Book Title: Paap Punya ane Sanyam
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004995/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya, puNya ane saMcama [ vipAke, aMtakRdu zA:, anuttaraupapAtikadazA: e nAmanA 61mA, 8mA ane 9mA agajha cena chAyAnuvAda ] saMpAdake che pAladAsa jIvAbhAI paTela HD Shah zrI jaina sAhitya prakAzanA samiti c/o gUjarAta vidyApITha amadAvAda, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI pUjAbhAI jainagraMthamAlA-20 pA5, puNya ane saMyama [vipAka, aMtakRdazA, anuttaraupapAtikadazAH- e nAmanA 11mA, 8mA ane 9mA aMgagraMthane chAyAnuvAda] saMpAdaka gopAladAsa jIvAbhAI paTela zrI jana sAhitya prakAzana samiti c/o gujarAta vidyApITha amadAvAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka nepAladAsa jIvAbhAI paTela maMtrI, zrI jaina sAhitya prakAzana samiti, amadAvAda mudraka jIvaNajI DAhyAbhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, kALupura, amadAvAda prathama AvRtti, sapTembara, 1940 prAptisthAna navajIvana kAryAlaya amadAvAda ane muMbaI 2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaghAta pApa-pu ca - saM ya maA traNa zabdamAM eka rIte AkhuM jaina karma-vijJAna samAI jAya che. koI paNa dharmamArga tonI gaNatarI ane svarUpa game tevAM batAvato hoya, paNa chevaTe jANavA jevuM che e ja hoya che ke, e pitAnA anuyAyIne kayAM karma karavAne niSedha kare che, ane kayAM karma karavAne prere che. alabatta, karma karavAM - nA karavAM e ja mAtra dharmanuM saMpUrNa rahasya nathI; kAraNa ke karma e atizaya skUla vastu che; ane tenI pAchaLanI cetana bhAvanAne pUrI vahana karavA ke vyakta karavAne asamartha che. teya kaI paNa dharmane pUla pAye to amuka prakArane karmAkarmano vidhiniSedha-mArga ja rahevAno. e mArgamAM dharmatattvane prANu pUrepUre bhale na samAye hoya, paNa tenAM mULa te temAM ja rahelAM hoya che. eTale koI paNa dharmamArganI parIkSA ApaNe tenI karmAkarmanI kalpanA uparathI karIe to khoTuM to na ja kahevAya. jainonA prAcInamAM prAcIna tathA mULabhUta gaNAtA je 12 aMga graMtha che, temAMthI UlaTe krame 11mA, lmA ane 8mA 1. aMgagraMthanI paNa pahelAM "pUrva' nAmanA graMthe hatA evI paraMparA cAlI Ave che; paNa te graMthe ghaNuM junA samayathI lupta thayelA gaNAya che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a gagna thamAM upara jaNAvelA karmAkarma-mArgane lagatI kathAo saMgrahAI che. 11mA aMgagraMtha vipAkasUtramAM be khaMDamAM thaIne anukrame pApa ane tenAM phaLanuM tema ja puNya ane tenAM phaLanuM varNana che; navamA aMgagraMtha "anuttaraupapAtikadazAmAM saMyamanuM pAlana karatAM karatAM jeo evI ucca kakSAe pahoMcyA che ke, jemane have uttamottama (anuttara) svargalokamAM amuka kALa vyatIta karyA bAda eka ja vAra manuSyajanma prApta karI mukta. thavAnuM che, temanI kathAo che; ane AThamA aMgagraMtha aMtakRdazAH"mAM A janme ja saMyamanA utkRSTa pAlanathI jemaNe sarva karmono aMta ANuM dIdho che, ane jethI bharatI vakhate ja jemane mukti prApta thaI javAnI che, temanI kathAo che. eTale A traNe graMtho maLIne, jainamArga je karmone niSedha kare che arthAt jemane "pApa" gaNe che, je karmone vihita mAne che arthAta "puNyarUpa mAne che, ane je karmone AtyaMtika mukti prApta karAvanAra arthAta "saMyama 'rUpa mAne che, emanuM eka prakAranuM saLaMga citra ApaNuM AgaLa rajU kare che. ane e kAraNathI ja e traNe graMthane A eka ja pustakamAM joDI devAnuM mAnyuM che. prathama ApaNe pApa ane tenAM phaLanI vastu laIe. A graMthanA pahelA khaMDamAM ApelI daza kathAo dvArA sUtrakAra pitAnI mAnyatA mujabanAM daza mahApApe pasaMda kare cheH athavA vadhu cokkasa zabdo vAparIe te samAjanA kula pApIomAMthI potAnI mAnyatA mujabanA daza mahApApIe Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasaMda kare che. * satrakAra e daza pApIonuM vigatavAra vaNuM na kare che, tathA temanI thatI avagati kALA akSare cItarI batAve che. ene atha e thayeA ke, jainadharmIone ochAmAM echI e daza pravruttio na karavAnuM te vidhAna kare che. e dRza pravRttie A pramANe cheH * ahI' eTaluM noMdhavuM joI e ke, atyAre upalabdha vipAkasUtra mULa hatuM tevu ke teTaluM ja che ema kahI zakAya tema nathI. cAthA aMga samavAyAMgamAM ja vipAsUtranA be zrutarakadha jaNAvyA nathI, tathA tenAM 43 adhyayane jaNAvyAM che; uparAMta kalpasUtramAM te mAtra pApala-vipAkanAM ja 55 adhyayanA hatAM ema jaNAvyuM che. uparAMta trIjA a`ga sthAnAMgamAM vipAkasUtranAM je daza adhyayanA gaNAvyAM che, temAMthI eNnAM nAma ra atyAranA viSAsUtramAM sIdhesIdhAM jaLavAyAM che. e ja vastu A pustakamAM AvatA AThamA aMga aMtakRddezAMga, ane 9 mA aMga anuttarAvavAiyadasAne paNa lAgu paDe che. trIjA agra sthAnAMgamAM aMtakRddezAMganAM 10 adhyayana jaNAvyAM che; tyAre AjanA upalabdha graMthamAM teA 93 che. uparAMta AjanA upalabdha graMthamAM A varSe che, tyAre ceAthA aga samavAyAMgamAM te tenA sAta varga jaNAvyA che. sthAnAMgamAM A graMthanAM daza adhyacarcAnAM nAma ApyAM che, te AjanA upalabdha agamAM che ja nahiM, ane temAMnAM keTalAMka 9mA aMgamAM maLe che! < dasA ' nAma, ane temAM atyAre vacce dekhIte virodha che. tenuM nAma krUsA 9 mA agamAM atyAre 3 vargo ane 33 adhyayane che. chatAM che! jo ke ag 3 ane aMga cAramAM te tene daza adhyayana che ema jaNAvyuM che. trIna aMga sthAnAMgamAM AjanA upalabdha graMthanuM maLatA ATha' vagergo e e C Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. bAgIrI 2. jAnavara pakaDavAnA dhaMdhA 3. IMDAMnA vepAra 4. mAMsane vepAra 5. rAjapurehitapaNu 6. phAjadArI 7. vaidu 8. raseAyApaNu 9. kAmAsakti 10. vezyApaNuM. A daza jaNamAMthI, kathAmAM jaNAvyA pramANe te, ApaNane kharA gunegAra lAge tevA e ja jaNu cheH eka teA na. 1 mAM jaNAvelA sUbAgIrI karanAre sUkSma, ane na. 9 mAM jaNAvelA peAtAnI kAmAsaktimAM ADe AvanAra sAsuone jIvatI bALI nAkhanAra rAjA. kAraNa ke, kathAkAre sUbAne sUryo| hAvAne kAraNe deSita nathI rAjyeA; paNa te sUkSmA thaI khATA kara ugharAvavA, kheDhA lAgA nAkhavA, lAMce khAvI, khATA daMDa karavA, dhADA paDAvavI, Aga mukAvavI, jU-prapaMca karavAM vagere anyAyI-krUra karyAM karatA hatA. mATe tene deSita TharAjyeA che. te ja pramANe kAmAsakta rAjAne mAtra kAmAsaktine kAraNe doSita nathI TharAvyA; paNa pAtAnI mAnItI rANIne mArI nAkhavAnuM te rANInI zAkaconI mAtAoe kAvataruM racyuM, te kAraNe temane phasAvIne jIvatI bALI nAkhavA sAru deSita rAjyeA che. AnAM daza adhyayanAnAM je nAma ApyAM che, temAMthI mAtra traNa nAme Aje maLatA aMganA trIjA vargomAM che. arthAt A 'zenI Aje maLatI vAcanA mULa vAcanAthI nudI ja che. TIkAkAra abhayadeva A bInAne khulAsA karI zakatA nathI; ane tethI te ' vAcanAMtara ' ke janmAMtara ' nI kalpanAone Azraya le che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkInA ATha jaNa te pota-potAne paraMparA-prApta dhaMdhAo karI AjIvikA calAve che; tema karavAmAM teone anya prANuonI hiMsA karavI paDe che, e judI vAta; paraMtu eka dhaMdhedArI tarIke temanAmAM bIjI kazI luccAI ke apramANikatA nathI. naMbara 2 mAM jaNAvelo jAnavara phAMdavAne dhaMdho karanAra vAgharI, naM. 3 mAM jaNAvelo IDAMne vepArI, ane naM. 4 mAM jaNAvelo mAMsane vepArI, e traNanA to dhaMdhA ja evA che ke jemAM prANuonI hiMsA karavI paDe. naM. 5 mAM jaNAvelA rAjapure hitane rAjAnI sahIsalAmatI ke abhyadaya mATe mAMsapradhAna yajJa-yAgAdi karyA karavA paDe che; naM. 6 mAM jaNAvelA phojadArane rAjAnA gunegArone temaNe karelA gunAo anusAra zikSA karavI paDe che; naM. 7 mAM jaNAvelA vaidyane daradIonA rogo anusAra vividha prANIonA mAMsapradhAna upacAre darzAvavA paDe che; naM. 8 mAM jaNAvelA raseiyAne rAjAnI rasoImAM jarUrI mAM taLavA-sekavAM paDe che, ane naM. 10 mAM jaNAvelI vezyAne nagaranA dhanikenuM potAnA zarIra vaDe manoraMjana karavuM paDe che. bIjI rIte e badhAM anya prajAjana jevAM ja pramANika che, mahenatu che, tathA potAnA grAhakonI jarUriyAtanI kALajI rAkhanArAM che. pele vaidya to "garIbatavaMgara, rAjA-raMka, zramaNa-brAhmaNa - ema sau koInI ekasarakhI cikitsA karanAre che; tathA tene hAthe bhAre yaza che." pelo phejadAra paNa "rAjA pratye gunA karanArAone ja temanA gunA anusAra" zikSA kare che. eTale te badhA, pelA zarUAtamAM jaNAvelA benI peThe "pApI" nathI; pelA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . be tA kharakhara pApa hatA; kAraNa ke temaNe pAtAnA dhaMdhAnI ke jIvananI je svAbhAvika ke kAyadesara pravRttie kahevAya, temanI maryAdAnI uparavaTa thaIne khAsa vizeSa pApakRtya karyAM che; jyAre A bAkInA ATha te samAjanA vividha upayeAgI dhaMdhA karanArA mahenatu nAgarikA che. jo te doSita che, teA temanI pAsethI mAla kharIdanArA ke temanI pravRttinA lAbha uThAvanArA tamAma nagarajane vizeSa deSita che; eTaluM ja nahIM, mAMsa mATe, jAnavarane . mAranAra khATakI karatAM tenI pAsethI mAMsa kharIdIne khAnAra vizeSa pApI che; kAraNa ke te je bajAramAM mAMsa kharIdavA na Avate! hAta, tA khATakIne jAnavara mArI mAMsa vecavuM na paData. A muddA upara jarA ADA ph TAI ne ATale! bhAra mUkavA paDavo enuM kAraNa e che ke, pachInA jainadharma A badhI vastuo mATe prANIvadha karanArane ja deASita gaNI, tyAra bAda te vadhanita vastuone vepAra karanAra dukAnadArA, ke te vastuo kharIdIne vAparanArA nagarajaneAne e hiMsAdeASamAMthI kAMIka khAtala rAkhe che. hemacaMdrAcAya jevA vicakSaNa puruSa paNa paMdara karmAdAne gaNAvatI vakhate chaThThu karmAdAna daMtavANijya (eTale ke hAthI vagerenA dAMta, camarI vagerenA keza, ghuvaDa vagerenA nakha, zaMkha vagerenAM asthi, vAgha vagerenAM cAmaDAM, tathA haMsa vagerenAM rAma: tyAdi aMgAnAM vepAra karavA,) tenI bAbatamAM eTaluM umeratA jAya che ke, badhAM prANIaJA temane utpattisthAne jaI, bhegAM karI-karAvI vepAra karaveA, te ko~dAna hAI tyAjya che; paraMtu, utpattisthAna sivAyane khIje sthaLe te badhAM kharIde ke vece temAM " A Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSa nathI. kAraNa ke, utpattisthAnamAM tAta paisA ApI, te te prANIe marAvavAM paDe che.' AvA bheda pADavAnI jarUra zI rIte paDI haze, e atyAre kalpavuM muzkela che. yatidhamatA karavuM-karAvavuM ane anumati ApavI, e traNene sarakhAM ja mAne che; paraMtu gRhasthadhanI bAbatamAM AvA AvA bhedo svIkAravAthI dharmAMtattva spaSTa thavAne badale haNAyuM che. temAMya naM. 6 mAM jaNAvele phAdAra tA rAjyataMtrane eka vaphAdAra sevaka che. jo rAjA dASita nathI, enA rAjyane lAbha uThAvanArA prajAjane deSita nathI, te te taMtranA eka sevaka zI rIte dASita che? kahevuM heya te! AkhA rAjyataMtrane dASita kaheA, temaja te rAjyataMtrane lAbha uThAvanArA saghaLA prajAjanene paNa deASita kaheA; paraMtu mAtra phe|jadArane tenA phAjadArInA kAma adala deASita TharAvaveA e te dekhItuM anyAyI lAge che. khetI vaDe ja pAkelA dANA khAnAra deSita nahI, paNa te khetI karanArA kheDUta pApI; rAjyataMtrane lAbha uThAvanAra prajAjana daSita nahIM, paNa te rAjyataMtranI vyavasthA jALavanAra sevaka doSita e jAtanA pApanI javAbadArInA khyAla gRhasthanI bAbatamAM paNa badalavA joIe; nahIM teA brahmadezAdi dezeAnA AjanA bauddho jema kasAI e kApeluM mAMsa kharIdavAthI peAtAne mAMsa mATe jAnavara kApavAnI hiMsAmAMthI mukta thayelA mAne che, tevI ja bhUla sAmAnya jainava mAM paNa pedA thavAnesabhava che. ane Aje dekhAya che paNa temaja. khetI ane rAjyataMtra e baMne sAmAjika dRSTie atyAvazyaka pravRttione adhArmika gaNavAthI ja khetInI pedAze, te ja rAjyata MtranI suvyavasthA heThaLa : maLavA moTa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vecI khAnAra vepArI vANiye ja mAtra dhArmika bAkI rahe che! dharmavRttie sAmAnya jIvananirvAhanI A badhI pravRttionI sAmAnya javAbadArImAMthI bhAgI javAnI vRtti na sevavI joIe. have ApaNe e muddo cheDI AgaLa cAlIe. pahelA khaMDanI kula dasa kathAomAMthI sAta jIvahiMsAne lagatI che; bAkInI traNamAMthI paNa kAmAsaktinI kathAnuM kendra sAsuonI hiMsA ja che; eTale kharI rIte jIvahiMsAnA vastu vinAnI be ja kathAo rahI : (1) sUbAgIrInI kathAnuM kendra corI che; je vastu nyAyI rIte tenI nathI te vastu te julama-prapaMca ityAdithI prajA pAse paDAve che, te ja teno khAsa doSa che. (2) vezyApaNunI kathAnuM kendra abrahmacarya che. jo ke, e vasyA pitAnI tIvra kAmavAsanAne tRpta karavA khAtara ke zAthI gaNikA banI hatI evuM kAMI kathAmAM spaSTa kahyuM nathI. to paNa e muddAne ja karIe. eTale dase kathAomAM maLIne kula traNa mahApApa kathAkAre spezya cheH hiMsA, corI, ane abrahmacarya. pAMca mahApApamAMthI bAkI rahelAM be mahApApa asatya, ane parigraha e bene kAMti cauyanI kathAmAM ke hiMsAnI kathAomAM boLI zakAya tema che. eTale vastutAe pAMca mahApApane ja kathAkAre A kathAomAM spezya che e ughADuM che. pApanAM phaLa varNavavAmAM kathAkAre janmAMtara ane narakayAtanA e kalpanAono upayoga karyo che. alabatta vartamAna janmamAM paNa te pApIone prApta thatuM pitAnAM pApakarmanuM yatheSTha kuphaLa batAvavAmAM AvyuM che paraMtu badhI kathAemAM vArtAnuM madhyabiMdu vartamAna janmanuM pApakarma nathI; paraMtu, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pUrva janmanuM pApa che. gautama svAmI e pApAonI vAta mAne janmamAM dekhAtI bUrI valenuM mULa kAraNe, temanA A janmanA koI kRtyamAM nathI baLatA; paraMtu temaNe pUrve evuM to zuM pApakarma karyuM haze?-- e ja temane prazna hoya che. uparAMta mRgAputranI kathAmAM to tenA A janmanA du:khanA kAraNa tarIke koI A janmanuM ja kRtya batAvI zakAya tema paNa nathI; kAraNa ke janmathI ja te dukhI hAlatamAM janmyA che. tevuM ja ubaradattanI kathAmAM tathA aMjUnI kathAmAM paNa che. bAkInI sAta kathAomAM vartamAna janmanuM pApakRtya traNa dAkhalAmAM vyabhicAra che, traNa dAkhalAmAM hiMsA che, ane eka dAkhalAmAM gAdI mATe kAvataruM (parigrahabuddhi) che. narakayAtanA ane lakhacerAsImAM bhramaNa - e be kalpanAe hiMdudharma ane bauddhadharmamAM paNa cheH jainakalpanAmAM e be karatAM khAsa kazI viziSTatA nathI. prAcIna kALamAM e be kalpanAone AdhAre ja pApakarmanI tyAjyatA batAvavAmAM AvatI. dareka pApakarma vizvavyavasthAmAM kevI bAdhA UbhI kare che, ane te darekane pratyAghAta pitAne ke bIjAne kevo veThavo paDe che, e batAvavAnI rIta prAcInee svIkArI nathI. teo to te pApakarmanI zikSA jagatanI bahAra eka alaga sthAnamAM ja thatI batAve che. prAcInene mate dareka pApakarma e jANe mukhyatve vyaktinuM pitA pratyenuM ja durAcaraNa che. bIjAne to tenAthI je kAMI hAni-lAbha thatAM hoya te thAo, - amuka dAkhalAmAM tenA pApakarmathI bIjAM keTalAMkane lAbha paNa thatuM hoya - paraMtu mukhyatve pApakarmanuM pAtra potAnA AtmAnI adhogati ke avagati karavApaNAmAM raheluM che, evuM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavAnuM temanuM valaNa savizeSa che. kAyadAnI paribhASAmAM kahIe to, dareka pApa e vastutAe rAjA pratye (arthAta samAja pratye) ke Izvara pratye gune nathI, paraMtu pitAne ja AtmA pratye guno che. e badhA pApIone zAstrakAre "sAgaropama varSo sudhI naraka yAtanA veThatA tema ja lakhacerAsImAM vAraMvAra bhramaNa karatA batAvyA che, ane e pramANe lagabhaga saMkhyAtIta varSo sudhI temane pitAnA pApanI zikSA batAvatAM jANe te thAkatA ja nathI. sAmAnya rIte to ema ja mAnavuM paDe ke, eka janmamAM karelA mahApApanuM phaLa je ATalA badhA dIrdhakALa sudhI veThavyA ja karavAnuM hoya, to pApIne te kadI taravAno Ara ja nathI. kAraNa ke janmajanma je adhamayonimAM tene janma le paDavAne, te enimAM vadhu pApakarmo karavAnI ja tene taka ke preraNA maLyA karavAnI. paraMtu zAstrakArane e vastu ISTa nathI. tethI dareka pApI, game teTale lAMbe kALe paNa ApoApa - sumAge AvI pahoMce che, ane chevaTe muktimArge pitAnI musApharI zarU karI zake che. chevaTe tema zAthI bane che, e kahevAno prayatna zAstrakAra nathI karatA. temanI kathAvastu uparathI te ema ja mAnavuM paDe ke, jANe AtmAnI potAnI ja evI kaMIka svabhAvagata gyatA che ke, game teTalI adhogati thavA chatAM, chevaTe te unnatine mArge avazya AvavAne ja. jaina zAstrakAra A bAbatamAM gozAlaka AjIvikA mata sudhI jANe pahoMcI jAya che. gozAlaka paNa evuM ja mAnatA ke. amuka bhramaNa karyA pachI, jIvAtmA ApoApa muktine mArge AvI ja pahoMcavAne. paraMtu Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatattvane e rIte ja rajU thavA devuM e ISTa nathI. kathAkAre aMte pApImAM sabhAva prApta thavAnuM kAMIka ucita kAraNa spaSTa batAvavuM joIe. e kAraNanuM kAMIka jhAMkhuM sucana kathAkAre karyuM che ema kahI zakAya. je manuSya janmathI e pApI sanmArge vaLe che, te janmamAM sAdhunA sadupadezathI arthAta satsaMgathI enAmAM kAMIka apUrva sabhAva prApta thato hoya, evuM sUcana kathAkAra kare che. ane e sUcana basa gaNuM zakAya tevuM che. aMte aMdhAruM dUra thavAne upAya bahArathI ajavALuM Ave e ja hoya. che. aMdhArAne potAne ja vAvyA karIe, to mAtra temAMthI to ajavALuM pragaTavAnI kAMI sUrata ja dekhAtI nathI. have ApaNe puNya ane tenAM phaLanI vastu upara AvIe. A graMthanA bIjA khaMDamAM puNya ane tenuM phaLa varNavatI kathAo mUkI che. te badhI kathAo uparathI vAcaka joI zakaze ke, kathAkAre eka ja vastune puNya tarIke rajU karI che. ane te- koI sAdhupuruSane yatheSTa anna-pAna jamADavAnI. upalaka najare e vastu jaina sAdhuoe pitAnuM peTa bharavA mATe upajAvI kADhelI bhramaNa jevI ja lAge. paraMtu, AvA prAcIna graMthanI bAbatomAM mAtra upalaka najarane ja vaLagI rahevuM basa nathI. gayA phakarAne aMte ApaNe joI AvyA tema, ajJAnAMdhakAramAM prakAza utpanna karavAne eka ja mArga che - game te upAye dIva pradIpta karavo. paraMtu e dIvo kAMI aMdhakArane masaLyA karavAthI nahIM pragaTe, ke rUnI dIveTane game teTalA ghImAM lAMbe vakhata boLI rAkhavAthI paNuM nahIM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTe. tene mATe to saLagatI jyota ja meLavavI paDe. eTale sava puNyanA mULa kAraNa tarIke ekalA satsaMgane ja rajU karavAmAM zAstrakAre bhAre jhINavaTa vAparI che, e ApaNe kabUla karavuM joIe. bAkI, mAtra dhAkathI, ke mAtra lAlacathI mANasane kadI puNyazALI karI zakAyo nathI ane karI zakAze paNa nahIM. jo ke, kathAkAre e sUkSma vastune je rIte rajU karI che, te rIte to temAMthI evuM samajAI javAno saMbhava che ke, mAtra sAdhune jamADIe, eTale badhuM ApoApa maLI jAya! ane Aje jaina zuM, badhA dharmomAM evI bhramaNuM daDhamULa thaI gaI dekhAya che. sAdhusaMtone samAja sAthe joDI rAkhanAre ekamAtra rasto bhikSA che; tene kAraNe ja sAdhusaMte pitAnuM nirjana ekAMta cheDI samAjamAM Ave; ane gRhastha paNa te dvArA ja temane saMparka sAdhI zake-e badhu kharuM; paNa gRhastha bhikSA ApIne ja kRtArthatA mAne, to to bhAre hAni ja thAya. sAdhunA saMparkathI teNe kAMIka lAbha uThAvavo joIe; to ja te saMparkanuM kAyamI ke kAMIka nakkara phaLa tene maLyuM kahevAya. alabatta, sAco sAdhupuruSa, ApaNumAM jyota jagAve che tyAre, te teNe dharmopadezathI ke zAnAthI jagAvI e kahevuM muzkela che; tethI ja kathAkAre mAtra sAdhubhikSAne ja puNyarUpa jaNAvIne thaMbhI javuM kadAca megya mAnyuM hoya. dharmatattvane hRdayamAM udaya thavo e vastu evI gUDha che ke, tenAM kAraNenI tapAsamAM paDavuM e vyartha mahenata che. tene mATe kahI zakAya tevuM koI kAraNa hoya to te e ja che ke, sAcA sapuruSano saMparka ane kathAkAre tene ja AgaLa dharIne saMtoSa mAnyo che, e yogya ja kyuM che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- arthAt sarvottama ! have ApaNe saMyama ane tenA phaLanI vastu upara AvIe. A graMthanA trIjA ane ceAthA khaMDamAM sayama ane tenA kULanuM varNana karatI kathAe sadharelI che. trIjA khaMDamAM saMyamanI ja kathAo che; paraMtu tenA phaLarUpe sIdhI mukti prApta thatI nathI batAvAI; paraMtu anuttara - kesathI uparanA evA devaaAmAMthI ekAdamAM lAMmA vakhata rahyA bAda, pharI manuSyajanma prApta karI, pharI sacmAcaraNa karIne mukti prApta thatI batAvavAmAM AvI che. paraMtu ceAthA khaMDamAM te A janmanA sayamAcaraNane aMte ja sIdhI mekSaprApti batAvavAmAM AvI che. e e prakAranA sayamAnI vigatA tapAsIe te! temAM evA kazA phera ApaNane nathI dekhAtA, ke jethI ekane aMte mekSa na prApta thatAM, vadhu eka manuSyajanma prApta thavAnI AvazyakatA svIkAravI paDe. ane prakAranA sayameAnI zarUAta ane aMta sarakhAM ja che; eTale ApaNe te! e sAdhakonA pUrva karmAMsaMcayamAM ja evI kAI vizeSatA zeAdhavI rahI ke jethI, eka ja prakAranA mA akhatyAra karavA chatAM ekane mukti prApta thaI, jyAre khIjAte thADuMka aMtara bAkI rahI gayuM. paraMtu teneya eka ja manuSya janmabAda muktinI prApti tA nizcita ja che; tene krI lakhaceArAsImAM pAchA paDavApaNuM nathI ja, eTale sa yamanA e baMne prakArAne vastutAe eka ja mAnI laI e te paNu khATu tA nathI ja. game tema hA, paNa, jainamArga pApa temaja puNya baMnene aMte tA haiya kATInAM gaNI, A sayamamAne ja ekamAtra vihita arthAt karavA yogya ka rUpa - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne che. eTale ApaNe tenI vigate jarA vistArathI tapAsIe. trIjA ane cothA khaMDamAM ApelI saMyamI sAdhakonI badhI kathAomAM eka vastu ApaNe saLaMga joI zakIe chIe ke, te badhA dAkhalAomAM sAdhaka koI uttama kuLamAM ja janmelo hoya che, tenI keLavaNI ane uchera uttama prakAranAM hoya che; tathA te pitAnA jIvanamAM kramaprApta sukhAdi bhagavato tyAM sudhI viharyA kare che, jyAM sudhI tene jIvanamAM pahelI vAra keAI dharmAtmA puruSane dharmopadeza sAMbhaLavA maLe che. paraMtu eka vAra te dharmopadeza sAMbhaLavA pAmatAM ja tenA hadayamAM evI keI apUrva laganI jAge che - e kaI apUrva prakAza pragaTe che ke badhAM sukhAdi tajI te ekadama kaThera saMyamamArga AcaravAne kaTibaddha thaI jAya che, ane tene ekadhArI tIvratAthI pAra paNa pADe che. A vastu ja evA mukta thavA sarajAyelA mahApuruSonI vizeSatA che. je vastu sAmAnya janasamudAyanA mAthA upara thaIne pasAra thaI jAya che, te vastu temanA hRdayane ArapAra vIMdhI nAkhe che. bIjA badhA nagarajano tIrthakarAdino upadeza sAMbhaLI, temane vaMdanAdi karI, kRtArthatA mAnatA ghera pAchA phare che; jyAre A mahApuruSa tyAM ne tyAM thobhI jAya che, ane eka prakArane utkaTa nizcaya karI de che, tathA tyAM ne tyAM pragaTa paNa karI de che. pachI te ghera pAchA jAya che, to te mAtapitA vagerenI rajA levA ja. ane te rajA paNa te game tema karIne - game tevI paTAmaNuM manAmaNI ke satAmaNIe chatAM - acUka meLavIne pAchA Ave che ja. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---------- tyAra bAda temanI sAcI sAdhanA zarU thAya che. prathama tA te pratrajyAnI dIkSA le che, ane ghaNuM kharuM pAMcamAtratA dhAraNa kare che; tyAra bAda tera krasthAne tajavAM, peAtAnA mArgomAM jAgRta rahevuM, vagere bAbate tee Ape!Apa AcarI le che. kathAkAra te badhI vastuonI vigatamAM UtaravAne khAsa prayatna nathI karatA; para Mtu khIjA jaina graMthAmAMthI te badhI sAmAnya vastu samajI levAnuM jaNAvIne teASa mATe che. je sAceA mumukSu che, te evI badhI vastuone saheje sAdhI le evuM mAnI ja levuM joI e. jene pUrva karmoneA paNa kSaya sAdhI mukti meLavavI navuM ka`baMdhana UbhuM na ja kare. paDatA mUkIne kathAkAra tarata te bhAga upara Ave che. ane e sAdhakAnI sAdhanAne khAsa bhAga che. che, te navAM pApakarmo karIne eTale e niSedhAtmaka bhAga AkhI sAdhanAnA vidhAnAtmaka bhAga ja te badhA ja ane te khIjo koI nahIM paNa kakSaya prApta karAvanAra tapane. khIjI badhI sAdhanA te mukhyatve 'savara' - eTale ke DhAMkaNurUpa che. arthAt navAM ka AtmAmAM pesavA na devA mATe killArUpa che, paraMtu A tapa-dhyAna ja khAsa ' nirjarA 'rUpa che arthAta saMcita karmone khaMkherI nakhAvanAra che. -- te tapa paNa bhAre bhAre vikaTa lAMmA lAMbA upavAseArUpa ja che. badhA sAdhakAnI sAdhanAnuM te kendrabindu che. A vastu ghaNI rIte vicAravAne ceAgya che. hiMdubauddha vagere ghaNA ghaNA mukhya dharmomAM upavAsane zarIrazuddhi ane te dvArA cittazuddhinuM kAraNa mAnI, ThIka ThIka sthAna maLyuM che. paraMtu jainadhamAM A vastu sauthI judI che. ahIM 17 " Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upavAsa mAtra zArIrika zuddhinuM sAdhana nathI, paraMtu AtmazuddhinuM ja sIdhuM -- mukhya sAdhana che. bIjA zabdomAM kahIe teA, ceAgamAM, bhaktimArga, kamA, nAnamAga - e badhA mArgInI peThe A eka judA svataMtra 'rUpavAsamAne ' che. janadharmamAM tapanAM vividha agA gaNAvatAM, mAtra zarIrakleza uparAMta prAyazcitta, vinaya, (vaDIlasAdhunI ) sevA-zuzruSA, svAdhyAya ane dhyAnA samAveza paNu tapanI vyAkhyAmAM karavAmAM AvyuM che (tattvArthI 9-20); temaja te dhyAnanuM svarUpa varNavatAM temAM pAtaMjala yeAgamAganI peThe cittavRttine nirAdha ja vavavAmAM AvyA che; paraMtu A kathAmAM te tapanA upavAsa aMga upara ja bhAra * mUkavAmAM AvyeA che. zarIra dvArA tapa karatI vakhate cittane paNa kAMIka sayamanamAM rAkhavAnuM teA haze ja; paraMtu A zarIrakSeza dhyAnanI siddhi mATe nathI, e yAda rAkhavAnuM che. A zarIrakleza tA dhyAnanI peThe kadAca dhyAna karatAM paNa vadhAre evuM Avazyaka svataMtra sAdhana che. ema paNa kahI zakAya ke, evA bhaya kara - mAraNAMtika upavAse| daramyAna dhyAnane ceAgya paristhiti teA bhAgye ja sadhAtI hAya. hemacaMdrAcAya, jevA ceAgI prANAyAmanI AvazyakatA-anAvazyakatA vicAratI vakhate spaSTa zabdomAM kahe che : " prANAyAmAdithI kAMI meAkSamArga sadhAte| nathI ja. prANAyAmathI manaHsvAsthya prApta thavAne badale UlaTA kleza thAya che. kAraNa ke, pUra, kuMbhana ane recana vagere karavAmAM zarIrane dhaNuM kaSTa paDe che; ane tenAthI cittaviplava thAya che. Ama prANAyAma UlaTA muktimAM vijJakAraka che." [6/1-5] - 18 ' b Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jyAM prANAyAma jevI vastu paNa cittasvAsthyane vidyakAraka manAI che, tyAM AvA lAMbA lAMbA tIvra upavAseA tA cittasvAsthyane cheka ja bagADI mUkanArA gaNIe, te temAM kazuM kheATuM nathI. bahu tA, citta upara kAmuM rAkhI, maraNanI AkAMkSA karyAM karavAnuM rAkavAmAM Ave; paraMtu saghaLA samaya daramyAna cittane ekadhAruM dhyAnastha rAkhavAmAM Ave ema banavuM azakya che. bIjI eka navAInI vAta teA e che , nAnA-meTA sau maratI vakhate mArAMtika salekhanAvratane ja svIkAre che; ane jee mukta thAya che, teo paNa te vratane aMte chelle zvAse ja mukta thAya che. arthAt na khAvuM, ane hamezane mATe na khAvuM -- e vastune eka svataMtra sAdhana tarIke ja jANe svIkAravAmAM AvI che. te daramyAna dhyAna karyAM karavuM, ke dhyAna satata karI zakAya mATe ja upavAsa evA jarA sarakhA ullekha kathAkAre karyAM nathI. saghaLeA bhAra jANe upavAsa upara ja che. je dhyAna upara ja bhAra hota, tA tA aMte cittavRtti sadaMtara lIna thavAne ke evA kAMIka ullekha jarUra sAthe karAyA ja hota. ahIM te| badhA sAdhakA je divase dIkSA le che, te ja divasathI cAra TaMkanA, cha TaMkanA, A TaMkanA, ema pakhavADiyAnA, ane mahinAnA upavAse karavAnuM ja zarU kare che. jANe e ja emanuM dhamA mAM prayANu na hoya! je koI mukhya mukhya tape| te badhA svIkAre che, jevAM ke guNaratna, bhikSupratimA, ratnAvalI, kanakAvalI, vagere, e badhAM paNa mAtra upavAsanAM ja tapeA che. evAM meTAM tapa na paNa svIkAre, paNa dIkSAnA divasathI niraMtara cAra ------ - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Taka ke cha TaMkanA upavAsa ja maratA lagI karyA kare, tA teTalA tapakathI paNa mukti pAmyAnA sadharyAM che. dAkhalA kathAkAre arthAt, A upavAsanuM sAdhana eka svataMtra sAdhanamA" che. tenuM nAma ApaNe 'upavAsamA' rAkhI zakIe. jainadharmamAM anyatra ghaNAya sAdhakAnI sAdhanAnAM varNana che. paraMtu zukladhyAna ke dhyAna evA zabda mAtranA ullekha vinA, mAtra upavAsane ja mukhya sAdhana tarIke rajU karavAnuM ! A kathAomAM ja anyuM che. A sAdhanAnI sarvottama kakSAe paheAMcelAnuM varNa`na paNa te sAdhanAne anurUpa ja che. te sAdhakanA sukAyelA zarIrane tathA vividha avayaveAne sUkAmAM sUkI cIjo sAthe sarakhAvIne varNana karatAM kathAkAra jANe thAkatAM ja nathI. e varNana A kathAomAM TheraThera maLaze, paraMtu trIjAkhaMDamAM dhanyatI kathAmAM e vanane chellI kATie laI javAmAM AvyuM che. vividha avayaveAnI kRzatAnuM kamakamATI Upaje evuM kAranuM vana karI karIne kathAkAra te sAdhakanA tapanuM 'rUpa-lAvaNya' varSove che (prathameyAhave tava vAvace DholyA ). 'mahAsIhanAdasutta 'mAM bhagavAna buddha paNa peAtAnI tapazrcaryo varNavatAM kharAkhara AvuM ja varNana kare che. te kahe cheH he sAraputra ! huM eka ja jaNanA dharamAMthI bhikSA laI, eka kALiyA upara ja rahetA; athavA e dharamAMthI bhikSA laI e kALiyA upara - e pramANe sAta dharamAMthI bhikSA laI sAta kALiyA upara ja rahetA hatA. eka vAra vRttimAM Ave teTaluM letA. . . ema sAta tti anna laIne te upara ja * * Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirvAha karato hato. eka divasane AMtare jamato hato, be divasane AMtare jamato hato. . . . . ema sAta divasane AMtare jamato hato, athavA pakhavADiyAmAM eka ja divasa jamate hate. "keTalAeka zramaNabrAhmaNonI evI daSTi che ke, AhAra vaDe Atmazuddhi thAya che. te kevaLa bora khAIne rahe che; beranuM cUrNa khAya che, borano ukALo pIe che; athavA berano ja bIje kaI padArtha banAvIne khAya che. huM eka ja bora khAIne raheto evuM mane yAda che. he sAriputra! tuM ema samajIza nahIM ke te samaye bora bahu moTAM hatAM. hAla jevAM bora che, tevAM ja te samaye paNa hatAM. A pramANe eka ja bera khAIne rahevAthI mAruM zarIra atyaMta kuza thatuM cAlyuM. jevA AsItaka velanA athavA kAlalanA gAMThA spaSTa dekhAya che, tevA mArA avayavanA sAMdhA spaSTa dekhAtA hatA. mArI keDa UMTane paga jevI dekhAtI hatI. ghaTamALa jevI dekhAya che, tevI mArI karoDa dekhAtI hatI. bhAgI gayelA gharanA vAMsa jema ADAavaLA thaI gayelA hoya che, te mAro baraDo dekhAto hato. meTA kUvAmAM paDelA nakSatranA paDachAyAnI jema mArI AMkhe UDI gayelI dekhAtI hatI. kaDavA tuMbaDAne kAcuM kApI taDakAmAM nAkhatAM jevI rIte te karamAI jAya, tema mArA mAthAnI cAmaDI cImaLAI gaI hatI. huM jyAre peTa upara hAtha pheravavA jato, tyAre pUThanI karoDa mAre hAthe aDakatI; ane pUMThanI karoDa upara hAtha pheravavA jatAM peTanI cAmaDI hAthane aDakatI.. AvI rIte mArI ThanI karADa ne peTanI cAmaDI eka thaI gaI hatI. zauca Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 mATe ke laghuzaMkA mATe esavAne prayatna karatAM huM tyAM ja gabaDI paDatA. aMga upara hAtha pheravatAM du`la thayelA vALa ApeAApa kharI paDatA hatA. AvA upeASaNane lIdhe mArI AvI sthiti thaI hatI." A graMthamAM trIjA ane cAyA khaDanI badhI kathAomAM sAdhakanI lAMbA upavAsane aMte kharAkhara AvI ja sthiti thayAnAM vana saLaMga maLI Avaze. para Mtu navAInI vAta e che ke, gautama buddha A sthiti prApta karIne paNa 'muktine mA` na maLavAthI ' AhAra khAvAnuM zarU karavA tarapha vaLe che; jyAre A kathAonA jaina sAdhake tA have zarIra bahu nabaLu paDI gayuM che, tathA tenAthI huve haravApharavAnI barAbara kriyA thaI zake tema nathI evuM jANI, maraNAMta upavAsanuM vrata-laI, tene cheka ja naSTa karI de che, ane pachI thAkAranA jaNAvyA mujaba che" zvAseASTrase, " je vastu mATe temaNe muMDana karAvyuM hatuM, brahmacaya svIkAryuM hatuM, snAna-chatra-joDAnA tyAga karyo hatA, bhUmi upara sUvuM ~ pATiyA upara sUvuM -- bhIkha mAgavI vagere AkhatA svIkArI hatI, tathA pArakAne tiraskAramAnApamAna vagere saMkaTA ane vizno sahana - rAkhyuM hatuM, te vastu prApta karI"--ne te mukta thAya che. A vastu ja jaina mAnI viziSTatA che. buddha bhagavAnane tA tapazcaryAnA mA mAMthI muktine mAna maLye, kAraNa ke, te mA'mAM temane mate ' A prajJA' na hatI (taM vizrva karavAnuM mAra siddha-mudde tathA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 mArA detu / millA ceva ariyAca vargIya anadhAmAM). A jagAe AvIne te te dhyAnasukha tarapha vaLyA. te kahe che : pitA zAkacanA khetaramAM kAma cAlatuM hatuM te samaye jAMbuDAnA jhADa nIce zItala chAyAmAM esI prathama dhyAna prApta karI lIdhAnI mane smRti hatI. huM agnivessana ! te smRtine anusarI mane vicAra thayeA ke, e ja medhanA mA hAvA joI e mane ema lAgyuM ke, meAjamajAnA padArthonA bhAga vinA, ane akuzala vicAre vinA je sukha maLe che, te sukhathI huM zA mATe khI? pachI meM ene vicAra karyAM ke, te sukhathI huM khInAra nathI. para Mtu te sukha atyaMta dula thayelA dehane maLavAnuM nathI, mATe gheADe thADA AhAra khAvAne meM vicAra karyAM, ane te pramANe vartavA lAgyA." Ama eka ja bAbatamAM e judA dha puruSe! judA abhiprAya ApIne chUTA paDe che. paraMtu tethI te temAMthI kAI ne khATA mAnavAnI jarUra nathI. eTaluM kahevuM ja asa thAya ke, tenI prakRti athavA zraddhA ja mukhya vastu che. e zraddhA utkaTa hAya, te! tame prANAyAmathI paNa tamAruM abhISTa prApta karI zake!, amuka deDha zera dhAtunI mUrtine AkhA vakhata navaDAvavA-dhAvarAvavA vaDe paNa prApta karI zA, dhyAnathI paNa prApta karI zakA, manana-nididhyAsanathI paNa prApta karI zakeA, ke chevaTe naryAM dehadamanathI paNa karI zake. tattvanI dRSTie badhA mArgI atattvarUpa che, tema ja te badhA ja 1. manjhisanikAca ---- mahAsIhanAda sutta. (6 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 tattva prApta karAvanArA paNa heAI zake che. kAraNa ke paramatattva adhAthI para che. tA paNa A upavAsamA athavA dehadamananeA mA, eka sAdhanAmArga tarIke dhyAnamAM levA jevA teA che ja. kAI prakAranI zaMkA-kuzaMkA ke saMkalpa-vikalpa karyA vinA peAtAnA zarIrane satata tAvyAM ja karavuM; ane aMte te tAvaNImAM tene sadaMtara hAmI devuM--e vastu sAce ja vIramA che. je mahApuruSa sekaMDa nara-nArImAM AvI . kaThera rIte prANApaNuM karavAnI hiMmata, sahanazIlatA ane zraddA pragaTAvI zake, tene sAce ja mahA-vIra gaNavA joi e. meTAmeTA rAjAnA sukha-vilAsamAM magna kumAre, meDhA meTA nagarazeThe| ane saMdhavIenA sukhazAlI putra! jene eka ja vAra sparza thatAM ghara-Ara badhuM ja tajI, kaheAramAM kaDhAra tathA kSaNe kSaNe vedanAne anubhava karAvatuM zArIrika tapa hasate meDhe svIkAravA taiyAra thaI jAya, te puruSanI mahattA viSe zuM kahevuM ? ane e badhA yuvAne ane yuvatIonI vIratAnAM paNa zAM vakhANa karavAM ? bhadre temaNe aMte satya prApta karyuM ke na karyuM; paNa jene pAte satya mAnyuM tene mATe Ave! bhISaNa tyAga, AvuM bhISaNu tapasvIkAravA tee taiyAra thayA, e vastu temanAmAM vyApelA adamya puruSArtha ane dRDha ekaniSThAnAM sAkSI che. Aje bhale ApaNe emaNe akhatyAra karelA mArga viSe zaMkA uThAvIe; tathA dehadamanathI zuM ema kahI, nAka mareADIe. paraMtu, chevaTe eka nakkara vastu ApaNe svIkArI lIdhA vinA nathI ja cAlavAnuM kaiM, sAdhakanI upAsanA pUrNatAnI bhale hAya, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 paNa te upAsanA peAte te ekAMgI ja hAvAnI. vadhu spaSTa zabdomAM kahIe te, apUrNa sAdhaneA dvArA pUrNatA prApta karavI hAya, te ekAMgI thayA vinA jANe cAlatuM ja nathI. zarIra-mana-AtmA e traNene eka sarakhA - eka sAthe vikAsa e sAmAnya keLavaNInuM lakSya bhale rahe; paraMtu kAI paNa bAbatamAM pUrNatA prApta karavA icchanArane amuka vastue jatI karyA vinA cAle tema ja nathI. zarIra ane mana baMne sarakhAM vikasyAM heAya evA dAkhalA itihAsamAM maLI zake che; paraMtu, tyAre 'cheka ja sAmAnya'-paNAnI chApa mATe akSare temanA upara ceTelI sAk dekhAya che. bAkI, AdhyAtmika pragatinI bAbatamAM akhatyAra karAyelAM sAdhaneAnI AbatamAM vastusthiti evI che ke, amuka ja sAdhana kArya kara che ane amuka nathI, evA bheda pADI zakAtA nathI. kAraNa ke, upara jaNAvI AvyA tema, chevaTe te mukhya sAdhana bhAvanA che zraddhA che. bAkInAM sAdhane teA te bhAvanA athavA zraddhAne uttejita karavA ke gatimAna karavA pUratAM ja kAmanAM che. eTale jema vaidakIya jagatamAM, tema AdhyAtmika jagatamAM paNu, judI judI upacArapatie tattvanI STie jotAM ekasarakhI mithyA che, athavA ekasarakhI sAcI che. chevaTe tA kAI paNa upacArapaddhati jeTale aMze daradInI jijIviSAne jAgRta karI zake che, teTale aMze ja kArya kara nIvaDe che. ghaNI vAra sAMcI vA mAnIne ApelI kheATI zIzInI davAe paNa dhAryuM pariNAma ja nipajAvyAnA dAkhalA maLI Ave che. tevI ja rIte kalpanAmAM ja vAgelI TAMkIne kRtrima zastrakriyA dvArA kADhI batAvyA bAda ja jakhama rujhAyA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 lAgyAnA kissA vaidakamAM suprasiddha che. tema ja AdhyAtmika vaidAnI bAbatamAM paNa chevaTe to jIvananA mULa cetanapravAhane sparza karavAnI vastu ja mukhya che. e vastu kAI paNa bAph sAdhana dvArA siddha thAe. eTale mudde je tapazcaryAdithI mULa pravAhane na pahAMcI zakyA, te ja tapazcaryAdithI aneka jaina sAdhaka vIre! te pravAhane pahoMcI gayA haiAya, te temAM zaMkA lAvavA jevuM kazuM nathI. -- savAla eka ja rahe che ke, koI paNu sAdhanAmA kAkara thaI zake e vastu tattvanI dRSTie sAcI bhale he; paNa tethI ja kadAca e jANavAnI jarUra UbhI thAya che ke, kaye! sAdhanamArga samAjamAM Adarzo tarIke rahe te sAmAnya samAjajIvanamAM kAMIka AreAgya puruSArtha -- ane vIratA hAvAne badale pragaTe ane pracAra pAme. rAmakRSNaparamahaMsa bhraSTa tatramArga mATe kahetA ke, bhale tenAthI satyane pAmI zakAtuM hAya; tA paNa dharamAM jema bAraNA dvArA pesI zakAya che, tema gharamAMthI gaMduM pANI bahAra nIkaLavA rAkhelA khALa dvArA paNa pesI zakAya che; teA pachI khALa dvArA pesavA karatAM mukhya bAraNA dvArA pesavuM vadhu icchavAoga nathI ? e rIte jovA jatAM, dehadamana, ane kAI paNa bhAvanAnA sthULa khAdya cheDA upara paNa sarakhA ja bhAra mUkanAra jana mArga sAmAjika dRSTie paNa anicchanIya nathI ja. dehadamana, vAsanAnirAdha, jIvadayA, athavA dazavaikAlikanA zabdomAM kahIe tA, ahiMsA-saMyama-tapa e traNa vastune ja parama maMgala ' rUpa - dharUpa - mAnanAra dhamA samAjajIvanane sAce ja upakAraka thaI zake tema che. Aje paNuyurApIya rASTrAmAM 6 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 je yAdavAsthalI vAraMvAra vyApatI jaNAya che, tenA mULamAM joI e te! asaMyama, ane hiMsAnI vastu ja mAlUma paDaze. TiyAne chUTIdera mUkvAne Adarza rAkhe! (abrahmacarya), tA pachI temanI tRpti mATe joItA padArtho meLavavA mATe (parigraha ), ceArI, blU ane aMte hiMsA AvakAravAM ja rahyAM. paraMtu je samAjamAM dharabAra-meAjazAkha-dhanaaizvaya Adi tyAgIne iMdriyanigrahI tapasvI thavuM ene ja zreyarUpa mAnavAmAM AvatuM hAya, ane e badhAnA mULamAM ahiMsAnI vyApaka bhAvanA hoya, te samAjavigrahanAM dhaNAM kAraNeA echAM thaI jAya e dekhItuM che. alabata, e ahiMsAnI bhAvanA ghaNI sukSma vastu che; ane tenuM anuzIlana prajJApUrvaka thavuM joIe. niha te atyAranI jana ahiMsAnI mAphaka e ahiMsA peAte ja hiMsAnI peASaka evI bhAre asAmAjika vastu banI jAya. huM ahiMsaka rahu teTalA mATe khetI karavAnA bhAra ane pApa huM khIjA upara nAkhavA icchuM, athavA rAjyataMtranA badhA lAla tA levA icchuM, paNa tenI Avazyaka sevAene narakaprApti karAvanAra mAnI niMdu, to te hiMsA karatAM paNa vadhAre kharAba hisA thaI; kAraNa ke, temAM tA huM jAte bacuM mATe bIjAne pApamAM nAkhavA icchuM chuM. emAM te| dhattinA ja naryAM abhAva che; ane e bhAvanAne asAmAjika gaNI vakheADI kADhavI ja joI e. ahiMsA e vIravRtti che, hisAkhI ke gaNatarIbAja kAyaravRtti nathI. e dhame teA yatidharmane ja vihita gaNIne zAMti pakaDavI joIe; tenI bhAvanA heThaLa gRhasthapaNuM zakaya nathI. * * * * Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' A graMthamAM anuvAdita karelA traNa . agamrathAnA viSayane lagatI kaMIka lAMbI carcA upara karI lIdhI. have A anuvAda pUratI eka-be vastuo aMte jaNAvI laIe. A mALAnAM anya pustakonI jema A pustakane aMte (vizeSanAmanI) suci ApI che, paraMtu subhASita saMgraha ApI zakAyo nathI. tenuM kAraNa e che ke, A traNe graMthomAM eke ka ke gAthA ja AvatAM nathI. je thoDIghaNuM gAthAo Ave paNa che, te kathAonAM nAmanI saMgrahagAthAo che. topaNa eTaluM noMdhavuM joIe ke, keTalIka kathAomAM TheraThera sAdhu thavA IcchanArane samajAvIne pAcho vALavAnA prayatna vakhate je savAlajavAba thAya che, te subhASita jevA ja che; tathA kaI paNa "zamaNukAvyanuM' anurUpa vastu banI zake tevA che. arjunaka mALI (muddagarapANi) ane gujasukumAranI kathAe to pote ja eka mahAsubhASita jevI che. anuvAdamAM kaI kaI jagAe amuka vigato ke varNananI punarukti thatI dekhAze. paraMtu te bAbatamAM thoDIghaNuM lAcArI ja kabUla karavI paDe tema che. judI judI vArtAonA sAdhakanAM janma-yuvAvasthA-dIkSA-ane tapanI vigate badhI ja kathAomAM lagabhaga ekasarakhI ja che. mULa graMthamAM ja saMkhyAbaMdha kathAone mAtra vizeSanAmonI vigatemAM ja phera hevAne kAraNe ekAda mukhya kathAne aMte yAdIrUpe joDI devAmAM AvI che. bIjI keTalIka vAto ekAda vigatamAM ja vizeSatA chevAne kAraNe judI ApavI paDI che. te sthaLe upara jaNAvelI vigato TUMkamAM paNa ullekhI javI ja paDe; nahI to kathAnAM judAM judAM aMge vacce pramANa ja na jaLavAya. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 'kathAomAM jyAM tyAM samAna arthavALA ja saMkhyAbaMdha zabdo ke vizeSaNa sAthe ja vaparAyelAM mAlUma paDaze. jaina kathA paddhatinI e eka vizeSatA che. TIkAkAre e badhA zabdonI bAbatamAM punarAvRttine doSa na lAge mATe theDe zeDo arthabheda batAvavA prayatna kare che; paraMtu ghaNIvAra to "e badhA zabdo samAna arthanA ja che" ema paNa spaSTa kahI de che. vArtAnA addabhuta rasanI jamAvaTamAM e prakAranI zailI upayogI jaNAvAthI, e bAbatamAM saMkSepa sAdhavAnI dAnata rAkhI nathI. vArtAnA rasamAM e vastu khaTakatI nathI, paraMtu paSaka nIvaDe che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upeAta 1. mRgAputranI kathA . 2. urjitakanI kathA 3. abhagnasenanI kathA 4, zakaTanI kathA . 5. bRhaspatidattanI kathA 6. na divananI kathA 7. umbaradattanI kathA 8. zaurittanI kathA 9. devadattAnI thA 10. jUnI thA 1. sukhAhunI kathA 1. jAlIkumAranI thA 2. dhanyanI thA anukramaNikA khaMDa lA pApanAM phaLo khaDa jo puNyanAM kaLA khaMDa 3jo sacamanAM phaLa of 19 3 4. 45 * para 64 193 Ge 97 104 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDa kathA mukatanI kathAo 1. gautamakumAranI kathA . 2. gajasukumAranI kathA 3. padmAvatInI kathA 4. mugarapANinI kathA 5. atimuktakanI kathA . 6. kAlInI kathA . sUci . . 123 * 131 147 . 155 163 167 177 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama khaMDa 1 lo pApanAM phaLa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kei bAlA iha jIviyahI pAvAI kammAI karaMti ruddA | te ghorarUve tamisaMdhayAre tivvAbhitAve narae paDaMti // tivvaM tase pANiNo thAvare ya je hiMsatI AyasuhaM paDucA // je lUsae hoi adattahArI, Na sikkhatI seyaviyassa kiMci / pAgabbhi pANe bahuNaMtivAti, ativvate ghAtamuveti bAle || [tra0 15,3-5 ] sudharmAMsvAmI kahe che; huM jakhu ! pUrve me' mahiSaeN mahAvIrane pUchyu hatuM ke naraka zAthI pamAya che. tenA javAkhamAM temaNe mane kahyuM : sasAramAM je kAI ajJAnI krUra manuSyA peAtAnA avatane arthe pApakarmI kare che, tathA peAtAnA sukha mATe sthAvara-ja'gama prANIonI krUratAthI hiMsA kare che, cArI kare che, tathA samamAnuM jarA paNa pAlana karatA nathI, teo dhAra aMdhakAravALAM, tathA tIvra vedanAovALAM tarakAmAM paDe che.' C Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA jUnA samayamAM mRgAgrAma nAme nagara hatuM. temAM vijaya nAme kSatriya rAjA rAjya karatA hatA. tenI rANInuM nAma mRgAdevI hatuM. te baMnene mRgAputra nAme putra hato. te janmathI ja AMdhaLa-mUgo-bahere-kUbaDe tathA pakSAghAtI hato. tene hAtha-paga-kAna-AMkha-nAka vagere ikiya na hatI; paraMtu temane AkAra mAtra hato. mRgAdevI te bALakane eka gupta bhoMyarAmAM koI jANe nahi te rIte kALajIpUrvaka ucheratI hatI. te ja nagaramAM bIjo paNa eka janmAMdha manuSya raheto hato. te koI dekhatA mANasanI sAthe, teNe pakaDelI lAkaDIne AdhAre ghera ghera bhIkha mAgato hato ane lokonA dilamAM dayA UpajAvI, jema tema peTa bharato hato. tenuM mAthuM jatharathara rahetuM, ane tenI pAchaLa lAkhonAM ToLAM baNabaNyA karatAM. eka vakhata bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. temane AvyA jANuM lekenAM ToLeToLAM temanAM darzane javA mATe UlaTacAM. nagaranA rAjamArgomAM, tema ja zerIe zerIe jyAM juo tyAM zramaNa bhagavAna 1. mULamAM "vAyava(-vAtaregI) zabda che. arthAt lakavAvALe. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama mahAvIra padhAryAnI vAta cAlavA lAgI, ane sarvatra lokonI medanI jAmI gaI A badhI dhamAlano avAja sAMbhaLI, pelA AMdhaLAe pitAne doranArane pUchayuM : "bhAI! Aje mRgAgrAmamAM evuM te zuM thayuM che, jethI lokonA ToLeToLAM Ama doDAdoDI karI rahyAM che ? Aje nagaramAM Idana, kaMdana, rudrano, zivano, kuberano, nAgane, yakSanI, bhUtane, nadI, taLAvo, vRkSane, caityane ke, parvatano koI utsava che, ke koI udyAnayAtrA che, athavA giriyAtrA che?' tyAre pelAe te AMdhaLAne kahyuM : " Aje evo koI utsava ke ujANI to nathI; paraMtu bhagavAna mahAvIra Aje A tarapha padhAryA che, ene gAmabahAra IzAna khUNAmAM AvelA caMdanapAdapa' udyAnamAM UtaryAM che, tethI emanAM darzana karavA utsuka thayelA lokonI Ama medanI jAmI che." A sAMbhaLI AMdhaLAe kahyuM, "he bhAI! ApaNe paNa cAla tyAM jaIe ane bhagavAnanAM darzana karIe. evA saMtasAdhuonuM nAma ke gotra paNa ApaNe kAne paDI jAya, te paNa moTuM phaLa maLe che, to temanI pAse jaI, temane namaskArAdi karI, temane sadupadeza sAMbhaLavAthI to keTale badhe lAbha thAyamATe cAla, ApaNe tyAM jaIe ane bIjA janmanuM kAMIka bhAthuM bAMdhIe!" * pachI te AMdhaLe pelA mANase pakaDelI lAkaDIne AdhAre jyAM mahAvIra bhagavAna hatA tyAM Avyo, ane temane vaMdana1. tyAM sudhame yakSanuM maMdira hatuM, evuM mULamAM vadhAre che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sugAputranI kathA pradakSiNAdi karI; eka tarapha UbhA rahyo. paNa tyAM AvelA saune dharmAMpadeza karyAM. bhagavAna mahAvIre kathA pUrI thayA bAda badhA vIkharAI gayA, ane peAtapeAtAne ghera cAlyA gayA. te arasAmAM bhagavAnanA meTA ziSya IMdrabhUti nAmanA sAdhu. saMyama ane tapa AcaratA temanI sAthe ja karatA hatA. te sADAsAta hAtha UMcA hatA; temane va kaseATInA patharA upara paDelI senAnI rekhA samAna gaura hatA; te ugra tapasvI hatA; dheAra brahmacArI hatA dhyAnarata hatA; tathA zAstrA hatA. temaNe AjanA TALAmAM pelA aMdha mANasane joyA hatA. tyArathI temane bhagavAna mahAvIrane prazna pUchavAnuM mana thayuM hatuM. leke vIkharAI gayA bAda, te bhagavAna mahAvIra pAse AvyA ane zraddhApUrvAka temane pUchavA lAgyA. gautama janmele! hAya ? bhagavan ! kAI mANusa janmathI ja AMdhaLe mahA gau - hA, hAya. bhagavan ! teve! mANasa kyAM che? mahA he gautama! A nagaramAM ja vijayarAjA tathA mRgAdevI rANIne! putra janmathI ja AMdhaLeA janmele che. tene hAtha-paga-kAna-AMkha-nAka vagere iMdriyA ja nathI, mAtra temanA AkAra che. tene mRgAdevI eka gupta bhoMyarAmAM kAI jANe nahi te rIte kALajIpUrvaka uchere che. 1. temanI vizeSa mAhitI mATe jue A mALAnuM aMtima upadeza' pustaka, pA, 3,240,262. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che pApa, puNya ane saMyama gautra - bhagavana! Apa rajA Apo to huM te bALakane joI AvavA IcchuM chuM. mahA - bhale ! * tyArabAda, bhagavAnanI anujJA maLavAthI rAjI thayelA gautama tyAMthI nIkaLyA ane kazI utAvaLa karyA vinA, asaMbhrAMta citte tathA sarA jeTale dUrathI AgaLanI jamIna jotA jotA mRgAgrAma nagaramAM dAkhala thayA, ane jyAM mRgAdevIne mahela hato, tyAM AvI pahoMcyA. - mRgAdevIe bhagavAna gautamane AvatA joyA. AthI atyaMta khuzI thaI teNe temane vaMdanAdi satkAra karyo tathA pUchayuM: "he devAnupriya ! ApanA padhAravAnuM prayojana zuM che, te mane kaho." gautame kahyuM : "he devAnupriye! huM tamAre putra jovA Avyo chuM.' te sAMbhaLI, mRgAdevIe pachI janmelA potAnA cAra putrane sarva zaNagArathI vibhUSita karyA ane temane gautama munine page lAgavAnuM kahyuM. pachI teNe gautama munine kahyuM, "he bhagavana ! A mArA putra che. temane juo." gautame kahyuM, "he devAnupriye! huM tamArA A putrone jovA mATe ahIM nathI Avyo. mAre to tamAre prathama janmelo pelo AMdhaLo putra je che !' - mRgAdevIe kahyuMH "he gautama! tamane kayA jJAnIe ke tapasvIe mAruM rahasya jANuM laIne kahyuM che, jethI tamane e vAtanI khabara paDI che ? Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA gautame kahyuM : "he devAnupriye! mArA dharmAcArya zramaNa bhagavAna mahAvIre mane e vAta kahI che, tethI huM te jANuM chuM. mArA e guru dharmanA AdikartA che, tIrthakara che, bIjA koIne upadeza vinA svayaM tattvabodha pAmelA che, sarva puruSomAM tathA lokomAM zreSTha che; samagra jagatanA nAtha, prakAzaka, abhayadAna denArA, jJAnarUpa, dharmadezaka, dharmasArathi, dharmacakravartI, kevalajJAnI, jina, sakala tattvanA vettA, sarvajJa, ane sarvadarzI che.' - A pramANe mRgAdevI gautama sAthe vAtacIta karI rahI hatI, tevAmAM ja pelA mRgAputrane khavarAvavAno samaya thayo. eTale mRgAdevIe gautamane kahyuM, "he bhagavan! tame ahIM thoDIvAra thobhe, huM tamane hamaNAM ja mAre te putra batAvuM chuM." Ama kahI, mRgAdevI potAnA khAnagI rasoDAmAM gaI. tyAM jaI teNe pitAnAM kapaDAM badalI nAkhyAM. tyArabAda eka ThelagADImAM puSkaLa khAna, pAna, mukhavAsa, mevo vagere padArtho bharIne, tene dhakelatI dhakelatI te gautama UbhA hatA tyAM AvI ane kahevA lAgI, "bhagavad ! tame mArI pAchaLa pAchaLa Ave, huM tamane mRgAputra pAse laI jauM chuM." gautama mRgAdevInI pAchaLa pAchaLa cAlyA. mRgAdevIe pelA bhoMyarA pAse AvIne gADI thaMbhAvI, tathA pitAnuM mAM cAra-bevaDuM karelA vastrathI bAMdhatAM bAMdhatAM gautamane kahyuM, "bhagavAna ! tame paNa tamAruM meM mumatIthI bAMdhI lo." 1. "muddoriyA' jaina sAdhuo zvAse zvAsathI jIvajaMtu na haNAya mATe mee paTTI bAMdhe che te. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pASa, puNya ane sacama gautame te pramANe mAM bAMdhI lIdhuM. pachI mRgAdevIe mAM ADu' rAkhI, bhoMyarAnuM bAraNuM udhADayuM. ughADatAM veMta ja aMdarathI marele! sApa gaMdhAtA hAya ke tevuM bIjuM prANI saDIne gaMdhAtuM hoya tevI tathA tethI paNa vadhAre kharAba evI durgaMdha nIkaLI. bheAMyarAnI aMdara pele! mRgAputra hatA. tene khAnapAnanI vAsa AvatAM ja te atyaMta AturatAthI te badhuM khAvA lAgI gayA. gheADIvAramAM teA khAdheluM badhu tene hajama paNa thaI gayuM, ane tenA zarIramAMthI paru ane lehI banIne nIkaLavA lAgyuM. pachI pele cheAkarA te paru ane lehI cATavA lAgyuM. gautamane A badhu joI evA vicAra AvyA : 'ahA ! A chokarA peAtAnAM pUrve karelAM,| jUnAM kAI atizaya pApI tathA azubha kRtyAnuM mAruM kULa bhegavI rahyo che. meM kAI narA ke tyAMnA jIve joyAM nathI. paraMtu A jIva te sAkSAt narakanI ja vedanA bhegavI rahyo che, evu' cekhkhuM dekhAya che.' tyArabAda mRgAdevInI rajA laI, gautama tyAMthI nIkaLI, jyAM bhagavAna mahAvIra hatA tyAM pAchA AvyA. tathA temane traNa vAra jamaNI bAjuthI pradakSiNA karIne namaskAra karyAM. tyArabAda temaNe temane kahyuM : he bhagavana ! ApanI rA laI huM mRgAdevIne ghera gayA, ane tyAM meM tene putra joye. tene joI mane vicAra AvyeA ke, A cheAka peAtAnAM pUrve S 1. prAyazcittAdithI dhoI na nAkhelAM ' evuM vizeSaNu mULamAM " . vadhAre che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA janmamAM zuM A janmamAM karelAM, jUnAM keAI atizaya pApI tathA azubha kRtyAnuM mA mULa bhAgavI rahyo che. te he bhagavan! e jIva pUrvajanmamAM kANu hatA, tenuM nAma zuM hatuM, tenuM getra zuM hatuM, te kayA gAma ke nagaramAM rahetA hatA, tathA teNe te dIdhuM -bhAgaththu --AcayuM hatuM, ke jene kAraNe te sAkSAta narakanI ja vedanA bhAgave che ?" bhagavAne kahyuM : huM gautama ! pUrve A jaMbudrIpamAM bhAratakSetramAM 'zatadvAra' nAme nagara hatuM. temAM dhanapati nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaranI najIka agnikhUNA tarapha vijayavadha mAna nAme zahera hatuM. te zaheranA tAlukAmAM khIjAM pAMcase| gAma hatAM. vijayavardhamAna zahera 'ekAdi' nAmanA sUbAnI hakUmata heThaLa hatuM. te sUme! mahAaAmika hateA, tathA durAcArI tarIke teNe leAkeAmAM nAmanA meLavI hatI. zIla, vrata vagerenA leza vinAne te ekAdi adharmIcaraNamAM ja prItivALA hatA, tathA vijayava mAna zahera tathA tenAM pAMcase gAma upara adhikAra calAvatA hatA. leAkA upara bhAre kara nAkhIne, kheDUtAne dhIrelA dhAnyathI bamaNuM -tamaNuM paDAvIne, lAMcA laI ne, temanuM apamAna karIne, game tevA 2 1. mULamAM tene mATe 'leTa' zabda che. tene a, 'AsapAsa mATInI dIvAlavALuM zahera' thAya che. 2. mULamAM 'rASTrakUTa rAkhyuM che. TIkAkAra tene 'maMGajovagIvI rAjJaniyoni : 'eve! a Ape che. para`tu e nAmanA atihAsika rAjavaMza paNa mahArASTra-gALAmAM I. sa. trIna saikAthI saikA sudhI rAjya karate hateA. te rAjAe peAtAne sAtyakinA va'zaja yAdaveA gaNatA hatA. chaThThA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pApa, puSya ane saMyama lAgA UbhA karIne, ekanA vAMka mATe AkhA gAma upara daMDa nAkhIne, marachamAM Ave tenI pAse paisA paDAvIne, dhADe. paDAvIne, Aga mukAvIne, ane vaNajAre ke saMghe lUMTAvIne te vijayavardhamAna zahera tema ja tenAM pAMcaso gAmaDAMnA lekone raMjADate hato, " bhraSTa karato hato, dhamakAvato hato, mAro hato, ane lUMTate hate. zaheranA mAMDalike, yuvarAje, rAjAnA mAnItAo, mukhIo, kauTuMbika, nagarazeThe, ke bIjA paNa gAmanA AgevAnone koI kArya-vyavahAranI bAbatamAM, keI vicAraNanI bAbatamAM, keI khAnagI vAtanI bAbatamAM, kaI pheMsalAnI bAbatamAM, ke kaI vAdavivAdanI bAbatamAM te sAMbhaLavA chatAM kahe ke, "meM nathI sAMbhaLyuM; na sAMbhaLavA chatAM kahe ke "meM sAMbhaLyuM che'; jevA chatAM kahe ke, "meM nathI joyuM; kahevA chatAM kaheto ke, "meM nathI kahyuM'; levA chatAM kaheto ke, "meM nathI lIdhuM, ane jANavA chatAM kaheto ke, "nathI jANyuM'. A pramANe karanAre, A pramANe karavAnI niSThAvALA, tathA A pramANe karavAnI (ja) AvaDatavALo, te ekAdi A rIte bahu pApakarma tathA verabaMdhana ekaThuM karyA karato hate. vakhata jatAM te ekAdine atyaMta pIDAkArI evA seLa rego eka sAthe lAgu thayA : jemake, zvAsa, khAMsI, jvara, dAha, zala, bhagaMdara, harasa, ajIrNa, AMkhanuM zaLa, 1. mULamAM "mADuMbika che. jenI AsapAsa be yojana sudhI bIjuM gAma nathI tevuM gAma "maTuMba kahevAya. tene adhipati te mADebika. 2. mULamAM "sArthavAha' che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA mAthAnuM mULa, aruci, AMkha ane kAnanI vedanA, kharaja, jaleAdara ane kADha. teNe peAtAnA kuTuMbIone kheAlAvIne kahyuM : ' hai devAnupriyA ! tame badhA vijayava mAna zaheranA tarabheTAemAM, traNa rastAmAM, cAcarAmAM, cekAmAM tathA zerIe zerIe evI dheASaNA karAvA ke, je kAI vaidya, jANakAra ke nUsakhAbAja mArA A sALa regamAMthI eka rAgane paNa maTADaze, tene mAM mAgyuM dhana ApavAmAM Avaze. AvI dheANA tame be vAra, traNa vAra karAveA.' ekAdinA kuTuMbIeee pramANe vijayavardhamAna zaheramAM eMtraNavAra dheASaNA karAvI. te sAMbhaLI, reTalAya vaidyo, vaidyaputrA, jANakAre ane nUsakhAbAjo cikitsAne lagatAM zastra, pAtrA, zastra tIkSNa karavAnI sallIe, (kariyAtA. vagerenI) saLIo, geALIe ane aneka prakAranAM esaDavesaDa laIne AvyA. 1. teoe AvIne ekAdinuM zarIra tapAsyuM, tathA nidAna viSe aMdara paDapUrNa karIne, keTalAya lepA, kharaDe!, cIkaNAM pINAM, vamana ane virecananA upacArA, nAsA, DAmeA, snAne, japharanI 1. AcArAMganA chaThThA adhyayanamAM, kaMThamALa, kADha, kSaya, apasmAra, akSarega, jaDatA, hInAMgapaNu, kUbaDApaNuM, udararoga, mUkapaNu, zarIranuM sUNI javuM, bhasmakareAga, pavA, pITha vAMkI vaLI javI, zlIpada anemadhumeha-evA seALa gaNAvyA che. 2. mULamAM vaidya, jJAyaka ane cikitsaka evA traNa zabdo che, TIkAkAra temane abheda Ama kare che: zAsra temaja kriyA mane jANanAra te vaidya; nayu zAstra jANanAra te jJAyaka; ane narI kriyA jANanAra te cikitsaka, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pApa, puNya ane sama bastIe, AMtaraDAMnI bastIe,| ksa kheAlavI, cAmaDI cIravI, mAthe kaMIka bAMdhavuM, zarIre koika ceALavuM, zarIre kahyuka cepaDI tene AvuM ke pAka khavarAvavA vagere upAyeAnI sUcanA karI, tathA auSadha tarIke keTalAya prakAranI chAleA, velA, mULeA, kadA, patra, puSpa, leA, khIjo, saLIe, geALIe vagere esaDavesaDa batAvyAM. para Mtu teekanA eka paNa upacArathI ekAdina ekAda rAga paNu zAMta na thaye. tyAre teo thAkIne, mUjhAI ne tathA akaLAI ne jyAMthI AvyA hatA tyAM pAchA gayA. vaidyoe AzA mUkyA bAda ekAdinA paricArakAe paNa tene tajI dIdhA. e dazAmAM sAthe rAganI pIDAethI pIDAtA te ekAdi chevaTa sudhI rAjyamAM, rASTramAM tathA aMtaHpuranI strIomAM Asakta rahIne, temanI ja kAmanA karateA karatA, peAtAnuM aDhIse varSanuM AyuSya deha-mana-iMdriyanI pIDAmAM pUruM karIne maraNa pAmyA ane ratnaprabhA nAmanI narakabhUmimAM vadhAremAM vadhAre AyuSyavALAra nArakI chavAmAM utpanna thayA. 1. tenI pachI 'niruha' zabda che. te paNa eka prakAranI anuvAsanA ( khastI ) che ema TIkAkAra kahe che. 2. narakabhUmie kula sAta che, temAM ratnaprabhA prathama che. temAM 13 mALa che ratnaprabhAmAM vadhAremAM vadhAre AyuSa eka sAgarApama varSI che; ane echAmAM echuM 10 hajAra varSanuM AyuSa che. 'sAgara' varSanI sakhyA upamAthI ja apAya che. amuka meTA kadanA khADA vALanA jhINA TukaDAthI bharavAmAM Ave, ane temAMthI seA varSe eka TukaDA kADhavAmAM Ave, e rIte Akhe khADA khAlI thatAM jeTalAM va vAge temane paNa karADe gaNuAM kare tyAre sAgara va thAya. jI A mALAnuM ' samIsAMjanA upadeza ' pustaka, pA. 132. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA tyAMthI cyavIne te A mRgAgrAma nagaramAM vijaya rAjAnI mRgAdevI rANInI kUkhe putra tarIke utpanna thaye. te garbhamAM AvatAM ja mRgAdevInA zarIre tIvra vedanA UpaDI. temaja te garbhamAM rahyo teTalA divasa mRgAdevI vijaya rAjAne apriya tathA akArI thaI paDI. eka vakhata rAtrInA pUrva bhAganA aMtamAM ane apara bhAganI zarUAtamAM mugAdevI A badhI kauTuMbika ciMtAothI jAgatI ja paDI hatI, tevAmAM tene A pramANe vicAra Avyo : "pahelAM huM vijaya rAjAne ISTa, kAMta, priya, tathA managamatI hatI, tathA mane te manehara, manamAM ciMtavavA yogya, vizvAsa karavA yogya, tathA mAnItI gaNatA hatA. paraMtu jyArathI A garbha mArI kUkhamAM Avyo che, tyArathI huM temane aniSTa, apriya tathA akArI thaI paDI chuM. vijayarAjA mAruM nAma ke gotra sAMbhaLavA paNa IcchatA nathI, to pachI mane jovAnI ke bhogavavAnI icchA to zAnI ja kare ? mATe huM mArA A garbhane vividha upAyo vaDe TukaDeTukaDA karI kADhI nAkhuM, pADI nAkhuM, ogALI nAkhuM, ke mArI nAkhuM." Ama vicArI, teNe garbhastrAva karAvanArA ati khArA, ati kaDavA, ati tUrA vagere padArtho khAvA-pIvA mAMDyA, paraMtu e badhA upAyo karavA chatAM te garbha paDo nahi. tyAre mRgAdevI thAkIne, nirAza thaI paravazapaNe te garbhane mahA duHkhe dhAraNuM karavA lAgI, pelo chokare garbhamAM hato hato ne ja, tenA zarIramAM ATha aMdara jharanArI ane ATha bahAra karanArI ema saLa nADIo utpanna thaI te seLamAMthI ATha navuM paru jharatI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pApa, puNya ane sacama hatI, ane ATha leAhI. e leAhInI ane be parunI nADIe tenAM kAnanAM chidromAM hatI; tevI ja abbe AMkhanAM chidromAM, acce nAkanAM chidromAM, ane e liMga tathA gudAnAM chidromAM 1 te nADIe satata paru ane leAhI jharyAM karatI hatI. vaLI te chekarA garbhamAM hatA tyArathI ja tene 'bhasmaka' nAmane rAga thaye. tethI te je kAMI khAya te tene tarata hajama thaI jatuM, ane tenuM leAhI tathA paru banIne bahAra nIkaLatuM. pachI te leAhI ane parune pAchA te cheAkare cATI jatA. mRgAdevIne nava mahinA pUrA thaI gayA bAda tene AMdhaLe!mUMgA-baherA-kUbaDA tathA pakSAghAtI cheAkareA janmyA. chekarAne hAtha-paga-kAna-AMkha-nAka vagere iMdriyA na hatI, paraMtu temane AkAramAtra hatA. mRgAdevI te kUbaDA tathA AMdhaLA che!karAne joIne bahu bhaya pAmI. pachI teNe peAtAnI dhAvamAne melAvIne kahyuM : ' devAnupriye ! tuM A chekarAne laI jaI ne ukaraDe nAkhI Ava. he " pelI dhAva mRgAdevIne 'sAruM' ema kahIne pelA chekarAne hAthamAM upADI vijayarAjA pAse pahoMcI. tene badhI vAta kahI saMbhaLAvIne teNe pUchyuM, he svAmI! huM A cheAkarAne ukaraDe nAkhI AvuM ke nahi, te Apa kahe.' 1. mULamAM te dhamanInAM chidromAM' ema che. dhamanI eTale nADInasa. paraMtu ahIM. kAMIka Ave! a leveA joIe ema abhayadeve ApelA ' joiTTAntALi 'artha uparathI sUcita thatuM lAge che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yugaputranI kathA A sAMbhaLI vijayarAjA sALA UThayo ane mRgAdevI pAse jaI kahevA lAgyA : huM. devAnupriye! A tArA pahelavahele garbha che. tene jo tuM ukaraDe naMkhAvI daIza, te tArI pachInI prajA paNa jIvaze nahi. mATe tuM e heAkarAne kASTha bheAMyarAmAM gupta rIte rAkha, ane tene gupta rIte khavarAvI- pIvarAvIne uchera; jethI tArI bhaviSyanI prajA dIrghajIvI " thAya. kabUla mRgAdevIe vijayarAjAnuM kahevuM vinayapUrvaka rAkhyuM. tyArathI te pelA cheAkarAne gupta rIte bheAMyarAmAM uchere che. he gautama! e pramANe mRgAputra peAtAnAM pUrve karelAM jUnAM atizaya pApI tathA azubha mRtyunuM mA' kULa bhegavI rahyo che. te sAMbhaLI gautame pUchyuM : 'huM bhagavan! e cheAkarA maraNakALe mRtyu pAmI ahIMthI kyAM jaze? ane tyAM utpanna thaze?' bhagavAne kahyuM : huM gautama ! mRgAputra 26 varSanuM pUrepUru' AyuSya bhogavIne maraNa pAmI, A bhAratavarSamAM ja AvelA vaitADhava parvatanI taLeTImAM siMhanA kuLamAM siMha tarIke janmaze. te siMha paNa adha, durAcArI, sAhasika tathA krUra haze, ane ghaNuM pApakama bhegu karaze. tyAMthI marIne te pharI ratnaprabhA narakamAM vadhAremAM vadhAre eka sAgaropama varSI AyuSya vALA nArakAmAM utpanna thaze. tyAMthI cyavI te peTe cAlanAra sApa thaze. tyAMthI marIne te, narakanI khIjI bhUmimAM utpanna thaze. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya traNa sAgarApama vanuM hAya che. tyAMthI cyavI te pakSI thaze. tyAMthI marIne te narakanI trIjI bhUmimAM utpanna thaze. tyAM vadhAremAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama vadhAre AyuSya sAta sAgaropama varSanuM hoya che. tyAMthI vIne te pharI pAche siMha thaze. tyAMthI narakanI cothI bhUmimAM-pachI sApa yonimAM-pachI narakanI pAMcamI bhUmimAMpachI strIyonimAM-pachI narakanI chaThThI bhUmimAM-pachI manuSya nimAM-pachI narakanI sAtamI bhUmimAM-ema te bhaTakaze. pachI pAMca IdriyavALAM pazupaMkhIomAM mAchalAM-kAcabA-grAhabhagara-suMsumAra vagere jaLacara jIvonAM kuLonI je sADAbAra lAkha yoni che, temAM darekamAM te lAkhAvAra Upajaze tathA pachI paNa vAraMvAra jamyA karaze. tyAMthI nIkaLI te sthalacara pazupaMkhIomAM copagAM, peTe cAlanArA, tathA hAtha upara cAlanArAM prANIomAM lAkhAvAra Upajaze tathA pachI paNa vAraMvAra jamyA karaze. tyAra pachI te ja pramANe khecara pazupaMkhIomAM, utpanna thaze. tyArabAda te cAra divALA jemAM te pramANe utpanna thaze; tyArabAda traNa ikiyovALA jImAM, ane tyArabAda be diyavALA jImAM. tyAra pachI ekaeNkiya jIvanamAM jevA ke, kaDavI vanaspatiomAM, kaDavA dUdhavALI vanaspatiomAM, vAyujIvomAM, agnijIvomAM, jaLajImAM, ane pRthvIchamAM lAkhAvAra Upajaze tathA pachI paNa vAraMvAra jamyA karaze. 1. gho vagere. 2. sparza-rasa-ghANa-AMkha e cAra idrivALA, jevA ke bhamarA, vIMchI, maccha ItyAdi. 3. sparza-rasa-dhrANa e traNa. kIDI, UdhaI, gokaLagAya ityAdi. 4 sparza ane rasa e be. aLasiyAM, keDA, jaLA, zaMkha ityAdi. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAputranI kathA tyArabAda te supratiSa nAmanA puramAM pharI Akhalo thaze. juvAnImAM AvatAM, ekavAra te prathama varasAda veLA mahAnadI gaMgAnI bhekhaDa upara mATI khaNatAM bhekhaDa sAthe tUTI paDI dabAI maraze, ane e ja supratiSThapuramAM eka zeThane ghera putra tarIke jamaze. juvAnImAM AvyA bAda koI lAyaka sthaviro pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI, te gharabAra choDI sAdhu thaze. sAdhu avasthAmAM te kALajIpUrvaka vartanAro, mana-vANI -kAyAne saMyama karanAro. tathA indriyanigrahI brahmacArI thaze. bahu varSo sudhI e pramANe sAdhupaNuM pALIne tathA potAnAM sarva karmonuM Alecana tathA prAyazcitta karIne, aMte samAdhi avasthAmAM maraNa pAmI, te saudharma kalpamAM deva tarIke utpanna thaze. tyAMthI cavIne te mahAvideha kSetramAM je kaMI kuLa dhanAdithI pUrNa, pratApayukta, vikhyAta, ghara-palaMgaAsana-vAhana vagere sAmagrIthI bharapura, senuM-rUpuM-leNadeNujamaNavAra-dAsI-dAsa-gAya-bheMsa vagere sAdhanothI yukta tathA koInAthI gAMjyAM na jAya tevAM haze, tyAM putra tarIke janmaze. janmatAMveMta tene sarva saMskAro ThAThamAThathI karavAmAM Avaze, tathA pachI paNa te aneka AyAo, dhA vagere dvArA ucherAze. 1. "pharI" eTalA mATe ke pahelAM paNa te ghaNIvAra thaI cUkyo haze. 2. vRddha sAdhuo, 3. guru AgaLa denI kabUlAta karI javI te. 4 saudharma vagere kalpa eTale ke svargonI mAhitI mATe juo A mALAnuM "aMtima upadeza" pustaka, pA. 262. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama tyArabAda yogya AcArya pAse tene 72 kaLAo zIkhavA mUkavAmAM Avaze. bhaNyA gaNyA bAda tenAM mAtApitA tene anna-pAna-vastra-makAna-zayA vagere sarva kAmo pUrA pADI. paNa te badhA bhegamAM te jarAya Asakta nahi thAya; paraMtu kamaLa jema kAdavamAM utpanna thavA chatAM, tathA pANumAM UcharavA chatAM kAdava ke pANIthI kharaDAtuM nathI, tema te paNukAmAMthI utpanna thaye hovA chatAM tathA bhAgamAM Uryo hovA chatAM kAmagothI kharaDAze nahi, ke sagAMvahAlAMmAM baMdhAze nahi; paraMtu jJAnavAna tathA AcAravAna sAdhu bhagavaMto pAsethI kevaLI bhagavAnee upadezele bodha sAMbhaLI, "dharabAra choDIne sAdhu thaI jaze, ane kevaLajJAna-darzana prApta karI, tathA siha-buddha-ane mukta thaI sarva duone aMta lAvaze. 1. temanA vigatavAra varNana mATe juo A mALAnuM dharmakathAo' pustaka, pA. 193. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jhjhitakanI kathA jUnA kALamAM vANijyagrAma nAme nagara hatuM. te nagaramAM kAmadhvajA nAmanI gaNikA rahetI hatI. te sa iMdriyA, lakSaNA, cihno tathA saubhAgyAdi guNAthI yukta hatI. tenuM zarIra pramANuyuktara hatuM. tathA tenAM sava aMgeA sArI rIte khilelAM hAI, te sarvAMgasuMdara hatI. te metereya kaLAmAM kuzaLa hatI, paraMtu gIta-nRtyAdi gaNikAne ucita 64 kaLAAmAM te! te pAraMgata hatI. puruSa sAthe vividha vihAra karavAnI sa prakriyA te jANatI hatI. tenAM kAna-AMkhanAka-jIbha-tvacA-mana e nave agA yauvanathI jAgRta thayelAM 1. vaizAlI nagarInA eka bhAgane ja vANijya grAma kahevAmAM AvatA. 6. mULamAM te mAna, unmAna ane pramANa e traNa che. pANIthI bharelI kuMDImAM dAkhala thatAM jenA pravezathI kuMDInuM 32 zera pANI (droNa) bahAra nIkaLe, te mAnayukta kahevAya. jenuM vajana 4006 teAlA (adheryAM bhAra) thAya, te unmAnayukta kahevAya. ane peAtAnA AMgaLathI mApatAM jenI uMcAI 108 AMgaLa thAya, te pramAyukta hevAya. 3. mULamAM suratakrIDAnA 29 vizeSA, 21 ratiguNA, ane 32 puruSApacAra che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pA, puNya ane sama hatAM. te aDhAre dezI bhASAomAM vizArada hatI. tene ve zRMgArarasanA dhAma jevA meAhaka hatA. te saMgItamAM prItivALI tathA nRtya ane nATayamAM kuzaLa hatI. gamana-hAsyabhASaNa-ceSTA-vilAsa-lalita vArtAlApa-tathA bIjA paNa peAtAne ucita vyavahArAmAM te nipuNa hatI. tenA hAtha-paga-netra-vadana -stana-jadhana vagere avayavA lAvaNya ane vilAsayukta hatA. tenI kIrtipatAkA sauthI UMce UDatI hatI. rAjAe tene chatra ane cAmara ApI saMmAnita karI hatI, tathA te huMmezAM racamAM esIne ja bahAra nIkaLatI hatI. tenI zrI eka hajAra mahAratI hatI. tathA hajAre gaNikAonI te agresara, pAyaka - tathA svAminI hatI. te ja nagaramAM vijayamitra nAme sA vAha rahetA hatA. te dhanadhAnyathI saMpUrNa tathA sau sA`vAhAnA nAyaka hatA. tene subhadrA nAmanI rUpaguNusapanna strI hatI. te anene unnitaka nAmanA sarvAMgasuMdara putra hatA. te arasAmAM bhagavAna mahAvIra pharatA karatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. temanI sAthe temanA paTTaziSya gautama paNu hatA. temaNe te vakhate sAta TakanA upavAsa karelA hatA. tenA pAraNAne vakhata thatAM prathama te svAdhyAya-dhyAna vagerethI paravAryAM. pachI zArIrika tathA mAnasika capaLatA rahita thaIne temaNe peAtAnI mUmatI, vAsaNA ane vastro tapAsI lIdhAM, 1. temanI vigate mATe jIe A mALAnuM dharmAMkthA pustaka, pA 201.. 2 mULamAM gadhava ane nAca che. TIkAkAranA jaNAvyA mujama 'gadha' eTale nRtyayukta gIta, ane nATaya eTale mAtra nRtya. " Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujjitanI kathA tathA sA karyAM. tyArabAda vAsaNe| lai ne te bhagavAna mahAvIra pAse AvyA ane temane namana karIne, temanI pAsethI ucca-nIca-madhyama kuLAmAM vidhipUrvaka bhikSA mATe javAnI paravAnagI mAgI. paravAnagI maLatAM, te zArIrika ke mAnasika utAvaLa cheADI daI ne asaMbhrAMta citte, tathA dhUMsarA jeTale dUrathI AgaLanI jamIna jotA jotA bhikSA levA vANijyagrAma nagaramAM dAkhala thayA. rAjamAmAM krUratAM karatAM temaNe eka jagAe aneka hAthI-gheDA-manuSya vagerenA samudAya joye|. hAthIne mukhtA AMdhavAmAM AvyAM hatAM, temanA taMga kasavAmAM AvyA hatA, temanI ane bAju ghaTA AMdhavAmAM AvI hatI, temanA kaMThamAM vividha maNuie ane ratnAnI mALAe paherAvelI hatI, bIjI rIte paNa temane raMga-rAgAnathI sArI peThe zaNagAravAmAM AvelA hatA. temanA upara dhvajAe ane patAkAo krUrakI rahI hatI, temane pAMca pAMca mugaTa paherAvavAmAM AvyA hatA, temanA upara temanA mAvatA kheDelA hatA, tathA vividha zastrAstro geAvelAM hatAM. gheADAe paNa e pramANe akhtara, zastrAstra vagerethI susajjita hatA. temanAM sukhAmAM lagAma lagAvelI hatI, temanI kaTI cAmara tathA dAthI suzAbhita hatI, ane temanA upara temanA savAre ArUDha thayA hatA. puruSA paNa vacadhArI, cApa caDhAvelA dhanuSyayukta, tathA kaMThamALAoyukta hatA. temaNe takhatIevALA paTAe paherelA hatA. 11 te puruSAnI vacce temaNe eka durbhAgI puruSane joyA. tene muzkeTATa bAMdhavAmAM AvyA hatA; tenAM nAka, kAna kApI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama nAkhavAmAM AvyAM hatAM; tene zarIre tela cepaDavAmAM AvyuM hatuM; vaSya mANasane paherAvavAmAM AvatAM e vastra tene paherAvavAmAM AvyAM hatAM; tene gaLe kasUtra jevI lAla (kareNanA) phUlanI mALA hatI; tathA tene zarIre gerune raMga kharaDavAmAM AvyA hatA. te sArI peThe gabharAI gayA hatA, tathA pAse AvelA mRtyuthI bItA hatA. tenA mAMsanA tala tala jevA TukaDA karI, tene peAtAne khavarAvavAmAM AvatA hatA. tene cAbukAnA se kaDA prahAra karavAmAM AvatA hatA. tenI AsapAsa hajArA strIpuruSa TALe maLyAM hatAM, tathA dareka cakalAmAM phUTeluM nagAruM vagADI tene viSe A pramANe dveSaNA karavAmAM AvatI hatI : * he devAnupriye ! A jhitakane kAI rAjA ke rAjaputra mAratA nathI; paNa tenAM peAtAnAM pApa tene mAre che !' tene joI, bhagavAna gautamane vicAra AvyA ke, jarUra A TekarA peAtAnAM pUrve karelAM jUnAM kAI atizaya pApI tathA azubha tyAnuM mADhu phaLa bhAgavI rahyo che. tyArabAda vANijyagrAmamAM UMcAM-nIcAM kuLAmAM phrI, peAtAne joItI bhikSA ekaThI karI, te bhagavAna mahAvIra pAse pAchA AvyA. tyAM AvyAbAda, temaNe javAAvavAmAM thayelA deASAnuM tathA bhikSA letAM lAgelA deASAnuM ciMtana tathA kabUlAta bhagavAna AgaLa karI lIdhAM, ane lAvelAM annapAna bhagavAnane batAvyAM. tyArabAda temaNe peAtAne UbhA thayeze! prazna temane kahI batAvyA : he bhagavan! e jIva pUrvajanmamAM kANu hatA, tenuM nAma zuM hatuM, tenuM geAtra zuM hatuM, tathA te janmamAM evuM te teNe zuM AcayuM hatuM, ke jene kAraNe A janmamAM te sAkSAt narakanI ja vedanA bhAgave che?' 22 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukitakanI kathA bhagavAne kahyuM: "he gautama ! jUnAkALamAM A ja bhAratavarSamAM hastinApura nAme nagara hatuM. te nagaramAM sunaMda nAme rAja rAjya karato hato. hastinApuranI vacce vacce seMkaDe thAMbhalAo upara Ubhe karelo eka gemaMDapa hato. temAM zaheranAM sanAtha ke anAtha evAM seMkaDo gAya-sAMDhabaLada-pADIo vagere prANuo nirbhayapaNe tathA kazI phikaraciMtA vinA sukhe paDI rahetAM hatAM. tyAM temane ghAsa-pANuM paNa puSkaLa maLatAM hatAM. . te nagaramAM bhIma nAmano vAgharI (kUTagrAha) raheto hato. te phAMdA nAkhI jAnavare pakaDavAno dhaMdho karato hato. te bahu duSTa, krUra tathA adhArmika hato. tene utpalA nAmanI strI hatI. eka vAra te garbhiNuM thaI. traNa mAsa pUrA thatAM tene evo dAhera thayuM ke, te strIone dhanya che, jeo gAya, baLada, pADI, AkhalA vagerenAM bAvalAM, AMcaLa, vRSaNa, pUMchaDAM, khUdha, khabhA, kAna, AMkhe, nasakorAM, jIbha, heTha, godaDI vagere avayavo rAMdhIne, taLIne, bhUMchane, sUkavIne tathA mIThuM caDAvIne, surA, madha, tADI, jAtimA, sidhu, prasannA" vagere sAthe khAI-khavarAvIne pitAne dehada pUre kare che. huM paNa tema karuM to kevuM !" 1. gaLe laTaktI jADI cAmaDI. 2. mULa mera che. TIkAkAra tene "tApaniSatramapu' artha 3. jAti (bhAI) nAM phUla jevA raMganuM. 4. goLanI rAkhamAMthI banAvela dArU. 5. drAkSAdina dApha. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pApa, puNaya ane saMyama paraMtu pitAne dohada pUro na thavAthI te sukAvA lAgI tathA phIkI paDavA lAgI. tenuM meM udAsa-dIna banI gayuM, tenuM mukhakamaLa nIcuM namI gayuM, teNe pitAne ucita puSpa vastragaMdha-mAlya-alaMkAra tathA hAra vagerene upayoga karavo cheDI dIdhe, tenI kAMti hAthamAM masaLI nAkhelI kamaLamALAnI jema cImaLAI gaI, tenI sArAsAra buddhi cAlI gaI, tathA te hAtha upara mAthuM TekavI ciMtAtura besI rahevA lAgI. pelA bhIme potAnI strInI A dazA joIne tene tema thavAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre teNe pitAno dehada tene kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI bhIme tene kahyuM, "he devAnupriye ! tuM ATalA mATe ciMtA zAne kare che? huM hamaNAM ja tAre dehada pUre karuM chuM. A pramANe managamatAM vacanothI bhIme tene AzvAsana ApyuM. tyArabAda bhIma madharAte UThayo tathA bIjA koIne sAthe lIdhA vinA, potAnAM AyudhAdi sajI, ghara bahAra nIkaLyo, ane nagaranI madhyamAM AvelA pelA gomaMDapamAM jaI, tyAM beThelAM gAya vagere pazuonA saMkhyAbaMdha avaya kApI lAvyo. pachI tenI strIe te avayava rAMdhI-sekIne, dArU, madha vagere sAthe potAno dehada pUro karyo. tyArabAda te pitAne garbha sukhathI dhAraNa karavA lAgI. nava mAsa pUrA thatAM utpalAe eka putrane janma ApyuM. teNe janmatAMveMta evI to meTI bhayaMkara cIsa pADI, ke nagaramAM keTalAMya gAya-baLada vagere jAnavara trAsa Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ujhitakanI kathA pAmI AmathI tema dekhAdeDa karavA lAgyAM. tenAM mAtapitAe te uparathI tenuM nAma "getrAsa" pADayuM. dhIme dhIme te gAtrAsa meTa thayA. vakhata jatAM tene Apa bhImo gujarI gayo. tenI pAchaLa gotrAse. raDatAM raDatAM sarva prakAranI uttarakriyA karI. eka vakhata sunaMda rAjAe gatrAsane joI tene potAno phUTagrAha'1 banAvyuM. te paNa bApa jevo krUra tathA adharmI thaye. vArevAre te madharAte gherathI nIkaLI, pilA maMDapamAM jaI, tyAM beThelAM jAnavaronA avayavo kApI lAvato ane dArU vagere sAthe khAIne majA karato. Ama pAMca varSanuM pitAnuM dIrgha AyuSya pUruM thatA sudhI AvAM AvAM duSTa kRtya vaDe bahu ja pApakarma bheguM karI, te aMte duHkhe taraphaDato maraNa pAmyo, ane bIjA narakamAM nArakI tarIke utpanna thayuM. tyAM vadhAremAM vadhAre traNa sAgaropama varSanuM AyuSya hoya che. pelA vijayamitra zeThanI strI subhadrAne marelAM chokarAM ja janmatAM hatAM. (tenAM bALake janmatAMveMta marI jatAM hatAM.) have pelo gotrAsane jIva bIjA narakamAMthI eNvIne vANijyagrAma nagaramAM vijayamitra zeThanI subhadrA zeThANanA garbhamAM Avyo. nava mAsa pUrA thatAM zeThANIe putrane janma Ape. janmatAMveMta tene apavitra ukaraDA upara mUkI devAmAM Avyo; ane pachI pAche ANavAmAM Avyo. tyArabAda zeThANuM tene kALajIthI ucheravA lAgyAM. 1. phAMdA nAkhI jAnavaro pakaDanAra, 2. mULanA zabdomAM te "jAtanitA' hatI. ' Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama zeThazeThANue kuLanA rivAja mujaba potAnA putranA janma vakhatanA sarva saMskAra ThAThamAThathI karyA. trIje divase tene caMdra-sUrya darzana karAvyuM, chaThThI rAtre jAgaraNavidhi karyo, tathA agiyAra divasa pUrA thatAM bArame divase tenuM guNa pramANe ujijhataka nAma pADyuM; kAraNa ke janmatAMveMta tene ukaraDe tajI devAmAM (ujijhata) Avyo hato. tyArabAda vividha dhA ane AyAo dvArA kALajIthI ucherAto te ujijhataka sukhe moTo thavA lAgyo. eka vakhata vijayamitra zeTha nAvamAM sarva prakArane mAla bharI, lavaNasamudra vIMdhatA vepAre nIkaLyA. rastAmAM nAva DUbatAM zeTha tema ja temano badho mAla dariyAne taLiye jaIne beThAM. vizeThane dariyAmAM DUbI gayela jANuM, je je nAnA-moTA zeThe, amaladAre ke darabArIo pAse vijayazeThanuM leNuM hatuM, te badhuM teo dabAvI beThA. subhadrA zeThANuM te zeThanA maraNanA samAcAra sAMbhaLI kuhADAthI kapAyelI caMpakalatAnI jema zAkanAM mAryA jamIna upara dhasa daIne 1. dhavaDAvanArI, navarAvanArI, zaNagAranArI, ramADanArI ane khALe rAkhanArI. - 2. naMga gaNIne vecI zakAya teva, taLIne vecI zakAya tevo mAMpIne vecI zakAya tevo, ane pArakhIne vecI zakAya tevo (je ..ke hIrA, ratna I). 3. mULamAM mAMDalika (rAjA), yuvarAja (Izvara), talavare (rAjAnA mAnItAo), maDaba (gAma) nA mAlike, kauTuMbike, i (tavaMgare), zreSThI (nagarazeThe), sArthavAha (saMdhapatio) eTalA che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujjitanI thA gaDI paDavAM. tyArabada thADe vakhate kaLa vaLatAM, temaNe peAtAnAM sagAMvahAlAM sAthe maLIne raDatAM--kUTatAM vijayamitra zeThanuM laukrika (zrAddhAdi) kRtya karyuM. tyArabAda peAtAnA patine yAda karIkarIne jhUratAM jhUratAM te paNa gheADA divasa bAda, maraNa pAmyAM. subhadrA zeThANIne maraNa pAmelAM jANI, te zaheranA peAlIsa amaladAre e tene ghera jaI, temAMthI nAnA ujhitakane hAMkI kADhyo, ane te dhara khIjA koI ne ApI dIdhuM. rajhaLatA anele te ujhitaka pachI zaheranI galIo-cauTAMomAM rakhaDatA-AkhaDatA gujArA karavA lAgyA, ane dhIre dhIre jugArakhAnAMo, vezyAvADA, dArUnAM pIThAM vagere caLAe kamANI karatA sukhe moTA thavA lAgyA. tene kAI dAranAra te| hatuM niha, ke kAI vAranAra paNa hatuM nahi; eTale te svacchaMdI banyA, game tyAM jatA AvatA banyA, dArUDiyA banyA, cAra banyA, jugArI anyA, vezyAgAmI banyA, ane parastrIgAmI banyA. dhIme dhIme te kAmadhvajA gaNikAnA prasaMgamAM Avye ane tenI sAthe uttama mAnuSI bhegA bhAgavatA viharavA lAgyuM. e vANijyagrAma nagaramAM mitra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenI rANInuM nAma zrIdevI hatuM. eka vakhata zrIdevInI ceAnimAM zUlarAga utpanna thaye!. tethI mitrarAjA tenI sAthe kAmabhAga bhAgavavAne asamartha anyA. pachI te rAjAe kAmadhvajA gaNikAne peAtAnI upapatnI banAvI, ane pelA ujjitakane tenA dharamAMthI kaDhAvI mUkyo. paraMtu pele unnitaka 1. mULamAM 8 nautijJaH' che. A peAlIsa amaladAranI johukamI paNa navAI pamADe tevI dekhAya che ! Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pA5, puNya ane sa yama to te gaNikAmAM ja mehita tathA Asakta thaI gayo hato, tethI tene bIje kyAMya smRti, rati, ke dhRti prApta thaI zakyAM nahi. tenuM citta, tenI vRtti, tenI pravRtti, tenA prayatno, tenI prakriye ane tenI bhAvanA kAmadhvajAmAM ja gUMthAI gayelAM hatAM. tethI te corIchUpIthI kAma vajAnA gharamAM pesavAnI taka zodhate vicAravA lAgyo. eka vakhata tevI taka maLatAM te chAnAmAno kAmadhvajAnA gharamAM pesI gayo ane tenI sAthe kAmaga bhogavavA lAgyo. eTalAmAM mitrarAjA nAhI-dhoI, paravArI, sarva alaMkArothI vibhUSita thaI, nokara-cAkarathI vIMTaLAI, kAmadhvajAne tyAM AvI pahoMcyA. paraMtu pelA ujijhatakane kAma dhvajA sAthe vihAra karato joI te ekadama gusse thaI gayo, ane kapALe bhavAM caDAvI teNe potAnA nokarane ujijhatakane pakaDavAne hukama Apyo. tyArabAda dhapA, mukkA, tathA DhIMcaNa, karNa vagerene mAra marAvI tenAM hADakAM-pAMsaLAM teNe tyAM ne tyAM bhagAvI nAkhyAM. pachI tene muzkeTATa baMdhAvI, gAmamAM pheravI tene vadha karavAne teNe hukama Apyo. A sAMbhaLI gautame pUchayuM : "he bhagavana! A ujijhataka ahIMthI bharIne kyAM jaze tathA kyAM utpanna thaze? 1. "lezyA". 2. "devatAone bali apa, kautuka-maMgala karI, kharAba svapna vagerenA deSanivAraNa arthe prAyazcittAdi karI,'- eTalI vigato samajavI. 3. mULamAM, "kapALe traNa kalAcaLIo pADI' ema che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjajhAkanA kathA mahA - he gautama! Aje ja pitAnuM 25 varSanuM AyuSya pUruM karI, divasane trIjo bhAga bAkI raheze tyAre zaLIe caDI, te maraNa pAmaze ane ratnaprabhA pRthvImAM nArakI tarIke utpanna thaze. tyAMthI evI te jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM AvelA vaitADhya parvatanI taLeTImAM vAnara tarIke utpanna thaze. juvAnImAM AvatAM te pitAnA pazugamAM atyaMta Asakta caze, ane pitAnA ToLAmAM jeTalAM jeTalAM nara baccAM utpanna thaze te badhAMne [ harIphabuddhithI ] mArI nAkhaze. ema karatAM karatAM AyuSya pUruM thatAM te jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM AvelA ikapura nagaranI gaNikAonA kuLamAM putra tarIke janmaze. tenAM mAtapitA janmatAMveMta tenI puruSaIkiya kApI nAkhaze, ane pachI tene napuMsaka tarIke ucheraze. bArame divase tenuM nAma priyasena napuMsaka' pADavAmAM Avaze. umare AvatAM tathA badhI napuMsaka-kaLAo zIkhI rahetAM te yuvAnI ane rUpanI bAbatamAM uttama banaze. pachI te priyasena te nagaranA mAMDaliko, yuvarAje, jAgIradAra, kuTuMbIo, zeThe, vepArIo vagerene bahu vidyAonA prAgethI, maMtra, cUrNothI ke vazIkaraNa prayogathI vaza karIne khUba paisA paDAvaze ane meja-zekha karaze. e rIte ghaNuM pApakarma bAMdhIne 2100 varSanuM lAMbuM AyuSya pUruM karI, te priyasena ratnaprabhA pRthvImAM 1. mULamAM vigate A pramANe che: hadayana eTale ke hipaneTijhama karavuM, nidravana eTale ke ThagAyA lUMTAyA chatAM sAmo mANasa vAta bahAra na pADI zake te tene AMjI nAkha, prastAva eTale ke sAme mANasa palaLI jaIne vaza thAya tevI vidyA tathA tevA bIjA paNa abhigika upAya. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B pASa, puNya ane sacatra nArakI jIva tarIke utpanna caze. tyAMthI cyavI te peTe cAlanAra sApa thaze, ema badhuM (pAna 16) upara jaNAvyA pramANe (pAna 17 sudhI) anubhavIne aMte te ja budrIpanA bhAratavaSa mAM AvelI caMpA nagarImAM karI pADeA thaze. tyAM gusse thayelA gAvALA tene mArI nAkhaze. pachI te caMpA nagarImAM nagarazeThanA dharamAM putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM te sAdhusaMtA pAsethI upadeza sAMbhaLI sAdhu thaze, ane sAdhupaNuM arAbara pALI, saudhakalpamAM deva tarIke janmaze. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM uttama kuLamAM janmI, karI sAdhupaNuM mALI, siddha-buddha ane mukta thaze, tathA sarva du:khAne aMta lAvaze. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhasenanI kathA jUnA kALamAM purimatAla nAme nagaramAM mahAbala nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaranA IzAna khUNAmAM sarahada upara eka jhADI hatI. te jhADImAM "zAlATavI" nAmane cerene eka ao hato. te aDDo parvatanA viSama bhAgamAM Avelo hata; tenI AsapAsa vAMsanI gIca jhADI hatI; tUTI paDelI moTI moTI bhekhaDe vaDe ja tenI AsapAsa viSama khAI banI gaI hatI; tenI aMdara pANInI pUratI sagavaDa hatI, paNa tenI AjubAju kyAMya pANInuM nAmanizAna paNa nahotuM; temAM nAThAbArIo aneka hatI; tenI aMdara amuka paricita loko ja jA-Ava karI zakatA hatA; tathA A badhAM kAraNothI game teTaluM moTuM lazkara tenI AsapAsa dhamapachADA karyA kare to paNa tenuM kaMI vaLe tema nahotuM. te zAlATavImAM vijaya nAme cerene senApati raheto hatuM. te bahu adhama, kuzIla tathA anAcArI hato, ane adharmI kRtyo vaDe ja AjIvikA calAvato hato. aneka loke tathA prANuone haNavA-davA-medavA-kApavA vaDe tenA hAtha lohIthI kharaDAyelA ja rahetA hatA; tathA cAre taraphanAM nagaramAM tenI hAka vAgI gaI hatI. te bahu zaravIra, daDha prahArI, sAhasika, zabdavedhI, tathA talavAra calAvavAmAM ekko Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pApa, puNya ane sayama hatA. tenA hAtha nIce bIjA pAMcaseA ceArA te zAlATavImAM rahetA hatA. te uparAMta paNa te khIjA aneka cera, parastrIgAmI, khIsAkAtaru, khAtarapADu, jugArI-vyasanI tema ja .hAtha-kAna-nAka kApI dezapAra karelA aneka leAkeAnA AzrayasthAnarUpa hatA. te vijaya gAmanagara bhAgIne, DhAra hAMkI jaI te, leAkeAne keda pakaDI jaIne, pATha-vaNujArA lUMTIne, musAne herAna karIne, ke khAtara pADIne purimatAla nagaranA IzAna khUNA taraphanA bhAgAne raMjADatA hatA, gabharAvatA hatA tathA urjADatA hatA. anekAne teNe gharabAra vinAnA ke dhana-dhAnya vinAnA karI mUkyA hatA. mahAmala rAjAnI mahesUla paNa te dhaNIvAra lUMTI letA hatA. te vijayane sunduzrI nAmanI patnI, tathA abhadmasena nAmanA putra hatAM. pachI eka vakhata mahAvIra bhagavAna karatA karatA purimatAlamAM AvI pahoMcyA. temane AvelA jANI, rAjA tema ja nagarajane TALAbaMdha temane darzane AvyA. mahAvIre paNa temane sadupadeza ApyA. tyArabAda sau vIkharAI gayA. bhikSAne vakhata thatAM bhagavAnanA paTTaziSya gautama purimatAla nagaramAM AvyA. rAjamAmAM temaNe dhADesvArA vagerenI vacamAM eka puruSane joyA. tene cAbuka vagerethI sakhata mAravAmAM AvatA hatA, tathA phUTalA nagArA vaDe tenI jAherAta karavAmAM AvatI hatI. pahelu cakaluM AvatAM rAjapuruSAe 1. mULamAM khaDapaTTa' zabda che tenA zabdArtha cItharehAla' thAya. jugAra vagerenAM vyasanAthI jemane paheravAnAM paNa kapaDAM pUratAM nathI tevA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alagnasenanI thA ATha nAnA kApI te puruSanA kAkAone tenA dekhatAM nAkhyA, pachI te puruSane sArI peThe mAryAM bAda te kAkAonA rAI rAI jeTalA TukaDA tene khavarAvyA, ane temanuM leAhI tene pivarAvyuM. pachI bIjuM cakatuM AvatAM tenI A nAnI kAkIone kApI nAkhI; pachI tene khUba mArIne, te kAkIenA TukaDA khavarAvyA ane temanuM lehI tene pivarAvyuM. e pramANe trIjA cakalAmAM tenA meTA ATha kAkAone, ceAthA cakalAmAM tenI meTI ATha kAkIone, pAMcamA cakalAmAM putrone, chaThThAmAM temanI vahune, sAtamAmAM jamAI Ane, AThamAmAM dIkarIone, navamAmAM pautrone, dazamAmAM pautrIone agiyAramAmAM pautrInA patione, bAramAmAM pautrAnI vahune, teramAmAM vAene, caudamAmAM pheI ene, paMdaramAmAM mAsAone, seALamAmAM mAsIete, sattaramAmAM mAmIene, ane aDhAramAmAM bAkInA mitrA, nAtIlAo, svajane (mAmAnA putrA i. ), saMbaMdhIe ( sasarA, sALA 4) ane parajaneA (dAsa-dAsIe vagere )ne kApIkApIne temanuM mAMsa tathA leAhI tene mArI-mArIne khavarAvavA-pivarAvavAmAM AvyAM. A badhuM joI ne gautame vicAyuM ke, A mANase kharekhara pUrve ghaNAM bhAre pApakarmo karyAM. hAvAM joI e. utAre pAchA AvI, temaNe bhagavanane peAtAnI zaMkA saMbhaLAvIne pUchyuM': huM bhagavAn ! A puruSa pUrva janmamAM kANu hatA, tathA teNe kevAM karmo karyAM hatAM, ke jemanuM tene AvuM kAraNuM phaLa bhAgavavuM paDe che? pA 3 38 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama tyAre bhagavAne kahyuM ; hai gautama! pahelAM A purimatAla nagaramAM udita nAme rAjA rAjya karatA hatA. te vakhate te nagaramAM niNaeNya nAme IMDAMnA vepArI vasatA hatA. te mahA adharmI tathA krUra hatA. tenA keTalAya nekaracAkare! rAja vAMsI, kAdALA, karaDiyA vagere sAdhanA laI ne gAma bahAra jatA, ane kAgaDI, ghUvaDI, kabUtarI, TiTADI, bagalI, Dhela, kUkaDI vagerenAM temaja bIjA paNa aneka jalacara, sthalacara, khecara vagere prANIonAM IMDAM bhegAM karI lAvatA. pachI pelA nirNAyanA rasAyA te IMDAMne tavAo, kaDhAI A, tAvaDA, kalADAM, ane aMgArA upara taLatA, bhUMjatA ke sekatA; ane pachI temane rAjamA upara AvelA bajAramAM vecatA, ane kamANI kartA. niya pAte pazu te badhAM taLelAM sekelAM bAphelAM IMDAM khUba khAtA, ane dArU pI majA karatA. e pramANe te niya hajAra varSoMnuM peAtAnuM AyuSa pUruM karI, bahu ja pApakama bAMdhIne maraNa pAmyA, ane trIjI narakabhUmimAM nArakI jIva tarIke utpanna thayA. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya sAta sAgarApama varSanuM heAya che. sa tyAMthI cyavI, te zAlATavImAM vijaya nAmanA:cArAnA senApatine tyAM, tenI ska MdazrI patnInA garbhamAM putra tarIke utpanna thayeA. traNa mAsa pUrA thatAM te kadazrIne evA dehrada utpanna thaye| ke, 'te mAtAone dhanya che, je peAtAnA mitra-nAtIlA-svajana-saMbadhI--parijana vageretI strIe tema ja khIjI paNa strIothI vIMTaLAI ne, nAhI-dhAI, vastrAla kArathI vibhUSita thaI, khUba khAna-pAnathI ujANI kare che; ane tyArabAda mukhavAsAdi paravArI, puruSanAM vastro paherI, kaca Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 abhagnasenanI kathA AMdhI, dhanuSya caDhAvI, gaLe hAra paherI, pATo bAMdhI, judAM judAM zastrAstro dhAraNa karI, DhAla bharavI, talavAra kheMcI, khabhe bhAthuM laTakAvI, dhanuSya upara bANa kheMcI, pAza (gophaNa ke phAMsI) vIMjhI, jAMgha sudhI laTakAvelA ghaMTa vagADatA vagADatAM, raNazIMganA avAja vacce, AnaMdanI kilakArIo, tathA siMhanAdethI AkAzane samudranI garjanAonI peThe bharI mUkI, AkhA nagaramAM badhuM jotAM jotAM page cAlatI phare che, ane pitAno dehada pUre kare che. huM paNa bhAre dehada te rIte pUro karuM to kevuM sAruM!' ghaNA vakhata sudhI pitAne dohada pUro na thavAne kAraNe skaMdazrI sukAI gaI, tathA tenI kAMti phIkI paDI gaI pachI vijayanA jANavAmAM te vAta AvatAM teNe badhI sagavaDa karI ApIne teno dehada yatheSTa pUro karyo, eTale te AnaMdathI potAnA garbhane vahana karavA lAgI. nava mAsa pUrA thatAM teNe eka putrane janma Apya, vijaye te nimitte daza rAtrI pahoMcanAro janma mahotsava bhAre dhAmadhUmathI Ujavya, ane agiyArame divase badhAM sagAMvahAlAMne AmaMtrI, temane yatheSTa jamADI-tRpta karI, te badhAMnI samakSa te putranuM tenI mAtAnA dehada uparathI " abhagnasena' evuM nAma pADayuM. pachI te agnisena judAM judAM kAma mATenI pAMca judIjudI dhAtrIo vagere dvArA kALajIpUrvaka ucherAtora, kaMdarAmAM vadhatA caMpAnA - 1. ke dhanuSya vAparatA pahelAM paheravAnAM mena paherI, ke dhanuSya laTakAvavAno paTa paherI. 1. 2. janmamahotsava, dhAtrI vyavasthA, vagere bAbatonA vigatavAra varNana mATe juo A mALAnuM "dharmakathAo" pustaka, pA. 12-14. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3} pApa, puNya ane sayama vRkSanI jema moTA thavA lAgyA. yeAgya samaya thatAM tene sarakhI umaranI, tathA sarakhAM rUpa-lAvaNya-yauvanavALI, A kanyAe sAthe paraNAvavAmAM AvyeA. te samaye tenAM mASitAe tene puSkaLa hiraNya-suvarNa, vAhana, dAsadAsI vagere prItidAnamAM ApyAM. te prItidAna peDhIe sudhI khUTe tema naheAtuM. tyAra bAda abhagnasena te strIe sAthe gAnatAna ane vilAsamAM rahe che, tathA manuSyabhAgya sarva prakAranAM sukhe AnaMdathI bhAgave che. kALakrame vijayaceAranuM mRtyu thatAM, badhA ceree alagnasenane ja peAtAnA senApati cUMTayo. tyAra bAda abhagnasena paNa peAtAnA pitAnI mAphaka gAma-nagara bhAgatA, tathA leAkeAne rjADatA, khUnAmarakI ane lUTakATathI puSkaLa dravya bheguM karatA viharavA lAgyA. eka vakhata tenA trAsathI trAselA leAkeA bhegA thaI, tathA meTuM najarANuM laI, mahAbala rAjA pAse gayA, ane tenI AgaLa abhagnasenanA upadravAnI rAva khAtA arja karavA lAgyA ke, 'he svAmI! ApanA bAhuenI chAyAmAM ame niyapaNe uddegarahita thaI ne sukhe vasIe tema kare.' abhagnasenanA atyAcArAnI vAta sAMbhaLI, mahAbala rAjA khUba gusse thaye!, ane teNe tarata peAtAnA senApatine melAvye ane tene hukama karyo ke, tame tarata ja jaI cArAnI zAlATavI gherI leA, ane abhagnasenane jIvatA pakaDI mArI sAme rajU karA. senApati A sAMbhaLI, peAtAnuM lazkara taiyAra karI, zastrAstrothI susajjita thaI, DaMkA ajAvatA zAlATavI tarapha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhagnasenanI kathA javA nIkaLyo. A bAju jAsUsee rAjasenApati zAlATavI tarapha AvavA nIkaLyAnA samAcAra abhagnasenane pahoMcADI dIdhA. e samAcAra sAMbhaLI, abhagnasene peAtAnA pAMcase cArete melAvI maMgAvyA, ane temane badhI vAta kahI saMbhaLAvIne sUcavyuM ke, senApati ApaNI zAlATavInI najIka AvI pahoMce tyAra pahelAM ja adhavaca tene rAkavA e ThIka paDaze. pelA ceArAe paNa e yAjanAne anumAdana ApyuM. pachI badhA sArI peThe khAI-pI tathA dArU pIne, bhInAM cAmaDAM zarIre paherI, bhAthAM sajI, talavAra vagere sAthe namate paheAre nIkaLyA ane eka viSama jhADImAM paDAva nAkhIne senApatinA AvavAnI rAha jotA satAIne UbhA rahyA. senApati AvatAM ja badhAe aNudhAryoM chApA mAryAM, ane tenA lazkarane veraNa-cheraNa karI nAkhI senApatine bhagADI mUkayo. pelA senApati vIle meDhe tathA dhavAyele zarIre mahAbala rAjA pAse AvyA, ane kahevA lAgyA ke, "he svAmI ! ceArasenApati abhagnasena evI viSama jagAe khAnapAnanI saMpUrNa taiyArI sAthe paDAva nAkhIne paDele che ke, tene game tevA meTA lazkarathI paNa harAvIne pakaDavA sahele| nathI." 3. pachI rAjAe sAma-dAma ane bhedathI alagnasenane namAvavAnI yAjanAe vicAravA mAMDI. teNe prathama te abhagnasenanA je matrI vagere khAsa paricayanA mANasA hatA, ke tenA celAe jevA ke aMgarakSaka jevA hatA, temaja tenAM je mitra-nAtIlAM sagAM-saMbaMdhI vagere hatAM te badhAMne puSkaLa dhanasuvarNa ratna vagere amUlya vastue ApI-ApIne phe|DavA mAMDayAM. temaja abhagnasenane paNa vAraMvAra kamatI ke amUlya, tathA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama rAjAne yogya najarANuM ekalI ekalIne vizvAsa upajAvavA mAMDo. tyAra pachI rAjAe pumitAla nagaramAM chUpAM bArIbAraNAM tathA oraDAo-bherAMovALuM eka moTuM, seMkaDo thAMbhalAovALuM suMdara makAna taiyAra karAvyuM. te makAna taiyAra thaI gayA bAda teNe potAnA nagaramAM daza rAtane eka mATe utsava jAhera karyo. te daramyAna rAjAnA mahesUlaverA tema ja karaverA, jhaDatI-japtIo, ke daMDa-vasUlAtanI baMdhI karavAmAM AvI hatI; AkhI prajAnAM sarva prakAranAM devAM rAjya taraphathI bharapAI karI devAmAM AvyAM hatAM; te utsavamAM mRdaMge satata vAgyA ja karavAnAM hatAM; phUlonI mALAo karamAvAnI ja nahotI, gaNikAo ane naTe khela karyA ja karavAnAM hatAM; prekSako khAlI thavAnA ja nahotA, tathA AnaMdamAM ghelA thayelA loko vaDe tenI zobhA anerI thavAnI hatI. pachI mahAbalarAjAe potAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM ke, "he devAnupriya! tame zAlATavImAM abhagnasena pAse jAo; ane tene hAtha joDI, A pramANe nivedana kare ke, "he devAnupriya ! mahAbalarAjAe potAnA nagaramAM A prakArano daza rAtane mahAna utsava jAhera karyo che. te tamArA bhAganI pu5-vastra-gaMdha-mAlya-alaMkAra vagere 1. arthAt satata navI mALAe ApyA karavAnI hatI. 2 "kuTuMbanA " e artha levAne badale " tahenAtanA" evo artha levo joIe. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alagnasenanI kathA sAmagrI tema ja khAnapAna ame ahIM pahoMcatuM karIe ke, tame pote ja nagaramAM padhAraze?" pelA kauTuMbika puruSe rAjAne saMdezo laIne lAMbI lAMbI majo karyA vinA sukhethI paDAva nAkhatA tathA bhAthuM khAtA zAlATavImAM AvI pahoMcyA. tyAM jaI temaNe abhagnasenane rAjAno saMdeze kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI abhagnasene javAbamAM kahyuM ke, "he devAnupriye ! huM jAte ja nagaramAM khuzIthI AvIza.' tyAra bAda teNe pelA kauTuMbika puruSone satkArapUrvaka vidAya karyA. pachI agnisena snAnAdi paravArI, yogya vastrAla kArAthI vibhUSita thaI, rAjAnA nagaramAM AvyuM. rAjA pAse jaI, teNe "tamAro jaya thAo!" "tamAre jaya thAo!' ema kahI tenuM abhinaMdana karyuM, tathA bhAre kImatI najarANuM bheTa karyuM. rAjAe paNa harSapUrvaka te najarANune svIkAra karyo; tathA agnisenano satkAra karI, tene pelA navA baMdhAvelA mahelamAM utAre Ape. tyAra bAda rAjAe potAnA kauTuMbika puruSane kahyuM ke, he devAnupriye! tame te mahelamAM khUba khAna-pAna, dArU madirA, tathA puSpa-vastra-gaMdharmAlya-alaMkAra vagere sAmagrI laI jAo, ane abhagnasenane Apo. agnisena paNa pitAnA mitra-nAtIlA-sagAMsaMbaMdhI vagere sAthe e badhuM khAnapAna bhagavate AnaMda karavA lAgyA. pachI lAga joi, mahAbala rAjAe purimatAla nagaranA daravAjA ekadama baMdha karAvI dIdhA tathA acAnaka chApo bharAvI abhagnasenane jIvato keda pakaDI lIdhuM. tyAra bAda tene Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama A pramANe mArI mArIne tathA ribAvI-ribAvIne mArI nAkhavAno teNe hukama karyo che. A sAMbhaLI gautame pUchyuM: "he bhagavana ! A abhagnasena ahIMthI bharIne kayAM jaze ?' bhagavAna: he gautama! e agnisena pitAnuM sADatrIsa varSanuM AyuSya pUruM karI, Aje zuLI para caDI, divasa trIjA bhAgane bAkI haze tyAre mRtyu pAmaze, ane ratnaprabhApRthvImAM utpanna thaze. . . . [ tyAra bAda badhuM mRgAputranI kathAmAM varNavyA mujaba umerI levuM.] aMte te vArANasI nagarImAM Dukakara tarIke utpanna thaze. tyAM kasAIone hAthe maraNa pAmI te te ja nagarImAM nagarazeThane ghera putra tarIke utpanna thaze. te janmamAM te sAdhusaMto pAsethI upadeza sAMbhaLI sAdhu thaze ane sAdhupaNuM barAbara pALI saudharmakalpamAM deva thaze. tyAMthI evI te mahAvidehakSetramAM pharI sAdhu banI, aMte siddha-buddha ane mukta thaze, tathA sarva duone aMta lAvaze. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zakaTanI kathA jUnA kALamAM sAbhAMjanI nAme nagarI hatI. temAM mahAcaMdra nAme rAjA rAjya karato hato. tene suSeNa nAme amAtya hatuM. te sAma-bheda-daMDa-nigrahamAM kuzaLa hato. te nagarImAM sudarzanA nAmanI gaNikA rahetI hatI. te rUpa-guNayauvanamAM anupama hatI. te ja nagarImAM subhadra nAme saMghavI zeTha raheto hato. tene bhadrA nAmanI patnI hatI tathA zakaTa nAme putra hato. eka vakhata mahAvIrasvAmI pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama muni. bhikSA mATe rAjamArgamAM pharatA hatA. tevAmAM temaNe eka strI tathA eka puruSane muzkeTaTa bAMdhIne mAra mAratAM-mAratAM vadhasthAne laI javAtAM joyAM. te puruSanuM nAka kApI nAkheluM hatuM. utAre pAchA pharyA bAda gautame mahAvIra bhagavAnane pUchayuM ke, "he bhagavana ! te puruSa koNa che? tathA pUrvajanmamAM teNe zAM pApa karyA hatAM, jethI tenI A vale thaI che ?" javAbamAM mahAvIra bhagavAne gautamane nIcenI kathA kahI saMbhaLAvI. "he gautama ! jaMbuddIpanA bhAratavarSamAM pUrve chagalapura nAme nagara hatuM. temAM siMhagiri nAme rAjA rAjya karato AvI bhAgamAM bAMdhIne Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pApa, puNya ane sacama hatA. te nagaramAM SaSNuika nAmanA bharavADa rahetA hatA. te bahu paisAdAra hatA. tenA vADAmAM saMkhyAbaMdha akarAM, gheTAM, rIjha, AkhalA, sasalAM, mRgalAM, siMha, haraNAM, meAra, pADA vagere jAnavaranAM seA-seAnAM temaja hajAra-hAranAM ema aneka TALAM hatAM. tenA hajArA nokara-cAkarA te badhAM prANIonI rakSA karatA hatA, tathA temane dANA-pANI karatA hatA. bIjA keTalAka nAkarA te prANIone mArI-kApI temanuM mAMsa taiyAra karatA hatA; ane bAkInA bIjA temane tavA-kaDhAI-aMgArA vagere dvArA sekatA-taLatA-ke bhUjatA hatA. e rIte siddha thayeluM mAMsa pachIthI rAjamArge vecavAmAM AvatuM hatuM. pele bharavADa paNa temAMthI joItuM mAMsa yatheja khAteA hate! tathA dArU pIne AnaMda karatA hatA. e pramANe sAtaseA varSanuM lAMbuM AyuSya bhAgavI tathA bhAre pApakarma AMdhIte bharavADa aMte maraNa pAmyA ane ceAthI narakabhUmimAM nArakI tarIke utpanna thayA. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya daza sAgarApama varSoMnuM hAya che. have, pelA subhadra saMdhavInI bhadrA zeThANIne marelAM cheokarAM ja janmatAM hatAM. ceAgyakALe pelA cchuika bharavADanA jIva ceAthA narakamAMthI cyavIne subhadrA zeThANInA garbhamAM AvyuM. nava mAsa pUrA thayA bAda zeThANIe eka putrane janma ApyA. te putrane janmatAMveMta tenAM mApitAe eka gADA nIce chUTA mUkI dIdheA; ane tyAraAda tyAMthI upADI ANye. pachI teo tene kALathI ucheravA lAgyAM. tenuM nAma paNa gADA uparathI 'zakaTa' pADavAmAM AvyuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zayanI kathA ra pAmyA. vakhata jatAM subhadra zeTha nAvaDAM bharI vepAra arthe lavaNasamudranI pAranA dezeAmAM javA nIkaLyA. paraMtu rastAmAM ja temanAM vahANa DUbI gayAM, ane zeTha paNa DUbI jaIne maraNa temanA mRtyunA samAcAra sAMbhaLatAM bhadrA zeThANI paNu maraNa pAmyAM. A badhuM thavAthI subhadra zeThanA devAdArAe paNa potapeAtAnI rakrame| dabAvI dIdhI. ane a Mte peAlIsAe nAnA zaTane gharamAMthI hAMkI kADhI tenuM ghara paNa paDAvI lIdhuM. te cheka ujhitakanI peThe jugArakhAnAM, dArUnAM pIThAM ane vezyAvADamAM UcharavA lAgyA. ane pariNAme aMga dArUDiyA, aThaMga ceAra, aMga jugArI tathA aMga vyabhicArI banyA. vakhata jatAM te sudanA gaNikAnA saMbaMdhamAM AvyA, ane tenI sAthe mAnuSI kAmabhAge bhAgavate viharavA lAgyA. eka vakhata suSeNu amAtye zakaTane suda nAnA gharamAMthI hAMkI kaDhAvI, sudanAne matAnI rakhAta banAvI. paraMtu zakaTa te mudanAmAM ja meAhita thaI gayA heAvAthI, AjIbAjI ja lAga jotA karavA lAgyA. eka vakhata lAga maLatAM te sudarzanAnA gharamAM ghUsI gaye| ane tenI sAthe yathe? AnaMda karavA lAgyA. tevAmAM suSeNu amAtya tyAM AvI paheAMcyuM. zakaTa ane sudanAne peAtAnI gerahAjarImAM A pramANe AnaMda karatAM joI, te khUba gusse thayA. teNe tarata ja peAtAnA mANase pAse zakaTane keda karAvyA, ane mahAcadra rAjA pAse jaIne kariyAda karI ke zakaTa nAmanA juvAniyAe mArA gharamAM chInALu kayu` che. rAjAe amAtyane kahyuM ke, tame peAte ja tene cegya lAge te zikSA kA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** pApa, puNya ane sama eTale amAtye zakaTa tathA sudanAne A rIte ribAvIne mArI nakhAvavAnA hukama karyAM che. A AMbhaLI gautame pUchyu, ' he bhagavan! zakaTa ahIMthI marIne kayAM jaze? bhagavAna gautama! e zakaTa peAtAnuM 57 varSanuM AyuSya pUruM karI, Aje ja pAle paheAre eka tapAvelI meATI strInI leADhAnI mUrtine AliMgana karI maraNa pAmaze, ane ratnaprabhA pRthvomAM nArakI tarIke utpanna thaze. tyAMthI cyavI te rAjagRha nagaramAM eka caMDALane dhera chekarA-chekarInA joDakAmAM cheAkarA tarIke utpanna thaze. tenAM mApitA tenuM nAma zakaTa pADaze, ane chekarInuM nAma sudanA pADaze. sudanA rUpa-lAvaNyamAM anupama thaze. juvAnImAM Avele zakaTa peAtAnI bahenanAM ja rUpa-lAvaNyathI mAhita thaI tenI sAthe kAmabhega bhAgavavA lAgaze. e te e zakaTa pachI jAnavara) kAMdavAnA dhaMdhA karavA lAgaze, ane e rIte ghaNuM pApa-ka ekaThuM karI, aMte AyuSya pUruM thatAM ratnaprabhA pRthvImAM utpanna thaze. tyAMthI bhaTakA bhaTakatA a Mte te vArANasI nagarImAM mAchaluM thaI ne janmaze. tyAM mAchImAreAne hAtha maraNa pAmI, te te ja nagarImAM nagarazeThane ghera putra tarIke janmaze. tyAM mATe thayA mAda sAsate| pAsethI dIkSA laI, te ugra tapa sayamAdi Acaraze, tathA saudha kalpamAM deva thaze. tyAMthI cavI, te mahAvidehakSetramAM sAdhu banI, aMte sid-buddha-ane mukta thaze, tathA sa du:khAnA aMta lAvaze. 1. 'mAta'ga' Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 bRhaspatidattanI kathA jUnA kALamAM kauzAMkhI nagarImAM zatAnIka nAme rAjA rAjya karatA hatA.tene mRgAvatI nAme rANI hatI, ane udayana nAme kumAra hatA. te udayanakumArane padmAvatI nAme rAjakanyA sAthe paraNAvavAmAM Avye hateA. zatAnIka rAjAne sAmadatta nAme purAhita hatA. te Rgveda-yajuve da-sAmaveda ane atharvavedamAM kuzala hatA. tene vasudattA nAme strI hatI, ane bRhaspatidatta nAme putra hatuM!. eka vakhata bhagavAna mahAvIra karatA karatA kauzAMbImAM padhAryAM. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama kauzAMbImAM krUratA hatA, tyAre temaNe eka puruSane muzkeTATa bAMdhI mAra mAratAM-- mAratAM vadhasthAne laI javAtA joyA. te puruSane joI, temane vicAra AvyeA ke, A puruSe evAM te kayAM mahApApa karyAM haze, jethI tene AvuM karuNAjanaka phaLa bhegavavuM paDe che. utAre pAchA AvI, temaNe e prazna bhagavAna mahAvIrane pUchyo. tyAre temaNe te puruSanI nIcenI kathA gautamane kahI sabhaLAvI. he gautama ! jUnA kALamAM bhAratavarSamAM sa tAbhadra nAme nagara hatuM. temAM jitazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene mahezvaradatta nAmanA purAhita hatA. te cAre Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama vedanI vidyAmAM kuzaLa hato. te mahezvaradatta jitazatru rAjAnA rAjyanuM baLa vadhe te mATe roja savAre eka brAhmaNa chekarAne, eka kSatriya chokarAne, eka vaizya chekarAne ane eka zadra chokarAne pakaDAvI maMgAvato, ane jIvato-jIvata teonI chAtI kApIne temAMthI mAMsapiMDa bahAra kaDhAvate, tathA te vaDe jitazatra rAjAne mATe zAMtihoma karato. vaLI, AThama ane caudazane divase to tevA be be chokarAonAM hRdaya te hemate. caturmAsa pUrA thAya tyAre tevA cAra-cAra chokarAonAM hRdaya hemato; cha mAsa pUrA thAya tyAre ATha-ATha chokarAonAM hRdaya hAma, ane AkhuM varSa pUruM thAya tyAre seLa-seLa chokarAonAM hRdaya hemate. jyAre jitazatru rAjAne bIjA kaI rAjA sAthe laDAI cAlatI hoya, tyAre to te AThaAThaso chokarA pakaDAvIne ATha-AThaso hadaya hamato, jethI rAjA jaladI zatrusainyano nAza karI zake che, tene pAchuM bhagADI mUke. A pramANe karatAM karatAM ghaNuM moTuM pApa bheguM karIne te purohita potAnuM traNa hajAra varSanuM AyuSya pUruM thatAM pAMcamI narakabhUmimAM nArakI tarIke utpanna thayA. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya 17 sAgaropama varSonuM hoya che. tyAMthI cavIne te kauzAMbI nagarImAM semadatta purohitanI strInI kUkhe putra tarIke utpanna thayo. tenAM mAtApitAe tenuM nAma bRhaspatidatta pADayuM. bRhaspatidatta udayana rAjakumAra sAthe ja ramata-Ucharato meTa thavA lAgyuM. te baMne juvAnImAM AvyA te arasAmAM zatAnIka rAjA mRtyu pAmyA, eTale prajAjanoe ane darabArIee udayana kumArane rAjA tarIke abhiSeka karyo. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhaspatidattanI kathA udayane bRhaspattidattane pitAne purohita banAvyo. tene rAjAnI pAse aMtaHpura sudhI sarvatra javA-AvavAnI chUTa hatI. e pramANe rAjAnA aMtaHpuramAM samaye-samaye jatAM AvatAM te bRhaspatidatta rAjAnI rANI padmAvatI sAthe saMbaMdhamAM Avyo, ane tenAmAM Asakta banI tenI sAthe.yatheSTha kAmaga bhogavavA lAgyo. eka vakhata rAja aMtaHpuramAM Avyo, tyAre teNe te baMnene kAmaga bhogavatAM joyAM. AthI atyaMta gusse thaI, teNe buhaspatidattane pitAnA nokaro dvArA keda pakaDAvyo, ane Ama kamote mArI nAkhavAne hukama Apyo. gautama - he bhagavan! te purohita ahIMthI marIne kayAM jaze? bhagavAna-he gautama! te purohita potAnuM 64 varSanuM AyuSya pUruM karI, Aje pAchale pahere zULIe caDI maraNa pAmaze, ane ratnaprabhApRthvImAM nArakI tarIke utpanna thaze. tyAMthI aneka niomAM pharatAM pharatAM aMte te hastinApuramAM mRga tarIke janmaze. tyAM pAradhIo vaDe haNAI te nagarazeThane ghera putra tarIke janmaze. te janmamAM sAdhusaMtonA upadezathI sAdhu banI, te tapasaMyamAdi Acaraze ane aMte saudharmakalpamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvidehakSetramAM ucca kuLamAM janma pAmI, paripUrNa sAdhupaNuM AcarI, aMte siddha-buddha ane mukta thaze, tathA sarva duHkhane aMta lAvaze. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d naMdivardhananI kathA jUnA kALamAM mathurA nagarImAM zrIdAma nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenI rANInuM nAma adhuzrI hatuM, ane putranuM nAma naMdivardhana hatuM. zrIdAmane subaMdhu nAme pradhAna hatA. te pradhAnane ahumitrAputra nAme putra hatA. te nagarImAM citra nAme hajAma rahetA hatA. rAjAnI hajAmata, snAna, TApaTIpa vagere alakArikanuM kAma te karatA; ane tethI tene rAjAnI pAse aMtaHpura sudhI sarvatra javA-AvavAnI chUTa hatI. eka vakhata mahAvIrasvAmI tyAM karatA karatA AvI paheAMcyA. bhikSAkAle temanA paTTaziSya gautama nagarImAM karatA hatA. tevAmAM temaNe eka puruSane nIce pramANe kamete mArI nakhAte! joyA. prathama tene lAlaceALa tapAvelA leADhAnA eka siMhAsana upara esADavAmAM AvyA. pachI lAlaceALa tapAvelA leADhAnA kaLazA vaDe UkaLatuM tAMbu, UkaLatI *lAI, UkaLatuM sIsuM, UkaLatuM cUnAnuM pANI, temaja UkaLatA tejAmA tenA mAthA upara reDIne tenA rAjyAbhiSeka karavAmAM AvyeA. tyAra bAda sAMDasA vaDe lAlaceALa tapAvelA leADhAne 1 tene mATe alakArika zabda mULamAM che. . 2 mULamAM kSAradla zabda che. f * > Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadivananI kathA 43 hAra pakaDIne tenA gaLAmAM paherAvavAmAM AvyeA. e pramANe lAlaceALa tapAvelA ardha hAra, paTTa, mukuTa vagere paNa tene paherAvavAmAM AvyAM. A badhuM joI gautamane vicAra AvyA ke, A puruSe pUrve evAM te kayAM karyAM karyAM haze, jethI tene Ave kame te maravuM paDe che. utAre pAchA AvI, temaNe A prazna bhagavAna mahAvIrane pUchyo. tyAre temaNe nIcenI kathA temane kahI saMbhaLAvI : he gautama! jUnAkALamAM bhAratavarSamAM siMhapura nAme nagara hatuM. temAM siMhastha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene duryodhana nAme pheAjadAra hatA. te bahu krUra tathA niSThura hatA. rAjA pratye ceArI, chInALuM, khIsAM kAtaravAM, rAjadroha karavA, devAM eLavavAM, khAlavadha, vizvAsaghAta, jugAra, ThagAI, vagere gunAo karanAra gunegArane zikSA karavAnAM bhayaMkara sAdhaneA tenI pAse DhagalAbaMdha taiyAra rahetAM, ane thayelI zikSA pramANe te e badhAM vaDe gunegArAne AvatA H jemake, keTalAkane chatA pADI, leADhAnA daMDa vaDe temanuM mAM kADI, temAM UkaLatuM tAMbu, UkaLatI kalAI, UkaLatuM sIsuM, UkaLatuM cUnAnuM pANI, ke UkaLatA tejAma reDatA; athavA te badhA vaDe temane navarAvatA. vaLI keTalAkane te chatA suvADI, gheADA, hAthI, UMTa, gAya, pADA, bakarA, dheTA vagerenAM mRtara pAtA; keTalAkane te dhA karI ekAvatA, ane pachI e ekeluM pAIne ke tenA vaDe temane navarAvIne rikhavatA. keTalAkane te hAthe eDIe nAkhatA, cAragapAla * guptivATIkA. pA 4 1. mULamAM * Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama keTalAkane heDamAM jakaDatA, keTalAkane sAMkaLeAthI jakaDA; keTalAkanA avayavAne te AmaLIne ke vALIne bhAgI nAkhatA; keTalAkanA zastrAdi vagerethI hAthapaga kApI nAkhatA, ke keTalAkane zastrAdithI UbhA cIrI nAkhatA. keTalAkane te vAMsanI seATIethI, netaranI seTIethI, AmalInI seATIethI, vAdharIethI, cAmaDAnI seATIethI, ke vaDa vagerenI mULIethI phaTakAratA; keTalAkane catA suvADI temanI chAtI upara moTI zilA mukAvatA, tathA upara lAkaDAMnAM zeDayAM gADavAvIne uparamANusene kudAvarAvatA, jethI pelAnAM hADakAMnA cUreza thaI jAya. keTalAkane te deraDAM, varata, resAnAM deAraDAM, vALanAM gUMthelAM deraDAM, sUtaranAM dAraDAM vagere hAthe-page baMdhAvIne UMdhe mAthe kUvAmAM laTakAvIne pANI pAteA; keTalAkane taravAra, karavata, astrA, ane kadabacIra vaDe chedAvatA, ane pachI uparathI tejAba reDatA; keTalAkane kapALa, kheAcI, 'kUNI, DhIMcaNu, ane eDIemAM loDhAnA ke vAMsanA khIlA tathA vI chUDAra kheAsAvatA; keTalAkanI hAthapaganI AMgaLIomAM (nakhAmAM) hutheADAe vaDe seAyA kheAsAvatA ane DAma devarAvatA tathA pachI jamIna upara ghasAvatA; vaLI keTalAkane zarIre dAla, kuza, ane bhInuM cAmaDuM cATADatA, ane pachI tApe sUkavIne te badhuM caDa-caDa ukhADatA. sava > 1. TIkAkAra - eka prakAranuM zastra ' eTaleA ja artha Ape che. 2. mULa ' maga ' vRzcika Taka ' - TIkA < : 3. A uparAMta 'vippALa ' eTale ke nareNI jevI nAnI charIe, ane ' rALa ' eTale ke leADhAnAM tathA patharAnAM laMgae ene paNa mULamAM ullekha che, paNa temanA upayAga batAvyA nathI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 nazivadhananI kathA A pramANe karatAM karatAM 3100 varSanuM potAnuM AyuSya pUruM karI, bahu pApakarma ekaThuM karI, te duryodhana phejadAra maraNa pAmyA ane chaThThI narakabhUmimAM nArakI tarIke utpanna thayo. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya 22 sAgaropama varSanuM hoya che. tyAMthI eNvI te mathurAnagarImAM zrIdAma rAjAnI baMdhuzrI rANunI kUkhe putra tarIke utpanna thayA. bArame divase tenuM nAma naMdivardhana pADavAmAM AvyuM. dhIme dhIme te sATha varSano thayo, to paNa tene pitA jIvato hovAthI tene rAjagAdI maLI nahIM. pachI tene rAjya tathA aMtaHpura prApta karavAnI utAvaLa AvI. tethI teNe potAnA pitA zrIdAma rAjAne mArI nAkhavAnA ghATa ghaDavA mAMDayA. eka vakhata vicAra karI, teNe zrIdAma rAjAnA citra nAmanA hajAmane bolAvyo ane tene jaNAvyuMH "he devAnupriya ! tuM zrIdAma rAjA pAse game tyAre jaI zake che, tathA tenI hajAmata vagere najIkanAM kAma kare che. to te vakhate tuM tAro astro rAjAnA gaLAmAM besI de, to tane huM adhuM rAjya ApIza, ane pachI ApaNe baMne lahera-pANuM karIzuM." hajAme kumAranuM kahevuM kabUla rAkhyuM. paNa ghera gayA bAda tene vicAra Avyo ke, na banavAnuM bane, ane rAjA je A kAvataruM jANuM jAya, to te mArA bhUMDA hAla karAvaze ane kamote mArI naMkhAvaze. AthI te gabharAIne tarata zrIdAma rAjA pAse gayo, ane kumAranA kAvatarAnI badhI vAta tene kahI dIdhI. e uparathI rAjAe te kumArane pakaDAvIne, tene A pramANe kamete mArI nAkhavAnI AjJA karI che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pApa, puNya ane saMyama gautra - he bhagavana! e naMdivardhana kumAra ahIMthI bharIne kyAM jaze? mahAvIra - he gautama! te kumAra ahIM potAnuM sATha varSanuM AyuSya pUruM karI, Aje maraNa pAmI, ratnaprabhA pRthvImAM nArakI tarIke utpanna thaze. pachI lAMbe kALa judI judI yoniomAM bhaTakI, aMte te hastinApura nagaramAM mAchaluM thaze. tyAM mAchIo vaDe marAIne, te te ja nagaramAM nagarazeThane tyAM putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM sAdhue dvArA sadupadeza sAMbhaLI, te paNa sAdhu thaze ane tapa-saMyamAdi. barAbara Acaraze. pachI te saudharmakalpamAM deva thaze. tyAMthI cavIne te mahAvideha kSetramAM ucca kuLamAM janmaze. tyAM paNa juvAnImAM AvatAM te sAdhu thaI saMyamAdi barAbara pALaze, ane aMte siddha-buddha-ane mukta thaI, sarva duHkhano aMta lAvaze. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umbaradattanI kathA jUnA kALamAM pATalivaMDa nAme nagaramAM siddhArtha nAme rAjA rAjya karato hato. te nagaramAM sAgaradatta nAmane saMghavI tenI strI gaMgadattA sAthe raheto hato. tene uMbaradasta nAme putra hato. eka vakhata bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama te nagaranI pUrva bAjunA bhAgamAM pharatA hatA, tevAmAM temaNe eka khasiyela keDhiyA mANasane joyo. tene jalodara, bhagaMdara, harasa, khAMsI, temaja damanA roga paNa thayelA hatA; tenuM zarIra sUNa gayuM hatuM; tenuM me, hAtha, paga temaja hAtha-paganI AMgaLIo paNa sUNI gaI hatI; tenAM kAna ane nAka saDI gayAM hatAM; tenA zarIramAMthI rasI ane paruM nIkaLyA karatAM hatAM; tenA seMkaDo chedemAM kIDA khadabadatA hatA; tenA kAna ane nAkamAMthI seraDA nIkaLyA karatA hatA; te vAraMvAra paru, lehI ane kIDAonAM jUmakhAM ekyA karato hato; te vAraMvAra vedanAthI bharelI karuNa temaja karkaza cI nAkhyA karato hato; tenI pAchaLa mAMkha vagerenAM ToLAM babaNyA karatA hatAM tenA mAthAmAM aneka ghArAM paDI gayAM hatAM; tenAM kapaDAM cIMtharehAla hatAM; tenA hAthamAM eka phUTaluM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pAka, puNya ane sacama phUlaDu ane eka phUTaluM zarAvaluM hatuM; tathA tenA vaDe te dhera ghera khAvAnuM mAgI gujAre calAvatA hate. joSatI bhikSA meLavIne gautama mahAvIrasvAmI pAse pAchA AvyA. tyAM AvIne temaNe bhikSA mAgavA jatAMAvatAM thayelA deASAnuM tathA bhikSA letAM lAgelA deASAnuM ciMtana tathA kabUlAta karI lIdhAM; ane lAvelAM annapAna mahAvIra bhagavAnane batAvyAM. tyAra bada temanI paravAnagIthI te AhAra temaNe, svAda mATe meAMmAM mamaLAvyA vinA ja sApa jema daramAM pese tema - khAI lIdhA; * ane pachI sayama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA te viharavA -- - lAgyA. bIjI vakhata paNa gautama e upavAsane aMte pAraNuM karavA mATe bhikSA mAgavA sAru pATilaSaDanagaranA dakSiNa taraphanA bhAgamAM prathama pauruSI veLAe karatA hatA, tyAre temaNe te puruSane e pramANe ribAtA joyA. trIjI vAra paNa gautama pazcima taraphanA bhAgamAM bhikSA mAgatA karatA hatA, tyAre temaNe te ja mANasane te rIte rimAtA joye.. ceAthI vAra te pATaliyaDanA uttara taraphanA bhAgamAM krUratA hatA, tyAre paNu temaNe te ja mANasane joye.. e 1. mULamAM te 'cha TakanA ullekha che; kAraNa ke dareka upavAsanI pahelAM ane pachI eka eka Dhaka vadhArAnI cheDavAmAM Ave che. 2. pauruSI eTale divasa ke rAtanA cAcA bhAga. vigata mATe tue A mALAnuM 'atima upadeza' pustaka, a. 26, TippaNa, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uadattanI sthA suma uparathI temane vicAra AvyuM ke, A mAsa lAMkhA kALathI A pramANe khiyA kare che, te teNe pUrve kAI bhAre azubha pApakRtyA karyAM hovAM joI e. temaNe peAtAnI zaMkA mahAvIrasvAmIne kahI saMbhaLAvI. javAbamAM temaNe tene viSe nIcenI kathA kahI saMbhaLAvI : he gautama! jUnA kALamAM bhAratavaSa~mAM vijayapura nAme nagara hatuM, temAM kanakaratha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene dhanvaMtari nAme vaida hatA. te aSTAMga-Ayurveda bhaNelA hatA. jemake : bALauchera, kAna-nAka-mAM vagerenuM vaiduM,1 bANukAMTA vagere khAtarI kADhavAnuM vaiduM, zarIranuM vaiduM, viSavaiduM, bhUtavidyA, rasAyana, ane vAjIkaraNa ( arthAt dhAtupuSTi ). tene hAthe yaza hatA; tethI tene hAthe badhAne AreAgya prApta thatuM. zastrakriyA vageremAM paNa tene hAtha haLavA tathA sukhadAI hatA. te vaidya rAjA-rANI, uparAMta khIjA paNu darabArIe, amaladArA, vepArIo, zeThA vagerenuM vaiduM karatA. te uparAMta je kAI duCla, pIDita, vyAdhita, ane rAgI evA sanAtha ke anAtha le!kA hAya, temaja zramaNa-brAhmaNabhikSuka-kApAlika-kAvaDiyA-ke AzA mUkelAe hAya, te badhAnu ' 1. mULamAM teA zAAca zabda che. TIkAkAra jaNAve che ke, kAna, meAM vageremAM UMDe jaMtu paDacAM hAya, te vakhate saLIne (rAjA) prayAga karavAmAM Ave che. tenuM vaidaka te * zAlAkya.' AThenAM mULa nAma A pramANe che: kaumArabhRtya, rAjyatyam, vijillA, gurum, bhUtavidyA, vAjIkaraNam // zAlAkyam, rasAyanam, " Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama paNa te vaidu karato. keIne te mAchalAnA mAMsanA upacAre batAvato, koIne kAcabAnA, koIne magaranA, keIne suMsumAranA, keIne bakarAnA, keIne gheTAnA, keIne rejhanA, keIne DukkaranA, koIne mRganA, koIne sasalAnA, koIne sAMDhanA, keIne pADAne, koIne tetaranA, kAIne baTerAnA, keIne lAvarInA, koIne kabUtaranA, koIne kUkaDAnA, koIne meranA, tathA ema bIjAM paNa aneka jalacara-sthalacara-ke becara prANuonAM mAMsanA upAyo te batAvate. te pote paNa tevAM aneka prakAranAM mAMsa, temaja temanA rasa pakAvIne, taLIne ke bhUMchane dArU vagere sAthe khAtA-pIta hato. e pramANe 3200 varSanuM potAnuM AyuSya pUruM karIne te dhavaMtari vaidya maraNuM pAmI, chaThThI narakabhUmimAM utpanna thaye; tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya 22 sAgaropama varSanuM hoya che. te - have pelA sAgaradatta zeThanI strI gaMgadattAne marelAM chokarAM ja janmatAM hatAM. eka rAtre tene phikara ciMtAmAM jAgatAM jAgatAM vicAra Avyo ke, bahu varSo thavA chatAM mAre putra ke putrI jIvatAM nathI. te mAtAone dhanya che, teo kharekhara puNyazALI che, kRtArtha che, sulakSaNa che, tathA temane mA tarIkeno manuSya janma saphaLa thayo che, ke jemane pitAne peTe janmelAM, dhAvavA mATe Atura, kAlukAluM madhura belatAM, mugdha bALake stana AgaLathI nIce kheALAmAM sarI paDe che; tathA temanA kamaLa jevA komaLa hAtha pakaDIne temane pharI khoLe levA jatAM teo pAchAM pharI pharI kAlukAluM bAlI madhura avAje kare che. paraMtu huM evI abhAgaNa, pApaNuM chuM ke, mane evuM eka paNa bALaka ucheravAnuM na maLyuM. te kAle Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ugaradattanI kathA ha savAra thatAM ja huM sAgaradatta saMdhavIne pUchIne khUba puSpavastra--ga dha-mAlya--alaMkAra laI ne, mitra-nAtIlA-peAtIkA- svajana--saMbaMdhI--parijana vagerenI strIone melAvIne nagara ahAra jyAM ubaradatta yakSanuM maMdira che, tyAM jaIza; tathA tyAM kImatI vastuo vaDe te yakSanI pUjA-arcI karIne temane page paDIne mAnatA rAkhIza, ke jo mane chokarA ke cheAkarI ze, tA huM tamArI rAjanI pUjAnI rakama vadhArI ApIza, tamAre maMdire thatA dAnanI rakamamAM vadhArA karIza, amArI kula AvakamAMthI tamane apAtA bhAga vadhArI ApIza, tathA tamArA devabhaMDAramAM vadhAre karI ApIza. bIje divase sAgaradattane peAtAne nizcaya jaNAvatAM sAgaradatta gaMgadattAne khuzIthI tema karavAnI rajA ApI. pachI, gaMgadattA peAtAnAM sagAMsamRdhI vagerenI aneka strIo sAthe gherathI nIkaLI, ane sareAvaramAM nAhI dhAI, tilakaakSata Adi karI, bhIne kapaDe ja pUjAnI sAmagrI laIne yakSanA maMdiramAM gaI, ane tyAM mUrtinAM darzIna thatAM ja tene page paDI. pachI pUMjaNI hAthamAM laIne mUrtine pUjIne pANInI dhArathI tene abhiSeka karyo; pachI sugaMdhI kharIka vastra vaDe tene lUchIne pete ANelAM navAM vastra paherAvyAM, tathA kImatI puSpa-vastra-mAlya--gadha-cUrNa vagere vastuo 1. mULamAM te RtunuMja zabda che. kautukama eTale utAra utAravA, najara na lAge mATe mesanuM TapakuM karavuM, tilaka karavuM ityAdi; ane ma`gala eTale, dahI" akSata vagere mAMgalika vastuonuM darzana karavuM ityAdi, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pApa, puNya ane saMyama caDAvI. tyAra bAda dhUpAdi karIne te page lAgI ane upara pramANe mAnatA rAkhIne ghara tarapha pAchI pharI. tyAra bAda pelo dhavaMtari vaidyane jIva narakamAMthI vI, gaMgadattAnA garbhamAM putra tarIke Avyo. traNa mAsa pUrA thatAM gaMgadattAne badhI khAna-pAnAdisAmagrI sAthe nagara bahAra sarovarakinAre ujANa karavAno dehada thaye; tathA zeThanI anumatithI te dehada teNe bhAre dhAmadhUmathI pUro karyo. te vakhate uMbaradasta yakSanA maMdiramAM jaI tenI paNa teNe khUba pUjA-arcA karI. tyArabAda nava mAsa pUrA thatAM teNe putrane janma Apyo. uMbaradayakSanI bAdhA rAkhavAthI te putra janme hevAthI, mAtapitAe tenuM nAma ubaradatta pADayuM. pachI te uMbaradatta pAMca pAMca dhAva tathA seMkaDe dAsadAsIo vacce kALajIthI ucherAto moTo thavA lAgyo. eka vakhata sAgaradatta zeTha vahANa bharI vepAra karavA dariyAmAge nIkaLyA. rastAmAM vahANa DUbatAM te maraNa pAmyA. temanA maravAnA samAcAra sAMbhaLI gaMgadattA zeThANI paNa maraNa pAmyAM. sAgaradatta zeThanI je kAMI udharANuM hatI, te paNa uMbaradattane nAne tathA nabApe jANI deNadAre dabAvI paDayA; tathA aMte jadAra vageree tene ghara bahAra hAMkI kADho. tyArabAda te chokarAne bhUkha-duHkhathI dhIme dhIme eka sAthe soLa roge thayA. e badhA raMganuM duHkha sahana karate te uMbaradatta have hAthamAM phUTaluM phUlaDuM-zarAvaluM laI bhIkha mAgato phare che. gautama H he bhagavana ! uMbaradatta maraNa pAmI kayAM jaze? mahAvIraH he gautama! uMbaradatta pitAnuM 72 varSanuM AyuSya pUruM karI, ahIMthI maraNa pAmI ratnaprabhA narakamAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usmatanI sthA utpanna thaze. tyAMthI bhaTakatA bhaTakatA aMte te hastinApuramAM TUMkA thaze. janmatAM veMta ja tene ujANI karanArAo mArI khAze. tyAMthI marIne te te ja nagaramAM nagarazeThane tyAM putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM sAdhue dvArA sadupadeza sAMbhaLI, te pazu sAdhu thaze, ane tapa-sacmAdi kharAkhara Acaraze. pachI te saudha kalpamAM deva thaze. tyAMthI cavIne te mahAvideha kSetramAM ucca kuLamAM janmaze. tyAM paNa juvAnImAM AvatAM te sAdhu thaI, saMcamAdi barAbara pALaze, ane aMte siddha - buddha ane mukta thaI, sa` du:khAne aMta lAvaze.. - saha Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zArikadattanI kathA jUnA kALamAM zaurikapura nAme nagara hatuM. temAM zaurikadatta nAme rAjA rAjya karato hato. te nagaranA IzAna khUNAmAM bhAchI lokone mahollo hato. temAM samudradatta nAme mAchI raheto hato. tenI strInuM nAma samudradattA hatuM, tathA putranuM nAma zaurikadara hatuM. eka vakhata mahAvIrasvAmI pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama te nagaramAMthI joItI bhikSA laIne pAchA pharatA hatA, tevAmAM temaNe mAchIonA mahollA pAse mANasenA eka moTA ToLAnI vacce eka sukalakaDI, bhUkhyA tathA hADapiMjara jevo khakhaLI gayelo mANasa je. teNe bhUrAM kapaDAM paheryA hatAM. tenA gaLAmAM mAchalIne kAMTe ceTI gayo hovAthI, te, vedanAthI bharelI dayAjanaka karkaza cIsa nAkhato hato, tathA vAraMvAra paru, lohI tathA kIDAonAM jUmakhAM ekato hato. tene joIne gautamane vicAra Avyo ke, A mANase pUrve evAM te zAM pApakarma karyo haze, jethI tene atyAre narakayAtanA jevuM dusaha duHkha bhogavavuM paDe che. pAchA pharIne mahAvIra bhagavAnane e viSe pUchatAM, temaNe te puruSa viSe nIcenI kathA gautamane kahI saMbhaLAvIH Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zokidattanI sthA he gautama! pUrve ahIM, bhAratavarSamAM naMdipura nAme nagara hatuM. temAM mitra nAmane rAjA rAjya karato hato. te rAjAne zrIda nAmane rasa hato. reja keTalAya mAchIe, vAgharIo, pAradhIo vagere savAranA pahoramAM ja te rasAIyA pAse judI judI jAtanAM nAnAMmoTAM mAchalAM, kAcabA, magara, suMsumAra, bakarA, gheTA, rejha, Dukakara, mRga, sasalAM, sAMDha, pADA, tetara, baTerAM, lIvarAM, kabUtara, kUkaDA, mera vagere jalacara, sthalacara ke khecara prANIo mArIne lAvatA. bIjA paNa keTalAMya tetara vagere paMkhIo te rasoIyA pAse pAMjarAmAM pUrelAM rahetAM; keTalAya nokare te paMkhIone jIvatAM ja utaraDIne tenI pAse lAvatA. tyArabAda te rasAI te badhAMnAM mAMsanA jhINA jhINuM gALa, lAMbA ke TUMkA evA TukaDA karate; ane pachI temane baraphamAM ThArato, ke taDakAmAM ke pavanamAM pakavato, ke temane chAzamAM maTho banAvata; ke temane AmaLAMnA rasamAM, drAkSanA rasamAM, kaThAnA rasamAM, dADamanA rasamAM ke bhAchalAMnA rasamAM nAkhI judI judI vAnIe banAvato ke temane taLato, bhUMjato, rAMdhato ke saMbhAra bharIne tathA AthIne aneka 1. mULamAM mAchalAMnA judA judA prakAranAM vastra, guja, viDimati, sji, DhamaLa, patipadA' ityAdi nAme che. TIkAkAra jaNuve che, ke te badhA prakAre vyavahAra uparathI samajI levA. 2. mULamAM ahIM gamavA, bhUpavA, mApavava ema pakAvavAnI traNe judI judI rItano ullekha che. te rIte vyavahA2thI samajI levI ema kahIne TIkAkAra aTakI jAya che. tyAMthI AgaLa tenI " ji" "raMgALi" evI banAvaTone ullekha che. tene viSe paNa TIkAkAra ema ja kahe che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pApa, puNya ane saMyama prakAre taiyAra karato. te uparAMta bIjA paNa ghaNuM mAMsarase te banAvate, temaja aneka prakAranuM lIluM zAka paNa rAMdhato. tyArabAda mitra rAjA bhejanazALAmAM jamavA bese tyAre tene te badhuM pIrasato. pote paNa te badhAM mAMsa, mAMsarasa ane zake khUba khAto ane dArU pIto. A pramANe karatAM karatAM 3300 varSanuM potAnuM AyuSya pUruM karI te zrIda rasoIye maraNa pAmIne chaThThI narakabhUmimAM utpanna thaye. - have pelA samudradatta mAchInI strI samudradattAne chokarAM jIvatAM nahotAM. tethI teNe te nagaranI bahAra AvelA zaurikayakSanA maMdiramAM jaIne te yakSanI mAnatA rAkhI. pariNAme tene putra thayo. tenuM nAma zaurikadara pADavAmAM AvyuM; tathA te khUba lADa-pADathI UcharavA lAgyA. pachI umare AvatAM, tathA samudradatta maraNa pAmatAM, te mAchImArone mukhiye banyuM. tenA keTalAya karo savAranA pahoramAM ja yamunA nadImAM machavA laIne jatA ane dharAone ulecIne, gALIne, ke temAM ghUmIne, temane DahoLIne, ke temane vahAvI daIne judAM judAM sAdhana vaDe nAnAMmoTAM ema judA judA aneka prakAranAM mAchalAM pakaDI pakaDI machavA bharatA; ane ghera 1. te sAdhanAnAM nAma mULamAM A pramANe ApyAM che. temanA artha vyavahAramAMthI jANuM levAnuM TIkAkAra jaNAve che: prapaMcula, prapampula, jambhA, trisarA, bhisarA, ghisarA, visarA dildIthI, zikjharI, sjira, gADha (jALa), 4 (gaLa), TapArA, varathara (resAonI jALa), trabaMdha (sUtaranI jALa), rAjIvaMgha (vALanI thelI jALa). Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aurika dattanI kathA AvI temane sUkavIne temanAM moTAM moTAM khaLAM karatA. pachI bIjA nokaro temane sUkavIne rAMdhIne ke mUMchane rAjamArge vecatA ane kamANI karatA. zaurikadatta pote paNa te mAchalAMnI aneka vAnIe banAvarAvI khAte, tathA dArU pIne lahera karato hato. e pramANe judAM judAM mAchalAMnI aneka vAnIo khAtA te zaurikadattanA gaLAmAM eka vakhata mAchalAne kAMTe kheMcI gayo. kemeya karyo te na nIkaLe, tyAre zaurike AkhA nagaramAM DhaDhere piTAvyuM ke, je kaI vaidya ke jANakAra zaurikanA gaLAmAMthI kAMTe kADhI Apaze, tene te khUba dhana Apaze. e sAMbhaLI ghaNAya vaidyo, jANakAra vagere AvyA ane temaNe pitAnI cAre prakAranI buddhino upayoga karIne judI judI rIte tene UlaTIo karAvI, tenA gaLA upara judI judI rIte dabANa karyuM, tene moTA moTA keLiyA gaLAvyA, tema ja cIpiyA, -sAMDasA vagere vaDe paNa kAMTAne kheMcI kADhavAne ghaNe prayatna karyo. paNa kazAthI kAMI vaLyuM nahIM. tyAra bAda tenI vedanAthI ribAI ribAIne te zaurikanI hAlamAM A dazA thaI che. gautama H he bhagavana ! ahIMthI marIne zaurika kyAM jaze? bhagavAna: he gautama! pitAnuM 70 varSanuM AyuSya pUruM karIne te ratnaprabhA narakabhUmimAM utpanna thaze. pachI tyAMthI bhaTakato bhaTakato aMte te hastinApuramAM mAchaluM thaze. tyAM 1. autpattikI (svAbhAvika, janmasiddha), vainAyikI (keLavaNIthI prApta karelI), karma jA (prayogathI prApta thayelI), ane pAriNumikI (anubhavathI paripakava thayelI). Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama mAchIonA hAthe bharAI, te te ja nagaramAM nagarazeThane dhera putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM sAdhue dvArA sadupadeza sAMbhaLI, te paNa sAdhu thaze, ane tapa-saMyamAdi barAbara Acaraze. pachI te saudha kalpamAM deva thaze. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetramAM uccakuLamAM janmaze. tyAM paNa jIvAnImAM AvatAM, te sAdhu thaI, sayamAdi barAbara pALaze ane aMte siddha-mudda-ane mukta thaI, sa duHkhAne aMta lAvaze. 1 * Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadattAnI kathA jUnA kALamAM rehataka nAme nagara hatuM. temAM vaizramaNudata nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene zrI nAmanI rANuM hatI tathA puSyanaMdi nAme yuvarAja hatuM. te ja nagaramAM datta nAme gRhastha raheto hato. te ghaNo ja dhanavAna hatA. tene kRSNazrI nAme patnI tathA devadattA nAme putrI hatAM. eka vakhata mahAvIrasvAmI pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama te nagaramAM bhikSA mATe pharatA hatA, tevAmAM temaNe lokonuM eka meTuM ToLuM joyuM. te ToLAmAM temaNe muzkeToTa bAMdhelI eka strI joI tenAM kAna-nAka kApI nAkhelAM hatAM, tathA tene zULIe caDAvavAmAM AvatI hatI. te joI gautama svAmIne vicAra AvyuM ke, A strIe evAM te zAM pApakarma karyA haze, jethI tenI A dazA thaI che. utAre pAchA AvI, mahAvIrasvAmIne te viSe pUchatAM temaNe te strInI nIce mujaba. kathA kahI saMbhaLAvI. he gautama! pUrve ahIM bhAratavarSamAM ja supratiSTha nAme nagara hatuM. temAM mahAsena nAme rAjA rAjya karato hatA. te rAjAne hajAra rANIo hatI. temAM dhAriNuM. paTTarANa hatI. te dhAriNIne siMhasena nAme kumAra hato. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNaya ane saMyama te ja yuvarAja paNa hato. tene pAMcase rAjakanyAo sAthe paraNAvavAmAM Avyo hato. vakhata jatAM mahAsena maraNa pAmyo, eTale siMhasena rAjA banyo. te bahu pratApI tathA prabhAvazALI hato. vakhata jatAM siMhasena rAjA zyAmA rANumAM ja eTalo badhe Asakta thaI gayo che, tenA sivAyanI bIjI rANuono teNe Adara karavAnuM ke darakAra rAkhavAnuM ja cheDI dIdhuM. A vAta pelI cAra navvANuM rANuonI mAtAonA jANavAmAM AvatAM, temaNe bhegI maLI e ghATa ghaDyo ke, lAga joI, kaI paNa raste zyAmAne mArI nAkhavI. A vAta saMjogavazAta zyAmAnA jANavAmAM AvI. eTale te khUba gabharAI gaI. tene thayuM ke, koNa jANe e badhIo tene keve kamete mArI nAkhaze. AthI te tarata kepagrahamAM cAlI gaI tenI mukhakAMti valI paDI gaI tathA te lamaNe hAtha daI udima citte AMsu pADatI beThI. siMhasenane A vAtanI jANa thatAM te tarata kepagrahamAM zyAmA pAse AvyA, ane Ama karavAnuM kAraNa pUchavA lAgyA. tyAre sthAmAe tene pelI rANuonI mAtAoe karelA kAvatarAnI vAta karI. siMhasene tene samajAvIne AzvAsana ApyuM ke, huM evuM karIza ke jethI tene keIna taraphathI kaze bhaya ja nahIM rahe. tyArabAda teNe pitAnA kauTuMbika puruSone bolAvIne temane nagara bahAra eka meTe se thAMbhalAovALo 1. rANa risAya tyAre jaIne bharAvAne oraDe. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadattAnI kathA mahela banAvavAno hukama ApyuM. temAM ghaNuM chUpI karAmata teNe karAvI. tyArabAda yogya samaye te rAjAe potAnI pelI cAraso navvANu sAsuone pitAnA nagaramAM AmaMtraNa ApIne teDAvI. te badhI rAjAnA AmaMtraNathI khuza thaI khUba vastrAlaMkAra paherI nagaramAM AvI pahoMcI. rAjAe temane pelA karAmatI mahelamAM utAro Apyo; ane temane sarva prakAranI khAna-pAna-nATaya-gIta-mAjazekha vagerenI khUba vastuo mokalI ApI. teo te badhI vastuono upabhega karatI AnaMda karavA lAgI. pachI madharAte rAjA pite thoDAMka mANaso laIne te mahela tarapha gayo, ane tenAM bArI-bAraNAM baMdha karAvI daI tene saLagAvI mUke. pelI cArase navvANu sAsuo baLatIjhaLatI tathA cIso pADatI, asahAyapaNe te AgamAM nAza pAmI. AvAM badhAM karmo karatAM karatAM siMhasena rAjA pitAnuM 3400 varSanuM AyuSya pUruM karI maraNa pAme ane chaThThI narakabhUmimAM nArakI jIva tarIke utpanna thaye. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya ra2 sAgara varSonuM hoya che. tyAMthI Tyuta thaI, te rehataka nagaramAM dattasaMghavInI kRSNathI zeThANune peTe putrI tarIke utpanna thaye. tenAM mAtApitA tene khUba ThATha-mAThamAM kALajIpUrvaka ucheravA lAgyAM. 1. mULamAM "TAcAra" zabda che. arthAta chUpAM bhoMyarAM- bArI-bAraNuM vagere vALe mahela, jethI marajI mujaba temAM saMtAI zakAya ke tene baMdha karI zakAya ke bALI nAkhI zakAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTa pAtra, puNya ane sayama umaramAM AvatAM tenuM rUpa ane lAvaNya apUrva rIte phUlIphAlI tyAM. eka vakhata te devadattA nAhI-dhAI, alaMkAra paherI, dAsIA. sAthe agAsImAM seAnAne daDe ramatI hatI; tevAmAM nIce thaIne vaizramaNudatta rAjA nAhI-dhAI, alaMkAra paherI, gheADesavAra thaI peAtAnA rasAlA sAthe jatA hatA. teNe devadattAne agAsImAM ramatI joI. tenuM adbhuta rUpa-lAvaNya dekhI te navAI pAmyA, ane te keAnI putrI che, tathA tenuM nAma zuM che, ema peAtAnA hajUriyAone pUchavA lAgyA. teoe kahyuM ke, te che!karI datta saMdhavInI putrI che. dhera pAchA pharyAM bAda vaizramadatta peAtAnA khAnagI kArabhArIone kheAlAvyA ane temane jaNuAvyuM *, AkhuM rAjya paherAmaNImAM Apavu paDe tApaNu e devadattAne mArA puSyadi kumAranI rANI tarIke lAve. rAjAe A rIte peAtAnuM aMgata kAma soMpyuM hovAthI khuzI thayelA te kArabhArIe nAhI-dhAI, ceAgya vastrAbhUSaNa paherI dattane ghera gayA. datta temane AvatA joI bahu khuzI thayA, tathA sAta-ATha pagalAM sAme jaI teNe temane satkAra . 6. mULamAM phlunA zabda che. tenA kubjA strI evA arthe paNa thAya; tema ja thUMkadAnI dharanArI dAsI, eve! atha paNa thAya te dAsIonAM vizeSaNAnI vigata A pramANe che : aneka deza tathA videzanI bhegI thayelI, iMgita-ciMtita-prAtine jANanArI, peAtapeAtAnA dezanA veSane paheranArI'. A uparAMta aMtaHpuramAM rahenArA varSacara, kacukI ane mahattarakanA samUhothI paNa te kanyA vITaLAyelI hatI, ema mULamAM jaNAveluM che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadattAnI kathA karyAM. tyArabAda temane uttama sukhAsanA upara mesArIne, teo jarA ThaMDA paDacA eTale teNe pUchyuM' ke, Apa saunA AvavAnuM prayAjana zuM che te kahe. " teoe javAba ApyA, * he devAnupriya ! ame puSyadi yuvarAja mATe tamArI kanyA devadattAnuM mAguM karavA AvyA chIe. tamane jo e sabadhayeAgya lAgatA hAya, supAtre lAgatA hAya, vakhANavA jevA lAgatA heAya, tema ja ekabIjAne anurUpa lAgatA hoya, te tame devadattAne puSyanadi yuvarAja sAthe paraNAve! ane je paherAmaNI joitI hAya te mAgI leA.' 14 tyAre datte javAba ApyA: "he devAnupriye ! mArI putrIne putravadhU tarIke svIkAravA vaizramaNudatta rAjA taiyAra thAya e ja mArI meATI paherAmaNI che." ATaluM kahI, teNe te vizvAsu rAjasevAne puSpa-vastragaMdha-mAlya-alakArAdi vaDe satkAra karyAM. tathA temane vidAya ApI. tyArabAda yAgya samaye zubha tithi, nimitta, divasa, nakSatra, muhUrta vagere vicArIne datte khUba annapAna taiyAra karAvyuM, ane sagAMvahAlAM-eALakhItAM saune teDAvyAM. te saune yazeSTa jamADIne tathA puSpagaMdhAdi vaDe satkAryA bAda, teNe devadattAne navarAvI-dhAvarAvIne vastrAlaMkArathI suzAbhita karI. tyArabAda hajAra puruSa| vaDe UMcakAtI pAlakhImAM tene besADI, sau sagAMvahAlAM sAthe meTA samAreAhapUrvaka, tathA vAjategAjate te vaizramaNarAjAnA ghara tarapha javA nIkaLyA. tyAM jaI, hAtha joDI peAtAnI kanyA teNe rAjAne soMpI. rAjAe paNa khUba khuzI thaI, puSkaLa khAna-pAna vagere taiyAra karAvyuM, ane Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sayama sagAMvahAlAM-oLakhItAM saune teDAvI, temane ucita satkAra karyAM. tyArabAda puSyanadi kumArane tathA devadattAne pATa upara esAryAM, ane zveta tathA pILA kalazeAthI temane snAna karAvyuM. tyArabAda temane paraNetara paherAvyAM, ane pachI vidhipUrvaka hAma vagere karIne puSyanadi pAse devadattAnA hAtha pakaDAvyA. tyArabAda vAjategajate tathA khUba Rddhi-satkArAdithI devadattA pAse puSyana dine hAtha pakaDAvyA. pachI devadattAnAM mAtapitA tathA sagAMvahAlAMne khUba khAna-pAna tathA vastra-gaMdha-mAlyaalaMkArAdithI satkArIne vidAya ApI. e tyArabAda puSpana dikumAra devadattA sAthe mahelane upale mALa nAca-gAna-mAja-majA vagerethI AnaMda karatA rahe che. vakhata jatAM vaizramaNudatta rAjAne dehAMta thaye! eTale puSyana die tene vidhipUrvaka aMtima saMskAra karyAM. tyArabAda puSyana di rAjA thaye. puSyana`dirAjA bhAre mAtRbhakta hatA. rAja savAramAM te zrIdevI pAse jaI temane namaskAra karatA. tyArabAda zatapAka-sahasrapAka tele temane zarIre ceLateA. tyArabAda hADakAM, mAMsa, cAmaDI ane ruvAMTAM e cArene sukha thAya tevI rIte temane mana karatA. pachI temane zarIre sugaMdhI lepa karatA. tyArabAda UnA-TADhA, ane sugadhI ema traNa prakAranA pANI vaDe temane snAna karAvatA; pachI te jamI-paravArIne peAtAne ThekANe pAchAM paheAMcI jAya, tyArabAda ja pAte nAhatA tathA khAtA-pItA. 1. seA temaja hunnara vAra gALelAM tela. " . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadattAnI kathA 71 eka vakhata devadattAne rAtre jAgatAM jAgatAM vicAra Avyo ke, puSyanaMdi rAjA bhAre mAtRbhakta che; tethI te mArI sAthe sukha-vilAsamAM pUrato samaya ApatA nathI, ane mAtAnI sevAmAM ja divasane meTo bhAga gALe che. mATe kaI paNa prakAre agni-zastra-viSa vageremAMthI koIno paNa prayoga karI te zrIdevInuM huM kAsaLa kADhe, te pachI puSyanaMdi rAjA sAthe nirAMte yatheSTa bhoga bhegavI zakuM.' tyArathI mAMDIne te zrIdevIne mArI nAMkhavAne lAga jetI sAvadhAna rahevA lAgI. eka vakhata zrIdevI madyapAna karI, ekalAM pathArImAM ghasaghasATa UMdhatAM hatAM, te lAga joI devadattA cAre tarapha najara karatI rasoDAmAM gaI. tyAMthI eka loDhAne saLiye khilelAM kesUDAMnA phUla jevo lAlaceLa tapAvI, sAMDasAthI pakaDI te zrIdevI pAse AvI, ane temanI gudAmAM tene jorathI besI dIdhe. zrIdevI paNa eka vikaTa cIsa pADI tarata ja maraNa pAmyAM. zrIdevInI cIsa sAMbhaLI temanI dAsIo AjubAjuthI tarata tyAM doDI AvI; te temaNe devadattAne tyAMthI bhAgI nIkaLatI joI. teoe zrIdevInI pAse jaIne joyuM to zrIdevIne kamote marelAM joyAM. te joI teo "hAya, hAya, gojhArI hatyA" ema bUme pADatI jyAM puSyanaMdi rAjA hato tyAM AvI, ane tene badhI vAta kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI rAjA mAnazokathI AghAta pAmI kuhADAthI kApelA caMpAnA vRkSanI peThe peThe dhasa daIne jamIna upara tUTI paDyo. thoDA samayabAda svastha thaI teNe potAnA darabArIo, prajAjano vagere sAthe maLIne zrIdevInI aMtima Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakamAM pApa, puNya ane saMyama kriyA karI. tyArabAda krodhe bharAI, teNe devadattAne pakaDAvIne Ave kamete mArI nAkhavAno hukama karyo che. gautamaH he bhagavana! e devadattA ahIMthI marIne kayAM jaze, tathA kayAM utpanna thaze? " bhagavAna: he gautama! eMsI varSanuM potAnuM AyuSya pUruM karI, devadattA ahIMthI maraNa pAmI ratnaprabhA narakamAM utpanna thaze. tyAMthI bhaTakatI bhaTakatI te aMte gaMgApura nagaramAM haMsa thaze. tyAM pAradhIe vaDe bharAI, te ja nagaramAM nagarazeThane tyAM putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM sAdhuo dvArA sadupadeza sAMbhaLI, te sAdhu thaze, ane tapansayamAdi barAbara Acaraze. pachI te saudharma kalpamAM deva thaze. tyAMthI cavIne te mahAvideha kSetramAM ucca kuLamAM janmaze. tyAM paNa juvAnImAM AvatAM, te sAdhu thaI, saMyamAdi barAbara pALaze, ane aMte siddhabuddha ane mukta thaI sarva duHkhene aMta lAvaze. . 1. saMkhyA vicitra lAge che. eTalI moTI umare teNe sAsunuM khUna karyuM ? | parIbhatI te Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ajUnI kathA jUnA kALamAM vamAnapura nAme nagara hatuM. tyAM vijayamitra nAme rAjA rAjya keratA hatA. te ja nagaramAM dhanadeva nAme tAlevaMta saMdhavI rahetA hatA. tenI patnInuM nAma priyag hatuM, tathA tenI putrInuM nAma ajUM hatuM. te rUpa-lAvaNyamAM anupama hatI, tathA tenuM zarIra sukumAra tathA pramANusara hatuM. eka vakhata mahAvIra svAmI krUratA karatA te nagaramAM AvI paheAMcyA. bhikSAkALe temanA paTTaziSya gautama nagaramAM karatA hatA, tevAmAM vijayamitra rAjAnA mahelanI azAkavATikAnI pAse thaIne jatAM temaNe eka hADapiMjara jevI thaI gayelI strIne vedanAthI bharelI karuNAjanaka meATI cIseA pADatI joI. bhUkhathI tenuM zarIra sukAI gayuM hatuM, tathA tenA zarIramAM mAtra hADakAM ja khakhaDatAM hatAM. tene joI temane vicAra AvyeA ke, A strIe pUrve evAM te zAM pApakama karyAM haze, jethI tene AvuM bhayaMkara kaSTa veThavuM paDe che. utAre pAchA jaIne mahAvIrasvAmIne te bAbata pUchatAM, temaNe te strInI kathA nIce mujaba kahI saMbhaLAvI. he gautama! pUrve ahIM bhAratavarSamAM ja IMdrapura nAme nagara hatuM. tyAM iMdradatta nAme rAjA rAjya karatA hatA, te ja nagaramAM pRthivIzrI nAme gaNikA rahetI hatI. te gaNikA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama vazIkaraNAdi prayAgAthI rAjA-rajavADAM-zeTha-vepArI saune vaza karI, uttama mAnuSI bhAgA bhAgavatI rahetI hatI. e pramANe karatAM karatAM ghaNuM pApa bhegu' karI, te gaNikA 3500 varSoMnI umare maraNa pAmI, chaThThI narakabhUmimAM utpanna thaI. tyAM vadhAremAM vadhAre AyuSya 22 sAgara varSonuM hAya che. tyAMthI cyuta thaI ne, te vamAna nagaramAM dhanadevane ghera tenI priyag zeThANIne peTe putrI tarIke utpanna thaI. tenuM nAma tenAM mAtapitAe aMjU pADyuM. dhIme dhIme te anU mATI thaI, ane tenuM rUpa-lAvaNya adbhuta rIte khIlI UDyuM. eka vakhata vijaya rAjA gheADesavAra thaIne dhanadevanA dhara pAse thaIne jatA hatA, tevAmAM teNe aMjUne peAtAnA gharanI agAzImAM ramatI joI. tenuM adbhuta rUpa dekhI rAjAe peAtA mATe tenuM mAgu karyuM, ane tenI sAthe lagna karI, te peAtAnA mahelamAM tenI sAthe uttama kAmabhegA bhegavavA lAgyA. ET ceADA vakhata bAda aMjU rANIne yAnimAM zUla utpanna thayuM. tenI bhayaMkara vedanAthI te khUba ribAvA lAgI. rAjAe rA piTAvIne sau vaidyo vagere jANukArAne ekaThA karyAM, tathA ghaNAdhaNA upAyeA ajamAvI joyA, paNa kazAthI jUa rANIne rAga maLyo nahIM. tethI aMte A rIte ribAtI, rimAtI te peAtAnA divase pUrA kare che. gautamaH he bhagavan! te ajArANI ahIMthI marIne kAM jaze tathA tyAM utpanna thaze? mahAvIraH he gautama! te ajUrANI ahIM peAtAnuM 90 varSanuM AyuSya pUruM karI, maraNa pAmI, ratnaprabhA pRthvImAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anUnI kathA nArI tarIke utpanna thaze. tyAMthI bhaTakatI bhaTakatI te aMte satAbhadra nagaramAM mAra thaze. tyAM pAradhIe vaDe haNAI ne te te ja nagaramAM nagarazeThane tyAM putra tarIke utpanna thaze. yuvAnImAM AvatAM sAdhuo dvArA sadupadeza sAMbhaLI, te pa sAdhu thaze, ane tapa-sayamAdi kharAkhara Acaraze. pachI te saudha kalpamAM deva thaze. tyAMthI cyavI, te mahAvidehuM kSetramAM uccakuLamAM janmaze. tyAM paNa juvAnImAM AvatAM, te sAdhu thaI, sayamAddhi kharAbara pALaze ane aMte sid-mudde ane mukta thaI, sava du:khAnA aMta lAvaze. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama khaMDa 2 je puNyanAM phaLa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ accei kAlo tUranti rAio na yAvi bhogA purisANa niccA / uvicca bhogA purisaM cayanti durma jahA khINaphalaM va pakkhI // jai tasi bhoge caiuM satto ajjAi kammAi karehi rAyaM / dhamme Thio savvaMpayANukmpI to hohisi devo io viuvvI // [340 13/31-2] citramuni kahe che: he rAjana ! kALa cAlyo jAya che; kAmajogomAM tArI eka pachI eka rAtrI pUrI thAya che; paraMtu mANasanA bhege nitya nathI. phaLa vinAnA jhADane pakSIo choDI de che, tema vakhata AvatAM bhege puruSane choDI de che. Ama chatAM, atyAre tuM bhegene choDavAne azakta hoya, te tuM gRhasthAzramamAM rahIne ja Arya karmo kara; dharmamAM sthita rahe, ane samagra prajAo tarapha anukaMpa rAkha. eTalAthI paNa tuM marIne kAmarUpI devanI ucca gati pAmIza. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA pUrve hatizIrSa nAme nagara hatuM. temAM adInazatru nAme rAjA rAjya karato hato. tene eka hajAra rANuo hatI. temAM dhAriNadevI paTTarANuM hatI. eka vAra dhAriNuM rANuM rAtre maccharadAnIthI DhaMkAyelA palaMga upara narama, suMvALA ane suvAsita echADathI AcchAdita bichAnAmAM ardhajAgRta avasthAmAM sUtI hatI. tevAmAM teNe sarvalakSaNasaMpanna, rUpAnA DhagalA jevo sapheda, tathA sAta hAtha UMce e eka gajarAja pitAnA mukhamAM pesato hoya tevuM svapna joyuM. svapnathI harSita thaIne rANIe rAjA pAse jaIne tenI vigato tene kahI saMbhaLAvI. rAjAe bIje divase svapna pAThakane belAvIne te svapnane artha karAvyo. teoe jaNAvyuM ke, "A svapnathI tamane artha lAbha, putralAbha, rAjyalAbha ane bhegasau lAbha thaze evuM sUcita thAya che. pUrA nava mAsa ane sADAsAta divasa vItyA bAda rANunI kUkhe kuLadIpaka putrane janma thaze. te zuravIra thaI, kAM to rAjyane svAmI thaze, athavA AtmoddhAraka sAdhu thaze." Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sayama rAjArANIe A sAMbhaLI, atyaMta harSita thaI, te badhA svamapAThakAne khUba dhana-dhAnyAdi ApI khuza karyAM. tyArabada ceAgyakALe rANIe madharAte eka sarvAMgasuMdara putrane janma ApyA. rAjAe te prasaMge AkhA nagaramAM daza divasane mahe|tsava jAhera karyAM, kedIo cheADI mUkyA, tathA tALavAnAM sAdhanAnAM vajana ane mApavAnAM sAdhanAnAM mApa vadhArI devarAvyAM. tamAma prajA e divasa AnaMdathI pasAra kare te mATe badhAM prakAranAM dANu-mahesUla-kara-japtIo-daDadevAM vagerenI mArI jAhera karavAmAM AvI. AkhA zaheramAM te badhA divase| sudhI saMgIta, nRtya, vAditra, khela, nATaka, khAnapAna vagere dvArA AnaMdanI helI macI rahI. Arame divase kumAranuM subAhu evuM nAma vidhipUrvaka pADavAmAM A . pachI pAMca-pAMca dhAtrIe vaDe tathA aneka dAsa-dAsIe vaDe kALajIpUrvaka ucherAtA te kumAra ThAThamAThamAM meATA thavA lAgyA. A varSe tene kalAcAryAM pAse 72 kalAo zIkhavA meAkalavAmAM Avye!; tathA bhaNI-gaNI rahyA bAda, juvAnImAM AvatAM tene samAna umara-rUpa-lAvaNya-yauvana-guNa-ane kuLanI mAMsase| rAjakumArIe sAthe paraNAvavAmAM AvyuM. rAjArANIe sukhAhu rAjakumAranI dareka strI dITha judAjudA suMdara mahelA banAvarAvyA, tathA temane puSkaLa suvarNa, vAhaneA, tathA dAsadAsI prItidAnamAM ApyAM. < 1. temanA nAma tathA vigatA mATe jue A mALAnuM dhama kathAo 'pustaka, pAna 193, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA tyArabAda subAhukumAra pitAnI strIo sAthe gAnatAnavilAsAdithI uttama mAnuSI bhege bhegavata rahevA lAge. eka vakhata bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. temane AvelA jANuM lokenAM ToLeToLAM temanAM darzane javA UlaTayAM. ' subAhukumAre pitAnA vilAsagRhamAMthI lokonI e hilacAla joI potAnA kaMcukIne pUchayuM ke, Aje lokonI A bhAre hilacAla zAnI macI che? kaMcukIe kahyuM ke, "Aje hastizIrSa nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM AvelA puSpakaraMDaka nAmanA udyAnamAM zramaNabhagavAna mahAvIra padhAryA che. temanAM darzana karavA utsuka thayelA lekanI Ama medanI jAmI che. * A samAcAra sAMbhaLI subAhukumAra paNa temanAM darzane javA mATe utsuka thaye, ane pitAne cAra ghaMTAvALe azvaratha taiyAra karAvI bhagavAna mahAvIra jyAM UtaryA hatA te tarapha tvarAthI javA lAgyo. zramaNabhagavAna mahAvIre tyAM AvelA saune vividha prakAre dharmopadeza karyo. bhagavAnano A prakArano upadeza sAMbhaLIne subAhukumAra ghaNe prasanna thaye, saMtoSa pAme, ane jANe pitAnuM aMtara UghaDI gayuM hoya tevI prasannatA anubhavavA lAgyo. te pharI pharI bhagavAna mahAvIrane namaskAra karIne temanI upAsanA kare to temane kahevA lAgyoH "he bhagavana ! tamAruM kathana mane gamyuM che, tamArA siddhAMtamAM mane zraddhA-prIti tathA ruci utpanna thayAM che; paraMtu he bhagavana! jema bIjA aneka loko gharabAra choDI, ApanI pAsethI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8ra pApa, puNaya ane saMyama sAdhupaNAnI dIkSA le che, tema mArAthI banI zake tema nathI. tethI huM to ApanI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAtratAvALA gRhasthadharmanI dIkSA levA IcchuM chuM. bhagavAne javAba Apyo, "he devAnupriya ! tane jema sukha thAya tema kara.' tyAra bAda subAhue bhagavAna pAse jIvana sudhI mana-vacana-kAyAthI, [1] sthUla hiMsA na karavAnI temaja na karAvavAnI, [2] sthUla asatya na bolavAnI temaja na bolAvavAnI, [3] skUla cauya na karavAnI temaja na karAvavAnI, [4] svadArA-saMtoSavrata pALavAnI [5] ane potAnI IcchAone maryAdita karavAnI pratijJA lIdhI. te uparAMta teNe [1] pUrva pazcima Adi badhI dizAonuM pariNAma nakkI karI, tenI bahAra dareka prakAranA adharmakAryathI nivRtti levAnuM "digvirativata' lIdhuM; [2] bahu adharmanA saMbhavavALI khAnapAna-kapaDAM-vAsaNukUsaNa vagere vastuono tyAga karI, eAchA adharmavALI vastuonuM paNa bhoga mATe parimANa bAMdhavA rUpI "upabhogaparibhegaparimANa vrata' lIdhuM; [3] pitAnA bhAga rUpe prayojana mATe thatA adharmavyApAra sivAya bAkInA badhA adharmavyApArathI nivRtti levArUpa-arthAta 1. e pAMca aNuvrata" che. koIpaNa saMjogomAM koI paNa prakAre hiMsA na karavI - na karAvavI - ke karanArane anumati na ApavI, e ahiMsAnuM "mahAvrata" thayuM. paraMtu gRhastha tevuM mahAvrata pALI zake nahi; eTale hiMsA viSayaka amuka maryAdAo te svIkArI le che. te "aNuvrata" thayuM kahevAya. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA koI nirarthaka pravRtti na karavArUpI "anarthadaMDavirativata' lIdhuM; [4] reja amuka vakhata sudhI adharma pravRttine tyAga karI, dharmapravRttimAM sthira thavAno abhyAsa karavArUpa "sAmAyikavrata lIdhuM, [5] TharAvI mUkelI dizAnA parimANanI maryAdAmAM paNa vakhate vakhate prayojana pramANe kSetranuM parimANa nakkI karI, tenI bahAra dareka prakAranA adharmakAryathI nivRtti levArUpa dezavirativrata' lIdhuM; [6] AThama, caudaza, pUnama ke bIjI harakaI tithie upavAsa karI, badhI zArIrika TApaTIpano tyAga karI, dharmajAgaraNamAM tatpara rahevArUpa "pauSadhopavAsa" vrata lIdhuM; [9] tathA nyAyathI pedA karela temaja khape tevI ja khAnapAnAdi yogya vastuonuM, ubhaya pakSane lAbha thAya tevI rIte, zuddha bhaktibhAvapUrvaka supAtra sAdhune dAna karavArUpa atithisaMvibhAgavata' lIdhuM. A pramANe bAra vato dhAraNa karI, subAhu pitAnA rathamAM besI ghera pAcho pharyo. tenA gayA bAda bhagavAnanA paTTaziSya gautame bhagavAnane pUchyuM: "he bhagavAna ! A subAhukumAra mane ISTa, kAMta, priya, manane game te, mana ciMtavyA kare tevo, saumya, vallabha, priyadarzana, tathA surUpa lAge che; bIjA aneka leke paNa tene te ja mAne che. te he bhagavan! A subAhukumAre A prakAranI mAnuSI saMpatti kevI rIte prApta karI che ? 1. A sAta "zikSAvrata" che. sAmAnya rIte A sAtamAMthI 1-5-3 e traNa vratone "guNavata" kahe che; ane bAkInAM cArane ja zikSAvrata kahe che. tasvArtha sUtramAM A sAtene krama nIce mujaba Apelo che: 1-5-3-4-6-2-7. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va pApa, puNya ane sayama tyAre, bhagavAne temane subAhunI kathA A pramANe kahI saMbhaLAvI : he gautama ! pUrve ahIM ja bhAratavamAM hastinApura nAme nagara hatuM. temAM sumukha nAme gRhastha rahetA hatA. eka vakhata dhadhANa sthavira1 pAMcase sAdhue sAthe vicaratA vicaratA te nagaramAM AvI pahoMcyA. te jAti, kula, khale, rUpa, vinaya, jJAna, dana ane cAritrayukta hatA; lALu, namra, ejasvI, tejasvI, pratApI ane kArtimAna hatA; krodha, mAna, mAyA, lebha, nidrA, iMdriyeA, saMkaTA tathA viznone pAra karanAra hatA; jIvavAnI darakAra vinAnA tathA maraNanI khIru vinAnA hatA; tathA jJAnAdinI AbatamAM mahAbaMDArarUpa hatA. vaLI te tapasvI hatA, guNavaMta hatA, nirdoSa bhikSAcaryothI jIvanArA hatA, tathA suvatI, nigrahapradhAna, nizcayapradhAna, kSamAmukti-vidyA brahmacarcA-niyaMma-satya-pavitratA temaja subuddhithI yukta hatA. te zuddhimAM heturUpa, sarva jIveAnA mitra, tapanA phaLanI AkAMkSA vinAnA, aca'caLa, sayaMmarata, sAdhupaNAmAM lIna, tathA dekharahita praznottaravALA hatA. te kALe dharmadheASa sthaviranA ziSya sudatta nAmanA sAdhu sayama ane tapa AcaratA tathA ekaeka mahinAnA upavAsa karatA temanI sAthe ja karatA hatA. te sADAsAta hAtha UMcA hatA; temane zArIrika bAMdhe ugra temaja aMtimakATInuM dhyAna sAdhI zakAya tevA hatA; temane varNa kaseATInA patharA upara paDelI sAnAnI rekhAsamAna gaura hatA; te ugra tapasvI hatA, 1. vaDIla, vRddha sAdhu, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA ghera brahmacArI hatA, dhyAnarata hatA; tathA zarIranI paravA temaja TApaTIpa vinAnA hatA. potAnA upavAsanuM pAraNuM karavA mATe gurunI anujJAthI te nagaramAM bhikSA mAgavA nIkaLyA. pharatAM pharatAM te sumukhane ghera AvI pahoMcyA. temane AvatA joI sumukha atyaMta prasanna tathA saMtuSTa thaI, AsanethI jhaTa Ubho thayo ane pAdapITha uparathI nIce Utaryo. pachI teNe pagamAMthI pAdukAo kADhI nAkhI, khesane jaInI peThe vIMTALyo, ane sAta pagalAM sAmA jaI traNa vAra pradakSiNA karI temane namaskAra karyA. tyArabAda temane puSkaLa annapAnathI tRpta karavAno prasaMga maLavAthI harSita thato thato te gharanI aMdara gaye, ane traNa prakAre nirdoSa evuM annapAna mana-vANu-kAyAnI zuddhatApUrvaka temane arpIne temane satkAra karyo. tenA e puNyakarmathI ja tarata tene saMsArabhramaNane kALa maryAdita banI gaye, ane tene bIjA janmamAM paNa manuSyadeha maLe tema thayuM. vaLI te ja vakhate tenA gharamAM A pAMca divya vastuo pragaTa thaI. dhananI vRSTi, pAMcavarNanAM puSponI vRSTi, dhvajArUpa vastranI vRSTi, devaduMdubhine gaDagaDavuM, ane AkAza viSe "he dAna!, ahe dAna !' evI thoDI vAramAM nagaranA lokomAM paNa e vAta phelAI gaI, ane loko sumukhane ane tenA manuSyajanmane dhanyavAda devA lAgyA, tathA tenA puNyazALIpaNAne abhinaMdavA lAgyA. e 1. tene "eka zATika-uttarAsaMga' kahe che. 2 ApanAranI, lenAranI, ane ApelI vastunI daSTie zuddha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama yogyakALe sumukha pitAnuM AyuSya pUruM karI, hastizIrSaka nagaramAM adInazatru rAjAne tyAM dhAriNudevInI kukhe putra tarIke utpanna thayA. te ja A subAhu. teNe potAnI A mAnuSI saMpatti e rIte prApta karI che. * te sAMbhaLI gautame pUchayuM: he bhagavana ! A subAhukumAra ApanI pAse sAdhu thaze ke nahIM ?' bhagavAne kahyuM, "hA, thaze." tyArabAda bhagavAna mahAvIra vagere te nagaramAMthI nIkaLI bIje cAlyA gayA. pelo subAhukumAra bhagavAnanA gayA bAda jana gRhastha (zramaNa pAsaka) nA AcAra-vicAra vidhipUrvaka pALavA lAgyo. teNe jIva zuM, ajIva zuM vagere dharmasiddhAMtinuM jJAna prApta karyuM; tathA pApa-puNya eTale zuM, pApakarma zAthI baMdhAya che, tene kevI rIte rokI zakAya. kevI rIte tene khaMkherI nAkhI zakAya, zArIrika vagere kriyAomAMthI kaI zubha che, kaI azubha che, temaja jIvanavyavahAranAM vividha sAdhanomAMthI kyAM svIkArya ke asvIkArya che, e badhAnI samaja teNe prApta karI. koI paNa kAryamAM te bIjAnI AzA upara nirbhara rahete nahAto, temaja kAIthI te gAMjyo jAya tevo nahoto. jana siddhAMtamAM te evo custa banyuM ke, deva vagere AvIne tene game teTale bhamAve, te paNa te bhame nahIM. tene jaina siddhAMtamAM varNavela to bAbata zaMkA nahotI, ke temAM jaNAvelA AcAra bAbata vicikitsA nahatI. teNe zAstrAdhyayana karI tenA arthane - 1. mULamAM rANIne garbhAvasthAmAM pitAnA mukhamAM siMha dAkhala thayAnuM svapra AkhyAne ullekha che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA nizcita karyo hato. jaina siddhAMta upara hADehADa prema vyApela hevAthI te ema kahe ke, "e siddhAMta ja artharUpa ke paramArtharU5 che; bAkI badhuM anartharUpa che !' tenI udAratAne kAraNe tenA daravAjAnA AgaLA haMmezAM UMcA ja rahetA, ane tenuM AMgaNuM jyAre-tyAre jamI UThelAenA eMThavADavALuM ja hatuM. te evo pavitra cAritravALA hato ke keAInA aMtaHpuramAM te ja te koIne kazI ja zaMkA AvatI nahotI. pote lIdhelAM badhAM vrato te barAbara Acarato hato, tathA vividha tapakarma vaDe AtmAne vAsita karato viharato hato. A subAhukumAra caudaza, AThama, amAvAsyA ane pUrNimAne divase pauSadhavrata pALato. te A pramANe 1 pauSadhavrata karavAno je khAsa eAraDe hato tyAM te ja; tene vALImULI sApha karato; pitAne mATe jhADo-pesAba karavAnI jagA niyata karI rAkhata; dAbhano sAthare pAtharI, tene upara besata; ane traNa divasano upavAsa svIkArI, tathA maNi- suvarNamAlA-lepa-vilepana-zastra-musala Adine tyAga karI brahmacaryapUrvaka dharmaciMtana karato, ane teTalo vakhata sarva niMdya pravRttione tyAga karato. eka vakhata e pramANe pauSadhavata daramyAna dharmajAgaraNa karato te madhyarAtrIne samaye beTho hato, tevAmAM tene A prakArano saMkalpa thayeH "te gAma-nagara-vagere sthAnane dhanya che, ke 1 tenI vigate mATe juo A mALAnuM "daza upAsako pustaka. pA. 6970. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 pApa, puNya ane saMyama jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra vicare che; te rAjA - zeTha - saMghavI Adine dhanya che, jeo zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse gharabAra choDI sAdhu thavAnI dIkSA le che; te rAjA - zeTha - saMghavI Adine dhanya che, jeo temanI pAse aNuvratAdivALA gRhasthadharmanI dIkSA le che; te rAjA - zeTha - saMghavI Adine dhanya che, jeo temanI pAse dharmopadeza sAMbhaLe che. have je bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA A nagaramAM Ave, to huM temanI pAse gharabAra choDI sAdhu thavAnI dIkSA jarUra lauM." bhagavAna mahAvIra subAhukumArano A prakArano saMkalpa jANI, eka gAmathI bIje gAma ema krame krame pharatA pharatA hatizIrSa nagaramAM AvI pahoMcyA. temane AvelA jANuM nagarajano vagere sau temane darzane gayA. subAhukumAra paNa atyaMta harSita thaI temanAM darzane gayo. pachI temane upadeza sAMbhaLI, atyaMta prasannatA anubhavato tathA temane pharI pharI namaskAra karI temanI vAraMvAra upAsanA karate te kahevA lAgyo : "he bhagavan ! tamAruM kathana mane gamyuM che, ane te pramANe puruSArthapUrvaka prayatna karIne huM baMdhanamukta thAuM ema IcchuM chuM. he devAnupriya ! huM mArAM mAtApitAnI saMmati laI AvuM ane pachI tamArA sahavAsamAM rahI tamArI AjJA pramANe vatuM." bhagavAnane A pramANe kahI subAhukumAra rathamAM besI utAvaLo utAvaLo pitAne ghera AvyA, tathA pitAnAM mAtApitAne namaskAra karI kahevA lAgyoH "he mAtapitA! Aje huM bhagavAna mahAvIrane upadeza sAMbhaLI Avyo chuM. te mane khUba game che. tethI temanA upadeza pramANe vartavAnI ane Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA temanA sahavAsamAM rahevAnI mane prabaLa IcchA che, mATe tame mane sAdhu thavAnI rajA Ape." kaI vAra nahIM sAMbhaLeluM evuM A vacana sAMbhaLatAM ja subAhukumAranI mAtA mUchita thaIne jamIna upara DhaLI paDI. pachI aneka upacAre vaDe bhAnamAM AvatAM te raDatI raDatI tathA zeka karatI ane vilApa karatI pitAnA putrane tenA nizcayamAMthI pAcho pheravavA mATe samajAvavA lAgI. paraMtu subAhukumAra keme karyo caLyo nahIM. tyAre chevaTe tene laI tenAM mAtapitA dhAmadhUmathI bhagavAna mahAvIra pAse AvyAM ane temane pradakSiNAdi karI bolyAM, " he devAnupriya ! A amAre ekano eka putra amArA prANa same che, tathA amAre mATe uMbarAnA phUla jevo durlabha che. Apane upadeza sAMbhaLyA bAda have te kAmogAmAM baMdhAvA Icchato nathI; tathA saMsAranA bhayathI tene uga thayo che, mATe Apa tene ApanA ziSya tarIke svIkAre." mahAvIre tyArabAda subAhune dIkSA ApI. pachI tenAM mAtApitA tene AzIrvAda ApI pAchAM pharyo. subAhu, paNa bhagavAnane upadeza sArI rIte svIkArI, temanI AjJA mujaba cAlavA lAgyo. te cAlavAmAM, belavAmAM, khAnapAna lAvavAmAM, potAno sarasAmAna levAmUkavAmAM, maLamUtra tathA mukha, kaMTha ane nAkane mela vagere nirupagI vastuo nAkhI AvavAmAM sAvadhAna raheta; mana-vANuMkAyAnI kriyAomAM sAvadhAna raheta; temane vaza rAkhato, Ikiya-. nigraha AcaratA tathA susaMyatapaNe brahmacarya dhAraNa karato vicarato hato. teNe bhagavAnanA gRha ziSya (sthavira) pAse Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha.. pApa, puNya ane sacama agiyAra aMgonuM jJAna prApta karyuM. tyAra bAda cAra TaMka na khAvuM, ATha TaMka na khAvuM vagere vividha tapakarma paNa teNe vidhipUrvaka AcaryuM ane ThIkaThIka Atmazuddhi sAdhI. e pramANe ghaNAM varSa sudhI zramaNupaNuM pALatAM pALatAM jyAre teNe joyuM ke, have tenuM zarIra ati kRza thaI javAthI vadhu kAma Ape tevuM rahyuM nathI, tyAre teNe maratAM lagI na khAvAnuM mAraNAMtika saMkhanA vrata svIkAryuM. tathA pavitra sthAnamAM jaIne jaMturahita sthaLe dAbhanuM bichAnuM bichAvyuM, ane AhAradine tyAga karyo. pachI jIvita ke maraNanI kAmanA tyAgIne, potAnA tapanA badalAmAM amuka phaLa maLe evuM kAMI nidAna (saMkalpa) karyA vinA teNe rahevA mAMDyuM. e pramANe 60 TaMka khAdhA vinA vitAvI, tathA aMte jIvita daramyAna pite karelA doSonI kabUlAta tathA prAyazcittAdi karI laI te samAdhipUrvaka maraNa pAmyA, ane saudharmaka95mAM deva tarIke utpanna thayuM. tyAMnuM AyuSya pUruM thaye, tyAMthI avIne pharI te manuSyajanmamAM Avaze. te janmamAM paNuM te zuddha jJAna prApta karaze ane cogya sthaviro pAse dIkSA laI sAdhu thaze. tyAMthI maraNa pAmI te sanakumAra kapamAM deva tarIke utpanna thaze. tyAMthI pharI manuSyajanmamAM ' 1. temanA varNana mATe juo A mALAnuM "saMyamadharma" pustaka-upedudhAta. * 2. tenA vizeSa varNana mATe juo A mALAnuM daza upAsake" pustaka pA. 75. 3. juo prakaraNane aMte TippaNa naM0 1. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subAhunI kathA 1 Avaze. temAM paNuM sAdhu thaI, te bharaNu pAmI te brahmaleAkamAM utpana thaze. tyAMthI karI manuSyajanma-pAg mahAzukrakalpamAM devapaNu -pAchA manuSyajanma pAchu Anata-kalpamAM devapaNuM-pAche. manuSyajanma-pAchuM, AraNukalpamAM devapaNuM - pAchA manuSyajanma pAchu sarvo-siddha nAmanA anuttara devaleAkamAM devapaNu ane tyAMthI mahAvidehakSetramAM manuSyajanma. te janmamAM te sarva karmInA kSaya karI, sid-mudda-ane mukata thaze, tathA sarva du:khAnA aMta lAvaze. 1. jIe prakaraNane a Mte TippaNu naM. 2 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - TippaNa Ti5Na na. 1H ' jaina mAnyatA pramANe kalpa athavA svarga 12 che: saudharma, azAna, sAnakumAra, mAhedra, brahmaleka, lAntaka, mahAzuka, sahastrAra, Anata, prANata, AraNa ane azruta. e bAre svargonI uttaretara vadhatI jatI zakti, sthiti, sukha vagerenI vigato mATe juo A mALAnuM tattvArthasUtra" pustaka a 4, sUtra 7-10. e bAra svargo upara nava greveyaka vimAno (devaloka) che. temanI upara vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha e pAMca vimAna che. e vimAne sauthI uttara - pradhAna hovAthI anuttara kahevAya che. kipaNa na. 24 A pachInAM bIjAM 9 adhyayane vizeSanAme tathA sAmAnya najIvI vigatenA thoDAghaNuM pheraphAra sivAya bIjI badhI rIte eka sarakhAM ja che. tethI mULasUtramAM paNa te adhyayano AkhAM chAyAM nathI. dareka adhyayananI vigatone pheraphAra nIce TUMkamAM Ape che: adayayana 2H vRSabhapura nagara- dhanAvaha rAjA - sarasvatI devI - bhadranaMdi kumAra- tenI zrI devI paTarANI sahita pAMcase rANuo - tenA pUrvabhavanI kathA : mahAvidehamAM puSaDarIkiNI nagarI-vijayakumAra-- yugabAhu tIrthaMkarane jamADyA - bAkI badhuM samAna. - adhayayana 3: vIrapura nagara - vIrakRSNamitra rAjA - zrIdevI sujAtakumAra - tenI balazrI paTarANa sahita pAMcase rANIe - tenA pUrvAbhavanI kathA : IkSukAra nagara -Sabhadatta gRhastha - puSpadaMta sAdhune jamADacA - bAkI badhuM samAna Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa adhyAya 4: vijayapura nagara- vAsavadatta rAjA-kRSNadevI - suvAsava kumAra -tenI bhadrA paTarANI sahita pAMca rANIe - tene pUrvabhavanI kathA: kauzAMbI nagarI - dhanapAla rAjA - vaizramaNabhadra sAdhune jamADyA - bAkI badhuM samAna. - adayayana 5 saugaMdhikA nagarI - apratihata rAjA - sukRNAdevI - mahendra kumAra- tenI ahaMdatA strIjinadAsaputra- tenA pUrvabhavanI kathA : mammikA nagarI-megharatha rAjA - sudhamAM sAdhune jamADayA -- bAkI badhuM samAna. adayayana : priyacaMdra rAjA - subhadrA devI - vaizramaNa kumAra yuvarAja -tenI zrIdevI paTarANa sahita pAMcase strIe - tene dhanapati putra - tenA pUrvabhavanI kathA : maNicayikA nagarI - mitra rAjA - saMbhUtavijaya sAdhune jamADacA-bAkI badhuM samAna. adayayana 7. mahApura nagara - bala rAjA - subhadrA devImahAbala kumAra-tenI raktavatI paTarANa sahita pAMcase strIo - tenA pUrvabhavanI kathA : maNipura nagara -- nAgadatta gRhastha - idradatta sAdhune jamADacA -- bAkI badhuM samAna. adhayayana 8: sughoSa nagara - arjuna rAjA - tattvavatI devI - bhadranaMdi kumAra - tenI zrIdevI paTarANI sahita pAMcase strIo - tenA pUrvabhavanI kathA : mahAghoSa nagara - dharmaghoSa gRhastha - dharmasiMha sAdhune jamADavA - bAkI badhuM samAna. adayayana 9H caMpAnagarI - datta rAjA - raktavatI devI --- mahacaMdra kumAra yuvarAja - tenI zrIkAntA paTarANI sahita pAMcaso strIo - tenA pUrvabhavanI kathA : tigicchA nagarI - jitazatru rAjA - dharmavIya sAdhune jamADacA -bAkI badhuM samAna. acayana 10: sAketa nagara - mitranaMdi rAjA - zrIkAMtA devI - varadatta kumAra - tenI varasenA paTarANu sahita pAMcase strIo -tenA pUrvAbhavanI kathAH zatadvAranagara,-vimalavAhana rAjA - dharmaci sAdhune jamADyA - bAkI badhuM samAna. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama khaMDa 3jo sayamanAM phaLa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kanA vividha hetue jANI, temanA tyAga kareA tathA vividha prakAranAM zIleA vaDe Urdhvagati sAdhA. prayatna karavA chatAM, A janmamAM ja sapUrNa siddhi prApta na thaI, teA tethI kAMI nirAza thavAnuM kAraNa nathI. tevA manuSyA uttama vibhUtivALI devaceAniemAM janma pAmI,AyuSya pUruM thaye, pharI manuSyayeAnimAM sArAMsArAM kuLAmAM avatare che. tyAM temane nIcenAM deza uttama agA prathamathI prApta thAya che : ghara-vADI-sAnuM-rUpu-pazu-nAkaracAkara; suzIlamitra; sahRdaya nAtIlAo; uttama gAtra; uttama va; AreAgya; tIkSNamuddhi; khAnadAnapa'; yaza; ane parAkrama. pUrvajanmanA satkAra! vaDe prathamathI ja vizuddha'AcaraNavALA tee asAmAnya mAruSika vibhUti bheAgavatA chatA, temAM anAsakta rahI, zuddha khAdha prApta kare che; tathA jJAnIAe vaNa velA sacamapradhAna me kSamAga svIkArI, tapathI karyAM zene nAza karI, zAzvata siddhi prApta kare che. [utta0 3/13-8] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jAlIkumAranI kathA 1 jUnA kALamAM rAjagRha. nAme nagara hatuM. temAM zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAme rANI hatI. eka vakhata dhAriNI devI palaMga upara narama bichAnAmAM sUtI hatI, tevAmAM teNe rAtrInA pUbhAganA aMtamAM ane apara bhAganI zarUAtamAM eka sa lakSaNasa`panna siMha peAtAnA sukhamAM pesatA hoya tevuM svapta joyuM. bIje divase rAjAe svamapAThakone khelAvIne e svamanA artha pUchyo, te temaNe jaNAvyuM ke, A svama evuM sUcave che ke rANInI kUkhe kuLadIpaka evA putraratnane janma thavAneA che. svaxpAThakAnI e vAta sAMbhaLI rAjA-rANI atyaMta harSita thaI, garbhanI sarva prakAre sAvadhAnIthI rakSA karavA lAgyAM. pUrA nava mahinA ane sADAsAta divasa pUrA thatAM rANIe madhyarAtrIne samaye eka sarvAMgasuMdara putrane janma ApyA. rAjAe te prasaMge* AkhA nagaramAM bhAre utsava jAhera karyAM, tathA vidhipUrvaka kumAranA janmAdi saMskAra karyAM. bArame divase kumAranuM 'jAlIkumAra' nAma pADavAmAM AvyuM. rAjAe kumAranI rakSA mATe mahArANInI dekharekha nIce dhAtrIe, dAsI vagerenI vyavasthA karI. tathA jAlIkumAra 1. tene viSenI aitihAsika, bhaugolika Ardi mAhitI mATe jIe mALAnuM dhakathAo ' pustaka, pA. 182-5. < Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 papa, puNya ane saMyama paNa divase divase parvatanI kaMdarAmAM caMpAnuM vRkSa vadhe tema meTo thavA lAgyo. ATha varSane thatAM tene zubha divase, zubha muhUrta kalAcArya pAse 72 kaLAo zIkhavA mokalavAmAM Avyo. abhyAsa pUro thatAM, tathA jAlIkumAra uMmare AvatAM, tenAM mAtApitAe tene mATe umara-rUpa-lAvaNya-yauvana ane guNasamudAyanI bAbatamAM sarakhI evI ATha khAnadAna rAjakuLanI rAjakanyAo pasaMda karI, ane khUba dhAmadhUmathI temane tenI sAthe lagna karyuM. tyAra bAda jAlIkumAra pitAe ApelA anupama bhogapadArthothI yukta thaIne pitAnI strIo sAthe gAnatAna ane vilAsamAM rahevA lAgyo. eka vAra bhagavAna mahAvIra gAmegAma pagapALA pharatA rAjagRha nagaramAM AvI pahoMcyA. sau lekIne temane darzane jatA joI, jAlIkumAra paNa temanAM darzane gaye. tyAM mahAvIrasvAmIe Apelo upadeza sAMbhaLI, te ghaNe prasanna thayo, saMtoSa pAme, ane jANe potAnuM aMtara UghaDI gayuM hoya tevI prasannatA anubhavavA lAgyA. te pharIpharIne bhagavAnane namaskAra karI, kahevA lAgyoH "he bhagavan! ApanuM kathana mane gamyuM che, ane te pramANe puruSArthapUrvaka prayatna karIne baMdhanamukta thavA huM IcchuM chuM." pachI mahA parANe pitAnAM 1. mULamAM ATalAM vizeSaNa vadhAre che : 72 kalAomAM paMDita, nava aMge bhaNela, aDhAra dezI bhASAomAM vizArada, saMgItamAM prItivALe, gAMdharva-nATaya-zAstramAM kuzaLa, baLavAna, rAtre paNa bInyA vinA pharanAra, sAhasika, ane bhegasamartha [thatAM.] Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAlIkumAranI kathA mAtapitAnI anumati meLavIne jAlIkumAre bhagavAna pAse sAdhupaNAnI dI' lIdhI. dIkSA lIdhA bAda jAlIkumAra mahAvIra bhagavAnanI nA mujaba ja cAlatA-rahetA-esatA-sUtA-khAtAe latA-tathA sarve jIveA pratye dayApUrNAMka vatA hatA, ane e bAbatamAM jarApaNa ALasa karatA nahIM. cAlavAmAM-khelavAmAM-khAnapAna lAvavA-levAmAM-peAtAnA sAmAna tathA pAtrAne levA-mUkavAmAM - maLamUtra-lIMTa-aLakhA vagere mela nAkhavAmAM te sAvadhAna rahetA ane kALajIthI vartatA. mAnasika-vAcasika-zArIrika kriyAomAM paNa te sAvadhAna rahetA, mana-vacana-kAyAne vaza rAkhatA, iMdriyAne vaza rAkhatA tathA susa yatapaNe brahmacarya dhAraNa karatA vicaratA hatA. te tyAgI, saraLa, dhanya, kSamAvAna, (sahanazIla), jitendriya, zuvatI, kAI prakAranI mULAkAMkSA (nidAna) vinAne, suMdara sAdhupaNAmAM lIna ane damanazIla hatA. teNe bhagavAnanA vireza pAsethI agiyAra aMgeA zIkhI lIdhAM. tyAra bAda eka vAra bhagavAna pAse jaI teNe kahyuM : " he bhagavana! te Apa anumati ApeA, te! huM 'guNaratna saMvatsara ' nAmanuM tapa dhAraNa karavA icchuM chuM.' " bhagavAne kahyuM : 'he devAnupriya ! tane jema ThIka lAge tema kara, vilaMba na kara.' pachI jAlIe bhagavAnanI anumatithI nIce pramANe guNaratna tapa AdaryuM" : pahelA mAsamAM satata cAra-cAra TaMkanA upavAsa karavA, ane divase sUryanI sAme najara mAMDI, taDakI 1. te badhA savAdanI vigata mATe juo A mALAnuM dhakathA 'pustaka, pA. 20-6. C Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pApa, puNya ane saMyama AvatuM hoya tevI jagAmAM ubhaDaka besI rahevuM; tathA rAtrIe kAMI paNa vastra eDyA ke paheryA vinA vIrasine besI rahevuM. pachI bIje mahine te ja pramANe che TaMkanA upavAsa karavA. trIje mahine ATha TaMkanA; cothe mahine daza TaMkana . . . . ema anukrame sAme mAse cotrIsa raMkane upavAsa karavA, tathA divasa ane rAta daramyAna je rIte besavAnuM zarUAtamAM jaNAvyuM che te ja kAyama rAkhavuM. A pramANe udAra (AzA vinAnA), vistIrNa, kalyANarU5, maMgaLarUpa, zobhAyukta, uttama, ujajavaLa, ane meTA prabhAvavALA tapakarmathI jAlI muni zuSka thaI gayA bhUkhane prabhAve rUkhA thaI gayA, mAMsarahita thayA, tathA mAtra hADakAM ane cAmaDAthI ja DhaMkAyelA rahyA. te cAlatA tyAre temanA zarIranAM badhAM hADakAM khaDakhaDatAM hatAM. temanA zarIranI badhI nADIo upara tarI AvI hatI. have te mAtra AtmabaLathI ja cAlavuM-besavuM vagere kriyAo karI zakatA hatA te eTalA badhA durbaLa thaI gayA hatA ke, bolI rahyA pachI, ane bolatAM bolatAM tathA balavAnuM kAma paDe tyAre paNa glAni * pAmatA hatA. sUkAM pAMdaDAM, tala ke tevA sUkA sAmAnathI bharelI sagaDIne keAI DhasaDe, tyAre je avAja thAya, te ja avAja te jAlI muni cAlatA tyAre paNa thato. te muni 1. nitaMbane bhAga jamInane na aDake tema. 2 arthAt siMhAsana vinA ja, siMhAsana upara beThA hoIe tema UbhA rahevuM. 3. A badhAnI vigata mATe juo A mALAnuM "bhagavatI-sAra" nAme pustaka, pA. 182. . Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jAlIkumAranI kathA tapathI puSTa hatA; jo ke mAMsa ane lohIthI kSINa hatA. tema chatAM rAkhamAM bhArelA agninI jema tapa ane tejayukta hatA. have eka divase rAtrIne pAchale pahere jAgatAM jAgatAM tathA dharma viSe vicAra karatAM te muninA manamAM A pramANe saMkalpa thaye: "huM aneka prakAranA tapakarmathI dUbaLo thaI gayo chuM; bolatAM bolatAM paNa thAkI jAuM chuM; tathA cAluM chuM tyAre paNa sUkAM pAMdaDAM vagerethI bharelI sagaDIe DhasaDAtI hoya te avAja thAya che. AvI sthitimAM paNa haju jyAM sudhI mArAmAM UThavAnI zakti, karma, baLa, vIrya ane puruSakAra - parAkrama che, tyAM sudhI huM mArA dharmAcArya zramaNabhagavaMta pAse jaI, anazanavrata svIkAruM. AvatI kAle ja maLasakuM thayA pachI, rAjagRhanagaramAM padhArelA mahAvIra bhagavAna pAse jaI, temanI anumati laI, pAMca mahAvrato pharI dhAraNa karI, zramaNa tathA zramaNuonI kSamA mAgI, uttama sthavire sAthe vipula parvata upara dhImedhIme caDI, kaI kALI zilAne joI-tapAsI, tenA upara DAbhano sAthara pAtharI, khAnapAnano tyAga karI, bhAraNAMtika saMkhanA' vrata huM svIkAruM tathA mRtyunI kAMkSA tajI, vRkSanI peThe sthira thAuM.' te pramANe bIje divase bhagavAnanI anumati meLavI te muni vipulaparvata upara gayA ane tyAM DAbhanA sAtharA upara aMtima vrata svIkArIne sUtA. e pramANe sATha Taka vItAvI. pote karelA denI kabUlAta (AlocanA) tathA prAyazcittAdi karI, te muni samAhita avasthAmAM maraNa pAmyA. sAdhupaNAmAM 1. AlocanA pachI pratikramaNa karavAnuM hoya che. pratikramaNa eTale zubha AcAramAMthI khasI, azubha AcAramAM je kramaNa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pApa, puNya ane sacama temaNe kula 16 varSa gALyAM hatAM. temane maraNa pAmelA jANI pelA virAe temanA parinirvANu nimitte dhyAna karyuM, tathA temanAM vastra-pAtrA laI tee zrImahAvIra bhagavAna pAse AvyA, ane jAlImuninA maraNanI vAta temane nivedita karIne, temanAM vastrapAtra temanI AgaLa rajU karyAM. te vakhate gautamasvAmIe bhagavAnane vaMdana karIne pUchyuM : he bhagavan ! jAlIsAdhu svabhAve bhadra, vinayI zAMta echA krAdhamAna-mAyA-leAbhavALA, atyaMta nirabhimAnI, gurunI ethe rahenArA, kAIne saMtApa na ApanArA tathA gurubhakta hatA. te have maraNa pAmIne kayAM gayA che, tathA katyAM utpanna thayA che ? bhagavAne javAba ApyA huM gautama ! te jAlI caMdrakSeAka, temaja saudhama kalpathI (sva) mAMDIne AraNu ane acyuta kalpa, tathA nava grevayaka vimAne! (devale) nI paNa pAra AvelA vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM1 deva tarIke utpanna thayA che. gautama : he bhagavan ! tyAM temanuM AyuSya keTaluM haze ? mahAvIraH he gautama ! atrIsa sAgarApama varSoM. gautamaH huM bhagavan ! te tyAMthI vyuta thaI ne kayAM jaze? mahAvIraH huM gautama! mahAvidehakSetramAM janmI siddhamudda-ane mukta thaze. gamana karyuM hoya, temAMthI prati' eTale pAchA zubha AcAra tarapha AvavuM te. temAM, pAte karelI azubha pravRttinI niMdAdvArA nivRtti, navA deASAnA rAdha, ane bhaviSyanA deASAnA tyAga-eTalI vastue samAI hoya che. 1. jIe AgaLa pAna 115. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAlIkumAranI kathA TippaNa AnA jevI ja kathA pachInA 9 adhyAyamAM paNa samajI levI. te darekanAM nAma anukrame: mAyAli, uvayAMlI, purisaseNa, vAriseNa, dIhadaMta, ladaMta, vehala, hAyasa ane abhayakumAra che. te kathAemAM thoDIghaNuM vigatemAM phera che te nIce pramANe : prathama cha jaNanI mAtAnuM nAma dhAriNI gaNavuM; vehala ane hAyasane cellaNanA putro kahevA. pahelA cArane sAdhupaNune kula kALa 16 varSa gaNapachInA traNano 12 varSano gaNu ane chellA bene pAMca varSano gaNave. pahelA cAra marIne anukrame jayaMta, jaya ta, aparAjiya ane savyasiddha nAmanA anutara devalokamAM utpanna thAya; dIhata savyasiddhamAM, ane bAkInA anukrame aparAjiya, jayaMta, vaijayaMta ane vijayamAM. arthAt abhayakumAra vijayamAM. bAkInuM badhuM samAna. abhayakumAranI bAbatamAM, rAjagRhanagara, zroNika rAjA ane naMdAdevI gaNavAM. bAkInuM upara mujaba [ daza kathAne pahelo varga samApta ] bIjA varganI tera kathAonAM nAma nIce mujaba gaNavAMH dIhaseNa, mahAsaNa, lakUdata, gUDhadaMta, suddhadaMta, halla, duma, dumAsaNa, mahAdumaseNu, sIha, sIhaseNa, mahAsIhaNa, ane puNaseNu. badhI kathAo jAlInA jevI ja samajavI. rAjagRha nagara, zreNika pitA, dhAriNI mAtA. terene sAdhupaNAne kALa 16 varSa. anukrame prathama be vijayamAM, pachInA be vaijayaMtamAM, pachInA be jayaMtamAM, pachInA be aparAjiyamAM, ane mahAdumasethI bAkInA pAMca savyasiddhamAM utpanna thAya. [tera kathAne bIje varga samApta ] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI kathA pUrve kAkaMdI nAme nagarImAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. temAM bhadrA nAme tAlevaMta zeThANuM rahetI hatI. tene dhanya nAme putra hato. tene bahu lADa-pADamAM ThATha-mAThathI ucheravAmAM Avyo hato, tathA juvAnImAM AvatAM tene khAnadAna kuLanI tathA samRddha gharanI 32 kanyAo sAthe paraNAvavAmAM Avyo hato. bhadrAzeThANIe te dareka strI dITha eka eka mahela puSkaLa sAdhanasaMpattithI sajAvIne taiyAra karAvyo hato; ane paherAmaNImAM te darekane puSkaLa prItidAna ApyuM hatuM. dhanya pitAnI yuvAna ane svarUpavatI strIo sAthe aneka prakAranAM nATayagIta-nRtya vagerethI AnaMda karatA, tathA Rtu anusAra bhAge bhagavate viharato hato. - eka vakhata mahAvIra bhagavAna te nagarImAM padhAryA. temanAM darzane jatA aneka lokone jeI dhanya paNa snAnAdithI pavitra thaI temanAM darzane gaye, ane temane vaMdanAdi karI temane dharmopadeza sAMbhaLavA lAgyo. bihAramAM gorakhapura lAIna upara AvatA nenavAra sTezanathI doDha mAIla upara AvatuM AjanuM khunaMdA juo A mALAnuM "dharmakathAo" pustaka pA. 227. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI sthA 105 bhagavAnane dharmopadeza sAMbhaLyA bAda satuSTa thaI, bhagavAnane traNa vAra pradakSiNA karI, tathA namaskAra karI teNe kahyuM, " he bhagavan ! huM ApanA pravacana upara zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM tathA ruci karuM chuM. huM bhagavan ! huM ApanA upadeza pramANe vartavAne taiyAra chuM. paraMtu he devAnupriya ! mArI mAtAnI rajA mAgIne huM ApanI pAse dIkSita thaI sAdhupaNuM svIkArIza." pachI te peAtAne ghera gayA, ane peAtAnA nizcayanI vAta peAtAnI mAtAne karI. te sAMbhaLI tenI mAtA ekadama parasevAthI bhInA zarIravALI thaI gaI; tenAM aMge zAkabhArathI kaMpavA lAgyAM; te nisteja tathA zAbhA vinAnI thaI gaI, tenAM AbhUSaNe! DhIlAM thaI gayAM; tenuM uttarIya vastra sarI gayuM, ane vIkharAyelA kezapAza sahita, muSThita thaIne te kuhADAthI kapAyelI caMpakalatAnI peThe ke utsava pUrA thatAM zAbhAhIna banI jatA iMdradhvajanI peThe nIce gabaDI paDI. pachI mahA prayatne kaIka svastha thatAM te AkraMda karavA lAgI: huM putra ! tuM mArA iSTa, kAMta ane priya che; AbharaNunI peTI jevA, ane vitanA utsava jevA Anadajanaka che; uMbarAnA puSpanI peThe tArA nAmanuM zravaNu paNa durlabha che, te tAruM darzona te| durlabha heAya temAM navAI nathI. tArA viyeAga mArAthI eka kSaNu paNa sahana nahI thaI zake. mATe huM jIvuM tyAM lagI tuM ghera ja rahe; pachI kulava zataMtunI vRddhi karIne vRddhAvasthAmAM tuM sAdhu thaje.' tyAre dhanye kahyuM : "he mAtA ! A manuSyabhava aneka janma-jarA-maraNu-rAga vagere zArIrika ane mAnasika du:khAnI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama atyaMta vedanAthI ane seMkaDe saMkaTothI pIDita che, adhuva che, tathA saMdhyAnA raMga jevo, parapoTA jeva, dAbhanI saLI upara rahelA jalabiMdu jevo, pradarzana jeva, ane vIjaLInA camakArA jevo caMcaLa che. saDavuM-paDavuM-ane nAza pAmo e teno dharma che. pahelAM ke pachI tene avazya tyAga karavAne che; to he mAtA ! koNa jANe che ke, keNu prathama thaze ane koNa pachI jaze? mATe huM to tArI anumatithI hamaNuM ja bhagavAna pAse pravajyA levA IcchuM chuM." - bhadrA : "he putra ! tAruM zarIra uttama rUpa, lakSaNa, vyaMjana (masA-tala vagere) ane guNothI yukta che. tathA uttama baLa, vIrya ane sattvavALuM che. te vijJAnamAM vicakSaNa che, saubhAgya guNathI zreSTha che, kulIna che, ati samartha che, aneka prakAranA vyAdhi ane rogathI rahita che, tathA udAtta ane manahara che. mATe he putra! jyAM sudhI tArA zarIramAM rUpa yauvanAdi guNo che, tyAM sudhI te tene upabhoga karaH pachI mArA maraNa bAda kulataMtunI vRddhi karI, vRddhAvasthAmAM tuM sAdhu thaje." dhanyaH "he mAtA ! A zarIra dukhanuM ghara che, aneka vyAdhionuM sthAna che. asthi-snAyunADInA samUhanuM baneluM che, mATInA vAsaNa jevuM durbala che; azucithI bhareluM che tenI sAravAra niraMtara karavI paDe che; tathA jIrNa gharanI peThe saDavuM-paDavuM-nAza pAma e tene sahaja dharmo che. vaLI e zarIra pahelAM ke pachI avazya cheDavAnuM ja che. to he mAtA ! koNa jANe che ke keNa pahelAM jaze ane koNa pachI jaze? Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI kathA 107 mATe huM te| tArI anumatithI hamaNAM ja bhagavAna pAse pravajyA levA icchuM chuM." bhadrA : " he putra! tAre 32 strIe che. te vizALa kuLamAM utpanna thayelI che; rUpa-lAvaNya-yauvanathI yukta che. vaLI te samAna kulamAMthI ANelI, kalAkuzaLa ane sa kALa lADasukhane yeAgya che. vaLI te mAvayukta, nipuNu ane vinayeApacAramAM paMDita tathA vicakSaNa che. suMdara, mita ane madhura khelavAmAM, tema ja hAsya-kaTAkSa-gati-vilAsa ane sthitimAM vizArada che; uttama kula ane zIlathI suzAbhita che; vizuddha kularUpa vaMzataMtunI vRddhi karavAmAM sama yauvanavALI che; manane anukUla ane hRdayane iSTa che; guNA vaDe priya ane uttama che; temaja haMmezAM bhAvayukta, ane sarva aMgamAM suMdara che. mATe he putra! tuM e strIo sAthe mAnuSI kAma bhAge! bhagava; tyArabAda bhuktabhAgI thaI, viyeAnI utsukatA dUra thayA bAda, mArA mRtyu pachI dIkSA leje." dhanya: "he mAtA ! mAnuSI kAmabheAge apavitra ane azAzvata che; vAta-pitta-zleSma, vIya ane leAhIne jharavAvALA che; viSTA-mUtra-zleSmalITa-vamana-pitta-paru-vI ane zANitathI utpanna thayelA che; vaLI te gA tathA kharAba mUtra ane dudhI viSTAthI bharapUra che; maDadA jevI gaMdhavALA ucchvAsathI ane azubha nizvAsathI udvega utpanna karanArA che; khIbhatsa, halakA ane kalamala (azubha dravya )nA sthAnarUpa hovAthI duHkharUpa ane sa manuSyAne sAdhAraNa che; atyaMta zArIrika ane mAnasika duHkha vaDe sAdhya che; ajJAnI janathI sevAyelA che; sAdhu puruSo vaDe haMmezAM niMdAyA che; anaMta Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sayama saMsAranI vRddhi karanArA che; pariNAme kaTuLayukta che; aLatA ghAsanA pULAnI peThe mUkI na daI e teA duHkharUpa pariNAmavALA ane meAkSamAmAM vizrvarUpa che." 108 bhadrA : " he putra ! a+ ( pitAmaha ), paryo ( prapitAmaha ) ane pitAnA paryA thakI AveluM akhUTa dhana tArI pAse meAjUda che; te tAre sAta peDhI sudhI puSkaLa dAna devAne puSkaLa bhAgavavAne ane puSkaLa vahecavAne pUratuM che. mATe tenA vaDe prathama mAnuSI kAmabhegA bheAgava; ane pachI sukhane anubhava karI; mArA maryAM bAda dIkSA leje." 66 dhanya he mAtA ! e hiraNya vagere padArtho agni-cArarAjA-mRtyu-dAyAda (bhAyAta) vagerenA bhayathI yukta che; vaLI te azruva anitya, ane azAzvata che. kANu jANe che ke kANu pahelAM jaze ane kANa pachI jaze ? mATe huM tA tatkALa pratrajyA levA icchuM chuM." A pramANe jyAre viSayane anukULa uktiethI tene manAvI na zakAye, tyAre viSayane pratikULa ane sayamane viSe bhaya ane udvega utpanna karanArI uktiothI tenI mAtAe tene samajAvavA mAMDayo. " he putra! e jinamAga kharekhara satya, advitIya, nyAyayukta, zuddha, zalyAne kApanAra, siddhinA mArUpa, muktinA mArUpa, ane nirvANunA mArUpa che; temaja asatyarahita tathA nira Mtara sadu:khanA nAzanuM kAraNa che. te mArgomAM prayatna karanArA jIvA siddha, buddha ane mukta thaI avazya nirvANa prApta kareche, tathA satra duHkhAne nAza kare che. paraMtu te mA` sanI peThe ekAMta-nizcita dRSTivALe!, annAnI peDe ekAMta dhAravALe, leMDhAnA java cAvavAnI peThe duSkara ane Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI kathA 109 retInA kALiyA jeve niHsvAda che; vaLI te gaMgAne sAme pravAhe javAnI peThe ane e hAthathI samudrane taravAnI peThe muzkela che; tathA meATI zilA UMcakavA barAbara che. sAdhune bhikSA mAgavI paDe che; ane bhikSAmAM peAtAne mATe taiyAra na kareluM evuM vadhyuM ghaTayuM svIkAravuM paDe che. vaLI mahemAna mATe taiyAra karele AhAra, rAjapiMDa, temaja mUla, kaMda, kula, khIja ane hirayALInuM bhAjana khAvuM ke pIvuM pazu tene kalpatuM nathI. he putra! tuM sukhamAM UcharelA che, duHkha te kadI taiyuM nathI. temaja TADha-taDakA-bhUkha-tarasa-cAra-jaMgalI jAnavara-DAMsa-macchara vagerenA upadravAne tathA vAta pittAdithI thatA rogAne ane temanAM duHkhAne temaja tevAM khInna saMkaTA ane vijJone sahavAne tuM samatha nathI." rr dhanya : he mAtA ! kharekhara jineneA mA maMda zaktivALA, kAyara tathA halakA puruSane temaja A leAkamAM Asakta ane paraleAkathI parAGamukha evA viSayI leAkAne mATe duSkara che : paNa dhIra, nizcita ane prayatnavAna puruSane tenuM anupAlana jarApaNa duSkara nathI." Ama jyAre dhanyane kAI paNa rIte samajAvI na zakAya, tyAre vagara icchAe bhadrAe tene dIkSA levAnI anumati ApI. tathA tenA niSkramaNAbhiSekanI taiyArIe karavA mAMDI pachI bhadrAe jitazatru rAjA pAse jaIne kahyuM " he devAnupriya ! mAre ekanA eka putra a`tanI pAse dIkSA levA taiyAra thayA che. mAre tenA A chellA satkAra Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pApa, puNya ane sayama karavAne che. teA. tene mATe cAmara, chatra, ane mugaTa ApavAnI maheramAnI kare." } te sAMbhaLI jitazatrue kahyuM : " he devAnupriye ! tuM nizcita rahe. huM peAte ja tene niSkramasatkAra karIza." pachI jitazatru rAjA catura`ga senA sAthe hastIrAja upara esI bhadrAne ghera AvyA ane dhanyane kahevA lAgyA : " he devAnupriya ! tuM bhAgeAnA tyAga zA mATe kare che? mArI chAyAmAM rahIne tuM nirAMte bhegA bhAgava. tane je kai takalIph hAya, te tuM mane kahI de. huM te badhAnuM nivAraNa karI ApIza ,, dhanya javAbamAM kahyuM : "he devAnupriya ! jo tame mArA vitane nAza karanArA mRtyune rokI zakatA hai|, tathA zarIranA sauMdaya nA vinAza karanArI vRddhAvasthAne aTakAvI zakatA hai, tA huM jarUra tamArI chAyAmAM rahIne A kAmabhegAne bhAgavyA karuM.'' jitazatru melyA : " he devAnupriya ! mRtyu kAIthI rokI zakAya tevuM nathI, deva ane dAnava paNa tene reAkI zakatA nathI. jyAM sudhI cittamAM kaSAyeAnA sakArA che, tyAMsudhI mRtyune bhaya rahevAne ja." "" tyAre dhanye kahyuM : '- he devAnupriya ! huM mRtyubhaya icchatA nathI tethI ja tene vadhAranArA vilAsanA saMkArAne paNa huM tyAga karavA icchuM chuM." A sAMbhaLI jitazatru rAjAe AkhI nagarImAM gheSaNA karAvI ke, 'je leAkeA mRtyubhayane nAza icchatA hoya ane te mATe viSayakaSAyAne tyAga karavA kaTIbaddha thavA taiyAra hAya, Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 dhanyanI kathA paNa mAtra mitra, jJAti, ke saMbaMdhI mANasenA yogakSemanI ciMtAthI ja aTakI rahyA hoya, teoe khuzIthI dhanyanI peThe pravajyA levA taiyAra thavuM; kAraNa ke, temanAM saMbaMdhIonA vartamAna yogakSemano huM nirvAha karIza." A gheSaNathI bIjA paNa aneka vicAraka yuvAne dhanya sAthe bhagavAna mahAvIra pAse gayA. tyAM gayA bAda jitazatru - rAjAe dhanya vagere yuvAnane AgaLa karIne bhagavAnane kahyuM : "he devAnupriya ! A dhanya tenI mAne ekano eka che, tenA ati snehanuM pAtra che; ane tenA bIjA hadaya je che. paNa tamAruM pravacana sAMbhaLyA bAda tenI vRtti viSayavilAsAdithI UThI gaI che. te tamArI sAthe rahIne ahiMsAdinI pAMca pratijJA svIkAravA Icche che, te mATe tenI mAtAe tene ApanI pAse mokalyo che. to huM tenI mAtAnI vatI Apane A ziSyabhikSA svIkAravA vinaMtI karuM chuM.' te vakhate bIjA badhA yuvAno mATe paNa temanAM mAtApitAe ApelI anumati jitazatrue bhagavAna pAse pragaTa karI. ahaM te te badhAne paNa ziSya tarIke svIkAryA. pachI dhanya vagere yuvAnee IzAna khUNAmAM jaI, pitAnAM kapaDAMlattAM utAryA. pitAnA dIkarAe utArelAM kapaDAM letI ane snehathI AMsu sAratI bhadrAzeThANue tene kahyuM: "beTA! A mArgamAM yana karaje, parAkrama karaje, kadI pramAda na karIza." pachI dhanya ahaMtabhagavAnanA Adeza pramANe haMmezAM saMyamathI vartavA lAgyo. teNe ahaMtanA sthavire pAse sAmAyika vagere cauda pUrvenuM adhyayana kyuM, tathA Idriyadamana ane tapanI savizeSa sAdhanA karI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama dhanyuM. je divase pravrajyA lIdhI, te ja divase teNe bhagavAna pAse jaIne kahyuM : 'he bhagavan! Apa paravAnagI Ape, te| huM cha-cha TuMkanA upavAsa maratA sudhI karavA icchuM chuM. chaThThA Ta'kane pAraNe paNa huM bhAta vagere lUkhuM anAja ja eka TaMka khAIza; te paNa eThA hAthe ApeluM haze teA ja laIza; UtarI jaIne nAkhI devA jevuM nahIM thaI gayuM hoya teA ja laiza; temaja anya zramaNu-brAhmaNa-atithi-kRpaNuyAcaka vagerene jenI jarUra na hoya tevuM haze te ja laIza.' 113 bhagavAnanI paravAnagI maLyA mAdadhanya sAdhue te prakAranuM vrata AcaravA mAMDayu. pAraNAne divase te svAdhyAya vagerethI paravArI, bhagavAnanI rajA laI nagarImAM jatA, ane peAtAnA niyama mujabanI taiyAra bhikSA kALajIpUrvaka mAgatA; paraMtu kAI vAra tene anna maLatuM, teA peya na maLatuM; ane kAI vAra tene peya maLatuM, te anna na maLatuM. te paNa te tA dInatA, vaimanasya, kleza, ke viSAda anubhavyA vinA, potAnI samAdhimAM khalela paheAMcavA dIdhA vinA, tathA prApta-aprApta ceAgeAmAM udyamaparAyaNu rahI, je kaMI maLe te svIkArI lete; ane peAtAnA gurune batAvyA bAda, temanI paravAnagIthI, te bhikSAmAM kAI prakAranI Akti ke meha rAkhyA vinA ja, jema sa` peAtAnA daramAM AjubAjunI jamInane sparzI karyAM 1. tene Ayamila-AMkhela kahe che. 2 arthAt mane ApavA mATe hAtha eThA karI pharI bAvA na paDe tevI rIte ApeluM. 3. mULa vanIpa ' yAcakavizeSa-TIkA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI kathA 11 vinA praveza kare che, tema meMmAM svAda mATe mamaLAvyA vinA ja rAgarahitapaNe khAI leto. tyAra bAda bhagavAna mahAvIra kAkaMdI nagarImAMthI nIkaLI * bIje kyAM cAlatA thayA. dhanya sAdhue pachI bhagavAnanA sthaviro pAse sAmAyika vagere agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, ane saMyama tathA tapathI pitAnA AtmAne vAsita karatAM viharavA mAMDayuM. te dhanya sAdhu temanA udAra, vipula, kalyANarUpa, maMgalarUpa, uttama, udAtta, ane moTA prabhAvavALA tapakarmathI sukAI gayA, mAMsarahita thaI gayA, tathA mAtra hADacAmarUpa ja banyA. tapane kAraNe te dhanya sAdhunA paganuM rU5-lAvaNya A prakAranuM thaI gayuM hatuM. jANe ke, koI vRkSanI sukAIne tataDI gayelI chAla na hoya ! ke lAkaDAnI pAvaDI na hoya ! ke, jINuM thaI gayelA joDA na hoya ! te rIte temanA paga sUkA tathA mAMsa vinAnA thaI gayA hatA. hADakAM, cAmaDI ane zirAo vaDe ja te paga che ema jANI zakAtuM hatuM; bAkI temAM lohI, mAMsa to hatuM ja nahIM. temanA paganI AMgaLIonI zobhA A prakAranI banI hatI. jANe ke, maga, aDada ane kaLathInI zIMgane kAcI ja toDIne garamImAM nAkhI hoya, ane te sukAItataDIne jevI cImaLAI jAya, tevI temanI paganI AMgaLIo dekhAtI hatI. 1. te tapamAM kaMika sAdhunA varNanamAM (zrIbhagavatI-sAra pA. 178-183) AvatA mukhyatve lAMbAlAbA upavAsa rUpI tapane ja samAveza thAya che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sayama temanI jAAAnI zaiAbhA A prakAranI banI hatI : jANe ke, kAgaDAnI, DhelanI ke kakapakSInI jAdheA na hAya, tevI temanI jAdhe mAMsa ane leDI vinAnI dekhAtI hatI. 114 temanA DhIMcaNanI zAlA A prakAranI banI hatI : jANe ke, mAra, Dhela ke kAlipakSInAre sAMdhA na hoya, tevA temanA DhIMcaNu paNa leAhI-mAMsa vinAnA dekhAtA hatA temanA sAthaLanI zAbhA A prakAranI anI hatI : jANe ke, eraDI, zalyukI ane zAlmalInA navA gAne garamImAM nAkhyA hAya, ane sekAI-cImaLAI ne te jevA thaI jAya, tevA temanA sAthaLa thaI gayA hatA temanI keDanAM e hatI : jANe ke, UMTa, gharaDA sAMDha, ke pADAnI hAya, tevAM temanI phreDanAM hADakAM dekhAtAM hatAM. hADakAMnI zAbhA A prakAranI banI kharIe temanA peTanI zAbhA A prakAranI banI hatI H jANe ke, cAmaDAnI masaka sukAI gaI heAya, caNA sekavAnuM kalADu hAya, temaja nIce jhUkatA dekhAtA hradayapiMDane kAraNe ) jhADanI DALInuM AgaluM jhUmakhuM lakhaDatuM heAya tevuM temanuM peTa dekhAtuM hatuM. temanI pAMsaLIonI zAbhA A prakAranI banI hatI : jANe ke, tAsakeAnI hAra eka upara eka gADhavI hAya, ke 1. mULa ' aLiyAjiyA' zabda che; tenA 'tIya ' a paNa TIkAkAra sUcave che. kArDa dhA' nAmanI vanaspati paNa thAya 2. tenA artha che. TIkA. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyanI kathA 115 pyAlAe eka upara eka gaThavyA heya, ke, lAkaDAnI kathareTa eka upara eka goThavI hoya, tema temanI pAMsaLIonI hAra dekhAtI hatI. temanA karoDarajajunI zobhA A prakAranI banI hatIH jANe ke, goLIo, lATIo ke chAparAnI nALanI eka upara eka ema goThavelI hAra hoya tevA temanA kareDanA maNakA dekhAtA hatA. temanA chAtInA hADakAnI zebhA A prakAranI banI hatI : jANe ke, lAkaDAnI cIpaTa hoya, ke vAMsa athavA tADanA paMkhAnI cIpaTa hoya, tevuM temanuM chAtInuM hADakuM dekhAtuM hatuM. temanA bAhanI zobhA A prakAranI banI hatI : jANe ke, samaDAnI zIMga hAya, agathiyAnI zIMga heAya ke, pahAyA"nI zIMga hoya, tevA temanA bAhu dekhAtA hatA. temanA hAthanI zobhA A prakAranI banI hatI. jANe ke, sUkuM chANuM hoya, ke vaDanuM pAna hoya, ke khAkharAnuM pAna hoya, tema temanA hAtha (nA paMjA) dekhAtA hatA. temanA hAthanI AMgaLIonI zobhA A prakAranI banI hatI : jANe ke, maga-aDadake kaLathInI sIMgane kAcI toDIne garamImAM nAkhI hoya, ane te sukAItaraDAIne jevI cImaLAI jAya, tevI temanI hAthanI AMgaLIo thaI hatI. temanI DokanI zobhA A prakAranI banI hatI. jANe ke karavaDAnI Deka hoya, ke tuMbIpAtranI Deka hoya, ke caMbUnI Deka hoya, tevI temanI Deka dekhAtI hatI. 1. "muMDAvalI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane satyama temanI haDapacInI zAbhA A prakAranI anI hatIH jANe ke, tuMbaDInuM sUkuM mULa heya, ' hakuvI'nuM sUkuM kaLa hoya, ke AMbAne sUkA geATalA hAya, tevI temanI haDapacI dekhAtI hatI. 141 temanA heThanI zeAbhA A prakAranI banI hatI: jANe ke, sUkI jaLeA hAya, ke sUkA kaphanI geALI hAya, ke aLatAnI geALI hAya,1 tevA temanA hATa dekhAtA hatA. temanI jIbhanI zaiAbhA A prakAranI banI hatI H jANe ke, vaDanuM pAna, khAkharAnuM pAna, ke sAganuM pAna hoya tevI temanI jIbha dekhAtI hatI. temanI nAsikAnI zeAbhA A prakAranI banI hatI H jANe ke, kerInI pezI, AMbaLAnI pezI ke bijorAnI pezI garamImAM nAkhI haiAya, ane te sukAI ne jevI cImaLAI jAya, tevI temanI nAsikA banI gaI hatI. temanI AMkheAnI zAbhA A prakAranI banI hatI jANe ke, vINAnAM chidra hAya, ke 'vahIsaga" vAdyanAM chidra hAya, ke savAranA tArA hAya, tevI temanI AMkhe| dekhAtI hatI. temanA kAnanI zobhA A prakAranI banI hatI jANe OM, mULAnI chAla hAya, ke cIbhaDAnI chAla heAya, ke kArelAnI chAla DAya tevA temanA kAna dekhAtA hatA. temanA mAthAnI zAbhA A prakAranI banI hatI H jANe ke kAcu tuMbaDuM, kAcuM elAlu, ke kAcuM siMhAlu tADIne 1. e vastuo sukAtAM kokaDuM vaLI jAya che tathA viSNu thaI jAya che.-TIkA. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 dhanyanI kathA garamImAM nAkhyuM hoya, ane te sukAIne, tataDI jevuM cImaLAI jAya, tevuM temanuM mAthuM sUkuM tathA lUkhuM, dekhAtuM hatuM. hADakAM, cAmaDI ane zirAone lIdhe ja te mAthuM che ema dekhAtuM hatuM. bAkI temAM mAMsa ke lohI to hatI ja nahIM. temanA paga, jAMgha ane sAthaLa sukAI gayAM hatAM; temanuM peTa beDoLa, paDakhAM AgaLa UMcuM thayeluM, keDa AgaLa kAcabAnI pITha jevuM dekhAtuM, tathA baraDe coTI gayeluM dekhAtuM hatuM. temanI pAMsaLIo upara UpasI AvI hatI. temanA karoDarajajunAM hADakAM mALAnA maNakAnI peThe gaNuM zakAtAM hatAM, temanI chAtIno bhAga gaMgAnAM mojAMnI hAra je dekhAto hato; temanA bAhu sukAI gayelA sApa jevA dekhAtA hatA; temanA hAthanA AgalA bhAga gheDAnI lagAmanA DhIlA thaI gayelA cekaDAnI jema labaDatA hatA; temanA mAthAno daDe kaMpavAyu thayo hoya tema DolyA karato hato, temanuM vadanakamala karamAI gayuM hatuM, temanuM me ghaDAnI peThe UghaDeluM rahetuM hatuM, ane temanI AMkhe UMDI UtarI gaI hatI. eka vakhata mahAvIra bhagavAna pharatA pharatA rAjagRha nagaramAM AvI pahoMcyA. te vakhate nagarajane, zreNika rAjA vagere temanAM darzane AvyA. zreNika rAjAe bhagavAna pAsethI dharmopadeza sAMbhaLIne temane vaMdana tathA namaskAra karyA, ane kahyuM, "he bhagavana ! tamArA A IMdrabhUti vagere caudahajAra 1. AvuM ja kathana uparanA bIjA avayavonI bAbatamAM paNa samajavuM. mAtra peTa, kAna, jIbha ane heThanI bAbatamAM "hADakAM" zabda na levo, mAtra cAmaDI ane zirAo levI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 pA5, puNya ane saMyama zramaNa-sAdhuomAM dhanya sAdhu ja mahA duSkara sAdhanA karanAra, tathA karmone bhAre kSaya karanAra che ne ?" javAbamAM mahAvIre dhanya sAdhunuM badhuM jIvanacaritra te rAjAne kahI saMbhaLAvyuM, tathA kahyuM ke, "kharekhara, dhanya sAdhu ja mArA cauda hajAra sAdhuomAM mahA duSkara sAdhanA karanAra, tathA karmone bhAre kSaya karanAra che.' tyArabAda zreNika rAjAe dhanya sAdhune paNa pradakSiNanamaskArAdi karIne kahyuM : "he devAnupriya ! tamane dhanya che ! tame bhAre puNyazALI cho ! tame kRtArtha , tathA tame tamArA manuSyajanmanuM phaLa pUrepUruM prApta karyuM che !' ema kahI temane tathA mahAvIra bhagavAnane pharI vaMdana-namaskAra karI te potAne ghera pAcho pharyo. vakhata jatAM dhanya sAdhunuM zarIra cheka ja nabaLuM thaI gayuM, tyAre temaNe jAlI sAdhunI peThe vicAra karI, bhagavAnanI anumatithI vipula parvata upara jaI bhAraNAMtika saMkhanA vrata svIkAryuM ane eka mahinAnA upavAsa vaDe dehatyAga sAvyA. temano sAdhupaNAne kula samaya 9 mAsa jeTale hato. pachI te sarvArthasiddha nAmanA anuttara devalokamAM utpanna thayA. tyAM temanuM AyuSya 33 sAgaropama varSanuM hatuM. tyAMthI avI, mahAvidehakSetramAM janmI, te siddha-buddha-ane mukta thaze. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa trIjA vargomAM dhanyanI peThe bhadrA zeThANIne sunakSatra putra samajIne evI ja bIjI kathA kahevI. temanA sAdhupaNAnA kALa bahu varSa gaNavA. trIjAvanI bAkInI ATha thAe paNa sunakSatranI peThe ja samajavI. temanAM nAma isidAsa, pehlaa, rAmaputta, cadimA,pimiA, peDhAlaputta, peATThila, ane vehalla samajavAM. pahelA ene rAjagRhanA kahevA, bIjA ene sAketanA, trIjA ene vANiyagrAmanA, sAtamAne hastinApurane ane AThamAne rAjagRhanA kahevA. pahelA sAtanI mAtA bhadrA samajavI; pahelA sAtanI strIe 32 samajavI. temane jitazatru rAjA mahAvIra pAse laI jAya, paraMtu chellA vehallanI khAkhatamAM tenA pitA tene laI naya; vehallaneA sAdhupaNAnA kALa cha mAsanA samajaveA, bAkInA sAtaneA bahu va. badhAnA chevaTane upavAsa mahinAnA samajave. badhA sarvAMsiddha anuttara devaleAkamAM utpanna thAya, ane mahAvidehamAM siddha-buddha-ane mukta thAya. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stuti mahAvIra bhagavAna dharmanA AdikartA che; tIrthakara che; anyane upadeza vinA svayaM tattvabodha pAmelA che; puruSomAM zreSTha che; sakala lokamAM zreSTha che; samagra jagatanA nAtha, pradIparUpa, prakAzaka, abhayadAna denArA, jJAnarUpI netra ApanAra, mArga pradarzaka, kevalajJAnI, zaThatArahita, rAgadveSane jItanAra, jina, sakala tatvanA jJAtA, jAte buddha ane mukta hAI anyane bedha tema ja mukti apAvanArA, sarvajJa, ane sarvadarzI che; tathA ziva-acala-rogarahita-anaMta-akSayavyAbAdharahita-ane punarAvRttirahita evA siddhagati nAmanA sthAnane prApta thayelA che. temaNe anuttaraupapAtikadazA nAmanuM navamuM aMga A pramANe kaheluM che. A aMgamAM eka ja khaMDa che; paNa traNa vargo che. te traNa divasa thaIne pUrA karavAnA che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama khaMDa the muktonI kathAo Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jahA mahAtalAyassa sanniruddhe jalAgame / ussiJcaNAe tavaNAe kameNaM sosaNA bhave // evaM tu saMjayassAvi pAvakammanirAsave / bhavakoDisaMciyaM kammaM tavasA nijarijjai // "jema koI moTA taLAvane sUkavI nAkhavuM hoya, te prathama temAM navuM pANI dAkhala thavAnA mArgo baMdha karI, aMdaranuM pANI ulecIne sUkavI nAkhavuM joIe; tema saMyamI bhikSue paNa, prathama, navAM pApakarma dAkhala thavAnAM AsrarUpI kAre baMdha karI, pachI karaDe janmathI ekaThA thayelA karmane tapa vaDe dUra karavuM joIe." [ utta. 30/5-6] Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 gAtamakumAranI kathA jUnA kALamAM dvAravatI (dvArikA ) nAme tene vistAra nava ceAjananeA hateA, ane tenI ceAjana jeTalI hatI. tene dhanapati meranI yeAjanA anusAra bAMdhavAmAM AvI hatI; tene keTa seAnAnA hatA; tenA kAMgarA judAjudA pAMca raMganA maNienA banAvelA hatA; te alakApurI jevI suramya hatI; te AnaMda-AmeAda ane krIDAutsavAthI haMmezAM gAjatI rahetI hatI; tathA pratyakSa devalAka hAya tevI maneAhara hatI. te nagarInA izAnakhUNAmAM raivataka1 nAme pata hatA, tathA tenA upara naMdanavana nAme udyAna hatuM. nagarI hatI. laMbAI bAra te nagarImAM kRSNa vAsudeva rAjA rAjya karatA hatA. te kRSNa, samudravijaya vagere daza dazAA~ upara2, baladeva vagere pAMca mahAvIre upara, pradyumna vagere sADAtraNa karoDa kumAre upara, sAMkha vagere sAr3ahajAra sAhasika vIra upara, madrasena 1. tene Aje giranAra kahe che. 2. TIkAkAra abhayadeva temanAM daza nAma A pramANe Ape che : samudravijaya, akSobhya, stimita, sAgara, himavAna, acala, dharaNa, pUraNa, abhicandra, vasudeva. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pApa, puNya ane saMyama vagere chappana hajAra baLavIre upara, vIrasena vagere ekavIsahajAra vIre upara, ugrasena vagere soLahajAra rAjAo upara, rUpiNuM vagere soLahajAra rANIo upara, anaMgasenA vagere hajAra gaNikAo upara, tathA bIjA paNa aneka mAMDalike, yuvarAje, zeThe, vepArIo vagere upara, arthAta ardhA bharatakhaMDa upara rAjya karatA viharatA hatA. te nagarImAM aMdhakavRSNi nAme rAjA raheto hato. tene dhAriNe nAme rANI hatI. tene eka vakhata svamamAM evuM dekhAyuM ke, jANe kaI siMha AkAzamAMthI UtarI, tenA mukhamAM praveza kare che. AvuM svapna joI, te jAgI UThI. pachI rAjAne jagADI e svapnanI vAta teNe tene kahI. rAjAe AnaMdita thaIne tene kahyuM ke, e svapna keAI tejasvI putrane janma sUcave che. bIje divase rAjAe svapna pAThakane bolAvI, temane rANunA svapnanuM phaLa nizcita karIne kahevA jaNAvyuM. temaNe kahyuM: "he devAnupriya ! A svapna evuM sUcave che ke, rANIne nava mAsa ane sADAsAta divasa vItyA bAda kuladhvaja samAna putra thaze; te kAMto rAjyane pati thaze athavA bhAvitAtmA sAdhu thaze." vakhata jatAM rANue uttama putraratnane janma Ape. te vakhate prajAjanoe daza divasa dhAmadhUmathI janma-mahatsava - karyo. rAjAe bArame divase sagAMsaMbaMdhIone belAvI temanI samakSa putranuM nAma gautama pADayuM. gautamakumAra vidyAphaLA bhaNune meTa thayA bAda, tene ATha kanyAo sAthe paraNAvavAmAM Avyo. te vakhate tenAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautabakumAranI thA ma mAtApitAe uttama prakAranuM prItiAna ApyuM, ane tene ATha mahelA tathA temanI barAbara madhyamAM seMkaDA thAMbhalAvALu eka bhavana baMdhAvI ApyuM. temAM te kumAra apUrva bhegA bhAgavatA viharavA lAgyA. eka vakhata tI kara ariSTanemi krUratA karatA te nagaramAM AvI pahoMcyA. te vakhate temanAM daza ne sau prajAjaneA TALe maLIne gayA. temane jatA joI gautamakumAra paNa tyAM gaye, ane bhagavAnane dhaupadeza sAMbhaLI, atyaMta harSita thaI, temanI pAse dIkSA laI sAdhu thavA, mApitAnI paravAnagI mAgavA lAgyA. aneka praznottara, tathA manAmaNI-DarAmaNI vagere khAda tenAM mAtapitAe duHkhita citte tene sAdhu thavAnI paravAnagI ApI. pachI bhagavAne tene paritrajyA ApI. gautamamuni paNa temanA upadeza sArI rIte svIkArI, temanI AjJA mujaba vavA lAgyA. te cAlavA-mAlavA--mAgavA-levA-mUkavA-nAkhavA vageremAM bahu sAvadhAna rahetA. vaLI te manavANI--kAyAnI kriyAmAM sAvadhAna hatA, temane vaza rAkhanAr hatA, iMdriyanigrahI hatA, susayata brahmacArI hatA, tathA tyAgI, saraLa, dhanya, kSamAzIla, jitendriya, zuddhavatI, nirAkAMkSI, utsukatAdinA saMyamamAM ja cittavRttivALA, suMdara sAdhupaNAmAM rata, tathA manazIla hatA. e pramANe nigraMtha zAstra anusAra te vicaratA hatA. 1. mULamAM cAra prakAranA devA paNa AvyA, ema che. devAnA cAra prakAra vagere mATe juo A mALAnuM tattvArtha sUtra', pustaka, 0 4, sa. 1-5 i. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama te gautamamunie, bhagavAnanA vRddha ziSyA pAse sAmAyika Adi cha Avazyaka kriyAonA vidhi zIkhI lIdhe. te jemake, 1. sAmAci, eTale samatA dhAraNa karI, sarva prakAranuM durdhyAna tyajI dharmadhyAna karavuM te; 2. caturviM tistava, eTale ke ceAvIsa tItha karAnI nAma daIne stuti karavI te; 7. caina, eTale ke vaMdanayeAgya dharmAcAryAMnuM vidhisara namana karI, temanI AgaLa peAte divasa daramyAna karelA deASA kahI batAvavA te; 4. pratimaLa, eTale ke zubha AcArAmAMthI khasI, azubha AcArAmAM je kramaNa karyuM. hAya, temAMthI pAchA zubha AcArA taraph AvavuM te; 5. jAyotsanA, eTale ke sthira zarIre dhyAna karavuM te; ane 6. prANyAna, eTale ke amuka na karavAne niyama levA te.1 123 tyAra bAda temaNe agiyAra aMgAnuM jJAna paNa prApta karyuM. ariSTanemi paMchI dvArakAMthI bahAra cAlI nIkaLyA. eka vakhata gautama ariSTanemi pAse AvyA ane kahevA lAgyA : . huM bhagavan! Apa paravAnagI Ape! te! huM pratimAtrata AcaravA icchuM chuM.' pachI bhagavAnanI rajA maLatAM, temaNe bhAre pratimAe vidhipUrvaka ArAdhI. temanA vidhi A pramANe cheH gacchathI 1. A arthe mULanA nathI. 2. agiyAra ageAmAMnA eka agamAMnI thAmAM ja AveA ullekha AvatrA vicitra lAge che. tenAthI eTaluM ja siddha thAya che ke, atyAre maLatAM agAmAM pachIthI sArI peThe sudhArA-vadhArA thayelA che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gautamakumAranI kathA 17 bahAra ekalA rahI, eka mahinA sudhI anna ane pANInI eka "datti" vaDe ja jIvavuM, te pahelI pratimA. [datti' eTale dAna denAra jyAre anna ke pANI pIrase tyAre eka phere eka dhAramAM ja jeTaluM Ave teTaluM ja khAIne jIvavuM te.] bIjI pratimAmAM be mAsa sudhI anna ane pANInI be "datti" levAnI hoya che. e pramANe trIjI, cothI, pAMcamI, chaThThI, ane sAtamI pratimAmAM anukrame traNa, cAra, pAMca, cha, ane sAta dattio anukrame traNa, cAra, pAMca, cha, ane sAta mAsa sudhI levAnI hoya che. AThamI pratimAmAM sAta rAtrIdivasa pANI pIdhA vinA ekAMtarA upavAsa karavAnA hoya che, ane pAraNamAM AMbelana karavAnuM hoya che; gAmanI bahAra rahevAnuM hoya che; catA ke paDakhe sUvAnuM hoya che; tathA ubhaDaka besIne je kAMI kaSTa paDe te sahana karavAnuM hoya che. 9mI pratimAmAM teTalAM ja rAtrIdivasa te pramANe ja ubhaDaka rahevAnuM hoya che, tathA vAMkA lAkaDAnI peThe sUvAnuM hoya che; 10 mI pratimAmAM paNa teTalA ja rAtrI divasa te pramANe ja godahAsana ane vIrAsanamAM rahevAnuM tathA saMkocAIne besavAnuM hoya che. 11 mI pratibhAmAM pAchuM vinAne cha TaMkano upavAsa karavAnuM hoya che, ane eka rAtrIdivasa gAma bahAra hAtha laMbAvIne rahevAnuM hoya che. 12 mI pratimAmAM ATha TaMkano upavAsa karI, eka rAtrI nadI vagerene kAMThe bhekhaDa upara AMkho paTapaTAvyA vinA rahevAnuM hoya che. 1. eTale ke, ghI-dUdha vagere rasa vinAnuM bhAta vagere anna eka vAra khAvuM, ane garama pANI pIvuM te. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 pApa, puNya ane saMyama gautama munie A bAre pratimAo sUtra anusAra, AcAra anusAra, mArga anusAra, satyatApUrvaka, ane sArI rIte sparzI, pALI, zAbhAvI ane samApta karI.1 tyAra pachI gautama munie bhagavAna pAsethI "guNaratnasaMvatsara' nAmanuM tapa svIkAravAnI paravAnagI mAgI; ane te tapa paNa AgaLa (pA. 99 upara) jaNAvyA pramANe barAbara pALyuM. paraMtu te tapa AcaryA bAda te atyaMta durbaLa thaI gayA, ane temane vicAra Avyo ke, "huM aneka prakAranA tapakarmathI dUbaLo thaI gayo chuM, ane bolatAM bolatAM paNa thAkI jAuM chuM, tathA cAluM chuM tyAre paNa sUkAM pAMdaDAM vagerethI bharelI sagaDIo DhasaDAtI hoya te avAja thAya che. AvI sthitimAM paNa jyAM sudhI haju mArAmAM UThavAnI zakti che, tyAM sudhI mArA dharmAcArya bhagavAna ariSTanemi pAse jaIne maraNata upavAsa svIkAruM, ane zatruMjaya parvata upara jaI saMlekhana vratathI dehatyAga karuM." e pramANe karI bhagavAnanI paravAnagI meLavyA bAda gautama muni zatruMjaya parvata upara thoDA uttama sthavira sAthe caDaDyA, ane kALI zilAno bhAga joI-tapAsI, pAse mala-mUtranAM sthAne paNa saMbhALI laI zilA upara dAbhane saMthAre pAtharI, pUrva dizAmAM mukha rAkhI, padmAsane besI, daze nakha sahita 1. A pratimAo AcaravAnI lAyakAta, pUrvataiyArI vagere vigate mATe juo A mALAnuM "zrIbhagavatI-sAra" pustaka, pA. 180-1 athavA zrIharibhadrasUriphata "zrIpaMcAzaka', 18, gA01 thI 20. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautamakumAranI kathA baMne hAtha bhegA karI tathA mAthA sAthe aDakADI, A pramANe chelyA : arihaMta bhagavaMto, siddho vagerene namaskAra ! dUra rahelA bhagavAna ariSTanemine huM ahIM rahyo rahyo vaMdana karuM chuM; ane tyAM rahelA bhagavAna ariSTanemi ahIM rahelA mane juo. meM pahelAM paNa bhagavAna pAse ahiMsA vagerenA niyame maratA sudhI pALavAnuM kahIne svIkAryA hatA; atyAre paNa temanI pAse te badhA niyama lauM chuM, tathA sarva prakAranI khAvAnI vastune, sarva prakAranI pIvAnI vastuno, sarva prakAranAM mevA-mIThAIne, ane sarva prakAranA masAlA-mukhavAsane ema cAre jAtanA AhArano jIvuM tyAM sudhI tyAga karuM chuM. vaLI duHkha devAne ayogya, ISTa, kAMta, ane priya evuM je mAruM zarIra che, tene paNa huM mArA chellA zvAsocase tyAgI daIza.' A pramANe khAnapAnano tyAga karI, gautama munie jhADanI peThe sthira thaI, mRtyunI AkAMkSA vinA rahevA mAMDayuM. te pramANe sATha TaMke khAdhApIdhA vinAnI jatAM te gautama muni prANarahita thayA, ane sarva karmono kSaya karI, siddha-buddha-tathA mukta thayA. temanA sAdhupaNAne kula kALa bAra varSano hato. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa A sUtranA pahelA vargamAM AvI bIjI nava kathAo samajavI. temanAM nAma: samudra, sAgara, gaMbhIra, stimita, acala, kAMpilya, akSobha, prasenajita, ane viSNu bIjA vargamAM paNa abha, sAgara, samudra, himavat, acala, dharaNa, pUraNa, ane abhicaMdra e ATha thAo e pramANe ja kahevI. temane sAdhupaNAne kALa 16 varSane samajavo. trIjA vargamAM tera thAo cheH aNuyasa (anIkayazaH), aNutaseNu (anaMtasena), ajiyaseNu (ajitasena), ahiyaripha (nihAri), devaseNa (devasena), sasuNa (zatrusena), sAraNa, gaja, sumukha, durmukha, rUpaka, dAruka, aNadiThThI. - temAMthI aNayasanI kathA A pramANe samajavI : bhadilapura nagara, jitazatrurAjA, nAga nAmano gRhastha, tenI sulasA bhAryA, ane aNuyasa putra. tene 32 strIo. ariSTanemi pAse pravRnyA le. 14 pUrva graMthe bhaNe, vIsa varSa sAdhupaNuM pALe, ane zatruMjaya upara deha choDe. bAkI badhuM samAna. pachInI pAMca kathAo paNa e pramANe ja samajavI. sAtamI kathAmAM dvAravatI nagarI, vasudeva rAjA, dhAriNI devI, svamamAM siMha, sAraNa kumAra. 50 strIo. 14 pUnuM adhyayana. bAkI badhuM gautamanI kathAnI mAphaka. tyAra pachInI gajasukumAranI AThamI kathA AgaLa savistara ApI che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI kathA eka vakhata tIrthakara ariSTanemi pharatA pharatA dvArakAmAM AvI pahoMcyA. te vakhate temanI sAthe cha sAdhuo hatA. te chaye sAdhuo. eka ja mAne peTe eka sAthe janmelA che bhAIo hatA. teonI AkRti barAbara sarakhI ja hatI; temano varNa tathA umara paNa ekasarakhAM ja hatAM. teo nIlakamaLa, pADAnuM zIMgaDuM, ane atasInA phUla sarakhA (zyAma) varNana hatA; temane kAne dhaMtUrAnA phUla samAna AkAranAM kuMDaLI hatAM; teo kuberanA putra nala-kumbaranI peThe zobhatA hatA. temaNe je divase dIkSA lIdhI hatI, te divasathI ja ariSTanemi bhagavAnanI paravAnagIthI niraMtara cha TekanA upavAsa karyA karavAne temaNe niyama lIdhe hato. dvArakAmAM AvyA bAda, pitAnA upavAsanA pAraNane samaya thatAM, temaNe bhagavAna 1. TIkAkAra A vizeSaNanA arthanI bAbatamAM sAzaMka che; kAraNa ke sAdhune kAne ke bIje kyAMya AbharaNu na hoya. bIjAe te "darbha kusuma jevA bhadra arthAta sukumAra" e pATha laIne A muzkelI TALe che. paraMtu ema lAge che ke, janmathI ja temane AvAM kuMDaLa zarIrasaMbaddha ja prApta thayAM hatAM. mahAbhAratamAM kahyuM vagerenI bAbatamAM AvA ullekha Ave che. - 2. TIkAkAra nalakumbara ne vaizramaNa (kubera)nA putra kahe che. jo ke sAthe jaNAve che ke, devane vastutAe putra hetA nathI paNuM lokaDhi pramANe A artha karyo che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 pApa, puNya ane sama pAse babbenI evI traNa TukaDImAM vaheMcAI jaI, nagaramAM bhikSA mAgavA javAnI paravAnagI mAgI. paravAnagI maLatAM teo te pramANe nagaramAM bhikSA mAgavA nIkaLI paDyA. prathama be jaNa gheraghera bhikSA mATe krUratA karatA vasudeva rAjAnI rANI devakInA gharamAM peThA. temane AvatA joI devakIrANI atyaMta harSita thaI, sAtaATha pagalAM temanI sAme gaI, ane temane vaM6na-namaskAra karyAM. pachI rase|DAmAMthI sIhakesaranA lADune thALa bharI lAvI, temane ApyA, tathA vaMdana-namaskArapUrvaka temane vidAya karyAM. tyAra bAda temanAmAMnA bIjA e jaNu paNa krUratA pharatA devakarANIne tyAM ja AvI paheAMcyA. temane paNa devakIrANIe te ja lADunI bhikSA ApIne vidAya karyAM. gheADI vAramAM temanAmAMnA bAkInA enuM trIjuM joDu paNa krUratuM pharatuM devakIrANIne tyAM ja AvI pahoMcyuM. temane paNa devakIe te jAtanA lADu ja ApyA; paNa sAthe sAthe TaMkAra karI ke, ' kRSNavAsudevanI AvaDI meATI dvArakAmAM zramaNanimra thAne je kacAMya bhikSA ja nathI maLatI, jethI te eka ne eka ghera vAravAra bhikSA mAgavA Ave che! " te sAMbhaLI te baMnee devakIrANIne kahyu, " he devAnupriye ! evuM haragija nathI; zramaNunitra the! eka ne eka ghera karI bhikSA mAgavA jAya ja nahIM. paraMtu ame cha bhAI bhilapura nagaranA nAga nAmanA gRhasthanA putrA chIe. ame amArI sulasA mAtAne peTe eka sAthe ja janmelA chIe, tathA eka ja AkRti tathA vaNunA chIe. Aje amAre ye jaNune eka sAthe ja pAraNuM karavAnuM hovAthI khambhenI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI thA 133 TukaDImAM bhikSA mAgavA nIkaLyA chIe. eTale kadAca tamane lAgyuM haze ke, e ja jaNA vAraMvAra eka ja ghera bhikSA mAgavA Ave che!" ATaluM kahI te peAtAne raste cAlatA thayA. tyAra Ada devakIrANIne A pramANe vicAra Avyeza: ' pAlAsapuramAM huM nAnI hatI tyAre kumArazramaNa aMtimuktake mane kahyuM hatuM ke, tane eka ja samAna varNanA tathA AkRtinA nA~ kumbara jevA ATha putrA thaze; AkhA bharatakhaMDamAM khIjI kA strIne tevA putrA nahIM thAya. paraMtu A te pratyakSa ja emanuM vacana jUThuM' paDatuM lAge che. bharatakhaMDamAM bIjI strIe paNa tevI che, ke jemane eka sAthe janmelA, nala-kubbara jevA putrA che. mATe Aje ariSTanemi bhagavAna pAse jaIne A vAtane khulAsA pUchI AvuM,' AvA vicAra karI, te uttama vAhana2e taiyAra karAvI, temAM khesI bhagavAna pAse gaI. tyAM te| bhagavAne pote 1. te kaMsanA nAnA bhAI thatA hatA. te nAnapaNathI ja sAdhu thaI gayA hatA. devakIne sAtame putra kaMsane mAraze evuM paNa teNe ja bhAkhyuM hatuM. : 2. vAhananAM vizeSaNa : jaladI cAlavAvALA, prazasta ane saMdeza rUpALA, samAna kharI ane pucchavALA, samAna UgelAM zI'gaDAMvALA, seAnAnAM AbharaNAthI yukta, cAlavAmAM uttama, rUpAnI ghauMTaDIothI yukta, suvarNamaya sUtaranI nAtha vaDe khAMdhelA, nIlakamaLanA zirapecavALA, e uttama baLadothI yukta; aneka prakAranI maNimaya dhaMTaDIonA samUhathI vyApta; uttama kASThamaya dhUMsaruM ane jotaranI be derIe uttama rIte jemAM gAThavelI che tevA, pravara, lakSaNayukta, dhArmika ane zreSTha ratha. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 pApa, puNya ane sacama 46 ( ja tenA mananI vAta jANI laI, tene javAba ApyuM!, ke, * hai devAnupriye ! vastusthiti tema ja che. te cha tArA ja putrA che; bIjI kAI ne tevA putra nathI. paraMtu vAta ema banI che ke, bhalapura nagaramAM nAga nAme gRhastha rahetA hatA. tenI sulasA nAmanI bhAryAnuM nAnapaNamAM ja kAI nimittazAstra jANanArA joSIe evuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM ke, A karI marelAM bALakAne ja janma Apaze' e jANIne nAnapaNathI ja sulasAe haraNegamesi. devanI bhakti karavA mAMDI hatI. teNe te devanI eka mUtti karAvI hatI; tathA reja savAramAM nAhI-paravArI, bhIne kapaDe ja meAMdhAM phUle vaDe te tenuM pUjana karatI tathA DhIMcaNe vaLI page lAgatI. tyAra bAda te AhAranIhAra paravAratI ke kapaDAMlattAM paheratI. sulasAnI A prakAranI bhakti-pUjA-zuzruSA vaDe te deva ghaNA prasanna thaye|. tethI teNe tane ( devakIne ) tema ja sulasAne eka sAthe RtudharmAvALI karI, ane tamane anene eka sAthe ja garbha rahyo. sulasAe je marelA putrAne janma ApyA te laI ne haraNegamesi deve tArI pAse mUkI dIdhA, ane te je jIvatA putrane janma ApyA te laI ne teNe sulasAnI pAse mUkI eTale e ce tArA putreA che; sulasAnA nathI." dIdhA. A sAMbhaLI harSita tathA saMtuSTa thaI, bhagavAnane namaskAra karI, devakI jyAM pelA cha sAdhue hatA, tyAM gaI, ane temane vaMdana-namaskAra karyAM. 1. devedra zakranI pAyadaLa senAnA adhipati, mahAvIrane gabha paNa teNe ja brAhmaNInA peTamAMthI khaseDI kSatriyANInA peTamAM mUkyo hatA. jue, A mALAnuM AcAradharma ' pustaka pA. 1688 : Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI kathA 135 te vakhate ekITase temane nIrakhatAM nIrakhatAM tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI, tenAM locana premAzruthI UbharAI gayAM, tenuM zarIra harSathI praphulla thatAM tene kaMcuka vistIrNa thaye, tenA bAjubaMdha tUTI gayA, ane varasAdanI dhArA paDatAM kadaMbanuM phUla banI jAya tema tenAM rUMvATAM UbhAM thaI gayAM. lAMbe vakhata temane nIrakhyA bAda, te temane temaja ariSTanemi bhagavAnane namaskAra karI, potAnA vAhanamAM besI potAne ghera pAchI AvI, ane sIdhI pitAnI pathArImAM jaIne paDI. bahu ja ochuM AvavAthI, tyAM ALoTatAM ALoTatAM te vicAravA lAgI ke, mane nala-kumbara jevA sAta sAta putra thayA, paNa ekenuM bacapaNa meM anubhavyuM nahIM. A kRSNavAsudeva paNa cha-cha mahine eka vAra mane namaskAra karavA mArI pAse Ave che. te strIone dhanya che. te strIo kharekhara puNyazALI che, kRtArtha che, sulakSaNI che, tathA temanA mA tarIke manuSya-janma saphaLa thayo che, ke jemane pitAne peTe janmelAM, dhAvavA mATe Atura, tathA kAluMkAluM madhura belatAM, mugdha bALako stana AgaLathI nIce kheALAmAM sarI paDe che, tathA temanA kamaLa jevA komaLa hAtha pakaDIne temane pharI ne levA jatAM teo pAchAM pharIpharI kAlukAnuM belI madhura avAje kare che. paNa huM evI abhAgI, pApaNuM chuM, ke mane evuM eka paNa bALaka ucheravAnuM na maLyuM." hatAza thaIne jamIna tarapha najara karI, hAtha upara mAthuM mUkI, te AvuM AvuM vAraMvAra ciMtavavA lAgI. 1. kRSNane paNa kaMsanA hAthamAMthI bacAvavAne janmatAMveMta gokuLamAM naMdane tyAM khaseDI devAmAM AvyA hatA. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama A taraph kRSNa vAsudeva nAhI-dhAI, alaMkArAdithI vibhUSita thaI, devakIrANIne page lAgavA mATe AvyA. te vakhate devakInI hutArA dazA dekhI te temanA caraNa pakaDI temane pUchavA lAgyA : - he mA ! pahelAM te! tame mane dekhI bahu rAjI thatAM hatAM; paNa Aje huM AvyuM! chuM chatAM tame kema udAsa jevAM dekhAo che!? ' tyAre devakIe temane peAtAnI vAta dila kheAlIne kahI saMbhaLAvI. eTale kRSNe tarata ja temane kahyuM : he mA! tame have e viSenI ciMtA karavI cheADI de. mane nAneA bhAI thAya te jAtanI badhI peravI huM tarata ja karIza.'tyAra bAda devakIrANIne priya lAge tevAM vayane vaDe AzvAsana ApI kRSNa tyAMthI nIkaLI potAnI pauSadhazALAmAM gayA. ane riNegamesi devane khelAvavA mATe zuddha brahmacarya dhAraNa karI ArTa TakanA upavAsanuM vrata svIkAryuM", tathA zarIra uparanAM AbharaNA, mALA, vikSepane, ane zastramuzaLAdeinA tyAga karI pote ekalA traNa divasa danI pathArI upara tIvra saMkalpa karatA beThA. tapanI pUrNAhuti sAthe kRSNanA saMkalpanuM baLa parAkASThAe pahAMcatAM ja haraNegamesinuM Asana calita thayuM, ane peAtAne kRSNa yAda kare che tevuM lAgatAM ja, te vegavatI gatithI mAmAM AvatA asaMkhya dvIpAne jhapATAdhara eLagatA oLaMgatA kRSNanI pauSadhazALAmAM AvI paheAMcyA. AvatAM veMta ja teNe kRSNane, peAtAne yAda karavAnuM kAraNa pUchyuM. kRSNe kahyuM : he devAnupriya! mArI mAtAne peTe mArA nAnA bhAI janme evI mArI icchA che. ' 134 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ) gajasukumAranI kathA harigamesie kahyuM, "he devAnupriya! devalokamAMthI vIne eka jIva tArA bhAI tarIke utpanna thaze. yuvAvasthAmAM AvatAM te ariSTanemi pAse dIkSA laIne sAdhu thaze." ATaluM kahI, te pitAne sthAne pAcho cAlyo gayo. tyArabAda eka vakhata devakIe svapnamAM eka siMhane pitAne mukhamAM pesatA je. pachI nava mahine devakIe hAthInA tALavA jevA lAla raMganA sukumAra tathA badhAMnI AMkhe vaLage tevA putrane janma ApyuM. teno raMga japAnA phUla jevo, lAla baMdhujIvakanAM phUla jeva, aLatA je, pArijAtakanA phUla je, tathA UgatA sUrya je lAla hato. teno varNa hAthInA tALavA samAna hovAthI tenuM nAma gajasukumAra rAkhavAmAM AvyuM. bhAre ThATha-mATha tathA lADapADamAM Ucharato te gajasukumAra dhIme dhIme meTa thavA lAgyo tathA vidyA-kaLA bhaNuM yuvAvasthAmAM AvI pahoMcyo. te vakhate dvArakA nagarImAM somila nAme brAhmaNa raheto hatA. te vedAdi vidyAmAM pAraMgata hato. tene samazrI nAme bhAryA hatI, ane temAM nAmanI suMdara, surUpa, tathA lAvaNyayukta putrI hatI. eka vakhata somA potAnI dAsIo sAthe rAjamArga upara, senAnA daDA vaDe ramatI hatI. te ja vakhate ariSTanemi padhAryA hovAthI kRSNa gajasukumArane sAthe laI, hAthI upara besI, ariSTaneminAM darzane jatA hatA. temanI upara karaMTa puSpanI mALAo yukta chatra dhAraNa karayAmAM AvyuM hatuM, tathA uttama ta cAmare temanI AjubAju DhaLavAmAM AvatAM hatAM. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sacama jatAM jatAM kRSNanI najara pelI semA upara paDI. tenA rUpa-lAvaNyathI te cakita thaI gayA. temaNe tarata potAnA hajUriyAone khelAvIne kahyuM, tame A kanyAnA pitA pAsethI e kanyA mAgI laI, tene kanyAonA aMtaHpuramAM laI jAe, pachI tene gajasukumAra sAthe paraNAvIzuM.' pelAee paNa tarata te AnAnA amala karI dIdhe|. pachI kRSNa vagere ariSTanemi pAse jai pahoMcyA, ane temane vaMdanAdi karI dharmAMpadeza sAMbhaLavA lAgyA. tyAra bAda kRSNa teA ghera pAchA pharyAM, paNa gajasukumAre te bhagavAnane namaskAra karI, temanI pAse sAdhu thavAne pAte karelA nizcaya nivedita karyAM. ta tyAra bAda bhagavAnanI rajAthI te peAtAnAM mApitA pAse sAdhu thavAnI rajA mAgavA AvyA. temanAM mApitAe temane anukULa-pratikULa evI ghaNI ghaNI dalIleAthI sAdhu na thavAne samajAvyA. kRSNe paNa e vAta jANI gajasukumAra pAse AvI dvArikAnI rAjagAdIe temane 4 abhiSeka karavAnuM jaNAvyuM, paNa gajasukumAra ekanA be na thayA. tyAre chevaTe temanAM mAtapitAe temane kahyuM : he putra! bIjuM te kAMI nahi paNa ame tArI eka divasanI rAjyalakSmI najare joI levA icchIe chIe. ' gajasukumAre mAtapitAnI te AjJAne svIkAra karyAM. pachI meATI dhAmadhUmathI gajasukumArane rAjyAbhiSeka karavAmAM AdhyeA. tyAra bAda temanAM mAtapitAe temane pUchyuM : 1. e badhI dalIlA mATe jIe A mALAnuM dhaDathAo ' pustaka, pA. 20 thI 23 < Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI thA 13 - he putra! ame tane zuM ApIe? tArA hradayanI zI icchA che?' tyAre gajasukumAre kahyuM: ' he mAtipatA! mane bajAramAMthI eka rajoharaNu, ane pAtra e be vastuo maMgAvI Ape|, ane mArA kreza kApavAne mATe eka kAzyapa (hajAma)ne elAveA. ' temanAM mAtaSatAe te pramANe tarata ja karyu. gajasukumAranuM rAjA tarIkenuM A ' chelluM ' darzIna che ema samajIne temanI mAtAe rAtAM rAtAM temanA kaeNza ghaNI mAnavRttithI laI lIdhA ane sugadhI pANIthI vAI, geAzISa - caMdanamAM ragadeALI, dheALA kapaDAmAM AMdhI, ratnanA dAkhaDAmAM adha karIne eka peTImAM mUkavA, ane te peTI gajasukumAranI haMmezanI yAdagIrI mATe peAtAnA AzikA nIce rAkhI, tyAra bAda gajasukumAra snAna karI, nAsikAnA niHzvAsathI paNa UDI jAya tevuM huMsalakSaNa. vastra temaja yeAgya AbhUSaNe paherI, zibikAmAM besI, mAtapitA, kuTuMba, ane purajaneAnA samudAya sAthe bhagavAna ariSTanemi pAse AvI pahoMcyArastAmAM mAgadhA vageree jayajayakAra zabda sAthe temane nIce pramANe AzIrvAda ApyA : * nahi jitAyelI ciAne jIto, zramaNa dharmane zAbhAvo; dhai rUpI kaccha bAMdhI, tapathI rAgadveSarUpI mallane haNo; uttama dhyAnathI karmIne masaLI nAkhajo; ane niya rahI duHkha-kaTonI senAnA nAza karo ! tamAre mA vidharahita thAo !' 1. haMsanI bhAtavALuM, ke huMsa jevuM dhALu Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. pApa, puNya ane saMyama gajasukumArane AgaLa karI, temanAM mAtApitA bhagavAna pAse AvyAM ane temanI traNa vAra pradakSiNA karI, vaMdana ane namaskArapUrvaka belyAM: "he devAnupriya ! A gajasukumAra amAro prANasamo priya putra che, tathA amAre mATe uMbarAnA puSpasamo durlabha che. he devAnupriya ! jema kamaLa kAdavamAM utpanna thAya che, ane pANImAM vadhe che, paNa kAdavanI rajathI ke pANInA biMduthI lepAtuM nathI, tema kAmomAM thayela ane bhAgamAM vadhelo A gajasukumAra Apane upadeza sAMbaLI, have kAma ane bhegarasathI kharaDAvA Icchato nathI, saMsAranA bhayathI tene udvega thaye che; janma-jarA-mRtyunA trAsathI te bhayabhIta thaye che, ane Apa devAnupriyanI pAse rahI, sAdhu thaI, pravajyA levA Icche che. mATe he devAnupriya ! ame Apane tenI ziSyabhikSA ApIe chIe, te Apa svIkAro." pachI gajasukumAre utArI nAkhelAM vastrAbhUSaNa jhIlatI temanI mAtA gaLagaLI thaIne bolI : - "he putra! tuM yatna karaje; parAkrama karaje, ane leza paNa pramAda na karIza. amane paNa tAre mArga prApta thAo." pravajyAvidhi pUro thatAM bAkInAM sau potapotAne sthAne pAchAM pharyA. mAtra gajasukumAra vaLate pahere bhagavAna pAse jaI kahevA lAgyA : "he bhagavana! ApanI anujJA hoya, to mahAkAla mazAnamAM jaI ( bhikSuonI bAra pratimAomAMthI chellI, bAramI) mahApratimAnuM eka rAtrI karavAnuM (duSkara) tapa karuM.' 1. juo AgaLa pA. 127. sAmAnya kramamAM pratimAonuM tapa game te svIkArI zakatA nathI. tenuM zArIrika baMdhAraNa viziSTa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI kathA bhagavAnanI anujJA maLatAM gajasukumAra mahAkAla smazAnamAM gayA, ane tyAM cogya sthAna jaI tapAsI mahApratimA vrata svIkArI, mAM thoDuM nIce rAkhI, hAtha laTakatA rAkhI, AMkha maTa-maTAvyA vinA eka ja padArtha upara najara mAMDI, zarIrane jarA AgaLanA bhAgamAM namatuM mUkI, sarva Idriyone vazamAM rAkhI, baMne paga ekaThA rAkhI UbhA rahyA. te divase somila brAhmaNa samidha vINavA nagarInI bahAra nIkaLI gayo hato. samidha, darbha, kuza, tathA cUMTelAM pAna ekaThAM karI, saMdhyAkALe mahAkAla smazAna AgaLa thaIne te jato hato. te vakhate aMdhAruM thaI gayuM hatuM, ane lokone avarajavara baMdha thaI gayo hato. te vakhate acAnaka tenI najare gajasukumAra muni paDayA. temane dekhatAM ja tene pitAnuM vera yAda AvyuM. ane ekadama gusse thaI jaI, teNe vicAryuM, 'gajasukumAra A na IcchavA lAyaka vastunI IcchA karato prakAranuM hoya, tenI buddhi paNa vizeSa prakAranI hoya, teNe lagabhAga daza pUrvagraMtho jeTalo abhyAsa karelo he joIe, tathA ochAmAM ochA 9mA pUrvanI trIjI vastu sudhI te tene abhyAsa hovo ja joIe. uparAMta dareka pratimA anukrame levAnI hoya che; tathA te darekanI pUrva taiyArI paNa amuka kALa pahelethI karavAnI hoya che. paraMtu ahIM te ariSTanemi prabhue pite ja ApI hovAthI e badhA vidhiniyame paDatA mukAyA che. -TIkA. 1. e badhI gALAnI vigata A pramANe che : aniSTa vastunI IcchA karanAra - maraNane icchuka, naThArAM pariNAmavALAM lakSaNAvALo, hINuM puNya caudazane divase janmelA (arthAt atyaMta bhAgyavaMtane janmasamaye ja te caudaza pUrNa heya Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55, puNya ane saMyama mArI putrI senAmAM koI doSa na hovA chatAM, tenI yuvAvasthAmAM tene tajI sAdhu tha che. mATe lAva tenuM vera lauM." ema vicArI teNe cAre tarapha najara karIne, bhInI mATI hAthamAM lIdhI; pachI gajasukumAra pAse jaI, temanA mAthA upara te mATInI pALI bAMdhI dIdhI. pachI saLagatI citAmAthI phUlelAM kesUDAM samAna lAlacoLa aMgArA kalADAmAM laI, gajasukumAranA mAthA upara bharyA; ane pachI AjubAju joto, DaratA Darato tyAMthI jaladI bhAgI gayo gajasukumAranA mAthA upara pelA saLagatA aMgArA paDatAM ja temanA zarIramAM bhayaMkara vedanA utpanna thaI. paraMtu mila brAhmaNa tarapha jarA paNa mana bagADyA vinA temaNe te vedanA prasanna citte, tathA zubha ciMtanapUrvaka sahI lIdhI. tenI sAthe ja AvaraNa karanArAM karmono kSaya thatAM, temane apUrvakaraNa nAmanuM (AThamuM) guNasthAna prApta thayuM, jenAthI karma raja sArI peThe khaMkherAI jAya che. tyAra bAda temane 1. mULamAM "kheranA lAkaDAnA aMgArA" che. 2. " guNa' eTale AtmAnI svabhAvabhUta cAritrya, vIrya Adi zaktio; ane "sthAna" eTale te zaktionI zuddhatAnI taratamabhAvavALI avasthAo. AtmAnA sahaja guNa uparathI AvaraNe eAchAM thatAM te sahaja guNe potAne zuddha svarUpe pragaTa thAya che e zuddhinAM 14 pagathiyAM vicAravAmAM AvyAM che. AThamA guNasthAne pUrve kadI nahi anubhavelo AtmazuddhinA anubhava thAya che, ane apUrva vIlAsa pragaTe che, tethI tene apUrvakaraNa" kahe che. vizeSa vigate mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza "pustaka pA. 172-3. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI kathA Ba anaMta tathA anuttama, evuM uttama kevalajJAna ane kevalada na prApta thayuM. tyAra bAda te siddhabuddha ane mukta thayA ane sarvAM du:khAnA aMta temaNe prApta karyAM. pAse UbhelA devAe temanA upara divya sugadhI jaLane varasAda varasAvyA, pAMca vaSNunAM phUla veryAM, vastrAne dhvajA tarIke kurakAvyAM, vAjiMtrAnA nAda sahita divya gAna gAyAM; ane e rIte gajasukumAranA vrata-pAlanane vadhAvI lIdhuM. savAra thatAM kRSNa vAsudeva snAnAdi paravArI, hAthI upara esI, sinekAnAM vRMdeAthI vIMTaLAI, ariSTaneminAM dane cAlyA. rastAmAM temaNe eka vRddha kamajora mANasane rastA uparanA IMTAnA meTA DhagalAmAMthI eka eka IMTa UMcakIne gharamAM laI jatA joyA. tene joI, tenA upara anukaMpA lAvI, kRSNe jAte eka IMTa upADI tenA gharamAM mUkI ApI. temane tema karatA joI, temanI sAthenA aneka puruSAe gheADI ja vAramAM AkhA Dhagale tenA dharamAM khaseDI ApyA. tyArabada kRSNe ariSTanemi pAse gayA, ane temane vaMdana-namaskArAdi karyA Ada, gajasukumArane tyAM na zvetAM pUchavA lAgyA : ' bhagavan! mArA nAnA bhAI gajasukumAra ahIM kema nathI dekhAtA ?' * tyAre ariSTanemie kahyuM : huM kRSNa ! gajasukumAre peAtAnuM kAma pUruM karyu". ' kRSNe pUchyuM : ' temaNe potAnuM kAma kevI rIte pUruM karyuM?' tyAre ariSTanemie gajasukumAranA dehAMtanI vAta pahelethI mAMDIne kahI saMbhaLAvI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama pachI kRSNe pUchyuM : " he bhagavan ! mArA bhAI ne kameAte mArI nAkhanAra e puruSanuM nAma zuM che?" bhagavAne kahyuM. " he kRSNa ! tuM te puruSa pratye vairavRtti na karIza. kAraNa ke teNe te vastutAe gajasukumArane madada karI che." r C kRSNe pUchyuM : he bhagavan! teNe mArA bhAI ne kevI rIte madada karI che?' bhagavAne kahyuM : 'he kRSNa ! tuM atyAre mArAM darzane AvatA hatA, tevAmAM rastAmAM pelA IMTA UMcakanArane te rIte jevI madada karI che, tevI ja rIte pelA puruSe paNa gajasukumAranAM aneka janmanAM sacita karmAMne temanA vakhata pahelAM kha'kherI nAkhavAmAM gajasukumAra munine sArI peThe madada karI che. tyAra bAda kRSNe ariSTanemine pUchyuM, 'bhagavana! e puruSanuM edhANa zuM che?' tyAre ariSTanemie kahyuM : ' atyAre tane dvArakA nagarImAM pesate| dekhatAM ja tyAM Ubhele je mANusa jamIna upara tUTI paDhI maraNa pAme, te mANasane tuM tArA bhAI ne ghAtaka jANaje.' tyAra bAda kRSNa vAsudeva araSTimane vaMdanAdi karI, hAthI upara besI dvArakA tarapha pAchA pharyAM. A tarapha sAmila brAhmaNane savAranA paheramAM ja vicAra AvyA ke, kRSNa vAsudeva ariSTaneminAM darzane gayA che; ariSTanemi mATe aparAdha jarUra jANI gayA haze; ane kRSNane te viSe vAta karaze. eTale pAchA krUratAM ja kRSNe mane jarUra kameAte marAvI nAkhaze; mATe lAva huM bhAgI jAuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gajasukumAranI kathA ema vicArI, te gherathI nIkaLI kRSNa je taraphathI dvArakAmAM dAkhala thatA hatA, tyAM ja barAbara sAme jaI pahoMcyo. acAnaka kRSNane sAmA ja AvelA joI, te brAhmaNa Darano mAryo tyAM ne tyAM stabdha thaI gayo ane maraNa pAmI jamIna upara gabaDI paDyo. kRSNa tainA maDadAne cAMDALa pAse kaDhAvI nAMkhyuM, ane te jamIna upara pANuM chaMTAvI dIdhuM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa trIA varganI navamI kathAmAMH dvArakAnagarI, baLadeva rAna, dhAriNI rANI, siMhanuM svapna, sumukha kumAra -pacAsa kanyAo, 14 pUryAMnuM adhyayana, vIsa varSa sAdhupaNuM, zatrujaya upara mukti - AkInuM badhuM gautamanI kathA mujaba. te ja pramANe 10mI, ane 11mI kathA paNu samajavI. mAtra kumAranAM nAma anukrame dumukha, ane rUpaka samajavAM. 12mI kathA paNa e ja pramANe. paNa kumAranuM nAma dAruka, ane mAtapitAnuM nAma vAsudeva tathA dhAriNI. te ja pramANe 13mI kathA paNa samajavI. kumAranuM nAma aAdiThThI ceAthA vargamAM daza kathAe samajavI : kumAronAM nAma nIce pramANe : ali, mayAli, upAli, puruSasena, vAriye, pradyumna, sAMkha, aniruddha, satyanemi, ane dRDhanemi. nalinI kathA : dvArikA nagarI, vasudeva rAjA, dhAriNI rANI, jAlikumAra, pa0 kanyA, bAra aMgeAnuM adhyayana, 16 varSa sAdhupaNuM bAkI badhuM gautama mujaba -- zatru Mjaya upara mukti. e pramANe mayAli, upannaliM, puruSasena, ane vAriSaNanuM samajavuM. pradyumnanuM paNa tema ja samajavuM: paNa pitAnuM nAma kRSNa, ane mAtAnuM nAma rukmiNI. www te ja pramANe sAMkhanuM paNa samajavuM, paNa mAtAnuM nAma jAMbavatI. e ja pramANe aniruddhanuM paNa. paraM'tu pitAnuM nAma prannumra, ane mAtAnuM nAma vaidya, tevuM ja satyaneminuM paNa, paraMtu pitAnuM nAma samudravijaya, ane mAtAnuM nAma zivA. te ja pramANe daDhaneminuM paNa. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvatInI kathA dvArakA nagarImAM kRSNa vAsudeva rAjya karatA hatA te vakhatanI vAta che. temane padmAvatI nAme rANI hatI. eka vakhata ariSTanemi pharatA pharatA tyAM AvI pahoMcyA. temane AvyA jANuM kRSNAsudeva temane darzane gayA. padmAvatI rANuM paNa temane AvyA jANa khUba harSita thaI temane darzane gaI. tyAra bAda ariSTanemie kRSNane temaja padmAvatI vagerene dharmopadeza Ape. badhA vIkharAI gayA bAda, kRSNa ariSTanemine vaMdanAdi karI pUchayuM: "he bhagavana ! A devapurI jevI dvArakA nagarIne nAza zAnAthI thaze ?' bhagavAne javAba ApyoH "he kRSNa! A devapurI jevI nagarIne nAza surA-agni-ane pAyana vaDe thaze." 1. parAzara munine yamunAnA dvIpamAM keI nIca kuLanI kanyAnA sevanathI thayelo putra. sAMba vagere cAdavakumAroe dArUthI matta thaI, e vaipAyana munine maraNatola mAra mAryo; tethI maratI veLA dvArakAnA yAdone bALI nAkhanAra tarIke janmavAno teNe saMkalpa karyo. pachI te agnikumAra devAmAM deva tarIke utpanna thayo; te deve pachI dvArakAne yAda sAthe bALI nAkhI. mAtra kRSNa - baLarAma be ja jIvatA nIkaLI zakacA; evI kathA che. triSaSTi zalAkA parva 8, sarga 11. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pA5, puNya ane saMyama A sAMbhaLI, kRSNane bahu ochuM AvyuM. temane vicAra AvyuM ke jAli, bhayAli, puruSasena, vAriNa, pradyumna vagere kumArone dhanya che ke, teoe dhana-saMpatti, aMtApura vagere sarvasva tajIne ariSTanemi pAse sAdhupaNAnI dIkSA laI lIdhI. huM ja e abhAgI-pApI chuM ke, rAjya, aMtaHpura vagere mAnuSI kAmagamAM Asakta rahIne bhagavAna ariSTanemi pAse pravajyA leto nathI. pachI bhagavAne kRSNanA manamAM cAlato vicAra jANuM laI, kRSNane kahyuM: "evuM kadI banyuM nathI tathA evuM kadI banavAnuM nathI ke vAsude dhanasaMpattine tyAga karIne sAdhupaNanI dIkSA le." kRSNa bhagavAnane pUchayuM : "ema kema?" bhagavAne kahyuM: "he kRSNa! sarve vAsudevAe pUrvajanmamAM bharatI veLA pitAnA saghaLA sAmarthyathI amuka prakArano saMkalpa karI dIdho hoya che. tethI teo A janmamAM bIjuM kaMI karI zakatA nathI." 1. 24 tIrthakare, 12 cakravatIo, 9 vAsude, 9 prativAsude, tathA 9 baLadevo maLI kula 13 zalAkA puruSa arthAt mahApuruSe kALacakranA dareka pherA daramyAna janme che. - 2. gaMgadatta tarIkenA pUrva janmamAM kRSNa piotAnI mAtAne ghaNuM aLakhAmaNu hatA. temanI mAtAe temane jamatAMveMta dAsI pAse naMkhAvI dIdhA hatA. paNa dAsI pAsethI temanA pitA tathA bhAIe temane gupta rIte sAcavI ucheryA hatA. eka vakhata gaMgadatta mAtAnA jovAmAM AvatAM teNe temane mArI-phUTI gharanI khALamAM nAkhI dIdhA. temanI mAtAne temanA pratye A janmamAM AvuM vera thavAnuM kAraNa e hatuM ke, pUrva janmamAM te sApaNa hatI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pAvatInI kathA 14pachI kRSNa bhagavAnane pUchayuM: "he bhagavana! ahIMthI maryA bAda kyAM jaIza, ane kyAM utpanna thaIza?" bhagavAne javAba Ape ? agnikumAra deva banele kaipAyana jyAre krodhathI dvArakA nagarI bALI nAkhaze, tyAre potAnAM mAtapitAne e agnimAM ja baLatAM choDI, tuM tathA baLarAma dakSiNa samudrane kinAre pAMDu rAjAnA putra yudhiSThira vagere pAMca pAMDavo pAse pAMDumadhurA cAlyA jaze. tyAM kosaMba vanamAM vaDanA jhADa nIce tuM pItAMbara eADhI zilA upara sUto sUto te vakhate gADuM bharIne AvatA gaMgadane tenAM hADakAM kacarovAne avAja sAMbhaLavA khAtara ja tene paiDA nIce kacarI nAkhI hatI. pachI gaMgadatta sAdhupaNuM svIkAryuM ane pitAnA tapanA prabhAvathI bIjA janmamAM pote vizvavallabha thAya, evo saMkalpa karyo hato. -triSaSTizalAkA, sarga 8, sarga pa. . 1. kRSNa tathA baLarAme mAtApitAne bacAvavA ghaNA prayatna karyA hatA, paNa pelA devanA prabhAva AgaLa temanuM kAMI vaLyuM nahotuM. 2. hAlanuM madurA ? kathA evI che ke, padmanAbha rAjAe draupadInuM haraNa karyuM hatuM, tyAre kRSNa sahita pAMDavo samudra oLaMgI padmanAbhane harAvI draupadI pAchI laIne AvatA hatA. te vakhate kRSNanA aLanI parIkSA karavA pAMDavoe gaMgAnadI nAvamAM besI pAra karI lIdhI, ane kRSNa mATe nAva pAchI na mekalI. AthI kRSNane taratA taratA sAme pAra AvavuM paDayuM, ane temAM te bahu herAna thayA. A kAraNe kRSNa pAMDane dezapAra karyA. pachI kuMtInI samajAvaTathI kRNe temane dakSiNasamudranA taTa upara pAMDumathurA nagarI vasAvIne rahevAnI paravAnagI ApI hatI. juo A mALAnuM "dharma kathAo pustaka pA. 141-3. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 pApa, puNya ane sacama ArAma karatA haze, tyAre (tArA bhAI) jarAkumAra dhanuSya upara khaNu caDhAvI (tane haraNu mAnI) tArA upara cheDaze. te khANu tArA DAbA pagamAM vAgatAM ja tuM maraNu pAmaze, ane vAlukAprabhA nAmanI trIjI narakabhUmimAM nArakI tarIke utpanna thaze. peAtAnI AvI avagati sAMbhaLI kRSNe ghaNA udAsa thaI gayA. tyAre ariSTanemie temane kahyuM: huM kRSNu ! tAre udAsa thavAnI jarUra nathI te narakamAMthI cyavI, AvatI utsarpiNImAM puMDradezamAM AvelA zatadvAra nagaramAM tuM amama nAmane! bArame tI kara thaIza. tyAM devalajJAnI tarIke ghaNuM kALa vitAvyA bAda tuM siddha-mudda-ane mukta thaIza.' A sAMbhaLI kRSNa vAsudeva ekadama harSita thaI jaI tALI pADI UThacA, kUdI UMcA, nAcI UThyA, tathA siMhagarjanA karavA lAgyA tyAra bAda bhagavAnane namaskAra karI te ghera pAchA pharyAM. 1. pAtAne hAthe kRSNanuM mRtyu thavAnuM che e jANI te bicArA pahelethI ja dvArakA cheADI cAlI nIkaLyA hatA. paNa bhAgyavazAt aMte kRSNa tenI pAse ja jaI pahoMcyA. 2. jaino kALacakranA be bhAga pADe cheH (1) UMce caDateA arthAt jemAM sau sArdA vAnAM thatAM Aya che tevA utsarpiNI kALa; ane (2) nIce paDatA, arthAt jemAM sau bagaDatuM jAya che tevA avasarpiNI kALa. 10 x ( karADax pharADa ) sAgara varSanI eka utsarpiNI thAya, ane teTalAM ja varSoMnI eka avasarpiNI thAya. jIe A mALAnuM 'aMtima upadeza' pustaka, pA. ra. 3. mULamAM 'tripadI ' che. TIkAkAra ema jaNAveche ke, malla raMgabhUmi upara je traNa petarA bhare che te tripadI, -- Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvatInI kathA 151 ghera jaI siMhAsana upara pUrva tarapha meM rAkhIne beThA bAda temaNe pitAnA hajUriyAone bolAvyA ane temane kahyuM: "he devAnupriye ! tame dvArakA nagarImAM cAre bAju DhaMDhero pITe ke dvArakA nagarIne AgamAM vinAza thavAne - che. mATe je koI puruSa ke strI, kumAra ke kumArI ariSTanemi bhagavAna pAse dIkSA laI sAdhu thavA icchatuM haze, te darekane kRSNa-vAsudevanI rajA che. atyAre dIkSA lIdhA bAda pastAIne koI pharI saMsArI thavA Icchaze, te tene potAne pahelAMne baMdha karavAnI chUTa raheze. sAdhu thavA IcchatA darekane bhAre dhAmadhUmapUrvaka niSThamaNuvidhi karavAmAM Avaze." - e DhaDhe sAMbhaLI padmAvatI rANuM atyaMta harSita thaI ariSTanemi pAse gaI, ane dIkSA levAne pote karelo niradhAra saMbhaLAvI AvI. tyArabada pAchI AvI, jyAM kRSNa hatA tyAM gaI ane temanI pAse dIkSA levAnI paravAnagI bhAgavA lAgI. kRSNa tene paravAnagI ApI tathA potAnA hajUriyAone bolAvI padmAvatI rANIne bhAre dhAmadhUmathI niSkamaNubhiSeka karavA mATe pUratI taiyArIo karavAnI AjJA ApI. tyArabAda padmAvatI rANune pATa upara besADI, teno ekaseATha senA-rUpA vagerenA kalazo bharIne sarva prakAranAM jaLa-mATI-puSpa-gaMdha-mAlya-auSadhi-sarasava vagere vaDe bhAre dhAmadhUmathI abhiSeka karavAmAM Avyo. pachI tene sarva alaMkArothI vibhUSita karavAmAM AvI. tyAra bAda hajAra puruSa vaDe UMcakAtI pAlakhImAM besADI, nagaramAM thaI tene Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthe pAMca ane teNe temane 1 rUho che, bhaDaka 12 pApa, puNya ane saMyama raivataka parvata uparanA sahastrAbravaNamAM laI javAmAM AvI. tyAM ariSTanemi pAse jaI, temane vaMdanAdi karI kRSNa kahyuM : he bhagavan! A mArI paTarANe padmAvatI mane atizaya ISTa, kAMta, priya, mAnItI, tathA managamatI che. te saMsArabhayathI udvigna thaI ApanI pAse dIkSA levA mAge che. te Apa tene ziSyA tarIke svIkAra karo." tyAra bAda padmAvatIe IzAnakhUNA tarapha jaI pitAnA badhA alaMkAre utArI nAkhyA, tathA pitAnA vALane pitAne hAthe pAMca mUThIo bharIne upADI kADhayA. tyAra bAda bhagavAna pAse jaIne teNe temane vaMdanAdi karI kahyuM : " he bhagavan! A saMsAra saLagI rahyo che, bhabhaDa baLI rahyo che, tathA jarA ane maraNathI trAsI rahyo che. jema koI gRhapati potAnI ekanI eka amUlya cIjane baLatA gharamAMthI bahAra kADhI le che, tema he bhagavan ! A baLatA saMsAramAMthI mArA priya ane ISTa AtmAne ugAravA huM ApanI pAse pravajyA laI, ziSyA tarIke rahIza, ane AcArAdi zIkhIza.' bhagavAne padmAvatInuM kahyuM sAMbhaLIne tene jAte ja pravajyA ApI, tathA pachI yakSiNa nAmanI Aryone ziSyA tarIke seMpI. padmAvatI temanI pAse rahI sAmAyika vagere kriyAo tathA agiyAra aMgagraMtho zIkhI. tathA cAra TaMka, cha TaMka, ATha TaMka, daza TaMka, bAra raMka, paMdara Taka, mahine vagerenA upavAsa karatI vividha tapakarmo vaDe pitAnA AtmAne bhAvita karavA lAgI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvatInI kathA 1pa3 padmAvatI AryAe e pramANe 20 varSa sAdhvIpaNuM barAbara pALyuM. tathA aMte sATha TaMkanA upavAsathI dehano aMta lAvIne, je vastu mATe muMDana karAvyuM hatuM, brahmacarya svIkAryuM hatuM, snAna-chatra-jeDA-no tyAga karyo hato, bhUmi upara sUvuM - pATiyA upara sUvuM - bhIkha mAgavI - vagere niyama svIkAryA hatA, tathA pArakAno tiraskAra, mAnApamAna vagere saMkaTa ane vigho sahana karavAnuM maMjUra rAkhyuM hatuM, te vastu prApta karI, ane aMte siddha-buddha tathA mukta thaI sarva duHkhane aMta ANe. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa pAMcamA vargamAM A kathA pramANe ja bAkInI gaurI, gAMdhArI, lakSaNa, susImA, jAMbavatI, satyabhAmA, rukimaNI, mUlazrI ane mUladAnI kathAo paNa samajI levI. rukimaNI sudhInI rANIe kRSNavAsudevanI gaNavI. chellI bene kRNa-jAMbavatInA putra sAMbanI strIo samajavI chaThThA vargamAM 16 kathAo che. A vargamAM tIrthakara mahAvIra samajavA. prathama kathA makAyI gRhapatinI che. mahAvIrane dharmopadeza rAjagRhamAM sAMbhaLI, teNe pitAne kuTuMbabhAra jayeSThaputrane soMpI dIdhuM ane pote sAdhu thayo. 11 aMge bhaNo. bAkInuM badhuM jAlikumAra jevuM. arthAt pratimAo, guNaratna tapa, 16 varSa sAdhupaNuM, vipula parvata upara siddhi. bIjI kathA kiMkarmanI samajavI. te paNa upara pramANe ja. trIjI kathA mudde garapANinI che. te AgaLa vistArathI ApI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ murgarapANinI kathA rAjagRha nagaramAM zreNika rAjA rAjya karato hato. tene celaNA nAme rANI hatI. te ja nagaramAM arjunaka nAme. bhALI raheto hato. tene baMdhumatI nAme patnI hatI. te bahu sukumAra tathA svarUpavAna hatI. te mALIne rAjagRha nagaranI bahAra eka moTI vADI: hatI. te vADI lIlIkI rahetI hovAthI AghethI kALI, nIlI, ane lIlI dekhAtI hatI; temAM khUba ThaMDaka rahetI hatI, te rasapUrNa hatI, vividha varNAdi guNayukta hatI, latA-vRkSAdinAM jhUMDa ane jALAMne kAraNe temAM gherI, ThaMDI, bhInI chAyA rahetI hatI, ane AghethI jANe kALuM vAdaLa na caDI AvyuM hoya tevo teno AkAra dekhAto hate. te vADInI najIka ja mudgarapANi nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. te maMdira arjunaka mALIne aryA-paryAnA vakhatathI vaMzaparaMparAe cAlyuM AvatuM hatuM. te bahu jUnuM hatuM, tathA bhAre satavALuM manAtuM hatuM. te yakSanI mUrtinA hAthamAM hajAra pala leDhAnI banAvelI bhAre megara hatI. arjunaka mALI nAnapaNathI ja te mUrtinI bhakti karyA karato hato. roja savAramAM te chAbaDI hAthamAM laI vADImAM jAte ane 1. pala eTale cAra tolA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane saMyama phUlo cUMTato. temAMthI je sArAM sArAM hoya te badhAM laI te cakSanI pUjA karato, ane pachI temane praNAma karI, bAkInAM phUla laI, rAjamArga upara AvI vecata ane gujAro karato. te nagaramAM lalitA nAmanI eka sonerI TALI rahetI hatI. te ToLI bhAre paisAdAra hatI, tathA keIthI gAMjI jAya tevI na hatI. te ToLIne mATe kaI paNa karma duSkarma nahotuM. eka vakhata rAjagRha nagaramAM ujANunI dAMDI piTAI. te sAMbhaLI anakane vicAra AvyuM ke, kAle bahu phUlonuM kAma paDaze. tethI pitAnI strI baMdhumatI sAthe savAramAM ja vahelo UThI te vADImAM gaye, ane phUla vINavA lAge. pelI sonerI TALIne cha mANaso muddagarapANinA maMdiramAM ramatA beThA hatA. arjunaka phala cUMTayA bAda thoDAM sArAM sArAM phUla laI potAnI strI sAthe yakSane caDAvavA mATe AvyA. tene tenI strI sAthe Avato joI, pelAoe vicAryuM ke, arjunaka Ave ke tarata tene muzkeToTa bAMdhI, tenI rUpALI strI sAthe Aje yatheSTa moja uDAvavI. Ama vicArI teo bAlyA-cAlyA vinA kamADa pAchaLa saMtAIne UbhA rahyA. arjunake maMdiramAM AvI yakSane praNAma karyA. tenI sAthe ja pelA cha jaNa kamADa pAchaLathI nIkaLI AvyA ane tene pakaDIne muzkeToTa bAMdhI dIdho. tyAra bAda tenI strIne pakaDI teo tenI sAthe krIDA karavA lAgyA. . e vakhate arjunakane vicAra Avyo ke, "huM nAnapaNathI ja A mugarapANi yakSanI roja savAramAM pUjA-arcanA karuM chuM. je e yakSa sAcA hota, to mArI A vale thatI te joI rahyA hota ? mATe A yakSa sAcA nathI, mAtra lAkaDuM che !". Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukugazyAyinI kathA ajunakane A vicAra jANuM muLarapANi yakSe tarata tenA zarIramAM praveza karyo, ane badhAM baMdhana taDataDa. toDI nAkhI pelI bheTI gadA hAthamAM lIdhI. pachI te gadA vaDe. pelA cha puruSa ane sAtamAM strIne takSaNa mArI nAkhyAM. pachI e yakSanA AvezavALe te annaka mALI roja rAjagRha. nagaranI AsapAsa che puruSo ane sAtamI strIne mArato vicAravA lAgyo. zreNika rAjAne A vAtanI khabara paDatAM teNe tarata nagaramAM DhaMDhere piTAvyo ke, "koIe lAkaDAM, ghAsa, pANI, puSpa ke phaLa mATe nagaranI bahAra yatheSTa rIte na nIkaLavuM,. nahIM to jAnanuM jokhama che." have, te nagaramAM sudarzana nAme zeTha raheto hato. te zeTha jaina matAnuyAyI zramaNopAsaka hato. te jIva zuM, ajIva zuM vagere dharmasiddhAMtone jANakAra hato; tene pApa-puNyano khyAla hato. zAthI pApakarma baMdhAya che, kevI rIte tene khaMkherI nAkhI zakAya, zArIrika vagere kriyAomAMthI kaI zubha che ke azubha che, temaja jIvanavyavahAranAM vividha sAdhanamAMthI kayAM svIkArya ke asvIkArya che, e badhuM te samajato hato. jaina siddhAMtamAM te evo custa hato ke, deva vagere AvIne tene bhamAve te paNa te caLe nahIM. tene jaina siddhAMtamAM varNavela te bAbata zaMkA na hatI, ke temAM jaNAvela AcAra bAbata vicikitsA nahotI. teNe zAstra 1. A prasaMge mULamAM ema hoya che keH "pitAnA mANasane kahyuM ke, Avo DhaMDhero pITe, ane pachI tema karyAnI varadI mane Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pA5, puNaya ane saMyama dhyayana karI, tenA arthane nirNata karyo hato; tathA jaina siddhAMta upara hADehADa prema vyApelo hovAthI te ema kaheto ke, "A siddhAMta ja artharUpa ke paramArtharUpa che; bAkI badhuM anartharUpa che' ! A arasAmAM bhagavAna mahAvIra te nagaranI bahAra AvI pahoMcyA ane guNazIlaka cityamAM UtaryA. temanA AvyAnI vAta TUMka samayamAM AkhA nagaramAM phelAI gaI. loko vAta karavA lAgyA ke, bhAI! evA sAdhu bhagavaMtanuM nAma ke gotra paNa ApaNe kAne paDI jAya, to paNa moTuM phaLa che, to pachI temanI pAse jaI, temane vaMdavAthI ane temanI sevA karavAthI to keTaluM adhika puNya prApta thAya ? -AryapuruSe kahela eka paNa Arya ane sudhArmika vacana sAMbhaLavAthI paNa ati lAbha thAya che, to te ghaNe upadeza sAMbhaLavAthI thatA lAbhanI to vAta ja zI karavI ?' paraMtu ajunakamALInI bIkathI kaI nagara bahAra javAnI hiMmata karI zakayuM nahIM. sudarzana zeThanA jANavAmAM bhagavAna AvyAnI vAta AvatAM ja te temanAM darzane javA mATe potAnAM mAtApitAnI rajA mAgavA gaye. tenAM mAtA"pitAe tene anakamALInI vAta kahI saMbhaLAvIne nagara - bahAra jaIne bhagavAnanAM darzana karavAnuM mAMDI vALavAne ghaNuM - samajAvyo, paNa te to ekano be na thayuM. tyAre nAmanathI aMte temaNe tene javAnI rajA ApI. sudarzana zeTha nAhI-dhoI zuddha thaI, kapaDAM paherI, gherathI nIkaLyA, ane nagara bahAra nIkaLI, jyAM guNazIlaka citya hatuM te tarapha AgaLa vadhavA lAgyuM. evAmAM pelA mudagarapANi Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudagarapANinI kathA 159 yakSe tene jato dekhe. eTale te gusse thaI pitAnI gadA vIjate vIMjato tenA tarapha vegathI AvavA lAgyo. , sudarzane tene Avato joI, bInyA ke gabharAyA vinA vastra vaDe theDI bhUmi sApha karI. pachI dasa AMgaLIo bhegI karI, mAthe aMjalI jeDI bhagavAnane vaMdana karato te bolyoH arihaMta bhagavaMte, siddho vagerene namaskAra. acaLa sthAnane pAmavAnI IcchAvALA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra ! meM pahelAM paNa zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse sthala hiMsA, sthUla asatya, tathA skUla cauryanA tyAganI ane pitAnI strIthI ja saMtuSTa rahevAnI ane IcchAonI maryAdA bAMdhavAnI maratA sudhInI pratijJA lIdhI ja che paraMtu have to temanI pAse sarva prakAranI hiMsA, jA, caurya, mithuna ane parigrahano maratA sudhI tyAga karavAnI pratijJA lauM chuM.' te uparAMta sarva prakArane krodha, mAna, mAyA, lAbha, rAga, TheSa, kalaha, kheTuM ALa caDAvavuM, cADI, niMdA, arati-rati, mAyA-mRNA, ane mithyA siddhAMtamAM mAnyatArUpI zalya-e terane paNa bharatA sudhI tyAga karuM chuM. vaLI sarvaprakAranuM khAna-pAna paNa maratA lagI tajuM chuM. A saMkaTamAMthI huM koI kAraNe bacI jAuM, to mAre A pratijJA pUrI thayelI gaNavI, ane na bacuM, te maratA sudhI pALavI." A pramANe teNe zaratI pratijJA lIdhI. pachI pele mugara pANi yakSa potAnI gadA halAvato halAvato sudarzana upara dhasI Avyo; paraMtu tenA tejanA 1. arthAta pahelAM gRhasthanAM aNuvrata lIdhAM hatAM; have sAdhunAM mahAvrate le che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa, puNya ane sama prabhAvathI tenA upara humaaA na karI zako. pachI te tenA sAmuM UbheA rahI, tenI sAme najara karI, lAMbe vakhata TagaraTagara joI rahyo. tyAra bAda arjunakanuM zarIra cheADI, peAtAnI gadA laI peAtAne sthAne pALe cAlyA gayeA. te yakSa anakanA zarIramAMthI nIkaLI jatAM ja, arjunaka dhaba daIne jamIna upara gabaDI paDayo. pachI jyAre sudarzane jAyuM ke, have jAnanuM jokhama nathI, tyAre teNe khAna-pAna vagere tajavAnI pAte lIdhelI pratijJA pUrI thayelI jAhera karI. thoDI vAramAM arjunaka mALI DhAMzamAM AvyA, ane UDIne beThA thayeA. teNe sudarzanane pUchyuM : 'bhAI! tuM kANu che, ane kAM jAya che? sudane kahyuM : 'huM sudaztana nAmane tathA guNuzIlaka caityamAM padhArelA bhagavAna karavA jAuM chuM.' te sAMbhaLI, arjunakapaNu bhagavAnanAM darzana karavA sAthe gayeA. bhagavAne te baMnene dharmopadeza karyAM. pachI sudana te pAchA karyAM. paNa arjunake tyAM ne tyAM ja pAMca mUThI bharI mAthAnA vALa ukhADI nAkhyA, ane bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. je divase teNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI, te divase ja teNe nira Mtara chaTakane upavAsa karyA karavAnuM vrata paNa lIdhuM. pachI bhikSAne vakhata thatAM te rAjagRha nagaramAM bhikSA mATe gayeA. paraMtu tyAM te strI-puruSa-nAnAM-meTAM sau tene joI ne, ' ANe mArA pitAne mArI nAkhyA che', ' ANe mArI mAtAne zramaNApAsaka chuM mahAvIrane vadata Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garapANinI kathA mArI nAkhI che !' "ANe bhAre bhAI-patnI-bahena-putra-putrI-vahu ke bIjA sagAMsaMbaMdhI mArI nAkhyAM che ema kahI kahIne teno tiraskAra karavA lAgyAM, tathA mAra-pITa karavA lAgyAM. paraMtu te arjunaka sAdhu to manathI paNa te badhAM upara jarA paNa dveSa karyA vinA te badhuM yathAgya rIte sahana karavA lAgyA. tyAra bAda nAnAM-moTAM sau kuLamAM te bhikSA mATe rakhaDyA paNa temane anna maLyuM, to pANuM na maLyuM, ane pANI maLyuM te anna na maLyuM. paraMtu ajunaka muni to dIna-vimanaska-kaluSita-Akulake viSAdayukta banyA vinA pitAnA mananI zAMti kAyama rAkhI, je maLyuM te laIne pAchA AvyA, ane bhagavAnane te badhuM batAvyA bAda temanI rajAthI, temaNe te bhajanano "sApa daramAM pese te pramANe" (mamAM svAda mATe mamaLAvyA vinA) AhAra karI lIdho. tyAra bAda mahAvIra bhagavAna rAjagRhamAMthI cAlyA gayA. ajunaka sAdhu te pote lIdhelA te AkarA tapane cha mahinA sudhI pALI, aMte saMlekhane vrata svIkArI; paMdara divasa khAnapAnano tyAga karIne maraNa pAmyA, ane je vastu mATe temaNe sAdhu thaIne A badhAM AkarAM duHkho sahana karyA hatAM, te vastu prApta karIne siddha-buddha ane mukta thayA. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa chaThThA vargamAM bAkInI kathAomAMthI kAzyapa, kSemaka, dhRtidhara, kailAsa, haricaMdana, vArata, sudarzana, pUrNabhaka, sumanabhadra, supratiSTa ane meghanI sthAo makAthInI kathA peThe ja samajavI. te badhAne gRhapati jANavA. temanI kathAomAM je vigatone phera che, te A pramANe : kAzyapa : rAjagRhanagara, zreNika rAjA, 16 varSanuM sAdhupaNa. kSemaka: kAkaMdInagarI, 16 varSanuM sAdhupaNuM. dhRtidhara : w kailAsa: sAketanagara, 12 varSanuM sAdhupaNuM. haricaMdana: , vArataH rAjagRhanagara, 12 varSanuM sAdhupaNuM. sudarzanaH vANijyagrAma, itipalAzaka citya, pAMca varSanuM sAdhupaNuM. pUrNabhadra : sumanabhadraH zrAvastInagarI, ghaNAM varSonuM sAdhupaNuM. supratiSTha: , sattAvIsa varSanuM sAdhupaNuM. megha : rAjagRhanagara, bahu varSonuM sAdhupaNuM. chaThThA varganI bAkInI kathAomAMthI atimuktakanI kathA AgaLa vigate ApavAmAM AvI che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atimuktakanI kathA pilAsapura nagaramAM vijaya nAme rAjA rAjya karato hato. tene zrIdevI nAmanI rANI hatI, ane atimuktaka nAmane kumAra hato. te bahu sukumAra tathA svarUpavAna hato. eka vakhata mahAvIra bhagavAna pharatA pharatA palAsapura AvI pahoMcyA ane nagara bahAranA zrIvaNa nAmanA udyAnamAM UtaryA. te vakhate temanA paTTaziSya IdrabhUti gautama bhikSAkALe bhikSA mAgavA pilAsapuramAM gayA. atimuktakakumAra nAhIdhoI vastrAlaMkAra paherI ghaNuM nAnAMmoTAM bALako-chokarAM sAthe IdranA maMdiramAM ramato hato. gautamane tyAM thaIne jatA joI, atimuktakakumAra temanI pAse doDI gayo ane temane pUchavA lAgyo : tame koNa cho? ane kema phare che?" tyAre bhagavAna gautame tene kahyuM: "ame zramaNanigraMtha brahmacArI, tapasvI, sAdhu chIe, ane bhikSA mATe ahIM nAnAMmeTAM kuLamAM pharIe chIe.' e sAMbhaLI kumAre kahyuM, "cAlo, huM tamane bhikSA apAvuM !" ema kahI, gautamanI AMgaLI pakaDI, te temane piotAnI mAtA zrIdevI pAse laI gayA. zrIdevI gautamane AvatA dekhI harSita thaIne Asana uparathI UbhI thaI. teNe Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa. puNya ane saMyama temane vaMdana-pradakSiNAdi karI, puSkaLa bhikSA ApI. gautama tyAMthI javA lAgyA tyAre kumAra temane pUchavA lAgyoH "tame kakyAM raho cho?' gautame javAba Apyo, "he devAnupriya! mArA dharmAcArya, dharmopadezaka mahAvIra bhagavAna A nagaranI bahAra, zrIvaNa udyAnamAM utaryA che; tyAM huM rahuM chuM.' te sAMbhaLI kumAre kahyuM: "cAlo huM temane vaMdana karavA tamArI sAthe sAthe AvuM.' pachI atimuktakakumAra gautama sAthe bhagavAna mahAvIra pAse gayA. tyAM jaI teNe temane pradakSiNadi karI namaskAra karyA. bhagavAne tene dharmopadeza Ape. te sAMbhaLI te ghaNe rAjI thayo. te bolyo: "he devAnupriya ! huM mArAM mAtapitAnI rajA laI AvuM. mAre ApanI pAse dIkSA laI sAdhu thavuM che.' - pachI atimuktakakumAra pitAnAM mAtapitA pAse rajA levA Avyo. tyAre tenAM mAtapitAe tene kahyuM: "bhAI! tuM haju nAno che, tathA aNusamaju che. dharma viSe tuM zuM jANe?" tyAre teNe kahyuM: "he mAtapitA ! huM je jANuM chuM, te nathI jANato, ane je nathI jANato te jANuM chuM!' tenAM mAtApitAe tene pUchyuM: "e kevI rIte ?" tyAre kumAre javAba ApyoH "he mAtapitA! huM eTaluM jANuM chuM ke, janmelAne avazya karavAnuM che, paraMtu kaIveLAe, kyAM, kevI rIte, ane keTaluM beDuM bharavAnuM che, te huM nathI jANata. cha kayAM karmo vaDe nAraka-pazu-paMkhI-deva-manuSya Adi nimAM utpanna thAya che, te huM nathI jANato; paraMtu potAnAM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atisUktanI kathA 135 ja karmo vaDe teo te te yAnimAM utpanna thAya che, teTaluM huM jANuM chuM. A pramANe huM mApatA ! huM je jANuM nathI jANatA; ane je nathI jANutA, te jANuM chuM. tame mane sAdhu thavAnI rajA Ape!" chuM, te mATe pachI jyAre tenAM mApitA tene ghaNuM ghaNuM samajAvyA chatAM ekane e na karI zakyAM, tyAre chevaTe eka divasanI tenI rAjyazrI jovAnI zarate, temaNe tene sAdhu thavAnI rajA ApavAnuM kabUla karyuM. pachI tenAM mApitAe bhAre dhAmadhUmathI tene rAjyAbhiSeka karyo. tyArabAda atimuktake mahAvIra bhagavAna pAse jaI dIkSA lIdhI, tathA bhagavAnanA sthavira pAse sAmAyikAdi kriyA vagerenuM jJAna prApta karyuM. tyArabAda tapa ane saMyamapUrvaka ghaNAM varSo sudhI sAdhupaNuM pALI, guNuratna nAmanuM tapa yAvidha AcarI, tathA te annapAnA tyAga karI, vipula pata upara te maraNa pAmyA, ane siddha-buddha-tathA mukta thayA. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa AnI pachI chaThThA vargamAM alakSa rAjAnI kathA bAkI rahe che. tenI vigatA A pramANe che: vArANasI nagarI-kAmamahAvana caityaalakSa rAna. te rAntae, ' bhagavAnamahAvIra pharatA pharatA je mArI nagarImAM Ave, ane nagara mahAra kAmamahAvanamAM Utare, teA huM temanAM upAsanAdi karuM,' eve! sakalpa karyAM hatA. tene sa'kalpa naNI laI mahAvIra vArANasI nagarImAM AvI kAmamahAvanamAM ja UtaryAM. rAjA temane upadeza sAMbhaLI, peAtAnA meTA putrane gAdIe besADI, sAdhu thayA, 11 aMgA bhaNyA, ghaNAM varSoM sAdhupaNuM pALyuM, ane aMte vipula parvata upara siddha-buddha-ane mukta thayA. G thA sAtamA vargamAM 13 che. te badhI rAjagRhanA zreNika rAjAnI rANIne lagatI che. temaNe bhagavAna mahAvIra pAse sAdhupaNuM svIkAryuM. hatuM. temanI kathA padmAvatI rANInI kathA mujaba samajI levI. badhI rANIo sAdhu thayA bAda 11 aMge bhaNI ane 20 varSI sAdhupaNuM pALI mukta thaI. temanAM nAmaH naMdA, naMdavatI, naMdAttarA, nAMrdiSaNikA, marutA, sumarutA, mahAmarutA, marudevA, bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanA ane bhUtaddattA. . AThamA vargomAM paNa zreNika temanI viMgata javA jIdI hAvAthI ApI che. rAjAnI rANIonI kathA che. temanI kathA savitara AgaLa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlInI kathA - jUnA kALamAM caMpA nAme nagarI hatI. temAM kANika nAme rAjA rAjya karato hato. te rAjAnI kAlIdevI nAme sAvakI mA hatI. eka vakhata mahAvIra bhagavAna pharatA pharatA te nagarImAM padhAryA. badhA sAthe kAlIdevI paNa temanAM darzane gaI. bhagavAne sarvane dharmopadeza Apyo. te dharmopadeza sAMbhaLI kAlIdevI ghaNuM prasanna thaI, saMtoSa pAmI, ane jANe potAnuM aMtara UghaDI gayuM hoya, tevI prasannatA anubhavavA lAgI. teNe bhagavAnane vAraMvAra namaskAra karIne kahyuM : "he bhagavana ! tamAruM kathana mane gamyuM che, temAM mane ruci thaI che, vizvAsa thayo che, ane te pramANe puruSArthapUrvaka prayatna karIne huM baMdhanamukta thAuM ema IcchuM chuM." tyAra bAda bhagavAne vidhipUrvaka kAlIdevIne pravajyA ApI tathA tene AryacaMdanA nAmanI AryAne ziSyA tarIke seMpIkAlIdevI temanI pAse sAmAyika vagere kriyAo tathA agiyAra aMgagraMtha zIkhI; tathA cAra TaMka, cha TaMka, ATha TaMka, daza TaMka, bAra raMka, paMdara TaMka, mahine vagerenA upavAsa karatI vividha tapakarmo vaDe potAnA AtmAne bhAvita karavA lAgI. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 pApa, puNya ane saMyama eka vakhate te AryacaMdanA AryA pAse gaI ane temane kahyuM : he AryA! tame je paravAnagI Apo to huM ratnAvalI nAmanuM tapa svIkAravA IcchuM chuM. AryAe tenI paravAnagI tene ApI. pachI kAlIdevIe te tapa nIce pramANe AdaryuM: prathama teNe cAra Tekano upavAsa karyo. tene aMte sarva prakAranA rasayukta bhejana karyo. pachI cha TaMkane upavAsa karyo. tene aMte paNa sarva prakAranA rasayukta bhojana karyA. pachI ATha TaMkano upavAsa karyo. tene aMte paNa sarva prakAranA rasoyukta bhejana karyo. pachI cha nA gADha upavAsa karyA. te darekane aMte paNa sarva prakAranA rasayukta bhejana karyo. pachI cAra Tekano upavAsa karyo. tene aMte paNa sava prakAranA rasayukta bhejana karyo. pachI cha TaMkano upavAsapachI rasabhaMjana - pachI ATha TaMkana - pachI rasabhaMjanapachI daza TaMkana -- pachI rasabhaMjana - pachI bAra TaMkano - pachI rasajana - pachI cauda TaMkane -pachI rasabhojana - pachI soLa TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI aDhAra TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI vIsa TaMkana - pachI rasabhejana - pachI bAvIsa TaMkano - pachI rasabhejana- pachI vIsa TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI chavvIsa TaMkana - pachI rasabhejana - pachI aThThAvIsa TaMkano - pachI 1. tyAra pachInA bhAgamAM A phakarAmAM e AkhA vAne mATe mAtra "rasabhejana" zabda vAparyo che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlInI kathA rasajana - pachI trIsa Takane - pachI rasabhaMjana - pachI batrIsa TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI cotrIsa raMkane-- pachI rasabhaMjana - pachI trIsa 3pavAno che dezanA - te dareka pachI rasabhaMjana - pachI cotrIsa raMkane upavAsa -- pachI rasajana - pachI batrIsa TaMkana - pachI rasabhojana -pachI trIsa raMkano - pachI rasabhojana - pachI aThThAvIsa Takano - pachI rasajana-pachI chavvIsa TaMkano -pachI rasajana - pachI vIsa TaeNkano - pachI rasabhaMjana - pachI bAvIsa -TaMkane - pachI rasabhejana -- pachI vIsa TaMkana - pachI rasabhojana - pachI aDhAra TaMkana - pachI rasajana - pachI soLa TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI cauda raMkane - pachI rasabhojana - pachI bAra TaMkana - pachI rasabhojana - pachI daza TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI ATha TaMkano - pachI rasajana - pachI cha TaMkane - pachI rasabhaMjana - pachI cAra TaMkana - pachI rasabhaMjana - pachI mATha 3pavAsa 8 raMjanA - te darekane aMte rasabhaMjana - pachI ATha TaMkane upavAsa - pachI rasabhojana - pachI cha TaMkano upavAsa - pachI rasajana - pachI cAra TaMkano upavAsa - pachI rasabhAjana. ratnAvalI tapanI A prathama paripATI thaI temAM yathAvidhi kula samaya eka varSa, traNa mAsa, ane bAvIsa rAtrI-divasa jeTaluM jAya. tyAra bAda e ja krame AkhuM tapa bIjI vAra karavAnuM paraMtu dareka upavAsane pAraNe have rasajana nahIM karavAnuM, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puNya ane saMyama paraMtu dahIM - dUdha vagere rasa vinAnuM ja bhojana karavAnuM. pachI e ja krame AkhuM tapa trIjI vAra karavAnuM; paraMtu: dareka upavAsane pAraNe vAsaNa paNa na kharaDAya evI rasahIne vastuo ( apakRta) khAvAnI. pachI e ja krame AkhuM tapa cothI vAra karavAnuM. paraMtu dareka upavAsane pAraNe AyaMbila karavAnuM. AyaMbila eTale ke thI Adi vinAnA naryA bAphelA bhAta, dALa vagere padArtho khAvA te. A pramANe kAlI AryAe AkhuM ratnAvalI tapa pAMca varSa, be mAsa, ane aThThAvIsa divasamAM thaIne yathAvidhi pUruM karyuM. tyAra bAda AryacaMdanA AryA pAse jaI temane vaMdana-namaskAra karyA. tyAra bAda te cAra TaMka, cha TaMka vagere sAmAnya upavAsarUpI vividha tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatI rahevA lAgI. A badhAM moTAM tapo vaDe temanuM zarIra bahu kRza thaI gayuM. temanA zarIra upara naya nADIonAM jALAM dekhAvA lAgyAM. e pramANe zarIrane bahu ja nabaLuM paDI gayeluM jotAM temaNe mAraNAMtika saMkhanAdrata dvArA anna-pAnane sadaMtara tyAga karI, eka mahinAne aMte prANatyAga karyo; ane je vastu mATe A badhI kaThora tapazcaryA AdarI hatI, te vastu chevaTane zvAsa vakhate prApta karI. temane sAdhavIpaNano kula samaya ATha varSano hate. 1. mULamAM temane mATe vikRti zabda che. arthAt evA padArtho je bahu vAra rahe to vikRti pAme che. joke "vikRtikAraka raso" evo artha paNa levAya. vikRtimAM mahAvikRti gaNAtAM madha, dUdha, mAkhaNa ane nazAbAja pINAMne tathA dUdha, ghI, tela, goLanI saba ane mIThAIno paNa samAveza thAya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNA A AThamA vaga mAM kula dA thAo che. tamanA nAma kAlA, sukAlI, mahAkAlI, kRSNA, sukRSNA, mahAkRSNA, vIrakRSNA, rAmakRSNA,.. pitRsenakrRSNA, mahAsenakRSNA, temAM suAjInI kathA, kAlInI kathAnI jema ja navI. te paNa zreNika rAjanI bhAryAM, ane kANika rAjAnI sAvakI mA thAya. mAtra te ratnAvalI tapane khadale kanakAvalI tapa kare. ratnAvalImAM ne kanakAvalImAM phera eTaleA ke, jyAM ratnAvalImAM traNa (nAgarI akSaramAM mUkelAM ) sthaLe cha cha TakanA upavAsa che, tyAM kanakAvalImAM ATha ATha TaeNkanA upavAsa gaNavA. prathama paripATImAM kula samaya eka varSI, pAMca mAsa, ane khAra rAtrI-divasa thAya. cAre pari pATImAM maLIne pAMca varSa, nava mAsa, ane aDhAra divasa thAya. sukAlIne sAghvIpaNAnA kALa nava varSanA navA. < mahAjJAhInI kathA paNa kAlInI jema jANavI. paraMtu tenA tapanuM nAma kSudra - siMha - niSkrIDita ' navuM. arthAt siMha jema AgaLa eka pagaluM bhare, ane pAchaLanA pagalA upara pharI najara karI le che, tema A tapamAM paNa dareka AgaLane pagale, tenI pAchaLanuM tapa pharI karI levAnuM hoya che. jemake prathama cAra Tarkane upavAsa -- pachI rasabhAjana pachI cha TakanA upavAsa -- pachI rasabhAjana pachI ATha TakanA upavAsa -- pachI rasabhAjana -- pachI pAchA cha TakanA upavAsa * pachI sabhAjana ~ pachI deza nA pachI rasabhAjana -- pachI pAchA ATha TakanA upavAsa~ - -- - upavAsa w Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 pApa, puNya ane sama pachI rasabhAjana - -- - ema cAlatAM cAlatAM vIsa kane upavAsa -- - pachI rasabhAjana ~ pachI aDhAra TakanA upayaMsa -- pachI rasabhAjana - ( have ahI thI pAchA vaLavAnuM)-- pachI vIsa TakA upavAsa -- pachI rasabhAjana ~~~ pachI sALa TakanA upavAsa -- pachI rasabhAjana pachI aDhAra TakanA upavAsa pachI sabhAjat pachI cauda TaMkane upavAsa ---- pachI rasabhAjana - pachI sALa TakanA * pachI bAra TakanA upavAsa TaMkanA upavAsa pachI - pachI sabhAjana * pachI bAra TakanA * pachI upavAsa -- pachI sabhAjana sabhAjana pachI cauda pachI deza TakanA upavAsa pachI rasabhAjana = upavAsa pachI rasabhAjana pachI ATha TakanA upavAsa rasabhAjana * pachI deza TakanA upavAsa ---- * pachI sabhAjana cha TanA upavAsa -- - pachI rasabhAjana. * pachI ATha upavAsa - pachI rasabhAjana -- pachI cAra TakanA upavAsa - pachI rasabhAjana - pachI cha TakanA upavAsa pachI rasabhAjana -- pachI cAra TakanA upavAsa, - pachI - TakanA - e pramANe rasabheAjananuM pAraNuM, vikRtirahita pAraNuM, alepakRtanuM pAraNuM, ane AyaMbilanuM pAraNuM -- evAM cAra prakAranAM pAraNAMvALI cAra pirapATIe gaNavI. eka pirapATImAM cha mahinA, sAta divasanA samaya Aya cAre paripATI maLIne e va, ane aThThAvIsa divasa thAya. - -- - - ' vRdhdhAnI kathAmAM mahA - siMha - niSkrIDita ' tapa navuM. te tapa paNa kSudra-siha-niSkrIDita 'nI jema ja zarU thaIne AgaLa vadhe. paNa vadhatuM vadhatuM ceAtrIsa TakanA upavAsa sudhI paheAMcyA bAda pAchuM vaLe. eka paripATImAM eka varSe, cha mAsa ane aDhAra divasa thAya, cAre pirapATI maLIne cha varSa, be mAsa, ane khAra rAtrIdivasa jeTaleA samaya thAya - muoLAnI kathAmAM tapanuM nAma ' saptasamikA bhikSupratimA ' navuM. prathama saptakamAM roja annanI eka tti, ane pAnanI eka Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlInI kathA datti svIkAre. bIja samakamAM reja ananI be ane pAnanI be. datti svIkAre. ema trIjA saptakamAM ja traNa - traNa, cothAmAM roja cAra - cAra, pAMcamAmAM roja pAMca-pAMca, chaThThAmAM roja che - che, ane sAtamAmAM roja sAta - sAta dattio svIkAre. ema kula 49rAtrI-divasa thAya; ane bhikSA 196 vAra levAya. A tapa pUruM thayA bAda aAchamikA bhikSupratimA" tapa svIkAre. upara jyAM sAta - sAta divasanAM sAta saptaka hatAM, tyAM ATha - ATha divasanAM ATha aSTako gaNavAM. bAkIno vidhi te mujaba.. kula 64 rAtrI-divasa thAya, ane bhikSA 288 vAra levAya. pachI "navanavAmikA bhikSupratimA tapa svIkAre. temAM nava - nava divasanAM nava jamakhAM hoya. kula rAtrI-divasa 81 thAya, ane bhikSA 405 vAra levAya. bAda "dazadazamikA bhikSupratimA" tapa svIkAre temAM daza-dazanAM daza jamakhAM gaNavAM. kula rAtrIdivasa 100 thAya ane zikSA papa0 vAra levAya. mANAnI kathAmAM "kSudrasarvate bhadra" tapa gaNavuM. A tapane. nakazo A pramANe che. t 3 4 5 1 ` >> 2 temAM ekane AMkaDo che, tyAM cAra TaMkane upavAsa samajo. bane che tyAM cha kane, 3 ne che tyAM ATha TaMkana, 4ne che tyAM daza TaMkane, ane pAMcane che tyAM bAra TaMkane upavAsa gaNavo. pahelI lITI DAbI bAjuthI zarU thAya. ane DAbI bAju pAMca sudhI pahoMce. pachI bIjI lITI 3 thI zarU thaI 2 sudhI pahoMce, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as pApa, puNya ane sacama e pramANe dareka lITI gaNavI. pahelI paripATImAM dareka upavAsa Ada rasabhAjana samajavuM; bIjI paripATImAM vikRtirahita, trIjImAM akRtalepa, ane ceAthImAM Aya'khila. eka paripATI traNa mAsa, ane daza dvivasamAM pUrI thAya. cAre paripATI maLIne kula samaya eka va, eka mahine, ane daza divasanA thAya. vIvRLanI thAmAM mahAsatAbhadra" tapa samajavuM. tenA nakazA A pramANe che. 2 4 d 3 ra 8 5 3 3 6 s ma G 3 1 pa ' pa . '' 7 4 3 4 7 pa 7 3 A AMkaDAnI samaja paNa upara kSudrasavatAbhadra pramANe samajI levI. mAtra 6 nA AMkaDA eTale 14 TakanA upavAsa, ane sAtanA AMkaDA eTale sALa TakanA upavAsa eTaluM ahIM vadhAre che. eka paripATI ATha mahinA ane pAMca vise pUrI thAya. cAre paripATI e vadhe, ATha mAsa, ane vIsa divase pUrI thAya. rAmakRSNAnI kathAmAM ' bhadrottarapratimA ' nAmanuM tapa jANavuM. tenA nakazA A pramANe che : 5 G 7 9 * * 5 4 huM ra ^ ^ . cha 3 k ra pa 1 4 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlInI thA A ahIM pAMca eTale khAra TakanA upavAsa samajaveA, cha eTale 14 TaMkanI, sAta eTale 16 TakanA, ATha eTale aDhAra Tana, ane nava eTale vIsa Takano. bAkI badhuM upara mujaba, prathama paripATImAM cha mahinA ane vIsa divasane samaya naya. cAreya paripATI maLIne kula samaya e varSe, e mAsa ane vIsa divasane thAya. pitRsenaddaLAnI kathAmAM ' muktAvalI ' tapa navuM. A tapamAM prathama cAra TaMkane upavAsa kare, pachI rasabhAjana kare pachI cha TakanA pachI rasabhAjana pachI pAchA cAra TakanA - - pachI sabhAjana pachI ATha TanA cAra TanA pachI rasabhAjatu bhAjana pachI rasabhAjana pachI pAchA nAma... pachI dUza TakanA pachI rasacAra TakanA pachI rasabhAjana - * pachI rasabhAjana pachI cAra TakanA pachI rasabhAjana ema 32 Taka - rasabhAjana pachI cAtrIsa TakanA Ama ahIM... sudhI AvyA [ arthAt - pachI cAra Tane bAda avaLe krame pAchA pharavuM. pachI rasabhAjana pachI trIsa pachI cAra TakanA * pachI sabhAjana e pramANe chevaTe cAra Tarka AvI TakanA pachI rasabhAjata -- pachI pAchA - pachI trIsa TakanA . -- pUruM thAya. eka pipAkiTamAM 11 mahinA ane padara divase thAya cAre maLIne traNa varSa ane daza mahinA thAya. je - ...... pachI 1. joke hisAbe tA 11 mAsa ane tera divasa thAya. e divasa vadhArAnA zI rIte AvyA te samanatuM nathI, ema abhayadeva pAte ja noMdhe che. 2. hisAbe tA traNa varSe, 9 mAsa ane 22 divasa thAya. upara ATha divasa vadhAre ApyA che; tenI khAkhatamAM paNa uparanI neAMdhanI peThe samajavuM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA5, puchuca ane saMyama ' mANenAnI kathAmAM " AyaMbila vardhamAna" "AcArU vardhamAna tapa samajavuM. te A pramANe prathama eka AyaMbila kare, pachI cAra TaMkane upavAsa kare -pachI be AyaMbila kare - pachI pAchA cAra TaMkane upavAsa kare - pachI traNa AyaMbila kare -pachI pAchA cAra TaMkane upavAsa kare - ema. ekaeka AyaMbila vadhatAM vadhatAM - se AyaMbila kare - pachI pAchA cAra TaMkano upavAsa kare. temAM kula 14 varSa, 3 mAsa, ane 20 rAtrI-divasa samaya jAya. tene sAdhvIpaNAne kALa 17 varSano jANa. kAlIthI mAMDIne mahAsenakRNa sudhInI zreNikarAjAnI rANIone sAdhvIpaNAne kALa A pramANe jANu. pahelI (kAlI)ne ATha varSane, bIjI (sukAlI)ne navA varSane ema eka eka rANI dITha eka eka varSa vadhatAM vadhatAM aMte dazamI. (mahAsenaSNA) ne 17 varSane. aMtima vacana A sUtramAM kula ATha vargo che. rajane eka varga e hisAbe A sUtra ATha divasamAM pUruM karAya che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci abhayakumAra 103 abhicaMdra 130 ariSTanemi 125 i0, 130,131 I0, 147 I0 alakApurI 123 ahaMduttA 93 aM% 73, 74 aMga (agiyAra) 90,99,126, 152 (juo sAmAyika). akSebha 130 agnikumAra 149 acala 130 amRtaka95 102 ajuna (rAjA) 93arjuna, 155 i. aNuvrata 82 acala 130 ajiyaseNa 130 aNutaseNa 130 aNadiThI 130, 146 ahiyariU 130, aNIyasa 130 atithisaMvibhAgavata 83 atimuktaka 133 atharvaveda 45 adInazatru 79, 86 anarthadaMDavirativrata 83 anaMgasenA 124 aniruddha 146 anuttara (vimAna-leka)1,92,118 aparAjita 103 apUrva karaNu (guNasthAna) 142 apratihata rAjA 93 abhagnasena 31, 35 Anatakalpa 91 Ayurveda (aSTAMga) papa AraNa kalpa 91, 102 AlaMkArika (hajAma) juo citra AMbela 127 isukAra nagara 92 isidAsa 119 . idradatta rAjA 73; -sAdhu 93 Idrapura 29, 73 idrabhUti (gautama) 5,20,32,41, 45,48,53,60,65,73,83, 117 ugrasena 124 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sUci ujijhataka 19, 26, 43 kRSNAdevI 93 utsapiNuM 150 kepagraha 66 utsava (daza divasana) 38, 80 ke saMbavana 149 udayana 45, 46 kauzAMbI 44, 46, 93 udita (rAjA) 34 eTa 9 uzAnayAtrA 4 upajAli 146 ' gaja 130 upagaparibhegaparimANuvrata 82 gajasukumAra 131 I0 uvayAlI 103 gaMgadatta 53, 56 uMbaradatta 53, 58; -nyakSa pa7 gaMgApura, 72 gaMbhIra 130 Tveida 44, 137. gAMdhArI 154 Sabhadatta 92 giriyAtrA 4 ekAdi 9 guNaratnasaMvatsara (tapa) 99 128, 154 kanakaratha rAjA papa guNavrata 83 kalpa (bAra) 92 guNuzIlakatya 158 kalA (botera) 18, 19, 8, 98 guNasthAna (cauda) 142 kAkaMdInagarI 104 gaDhadata 103 kAmavA 19, 27 trAsa 25 kAryotsarga 126 dehAsana 127 kAzyapa (hajAma) 139 gAmaDa5 23-5 kAMpilya 130 . gautama (idrabhUti) jue iMdrabhUti kima 154 gautamakumAra 123 I0 kubera 4, 123, 131 gaurI 154 kuTagrAha 23 grevecaka (nava) 92, 102 TAgAra 38, 67 rUpaka 130, 146 caturvizatistava 126 kuNuM 123 i0, 135 0, 146, caMdanapAdapa" (udyAna) 4 147 40, 154 caMdimA 119 kaNuTI 65, 67 caMdraka 102 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci pAnagarI 30, 93 deva (cAra prakAra) 125 citra (hajAma) 48, pat devakI 132 i. callaNA 103 155 devadattA 65, 68 devasaNa 130 chagalapura 41 dezavirativrata 83 jayaMta 103 dezI bhASA (aDhAra) 20 jarAkumAra 150 dvArakA, kAravatI, dvArikA 123 I0, jabudvIpa 9, 29, 30, 41 130, 131 I0, 146, 147 jali 146, 148 40, -ne nAza 147-8 jAlI 118; -kumAra 97, 103 dvaipAyana 147, 149 jAMbavatI 146, 1pa4 jitazatrurAjA 45, 93, 104, dhanadeva 73, 74 109, 119, 130 dhanapati (rAjA) 9-kumAra 93 jinadAsa 93 dhanapAla (rAjA) 93 jinamArge 108 dhanAvaha (rAjA) 92 tavavatI 93 dhanya 104 80, 119 tigicchAnagarI 93 dhavaMtari 55, 58 dharaNa 130 dara 65, 67; -rAjA 93 dharmaghoSa 84, 93 datti 127 dharmaruci 93 darzAha (daza) 123 dharmavIca 93 dAruka 130, 146 dharmasiMha 93 digvitivrata 82. dhAriNI 65, 79, 86, 7, divya (pAMca) 85 103, 130, 146 dIhadaMta 103 dIhaseNuM 103 nilakumbara 131, 133, 135 duma 103. nadanavana 123 dumaseNa 103. nadA 103 durmukha 130, 146 naMdipura 61 duryodhana 49 naMdivardhana 48, 51 daDhanemi 146 nAga 4, 130, 132, 134 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUzci nAgadatta 93 nirNaya (vepArI) 34 padmAvatI 44, 47, 147 I0 padmAsana 128. pATalipaMDa (nagara) 53 pAMDu 149 pAMDumadhurA 149 piThimA 119 puNasaNa 103 parimatAla nagara 31, 34 purisaseNa 103 puruSasena 146, 148 pu5kaDaka udyAna 81 puSpadaMta 92 puSyanaMdi 65, 68 0 puMDarIkiNI nagarI 92 paMDradeza 150 pUraNa 130 pUrva (cauda) 111 pRthivIzrI 73 peDhAlapura 119 pelA 119 piThila 119 palAsapura 133 pauSadhazALA 136 pauSadhopavAsa rata 83, 87 pratikramaNa 101, 126 pratimAtrata 126, 140, 1pa4 pratyAkhyAna 126 pradyumna 123, 146, 148 prasenajita 130 priyacaMdra rAjA 96 priyasena 29 priyaMgu 73, 74 prItidAna 80, 125 ala (rAja) 93 baladeva 123, 146 balarAma 149 balazrI 92 bahumitrAputra 40 baMdhumatI 155 i . baMdhuzrI 48, 51 buddhi (caturvidha) 63 bRhaspatidatta 45, 46 brahmaloka 91 dilapura 130, 132, 134 bhadranadikumAra 92, 93 bhadrA 41,42,93,104 i0, 119 bharatakhaMDa, bhAratakSetra, bhAratavarSa 9,15, 23, 29, 30, 45,49, 55,61,65,73,84,224,133 bhIma 23 makAthI 154 moMba 10 maNicacikA nagarI 93 - maNipura 93 mathurA 48, 51 madhyamikA nagarI 93 mayAli 103, 146, 148 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheMdra kumAra 93 mahusena 123 mahAkAla (smazAna) 140-1 mahAdheASa nagara 93 mahAcaMdra (rAna) 41 mahAdumaseNu 103 mahApura 93 mahApratimA 140 (jIe pratimA) sahAmala rAnta 31,36, kumAra 93 mahAvideha 17,30, 40,44, 47, 52,59,64,72,05,91,92, 102,18,19 mahAvIra 3,7,20, 32, 41, 45, 48,53,60,65,73,81,98, 104,19,154 mahAsIhuseNa 103 mahAseNu 103 mahAkalpa 91 mahAsenarAjA 65 mahezvaradatta 45 mA biMdu 10 mAraNAMtika sa'lekhanA 90,101, 18,128 mitra (rAta) 27,61,93 mitranadi rAnna 93 sugarapANi 154,155 iM mUladattA 154 mUlI 154 mRgAgAma 3,13 mRgAdevI 3,13 sUci mRgAvatI 45 megharatha rAjA 93 yakSa 4 (jIe uMbarakrUtta, mudgarapANi, zaurika) yakSiNI AryAM 152 yannurveda 45 yugamA 92 yudhiSThira 149 raktavatI 93 ratnaprabhA 12,55, 29, 40, 44, 47,52,59,63,72,74 1991 rAjagRha nagara 44,27,03,117, 119,154,155 rAmaputta 19 phrUTa rukimaNI 146,154 rudra 4 rupiNI 124 (ntu rukimaNI) rAga (sALa) 10-1,58 rAhItaka nagara 65,67 raivataka parvata 123 lakSaNA 154 lakuMta 103 lalitA (sAnerI TALI) 156 lavasamudra 26,43 varadatta 93 vasenA 93 vardhamAnapura 73,74 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 vasudattA vasudeva 130,132 vaMdana (Avazyaka) 126 vANijyagrAma 19,27,119 vArANasI 40,44 vArise 123 vAriSaNa 146,148 vAlukAprabhA 150 vAsavadatta 3 (?) vAsudeva 146 vijaya (anuttara vimAna) 102, 103; -kumAra 92; -cAra 31, 34, rAjA 3, 13 vijayapura 55, 93 vijayamitra rAna 73,74;sA vAha 20,25 vijayava mAna zahera vipula pata 101, 118,154 vimalavAhana rAna 93 viSNu 130 vIrakRSNamitra rAna 92 vIrapura 92 vIrAsana 100,124,227 vRSabhapura 92 vehalla 103,119 vehAyasa 103 vaijayAta 103 vaitADhaca parvata 15,29 vaida 146 vaizramaNa 131 sUci vaizramaNukumAra 97 vaizramadatta rAna 65,68 vaizramaNabhadra 93 zakya 4,42,44 rAtakAra nagara 9,93,150 zatAnIka rAjA 45,46 zatruMjaya parvata 128,130,146 zAlADhavI 31,34 zikSAvrata 82,83 ziva 4 zivA 146 zaurika yakSa 62; -rAna 60 zaurikadatta 60, 62 zaurikapura 60 zyAmA 66 zrIkAntA 93 zrIda zrIdAmarA 48, 51 zrIdevI 27, 70 92, 93 zreNika 97, 103, 117, 155 SaNika 42 sattuseNa 130 satyanemi 146 satyabhAmA 54 sanakumAra 95 90 samudra 130 samudratta 60, 62 samudrattA 60, 62 samudravijaya (dazAha') 123,149 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatI rANI 92 satAbhadra nagara 45, 75 sarvAMsiddha (vimAna) 91,03, 118, 19 sabhUtavijaya 93 sAketa nagara 93, 119 sAgara 130; -varSa 12 sAgaradatta 53, 56 sAsAMjanI nagarI 41 sAmaveda 45 sAmAyikAdi aMga 90, 113; -kriyA 11; vrata 83 126,152; -pU sAraNa 170 sAMma 123, 146, 154 siddhA rAA 53 siddhagiri rAjA 41 siddhapura 49 siMharatha rAjA 49 siMhasena 65 sIha 103 sIhase 103 sukRSNAdevI 93 sudhASa nagara 93 sunnatakumAra 92 sudatta 84 sudarzana 150 sudarzanA 41, 43, 44 sudharmAM 93 sudata 103 sui sunakSatra 119 sunaMda (rAnta) 23, 25 supratiSTa (pura, nagara) 17, 65 sukha 48 subAhu 9 subhadra 41,42 subhadrA 20,25,93 sumukha 84,130,146 sulasA 130,132 suvAsava 93 suSeNa 41,43 susImA 154 sAmadatta 45,46 sAmA 137 i0 seAmila 137 40 saugadhikA nagarI 93 saudha 5 17,30,40,44,47, 52,59,64,72,75,90 6 4 ska'zrI 34 stimita 130 svapna 79,97 40 13 husalakSaNa (vastra) 139 hariNegamesi 134,136 halla 103 hastinApura 23,47,52,59,63, 84,19 hasti himavata 130 nagara 79,81,86,88 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhi pAna lITI 6 5 azuddha zuddha idrabhUti nAmanA idrabhUti (gautama) nAmanA agiyAra aMgenuM sAmAyika Adi agiyAra aMgenuM pUrvabhavanI pUrvabhavanI adhyAya adhyayana jinadAsaputra jinadAsa putra vAsudeva vasudeva (?) ra 24 93 2 146 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________