'nivbhaggasiromaNi' tti catto ya bhiyagavaggeNa eso mUDhadisAyako tanhA-chuhAbhibhUyaviggaho paviTTho girikarDa, diTTho tassaMThiyacilAehiM baddho allacammeNa / vinnAyatattehi ya vimukko tirattAvasANe kiccheNa pAvio vasimaM bhikkhAvittIe pahiNDio puhaimaNDalaM / 1 pavaliyamaNo je0, paSisiyamaNo 1 bhrA0 // 2 aho ! sa' je0 vinA // 3 ssa niNdaa| 'esa je0 vinA // For Private Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168] purisottamarAyapurohiyassa kaviMjalassa puvvabhavakahA / 183 ___io ya so guNadharo tahAvissatthapamutto divasaMte diTTho tayAsannapallinAheNa migayAgaraNa sehareNa, ceyAviUNa pucchio pauttiM / teNAvi sAhiUNa jaiTThiyaM 'kahiM puNa sumitto ? tti saviyakkeNa sadukkhaM bhaNiyaM 'avi diTTho tubbhehiM iha paese mama vIyasarIrabhUo sahAyapuriso ? / pallibaiNA vi 'Na diTTho, tahA vi mama bhiccA lahuM lahissaMti tappauttiM satthavuttattaM ca, eha tAva palliM' ti bhaNaMteNa sagoravaM nIo niyapalliM / kayaM nhANa-bhoyaNAivacchallaM, visigoTThIe voliyA rayaNI / tAva ya niveiyaM pallivaiNo niuttapurisehiM jahA 'takAlameva turanto 5 pauttho so sattho, na ya nirUvio ko vi kahaMci aunnapuriso' ti / tao 'kimeyamasaMbhAvaNijjaM ?' ti aNappaviyappAulamaNo bhaNio guNadharo sabaresareNa 'ajja ! mA visAyaM gaccha, jo sattasArA tumhArisA na sirIe muccaMti / paDhiyaM ca vasaNAgami na visAu maNi, vihavi na thaDDhima jAI / kuDhi laggI saMpaya sarai, sAhasarasiyaha~ tAhaM // 162 // amaM ca-vIrapurapatthio tuma, sattho ya tattha giripariraeNa cireNa pahuppihI, bhavaMtaM puNa payamaggeNANAgayameva 10 tattha pahuttaM kriihaami|| bhaNiyaM guNadhareNa vi 'nikAraNavacchale subaMdhummi / tai sannihie sajjaNa ! ko avagAso visAyassa ? // 163 // avi ya saMsAravisamavisapAyavassa amayapphalAI eyAiM / aMguTTiyageyaM suyaNasaMgamo avasare paDhiya' / / 164 // pallivaiNA pavuttaM 'suMdara ! vaNasAvayANamamhANaM / sArA-'sArAveINa kerisaM nAma suyaNataM?' / / 165 // 15 guNadhareNa bhannA 'visaharasire vi vutthaM visaharaNaM kiM na hoi maNirayaNaM ? / aMguTThiyaguNanihiNoM ThANaM suyaNassa kiM harai? // 166 // __ iya suyaNasamuciyAlAvasaMkahApamhusiyamaNapIDaM dhariUNa kei diyahe vioyabhIruNA visajio pallivaiNA samappiUNa sayasahassavehirasapaDahacchaM tuMvayaM, bhaNio ya 'ajja ! atthalAlaso tumaM tA ginhAhi evaM diTTapaJcayaM mahArasaM / avi ya 20 tau-tAra-tamba-kAlAyasANa chikkANameyale seNa / jAyai kaMcaNabhAvo sahasa ti kilesaviraheNa // 167 / / jai kaha vi divvajogA na milai satyo tahA vi suvisattho / eeNa dhaNasamiddhiM suheNa saMpAuNejjAsi // 168 // evaM bhaNiUNa paccaiyasahAehiM pesito vIrapuraM guNadharo / so vi sabarAhivasojanAvajjiyamaNo patto tatya, Thio viTThadevajumnavANiyagamaMdire paidiNaM satthamaggAvaloyaNavAvaDo ciTThai / abhayA sumitto vi chuhA-parissamAisusiyamalImasasarIro duiMsaNIyaseharattamaNuhavaMto samAgao guNadharAsane, 25 na ya paJcabhinnAo guNadhareNa / so vi 'na eyaM viNA bhoyaNasaMpattI vi'tti pAyaDiyakavaDaneho taM kaMThe ghettaNa paruno / saddeNa paribhAya samAsAsio guNadhareNa, pucchio vuttaMtaM / teNAvi parikappiUNa niveiyaM ghaggharasareNa "tayA tui nidAsuhamaNuhavaMtassa sahasa tti pukkariyaM satthiehiM, tao nidAmuhavidhAyabhayAo bhavaMtamabohiUNa pahA. vio mhi tohuttaM, ThUNa sabaraghADIe lUDijaMtIo satthavilayAo bhaMDavakkharaM ca pajujjhio mhi sakulaputto sabarehiM saddhiM, devyavasaeNa pADiUNa kulaputtae baddho haM tehi, nIo niyapalliM / vibhAiyAiM kayANagAI, samIhi- 30 yAirittavittasaMpattIe pAraddho akAlacchaNo / tao tesiM pamattANaM paDiyA vairidhADI, pavattamAohaNaM, palANo pallijaNo, ahaM pi laddhAvasaro palAiUNa samAgao paDipaheNa, bhamio bhavantamagnisaMto sayalamarakaM, na ya katthai 1 ca jujmiyo je vinA // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 puhavIcaMdacarie navame kaNayajhaya-jayasuMdarabhane [ 9. 169uvaladdho si / tao 'kayAi bIrapuraM gao bhavissai'ti saMbhAvaNAe AgacchamANo puvyapunehiM esa milio mhi niyabaMdhuNo" ti / guNadhareNAvi 'bhoya ! suhaM gihe nivasaMto mae pADio si kilesagahaNammi, suMdaraM tu eyaM jaM jIvamANo milio si' tti samullavaMteNa neUNa gihaM kArAvio sarIraTiiM, siTTho rasalAbhAvasANo seharasaMpaogavaiyaro, sAhio pogavihI, bhaNio 'mA visAyaM gaccha, lahumio bhaMDa-vAhaNAi savisesaM saMpAemo'tti / 5 iyareNAvi vaMcaNujjayamaiNA bhaNiyaM 'eyaM ceva vahAmo, kimannabhaNDa-pAhaNADaMbareNa ? suhaM 'gihe knnymuppaaijji| guNadhareNa bhaNiyaM 'saccameyaM, kiMtu lajjijjai sAmaggirahiehiM sadesaM visaMtehiM / iyareNa vuttaM 'jai evaM tA iheva rasatumvayaM ciTThau, kei diNe pecchAmo desaMtarANi, na najjai kayAi puNa gihAo niggamo hoi'tti| tayaNurohAo desadasaNakougAo ya paDivanimeyaM guNadhareNa / tao akahiyaparamatthayaM tuMbayaM nAsayaM samappiUNa junaseTThiNo niggayA nagarAo, pahiNDiyA puhimnnddlN| tAhe 10 sumittakumitto 'na mameyammi dharamANe taM rasatumbayaM thiraM hoi, tA kahaMci vAvAemi evaM 'ti kayAbhisaMdhI tahA vihamuvAyamalabhaMto bhaNai 'mitta! vaccAmo tAmalitti, avagAhemo bhagavaMtaM rayaNAyaraM' ti| tao guNadharo 'kahameyaM nIviM viNA ghaDai ? ahavA na kAyavyo tuha vayaNabhaMgo, tA pecchAmo tAva velAulaM' ti bhaNaMto patto tAmalittiM / samAgayANi ya tattha tammi diNe kaDAhadIvAo pavahaNAI, gayA kougeNa te tattha / 'bhadAgii' ti bahumanio jANa vattasAmiNA guNadharo, bhaNio ya 'gindAhi uccattAe sancabhaMDamettiyamolleNa' / aNukUlasauNavalAo paDivanaM 15 guNadhareNa, bhaNiyaM ca 'io paraM ahameva bhaMDasAmI, tunbhe uNa mollasAmiNo' tti| 'ThiyA sarTi' tti tehiM vutte samAgayA paMcauligA mahAnegamA y| 'ko ettha sAmio?'tti pucchie dAvio bahaNasamiNA guNadharo / tao paMcauligehi nirUviyAI kayANagAI, kao suMkapariccheo; Thavio agyo, gahiyaM mahAjaNeNa savvabhaMDaM, jAo lAbho guNadharassa doNArakoDI / 'paDhamadaMsaNe ceva tuTTho Ne taraMgiNInAho'tti jaMpireNa pasAIkayA sA sumittassa / tahA vi so tadu variM apIipariNAmAo rasalobhAo ya pabhaNiyAio 'eyAe nIviyAe ginhiUNa paratIrAciyaM bhaMDaM vaccAmo 20 cINadIva ti / tao 'mahiccho esa na ettieNa saMtussai, kAyanyo ya mae eyassa icchAirittavittasaMjogo'tti bhAvireNa guNadhareNa kayA saMjattI, pelliyaM pasatthavAsare jANavattaM / tao pecchaMtA mahAmacchapucchucchAliyalolakallolapaNolliyutthallakuMdharujjoiyajaluppIlaM jalakarikarAhayahayahesAravuttatthanara-nakkacakkasaMkulaM, pAusaM va samucchaliyarpaNaghosaM, mahAnariMdasennaM va ghaNaDiNDIrapiMDapaNDupuMDarIyaM, naMdaNavaNaM va bahuvi(mohasohiyaM, mahAmurNi va aNiTThasaMkha saMgayaM, bhuyaMgabhogaM va visAlaM nIranAhaM thevadiNehi ya pattA samIDiyadIvaM / tattha ya laggo saMvavahAro, vidvattaM 25 maNorahAirittaM vittaM / tao gahiyapaDibhaNDA payahA paDipaheNa / tao laMghiyapAe pArAvAre 'anja pUemi eeNa jalanihiM 'ti nicchiyamaNo Thio suttajaggiro guNadharaM kAiyAkae jANavattaperantamalliyantaM parivAlinto sumitto / tao majjharattasamae sumiNe kAiyAkaraNaniviTaM taM daTThaNa daravigayanido samuTThiUNa pavatto taM pelliGa, AvesavaseNa ya nIsAhAro nivaDio nIranihimmi, na lakkhio bhiyagehiM / pahAe tamapecchaMto uciggo guNadharo, vilaviuM ca pavatto / avi ya 1 bhAi! suI je vinA // 2 gahe je vinA // 3 'ucca ka' iti gUrjarabhASAyAm // 4 saMketa:-" kuMdhu(gha)ra ti matsyAH " / "laghumatsyAH " khaMraTi. // 5 saGketaH-" dhanAnAM-meghAnAM ghoSaH, ghanazcAsau ghoSazca" // 6 saGketa:-"puNDarIkANiatrANi, puNDarIkAzca-jalavyAghrAH" // 7 saGketaH-" vidrumAH-viziSTA drumAH, vidrumANi c-prvaalaani"|8 saGketa:-"na iSTaM saMkhyasaMgrAmaH saGgataM ca-saM(sa)khya kenApi yasya, aniSThezca-anantaiH zaMkhaiH saGgatam " // 9 saGketa:-"visAlaM ti viSayuktaM vistIrNa ca" // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195] purisottamarAyapurohiyarasa kaviMjalassa pubvabhavakahA / 185 "hA ! keNa kayaM pAvaM ? avahario keNa vallaho majjha ? / hA ! kassa mae'vakayaM ? nikAraNaverio ko me ? // 169 // idI ! vihiNo laliyaM piyamANusasaMgamaM jao kAuM / evamayaMDe caNDo vioyadaNDo ko majjha // 170 // 'kAhAmi lahuM suhiyaM muhiyaM suhiyaM ti lAlasAvasao / hA! kaha mae mahanto kao aNatyo samittassa? // 17 // hA hA ! na jae jutto AsAbaMdho jaNassa taNuo vi| pahavaMte balavaMte daDDhakayaMte deyAvaMte // 172 // mittasirIdaMsaNao nayaNANa muhAsiyaM kira karissaM / navara duraMto dAho soyAnalajogao jAo // 173 // / mittaviutto vayaNaM kaha dAissaM savAsiloyassa? / tA pi anja sajjo jalahiM saraNaM pavajAmi" // 174 // iya vivihaM vilavaMto khiviumaNo jalanihimmi appANaM / kaha kaha vi vArio pariyaNeNa evaM bhaNanteNa // 175 "saMjogAo viogo hoi, viogA puNo vi saMjogo / saMsAraghaDIjante jiyANa tumbA-'rayANaM va // 176 // vihure vi gayA dhIrA payaMgapaDaNaM kuNanti na kayAi / 'jIvanto bhaddasae lahai' tti jaNappavAyAo // 177 // maraNammi dhuvo viraho, jIvaMtANaM tu ghaDai jogo vi / saMghaDaNa-vihaDaNAvAvaDassa vihiNo niogeNa" // 178 // 10 aimohio vi bhiyagehi bohio so mao na khalu taiyA / aNumarai jae ko vAsupie vi gae parAmuttaM 1 // soyaMto aNusamayaM patto so tAmalittimacireNa / uttAriUNa bhaMDaM gavesiuM mittamAraddho // 18 // muiraM pi gaviTTho jalanihissa tIresu jAva na vi dittttho| tA so visAyavihuro calio satyeNa niyanayaraM // 18 // vIrapuraM saMpatto goravio junnaseviNA dhaNiyaM / dAUNa rasamasesaM tassa nirIhassa maDDAe // 182 // upphAliyasattaguNaM sattaguNaM mUlanIviyaM kAuM / patto siridhaganayaraM khemeNa guNadharo turiyaM // 183 // 15 jAo ya mahANaMdo badhavaloyassa tassa AgamaNe / nayare vi sAhuvAo posio sabaloeNa // 184 // milio vi baMdhavANaM kayasakAro vi nAyarajaNeNa / vidai guNadharo na hi raiM vioe vayaMsassa // 185 // na vaNe na jaNe na dhaNe na peMcchaNe na cchaNe muhigaNe vA / ramai maimohio so mittaviutto muhuttaM pi // 186 // anadiNe ujjANe kArunAo suhammarisiNA so / nANanayaNeNa niuNaM paloio coio evaM / / 187 // 'paritappasi mittakae kIsa tumaM soma ! nehamayamUDho / mittA-'mittasaruvaM jahaTThiyaM kiM na lakkhesi ? // 188 // 20 anno so naNu mitto jeNa sahAraNa nicckyrkkho|ptto si neva nidaNaM teNa kumitteNa saha bhamiro' // 189 // to 'kahaM so kumitto? ko vA mae saddhimavaro paribhamio? tti saviyakkeNa 'na'nahApAI muNijaNo' tti saMbhAvaNAe samuppannajinnAseNa saviNayaM baMdiUNa pucchio NeNa muNI paramatyaM / teNAvi se jiNappiya-mohaNAipuncavaiyaramupphAliUNa niveio sabbhAvo'jaM vIraMgayarAyA pavvajAnicchio kao tumae / AsI samaccharo taM tumammi eso tayA kAle // 190 // 25 sAhammio tti bADhaM mettIbhAvo imammi te Asi / teNa tai maccharI so, tuha mettI tammi ii jamme // 191 // mukko si vaNe ghore teNa tumaM nigdhiNeNa suhasutto / jalahimmi vi pakkhiviuM samicchio'NajjacarieNa // 192 jammaMtaramukayajirNidadhammamittANubhAvao navaraM / puTTho si khaNaM pi na AvayAhi, patto si suhariddhiM // 193 // avi yaraNe vaNe vairigaNANa majjhe, dahe pahe saavysNpoge| rudde samudde jalaNe jalante, rakkhei jaMtuM khalu dhammamitto / / 30 jaggai supasuttANa vi, alasANa vi ujjamI sayA dhammo / rakkhai ya appamatto pamattacittaM pi niyameNaM / / 195 // 1 saMketa:-"suhiyaM suhiyaM suhiyaM ti suhRdaM suSThuhita sukhinam / lAlasA-icchA' // 2 saMketa:-"dayAvaMte ti dayayA vaantH-tyktH"||9|| 3 saMjogao je0vinA // 4 "pratipAditasattvaguNam" khaM1Ti. kharaTi0 // pu0 24 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 puhavIcaMdacarie navame kaNayajjhaya-jayasuMdarabhave [ 9. 196tA suMdara ! mittasiromaNimmi dhammammi kuNasu paDibaMdha / kiM teNa kammaguruNA muisaMgAjogamitteNa? // 196 // AjIvigAbhayAo jaijaNaguNaninhavaM kuNateNa / baddhamamuhANubaMdha micchattaM teNa mUDheNa // 197 // kuNamANeNa posA avadhavAyaM jaINamaNavarayaM / dubhAma-goyapamuhA aNubaddhA amuhakammaMsA // 198 // bhamiyavyamaNeNa ciraM bhavannave naraya-tiriyajoNIsu / maNuemu vi duha-dAlida-roga-sogAitavieNa // 199 / / etto ciya so tumae sabbhAvasiNehanibbhareNAvi / na hi sakkio varAo muisaMpayabhAyaNaM kAuM' // 20 // ___ evaM ca ohinANimuNiNA paveie sANukkosamANaseNa bhaNiyaM guNadhareNa 'bhayavaM ! sAyaramaraNANaMtaraM kattha so varAo upavano ?' tti / muNiNA bhaNiyaM 'so tayA jalataraMgaraMgaMtavimgaho, aMchaviaMchIkIramANo kUrajalayarehi, niyAsamikkhiyakAriyANutAvI, saMbhAviyamahAvarAhehiM vA'suhakammarAyabhaDehiM moyAviUNa dehagehaM chUTo sAgeyanagara vAsiduggayadhejjAigehiNIkucchikuDicchaguttIe mahApAvo ti, tattha dhario varisamittaM, tao nayaNaharaNapayaMDai0 DaMDeNa daMDiUNa nicchUDho kiccheNa, tattheva kayakesavanAmo khasu-khAsa-kacchu-acchirogAiveyaNAvihuro jaNaNi-jaNayajaNiumvevo saMpayaM parivaDDhai' ti| soUNa tassa pAvassa pariNaiM jaNiyamANamukaMpaM / veraggabhAviyamaNo guNadharo bhavabhamubhaMto // 201 / / moyAviUNa jaNae muNiNo tasseva pAyamUlammi / paDivanno sAmannaM bhavakaMduddalaNakodAlaM // 202 // sammamahijjiyamutto sammaM saccaraNakaraNaguNarasio / patto ya saripayaviM gurujaNapAyappasAeNa // 203 // 15 so haM saMpai ihaI samAgao tumha bohaNanimittaM / akkhAyaM ca tuheyaM puvakayaM ke savadiyassa // 204 // vIraMgao vi rAyA cuo to sattamAo kappAo / jAo si mahArAo taM naravai ! ettha nayarammi // 205 // guruveyAvaccakayaM bhogaphalaM saggabhuttaparisesaM / ciramuvabhuttaM tumae saMpai kIrau puNo caraNaM // 206 // ___ iya vajjarie guruNA jAiM sariUNa jAyasaMvego / kayapaMcaMgapaNAmo purisottamapatthivo bhaNai // 207 // 'sAhu mahAyasa ! paDivanapAlaNe taM si nicchiucchAho / ja maha vibohaNatthaM ihAgao sariyasaMkeo // 208 // 10 tA esa rajjamajjeva vajjiGa nijiujjiybhvaaso| tuha payamUle pahu ! pancayAmi kAUNa karaNijjaM // 209 // etthaMtare sumariyajammaMtaravaiyareNa bhaNiyaM kaviMjaleNa 'muTTha dino mamAvi bhagavayA bhavaviyaDAgaDe nivaDamANassa hatthAvalambo, tA diTThadunnayaphalo saMpai ahaM pi aMgIkaremi muNicariya' ti / puNo pucchiyaM purisottameNa 'kerisaM puNa kaviMjaleNa dunayaphalaM diha?' ti / guruNA bhaNiyaM "eso vi varAo ujjuyasahAvo paDivanANuccao sAmAiyaposahovavAsAikiriyArUI paDivanavambhacero 25 vasaMtaure ceva sivadevo nAma sAvao Asi / 'apariNayajiNavayaNo 'tti mohio tayA mohaNeNa / tao avahIriyamuNijaNavaMdaNAiviNao parivaDiyavatthA-''saNAidANapariNAmo virAhiyasammaiMsaNo asAvago sAvagAbhimANI aNAloiyapaDikkato mariUNa jaiavannovajjiyanIyAgoyA-'suhanAmakammaMso uvavano kibbisiyavantaro / dohaggakammodayAo niddhADio mahiDDhiyavaMtarehiM maNuyaloyamasANAisu jIviyamaivAhiUNa patto caMpAe caMDAlabhAvaM / tao vi jIvaghAyAipAvabharabhArio dhUmappabhAe neraiyattamaNubhaviya jAo esa kviNjlo| pII ya eyassa kesavammi, 30 ao tanvayaNeNa sidiliUNa kulakkamAgayaM paralogANuDhANaM laggo esa naahiyvaae| 'ujjusahAvAo na tivvamiccha tamuvajjiyamaNeNaM' ti jAiM sariUNa paDibuddho saMpayaM / kesavo uNa tivvAbhinivesadosao ciraM bhavADavIe pariyaDissai tti / avi ya 1 acchaviyacchIkI je0 // 2 purisottimeNa je vinA // 3 bhAvio zrA0 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234] purisottama-kaviMjala-kaNayajhaya-jayasuMdarANaM pavvajjAgahaNaM / 187 sambhAveNa vahaMti saMjamabharaM je bhattie sattie, nANujjoyatavovihANavihiNA titthunnaIkAriNo / kuvvantA sumuNINa tANamaNisaM hIlaM mahAvAlisA, appANaM narayAnale muhu muhuM pADinti mUDhA muhA / / 210 kAmA-'rambha-pariggahaggahaparA bhogovabhogatthiNo, je vambhavyayadhAriNo muNivare hIlanti mohAurA / te kANaM-'dhaya-kuMTa-maMTa-bahirA dAlidiNo rogiNo, saMsAre suiraM saranti sayayaM hIlijjamANA jnne||211 annANaMdhA evaM naravara ! jiNasAsaNaM pi lahiUNa / majanti bhavasamudde aNorapAre duhAliddhA // 212 // tA pattavivegANaM aNegavigyAulammi saMsAre / sattANa caraNakaraNe samujjamo savvahA jutto" // 213 // iya suNiya muNiyatatto saMvegamaNuttaraM samaNupatto / purisottamanaranAho jAo caraNe daducchAho / / 214 // tao purisacaMdaM kumAraM nariMdapae nirUviUNa kavijalapamuhapahANapariyaNeNa samaM pavano samaNabhAvaM, jAo jahuttakArI ujjayavihArI mahAmuNi tti| aha kaNayajjhayarAyA souM daThThaNa tANa cariyAI / vimhiyamaNo murNidaM vaMdittu kayaMjalI bhaNai // 215 // 10 'jayasuMdaraM kumAraM rajje ThaviUNa tumha payamUle / esa pavajjAmi ahaM pi uttamAseviyaM cariyaM // 216 // taM paDibhaNai murNido bhviyNbhoruhvibohdivsiNdo| 'jiNamayakayabhasalANaM juttamiNaM ceva kusalANaM // 217 // . cojjamiNaM jaM rajje rajjati bhavArisA muNiyatattA / bAlociyadhUligharullaehiM cheyA na hi ramanti / / 218 / / pubajjiyasukayANaM rajje ko nAma tumha paDibaMdho ? / na kuNaMti koDidhaNiNo kuvalaya-caNaehi vANijja // 219 // . uttamatavArihANaM chajjai rajjaTThiI na tumhANaM / rehaMti kayAi na jaccahIrayA rIriyAharaNe // 220 // 15 chajjai jaNo pabuddho pasAhio saMjameNa parameNa / sohai saraeNa akhaMDamaNDalo punimAyaMdo // 221 / / tA savvahA na jutto muhuttamettaM pi saMpai pamAo / loe vi payaDameyaM-turio dhammassa gaimaggoM // 222 // iya muNivaiNA''Natte rAyA vddddhnttivvsNvego| 'bhayavaM ! taha' tti bhaNiUNa pamuio paDigo kaDayaM // 223 // sAmanta-mantimaNDalapurao jayasuMdaro varakumAro / to teNa imaM vutto 'vacchaya ! paDivaja rajjadhuraM // 224 // aiyaM puNa uttamapurisaseviyaM muttipuravarIpayaviM / ginhAmi gurusamI- duriyaMtakari mahAdikkhaM // 225 // 20 paDibhaNai taM kumAro 'kiM juttaM uttamANa piyabaMdhuM / choDhUNa guttibaMdhe palAyaNaM appaNA turiyaM ? // 226 // jai sAvajjamaNajjaM rajaM vajeha sAmi ! kira tunbhe / amhe vi kaha ramAmo imammi kArAharAgAre? // 227 // guruvayaNamuNiyanigguNabhavassahAvANa deva ! amhaM pi / na ramai maNayaM pi maNo khaNaM pi visayAmise pAve // tA kiM bahuNA ? pahuNA sahiyA sahiyAya ujjamissAmo / amhe vi, na kajjamavajaheuNA pAvarajeNa' // 229 / / nAUNa nicchayaM se rAyA kaNayajjhao kaNayakeuM / niyataNayaM ahisiMcai rajje turio caraNakajje // 230 // 25 kAUNa jahAjuttaM mANaM sAmanta-manti-pattINaM / vicchaDDeNa suvaDDeNa baMdhavA do vi pancaiyA // 231 // rAyA vi kaNayake U vayagahaNamahAmahaM viheUNa / tesi kayavaMdaNo virahavihurio niyapuri patto // 232 // te do vi mahAsattA viyasiyavattA samullasiyagattA / gurujaNaviNayapavattA mahAmuNitaM lahuM pattA // 233 // avi yasiddhaM siddhaMtatattAmayamamayamaNA appamattA piyaMtA, cittaM cittaM pavittA sama-pasamaparA sattavaM sNtvNtaa| 30 sattA sattANa tANe hiyavihiyaviU vIyarAgekkarAyA, saMtA'saMtA sukicce'kalilakalilayA saccarittaM crnti||234|| hemaMte niti rattiM vasaNavirahiyA kANaNe kaMdare vA, AyAvaMte sutatte puhai-silatale gimhmjjhnhkaale| 1 'badara" khaM1Ti* khaMraTi0 // 2 vItarAgaikarAgau santau sukRte'zrAntau durbhadyakalilavarahitAvityarthaH // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 havIcaMdacarie navame kaNayaJjhaya-jayasuMdarabhave doNhaM devalogagamaNaM / [ 9.235-39] vAsArate suguttA giriguhakuhare Thanti saMlINakAyA, jhAyaMtA vIyarAyaM sivapayamuhayaM siddhibaddhANurAyA // 235 // kamalavimalacittA koIcaMda somA, taruNataraNiteyA nibbhayA kesari vva / salilanihigabhIrA khaMtijuttA mahInA, samaNaguNamaNINaM pAviyA se nihittaM // 236 // tavakhaviyasarIrA selarAyaggadhIrA, garahiyaaiyArA pattasAmannapArA / aNasaNathiracittA dehagehaM rahittA, vijayavaravimANaM te gayA punaThANaM // 237 // sadde ya rUve rasa-gaMdha-phAse, aNuttare'NuttarapunnajogA / saMveyamANA gayakAmakAmA, kAlaM vayaMtaM pi na te muNaMti // 238 // IsA visAehiM maNe apuTThA, saMpannasavviMdiyakAmiyatthA / battIsaIsAgaranAmadheyappamANamAuM vigamiMsu tatthaM // 239 // // iya puhaicaMdacarie kaNayajjhayarAyarisicariyaM navamaM bhavaggahaNaM samantaM // [ granthAgram-601 ] 188 1 gaNaMti je0 1 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dasamo kusumAuha-kusumakeubhavo] jayaha jiNapAyapaumaM vimalaMgulipaMtipattarehillaM / jammi nilINA pAviti nivvuiM bhannabhamarohA // 1 // aha atthi sutthadoNayataruNaMgaNageyakhittacittehiM / mayajUhehiM samaMtA pae pae maNDiuddeso // 2 // deso desaMtaragijjamANagayamANaguNagaNo viulo / aMgA nAmeNa acora-mAri-paracakkabhayasaMgo // 3 // gAmA nagarAgArA, nagarAgArANi gAmaruMdANi / nagarANi haraMti siriM amarAvai-jakkhanayarINaM // 4 // ThANe ThANe viyarijjamANadANehiM taha nivANehiM / pAheya-nIrabhArAviuNo pahiyA suhIyaMti // 5 // pattalakSaNesu jattha ya samiyasamA gIyagANavakkhevA / na yeNaMtI payANakhaNaM paMthiyasatthA suvIsatthA // 6 // tuMgagirikUDamauDo sarakuMDalamaNDio naIhAro / harai hiyayaM jaNANaM mahAnariMdo vya so deso // 7 // 10 tatya ya sappAyArA saMpubhAyArasAliloyA vi / garyasaMgayA vi nIroga-soganAgarakayANaMdA // 8 // asamA vi sirisamiddhA ahaMgasAlA vi sarvanivasiddhA / jaNamaNapiyANukaMpA asthi purI pAyaDA caMpA // 9 // siMgArakulAgAraM pasajjhamajjhAvao subhaNiyANaM / sohaggAmayajalahI pAyaM mahilAjaNo jatya // 10 // akalaMkakalAkalio cAI paDivamasuMdaro srlo| jattha ya dakkhinnanihI kayapurisoho supurisoho // 11 // jatya ya vAvIhi mahI, vAvIo jaleNa, taM pi kamalehiM / bhamarehiM paMkayAI, bhamarA virueNa suhayaMti // 12 // 15 chajjai vihaveNa jaNo, vihavo cAraNa, so suvAyAe / vAyA saceNa, tayaM dayAe, sA vi hu vivegeNa // 13 // 'sohehiM sahati gharA, sohANi sahati cArutaruNIhi / taruNIo suvesehi, te vi virAyaMti sIleNa // 14 // kiM vabhijjau tIe nayarIe jIe sancabhavaNAI / surabhavaNAI va sayA niraMtarAI mupavehi ? // 15 // tatya deliyAraviMdo ro bva payAvasohio suhao / navara viyAsiyakumao ajjiyavijao jao rAyA // 16 // 20 vanaMti jassa viusA viusattaM, maggaNA sayA cAyaM / sarattaM sattubhaDA sahAsu, nArIo sohagaM // 17 // jaisaM pamuiyA tassa sAraM gAyaMti kinnarA / jaM suNaMtA na ummattA sAraMgAyanti kiM narA ? // 18 // majjAyavittiM sugabhIrimaM ca, aNamatullaM kalai tti kaauN| ahiDio sAyarasaMkiyAe, lacchIe eso sayameva nUNaM // 19 // tassa ya mayaMkavayaNA kuvalayanayaNA siyaMgasamavayaNA / kuMdakaliyAlirayaNA piyavayaNA piyamaI devI // 20 // 1 nivvuI je vinA // 2 "kuTumbI" khaM1Ti* khaMTi* // 3 saGketa:-"nAgarA nAgarANa(nagarAgArA, nagarAgArANi) tti [nagarAkArAH], nagarasya agArANi-gRhANi" // 4 jAnantItyarthaH // 5 saMketa:-" svalpAkArA saprAkArA c"| 'svalpAkArA svaspAcArA vA, virodhaparihAre tu-saprAkArA sampUrNAkArazAlilokA sampUrNAcArazAlilokA ca' ityarthaH // 6 saGketa:- gajaigadeva sAtA" // 7 saGketa:-" saha mayA-lakSmyA vartate yA sA samA, na samA asamA; ananyasadRzI ca" // 8 saMketa:-" sarvanRpANAM siddhA-vazaMgatA, prasiddhA [ca]" // 9 saGketaH-"sohohoM(hehiM) ti saudhaiH-dhavalagRhaH" // 10 saMketa:-"dalitAni-vikAzitAnyaravindAni yena, dalitAni ca-vidAritAni [ArANi-] arisatkAni vRndAni yena / suhayaH-suturagaH, sukhadazca / kumudAni-kairavANi, kau ca-pRthivyAM mut-harSaH" // 11 saGketa:-"pramuditAH santaH kicarAstasya rAjJo yazaH sArabhUtaM gAyanti, yadyazaH zRNvantaH santo narA unmattAH kiM na sAraGgAyante !-mRgA ivAcaranti !" // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumakeubhave [10. 21annatthAvIsabhA hariUNa surA-'surANa ramaNINaM / tIe samappiyaM pitra vihiNA lAyannasanassaM // 21 // muddhantakamalasaNDaM sayalaM ArhiDiUNa naravaiNo / maNabhamaro ramai sayA tIe cciya vayaNakamalammi // 22 // taha tIe taNuIe ruddhaM maNamaMdiraM nariMdassa / annA ogAsaM na hi viMdai ruMde vi jaha tammi // 23 // sannihiyasuhanihiM taM gheraNi dharaNiM ca bhuMjamANassa / samaicchiyA aNege samANa lakkhA samaddhaM ca // 24 // 5 pAliMti sAvayattaM asAvayAI pi do vi kira tAI / paDivana'NuvbayAI vi mahabbayAyArakaliyAI // 25 // anayA kaNayajjhayamahArisijio tao vijayavimANAo cuo piyamaidevIe kucchimaMdire vshimuvgo| ' tao sA pavasiukAmajAmiNIdaMsaNAu va maMdAyante caMdamaNDale, sUrapaDivavAgamasaMbhAvaNAo va viralAyaMtesu tAraesa, paccAsanadosaMtayAe vba vimalAyaMte bhuvaNamaMdiroyare, surasaripuliNavisAle navaNIya-sirIsapasUNa somAle paramaramaNijje divasayaNije suhapamuttA sumiNaM pecchiyAiyA-kira nivesiUNa niyasiMhAsaNe samArovio 10 rAiNA mamuttamaMge maNi-rayaNakiraNapajjalanto mahAmauDo tti| __ etyaMtare pavajjiyA jamalasaMkhA, pahayAI maMgalatUrAI, kao jayajayAravo maMgalapADhaehiM / tao sA sahasA pabuddhA buddhAraviMdamuMdaramuhI harisanimbharamaNA deva-gurunamokkAsparAyaNA gayA naravaiNo samIvaM, niveiUNa muviNayaM uvaTThiyA souM tapphalaM / rAiNA vi aundhasuviNayAyamaNavimhieNa pariciMtiUNa bhaNiyA 'pie! viulapuhaiparivUDho mahA nariMdasahabhAyaNaM te putto bhavissai' tti / 15 to sA pahaDhavayaNA visaTTakaMdoDapattasamanayaNA / abhinaMdai nivabhaNiyaM samUmuyA puttalAbhassa // 26 // patteNa ya atthANaM rannA vinAyasuviNasatthANaM / nemittiyANa siTTho suviNo rihiNA jhaaitto|| 27 // tehi vi taM ceva phalaM AiTaM piyamaIe hiyaiTeM / parivaDDhiyasaMtosA gambhaM parivAlae to sA // 28 // jAyA ya tIe saiddhA saMpatte paMcamammi mAsammi / 'ceiya-jaINa pUrva karemi accanbhuyabbhUyaM // 29 // saMpAiyA ya ramA savisesaM tosamuvvahaMteNa / osahamegaM miTeM bIyaM vejjeNa uvaiTa // 30 // etyaMtare dujaNo vva phaeNrusavAyADaMvarasaMtAviyajaNo, kalikAlo va dosAsaMgabahumANimANavamaNo, patthijjamANakivaNo ba maliNIkayAso, kunariMdo va kayavisayaviNAso, cirapIliyatilakhalo bva mukkarukkho, nigdhi| Nanaro bva jiyaloyajaNiyagADhadukkho, kayaMto vdha apatthiyAgamo, mahApittajarodao va pavaDDhamANamahAdAitanhuggamo, ahammapuriso vva parigaliyaseyappavAho samAgo paDhamanidAho / avi ya caMDattamuvvahaMto parivaDDhiyavAsaro sumaMdagaI / saMtAvai jammi maNaM mitto'mitto vya jaMtUNaM // 31 // 25 nibiDapaDacoDayA je pemapayaM Asi sutthiyajaNassa / jAyA te dosapayaM, kiM kassa sayA piyaM loe ? // 32 // jAyAo chAyAo iTTA-'NiTThAo Asi jA sisire / ghammodae narANaM jAyAo annahA tAo // 33 // karavattabhAramuDhiyA viralacchAyAdumesu maggesu / 'hahahA ! haha !' tti bhaNirA pahiyA kiccheNa vaccaMti / / 34 // 1 saGketa:-" sanihitasukhasya nidhim , sannihitAH zubhanidhayo yasyAH" // 2 ghariNi je.vinA // 3 saMketa:-" azrAvako asA''padau ca, aNuvratAni aNuvyayazca, mahAvratAni mahAvyayazca" // 4 "dohada" khaMraTi0 // 5 saMketa:-" [pharusa0 ityAdau] pu(pa)ruSavAcaH pu(pa)ruSavAtAzca / doSAH-paizunyAdayastadAsaGgaH, doSA ca-rAtristayA smH| malinIkRtamAsyaM yena, malinIkRtA AzAHdizo yena / kRto viSayasya-dezasya vinAzo yena; kRto vInAM zatasya vinAzaH, vizadavInAM vA-haMsAnAM nAzo yena / zreyaHpravAhaH svedapravAhazca" // 6 saGketa:-"caMDattamuyvahaMto0 ityAdau, [gA. 31-] sUrapakSaH sugamaH, amitrapakSe tu parivarddhitAni-vRddhi nItAni dAsarANi lokAnAM yena, duHkhAterdinAni gamayitumazakyatvena vRddhipratibhAsAt, amitrasya ca duHkhahetutvAt / suSThu mandasyeva-zanaizcarakrUraprahasya yathA, gatiH-prakAro yasya / [ gA* 33-] jAyAH-bhAryAH iSTAH, zItApahAritvAt tadAliGganasya / pA( chA)yAstvaniSTAH // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15] jayarAyANurattavaMtarIkayaM piyamaibhavaharaNaM / tahA jammi___ caMdo caMdaNapaMko jalaM jaladdA samIraNo hAro / pallavasejjA malliyaphullAiM haranti hiyayAiM // 35 // __evaMvihe gimhakAle bhuttuttaraM jayamahAnariMdo piyamaIe samaM jalakIlAnimitta pattalatamAlA-'soya-sahayArapamuhamahAmahIruhatirohiyamihirakaranivAyaM iotaoviyaraMtasAraNIsalilasaMgasisirIbhUyabhamiramaNoharamAruyaM navabaulapADalAbahalamayaraMdaluddhamuddhamahuyarajhaMkAramaNaharaM kIlaMtahaMsa-sArasa-sakuMtakUiyakolAhalamuhaliyadisAmaMDalaM paviTTho gimhumhasaMtAvasamaNaM pamayavaNaM / tao vicittajantaputtiyAhi pupphaMjalIhiM pUijjamANAI, jalabhariyabhiMgArehiM nhavijjamANAI, ghusiNakappUrasaMvaliyasarasagosIsacaMdaNacchaDAhiM phaisalAijjatagattAI pattAI ghaNasAraghusiNasurahipiMjarajalAsu jantappaogabharijjanta-rittijjaMtAsu kIlAvAvIsu, pavattAI kIliuM macchubbatta-haMsaDDINAivivihakaraNehi / tao anonapellaNullalaNalolaNA''majaNAiramaNijja / suiraM ramiUNa jale gayAiM kayalIvaNaM rammaM // 36 // ramiUNa khaNaM tahiyaM puNa dakkhAmaMDavesu ruMdesu / sahayAravIhiyAe vIsamaNakae nisalAI // 37 / / 10 gahiUNa kare vINaM pAraddhaM rAiNA tao gIyaM / tAramahuraM sulaliyaM maNaharaNaM kinarANaM pi // 38 // - etyaMtare rAiNo rUbalAyannasuMderAvajjiyA tadujANavAsiNI devayA tinvamayaNAnalapalittahiyayA rAyasaMgasamUcyA ceDIrUveNa devi gihAbhimuhamAhUya gayAe tIe viurUviUNAlaMkArasiMgArahAripoDhaMgaNArUvaM pattA rAyasamIvaM, patthiuM ca pavattA aNegavaDukammarammAhi vicittauttIhiM / vayanicchiyahiyaeNa paDisehiyA mahInAheNa, bhaNiyA ya 15 "pAve ! palAyamu lahuM mA maha kovAnale payaMgi ca / vaccasu khaNeNa nAsaM niyadunnayadUsiyA dutti // 39 // na khamAmi khaNaM pi jao niyarajje dunayassa thevaM pi / 'hoi avajjhA nAri' tti ettiyaM kittiyaM tujjha // 40 // paradumnaesu asaho karemi kaha dumnayaM sayaM ahayaM ? / timiraharo na payaMgo karaniyaraM jhAmalaM kuNaI" // 41 // tIe bhaNiyaM 'piyayama ! mA paranAriM mamaM viyappehi / avi ujjANamurA haM tuha paDibaddhA sayAkAlaM / / 42 // patthiyasAro dakkhinnasuMdaro tamasi caarukaarunnio| tA ninnavehi hiyayaM mama mammaNasihisihAlIDhaM' // 43 // 20 ruTeNa niThurayaraM to bhaNiyA patthiveNa 'he du?!| ciTThasi ajAvi ihaM !, lajjAe kiM na phuTTA si ? // 44 // iya duTTaceTThiyA taM viggovasi devajAimavi ghaTe ! / alamullavieNa tae samaM ti Usarasu lahu etto' // 45 // iya nariMdeNa nimmacchiyA hatthameva tirohiyA vantarI / 'mAyApaogeNa esa ramiyavyo' tti avasaraM nihAlaMtI ciTThai / rAyA vi 'eyaM devIe niveemi' ti savimhao gao sovaNayaM / vAharAviyA devI / tao laddhAvasarA vaMtarI sAhariUNa dakkhigAvahe deviM kayadevinevacchA ityamAgayA rAyasamIvaM / aiUsuyAe pavattA gayalajja- 25 mAlavaNA-''liMgaNAivavahAre / tao 'na esA piyamaI, kayatanevacchA nUNamesA sA ceva vantari' ti kaliUNa niThuramuhitADaNApuvvaM kesesu gahiUNa nicchUDhA vAsabhavaNAo / 'aho maNA na bhaggaM vayaM ti, mA puNo vi . eyAe chalijjisa' ti paDivano baMbhavayaM / nirAsIbhUyA tirohiyA vNtrii| rAyA vi 'kahamAhUyA vi devI cirAvai ?' ti gao se gihaM / 'na divA devi' tti AulacitteNa pucchio pariyaNo / 'na koi sammaM viyANai' tti avagayaM rAiNA 'tIe khuddavantarIe avahaDa' tti, niuttA samantao tynnesgaa| 'novaladdhA kahiMci' tti visano 30 jayarAyA, bhAviuM ca payatto 1 taM saMpatto pattala je0 // 2 phesalA khN| khaMra / "karburita" khN1tti.|| 3 'NA''ijaNAI kha2 // 4 saGketa:"mammaNasihi ti manmathAmiH" // 5 nihAlitI khaM1 prA0 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumake ubhave [10.46'jamma-jara-maraNaveyaNa-iviogAidukkhabhariyassa / mAyAsuviNayajaiNo dhiratthu saMsAravAsassa // 46 // khaNasaMjoya-vioe khaNapariyaTTantamuha-duhAbhoe / khaNadi-naTThavihave sAraM kiM nAma saMsAre? // 47 // jeNa viNA na hu sakkA dharilaM pANe nimesamettaM pi / tandhirahieNa vihiNo vaseNa vAsA gamijjanti / / 48 // putta-kalattaM suhi-sayaNa-baMdhavA saMpayA vi jIvANaM / kuNai suhaM bhavagumbe taM pi aNajo harai vehA // 49 // muddhA mae viuttA na yANimo kaM dasaM samaNupattA ? / jai tA dherahI pANe tA gambhaguNA dhuvaM jANe // 50 // amayamaio bva hohI kayAi so vAsaro sukrayajogA / jammi vayaNaM piyAe pecchissamahaM pamuiyAe' // 51 // iccAi ciMtayaMto avijjhiybhoynnaaivvhaaro| bhavavirayanehanaDio saMkinnaraso nivo jAo // 52 // AsAsio ya bahuso amacca-nemittiehiM niuNehiM / daiyAsaMgamasaMsyaNeNa taha puttalAmeNa // 53 // 'daiyAsamAgamAo pareNa gehAsame na ThAissaM' / ekkayanicchao to. pakao dehaDiI rAyA // 54 // 10 devI vi vantarIe mukkA ghore visAlaranammi / vimhaya-bhayAbhibhUyA cintiumevaM samAraddhA // 55 / / 'hA! kimiyamidayAlaM? kiM velaviya mhi dddvsuvinnenn?| kattha tayaM maha gehaM? katto sunnaM imaM ranaM?' // 56 // 'hA ajjautta! turiyaM paDivayaNaM jai na desi ettaahe| jalaNapaDiyaM va mayaNaM tA majjha vilinjae hiyayaM // 57 / / tai puhaisAmisAle keNai khuddeNa niravarAhA vi / nAhA'NAha ba ahaM pecchAramnammi chUTa mhi // 58 // ___ hA! kiM nu mae puvvaM pAvAe pAkkammamAyariyaM ? / jepAtakkiyameyaM samAgayaM dAruNaM vasaNaM' // 59 // 15 iya vivihaM vilavantI bahusAvayasadasavaNakayakaMpA / uhai mudINavayaNA 'namo jiNANaM' ti japaMtI // 60 // vihuragayANa vi jesiM jIhagge phurai jinnnmokaaro| te dhannANa vi dhannA sujIviyaM jIviyaM tesiM // 61 // 'katto vayAmi saMpai? katto vasimaM ca ? nibhayaM ktto?'| iya cintAvAuliyA caliyA sAdAhiNAhuttaM // 12 // katthai sIhaninAyaM vagdhaghurukaM ca katthai suNatI / pheravaravaM ca ghoraM kaMpai pavaNAhayalaya ca // 63 // ravitaviyameiNIe'NuvAhaNA DajjhamANapAyatalA / gokhurukaMTayaviddhA soNiyacitaliyamahivIDhA // 64 // aDDaviyaDDA caNDe sunne ranammi tammi caMkamirI / vaccai kahaMci mucchaM, pavaNeNa ya ceyaNaM lahai // 65 // ciMtai 'atakkiyaM kaha mahaMtameyaM samAgayaM vasaNaM? / rUsAmi kassa saMpai amuNiyatattA bhayaduhattA ? // 66 // ahavA annANavasA kayaM mae ki pi pAvamaiyoraM / tassa vivAgA dukkhaM visahAmi sudussahaM inhi // 67 // uvabhuMjai puncakayaM sabo vi jaNo suhA-'suhaM savvaM / niyakayakammuvabhoge kaM pai kira rUsiuM juttaM // 68 // bhAvitI jiNabhaNiyaM purao daguNa vAhasamuvitaM / bhayavevirasavvaMgI puNo vi turiyaM to naTThA // 69 // katthai karivaradariyA, katthai vaNaserihANamuttatthA / tanhA-chuhAbhibhUyA rANA dINA duhakilaMtA // 70 // pariNayapAyammi diNe ruyamANI tAvasIhi sA dihA / AsAsiyA kamaNDalujaleNa sisireNa ghimaleNa / / 71 // neUNa AsamapayaM guruNIe daMsiyA dayAsAraM / tIe vi samaNusaTTA kAraviyA pANavittiM ca // 72 // bhaNiyA ya nehaniuNaM 'erisakallANamuttijuttA vi / kahamiva bhIme ranne pattA si imaM mahAvasaNaM ?' // 73 / / tIe vi 'akAraNavacchala 'tti kaliUNa viNayapaNayAe / siTTho niyavuttaMto jai vi na saMbhAvaNAjogo // 74 // 30 tAvasIhiM bhaNiyaM 'hI! nigguNo saMsAro jatthevamasaMbhAvaNijjANi pANiNo vasaNANi pAuNaMti, tA paricaya visAyaM, atthi ya te punasaMcao jeNa tavovaNamAgayA si, tA ciTTha tAva nivvuyA jAva kulavaI vinaviya 1 dharihI je0vinA // 2 gokhuraka bhrA0 // 3 rUsiyaM ju je. // 4 saketa:-"vAhasaM ti ajagaram" // 5 "bhItA" khaMTi0 // 6 ghaNaserihINa khaM1 khaM2 // 25 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 88] kusumAuhassa jammo / 193 vasima te daMsemo' tti / tao piyamaI devI saMjAyajIviyAsA bahumagniUNa tavvayaNaM ThiyA tattha kei vaasre| annayA viznatto tAhiM kulabaI / tao teNa pariNayatAvase hiM saha pesiyA siriuraM / daMsiUNa vasimaM niyattA tAvasA / iyarI vi gambhabharAlasA kiccheNa pattA nayarujANaM, samAsatthA sahayAracchAyAvissAmeNa, soUNa ya samAsannaceie jiNatthuininAyaM saharisA gayA jiNaharaM, vaMdiyAo pUyAsAmaggivirahAo aMsujalapavvAliyagaMDayalAe kAlociyavihiNA jiNapaDimAo, tayaNaMtaraM ca sAhammiyavaggo / tao bahumANasAramAsAsiyA jiNasuMdari- 5 sAviyAe, pucchiyA ya 'kao sAhammiNi ? 'tti / piyamaI vi soyabharaniruddhakaMThA ki pi akahiUNa roviuM ceva pavattA / tao 'na eyAgiIe esA sAmannamahilA, avi uttamavaMmubhavA kA vi' ti bhAviMtIe sANuNayaM bhaNiyA jiNasuMdarIe 'mahANubhAve! bhAvehi saMsArasarUvaM, kimeiNA sarIrasaMtAvayAriNA roieNa ? / avi ya egaMtadukkhanilae saMsAre ko duhesu uvvevo ? / avagAhiUNa jalahi timmiyadeho kimubbiyai ? // 75 // eyArise vi eyammi pANiNo abhiramanti mohaMdhA / mannanti kharA khAre lohantA nivvuiM paramaM / / 76 // 10 dhanehiM esa pAvo bhAviyatattehiM dUrao catto / na ramanti rAyahaMsA peyavaNe pUigaMdhammi / / 77 // sulahANi suyaNu ! dukkhANi ettha, dulaho jiNoio dhammo / laddhe imammi dino dukkhANa jalaMjalI tumae / tA muMca visAyaM suyaNu ! saMpayaM saMpayaM kuNasu dhammaM / etto paraM na vijai mahosahaM savvadukkhANaM' // 79 // evaM miumaNohAribhAraIsAraNIe nindAviyahiyayA jiNasuMdarIe nIyA sA niyamaMdiraM, daMsiyA jaNaNi-jaNayANaM, tehiM vi paDivanA dhammaduhiyA / sAhiyaniyavuttantA jaNayagihe ba suhamacchiuM paiyattA / / aha gimhacaraDaviddaviyajaNavayaM mahiyalaM nihAlito / pasariyaghaNatUrakho avayario pAusanariMdo // 80 // AyaDDhiyamuraghaNuNA pUrasarAsAravarisiNA teNa / nivvAviyAI sahasA hiyayAiM kuDuviloyassa / / 81 // pattaghaNodayasaMgA ucchaliyanavaMkuroruromaMcA / kuNai dharA siMgAraM parihiyataNanIlakaMculiyA / / 82 // datRRNa ghaNAsattaM puhaisahiM lanjiya vva nhlcchii| ghaNavaNagahaNaMtariyA na hi najjai katthai pautthA / / 83 // suragovayacchaleNaM pAyaDarAgaM mahIvahuM daTTuM / pamuiyamaNa va mehA pahasaMti valAyapaMtIhiM // 84 // 20 nAUNa ciruvbUDha ghaNasaMgarayaM girIhiM mahimahilaM / lajjAe va muhAI ghaNanibiDapaDehiM ThaiyAiM // 85 // nijjharadIharahArA navakuDaya-kayaMtrapupphaparimaliyA / nivvuyamaNa vva giriNo viraliMti sihaNDidalakese // 86 // ghaNarasiyamucchiyAo pae pae paMthiyANa pariNIo / AsAsiuM va pario 'piyaM piyaM' viti vappIhA // 87 // iya pAuse pavatte sAyaM pAyaM piyassa sariUNa / nehanaDiyA ruyaMtI royAvai piyamaI sahiyaM // 88 // sANuNayaM ca bhaNiyA jiNasuMdarijaNaeNa dhaNaMjaeNa 'putti ! tuhAsAmannasojannaraMjiyamaNANamamhANa vi mahaI 25 maNapIDA vaTTai, kintu girisarIhiM duggamA maggA, na saMcalaMti saMpayaM satthA, tA ciTTha dhammakammanivvuyA vAsArattaM jAva, tato paraM sutthasattheNa tuha samIhiyasaMpattI bhavissai' tti / piyamaIe bhaNiyaM 'tAya ! tuha pAyasusvasaNaparAe na me kAi anivvuI, kiMtu duraMto pemataMtuvaMdho balA vi dukkhamuIrei, karissAmi ya jahAsattIe taayaai8'| ti bhaNaMtI nivaDiyA jaNayacalaNesu / evaM ca muhaM ciTThamANI annayA suhamuhutte pasUyA nayaNa-maNANaMdayArayaM dArayaM, gahiyA harisa-bisAehi, paDiyariyA jiNasuMdarIe, kAriyaM dhaNaMjaeNa rAyANamaNunaviya cArayamoyaNAiyaM mahAvaddhAvaNayaM / pasa- 30 tthavAsare rUvaguNaraMjieNa seTiNA kayaM nAmaM dArayassa kusumAuho tti / volINe vi pAuse 'bAlabaccha' tti na visajjiyA dhagaMjaeNa, TiyA tatthetra barisadugaM / / 1 saGketa:-"saMpayaM ti zaM-sukhaM tasya pada-sthAnam , yadvA sAmprataM-yuktam" // 2 pavatA je vinA // 3 parahiya je. saM2 // pu025 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha - kusumakebhave [ 10.89 etyaMtare patthio tabhayaravAsI vAsavadatto satthavAho caMpAuriM / 'attANanivviseso tti dinavAhaNAipariyarA bhalAviyA tassa piMyamaI dhaNaMjANa / paMttA siMdhuvadbhaNanayaraM, AvAsio tayAsabhujjANe sattho, tayAsannasahayArapiyamaIvi / tammiya nayare suMdarI nAma rAyA gurumUladhammasavaNapaDibuddho puraMdarabhAyaraM rajje'bhisiMciUNa pavvaiumicchai / so trisaMsAravirattamaNo na taM paDicchai / 'natthi anno rajjAriho' tti ahivAsiyadivvehiM rAyAriha5 manisAve / kammadhammasaMjoeNa paDivano divvehiM kusumAuho sadevIo nIo rAyamaMdiraM / 'kallANAgi ' ti harisiyA suMdara - puraMdarA / 'mAya !' tti bhaNiya paNamiyA piyamaI, bhaNiyA ya 'amba ! paDivajja rajjabhAraM, uttarAmo tuhappasAraNa paDivannasaMjamajANavattA duttaraM saMsArasAraM ' ti / piyamaIe bhaNiyaM 'putta ! abalA abalA cetra hor3a, bAliso ya esa tumha bhAyA, tA saMpayaM jamettha juttaM taM sayaM caiva viyAreha' / etthantare vinAyavRttaMtto samAgao tattha vAsavadatto vighnaviDaM paiyatto 'deva ! esA aMgA hivaiNo jayarAyassa 10 mahAdevI nAsagabhUyA mama saMpayaM, tA muMcaha eyaM jeNAhaM novAlaMbhabhAyaNaM bhavAmi tti / tao 'kiM piyamaI kaliMgAhivadhUyA mama mAucchA ceva tumaM ?" ti suMdareNa pattA parunA devI samAsAsiyA suMdareNa, satyavAho vi bhaNio 'pattA esA niyagharaM, tA vacca nivvuyamaNo, jANAvejjAsi eyavaiyaraM jayarAiNo' ti / tAhe devimaucchiUNa gao satyabAho / suMdara-puraMdarAtri 'amha cetra baMdhavo eso' tti maMti-sAmaMtANaM jANAviya kusumAuhassa kayAbhiseyA samIhiyamaNuciTThiuM pavattA / kusumAuho vi akhaMDiyasAsaNo rAyA saMkutto / 15 yA avatidesAhivo rAyasehararAyA soUNa taM bAlarajjaM niyabalummato kusumAuhassa dUyaM visajjai, bhaNai ya 'samappehi me gaya-turayAiyaM, paDivajAhi ya bhicabhAvaM jeNa suheNa ciTThasi / avi yana jiya suhaM vihaMgo gahieNa mahAmiseNa caMcUe / pecchaMtesu chuhAluyaolAvaya DhaMka-kaMkesu / / 89 / / star #Io mahivaINamasi hosu mA gammo / cidvasu ninbhayahiyao mau va tArAhivallINo // 90 // iya dUyagiraM souM saMdiTThe sAlamaMtiNA tassa / 'sevAvihiM na yANai ajja vi kusumAuho bAlo // 91 // ajja vikIlikAmo gaya-turayAIhiM esa sayameva / tA tujjha kahaM pesai bAlasahAvA abIhaMto 1 / / 92 // nai puNa avassakajjaM tuha pahuNo turaya- daMti- bhicehiM / pesau bhaNDAgAraM jeNa kiNAvittu pesemi' // 93 // iya sAvannaM bhaNio dUo paDibhaNai kovapajjalio / 'erisamaMtIhiM ciraM kAhI kusumAuho rajjaM ! // 94 // kArija kira rajja rAyA maMtIhiM dIhadaMsIhiM / vAlattamabAlattaM na kAraNaM puipAlANaM / / 95 / / dANeNa paNAmeNa va sAhijjai dubbalehiM balasAlI / lIlullAvehiM na tassa rosaNaM saMgayaM evaM // 96 // paNaIe jo pasajjA kiM tassa pavaDhieNa koveNa ? / na hi nahachejjaM kajjaM kIrai hu kuhADayacchejjaM // 97 // dei panno sokkhaM devo itra rAyaseharo rAyA / kuvio jamo vva dAvAnalo vtra sahasA khayaM nei' // 98 // iya jaMpato dUo bhaNio sAleNa maivisAleNa / 'aTThAviyamatittaM karesi kiM mUDha ! paragehe ? // 99 // kiM tassa pasAyAo bhuMjai kusumAuho imaM rajjaM ? / jaM tujjha sAmio so nillajjo evamANavai // 100 // - bAlaM kaliUNa imaM paDivo poruseNa tuha sAmI / chalamabhisaMti niyayaM kIvA lIvA~ vi (? va) bhasaNANaM // re dUya ! bujjha phuDaM eso bAlo vi tumha na hi sajjho / dubbalo vi sIho gaMjijjai jaMbuyAIhiM ? ' // 102 iya niThuravayaNapaNDakaNDasantADio mahAkonA / sAhai jahaTThiyaM duTThamantiyaM niyanarridassa / / 103 // 20 25 194 30 1 patA sivavaddhaNa je0 vinA // 2 pavatto je0 vinA // 3 jANavijjAsi khaM 1 // 4 mAucchiya gao je0 vinA // 5 pannA | je0 // 6 'madIyaH' ityarthaH // 7 saMketa:- "lIvA vi ( 1 ba ) [ bhasaNANaM ] ti zuna mAlakA [ ? iva ]" // For Private Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118] jayarAyassa vaMtariharaNAnaMtara jAyaputtAe piyamaIe saha melAvao / 195 so vighayattipAvapalittacitto mahantakaDaeNa / calio calantahari kari bhaDakaM piya puhaipihupIDho // 104 // io ya vAsavadattasatthavAho patto caMpAuriM, gahiyamahApAhuDo ya gao rAyasamIvaM, pAhuDovaNayaNaputraM ca vANi rAyA / 'vAhi mahAmahivara ! ekaM bIyaM puNo tri taiyaM ca / daiyA slobhehiM puttassa ya rajjalAbheNa ' // 105 // tao vimhiNa rAiNA bhaNiyaM 'kahameyaM ? ti nAvagacchAmi sammaM' / tao satthavAheNa niveio jahAdiTTha- 5 nio siMdhuvaNAgamapajjavasANo savvavaiyaro / tamAyaniya harisio naresaro kAUNa ya satthavAhassa mahantaM pasAyaM ukkaMThAiregao gao savvasAmaragIe siMdhuvahaNaM, milio gharaNi-taNayANaM, pavatto nayare mhaapmoo| vinAyavRttaM samAgao tattheva piyamaijaNao mANatuMgarAyA / sammANio jayarAeNa, siddho tassamakkhaM devIe kaDapUyaNAvayaro | tIe vi tassa niyANubhUyaM acchariyaM ti / vimhio rAyA pariyaNo ya / tao --- ciraviraha saMgamAo nehaniraMtaramaNANa savvesiM / suhanivbharANa sahasA volINA vAsarA'Nege // 106 // aha rAyaseharo naravaI va kayakayagaruyasaMraMbho / soUNa vaiyaramiNaM vilakkhabhAvaM gao dhaNiyaM // 107 // cinta 'ritthu loho maimoho jaMtuNo jao hoi / pADijjai mUDhajaNo jeNa mahA''yAsapAsesu // 108 // kiM kira na majjha pujjai ? saMpajjai kiM na niyayarajjammi ? / pararajjaharaNakajje jamevamAyAsio appA // 109 // pattaM pareNa jai sukayajogao bAlaeNa kira rajjaM / kA nAma akkhamA me tattha mahAmohanaDiyassa ? // 110 // ko tarai ta ! hari N narassa niyapunnapAviyaM lacchi ? / tuTTo vi suhU ko vA viyarai gayabhaggasaMgassa ? // 111 // 15 ahaha ! ghiratthu niratthaM lajjaNayakaraM mae samAraddhaM / patto amittabhAvaM mittANa vijayanivAINaM // 112 // khAmemi savvahA tA gaMtUNaM do tri patthive tattha / bhullo vi suMdarI so laggar3a maggammi jo jhatti' // 113 // ranahAriNaM saMpatthio tayahuttaM rAyaseharo, pesio puvvayarameva paDivattitrayaNaniuNo suMdaramaMtI / teNAvi paNAma putraM saMlatto jayanaravaI 'deva ! avinAyaparamattheNa kao tuha taNayaM para mahAsaMraMbho tti pacchAyAvAnalapalittamANaso saMpayamavarAhakhAmaNatthamAgacchA amha sAmI, tA na tubbhehiM annahAsaMbhAvaNAe kheo kAyavvo' tti / jaya- 20 rANA vi 'juttameyaM, khaliyapacchAyAviNo cetra mahANubhAvA bhavati' tti bhaNamANeNa sakArio mantI, nirUviyA AvAsa-ghAsAisAgayapaDivattI, abhigamio uciyabhUmibhAge / kiM bahuNA - anonnagaruyapaDivattiraMjiyA nehanigbharA savve | amnomnavirahabhIyA ciraM ThiyA patthivA tattha // 114 // tappabhitaM naraM vikkhAyaM rAyasaMgayaM nAma / iMtehi samaMtA vaNiyautta-bhaDa bhaTTa-caTTe hi // 115 // dinAo battIsaM kamAo rAyaseharaniveNa / kusumAuhassa goratramahagghamacaMtatudveNa // 116 // * etyaMtare samAgao tammi nayare somayAviNijjiyamayalaMchaNo teyasaMpaovaha siyasarayapajjoyaNo gaMbhIrimAtuartered dhIrimAhariyadharAharavaro ruvAisayavisAiyasirinaMdaNo vayaNasisirattohAmiyasarasacaMdaNo kamaladala - vimalacitto sArayasalilanimmalacaritto nIsesaguNarayaNakhANI vimalaMkevalanANI patraDDhamANapasamasAyaro guNasAyaro nAma sUrI | nissAna guNo jo sAmannaguNohamuvvahaMto vi / parasAsaNanimmahaNo parasAsaNasattacitto vi // 117 // sahasaMbavaNe viviNe suranimmiyakaNayapaM kayanisanno | dhammaM vAgaramANo nAo jayapaharAIhiM // 118 // 1 "lAmeddi ya pudeg je0 vinA // 2 'o sivavadvaNA je0 vinA // 3 "triSAditamadanaH " khaM2Ti0 // 4 rasasAyaro saMra A* // 5 saGketa:- "niHprAmA ( zrAma ) yA niHsAmAnyAzca guNAH / pareSAM zAsanam-AzAM manA (nA) ti paraM ca prakRSTaM zAsanaM - darzanam " // For Private Personal Use Only 10 25 30 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumakeubhave [10.119to te tao vi bhUvA bhattibharaninbharA saparivArA / taM vaMdiUNa vihiNA uvaviTThA dhammasavaNAya // 119 // muNiNA vi mahurajhuNiNA karuNAsahieNa tihuyaNahieNa / pAraddhA suvisuddhA gaMbhIrA desaNA tesiM // 120 // 'bho bho bhavabhIyamaNA! bhavyajaNA! pAviUNa maNuyattaM / jalabiMducale jIe appahiyaM sabahA kuNaha // 121 // taM iNaha jeNa nihayA, taM vijiNaha jeNa nijjiyA tunbhe / taM dharaha base nicaM vasIkayA jeNa savve vi / / 122 / / taM kIrau paramaraNaM paramaraNaM jattha natthi niyameNa / tammi raI kAyanyA jammi raI sancahA natthi' / / 123 // __ aha bhaNai mANatuMgo rAyA 'bhayavaM! na yANimo sammaM / tubbhehiM jamAirTa imehiM gaMbhIravayaNehi // 124 // jaonihayA vayaM na keNai, na nijjiyA, na ya vasIkayA jAu / sacchaMdanariMdANaM tA bhaNaha kimevamAilu ? / / 125 // kiha vA taM paramaraNaM paramaraNaM jattha savvahA ntthi?| kaha kIrau tammi raI jammi raI niyamao ntthi?||126|| 10 avitahavAI bhayavaM, tahA vi amhe aIvadummehA / sammaM abujjhamANA pucchemo etya paramatyaM // 127 // to bhaNai muNivariMdo 'mohanariMdeNa kAriyA tubbhe / annANamajjapANaM teNa na lakkheha paramatthaM' / / 128 // to pahasiyamuheNa bhaNiyaM rAyasehareNa 'bhayavaM ! ko esa moharAo ? kattha vasai ? kerisI vA tassa rajaTii ? tti nAumicchAmo bhagavao pasAeNa' / bhagavayA bhaNiyaM "aMtaraMgo so, jiNadhammanaravaio subohanAmo sudaMsaNa cunaM jayA tumha dAhI tayA jahaTiyaM taM tumbhe muNissaha, AgaMtukAmo ya so tumha samIvaM, jAva'jjavi na pahuppai 15 tAvAhaM pi tumhamaikougaM ti sAhemi tassarUvaM kettiyaM pi [11. kammapariNAmasvayaM] atyi aNegaaccherayapaure jayaure nayare murA-'sura-nariMdAkhaMDiyasAsaNo sihajaNajaNiyapasAo duTThaloyadAviyANiniTTho kammapariNAmo nAma raayaa| tassa ya egantANurattA. chaMdANuvittiniuNA kAlapariNaI nAma sahayarI / tesimadiTThavippaogaduhANaM sayalanAyarajaNAkhaMDiyasAsaNANaM aNAirajjANupAlaNarayANaM kayAi jAyA cintA 'kettio 20 amha aMtaraMgaparivAro ? ko vA kettiyAhigArakArI ? kevaiyapasAyAriho va 'tti / tao diTTho mohakumAro aibalavaM rAga-dosamuhaDehiM / nIsesarajjakajANuciMtaNe vAvaDo nicca // 129 // anne vi satta kumarA nANAvaraNAiNo jaNagabhattA / jayauraloyaM sayalaM aNannacittaM thirAvitA // 130 // to bhaNai mahArAo deviM 'evaMvihesa kumaresu / nihiUNa rajjabhAraM ciTThAmo nivvuyA inheiM' // 131 // sA bhaNai 'juttameyaM piyayama ! purisassa buddhimaMtassa / kumarANa vi puttattaM salAhaNijaM havai evaM // 132 // 25 bhaNiyaM ca jAemu jesu jaNao pubbiM piva vahai duvyahaM bhAraM / vAleyANa va tesiM suyANa jammaM muhA manne // 133 // tuTeNa tao turiyaM mohakumAro paiDio rajje / sesANaM ca pasAyA kayA mahantA jahAjogaM // 134 // bhaNio moho 'puttaya ! savahigArI purA vi taM Asi / inhiM tu viseseNaM pAlejasu purajaNaM eyaM // 135 // aiyaM tu nivvuyamaNo niccaM pecchnnypecchnnkkhnnio| viyarissAmi jahicchaM saMpai ettheva nayarammi' // 136 // moho vi samunnaddho jayauraloyassa bahumao ahiyaM / avibhAviyapaDivakkho saMpatto rAyarAyattaM // 137 // annadiNe sahasa ciya dhAhAsado pure smucchlio| 'kira nijati payAo cArittaniveNa sivanayara' / / 138 // . to kovAruNanayaNo kayabhIsaNabhiuDibhaMgaduppeccho / vaDDhiyagADhAmariso mohanivo bhaNiumArato // 139 // 1 jaNa pAyaM khA // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 160] guNasAyarasUridesagAe kammapariNAmarUvagaM / 're ! kattoccayameyaM mai jIvaMte vi majjha nayarAo / hIranti mama payAo ? cArittanibo vi ko esa ? // 14 // re rAga-dosasuhaDA ! turiyaM sannahaha sabajatteNa / niyaniyamuehi saddhiM jayanagaDaNapattakittIhi // 141 // re re micchAdasaNa ! mae niutto si rajjaciMtAe / kiM muyasi sutrIsattho ? na muNasi nayaraM pi hIraMta ! // 142 // re re ! saMcalaha lahuM nANAvaraNAiNo mahAjohA ! / jeNa malemo mANaM ajjeva carittacaraDassa / / 143 / / sirasUlamaimahaMtaM mai vijaMte vi jayaure ettha / unbahai rAyasadaM anno vi akhaMDamAippo' // 144 // evAhitthavihattho bhaNio avivegamaMtiNA es-| deva ! pasIya pasIyahi mA khijjaimu morakullAe // 145 // jaM puNa dhAhAvaNayaM etya imaM kAraNaM suNau devo / tui piuNA vIrAhe aMguTTapamoyaNanimittaM // 146 / / dinaM ciraTTiIe tuha mAucchAe nayaramajjhatthaM / sattariahiyaM pADayasayaM visiDhe pi iTTa pi // 147 // anatthA'NAsAsA tIe ko tatya patthivo dhammo / somo saralasahAvo musIlavaM suMdaro sUro / / 148 // so puNa egantahio bahiraMgajaNassa deva ! sabassa / dei muhaM musamiddhiM vihisevINaM viseseNaM // 149 // 10 titthayara-caki-kesava-maNDaliya-mahinbhasaMpayAmuie / / ane pAsAyANaM uvarillatalesu vilasaMte // 150 // pecchaMtA nimuNaMtA tassa pasAyA muhatthiNo'Nege / bahiraMgajaNA pAyaM taM ciya sevaMti jatteNa // 151 // je vi ya micchAdasaNapamuhehi tuhaMtaraMgabhiccehiM / narayAiguttikhittA kayatthiyA dIharaM kAlaM // 152 // nivveyAisayAo kAla-sahAvAisanihANeNa / te vi kaha kaha vi chuTTA saraNaM dhammaM pavanaMti // 153 // parivAliUNa suiraM rajjaM teNAvi suhiyahiyaeNa / uttamaguNamaNinihiNo dinaM cArittaputtassa // 154 // 15 paDibannadhaNaM parakajjaujjayaM pavaraviriyasaMpannaM / bahiraMganarA taM viznarviti dINANaNA niccaM // 155 // 'mohANucarabhaya'ttA amhe tuha pADaemu saMpattA / te puNa vagayasaMkA ettha vi dIsati viyaraMtA // 156 // tA taM tahaTTiyaM ciya amha bhayaM sAmi ! tA pasAeNa / daMsehi taM paesaM jattha payAro na eesiM' // 157 // bhaNiyaM ca teNa 'mA bhAha bhaddayA ! atthi sivapuraM nayaraM / sababhayavippamukaM acaMtAgammameesiM / / 158 // jAva ya tatthAroDhuM na taraha nisseNivirahao tumbhe / Aruhaha tAva evaM viveyaselaM mahAtuMgaM // 159 // 20 etya ya ThiyANa tubhaM ee dappubbhaDA vi mohabhaDA / aNukUlakAriNo cciya hohiti, na saMsao etth||160|| eyavayaNANaMtarameva niutto sayAgamo vivegapavyayArohaNe / teNAvi tamAroviyA'Nege bahiraMganarA, dinA pasama-saMvegAiNo aMtaraMgasahAyA / to tattha kei diNe vIsamiUNa kevalanANadaMsiyamaggA sivapuramavi gacchanti / je ya devassa cauro aMtaraMgabhAugA nAma-gottAiyA 'pavaMciUNa ee niyattissAmo' tti va AsAe gayA Asi te vi nirAsIbhUyA saMpai sagihamAgayA, tehi ya eyaM dhAhAviyaM / tA deva ! alaM saMraMbheNa, mAucchA ceva niyapADaya- 25 tatti kAhI / moharAeNa bhaNiyaM 'bhadda ! tahA vi pAehi savve vi saMsArijIve annANamahAmajjaM, jeNAmuNiyajahadviyadhammaguNA na mama nibijjati' / tao 'Aeso' tti bhaNaMto gaMtUNa turiyamAgao avivego, 'aNuciTThiyaM devasAsaNaM' ti bhaNaMto nivaDio moharAyacalaNesu / turiyAgamaNAo tamasadahaMto sayameva taM bhuyAe gindiUNa pahiNDio taM nayaraM mohraao| diTThamannANamairApaNAsiyaceyaNaM amuNiyagammA-'gammaM avinAyadhammA-'dhammaM apariyANiyakajjA-'kajaM aparihariyakhajjA-'khajaM sacarAcaraM savvaM nayaraM / navaraM diTThA putrabhaNiyapADaemu nANAviha- 30 nevacchadhAriNo nANAvihasamAyArA 'dhammaM dhamma' ti vAharaMtA bahuppayArA pAsaMDiNo / tao bhiuDibhaMgurabhAleNa 1 saGketa:-"pavAhecchavihAccho(pavAhitthavihattho)tti evaM kiMkartavyatAvyAmUDhaH" // 2 khijaha moje // 3 saGketaH"morakullApa ti mudhA" // 4 aMguTThayamo' khaM2 // 5 nANadesiya je. // 6 cauro bhAugA je vinA / Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumakeubhave [10. 161maNio moharAeNa avivego 'are ! kahamee maja na pAiyA ? / teNa bhaNiyaM 'deva ! suThThayaramee pAiyA majjaparavasA ceva dhammamugdhosiMti, na uNa jahaTThiyaM dhammasaruvaM jANaMti ti sammaM paribhAveu devo, na tAva ee vivegagirimArUDhA, na ya cArittajaNaNINaM samii-gutaraNaM bhattA, na tadIyaM vayasiriharaM rakkhaMti, na ya tadIyapasama-saMvega-nivveyAiaMta-- raMgapariyaNeNa samameesiM mettIbhAvo vi dIsai' tti / moharAeNa bhaNiyaM 'are ! avivego tumaM buccasi tA kahamevaM 5 viyANesi ?' / teNa bhaNiyaM 'micchAdaMsagAesAo jIvANa haraNatthaM vivegagiriM gao haM, na ya tatthArohu~ tarAmi tti kuggAhAibhaDe pesiUNa vIsamaMteNa muyA mae jiNAgamassa dhammArAhaNavihi bhaNaMtassa kei paDisaddA, teNa ettiyaM viyANAmi, eyammi avasare kuggAhabhaDehiM oyAriyA kei jIvA vivegapadhayAo, tao ghettUNa turiyaM palANo mhi'| puNo moharAeNa pavuttaM 'hou aneNa, kahehi me kimetya mAucchArajje kei mamANAkAriNo saMti, na vaa?'| paDivuttamavivegeNa - 10 'savve vi jaNA tuha deva ! kiMkarA je vivegagiriheTThA / uvariM pi kei viralA tuhANuvitti nahi kunnNti'||161|| iya nisuNaMto gahio attukariseNa mohamaharAyA / savisesaM tammi pure uddAmaM ramiumAraddho / / 162 / / kayabahiraMgAveso gAyai vAyai ya naccaI hasaI / kalahai haNai paloTTai ramei rAmai viramaI ya // 163 / / soyai keMdai vilabai bIhai bIhAvaI ruyai subaI / mucchAgo va ciTThai muiraM anesu pattesu // 164 // AliMgaNamasuikalevarANamavaropparaM vigayalajjo / kArei mukavatthI channaM payaDaM ca loyANaM // 165 // 15 cumbai asuimuhAI kAreD aNegakavaDacANi / anemu kayAveso jubaINaM paDai pAemu // 166 // AvesiUNa kohAiNo bhaDe kuNai bhImasaMgAme / paharai paDipaharaMto mArai marai ya khaNareNa // 167 // bhogaMgadANa-posaNa-pAlaNao kiMkarattapatto vi / unbahai pahuttamayaM bahUNa bahiraMgaloyANa // 168 // 'aipariosarasAo sahio bhAIhiM saparivArehiM / viyarai navarasarammaM nahU~ jaNayassa dAvito // 169 // [kammapariNAmasvayaM samattaM. 11] 20 evaM ca Thie bujjhaha nihayA savve vi pANiNo teNa / vijiyA ya pagAma lobhaveriNA dujjayabaleNa // 170 // dhariyA ya vase nicaM mohakuluttheNa iMdiyagaNeNa / te haNaha jiNaha dharaha ya vasammi sokkhANi jai mahaha // 17 // paramaM pi raNaM taM ciya mArijai nAbaro jahiM jIyo / so puNa susaMjamo ciya vijaI rAgAiverINaM // 172 // rai-araivippamukke rairasarahie hie hiyatthINaM / egaMtasuhasarUve raI vi tattheva khalu juttA / / 173 // iya bho mahANubhAvA ! mA mohaviDaMvaNaM muhA sahaha / Aruhaha vivegagiri cAritaM saraNamalliyaha" // 174 // ___ aha rAyaseharo raiyaseharo karayalehiM dohiM pi / saha mANatuMgaramnA pamoyaromaMcio Aha // 175 // 'bhaya ! najai dino dhammAiTeNa bohadUeNa / amha sudaMsaNacumno sakkhaM piva lakkhimo jeNa // 176 / / mAiMdayAlasarisaM virAmavirasaM asAsayamasAraM / saMsAramuhaM sayalaM egaMtaviDaMbaNArUvaM // 177 // mohaMdho esa jio vinaDijjato vi daDDhamoheNa / micchAbhinivesahao hiyA-'hiyaM no viyANAi // 178 // tA icchAmo hacchaM hAuM gehaM duhohapaDahacchaM / mohavaladalaNadacchaM cariuM caraNaM ca sai pacche // 179 // 30 to kevaliNA vuttaM 'samuhaM kallANamajja saMvuttaM / tumhANa jeNa cittaM jAyaM egaMtasupavittaM // 180 / / to mA kareha vigdhaM sAhijjau niyasamIhiyaM sigdhaM / cavalo karaNaggAmo, dulaho cArittapariNAmo' // 181 // to tehiM jao bhaNio 'paDivajasu amha saMtie rajje / amhe u ujjamAmo sammaM paralogahiyakajje // 182 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210] jayarAyAINaM pavajA kusumAuhassa rajasaMpattI kusumake ujammo ya / 199 pabhaNai jao 'mamAvi hu saMpaMno dANi cira ko niymo| paJcaiumaNo pucayarameva mottUNa tA rajja' // 18 // punAhio tti kailiuM dAuM kusumAuhassa rajAI / pancaiyA te savve kevaliNo pAyamUlammi // 184 // panvaiumaNA vi dadaM piyamaidevI avaccanehAo / piu-pai-amaccavayaNA papAliyA bAlarAyaM taM // 185 // ___ kusumAuho vi rAyA patto jaNayassa rAyahANIe / bAlo vi jayapayAso saMjAo sarayasUro bva // 186 // muviNIyamaMti-sAmaMtaciMtiyAsesarajavAvArI / suhasAgarAvagADho patto viddhiM samiddhiM ca // 187 // AliMgio ya savvaMgamesa savveNa guNasamRheNa / alahaMteNa va annaM bhuSaNe vi tahAvihaM pattaM // 188 // nibharabharie guNasaMpayAe aMge pvesmlhNto| rusiUNa va tassa jaso viyarai sesesu desesu // 189 // na tahA ramai maNo se rajje suhasaMpayAbhirAme vi / jiNasAsaNammi jaNayANusevie jaha mahAsuhae // 19 // gaya-turayavAhaNe mallajohaNe kougI tahA neso / jaha jiNamajaNa-pUyaNa-jattAmahimAvihANesu // 191 // dhammekamaNaM dahaNa taM nivaM maccharamgitaviyaM ca / manne dutti pautthaM micchattaM tassa rajjAo / / 192 // io jiNasaMbaddhaM savvaM bhavvaM kavvaM maNoramaM geyaM / naDa-naTTa-bhaTTa-caTTAiyA vi gAyaMti se rajje // 193 // ujjhiyadosAsaMge amayakalaMke akhaNDavittammi / ullasai tammi logo diTThammi aunnacaMde vva / / 194 // gAyaMti jaNA taM ciya, taM ciya sumaraMti vihurakAlammi / maraNe vi raNe vi mahUsave vi jhAyaMti taM ceva / / 195 // ___ aha atthi tassa devI aMgaruhA rAyaseharanivassa / lakkhaNalakkhasaNAhA chaMdo-vAgaraNarayaNa nca // 196 // kusumAvali tti nAma raimuhasohaggakulaharasarIrA / AlANakhaMbhabhUyA naranAhamaNogaiMdassa // 197 // 15 - aha jayasuMdaradevo baddhakkaMTho vdha bhAUNo dhaNiyaM / avayario suhacario kusumAvalidevikucchIe // 198 // to sA niddhayatamaM sattasihAsohiyaM suhayakaMtiM / daTTaNa sihi suviNe muheNa tuMdaM pai saraMtaM // 199 // pAhAuyatUraninAyabohiyA kahai rAiNo muiyA / teNAvi samAiTTA uppattI pavaraputtassa // 200 // soUNa rAyabhaNiyaM dhaNiyaM devI pamoyamAvannA / aruNodayam iyasUradasaNA cakkavAi ca // 201 // kayaguruyapayattAe gambhaM parivAliuM pavattAe / saMvutto Dohalao kAriyajiNabhavaNesohalao // 202 // 20 dibhakivaNAidANo saMpAiyasAhusaMghasammANo / saMpAio ya vihiNA naravaiNA dhammaguNanihiNA // 203 // to sA vadbhiyatosA gahabalajutte susohaNamuhutte / puttaM guNasaMjuttaM muhaM payAyA mahAbhAyA // 204 // tayaNu sumaMgalasAraM aNavasyaM dijamANaghaNasAraM / viyarijjamANasAraM kayasayalamalImasAsAraM // 205 / / vicchaDeNa subaDeNa koDDiNA maDDimaMDiyajaNohaM / vaddhAvaNayaM kusumAuheNa kArAviyaM rammaM // 206 // . saMpatte mAsaMte paiDiyaM nehanibbharamaNeNa / niyanAmaddhasaNAI varanAmaM kusumakeu tti // 207 // nakkhattacAI paivAsaraMso, viDappasaMgeNa agNjiyppaa|kaalenn saMpannakalAkalAvojAo auvyo ba gahAdivo so|| gIe rasio; tisio subhAsie, bhvykvvkiniunno| khaggaggaNI dhaNuddharapurassaro cittanigdhaTTho // 209 // patto jae pasiddhiM sAisayakalAhi so samaggAhiM / rUveNa ya jovaNasannihANaphAreNa sAreNa // 210 // annayA mahurAhivamahA kittinariMdamahantaeNa mahAbuddhiNA vinatto kusumAuho "deva! atthi amha sAmiNo maNoramAidevIsaMbhUyAo mayaraddhayanariMdarAyahANibhUyAo paJcakkhA iva disAkumArIo aTTha varakumArIo, tAsiM puNa viyaDDhi- 30 1 saMpatto khaM1 // 2 kaliyaM khaM1 // 3 "udaram" khaMraTi0 // 4 kayagaruya je vinA // 5 Nachoilao je0vinA // 6 sota:-"nakSatrANi pratidinaM tyajati / viDappo rAhustasya saGgena, viTAnAM prasaGgena ca / atra biDappa0 ityAdyeva vizeSaNaM vyatirekasUbakam , anye tu dve sAdhayeNa" // 7 "candraH" saMraTi* // 25 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumakeubhave [10. 211mAthaDDhIkayANaM samArUDhanavavayANaM pi na koi rAyakumAro maNamAvajjai, suyaM ca tAhiM jaNayapurao veyAliNA paDhijjamANaM gAhAjuyalaM'neho sAro raikIliyamsa, nehassa hoi sabbhAvo / sambhAva-neharahiyANa rairaso keriso hoi ? // 211 // gheppaMtu dhaNeNa paNaMgaNAo dhaNasaMgamekarasiyAo / sambhAvagajjhahiyayA cheyA kaha tAhiM gheppaMti ?' // 212 // 6 tao 'sAhippAo mahAkai' ti vimhiyANa niveiyaM veyAliNA 'jayamahArAyakulanahayalAmalamayaMkassa ___ kusumAuhapuhaipAlassa naMdaNo mahApanachappannahiyayAnaMdaNo sayalakalAviyakkhaNo sayAkalabbhAsarasakayakravaNo viu sacakkacamukkAraheU kusumakeU kumAro eyAsi kaI' tti| iyasavaNapavaNasAhejjapajaliyapajjunajalaNAliddhamaNakuDicchAo pavaDDhiyatassaMgamicchAo tAo kicchamacchanti, ao pesio haM tumha samIvaM sAmiNA, bhaNio ya 'guNaleseNa vi saimayaM na iMti tuha naMdaNassa eyAo / mama dhUyAo taha vi hu tammi daDhaM baddharAgAo // 213 // 10 eyANa nigguNANa vi mahAguNo esa ceva kira ekko / jaM uttamasaMgamalAlasAo na'naM samIhaMti // 214 // tA savvahA mahApurisAdullahaM kArunnamurarIkAUNa pesiUNa kusumakeuM kumAraM kIrau eyAsiM maNanivvuI' tti / annaM ca chajjai nahaucchaMge saMpughnakalAlao vi hariNako / tArAhiM tArateujjalAhiM parivArio rAo // 215 / / jA sohA kira kariNo lIlAyantassa kariNimajjhammi / sA katto vaNayarasaMkule vi egAgiNo ranne ? // 216 / / tA pattayAlameyaM jai vA vAyAlayAe ki amha ? / juttA-'juttatthaviyArayANa devo cciya purillo" // 217 // 15 evamullaviUNa virae mahAbuddhimmi bhaNiyaM kusumAuheNa 'juttameva maMtiyaM mahAmaMtiNA, kiMtu esa mama suo saMpattajovvaNo vi na chikko mayaNaviyArehiM / jaovaMkaM na bhaNai, na calei taNulayaM, kuNai nAisiMgAraM / na nihAlai lalaNAvaliyaloyaNaM kelimuhavimuho // 218 // vannei na nArINaM jovvaNa-nevaccha-laliyabhaNiyAI / majjhatthamaNo samaNo bva nIraso esa ramaNIm // 219 // tA na najjai tassa cittaM, kevalamatthi guruvayaNArAhaNamahavvayaM, teNa kayAi karissai mamAesaM'ti / 20 jAva ya ettiyaM rAyA vajjarai tAtra paDihAraniveio patto sAgeyAhivarabiseNamahantao sugutto nAma, teNAvi viznatta "deva ! atthi amha sAmiNo sayalakalApattaTThAo laTThAo paMcasarapiyayamANugAriNIo jaNamaNahAriNIo puhairayaNAgarasAriyAo aTTa dAriyAo / tAsiM puNa purisadesaNINaM hiyayajANaNatthaM dAviyA Nege rAyauttapaDicchaMdagA, na ya keNai rNjiyaao| navaraM kusumakeukumArapaDibimbAvaloyaNavAvaDAo laddhacchiddeNa va tADiyAo visamasareNa / tabiyArAvibhUyabhattAroyayAirogANa tANa 'na kusumakeuM kumAraM viNA'varo pauNIkaraNasamatthotti 25 pesio mhi tumha samIvaM rAyaraviseNeNa / tavvayaNAo vinavemi devaM- sabahA parovayArasAracario niruvacariya sojannAmayabhario dakkhinanIrasAyaro kArunapunarayaNAyaro devo pesiUNa kumAraM kareu tAsi jIviyarakvaNaM"ti / ___jAva ya puvvajuttIe taM paDibhaNai tAva paviTTho vacchAhivadUo subhaNio nAma, saviNayaM ca bhaNiuM pavatto 'deva ! vinnattaM sAhAviyaguNANurAeNa jayatuMgarAeNa-asthi mama rUva-sohagga-vijjAvijiyarai-siri-sarassaIo maivihavohAmiyabahassaIo sayalavinANaviyakravaNAo aMgovaMgapaiTThiyapagiTTalakSaNAo uvahasiyanAgakannayAosolasaM 30 kanayAo / tAsiM ca samAiTo diTThapaccaeNa nemittieNa kusumakeunAmo tuha taNao pANiggAhI, tA mamANuggaheNa paDicchaha eyAo, pesijjau ya turiyaM kumArapuMgavo 'tti / 1saMketa:-"chappanna ti vidvAMsaH" / "chaila" khaMraTi. // 2 "kuDIram" khaM1Ti0 khaMTi* // 3 "samatAm" khaMTi0 // 4 mahArANA khaM2 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 . 240] kusumakeugo battIsAe rAyakanAhiM saha vivAho / soUNa tassa vayaNaM vaddhiyaparamuddhavo bhaNai rAyA / 'ego esa kumAro divaso ego vivAhassa // 220 // timni vi alaMghaNijjA naranAhA kimiha saMpayaM juttaM ? / pesemi jai kumAraM egassa u donha to hIlA // 221 // nidosANa vi doso niyameNA''rovio habai donhaM / tA sambaniseho ceva saMgao amha paDihAI // 222 // to bhaNai mahAvuddhI 'laggavisuddhI sudullahA hoi / teNa na jutto vigyo kumAriyANaM vivAhesu // 223 // tA deva ! saMpayaM saMpeyaM imaM sabarAyaduhiyAo / etthe''vAyaMtu sayaMvarAmo ki sesajuttIhiM ?' !! 224 // 5 majjhatthabhaNiyameyaM jAyaM savvesi vahumayaM tesiM / kusumAuho vi pabhaNai 'sAhu mahAvuddhinAmaM te' / / 225 // 'juttamiNaM juttamiNaM' bhaNaMti anne vi dhIdhaNA dhaNiyaM / hoi samANA diTThI visuddhabuddhINa pAeNaM / / 226 // tao sammANiUNa bhaNiyA timni vi yA rAiNA'bhaNiyavyA niyapahuNo tahA tahA cittaheujuttIhiM / amhAmu maMdanehA jahA na jAyanti maNayaM pi // 227 / / na ya kiMci aNuciyattaM nivakamnANaM sayaMvarAgamaNe / tamhA peMdviyavAo kannAo aNannacittehiM' / / 228 / / 10 , __ tao 'evaMti bhaNiUNa sapariosA gayA te niyaniyaTThANemu / niveio vuttaMto niyasAmisAlANa / bahumayamiNaM savvesiM / tao pattAo vibhUIe nirUvie vAsarammi sabbAo / pariNIyAo taha kusumakeuNA jaNayavayaNAo // 229 / / vatte vIvAhamahe mahiDDhio muravaro va muhameso / suravahusamAo tAo rAmiMto ramai sacchaMdaM 230 // paibhavamanbhAsAo visayANa, vahUNa guNasamiddhIo / nabanehanibharo so jAo egaMtarairasio // 231 / / 15 etyaMtare gurupayapasAyAsAiyasU ripao puraMdarAipavaramuNipaMcasayaparigo ohinANovaladdhakusumAuhaparicAgasamao samAgo tattha suMdarAyario, Thio nAgakesarujjANe / ujjANavAlayAo viyANio kusumAuheNa ghaNunaidasaNAo nIlakaMTheNa va pamoyamunvahaMteNa, savvasAmaggIe gaMtUNa vaMdio yAtao asamapasamasaMpayAvaloyaNahayahiyo papphullapaMkayAyamANanayaNajuyalo aNimisAe diTThIe gurumuhapaloyaNAtittacitto, niviTTho tayaMtie / saMbhAsio bhayavayA amayarasanissaMdasuMdarAe girAe, bhaNio ya___ 'mahArAya ! asAro esa saMsAro, sAro eyassa dhammAsevaNaM, sAvajaM rajjaM bahujaNakammayarattarUvaM paramattheNa, AhopurisiyApAyAo riddhIo, tucchaM bhogasuhaM pariNAmadAruNaM niyameNa, vippaogaduhaheyavo savvasaMjogA, savvahA suvirNidayAlavibbhamo savvasaMsAravavahAro tti, evaM ca Thie juttaM mahAsattANa sattANakAraNaM dhammamAseviuM / avi ya suiraM bhuttA bhoyA, naravaisado samujjalo vRDho / saMpAiyA ya paNaINa nivvuI dIharaM kAlaM // 232 // uvabhuttasAraminhiM rajjaM caiUNa saMjame jayasu / pattalilihaNaM pajjattabhuttabhattassa nahi juttaM // 233' 25 iya muNivaivayaNamahAmaeNa siJcantacittakaMdassa / naravaitaruNo romaMkurehi caJcikkiyaM aMgaM / / 234 // ciMtai ya 'aho ! bhayavaM egaMteNeva vacchalo majjha / ahavA mahANubhAvA parahiyaniraya cciya havaMti // 235 // parinivvaviti gimhumhatAviyaM puhaimaMDalaM mehA / junhAmaeNa bhavaNaM tippei nisaggao caMdo // 236 // pacuvayAranirIhA mahAdumA diti puppha-phalanivahaM / payaIe ciya savvassa vacchalo muNijaNo hoi // 237 / / taha vi savisesameso bhayavaM mama vacchalo jao imiNA / bAlo vi abAlo iva puhaivaitte niutto mhi // 238 // 30 inhiM tu bhImabhavacArayAo moiumaNo vva meM eso / sAsei passayaM hiyayasaMsiyaM sayaMto vva // 239 // mUDho ya ahaM ahiyaM jo piuNA daMsie vi suhamagge / iMdiyavisayavasaTTo na payaTTo ettiyaM kAlaM // 240 // 1 "yuktam" khaM1Ti* khaM2Ti0 // 2 "preSaNIyAH" kharaTi0 // 3 bhottA je. // 4 mahadumA je0vinA // 20 pu0 26 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 111 15 20 25 30 202 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha - kusumakebhave [ 10.241 1 ka mArisapurisA pati hariNa vva kUDapAsesu / doggainibaMdhaNe rajjabaMdhaNe mohadhaMdhA || 241 // jiNanAimmi vi nAhe jIvA jIyanti visayaverIhiM / na ramaMti muttimagge, balavaM khalu kammapariNAmo // 242 // tAki bahuNA ? saMpai karemi eyassa bhagavao vayaNaM / kiM kucchieNa imiNA bhImeNa bhavANubandheNa ?' // 243 // iya ciMtAbhAviyamANaseNa veramgamaggalaggeNa / saMvegasArapaNaeNa rAiNA muNivaro bhaNio // 244 // 'jaha AisaMti guravo nikAraNaniddhabaMdhavA buddhA / taM taha karemi nissaMkamANaso AyahiyakAmI // 245 // ma dhannAmahaM siromaNI jaM gurUhiM aNusaho / na kayAi maMdapunnANa maMdire paDai vasuhArA || 246 // aroor suppasanA roga-jarA-maraNaharaNapaDahacchaM / viyaraMti muttimuhayaM uvaesamahosahaM guruNo / / 247 // tA savvA kumAraM rajje ajjeva jAva ThAvemi / ginhAmi sAmi ! niravajjasaMjamaM tAva pAvaharaM' // 248 // guruNA samannAo sammaM namiUNa tassa payapaumaM / patto gihaM nariMdo sANaMdaM naMdaNaM bhaNai / / 249 / / 'vaccha ! paDivajja rajjaM ahayaM ginhAmi ajja pavvajjaM / parivajjiyasAvajjaM tAyAiniseviyaM vaijjaM ' // 250 / / to bhai barakumAro 'juttamiNaM tAya ! muNiyatattANaM / kiMtu na viMdAmi raI tuha muhakamalaM apecchaMto // 251 // rajjeNa na me kajjaM, na yAvi bhoehiM, neya loehiM / jar3a tA pecchAmi na iMdusuMdaraM muhu muhu muhaM te / / 252 // anaM ca na juttaM ciya uttamasattANa vallahAvacaM / muttaM mocUNa palittamaMdire nAsiuM turiyaM / / 253 / / bhImamma bhAratAya ! mayalIvakItramaidINaM / duhadavatavio vi tumaM maM motuM mA palAyAhi' / / 254 // ers puNo naranAho 'puttaya ! daMtiMdiyANa pAeNa / pariNayatrayANa jujjar3a nippaccaho samaNabhAvo || 255 // taM puNa bAlasahAvo pavaNuddhuyadhayasucaMcalaM cittaM / na niraMbhiuM samattho ajja vi tA keha Nu pavtrayasi ? / / 256 // ajja virajavilAsA na kayA, na ya mANiyA samarakelI / secchAvihArasAraM na yANubhUyaM pahuttaM pi // 257 // uvaladdhavisayatatto pUriyanIsesakougo vaccha ! / pacchimatrayammi niyayaM jiiMdio pavvajjAsi' / / 258 // i bhaNio naravaNA jaNaNIe mitta-maMtipamuhehiM / jaNayasiNehA na muyai pavvajjAnicchyaM kumaro // 259 // bhai ya 'taraMti maMdAvi tAruyA poDhatAruyasahAyA / jujjhati saMgare bhIruyA vi sUrassa nissAe || 260 // tAyammi satthavAhe tArunnArannameyama iduggaM / laMvejja suddeNAhaM kinnAma na nicchiucchAho ! // 261 // din hatthAmbaM tA accatavacchale sammaM / tuMgaM pi sIlaselaM lIlAe AruhissAmi // 262 // tA hIras hiyayaM nitrasirIe dArehiM bhogasArehiM / purisassa jA na chUDhaM poDhe saMtosapAyAre // 263 / / tA viyara sacchaMdo calo maNamakkaDo maNussassa / jA nANasaMkalAe niviDIsa neva saMjamio' // 264 // evametanicchiyamaNaM kumAraM nAUNa 'aho ! dhanno lahukammo mahAsatto eso' tti ciMtayaMto dAUNa devaseNakumArasta rajje, kusumake upamuhapaMcahiM purisasa ehiM battIsAe devIhiM sunhAhi ya saddhiM kayaceiya saMghasakAro davAviyAvAriyasatto saMpUriyasayala maiggaNajaNamaNoraho purisasahassavAhiNIe sibiyAe mahayA haya-gaya-raha- johasAhaNAjugaraNa devaseNarAiNA'NugammamANo gaMbhIratUranigdhosavahiriya'mbaro amaMdANaMdabiMdusaMdohapappuyaccho patto gurusamIcaM rAyA, uvasaMpanno sapariyaNo vihANeNa / guruNA vi pavtrAvio ciivaMdaNAikameNa / bhaNiyaM ca ciivaMdaNa rayaharaNaM aTTA sAmAiyassa ussaggo / sAmAiyatiyakaDDhaNa payAhiNaM cetra tikkhutto / / 265 // vatte nikkhamaNamahAmahammi trimhaiyasayalanaranAhe | navanavasaMvegasuhAraseNa saMsittacittANaM // 266 // caraNapariNAmasAhI navapparUDho vi poDhimaM patto / taha jaha jAyA chAyA jaNamaNanevvANasaMjaNaNI // 267 // 1 jIvA jiyaMti vi je0 vinA // 2 varye zreSThamityarthaH / 3 bhaggaNayamaNo je vinA // For Private Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ] kusumAuha-kusumakeUNaM paJcajAgahaNaM / aviya jA chakkhaMDamahIpasiddhisamae cakkIhiM nA''sAiyA, jA dappuddharakaMdharArimahaNe pattA na saarNginnaa| jA patte piyasaMgame virahiNA keNAvi no' pAviyA, sAuvvA vayapattio samuiyA tesiM maNonivvuI // 268 // to te suMdarasUriNo payakae phullaMdhuyattaM gayA, sutta-'tthoruparAgapINiyamaNA tattheva baddhaggahA / niccaM tibbatabovahANavihiNA kammakkhayA''kaMkhiNo, jAyA ujjayasaMjaemu niyayaM diTuMtabhUyA lahuM // 269 // 5 jaM kuNai tavaM jaNao taNao vi tameva kuNai niyameNa / viharaMti ThaMti egattha do vi nehANubaMdheNa // 27 // __ aha bhaNiyA te guruNA 'chiMdaha bho ! nehabaMdhaNaM eyaM / nIharaha jeNa bhavacArayAo keNAvi akkhaliyA / / 271 jiNavayaNabhAviyANaM samataNa-maNi-satta-mittacittANaM / na hi juttaM saMjamiuM appANaM nehaniyalehi // 272 / / neheNa tilA vi sahati pIlaNaM, taha mahinjae dahiyaM / mailijjai aMgaM ambaraM pi nehANusaMgeNa // 273 // ciTThau tA sesajaNo bhAriyakammo anAyasaddhammo / bhavasiddhiyA vina lahaMti kevalaM nehasaMjamiya anaMca ko kassa sayA jaNao ? ko vA taNao suhI va baMdhU vA / mAyA bhaiNI bhajA dhUyA sunhA va saMsAre 1 // 275 // savyo jaNao savvo vi naMdaNo baMdhavo riOM mitto / jAo aNaMtakhutto saMsAre ekamekkassa // 276 // bhutto chuhAiregA, nihao veri tti maccharavaseNa / parivAlio ya nehA sanco savveNa sayakhutto / / 277 // namio guruvuddhIe, bhicco dAso tti dhaNiyamANatto / bUDho ya, vAhio vi ya sayaso savveNa sanyo vi // 278 // 15 iya pariyattasahAve saMsAre muNiyadhammatacANaM / rAgo roso vi na hoi saMgao saMgarahiyANaM' // 279 // to bhaNai kusumakeU 'bhayavaM ! bhavabhAvaNAparassAvi / pasamai na majjha neho, na yANimo kAraNaM kiM pi // 28 // kusumAuho vipabhaNai 'evamiNaM sAmi ! jaM muo vayai / jai navaraM guruNo cciya ettha viyANaMti paramatthaM' / / 281 // Aha gurU 'cirajAo paijammaM posio ya tumbhehiM / duparicao ya teNesa saMpayaM tavarayANaM pi // 282 // eyANubhAvao cciya jahuttajiNadhammakArayANaM pi / na hi saMvuttA muttI aviogAsaMsao tumha' // 283 // 20. kahiUNa puvacariyaM nIsesaM ohiNA paribhAyaM / saMjAyajAisaraNA puNo vi guruNA samaNusahA // 284 / / tAhe saMvimgamaNA guruvayaNAo pihaMpihabhUyA / bhavabhAvabhAvaNaparA muNicariyaM cariumAraddhA // 285 // __ aha annayA kayAI sAhU kusumAuho mahAsatto / paDivanno guruvayaNA ekallavihAriyApaDimaM // 286 // egattabhAvaNAbhAvaNujao nimmao niraasNso| nimbhayanippaDikammo aniyayacArI jiyapamAo // 287 // vasai giriniguMje bhIsaNe vA susANe, vaNaviDavitale vA sunnagAre va ghore / 25 hari-karipabhiINaM bheravANaM abhIo, suragirithiracitto jhANasaMtANalINo // 288 // jattheva maro samuvei atthaM, tattheva jhANaM dharaI pasatthaM / vosaTTakAo bhaya-saMkamukko, rauddakhuddehiM akhohaNijjo // 289 esai ujjhiyadhammaM aMtaM paMtaM ca sIyalaM lukkhaM / akosio hao vA adINavidANamuhakamalo // 290 // iya jhosaMto dehaM kammasamUhaM ca dhiivalasahAo / patto kayAi dhIro gAmammi subhomanAmammi / / 291 // tattha ya munnAgAre dhammajjhANe suniccalamaNassa / parisuddhamuttaruttarasaMjamaThANaM caDaMtassa // 292 // 30 jAyaM kaha va pamAyA palIvaNaM majjharattakAlammi / palayasamae ba jalaNo pajjalio mAruyavaseNa // 293 // 'uTThaha dhAvaha laggaM kukku' tti bhaNaMtasaMbhamubhaMto / karagahiyakaDillo ciya aDDaviyaDDo jaNo bhamio // 294 // 1no veiyA je0vinA // 2 "bhramaratvam" khaM1Ti. khaMraTi0 // 3 riva je ninA // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 204 puhavIcaMdacarie dasame kusumAuha-kusumakeubhave [10.295samakAlamukkagohaNaniruddhakuhaNIsu gaMtumatarato / jAi khalaMtapaDato hAhAravaninbharo koi // 295 // pahabhaggasagaDasaMghaDaNavAvaDo dharaNinivaDiyakaDillo / na tarai gaMtuM mottuM pi duggao jalaNalIDho vi // 296 / / kAuM kaDIe ega bIyaM bAhAe kaDDhirI bAlaM / galiyakaDilluvarillA palAi bhayanibbharA kAi // 297 // ciraniggayA vi annA bAlaM sariUNa sayaNapamhuTuM / pavisai nehaparaddhA jAlAvalikavaliyaM nilayaM // 298 / / DajhaMtavaMsadaMDayataDayaDatahattaDAravasuIo / ThANe cciya kaMDichuTTA kA vi ThiyA ramaNabharamuDhiyA // 299 / / DajjhaMtasavvasAre savvattha samucchalatapukAre / pabalAnilasaMvalie huyAsaNe tammi pajjalie // 300 // sahasA ceva palittaM munnaharaM jattha so Thio bhayavaM / kayasajjhANapainno na palAo so mahAbhAo // 301 // chinnasamattamamatto daDhayaramannannabhAvaNAsatto / sukkajhANapavatto acaliyacitto mahAsatto // 302 // aviyANiyataNudAho hiyayabhaMtaranihittajiNanAho / avigalasaMvegaraso mahAyaso dhariyavIraraso // 303 // jalaNapalittaM gattaM caiUNa samAhisaMgo bhayavaM / uvavanno muMhapano savvaTThamahAvimANammi / / 304 // daguNa taM pahAe gAmINajaNo visAyamAvabho / pamhuTTaniyayadukkho soiumevaM samAro / / 305 // 'hA! duTu duDha jAyaM esa mahappA samAhikayaniyamo / nikvAmio na keNai eyAo sunnagehAo // 306 // patto kalaMkapaMka eyAo dukyAo ghorAo / AjammaM gAmajaNo aho ! mahApAvamiha jAyaM // 307 // iya soiUNa suiraM kAUNa ya tassa uciyakAyavyaM / laggo uciggamaNo gAmINanaNo sakajjesu // 308 // ____ aha suMdaramuNivaiNo nicchiyamaiNo visuddhajogammi / ghaNaghAikammaghAyA saMjAyA kevaluppattI // 309 // vihiyA ya mahApUyA sanihiyasurehiM vimhayaparehiM / sAvasthipuravarIe sudaMsaNe kANaNe ramme // 310 // tatya ya laddhAvasaro pucchai utkaMThio kusumakeU / 'viharai kattheyANi kusumAuhamuNivaro bhayavaM !?' // 311 / / vajjarai kevalI se jahaDiyaM savvameva vuttaMtaM / uppattiM ca vimANe savvadve nidriyANidve // 312 // maNai 'muladdhaM jIyaM maharisiNo tassa pUyapAvassa / taha ghore uvasagge jeNa tahA''rAhio appA // 313 / / 20 kIrai saMgacAo, muheNa tappijaI tavaM ghoraM / vihurAvaDiyANa jayammi dullahA''rAiNapaDAyA // 314 // taM yenaM taM dhenaM sA lesA so parakkamo vimalo / tArisae uvasagge jAyai tasseva dhamassa / 315 // tamhA na soiyavyo sa mahAbhAgo tae samaNasIha ! / milihisi asaMsayaM ciya tuma pi se yevakAleNa // 316 // daliyamiva kammasenaM, tinno vya bhavodahI bhavaMtehiM / tA mA kAsi mahAyasa! adhiiM thevaM pi hiyayammi' // 31 // iya kevaliNA''Natto saMviggo kusumakeumuNivasabho / savisesaM saMsArAsArattaM ciMtiuM suiraM / / 318 // 25 veramgAisayAo'NunnAo sariNA samAro / suttabhaNieNa vihiNA samma saMlehaNaM kAuM // 319 // kAsI ya vicittatavaM cauro saMvacchare suicritto| vigaI vivajjiyAI puNo vi cattAri vAsAiM // 320 / / egaMtarovavAso do vAse ambileNa pAriyavaM / avigiTThatavaM kAsI chammAse parimiyA''yAmaM // 321 // chammAse u vigiheM tavaM tavesI tameva pAraNayaM / saMvaccharaM tu ekaM kAsI ya niraMtarA''yAmaM // 322 // parisusiyapisiya-ruhiro camma-'TThi-nasAvasesataNulaTThI / gurupayamUle sammaM salladdharaNaM tao kAsI // 323 // 30 AhAraparicAyaM kAUNa gurUNamaNumao sammaM / girikaMdarammi ramme pAyavagamaNaM aha pavano // 324 // 1 saMketa:-"kuDaNIsu si radhyAsu" // 2 saMketa:-"kaDichuTTa ti sthUlakaTitayA" // 3 saketa:-"suDiya ti zrAntA Im.]" // 4 jattha saMThimo je vinA // 5 suhaputro je0 // 6 se pAraNe miyAyAma je vinA // 7 tavaMbarelI je vimA / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 329] kusumAuha kusumake umuNINaM devalogagamaNaM / nippaDikammasarIro guruvayaNAo muNIhiM niuNehiM / sammamuvavRhaNAe saMvaDDhiyamuddhapariNAmo // 325 // paNuvIsavAsarehiM caiUNa kalevaraM payaipUiM / dhanno so uvavanno aNuttare suravimANammi // 326 // jaM taM saMsArasAraM apamayapamayaM nihiesA-visAyaM, kAmaM nikAmakAmaM paramamaviramaM nahanIsesakesaM / saMsuddhaM suddhalesaM gaya-bhayarahiyaM rUvamuMderasImA, taM sapattA pavittaM mucariyacaraNA do vi te dhammadevA // 327 // asamasamasamaggA bhaggadohaggamaggA, rai-araiviuttA saarsNtosjuttaa| tigasamahiyatIsaM sAgarAI nirIsaM, dhariya muravarattaM punapabbhArapattaM // 328 // aNiccabhAvaM bhavasaMbhavANaM, bhAvANa savANa vi dAvayaMtA / bhuttAvaseseNa suheNa saddhiM, carvisu tatto lahiuM va siddhiM // 329 // // iya puhaicaMdacarie kusumAuharAyarisicariyaM dasamaM bhavaggahaNaM semattaM / / [ granthAnam-560 ] 1 sammata prA. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 [ egArasamo puhavIcaMda guNasAyarabhavo ] 1 // jaya jiNavayaNagaMbhIra sAyaro jattha sIlarayaNAI / lahiUNa sukayamukayA jaMti paraM nivvuraM dhIrA // suvisaggAmo bahukaNayAlaMkio ghaNavaNo ya / saMpannavahupasAo suhaDo iva bharasupasiddho // 2 // suntalighoso phalio vtra mahAdumo sunaikalio / pahiyasamatAvanAso ramaNIo kosailo deso // 3 // puMDucchuvADavahamANajaMtacuMkAramuhaladisiyako / sughaNasahayArakANaNaviNivAriyamihirakarapasaro // 4 // sAmoyakalamagovIsaMgIyayasavaNakhaliyagamaNehiM / paihiehiM maehiM ya niccalehiM cacikiuso // 5 // sayalasirINa nivAse dese eyammi atthi supayAsA / bahupayaipUriyAsA purI ajha ti nAmeNa // 6 // do visamAsu jI se paDhamajidissa rajjakajjeNa / kIrai cAruniveso surehiM surarAyatrayaNeNa // 7 // chajjai paisaMDighaDio maNikiraNAvaddhasakakodaNDo / pAyAro pariveso vtra bhANuNo mahiyalAvaDio // 8 // bhavaNehiM rayaNa-maNinimmiehiM sayayaM payaTTanahiM / bhogubbhaDaloehi ya jA suranayariM visesei // 9 // jattha viyaraMtavilayAmaNikuMDala kaMtidaliyatimiresu / udaya-'tthaimaNaM raviNo na muNijjai jAu bhavaNesu // 10 // sairalA supattaphalayA jattha bhaDA pAyavA vi sacchAyA / nArseti saMsiyANaM paratAvaM samaMteNa / / 11 / / jattha panavilayAsarIrANIva viDaMkasaMsiyAI, kuTTaNIhiyayANIMca mahAlohaggalAI, mahAsarANIva kamalodayA15 virahiyAI, supurisahiyayANIva suvisAlAI, saMsAMracariyANi vtra vicittacittasArAI maMdirAI / tahA muNiNo vva suhAsA, haMsA iva visuddhobhayapakkhA, kariNo vtra pasaraMtasammayA, mayAriNo vtra sukesarA jaNavisarA / tahA sajjaNA iva nebahulA, jiNabhattA iva sudhanapunnA, taruNabhAvA iva payAsiyamuttAhalujjalarayaNA, vesAvilAsA iva dAviyabahuvittatriyArA, sukaikantrabaMdhA iva sutranayapasAhiyA, jiNA iva dAviyAbhayA, kesavA iva sAmalayA, therI iva 1 saMketa:- "asthi suvisayetyAdau zobhano viSayANAM zabdAdInAM prAmaH-samUho yasya, zobhanA viSayA grAmAca yatra / bahunA kanakena, bahubhizca kaNaiH kaizca - jalairalaGkRtaH / ghanAni vraNAni vanAni ca yatra / sampannaH prabhuprasAdo yasya, sampannAni bahUni prakRSTAni ca zAkAni yatra / [ gA0 3 - ] zrUyamANo vInAM kulasya ghoSo yatra, zrUyamANAzca vipulA ghoSAH - gokulAni yatra / suSThu natyAdibhi ( natibhiH nadIbhi ) va kalitaH / pathikAnAM zramaM tApaM ca nAzayati" // 2 kosalAdeso je0 vinA // 3 pahipachi ya mahipachi ya ni bhrA0 // 4 saGketa:"pasaMDiti suvarNam" / / 5 tthavaNaM 2 bhrA0 // 6 saMketaH- " zarAn lAnti gRhNantIti zaralAH [ saralAzca ] / suSThu prAptaM phalakaM - kheTako yaiH, zobhanAni patrANi phalAni ca yeSu / sacchAyAH sazrIkAH sAtapAbhAvAzca / parebhyaH santApaM prakRSTasantApaM ca " // 7 saMketa:- " [ viDaMketyAdau, ] viTAnAmaGke saMzritAni, viTaGkezvavaraNDikAbhiH zaMsitAni zlAghitAni / mahatA lobhena argalAni - adhikAni, mahatI ca lohArgalA yeSu / kamalAnvitairudakaiH kamalodayena cAvirahitAni / suSThu vizAlAni, suSThu viziSTAzca zAlA yeSu citrANiAzcaryANi AlekhyAni ca // 8 saMsArica' je0 vinA // 9 saGketa:- " [ suhAsayetyAdau, ] zubhAzayAH suhAsyakAzca / prasaran sammadaH sammataM ca yeSAm / saSThu kesarANi yeSAm, zobhanasya ca kasya sukhasyezvarAH " // 10 saGketaH - " [ nehetyAdau, ] snehaH - prema ghRtAdi ca / suSThu dhanyAH puNyAzva, sudhAnyena va pUrNAH / radanAH-dantAH ratnAni ca vajrAdIni / netrANi cakSUMSi teSAM vikArAH, vastravizeSAzca teSAM vikArAH / suvarNakAH- dezAdivarNanAni, suvarNakaM ca kanakam / dApitAbhayAH, darzitA abhayAH- harItakyo yeSu / zyAmalakAH sAmalakAca / zobhanam akSasUtraM yajJopavItam, akSANAM ca bibhItakAnAM sUtra-sUtraNA yeSu mahad gare -viSam, mahaya agaru - gandhadravyam / surasenayA, suSThu rasena - pAradAdinA, anugatAH / suSThu vezyAnAM vArakA yeSAm vaiza (vesa) vArazca pratItaH / nAgarAjena, nAgarasya ca -suNThyA Ayena - lAmena, sArA / nAnAmArgA, nANAvaTTazva prasiddhaH " / / 11 " brAhmaNAH" khaM2Ti0 // For Private Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. 1-27] kusumAuhadevajIvassa paumAvaigabha'vayaraNaM / 207 suyakkhamuttA, harA iva saMgahiyamahAgarA, suriMdA iva muraseNANugayA, nariMdA iva suvesavArA, pAyAlavAsiNo na nAgarAyasArA, bahuhiNDiyamaNussa va mudiTThanANAvaTTA bahupayArA mahAhaTTA / kiM bahuNA ?- . rakkhasahiyA surAvaNasArA laMkAuri vva sA teNa / rAmANugayANa dahaM navA narANaM raI tattha / / 12 / / . suragharaDajhaMtAgurugurudhRmasihAkayaMbuharasaMkA / nicaM pi gharamaUrA kuNaMti keyAravaM tattha / / 13 // suvisaTTanaTTapecchayapaDahacche ruMdahaTTacauhaTTe / na lahai sayA vi maggaM tattha jaNo kajjaturio vi // 14 // tIe ya sohaggAisayatuliyadAmoyaro paNaipaNaiNIviMdA'maMdAmoyaro paJcUhabUhovagIyamANapara'kkamo alaMghiyakulAgayanIiparakkamo nIicArekamaNDaNo nivAriyadunayapayArabhaMDaNo akayAdosayAriDaNDaNo aNihasiDhadihavisihamaggakhaNDaNo pairasaMpayAnirIho abahumanniyadojIho kalAkosallovaladdhapaDhamalIho harisIho nAma rAyA / avi yajaNo jaNassa, dhaNao dhaNatthiNaM, kucariyANa kINAso / mAro daiyANa, musevayANa cintAmaNI eso // 15 // saraNAgayANa basaNe, sayaNe dajhyANa, saMgare'rINaM / dANacasaNI va vaNaM purhi na kayAi so dei // 16 // 10 cittaM jaM tassa jaso sasaMka kuMdujjalaM pi aNavarayaM / gAyaMtINa vi kasiNaM karei vayaNaM riuvahUNaM // 17 // anaM pi mahAcittaM uttamarAo vi jaM imo nicaM / dariyamerAe meiNIe unbahai nAhattaM // 18 // tassa ya suvittamottiyaguNAsayA vihiyahiyayamuhasohA / muvisuddhasamAyArA maNoharA hAralaiya ca // 19 // anteurappahANA devI devi ca sai muhAhArA / nayaNavilAsohAmiyapaumA paumAvaI nAma / / 20 // pavarorutoraNovarisupaiTThiyasihiNamaMgaliyakuMbhA / vihiNA viNimmiyA sA raIe saMvAsavasahi ca // 21 // 15 vAriyaparappavesaM puhaI piva taM pa jamANassa / volei muhamaNehA hariNo jaha tiyasavAsammi // 22 // annayA tIe kusumadaMtapaMtIe lalAmalIlAvaIe paumAvaIe muNAlavellahalabAhiyAe puttajammaNummAhiyAe mayaraddhao vca lacchIe avayario kucchIe kaMda-caMdajalamahAyaso kusumaauhtiyso| to sA navaNIya-sirIsapasUNasomAle murataraMgiNIpuliNavisAle pavarapunodayabhayaNijje suhasayaNije vAya-pittAiviyAravippauttA suhapasuttA rayaNIe pacchime jAme pAhAuyatUraravAbhirAme tirobhavaMtatArayajAle pahAyakAle virAyantathaMbhasayaM sabarayaNamayaM patra- 20 zuddhayadhayavaDavamAlaM TaMkArabhariyabhuvaNoyaraghaMTiyAjAlaM laMviramaNaharamaNi-mottioUlaM vivihavicchittiviraiyasuraduglaM mahappamANaM suravimANaM vayaNe pavisamANaM paloiUNa saMpattapaDibohA pamoyarasullasiyadhArAhayakayaMbasaMvAisarIrasohA gaMtUNa saviNayaM taM mahAsumiNayaM rAiNo niveyaaiyaa| teNAvi samAiTa 'devi ! tumaM sayalapasthivavariDhaM / pasavihisi mahAtaNayaM samaggajaNanevvuIjaNayaM' // 23 // bahumayanivavayaNAe kalahaMsabahUsamANavayaNAe / gambhamaNuvAlirIe vaDDaMtIe taNusirIe // 24 // 25 piyamahurAlAvAe arosaNAe susIlabhAvAe / paMcamamAse saddhA jAyA saddhammapaDibaddhA / / 25 // 'pUemi devayAo, karabhararahiyAM karemi ya payAo / kayamuNijaNasammANaM demi jiyANaM abhayadANaM' // 26 // saMpUriyA ya esA naravaiNA pamuieNa savisesA / jAyA jaNassa tuTThI, gabbhassa ya uttamA puTThI // 27 // 1 saGketa:-"rakSasAnAM hitA, rakSayA sahitA ca / surAvaNena, surApaNaizca-devahaTTaH kutrikApaNaiH, sArA / rAmacandrAnugatAnAM vAnarANAM na-naiva ratistatra, rAmAbhizca-strIbhiranugatAnAM narANAM navA-pratyagrA ratistatra" // 2 harasaMkaM / je0 // 3 saMketa:-"amandam Amoda-pramoda rA[ tI ]ti amandAmodaraH / pratyUhavyUheSu kartavyeSu pararupagIyamAna AkramaH-AkramaNaM yasya, parazandazca(sya) cAgre pAtaH prAkRtatvAt , padA parazvAsAvAkramaca" // 4 parappasAyAni je0 vinA // 5saGketa:-"uttame rAgo yasya, uttamazcAsau rAjA ca / mukkamaryAdAyA medinyA me(?eva khiyaH yaH(1), dUre maryAdA yasyAstasyA pRthivyAH" // 6 pacchimajAme je vinA // 7 suviNayaM je vinA // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 208 egArasame puhavIcaMda-guNasAyarabhave {11. 28tao pasatthe tihi-karaNajoge sacadosavippautte nakkhatte kUraggahAnirikkhie suhaggahadiDhe gahavalasamagge lagge uvaladdhasUrodayA kamalakaliya vca bahalamayaraMdaM pasyA seyaNAlihiyayahArayaM dArayaM / tayaNu baddhAvio harisIharAyA romaMcaMciyadehAe piyaMgulehAe mayaha rigAe / teNAvi kayacArayamoyaNaM nayaranara-nArIjaNappamoyaNaM nacaMtavAravilayaM pAunbhUyaduriyavAravilayaM tUraravApUriyaMbaraM annonnamavahariyambaraM pavattajaNamahAbhogaM sumahAbhogaM kAriyaM mahAvaddhAvaNayaM / 5 vaDDhiyaparamANaMdaM mAse samaicchie muhutte vva / nivvattei nariMdo nAmaM niyabaMdhupaJcakkhaM // 28 // jAeNa vAsabhavaNaM pabhAsiyaM nahayalaM va caMdeNaM / puhaIvaI ya hohI eso tA puhaicaMdo tti / / 29 // aha paMcadhAikarakamalalAlio jAisaraNasaMbuddho / kayajaNayasammao sammao ya navajovaNaM patto // 30 // navaraM na kuNai keliM, na ya dUmai ke pi pharusavayaNehiM / na hasai, na ceva vilasai supasaMto vIyarAgo vy||31|| vAhai na gaya-turaMge, na ya paharaNaguNavaNe kuNai koDaM / mallA-'laMkArapasAhaNANi vavahArao kuNai // 32 // bhatto mAi-piUNaM, bhatto jiNaceiyANa sAhUNaM / bhatto jiNamuNisevAparANa sAhammiyANaM pi // 33 // to ciMtai harisIho 'kaha nAma imo aNaMgasarisaMgo / bhogovabhogamagge laggissai rAyasuyajogge ? // 34 // salahijjai jiyaloe rAyakumArANa jovaNAraMbhe / siMgArahAri cariyaM samujjamo verivijae ya // 35 // evaM viSphurai jaso savvatto srysshrpyaaso| teo sirI pahuttaM jAyai appaDihayaM evaM // 36 // esa uNa muNivaro ica pasaMtacitto aNiTTaparapIDo / hohI gammo ujjhiyaparakamo dubbiNIyANaM // 37 // tA pattayAlameyaM kAremi kalattasaMgahaM tAvaM / tabbasagao sayaM ciya kAhI savvaM jao bhaNiyaM // 38 // tA cheo tA mANI tA dhammI tAva ujuo somo / jAba gharaTTo va naro na bhAmio daDDhamahilAhiM // 39 // kariNo siNIhi, vaggAhiM vAiNo, gomurgA vi natthAhiM / kIrati vase purisA marAlalIlAhiM mhilaahiN'|40|| evamAloiUNa pesiyA jayauraM mhNtyaa| tehiM vi jAio kumAramAulago vijayadevarAyA puvvapaDivanaM laliyasuMdarikanaM / pesiyA teNa samamannAhi sattahiM knaahiN| saMpattA mahayA bhaDacaDayareNa rAyauraM, paviTThA tayahivaiNo 20 mAulagassa desaNanimittaM, atthi ya tassa rUva-guNagaciyAo kaNagavaIpamuhAo aTTa dhUyAo, 'na anno eyANamaNu khvo varo' ti kayasaMpahAreNa pesiyAo tAo vi tIe samaM teNa / pattAo tAo mahAsAmaggIe savAo'ujjhAuriM, sammANiyAo rAiNA, bhaNio ya kumAro 'mahAnariMdehiM goraveNa pesiyAo, ao savvahA vivAhiyavvAo eyAo, evaM kae mama jaNaNIe ya paramanivvuI hoi' tti / tao akAmeNAvi jaNayANurohAo bhaNiyaM kumAreNa 'jaM tAo ANavei' / tao pattaparamappamoeNa gaNayanirUvie sumuhutte nivvattio vivAhamahUsavo / keriso?25 siMgArahAripamuiyanara-nArigaNeNa surasarUveNa / avayariyatiyasaloya vya puravarI jammi saMjAyA // 41 / / sayalaM taM bolakaraM taMvolakaraM jaNaM nihAliMtA / ciTThati niccalA caMcalA vi gayaNe jahiM khayarA // 42 // gaMbhIratUraguMjiyapaMDaMsuyaM nahayalaM pi tammi diNe / vaDDhiyaparamANaMdaM najjai paramUsavaM kuNai // 43 // rolaMtabahalakappUraparimalA bhamirabhamarakayarolA / saMvaDDhiyappamoyA pagAiyA tammi dharaNI vi / / 44 // AsIvAyaparAyaNapuraMgaNANaM gaNehiM muiehi / gijaMtacArucaccarirAsayarammA purI jAyA / / 45 // 30 evaMvihavicchaDDe kayabahukoDDe paDhaMtabahuDoDDe / disidisivisaTTanaTTe pamuiyacaTTe bahupayaTTe // 46 // 1 sayaNagaNahiyaya je0vinA // 2 mavahAriyaje0 // 3 mahAbhogaM kAriyaM je vinA // 4NapaDibaddho je vinA // 5 "harSaH" khaMraTi* // 6 gomayA je0 // 7 saGketa:-"taM bolakaraM ti taM janaM kolAhalakaram" // 8 saMketa:-"parippu(paDaMsu)yaM ti pratizanditam" // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 68] puhavIcaMdassa jamma-pANiggahagANi, niviNNamaNapuhavIcaMdakahio kesavabaDuyadiTuMto ya / 209 / / puhaIcaMdakumAro nijjiyamAro viveyaguNasAro / baTTai majjhatthamaNo aruhatuTTho jahA samaNo // 47 // ciMtai ya 'aho ! gahaNaM saMsAre mohavilasiyaM sayalaM / jeNa jaNo vinaDijjai anAyatatto muhA esa // 48 // gIyaM palAvapAyaM, samamettaM tUratADaNamasesaM / naTTa pi gahAhiTiyacariyAo nivisesamiNaM // 49 // kheijjai khalu appA mallA-''bharaNAibhAravahaNeNa / payaIasuMdaro puNa na hi deho suMdaro hoi // 50 // dIsaMti suMdarA jai mallA-'laMkAra-vatthamAIyA / dehassa kimAyAyaM asuIbIbhacchapayaissa ? / / 51 // ko kassa muo? ko kassa baMdhavo ? sAmio vi ko kassa? | pamaiyamaNojaNo'yaM jassa kae ramA avirAmaM // 52 peccha jaNayANa moho kaicaccharasAhiyammi saMvAse / khijjaMti majjha kajje jamevamuddAmaneheNa // 53 // eyAo vi bahUo mottUNa suvallahaM sayaNavaggaM / dUrAo AyAo anajamANassa maha kajje // 54 // iya mohavinaDiyajaNe saMsAre akkataruphalAsAre / na khamaM khaNaM pi ramiuM bhAviyatattANa sattANaM // 55 // / nibbaMdho jaNaNI-jaNayANa ettha vatthamma / nehanaDiyA tAIna sahati khaNaM pimaha virii||56|| 10 uvyAhiyAo dUrAgayAo pemunbhaDAo eyaao| muccantIo vAlAo mohAo hu~ti duhiyAo // 57 // anno vi jaNo mohA niMdai ma pavyayaMtamettAhe / tAyAguroio hI ! paDio kaha saMkaDe ahayaM ? // 58 // ahavA na ki pi naTuM, saMpai bohemi kaha vi eyAo / mA kammalahuyayAe savvAo vi pavvaissaMti ! // 59 // mahurabhaNiehiM jaNae vivohiuM pavyayAmi jai ahayaM / tA savisesamimesiM upayariyaM hoi savvesiM' // 60 // iya hiyae jhAyaMto nivvattiyasayaladivasakaraNijjo / patto piyArhi sahio vesahIe vAsavasahIe // 61 / / 15 bhadAsaNe kumAro iyarIo vimalarayaNapaTTesu / san miyataNulayAo uvavidyAo jahAjeDheM // 62 // rehai somasahAvo komuicaMdo vva so vrkumaaro| uvahasiyatAratArAchAyAhi vahahiM pariyario // 6 // maMtharamuhIhi samayaM khippaMtakaDakvatikkhabANAhi / so tAhiM na saMvijjhai aMgIkayasamataNuttANo // 64 // calapamhalaM sutAraM susiNiddhaM mahuramaNaharaM dihiM / dei na khaNaM pi kumaro tAsiM utkaMThiyANaM pi // 65 // avi ya 20 hoi amayAo ahio navanehe lajjamAMNamihuNANaM / pariyaNamajjhe coriyanirikkhie divisaMjogo / / 66 // taM puNa kumAramIsi pi akayadiThiviAramavaloiUNa paDhiyaM laliyasuMdariviyaDDhaceDIe'navarasabhariyAsu vi kamaliNIsu vilasaMtakamalanettAsu / khibai na dihiM haMso na yANimo kAraNaM kiM pi' // 67 // to laliyasuMdarIe bhaNiyaM'piyasahi ! jalAsayANaM na tArisI jogayA kamaliNINaM / raMjijjai jIe maNo suviyakkhaNarAyaiMsassa' / / 68 // 25 tao Isi hasiUNa bhaNio kumAro viTuMbaDueNa 'sAmi ! veraggio vva tumha pariyaNo lakkhIyai, tA kIrau eyassa maNanivvuI' / kumAreNa bhaNiyaM 'veraggakAraNaM ceva saMsAro, jao kUDabaDuo vca vinaDijjai ettha pANigaNo' tti / savimhaeNa 'ko so kUDabaDuo ?' tti baDueNa bhaNio pakahio kumAro [12. kesavaraDuyadiDhato] asthi parituliyAlayAurIe mahurAurIe kulakamAgayadAlido kesavo nAma baDuo / kavilA ya tassa rohiNI:30 payaIe pharusabhAsiNI dunviNIyA vIbhacchadasaNA jhiMkhaNasIlA ya / tIe pAvapariNaIe vva vasIkayassa tassa cakka 1 saGketaH-"vasahIe 2( vAsavasahI )e ti vasatau-AvAse vAsAya vRSAbhyAM(? yo)-pradhAnAyAm ], yadvA vAsavasyaindrasyeva ramaNIyatayA sakhyaM [yasyAstasyAm ]" // 2 "pracchAdita" khaMTi* // 3 'vaDU" khN.2tti.|| pu. 27 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 puhavIcaMdacarie egArasame puhavIcaMda-guNasAyarabhave [11. 69yaravittIe volINo NegakAlo / annayA AvanasattAe vutto tIe 'ajehi kiM pi ghaya-gulosahAi pAugga' / iyareNa bhaNiyaM 'nimvinnANo haiM, tumameva sAhehi kiM pi uvAyaM' / tIe bhaNiyaM 'gaccha suvannabhUmi, tattha kammayarA muvanameva vittiM lahaMti, tao subahuM suvannamuvanjiya turiyamAgaMtavvaM' ti / tao so tayAesapavaNapaNolio patto suvanabhUmi, uvajjiyaM ca pabhUyaM muvanaM / siddhappaoyaNo paDiyAgacchaMto divo iMdayAliyadhutteNa 'kuo kimatyaM vA 5 pariyaDasi ? ti pucchio / mukkhattaNao niveio sambhAvo vaDueNa / tao iMdayAliNA daMsiyA navatArunaya pasAhiyA mAhaNakannayA / jAyANurAeNa jAiyANi se jaNayANi / tehiM bhaNiyaM 'jai muvannasahassaM dehi / paDivannaM vaDueNa / 'iyANimeva laggaM' ti ko vivAho, daMsiyAI aNegAiM khajja-pejjAiM, parituTTho baDuo sukalattalAbheNa / khaNaMtare uvasaMhariUNamidayAlaM gahiyasuvanno palANo iMdayAlI / 'hA! kimayaM ? ti visano baDuo ciMtiuMca pavatto10 'kuvio kassa kayaMto? avahariyA keNa piyayamA majjha ? / ko sappaDoDDiyAe koTTAkaMDUyaNaM kuNai ? // 69 // jai pavisai pAyAlaM jai vi muriMdaM pavajae saraNaM / pAvemi dhuvaM nihaNaM narAdhamaM piyayamAcoraM' // 70 / / iya DoDujarAvihuro kaMpaMtataNU pahAvio turiyaM / paribhamio ya varAo pauttimettaM pi alahaMto // 71 // tanhA-chuhAbhibhUo suiraM bhamiUNa bhUridesesu / viyaliyadappo dINo puNo vi kavilAe saMbharai / / 72 // ciMtai ya 'aho! me mUDhayA jamajjiUNa muhAe hAriyaM sunvanayaM ti, khijissai kavilA varAI mamAdasaNeNa, la15 jAmi dhaNavirahio paDigacchato. tA kiM puNo vi suvanabhUmi ceva vaccAmi? ciravirahavihariyaM paNaiNi vA samasa rAmi? / tti ciMtAvilAsiNIe dolAvijjamANamaNaMdolao patto kaMci gAmaM / devvajogeNa bhoio keNAvi dahikaraM, jAo samAsattho, pasutto naggohataruchAyAe, muviNaM ca pecchiyAio 'kira khaNamANeNa mae gihaheTThA maNi-kaNayadina-vatthA-''bharaNabhariyaM mahantaM bhUmigihamuvaladdhaM, tao kAriyaM vaddhAvaNayaM, bhoyAvio sayaNavaggo, sammANiyA rAya-nAyarayA, miliyA ya tattha navapariNIyabaMbhaNI, bahumanniyA kavilAe / etyaMtare kharakharArAvarakhINanido paDibuddho 20 kesavo, pamuiyacitto puNo vi ciMtei 'are ! asthi ceva mama maMdire pajjattamatthajAyaM, tA kIsa gahaggahiu vya evaM hiNDemi' ti / caliyo saullAsapahasiyamuho, kahANayaviseseNa patto gihaM / muha-nayaNaviyAsehiM 'vidvattadhaNo' tti viyANio kavilAe, majaNa-bhoyaNAiNA dadaM goravio ya / jAhe na kiMci vidvattaM dAvei tAhe akkosiUNa maNio bhaTTiNIe 'ki na daMsesi veDhetiM ? kiM mama pi vaMciumaNo si?'| kesaveNa vuttaM 'mA UsugA hohi, thirANa ceva lacchI hoi, ujjalIkarissaM te muhaM, kintu nimaMtehi hijjo sayaNavaggaM, ANiUNA'vamiccaeNa ghaya25 gula-taMDulAi karehi sanvarasovaveyaM mahApAgaM, to bhuttuttare vimhAviyasayaNavaggaM dAissaM te kayacittacamukkAraM vidattasAraM / tIe bhaNiyaM 'tahA vi daMsehi tAva kettiyaM ? jaM viNoiUNa karemi bhoyaNavittharaM, na khalu uddhArayalalaM cittanivvarDa kuNaDa' / kesaveNa bhaNiyaM 'aDa! vavaDiyaM khataM. tA sayaNasamakkhameva pAyaDijjihI. mA pani va mama vayaNamiyANi pi paDikUlehi jai mama siriM mANiumicchasi / tamevaM sAvaTThabhajaMpiramuvalabbha 'saghaNo iva ANaveI' tti saMbhaMtAe nimaMtio kavilAe sayaNavamgo, ninvattio bhoyaNavihI / 'kesavo samajjiyadhaNo baddhA. 30 vaNayaM kuNai' ti pavAyAo sakougo milio koUhalAuliyamaNo nauyarajaNo / tao jimiyasayaNapaJcakkhaM pAraddho suviNovaladdhapaesa khaNiuM kesvo| 'kimayaM ? ti pucchio sayaNehiM bhaNai 'mama savyasAramiha ciTThaI' / sayaNeNa bhaNiyaM 'keNa kayA nihitaM ?' / so bhaNai 'na yANAmi, kiMtu dilu mae amugagAme baDaheTThA pamutteNa' / 1 viDataM? bhrA* // 2 apamityakenetyarthaH // 3 nayara' khaM2 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84] kesavabaDuyadiTuMtapurarasaro puhaicaMdakao bhajApaDibohovaeso / 211 iyarehiM vuttaM 'tavvelameva kIsa na gahiyaM ? / so paDibhaNai 'gahiumaNo jaggAvio mhi rAraDaMteNa duTTagaddabheNa teNa na gahiuM pAriya'ti / tAva ya 'aho! mahAmUDho suviNANumaggeNa dhAvaI' tti kolAhalamuhaliyanahayalehi dinnatAlamuvahasio samANamANavehi, khittAo chAra-kayAramuTThIo sirammi, khisio gehiNIe, tahA vi aJcaMtamUDhayAe na uvarao khaNaNAo tAva jAva kuDDapaDaNeNa moDiyakaDiyaDo patto egaMtasoyaNijjamaidAruNamavatthaMtaraM ti / [ kesavabaDuyadiluto samatto. 12 ] evaM suNamANIo lajjoNayavaliyakaMdharaM tAo / savyAo galiyalaja kahakahasadaM pahasiyAo // 73 // aha bhaNai puhaicaMdo 'bho viTTha ! kahe hi saccayaM majjha / hAsayaraM hoi na vA kesavabaDuyassa pariyamiNaM? // 74 // Aha pahaTTho viThU "hAsayaraM kumara! muTTha eyaM ti / kiMtu 'kaha teNa tullo pANigaNo esa sabo vi?' // 75 // eyaM tumha pasAyA icchAmo jANiuM sabhAvatthaM" / iya puTTho parituTo vajarai kumAravarasIho // 76 // 10 "bhaTTa ! sanyo vi jIvo mukkhabaMbhaNasamo, jao na yANAi hiyA-'hiyaM, na bujjhai kanjA-'kajaM vasIko payaipharasAe paDikUlasahAvAe pAvAe kammapariNaIbaMbhaNIe bhUribhavagahaNabhavaNabhamaNavittIe kAlamaikkamei / tanniogao ceva kayAi suvanabhUmiM va punasuvannuppattiramaNijjamuvei maNuyajoNi / bhaviyavyayAvaseNa ya dANA-'NukaMpA-'kAmanijarAIhiM samajjiyasukayakaNao vi mohijjai mayaNamAiMdajAlieNa / tao paramatthao avijamANAe vi sajai visayasevAmAyAkannayAe / tassaMpattinimittaM ca pavattamANo nANArambhesu ghAei pANiNo, vaMcei aliyappa- 15 lAvehi paraM, harei paradhaNAI, maggei paradArAI, piNDei pariggaraM, karei kalahaDamarAI, dUmei paraparivAya-pesunnaya-5 bhakkhANadANehi pANigaNaM / evaM ca hAriyapuvvajjiyasukayakaMcaNo aNAsAiyasamIhio bhamai naraya-tiriyagairUvemu vicittadesesu / puNo vi katthai bhavasannivese jAyANukaMpeNa keNai dhammAyariyagAhAvaiNA tavacaraNadahikUradANeNa samAsatthIkao pAviUNa naggohagaMdhelliM va vIsAmathAmabhUyaM rAya-talavara-mahesarAi-kuluppattiM subai mohanidAe / tao mohijjai suviNovalaMbhavimbhameNa khaNadiTThanaTeNa bhogasuha-saMpayA-sayaNapariyaNasaMpaogeNa / to annANadosao puNo 20 pulvapariciyaM kammapariNaibaMbhaNImaNusarai / parikappai avijjamANaM pi AyamaMdire suhasamiddhiM / kahaM ? - haya-gaya-kosa-vasuMdhara-bhicca'jjaNa-pAlaNappayAsaM pi / mannai aNannasAmannasuhamaho ! mohamAhappaM // 77 // ramai nikAmaM kAmAureNa hiyaeNa bAhirammesu / mala-maMsa-vaccaparipUriesu juvaINamaMgesu // 78 / / dIsaMtAsuijala-jailussa-dUsiyAdUsaNaM pi ramaNINaM / mannaI loyaNajuyalaM sarisaM sarasAraviMdeNa // 79 // niccaparikammarammaM camma-'Ti-sirAviyANasannaddhaM / suiNA sArayasasiNA vayaNaM tolei kIlANaM / / 80 // 25 tuMdAsuirasapaJcAliyaM pi daMtullidurahigaMdhaM pi / mannai aharo aharohamiTThamamayaM va pamayANaM / / 81 // dihisarUvAo ciMtai kaMtANa dntpNtiio| mUDho maNaharaparimalakaliyAo kuMdakaliyAo // 82 // tayamettaguttadose uroruhe maMsabubbue thINaM / kappei mohadhuttIrayAuro kaNayamayakuMbhe / / 83 // maMsa-'TinimmiyAo mohamahAtimirabhariyadichillo / mahilAhilAo mannai komalakaMkellikarNaIo // 84 // / 1 "gRha" kharaTi0 // 2 maMsa-majapari je0vinA ||3'jluus-eN bhrA0 // 4 i sugaMdhisuiNA sarisaM je0|| 5 saMketa:-"kolANaM ti zrINAm" / "navavadhUnAm" khaMraTi0 // 6 "jaThara" kharaTi. // 7 saMketa:-"paJcAliyaM ti plAvitamAcchAdita vA" // 8 saGketa:-"hilAo ti bhujAH" // 9 saMketa:-"kaNaIo tti zAkhAH" // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 puhavIcaMdacarie egArasame puhavIcaMda gugasAyarabhave [11. 85mutta-'ta-pitta-jaMvAlabahulamuyaraM pi vaccaharasarisaM / rAmANa muNati mumohamohiyA vajamajhaM va / / 85 // aNavarayajharaMtAsuiniddhamaNamaNaM pi mayaNamayaNaMdhA / ramaNINa ramaNaphalayaM surasaripuliNaM ti mannati // 86 // pisiya-'dvibhariyabhatthAjuyalA''bhaM jaMghiorujuyalaM pi / tolei bAlaraMbhArthabhehiM bahUNa mohahao // 87 // vatthA-''haraNADambarapasAhaNuppannavannasohaM pi / surasuMdarisaMderaM juvaitaNuM muNai mohaMgho" // 88 // evaM suNamANIo avaijjhiyarUvariddhigavyAo / lajjoNayavayaNAo paciMtiyAo navavahUo / / 89 // 'phuDameyamajjautto mannai, aMge na caMgimA atthi / amhArisINa, navaraM purisANa vi taM samaM ceva // 90 // tA kIsa esa niMdai egaMteNeva itthiyAdehaM ? / ahayA tAva muNemo patthuyavatthu ahiyAo' // 91 // tAva pabhaNai kumAro "mohijjai mahiliyAhi naha puriso / mahilA vi evameyArisehiM purisANa dehehiM // 92 / / erisanara-nArINaM saMge paramatthao suhamasaMtaM / pecchai sarIragehe pasaMjio kUDabaDuo vya // 93 // 10 visaesu natthi sokkhaM, suhAhimANo jiyANa puNa eso / dhuttIrayanaDiyANaM uvalammi suvannabuddhi va // 94 // iya uvaesapahANaM sAsijaMto vi baMdhavasamehaM' / aivacchalehi dhammiajaNehi tattaM na veei // 95 // bhaMjai tao tayatthI merAbhittiM kuceTThiyakusIhiM / ayaseNa kayAreNa va guMDi jai dumnayanarehiM / / 96 // to kammapariNaIe khisijjai jIviyantakaraNeNa / nivaDai ya mahAdukkhe bhaggakaDI kesavadio ca / / 97 // iya kesavAo ahiyaM uvahAsayaraM viveyarahiyANaM / amhArisANa cariye tumaM pi bhAvehi tA bhaTTa ! // 98 // 15 iya vivihakammapariNAmavinaDie sayalajIvaloyammi / vipphurai sayA hiyae veraggaM jANa te dhannA" // 99 // evaM ca samuvaladdhakumAramajjhatthabhAvAhiM parinAyAsArasaMsArasahAvAhiM saMvegarasabhAviyAhiM bhaNiyaM rAyadAriyAhiM 'avitahameyamajjautteNaM sAhiyaM bhavasarUvaM, aha ko uNa eyapariharaNovAo ?' ti / kumAreNa bhaNiyaM 'suguruvayaNAo suddhadhammAsevaNaM, sugurU vi jo imiNA suvirNidayAlavibbhameNa bhogasuheNa na mohijjaI' ti| tAhiM bhaNiyaM 'ajautta ! tumameva paramatthavohaNeNa amha gurU, kayatthIbhUyAo vayaM tuha ghariNIsaheNa, viyaliyA tuha vaya20 NAo bhogatanhA, tA karehi saMpai sugurusamappaNeNa suddhadhammacaraNasaMpattimamhANaM, tumhANaM pi muNiyatattANaM na juttaM muhuttaM pi ettha pamAiuM, palittamaMdirovehaNaM khu eyaM, ahavA tumameva bahuM viyANAsi' tti / tao 'paDibuddhAo eyAo vi' tti pamuieNa bhaNiyAo kumAreNa 'sAhu, suMdaro bhe vivego, na dullaho me suddhadhammo, saphalA me maNuyatta-khetta-kula-rUvavinnANAisAmaggI, samAnA ThiyA'sesakilesavippauttamuttisaMpattI, tA ciTThaha tAra paMcapara medviparihitatiTThAo savvasattANukaMpirIo piyabhAsirIo aparovayAviNIo jAva samIhiyasAhaNe'vasaraM labhAmo' 25 ti / paDivanameyaM savAhiM / tappabhiI ca dhammaviyArAbhirayANa vaccamANesu diNesu viTuvayaNAo vinAo esa vuttaMtto rAiNA, ciMtiyaM ca 'na esa mahilAhi vasIkao, avi mahiliyAo ceva imiNA virAgIkayAo, tA niuMjemi evaM rajjadaMde, jeNa tavbAulayAe vIsArei dhammavattaM pi' / tti nicchiUNa niveiyaM devIe / tIe vi bhaNiyaM 'deva ! diTTho mae sumiNao, kira kumAro tumae ujjallAe nivesio niyasIhAsaNe, tao sasiMhAsaNo ceva uppaiUNa Thio pAsAyasihare, tayaNu vipphuraMtaphArateyapabbhAreNa bhAsiyAsesabhuvaNeNa teNa dAUNa hatthAvalamba 30 ahaM tumaM cA''roviyAI tattheva, paNamiyAI sabaloeNaM ti, ao muviNovalaMbhAo najjai sohaNaM saMpahAriyaM deveNa, bhavissai paramabbhudayabhAyaNamevaM kumAro' tti / 1 hiN| paDivaccha je. ||2degnn siTuM bhava je.vinA / / 3degNa 'suMdaro je vinA // 4 sannAviyA'sesa khaM bhrA. // 5 "sevA" khNtti*|| 6 suviNao je0vinA // 7 saGketa:-"ujallAi ti balAtkAreNa" // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122] niviNNamaNassAvi puhavIcaMdassa rajAbhiseo / 213 sAmasthiUNa evaM gose payapaNamaNatthamaNupatto / dinAsaNovaviTTho bhaNio kumaro duvehi pi // 10 // 'dhanno si vaccha ! kayamukayasaMcao, vallaho si jaNayANaM / umbarapasUNadulaho jIviyasabassabhUo si // 101 // taM jAva niyacchAmo vacchaM nayaNehi mukayanevacchaM / joyaNasiriruiraMgaM mannemo nidhuI tAva // 102 // jai puNa rAyasirIe pasAhiyaM paNayamaMti-sAmaMtaM / seNANugayaM vacchaM niyacchimo'tucchavicchaDDe / / 103 // viyaraMtaM nayare ruddharAyamaggeNa taruNivaggeNa / dijaMtamahAsIsaM homo tA khalu kayatyAiM // 104 // jarajajariyataNUNaM jIvantANaM pi kittiyaM kAlaM / rajjapaDivajaNAo jaNehi Ne nivvuiM jAya ! // 105 // iya nehaghaNaM bhaNio dakkhinnamahoyahI puhaicaMdo / paDikUliumasamattho veyaNaM jaNayANa viNayAo // 106 // ciMtai 'aho ! viruddhaM rajAruhaNaM tavujjayamaINaM / sAyaragamaNamaNANaM himavaMtAbhimuhakamaNaM va // 107 // nibaMdho ya gurUNaM lakvijjai gurutamo ihatthammi / duppaDiyArA ya ime na laMghiyavyA sayannehi // 108 // saMbhAvijjai pacchA vi patthaNA erisI khalu imesi / dhammAyariyAgamaNaM mae vi niyameNa sahiyav // 109 // 10 tamhA karemi vayaNaM saMpai eyANa nehanaDiyANaM / tatto vi jahAjuttaM pattAvasaro karissAmi' / / 110 // evamavahAriUNa bhaNiyaM kumAreNa 'pahavaMti amma-tAyANi niyamaNorahANugaesu nAmukasiesu nioiuM niyataNayaM, na karemi ya guruANAkhaNDaNamahaM, kiMtu tAo ceva rajabhArasamuddharaNadhuraMdharattaM dharamANo dhavalo.ba chajjai, na uNa mAriso kAvurisakasaro, ahavA tumbhe ceva pamANaM, ANaveha jahAjuttaM puttakiMkara ti / to 'aho! jaNayavacchalo viNIyaviNao ya me naMdaNo' tti bhaNanteNa agyAiUNa matthae gaNayanirUvie pasatthamuhutte'bhisitto 15 subaDDavicchaDDeNa rajje puhaicaMdo, paNamio sayaM, tayaNu sAmaMtAIhiM / 'jayai mahArAo' tti pavatto baMdiviMdabahalamalaharo, pavajjiyAI maMgalatUrAI, paNaccio vAravilAsiNIsaMdoho, uvaNayAiM gaya-turaya-raha-paharaNa-rayaNA-'laMkArAipAhuDAI, jAo nayarIe mahAmaho / dahaNa puhaicaMdaM dippaMtaM tahanariMdariddhIe / kayakicco iva jAo muio rAyA sadevIo // 111 // navanaravaI vi tIe rAyasirIe na raMjio ki pi / kuNai tahA vi pavittiM uciyaM jaNayANuroheNa / / 112 / / 20 kayamussukaM rajja, savvAo moiyAo guttiio| ghuTTo ya amAghAo niyarajje teNa dhIreNa // 113 // uvasAmio ya pAyaM teNa jaNo dhammakahaNaniuNeNa / AhANaM sacaviyaM 'jaha rAyA taha payA hoI // 114 // jjiyavisayAsAo visayAsAo sudhmmniryaao| nirayAo jAyAo jAyAA tAo bhiiyaao|| 115 // suddhamaNo aNavarayaM varayaM jiNasAsaNaM pahAvito / bhAvito saMsAraM sAraM pAlei so rajjaM // 116 // aha so atthANatyo aANatyo kayAi nrsiiho| bhaNio paNAmapuvvaM duvArapAleNa sahasa tti // 117 / / 25 'deva ! tuha daMsaNatthI desaMtaravANio sudhaNanAmo / pAhuDavihatthahattho ciTThai paDihArabhUmIe' // 118 // 'pesehi' tti niutte naravaiNA paDigo paDIhAro / papphullappalavayaNo sudhaNo vi samAgao turiyaM // 119 / / pahupayamUle nihiUNa pAhuDaM viNayavihiyamupaNAmo / kayasammANo ranA vutto 'vinnattiyaM kuNasu' // 120 // teNa bhaNiyaM 'mahApahu ! dinbhuyabhUyapurisasaccariyaM / vimhayarasapaDaitthaM phuTTai porTa balA majjha // 121 // teNa na tarAmi subahaM payaMpiuM taha vi sAhimo tattaM / deva ! tuha daMsaNatthI patto mhi, na asthi vinnattI' // 122 // 30 1vayaNaM soUNa viNa je. // 2 saGketa:-"nAmukkasiyAI kAryANi" || 3 saMketa:-"malaharo ti kolAhala:" // 4 saGketa:-"varjitaviSayAzAH vizadA''syAH" // 5 kuNamANo aNavarayaM je. // 6 saMketa:-"atthANattho tti arthibhavaneSu na vidyate AsthA yasya so'rthA rthya)nAsthaH" / "astAnarthaH" khaMTi0 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 puvIcaMda carie egArasame muhavIcaMda-guNasAyarabhave [11. 123rAiNA bhaNiyaM 'kahehi, kANi tANi sucariyANi ? / sudhaNeNa bhaNiyaM 'egaM niyanayare cevovaladdhaM, vIyamiha nayarIe' / rAiNA bhaNiyaM 'kerisa kerisa ? ti sAhehi amhaM pi'| to 'jamANavei devo' ti vottUNa pimuNiyaM sudhaNeNa ___ ahaM khu vatthanyo deva ! devalogAyamANe sumahappamANe supurisunnayapAyAre susamAyAre maNikoTimAbhirAmagharaM5 gaNe lIlAramullAsivaraMgaNe surasuMdarIhiyayahArinaravinbhame avinAyaparacakka-takkarasaMbhame kurujaNavayavibhUsaNe aNu valabbhamANajaNadUsaNe naDa-naTTa-jalla-mallapaure gayaure nayare / atthi ya tattha nayarappahANo kayasayaladunnayappahANo, nijiyavammaho rUveNa, ahariyakinnaresaro vihaveNa, aNannasamo cAeNa, savvaMgamAliMgio sAhuvAeNa, sunimmalo citteNa, aNuddhao vitteNa, piyabhaNiiviyaruNo avirayaparovayArakaraNakkhaNo aparimiyadhaNa-dhannasaMcao parAvaMcao rayaNasaMcao nAma seTThI / tassa ya rUveNa raI, kalAkosalleNa sarassaI, sohaggeNa lacchI, navaviuddhakamalacchI parahuya10 mahuravANI guNarayaNamahAkhANI gaiguNovahasiyasiyavihaMgA lakkhaNavaMjaNAbhirAmasavvaMgA viNayanayaniuNA dhammadhaNajjaNAipauNA maNa-nayaNanivvuDkAriyA sumaMgalA nAma bhAriyA / avi ya'so ceva tIe ucio, tassa vi uciyA jayammi sA ceva' / manne vihiNA vi vicintiUNa taM joiyaM mihuNaM // suyajammalAlasANaM tersi paJcakkhapunnarAsi vya / jAo taNao jaNao jaNayANa maNappasAyassa // 124 // nayaraccherayabhUyaM visiTTamaha seTTiNA sutuTeNa / vihiyaM vaddhAvaNayaM vimhAvaNayaM purajaNassa // 125 // 15 gambhAvayArasamae pIo jaNaNIe sAgaro suviNe / guNasAgaro tti nAmaM muyassa jaNaeNa to dinaM // 126 // so paMcadhADakarakamalalAlio pAlio vihANeNa / kArAvio ya kAle kalANa sayalANa saMgahaNaM // 127 // patto navatArunaM payaDiyasaMpunapunalAyanaM / galiyamaraTTataraTTIkaDakkhajunhAdhavaliyaMgaM // 128 // caMkamaNe AlavaNe dANA-''yANe mudidikhevesa / sikkhaMti tammi nayare taruNA lIlAiyaM tassa // 129 // bAlA poDhA gayajovaNA vi sIlANupAlapaparA vi / na tarai dhari dihi~ balA vi jaMti taohuttaM / / 130 // 20 so paNa mahANabhAvo kamala va jaleNa purasare tammi / nivasaMto vina chippaDa maNaya pi maNobhavaraseNa // 131 // aha saMti tammi nayare aTTha mahAsedviNo guNagariTA / guNasuMdaripamuhAo tesiM kanAo aTeva // 132 // sancakalAkusalAo navajovaNarAyarAyahANIo / rUva-guNasAliNIo sakkhaM va disAkumArIo / / 133 / / tAsiM puNa saMgayasaMgayANa egastha kIlamANINaM / saMpatto diTThipahaM savayaMso sedvitaNao so / / 134 // tatto atittanettaM tANa niyaMtINa nayaNavisayAo / volINo turiyaM piva maMda maMdaM pi vaccaMto // 135 / / 25 to nIsAsAyaMpiyalIlAkamalAlirolasaMvaliyaM / bhaNiyaM savyAhi 'aho ! na dei devo suI suiraM // 136 // bhaNiyaM ca__ AsAsijjai cakko jalagayapaDivimbadasaNasuheNaM / taM pi haraMti taraMgA, pecchaha niuNattaNaM vihiNo // 137 // tahAki jovaNeNa ? kiM vA dhaNeNa ? kiM vA guNehi ramaNINaM ? / jai rAmiti na kAmaM kAmaM va maNoramaM eyaM' // 138 evamAisalAvaparAhiM 'na imAo annassa kare laggiyavyaM' ti kao savyAhiM nicchao, muNio jaNaNijaNaehiM / 'ThANANurAiNIo' tti parituhANi savvANi / annayA bahumANamahagyaM bhaNio NehiM rayaNasaMcao 'dinAo 1 bhaNiyavi je vinA // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] sughaNakahiyavittaMtte guNasAyarassa jamma- jovvaNa vegavaNNaNaM / 215 ahaM tu taNassa kamAo jai bhe'bhiroya' / seTTiNA vi 'nANucio pUga- nAgavellINaM saMjogo' tti vayaNapucvaM paDacchiyAo / etyaMtare vAyarrrrrr mittamaMDalaparigaeNa nayaratiya- caukka-caccarAloyaNapareNa guNasAyareNa diTTho uvasamavisi tatrAtriyataNuTTI jugamettameiNInihittadiTThI dhammo vva muttimaMto aturiyacavalaM paribbhamaMto rAyamagge ego mahAtavassI / taM ca dahUNa ciMtiumAraddho 'aho ! suMdarI eyassa veso, muhulaTTho sarIraMgovaMganiveso, 5 moharo gaipasaro, mugutto iMdiyatrisaro, aNannasAmanA virAgayA, savvasajjaNasaMsaNijjA nissaMgayA, diTThaputramitra mamerisa nevacchaM' / ti vivihamIhamANo dhasa tti gao mahAmucchaM / saMbhaMtehi mitehiM sitto sisirodaeNa, vilitto sarasagosIsacaMdaNeNa, vIio tAlaveMTehiM / pattANi duhattacittANi mAyA- vittANi / khaNaMtare laddhaceyaNo pucchio jaNaeNa 'putta ! kimeyamayaMDaviDDaro va samAvaDiyaM ? ti atri diTThA kA vi tae taruNajaNahiyayahAriNI nayararacchAvihAriNI rAyakabhayA maMti- sAmaMtakannayA vA kAi asaMbhAvaNijjalAbhA jeNevaMvihamavatthamAno 10 si ? kahi sanbhAva, saMpAemi jeNa te taM, annaM pi kiM pi jaM hiyayavallahaM' ti / bhai guNasAya taM 'tAya ! na kajjaM aNajjaiTThehiM / rogehi va dukkhavitraDhaNehi mANussabhogehiM // 139 // amuiasAresu asAsaemu khaNabhaMgure bhoge / ko ramai muNiyatatto narayapurIpaNa maggemu ? // 140 // bhuttA ya mae bhogA aNegaso suragaNesu cirakAlaM / tehi na jAyA tittI, imehi tucchehi kaha hohI ? // 141 // surabhogA vi na hiyayaM haraMti me mANusesu kA vattA ? / amae viniSpivAso piyai visaM ko vi kiM viuso 1 // 142 15 jai sapasAo tAo maNorahe mahai pUriu majjha / tA aNumannau tumnaM sAmannamahaM pavajjAmi // 143 // muNidaMsaNAo saMpai saMbhariyaM me cirantaNaM caraNaM / na tarAmi teNa khaNamatri ThAuM saMsAragummammi ' // 144 // to bhai negamavaro 'mA puttaya ! erisAI maMtehi / ajja vi navatArune nAvasaro dhammacaraNassa // 145 // dhamma attha kAmo purisatthA vaniyA tao loe / tinhaM pi jahAvasaraM sevA saMsijjai buhehiM // 146 // pujjiyadhammAo saMpattI hoi attha- kAmANaM / vilasijjai tehi na jovvaNe vi jar3a tA muhA dhammo // 147 // 20 dANo bhogavilAsiyaghaNANa mANiyamaiNubhavilayANaM / pariNayatrayANa puttaya ! puNo vi dhammajjaNaM jutaM ' // 148 // paDibhaNai naMdaNo taM 'saccamiNaM tAya ! muddaphalo dhammo / taM puNa tittIo ciya na kAmabhogehiM sA hoi // 149 // vAhi- jaM zruttamaNAibhave jIveNA''hAra-bhUsagAIyaM / egatthapuMjiyaM taM aharei dharuddharaM dharaNi // 150 // pIyAI jAI sumaNoramAiM pANAI pANiNA putraM / vijjati tAI na hi tattiyAI salilAI jalahIsu // 151 // 25 puSpANi phalANi dANi jANi bhuttANi pANiNegeNa / vijjati na tihuyaNatarugaNesu kira vaTTamAsu // 152 // tA yaghariNibhUyA egeNa jieNa NaMtaso sesA / patto ya ghariNibhAvo anaMtaso egamegassa // 153 // kiM bahuNA ? te natthi jae bhogA aNantaso je na pANiNA bhuttA / na ya saMjAyA tittI rorassa va sumiNattI // 154 // ahavA ciTThau tAtra bhavaMtaravattA jIvassa saMpai bhave vi / suviNovalaMbhapAyaM savvamaIyaM suhaM hoi // 155 // tA tA ! na tittisuhaM ciraM pi bhuttehi hoi bhogehiM / bujjhasu, mA mujjha phuDaM paJcakkhaM pecchamANo vi // 156 // 1 "gubammi 1 2 // 2 'mahantavi je0 // 30 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 puhavIcaMdacarie egArasame puhavIcaMda guNasAyarabhave [11.157 na na ya bhogasuhAsAe kIrai dhammo vivegiloehiM / avi eganta'JcatiyamuttisuhAsA yatisiehiM // 157 // taM idhammAo ambheNa naeNa labbhai kayAi / tA mA kareha vigyaM sigdhaM ginhAmi jiNadikkhaM' / / 158 / / vinAyanicchao se jA na tarai kiM pi jaMpiuM jaNao / tA bhaNiyaM jaNaNIe bAholakavolaphalayAe // 159 // 'putaya! tuha jammadiNe hiyayadharAe samuggao majjha / AsAdumo tara ciya patraDhio triNayanIreNa // 160 // 5 mA kairehi vaMjhaM saMpai paDikUlabhAvaduvvAyA / phuDai phuDaM tuha virahe maha hiyayaM pariNayaphalaM va / / 161 // pAhi tAva piyaro jarajajjarie siNeharasabharie / pacchA baccha ! na koI maNicchiyaM te nivArehI ' // 162 // guNasAreNa bhaNiyaM 'mAyAe juttameva saMlattaM / navaraM na cetra maica maicANa karma paDicchei // 163 // dharai ciraM jhamarayaM rogasayAliMgiyaM pi kira eso / harai sisuM pi atakiyaceDakkavAu vva'thakke vi // 164 // jo jANai amaro haM, mettI vA jassa maccuNA saddhiM / nAsadvANaM va jayammi jassa so kuNai kaillAsaM // 165 // sannihie maraNe avijamANe tahAtrihe saraNe / AsaMsiyasivasammo karemi samaNattamahamammo ! // 166 // amnaM ca aMba ! saMsArasAyare vivibhavaparAvate / pattA savve sattA sahassaso tumha puttattaM // 167 // pANehiMto vi piyA savve te A~si, tamavi savvesiM / saMjuttA ya viuttA ya te tayA kammadoseNa || 168 || tA kaha saha cetra kae khijjai gurunehanitrabharA ambA ? | sar3a saMjoga-viogesu nicchie bhavapavaMcami // 169 // aha roma ahaM ambAe taha vi bhIsaNabhavAo / niggaMtumaNassa mahaM nivAraNaM haMdi ! no juttaM // 170 // kiM ko vi pi puttaM palAyamANaM palittagehAo / nikkhamamANaM va lahuM ghorAo aMdhavAo / / 171 // jalahigayaM va taraMtaM, raNaMgaNe riugaNe va paharaMtaM / rogAuraM va kiriyaM suvejjavayaNeNa kuNamANaM // 172 // maNiM va siNAryataM, dAlidaharaM nihiM va ginhaMtaM / vArei rajjamaNavajjamajjitaM ca jANato ? / / 173 // tApasiya pasiya gurunehamohie ! puttavacchale ! mAe ! | lahu nissarAmi tumae'Numanio bhavakuvAsAo' // 174 // Trus bhujjo vitayaM sumaMgalA galirabAhajalavAhA / 'somAlo taM puttaya ! kaha kAhisi suddhasamaNattaM ? // 175 // 20 tAhi 10 15 paMcamahavtrayapavyayabhAro sayayaM sireNa voDhavvo / soDhavbo duvvisaho uvasaggaparIsahuppIlo // 176 // dukkaramAcelakaM anhANA-'MtasaNaM loo / dharaNIyalammi sejjA bhikkhAbhruttI maNoguttI // 177 // kettiyamettaM sIsai ? dIsaha adukkarA sujaicariyA / mA putta ! tayAsatto gihidhammAo vi cukihisi // 178 guNasAgaro vivA taM puNo 'naraya- tiriyajoNIsu / dukkhAI dussahAI sahiyAI imeNa jIveNa / / 179 // 25 avi ya 30 aNi veyaraNI kUDasAmalI tattavAluyApuliNaM / karavattadAraNaM sUrlarovaNaM kuMbhipAyaM ca // 180 // khaggaccheyaNa kuMtaggabheya moggara- musuMDhicUraNayaM / sANaya-sivAisaNaM viluMpaNaM DhaMka-kaMkehiM // 189 // gaNaNAIyapayAraM sumaraMto dAruNaM narayadukkhaM / kaha na ramissaM dhamme rogi vva suvejjakiriyAe ? // 182 // DrahaNaM- MkaNa-natthaNa-vAhaNAIM haNaNaM kasaM kusAIhiM / tirie saMbharaMto kaha na karissaM samaNakiriyaM 1 // 183 // vibhIsaNaganbhavAsa- jammaNa jarAidukkhAI / ghorAI niyacchaMto kaha na jaissaM jaitte haM ?' // 184 // 1 karedda je0 vinA // 6 " bhAvivinAzam" khaM2Ti0 // 2 mattU bhrA0 // 3 " narANAm" saMraTi* // 4 " vRddham " saMraTi0 // 5 " vidyut " khaM2Ti0 // 7 Asi, taMpi sa je0 vinA // 8 sAlarovaNaM je0 // For Private Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 195] sudhaNakahiyavittaMte niviNNamaNaguNasAyaravivAhavaNNaNaM / 217 evaM ca vinAyatanicchayAe calaNesu nivaDiUNa jaMpiyaM jagaNIe 'vaccha ! nicchiyamaNo vi karehi me hINasattAe hiyayasaMdhIraNaM navapariNIyamuhadaMsaNeNa, jeNa kayatthIbhUyA ahaM pi tumae ceva samamaNupavyayAmi' ti / tao guNasAgareNa 'alaMghaNIyatrayaNA esA ettiyametteNa vi nivvuyA hou' ti bhAviUNa bhaNiyaM 'na ko vi evaMkae guNo, tahA vi aMbAe dhiinimittameyamabhuvagarya, navaraM na to paramambAe vibaMdho kAyayo' tti / tao 'iyakayanicchayAo eyAo ettiyalAbho vi paramakoDi' ti saMbhASitehi sapariosaM paDivannameyaM jaNaehiM / jANA- 5 viyaM vevAhiyaseTThINaM jahA 'pavvaiumaNo guNasAyaro, tA icchAe kuNaha lahuM vIvAhamahaM / te vi 'kimuciyamiyANi ?' ti maMtavAulA vinAyA kannayAhiM, bhaNiyA ya 'na kulamannayAo dovAre dijanti. tA kIrau tariyameva vArejjayaM, tagpariNisahapavittiyAo tamevANupanvaissAmo ceva, avivAhiyAo vi eyamevANugamissAmo, namassa kareNa karaM gAhissAmo' tti / vinAyakanAcittehiM pAraddho tehi mahAvIvAho, pauNIkayA seppAsaMgAicaMgamaNi-motioUlavimaladagalaloyAlembiramaNitAriyAniurumbappAiyakougAyayagayaNaMgaNAsaMkA ThANe ThANe payasavilAsalAsa- 10 taMDavA mahAmaMDavA. melio maNi-rayaNAbharaNabhAranamirAtacchanevacchataruNanara-nArivAravibbhamata liyapAyAla-saggo sayaNavaggo, nirUviyA surahivilevaNa-gaMdha-malla-pUga-nAgavellidaluppIlasArA dANappayArA, pAraddhAo sayalasaMbhavippayAramaNojakhaja-pejja-cussa-lejjharasavittharavaIo mahArasavaIo / kiM bahuNA ? raNiramahuratUroralligaMbhIragajjU, surahisalilavAsAkadamuppaMkaduggo / __ calataruNivilolANappalaMkAravijjU, ghaNasamayasamANo saMpavatto maho so // 185 // evaM ca mahAbhogabhogAbhirAme pUrijaMtapaNaIyaNakAme alabbhamANaniggama-ppavesapahe vaTTamANe mahAmahe nivyattiyAsesakulAyAro kayapamaravaNAivAvAro dippaMto va divadivAyaro samAgao sapariyaNo guNasAyaro / tao kIraMtehiM kouehi, gijaMtehiM maMgalehi, guMjatehiM mailehi, nacaMtehi pAulehi, padaMtehiM bhaTTehi, thuNaMtehiM caTTehi, dijatehiM AsovAehiM, kIraMtehiM sIhanAdehiM, viyarijjamANehiM mahAdANehiM, vihijjamANehiM paropparasammANehi, saMpunasayalamaNoraho kameNa vatto viivaahmhaamho| to navavahUhiM sahio sibiyAe narasahassavojjhAe / guNasAyaro gihaM pai saMcallo baMdhuparikinno // 186 // caMdaM va tAriyAhiM, varaccharAhiM va suravaI suhayaM / taM rAyamaggagAmi daTuM nayaraMgaNAvaggo // 187 // ujniyagharavAvAro avhiiriyroymaannpiyddibho| hammiyagavakha-saraghara-racchAsa samaMtao milio||188 / / ubhayakaradhariyapasiDhiladhammillubarillanavakaDillAo / dhannAusAsayAI tersi viyaraMti egAo // 189 // annA bhaNaMti 'eso abhahio nUNa paMcavANAo / nijiyaraIhiM vario kimannahA aTTahi bahUhi~ ? // 190 // 25 annA bhaNaMti 'saccaM eyA mottaNa jai na pcaahii| annaha manne anno nA'hamno tihayaNe etto'|| 191 // annA bhaNAi 'muddhe! dUre eyassa pvyynnvttaa| hariNassa va aTThahi vAurAhi gahiyassa samakAlaM' ||192 // annA vayanti 'dhanno jai eyA mottu esa pacAhI / saMtaccAIcAI khallADo muMDio ceva // 193 // annAe bhaNiyaM.. 'pancaiumaNo eso vario eyAhi peccha mUDhAhiM / jai sovanA churiyA tA kiM ghAijjae appA ? // 194 // 30 iya vivihullAvaparAyaNAhiM purasuMdarIhiM dIsaMto / patto vaMdaNamAlArammaM niyamaMdiradAraM // 195 / / 1 saGketaH-"sasyA(ppA)saMgAicaMga ni dIrghAni(ti)ramyA" // 2 lambimaNi je0 // 3 gAgaya je0vinA // 4'vilAsataMDavA je vinA // 5 vaggurAhi je0vinA // 6 cAI khellauDo je0 // pu0 28 20 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 puhavIcaMdacarie egArasame puhvIcaMda-guNasAyarabhave [11. 196kayamaMgalovayAro sumaMgalAe sumaMgaluggIyaM / patto pamuiyamuhi-sayaNa-pariyaNaM pavarapAsAyaM / / 196 // upaviTTho vAmeNaM rUMde bhaddAsaNammi jaNayassa / vAmeNa ya se jaNaNI tayaMtie navavahUvaMdraM // 197 // vajaMtavarAujjaM kalavINAveNusuddhasaMgIyaM / kayasayalajaNakkhevaM purao naTuM aha payaha // 198 // guNasAgaro vi nAsAnimiyaccho ruddhaiMdiyapayAro / ciMtai egaggamaNo 'samaNo'vassaM sue hohaM / / 199 // 5 evaM tavaM carissaM, evaM viNayaM gurUNa viraissaM / iya saMjame jaissaM, evaM jhANammi ThAissaM // 200 // iya nihuyaM jhAyaMto sumaraMto punbajammiyaM suttaM / saMpAviyasajjhANo saMpatto kevalanANaM // 201 // .. tAo vi navavahUo taha nicalaloyaNaM tamegaggaM / pehaMti pahaTThAo lajjAmaulitanettAo / / 202 // cintanti 'aho dhanno uvasamalacchIe raMjio dhaNiyaM / amhArisAsu katto rajjai sAvajjacariyAsu ? // 203 // amhe vi saunnAo saMpatto jAhi muttimuharasio / somasahAvo eso siddhipurImaggasatthAho // 204 // ___10 eyANumaggalaggA sammaM dhamma sunimmalaM cariuM / kAhAmo'sesabhakSubbhavANa dukkhANa voccheyaM // 205 // iya cintAvintIo aNumoyaMtIo suddhabhAvAo / pattAo kevalasiriM khaNeNa tAo vi samyAo // 206 // AvariyaM ca tavvelameva gayaNaMgaNaM suragaNehiM / paDupaDahapADapaDiravamuhaliyapAsAyakoDehiM // 207 // parimalamiliMtabahalAlijAlakalavalaMyamuhaladisiyako / vuTTo gharAjire surahivArimIso kusumapayaro // 208 / / gholaMtakannakuNDalasuramaNDalamaNDiyaMgaNaM bhavaNaM / taM daLUNa pavutto savimhao purajaNo evaM / / 209 // 15 'bho bho ! pecchaha cojaM jamajja vArenjae vaNivarassa / punohasamAiTTA surA vi baddhAvayA pattA' // 210 // tAva ya 'aho ! muvivAho, aho ! samANaguNapattajogo, aho ! dukarakiriyA, jamerise mohodayakArisAmaggIjoge vinimmahio mohamallo, samajjiyA mahAmuNIgaM pi durappA kevalasirI mahAsattehiM bhavaMtehi, tA kayakiccANi vipaDivajaha davaliMga' ti surehiM vighnatte ko paMcamuTThio loo bahu-barehi, paDivanaM surasamappiyaM dbliNg| tao vaMdiyAiM devaviMdehi, kayA mahAmahaI kevlmhimaa| taM ca dadruNa rayaNasaMcaya-sumaMgalANa vi samAgapativvasaMvegANa 20 viyalio kammarAsI, samuppannaM ca tameva mahAnANaM / vinAyavRttaMto samAgao sirisehararAyA, vaMdiUNa ya niviThTho puro| ahaM pi deva ! ihA''gaMtumaNo punapesiyajANavAhaNo vi tamasaMbhAvaNijamabhuyamAyabhiUga koUhalAulio patto tamuddesaM, baMdiUNa ya taM mahAmuNi 'ki saccamuppannameyassa kevalanANaM ? uyAvaro koi ettha paramattho? tti saviyako cihAmi / tayaNu daitapantikaMtisamujjoiyabhavaNoyareNa bajariyaM muNivareNa "soma sudhaNa ! patthio tuma mojjhAurIe, kougavaseNa ya ihAgao si / tahA25 'daraM patto sattho, na ya mulahaM kougaM puNo eyaM / iya ciMtAgaulio na tarasi gaMtuM na vA ThAuM // 211 / / tA kettiyametamiNaM cittaM vittaM tuhaM jamakkhittaM ? / dacchisi etto abhahiyamanbhuyaM tattha saMpatto" // 212 / / iya kevalivayaNAmayapasamiyasaMsayaviso tayAiTuM / daTThumaNo mupahaTTho AyAo haM iha purIe // 213 / / ummukkasuMkavavahAraharisie desie mahAvaNiNo / daThThaNa sautkaMTho patto devantiyamiyANi // 214 // eyaM ca nisAmito guNANurAgAiregao raayaa| pAviyaparamANaMdo jhAiumevaM samADhatto / / 215 // 30 'sancaguNasAyaro so mahANubhAvo mahAmuNI jeNa / taha sAhiyaM sakajaM nijjiyamohANubaMdheNa // 216 // dhanANa viNijjiyavammahANa tuMgA vi bhogasAmaggI / na tarai kAuM dhammatarAyamacantasantA vi / / 217 // 1 vahUviMdaM bhrA0 // 2 sahayasaMgIyaM je0vinA // 3 'lamilaMta jevinA // 4 "rola" khaMraTi* // 5 kevalima je vinA // 6yabhuvaNoM je0vinA // 7 gubhAveNa bhrA0 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] guNasAra puhavIcaMdANaM kevalaNANuppattI / 219 hA ! kaha jANato ciya paDio haM rajjakUDajaMtammi | gurujaNadakkhinnavasA vasArasA mattadaMti va 1 // 218 // hohI suvAsaro so kaiyA haM jammi dhammiyajaNammi / aggamaNINa muNINaM majjhe gaNaNaM lahissAmi ? // 219 // kaiyA gurupayapaNao nANa-carittANa bhAyaNaM hohaM ? / kaiyA uvasamalacchI vacche ramihI mama jahicchaM 1 // 220 // samasattu - mittacitto susANa- sumnahara - selasiharemu / ussagge ThAissaM kaiyA sajjhANathirabhAvo ?' || 221 // iya ullasantasaMvegagururaso'puvtrakaraNalAbheNa / sitrapayagamanisseNiM va khavagaserNi samArUDho // 222 // siyajhANaghaNeNa khaNeNa teNa ghaNaghAikammasaMghAyaM / saMcuniUNa saMpattamuttamaM kevalambhANaM // 223 // patto ya tayaNu sohammasuravaI suravarehi saha sahasA / gajjantagahiragurutUraghosasaddAlasuramaggo // 224 // pavitraliMgassa takkhaNA puhaicaMdakevaliNo / jayajayaravamuhalasurAhiveNa vihiyA tao mahimA || 225 || kaNa kamaloyaraMke ThaviUNa mahAmurNi muNiyatatto / harisiyamaNo suriMdo sANaMdo thoumAro || 226 // 'jaya rAyalacchisaMgamanirIha !, mayaraddhayamattagaI dasIha ! | jaya bhAviyabhAva ! vihUyadosa !, taNatullagaNiyadhaNa-kaNayakosa ! // 227 // gehe vi vasaMtaha tuha na littu, visayAmuipaMkiNa dhIra ! cittu / ummUliyamoha mahallusAla ! paraM pAviya kevalasiri visAla' / / 228 // iya thoUNa suriMdo puNo puNo bhaalNphusiyrisiclnno| uvaviTTho muNipurao sirammi karasaMpuDhaM kAuM // 229 // harisI vi dhareso sahio paumAvaIe devIe / saMpatto jaMpato 'aho ! kimeyaM kimeyaM ?' ti // 230 // kevalalacchiNAhaM nAUNa ya naMdaNaM gahiyadikkhaM / iMsiyaharisa visAyaM kayappaNAmaM pattA || 231 || --'juttaM kulakkamAgayajiNidadhammANa puttaya'mhANaM / sAmannabharuvvahaNaM cirabhuttanariMdariddhINaM // 232 // tuha virahabhIruehiM na kayaM taM bADhamUDhacittehiM / tumae puNa lIlAe kaha puttaya ! sAhio appA 1 // 233 // marahamohiehi jaM rajjapaMjare chUDho / taM putta ! marisiyanvaM micchA miha dukkaDaM tassa' // 234 // etthaMtare vinAyakevaluppattivattaMtAo ANaMdabAhambupappuyanettAo romaMcaMciyacArugattAo saMpattAo laliya- 20 suMdari-kaNagavaipamuhAo solasa vi devIo, paNamiUNa ya murNi ThiyAo paumAvaidevipi / saMvegAi regao samuppannameyAsiM kevalaM, kao savvAhiM davvaliMgapariggaho, paNamiyAo pasaMsiyAo ya devarAyAIhiM / 'eyaM taM guNasAyarakevalivajjariyamaccanbhuyaM' ti bhAviyaM sudhaNasatthavAheNa / etthaMtare pAraddhA puhaicaMdakevaliNA dhammadesaNA-bho bho mahAsattA ! mA cidvaha visayapasattA, dUriyaduriyArisaMgama kareha suddhasaMjamaM, jao jamma- jarAinIrAhAro roga-sogAidukkhalakkhohAro duvvAravisottiyAvIisaMcAro 25 kugaivettalayAgummaruddhappayAro kasAyAgAhapAyAlo kumayaduvyayAbhihayabhamirabhUrijalajaMtu jAlo gaMbhIramohamahAvatto mahAtrayAsayasahassosatto aNorapAro esa saMsArapArAvAro, na khalu sammadaMsaNasubaMdhaM saMvaraniruddharaMdhaM sambhANakannadhAraM cArittajANavattamaMtareNa tariuM pArIyai, na ya evaM maNuyatta-khettAisamaggasAmaggIvirahe pAvijjara, dullahA ya esA vaiNi viNioiyarayaNasaM piMDaNanAeNa / tahAhi -- [ 13. vaNisuyaviNioiyamahaggharayaNasaMpiMDaNAdihaMto ] atthi samunnayasAlA purupuppha-phalohabhAranayasAlA / bhamiravaranAbhirAmA maMjIrayaravasamabhirAmA || 235 // yaha tAmalittI yA tatthA''si maliyavalikittI / siTThAdvipavittI sunao nAmeNa sirikittI // 236 // 1 annanna je0 vinA // 2 saGketa - ohAra tti matsyAH " // 3 vaNiktaviniyojitaratnasa piNDanajJAtenetyarthaH // For Private Personal Use Only 5 10 15 30 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 puhavIcaMdacarie egArasame puhavIcaMda-guNasAyarabhave [11. 237tUsai payANa bahusaMpayANa, dINANa dei supayANaM / lajjai jaNeNa parimiyadhaNeNa sIyaMtavimaNeNa // 237 / / etto cciya jattha jaNo mahAdhaNo riddhividdhipriosaa| unbhei maMdirovari koDipaDAyAo sabo vi // 238 jassa'tthi jattiyAo dhaNakoDIo gharoyaragayAo / tAvaiyapaDAyAdAnaNeNa so ganamubahai // 239 / / cAraNagaNeNa gijai sayalAsu sahAsu tassa mAhappaM / jo ahio so paDhamaM sannattha vi lahai sammANaM // 240 // aha asthi tattha'NaggheyabhUrirayaNesaro dhaNayaseTThI / na ya Usavei so Usave vi kira venayantIo // 241 // tassa ya suyA payAma pasiddhisaddhAluyA agijaMtA / mannanti mANahANi samavayamittANa majjhagayA / / 242 // te vinavinti jaNayaM puNo puNo koDikeukaraNatthaM / so bhaNaI 'no muNijjai puttaya ! tumhANa dhaNasaMkhA // 243 // saMkhAnicchayavirahA na hi juttA keukappaNA esA / aliyavayaNaM khu evaM nevuciyaM uttamajaNassa' // 244 // vAraM vAraM vinivAriyA vi te vaNivareNa dmmehaa| viramaMti no varAyA duvyavasAyAo eyAo / / 245 // paDikUliumasamatthA vayaNaM jaNayassa sannihigayassa / ciTThati desakAlaM vimaggamANA maha'nANA // 246 // annammi diNe dhaNao nimaMtio nibaMdhuNA dhaNiyaM / katthaI kaje bhavve patto nayaraMtaraM anaM // 247 // laddhAvasarehi tao dhaNesarAIhi dhaNayataNaehiM / samvAI rayaNAI vikkIyAI turaMtehiM // 248 // gaNiUNa dhaNaM tatto vihiyA koDijjhayA pamuiehiM / jAyA savvajaNAo aha ahiyA tesi parisaMkhA // 249 // to baMdiviMdavanijamANakula-cAya-bhoyamAhappA / savve vi haTTatuTThA maMtinti paropparaM evaM // 250 // 15 'andho ! niratthayaM pattharehi gharasaMThiehiM muTThA mo / vuDvattavivaDhiyadummaissa tAyassa buddhIe' // 251 // te vi ya gAhaganigamA rayaNAI tAI niyaniyapuresu / annanadisAgayanegamANa viyariMsu savAI // 252 / / dhaNao vi gihaM patto putte pucchai 'kimeyamAyariyaM / niyakulalahuttaheU keuvihANaM bhavaMtehiM ? // 253 // te ciya kahaMti savvaM jahaTiyaM tuDhamANasA tassa / rayaNaviNiogavattaM niyamaivihavaM pasaMsaMtA / / 254 // padaMti ya20 'ki tIe sirIe supIvarAe channAe gehanihayAe / vipphurai jae na jo miyaMkakiraNujalA kittI ? // 255 iya siTe AruTo pabhaNai te suTu nihuraM seTThI / 'dujjammajAyaninbhaggaseharA ! re mahAmukkhA ! // 256 // savvaM pi vittameyaM na hoi mollaM mamegarayaNassa / iya hAriUNa riddhiM paMDiyavAraNa kaha bhaggA? // 257 // tA nissaraha turantA mama gehAo kubuddhiyA savve / ANeha vA turaMtA savAI majjha rayaNAI' // 258 // pariyANiyaduccariyA piuNA nimmacchiyA tao sance / vaNinAma-dhAma-vinANavirahiyA te samuccaliyA // 259 25 bhamiyA ya ciraM mahimaMDalammi viulammi te vigayabhaggA / na ya savvarayaNajoyaM pattA te saMbhavAbhAvA // 260 // [vaNiyasuyaviNioiyamahaggharayaNasaMpiMDaNadiveMto samatto. 13 ] iya bho mahANubhAvA ! puNo vi mnnuytt-khettpaamokkhaa| pattaviuttA jaMtUNa dullahA dhammasAmaggI // 261 // bhaNiyaM ca30 mANussa kheta jAI kula rUvA''roggamAuyaM buddhI / savaNoggaha saddhA saMjamo ya logammi dulahAI // 262 / / * tA mA hAreha imaM visaya-kasAehiM mohiyA tubbhe / nevANaThANajANaM kareha tava-saMjamujjoyaM // 263 / / 1.ina hi muje vinA // 26 bhavve pance patto je vinA // 3 amahiyA je vinA // 4 'saMtipahi bhrA0 // 5 NagamaNajANaM bhrA0 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285] puhavIcaMdakevalidesagA puhavIcaMda-guNasAyarANaM nevAgagamaNaM gaMthasamattI ya / 221 evaM ca kevalivayaNAraviMdamayaraMdamiva sabidiyANaMdajaNaNiM sudesaNamAyagniUNa pabuddho bhUribhavajaNo, paDivano sAmanA-'Nuvyaya-sammattAiyaM niyajogayANuguNaM dhammaguNaM / tao paNamiUNa bhaNiyaM paumAvaidevIe 'bhayavaM! kIsa puNa bhAviyajiNavayaNANaM pi amhamevaMviho tumammi neho ?' ti / kevaliNA bhaNiyaM 'punvabhave esa rAyA jayanariMdo, tumaM piyamaidevI, ahaM ca tumha naMdaNo kusumAuho ahesi / saMjamaguNeNa tubbhe vijayavimANe murA samuppanA / ahayaM puNa sabaDhe saMjogo iha puNo jAo // 264 // eyanimitto saMpai mamovari tumha nehanibbaMdho / puncabhAsA neho hoi paoso ya ja pAyaM // 265 // sumariyaputvabhavANaM tatto saMvegabhAviyamaINaM / sahasa tti suddhanANaM jAyaM naranAha-devINaM // 266 // tesi pi kayA mahimA suravaiNA bhattibhAranamireNa / jAo paramANaMdo nayarIe jaNiyajaNacojjo // 267 // aha sudhaNasatthavAho namiUNa muNi papucchio evaM / 'tumha guNasAyarassa ya samANaguNayA kahamivesA? // 268 // sAhai tao muNiMdo saMkha-kalAvaibhavAo Arambha / savvaM niyavuttaMtaM varakevalalAbhaperantaM // 269 // 10 'mamasamasucinnadhammo taNuiyakammo'NubhUyasurasammo / so kusumakeutiyaso suMdara ! guNasAyaro jAo // 27 // pugnaM muhANubaMdhaM samapariNAmeNa paibhavaM puDhe / samasuhaparaMparAe pariNayamamhANa bho ! evaM // 271 // AsanasiddhisuhasaMpayANa pAraNa visayasaMgammi / na ramai jiyANa saMsArabhAvibhAvesu naNu cittaM // 272 // eyAo vi bahUo'NaMtarabhavabhAriyAo donhaM pi / kayasaMjamAo'Nuttarasuresu vasiUNa suijogA // 273 / / jAyAo jAyAo evaM bhaviyavyayAniogeNa / saMpattAo kevalasiriM ca sAmaggijogeNa / / 274 // 15 samaguNa-dhaNANa pANINa pAyaso pIisaMbhavo hoi / na ramaMti rAyahaMsesu haMta ! kAvaMjuyabahUo' // 275 // iya soUNa pabuddho sudhaNo vi susAvayattamaNupatto / anno vi bahU logo sucariyacaraNujjao jAo // 276 // bahujaNakayapaDiboho bhayavaM annatya vihario tatto / hariNA harisIhamuo Thavio rajammi hariseNo // 277 // aha puhaisaraMke bhannapaMkeruhANaM, kayavimalavivohA kumghaajeyteyaa| vihayajayatamohA teyasA kevaleNa, subahu vihariyA te caMda-sUra va do vi / / 278 / / ninehA paDipunnadhAriyaguNA dosaMdhayArappahA, naMdatA vi jaNassa loyaNasuhA vissappayAsakkhamA / dasiMtA bhavamaMdire avitahaM vatthussarUvaM phuDaM, nevvANaM pi gayA sudUmiyajaNA te'uvvadIvA iva / / 279 // sIlagAimahAmahaggharayaNaM khaMtAisattAsayaM. sAmanaM munihiM va saMjamatavomANikacaJcikkiyaM / je siddhaMtasukappavuttavihiNA ginhaMti suddhAsayA, kallANANi lahittu jaMti puhaIcaMdo va te nivvuI // 280 // iya puhaicaMdamaharisicariyaM saMvegadincarasabhariyaM / maMdamaihiyaM kahiyaM phuDakakharaM thevagaMtheNa // 281 // etto ciya kavidhammo appo, appo ya vanao ettha / aibahuyaM khu kahaMgaM tehi balA vittharamuvei // 282 // . vivihokahArammaM sAhiyagurubhattisArajaidhammaM / soyacamiNaM sammaM dulahaM lahiUNa narajammaM / / 283 // 'keI gajjapiyA jayammi purisA anne vi panjasthiNo, keI bhaMga-silesabhaMguramaNA anne vi tkkoddiyo| savvesi pi aNuggahAya raiyaM saMkheva-vitthArao, eyaM cittarasaM pasatthacariyaM donheM muNINaM mae // 284 // 30 AsI kuMdiMdusuddhe viulasasikule cArucArittapattaM, sUrI seyaMbarANaM varatilayasamo svvdevaabhihaanno|| nANAsIsappasAhApayaDiyamahimo kapparukkho vva gaccho, jAo jatto pavitto guNasurasaphalo muppasiddho jayammi // 1 ito'pre khaM2praterantimaM patraM vinaSTam // 2 nANAsUrippasAhApahiyasumahimo khN| bhrA. // 25. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 puhavIcaMdacarie gNthyaarpstthii| [ 11. 286-292] tesiM cAsI suyajalanihI khaMtadaMto pasaMto, sIso vIso siyaguNagaNo nemicaMdo murnnido| jo vikkhAo puhaivalae uggacArI vihArI, manne no se mihira-sasiNo teya-kantIhi tullA // 286 // tesiM ca sIso payaIjaDappA, adiTTapucillavisiTThasattho / parovayArekarasAviyajjho, jAo nisaggeNa kaittakoDDI / / ___ jo savvadevamuNipuMgavadikkhiehiM, sAhitta-taka-samaesu susikkhiehiM / / saMpAvio varapayaM siricaMdasUripunjehi pakkhamuvagamma guNesu bhUri / / 288 // saMvegaMbunivANaM evaM sirisaMtisUriNA teNa / bajariyaM varacariyaM muNicaMdaviNeyavayaNAo / / 289 / / jai kiMci ajuttaM vuttametya maijaDa-rahasavittIhi / tamaNuggahabuddhIe soheyavvaM chaillehiM / / 290 // igatIsAhiyasolasasaehiM vAsANa nivvue vIre / kattiyacarimatihIe kittiyarikkhe parisamattaM // 291 / / jayai payaisuddhaM aMgulIvattavattaM, sahayamuhayagaMdhaM bhavabhiMgohajuTuM / viyasiyamamilANaM pAvapaMkaMkamukaM, kayajayasarasoI vIrapAyAraviMdaM // 292 // // iya puhaicaMdacarie ekArasamaM bhavagahaNaM saMmattaM // // puhaIcaMdacariyaM samattaM // gaMyasiloyapamANaM satta sahassAI paMca ya sayAiM / iya puhaicaMdacarie viNicchiyaM pAyaso gaNiyaM // 1 // aMkato'pi 7500 // samAptaM pRthvIcandracaritamiti / / 15 bhavyAmbhoruhabhAnubhirbhavamahIbhRcchedadambholibhirmohAnokahamAtarizvabhiralaM shiilaamRtaambhodhibhiH| vizve vizvakavIndracakratilakai! kevalaM nAnAbi(nAmabhirvi)bhrANairmanasA ca --(zAnti)matulAM cAritriNAM nAyakaiH 1 pUjyairnijairdalitadarpakakArmukajyairyo'cIkarat kRtanatizcaraNAravinde / pRthvIvidhozcaritamuttamametadAdau tenaiva cArumunicandramasA- (vyale )khi // 2 // 1 saMketa:-"aviyajhotti AyattaH // 11 // iti saGketa AkhyAyi dezya-leSAdibodhakaH / zrIpRthvIcandracarite zrIratna prabhasUribhiH // " sarvApramANam 8000 [kha]khendriyAbdhisaMkhyazlokaiH // cha / zrIH // aSTau sahasrAGkamite samaste granthe'tra pRthvIzazinazcaritra / (atra sarvAGka. ityetasmAdArabdhaH pATho bhrA0pratilekhakasyAvagantavyaH,na tu sngketsy)|| 2 aMgulIcAruvattaM je0|| 3'ravidaM // 292 // pRthvIcandracaritasyaikAdazamaM bhavagrahaNaM samAptam // cha / / 577 // granthAnam 7500 // maMgalaM mhaashriiriti-||ch|| saMvat 1225 varSe poSa zudi 5 zanI adyeha zrImadaNahilapATake samastarAjAvalIvirAjitamahArAjAdhirAjaparamezvaraparamabhaTTArikaumApatigharalabdhaprasAdaprauDhapratApanijabhujavikramaraNAMgaNavinirjitazAkaMbharIbhopAlazrImatkumArapAladevakalyANavijayirAjye tatpAdapadmopajIvini mahAmAtyazrIkumarasIhe zrIzrIkaraNAdau samastamudrAvyApArAn paripanthayati satI(ti)... je0| (je0 pustakasyeto'gretanaM patraM vinaSTam ) / 4 sammattaM // ekAdazabhavayuttaM pRthvIcaMdassa naravaIdassa 1 caritaM saMpUrNamidaM sajAtaM sarvasukhajananam // 1 // 577 // gaMthasilogapamANaM satta sahassAI paMca ya sayAI / iya puhaicaMdacarie viNicchiyaM pAyaso gaNiuM // 1 // aMkato'pi 7500 // zrIH / / saMvat 1512 varSe / pakSendvIndriyacandravatsaramite zrIcitrakUTAcale, puNye bhAdrapade kujasya divase zuddha navamyAM tithau / pRthvIcandracaritrametadakhilaM pUrNa yathArtha mudA harSAd hemasamudrariguruNA saMlekhayAmAsa ca // 1 // (asmin vRtte 'puNye' ityasyopari 'mAse' iti pratI likhitamasti ) / bhadraM zrInAgapurIyamunIzvarANAm / kalyANamastu zrIpArzvaprasAdAt // bhrA // 5 -+etacciAntargataH pAThaH khaM1pratereva jJeyaH / etatpAThagatAntyapadyadvayaM prastutapRthvIcandracaritraracanAviSaye vijJaptiM kurvatA granthakArazrIzAntisUriziSyeNa municandramuninA viracitamasti / ata eva khaM:pratiH municandramunilikhitaprathamAdarzAnusAriNI nizcIyate / khaM1prateH prazastiH puSpikA ca prastutagranthaprastAvanAyAM draSTavyA // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhavIcaMdacariyassa parisiTThA Ni // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatAnAM vizeSanAmnAmakArAdikrameNAnukramaH / nAma kim ? patram nAma kim ! patram 2.6 13 218 53 ujjeNI nagarI uttarakuru kSetram 120 uttaravaha dezaH ummAyaMtI rAjaputrI rAjJI devI ca 70 taH 73 uvarimodharima devalokaH 171 aujjhA aujjhAurI nagarI aojjhAurI) aTTaNamAlA vyAyAmazAlA 176 aDDhabharaha kSetram aNaMgavega vidyAdhararAjA 128 aNataviria tIrthaGkaraH devalokaH 205, 221 abhaya dvIpaH 21 amiyate nigranthaH-AcAryaH 16,25 kaMpillapura aNuttara nAma kim ? patram kavilA brAhmaNI 209,210 kaviMjala purohitaH 177,178, 186,187 kaMbaNa zreSThI kaMcaNapura nagaram 165 168 kAmadatta zreSThI 181 kitticaMda yuvarAja 160,161 kittimaI rAjJI kinnara vidyAdharaputraH 128 kirAya zreSThI kumuiNI kuru 39,40,214 ___76,16. kusumakeu rAjaputro nigraMnyo devazca 204,221 kusumaramaNa udyAnam 153 kusumAuha rAjaputro rAjA 193,194, nirgrantho devazca 195,199 taH 204,207, dezaH rAjJI 167 kurudesa , dezaH ayalaura nagaram 128 arimahaNa rAjA avarAia rAjaputraH 157 avarAiyA vidyA 100, 167 avasAyaNI , ati dezaH 61, 194 asogadattA rAjakumArIsakhI 104106 aMga dezaH 189, 194 agadesa aMgasirI kRtanArIrUpo devaH 32 A AijiNa tIrthaGkaraH ANayakappa devalokaH 102, 103 AyAmuhI nagarI 81 AraNa devalokaH 124, 127 Aroga brAhmaNaputraH 136 AsAUriyA devI kaDAhadIva dvIpaH 184 kaNagavaI rAjaputrI rAjJI ca 2.8, 219 kaNayakeu vidyAdhararAjA 147 rAjaputro rAjA ca 187 kaNayajjhaa rAjaputro rAjA 173, nirgantho devazca 171,176, 187, 19. kaNayamaMjarI rAjI kaNayamAlA vidyAdhararAjJI 140 kaNayavaI , 147 kaNayasuMdarI rAjaputrI rAjJI 61.62. devI ca 63,80,82 kaNayAvalI vidyAdharaputrI 147 kamalasuMdarI rAjJI kamalaseNa rAjaputro rAjA 31,34,55 taH nirgrantho devazca 59,61 kamalA zreSThiputrI rAjJI ca 15 kalAvaI rAjaputrI rAzI 6,8.11,12, nigranthI devI ca 15,27,28, 29,54,147, 221 kaliMga dezaH kallANigA dAsI 139 kavila brAhmaNa:-zrotriyaH 21,22 brAhmaNaH 111,115,117 221 199 167 kuMbha 115 kusumAgara udyAnam kusumAvalI rAjJI kusumujANa udyAnam kuMjara rAjaputraH nagaram pallIpatiH kuMbhanayara kUDabaDu brAhmaNaH kesava / kesava brAhmaNa: kosala dezaH kosalA nagarI nagaram 110 128 209,212 209, taH 212 158,186 206 Isara nigranthaH-AcAryaH 132, 136 zreSThI 133,134,158 IsANakapa devalokaH pu0 29 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaM pariziSTam / nAma kim ? patram nAma kim ! patram cauramaha cakkara caMDasIha caMDAlI caMda rAjaputramitram 67 nagaram / 100,101 yodhaH vidyA rAjA 39 taH 13 214 nadI nAma patram jayavega vidyAdharaputro 128,129 rAjA ca 13. jayasuMdara rAjaputro 153,174,176. devazca 177,187.199 jayaseNa rAjaputraH 6,8 taH 12,15 rAjA 11. jayaMta vidyAdhararAjA 128 ayA zreSThiputrI jayA zreSTipatnI 120 jayAdevI rAjJI 104, 107 jasa zreSThI 114,115 . jaMbuddIva dvIpaH 3,30,46,65,73, 89,103,138 jAliNidevI devI 126 : 2 jiNappia zreSThI 179 naH 182, devazca 185 jiNasuMdarI zreSTipatnI 193. junnaseTTi zreSThI 184.185 zreSTho rAjJI 165 gajaNaya nagaram 138,140, 147,152 gaya zreSThI 4,12,13,15.16 gayaura nagaram gayapura gayaNavallaha 147 gayasIsa gaMgA gaMgAica gaMgAtIra sannivezaH gaMgAdevI devI gaMgeyasiri parvataH 155 gaMdhavya vidyAdhararAjA gaMdhAra nagaram 160,162 girisuMdara rAjaputro rAjA 155,156, devazca 159,161, 162,163,168, 169,172,373 guNamAlA rAjJo 125,127,129 rAjaputrI 142,143, rAjJI ca guNavaI zreSThipatnI 181 guNasAgara- aSThiputro 214 taH 219, sAyara nigranthazca 221 guNasAyara nirghandhaH-AcAryaH 150,153, 195 guNasirI nigranthinI guNasuMdarI purohitaputrI 37,49,50, purohitapatnI ca 51,52,53 zreSThiputrI 214 guNaseNa guNaseNA rAjJI 55,59,61 guNasehara nirgranthaH-AcAryaH 117 zreSThI 119,120, 121,122 guNadhara zreSThiputraH 181 taH 186 guNAyara zreSThI 119,120, 121,122 rAjaputraH 110 111 caMdakatA vidyAdhararAjaputrI 73 74,75 caMdagai vidyAdharaputraH 83,84 ca dajjhaya rAjA 140,144, 145,146 caMdappabhA vidyAdharaputrI 99,100 00 caMdamaI caMdarAMya rAjA caMdaseNa rAjaputro rAjA ca 132,137 caMdAbhA rAjJI mirgranthinI nagarI 115 caMpA nagarI 32.33,56,. 142,186,189, 195,195 cArAyaNa baTukaH cittaMgaya zreSThI vINadIva dvIpaH yojjaDaMbara parivrAjakaH tAmalittI nagarI 45,49,172, 185,185,219 tAravega vidyAdhararAjA. 140,147 tArA zreliputrI zreSThipatnI ca 53 tiMdujANa . udyAnam 36 Ti03. turukka dezaH 184 132 chappannaya granthaH 117 - thANesara sabhivezaH jaya rAjA 189,191,194, 195,198 taH 200,221 jayaura nagaram 110,196197 jayata nirgranthaH-AcAryaH 181 jayatuMga rAjA jayasthala sannivezaH 119,120,122 jayanaMdaNa tIrthaGkara; nigranthaH- " 164,165, AcAryaH 168,170 1. saGkatakArAbhiprAyeNaiSa paricayaH // dakSiNAvaha dezaH 191 zreSThiputraH 1,5,7 taH 12, 23,24 daMbyAla cauraH 158 dAhiNabharahaddha kSetram 61,125 doNAra nANakam 184 deva 114 devaI zreSThipatnI 120 devakurA kSetram 166 devagutta brAhmaNaH guNahara 3000 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSanAmnAmakArAdikramaH / 227 nAma punnacaMda naMdA nAma kim ! patram nAma kim ? patram devanaMdi dezaH narasehara rAjA 65.65,68,69 devapasAba rAjA 161162 naMdaNa nagaram 39,42,59 devaraha rAjaputro 82,84,87, naMdaNavaNa udyAnam 1631.33,54 rAjA devazca 102.103 brAhmaNI 134 devasAla nagaram 4,5,6,11,15 naMdipura nagaram devasIha rAjaputro 61 taH 64, nAgakesara udyAnam rAjA devazca 78,81 nikaruNa bhaTaH 13 devaseNa rAjaputro 73 taH 76, nihikuMDala rAjaputro devazca 65 taH 69 rAjA ca nemicaMda nigranthaH-AcAyaH, 222 devI zreSThiputro zraSThipatnI ca 53 / / ( prastutagranthakAraguruH ) 2.1 . ghaNa 29 zreSThI " 133 kim? 'patram rAjaputro rAjA 104,105, devazca 107,108, 123,127 punajasA zreSThipatnI punabhadda amAtyaH punamanoraha tIrtham 157 putrasamma purohitaH 49.50,52,53 punasAra zreSThI puSphamAlA rAjJI tApasI 142 143, 144 puSkavaI rAzI pupphasAla udyAnam 108 puSphasuMdarI rAjaputrI 104 taH 107, rAjJI devazca 123,121,129 puraMdara zreSThI 115,116 nirgranthaH 201 yuvarAjaH 194 puraMdarajasA rAjaputrI, rAjaputra- 66taH patnI devI ca 70 parisacaMda rAjaputro rAjA ca 187 purilottama rAjA 177,178, purisottima rAjA . 186,187 puzvavideha kSetram 81 puhaicaMda rAjaputraH 2,208,211, ' keyalI ca 213,219, 221,222 puhApura nagaram 155,163 puDaura nagaram 114,155,158, 159,163,166, 167 pRthvIvidhu nirgranthaH-kevalI 222 poyaNapura nagaram 30,54,56,57 preSThiputraH 18,19,111, 112,113 dhaNaya zreSThiputraH 18,19 220 ghaNaMjaya zreSThI 120.193,194 dhaNesa nirgranthaH -AcAryaH 2 (prastutagranthakAragurusthAnIyaH) dhaNesara zreSThiputraH dhanna zreSThI 18 dhamma zreSThI 45 taH 49 zreSThiputraH nimranthaH dhammakitti bauddhAcAryaH 58 dhammadeva nirgranthaH-AcAryaH 120,123 dhammavasu 88,89,102 dhammesara , 134 ghara vidyAdhararAjA 128 zreSThI ,... zreSThiputraH 111,112,113 dharmakIrti bauddhAcAryaH 58-Ti01,4 dhIdhaNa amAtyaH . . 7,9 dhUmappabhA * naraka 186 .. 220 pazTThANa nagaram 65 pauma rAjA 17.21 vimAnam paumadeva zreSThI 120 eumaraha rAjA paumasaMDa nagaram 133,166 paumANaNa rAjA paumAdevI rAjJI paumAvaI rAjJI 207,219,221 paumiNI zraSThipatnI paumuttara rAjaputro rAjA 139,140, nigrantho devazca 144 taH 152,154.155 paDavijA vidyA paramabhUmaNa nagaram paMkappahA narakaH piyamaI rAjJI 81,189,190, 191,193,194, 195,199,221 piyaMkara rAjaputraH 76,77 piyaMkarA sakhI piyaMgudattA dAsI piyaMgumaMjarI sakhI 103,107 piyaMgulehA dAsI 208 pukkhala kSetrapravibhAgaH 103 punakalasa rAjaputraH 27,28 punnakeu rAjA 17 dezaH 132 59,61,76 narakesari narasIha rAjA rAjaputro rAjA ca 80 rAjA 125,126,131 baMdhujIca amAtyaH baMbhaloya biMdujANa udyAnam buddhisAyara amAtyaH Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 prathamaM pariziSTam / nAma kim ! patram buddhisuNdrii| amAtyaputrI 37,43,44 suMdarI amAtyapatnI ca taH 47 vuhamati amAtyaH 122 cada rAjA bharaha bhAIrahI bhAraha kSetram 3,30,36,46,76, 138,174,177,206 nadI kSetram 3,77,89,165, . nAma kim ! patram mahodaya tApasAzramaH 141 maMtamutti kApAlikaH maMtiyAvai sannivezaH 121 mAidatta zreSThiputraH 114,115 mANatuMga rAjA 195,196,198 mihilA nagarI 125,128,130 muNicaMda nirgranthaH (prastuta- 222 granthakAra ziSyaH) muttAvalI rAjJI vidyAdharaputrI 129,130,132, rAjJI nigranthinI 133.136, devazca 137.140, 150,151 meha rAjA 60,62,63,79 mohaNa AjIvakazrAddhaH 179,180,181, 185,186 . 178 nAma kim ? patram rayaNAvalI vidyAdharaputrI 147 ravikaMtA vidyAdhararAjJI ravikiraNa vidyAdhararAjA 73,74,75 ravicaMda 16. ravite rAjA 82,85,86,87 raviteya nigrandhaH-cAraNamuniH 99 raviseNa rAjA 200 rAyaura nagaram rAyasaMgaya 195 rAyasehara rAjA 194,195,196, 198,199 riddhisuMdarI zreSThiputrI, 37,38, zreSThipatnI ca 45 taH 49 riddhI rAjaputrI svaparAvattiNI vidyA 157 reghaI vidyAdharaputrI rAjJI ca 128 roga brAhmaNaputraH 134,135 . bhUyataMta bhUyaramaNa vidyAsiddhaH yakSaH 161 ra 154 tmh maivaddhaNa amAtyaH 33,34,57 maisAgara amAtyaputraH 66,76,77 maisAra rAjamitram 7,8,9 maisuMdara amAtyaH 174 majjhimajjhima devalokaH maNipiMgala dezaH maNoramA rAjJI 199 malaya sannivezaH 121 mahaseNa rAjA 69,163,166 mahAkaccha kSetrapravibhAga: 69 mahAkitti rAjA mahAjAliNI vidyA mahApabhA rAjJI mahApura nagaram 94,95,97 mahAbala rAjA mahAbuddhi amAtyaH 199,200,201 mahAlacchI zreSThipatnI mahAveyAla mantraH mahAveyAliNI vidyA 144,146 mahAsAla nagaram 91,95,97 mahAsukka devalokaH 181 mahiMdasIha rAjA 39,40,41,53 mahumuha 14. mahura 144 mahurA nagarI 60,62,63,79, 140,145,181,199 mahurAurI nagarI 144,209 raicaMda rAjaputro rAjA ca 160,161 raisudara vimAnam raisuMdarI rAjaputrI rAjJI ca 37,39 taH 42,53 raiseNA gaNikA 92,95,96,97 rakkhasadIya dvIpaH 15 ramaNija kSetrapravibhAgaH rayaNaura nagaram 109,110 rayaNacUDa rAjA 66 taH 69 rayaNadhaNa nagaram 128 rayaNappabhA-pahA narakaH 120,181 rayaNamAlA rAjJI rayaNavaI vidyAdharapatnI 147 rayaNasaMcaya zreSThI kevalI ca 214,218 rayaNasAra " yuvarAjaputraH 156,159, 162,163,164, 168,170,153 rayaNasiha rAjaputro 90,99,100, rAjA ca- 1.1,102 rayaNAyara nirgranthaH-AcAryaH 153,154 rayaNAvalI rAjaputrI rAjI 82,85,87, devazca 102,101 lakkhaNA __ amAtyapatnI 37 yuvarAjapatnI 155 rAjaputrI lacchI zreSThipatnI 37,109 rAzI laliyasuMdarI rAjaputrI 208,209,219 laliyaMga rAjaputro rAjA devazca 70 taH 73 laliyA purohitapatnI 37 lavaNoyahi samudraH loyaNa zreSTho 46,47,48,49 122 zreSThI 113 ghaJcahara va!gRham vaccha dezaH vaNamAlA rAjaSutrI 144 gharaMga amAtyaH varuNa 17,152 valhIya dezaH vasaMta rAjA RSizca 142,153,144 vasaMtaura 186 vasaMtapura nagaram 178 zredhI dvIpaH 132 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma Dim rAjJI vasaMtadevI vasaMtaseNA rAjJI vasuteya vasudatta vasupAla vasuyattA vasuddArA vasuMdharA baMga baMgAla " 56 rAjA zreSThaputraH zreSTho dezaH 172,173,174 sanivezaH vAlugavaddA narakaH vAsavadatta sArthavAhaH 194,195 vijaya tIrtharA nirbha kevalI 113 76 188, 190, 221 ,, vijayaura vijayapura vijayadeva vijayanayara vijayarAvA vijayavajraNa nagaram vijayasatta vijayaMtI } patnI rAjA rAzI vijayA vijayAvaI nagarI vihaDa nagaram 90, 166, 167 zreSThiputrI rAjA nagaram rAjA 6,10,11,15 vaNThaH kheDo patram 82 30 99, 100, 114 33 videva zreSTho viNayaMdhara 110,115 117, 118 181 53,93 53 vidura videha kSetram nagarI videhA videhAdesa dezaH biDI vibuha 115 181 rAjaputrI amAtyaputraH 208 69 119,120,122 brAhmaNaH 209, 211, 212 183 zreSThiputraH 34 taH 37,53, zreSTha thehI 54,55 181 35 viNayA putrI patnIca 53 rAjA 145, 146, 147 65 117 61 34,35,54,15 93 66,69 18 129 125 165 82 vizeSanAmnAmakArAdikramaH / nAma kim vimalakitti rAjA 81,82,87,102 viyAradhavala rAjA bilAsavarDa rAjJI sAmatarAjA visAla visAlaccha nagaram nagarI bisAlA furere visa visArana mIra vIrapura vIraseNa vIraMgaa 33 veyaruha beyasamma vIruttara rAjaputraH benSiyavidyA vidyA veyaDDha parvataH saI "" sabara samarasIha sayabala sarvapabhA sarassaI 33 aSTaputraH sa zreSTinI rAjJI sakkaraNpabhA narakaH samuMjaya rAjA saptaprakaraNI caivapranthaH samyaha savvadeva 104,107 114 6163 73,74,75 165 181 1222 nagaram 183, 184.185 rAjaputraH 179, 181 rAjA 178179 185. 186 rAjaputro rAjA ca 90.91.96 araNyam tIrthaGkara patram 36 166 zreSThiputraH rAjA yuvarAjaH 2,64,70,72, 83,99, 128, 140. 97 124 84 147.173, 176 purohitaputraH 49,51, 52, 53 purohitaH 49 115 139 118 30,56,57,110 58- di. 4 165 55,56 155, 158. 163, 164, 166, 167, 168, 169 99,173 rAtro devI devaloka 204,221 nirmanthaH- AcAryaH 221,222 (prastutagranthakArapraguruH ) 2 nAma Dima ? sasikula nigranthakulam sasilehA rAjaputrI salivega vidyAdharaputro vidyAdhararAjA ca sahasaMbavaNa udyAnam saMkha saMkhaura saMgaa saMjamasIha nirgranthaH- AcAryaH saMdigbha deza: saMtisUra nirdhanyaH- AcAryaH ( prastuta granthakAraH ) nagaram sApayapura sAya sAMgeya sAgeyapura nagaram karSakaH siddhikara siriura rAjA 3, 10, 11, 17,29, 30,59, 147, 221 3, 4,04 89 59 90 222 37, 177 45 49, 145, 186,200 101 194 sAla amAtyaH sAvatthI nagarI 49,50,51, 204 siddhadatta-yatta zreSThiputraH 114,115. 116 64 193 219 vanam nagaram rAjA 229 amAtyaH zreSThI zrAddhaH rAjJI patram 221 140 99, 100, 101 195 sirikitti sirikeDa "3 liriguta siddhaputraH siricaMda nirdhamyA AvAdI (prastuta granthakAra gurorgurubhrAtA ) siriteya nirmanthaH- AcAryaH kevalI 147 siridatta sirideva 3. 186 6 181,185 siridevI sirighaNa nagaram siriddhama vidyAdhararAjA sirippaDA rAjJI siriyala rAjA sirimaMgala deza sirimaMdira nagaram siriyAcI nI 34 166 222 2 172 155,156,150, 159,163, 164, 166 taH 169 3,7 65,60,69 18 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 prathamaM pariziSTam / nAma patram nAma subhaddA subhIma sumoma sivI sumai sumagala nAma kim! patram sirivAhaNa rAjA sirisehara , 218 sirI zreSThiputrI zreSThipatnI ca 53 sivadeva zreSTho-zrAddhaH 186 nagarI 103 siMdhu siMdhudevI devI siMdhupAra dezaH 132 siMdhuvaddhaNa nagaram 194,195 siMhaladdIva dvIpaH siMhaseNa nigranthaH-AcAryaH 123 sIlasuMdarI zreSThipatnI 117,118 sIlaMdhara nirgranthaH-AcAryaH 57,59 sIhaseNa rAjA 103,107,108 kim ! patram preSThiputrI 158,159 rAjA 94,95 nagaram 140,147,152 grAmaH amAtyaH nigranthaH-kevalI 100 rAjA 172,173.174, 176 214,216 nirgranthinI ca 218 bhraSThipatnI 117 amAtyaputraH 90 taH 93, 14 sumagalA suMdara sumAlA sumitta 118 123 sukaccha kSetrapravibhAgaH 73,81 sukitti amAtyaH sukosA rAjaputrI sukkakappa devalokaH sugiri parvataH sugutta amAtyaH suggAma grAma: suggIva nagaram 99,100 sughosa purohitaH sujasa tIrthakkaraH 101 sudatta zreSThI 90,111,112 sudattA amAtyapatnI 106 sudaMsaNa nirgranthaH-AcAryaH 110 udyAnam 204 sudhaNa zreSThI 109,213,214, 218,219,221 sunaMdaNa nagaram 111,112 supaTTa 82,84 suppaha tIrthakaraH subhaNi 20. subhadda nagaram 93,112,113 zreSThI 117,118 zreSThI 37,45 zreSTiputraH 181 taH 184 sumaha brAhmaNaH 142 sumahA dAsI 30.129 sumeha vidyAdharaputraH kulaputraH 165 'suya rAjaputraH. 142,143 suyasAgara nigranthaH-AcAryaH 77 suraguru nigranthaH suravai rAjA 138,140,146, 151 suravega vidyAdhararAjA 173.174 surasaMgIya nagaram surasuMdara nirgrantha:-AcAryaH 108,121 zreSTiputraH nagaram rAjaputro rAjA :ca 170 surahipura nagaram 142,143 sulakSaNA rAjJI 155,167 rAjaputrI suvanabhUmi pradezaH suvappA rAjJI suvayaNa suviThTha zreSThI 119,12. suvega vidyAdhararAjA 99,100,1.1 kim ? susamma parivrAjakaH nagaram susIma nagaram 43,122 suseNakumAra rAjaputraH suhamma nirgranthaH-AcAyaH suhammarisi , 181 suMdara rAjA nindhazca 194,201 203,204 amAtyaH suMdarI zreSThiputrI 117,118 rAjaputraH 110 rAjA sUraNa vidyAdhararAjA sUrateya rAjA ___73,74,75. sUramaI rAjJI 140 sUralehA rAjaputrI 140 sUravega vidyAdharaputraH 99,101 vidyAdhararAjA 173,174 sUraseNa nigranthaH-AcAryaH 36 rAjaputro rAjA ca 75,76 dezaH rAjaputro rAjA 129,131, nirgrantho devazca 136 taH 139, 147 sUraMgaya rAjA seyaMbara __ jainadharmazAkhA 175,221 sehara pallopatiH 183.184 soma zreSThiputraH 1819.20. sohamma devalokaH 69,120,135 136,166 " devaH harivega vidyAdharaputro vidyAdhara-110,117 rAjA nigrantho devazca taH153,155. harisIha rAjA 207,208,219, 221 hariseNa nigranthaH-AcAryaH rAjaputro rAjA ca himavaMta parvataH heDimaheTThima devalokaH 137 76 sakhI 219 166 21. 168 221 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatavizeSanAmnAM vibhAgazo'nukramaH / [ pariziSTe'smin prathamapariziSTagatavizeSanAmnAM tatparikalpitA vibhAgA adhastAdullikhitA hAta tattadvibhAgadidRkSubhistattadaGkAGkito vibhAgo'valokanIyaH ] 1 amAtyapatnI- 8 kSetra-kSetrapraviputryaH / bhAgAH / 2 amAtyA 9 gRha-zAle / amAtyaputrAzca / 10 grnthau| 3 aajiivkshraaddhH| 11 cauraH / 4 AzramaH / 12 tIrtham / 5 udyAna- 13 tIrthaGkarAH / vanAraNyAni / 14 dUtAH / / 6 karSakaH / 15 deva-yakSAH / 7 kulaputraH / 16 devalokAH / 18 dezAH / 19 dvIpAH / 2. nagara-nagarI - graam-sliveshaaH| 21 nadI-samudAH / 22 narakAH / 23 nANakam / 24 nigrandhakula- jainadharmazAkhe / 25 nigranthAH / 26 nigranthinyaH / 33 brAhmaNa-purohita- 27 parivrAjaka-kApA- pallyaH / lika-vidyAsiddha- 34 yodh-bhttau| siddhaputrAH / 35 rAjamitre / 28 parvatAH / 29 pallIpatI / 36 rAja-yuvarAja30 pradezaH / rAjaputrAH / 31 bauddhAcAryaH / 31 bauddhAcAyaH / 37 rAzyo rAja32 brAhmaNa-purohita kumAryazca / tatputrAH / 38 vaNThaH / 39 vidyAdhara-vidyAdhara raaj-ttkumaaraaH| 40 vidyAdhararAjJI kumAryaH / 41 vidyA-mantrAH / 42 vimAne / 43 shresstthiptnii-putryH| 44 shresstti-pressttiputraaH| 45 sakhI-dAsyaH / 46 sArthavAhaH / aTTaNasAlA chappajaya (1) amAtyapatnI-putryaH buddhisuMdarI / lakkhaNA muMdarI / sudattA (2) amAtyA amAtyaputrAzca dhIdhaNa varaMga punnabhadda vivuha baMdhujIva sAla buddhisAyara siridatta vumaMti sukitti maibaddhaNa maisAgara sumada maisuMdara sumitta mahAbuddhi suMdara (3) AjIvakazrAddhaH mohaNa (5) udyAna-vanAraNyAni kusumaramaNa puSphasAla kumumAgara vidujANa kusumujANa vijhArana tidujANa sahasaMbavaNa naMdaNavaNa siddhikara nAgakesara sudaMsaNa (6) karSakaH saMga (7) kulaputraH sumeha (8) kSetra-kSetrapravibhAgAH aDDhabharaha bharaha uttarakuru dAhiNabharahaddha mahAkaccha devakurA ramaNija pukkhala . videha puSvavideha sukaccha (9) gRha-zAle vacahara (10) granthau saptaprakaraNI (11) cauraH daMDavAla / (12) tIrtham punamanoraha (13) tIrthaGkarAH aNaMtavirikSa vIra jayanaMdaNa sujasa vijaya sugutta bhAraha suSpaha (4) AzramaH (14) dUtAH suvayaNa mahumuha subhaNiya mahodaya Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 dvitIyaM pariziSTam / Isara (15) deva-yakSAH aMgasirI sohamma bhUyaramaNa (16) devalokAH aNuttara mahAsuka ANayakappa vijaya AraNa sukkakappa IsANakappa sohamma uvarimovarima heTTimahehima baMbhaloya (17) devyaH AsAUriyA sarassaI gaMgA siMdhudevI jAliNIdevo (18) dezAH avaMti puMDa aMga+desa maNipiMgala uttaravaha vaccha valhIya kirAya vaMga kuru+desa videhadesa kosala saMDinbha turuka sirimaMgala dakSiNAvaha sidhupAra devanaMdi sUraseNa (19) dvIpAH abhaya mahura kaDAhadIva rakkhasaddIva cINadIva siMhaladdIva jabuddova (20) nagara-nagarI-grAma-sannivezAH aujjnyaa+urii| kuMbhanayara aojjhaurI / kosalA ayalapura gajaNaya AyAmuhI gayaura-pura ujjeNI gayaNavallaha kuMDala gayasIsa gaMgAtIra vijayaura-pura gaMdhAra vijayanagara cakkara vijayavaddhaNa caMdAbhA vijayAvaI caMpA videhA jayaura visAlaccha jayasthala visAlA tAmalittI vissaurI thANesara vIrapura devamAla saMkhaura naMdaNa sAeyapura / naMdipura sAkeya paDaTThANa sAgeya+pura) paumasaMDa sAvatthI paramabhUsaNa siriura puhaipura siridhaNa puDaura sirimaMdira poyaNapura sivI malaya sidhuvaddhaNa mahApura suggAma mahAsAla suggIva mahurA+urI sunaMdaNa matiyAvaha supaiTTha mihilA subha rayaNa ura subhoma rayaNadhaNa surasaMgIya rAyaura surasuMdara rAyagaya surahipura vasaMtaura-pura susamma vagAla susIma (21) nadI-samudrAH gagA lavaNoyahi bhAIrahI siMdhu (24) nimranthakula jainadharmazAke sasikula seyaMbara (25) nirgranthAH amiyate rayaNAyara raviteya kaNayajjhaya vijaya kamalaseNa sambadeva kusumakeu saMjamasIha kusumAuha saMtisari guNasAgara-sAyara siricaMda guNasehara siriteya jayavaMta sihaseNa jayanadaNa sIlaMdhara dhaNesa sudaMsaNa sumaMgala dhammadeva suyasAgara dhammavasu suraguru dhammesara surasuMdara nemicaMda suhamma paThamuttara suhammarisi puraMdara suMdara pRthvIvidhu sUraseNa muNicaMda hariseNa (26) nirgranthinyaH kalAvaI caMdAbhA guNasirI sumaMgalA (27) parivrAjaka-kApAlika-vidyAsiddha siddhaputrAH cojaDaMbara sirigutta bhUyataMta susamma maMtamutti (28) parvatAH gaMgeyasiri sugiri veyaDDha himavaMta (29) pallIpatI kaliMga (22) narakAH dhUmappabhA vAlugappahA paMkappahA sakarappabhA rayaNappabhA-'pahA (23) nANakam dINAra sehara Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSanAmnAM vibhAgazo'nukramaH / 233 (30) pradeza . suvanabhUmi rayaNamAlA rayaNAvalI riddhI lakkhaNA lacchI vaNamAlA vasaMtadevI vijayaMtI viddhI vilAsavaI viyAradhavala vimAla vIraseNa bIraMga vIruttara sattuMjaya samarasIha sayavala saMkha sirikitti sirikeTa siribala sirivAhaNa sirisehara sIhaseNa subhIma sumaMgala suya saI sayaMpamA sasilehA siridevI sirippahA sukosA sulakkhaNA suvappA sUramaI sUralehA roga purisacaMda purisottama purisottima puhaicaMda mahaseNa mahAkitti mahAbala mahiMdasIha mANatuMga meha raicaMda rayaNacUDa rayaNasAra rayaNasiha ravicaMda ravite ravimeNa rAyasehara laliyaMga vasaMta vasuteya vijayadeva vijayarAyA vijayasattu vidura vimalakitti (38) vaNThaH vila (39) vidyAdhara-vidyAdhararAja-tatkumArA: surava kinnara surasuMdara suseNa caMdagai (31) bauddhAcAryaH dhammakitti dharmakIrti (32) brAhmaNa-purohita-tatputrAH Aroga punasamma kavila kavijala viTTha kUDabaDu veyarui kesaba - veyasamma cArAyaNa sughosa devagutta sumuha (33) brAhmaNa-purohitapalyaH kavilA laliyA naMdA (34) yodha-bhaTau caMDasIha nikaruNa (35) rAjamitre cauramaI maisAra (36) rAja-yuvarAja-rAjaputrAH arimahaNa jayaseNa devapasAa avarAiya kaNayakeu devaraha devasoha kaNayajjhaya devaseNa kamalaseNa narakesari kitticaMda narasoha kusumakeu narasehara kusumAuha nihikuMDala kuMjara pauma girisuMdara paumaraha paumANaNa caMdajjhaya paumuttara cadarAya piyaMkara caMdaseNa punnakalasa jaya punna keTa jayatuMga punnacaMda jayasuMdara puraMdara suMdara sUraNa sUravega sUragaya sUrateya harisIha hariseNa aNaMgavega ravikiraNa kaNayakeu sasivega siriddha gaMdhava sumeha suravega jayavega suvega jayaMta tAravega ghara harivega (40) vidyAdhararAjJI-kumAryaH kaNayamAlA muttAvalI kaNayavaI rayaNabaI kaNayAvalI rayaNAvalI caMdakatA ravikatA caMdappabhA revaI (41) vidyA-mantrAH avarAiyA mahAveyAla avasoyaNI mahAveyAliNI caMDAlI svaparAvattiNI paDa vijA veubdiyavijA mahAjAliNI (37) rAzyo rAjakumAryazca ummAyaMtI jayAdevI kaNagavaI paumAdevI kaNayamaMjarI paumAvaI kaNayasuMdarI piyamaI kamalA piyagumaMjarI kalAvaI puSphamAlA kumuiNI pupphavaI kusumAvalI puSphasuMdarI guNamAlA puraMdarajasA guNavaI maNoramA guNaseNA mhaapbhaa| caMdamaI muttAvalI caMdAbhA raisuMdarI caMda (42) vimAne raisuMdara pauma pu0 30 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 kamalA guNavaI guNasuMdarI jayA kiNasuMdarI tArA naI devI padaminI (43) zreSThipatnI-putryaH vasuhArA vasuMdharA vijayA viNayA saI siriyAevI girI sIlasuMdarI subhaddA sumaMgalA punajasA mahAlacchI riddhisuMdarI lacchI vasuyattA azubhodaye / udyame / sumAlA suMdarI patram - padyAGkaH 120- 148, 149 4- 39 kAmavikAre / 93- 140 kAmAdivikAra parIkSaNe / 67- 106 jina ( a ) darzane 16:27- 128 jainadharme / Isara kAmadatta kubera gaya gaMgAica guNasAgara guNahara gugaMdhara 168- 102, 173 guNAyara cittaMgaya jasa jiNapiya junnasehi datta deva dvitIya-tRtIyapariziSTe / (44) zreSThi-zreSThaputrAH dhaNa dhaNaya ghaNaMjaya dhaNesara dhana dhamma dharaNa paThamadeva tIrthaprabhAvanAyAm / duhitRduHkhe / dharmaprabhAve / punasAra puraMdara nAyaka (rAjakumAra) - rUpavarNane / nArIdedavarNane / mAidatta rayaNasaMcaya rayaNasAra loyaNa varuNa patram - padyAGkaH 28- 457 6- 66 97- 162 1050 49- 475 43.44 tRtIyaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatApabhraMzabhASAnibaddhapadyAnAM saviSayasthala nirdezaH / vasudatta vasupAla biddha videva vijayaMdhara i sabara siddhadatta-yata sirideva ayogadA kalANigA piyaMkarA piyaMgudattA vAsavadatta munibandanAyAm / shubhodye| sivadeva sudatta sudhaNa (45) sakhI - dAsyaH piyaMguLehA sudattA sumuddA (46) sArthavAhaH janavacane / sajjana saMyoge / saMsArAsAratAyAm / snehe / subhadda sumita surasuMdara suviddha soma patram - padyAGkaH 219- 227,228 120- 146, 147 7-75 11- 128 109- 93, 94 43- 421 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryavandanam / upAdhyAyavandanam / RSabhajinavandanam / jinastutiH / devavarNanam / dezavarNanam (sirimaMgaladeza 37 3 (sa) 3 (aMgasa) 189 (kosaladesa) 206 dharmajAgarikAvarNanam / 28 12 " 23 patram varNakaH aTavIyarNanam / 5-6 kAntAravarNanam / 98 guruvarNanam / 26 zroNavarNanam 150-191 20 27 1-2 jambUdvIpavarNanam / 2 jinamandiravarNanam / 79 26 / nagaravarNanama (Dara) 3 (devazAla 4 93 dr 93 33 33 138 (Dara) / 155 33 nagarIvarNanam (caMpA ) | 33-34 189 (mahurA) / 60 ( AyAmuhI) / 81 (sivI) / 103 (mihilA) | 125 ( potanapura 30 23 patram - 1 9 " 4 caturthe pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatastuti bandanAnAM sthalanirdezaH / patram - padhAGkaH 189- 1 padhAGkaH 6 1- 1 169 - 195taH 198 177- 88 taH 92 paGktiH 27-29, 1-4 13-17 10-19 18-22 22-31 3-8 9-10 4-5 4-10 4-7 10-14 11-18 21-26 6-11 6-16 1-7 27-28, 1 11-19 4-9 5-11 jinastutiH / jinastutiH paJcamaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatAnAM varNakAnAmakArAdikrameNAnukramaH / pati: varNakaH rAjavarNanam / 1-9 5-8 (ekasvaramayI) | munivandanam / nagarI " " patram ( tAmalittI) / 172 8-15 (aujjhA) / 206 - 207 8-18.1-5 nadIpUrayanam / 58 nArIdehAsAratA 20-23 varNanam / 211 - 212 22-291-4 nRpaprayAgavarNanam 17 varNakaH ( pitRnagaraM prati ) / 57 pANigrahaNavarNanam / 11 pANipramotsava varNanam / 107 - 108 129-130 174 pramadavanavarNanam / priyAviravarNanam / bharata kSetravarNanam / rAjakumAra janmot 39 101-212taH 216 2- 7 219-227taH 228 191 8 3 27 varNanam / 139 rAmakumAradezNanam / 105 rAjakumAranagara praveza varNanam / rAjavarNanam / 57 3-4 30 81 4-10 13-17 28-30, 1 24,1-5 5-10 3-10 6-11 1-3 18-24 21-24 23-27 13-16 18-20, 1-2 12-14 12-14 vIrajinayandanam / zrutavandanam / sarasyatIvandamam / siddhanandanam / 39 " " "2 35 rAjJIvarNanam / 33 " "3 " " patram 103 125 131 138 - 139 155 172 189 207 vasantavarNanam / 30 81 103 125 33 rAzIyutarAzo nagara pravezavarNanam / 27 varSAvanam 139 172 189-190 207 58 19.3 31 104 patram - padyAkuH 1 27 vRddhadehavarNanam / 131 zaradvarNanam / 132 svayaMvaramapavarNanam 70 84 sUryodayavarNanam / 8 2 1 paGkiH 10-13 9-11 24-30 17- 22,1-2 8-11 16-21 20-23 6-12 15-16 15-18 14-16 12-13 4-6 22-25 24, 1-3 13-15 6-13 7-16 80-87 12-21 17-26 8-20 4-12 11-13 21-24 3-4 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthe SaSThaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatasubhASitapadyAnAmakArAdikrameNAnukramaH / padyAdiH viSayaH patram- padyAGkaH padyAdiH viSayaH patram- padyAGka aivalahaM pi aidullahaM kanyAdAne 142- 56 ullasiyateyapasaro tejasvini akayasukayA aNege azubhodaye 77- 271 uvabhuMjai puvakayaM karmodaye 192- 68 akalaMka diNabhuti rAtrIbhojananiSedhe 133- 157 uvayAraM uvayArINa niHsattve 92- 139 aiviyAhiMDaNa- karmavipAke 77- 269 uvarimuvari niyaMto lobha-santoSayoH 120- 151 aDDANa daridANa ya apatyasnehe ucahau purisAyaM 98- 168 aNavarayajharaMtAsui- nArInitambAsAratAyAm 212- 86 pagassa pANanAso mRgayAniSedhe 143- 73 atyacAeNa sarIrarakkhaNaM zarIrarakSaNe 135- 214 egaM jassa kalataM ekapatnIvrate .119- 138 anANadisimoheNa ajJAne 175- 49 egaMtadukkhanilae saMsArasvarUpe 193- 5 annANadosA puNa je bhaNati cAritranindake 29- 490 ego harI karI vA santoSe 59-708 annANe ciya kaTuM ajJAne 22- 348 kaiyA vA mahurAhara- priyAvirahe 8- 182 apariggahANa jA hoi aparigrahe 119- 140 kajasahe iyarammi ya sujane 83- 38 amarANa mANavANa ya. guNini 73- 202 kaDDheti guruM pi bhare ekavAkyatAyAm 19- 279 avamANakAraNaM ciya santoSe kaDDhijjati gaiMdA sujane 47- 425 adhayArasayANi vi pamhusaMti sujane 48-440 kaNayassa guNo kasabaTTayammi yogyatAyAm 140-10 avihayaicchApasaro lobhe 121- 154 kayavamgavipaogo viprayogakAriNi 143- 1 avvaMgaNegabhogaMgasaMgayA devapUjAyAm 65- 6. kara-caraNacheyaNaM sUla- adattAdAne 114- 121 asuiasAresu asAmaesu viSayAsAratAyAm 215- 112 kariNo siNIhi vaggAhiM nArIsa 208- 10 asuhakkhaeNa dhaNiya sanmArgAdare kassa thirA rAyasirI? karmavipAke 160-68 aMgIkAumasattA viSayAsaktI 151- 210 kaTaTri-kaTTha-kuMthU-[gAthAdvikam ] rAtrIbhojanadoSe 133- 154, aMguTTiya guNa sajaNa haiM sujane 91- 129 155 AovamANaparigaNiya- Rpau 179- 119 kA tassa cheyayA! kA guNibahumAne 10- 109 AyannapUriyasaro nivade 136- 233 kAma kAmakilaMtagata soyA- kAme 67- 10 AyAsahi appANu nAhi zubhodaye 120- 147 kAmA''raMbha-pariggaharagahaparA muninindAniSedhe 187- 211 AraMbhiNo kAmaguNesu giddhA sAdhunindake 29- 491 kivi bhujahi vara rAyalacchi zubhAzubhodaye 109- 93 Avaigaya pi suhayai apatyasnehe 14- 185 ki etto lajaNayaM mRgayAniSedhe 142- 66 AvaisahassakasavaTTaesu pauruSe 97- 165 ki hohI sA rAI priyAvirahe 8- 81 AsAsijjai cako 214- 137 ki kuNai calaM cittaM kartavyaniSThe 180- 131 iDhaviogo'NiTThAgamo saMsAraduHkhe 72- 194 kiM kuNau paDhiya-suNiyaM paThitamUrkha 2.-303 iTThaviogo rogo ... dAridraye 182- 155 ki jIvieNa? kiM vA zaraNadAne 16.- 58 iMdiyavijao AraMbhavajaNaM dinabhojanaguNe 134- 162 ki tIe sirIe supIvarAe channAe kRpaNadhane 220- 255 Isi pi laddhapasaro pramAda-dharmayoH 108- 85 ki tIe sirIe supIvarAe jA maMdiresu , . 165- 146 uciTuM caDhi piva paradAraviramaNe ki na gamijai kAlo anucitAnurAge 75- 229 uttamakule vi jAyA nArInindAyAm 85- 73 ki pema? ko va pio? nirgranthIprazaMsAyAm 75- 236 utpattI chupamA paropakAre 25- 50 ki vA kalA gayA kulaje 10- 114 uppADiUNa garuyaM saMyamapAlane . 180- 133 kIrau parimgahassa vi parigrahaparimANe 119- 137 deve Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacAdiH kuppahA bahavo jeNa kulagiri samubbhavANaM kusalAsaya heUo kumiyato i kerisao so bhicco ko abhAra samatthaha~ ? ko uttamANa mANo ko ettha nizcasuhio ? ko kassa sayA jaNao ? ko karasa suo ? ko kassa ko kira kulAbhimANo ? ko jajarei kuMbhe ko dattopAsa ko taraha haMta hariu ko nAma guNamaraTTo ko nAma narakuTiya ko nAma puriyAro khajjai caDaphaDato khaNadaM siyarAyarasA khaNasaMjoya-vioe kheijai khalu appA gajjakura gorANaM gajaMti miyaM madhuraM pariti gayaroya-soya-dohagga garayANaM ciya bhuSaNammi garuyANaM ciya vivayAo disosiyANa vi gIyaM palAvapAyeM ghaNaguNarasAI rAmapado viSayaH viparItadharme pAtrasnehe puNye nivede dAkhe udyame pitRdhanaparibhoge anityatAyAm dharmaniSedha zubhAzubhodaye aputratve dezATane mRgayAniSedhe dhIre dhIre dhairya nirau prauDhatve doSaviveke pati viya pepaNe parNagaNAo caraNapaDivattivigdhaM caMdo gahANa merU [gAthAdvikam ] jainadharme cApa balera parame ciDa tA sesajaNo ciraMtu tAva saNA cirajIviyamArogyaM citAnaDio atramANa subhASitapadhAnAmanukramaH / patram - padyAGkaH 175 44 7 ekatvabhAvanAyAm 203 - 275 2.9- 52 zaraNadAne 90- 127 135- 213 180- 141 195- 111 suja sadbhAve tAntarAyadoSe 70 66- 93 136- 234 20- 330 4- 39 asahAyadazAyAm 145- 115 puruSanindAyAma 14- 116 saMsArAsAratAyAm 192dehAsAratAyAm 109- 50 gaNikAnandAyAm 47 saujanye jinabimbanirmANa 98- 167 15- 200 60- 8 98- 166 143 - 72 92- 133 9- 99 64- 59 47- 435 128- 66 48- 446 49 10- 118 133- 152 19- 126 209 200-212 180 - 140 2- 15,16 deve 61- 10 snehApAye 203- 274 dehAsAratAyAm 179- 129 ahiMsAyAm 110- 106 daridre 181- 150 chaha viSayaH bhAryA sAhacayeM chamANo teo [gAdhAdvikam ] zIlavatyAm chedamanuttamAgo dari zakyasevAstutI anurAge rUpaH- saMyamayoH vighnAnAlambane saMyamaskhalanAnAlambane dhanavati kanyAdAne dharme loma-santoSayoH deve padyAdi tucchA chuhiyANa bhoyaNammi va chUTaM saMjamako jara kavi kambadozA jar3a ko kammosA jai vi na dIsai payaDA jai vi maNunnA kanA jaggai supasutAga vi jattiyametto loho jatto jatto vacai jatthatthame taraNI jamma- jara maraNanIre jamma- jara maraNaveyaNajamma-ra-roga-sogA jaya jiNa kappasAlo jaya jiNatrayaNa gaMbhIrajayai jiNANA gaMgA jayaNAe baTTamANo jayaNA u dhammajaNaNI. jayapayaDa jaivaragaM jai vipatthiti para jario ti mabhI mujhe jala pata jaha patthagAlasANaM jaha pIche do cha Ayari dudha jibUri jaM na maNorahavisao jaM paya-devasa-tasarIpImaM bhogasuha jaM puNa somasahAvesu pecchayA purisA zUre dharma hi jammaNa-jara-maraNa-roya- dharmazraNe jahi jaNa jimitta jaM kAUNa vi pAvaM jaM gabbhagayA viyalaMti saMsArAsAratAyAm kAmalyAge jainadharme jina pravacane. yatanAyAm "" yatidveSiNi dhanasati vighnAnAlambane viSaye dharmAcaraNe adAnAdAne tIrthaprabhAvanAyAm durjana-sujanayoH hiMsAdoSe dhameM deve dharme patram - padhAGaH 200- 215 117- 130, 131 181- 152 viSayAsAratAyAm mRgayAniSedhe dI 237 165- 147 72- 180 38- 170 180 - 136 180 - 135 92- 132 142- 57 185- 195 120- 150 141 49 33- 43 77- 266 192- 46 69- 134 1 1 138 206 172 1 29- 477 29- 476 180- 148 92- 131 180- 137 38- 161 38- 167 114- 120 109- 94 28- 457 48- 457 110- 109 40- 209 97- 162. 5- 54 89- 126 170 - 207 142 69 48- 461 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 SaSThaM pariziSTam / patram- padyAGkaH 42- 277 19- 278 75- 23. 55- 644 196- 132 10- 12. dharmAcAyeM anurAge padyAdiH . viSayaH jamailijjai vaMso paradAraviramaNe ja loyaNehi vayaNaM ekavAkyatAyAm jAiyamAharaNaM piva santoSe AIsarAI naNaM jAesu jesu jaNao kuputre jANati piyaM ciya vonu- priyavacasi jAyaMtiya dINima jati duhitari jA sohA kira kariNo bhAryAsAhacarya jiNanAhammi vi nAhe karmapariNAme jiNavayaNabhAviyANaM viraktau jIe calammi khaNabhaMguresu anityatAyAm jIvANaM puNa ghAo hisAdoSe jujmai jaNaeNa samaM dAsatvanindAyAma juttaM ca nAyatattassa sukRte juttIhiM jaM na jujai dave jUyaM jUiyaro suraM surapio vyasane je uNa visayaparammuha- . viSayanivRttI jeUNa raNe riuNo yuddhanindAyAm jeNa viNA na hu sakkA nivede jetthu gaNatehi atthu vaijai kRtrimasnehe je puNa cavati aliyaM anRtadoSe je bhuMjaMti na rati rAtrIbhojanaviratau jo kuNai niyamabhaMga niyamabhane joggA vi dhammarayaNassa dharmAcArye jo carai maNabhirAme pAtrarAge jo jANai amaro hai jo jArisaphalajogo yogyatAyAm jo thevasaMpayAe asantoSapuSTau jo manijai sayaNo svajanakalatragaurave jo mokkhaphalo dhammo joyaNasaya na dUraM lobha-santoSayoH jhaDiUNa pallavillA dhaiyeM taNutittiphalA bhutto rAtrIbhojananiSedhe taNhANugayA bappIhayA anurAge tapaMti tavamaNege devasAdhane tayamettaguttadose nArIkucAsAratAyAm tavasajjhe muttisuhe nivede taM jaMpati supurisA maryAdAyAm taM dANaM taM ca vayaM ahiMsAyAma taM nasthi jaM na sijjhai zIle 200- 216 202- 242 203- 272 69- 133 110- 108 13- 172 48-449 141- 48 143- 78 49- 466 59-707 192- 48 43- 321 111- 116 133- 160 44- 324 147- 137 dhIre padyAdiH viSayaH patram- padyAta taM sajjaNa japati vayaNu sajjanavacane tA che o tA mANI nArIsale 208- 39 tA jiNavayaNaparinnA 147- 139 tA jIvaha~ bahudukkhalakkha jainadharma 168- 172 tA duttaro naIso puruSArtha 61- 11 tAva suhao gaiMdo sAmarthe 40- 206 tA viyarai sacchaMdo jJAnapariNAme 202- 264 tAsi suladdhaM jIyaM zIlavatyAm tA hIrai hiyayaM niva- santoSe 202- 263 tule vi phale vatthu doSaviveke 133- 153 tuMgANa maNodukkhaM samarthe 84- 39 tuMgA mAyaMgapUgA sutarala- puNyodaye 174- 33 tuMdAsuirasapaJcAliyaM nAryadharAsAratAyAm 211-81 te kei milaMti mahI- sujane 6-62 te zciya suyA sujAyA maitrInirvaddaNe 39- 193 te dINavacchalA iha mahAnubhAve 32- 34 te dhanA sappurisA saMyame 79- 298 te dhIrA sAhasiNo 46-888 te natthi jae bhogA viSayaparihAre 215- 151 thakAthakkAgAmiNi nivede 136- 235 thaMbhai khaNeNa jalaNaM zIle 25- 413 dayA saggassa sovANaM ahiMsAyAm 110- 107 dANa pubhatarussa mUlamaNahaM supAtradAne 37- 141 dAliI dohaggaM paradAraviramaNe 12- 278dihisarUvAo nArIdantAsAratAyAm 211- 82 diyahAI do va tini va premNaH kSaNikarave 56-671 diti avAriyasattu kevi zubhodaye 120- 146. dIsaMtAsuijala-jalassa- nArInayanAsAratAyAm 211- 79 dIsaMti je pabhAe anityatAyAm 72- 193 dIsaMti suMdarA jai dehAsAratAyAm 209- 51 duparicayagharaNigharo dezATane dulahaM maNussajamma dharmAcaraNe 38- 165 dUranihittaM pi nihiM kauzalye 9- 102 devANa ya dhammANa ya devAdiparijJAne 198- 145 dehagayaM bajjhamalaM bAhyazucau 22- 360 deho dhuvaM viNAsI apramAde 38- 171 doggaimUlaM ayasassa paradAraviramaNe 53- 590 dose vi guNe ciya para 10- 199 dhanAo tAo manne nigranthIprazaMsAyAm 75- 235 dhannANa suppasamA gurUpadeze 202- 247 kRtAnte ghama 216- 165 151- 206 121-155 39- 197 164- 143 120- 152 48-447 133- 156 72- 181 91- 128 211-83 136- 237 145- 111 110- 105 25- 15 . sujane Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhaassitpdyaanaammukmH| 239 viSayaH ghameM ahiMsAyAma dharma patram-padyAGkaH 110-101 108- 91 2- 14 santatI dhaya zole dhameM 46- 387 43- 311 nibale dezATane satIpIDane avicArikAyeM 16- 213 AkaNanotpannarAge 34- 66 saMsArasvarUpe 203- 278 prAyazcitte 180- 134 adattAnAdAne 114- 119 dharmaviveke 216- 157 dujane padyAdiH dhammassa tAva mUlaM dhammeNa egachattaM dhammeNa dhaNamaNataM dhAvaMta-khalaMta-paDaMtayAI dhIrehiM kAyarehi ya na ca yai meraM suyaNo na jiyai suhe vihaMgo najjati cittabhAsA na tahA jaNai aNatthaM na tahA tavei tavaNo na tahA diTusarUve namio gurubuddhIe na ya khalaNAmetteNa vi na ya ghettaba savvaM na ya bhogasuhAsAe naresu na ciraM thirA khayara-kinnarAIsu vA na hi pattiyaMti pAvA nAeNa jaM na siddha nAma pi bhavaMtaravallahassa nAma pi surya paDirUvayaM nizcaparikammaramma niyagarimaguNeNa muNati niyamaccAyA deho niggaMtUNa gihAo niraesu tivadukkhaM niruvamamuhasaMtANe nehassa phalamiNaM ciya neheNa tilA vi sahati neho sAro raikI liyassa paccuvayAranirIhA pacchAijai teo pajalio vi payAma paDai athakke savvattha paDio agAhanIre paDhama ciya rosabhare paNaIe jo pasajjai paradavvaharaNavirayA [gAthAdvikam] parapIDAkaraNAo bhogAsAratAyAma 132- 141 52- 573 anyAye 50-514 vallame 73 - 201 anurAge 62- 26 nArIvadanAsAratAyAm 211-80 udAtte 51- 564 niyama-dehaviveke 135- 216 dezATane 176-74 paradAra viramaNe 42- 279 nivede 136- 236 kanyAdAne 142- 58 snehadoSe 203- 273 sadbhAva-snehayoH 200- 211 munau 201- 237 asahAyaparihAre 145- 116 33-44 77- 267 108- 86 kopaniSedhe 20- 331 nItI 194- 97 padyAdiH viSayaH patram-padyAha parameTinamokvAro 135- 193 paraloyammi dariddA adattAdAne 114- 122 parininvaviti medhA sAdhUpamAne 201- 236 pasayacchi! raipiyakkhaNi! priyAvirahe 35- 73. paharai raNe puratthaM puNyodaye 91- 13. paharate sattugaNe 1.8- 87 pahu sevahi vANijja karahi rayaNAyA laMghahi azubhodaye 120- 148 pAeNa saMpaoga samAnazIle 53-603 pAvaM karei mUDho pApakaraNaniSedhe 179- 128 pAviti suhaM duktraM [gAthAdvikam] zubhA-'zubhodaye 24- 386 pAveNa hoi dukta AtmaghAte 23- 375 pAsAe vasahI mahI vasagayA tAraM tahateura dharme 89- 125 piyajIviyANa jIvANa hisAdoSe 179- 120 piyadasaNa-dhaNa-jasa-jIviyANa sujanasamAgame 11- 138 piyapaNaigINa purao zaurye 55- 652 pisiyaTibhariyabhatyA nAyUrvasAratAyAm 212- 87 pIilavo puNa visae sanmArgAdare 65- 82 putta-kalattaM suhi-sayaNa deve 192-49 puriseNa mANadhaNavajieNa daridre 182- 157 pecchai khUNasayAI rAgAndhe 18- 260 pecchai duddha muddho pApini 179- 123 pecchai luddho duddhaM viSayAsaktau 1.0- 2.4 bajhaMti gaidA panagA 158-30 bajhaMti mukkhavihagA sadbhAve 39- 203 bahiraMdha-kANa-khujjA hiMsAdoSe 110- 110 babhabbayamaidhora mokSopAye 151- 209 bhaNiya niccaM saccameva satye 111- 113 bhaI kulaMgaNANaM zIle 17- 238 bhaI te deva ! jeNaM piyAvirahe 8-80 bhaI sajjaNacaMdaNa sujane 48- 439 bhayakAyarANa saraNaM dhIre 16- 209 bhariyabhuvarNatarehi vi guNagrAhiNi 10- 125 bhariyaM bhaMDAgAraM arthasaJcayaparihAre 59- 709 bhiccehi dhaNaM rakkhaha AtmarakSAyAm 40- 213 bhujatA mahurA vivAgavirasA bhogAsAratAyAm 132- 14. bhuttA ya pariNibhUyA saMsArasvarUpe 215- 153 bhutto chuhAiregA 203- 277 bhuvaNazcanbhuyabhUyA guNini 73- 202 zare maraNe dha sAtA adattAnAdAne 114-123,124 parapIDA-prANaharaNayoH 143-70 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 SaSThaM pariziSTam / dharma sujane kAme padyAdiH viSayaH patram-padyAGkaH bhujato paradAraM paradAra viramaNe 44- 344 bhogaggahagahagahiyA viSayAsaktI 100 - 203 bhosaNaM suisundare suravahU- bhogAsAratAyAm 133- 142 bho bho bhAveha phuDa nivade 136- 231 mailai vimalaM pi kulaM paradAraviramaNe 32- 32 magaMti vimhiyA jaha 44-348 maNi-rayaNakiraNaujjoiesu. jinamandiranirmANa 64- 58 maNuyA vi peccha nizca indriyapAravazye 48-464 mattA vi bahugaiMdA sAmadhye 145- 118 matto vi mayArigaNo 146- 119 mannai asuI pi suI ajJAne 22- 346 mayaluddhamuddhamahuyara 108- 90 maraNammi dhuvo viraho AtmaghAtaniSedhe 185- 178 maraNaM khu saussAsaM dAridraye 182- 154 maraNe avassamAviNi vilAsatyAge 69- 135 maliNagI vi aNitI 18- 259 maMsaTinimmiyAo nArIbhujAsAratAyAm 211- 84 mA kuNaha kAlaharaNaM . pravrajyopadeze 153- 253 mA mA mA hu pamAyaha pramAda-dharmayoH 108- 84 mAyaMga-mINa-pannaga- indriyapAravazye 48-463 mAyaMgA girisiMgatuMgataNuNo dharma 89- 124 mittarUvehiM dhuttehi paramArthadhUrte 175- 18 mittI parovayAro sujane 39- 199 muttaMta-pitta-jaMbAla- nAryudarAsAratAyAm 212- 85 muMcaMti sANurAye kAme 18- 258 muMcaMti siri turiyaM virakte 100- 197 mUyA aNi(c)vayaNA anRtadoSe 111- 117 mohaMdhayAranaDiyA mohAndhe 178- 98 rajaMti jAva karja kRtrimasnehe 14- 195 rajati dhaNesu paNaMgaNAo gaNikAnindAyAm 92- 134 raNe vaNe vairigaNANa majjhe dharma 185- 194 ramai nikAmaM kAmAureNa nArIdehAsAratAyAm 211-78 raMjai sauNe mahura saujanye rujjai egesi ghare nivade 170- 201 rUpaM kalAkalAvo supAtradAne 37- 94. rUvaM kulaM kalAo 85- 72 rohaNu khaNahi dharmati dhAu devaya ArAhahi azubhodaye 120- 149 lacchI karikannacalA anityatAyAm 72- 192 lajjai chaNammi na milai daridre 181- 153 padyAdiH viSayaH patram-padyAGka lajjaMti mahAsattA zare 142-67 labmanti divabhogA samyaktve 26-421 luddho dhaNeNa ramaNIhiM asantoSa 17- 229 vacaMti sivaM tidiva 108- 92 bajanto anakaha daridra 181- 151 vatthA''haraNArDabara- nArIdehAsAratAyAm 212-88 varamiha visamuvabhuttaM indriyadame 48- 462 basaNAgami na visAu maNi sAhasike 183- 162 vasa-maMsa-haha-soNiya [gAthApaJcakam] dehAsAratAyAm 11-251 taH 255 vasaha-gaya-turaMgANaM guNaguNatAratamye 118- 144 vAyA sahassamaiyA 10- 204 viusANa kulINANaM sakhye 38- 151 viNayaviNayANa thaDDhA rAgAndhe 18- 261 viNayAo gAyatta vinayAdI 97- 161 viyarati nAvayAraM satye 111- 115 bilasaMti diti ege saMsArAsAratAyAm 170- 205 visaesu nasthi sokkhaM viSayAsAratAyAm 212- 94 visamaM kajjAraMbha amAtye 1- 174 visayammi pIileso sanmArgAdare visayavisarukkhesu viSayAsako 175- 47 visayasuhaM nissAraM mokSaprAptI visayANa kae mUDhA viSayAsaktI visayAmisaluddhamaNA 77- 268 visaharasire vi vutthaM guNini 183- 166 vihaDaMti niviDaghaDiyA pramAda-dharmayoH vihaliyasuyaNuddharaNe nirmAlye 84-40 vihisAraM kIrato dravyastave vihuragayANa vi jesi parameSThinamaskAre 192-61 vihure vi gayA dhIrA AtmapAtaniSedhe 185- 177. velahalelA-salai ucitAnurAge ___75- 228 vyavasAyaM vidadhAtyanyaH devaprAdhAnye 116- 126 sagu gharaMgaNu mokkhasokkhu jainadharma 168- 173 saccaM vAmo kAmo kAme 19- 183 sakcha pi phaliharayaNaM dujanaceSTite 35- 81 sajmAya-jhANa-tavasuTTiyANa virakte 180- 132 saddhammakalpapAyava parameSThinamaskAre 89- 122 sappAkaNaMtarkikiNi . dharma 108 - 89 sanbhAvI sambhAviyajaNammi vicakSaNe 163- 110 sambhAveNa vahati saMjamabharaM muninindAniSedhe 187- 21. 10 snehe Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitapadyAnAmanukramaH / 241 nItI zIle snehe gAthAdiH viSayaH patram-padyAH sariyANa nariMdANaM 32- 29 sarUvaM suddhamaggassa[gAthAtrikam ] jainadharmasvarUpe 175-52taH51 salahijjai jiyaloe jammo paropakAre 34- 49 savvassa saccavAI satye 111- 114 savvaM ciya suhadukkhaM zokaparihAre 48- 448 savvo jaNao savo saMsArasvarUpe 203- 276 savvo pubdhakayANaM kammANaM karmavipAke 25- 399 savdho bhaNAi mahuraM purao 9- 100 saha kojjharehi giriNo sujane 128- 68 sahajAya pi sihaM durjana-sujanayoH 162- 94 saMjogAo viogo . saMyoga-viyogayoH 185- 176 saMdhuNai viNayapaNao dAse 9- 101 saMdesagassa lakkhaM vallabhavacane 14- 246 saMpattIsu pamoo nivede 46- 386 saMpAimasuhumatasA rAtrIbhojananiSadhe 134- 161 sNsaarvismvispaayvss| saMsArasAratAyAm 183- 161 sAyara-nisAyarANaM maitrInirvahaNe 39- 194 sAhuvihArAbhAve munivihAre 147- 140 siddha pi mahAvijja pramAde 38- 166 sisiracchAo vi tume udumbaravRkSe 182- 16. siMgAravuDDhijaNaNI 8-79 gAthAdiH viSayaH patram-padyAGkaH sI-unha-tanhapamuhaM [gAthAdvikam ] mRgayAniSedhe 143-74,75 sIlaDDhANa jaNANaM 25- 414 sIlaviuttA sattA[gAthAtrikam ] duHzIle 117-132taH134 sIlaM kulunnaikara zIle 25- 411 sIla doggaimahaNaM 25- 412 suTTa vi kayAvarAhe zUre 142-68 suTTha vi piyasa virahe premNaH kSaNikatve 109- 98 suddhe vi dale paDimA dharmAcArya 147- 138 suhi-sayaNasaMpaogA nivede 136- 232 suyai suha gayarAo rAge 36- 103 suyaNANa niddhaNataM prajApatyupAlamme 22- 314 suyaNo saralo viuso sujane 33- 15 sulahAo vivayAo nivede 46- 385 soyaMti mahiliyAo sAhase 124- 167 haya-gaya-kosa-vasundhara- mohAndhe - 211- 77 haddhI aNatthajaNao arthanindAyAm 59-7.1 hArei khaNeNa jio viSayAsakte 153- 237 hoi amayAo ahio abhinavasnehe 209-66 hoti paoso visae sanmAMgadvaSe 65-78 devArcane pu0 31 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamaM pariziSTam / pRthvIcandracaritAntargatAnAM saktirUpANAM gadya-padyAMzAnAmanukramaH / patram-pachikA 91-1. 1-Ti.1 viyaSaH zubhodaye rakSo-yakSasthAne zIle samavedane rAgaparihAre snehe svamAne virako 182 185-11 215-15 guNe 127-1026 48-28 193-9 sUktiH aisuttassa vi jaggai narassa puvajjiyaM punaM / akke rakkho, vaDe jakkho / akhaliyasIlANa jao jagayai maraNaM pi suhameva / aNubhUyaveyaNo ciya jANai paraveyaNaM jaNo pAyaM / aNumarai jae ko vA supie vi gae parAsutaM ! / aNumANamaMtaraMge parokkhaguNavanaNaM nehe / appei pannago ki jIvaMto mtthyaabhrnnN?| amae vi nippivAso piyai visaM ko vi ki viuso|| amarANa mANavANa va gijati guNA mayaMkakaradhavalA / alaMghaNIyavayaNo guruyaNo / aliyasuhAsAnaDiyA paDaMti vayaNe kayaMtassa / avagAhiUNa jalahi timmiyadeho kimubviyi!| avayArakAraNammi vi kAruNiyA sajjaNA hu~ti / avarAhesu guNesu ya nimittamettaM paro hoi / anvo! sAhasabhariyaM uttamacariyaM mahacchariyaM / asuhassa kAlaharaNaM seyaM / ahavA, amaggiyaM ciya lahaMti sokkhaM jiNamayatthA / ahavA, mahANubhAvA parahiyaniraya ciya havaMti / aMguTTiyaguNanihiNo ThANaM suyaNassa ki harai / aMdhassa kUvapaDaNe ko dei buho ubAlabhaM ? / aMdhassa khuliyapaDaNe ko avarAho varAyassa! / aMdhANa puro teujjalo vi kiM dIvao kuNau / AsAvarAhavihurA saMkati asaMkaNijaM pi / AyAsa-kilesa-mahAvirohaNaNaM khu paradAra / AyA hu rakkhiyanvo sabvapayattA / AraMbhA pugnavivajiyANa katto phalaM deti / AvaipaDiyA suyaNA suyaNehi samusarijaMti / AsAnaDiyA purisA vAsANa sayaM pi visahati / iya, khalakholAo khalu khaliyaM akkhaliyacariyassa / iha-parabhavasuhajaNaNo pahANamaMto namokAro / iMdiyavaseNa mUDhA lahaMti vaha-baMdha-bharaNAI / Isi pi laddhapasaro kuviyapuyAi bva pIDai pamAo / uciTuM caTTi piva paranAri pariharati sappurisA / ucchaliyachuho ko vA miTThAmiTuM viyArei ? / uttamakule vi jAyA mahilA pAya aNuttame ramai / uttamajaNANa nUrNa na annahA hoi parivana / uttamajasA hu suyaNA niyakulameraM na laMgheti / gurujanagaurava kalpitasukhAsAratAyAm agaNyakaTe sabane mAdhyasthye uttame kAlakSepe jainadharma mahAnubhAve guNaprAdhAnye ajJAne 25-5 100-8 16-paM0 22 201-27 183-17 18-25 153-11 20-1 sadoSe paradAraviramaNe AsmarakSaNe azubhodaye sujane gRkhau 53-13 10-11 19-24 17-18 dujane 35-14 namaskAramantra viSayaduHkhe pramAde 48-30 108-17 32-12 paradAraviramaNe kSudhi nArInindAyAm vacanapAlane 85-30 49-20 kulaje Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 zaraNabhaye virakta mAdhyasthye lome cAritropabRMhaNe kiGkartavyasthitI udvegatyAge yatanAyAm anukUlaprasAdaye 68-19 100-1. 192-23 120-29 180-17 93-paM. 29 193-9 29-9 190-19 43-18 83-1 22-7 nItI sujane ajJAne sudAse sUktirUpANAM gayapadyAMzAnAmanukramaH / udayammi dahaNasIle avaNemo kattha gimhumhaM ? / utpannavilIyA khalu vamaMti bhutaM maNumaM pi / uvabhuMjai puvakayaM savyo vi jaNo suhAsuhaM savyaM / uparimuvari niyaMto vidAi dhaNI vi aidarido vya / ubavUha ciya uciyA caraNAbhimuhANa puNaruttaM / egao vagyo, amao duttaDI / egaMtadukkhanilae saMsAre ko duhesu uvvevo! / egatasuhAvahA jayaNA / osahamegaM miTuM bIya vejaNa uvaiTuM / kajjammi sAmasajhe ko daMDaM caMDamADhavai / kajasahe iyarammi ya uvayAraparA nisaggao suyaNA / kajjAkajavivego annANINa kuo ahavA! / kajehi saccavijai pahummi bhattI subhiccANaM / kaDDhijati gaiMdA paMke khuttA mahAgaidehi / katto kayAi jAyai dunayanirayassa kallANa ? / kamalAyaraM pamottuM kattha va kamalA raI kuNau ! / kayavaggavippaogo Dajjhai piyavippaogajalaNeNa / karagajhe vi payatthe saMtuTTho nA''yaraM kuNai / karimarigahaNeNa paristhiyAo bhuMjaMti neha bhillA vi / karuNekarasA suyaNA juttAjuttaM na hi viyaMti / / kassa ghiraM pemsuhN!| kassa thirA rAyasirI! / kassa va lacchI akhaMDiyacchAyA? kassa va vivarIyattaM na hoi mayaNeNa mUDhassa! / kassa va samavattiNA samaM pemaM? / kArijai kira rajaM rAyA maMtIhiM dIhadaMsIhi / ki amayAo annaM jhariu mayalaMchaNo muNai ! / ki kassa sayA piyaM loe| ki kucchieNa imiNA bhImeNa bhavANubaMdheNa? / kiM kuNau paDhiya-suNiyaM maivihavavivajiyANa purisANa / ki kuNau purisayArI narassa daive parAhute / ki dubalo vi sIho gaMjibAda jaMbuyAIhi / / kiM nAma na kallANa jaidhammo kuNai bhavvANa ? / ki labbhai vararayaNaM paDiyamagAhe salilanAhe / ki vA kuluggayA puro parijaMpieNa bahueNa! | ki vA supattadANA jAyai acanbhuyaM na je| kIrati rAga-dosodaeNa sa-paresi dhui-niMdA / kulagirisamunbhavANaM ThANaM rayaNAyaro hu sariyANaM / kulaselayA vi sariyA nIya nIyayaramaNusarai / kerisao so bhicco hiyAhiye sAmiNo na jo muNai / ko aibhAru samasyaha~ / / ko uttamANa mANo kulakameNA gayAe bhUe / sujane apAtre ucitAnurAge viprayogakaraNaphale santoSe paradAraviramaNe sujane slehakSaNikatve rAjyazrIkSaNikatve lakSmIkSaNikarave kAmAndhe AyuHkSaNikatve amAtye priyabhASaNe priyApriyayoH nivede paThitamUrkha 47-18 168-7 10-15 . 143-2 120-3. 36-2 159-9 15-11 160-26 15-1. 160-26 194-23 10-25 190-25 202-3 20-1 22-354 194-30 164-26 179-10 10-17 kSINabalasamarthe cAritre vinaSTakArye kulaje supAtradAne rAga-dveSayoH pAtrasnehe nArInindAyAm 74-7 85-30 20-19 sudAse sAmarthya janakavanopabhoge Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 saptamaM pariziSTam / anityatAyAm vizeSakSayAdalpalAbhaniSedhe nItimati vizeSakSayAdalpalAbhaniSedhe 15-1. 135-26 4-17 149-23 135-27 24-11 195-15 136-23 28-18 143-3 46-21 4-17 ko ettha ninycsuhio| ko kaddameNa mahai dhoyaNaheDaM ahayavatthaM ? / ko khalu nyprhN| ko guNai lakkuDAI kaDaMgarukkuruDiyAvADio ? / ko jajarei kuMme jauviNioyatthametya jANato? / koDiguNaM piva jAyai dukkhaM khalu pariciyajaNagge / ko Nu viesu viyaDDhaha~ ? / ko tarai hata ! hariu narassa niyapunapAviyaM lacchi / ko nAma palitakuDicchasacchahe ramai saMsAre / ko nAma palittagihe dharei ujjhatamappANaM / ko nAma purisayAro jIve taNajIviNo haNaMtassa ? / ko pariNayamAyaMdaM mottuM nivapphalaM asai / ko paru piyagiraha~ ? / ko puNa jANai tattaM hiyayagayaM gurugamIrANaM ? / ko phaliyaMbayapatto dUrasthaM siMbaliM mahai / ko bhaMjai niyaniyamaM pAyacchittAnucaraNatthaM ! / ko lahai sAhuvAyaM dhAvaMto thera-paMgulayaM ? / ko vA ciramiha jIvai jIvo visabhoyaNAsatto! / ko vA jalAsayANaM mAlinnanibaMdhaNaM na bhave / ko sukaya-dukkayANaM phalaM na pAvei kammANaM ! / khajai caDaphaDato alasakimI kIDiyAhi egAgI / khaNarattakhaNavirattA nArI / khaliyaM na samAgayaM kassa ! / khaMDummIsiyasattukuMDi ghayavAhu paloTTai / khAyaMti AmisaM kukkurA vi tuTThA pahuvidinaM / galyANaM ciya bhuvaNammi AvayA huMti, na uNa lahuyANa / garuyANaM ciya vivayAo huMti bhuvaNammi, neva iyaresi / gahakalolagalasthA sasi-sUrANaM, na tArAmaM / gaMdhakariNo vi bahavo bhajati mayAriNA turiyaM / gimhumhasosiyANa vi puNo sirI hoi nai-talAyANa / guNamavi muNaMti dosaM kAmaggahamohiyA pAyaM / ghaNaguNarasapunAI purisaphalAI havaMti pariNAme / ghaMghalasaehi suyaNA viNimmiyA hayakayateNa / ghettavamappadosaM, mottanvaM samvahA mahAdosa / gheppati suheNaM ciya sahAvavimalAI suyaNahiyayAI / calaNaM dAruNa dhaNINa matthae suvai sNtuttttho| cAujjAyauM kaDhiyaduddhi lhasi hatthaha paDiyauM / ciTThai nidhAulao niccA''ulao vihavahINo / cittasahAve bhuvaNe sambassa piyaMkaro ko vA? ciMtAmaNi-kappamahAtaru vva dhammo suhaM dei / chalamanisaMti niyayaM kIvA lIvA vi (va) bhasaNAMNaM / anubhUtaduHkhasya snehidarzane pANDitye zubhodaye nirveda nItI mRgayA niSedhe ucitAnurAge priyabhASaNe gambhIre ucitAnurAge vizeSakSayAdalpalAbhaniSedhe durbalapIDane pApini jaDasvabhAve karmapariNato asahAyadazAyAm nArInindAyAm 50-21 135-27 143-3 158-29 58-15 160-26 145-29 11-11 15-11 sujanasaiyoge pitRdhanopabhoge dhairya 98-2 47-31 128-14 sAmadhye 145-32 18-12 18-13 kAmAndhe prauDhatve sujane doSaviveke sujane santoSa sujamasaMyoge daridre sarvajanArajane 128-16 132-22 11-1 120-28 11-8 181-28 58-14 108-14 194-29 dharme chidraSTari Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUktirUpANAM gadyapadyAMzAnAmanukramaH / 245 sujane kAme sujane chAyA vi kara kariNI kaha kAhI kakkhaDakarIre! / chAyAharaM pi na muyai himakiraNo laMchaNaM jeNa / chuhiyANa bhoyaNammi va rAo ramaNIsu hoi kAmINaM / cheyANa badhaNa puNa na'naM sambhAvabhaNiyAo / jai sovanA churiyA tA ki ghAijae appA ? / jattiyametto loho tattiyametaM jiyANa dAliI / jantha jaNo uciyannU vasai vieso sa ki hoi ? / jatthatyamei taraNI taM jaNayaviDhattayaM vaNaM hariNo / jamhA potammi pie hoi piyaM pottaveDhaNayaM / jayaNA u dhammajaNaNI jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / jayapayarDa jaivagaM na niyai micchattachAio jIvo / jalapANaTThaniviTTho uDhito kahai paMthio vattaM / jaha rAyA taha payA hoi / jaM kaMtaviuttANe maraNaM saraNaM kulabahUNaM / jaMja vA bhuvaNe suhaM suhayara dhammeNa taM labhae / jaM jIvaMto jIvo pAvai bhaddAI ruMdAI / jaM rAgaggahagahiyA kajAkaja na bujhaMti / ja loyaNehiM vayaNaM, vayaNeNa ya loyaNAI rehati / jAIsarAI nUNaM nayaNAI maNaM va huti loyassa / jANati piyaM ciya vottumuttamA amayamuttiNo nUrNa / jANato rayaNAvali kuNai ko kAyassa kaMThe buho! / jIyati visapasuttA nisuNatA gAiDa mataM / jIya sarayanbhacalaM / jIvato bhaddasae lahai / / jujjhaMti saMgare bhIruyA vi sUrassa nissAe / juttaM ca nAyatattassa jaMtuNo sukayasAhaNaM niyayaM / jeNuvaladdhA corA so zciya kira paharayaM dAhI / jo manijai sayaNo tassa kalattaM pi gaTharavaTThANaM / jo mokkhaphalo dhammo saMsAraphalesu tassa ki coja / joyaNasayaM na dUraM paDihAsai lohamohiyamaNassa / jhaDiUNa pallavillA puNo vi jAyaMti taruvarA turiyaM / jhoNo vi sasI kaivayadiNehi bhujo havai puno| TArassa maraNasamao maggijai paMcahi saehi / Dhayaro vi paDichalijjai, avi vaMcijai jamo vi niuNeNa / taNhANugayA bappIhayA vi bahuso piyaM piya biti / taratamajogeNa narANa porusaM phurai jiyaloe / taM sajaNa jaMpati vayaNu puNu puNu paribhAviu, sakkahi kAlavihINu jassa saJcappaNu dAviu / tA gaddahassa kamA paDihAsai sAmiNo jAva / tA na vivujjhai kamalaM jA navi chippai ravikarahiM / / tArule vammahaveyaNAo kassa va maNaM na pIDati ? / ucitAnurAge 75-14 10-23 72-3 sadbhAve 39-32 abhISTamaryAdAyAm 217-3. lome 120-28 33-26 zUre - 33-22 aucitye yatanAyAm ajJAne 180-27 aucitye rAjJi 139-10,213-22 zIle 47-1 dharme kAlayApane rAgAndhe bhrAtRsnehe 19-6 anurAge priyabhASaNe 10-25 supAtrakanyAdAne priyanAmazravaNe jIvitavye 72-22 AtmaghAtaniSedhe 185-9 balavatsahAye . 202-20 sukRtArjane 48-16 napuNye 7-24 svajanakalatre 39-26 164-29 lone 48-13 48-12 nirmUlyAdare naipuNye 107.8 anurAgAbhAse 72-4 pauruSe 146-1 amoghavacasi nirbale sajjanasaMsarga 147-29 dhameM 12.-30 kAme Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 saptamaM pariziSTam / sukhamUlakaduHkhe nItipravartane azubhodaye dharmakaraNe 100-21 191-18 195-15 187-17 162-28 133-23 snehe doSaviveke tejastrini asahAyaparihAre 8-2 premNi viyogadAtari nirbale daridre premNaH kSaNikarave sujanasambandhe 56-32 162-23 194-24 181-27 56-32 11-9 179-8 21-11 sujane dhameM gurau hiMsAyAm deharakSaNe tittakaDuyaM pi patthaM osahamiha sannivAINaM / timiraharo na payaMgo karaniyaraM jhAmalaM kuNai / tuTTho vi suTTha ko vA viyarai gayabhaggasaMgassa ! / turio dhammassa gaimaggo / tullakiriyApavittI sAro nehassa jaM hoi / tule vi phale vatthu bahudosa pariharati sappurisA / teyaguNa'nbhahiyANaM kimasajjhaM jIvalo gammi / teyassI vi maNusso ego ego ciya varAo / daMsaNasArAI pemaaii| dAUNa nihANaM na hu kayAi jutto siraracheo / dANeNa paNAmeNa va sAhijai dubalehiM balasAlI / dAliddaggipalitto jIvaMtamao mao puriso / diyahAI do va tinni va raNaraNao hoi pavasie daie / dIvaMtaraha vi rayaNu vihi joggi joggu joivi nasai / dIhANupehiNo khalu huMti sayANA nayapahANA dukkhassa vinimmahaNo dhammAdanno na vijbai uvaao| dulahA suvisuddhadhammasaMsiddhI / dulaho gurusNjogo| duhagahaNaM paannighaayaao| deho dhammassa sAiNaM paDhamaM / dose vi guNe ciya parajaNassa pecchaMti uttamA loyA / ghanatthiNo kisIe palAlalAme kimaccheraM / / dhammAya bhave siNANaM tu / dhammeNa jo| na kaNaya ghaDaNamolleNa vAhijjA / na kayAi maMdapuNagANa maMdire paDai vasuhArA / na kayAi rAyalacchI Aicchai tucchapunadhaNaM / na kuNaMti koDidhaNiNo kuvalaya-caNaeNa vANijjaM / na kuro ullaNeNa dharijai / na khamaM khu akkhamAe karaNaM nAe vi nIisArANaM / na khalu ullaviyA'nivaNe vi lAghavaM bAlisANaM / na cayai mere suyaNo tAvijaMto vi tivvadukkhaNaM / na jaI jayammi jAyai jAu naro nAyapaDikUlo / naNu pattinihittabharA suvisatthA huMti bhUvAlA / nasthi asajjhaM jayammi purisassa / na dUsamAlaMbaNatapparehi pamAiyavvaM muNipuMgavehiM / na dei devo suI suirai / na niyacchA jacaMdho ghara-paDa-kaNagAi saMtaM pi / na pamAyasamo sattU / nayahi apecchaMtA kusalA buddhIe pecchaMti / na ya mitto dhammasAriccho / AnuSaGgikalAme snAne dhameM asAto mandapuNye ucitakAryakaraNe asaGgatI kSamAyAm mUrkhe 136-30 68-28 135-19. 10-23. 164-29 23-2 112-4 157-23 202-6 86-1 187-14 157-23 145-26 156-5020 43-22 145-26 156-11 164-2 29-24 214-25 180-27 108-16 zIle anyAye ArakSake pauruSe apramAde deve ajJAne pramAde kauzalye dharme 108-16 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUktirUpANAM gadyapadyAMzAnAmanukramaH / 247 RSau durjane 52-2. 193-11 221-16 179-4 167-26 194-25 52-27 160-27 35-7 55-19 73-17 192-23 52-18 33-22 na ramai lacchI kamalAyarassa rUviyavaNe kaha vi / anurAgasIni na ramati rAyaIsA peyavaNe pUigaMdhammi / na ramati rAyasesu haMta ! kaavjuyvhuuo| na rosaNo risijaNo hoi / na sahati ta / ghariNIparAbhavaM jAu mANadhaNA / patnIgaurave na hi nahacheja karja kIrai hu kuhADayacche jaM / nItI na hi pattiyati pAvA calabhAvA saralasajjaNANaM pi / na hi pAvavilasiyANaM suhAvaho hoi pariNAmo / pApaphale na huti duddhe pUyarayA / guNini naMdati na jAu ciraM dummaiNo devvaparicattA / nAma pi bhavaMtaravalahassa nisuyaM suhAvahaM hoi / vallabha niyakayakammuvabhoge ke pai kira siuM juttaM? / azubhodaye niyagarimaguNeNa muNati neya khuddANa vilasiyaM garuyA / udAtte niya-paradesaviyappo hoi phuDaM maMdasattANaM / nirbale niyasAmiyaM pamottaM rayaNaM ko mahai annassa? / susevake nivaDati taNotthayakUviyAsu tuMgA vi maayNgaa| ajJAne nihao caDaphaDato ahiyayara ghasaNaM lahai / naiphalye neho puNa viralANaM jo maraNaMte vi nivvai / anurAge pakkhAlaNabuddhIe ko lipai asuiNA niyaM dehaM / / vizeSakSayAdalpalAbhaniSedhe paJcukyAranirIhA mahAdumA diti puSpha-phalanivahaM / paropakAre pacchAijjai teo sUrassa payAviNo vi hu ghaNehi / asahAyadazAyAm pajjAliUNa bhavaNaM ko ujjoyaM kuNai maimaM / anucitakAryaparihAre paDai viDappajhaDappA ravi-sasisu, na tAraniyaresu / paDikUlassa vi paiNo hiyameva maNaM kulavahUNaM / patibhaktI paDibibijjai appA kira keNa na dappaNucchaMge? / snigdhe paDivanapAliNo suyaNA / sujane paNaIe jo pasajjai ki tassa paDDhieNa koveNa ! / nItI pattalilihaNa pajattabhuttabhattassa nahi juttaM / akAryaparihAre patte citArayaNe doga, kecirai hoi! / durlabhalAme patthAto Arogga / padhye payaI asuMdaro puNa na hi deho suMdaro hoi / dehAsAratAyAm payaIe ciya savvassa vacchalo muNijaNo hoi / paraghAyA pAvayaro bhaNio niyapANaghAo vi / AtmaghAte parapIDAkaraNAo paijammaM lahai vaahiviynnaao| hiMsAphale parinivvaviti gimhumhatAviyaM puhaimaMDalaM mehA / paropacAriNi pahao vi caMDamajhyA laMghai ki sAyaro bImaM? / pAusajalaharu karivi gaju takkhaNi alabhariyau pasamA jaNaha~ asesu dAhu pariyagirisariyahu / amoghavacasi pAeNa saMpaogA samANapulANa huMti saMsAre / samAnazIle pANaharaNeNa pAvai puNaruttamakAlamaraNAI / hiMsAdoSe pAya tullaguNANaM jAyai jIvANa mittattaM / sakhye pAliti siri kiviNA kassai kaje saunassa / ghayeM 52-18 50-25 72-3 135-26 201-29 115-30 16-16 128-14 24-2. 11-1 14-11 194-25 201-25 25-31 97-14 209-1 201-29 23-16 143-1 201-28 43-22 7-22 53-26 143-1 zIle kRpaNe 142-18 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 saptamaM pariziSTam / vallabhavacasi AsaktI rAgAndhe niHsnehabandhane guNini zreyasi bAla-garbhapAte aucitye nirbalagarjane zubhapariNAme vipre pAyumbhavadukkhANaM purNa dhammunbhavaM lu paDivakkho / pAveNa kho| pAveNa hoi dukkhaM, pAvaM puNa pANaghAyaNAIhiM / piyarasa vayaNaM puNa amollaM / pecchai duddha muddho majjAro, na uNa lauDayapahAra / phoDei birAlo lolayAe sAre pi uttibaDi / bajhaMti mukkhavihagA nehavihUNeNa bajjhadANeNa / bahurayaNA puhaI / bahuvigghA seyasaMpattI / bAlayagambhavighAI paijamma hoja niravaco / bAlociyadhUligharulliehiM cheyA na hi ramaMti / bhaviyabvayAnioyA ko nAma na pAvae vasaNaM / bhasaNasahAvA bhasaNA gasaNasamatthA na khalu huti / bhAvagayaM puNa pAvaM sujjhai prinnaamsuddhiie| bhikkhAhArA vippA / bhukkhiyavaseNa paJcaMti uMbarA, neha kaiyA vi / bhujai nariMdalacchI kulakameNAgayA vi kiccheNa / bhullo vi suMdaro so laggai maggammi jo jhatti / bhuMjato paradAraM dAraM pauNei narayaguttIe / bhogaggahagahagahiyA kajjAkajaM jiyA na yANati / bhottumaNA vi arihA bhuMjati na naalikerlNbiio| mattagao vi damijai paDiyAranarehiM bahuehi / mattA vi bahugaiMdA atti palAyaMti gaMdhakarihito / matto vi mayArigaNo pahavai rAyabuyassa na kayAi / manai asuI pi suI anANavimohio suigavesI / manaMti kharA khAre loTTatA nivvuI paramaM / / maraNammi dhuvo viraho, jIvaMtANaM tu ghaDai jogo ki / mANaNIo muNijaNo / muMcaMti siri turiyaM virattacittA nara tti ki cokha ! / mottaNa chuddahIraM gahatare ghaDai ki juNhA ? / rakkhaMtaeNa pAe gaDAe voliyaM sIsaM / rajaMti dhaNesu paNaMgaNAo, na guNesu kuMdavilesu / raMjai sauNe mahura phalehi vaDapAyavo apuppho vi / rAgI u haMsatUlIgao vi niI na pAvei / rAmei maNo dhaNaittayassa na kayAi ghaNahINo / rUvaM saMjhANurAyasamathenaM / saMti neva risiNo pagiTThaduDhe pauDhe vi / rehaMti kayAi na jaccahIrayA rIriyAharaNe / roro vi IsarAyai saMtosarasAyaNe pIe / roso vi tao chajjai phalai pasAeNa jo pacchA / lacchI karikanacalA / 23-18 112-4 03-16 17-30 179-9 52-19 39-32 6-28 136-30 143-2 187-13 158-11 146-2 22-31 148-12 35-24 55-18 195-17 44-23 100-24 148-11 145-29 145-32 146-1 22-7 193-1. 185-1. 23-22 100-1. kAlayApane rAjyAdhikAre kSatizuddhau paradAraviramaNe viSayAsake anadhikAre asahAyaparihAre samarthe ajJAne mohAndhe AtmaghAtaniSedhe munI virakta ucitAnurAge aviveke gaNikAyAm 22-17 92-13 sujane rAge daridre rUpe RSI anucitayoge santoSe prazasyaroSe lakSmyAm 181-29 72-22 179-5 187-15 120-29 161-9 72-22 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laddhappasarA khalamahiliyA vi na sahai sabattINaM / vaNiNo vi hu kAgiNI gaNaNaniuNA / navaNaM kajaviNaM samuyApi barisaMti bahare kArare vimeA sahAve vavasAyasahAyaha~ purisa haiM ki kira dUru jai ? | yaM kuma vavasAyAo maNicchiyA lacchI / yasari vimAzIla citAmamArga viusehiM vi viddivihiyaM na tIrae annaddA kAuM ? / viNayAo garuyattaM vipphurai sayA hiyae veraggaM jANa te dhannA viyaraMto khalu sUro karei bhuvaNassa uvayAre / viyArasArA jao risA sUktirUpANAM gadyapadyAMzAnAmanukramaH / visayANa kae mUDhA kuNaMti cittAI pAvakammAI | visarasire vidhaM nikhaharaNaM kiM na hoi maNirayaNaM ! / vihaDati nibiDaghaDiyA purisatthA niyamao pamAeNa / vidurAvaDiyA jayamma dulahA''rAhaNapaDhAyA vihare va gayA dhIrA payaMgapaDaNaM kuNaMti na kayAi / vola huliyaM jIyaM tA mA dhamme pamAecha / karamadhiyantu viloDa saggo mokkho vi dhammAo / saccamiNaM jaM mArai gAmilo goddahilleNa / sazcamiNaM, vaMcijjara buddho aliyappalAvIhi / sarva jaM, sikario sameAmama / sacchaM pi phaliharayaNaM uvahANavasA kalijae kAlaM / sarjati vimacchiyAo caMda motuM / sammAniyaMpiyaM puga najara kare samaguNa-dhaNANa pANINa pAyaso pIisaMbhavo hoi / samudAye cciya sohA jAyai satrasta jiyaloe / sarisahAyANa hoi phira peme savvassa jaNiyapaNayA bhaNa kassa na vahA suyaNA ? | Roat putrakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / sI bhagAi mahure purama riuyo vi chaMdavittae / sahajAyaM pi siNeha muMcati khalA tila va pIlAe / sahayArapAyavA bAo na hoi kazyA vi kiMpAye ? / sahoyarA dubadA soe / saMtaccAI cAI. khallADo muDio cetra / saMtinasAyarANa kA citA gopauttaraNe ? / saMga vibhI pahuM kumiyo di viniyi saMpattIyu pamobho na to Asu ya visaao| sAmaggiguNena guNo ubmAsaha suddhamaNiNo vi sALe pacanApadi sAlA virAyati / pu0 32 sapatnyAm vaNiji niSphalavacasi dAne udyame " zIle dave vinaye vira zUre viduSi viSadAyake sahajaguNe pramAde dharmArAdhane AtmaghAta niSedhe pramAdaparihAre janasaMyoge dharme nirbale lobhe aviveke durjanaceSTite hInAsatau anurAge saspe ekavAkyatAyAm sakhye sujane karmavipAke cATubhASaNe durja kulaje bhrAtari syAgayAgayoH samartha kudAse dheyeM sarasa ekavAkyatAyAm 249 139-12 148-12 58-13 83-9 4-18 97-14 25-22 61-1 197-14 212-15 33-20 50-24 49-1 183-17 108-20 204-20 185-9 38-24 11-7 97-14 143-4 127-4 22-18 35-14 92-13 72-4 221-16 19-5 107-20 39-27 25-5 9-8 162-6 11-5 20-11 217-28 126-13 9-9 46-8 140-6 19-6 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 saptamaM pariziSTam / sAhase daridre 5-18 181-3. 25-21 jalazuddhI zUre devatAdarzane gurau sAhasu mANu vahaMtaha~ dukara ki kuNai ? / sirihito puThavamayANa siddhaNo dukkaraM jiyai / sIlaM kulunnaikaraM / sIla jae jayai / sIla jIyassa bhUsaNaM paramaM / sIla paramaM soyaM / sIlaM paramAvayAmoyaM / sIlaM doggaimahaNaM / sIlaM dohaggakaMdaniddalaNaM / sui dharaNigaya toyaM / suTTu vi kayAvarAhe paharaMti na uttamA apaharaMte / sudulahaM devadaMsaNaM bhuvaNe / suddhe vi jIvadavve na guNuppattI guruvioe / suddha vi dale paDimA na hoi maNu suttahAraviraheNa / suparicchiyaM khu kajaM pariNAmasuhAvahaM hoi / sumiNasamo pemprinnaamo| suyai suha gayarAo ghaNakaMTayasaMgae vi sayaNIe / sulahAo vivyaao| suviNidayAlasarise ko saMsAre raI kuNai / suhaDANa suhaDabhAve raNaMgaNaM ceva kasavaTTo / suhasuttaM paMcamuhaM khaliyAriya ko gu Ai khemeNa ? / sohai saraeNa akhaMDamaMDalo putrimAyaMdo / huti khalu muNiyatattA khamApahANA mahAsattA / huti rakkhasANaM pi mekkhasA / hu~ti sahejjA vihure kuviyA vi sahoyarA ceva / hoi amoho suraaloo| hoi avajjhA nArI / hoi samANA diTThI visuddhabuddhINa pAeNaM / vimarSaNe pramaparihAre virAge vipadi nivede subhaTe vIre ucitasaMyoge mahAsattve samarthe bhrAtari devatAdarzane nArIghAtaniSedhe vicArasAmye 25-21 25-21 25-21 25-22 25-22 23-9 142-30 161-8 17-21 147-24 20-29 72-22 36-6 46-7 136-22 55-25 55-27 187-16 178-29 95-20 20-12 161-7 191-17 2017 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdasUciH [ 'puharacaMdacariya' antargata dezyAdikatipayaviziSTazabdAnAM sUciH ] siGketavivaraNam : aNuvvAya 59 27 akhinna. see uvvAya. aSarajja 69 11 atikrAntahina, yesterD. = hemacandroyA dezInAmamAlA aNehA 129 22 anehas, kAla day yadAha-gayabhAvivAsaresu divaDMP. = A Critical Study of the ra sAraMbhe ya avarajjo' (D. I :6) attA 105 28 pitRvasA, father's attA 1.5 2. pata vasA, fathers Desya and Rare Words sister (D. 151) macAriyasatta 120 18 abAritasatra from the Mahapurana of athaka 4,67 18, 6920, 1266 continuous a!msgiving Puspadanta (1969). aprastAba (D.524,DMP.521) aviyajA 222 3 Ayatta H = Siddhabema chapter VIII addhacchipecchima 33 18 avvaMga 113 5 [avyaGga] saMpUrNa PSM=pAiasahamahaNNavo sidelong glance ayo 1. 19 an inteijec.ion exppRSThapaGktisaMkhyAnusAreNa sthAmanirdezaH kRtaH] addha acchipecchiri 106 16 ressing wonder ( D. 15, casting sidelong glances akkhaNa(ya) 86 22, 96 12, 101 DMP. 743) aMtarIva 155 3 aMtarIpa, antarvIpa 11, 2.. 6, 214 8 asaNAA 159 22 azanAyA, bubhukSA fondness appANa 125 18 abala, nirbala Aicchai 86 1 Aditsati, gRhaNAti akkhaNiya 87 21, 1.8 4, 151 appAhiya 51 25 saMdiSTa WAiddha 12 31, 671 pari+ VdhA 11 vyAkula full of devoted mapphunna 132 20, 159 3, 16318 to wear, to put on to. given to. pUrNa filled (D. 1 20) AiMdhaNa 83 28 paridhAna agaDa 44 31 avaTa, kUpa abbhaDapaMca 78 29 going some way Agamesi 65 . AgAmI aggalA 92 16 apralA, mukhyA (Old to see somebody off, Ayalla 869 longing, yearning Gujarati AgalaM) 2 ccompanying someone upto (OMP. 800 a short distance to see him ajjhA 7 1, 59 10, 51 26 eSA __off (H.4 395; cf. DMP. 792 Apallia 93 31 utkaMThita, this (feminine), yuvatI, /ammaNuaMca) AlajAla 159 24 prattle, nonseyoung lady (D. 1 50) ___nsical words. abhimara 110 22, 11. 23 hatyA aMchaNa 121 5 AkarSaNa amAghAya 8. 1 amAghAta, abhaya-ghoSaNA Aliddha 82 2 vyApta aMchaviaMchI 1867(v.l. acchaviyacchIkI) ammogaiya 74 28, 171 3 saimukha-gamana, AloDiya 993 churned Pulling and dragging going forward to welcome Asaliya 15 17 prApta avasaTTa 49 27 [ ArtavazAta ] or receive. AsaMghiya 60 11 116 18 Azrita Under the sway of grief bhari 81 13,1.2 14 cakra Asuratta 95 2 zIghra-bukha, atikupita aDava 51 28 to pawn ariTTha 118 11 kAka Ahityavihattha 1976kiMkartavyatAmyAmuDa cf. Konkani aDava 'to pawn', alaMDa 51 25 Alam false charge [D. | 67 Ahistha-Akula Guj 37510. Pawned' avajjhiya 59 18 syaka PSM vihastha - vyAkula adhiyaDu 77 25, 83 1, 856 apamiccaa 210 21 apamizyaka bought AhiDaNa 7. 25, 83 4 bhramaNa 143 18, 192 20,203 32 ___ on credit? helter-skelter, cross-wise V avayascha / 9,5828 raza to gee. ikaNa 507 cora (D. 180) (DMP. 790) to look at (H. 4 181) iNa 131 5 ina sUrya Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdidira 33 4, 145 31 bhramara utthaya 52 18 AcchAdita cc vered over uvvasa 159 26 udvasa deserted a large black bee (D. I utthalla 184 22 turned topsy-turny ubvAya 55 25, 169 24 udvAta, 79, DMP. 606) udannA 99 2 udanyA tRSa' thirst vAtalama, khinna H. 4 240, iMdiyAla 32 3 indrajAla, mAyAkarma I 102) uddAliya 115 5 snatched IriNa 34 12, 81 21 suvarNa ussuMka 152 11 ucchulka free gold (D. I 79) uddhava 23 20, 24 22, 82 2, 88 from customs duty Isara 104 9 manmatha 16 pramoda, utsava pahamettaM 6. 24 etAvanmAtram IhAmaa 89 1 IhAmRga, vRka, uddhAraya 210 26 buying on credit oUla 70 11, 77 14, 84 21 ukuruDiyA 149 22 (v.1. ukuriDiyA) uddhamAya 374, 108 1 paripUrNa avacUla, prAlamba avakararAzi a heap of sweepings unnAmiya 37 2. atisamRddhIkRta 1oDa 32 2. to offer one's (D. I 110) .. shoulder) uppaMka 150 15 saMghAta, samha - ukaDaya 96 17 [uskUjita] shouted, omaMthiya 69 10, 1.6 9 kicidava collection, multitude raised a hue and cry nAmata bent down (D. I 131" ukara 5330,12117,17216 samUha, upaparavaTa 1397 superior (Gujarati oralli 31 14, 64 26. 177 utkara a collection, a heap 18, 217 14 madhurIghazamda . uparabaTa) (D. 114) ukovaNa 66 10, 105 6 uddIpana, utpittha 87 3. vidhura, Akula exciting or evok.ng love olagA 132 14 to serve D, I 129) (DMP. 276,277,278 and (DMP. 744) 279) uppIla 993, 184 22 samUha, saMghAta olammA 166 30 sevA ukkhuDiya 169 22 dislocated a collection (D. I 126) olAvaya 70 27, 194 17 zyena uccattApa 18511'uccaka' iti bhASAyAma upaddaDa 49 21, 87 10 uddhaTatA hawk (D. 1 160) buying or selling in a lot, (D. I 116) olugga 11 16 vicchAya devoid not of according to the VupaphAla 1.18 21 23, 47 of lustre (D. 1. 164) prices of individual items. 27, 64 22, 1194,185 osatta 13 1 avasakta, saMbaddha, saMyukta Vucira 36 3 lag to stick (2) "15, 185 24 kath totel ucchAha 129 13 tantu, sUtratantu (H. 2 174) 1 ohadda 58 25 to ebb, to reduce in level, to recede (D. I 92) ubbuDaNaninkhuDUNa 58 23. ubbuGaniyuTTaNa. (H. 4 419) ujjallA 212 28 balAtkAra fo:ce, 46/5, 77/25 unmajjananimajjana aura violence (D. I 97) nimajjana AhAmiya 107 10 abhibhUta ummallA 5 15, 71 10 balAtkAra defeated, conquered uvAmA 63 1, 96 15 uSTrI. 'sADhaNI force, violence D, I 131) (DMP.3) _iti lokabhASAyAm female camel ummAhiya 69 3. utkaThita AhAra 219 25 matsya fish umara 83 4 udbhaTa, prabala (PSM. ullalaNa 2 18 ullavana kakkhaDa 75 14 karkaza uDDAmara) ullAliya 46 1 utkSipta uDiya 32 20 utkSipta kaMka 194 17 baka ulloya 158 18 vitAna canopy uttAla 24 7 109 22 zoghrakarI kaMkelli 66 9, 211 29 azokavRkSa _hurrying, full of baste . awning (D 1 98 ulloya (D. 212) DMP. 828 ullova-canopy) uttiviDi 52 19 (v.I uttaviDi) kaMculiya 193 18 kabuka bhANDakAvali e serieso objects udharilla 83 19 uttarIya AcchAdanavastra kaDayaDarava 58 21 sound of placed one upon another uviyaM 36 28 zIghram (D. I 895 falling tree (D.I 22, DMP.821 and 2:) ujvara 89 11 urvarA, sarvasasyADhyA bhUmi kaDapRyaNA 194 8-9 kaTapUtanA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [257 852) kaDilla 98 14, 17 3 gahana kallAvidha 105 26 mixed with a kulIra 86 19 karka wilderness (D. 22) liquid (Marathi kAlavaNe kullUriya165 6 kAndavika baker, kaDilla 83 19 203 32, 204 2 Guj. 'kAlavaQ') confecticner, (D. 2 41, DMP. 875) paridhAna, kahIvana a lower gar- kasara 213 14 adhamabalI vadaM a bull HErr, a choti (D.252, of the lowest quality or kuvalaya 187 11 vadara DMP. 469) low breed who shuns work kusumAla 160 14 cAra kaduyAlaya 8 13 laghumatsya a small (D. 2 4, DMP. 861) (D, 2 10, DMP. 879) ___i.h D. 251) kasavvaM 12 8 stokam a little kusUla 142 12 kuzala, dhAnyakoSTha (D. 2 53) kaiTeyaDhi 19 7 karSApakarSa pulling kuhaNI 2041 rathyA a street, road kahiyA 97 29 kathA and dragging (D.262, DMP. 880 and kaNaI 15 15, 66 9 latA, 138 3 kAiyA 184 26 kAyikA, zaucakriyA 181) 211 29 zAkhA (D. 22:) kAguvayaNa 118 5 kAkUvacana kuhADaya 194, 29 kuThAra kArima 14 29 kRtrima artiticial kevaiya 96 22 kiyat kaTi 101 28 a thorny shrub (D.2 27, DMP. 471) /koka 56 1 Ahe kaTeolla 131 14 a kind of veg:- kAliyA 77 18 kAlikA. meghapaDita tablc cf. C. at kAliyAvAa 46 kAlikAbAta koTTA 125 5, 210 10 grIvA, prAkAra kattozcaya 197 1 wherefrom hurricane koDa 17 15, 1.9 14 kautuka, kAjuya 118 2, 22116 pakSivizeSa, longing, yearning (D. 2 33, kaMdaTTa 9830, 19. 15 nIlakamala ___kAka (D. 2 29) kAmijulI DMP. 888) blue lotus (D. 29, DMP. kiMkiya 29 19, 38 13, 141 15, koDia 8 21 kautukayukta, kutUhalin kammariba 151 15 karmakara 140 13, 159 2,1733, yearning, longing (D. 2 33, __ zukla, dhavala (D. 2 31) DMP. 888) kaya 75 2 kaja, kamala lotus kilikiliMta 93 1 squabblirg koDDI 222 3, kautukayukta kayAra 211 3 kacavara rubbish, dirt (monkeys) kohAla 186 13 a pickexe (D. 1 11, DMP. 841) kIlA 46 16 jvAlA kosakiriya 104 25. kozakriyA, kozapAna karacaMDA 119 22 (1) kolA 211 25 strI, navavadhU committing suicide with karaya 53 2 karaka vAghaTikA a pot for kukku 203 32 agni (1) a sword-thiust fitcbiog water kucala 157 12 kuDmala kosalliya 107 26 prAmRta a gift, a karimari 36 2 bA~deNI a slave girl kuDiccha 76 1, 136 2.3, 186 present (D. 2 12) (D. 5, DMP. 858) 9, 20. 7 kuDIra, kuTI a khaiya 96 16 khAdita karIra 6 4 hastipratikSepaka hut, a cottage (D.2_64) khaga 85 16 bANa kalavalaya 218 13 rola noise kuDhi lagga 183 9 one who is khaMkAra 110 19 to make kalla 101 24 one who speaks on the trail (D. 2 62, coughing sound indistinetly (Gujarati kAlu) DMP. 871) khaDa 120 24 tRNa (D. 2673 kabuDI 18 14 kapardikA kuMTa 101 24 cripple, maimed DMP. 1326- khaDayAsI = (DMP. 872) 'grass-eater). kabolavAbha 96 29 kapAlavAda kuMDa 120 2 (Perhaps for kuMTa) empty talk khaDahaDaraba 9 6 thundering sound hastahIna, vAmana kalaMtarAjIva 20 8 kalantarAjIvaka (of clouds) Ole who lives by moncy *kuMdhara 184 22 (v. 1. kuMdhura) khaDDA 120 3, 181 16 gata a pit, leading matsya, laghumatsya ditch kali 529 bibhItaka kuppAsa 92 19 cAlaka a blouse khaNI 81 19 Akara a mine Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258] khatta 111 29 khAna digging an opening for robbing (Gujarati sAtara) khannAi 119 24 one who beleves gettiog rich by digging out precious stones from mides khamA 88 13 pR.vI khaliyAriya 55 25 kathita khalla 41 13, 131 11 rikta hollow (Gujarati khAlu) khallaya 92 19-20, 92 20 guhyaka p.cket khallADa 21728 khalyATa bald-headed khasu 1861. ringwer n khAI 74 19, 9 : 11 AgamikabhASa yAM tataH khalu ityarthaH a particle in the sense of then (H.4 424) khila 45 14 Upara, akRSTa ikhi sa 136 17, 211 3 niMd to censu e, to blame khuDiya 121 17 truTita khuDukka 20 21, 48 18 to rankle (H. + 395) khutta 48 18 nimagna stuck (in the mud etc.) (H.4 10', DMP. 6971 kheDana 143 10 hunting kheDaya 126 21 agra hAra (1) khella 56 2, 120 29 krID khellagaya 8 22 kreDanaka a toy *svATTiyA 92 24 kuTTinI khoDaya 114 7 wooden feilera (DIP. 1393 khoTaka = fitters. khola 35 14 laghu, tuccha (Gujarati kholakuM young one of a donkey) *gajja 30 7, 92 12 (v.I gujja) yava barley (D. 2 81) /gaMja 194 30 to overpower gaDA 22 18 gata a pit, a ditch (H. 135) gaMDIca 87 4 dhanuS (D. 2 84) gahalbha 5 16, 122 17 kaNakaTu pani (D.282) gaddahilA 164 19 (1) voking pin ! (cf. PSM. gatta.) gaMtiyA 94 6-7 gaMtrikA a cart gaMdhillI 90 27 chAyA shade gaMdhello 177 19, 211 19 chAyA shade (D. 2 100) garuDa 89 16 drohibheda a kind of rice galattha 17 31 grasta caught galla 86 19, 131 11 kapola gamviya 146 15 kathita gahakallola 47 31 rAhu (D. 286) gahanAha 38 8 grahanAtha, candra *gahara 70 2, gRdha a vulture (D. 2 86) gahilla 148 12 possessed by unreasonably strong predilection (DMP. 473) (cf. Guj. ghelo) gAmauDa 134 16 prAmapradhAna the headman of a village (D. 2 86) (Kannada gAuMDa, gauDA) gAmagoha 20 20 grAmapradhAna the headman of a village (D.289) gAmella 20 22 grAmINa a village boor giTTi 15 10, 133 20 gRSTi, sakRt prasUtA gauH a cow which has calved once only guMta 157 11 guMjana guDiya 146 11 armoured guNalayaNIa 176 28 a tent guMdi 104 21 lumbI, maMjarI a cluster, a bunch. (cf. DMP. 752 ita v. 1. tilf='a cluster or bunch of blossoms' cf. D. 295 goMDI-maMjarI). gumugumaMta 63 8 sounding of taburs (maddala) gumma 192 4 215 17 (v.1 guMba) gulma, gahana thicket, wilte rness guliyA 112 20 guTikA gulugulaMta 91 27 grunting (of elepha: ts) goja 80 2 a musician gohilla 113 4 (v.1. godahila) nAgarika gosa 23 27, 51 18, 84 25, 213 1 prabhAta, prAta:kAla D.2 69, DMP. 914) gosaga 26 4 prabhAta (D. 2 96) ghagghara 21 29 choked hoarse (voice) ghaMghala 128 16 saMkaTa adver.ity, trouble (H.4 422, MP. 918) ghaNa 58 8 bahu ghaNaghaNArava 8 17, 140 28 rattling sound (of chariot wheels) ghayapugna 12 7 miSTAnnavizeSa Cuj. ghevara a kind of sweetmeat (DMP. 62) gharaTTa 105 14, 208 16.gin ding stone gharullaya 187 13 a small toy house Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghADeruya 44 13 bandhanyuna ghAri 4228 5 sleepy due to the effect of poison cr intoxicants. ghuruka 20 * roar (of a tiger ) ghuraghuraghuraMta growling (w. I. to tiger) ghusiNa OM ghusRNa, candana ghorata 133 8 ghUrNamAna gholiya 11622 mingled or mixed in the form of salve (Gujarati Mag) cauTTa 200 7 [ catuTTa ] a city square cakkayara 209 31 bhikSuka beggar 69 10 lajjA saMgataNa 85 13 cArutva gimA 56, 512 cArutva (D 31, DMP. 929) cika 8119 mai adorned (D. 34) ciki 7 13, 20126, 221 23 arpita adorned (3 4. H. 2 174) caTTa 139 9 chAtra caTTI 32 12 bATa iti lokabhASAyAm (?) cakkA 163, 2168 vidyut lightning caDaphaData 14 19:50 25, 94 32, 145 29 wriggling, writhing caDayara 121 7 ADambara pomp, parapharnelia caDayara 208 19 samUha war 11 12 : spindle (D. 3 1) caMdra 11 [] varNa caMdujaya 31 4 kumuda (D. 34 caMdojjaya = kumuda ) doyaya 15 canopy (DMP. 330 caMdoSa) caSphala 127 4 mithyAbhASI a liar (D. 3 20, H. 3 38) cakaliya 16 13 liar (D. 3 20 caSphalaya = mithyAbhASI) a camaDha 88 25 makSU to eat camaDhaNA 63 19, 76 4 bhojana / bhudhirAdezo 'pyayamatra lakSaNayA kadarthana yAM vartate / cammaciDaa 134 20 a bat (bird) cf. (Gujarati cAmAthii caraDa 193 16 (caraTa ] cora cahuTTa 49 17, 62 23. 85 21, 1058 mimIna immersed (D. 3 2 ) ( cf. DMP. 960 V cuhuTTa = to stick to ) cAuAyama 118 [caturmAta] 'svagelA patraketu nigama prijAtakam / nAgakesara saMyuktaM caturjAtakamucyate / " cAula 181 28 sammukha rice (D. 3 8 ) cf. Hindi cAvala cikaNa 69 greasy, sticky cikhalla 869 kardama paMka mud, mire (D. 3 11. CMP. 948, 949 and 950) cicci 183, 1199, 161 29, 179 14 hi (D. 3 10. DMP. 754 vica 152 8 1733 mata adorned bibira 16 flat-nosed cf. (D 39 cibo-cipinAsa) cira 7320 late in the day [yathA 'majha'] buDi 131 16 rotten (ef. P3M. ge=rotting) cUDaya 138 12 bracelet (D. 3 18 dhUDa = bAhubhUSaNa, valayAvalI ) cokha 5225 patra [ 259 ghoja 4 27. 20 18. 41 11 Aryana wonder, a miracle (D. 3 11, DMP. 952) coDa 7 13 cola, coDaya 190 25 colaya robe ! (PSM coTa kA pata poraMkAra 115 ca zuka chailla 222 7 vidagdha (D. 3 24. DMP. 479) uDUNa 12118 giving up, abandoning chata 11518 constantly subjected to nigging chappanna 2006 vidagdha chappannaya 89 6 padArtheSu prajJA-prakRvijJAnaM yeSAM te pada yajJAHvidagyAH tathA co atthe 2 kAme 3 mokale 4 loe 5 ya loyajattAsu 6 / chAsu inenu jesi pannA te huMti chappannA // iti" chappannaya 117 30 zRGgAragAthA kozavizeSaH / chAilDa 609 pradIna (cf. chAyA kAnti D. 3 49 jo ikva = pradI) chAvara 5 21 with empty belly (of D. 3 33- chAo - vubhukSitaH, kRzaH ; DMP. 5EUR8) chAya 75 14 bubhukSita hungry (D. 3 33) chikka 200 16 spRSTa D 336 ) 18 riNI (336 H. 2 174, DMP. 970) chita 112 23 spRSTa (H. 4182, DMP. 973) chipa 9820 160 3 puccha (D. 3 36) chi 14729 mate (D. 337, DMP. 973) Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 chitramANa 126 29 spRzat chujjata 40 22 being pounded VchuTTa 5. 14 to be free chuTTa 521 26 mukta chutta 21 19 spRSTa chutti 23 4 aspRzyasya sparzanam chuddahIra , 2 candra (D. 3 38, DMP. 332) chuhahIra 131 28 bAlaka, zizu (D. 338) char3ha 38 23 kSipta chebha 17 27 cheda] hAni choDyA 21 30 rind of sugarcane chodina 65 13 defeated in gambling jagaDaNa 197 2 harassment aNaMgama 21 17, 10123 mAtaMga, cANDAla jannApAsa 920 (jAnIvAsa G. resi dential quarters given to bridegroom's pirty. *jaMpenchaya 48 28 106 28 ytprekssk| jaMciya picchaha taM ciya icch| jaMpeccha o hu mo bhaNi o (0.344) jaMbAla 212 1 kadama malla 214 6 3 rop-dancer jAuMDa 96 29, 96 30 mantrAdikRtaM kAryama, jugglery juDiya 40 19 joinel together jugehakaraNa 19 21 establishing a separate household (separating from a joint family) jUraMti 117 26 (v 1 sUraMti) pining for mokkha 54 3, 76 3 pradIpa (D. 349) jokkAra 19 28 jayakAra greeting joDa 169 19 yugala, a pair joDiya 95 26 folded, joined joya 51 12 dRzU to see *joya 3 19 candra (D.348, DMP. 984) VjhaDa 48 13 to drop down, to fall off, to shed (H. 4 130) jhaDappA 128 11 seizure, capture jhaMpia 145 11 AcchAdita covered over jhallarI 28 1 vADI vRtti hedge * jhAmaraya 216 8 vRddha aged, old (D.357) jhAmala 25 8, 191 18 a kind of disease of toe eyes cf. Gujarati jhAmaro (ch. PSM. jhAmala) jhAmia 85 19 dagdha burnt (D. 3.56) jhiMkhaNa 109 31 irritable, angry jhulukiya 172 20 (v. 1. jhuluMkiya) dagdha burnt jharaMta 120 2 khidyamAna (H. 4 132 jUrai-khidyate) TaMka 121 17 zikhara peak, summit TaMkA 131 17 jaMghA ((Hindi TAMga) TamAlio 96 20 kautu kendrajAlAdikartA TAra 41 30 adhamAzva (Gujarati TAraDa) TAliti 179 1 evading (Hindi TAlanA, Gujarati TALag) TiviDikkiya 10 2, 21 15, 30 9, 33 2, 6. 5, 64 25, / maNDita, bhUSita, decorated, embellished (H. 4 115) Tola 123 12 residential quarters (cf. Hindi alal). Daka 52 28 daSTa, bitten (by snake) (H. 2 2, DMP.532) DakA 6 7, 83 5 vAdyavizeSa a kind of drum DAlaya 139 22 zAkhA a branch DiMDIra 8 18 phena huMSa 68 27 zvapaca (0.4 11, DMP. 760) DaDu 208 30, 210 12, DoDya 106 27 brAhmaNa, vipra (a dero. gatory term) (DMP. 759) DhakkA 6 7, 83 5 a kind of large drum, a kettledrum (OMP. 662) DhaMka 194 17 vAyasa (D. 413) DhaMDhara 127 11 pizAca (D. 4 16) Dhayara 107 8, 127 2 (fem. pizAca, yari (fem.) 78 12 (D.4 16) DhalaMta 57 14 (v. 1. rulaM.) bending, inclining (OMP. 1018) Dhasara 140 5, 151 24 bhrAntatracana ? bhrAnti ? DhAlaNa 141 14 dropping down, spreading duka 56 1 to approach NAsIra 138 21 [nAsIra] kaTaka NesarI 125 9. 150 15 ravi sun (cf. D. 4 44 and LMP. 761 Nepara-sUrya). takoDiNa 211 29 tArkika ? tatyaDArava 182 26 sound of breaking bamboos taDayAtasaDA 204 5 sound of bursting (bamboos due ____to fre) tatti 9 17, 120 6 cintA anxious thought, entire devotion to a thing concerned (D.520, DMP. 1050) tattila 62 26 tatpara ergrossed in, devoted to (D. 53, DMP 1052) Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAlavatta 66 5 tamAlapatra, tilaka bakAri 12 12 zephAlikA 87 a kind of flowering shrub (D. 54 barakArI) tarahi 80 3 105 14, 214 17 pragalbhA strI, prauDhA nAyikA taravAri 3218, 12710a sword (Gujsrati taravAra) 40 22, 575 69 11, 9, 108 22 samUha a troop, multitude (CMP. 766) dima 183 arrogance (from thaDDha=stabdha) thero 37 22, 130 11 [sthaH varaH ] brahmA thohari 12121 a thorny shrub (ef Hindi ghuTara) talavara 21119 city-guard, town watchman (D 5 3, DMP. 764 and 765) taliccha 294 para closely intent on, eagerly engaged in (D. 53) 8 13 anavarataM pArzvaparivanam riggling writhing tavvelaM 211 1 tadA at that time, then of Konkani tAbyAki 'then', 'at that time' tasarI 89 24 kind of silk (D. 1 205 usaro) toveli daMtuli 211 26 a small tooth (diminutive from daMta ) daya 38 15 daka, jala water dariya 30 12, 108 23 hapta dayi 19125 bhIta frightened dalava 168 13 to crush, to pound (DMP. 1077 ) daMsaNa 123 31 daMzana, tamutra armour dIhamihA 70 30, 1205 dIrghani maraNa death tAruya 58 23 a swimmer tAlayaM dA 109 20 [tAlakaM / dA] to lock sAlaveMTa 215.8 (tAlavRnta) vyajama a fan dIpiTTha 127 14 6 pRSTha, sarpa * vukkuha 82 24 asahana jealous, envious (D. 544) 18duHkhakA tiSakha 81 [ tIna ] agile, spirited vAsiyA 159 [tIkSNa ziTThA 112 24 sevA discomfort tilapiMja 97 16, 136 20 dry bugula 19 (H1129) duvaNa 138 21 durbhAjita speaking evil (H. 42 catra= kath ) dusaDI 9229 dumsI, nadI a forceful, dangerous river stock of sesamum plant tilama 45 13 [ tilamaya ] snehamaya tujaMta 146 9 tudyamAna being pierced tunnAga 819 tunnavAya tantuvAya a weaver duti 24 1, 84 13, 94 11, tokhAra 817 azva a horse from Tokhan Stan (PSM kvAra tuvAra, Old Gujarati tokhAra) 1.6 24 108 24 121 27 zIghram socn (davasa davandrama-vega ziiti) soDI 146 thakka 43 27 sthita thakka 50 3, 69 8 avasara opportunity, the right time (D. 5 24 ) thaTTa 6 6 ju caMcu. dumiya dureha 151055 104 14 dvirepha a bee (261 pahala dullaliya 118 19 [ durlalita ] son (Hinde DulA) duvAi 13116 desiya 159 21 pathika, pravAsin dehiNi 58 9 (v. 1. dehaNi) badama mud mire (D. 548, DMP. 371) doghaTTa 6640 22, 62 17834 (D 544, MP. 1085) doNaya 109 kuTumbI, karSas farmer, peasant doDi 5 27 duSTanadI dosa 31 artha (in dodosesa-arthacandra (D. 556) dasiya 81 11 clothmerchant dhanaMjaya 70 17 dhanaJjaya, agni ghaNi 271 prANi, sRSi ghayiM 22 41 12, 76 29, 77 18 atyartham, atyantam, gADham (D. 5 58) dhaniyA 151 20 patnI (D. 558) dhannA usANa 1084, 152 13 AzIrvAdadAna dhamma 123 22 dhanuS ghADI 50 150 3 ghATI robbery, (Gujarati ghADa ) vijAya 1482 [ cirajAtika] brAhmaNa, fes (a derogatory term) cisi ghisi 119 i gholiyA 8424, 455 putrikA, a doll dhuNI 55 1 dhunI nadI a river dhuttIraya 165 16, 212 10 the Dhattura plant dhuttari 49 28 ( v. 1 dhUtUribha). 79 11, 10928, 21128 suffering from the toxic effect of Dhattura consumption Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262] ghejjAra 186 9 brahmaga, vipra (See nivanna 182 19 niSaNNa dhijjAi) nilA 10 2 nizA, haridrA ghoraNa 9 20, 66 28 vAhana nisAyara 102 nizAkara, kapUra nakkhananemi 81 13 nakSatranemi, viSNu nissAmanna 19530 niHsAmAnya, naDia 19 21. 87 10, 2 9 10 __ asAdhAraNa harassed, to mented (D. nidelA 1528.50 .66 20. 418, LMP. 1024) 56 5, 10514 gRham abode natthA 2.8 17 nAsArajju a nose (D. 4 51, DMP. 1045) string for contrullining an netta 206 18 netra, vastravizeSa ox (D. 4 17; Gujarati nelaMchaNa 117 19, 118 29 napuMsaka nAtha (cf D. 4 44 Nelaccha-napuMsaka) nalla 156 3 kArya, prapojana (0.446 paigika 65 15, 125 15 ekAMta. nAgara 3 16 200 2 zuNThI dry vivikta vijana (D.671) ginger nANAvaTTa 2 7 2 shops of money papa 84 26 prage. prabhAte ____lenders (cf. Gujarati nANAvaTa) *paka 95 10 darpayukta (D. 664) nAmaNa 83 17 nasya nasal drope pakkala 87 13 (v. 1. paccala) samartha nAmukkasiya 181 924 8, 213 12 comprtent, able, capable prayojana, kArya (0). 425) (DMP. 493; cf. D.69 nAhala 154 bhiAla paJcala-samartha) nAhiyavAa 18630 nAstikavAda pakvariya 146 11 saddled (D. 6 niuruMca 107 29 108 6 nikurumsa, samUha 10 pakkhara azvasannAha) nigghaTTa 623 117 24. 199 27 pakkhuliyA 125 17 pAzvavartinI anaadhika, kuzala, nipuNa clever carI, ceTI (D. 434) paJcala 80 11, 86 21, 127 30 of competent capable nidhoiya 131 25 nizcayotita qucezed (cf. Gujarati fala) (D. 669) nidvAra 120 19 nazyati pagaliya 211 26 This stands for pabvAliya-plAvita (H. 4 41) niddhA31 120 4 niSkAsita thrown * paccoNi 9 17 abhimukhAgamana com- out ing face to face (D. 6 24 nida 117 18 nindu a woman giving birth to a paccovaNI saMmukhAgamanam) stillborn child paDahaccha 27 10, 33 28 paripUrNa fu'l nirikka 79 12 (v 1. nirakka) cora paDahastha 186, 57 13, 98 13 (D. 4 49, L MP. 1038) pUrNa full pAra nilADa 155 5 (v 1. niDAla) lalATa paDasuA 208 27 pratizrut, pratizabda paDaMsuA 208 27 pratizrut, pratizata nilakka 95 12, 114 18 pracchannIbhUta echo (cf. H 4 55 lukka-ni+lI. paDicchaMda 626 praticchanda, citrapaTTikA DMP. Jlakka to hide, paDijkSaya 12 19 bisarjaka, AnAyaka conceal) paDihattha 121 5. 125 19 paTu paNAmiya 104 25 datta, arpita pattaTTha 117 24 bahuzikSita (D.668) pattala 114 18 patrala leafy. pattali 201 25 a leaf-plate on which meals are served (Guj. pAtaLa) pamhaTTa 56 23, 56 31. 204 1 vismRta (H. 4 258 pamhusaNa 18 1 vismaraNa (H 475) parisakira 141 1 moving (from parisaka-pariSka) parihattha 172 13 (v. I parihaccha) dakSa palIvaNa 203 33 pradIpana fire which breaks cut in a house etc (Gujarati palevaguM) palaTTa 19 18 payasta changed, transformed, reversed undesirably palhusaNa 86 9 patana; pahusia 22 18 patita pahayara 1.1 16 samUha a collection (D.6 15) pahiDia 182 32 bhrAnta VOTU 946 38 FICUTZ (Gujarati lahANu) sweets etc. presented to relatives on a festive occasion pasaMDi 206 10 suvarNa gold (D. 6 10, EMP. 768) paMkha 8 7 pakSa wing (Guj. pAMkha, Hindi paMkha) paMcauliga 184 16 paMcakulika the panchayat pADasa 6. 5 pATaka residential sector of a city (Gujarati pADA or vADA) pAmara 89 17 kRSIvala, karSaka pAyamUla 63 8 nartakajAtivizeSa nAsa) an Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [263 beDA 46 13 beDiyA 16 12, 46 14 naukA boat. ship bola 208 26 kolAhala uproar bolla 121 5 vacana bhaguMDiya 157 11 ulita covered over with dust (cf. PSM bhuruMDiya, bhurukuMDia, bhuruhuMDia) bhatthA 212 1 bhatrA a leather-bag (cf. Gujarati 141) bhamaDa 158 5 (v. I. for / bhaMDa) kuMkaNe) pAyAla 40 23 padAti-samUha polI 109 20 pratolI a gate pAraddhi 65 30, 121 27 mRgayA hu- phasalAijjata 191 7 (v / phesalAinting (H. I 235) jata) kaburita variegated piucchA 84 2 pitRSNasA father's (D. 6 87 phasala-sAra) sister phAi 129 12 sphAti expansion piulI 129 13 rUtalatikA a roll of phukkA 150 29 blowing with mocotton used for spinning uth (Hindi phUka, Marathi (rUtarUa cotton D. 7 9) (D. 678) (pUNI, pUNiyA-bhASA, cf. Gujarati pUrNI) phullaya 112 13 a kind of disease picaM 9 6, 27 19, 127 31 jalam of the eyes (Gujarati phUlu) ___water (D. 46,DMPP. 1352) phulaMdhu 85 9, 2.3 4 bhramara, (D. piyamAhavI 3016 kokilA the female 685,DMP.156,157,158) cuckoo (D. 6 51, DMP. phuphumA 18 21, 162 22 kukUlAgni 395 and 396) (D.684) pisalla 14 32 pizAca (H. 1 193, pheliya 57 6 ucchiSTadhAtya (dhAnya) (cf. DMP. 498) PSM. phelA-ucchiSTa) pIDa 123 22 turaMga horse (D.651) baMda 111 29. captive for ransom *puyAi 108 17 (v. 1. bhUyAi) pizAca (cf. Gujarati ara) (D. 680) bapIhaya .8 12, 72 4, 193 23 pura 78 12 (for puru) pracura cAtaka akind of bird which purilla 4 2, 200 14 pravara, zreSTha is supposed to drink only foremost, excellent (T2.6 53 rain-drops (D. 6 90. DMP. 1133) pali 87 29, 117 14, 160 9 balAmoDI 73 28, 121 25 balAtkAra vyAghra a tiger (D. 6 79, force, violence (D. 692) DMP. 772) puMDarIya 185 23 puMDarIka, jalavyAghra balipuTa 84 6 balipuSTa, kAka (DMP. 1016) valimahA 10 5 134 10 force, peDA 94 20 peTA, majuSA a box ____violence (OMP. 161) peyavara 48 20 pratapati, yama God of balAmuha 159 28 182 26 vAnara Death __monkey (DMP.1225 valimuha) pokkA 6, 6, 16 1, 87 8a shout, bAigA 96 15, 96 17, 96 29 a scream (Gujarati poka) kuTTinI, vezyAmAtA pokkiya 94 31 pUtkRna screamed bAleya 196 26 adonkey poha 213 29 udara the belly, the buka 83 5 bukka 83 6 vAdyavizeSa. (DMP. 13:5) stomach (D.660, DMP. buMkAra 883 (v. I. bukkAra) cry of 773) monkeys (DMP. 698) bhalAvaNa 75 1 entrusting, recom mending, bhalAvia 137 2, 194 2 entrusted to some one's care (cf.Gujarati Harag bhasaNa 194 29 [bhaSaNa] zvAna a dog bhasala 104 20, 187 12 bhramara bhiMDa 158 5 (v. I. bhamaDa) to quarrel bheDavakkhara 18329 bhANDopaskara stock of wares or merc'andise bhibhala 140 27-28 vihvala bhuruTTa 85 21 a type of thorny shrub bhulla 195 17 gone astray (DMP. 1146) mekhasa 95 2. a superior giant (coined from rakkhasa) makkhaNa 135 15 navanIta butter (Gujarati mAkhaNa) maMkhu 123 18 maMkSu quickly maDapphara 60 20, 87 1, 146 18, 172 16 mithyAgarva false pride, Vanity (D. 6 120, DMP. 1153) maDaha 27 23, 125 11 laghu (D. 6 117, DMP. 1155) Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA 50 17, 53 7, 185 14 balA- mAyaNDiyA 51 22 mRgatRSNikA a rasava 1206 rasavatI akitchen kAra force, violence (". 6 mirage rasAa 98 26 bhramara a bee (D72) 140. DMP. 409, 410) mAlUra 6 5 bilvaphala, kapittha wood- *rAyaMvuya 146 1, 177 13 zarabha maDi 159 24 maMDI market-place? apple (D. 6 30, DMP. (D714) maDhigA 157 17, maDhiyA 94 81, 94 1174) rAyavADiya 98 9 rAjavATikA official 24, 94 26 maThikA, kuTIra 3 miDha 99 19 meNTha, hastipaka royal procession towards hut (Gujarati maTo) mittala 49 23, 92 10 kandapaM, manmatha the royal garden mattavAraNa 3 16 a balcony God of I ove (D. 6 126) rAraDaMta 211 1 screaming maMthara 209 18 vakra, kuTila (D.6145 mihaNigA 84 2 mAtRSvasrIyA bhaginI rAhA 8 28, 11 16 zobhA mother's sister's daughter maMthara 8 11 bahala (D. 6 145) rijja 563 ( rijjha) to be (D. 6 148) maMdarAga 2 20 (1) manda - rAga pleased (Gujarati fag) mINa 94 5 siktha, bee's wax (Guj- richoli 17 3, 59 7.14731, 155 (2) mandara-aga (adri) arati hlot) 4 paMkti, zreNi, a row a line mammaNa 31 15, 191 20 manmatha mIlaya 86 12 a gathering (D. 77, DMP 1360) mayaNa 76 1, 818, 192 13 sikya, musuMdi 216 27 zastravizeSa an iron riTTha 153 2 ariSTa, kAka a crow bee's wax (Gujarati #10) club, a kind of weapon (D. 76) mayaharigA 92 5 vezyAmAtA, kuTTinI (DMP. 1178, 1179 and roriya 187 15 made of brass (cf. PSM mayaharigA) 1150) rIriya 11 14, 79 27 bhUSita, rAjita mayAyaMtI 71 1 mRtamivAcaratI, mRtAvasthA- mehaNI 207 12 medinI, cANDAlinI (H. 4 100 /ra-rAja) mella 120 21 muMc to give up, ruMTaMta 85 18 humming maraTTa 60 20. 105 14, 214 17 abandon (H. 4 91, DMP. ___ darpa, garva false pride, arrogance 554) ruTira 98 26 humming (D.6120, DMP. 1103) morakalApa 85 10, 1976 mudhA, ruMda 5 16, 393 vipula, vistIrNa malahara 85 25, 145 9, 213 17 vyartham in vain (H. 2 214, (D 7 14, DMP. 1196) kolAhala uproar (D.6120) D.6140 moraullA-mudhA) rulaMta 123 12 rolling maha 102 utsava raMramaMtI 38 7 bhRzaM ramamANA. rUviya 52 20 arka akind of cotton mahaNa 139 1 pUjaka rakkhAkaMDaya 138 16 an amulet tree (PSM rUvi) HERE 104 22 to give out raNajhaNaMta 4 3 tinkling (w. r. to *reNI 394 mnd (D. 7 ) or waft fragrance (H. 4 bells) (DMP. 709) rehaMta 2 22 zobhamAna (H. 4 100) 78,H. 1 146,DMP. 1168, raNaraNaa676, 101 14 utkaNThA 1169) rojjha 142 25 RSya a white-footed longing. yearning (D.1136) antelope (Gujarati la) mA 189 11 lakSmI goddess of rana 87 28 araNya a forest, wilder____wealth (DMP. 1170) ___ness (H. 166) (Gujarati rora 120 29, 123 16, 165 17 mAucchA akiMcana, daridra poor (D.711) rAna) 194 11,1978, 197 25, 1988 mAtRzvasA mother's raliyA 156 20 abhilASA (Old abhilAsA 10 rorava 107 30 dAridraya sister (H. 2 142) Gujarati ralo) rorasaNiyA 77 18 raGkaprAmINAH, daridrA mAmi 159 8 ardha ravaNa 33 1 uSTra grAmyalokAH tulyA abando 1700 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [265 rola 9, 10730, 1752, 208- bacchIputta 149 4 nApita barber vahiyA 207 vahikA account book 28 kolAhala uproar, loud (D.747 vacchouttApita) vArijaja 15 25, 63 4, 74 30 and confused noise (D.7 vajja 34 7 vayaM zreSTha vivAha marriage (0.755) 15, DMP. 1203) (Gujarati Vvajjara 15 25 karao tell (H. 4 vArejja 1081 (v... vArijja), 174 roLa) 2,D. 692, DMP. 1216) 10, 218 15 vivAha marriage lakkuDa 149 22 wood (D. 7 19) vajula 35 12 azokavRkSa (D.755) lakkhaNA 15 7 lakSmaNA, sArasI *phijjA 171, dazyate (cf. D7 35 vAliyA 3 15 karNAbharaNa (Kannada VlaTTa 120 24 to prosper? vaMphia bhukta) vAle, ring, Gujarati vALI) ladra 117 24 sundara, manojJa (D.726) ghaDa 17 15. 118 26, 123 18 mahat bAluMjaa 45 12 vaNika (cf. PSM great (D. 729, DMP. vANujua) laDaha 140 15 ramya, sundara, manojJa (DMP. 1205) 1218) vAsiyA 60 20 (v 1. vAmiyA) strI. lattA 134 11 pArNiprahAra a kick vaDimA 146 17 mahattA greatness lady (Gujarati lAta) *vaNasavAha 52 15 .v.1. vagasatrAya) vAhasa 192 24 ajagara kokilA female cuckoo vAhiyAli 132 16 a riding grolaMbusaya 158 18 laMbuSaka a kind of (D.7 52) und or training ground ornament for horses layaNI 23 24, 104 20 zAkhA vaNasuNa 143 17 [ vanazunaka] eka lallakka 6 6, 16 4, 87 8, 95 31 vaMTha 18 22 bhRtya, vAmana (D.783) vi 16 1 kAka *vikkhaNaya 25 26 46 29, 84 15, 95 17, 182 28 bhISaNa, raudra vasiNI 101 28 mArga 96 12 kArya (D. 764) fierce, dreadful (DMP. vaddhaNaya 155 22 vardhanaka celebration 1208) vigutta 100 24 harassed baMdaNamAlA 9 20, 139 22 hanging lalli 179 4 flattery festuns on festive occasions viguppa 86 16 to be harassed (D. 764, DMP. 1226) lADa . 13 bastravizeSa vaMdra 152 25,218 2 vRnda, samUha viggova 191 22 to censure lIva 70 28, 88 2. 194 29 202 (H. 153) (Gujarati antag) 1. bAla a child, young vamAla 207 21 AkoNa full of vicchaDDa 16 27 291, 39 15, ____one (D.7 22) pammIkUDa 86 8 balmIkakUTa anthill 57 30, 82 1, 85 1 116 lavI 158 11 stabaka cluster (D. 7 28 Gujarati lama) varaa 13 27, 134 18 varAka 29, 118 26 vicchada pomp viccholiya 86 9 dhauta drenched, lUdda 59 22 rukSa, asnigdha . varalA 130 1 hasikA washed away by immer vakkhAra 95 11 vakSAra, vakSaskAra a barAlaya 81 5 vAhanavizeSa sing in water (DMP.223) godown for storing varuya 159 26 buka wolf vijjJA 18 20, 33 25 to be grains etc. as 94 93 a kind of bean gharagula 134 17 valguli (Gujarati (Gujarati 41. extinguished (H. 2 28) vaDavAgoLa) viTTAlia 22 23, 106 1 polluted, vallara 30 7, 45 14, 83 9 kSetra, defiled (cf H. 4 422 viTTAlavaMga 107 15 trapu vAlukAyukta kSetra (D. 7 86) aspRzya saMsarga) (DMP. 1232) vacahara 113 16, 212 1 varcagRha vahiyavaDa 19 10 vahikApaTa an viDappa 128,14,145 11, 199 26 latrine account book rAhu (D 7.65, DMP. 12331 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266] viDibiya 157 28, 166 10 bhISaNa, vihalaMghala 142 bihala, vyAkula perturbed, agitated (LMP. 1250) bhayaMkara (D. 769) viDaya 8430 viDaya 1567 viSaya vigatasyAmika vuNNa 508 udvigna afflicted (D. 794) velava 89 3, 167 12 vac to deceive (H, 493) bela 561 to move sportively vellahala 669, 75 14, 105 20, 129 1, 141 19. 207 17 komala (D. 796, DMP. 1258. viDDara 825, 2159 unexpected calamity, catastrophe vitta 46 27 (H. 4258) * vitta 129 24 dIrgha (0.733) viddhavayaNa 107 18 vidagdha vacana, kuTilavacana (cf. Old Gujarati nepa vinaDa 89 1 to harass, to torment (D. 4 18, DMP. 1024 and 1236) vinaDima 2516, 201 harassed tormented (D. 418, DMP. 1024 and 1236) viyajjha 51 26 152 19 paratantra, paravaza viyaGka 169 10 vizeSeNa (Gujarati a cold) vimAyo 199 30, 200 - mAkarSaNam polling ard dragging vicara 2129 pit dug to draw water when the river or pool dries up (Gujarati borabo vodraha 15226 taruNa a young man (J. 7 80) (cf. DMP, 1264 vo draddI= a young lady ) taDDu, zItam bola 130 22 bola a kind of medicinal herb (cf. Gujarati hIrAboLa ) visa 1 3 vRSa, visaha 16910 vikasita visaya 136 12 163 21 vida nirmala, dhavala vissANijjaMta 139 22 (v. 1. aisA* frain) being polished (cf. H. 4105 / rokhaNa = mRja ) besaMta 159 28 palvala besavArA 2071 spices used for stuffing vegetables dharma sacchaha 32, 131 8 136 23 sadRza (1. 89, DMP. 1267) viyAla 122 6 sandhyA ( D. 790, H. saMjatti 8 22 ( v. 1 saMjunti), 917 4 377, DMP. 221) preparation vilINa 92 13, viloNaya 426 azuci, jugupsanIya volia 46 vyatikrAnta, passed (H. 4162, DMP. 1265) sagaDiyA 119 31 zakaTikA a small cart saTTi 184 15a bargain (cf. Gujarati sAIM Diyara 135 15 pATika kUra type of rice (cf. Gujarati sAThI cokhA) saddhA 190 18, 207 26 dohada longing of a pregnant woman (cf. Gujarati sAdhara ) sannANa 892, 896 sujJa samnumiya 20916 pracchAdita (H. 421 macchAdayU) sappaDohiya 210 10 fruit of a poisonous plant sappA 710, 108 21 kAzI (D. 8 2) sappAsaMga 222 2179 D. 8 11 saMpAcaMga samaccha 173fH4 162 aiccha= gam ) samavAsiya 5617yAta adhiSThita samavatti 15 18 [samavartin] kRtAnta God of Death saMbukka 835, 140 10 zambUka, zaMkha conch saya 140 10 zaya, hasta sayarAhaM 1611, 52 30, 54 31. 63 11, 72 29, 8510, 87 4, 88 16 zIghram ( D 811) sayaMvarAmaMDava 70 8, 70 9, 82 24 82 27 svayaMvaramaNDapa satya 72 16 saraka, madyavizeSa sarI 2 22 mAlA, hAra a string of necklace (Gujarati sara) saloNattaNa 144 17 salAvaNyatva savaDammuha 40 17, 5711, 146 14 sammukha (D-821, DMP. 1274) saMvatI 96 2 savaMtI, nadI saMvara 14225a kinds of antela - pe (Gujarati sAbara) sA 13, 1315 zrI lakSmI Goddess of wealth (DMP. 1278) sAi 68, 86 20 sAdin azvavAra 'sAula 14 32 699, 958 prema, anurAga 824) Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [267 sAmastha 86 6 paryAloca sIlama 92 ziMzapA (Gujarati mausama) hariyasla 161 16 [ haryazva ] the sun sAmisAla 86 22[ svAmizAla] master supa 90 2 traH, kalye hariyaMdaNa 10 1 [haricandana] kuGkuma sAraNI 28 2, 179 17 kulyA canal suDhiya 46 19, 64 25, 764, 19. hariyAli 32 28 dUrvA D.8 64) (Gujarati sAraNa) pv 27a tired, exhausted tex hare 94 8 are Interjection used (D. 8 35, DMP. 1291) sAla 196, 3 0 19 zAla, zAkhin a tree in addressing (H 2 20) sAlA 103 3 sA-yuktA, lakSmIvatI suragovaya 193 18 [sura gopaka] halabola 35 31, 122 15, 163 (sAlakSmI) indragopa 26 kolAhala tumalt, uproar sugavaNa 207 3 [surApaNa ] devahaTTa, (D864, DHP. 1302) sAhAra 3 13 sAdhAraNa kutrikApaNa sAhula 3. 22, 69 21, 13530 / halahalArAva 824 kolAhala tumult, sadRza (cf D. 8 52 sAhula = sulaTTha 18 22 manojJa beautiful uproar (D 874, DMP. 1302) sadRza) suhAliyA 60 20 sukhAsikA comfort, sAhuli 6 5 zAkhA (D. 852) ease hallohala 4131confusion, disorder sikaria 22 18 (v. . sikiria) seDiyA 152 24 seTikA white clay *hAvira 7 4 dIrgha long (D. 8 75) kRtazRGgArakautukI *hikAsa 126 22 kardama mud, mire siNi 208 17 sRNi, aMkuza an seyAla 126 28 grAmya (D.869) elephant-goad sehalI 97 11 gaNikA hijjo 6 29, 20 18, 54 28, 72 sidi 82 13 kharjurI ((D. 8 29) 23, 99 19, 181 2, 210 soDorayA 56 10 zauTIratA, vIratA 24 hyasa, kalye, atikrAntadine sima 31 13 sarva valour yeseterday (D. 8 67) simbalI 31 20 zAlmali (H. I 146: sovaNaya 191 24 bed-room *hilA 6 5 26 4, 125 6, 157 siyavaDa 28 27 sitapaTa, siDa (cf. (D. 8 58) 12, 211 29 bhujA Gujarati az) a sail siyavihaMga 214 10 sitavidA, haMsa sAhalaya 82 5, 19920 (v 1. chohalaa) hora 93 22 ziva (DMP. 1307) a festival (Old Gujarati sirinaMdaNa 195 27 zrInandana, madana, hIlA 117 17 avahelanA sohalo) god of love hudukka 6 7, 83 5 a sort of drum sirihAyaha 119 16 lApate (Hindi haka 6 6 a call, a challange (DMP 78') sarAhanA) hacchaM 27 8 zIghram (see hatthaM) huliyaM 12 17, 38 24 45 18, 145 silaba 1.5 25 141 19 bAlaka a haDa 15 15 asthi bone (D 8 59, 18 tvaritam (D.859) child (D. 8 30, DMP. DMP. 1301) heDAvA 132 13 acattle-merchant 1268) hatthaM 6 9. 35 7, 43 11, (cf. Hindi heDAU) sihiNa 51 10. 85 15, 10, 9 82 22 zIghram (D. 8 59) heDAvaNiya 132 15, 181 13 a cattle zikhina] stana (D.8 31, DMP. haMdi 180 12 an interjection 454) merchant (See heDAvai) indicating sorrow or (ct. Hindi, Gujarati heDI siMhakesaraya 122 1 modakavizeSa a decision (D.872, H.2180) a herd of cattle for sale) kind of sweetmeat (cf. Old Gujarati siMhakesara) hariyakkha 30 12 hayakSa, kesarI hoDha 149 21 (1) Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IK E lanlamation F Pav PETE O