Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टोका पद ९ सू. १ योनिपदनिरूपणम् 'एवं जाव थणियकुमाराणं' एवम्-असुरकुमाराणामिव यावत्-नागकुमाराणां, सुवर्णकुणाराणाम् , अग्निकुमाराणाम् , विद्युत्कुमाराणाम् , उदधिकुमाराणां, द्वीपकुमाराणां, दिक्कुमाराणं पवनकुमाराणां स्तनितकुमाराणामपि न शीता नाप्युष्णा, अपि तु शीतोष्णोभयस्वरूपा योनिः प्रज्ञप्ता ? गौतमः पृच्छति-' पुढविकाइयाणं भंते ! किं सीया जोणी, उसिणा जोणी, सीयोसिणा जोणी ?' हे भदन्त ! पृथिवीकायिकानां किं शीता योनिर्भवति ? किं वा उष्णा योनिर्भवति ? किं वा शीतोष्णा योनिर्भवति ? भगवान् आह-' गोयमा !' हे गौतम ! 'सीया वि जोणी, उसिणा वि जोणी, सीयोसिणा वि जोणी' पृथिवीकायिकानां शीतापि योनिर्भवति, उष्णापि योनिर्भवति, शीतोष्णापि च योनिर्भवति, ‘एवं आउवाउवण स्सइबेइंदिय तेइंदियचउरिदियाण वि पत्तेयं भाणियव्वं' एवम्-पृथिवीकायिकानामिव अप्कायिकवायुकायिकवनस्पतिकायिकद्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियाणामपि प्रत्येकं भणितव्यम्उष्ण भी नहीं होती, किन्तु शीतोष्णयोनि होती है । भवनपतिदेवों के उत्पत्तिस्थान शीत और उष्ण-उभयरूप होते हैं, अतएव उनकी योनि शीतोष्ण होती हैं, न शीत होती है और न उष्णयोनि ही होती है । असुरकुमारों के समान नागकुमारों, सुवर्णकुमारों, अग्निकुमारों, विद्युत्कुमारो, उदधि कुमारों, द्वीपकुमारों, दिशाकुमारों, पवनकुमारों और स्तनितकुमारों की भी न शीत योनि होती है, न उष्णयोनि होती है, किन्तु शीतोष्णयोनि होती है।।
श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! पृथ्वीकायिकों की शीतयोनि होती है, या उष्णयोनि होती है या शीतोष्णयोनि होती है ?
भगवान्-हे गौतम ! पृथ्वीकायिकों की योनि शीत भी होती है, उष्ण भी होती है और शीतोष्ण भी होती है । इसी प्रकार अप्कायिक, वायुकायिक, वनस्पतिकायिक, द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रय में से प्रत्येक की तीनों प्रकार की નથી હોતી પરનું શીતેણુ નિ હોય છે. ભવનપતિ દેના ઉત્પત્તિ સ્થાન શીત અને ઉણુ ઉભય રૂપ હોય છે, તેથી જ તેમની નિ શીતેણુ હોય છે. ન શીત નિ હોય છે અને ન ઉષ્ણુ નિ હોય છે. અસુરકુમારની સમાન નાગકુમારે, સુવર્ણ કુમારે. અગ્નિકુમાર, વિઘકુમાર, ઉદધિકુમારો, દ્વીપકુમારે, દિશાકુમાર, પવનકુમાર અને સ્વનિત કુમારની પણ ન શીત યૂનિ હોય છે, ન ઉષ્ણુ નિ હોય છે પણ શીતેણુ નિ હોય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી - હે ભગવન્! પૃથ્વીકાયિકેની શીતનિ હોય છે અગર ઉણુન હોય છે અથવા શીતેણુ નિ હોય છે?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ! પૃથ્વીકાયિકેની નિ શીત પણ હોય છે, ઉoણ પણ હૈય છે અને શીતેણ પણ હોય છે. એ જ પ્રકારે અષ્કાયિક, વાયુકાયિક, વનસ્પતિકાયિક, કીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિયમાંથી પ્રત્યેકની ત્રણ પ્રકારની નિ સમજવી જોઈએ. તેજસ્કાયિકેની નિ ઉષ્ણ હોય છે, શીત અને શીતેણ નહિ, તેજસ્કાચિકેના સિવાય એકે
श्री. प्रशान। सूत्र : 3
