Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ SIP.CUESH PORTANT KEKADEOSTEPEHGNETELEDIO ATIBIOTISH SU M ARHI enTa ALALA zrIguNaratnasUriviracitA karmagranthaSaTkAvacUrNiH na * BOKAROGurmausamlegs hin CH ABITE 13 KAISE BPRADESH PRESS TTE Gende 38... ....' 5:50: 5 saMzodhaka: saMpAdakaH nyapAdabhAcAryadevazrImadvijayahemacandrasUrIzvaraziSya munizrIakSayabodhivijayajIziSya - munimahAbodhivijayaH X SHEK-448 prakAzaka zrIjinazAsana ArAdhanATasa MyI RADHARRERANDRANILITARY THA E ntoid 4T2LIN. ANSH bAika karo marajAi mA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo : : : : : : : : : : prastAvanA . . . . * . * bhale bhakata kavi caMDIdAsa "vAra re mAgu tatva, sAphA para vachu nA kahevA dvArA mANasane (puruSArthane) mahAna kahe. bhale gosvAmI saMta tulasIdAsa sa yAna viSa karI pIvA, na DuM sa tasa rAI rAva rAmacaritamAnasa kahIne AkhA viAne karmanA kAyadAnA AdhAre calAve. jAnTena parva mate manuSya [zAtiparva kahevA dvArA mahAbhAratakAra bhale kALane pravAnatA Ape. ; zapaTalana prajApati tape? kaloka dvArA buddhacaritamAM azvaghoSa svabhAvane bhale mukhya kAraNa gAge. "vaphA virya dvArA subhASitakAra niyatine bhale pradhAna gAgAve. pA jaina darzanamAM pratyeka kAryanI pAchaLa A pAMce pAMca kArAga mAnavAmAM AvyA che. hA, koI kAryamAM karmanI pradhAnatA hoya ane bIjA cAra kArAganI gauNatuM hoya, to koI kAryamAM bhavitavyatA pradhAna hoya ane bIjA cAra kArAga gauga hoya evuM bane. ApaNe ahIM karma ne pradhAnatA ApIne vAta karIe. ekaja divase eka sAthe be chokarAno janma thavA chatAM eka chokaro hoMziyAra thAya che ane bIjo sAva buddha pAke che. AnuM kAraNa zuM? eka bApe potAnA baMne dIkarAne sarakhe bhAge mUDI vaheMcI, baMne bhAIoe eka sarakhA dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM, eka sarakho prayatna karyo, chatAM eka karoDapati thAya che ane bIje ropati bane che. AnuM kArAga zuM? eka ja divase zubhamuhUrta be kanyAo sukhI gharamAM paraNavA chatAM ekanuM saubhAgya akhaMDa rahe che ane bIjInuM tarata ja naMdavAI jAya che. AnuM kAraNa zuM? ekaja sarakhA dardathI pIDAtA be dadIoe eka sarakhI davA levA chatAM eka dadI sAjo thaIne lAMbu jIve che, jyAre bIjo e davA lIdhA pachI thoDI ja vAramAM mRtyu pAme che. AnuM kAraNa zuM? A tamAma praznone TUMkamAM javAba Apavo hoya to mAtra aphrI akSaramAM ApI zakAya. A aDhI akSarano javAba che karma. mAMdA paDelA bhAIne DokaTara ke vaidya pAse laI jazo to te kaheze ke vAta-pita ke kaphano prakopa thayo che. joSI pAse laI jazo to kaheze ke amuka graho naDe che, mAtraka ke bhUvA pAse laI jazo to kaheze ke bhUta-pretano vaLagADa che ane sAdhubhagavaMta pAse laI jazo to teo kaheze ke azubha karmane
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaya thayo che.' AkhuM vizva (vizvamAM ja jIvo) thaI kadAnA mAre vAre che, temAM jarA paNa garabaDa nathI. duniyAmAM dareka DipArTamenTane calAvavAnA ane niyaMtraNamAM rAkhavAnA kAyadA ghaDAyelA hoya che. polIsakhAtA mATe polIsa menyuala hoya che. nyAya mATe Izvina pinala koDa hoya che. revanyu khAtA mATe lenDa revanyu koDa ane rUlsa hoya che. relave khAtAnA pAga kaDaka kAyadA ghaDelA che. e ja rIte A duniyAnA jIvone maLatA sukha-du:kha jJAna-ajJAna jIvana-mRtyu/zrImaMtAI-garIbI vagere karmanA kAyadAne AbhArI che, A karmanA kAyadAnI eka khAsa khUbI che. duniyAnA tamAma kAyadAomAM koIne koI apavAda (exception to the Rule-Provisio) hoya che, paNa karmanA kAyadAmAM jarA paNa apavAda ke bAMdhachoDa nathI. kamane koInI zarama nathI. indrae jyAre paramAtmAne sagabhara AyuSya vadhAravAnI vAta karI tyAre prabhue kahyuM: "ina! tIrthako paNa potAnA AyuSyane eka kSaNa mATe vadhAravA samartha nathI.' Ama karmanA kAyadAmAM jarApAga bAMdhachoDa ke lAgavagazAhI nathI, kSapakazreNImAM caDhela AtmAnA zukaladhyAnamAM eTalI tAkAta hoya che ke e dhyAnAgnimAM jagatanA sarva jIvonA kama jo saMkrAnta thAya to badhA kama bhasmIbhUta thaI jAya. paNa eka kAyado che ke eka AtmAnA kama kayAreya bIjA AtmAmAM saMtAna na thaI zake. je karma jeNe bAMdhyuM hoya teNe ja bhogavavuM paDe, mATe to zAstrakAro pokArI pokArIne kahe che....... "baMdha sama citta cetIe re." sajajhAyakAra paNa kahe che... "hajatAM bAMdhyo je karma setA nahi chUTe re...' karmanA bhayaMkara vipAkone anubhavI cUkela eka kavie eTaleja to gAyuM che.... 'karelA kema mujane naDe che, ke bharIne haiyuM raDe che. 'karmaparNIzInA kartAe to karmanA vipAko kevA bhayaMkara hoya che te DhagalAbaMdha daSTAMta vArA batAvIne chelle "namo namo karmamahArAja' kahIne karmasattAne be hAtha joDIne trIju mAthuM namAvI dIdhuM che. eka khulAso karI daIe - badhA ja karmanA vipAko bhayaMkara hoya che evuM nathI. karmanA be prakAra hoya che... zubha -azubha, zubha karmanA vipAka zubha hoya, azubhanA azubha, sAthe bIjI eka vAta e paNa samajI rAkhavAnI che ke karma zubha hoya ke azubhaAkhare to enAthI mukata ja thavAnuM che. jaMjIra sonAnI hoya ke lokhaMDanI, Akhare to e baMdhana ja che. karmanA saMpUrNa kSaya vagara mukita azakya che. 1-vaidyAH vadanti kaphapittamarAkopaM jyotirvido gaikRtaM pravadanti doss| bhUtopasargamaya mantravido vadanti karmera zuddhamunayo'dha vadanti nUnam / /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanI gulAmImAMthI mukata thavA mATe karma karmanA prakAro karmanA sthiti-rasa-pradezo karmanA baMdha-udaya-udIraNA-sattA vagerene jANavA joIe, cAvaka-nAstikane choDIne vizvanA tamAma darzano (ekAMtavAdI hovA chatAM pAga) eka yA bIjI rIte kamane svIkAre che, vedAMta darzanamAM ne mAyA ? avidyA ane prakRti rUpe maLe che, mImAMsakoe karma mATe apUrva zabdano prayoga karyo che. bauddhadarzanamAM vAsanA zabda vaparAyo che, yoga ane sAMkhya darzanamAM Azaya zabda prasiddha che. nAya ane vaizeSika darzanamAM dhamadhame adaSTa ane saMskAra zabda vizeSa karIne vaparAya che. jyAre deva bhAgya puNya pApa jevA bIjA aneka zabdo evA che jeno sAdhArAgayA sarva darzanomAM prayoga thAya che. pAga karma aMgenI sUkSma mImAMsA, guNasthAnakonI vicAraNA tathA karmasAhityanI vizALatA jenadarzanamAM jovA maLe che evI vizvanA koI darzanamAM jovA maLavI azakya che, kArAga ke jaina darzananA pratyeka padArtho sarvajJa bhagavAna prAgIta che. karma aMgenuM vizada vArzana draSTivAda aMtargata cauda pUrvamAMthI bIjuM pUrva AgrAmAgIya, pAMcamu pUrva jJAnapravAda tathA AThamuM pUrva karmapravAdamAM hatuM. Aje to eka pANa pUrva upalabdha nathI. vartamAnamAM karmasaMbaMdhI vicAraNA ThAgAMgasamavAyAMga bhagavatIsUtra ApapAtika sUtra jIvAjIvAbhigama pannavANA Adi aMga upAMga sUtromAM temaja uttarAdhyayana Avazyakaniyukita vizeSAvazyaka bhAga Adi mULasUtromAM tathA karmaprakRtipaMcasaMgraha prAcIna karmagranthokasAyapAhuDa pakhaMDAgamanakarmagraMtho Adi prAcIna graMthomAM ane karmasiddhi baMdhavidhAnAdi arvAcIna granthomAM prApta thAya che. prastuta prakAzanamAM navya pAMca karmagrantha tathA sakhatikA prakaraNa avacUrI sahita AkhA che. chaThThA karmagraMtha tarIke oLakhAtA saptatikA prakrAga aMge ame AgaLa upara jaNAvazuM. navya pAMca karmagraMtha aMge kaMIka lakhIe te pUrve prAcIna tathA naba karmagranthanA nAmAdi aMge thoDuM vicArI laIe. nita karAjanI tulanA AcAryazrIdevendrasUri mahArAje pAMca karmagranthanI racanA karI te pUrve AcAryazrIzivazarmasUri Adi. judA judA pUrvAcAryo dvArA judA judA samayamAM karmaviSayaka cha prakaraNonI athavA bIjA zabdomAM kahIe to cha karmacanthonI racanA thaI cUkI hatI. A cha karmagranyo paikInA pAMca karmagranthone AdhArarUpe potAnI najara sAme rAkhIne AcAryazrIdevendrasUri mahArAje potAnA karmacanthonI racanA karI hovAthI teonA karmagrantho navya karmagrantha tarIke oLakhavAmAM Ave che. devendrasUri mahArAje navyakarmagranthonI racanA karI eTale pUvacArkakRta karmagra prAcInakarmagra" tarIke oLakhAvA lAgyA. jema viSayamAM prAcIna karmagraMthono AdhAra levAya che tema nAma ane varatune varNavavAno kama vagere dareke dareka bAbata mATe prAcIna karmagraMthone
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AdarzarUpe rAkhavAmAM AvyA che. je naLa ane prAcIna karmagranthonA tulanAtmaka nirIkSaNa dvArA samajAya che. prAcIna navya karmagranthanA nAma anukrame karmavipAka karmastatra baMdhasvAmitva zIti ane zataka che. prAcIna karmagraMthanuM bIjuM nAma baMdhoyasanDryuktastava, cothA karmagraMthanuM bIjuM nAma Agamika vastu vicArasAra tathA pAMcamA karmagranthanuM bIjuM nAma baMdhazataka paNa maLe che. A. zrI devendrasUrimahArAje karmagranthanI vRttimAM prAcIna pahelA, bIjA, trIjA ane pAMcamA karmagranthanA nAmane bRhat zabda joDIne anukrame bRhatkarmavipAka, bRhatkarmastava, bRhadaMdhasvAmitva ane bRhadzaka tarIke tathA svakRta dvitIyakarmagranthane tenI vRttimAM lazabda joDIne laghukarmastava tarIke jaNAvela che. A pAMca karmagranthamAMthI prathama traNa karmagranthanA nAma viSayaniSpa che, jyAre cotho ane pAMcamo karmagrantha gAAMkaniSpanna che. 6ThTho karmagrantha-saptatikA prakaraNanuM nAma paNa gAthAMka niSpannache. Ama chae karmagranthonA judA judA nAma hovA chatAM atyAre ho A kamagranthone pahelA karmagrantha, bIje karmagrantha e rIte ja oLakhavAmAM Ave che. atyAre 9 karmagranthone karmaviSayaka, karmastava vagere je kramamAM goThavavAmAM AvyA che e krama prAcIna nathI paNa arvAcIna che, kAraNa ke prAcIna karmagrantho to bhinna bhinna kaka che. AcAryazrIdevendrasUri mahArAje karmaviSayane lagatA jJAnanI sagavaDatAne lakSIne kadAca A krama goThavyo hoya. prastuta avasUrI pAMca nakarmagrantha tathA saptatikA upara hovAthI prAcIna pAMca karmagrantha aMge vadhu na lakhatA A prastAvanAnA aMte prathamapariziSTamAM prAcIna pAMca karmagrantha ane tenuM vyAkhyA sA{hatya bane teTalI vigato sAthe ApyuM che, te jovA mATe amArI namra vinaMti che. have pAMca nAkarmagranthonA viSayane kramaza oLakhIe. tathya pAMca karmagranthono viSaya 1-pahelA karmagrantha tarIke oLakhAtA karmavipAka nAmanA karmagranthamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya Adi ATha karmo, tenA bheda-prabhedo ane tenuM svarUpa arthAt vipAka athavA phaLanuM varNana draSTAnta pUrvaka karavAmAM AvyuM che. 2-bIjA karmastava nAmanA karmagranthamAM zramaNa bhagavAna mahAvIranI stuti karavA dvArA cauda guNasthAnonuM svarUpa ane e guNasthAnomAM prathama karmagranthamAM varNavela karmonI prakRtio paikI kaI kaI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'p karmaprakRtiono bandha, udaya, udIrANA ane sattA hoya che enuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. 3-trIjA anyasvAmitva nAmanA karmagranthamAM gatyAdimAgaMgAsthAnone AzrI jIvonA karmaprakRtiviSayaka bandhasvAmitvanuM varNana karavAmAM AvyuM che. bIjA kama~granthamAM guNasthAnone AzrIne bandhanuM vargana karavAmAM AvyuM che jyAre A karmagranthamAM gatyAdimA gAsthAnone dhyAnamAM rAkhI bandhasvAmitvano vicAra karavAmAM Avyo che. 4-cothA SaDazIti nAmanA karmagranthamAM jIvasthAna, mArga gAsthAna, guNasthAna, bhAva ane saMkhyA e pAMca vibhAga pADIne tenuM vistArathI vivecana karavAmAM AvyuM che. A pAMca vibhAga paikI traNa vibhAga sAthe bIjA viSayo paNa varNavavAmAM AvyA che. (ka) vagyAnamAM gasthAna, yoga, upayoga, lezyA, bandha, udaya, udIraNA ane sattA A ATha viSayo carcavAmAM AvyA che. (kha) mArgaNAsthAnamAM jIvasthAna, guNasthAna, yoga, upayoga, lezyA ane alpabahutva e cha viSayo varNavyA che ane (ga) guNasthAnamAM jIvasthAna, yoga, upayoga, lezmA, bandhahetu, bandha, udaya, udIraNA ane sattA A nava viSayo varNavyA che. pAchalA be vibhAgo arthAt bhAva ane saMkhyAnuM varNana koI viSayathI mizrita nathI. 5-pAMcama zataka nAmanA karmagranthamAM, pahelA karmagranthamAM varNavela karmaprakRtio paikInI kaI kaI prakRtio dhruvabandhinI, adhruvabandhinI, dhruvodayA, avodayA, dhruvasattAkA, avasattAkA, sarva-dezadhAtI, aghAtI, puNyaprakRti, pApaprakRti, parAvartamAnaprakRti ane aparAvartamAna prakRtio che enuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. te pachI uparokta prakRtio paikInI kaI kaI karmaprakRtio kSetravipAkI, jIvavipAkI, bhavipAkI ane pudgalavipAkI che enuM vibhAgavAra varNana karavAmAM AvyuM che. A pachI uparokta karmaprakRtionA prakRtibandha, sthitibandha, rasabandha ane pradezabandha e cAra prakAranA bandhanuM svarUpa ane te samajamAM Ave te mATe modakanuM daSTAnta kahevAmAM AvyuM che. ATaluM kahyA bAda karyo jIva kaI kaI jAtanA bandhano ravAmI hoya che e kahevAmAM AvyuM che ane chevaTe upazamakSaNa ane kSepakazreNanuM vistRta svarUpa varNavavAmAM AvyuM che. A mukhya viSayo sivAya A karmagranthamAM dhruvabandhinI Adi prakRtione AzrIne sAdi-anAdi bhAMgAonuM nirUpaNa vigere avAntara aneka viSayo granthakAre varNavelA che. A pAMce karmagrantho prAkRtabhASAmAM tathA AryAchandamAM racAyA che. vartamAnasaMghamAM cAraprakaraNa traNabhASya kaMThastha karyA pachI pAMca navya karmagrantha tathA saptatikA prakaraNane
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto tathA zrAvaka-zrAvikAo pAga kaMdaratha kare che. navyakarmagranthomAM saMkSepathI sahaja samajAI jAya te rIte padArthonI goThavAgI karI hovAthI prAcIna karmagrantha karatAM navya karmagranya zrIsaMghamAM vadhu pracalita che. AthI ja nabarmagrantha upara saMskRta gujarAtI Adi bhASAmAM aneka TIkAo, avacerIo - - konI racanA thaI che. A nAnA ne navya pAMca karmagrantha ane tenuM saMskRta vyAkhyA-sAhitya bIjA pariziSTamAM tathA natra pAMca karmagrantha uparanuM gujarAtI vyAkhyA sAhitya trIjA pariziSTamAM Apela che. A sivAya vartamAnamAM paNa gujarAtI tathA hiMdI bhASAmAM aneka vivecano prApta thAya che. temaja jarmanInA helmatha vona glAsenApe karmasiddhAMta aMge khAsa karIne pAMca navyakarmagraMthonA AdhAre Die Lehre Von Karman in der Philosophie der Jainas nuch den Karmagranthas dargestellt nAmano mahAnibaMdha jarmana bhASAmAM lakhyo hato. teno aMgrejI anuvAda jI.beri giphorDa kyAM che. jenuM 014 The Doctrine of Karman in Jain Philosophy 39. tathA karmagranthanA rAmaviSayaka ane samanAmAM bIjI keTalIka kRtio che jeno ahIMja ullekha karI daIe. 1- AgamagachIya zrI jayaMtilaka sUri mahArAje (paMdaramI rAdI) 9 zloka pramANa cAra saMskRta kamagraMthanI racanA karI che. je anukrame (1) prakRtivida (2) sUkSmAthe grAhaka (3) prakRti svarUpa ane (4) baMdhasvAmitva ema cAra vibhAgamAM vibhakata che. 2. mabika nAmanA kavie karmagraMtha nAmanI kRti racI che. 3- pa navAkarmagraMthonA AdhAre karmasutrA nAmanI saMskRta kRti sUtrarUpe AgamombAraka zrI sAgarAnaMda sU.ma, racI che. 125 zloka pramANa A kRtinI racanA se. 1918mAM thaI che. naLa pAMca karmagranthanA racayitA vIraprabhunI pATaparaMparAmAM thayelA AcAryazrIdevendrasUrimahArAja tapAgajInA Adya pravartaka bRhattapAgacchIya AcAryazrI jagazcandrasUri mahArAjanA paTTadhara hatA ane tapAgacchanA dvitIya gacchanAyaka hatA. zeTha pArgadava poravADanA vazamAM janmelA sADhala ane rAgunA 1. pUrvadeva pIravADanI vaMzAvalI zrI zAnninAtha pAcana tA 5trIya na jJAnatAramAM rahela tADapatra graMtha AkhyAnakamaNikAza-savRtti ( kramAMka 23:ka, patra saMkhyA 48.3} nI grantha lakhAvanAranI prazastimAMthI prApta thAya che, tema bIjI pAga prasaddhiomAMthI prApta thAya che. saMzAvalInA cArTa tathA AkhyAnakramaNikAza-vRttinA aMte prApta thatI prazasti A prastAvanAnA cothA zikamAM Apela che.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame (1) dhINAMka (2) zremasiMha (3) bhImasiMha (4) devasiMha ane (5) mahAgasiMha ema pAMca putro hatA. temAMnA kSemasiMha ane devasiMha bhavabhIru ane atyaMta vairAgyavRttivALA hatA. devasiMha bAlyavayamAM dIkSA laIne AcArya zrI jagandrasUrimahArAjanA ziSya thaI kamiza: AcAryapada prApta karI AcArya zrI devendrasUri mahArAja tarIke prasiddha banyA tathA zremasiMha tyAra pachI cAritra laIne AcArya zrI jagaccasUri mahArAjanA ziSya AcAryazrI vijayacandrasUri mahArAjanA ziSya thaI AcAryapada prApta karI AcAryazrI kSemakIrtisUri mahArAja tarIke prasiddha thayA. A baMne ziSya praziSyonA AcAryazrI jagaeNkasUri mahArAja saMsArI pakSe kAkA thatA hatA. AcAryazrI kSemakIrtisUri mahArAje bahankalpabhALa upara 4260 zloka pramANa sukhabodhikA nAmanI vistRta vRtti racI hatI. - AcArya zrI devendrasUri mahArAja vivI, kika, saMsI, kALanA gItane yAda karAve tevA jJAnI, cAritranika ane sarjaka hatA, tapasvIratna AcAryazrI jagazcandrasUri mahArAje kiyoddhAra karyo tyAre A. zrI devendrasUri ma. temanA sahayogI hatA. temanA zAMta rasavALA, vAtsalyabharyA mIThA upadezathaMja aMcalagarachIya AcArya zrI mahendrasUrie lagabhaga saM. 137mAM tharAdamAM kiyoddhAra karI zuddhamArga svIkAryo hato. mevADanA rANA jaitrasiMha, rANo tejasiMha, rANI jayatalAdevI, rANo samarasiMha vagere temanA ananya rAgI hatA. temanA upadezathI rANI jayatalAe cittoDanA killA para zAmaLIyA pArzvanAtha bhagavAnanuM jinAlaya baMdhAvyuM hatuM. rANA tejasiMhe pAga mevADamAM amAripAlana karAvyuM hatuM. potAnA gurudevanI sAthe teozrIe zatruMjaya giranAra AbU vagere tIrthonI yAtrAo karI hatI. bAra varSa mevADamAM vicarI A devendrasUri mahArAje jyAre saM. 1319 mAM khaMbhAta padhAryA tyAre temanA gurubhAI A. vijayacaMdrasU mahArAja citravAsIonI sAthe rahI zithilAcArI banI gayA hatA, ane devendra. ma. nI AjJA choDIne potAno svataMtra gaccha banAvyo hato. teo je vastImAM rahetA hatA te vaDIpoSALa tarIke oLakhAtI hatI. AcAryadevendrasUma. temanI vastImAM na utaratA alaga vastImAM hatA tethI temano ziSya parivAra laghupoSALanA nAme prasiddha thayo. zonI bhImadeva tyAga ane saMyama mArganI tarapheNa karato hovAthI teNe A. zrI devendrasUri ma. ne potAnI vastImAM utAryA, A baMne AcAryo vacce bheda paDatA saMgrAma sonInA pUrvaja sonI sAMgaNa ozavAle A baMne zAkhAmAM kaMI zAkhA sAcI che teno nirNaya karavA tapasyA karIne pratyakSa prabhAvI jinapratimAnI sAme dhyAna dharyuM. zAsanadevIe pragaTa thaIne sAMgANasonIne jaNAvyuM ke 'A.devendrasUri
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ yugottama AcAryapuMgava che. temanI ja gaccha paraMparA lAMbA kALa sudhI cAlaze, mATe tAre temanI upAsanA karavI, AcArya zrI devandrasUma, adbhUta pravacanakAra hatA. temanA vyAkhyAnamAM saMvega, cAranA amodha rasavALo zAMtarasano pravAha vaheto hato. teo khaMbhAtanA cokamAM rahelA kumArapAla vihAranA upAzrayamAM vizALa sabhAne dhamapadeza detA hatA. mahAmAtya vastupALa temane vaMdana karavA AvyA tyAre AcArya mahArAje cAra veda upara vyAkhyAna ApyuM, jemAM jaina ane jainetaradarzana saMbaMdhI siddhAMtonuM talasparzI nirUpaNa karyuM. AthI prabhAvita thayelA vastupALe AcArya bhagavaMtanuM bhAvapUrvaka bahumAna karyuM. teo samartha granthakAra hatA te temaNe racelA granyo jotA jAgAI Ave che. teozrIe racelA granthonI nAmAvalI ame A prastAvanAnA pAMcamAM pariziSTamAM Apela che. teozrInA zo devendrAMti hatA eTale ke dareka granthanI samAptimAM devendra zabdano prayoga teozrIe karela che. teozrInI preraNAthI saM. 1301 nA varaDiyA Asadeve upAsakasUtranI vRtti lakhAvI hatI. teozrInA sadupadezathI dhoLakA, dIvabaMdara, mahuvA, TIMbAnA, devapattana vagere gAmanA jenoe maLIne sva paranA upakAra mATe ane mokSaprApti mATe mahuvAmAM moTo sarasvatI jJAnabhaMDAra Apane , ane temanuM AgamasUtro tathA tenI TIkAo, vyAkaraNa, kAvya, nyAya, sAhitya, kathA vagere vividha vijyanA grantho lakhAvIne mUkAvyA. A sivAya pATaNa, vIjApura, khaMbhAta vagere saMghamAM paNa teozrInI preraNAthI aneka jJAnabhaMDAronI sthApanA thaI hatI. AzrI devendrasUri mahArAja rsa, 1327 mAM mALavAmAM kALadharma pAmyA hatA. temanA kALadharmanA rAmAcArathI zrIsaMghamAM bhAre gamagInI lAI. khaMbhAtanA bhImadeve te divasathI anna levAno tyAga karyo. sAthenA munivaroe paNa mALavAthI gUjarAta tarapha vihAra karyo. temanA gurudeva AcAryazrI jagandrasUri mahArAja tyAgI, vairAgI tathA cAritradharmanA custa AgrahI hatA, te kALe vyApelI kiyA zithilatAne dUra karavA teozrIe sakhata parizramama sevyo hato. teo maha. jJAnI ane mahAtapasvI hatA. udayapura pAsenA AghATapura (AyaDa)mAM batrIsa digaMbarAcAryo sAthe vAda karIne vijaya meLavatA temane mevADanA rANA jendrasiMhe "hIrAnu mAnavaMtu biruda ApeluM. temaNe bAra varSa sudhI satata AyaMbila karyA hovAthI mevADanA rANAe teozrIne mahAtapasvI kahIne bIradAvelA, ane tapA' evuM birUda ApeluM A. zrI devendrasU. ma. nA aneka ziSyo hatA. jemAM A. vighAnaMdasUri tathA A. dharmaghoSasUri Adi temanA mukhya ziSyo hatA. A baMne AcArya bhagavaMto saMsArIpaNAmAM varahaDIyA gotranA jinacaMdranA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ putra vIravala tathA bhamadeva nAme hatA. vi. saM. 1302mAM AcArya devendrasUri ma. vIjApura padhANa tyAre varadhavalanA lagnanI taiyArI cAlatI hatI, pAga AcAryazrInI vairAgasa jharatI akhalita dharmavAgI sAMbhaLIne vIradhavalane prabaLa vairAgya jAgyo ane lagna baMdha rAkhI tene dIkSA levAno nirNaya karyo. sAthe nAno bhAI bhImadeva paNa dIkSA levA taiyAra thayo. lagnanA varaghoDAne badale dIkSAno varaghoDo caDayo. lagnamaMDapamAMja AcArya zrI devasUri mahArAje baMne bhAIone dIkSA ApI. saM. 13rara mAM pAlanapuranA saMghanI vinaMtithI paddhaviyApArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM upA. vidyAnaMda gAgIne AcAryapada tathA pa. zrI dharmakArtine upAdhyAyapada ApyuM. A samaye maMdiranA maMDapamAM kesaranI devI vRSTi thaI. sarvatra Azcarya ane AnaMda phelAyo. AcAryazrI devendrasUri mahArAjano janma, janma sthaLa, vaya, cAritraparyAya vagerenI vigatavAra mAhitI vartamAnamAM maLatI nathI. temanA jIvananI jeTalI mAhitI prazastizloko, saMskRta tathA gujarAtI paTTAvalIo ane rAsAo AdimAMthI prApta thAya che te saMdarbhone ame A prastAvanAnA aMte chaThThA pariziSTamAM ApyA che, pAMca karmagra tathA tenA kana aMge ATalI vAta karyA pachI have chaThTha karmantha tarIke oLakhAtA saptatikA prakaraNa aMge vicArIe. saptatikA prakaraNa) pAMca karmagranya prAcIna ane naLa ema be prakAranA maLe che, tyAre sanatikA prakaraNa eka ja prakAranuM che, eTaleke pUrvAcArya viracita che. nava ma karmagranthana jema naLasaptatikA racAyuM nathI. A prakarAga 4 gAthAonuM banela hovAthI sittara sanarI merI sArI, sattariyA sayariyA tathA tatikA vagere nAmethI te oLakhAya che. A prakAranI gAthAnI saMkhyAnA nirNayamAM Aja sudhI bahu ja visaMvAda rahyo che. prakarAranA nAma mujaba A granthamAM 30 gAthAo hovI joIe.... paga navatatva prakaraNa saMbodha zakhanikA vagere prakaraNomAM jema pAchaLa-pAchaLathI navI navI gAthAo umerAtI gaI che tevuM ja A prakAgamAM pANa thayuM che. vartamAnamAM A prakarAga mudrita prakarAgamAlA tathA TabA vageremAM dara gAthA pramANa maLe che. kAre 31 mAthA para cUrgi racI che. zrImagiri mahArAje 32 gAthA para vivRtti racI che jyAre avacUrNikAre 33 gAthA para avacUrNi racI che. A badhI 1- cUrNikAre 10 vA so gAthAne pAThAMtara kahIne mULamAM savIkArI nathI, jayAre vivRttikAre A gAthAne mULa tarIke lIdhI che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 vadhArAnI gAthAo moTe bhAge arthanI pUrti ane tenA spaSTIkaraNa mATe cUrNi-rIkAmAM ApelI aMtabhAga AdinI ja gAthAo che, saptatikA bhAganI pAga keTalIka gAthAo mULa = aMtaSyinI gAthA sAthe arazI ke kaMIka pheraphAra sAthe samAnatA dharAve che. AvI bAdhAone kramAMka tulanAtmaka aNana karavA mATe te te sthaLe TipAgamAM Apela che. je gAthAono cUrNikAre aMtarmAnagAthA tarIke nirdeza nathI karyo ane TIkAkAre tathA avacUrNikAre aMtaSyigAthA tarIke ullekha kare che te pharaka ame te te sthaLe TippaNamAM jaNAvela che. saptatikA prakaraNano uddhAra cauda pUrvamAMnuM dritIya AgrAyaNI pUrvanI pAMcamI vastunA rara prAbhUta pikI cauthA karmaprakRtiprAbhUtamAMthI karavAmAM Avyo che. A prakarAganI pahelI 4 gAthAmAM abhidheya tarIke baMdha. udaya sattA ane prakRtisthAnanuM svarUpa rajU karavAnI pratijJA karAI che. tyArabAda mULa prakRtine AzrIne bedhasthAno, udathasthAno ane sattAsthAno ane eno paraspara saMvedha temaja saMdhono avasthAno ane guNarathAno AzrIne vicAra, eja bAbatono uttara pravRtione aMge parAmarza, temaja gati ane indriya e mArgagAthAnone udezIne kathana, udIraNA, upazamazreniMga ane #pakaginuM svarUpa ane apakazreNinuM aMtimaphaLI ema vividha bAbato AlekhAI saptanikA prakarAganA katAM zrIcadraSimahattara che evI rUDha mAnyatA che, pAga Ano koI spaSTa AdhAra nathI maLato. vartamAna saptatikA prakAranI aMtima gAthA - 'AdamAM sapafl' dvArA eTaluM ja jaNAya che ke arvArSi maharanA matane anusaratI TIkAnA AdhAre sattarinI gAthA (0 ne badale vadhIne) nevyAsI thaI che.' Ama A ullekhamAM sArI prakaraNanI gAthAmAM vadhAro kema thayo enuM kAraNa ja mAtra sUcavavAmAM AvyuM che, paNa enA kartA viSe ethI kazoya prakAza paDato nathI, zrIcarSi mahattare to zataka, saptatikA, kaSAyaprAbhRta, satkarma ane kamaM prakRti ema pAMca granthonA AdhAre paMca saMgrahanI racanA karI che. tethI sanatikA prakarAga carSi mahattara karatAM paNa prAcIna che te nakakI thAya che. saptatikA prakarA upara jeTaluM saMskRtamAM gujarAtI vyAkhyA sAhitya racAyuM che tenI noMdha A prastAvanAnA aMte sAtamA pariziSTamAM Apela che. avacUrNi ) prastuta avarNi A. zrI guNaratna sUri mahArAje racI che, je Aja sudhI apragaTa hatI.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 A avacUrgi che ema samajIne vAMcavAnI amArI namra bhalAmaNa che, kAraNa ke TIkAnI mAphaka praka gAthA upara avacUrNa nathI, jyAM avacUrNikArane sugama lAgyuM che tyAM su ke pada ke koIpaNa ullekha kaI vagara AgaLa cAlyA che. tathA TIkAnI jema viratAra paNa nathI karyo, bane teTalo kopa karyo che. bIjI eka vAta - A avacUrNi che ema rAmajIne AnI upekSA paNa karavA jevI nathI, avacerIo tenI pUrve racAyela cUrNio TIkAonA AdhAre racAtI hoya che. prastuta avamUrgi paga ravopaTIkAnA AdhAre ja racAI che ema A zrI guNatnasUri mahArAje prazastimAM nodhyuM che. te chatAM prastuta avacUrNimAM A. zrIguNaratnasUri mahArAje koI koI rathane potAnI mAlika pratibhA pAga batAvI che." aneka zAstramAMthI avatarAgI ApIne (ropajJaTIkAkAre paNa nathI ApyA tevA avargane sarasa saraLa banAvavAno prayatna karyo che, je ropakSavRni sAthe avacUrginuM tulanAtmaka adhyayana karatAM jaNAI Ave che. 310 zloka pramANa A avamUrginI racanA saM. 1459mAM thaI che. potAnI A kRtine teozrIe avacUrgi tarIke prazastimAM lAgAvI che. eka mahatvanI vAta -- A sivAya bIjI paNa eka 6 karmagraMtha upara avacUrNinI racanA zrIguNaratnasU. mahArAje karI hoya tema jAya che, je pada0 bloka pramANa che. prAcIna sAhityanA saMzodhaka vargamAM paNa guNaratnasU. kRta bRhAya avacUrNa ke prasiddha che, 314 klAka pramANa avacUrNano to koIe nirdeza pAga nathI karyo. pArAganA hemacaMdrAcArya jene jJAnamaMdiramAMthI amane 31 lAMka pramANa avarganI racanA maLI tema 56 bloka pramANa avarNanI pAga racanA maLI che. jene kramAMka 1565 che, patra-21 che. (prathama 1 thI 9 patra nathI. Ano na A mujaba che. iti saptatikAvacUrNiH |ch|| rasabasumanu 1486 mitavarSe kArtikyAM zrIgurUpadezena likhitA savistarArdhA karmagranthAvacUrNiriyaM zA bhadraM bhUyAt, lokasaMkhyA sayantrakaM graMdhAgU 5670 // zubhaM bhavatu kalyANamastu chaa| saMvat 1661 varSe ASADha mAse kRSNapakSe caturthI some likhitN| jo. maMgala suta saMkarakena likhitaM ||ch| cha 1- juo pR. 2 - mAthA 7 rUuif--'Aikoreji. ......mama 3ffiaa A vyAkhyA prAcIna temaja navya ema bene karmagranthanI ekapaNa vRttimAM jovA nathI maLatI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prazaritamAM guNaratnasU.ma.nA nAmano ullekha nathI, paNa AgamaprabhAkara muni zrI puNyavijayajIe A avacUrNanA racayitA zrI guNaratnasU. ma. ne jaNAvyA che. anyatrapaNa guNaratnasU.ma.nI 6 karmagraMthanI avarga 5670 zloka pramANa jaNAvI che. tethI A avarNa guNaratna sU.ma.nI ja hovI joIe. vaLI A avacUrNimAM prazastimAM AvatA vistarAU padathI evuM anumAna thAya che ke vi.saM. 1459mAM 3100 zloka pramANa avarginI racanA karyAM pachI 1486mAM dvitIya avarNI (5670 zloka pramANa) racanA karI haze, avarNakAra thI guNaratnasUi AcAryazrIguNaratnasUri mahArAja vIraprabhunI pATa paraMparAmAM thayelA AcAryazrIdevasuMdara sUrimahArAjanA pAMca mukhya ziSyomAM trIjA ziSya hatA. teo khUbaja saMyamI ane jJAnI hatA, temanA traNa mukhya niyamo hatA. (1) Teko devo nahi, (2) gusso karavo nahi ane (3) vikthA-niMdA karavI nahiM. AthI loko ema mAnatA hatA ke teo jaladI mokSe ze. temanI pAse ghaNA munivaro vyAkaraNa, sAhitya, jyotiSa ane jinAgama bhaNyA hatA. navakAramaMtranA adhiSThAyaka deva temanI upara prasanna hatA, tethI teo bIjAnuM bhUta-bhaviSya ane vartamAna jAgI zakatA hatA. teozrIne potAnA gurudeva pratye atyaMta bahumAna hatuM. potAnA gurudevano TUMkamAM paricaya ApatA teo jaNAve che ke 'temanAmAM doSo hatA ja nahiM, AthI durjano temanI niMdA karI zakatA nahotA ane temanA guNo agata hatA.' A devasuMdara sU. mahArAja mahAna yogIpuruSa hatA, tathA aneka zubhacihno temanA carAgatale zobhatA hatA. A. gugaratna sU.ma. nA vila gurubaMdhu A. zrI jJAnasAgara sUri mahArAja kALadharma pAmIne cothA devalokamAM gayA hatA. temaNe A.zrI guNaratna sU.ma.ne svanamAM darzana ApIne ziSTa-aziSTa vagerenI samajUtI ApI hatI. dvitIya gurubaMdhu zrIkulamaMDana sUri tathA A.zrI guNaratna sU.ma.nI AcAryapadavI se, 1442mAM khaMbhAtanI AliMga vasatimAM sauvargika lakhasiMha pachIvAle karelA utsavamAM thaI hatI. teozrIe aneka granthonI racanA karelI. kalpAMta[cya e temanI sarva prathama racanA che. kriyAratna samuccaya tathA Sadarzana samuccaya A be temanA atyaMta prasiddha ane mahattvapUrNa grantho che. A be granthanI racanAI ja teo vyAkaraNa ane tarkazAstranA samartha jJAtA tarIke jagAI Ave che. kriyAratna samuccayanI saM. 1468mAM zrutabhakta ane gurubhakta vizaladeve saparivAra 10 pratilipio karAvI hatI. A sivAya bIjA anekagraMtho para teozrIe avasUrinI racanA karI che. te jotA teozrIne niSNAta avasUrikAra tarIke bIradAvI zakAya. teozrIe racelA granthonI nAmAvalI A prastAvanAnA aMte ApavAmAM AvelA AThamA pariziSTamAM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4.3 ApI che. judAjudA jJAnabhaMDALA prAnA sUtro guNaratna Mga guNaratnasUri viracita aneka graMthonA nAmo jovA maLe che. prAya: karIne te badhA tapAgIya devasuMdara sUrinA ziSya prasiddha guNaratnasUri karatAM bhinna che ema samajIne tevA granthonI nAmAvalI ame A prastAvanAnA navamA pariziSTamAM ApI che. guNaratnasUri mahArAjanA samakAlIna ane pazcAtkAlIna bIjA paNa keTalAka samanAmI AcAyAM thayelA, jenI noMdha gujarAtI sAhityakozanA prathamakhaMDamAM ApavAmAM AvI che te akSaraza: ahIM ApIe chIe. 'guNaratna(sUri)-2 I.15mI sadI uttarArdha : nAgilagacchanA jaina sAdhu. guNasamudrasUrinI paraMparAmAM guNadevasUrinA ziSya ane jJAnasAgara (i, 15 mI uttarArdha)nA gabaMdhu. 143 kaDInA 'AdinAtha RSabha-rAsa' tathA 397463 kaDInA bharata-bAhubalipavADu prabaMdhanA kartA, guNaratnasUri)-3/guNaratnasUriziSya I.15 mI uttarAdha]: pIpalagacchanA jaina sAdhu. ANaMdameru-na nAme paNa noMdhAyelI maLatI 'kAlikasUri-bhAsa'nA kti gugaratnasUri (I. 1457mAM hayAta) che ke emanA ziSya che te spaSTa thatuM nathI. guNaratna-4 [I.1574mAM hayAta] : kharataragacchanA jaina sAdhu. jinamA gayasUrinI paraMparAmAM vinayasamudranA ziSya. 106 kaDInI 'saMgatisaM5-saMdhi' (20 I.1574 saM.163, zrAvaNa suda 5)nA kartA. emaNe 'namaskAra-prathamapada arthA' (mu.) nAmanI viziSTa kRti racI hovAno ullekha maLe che, paraMtu te kaI bhASAmAM che tenI spaSTatA nathI. kRti : 'anekArtha-ratnamaMjUSA. guNaratnasUriziSya I.15 mI sadI uttarArdha: juo gugaratnasUri-3, '' A sivAya bIjA paga AgamagacchIya zrI somacaMdra sU.ma.nA ziSya zrI gugaratnasUri thayA che. jeno ullekha muniratnasUrinA ziSyae racela saMskRta gujarAtI Agamagaccha paTTAvalImAM nIce mujaba maLe che. (i) 'tasmAt zrIguNaratnasUriguravaH kurvantu vo maGgalam' // 5 // {} teo siMha guru thApyA sAra jANI guAgamaMDaga rayoga sAra manapurI AnaMdi nIra pUrI pagama te siriMgugarayAga sUri / 13 / / zrIguNaratnasUri mahArAjano janma, janmasthaLa, mAtApitA, ya, cAritraparyAya, tathA kALadharma
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 saMvata Adi prApta nathI thatA. temanA jIvananI jeTalI mAhitI prApti zloko, saMskRta tathA gujarAtI pAvalIo ane rAsAo AdimAMthI prApta thAya che te saMdabhone ame A prastAvanAnA aMte dazamAM pariziSTamAM AvyA che. pratiparicaya tathA saMpAdana paddhati | prastuta avacUnA saMzodhanamAM ame trAga hastapratAno upayoga karyo che. jeno pheM. laTa tathA T0 evo saMketa Apela che. te trANe hastapratono paricaya nIce mujaba che. -A prati pATaNa ka hemacaMdrAcA jJAnano che. zAM prastuta pratinI kramAMka 3659 che. patra saMkhyA 31 che. pratyeka pavamAM 24 paMkita che ane pratyeka paMktimAM 8 thI 3 akSaro che. pratinI laMbAI tathA pahoLAI 38" ane 13.4' pramANa che. aMtamAM graMthakAranI prazasti pUrve lipikAranI prazasti ApI che. bhArImAMpA gAmanA puSkarajJAtInA anaMta nAmanA lahIyAe sa, 1466 mAM A pratI lakhI che. racanA pachI 3 vararAnA TUMkA gALAmAM A prati lakhAparNI hovAthI te atyaMta vizvasanIya banI jAya che. prati zuddhaprAya: che, tathA suvAcya akSarothI lakhAyelI che. keTalAka patronA pAbhAgamAM pAchaLathI navA pATho umerelA che je bIjI hapratomAM jovA nathI maLatAM. keTalAka sthaLe TippA jevuM karela che, te ame prastuta saMpAdanamAM te te sthaLe nIce dipAgamAM Apela che. (juo patra ne. 18) prastuta saMpAdanamAM ame # pratinoja pUrNatayA upayoga karyo che. deva pratimAM na hoya evo zata ane pa0 pratino pATha be corasa kausa vacce mUkela che. tathA jyAM azuddha pATha jaNAyo che tyAM ame be rIta apanAvI cha (6) azuddha pATha emane ema rAkhI zuddhapATha be ardhagoLa kausa vacce mUkI che. (ii) azuddhapAdane TippaNamAM ApI zuddhapAThane kAMsa vagara saLaga mUkela che. rAya A prati lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA saMgrahanI che. sUcipatramAM A pratino kramAMka para3 che. patra saMkhyA 29 che. pratyeka patramAM 18 paMkita che ane pratyeka paMkitamAM paTa akSara che. akSaro atyaMta sUkSma che. pratinI laMbAI nathI pahoLAI rara.1''x11.2' che. A pratimAM je sthaLe hai tathA T0 pratithI bhinna pATho che tevA pAThone ame prastuta saMpAdanamAM te te sthaLe nIce TippAgamAM ApyA che
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 T. A prati siddhAMtadivAkara pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya tarkIna paNUnya muni zrI suMdara 250 mArka lakhAvela pratinI nakala che. AmAMthI kare sthaLe haiM prati karatAM bhinna pATho maLyA che tevA pAThone ame TippaNamAM te te sthaLe ApyA che. prastuta saMpAdanamAM A traNa saMketa sivAya keTalAka sthaLe vR. saMketa paga vAparyAM che. pR. eTale vRttavRtti eTale ke sTopajJa vRtti samajavAnI che. avarNi karatAM AnuM pramANa bRhat hovAthI ame svopajJa vRtti mATe yu saMketa karela che. je sthaLe 60 - ane - e traNe pratomAM vR. thI bhinna pATha maLe che tyAM ame OM nA pAThane kAyama rAkhI de . pA. nA pAne TippaNamAM Apela che. prastuta saMpAdanamAM avacUrNikAre ubaMrela zAIya pramANonA uddharaNonA mULasthAno te te uddarAganI bAjumAM be corasa kauMsa vacce saMketa ApIne mUkyA che. AvA saMketonuM spaSTIkaraNa ame pariziSTa agyAramAmAM karyuM che. avacUrNamAM paNa uSkaraNo graMtha ane graMthakAronA nAmo Adine cAlu TAIpathI bhinna TAIpamAM mUkIne alaga pADavA mATe dhyAna rAkhyuM che. pariziSTa paricaya avargamAM ApelA zAstrIya uddharaNonI akArAdi krame anukramaNikA A avarNanA aMte prathama pariziSTamAM Apela che. dviIya pariziSTamAM acUrNamAM ulikhita graMthonA nAmo tathA tRtIya pariziSTamAM avacUrNamAM iikhata graMthakAronA nAmo akArAdikrame Apela che. cothA pariziSTamAM avacUrNikAre noMdhelA nyAyono ullekha karyo che. RNa svIkAra tathA dhanyavAda pradAna varSonA varSo thaI jAya tyAre mAMDa ekAda graM chapAIne bahAra Ave evI paristhiti jyAre mudraNa kAryamAM sarjAI hoya tyAre aDhI mahinAnA atyaMta TUMkA gALAmAM Akho graMtha chapAIne bahAra paDe tyAre mana vicAre caDI jAya che. ghaNA-ghaNA vicArone aMte eTaluM ja tAravaNa nIkaLe che..... kama~sAhitya e siddhAMta mahodadhi sva, pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjAno priya viSaya hato tethI teozrIe svargalokamAMthI varasAvelI adazyakRpA ane sahAya.... vartamAna kALanA bhISmatapasvI pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUrIzvarajI mahArAjanI tapa:punita zubhanizrA, vardhamAnataponidhi suvizAlagacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjAnA zubha AzirvAda. prAcIna graMtho saMzodhita saMpAdita thaIne bahAra paDe evI zubhabhAvanA hariMdana harapala jaeNmanA aMtaramAM ghUmarAI rahI che te karmagrantha ane karmaprakRtinA padArthonA vAcanAdAtA, vairAgyadezanAdakSa, pragurudeva pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayahemacandrasUrIzvarajI mahArAjanI zubhabhAvanA tathA 1 ratnatrayI ArAdhaka pUjyapAda gurudevazrI akSayabodhi vijayajI mahArAjanI zubhecchAnA saMmizraNathI prastuta prakAzana nirvighne pAra paDyuM che. tethI A sahu upakArI gurudevono huM khUba-khUba RNI chuM. sahu gurudevonA caraNakamaLamAM anaMta-anaMta vaMdanA. tarkasamrAT pUjya munirAjazrI jayasuMdara vijyajI mahArAje prastuta graMthanI prAcIna hastaprata parathI karAvelI kopI amane nakala karavA mATe udArabhAve ApI hovAthI teono pakAra paNa avismaraNIya che. 46 prati prAcInalipinA acchA jANakAra lakSmaNabhAInA saujanyathI maLI che, jyAre haiM prati paM. caMdrakAtabhAInA saujanyathI maLI che, teo baMne khUba-khUba dhanyavAdane pAtra che. A prastAvanAmAM jaina paraMparAno ItihAsa bhAga-3, paTTAvalI samuccaya mAga 1-2, karmasiddhAMta saMbaMdhI sAhitya, jaina gUrjarakavio, gUrjara sAhityakoza ("khaMDa-1), zrIjaina AtmAnaMdasabhA taraphathI prakAzita yela. sattAra: maMthrA: Adi pustakono upayoga karyo che tethI tenA saMpAdako - prakAzakoMnA ame khUba ja AbhArI chIe, A avacUrNanA saMzodhana-saMpAdanamAM amArI baMdarakArIne lIdhe koIpaNa kSati rahI gaI hoya to tenI hArdika kSamA yAcIe chIe, te tarapha dhyAna doravA mATe vidvAnone vinaMtI karIe chIe. temaja prastAvanAnA aMte zudvipatraka Apela che teno upayoga karIne vAMcavA namra vinaMti che, pro..... che karmagranthanI avarNinA adhyayana dvArA sahu mumukSuo karmanI granthithI mukata bane evI aMtaranI zubhecchA. -- muni mahAbodhi vijaya bApunagara, amadAvAda, tA. 1911 92. saM 2049, kA, va. 10.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA. 168 vRtikA vRtti zla. 922 zlo, 10OO pariziSTa-1) prAcIna pAMca karmacantha ane tenuM vyAkhyA sAhitya karmavipAka (mULa) zrIgargArSi karmavipAka bhASya ajJAta (ii) kavipAka zrIharibhadrasUri karmavipAka TIkA zrImalayagirisUri (iv) karmavipAka zrIparamAnaMda sUri (4) karmavipAka vyAkhyA ajJAta (vi) karmavipAka TIkA ajJAta (ii) karmavipAka Tippana zrIudayaprabhasUri 2. karmastava (mULa) ajJAta (i) karmastava bhA ajJAta karmastava bhAgya ajJAta karmastava bhAgya zrI mahendrasUri (iv) karmastava ajJAta (v) karmastava TIkA zrIharibhadrasUri (vi) karmastava vRtti zrIgoviMdAcArya (ii) kastava Tippana zrI udayaprabhasUri bandhasvAmitva (mULa) ajJAta (i) bandhasvAmitva vRtti zrIharibhadrasUri (ii) bandhasvAmitva Tippana (ii) bandhasvAmitva TakA 4. paDazIti (mULa) zrInivallabhagaNi (i) paDIti bhAgya ajJAta (ii) SaDazIti bhASya ajJAta (ii) SaDazIti vRtti zrIharibhadrasUri (iv) SaDazIti zrI malayagirisUri paDazati zrIyazobhadrasUri zlo, 420 gA. pa7 gA. 24 gA32 gA. 30 zlo, 1990 glo, 292 gA. 54 glo. 560 ajJAta ajJAta gA. 86 gA. 23 gA38 glo. 850 glo.2140 blo.1630
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDIti (vi) (vii) SaDazIti (viii) paDIti (ix) SaDAMti {x} paDIti (baMdha) zataka (baMdha) zataka 5. (i) (ii) (baMdha) zataka (iii) (baMdha) zataka (iv) (baMdha) zataka (baMdha) zataka (v) (baMdha) zataka (vi) (vii) (baMdha) zataka (viii) (baMdha) zataka (x) (baMdha) zataka {x} (baMdha) zataka CCESSF prAkRtavRtti vivaraNa uddhAra TIkA avara (mULa) bhASya bhASya bhASya bRhasUrNi laghucUrNi bRhadbhASya TippaNa vRtti TippaNa avasUri zrIrAmadeva zrImaruvAcaka navyapaMcakarmagrantha navyapaMcakarmagrantha svopannavRtti navyapaMcakarmagrantha avasUri navyapaMcakarmagrantha avara navyapaMcakarmagrantha avasUri navyapaMcakarmagraMtha avacUrNi navyapaMcakarmagraMtha avacUri karmagrantha avasUri ajJAta ajJAta zrI zivazarmasUri ajJAta ajJAta ajJAta ajJAta zrIcandrarSimahattara zrIcaDhezvarasUri zrImunicandrasUri maladhArI zrIhemacandrasUri zrIudayaprabhasUri zrIguNaratasUri pariziSTa-2 navya paMcamagrantha ane saMskRta vyAkhyA sAhitya zrIdevendrasUri zrIdevendrasUri ajJAta zlo,750 zlo 160 zlo. 700 gA. 111 gA. 24 gA. 24 gA. 14 gA, 1123 zlo. 3740 zlo, 974 gAthA 304 zlo. 10131 zlo. 2958 zrImunizekharasUri zrIjJAnasAgarasUri 2. saM. 1439 zrI guAratasUri ra.saM . 1459 zlo.2100 zrI guNaratnasUri 2.saM .1486 zrIcandrasUri 18 zlo, 5670 (saptatikA ava. sAthe)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ :) karmaprantha avasUri kanavilAsa 10) Ditaya karmagrantha vivaraNa zrIkamalasaMyama upAdhyAya 2. saM. 1559 (1) dvitIya karmagrantha TIkA (mastavaprakAza) zrInaMdanavijayajI (2) tRtIya karmagrantha avamUri ajJAta zlo. 4ra6 mA sivAya bIjI paNa jJAtAMajJAta kaNvaka aneka nAnI moTI TIkAo avacUri Adi pAMce pAMca bhinna bhinna karmagraMtha upara prApta thAya che.) - pariSTi-3 nivyapaMcakarmagraMtha uparanuM gujarAtI vyAkhyA sAhitya.) 1) navyapaMcakarmagraMtha bAlAvabodha zrI jayasomamuni zlo. 1009 (sapratikA bA sAthe) 2) na.paMcakarmagraMtha bAlAvabodha vAcaka dhanavijayajI 2 saM. 1700 mahAsuda 9 khaMbhAta, 3) navyapaMcakarmagraMtha bAlAvabodha zrI municandrarANI zlo. 1200 guNacaMdragaNI ziSya) (sapta, bI, sAthe) 4) navyapaMcakarmagraMtha bAlAvabogha zrAM thaza.sonagunijara sAna. navyapaMcakarmagraMtha bAlAvabodha zrI zAntivijayagaNI navyapaMcakarmagraMtha bAlAvabodha zrI jIvavijayajI glo, 800 2 saM. 1803 vijayAdazamI - karmagraMtha catuSTaya bAlAvabodha zrI hIracandramuni (bhAnucaMdra uM, ziSya dvitIya karmagraMtha bAlAvabodha zrI bhAnucandravAcaka 9) tRtIya karmagraMtha bAlAvabodha zrI kalyANa 10) prathama dvitIya karmagraMtha sabaka zrI zAntisAgara mahArAja 11) prathama dvitIya karmagraMtha stabaka zrI zrutasAgara vAcaka (12) dvitIya tRtIya karmacathayaMtra zrI sumativardhana 13) tRtIya caturtha karmagraMtha bAlAvabogha zrI somasuMdara sUri -14) dvitIya tRtIya caturtha karmagraMtha bAlAvabodha kaTukagacchIya 15) caturtha karmagraMca yaMtrako AMcalika devasAgara gaNI -16) paMcama karmagraMtha bAlAvabodha zrI devacandra gaNI -17) pharmagraMtha yaMtra zrI dharmaghoSasUri -18) karmagraMtha bAlAvabogha zrI harSa (jJAnapadma ziSya) 2. saM. 1300 -19) karmagraMtha bAlAvabodha 2, saM. 1716 A sivAya bIjA paNa aneka stabako bAlAvabodhoyaMtro Adi pAMcakarmagraMtha upara prApta thAya che. ] 6)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-4) AcAryazrI devendrasUri mahArAjanI vaMzAvalI poravADa jJAtIya zeTha pUrNadeva (pUrNasiMha (1) salAma (2) varadevavA hevI (3) dinadeva (A.zrI jazazcaMdra sUmi) (1) sADhala-rANa (2) siMha (3) vajasiMha (ka) rAjaputrI) (1)dhaNAka (2) kSemasiMha (3bhImasiMha (A, bI, kSemakIrti sUma, (4) deva i (5) mahANasiMha (A. zrI devendra su.ma.) 3 patnI T I (1) DavI (2) papazrI (3) zamA moDhA pAsavaMda guNapAla
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 zrI zAMtinAtha prAcIna tADapatrIya jaina jJAnabhaMDAra, khaMbhAtanA saMgrahasthita AkhyAnakamaNi kozavRttinI lipIkRprazasti prAgvATavaMzatilako'jani pUrNadevastasyAtmajAtraya iha prathitA bbhuuvuH| durvAramArakarikumbhavibhedasiMhastatrAdima: salakhaNo'bhidhayA babhUva / / 1 / / .. dvitIyako'bhUd varadevanAmA, tRtiiyko'bhuujindevsNjnyH| so'nyedhurAdattajinendradIkSAM nirvANasaukhyAya manISimukhyaH // 2 // ajJAnadhvAntasUryaH sarabhasavilasaccanasaMvegaraNa - kSoNI krodhAdiyodhapratihatisubhaTo jnyaatni:shessshaastrH| nirvedAmbhodhimagno bhavikakuvalayobodhanAdhAnacandra kAlenA''cAryavaryaH sa samajani jagaccandra ityAkhyayA hi ||3|| varadevasya saJjajJe vAlheviriti ghinii| yA'bhUtu sadA jinendrAhikamalAsevane'linI ||4|| putrAstayoH saatthlnaamdheyaa'risiNhityaahy-vjrsiNhaaH| vivekapAtrI mahaja ca patrI kazIlasaMsargatarolavitrI ||5|| sADhalasya priyA jajJe rANapriti mahAsatI / putrAstu paJca tatrAdyo dhINAkhya: zuddha dharmadhIH ||6|| dvitIya: kSemasiMhAkhyo, bhImasiMhastRtIyakaH / devasiMhAbhidhasturyo, laghurmahaNasiMhakaH / / 7|| kSemasiMhAbhidho devasiMhazca bhavabhIrukaH / zrIjagaccandrasUrINAM pArzve vratamazizriyat / / 8 / / dhINAkasya kaDUrnAma patnI modAbhidhaH sutH| anyeyuH sugurobAkyaM dhINAkaH zrutavAniti ||9|| bhogAstuGgataraGgabhaGgabhidurA: sandhyAbhrarAgabhramaupamyA zrInalinIdalasthitapayololaM khalu praannitm| tAruNyaM taruNIkaTAkSataralaM premA taDitsannibho jJAtvaiva kSaNika samaM vidadhatAM dharmaM janAH ! susthiram // 10 // sajjJAnayukto niyatavRSo'pi bhavenmahAnandapadapradAyI / tatrApi ca svA'nyavibodhakArItyAhuH zrutajJAnamihottama hi // 11 // taJca kAlamatimAndyadoSata: pustakeSu bhuvnaikvtslaiH| pUrvasUribhiratho nivezitaM tad varaM bhavati tasya lekhanam ||12|| evaM nizamya tena nyAyopArjitadhanena dhnyen| AkhyAnakamaNikozasya pustako'yaM vyadhAyi mudaH // 13 // yAvaddAruNaduHkhalakSajaladapradhvaMsacaNDAnilo rAgadveSamadAndhasindhurahariH svargApavargapradaH / ajJAnadrumapAvako vijayate zrIjainarAjAgamastAvannandatu pustako'yamanizaM vAvacyamAno budhaiH // 14|| / / maMgalaM mahAzrI: ch||
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-pa pU. A. zrI devendrasUrimahArAja viracita graMtho 1. dharmarataprakaraNa bRdavRtti 2. suMdasaNAcariya 3. bhAdhyAya (i) caityavaMdanabhASya (ii) guruvaMdanabhASya (iii) paccakkhANabhASya 4. siddhapaMcAzikA 5. siddhapaMcAzikA vRtti 6. zrAddhadinakRtya 7. zrAddhadinakRtya svopanna vRtti 8. zrAddhapratikramaNasUtra vRtti (vRMdAvRtti) 9. paMcanavyakarmagrantha (i) karmaviSAka (iii) baMdhasvAmitva (v) zataka 10. paMcanavyakarmagranthavRtti (i) karmavipAka vivRtti (ii) karmastava TIkA (iii) baMdhasvAmitva TIkA (iv) SaDItiTIkA (v) zatakaTIkA 10, sAsajiNathayuM (zAzvata jinastava) gAthA 63 gAthA 41 gAthA-48 gAthA pa zlo. 8350 12820 blo, 2720 gAthA 61 {li) karmastava gAthA 25 (1) SaDIti gAthA 100 zloka 1782 zloka-2800 gAthA 24 gAthA 152 gAthA 34 gAthA 86 22. zloka-5938, akSara-2 11. dhAraNAyantra 12. cattAriaTThadasa gAthA vivaraNa ! A grantho sivAya teozrIe 'siri sahavaddhamANa' vagere stavano tathA yugapradhAna svarUpa yantranI racanA karI hatI. ]
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ::D . parizi zrI devendrasUri mahArAja 1. teSAmubhI vineyI zrImadevendrasUrayaH - zrIdevendrasU.viracita dharmaratnaprakaraNaTIkA prazasti / 2. jagajjanitarodhAnAM teSAM zuddhacaritriNAM vineyAH samajAyanta zrImadevendrasUrayaH / / 5 / / - zrI devendra sU. viracita svopajJakarmagrantha 1 / 2 / 4/5 vRtti prazasti / 3. bhImaddevendrasUriH saralataralasaJcittavRttirbitIyaH // 10 // - A. zrI kSemakIrtisUriracitta bRhatkalpabhASya - sukhbodhikaaprshsti| thImajjagacandragurovinepastvameyasaneyaguNairvinidraH / devendramatryendramunInnabanyo devendrasUriH samabhUt prabhAdayaH // 27 // myAkhyAkalAM yasya kalAM vilobhya zrIvastupAlAdimahebhyasabhyAH / ke pUrNayanti sma na pUrNacitAH zIrSANi harSeNa ca vismayena / / 28 // karmasvarUpaprathanATyakarmagrandhAdisaGgandhavidhAnavedhAH / medhApradhAno jagatAM gatAMhA vyabhAsayanjanamataM mataM yaH // 29 // saMzuddhasAdhusthitidurgamArga prarUpayaMzcAru samAcaraMza / analpasaMkalpitadAnakalpadrumo'bhaSayo jinakalpikalpaH // 30 // - zrI pratiSThAsomaviracita somasaubhAgyakAvya - tRtIyasarga / 5, atha ca - zrIdevendrAbhidhagaNadharAH nIjagaJcanyaziSyAH karmagranthapramukhavividhagrandhagumphAstayAsan / pIyUSAbhAM mupitakaluSAM yatkabhASAM nipIpa prApa prItiM pulakitavapurvastupAlAdisaGgaH // 40 // mRbaryApAM jinamatabhuvi prAdurAsIca yeSAM bAgmAryogAt prmilbhuudhrmshaalaaltessaa| navyA bhavyA'calasamazamaprAyakAyA'pi laghvI tuccho gaccho'pyajani kila yatsaGgato vardhamAnaH // 41 // (yugmam) - zrI somacAritragaNi viracita guruguNaratnAkarakAvya /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. tatpaTTodayabhUdhare zaziravI vAgizvarImandire senAnyau kRpabhUpateH zamaramAkarNAvataMsAvubhau zrIdevendramunIzvaro'malamanA adho........ // 29 // 24 - zrI guNaratnasUriviracita kriyAratnasamuccayaprazasti / 7. tena svasya pade nyastau devendravijayendukau / sUrIndrau zAsane bhAtau jambUdvIpe ravI iva / / 107/2 ziSye'nyadA sarvadhurINavRttau devendrasUrau sa gaNasya bhAram / vinyasya vizvasya harAvivendraH svaH zarma bheje'tha zivAya vo'stu // 108 // atho jagacandramunIndrapaTTabhRt zrImAn sa devendraguruH 46 zamAmbudhiH / nAmnA guNairapyabhavad guroH samo mahAprabhAbhUH zivabhUtidAyakaH / / 109 / / sa didyute bAlasudhAkaraprabhaH prabhurbhavAdhaH kRtikarmanirmitau / sadarcanIyo vibudhAlituSTikRd niraJjanaikAditapuNyasatkalaH // 110 // samagravidyAtapasAM praNetRtApraNItasanmAnasavismayA'dvayaH / sajagrase'nyAkhilasUrimaNDalImahAMsi mAdyanmahimaikakAntibhiH // 111 // so'bhUd guruH ko'pi navaH kavistuto mitrAramAdhyasthyadharo budhapriyaH / tattvoktibhirnAstikadarzanaM kSipan zivajharo mArgayuto'pi dehinAm // 112 // kiM sarvAgamadugdhavAridhibhavAH sphArA laharyo hyabhUH kiM mohAhiviSormimUrcchitajagajjIbAta vogryAH sudhAH / kiM vA zAsanasaudhabhAsanacaNA dIprAH pradIpaniyo bhAvadhvAntabhidaH sattAmiti matiM tenustadIyA giraH ||113 / / zrIstambhatIrthakumaraprAsAde sarvavedanirNetuH / vyAkhyAne'syASTAdazazatAni mukhapotikA Asan / / 114 / / vAcakapadaM dvidhApi ca dadhati sughoSADhyahemakalazagaNI | sabhyeSu vastupAlAdiSu nauvittadvijAdiSu ca / / 115 / / SaTdarzanisAdhAraNabodhakRtastasya sadgurorvAcaH saubhAgyamahimabhAraM tadA'bhajan kaJcanA meyam // 116 // sAravRttidazAH karmagranthadIpAstamoharAH / tasya pravacanAvAse bhAnti preSThArthadarzakAH / / 117 // nAnArutavanaprakaraNaratnAni samuddhRtAni samayAnyeH / puruSottamena tenA'laGkRtaye zAsanasyAsan // 118 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcAzikAsiddhavicAravAcyA bhASyANi vRttaM ca sudarzanAyAH / upAsakAnAM dinakRtyasUtravRttI ca TIkA'pi ca dharmaratne // 119 // devendrAGkA zrAddhayAmodyabhaGgigranyAyA'nyApyastyanekA'sya sRSTiH / evaM nAnAgranthasopAnapaGkatyA svAroha tanmuktisaudhaM vyadhAt saH // 120 // (yugmam) - zrImunisundarasUriviracita guvAMvalI / 8. deviMdo paNayAlo 45,........ 45-tatpaTTe zrIdevendrasUriH // ..... vyAkhyA- 45-deviMdoni, zrIjagacaMdrasUripaTTe paMcacattvAriMzattamaHzrIdeveMdrasUriH // sa ca mAlavake ujjayinyAM jinabhadranAmno mahebhyasya vIradhavalanAmnastatsutasya pANigrahaNAnimittaM mahotsave jAyamAne vIradhavalakumAraM pratibodhya, vi0 vyuttaratrayodazazata1302varSe prAvAjayat // tadanu sadbhAtaramapi pravrAjya cirakAlaM mAlavake eva vihatavAn / tato gUjaradharitryAM zrIdevendrasUrayaH zrIstaMbhatIrthe samAyAtAH / tatra pUrve zrI vijayacaMdrasUrayaH 1-gItArthAnAM pRthak pRthak vastrapuTTalikAdAnaM, 2-nityavikRtyanujJA, 3-cIvarakSAlanAnujJA, 4-phalazAkagrahaNaM, 5-sAdhusAdhvInAM nirvikRtikapratyAkhyAne nirvikRtikana haNaM, 6-AryikAsamAnItA'zanAdibhogAnujJA, 7-pratyahaM dvividhapratyAlyAnaM, 8gRhasthAvarjananimina pratikramaNa- kAraNAnujJA, 9-saMvibhAgadine tadgRhe gItArthena gaMtavyaM, 10lepasaMnidhyabhAvaH, 11-tatkAlenopNodakagrahaNaM, ityAdinA kriyAzaithilyarucIn katicin munIn svAyattIkRtya sadopatvAt zrIjagacaMdrasUribhiH parityaktAyAmapi vizAlAyAM pauSadhazAlAyAM lokAgrahAn dvAdazavarSANi sthitavaMtaH / pravrajyAdikakRtyamapi gurvAjJAmaMtareNaiva kRtavaMtazca // zrIvijayacaMdrasUrivyatikarastvevaM maMtrivastupAlagRhe vijayacaMdrAkhyo lekhyakarmakRt maMtryA''sIt // kvacanA'parAdhe kArAgAre prkssiptH| zrIdevabhadropAdhyAyaiH pravrajyAgrahaNapratijJA vimocya prvraajitH| sa ca saprajJo bahuzrutIbhUto maMtrivastupAlena nA'yaM sAbhimAnI mUripadayogya ityevaM vAryamANairapi zrIjagacaMdrasUribhiH zrIdevabhadropA dhyAyAnurodhAt zrIdevendrasUrINAM sahAyo bhaviSyatIti viciMtya ca sUrIkRtaH / / bahukAlaM ca zrIdeveMdrasUriSu vinyvaanevaasiit|
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 mAlavadezAtsamAgatAnAM zrIdeveMdrasUrINAM tadA vaMdanArthamapi nA''yAtaH gurubhirjJApitaM kathamekasyAM vasatau dvAdazavarSANi sthitamiti zrutvA "nirmmama - nirahaMkArA" ityAdi pratyuttaraM preSitavAn // saMvijJAstu na taM pratyAzritAH / zrIdeveMdrasurayastu pUrvamanekasaMvijJasAdhuparikaritA 'upAzraya' eva sthitavaMtaH || lokezca vRddhAlAMki zrIvidrasamudAyasya "vRddhazAlika" ityuktaM / tadvazAt zrIdeveMdrasUrinizritasamudAyasya "laghuzAlika" iti khyAtiH // staMbhatIrthe ca catuSpathasthitakumArapAlavihAre dharmadezanAyAmaSTAdazazata 1800 mukhavastrikAbhirmantrivastupAlaH caturvedAdinirNayadAtRtvena svasamayaparasamayavidAM zrIdeveMdrasUriNAM vaMdanakadAnena bahumAnaM cakAra // zrIguravastu vijayacaMdramupekSya viharamANAH krameNa pAlhaNapure samAyAtAH / tatra cAnekajanatAnvitAH zIkarIyuktasukhAsanagAminazcaturazItiribhyA dharma zrotAraH / pralhAdanavihAre ca pratyahaM mUTakapramANA akSatAH, krayavikrayAdau niyatAMzagrahaNAt / / SoDazamaNapramANAni pUgIphalAni cAyAMti / pratyahaM paMcazatIvIsalapriyANAM bhogaH / evaM vyatikare sati zrIsaMghena vijJaptA guravaH yadatra gaNAdhipatisthApanena pUryatAmasmanmanorathaH / gurubhistu tathAvidhamaucityaM vicArya pralhAdanavihAre vi0 trayoviMzatyadhike trayodazazate 1323 varSe, kvacicaturadhike 1304 zrIvidyAnaMdasurinAmnA vIradhavalasya sUripadadAnaM / tadanujasya ca bhImasiMhasya dharmakIrtinAmnopAdhyAyapadamapi tadAnImeva saMbhAvyate // sUripadadAnAvasare sauvarNakapizIrSake pralhAdanavihAre maMDapAt kuMkumavRSTiH // sarvopi jano mahAvismayaM prAptaH / zrAddhaizca mahAnutsavazcakre || taizca zrIvidyAnaMdasUribhirvidyAnaMdAbhidhaM vyAkaraNaM kRtaM // yaduktam vidyAnaMdAbhidhaM yena kRtaM vyAkaraNaM navam / / bhAti sarvottamaM svalpasUtraM bahvarthasaMgrahaM // 1 // pazcAt zrIvidyAnaMdasUrIn dharitryAmA''jJApya, punarapi zrIguravo mAlavake vihnatavaMtaH / tatkRtAzca graMthAstvete-- 1- zrAddhadinakRtyasUtra - vRttI, 2-navyakarmagraMthapaMcakasUtra - vRttI, 2- siddhapaMcAzikAsUtra vRttI, 1dharmaratnavRttiH, 2- (1) sudarzanacaritraM, 3 trINi bhASyAni, "siriusahavadhyamANa" prabhRtistavAdayazca / kecittu zrAvakadinakRtyasUtramityAhuH // vikramAt saptaviMzatyadhikatrayodazazata 1327 varSe mAlavaka eva deveMdrasUrayaH svargaM jagmuH || daivayogAt vidyApure zrIvidyAnaMdasUrayo'pi trayodazadinAMtaritAH svargabhAjaH / ataH
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 padbhirmAsaiH sagotrisUriNA zrIvidyAnaMdasuribAMdhavAnAM zrIdharmakItyupAdhyAyAnAM zrIdharmaghoSasUririti nAmnA sUripadaM dattaM // zrIgurubhyo vijayacaMdrasUripRthagbhavane kaM guruM seve'hamiti saMzayAnasya sauvarNikasaMgrAmapUrvajasya nizi svapne devatayA zrIdeveMdrasUrINAmanvayo bhavyo bhaviSyatIti tameva sevasveti jJApitaM // zrIgurUNAM svargagamanaM zrutvA saMghAdhipatinA bhImena dvAdazavarSANi dhAnyaM tyaktaM ||la|| zrI dharmasAgara upAdhyAya viracita tapAgacchapaTTAvalIsUtragAthA 15 vRtti / 9. (45) zrIjagacaMdrasUripaTTe paMcacatvAriMzattamaH " zrIdeveMdrasUriH " / sa ca cirakAlaM mAlavake eva vihRtavAn // krameNa zrIdeveMdrasUrayaH zrIsthaMbhattIrthe samAyAtAH, tatra ca zrIvijayacaMdrasUrayaH ekasyAM pauSadhazAlAyAM lokAgrahAt dvAdaza varSANi pUrvaM sthitavaMtaH pravrajyAdikRtyamapi gurvAjJamaMtareNaiva kRtavaMtazca, tathAmAlabadezAdAgatAnAM zrIdevendrasUrINAM vaMdanArthamapi nAyAtAH, tato lokaizca vRddhazAlAyAM sthitatvAt zrIvijayacaMdrasUrisamudAyasya 'vRddhazAlika ''iti proktaM, uthA laghuzAlAyAMsthitatvAt zrIdevendrasUrinizritasamudAyasya " laghuzAlika " iti khyAtirjAtA / satsamaye maMtrivastupAlena zrIdevendrasUrINAM bahumAnaM kRtaM krameNa vihAraM kurvatazca zrIsUrayaH pralhAdapuranagare samAyAtAH, tatra ca saMvat 1323 varSe vidyAnaMdasuriM svapade saMsthApya punarapi mAlavadeze vidyutavaMtaH, tatra mAlavake eva saM0 1327 varSe zrIdevendrasUrayo divaM gatAH / upA. zrI ravivardhanagaNi viracitapaTTAvalIsAroddhAra | 10. tatpaTTe 45] zrIdeveMdrasUriH, karmagranthazrAddhadinakRtyavRttyAdigranthakRt etattIrthAt vijayacandrasUrervRddhazAlAyAM dvAvazavarSANi yAvadekatra sthitAt "vRddhazAlikanAmnA 'sampradAyo'bhUt, zrIdeveMdrasUribhiH prahlAdana - pure saM0 1323 zrIvidyAnandasUrayaH svapade nivezitAH, zrIguravo vikramAt 1327 svaryayuH / 11. teSAmubhAvanti SadAvabhUtAM devendrasUriH / / 14 / / - maho0 zrI vinayavijayaviracita lokaprakAzaprazasti / 12. devendrakarNAbharaNIbhavadbhizobhirudbhAsitaviSTapena devendradevena babhe'sya paTTe viSNoryathA vakSasi kaustubhena // 112 // zrI devatrimalagaNiviracita hIrasaubhAgyamahAkAvyaprazasticaturtha sarga | ++
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 - A, zrI devendrasUrivarNana jaganacaMdra sUritaNA, doya hUA paTadhAra, paitAlIsamA paTadharu, devendrasUri gaNadhAra. 1 vastupAla vaDa baMdhavo, tejapAla laghu jAga, punya prabhAve mujabalI, bhAgyabalI guTakhAga. 2 tehaneM ghera lahiohuno, vijayacaMdrajInAma, bhAravAcaka ne, po . : devendrasUri vibhurAjajI, vijayacaMdrasUrirAja, dagurubhAI sUrivarA jagatacaMdrapaTalAja, 4 zithilAcArI mokalA, vijayacaMdrajI jAma, khaMbhAyata nagare rahyA, bAra varSa eka ThAma. 5 viharatA mAlava dharA, devendrasUrimahArAja, zrI khaMbhAyata padhAriyA, tapAgaccha sAmrAja, 6 vijayacaMdrajI nahI gayA, sanamukhavaMdana kAja, laghu poSAle utA, deveMdrasUri gaccharAja. 7 vaMdana jAteM Avarte, boleM bAla gopAla, jaI AvyA guruvaMdiyA, lahuDIvaDI posAla. 8 vijayacaMdra sUrIsano, gaccha vADI posAla. devendrasUri vaccharAjano, ga7 lahuDI posAla. 9 DhAla - 39 ( siMhala nupa kahe caMdane, rAjeMdra morA ! suta lADakaDA tuM UTha ho- e dezI) devendrasUri zrIpUjyajI sujJanI mahArA, karatA bhavi upagAra ho; viradhavale pratabodhiyo su, dIdho sUrapadabhAra ho. gaccharA nAyaka hArA ! paTarA lAyaka mArA ! vaMdiI sujJAnI ! tapagaccha tilaka sivAya ho. (e AMkaNI) 1 zrAvakadinakara ne valI suTa, siddhapaMcAsikA nAma ho, dharmaratnagraMtha e tInanI su, vRttikaraNa guNadhAma ho. gata 2 bhASya karmagraMtha pAMca je suka, caritra sudarzana sAra ho, ItyAdika bahu graMthanA suda, karatA jaga upagAra ho. ga- 3 viharatA mAlava desamAM su karI upagAra savAya ho, saMvata tera sattAvIsa(1327) suTa, sUri amarapada pAya ho. ga. 4 - zrI dIpavijayajI viracita sohamakularatnapaTTAvalI rAsa. - 2 - deviMdasUri deve vaMdiuM... ........ II - ajJAtakartaka tapAgaccha guvavilI rAsa.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 - 6 guNamAMga bhaMDAru, siri dAMpaMdanI va6, be ArAma kahuNasAra sura varavitti karuM 10 - zrIbhuvanasuMdarasUriziSyaviracita zrItapAgaccha gurnAvalI. 4 - ... ... ... tAsa paTTi deviMda divAmagi .. ... ... .., kaparA - zrIvibudhavimalaziSya viracita zrItapAgacchapaTTAnukamagurnAvalI chaMda. 5 - ....... tasa pATi prabhAvaka veda jAga, deviMdasUrIsara jugapAga. 7 sohAvI jigaI vaDI sAkha, pratibodhyA zrAvaNA lAkha ....... - AcAryazrI kalyANa sUriziSya viracita tapAgaccha kamalakalazAzAkhA-guvavilI. 6 - deviMda gAdhara ri pATa, kiya laghuzAlA AghATa; staMbhanayarI AbhU vaMzadhArI, sonI saMgrAma mAlAkAra 28 gacchanAyaka te laghuzAlA, AcArayathI vRddhazAlA;... ... ... ... 28 -- AcAryazrI somavimalasUri viracita tapAgacchanAyaka paTTAvalI sajajhAya. 7 - sapaTi sUri zrI devendra 43......16 - zrI vinayasuMdaragaNi viracita zrI tapAgacchaguvavalI svAdhyAya. 8 - zrI devendrasUrisaruM tane pATaI zRMgAra karmagraMthi jeNaI kIyA bhASyAdi suvicAra. papa - maho. zrI vinayavijya ma. viracita zrIgaNadharapaTTAvalI sajajhAya. 1 - zrI jagaccandra sUri paTTe devendra sUri hue| so mAlave kI ujjaina nagarI meM jinacaMdra nAmA baDe seTha kA zrIdevendrasUri tathA vIradhavala nAmA putra, tisake vivAha nimitta mahotsava ho rahA thA, taba vIradhavalakumAra ko pratibodha karake saMvat 1302 meM dIkSA dInI, tisa pIche tisa ke bhAI ko bhI dIkSA dekara cirakAla taka mAlava deza meM vicre| tisa pIche gurjara deza meM zrI devendrasUri sthaMbhatIrtha meM aaye| tahAM pahile zrI vijayacaMdra sUri gItArthoM ko pRthak pRthak vastra ke poTale detA hai, aura nitya vigaya khAne kI AjJA detA hai, aura bastra dhone kI tathA phala, zAka lene kI aura nirvikRta ke pratyAkhyAna meM vigayagata kA lenA kahatA hai| aura AryA kA lAyA AhAra sAdhu khAve, yaha AjJA detA hai, aura dina prati dvividha pratyAkhyAna aura gRhasthoM ke avarjane vAste pratikramaNa karane kI AjJA detA hai| aura saMvibhAga ke dina meM tisa ke ghara meM gItArtha jAbe, lepa kI saMnidhi rakhanI, tatkAloSNodaka kA grahaNa karanA, ityAdi kAma karane se kitaneka sAdhu zithilAcAryoM kI sAtha lekara sadoSa pauSadhazAlA meM rahata thaa|
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 ina vijayacaMdrAcArya kI utpatti aise hai| maMtrI vastupAla ke ghara meM vijayacaMdra nAmA daphatarI dhaa| vo kisI aparAdha se jelakhAne meM kaida huA, taba devabhadra upAdhyAya ne dIkSA kI pratijJA karavA kara chuDA diyaa| pIche tisane dIkSA liinii| so buddhibala se bahuzruta ho gayA naba maMtrI vastupAla ne kahA ki ye abhimAnI hai, isa vAste sUri pada ke yogya nahIM haiN| isa taraha manA karane para bhI jagacaMdra sUri jI ne devabhadra upAdhyAya ke kahane se sUri pada de diyaa| yaha devendrasari kA sahAyaka hovegA, aisA jAna kara sUri pada diyaa| pIche vaha vijayacaMdra bahuta kAla taka deveMdra sUri ke sAtha vinayavAn ziSya kI taraha varttatA rhaa| parantu jaba mAlava deza se deveMdra sUri Aye, taba vaMdanA karane ko bhI nahIM aayaa| taba deveMdra sUrijI ne kahalA bhejA ki eka vastI meM tuma bAraha varSa kaise rahe ? taba vijayacaMdra ne kahA ki zAMta dAMtoM ko bAraha paI eka jagaha meM rahane se kucha do nhiiN| savitrasAdhu sarva deveMdrasUri ke sAtha rahe, aura deveMdra sUrijI no aneka saMvigna sAdhu samudAya ke sAtha upAzrayameM hI rhe| taba lokone vahIzAlA meM rahane se vijayacaMdra sUri ke samudAya kA nAma vRddha pauzAlika ramavA aura deveMdra sUrijI ke samudAya kA laghupauzAlika nAma diyaa| aura sthaMbhatIrtha ke cauka meM kumArapAla ke vihAra meM dharmadevAnAmeM maMtrI vastupAla ne cAroM vedoM kA nirNayadAyaka, svasamaya parasamaya ke jAnakAra deveMdra sUrijI ko vaMdanA de ke bahumAna diyaa| aura deveMdrasUrijI vijayacaMdra kI upekSA karake vicarate huye krama se pAlhaNapura meM aaye| tahAM caurAsI ibhya seTha aneka puruSoM ke sAtha parivare, sukhAsana Upara baiThe huye, zAstra ke bar3e zrotA vyAkhyAna sunane Ate the| aura pAlanapura ke vihAra meM roja kI roja eka mUDhaka pramANa akSata aura solaha mana sopArI darzana karane vAle zrAvakoM kI caDhAI caDhatI thI, ityaadi| baDe dharmI logoM ne guru ko vinati karI ki 'he bhagavan ! yahAM Apa kisI ko AcArya padavI dekara hamArA manoratha pUrA kro| taba guru ne ucita jAna ke pAlanapura meM vikrama saMvat 1323 meM vidyAnaMda sUri nAma de ke vIradhavala ko sUripada dInA; aura tisa ke anuja bhImasiMha ko dharmakIrti upAdhyAya kI padavI diinii| tisa avasara meM prahlAdana bihAra ke sauvarNa kapizIrSa maMDapa se kuMkuma kI varSA huI, taba sarva logoM ko bar3A Azcarya huaa| zrI vidyAnaMda sUri ne vidyAnaMda nAma navIna vyAkaraNa banAyA, yaduktam 'vidyAnaMdAbhidhaM yena kRtaM jyAkaraNaM nvm| bhAti sarvottama svalpasUtraM barthasaMgraham / / pIche zrI deveMdra sUrijI phira mAlave ko gye| deveMdra sUrijI ke kare huye graMtho kA nAma likhate haiM:-1. zrAddhadinakRtpasUtravRtti, 2. navyakarmagraMthapaMcakasUtravRtti, 3, siddhapaMcAzikAsUtravRtti, 4. dharmaratnavRtti, 5, sudarzanacaritra, 6. tIna bhASya, 7. vRMdAravRtti, 8, siriussahabaddhamANa pramukha stavana / koI kahate haiM ki zrAddhadinakRtyasUtra no ciraMtana AcAryoM kA karA hai| vikrama saMvat 1327 meM mAlavadeza meM deveMdra sUri svargavAsa hue|
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ra 3 * 5 ka 8 31 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 0 21 2 pariziSTa-7 samatikA prakaraNa uparanuM prAkRta saMskRta/gujarAtI vyAkhyAsAhitya ajJAta sAM ajJAta 3 nurbhA saptatikA sannatikA saptatikA cUrNi saptatikA prAkRtavRtti saptatikA vRtti saptatikA bhASya samatikA vRtti saptatikA bhASya vRtti saptatikA TippaNa saptatikA avacUrNi saptatikA avacUrNi saptatikA avasUri sannatikA (ava)cUrNi sannatikA vRtti saptatikA bAlAvabodha saptatikA bAlAvabaMdha saptatikA bhAlAvabodha saptatikA bAlAvabodha saptatikA stabaka saptatikA stabaka saptatikA staMbhaka saptatikA bAlAvabodha saptatikA bAlAvabodha saptatikA karmagranthayantra sannatikA sabaka saptatikA karmagrantha yantra zrIcandrarSimahattara zrImalayagirisUri zrI abhayadevasUri zrIdevandrasUri zrImerunuMgasUri zrIrAmadeva gA. 14 gA, ja - zlo, 230 zlo. 3780 gA. 191 zlo. 4150 zlo. 574 zrIjJAnasAgarasUri zrIguNarabhasUri 2.saM. 1459 zlo. 1000 2.saM. 1486 zrIguNaratnasUri zrI somasuMdarasUri zrImunizekhara zrI bhuvanakuzalagaNi zrIdhanavijayagaNi zrIrAjahaMsa zrI pArzvacaMdra sU. ziSya zrIsaMghasoma zrIjayasomamuni zrIjinavijayagaNi zrImaticandragaNi zrIyazaHsomamuni(jasasoma) zrIsumativardhana 24 zrIjIvijayajI 25 zrIlabdhivimala 26 sattarI bAlAvabodha zrIlAvaNyabhadragaNi ziSya [ A sivAya saptatikAprakaraNa upara bIjA paNa zAta ajJAtakartRka aneka avasUriostabako tathA khA vabodho AdinI racanA thaI che. ] zlo. 4150 2.saM. 1599 2.sa. 1700 saM. 1903
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 pariziSTa-8 pU. AcAryazrI gujaratasini li. che glo. : 3100 gla. 5611 1 kalpAntarvAcya 2.saM. 1457 2 karmagrantha avamUrNi (1 thI 5) 2 saM. 14pa3 sumatikA avacUrNi 2.saM. 1459 4 kriyAranasamuccaya 2.sa. 1466 5 pramANanayatatva rahasya 6 SaDradarzana samuccaya bRhaddhatti (tapharahasya dIpikA) 7 pratiSThAkalpa 8 bhaktAmara stotra avasUri (sukhabodhivRtti) zlo, 370 9 kalyANa maMdira stotra avasUri 10 zataka avasUri 11 navya bRhanhotrasamAsa avasUri 12 navatatva avasUri 13 opaniryukti uddhAra 14 catudazaraNapayazA avasUri 15 AturapratyAkhyAnapannA avasUri 16 bhaktaparijJApamannA avamUri 17 saMtAraka 5yagrA avasUri 18 vAsonikavitaMDA viDaMbanA prakaraNa (aMcalamatanirAkaraNa) 19 karmagraMtha avacUri (1 thI ) 2. saM. 1486- glo. paH30 20 tatvacintAmaNi Tippana 1- lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira (amadAvAda)mAM nyAyano praca tatvaciMtAmaNi dezo pAbAvakRd) upara basIthI traNaso patra pramANa zrI guNarata , a. viracita Tippana che ema paM. zrI amRtabhAIe eTale ame lA.da. taraphathI prasiddha thayela lA. da. sthita hastapratonI sUcInA cArabhAga tapAsI gayA paNa A Tippana ne jovA nathI maLyuM. vizeSamAM 5. amRtabhAInuM kahevuM che ke A Tippana temaNe tathA AgamaprabhAkara munizrI puNya pajI mahArAje joyuM paNa che. ame ghaNI tapAsa karI chatAM amane A nAma jovA nathI maLyuM te chatAM paMDitajInA pAthI A nAma atre noMdhyuM che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-4) 1. nyAyariddhAnta dIpa Tippana (zazadhara Tippana) 2. gaNadharavAda 3. kulapAka tIrtha maMDana zrISabhajinastavana 4. zaMkhezvara pArzvanAtha stotra 5. mudrAvicAra 6. vicAra saMgraha 7. kSetra samAsa prakaraNa bAlAvabodha 8. merutrayodazI kathA stabaka 9. meghadUta paMjikA vAcanAcArya guNaratnamaNi gAgaratnasUri guNaratnasUri guNaratnasUri guNaratna guNaratnasUri guNaratnasUri guNaratnasUri gugaratna pariziSTa-1) [ AcArya zrI guNaratnasUri mahArAja 1 - bhUtabhAvibhavatsUrikramareNukaNopamaH / sUri; zrIguNaratnAhastRtIyaH samajAyata / / 6 / / - zrIratnasUvinita jayAratnasamunnA-rti | 2 - devasundaragurukramapadmopAstivistRtasamastaguNA ye / tadvineyavRSabhA vijapante kIrtayAmi tatakIrtitatIstAn / / 376 // AdyA jayanti guNaratnamunIndracandrA: sUrIzvarA: suguNaratnavibhUSaNairyaiH / sA kA'pyavApi sunagatvaramA yayA tAn zliSyanti sarvabudhamAnasavRttinAryaH / / 377|| 1-A pariziSTamAM artha pU. AcArya zrI devasuMdara jU ma, nA zikha pU A. zrI guNaratnasUri mahArAjathI bhinna guNaratnamaNi suri Rnikartaka je graMtho prApta thAya che tenI nAmAvalI ApI che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 teSAM nirjitavAdirAjikuyazojambAlajAlAvile bhrAntvA bhUvalaye'khile'dha calitA khaM svrgdnnddaadhvnaa| sAntI AntihatIcchayendusarasi svairaM sudhAzIkarAn kIrtiryAn vikiratyamI pratinizaM dRzyA grahAdicchalAt // 378 / / yajjAtA himabhUbhattaH pazupateH patnIti kaH pratyayastatkIrtirjanitA'muneti tu satAM nUnaM pratIteH payaH / eSA yaddhavalA himA'pi janayed mlAni javAna vAdinAM vakrAmbhojagaNeSu nirdahati ca prodAmadarpadrumAn // 379 // grantheSu yeSu na parasya dhiyAM pravezo'pyeteSvani prasaratIha tdiiybuddhiH| bhAyayayapi taTAzritamanyamadhiyaH so'pi detyAreSaNA kima no mamanye ? / / 380 // jagaduttarI hi teSAM niyamo'vaSTambharoSavikathAnAm / AsanAM muktiramA vadati caritrAtinairmalyAt // 381 // siddhatvAt sArvavaidyasya te siddhapuruSottamAH / tadAptatatkaNAH ziSyA yavazIkurvate jagat / / 382 // sarvavyAkaraNAvadAtahRdayAH sAhityasatyAsavo gambhIrAgamadugdhasindhulaharIpAnakapItAndhayaH / / nyAyojyotiSanistuSAH pradadhatastarkeSu cA''cAryakaM vAde te'tra jayantyazeSaviduSAM yadarpoSmalAn // 383 / / utkallolaM dizi dizi budhAH karNapAtraiH pibantaH sphItaM gItaM sukRtitatibhistayaza kSIrapUram / teSAM zuddhAM caraNakamalAM vibhratAM zrIgurUNAM sRSTayA sraSTrA jagadupakRtaM manyate sAMprataM vai // 384 // parameSThimazratattvAprAyasmaraNena devtaadeshaiH| pAratrikyaihikIste prAyo jAnanti kAryagatIH / / 385 // svadarzane vA paradarzaneSu vA granthaH sa vidyAsu caturdazasvapi / samIkSyate naiva sudurgame'pyaho ! yatra pragalbhA na tadIpazemuSI // 386 // yA jJAnAyudyamaprauDhiryA ca nityA'pramAditA / yA caiSAM smaraNazaktiH sA'nyatra bhUpate'pi na // 38 // cakruSTIkAzalAkA te SaDdarzanasamuccaye / jJAnanetrAanAyeva sattA tattvArthadarzinIm / / 388 // uddhRtya ye vyAkaraNAmburAzito vilokya buddhiprasarAmarAdriNI zuddhakriyAratnasamuccayaM satAmAzcaryabhUtaM visudhAlaye daduH / / 389 / / lokottarAM saccaraNazriyaM mudA sadA bhajantatra sarasvatI priyAM duSkarmadaityavyathakA jayantu te gurupravekAH puruSottamAzviram // 39 // (yugmam) - zrI munisundarasUriviracitA gudalI / 3 - zrIguNaratnasUrINAM cAsAdharaNo niyamaH / taduktaM- 'jagaduttaro hi teSAM niyamo'vaSTaMbharoSavikathAnAM,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. AsanAM muktiramAM vadati caritrAdinairmalyAt // iti (gurvAvali zloka 382) tatkRtAzca granthAH - kriyAratnasamuccayaH, padarzanasamuccayabRhanuttyAdayaH / / - mahoH zrIdharmasAgaragaNiviracita tapAgacchapaTTAvalI sUtra gAthA-16 vRtti| 4. zrIdevasundarasUrINAM ca.......zrIguNaratnasUrayaH....... anekagranthakartAraH ziSyAcA'bhavan -- upA0 zrIravivardhanagaNiviracita- zrIpaTTAvalIsAroddhAra / 5. zrIdevasundaraguroratha paJca ziSyAH ........... caJcaguNaca gunnrtngururmhaatmaa........||28|| -- maho0 zrIvinayavijayaviracita lokaprakAza-prazasti / 6. haimadhyAkaraNambhodhiH ye'vagAhya mahAdhiyaH / abhijJAnamivAkArSaH kriyAratnasamuccayam / / 6 / / ye vaiyAkaraNavaryAste zrIguNaratnasUrayaH / anye'pi zAbdikapraSThA vijejIran maharSayaH // 7 // ___ -- maho0 zrIvinayavijayaviracita hemalaghuprakriyAsvopajJadRttiprazasti / DhALa 40 1. vali eha surine paTa paMcAsameM sATa sUri guganUrI paMca kahAya gu; jJAnasAgarasUri kulamaMDana sUri sAva trIjA zrI guNaratnasUri sohAya gu. va. 3. trIjA guNaratnasUri gaccharAjajI sAta kIdhA jene graMtha tALA samudAya gu; samuccaya vaDadarzana vRtti karI sAta TIkA valI kriyAratanasamucAcco guru va. 7. - zrI. viyata soma ratna pahAvIrAsa. 2 - sUri zrI guNarayAga vakhANa, garU gAgahara garUM pramANa, praNamau jJAna bhaMDAro. 22 - mAtads pAga2474AkSIsa. 3 - bhaviyANa bhavadahadAha vAhivilAsAga amiyaghaDu siri gugarayANasUri ri pAnAsiba mohabha. 19 - zrIbhuvanasuMdarasUriziSyaviracita chItapAgaccha gurnAvalI. 1 - tIsare zrIguNaratnasUri, tinake kare grantha-6. kriyAratnasamucapa, 2- SaDdarzanasamuccayakI bRhaddhRtti hai| - AtmArAmajIma.viracita jainatatvAdarza - dvAdazapariccheda /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ si0 he0 A0 ni0 gA0 jIvaH gA0 vi0 pa0 za0 Jo sU0 0 za0gA0 paM0 [saM0 gA0 ka0 pra0 ka0 vi0 0 saM0 vizeSa gA0 nyAya0 ka0 sta0 gA0 pra0 sa0 gA0 1. prathama karmagrantha avacUrNi 2. dvitIyakarmagrantha avacUrNi 3. tRtIyakarmagrantha avacUrNi 4. caturthakarmagrantha avacUrNi 5. paJcamakarmagrantha - avacUrNi 6. SaSThakarmagrantha avacUrNi pariziSTa-11 saGketsAdhIkaraNam = = = = = = - = * bRhacchanakagAthA paJcasaGgrahagAthA karmaprakRtiM karmavipAka bRhatsagrahaNi vizeSAvazyakabhASyagAthA = * sUtra -- = = siddhahemazabdAnuzAsana Avazyaka niyuktigAthA jIvasamAsagAthA vivAhapaNatizataka = uddeza nyAyasaGgraha karmasvagAthA pravacanasAroddhAragAthA anukramaNikA 39 pRSTha 1 19. 33 mg 43 70 116
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pR. / paM. 1/8 1/11 10/5 11/6 11/12 14/1 16 /16 17/1 20 / 12 23/4 23/5 23/14 23/17 23/18 25/4 26/4 32/14 33/8 36/8 38/9 39/20 41/20 zuddhipatrakam zuddhapATha: pR./ paM. deg samRddhyA 41 / 21 karma | 49/13 pudralA 51 / 11 pudralaizca 52 / 14 paMcavihaM | 54 / 21 yo | 55/13 O 56/14 * saNAma 58/18 guNa | 60/19 'zAntatvasambha | 63/15 vaha 64 / 16 mana: pa 73 / 17 'ruptA |74/6 rodhAnantaraM 74/7 divA | 79/19 rAno 89 / 17 saGkrAnta89 / 21 vIsavajjaM | 92 / 18 labdhya0 | 92/20 caturviMza 0 96/19 yathAkhyAte | 101 / 20 'thyAtvI 112 / 16 zuddhapATha: pu. / paM. | 118/12 muddhA 121 / 13 rindriye' | 122/20 'lamano 127/4 krodhAdi | 128/16 samyaktvA | 132 / 1 0 deza 132 / 9 yoga | 144 / 12 badhnanti | 147 / 11 | 150 / 9 jaghanyaM 150 / 23 "turviMza 152/5 O "ptakarU 152/6 mavazyaM | 158 / 10 lici | 158/18 163/11 165 / 3 "bAda asa0 tatoppasa Tobandha 172 / 1 "palpasthi| 177/6 leva ! 182/3 kRSTAnu | 180 / 9 * karSatastu zuddhapAThaH caturvidha vyavacchitre "lAtpUrva trayANAM caturviMzatiH Te * viMzatyu paJcaviMza bAdaradvIndriyatrI " "kasA "dva "dipraka samma "hAraka "ndriya dayodI zrAddhAyA ya hAI "cUrNikRtpraza graM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ .OOOO. // zrIzaGgezvarapArzvanAthAya namaH // // namonamaH zrIgurupremasUraye // zrIguNaratnasUriviracita- avacUryupeta: zrIdevendrasUriviracitaH SOM karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH 20MOHORO. sirivIrajiNaM baMdiya kammavivAgaM samAsao vucchaM / kIrai jieNa heuhiM jeNaM to bhannae kammaM // 1 // siriH zriyA'STaprAtihAryarUpayA catustriMzadatizayasamudbhayA vA yukto vIraH zrIvIraH,sa cAsau jinazca tam / kriyate-aJjanacUrNapUrNasamudrakavannirantarapudgalanicine loke karmadravyamAtmasaMbaddhaM jIvena hetubhirmithyAtvAdibhi: sAmAnyaiH 'paDiNIyattaNariNhava' [gAthA. 53] ityAdivizeSarUpaizca yena kAraNena tat tena bhaNyate karmapudgalarUpam // 1||
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryyupetaH payaiTiirasapaesA taM cauhA moyagassa dinaMtA / mUlapagaidruuttarapagaiaDavannasayabheyaM // 2 // 7 payai0 prakRti-sthiti-rasa- pradezAditi 'gamyayayaH karmAdhAre' [ si0 hai 0 2/2/74] paJcamI, tatazva prakRti- sthityAdInAzritya modakasya dRSTAntAt / yathA vAtApahAridravyajanmA modakaH prakRtyA bAtamapaharati pittApahartRdravyaniSpannaH pittam, kSeSmApanAyakadravyakRtaH zleSmANam / sthityA tu sa eva kazciddinamekamavatiSThate / yAvanmAdikamapi kazcit / anupa snigdhamadhuratvalakSaNena sa eva kazvidekaguNAnubhAgo'parastu dviguNAnubhAgaH / pradezAzca kaNikkAdirUpAstaiH sa eva kazvidekaprasRtimAno'parastu dvayAdiprasRtimAnaH / evaM karmmApi kiJcitprakRtyA jJAnAcchAdakam, kiJciddarzanAcchAdakamityAdi / sthitistriMzatsAgarakoTIkoTyAdikA / tasya rasa ekasthAnakAdiH / pradezA anantANurUpAH / tanmUlaprakRtIrAzrityASTabhedam / uttaraprakRtIzca pratItyASTapaJcAzacchatabhedam // 2 // iha nANadaMsaNAvaraNaveyamohAunAmagoyANi / vigdhaM ca paNanavaduavIsacautisayadupaNavihaM // 3 // iha nANa0 jJAnAvaraNaM paJcavidham / darzanAvaraNaM navatridhamityAdi yojyam ||3| 1 maisuyaohImaNakevalANi nANANi tattha mainANaM / vaMjaNavaggaha cauhA maNanayaNaviniMdiyacaukkA // 4 // mai0 vyaJjanenopakaraNendriyeNa vyaJjanAnAM zabdAdidravyANAmavagrahaH pariccheda ekavyaJjanalIpAd vyaJjanAvagrahaH / caturdhA manonayane vinendriyacatuSkAt, zrotrAdIndriyacatuSkamAzritya / manonayanayostvaprApyakAritvAd vyaJjanAvagraho na syAt ||4|| atthumgahaIhAvAyadhAraNA karaNamANasehiM chahA / iya aTTavIsabheyaM caudasahA vIsahA va suyaM // 5 // atthu0 viSayaviSayisannipAtAnantarasamudbhUtasattAmAtragocaradarzanAjjAtamAdyamavAntara 1.stu triguNAnubhAga ityAdi pradezAzca pA0 lA |
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH sAmAnyAkAraviziSTamarthagrahaNamavagrahaH / avagRhItArthavizeSAkAGkSaNamIhA / iMhitavizeSanirNayo'vAya: / sa eva dRDhatamAvasthApanno dhAraNA / tatra vyaJjanAvagraho'saGkhyeyasamayamAnaH / asya kAlo jadhanya AvalikA:saGkhyeyabhAgatulya, utkRSTa AnaprANapRthaktvam / arthAvagraha ekasAmayikaH / IhApAyau pratyekamannarmuhUrta mAnau / dhAraNA saMkhyeyakAlamasaMkhyeyaM bA ||5|| akkhara sannI samma sAIaM khalu sapajjavasiyaM ca / gamiyaM aMgapaviSTuM satta vi ee sapaDivakkhA // 6 // akkhara0 saMjJAvyaJjanalabdhibhedAn tridhA'kSaram / saMjJAkSaramakSarasya saMsthAnAkRtiyathA'STAdazalipayaH / vyaJjanAdakSaraM vyaJjanAbhilApo'kArAdihakArAntaM tat / zabdazravaNAdinA'rthajJAnaM labdhyakSaram / anakSaraM veDitAdi / saMjJI tridhA-hetuvAdopadezena dRSTivAdopadezena dIrghakAlikopadezena ca / yasyAbhisandhAraNapUrvikA karaNazaktirastei sa AdyaH saMjJI 1, itaro nizceSTo'saMjJI / saMjhizrutasya kSayopazamena dvitIyaH samyagdRSTi:2,asaMjJAnI mithyAdRSTiH / yasyehApohamArgaNAdayaH santi sa tRtIyakhikAlasaMjJAghara:3,aparo'saMjJI / samyakzrutamahatpraNItamAcArAGgAdi, mithyAzrutaM / bhAratarAmAyaNAdi / sAdisaparyavasitaM caikapuruSAdyapekSya / bahupuruSAdyapekSyA'nAdyaparyavasitaM ca / gamika dRSTivAdogamikaM kAlikabhutam / pratyekaM zrutazabdo yojya: / aGgapraviSTazrutamAcArAGgAdi / anaDgapraviSTamAvazyakAdi // 6 // pajjayaakkharapayasaMghAyA paDivatti taha ya aNuogo / pAhuDapAhuDapAhuDavatthUpubbA ya sasamAsA // 7 // pajja0 samAso mIlakaH / eko jJAnAMzaH paryAya: / aneke tu, jJAnAMzA: paryAyasamAsaH / akSaramakArAdi / dvyAdyakSarasamudAyo'kSarasamAsa: / padaM yatrArthasamAptiH / 'gai iMdie a kAra" [A0 ni0 gA0 14] ityAdigAthoktadvArakalApaikadezo yo gaI' ityAdikastasyApyekadezo yo narakagatyAdistava jIvAdimArgaNAyA kriyate sa saMghAta: / vyAdigatyAdyavayabamArgaNA saMghAtasamAsaH / gatyAdidvArANAmanyataraikaparipUrNagatyAdidvAreNa jIvAdimArgaNApratipattiH / dvAradvayAdimArgaNA tu pratipattisamAsa: / 'saMtapayaparUvaNayA' [A. ni. gA0 13] ityAdyanuyogadvArANAmanyataradanuyogadvAramucyate / - 1-manyatamaika0-pA0 lAH /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratlasUriviracita-avacUryupetaH tadvyAdisamudAyo'nuyogadvArasamAsaH / prAbhRtagato'dhikAra: prAbhRtaprAbhRtam / vastvantargano'dhikAravizeSa: prAbhRtam / pUrvAnnargato'dhikAro vastu / pUrvamutpAdapUrvAdi / samAsazabda: pratyeka yojyaH // 7 // aNugAmivadyamANayapaDivAIyarabihA chahA ohI / riumaiviulamaI maNanANaM kevalamigavihANaM // 8 // aNuH anugAmyavadhi: puruSasya locanavat / ananugAmI sthitapradIpavan / varddhamAno'GgulAsasaceyabhAgAdArabhyA'loke lokamivAsaGkhyakhaNDAni yAvadvijJeyaH, prazastezvadhyavasAyasthAneSu vartamAnasya, aprazasteSu ca vartamAnaya hIyamAna:, pUrvAvasthAno'dho'dho hAsampagacchannacyate / yaH puna: pradIpa iva nirmUlamekakAlamupagacchati sa pratipAtI yAvallokamapi dRSTvA pratipatatIti / tataH paramapratipAtyabadhiH / itaravidhAdananugAmpAdyaparabhedAt SoDhA'vadhiH / Rjumani-vipulamatibhedAd dvidhA manojJAnam / Rju sAmAnyam, tanmAtragrAhiNI mati: RjumatiH / vipulamatistu vizuddhatarA / kevalajJAnamekavidham, samastAbaraNakSayAdutpatteH / / 8 / / esiM jaM AvaraNaM paDu bva cakkhussa taM tayAvaraNaM / dasaNacau paNaniddA vittisamaM daMsaNAvaraNaM / / 9 // esiM0 tattadAvaraNaM manijJAnAvaraNAdi / padaikadeze padasamudAyopacArAn / darzanAvaraNI. yacatuSkaM vetrisamama, yathA rAjAnaM draSTakAmasyApyanabhipretasya lokasya vetriNA skhalitasya rAjJo darzanaM nopajAyate tathA''tmanI yenAvRtasya stambhAdyadarzanaM syAt // 9 // cakkhUdiviacakkhUsesiMdiyaohikevalehiM ca / / daMsaNamiha sAmannaM tassAvaraNaM tayaM cauhA // 10 // cakkhU0 'kevalehiM ca' ityatra cazabda: 'acaksesiMdiya' ityatra manasaH sUcakastatazcakSurAdIndriyairmanasA'vadhikevalAbhyAM ca yaddarzanaM sAmAnyopayogarUpaM syAttasya cakSurAdidarzanasyAvaraNaM taccakSudarzanAvaraNAdi caturdhA syAt / atra ca cakSurdarzanAvaraNodaye ekadvitrIndriyANAM mUlata eva cakSurna syAccatuSpaJcendriyANAM tu bhUtamapi cakSurvinazyati / tathA manaHparyAyajJAnaM tathAvidhakSayopazamAtsadA vizeSA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH neva gRhNadutpadyate na sAmAnyamatastaddarzanAbhAvaH // 10|| suhapaDibohA niddA niddAniddA ya dukkhapaDibohA / payalA ThiovaviThThassa payalapayalA u caMkamao // 12 // suha0 sukhena nakhacchoTikAmAtreNa pratibodho jAgaraNaM yasyA udaye tadvipAkavedyA karmaprakatirapi nidrA / nidrAto'tizAyinI nidrA nidrAnidrA / madhyapadalopI samAsaH / pracalA sthitasyordhvaMsthitasyopaviSTasya ca yA Agacchati / pracalAto'tizAyinI pracalA pracalApracalA camano yA bhavati / 11 / / diNaciMtiyatvakaraNI thINahI ackibhndaalaa| mahulittakhaggadhArAlihaNaM va duhA u veyaNiyaM / / 12 // diNaH styAnA saGghAtamApannA gRddhidinacintitArthecchA yatra, prAkRtatvAnnipAtaH / yadvA styAnA-piNDIbhUtA RddhirAtmazaktirasyAM sA styAnarddhirarddhacakravartI-vAsudevastadardhabalA prathamasaMhananasya puMsaH syAt / AsAM kramazcaivaM nidrA, pracalA, nidrAnidrA, pracalApracalA, styAnaddhiryayottaraM vipAkAdhikyAt / tathA ca sani karmagrantheSu styAnaddhitrikamityukte nidrAnidrA pracalApracalA styAnalikSaNaM prabalavipAka nidrAtrikaM gRhyate / cakSurdarzanAvaraNAdi catuSkaM mUlata eva darzanalabdhimupahanti / nidrApaJcakaM ca prAptAyA darzanalabdherupayAtakRt / madhuliptakhaDgadhArAlehanamiva dvidhA sAtAsAtarUpaM vedanIyam / madhvAsvAdanasadRza: sAtasya vipAko, asidhArA'gracchedasamazcAsAtasya // 12 // osannaM suramaNue sAyamasAyaM tu tiriyanaraesu / majjaM va mohaNIyaM duvihaM dasaNacaraNamohA // 13 // osa0 'osanna ti dezIzabdo bAhulyArthe / tatazca suranareSu sAtam, cyavanAdau cArakarodhavadhAdau cA'sAtamapi / asAtaM ca tiryagnarakeSu, atrApi prAyograhaNAttiryakSu paTTahastituragAdInAM narakeSvapi nArakAgAM jinajanmotsavAdau sukhasaMvedanaM sAtavipAkaH // 13 // 1. 0rayoz2adamasyopaH- he laa| syodhvNsthaanenop0-60| 2-0ko jihaacched-paa0| ko keda0 - laal|
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH daMsaNamohaM tivihaM samma mIsaM taheva micchattaM / suddhaM addhavisuddhaM avisuddhaM taM havai kamaso // 14 // dasaNa. 'samma ti madanakodravanyAyena mithyAtvapudgalA evAdhyavasAyavizeSeNa zuddhA: samyaktvam, 'taha pradIpa pachApiTarahan / / karotyAvRti kAzcidevametadrucerapi // 1 // samyaktvamapi mithyAtvaprakRtitvenAticArasambhavAdaupazamikAdidarzanamohatvAcca darzanamohanIyam ||14|| jIyaajIyapunnapAvAsavasaMvarabaMdhamukkhanijjaraNA / jeNaM saddahai tayaM samma khaigAibahubheyaM // 15 // jiyaH jIvAdIn padArthAn yena jIva: zraddadhAti tatsamyaktvaM kSAyikAdi, AdizabdAvedakAdigrahaNam // 15|| mIsA na rAgadoso jiNadhamme aMtamuha jahA anne / nAliyaradIvamaNuNo micchaM jiNadhammavivarIyaM // 16 // mIsA mizrAnmizrodayAt / yathA'nne-kUrAdyodane nAlikeradvIpavAsimanuSyasya na rAgo na ca dveSo'dRSTA'zrutatvena ||16|| solasa kasAya nava nokasAya duvihaM carittamohaNIyaM / aNa appaccakkhANA paJcakkhANA ya saMjalaNA // 17 // sola0 nokaSAyA nozabdo'tra sAhacaryavAcI, kaSAyasahacaritatvaM caiSAM kaSAyaiH saha sarvadA vartamAnatvAt / 'aNa' ti anantaM bhavamanubadhnantItyantAnubandhinaH, yadyapi caiSAM zeSakaSAyodayarahi. tAnAmudayo nAsti tathAgyavazyamanantasaMsAramaulakAraNamithyAtvodayA''kSepakatvAdeSAmevAnantAnubandhitvavyapadedAH / na vidyate pratyAkhyAnaM dezasarvaviratirUpaM yeSu te'pratyAkhyAnA: / 'paccakkhANa' tti pratyAkhyAnAvaraNA: sarvaviratiniSedhakA: / samIpajjvalayanti cAritriNamapi iti sajvalanA: // 17 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH jAjIvavarisacaumAsapakkhagA narayatiriyanaraamarA / sammANusabaviraIahakkhAyacarittaghAyakarA // 18 // jAjI0 yAvajjIvaM varSAdIn [vA] gacchantIti pratyayaH, vyavahArata idamuktam, anyathA bAhubalyAdInAM pakSAdiparato'pi sajvalanAdyabasthitiH zrUyate, anyeSAM saMyanAdInAm [AkodikAla] cAnantAnubandhyAdInAmudayasya zravaNAdantarmuhUrtAdikaM kAlaM yAvat / kAraNe kAryopacArAtkaSAyA anantAnubandhyAdayo'pi narakAdyA, idamapi vyavahArAzritamevA'nyathA hyanannAnubandhyudayavatAmapi mithyAdRzAM keSAzciduparitanagraiveyakeSUtpatniH zrUyate / pratyAkhyAnAvaraNodayabatAM dezaviratAnAM devagatirapratyAkhyAnodayavatAM ca samyagdRSTidevAnAM manuSyagatiH ||18|| jalareNupuDhavipanvayarAIsariso caubiho koho / tiNisalayAkaTTiyaselatthaMbhovamo mANo // 19 // jala* rAjizabdasaMbandhAjjalarAjisadRza: savalanakrodhaH / tinisalatA banaspativizeSaH ||19|| mAyAvalehigomuttimiDhasiMgaghaNasimUlasamA / loho halidakhaMjaNakaddamakimirAgasAmANo // 20 // mAyA0 dhanurAdInAmullikhyamAnAnAM yA'valekhikA vakratvagrUpA patati natsamA saJcala namAyA vakrA, mUtradhArA-gomUtrikA yathAsau zuSkA pabanAdibhi: kapTenApanIyane evaM yajjanitA kuTilatA kaSTenApagacchati sA prtyaakhyaanaavrnnmaayaa| kRmirAgo-raktapaTTasUtrarAgastatsamAno'nantAnubandhI lobhaH // 20 // jassudayA hoi jie hAsa raI arai soga bhaya kucchaa| sanimittamannahA vA taM iha hAsAimohaNIyaM // 21 // jassuH ||2||
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH purisityi tadubhayaM pai ahilAso jabbasA havai so u / thInaranapuveudao phuphumataNanagaradAhasamo // 22 // puri8 puruSaM prati yadvazAd yadudapAdabhilASa: syAt striyAH sa strIvedodayo jJeyaH, phuphuma:=karIpAgnistaddAhasamaH / / 22 / / suranaratirinirayAU iDisarisa nAmakamma cittisamaM / bAyAlatinavaivihaM tiuttarasayaM ca sattaTThI // 23 // sura0 citrI-citrakAra: / vidhAzabdasya pratyekaM yogAccazabdasya ca prAnte, dvicatvAriM. zadvidhaM trinavatividhaM yuttarazanavidhaM saptaSaSTividhaM ca // 23 // gaijAitaNuubaMgA baMdhaNasaMghAyaNANi saMghayaNA / saMThANavannagaMdharasaphAsaaNupubvivihagagaI // 24 // gai0 nAmnaH prastAvAt sarvatra gatyAdiSu nAmetyupasaMskAra: kArya: / 'uvaMga tti upalakSaNatvAdagopAganAma / 'vihagagaI ti vihAyasA gati: pAdAdiviharaNAtmikA dIndriyAdInAM taddhetutvAtkApi vihAyogatinAma / nAmno gatyAkhyaprathamaprakRnipaunaruktyAzaGkAnirAsAya vihAyograhaNamanyathA vihAyasaH sarvagatatvena tato'nyatra gamanAbhAvAda vizeSaNasya vaiyarthyaprasaGgaH // 24 // piMDapayaDi ti caudasa paraghAussAsaAyavujjoyaM / agurulahutitthanimiNovadhAyamiya aTTha patteyA // 25 // piMDa etA gatyAdayazcaturdaza prakRtayazcaturAdibhedAnAM piNDitAnAM pratipAdanAt piNDa. prakRtaya ucyante / parAghAtAdayo'STau prakRtayaH pratyekA, aparatadbhedAbhAvAt / atra 'patteyaDavIsa' ityAdipAThAntaraM jJeyam / / 25 // tasa vAyara pajjattaM patteya thiraM subhaM ca subhagaM ca / susarAijja jasaM tasadasagaM thAvaradasaM tu imaM // 26 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH nasaH sadazakamidamucyata iti zeSaH / sthAvaradazakaM vidaM vakSyamANam / / 26 / / thAvara suhuma apajjaM sAhAraNaadhiraasubhadubhagANi / dussaraNAijAjasa iya nAme seyarA vIsaM // 27 // thAvaH sthAvarAdayaH setarAstrasAdidazakasahitA nAmni viMzatiprakRtayaH syuH // 27 // tasacauthirachakaM athirachakkasuhamatigadhAvaracaukaM / subhagatigAivibhAsA tadAisaMkhAhi~ payaDIhiM // 28 // tasa0 'subhagatigAivibhAsa'tti subhagatrikaM subhagasusvarAdeyAbhidhamAdizabdAdurbhagatrike durbhagaduHsvarAnAdeyasvarUpam / tataH subhagatrikAdervibhASA=prarUpaNA kartavyeti zeSastadAdisaGkhyAbhiH prakRtibhiH sA nirdiSTA prakRtirAdiryasyAH sA tadAdiH, tadAdiH saGkhyA yAsAM nAstathA yA'sau prakRtistrasAdikoktA nAmAdau kRtvA nirdiSTasaGkhyA puraNIyetyarthaH / etAzca saMjJA: piNDakasaMgrAhiNyo yathAsthAnamupayogaM yAsyantIti prarUpitAH // 28|| gaiyAINa u kamaso caupaNapaNatipaNapaMcachacchakkaM / paNadugapaNaTThacauduga iya uttarabheyapaNasaTThI // 29 // gai0 gatyAdInAM piNDaprakRtInAmunnarabhedAH paJcaSaSTiH / / 29 / / aDavIsajuyA tinavai saMte vA panarabaMdhaNe nisayaM / baMdhaNasaMghAyagaho taNUsu sAmannabannacaU // 30 // aDaH pratyekASTAviMzatiyutA trinavatiH / sA ca kvopayujyata ityAha. 'saMteti sattAyAM vAzabdasya vyavahitArthatvAt paJcadazavandhanaikhizataM vA sattAyAmadhikriyata iti zeSaH / na caivamaSTottaraM zataM syAt ? ucyate, vakSyamANapaJcadazabandhananAmaprakRtInAM madhyAdaudArikAdibandhanapaJcakasya trinavatimadhye pUrvaprakSitatvAcchepANAM dazAnAM kSepe trizatameva / 'baMdhaNasaMghAyagaho taNUsa' tti audArikAditanubhiH svajAtIyatvAn 'paJcadazabandhanAni sayAtAzca gRhItA na pRthag gaNyante / varNAdiviMzatemadhyAn sAmAnyena
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 varNa-rasa-gandha-sparzarUpaM barNacatuSkaM gRhyate ||30|| guNaratnasUriviracita-avacUrNyapetaH iya sattaTThI baMdhoda ya na ya sammamIsayA baMdhe / baMdhu sattA samabannasayaM // 31 // iyaH saptaSaSTirbandhe udaye copayujyate, cAdudIraNAyAM ca / tathA na ca samyaktvamizrake bandhe'dhikriyate / agramabhiprAyaH samyaktvamizrayorbandha eva na syAt kintu mithyAtvapudagalA eva jIvena samyaktvaguNena mithyAtvarUpatAM tyAjitAstattadvayapradeza bhAjo bhavanti / udayodIraNAsattAsu punaH samyaktvamizra ke adhyadhikriyete / evaM ca sati jJAnAvaraNake paJca darzanAvaraNe nava vedanIye dve mohe samyaktvamizravarNAH SaDviMzatirAyuSi catasro nAmni bhedAntarasambhave'pi saptaSaSTigatre dve antarAye paJca / evaM viMzatyuttaraM prakRtizataM bandhe'dhikriyate / etadeva samyaktvamizrasahitaM dvAviMzatyuttaraM prakRtizatamudaye udIraNAyAM ca / sattAyAM punaH zeSakarmaNAM paJcapaJcAdAnnAmnastrinavanirevaM 148 yadvA zeSakarmaNAM 55 nAmnastrayuttarazataM evaM 158 ||31|| nirayatirinarasuragaI igabiyatiyacaupaNidijAIo | orAla viuvvAhAragateyakammaNa paNa zarIrA // 32 // niraya yasyA udayena jIvo nairayikaH syAnnarakapRthvyAM sA narakagatirevaM zeSA abhi jJeyA audayikabhAve / sUcakatvAdekendriyAdyAH jAtaya: 1 audArikaM zarIraM tiryagmanuSyANAM vaikriyamaupapAnikaM labdhipratyayaM ca, AhArakaM caturdazapUrvavidaH kAraNe syAt, tejasa bhuktAnnapariNatitejolezyAhetuH karmaNo vikAraH kArmaNamazeSakarmarAzerAdhArabhUtaM kuNDavad badarAdInAm, azeSakarmaprasavasamarthaM vA bIjamaGkurAdInAm ||32|| bAhUru piTTi sira ura uyaraMga uvaMga aMgulIpamuhA / sesA aMgovaMgA paDhabhataNutigassuvaMgANi // 33 // | bAhU0 zeSANyaGguliparvarekhAdInyaGgopAGgAni prathamatanutrikasyopAGgAni / taijs1.cshbdaadu0-bR0| copalakSaNAduH 0pA0| -
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH kArmaNayorjIvapradezAnurodhitvAnnAGgopAGganAma // 33 // uralAipuggalANaM nibaddhabajhaMtayANa saMbaMdhaM / jaM kuNai jausamaM taM uralAIbaMdhaNaM neyaM // 34 // ura0 nanu yatra bandhanapaJcakamevopAdIyate natra kathaM paJcadazabandhanAnAM graha ucyate ? tadaivamavagantavyaM -- nibaddhabadhyamAnAnAmaudArikapudgalAnAM taijasakArmaNapudgalaizca saha sambandhakAri jatusamamaudArikabandhanam, evaM vaikriyAhArakabandhane, tathA taijasapudgalAnAM nibaddhabadhyamAnAnAM kArmaNapudagalaizca saha sambandhahetustaijasabandhanam / paJcamaM tu kArmaNabandhanam / yadi bandhanapaJcakaM na syAttadaudArikAdipudgalAnAM zarIrapariNatau satyAmapyasambaddhatvAt pavanAhatakuNDasthitA'stImitasaktUnAmivaikatra sthairyaM na syAt // 34 // bandhanaM(na)nAmA'saMhi(ha)tAnAM pudgalAnAM na sambhavatyata: saGghAtanAmAhajaM saMghAyai uralAipuggale taNagaNaM va dNtaalii| taM saMghAyaM baMdhaNamiva taNunAmeNa paMcaviheM // 35 // jaM0 yatkarma saDyAtayati piNDIkaroti / / 35 / / orAlaviuvvAhArayANa sagateyakammajuttANaM / nava baMdhaNANi iyaradusahiyANaM tinni tesiM ca // 36 // orA. audArikavaikriyAhArakANAM 'saga'tti svakAnyaudArikavaikriyAhArakANi, audArikaudArikabandhanam 1 au, tai. 2 au. kA. 3 evaM vaikriye 3 AhArake 3 itaradvisahitAnAM trINi yathA-au.tai.kA. 1, vai. tai. kA. 2, A. ne. kA. 3, tayostaijakArmaNayozca trINi nai. tai. 1, kA, kA, 2, te. kA. 3 // 36|| saMghayaNamaTThinicao taM chaddhA vajjarisahanArAyaM / taha risahaM nArAyaM nArAyaM addhanArAyaM // 37 // saMgha0 'vajjarisanArAya' tti ayamarthaH - dvayorasthnorubhayato markaTabandhena baddhayoH
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH paTTAkRtinA tRtIyenAsthnA pariveSTitayorupari tadasthitrayabhedi kIlikA'paraparyAya vajranAmakamasthi yatra bhavati tadvAtraSabhanArAcam / arddhanArAce dvitIyapAdhai kIlikA syAt / / 37|| kIliya chevalaM iha risaho paTTo ya kIliyA vajjaM / ubhao makaDabaMdho nArAyaM imamurAlaMge // 38 // kIli. yatra tu parasparaM paryannasaMsparzalakSaNAM sevAM ARtAni AgatAnyasthIni syuH, snehAbhyavahAratailAbhyaGgavizrAmaNAdirUpAM ca parizIlanAM nityamapekSante tatsevArtam / idaM saMhananamaudArikAGga eva syAnna tu vaikriyAdau // 38 // samacauraMsaM niggohasAikhujjAi~ vAmaNaM huMDaM / saMThANA bannA kiNhanIlalohiyahalipasiyA // 35 // sama0 Asanasthasya puMso jAnunorantaram 1, AsanalalATAntayoH 2, dakSiNaskandha bAmajAnunoH 3, bAmaskandhadakSiNajAnunozca 4, samaM samaraturasaM 1, nyagrodhavadupari parimaNDalamaghohIna 2, 'sAi'ni zAlmalItarustasya hi skandho drAdhIyAnupari tu na tadanurUpA vizAlatA 3, maDahakoSThaM ___ bAmanaM 4, adha:kAyamaDahaM kubjaM 5, sarvatrAsaMsthitaM huNDam 6 / / 39|| surahidurahI rasA paNa tittakaDukasAyaaMbilA mahurA / phAsA gurulahumiukkharasIuNhasiNiddharukkhaTTA // 40 // suraH surabhidurabhI gandhAviti gamyam / tiktarasaM nimbAdi, kaTukarasaM maricAdi, kaSAyarasaM bibhItakAdi, AmlarasamamlikAdi, madhurarasamikSvAdi, lavaNasya tvetadanuyAyitvAt kevalasyAnupayogAcca pRthagupAdAnaM na kRtam ||4|| varNAdicatuSkottaraviMzatibhedAnAM zubhAzubhatvamAha --- nIlakasiNaM dugaMdhaM tittaM kaDuyaM guruM kharaM rukkhaM / sIyaM ca asuhanavagaM ikkArasagaM subhaM sesaM // 41 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH nIla. ||4|| cauha gai bvaNupucI gaipubbidugaM tigaM niyAujuyaM / pujyoM udA dhaka suha asuha vasuTTavihagagaI // 42 // 'cauhagaDavaNupucI ni pUrvIzabdenAnupUrvI bhaNyate, tano narakAdigati narakAdyAnupUrvIsvarUpaM narakAdidrikamucyate / tadeva trikamabhidhIyate nijAyuyutaM narakAdyAyuSkasahitamuttaratropayogItyetaduktam / upalakSaNatvAdaudArikAdidvika-vaikriyaSaTkApTakA 'gurulaghucatuSkAdyanuktamapi jJeyaM / pUrvyA-AnupUrvyA vRSabhanAsikArajjukalpayA dvirAmayAdivakreNa gacchato jIvasyodaya: syAt / vihAyasA gatirvihAyogatirnanu vihAyasaH sarvagatatvAt tadanyatra gamanAbhAvAd vizeSaNamanarthakam ? / naivaM, vihAyograhaNaM nAmnaH prathamaprakRtigatito'syA vizeSaNArthaM / sA zubhA vRSa-haMsAdInAmazubhoSTra-kharAdInAm // 42 / / paraghAudayA pANI paresi baliNaM pi hoi duriso| UsasaNaladdhijutto havei UsAsanAmavasA // 43 // para0 parAghAnodayAtprANI pareSAM balinAmapi bhavati durddharSaH, tvagviSadantaviSAdirvAGgAbayavo yo'nyeSAM jIvAnAM ghAtaM karoti sa parAghAtasya vipAka: / ucchvAsanAmavazAduradhvasanalabdhiyukto bhavati, jIvaviSAkitve'pyasya viziSTa eva zarIre udayo, nApAntarAlagatyAdau / / 43|| ravibiMbe u jiyaMgaM tArajuyaM AyabAu na u jlnne| jamusiNaphAsassa nahiM lohiyavannassa udau tti // 44 // ravi0 ravibimba eva jIvAGgaM pRthivIkAyikAGgaM tApayutaM svayamanuSNamapi uSNaprakAzayuktaM syAdAtapanAmodayAt / / 4 / / aNusiNapayAsarUvaM jipaMgamujjoyae ihujjoyaa| jaidevuttaravikiyajoisakhajjoyamAi bva // 45 // 1-bIdArakarIsmIdArikAjopAnamityaula dvikama devAdika-narakadvika-baiMkriyAH-vaiGiyAGgopAlarUpaM vaiSadmA devanarakavika 030. kriyAGgI rUpaM vaikriyApTakam:-helpA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH aNu0 anuSNaprakAzarUpamudyotane jIvAGgamutanAmodayAt, yatidevAnAM mUlAjhApekSayottarakAlaM kriyamANamuttaravaikriyaM, jyotipkAzcandrAdaya AdizabdAdatnauSadhyAdayaH / 'mo' alAkSaNikaste iva ||45|| agaM na guru na layaM jAyada pIvatsa gulaamdyaa| tityeNa nihuyaNassa vi pujjo se udao kevaliNo // 46 // 'aMgaM na guru na lahurya' ti AtmApezrayedamavagantavyam, anyApekSayA tu vidhA'pi syAt // 46 // aMgovaMganiyamaNaM nimmANaM kuNai suttahArasamaM / uvaghAyA uvahammai sataNuvayavalaMbigAIhiM // 47 // aMgo0 aGgopAGgAnAM niyamanaM, yathA manuSyasya dvau hastau dvau pAdAvityAdiniyama:, liGgA''kRtyorapi niyamanaM, yathA -> puruSasya zmazruprabhRtiliGgamadhRSyAdikA cAkRti:, striyazca stanAdikaM cihnamabhigamyatvAdikA cAkRtiH, tannirmANaM karoti / upadhAnodayAdupahanyate svatanvavayavairlambi- . kAdibhiH pratijihikAcauradantAdibhiH // 47|| biticaupaNiMdiya tasA vAyarao bAyarA jiyA thuulaa| niyaniyapajjattijuyA pajjattA laddhikaraNehiM // 48 // biti0 dvi tri-catu:-paJcendriyA: syuH trasA: trasanAmodayAt, santyuSNAdyabhitaptAzchA yAdyAsevanArthamiti vrasAstadvipAkavedyaM nAma trasanAma / nanvaneruva'jvalanaM bAyosnigpavanamiti kathamanayorna trasatvaM ? ucyate, svAbhAvikameva tat tayorna nUSNAdyabhitApe dvIndriyAdInAmiba / bAdarato bAdarA:, . bAdaramapi pRthivyAdInAmekaikaM vapurna cakSurlAhyaM, kintvasaGkhyAtavapu:piNDa eva cakSurlAhyaH, nijanijaparyAptiyutA: syuH paryAptodayAt / labdhikaraNaiH / tatra vaikriyavatAmekA zarIraparyAptirannarmuhartena syAccheSA ekasAmayikyaH, audArikavatAM tvAhAraparyAptirekasamayA, zeSA antarmuhUrttamAnAH |ye sarvA api svaparyAptI:
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH samarthya mriyanne nArvAk te labdhiparyAptAH, karaNAni=japurindriyAdIni kRtavanta: karaNaparyAptAH // 48 / / patteya taNU patteudayeNaM daMtaaTThimAi thirN| nAbhuvari sirAi suhaM subhagAo saJcajaNaiTTho // 49 // patte pratyakatAnuH pratyekAdayena syAjjIvo'yamarthaH, yasyodayenaikaikasmin jIve ekaikamodArikAdi zarIraM bhavati tatpratyekanAma / yasyodayena zarIre dantAsthyAdi sthiraM niSpadyate tat sthiranAma / nAbherupari ziraAdayaH zubhA aGgAvayavA yasyodayena jAyante tacchubhanAma / subhagAt sarvajanAnAmiSTaH 49|| susarA mahurasuhajhuNI AijjA sbloygjjhvo| jasao jasakitti io thAvaradasagaM vivajjatthaM // 50 // susa0 susvarodayAnmadhurazubhadhvaniH / AdeyAtsarvalokAnAM grAhyavAg bahumanaceSTazca syAt / yazonAmakarmodayAd yazo jIvataH zlAdhyatArUpa kIrtizca paralokagatasyApi zlAghanIyatArUpA, yadvA 'dAnapuNyakRtA kIrtiH parAkramakRtaM yazaH / / ' [ ] 'ekadiggAminI kIrtiH sarvadiggAmukaM yazaH // ' [ ] sthAvaradazakaM viparyastam / tathAhi-sthAvaranAmodaye pRthivyAdipUtpadyate / sUkSmodaye sUkSmakAyo'nnamuhartAyuH / aparyAptodaye labdhikaraNairdridhA'paryApto, landhyaparyApto'pyAhArazarIrendriyaparyAptivayaM samayaiva mriyate, anyathA parabhavAyurvandhAbhAva: / anantAnAM jIvAnAmekamaudArikaM zarIraM yasyodayAt tatsAdhAraNam / bhUjihAdInAM yasyodayena niSpattistadasthiram / azubhAnAM pAdAdInAM niSpattiryadudayena nadazubham / durbhagAt sakalalokasya duHkhadaH / duHsvarAd visvaro jalpan janadveSya: syAt / anAdeyodayena ceSTA hasitalalitAdikA bhASaNaM yuktiyuktasyApyabahumatam // 50 // 1-sabhAjya-bhAga 20yenA'sthiratyAni0-pA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnapriviracitta-avacUryupetaH goyaM duhuccanIyaM kulAla iva sughaDabhuMbhalAIyaM / vigdhaM dANe lAbhe bhoguvabhogesu cirie ya // 51 // go0 gotraM dvidhoccanIcaM, kulAla iva sughaTa bhalAdikaM karonIti zeSaH / uccagotro dhanabudbhirUpaviyukto'pi loke labhate pUjAM, nIcagotrastu dhanAdiyukto'pi nindA dhRtakaputro'yamityAdirUpAm / vighnamantarAyaM dAnAdiviSayam // 51 // sirihariSada,maM para lada pAjikUnga megA rAyAI / na kuNai dANAIyaM evaM viggheNa jIvo vi // 52 // siriH zrIgRhiko-bhANDAgArikastatsama bhanujatve'pi prApne labye'pi ca-bhogasAdhane / vibhave kArpaNyAzaktyAdivazAd bhoktuM na zaknoti, viratihIno'pi yadudaye tabhogAntarAyam / balavAn rogaviyukto vayaHsampUrNo'pi yasyodayena bhavati jIvo vIryahInastadrInnarAyam / / 52|| karmabandhahetUnAha- .paDiNIyattaNa ninhava ubaghAya paosa aMtarAeNaM / accAsAyaNayAe AvaraNadugaM jio jayai / / 53|| paDika jJAnasya matyAdejJAninAM sAdhvAdInAM sAdhanasya ca pustakAdestathA darzanasya cakSurdarzanAderdarzaninAM sAdhvAdInAM sAdhanasya ca zrotracakSurnAsikAdeH pratyanIkatAdibhistathA atyAzAtanayA ca jAtyAyuddhaTTanAdihIlArUpayA''varaNadvikaM jJAnAvaraNadarzanAvaraNarUpaM jIvo jayati, dhAtUnAmanekArthatvAd badhnAti ||53 // gurubhttikhNtikrunnaavyjogksaayvijydaannjuo| daDhadhammAI ajjai sAyamasAyaM vivajjayao // 54 // guru0 yogo=dazavidhasAmAcAryAcaraNam // 54 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkanAmA prathamaH karmagranyaH ummaggadesarAmagganAsaNAdevadavvaharaNehiM / daMsaNamohaM jiNamuNiceipasaMghAipaDiNIo // 55 // umma* jinAdipratyanIko darzanamohaM tIvramarjayatIti kriyAyogaH ||25|| duvihaM pi caraNamohaM kayAsahAsAivisayavivasamaNo / baMdhai narayAu mahAraMbhapariggaharao ruho // 56 // duvi0 dvividhamapi kaSAyanokaSAyabhedAccaraNamohaM kaSAyAdivisaMsthulamanA badhnAti / tatra tIvrakopAdhupayuktastIvra kopAdikameva badhnAti, hAsyAdhupayuktastu hAsyAdikam / / 56 / / tiriyAu gUDhahiyao saDho sasallo tahA maNussAuM / payaIi taNukasAo dANaruI majjhimaguNo ya / / 5 / / tiri0 gUDhahRdayo, bacasA madhuraH pariNAme tu dAruNaH zaTho vakro bahizceSTaH, sazalpo'nAlocinA'pratikrAnta: / madhyamaguNaH zAntivinayAdiguNayuktaH ||57|| avirayamAi surAuM bAlatavo'kAmanijjaro jayai / saralo agAravillo suhanAma annahA asuhaM // 58 // avi0 aviratAdirAdizabdAdezaviratAdiH / saralo nirmAyaH, 'agAravillo' tti gauravatrayojjhita: [zubhaM devagatiyaza:kIrtipaJcendriyajAtyAdirUpaM nAmakarma badhnAti, saralAdivizeSaNarahito jIvastu] azubhaM narakagatyayaza:kItyaikendriyajanA(jAtyA)dirUpaM nAmakarma badhnAti ||58|| guNapehI mayarahio anjhayaNajjhAvaNArAI niccaM / pakuNai jiNAibhatto ucvaM nIyaM iyarahA u 59 // guNa ||59 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnamariviracita-avacryupetaH jiNapUyAvigghakaro hiMsAiparAyaNo jayai vigdhaM / iya kammavivAgoyaM lihio deviMdasUrIhiM // 60 // jiNa, jinapUjAvighnakara: sAvadhAdidoSopetatvAd gRhiNAmapi jinapUjA na vidheyetyAdikudezanAbhiH ||60 // E .. : .. .: ... .:320 ASSEt:ASENADES42 PLEAS.. "..ANAM NAMA // iti shriigunnrtnsuurivircitaa| // krmvipaakaavcuurnniH|| ANYANESS 880CASSESK
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrIzaGkezvarapArzvanAthAya namaH // // namonamaH zrIgurUpeNamUraye ! zrIguNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH zrIdevendrasUriviracitaH karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH taha thuNimo vIrajiNaM jaha guNaThANesu sayalakammAI 1 baMdhudaodIraNayAsattApattANi svaviyANi // 1 // taha0 guNasthAneSu mithyAtvAdiSu sakalakarmANi 'baMdhuoM' ityAdi, karmayogyavargaNApudra lairAtmano vanyaya: piNDavadanyo'nyAnugamAtmakasambandho bandha:, teSAM yathAvasthitibaddhAnAM karmapudgalA nAma pavarttanAdikaraNavizeSakRte svAbhAvike vA sthityapacaye satyudayasamaya prAptAnAM vipAkavedanamudayaH / karmaSu galAnAmakAlaprAptAnAM karaNavizeSajanite sthityapacaye satyudayAvalikAyAM prabezanamudIraNA / tepAmeva karmapuDhulAna bandhasaGkramAbhyAM labdhAtmalAbhAnAM nirjaraNasaGkramaNakRtasvarUpapracyutyabhAve sadbhAva sattA / tAH prAptAni kSapitAni vIrajinena bhagavatA ||1|| 1. jIvasAmarthyavizeSaH iti he pratau sarzvabhAge / 1
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH micche sAsaNa mIse aviraya dese pamatta apamatte / niyaTTi aniyaTTi suhamuvasama khINa sajogi ajogi guNA ||2|| micche0 prathamaM mithyAdRSTiguNasthAnaM, tatra guNAH = jJAnadarzanacAritrarUpAH, sthAnaM punaratra teSAM zuddhAzuddhiprakarSAprakaryakRnasvarUpabhedastato mithyAdRSTirguNasthAnaM jJAnAdiguNAnAmavizuddhiprakarSavizuchacaprakarSakRtasvarUpavizeSo midhyAdRSTiguNasthAnam / nanu ca dRSTau viparyastAyAM tadAdhAratvAd guNAnAmabhAva eva tadabhAve ca kutastatsvarUpavizeSAtmakaM mithyAdRSTiguNasthAnamityatrocyate - yadyapi mithyAtvamohanIyodayAd dRSTiviparyAsastathApi naikAntenAsya nirguNatvamajAvatvaprasaGgAt ityasti tatyAdi yA ca yAvatI ca guNamAtrA dRSTiviparyAsena tu sApi viparyastasvarUpaiva / nanu guNAH jJAnAdirUpAH, tatkathaM viparyastAyAM dRSTau syuH ? ucyate -- iha yadyapi prabalamithyAtvodayAt arhatpraNItajIvAditatvapratipattirviparyastA syAt, tathA'pi kAcinmanuSya - zvAdipratipattiraviparyastA, tato nigodAvasthAyAmapi tathAbhUtA'vyaktasparzamAtrapratipattiraviparyastApi, evamihApi mithyAtvodaye'pi kAcidaviparyastA dRSTirbhavati, iti tadapekSayA mithyAdRSTerapi guNAsthAna saMbhavaH, iti karmagranthavRttI // 1 // AyaM samyaktvalAbhaM sAdayatItyAsAdanamanantAnubandhikaSAyavedanam, sati hi tasminnau'pazamikasamyaktvalAbho jaghanyataH samayenotkRSTataH SazcirAvalikAbhiH sIdatyapagacchati / sahAsAdanena varttata iti sAsAdanaH / yadrA saha samyaktvatattvarasAsvAdena varttata iti sAsvAdana:, sa cAsau samyagdRSTizva, tasya guNasthAnam / etaccaivaM bhavati saMsAravarttI janturanAbhoganirvartitena yathApravRttakaraNena sampAditAnta:sAgaropamakoTAkoTIsthitikasya midhyAtvamohanIyasya karmaNaH sthiterantarmuhUrttamudayakSaNAduparyatikramyApUrvakaraNA'nivRttikaraNasaMjJitAbhyAM vizuddhivizeSAbhyAmantarmuhUrtakAlapramANamantarakaraNaM karoti, tasmin kRte tasya karmaNaH sthitidvayaM bhavedantarakaraNAdadhastanI prathamasthitirantarmuhUrttamAtrA, tasmAdevoparitanI zeSA dvitIyasthitiH / prathamasthitau mithyAtvadalikavedanAdasau mithyAdRSTirantarmuhUrtena tu tasyAmapagatAyAmantarakaraNaprathamasamaya evaupazamikaM samyaktvamavApnoti, mithyAtvadalikavedanAbhAvAt, 1-khodhajJavRttI / I tasyAmAntarmuhUrttikyAmupa I C 1 1
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH zAntAddhAyAM jaghanyena samayazeSAyAmutkarSeNa SaDAvalikAzeSAyAM kasyacidanantAnubandhyudayo bhavati, tadudaye cAsau sAsAdanasamyAdRSTiguNasthAne vartate / upazamazreNipatito vA kazcitsAsAdanatvaM yAni / taduttarakAlamavazyaM mithyAtvodayAdasau mithyAdRSTirbhavati / / 2 / / samyagmithyAdRSTiguNasthAnaM varNitavidhinaupazamikasamyaktvamauSadhavizeSakalpamAsAdya madanakodravasthAnIyaM darzanamohanIyamazuddhaM karma tridhA bhavati, azuddhamarddhazuddhaM vizuddhaM ca, trayANAM caiteSAM puJjAnAM madhye padA'rddhavizuddhaH puJja udeti, tadArddhavizuddhamarhadRSTatattvazraddhAnaM syAn, tattadA'sau samyagmidhyAdRSTiguNasthAnamantarmuhUrta spRzati, tata UrdhvamavazyaM samyaktvaM mithyAtvaM vA gacchati ||3|| tathA viratirvirataM, tatpunaH sAvadyayogapratyAkhyAnaM, tunna jAnAti nAbhyupagacchati na tatpAlanAya yatate iti trayANAM padAnAmaSTau bhaGgAstatra prathameSu caturSa mithyAdRSTirajJAnitvAllabhyate, zeSeSu samyamdRSTistasya jJAnameva bhavati / saptasu bhaGgeSu nAsya viratamityaviratazvaramabhaGge tu viratirasti, aSTabhaGgI sthApanA -sssss| 5I5 55 / / 55 || IIS ||| aviratazcAsau samyagdRSTizca tasya guNasthAnam, samyagdRSTitvaM punaraupazamikasamyaktve varNitAntarakaraNakAlasambhave vizuddhadarzanamohapuJjakodayakAlasambhave vA mAyopazamikasamyaktve, sarvadarzanamohakSayasambhave bA kSAyikasamyaktve sati bhavati, virata: punarapratyAkhyAnAvaraNakaSAyodayavazAnna bhavati / / 4 / / karaNatrayayogatrayaviSayasarvasAvadyayogasya deze viratamasyAstIti dezavirataH ||5|| pramattaH =pramAdavAn sa cAsau saMyatazca ||6|| apramatto-vikathAdipramAdarahitaH, sa cAsau saMyatazca / / 7 / / apUrvaM karaNaM sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaGkramasthitibandhAnAM paJcAnAmarthAnAM nirvartanamasyA'sAva'pUrvakaraNastathAhi --bRhatpramANAyA jJAnAvaraNIyAdikarmasthiterapavarttanAkaraNena khaNDanamalpIkaraNaM sthitighAno / rasasyApi pracurIbhUtasya sato'pavartanAkaraNena khaNDanaM rasaghAta: / etau dvAvapi pUrvaguNasthAneSu vizuddheralpatvAdalpAveva kRtavAn, atra punarvizuddheH prakRSTatvAdvRhatpramANatapA'pUrvAvimau karoti / tathoparitanasthitervizuddhivazAdapavarttanAkaraNenAvatAritasya dalikasyAntarmuhUrnapramANamudayakSaNAdupari
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNyupataH kSipratarakSapaNAya pratikSaNamasaMkhyeyaguNavRddhyA viracanaM guNazreNirityucyate / etAM ca pUrvaguNasthAneSvavizuddhataratvAt kAlato drAdhIyasI dalikaracanAmAzritya saMkIrNatarAmalpadalikasyApavartanAd viracitavAniha tu vizuddhataratvAdapUrvAM kAlato hrasIyasI dalikaracanAmAzritya pRthutarAM bahutaradalikApavartanAdiracayati / tathA badhyamAnazubhaprakRtiSu [abadhyamAna]azubhaprakRtidalikasya pratikSaNamasaMkhyeyaguNavRddhayA vizuddhivazAnnayana guNasaGkramastamihAsAvapUrvaM karoti / tathA sthitiM karmaNAM drAdhIpasI prAg baddhavAniha tu tAmapUrvAM vizuddhatvAdeva hrasvIyasI badhnAti / ayaM cApUrvakaraNo dvidhA --kSapaka upazamakazca, kSapaNopazamanArhatvAd rAjyAIkumArarAjavanna punarasau kSapayatyupazamayati vA tasya guNasthAnamapUrvaguNasthAnam / apUrvakaraNAdbhAyA AntamaurrAtikyAH prathamasamaye jaghanyAdInyutkRSTAntAnyadhyavasAyasthAnAnyasaGkhyeyalokAkAzapradezapramANAni, dvitIyasa maye tadanyAnyadhikatarANi, eva yAvanvaramasamayaH prayAsa madAna asAmagotkRSTamanantaguNavizuddham, tasmAd dvitIyasamaye jaghanyamanantaguNavizuddham, tasmAttadutkRSTamanantaguNavizuddhamityevaM yAvaccaramasamayotkRSTam / ekasamayagatAni tu parasparaM SaTsthAnapatitAni, yugapadetadvaNasthAnapraviSTAnAM bahanA jIvAnAM parasparamadhyavasAyasthAnasya bhedalakSaNA nivRttirapyastIti nivRttibAdaraguNasthAnamapIdamucyate / / 8 / / yugapadetadguNasthAnaM pratipannAnAM jIvAnAmanyonyasya sambandhino'dhyavasAyasthAnasya vyAvRttirnAstyasyetyanibRttiranyeSAM yadadhyavasAyasthAnamasAvapi kazcit tadvartItyarthaH / samparAya:-kaSAyodayo, bAdara: sthUlaH samparAyo yasya sa bAdarasamparAya: / sUkSmakiTTIkRtasamparAyApekSayA bAdaratvam / anivRttizcAsau bAdarasamparAyazcAnivRttibAdarasamparAya: / sa ca dvividha: - kSapaka upazamako vA, kSapayatyupazamayati vA mohanIyAdi karmeti kRtvA tasya guNasthAnamidamapyantarmuhartapramANameva / tatra cAntarmuharte yAvantaH samayAstatpraviSTAnAM tAvantyevAdhyavasAyasthAnAni syurekasamayapraviSTAnAmekasyaivAdhyavasAyasyAnuvartanAt / / 9 // kiTTIkRtalobhakaSAyodayarUpo yasya, so'pi dvidhA - kSapaka upazamako vA, apapatyupa. zamayati vA lobhamekamapIti kRtvA tasya guNasthAnam / / 10 / / upazAntakapAyavItarAgacchadmasthaguNasthAnam / tatrAviratasamyagadRSTeH prabhRtyanantAnubandhinaH kapAyA upazAntA bhavanti, upazamazreNyArambhe yanantAnubandhikaSAyAn avirato dezavistaH pramatto'pramatto / 18haravIyasIm-heda, lA8 / 20drAdhIyasIm-he. lA |
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH / vA sannupadazamaNya darzanamohatritayamupazamayati, tadupazamAnantaraM pramattApramattaguNasthAnaparivRttizatAni kRtvA tato'pUrvakaraNaguNasthAnottarakAlamanivRttibAdarasamparAyaguNasthAne cAritramohanIyasya prathamaM napuMsakavedamupazamayati, tata: strIvedamityAdi yAvat sUkSmasaMparAyaguNasthAne sajvalanalobhamupazamayatIti, tadevamanyeSvapi guNasthAneSu kvApi kiyatAM kaSAyANAmupazAntvatsambhavAdatastadrUcavacchedArthaM vItarAgagrahaNam // 13 // kSINakaSAyavItarAgacchadmasthaguNasthAnaM / tatrAnantAnubandhikaSAyAn prathamamaviratasamyagahapyAdyapramattAntaguNasthAneSu kSapayati, darzanatritayaM caiteSveva guNasthAnakeSu kSapayati / ityevaM yAvat sajvalanalobhaM sUkSmasaMparAyaguNasthAne, tadevamanyeSvapi sarAgeSu kSINakaSAyavyapadeza: sambhavati, atastadvayabacchedArthaM vItarAgagrahaNam / / 12 / / vIryAntarAyakSapakSayopazamasamutthalabdhivizeSapratyayamAtmano vIryaM yogaH / sa dvidhA--sa. karaNo'karaNazca / tatrAlezyasya kevalinaH kRtsnayo yadRzyayorarthayo: kevalaM jJAnaM darzanaM copayuJjAnasya yo'sAvaparispando'pratimo vIryavizeSa: so'karaNaH, sa ca nehAdhikriyate / yastu manovAkAyakaraNasAdhana: sa sakaraNastenehAdhikAraH / tatra kAyikaH cakramaNanimeSonmeSAdau, vAciko dezanAdau, mAnaso mana:paryAyajJAnibhiranuttarasurAdirbhivA manasA pRSTasya sato manasaiva dezanAyAM, te hi bhagavatprayuktAni manodravyANi manaparyAyajJAnenA'vadhijJAnena ca pazyanti, tatastadvAreNa pRSTamarthamavagacchanti / saha yogena varttata ini sayogaH sayogIti vA, sa cAsau kevalI ca sayogikevalI, tasya guNasthAnam // 13|| nAsti yogo'syetyayogI, sa trividho'pi yoga: pratyekaM dvividhaH sUkSmo bAdarazca / tatra kevalotpattettakAlamantarmuhUrtAvazeSAyuSka: sayogikevalI prathamaM bAdarakAyayogena bAdaravAgmanoyogI niruNaddhi, tataH sUkSmakAyayogena bAdaraM kAyayogaM niruNaddhi, tatazca sarvabAdarayoganirodhanAntaraM sUkSmakriyamanivRttizukladhyAnaM dhyAyan sUkSmakAyayogena sUkSmavAgmanoyogI niruNaddhi, tatastameva sUkSmakAyayoga svAtmanaiva niruNaddhi / tata: samucchinnakriyamapratipAnizukladhyAnaM dhyAyan hasvapaJcAkSaroccAraNakAlamAtraM zailezIkaraNapraviSTo bhavati, zIlasya-yogalezyAkalaGkavipramuktasya yathAkhyAtacAritralakSaNasya ya IzaH sa zIleza:, tasyeyaM zailezI-tribhAgena svadehAvagAhanAyAmAtmano'tyantasthirAvasthitirityarthaH, tasyAM karaNaM pUrvaracitazailezIsamayasamAnaguNazreNIkasya vedanIyanAmagotrAkhyasyA'yAtikarmatritayasyAsaMkhyeyaguNayA zreNyAyu:
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUNyupetaH zeSasya tu yathAsvarUpasthitayA zreNyA nirjaraNaM zailezIkaraNam ||14|| etAni guNasthAnAni ||2|| abhinavakammaggahaNaM baMdho oheNa tattha vIsasayaM / titthayarAhAradugavajjaM micchammi sattarasyaM // 3 // I abhiH navInakarmANugrahaNaM bandhastatra oghena - sAmAnyena viMzatyuttaraM prakRtizatamadhikriyate / tathAhi - jJAnAvaraNe paJca darzanAvaraNe nava, vedanIye dve, mohanIye aSTAviMzatirAyuSi catasro, nAmni trinavatigotre dve, antarAye paJca / etatpiNDo'STAcatvAriMzaM zatametena sattAyAmadhikAraH / udayodIraNayozcaudArikAdibandhanAnAM paJcAnAmaudArikAdisaMghAtanAnAM ca paJcAnAM yathAsvamaudArikAdiSu paJcasu zarIreSvantarbhAve varNagandharasasparzAnAM caturNAmabhinnAnAM grahaNe zeSeNa dvAviMzena zatenAdhikAro / bandhe tu samyaktvasamyagmithyAtvavarjaM zeSeNa viMzena zatenAdhikAraH / adhunA midhyAdRSTyAdiguNasthAneSu bandho darzyate, tatra tIrthakarAhArakadvikavarjaM tIrthakaranAmna AhArakadvayasya ca mithyAdRSTerbandho nAsti, nadvandhasya yathAsaGkhyaM samyaktvasaMyamapratyayatvAt / zeSaM saptadazottarazataM karmaprakRtInAM mithyAdRSTiguNasthAne [bandhaH ] syAt // 3 // nasyatiga jAiyAvaracaDa huMDAyavacchivanapumicchaM / solaMto igahiyasaya sAsaNi tirithINaduhagatigaM // 4 // 7 nara0 narakatrikaM= narakagati narakAnupUrvI narakAyUrUpam, jAticatuSkamekadvi-trisevA caturindriyajAtayaH, sthAvaracatuSkaM = sthAvara- sUkSmAparyAptasAdhAraNalakSaNam, huNDaM saMsthAnam, AtapaM, saMhananam, 'napu' tti napuMsakavedaH, mithyAtvametAsAM SoDazaprakRtInAmanto vyavacchedo mithyAdRSTau tatra bhAvaH taduttareSu cA'bhAvo, mithyAtvapratyayatvAdetatprakRtibandhasya tasya cottarannAbhAvAt tata: sAsAdane prakRtiSoDazake saptadazottarazatAdapanIte zeSamekottaraM zatam / tIrthakaranAmnastu satyapi tatpratyaye samyaktve nAstIh bandhastasya hi bandhArambhaH zuddhasampadraSTereva, tatkarmA ca sAsAdanatvaM na prApnoti / tiryatrikaM = durbhagatrikaM= tiryaggati- tiryagAnupUrvI tiryagApuH, styAnarddhitrikaM nidrAnidrA- pracalApracalA - styAnarddhiH, durbhaga- du: svarAnAdeyarUpam ||4||
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIya karmapranyaH aNamajjhAgiisaMghayaNacau niujjoyakukhagaitthi tti / paNavIsaMto mIse causayari duAuyaabaMdhA // 5 // aNa0 anantAnubandhinazcatvAraHkrodhAdyA:, madhyamAkRticatuSkaM nyagrodhaparimaNDalasAdivavAmanakubjarUpam, madhyamasaMhananacatuSkam RSabhanArAca-nArAcArddhanArAcakIlikArUpam, nIcairgotram, udyotaM, kukhagatiraprazastabihAyogatiH, strIveda iti paJcaviMzateranto, mizre deva-manuSyAyuSorapi bandho nAsti, AyurbandhAdhyavasAyasthAnavirahAdatastatsahitAyAM sAsAdanavyavacchinnapaJcaviMzatAvekottarazatAdapanItAyAM zeSAzcatuHsaptatirbandhe / / 5|| samme sagasayari jiNAubaMdhi vaira naratiga viyksaayaa| uraladugaMto dese sattaTThI tiakasAyaMto // 6 // samme0 samyagdRSTau jinAyurbandhe jinanAmadevamanuSyAyuSkeSu prakSipteSu saptasaptatiH / 'vaira' tti vajraRSabhanArAcasaMhananam / tatra dvitIyakaSAyacatuSkaM tadayAbhAvAnna badhnAti dezaviratAdiH, kaSAyA enantAnubandhivarjA vedyamAnA eva badhyante, anantAnuvandhinastu caturviMzatimohasatkarmA'nantakSapako mithyAtvaM gato bandhAvalikAmAtra kAlamanuditAn badhnAni / naratrikaM tvekAntena manuSyavedyameva, bajraRSabhanArAcaM audArikadvikaM ca manuSyatiryagekAntavedyameva, dezaviratAdistu devagativedyameva badhnAti nAnyat, tenaitaddazakasya samyagdRSTAvanta:, samyagmithyAdRSTau na kasyacid bandhavyavacchedastasyA'viratasamyamdRSTinA saha bandhahetvavizeSAt / dezavirate saptaSaSTiH, tatra tRtIyakaSAyANAmantastaduttareSu teSAmudayAbhAvAdanuditAnAM ca bandhAbhAvAt / // 6|| tevaTTi pamatte soga arai adhiraduga ajasa assAyaM / vucchijja chacca satta va nei surAuM jayA nirlDa // 7 // teva0 [sarva] virato dvidhA - pramatto'pramattazca / tatra pramatte triSaSTiH, zokAdayaH SaTprakRtayo vyavacchinnAH syuH, sapta vA nayati surAyuryadA niSThAM pramattaH / / 7 / /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH guNasaTTi appamatte surAubaMdhaM tu jai ihAgacche / annaha aTThAvannA jaM AhAragadugaM baMdhe // 8 // guNa0 apramatte pramattavyavacchinnAsu SaTprakRniSu trivaSTirapanItAsu zeSAyAM saptapazcAzati dvayorAhArakazarIraGgopAGgayoH prakSiptorekonaSaSTiH, surAyurbabhan yadIhAgacchet, devAyuSkabandhaM hi pramattaH kArabhate, gandhA yAnera kAbihAra lo bhUnA samApayati, na tvapramatta evArabhate, tadvandhasya taduttareSvasaMbhavAt, teSAmatyantazuddhatvAd, anyathA pramatta eva surAyurbandhavyavacchede'pramatte'STapaJcAzat ||8|| aDabanna apuccAimmi niddadugaMto chappanna paNabhAge / suraduga paNidi sukhagai tasanava uralaviNu taNuvaMgA // 9 // aDa. apUrvakaraNAddhAyAH saptabhAgAH kriyanne, tatrAdye bhAge'STapaJcAzadeva, natra nidrApracalayorantastaduttaratra tadvandhAdhyavasAyAbhAvAt, paJcasu bhAgeSu SaTpaJcAzat, suradvikaM devagati devAnupUrvarUpam, paJcendriyajAti:, 'sukhagaitti' zubhavihAyogati:, trasanavakaM trasabAdaretyAdiAdeyAntam, audArikaM binA zarIracatuSkamagopAgadvayaM ca // 9 // samacaura nimiNa jiNa banna agurulaghuvau chalaMsi tiisNto| carame chavIsabaMdho hAsaraIkucchabhayabheo // 10 // sama0 samacaturasra, nirmANaM, jinanAma, varNacatuSkaM varNa-gandha-rasa-sparzarUpam, agurulaghucatuSkam agurulaghUpaghAtaparAdhAnocchvAsAkhyamiti triMzatprakRtInAmanto'pUrvakaraNasya SaSThAMze, carame= saptAMze SaDveizaterbandhaH / hAsyAdiprakRticatuSkasya bhedo'ntaH // 10|| aniyaTTibhAgapaNage igegahINo duvIsavihabaMdho / pumasaMjalaNacauNhaM kameNa cheo satara suhame // 11 // aniyaTTiH anivRttyaddhAyA: paJcasu bhAgeSu yathAkramamekaikasmin bhAge ekaikaprakRtihIno 1. TTi anivRttau dvaaviNshterbndhH| ani0-paa|
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH dvAviMzatibandho jJeyaH / puruSavedAdInAM mAyAsajvalanAntAnAmuttaratra tadvandhAdhyavasAyasthAnAbhAvAllobhasajvalanasya tu bAdarasamparAyapratyayo bandhaH / sa cottaratra nAstItyato vyavacchedastenAdye bhAge 22, dvitIye 21, tRtIye 20, caturthe 19, paJcame 18, sUkSmasaMparAye saptadazabandhaH ||11|| caudaMsaNuccajasanANavigghadasagaM ti solsuccheo| tisu sAyada yo saDogi ganurNako j||12|| cau0 darzanAvaraNacatuSkamuccairgotraM, yaza:kIrtinAma, jJAnAntarAyadazakamiti SoDazaprakRnInAM vyavaccheda, etadvandhasya sAmparAyi[ka]tvAt / triSUpazAntamohAdiSu sAtasya bandhaH, sayogini tadvandha[vyavacchedastaduttarasminnayogikevalini tadvandhapratyayasya yogasyAbhAvAt / tadevaM prakRtInAM jJeyo bandhasyAnto'nantazca, yatra hi guNasthAne yAsAM prakRtInAM bandhahetu]vyavacchedastatra tAsAM bandhasyAntastata uttareSu kAraNavaikalyena bandhAbhAvAditarAsAM bandhasyAnantaH / // 12|| // iti bandhAdhikAraH / / udao vivAgaveyaNamudIraNa apatti iha duvIsasayaM / satarasayaM micche mIsasammaAhArajiNa'NudayA // 13 // uda0 karmapudgalAnAM bipAkavedanamudayaH / udIraNA cAprApte vipAkavedane / ihodayodIraNayo: prakRtInAM dvAviMzazatamadhikriyate, tacca darzitameva prAk / tatra sampamithyAtvasamyaktvAhArakatanutadaGgopAGgajinanAmnAmudayo nAsti mithyAdRSTau / zeSaM saptadazottaraM zatamudaye // 13 // suhamatigAyavamicchaM micchata sAsaNe igArasayaM / nirayANupugviNudayA aNadhAvaraigavigalaaMto // 14 // suhuma0 sUkSmatrikaM sUkSmAparyAptasAdhAraNarUpamAtapaM mithyAtvaM ca mithyAtvAntaM bhavati / na caiteSu sthito jIvaH sAsAdanAditvaM labhate, nApi pUrvapratipannasteSUpapadyate / sAsAdanAstu yadyapi bAdaraparyAptakaikendriyeSUtpadyante tathApi na tasyAtapanAmodayAsambhavastatrotpannamAtrasyA'samAptazarIrasyaiva sAsAdanatvadamanAt, samApte ca zarIre natrAtapanAmodayastenaitAsAM mithyAdRSTau vyavaccheda udayasya /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNryupetaH sAsAdanabhAvasthasya narakeSutpAdo na bhavati, tadapAntarAlagatibhAvinarakAnupUrvyA nAstyudaya iti tatsahite mithyAdRSTivyavacchinne ca paJcakopanIte sAsAdane zeSamekAdazottaraM zatam / 'aNa'tti anantAnubandhinaH yo'pi pUrvapratipannasamyaktvo'nantAnubandhinAmudayaM karoti so'pi sAsAdana eva [bhavati, sthAvaraika(kendriya)vikalendriyajAtayastu yathAsvamekendriyAdivedyA eva, uttaraguNasthAnAni tu saMjJipazcendriya eva pratipadyate pUrvapratipanno'pi paJcendriyeSveba gaccha]tItyuttareSvAsAM prakRtInAmudayAbhAvaH ||14|| mIse sayamaNupuvINudayA mIsodaeNa miisNto| causayamajae sammANupubikhevA ciyakasAyA // 15 // mIse0 mizre vigrahagatibhAvI nAstyAnupUrvIcatuSkasyodayastatra narakAnupUrvI pUrvApanInaiva, zoSatrayasahitaM sAsAdanavyavacchinnaM navakamekAdazottarazatAdapanItaM, tato navanavatiH zeSA:, tasyAM mizre prakSipte zataM syAt / mizrasyAntaH samyaktce AnupUrvIcatuSke ca prakSipte'yate'birate caturuttarazatam // 15|| maNutiriNupubvi viuva'TTa duhaga aNAijjaduga strcheo| sagasIi desi tirigaiAu niujjoya tikasAyA // 16 // maNu0 vaikriyASTakaM devatrika narakatrika-baiMkriyazarIra-tadaGgopAGgarUpam / nApi pUrva pratipannadezaviratyAderjIvasya dvitIyakaSAyodayasambhavo, manujaniryagAnupUrko: parabhavAdisamayeSu triSvapAnta. rAlagatAbudayaH, sa ca yathAyogaM manujatirazvAM varSApTakAdupariSTAt sambhaviSu dezaviratyAdiguNasthAneSu na syAt / devatrikaM narakatrikaM ca yathAsvaM devanArakavedyameva / vaikriyazarIratadaGgopAGganAmnordevanArakeSu udayastiryagmanuSyeSu tu prAcurpaNAviratasamyAdRSTayanteSu, pastUttaraguNasthAneSvapi keSAJcid Agame viSNukumArazrIsthUlabhadrAdInAM vaikriyadvikasyodayaH zrUyate sa ihAcAryeNa na vivakSita:, kimiti stokatvAdAhozvidanyaH ko'pyabhiprAya iti na vidmaH / durbhagamanAdeyamayaza:kIrttirityetatrayaM dezaviratAdInAM guNapratyayAnnodeti, iti saptadazacchedaH, saptAzItirdeze, tiryaggati-tiryagAyurudyotanAmetyetA: svabhAvatastiryagvedyA eva, teSu 1. mitre vigrahagatirna sambhavatyato vigrh.-paal|
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH ca dezaviratAntAnyeba guNasthAnAni / udyotanAmnastu yattivaikriyeSUdayaH sambhavati, sa vihAcAryeNa na / vivakSitaH / nIcairgotraM tu tiryakSu gatisvAbhAvyAt dhruvodayikaM na parAvartate, tatazca dezaviratasyApi tirazco nIcairgotrodayo'styeva, manujeSu tu sarvasya dezaviratAderguNapratyayAnnodeti, [pratyAkhyAnAvaraNodaye cAritralAbha eva na bhavati, na pUrvapratipannacAritrasya tadudayaH] // 16 // aTThaccheo igasI patti AhArajugalapakkhevA / thINatigAhAragadgacheo chassayari apamatte // 17 // jAha mo bhAramalAkSepAdedAdIni: dhINatigAhAragaduga' tti AhArakaM kurvANo yatiravazyaM pramAdavazaga: syAt / yattvidamanyatra zrUyate--pramattayatirAhArakaM vikRtya pazcAd bizuddhivazAt tatrastha evApramattatAM yAti tanna vivakSitam / / 17|| . sammattaMtimasaMghayaNatigaccheo bisattari apulce| hAsAichakkaaMto chasaTThi aniyaTTi veyatigaM // 18 // samma0 samyaktve kSapite upazamite vA zreNidvayamAruhyata ityapUrvakaraNAdau tadudayAbhAvaH / antimasaMhananatrayodaye tu zreNimAroDhuM na zakyate, tathAvidhavizuddherabhAvAdityuttareSu tadudayAbhAvaH // 18 // saMjalaNatigaM chaccheo saTTi suimammi turiylobhNto| ubasaMtaguNe guNasaTThi risahanArAyadugaaMto // 19 // saMja0 "ssihanArAyadugaaMto' ti prathamasaMhananenaiva kSapakazreNyArohaNAt kSINamohAdI RSa[bhanArAcadvikodayAbhAvaH / upazamazreNyAM tvAdyasaMhananatrayeNA''ruhyate / / 19 / / sagavanna khINa ducarami niddadugaMto ya carami pnnpnnaa| nANaMtarAyadasaNacau cheo sajogi bAyAlA // 20 // saga0 kSINamohasya dvicarame=caramasamayAdAk samaye nidrA pracalayo: caramasamaye tu kSINatvAdanto'pare tvAhuH -- upazAntamohe nidrAdvi]kasyAntaH / paJcAnAmapi nidrANAM gholanApariNAmena 1 saMhanana ev-he|
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaralasUriviracita-avacUpyupetaH syAdudayaH / kSapakANAM tvativizuddhatvAnna nidrodayasambhavaH ||20|| titthudayA uralA dhirakhagaidaga parittatiga cha saMThANA / agurulahuvannacau nimiNateyakammAisaMghayaNaM // 21 // titthu0 agurulaghucatuSkamagurulaghUpaghAtaparAghAtocchvAsAkhyam / / 21 / / dUsara sUsara sAyAsAegayaraM ca tIsa buccheo| bArasa ajogi subhagAijjajasannayaraveyaNiyaM // 22 // dUsara0 susvaraduHsvaranAmno SApudgalavipAkitvAd vAgyoginAmevodayaH / zeSANAM zarIrapudgalaviSAkitvAt kAyayoginAmevodaya: / sAtamasAtaM vA yadayogiguNasthAne na vedayiSyate // 22 / / tasatiga paNidi maNuyAugai jiNucvaM ti crmsmyNtaa| udayabudIraNA paramapamattAIsagaguNesu // 23 // // udao smmtto|| tasaH ||23|| esA payaDitigUNA veyaNiyAhArajugala thiinntigN| maNuyAu pamattaMtA ajogi aNudIrago bhagavaM // 24 // [udIraNA sammattA] esA. eSodIraNA sAtAsAtamanuSyAyUrUpaprakRnitrikonA jJeyA, sAtAsAtamanujAyuSAM pramAdasahitenaiva yogenodIraNA syAdityapramattAdiSu tadudIraNAyA abhAvaH / / 24 / / sattA kammANa ThiI baMdhAilachaattalAbhANaM / saMte aDyAlasayaM jA uvasamu vijiNu biyataie // 25 // sattAH bandhAdibhirlabdhAtmalAbhAnAmAdizabdAt saMkramakaraNodvarttanApavarttanakaraNAdigrahaH / tatra mithyAddaSTeH 148 sattA / [yadA prAgbaddhanarakAyuSka: kSAyopAmikaM samyaktvamavApya jinanAmno bandhamArabhate tadA'sau narakeSUtpadyamAnaH samyaktvamavazyaM vamatIti midhyAdRSTerjinanAmno'pi
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmastavanAmA dvitIyaH karmagranthaH sattA, dvitIye sAsAdane tRtIye mizre jinanAma binA 147 sattA,jinanAmasatkarmaNo jIvasya tadbhAvAnavApteH / abiratAcapramattAntAnAmakSapitadarzanasaptakAnAm 148] sambhavati / / 25 / / apuvAicaukke aNa tirinirayAu viNu viAlasayaM / sammAicausu sattagakhayammi igacattasayamahavA // 26 // appu. kazcid viyojitAnantAnubandhicatuSko baddhadevAyurmanujAyuSi vartamAna upazamazreNimArohati, tasyApUrvAdicatuSke anantAnubandhicatuSkAdiprakRtiSaTkaM vinA 142 sattA / AdyakaSAyacatuSkadarzanamohatrikarUpasaptakakSaye aviratAdiguNasthAnacatuSke 141 sattA / iyaM caiteSu guNasthAneSu sAmAnyajIvAnAM sambhavamadhikRtya sattA vaNitA / adhunA'dhikRtastutyasya jinasyocyate / / 26 // khavagaM tu pappa causu vi paNayAlaM narayatirisurAu viNA / sattaga viNu aDatIsaM jA aniyaTTI paDhamabhAgo // 27 // khava0 caturdhvapyavistAdiguNasthAneSu 145 sattA, prAgbhavavyavacchinnanarakAdyAyustrayasattAkatvAt / kSapakajinasya darzanasaptakaM binA 138 sattA, yAvadanivRttyaddhAyAH prathamo bhAgaH ||27|| thAvaratirinirayAyavaduga thINatigega vigala sAhAraM / solakhao duvIsasayaM biyaMsi biyatiyakasAyaMto // 28 // thAvaH tatra ca prathamameva dvitIyatRtIyAnaSTau kaSAyAm kSapayitumArabhate, teSu cArddhakSapiteSu sthAvaradvikAdiSoDazaprakRtikSaya: syAt 122 sattA, dvitIyAMze'nivRttyadbhAyAstata: zeSamaSTakasya kSapayati ||28|| taiyAisu caudasaterabArachapaNacautihiya saya kmso| napuithihAsachagapuMsaturiyakohamayamAyakhao // 29 // tai0 yAvannavame bhAge 103 sattA, tatra mAyAkSayaH / / 29 / / muhumi dusaya lohaMto khINaducarimegasaya duniikho| navanavai caramasamae caudaMsaNanANavigdhaMto // 30 // suhu0 sUkSmasaMparAye 102 sattA, lobhasyAntaH / kSINamohasya dvicarame samaye 101
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUyupetaH sattA, nidrApracalAkSayaH / tatazvaramasamaye 99 sattA, tatra darzanacatuSkAdicaturdazaprakRtikSayaH ||30|| paNasIi sajogi ajogi ducarime devakhagaigaMdhadugaM / phAsaTru vannarasataNubaMdhaNasaMghAyapaNa niminaM // 31 // 32 paNaH sayogikevalini 85 sattA / ayoginyapi yAvadvicaramasamayastAvatpUrvoktAyAH paJcAzIteH sattA ||31| saMghayaNaathirasaMThANachaka agurulahucau apajjattaM / sAyaM va asAyaM vA paritubaMgatiga susara niyaM // 32 // saMghaH ||32|| bisayarikhao ya carime terasa maNuyatasatiga jasAijjaM / subhagajiNucca parNidiya sAyAsAegaparacheo ||33|| bisa0 devadvikaM vihAyogatidvikaM gandhadvikAdi72 prakRtikSayo'yogiguNasthAnasya dvicaramasamaye, sarvAM api hyetA anudapAvasthAstatazca yadyapi sayoginA yoganirodhaM kurvatA sarvAsAmaghAti - prakRtInAM kAlataH samaiva guNazreNirUparacitA, tathApyanudayAvasthaprakRtInAM caramasamaye dalikamudayabattISu stibukasaGkrameNa saGkAntatvAdAtmAnubhAvato nAsti, tena dvivarasamaye tatsattAvyavacchedaH / caramasamaye trayodazaprakRtInAM sattA ||33|| naraaNupuvi viNA vA bArasa carimasamayammi jo khavijaM / patto siddhiM deviMdavaMdiyaM namah taM vIraM ||34|| nara apareSAM tu matena manujAnupUrvyA dvicaramasamaye kSaya, udayAbhAvAdudayavatInAM dvAdazAnAM stitrukasaGkramAbhAvAtsvAnubhAvena dalikaM caramasamaye'pi dRzyata eveti yuktastAsAM caramasamaye vyavacchedaH / 'anudIrNamudIrNAntastulyakAlaM pratikSaNaM / dalikaM saGkramaM yAti tena sa stibuko mataH ' // 1 // iti stibukasvarUpam ||34|| [ 1 // iti karmastavAvacUriH //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrAjesvarapArzvanAthAya namaH / // namonamaH zrIgurupremasUrape zrIguNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH zrIdevendrasUriviracitaH bandhasvAmitvAkhyastRtIyaH karmagranthaH // baMdhavihANavimukaM vaMdiya sividdhamANa jiNacaMdaM / gaiyAIsuM vucchaM samAsao baMdhasAmitaM // 1 // atha asyaiva zAstrasya 'suraGaguNavIsavavajje' [ gAthA 4] ityAdiSUpayogitvenAdI - kiyatInAmapi prakRtInAM saGgrahamA || 1 || 10 navyabandhasvAminve kiJcihipate, asyaiva- pA0 lA0
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH jiNa suravivAhAdu devA ya narayasuhumavigalatigaM / egiMdi dhAvayava napu micchaM huMDa cheva || 2 || aNa majjhAgi saMghayaNa kukhaga niya itthi duhagathINatigaM / ujjoSa tiridurga tirinarAja naravaralavuna dizaI // 3 // // yugmm| jiNasura0 gAhA ||2|| aNamajjhA0 gAhA || 3 || suraiguNavIsavajjaM igasau oheNa baMdhahiM nirayA / tittha viNA micchi sayaM sAmaNi napucau viNA chanuI // 4 // suraiguNa0 gAhA / 'jiNasuraviunheM' [ gAthA- 2 ] tyAdigAthoktAH suradvikAdyekonaviMzatiprakRtIrmuktvA zeSamekottarazataM prakRtInAM sAmAnyato nArakA badhnanti, ekonaviMzatestu teSAM bhavapratyayAdevAbandhakatvAt / iha kvacit kvacit kAzcitprakRtIrbadhnAti [no vA kevalaM narakatraye (bhave) nAnAjIvApekSayA udyataH prakRtye kottarazataM bandhe labhyate, evamodhabhAvanA sarvatra kAryA / atha guNasthAnakai ] steSAmeva bandhasvAmitvamAh- ' tittha viNe' tyAdi sugamam // 4 // viNu aNachavIsa mIse bisayari sammammi jiNanarAujuyA / iya rayaNAisu bhaMgo paMkAisu titthayarahINo // 5 // aNimaNuA ohe sattamie naradugucca viNu micche | iganabaI sAsANe tiriAu napuMsacauvajjaM // 6 // viNu aNa0 gAhA / 'aNamajjhAgiI' [ gAthA - 3] tyAdigAthoktAnantAnubandhyAdinarAyurantya prakRtiSaviMzatiM muktvA zeSasaptatiprakRtInAM mizre bandhaH / ' bisayari' itipadaM sugamam / eSa sAmAnyato, vizeSatazca ratnaprabhAdinarakatraye bhaGgaH = krama ityarthaH, eSa ekaH kramaH / pacAdiSu triSu yatra [na] tIrthakRtkarmabandhasambhavastatra tadvarja:, yathA oghe 100, mithyA0 100, [ sAsA0 96 ], mizra 70, 7 10 patriMdAvivarjazeSa saptatiprakRtInAM mizraguNe nArakANAM bandhaH, pataH paJcaviMzatiprakRtayaH sAsvAdanAnte bandhavyavacchinnAH, Ayustu mizro nabadhnAti gholanapariNAmAbhAvAt, jinanarApuH sahitAM dvAsaptatiM sampanhayo nArakA badhnanti AdhapRthvItrinapa evaM draSTavyaM SaGkaprabhAdiSu punastIrthakRtkarmabandhAbhAvAttadrahitameva vAcyam, yathA- pA0 /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhasvAmitvAkhyastRtIyaH karmagranthaH avirate 71, 'tisu titthaM [pra. sA0 gA0 1087] iti vacanAdana samyagdRzAmapi bhavapratyayAdeva tadvandhakatvA'yogAt ||5|| ajiNamaNuAu0 gAhA / saptamyAM nArakA oghato jinanarAyurvarjA prakRtinavanavatiM badhnanti, ta eva mithyAtve naradvikoccairgotravarjA SaNNabatiM, teSAM kliSTatvena tiryaggatiyogyanIcairgotrasyaiva bandhAt / 'iganavaItyAdi sugamam // 6 // aNacavIsavirahiyA sanaraduguccA ya sayari miisduge| satarasau ohi micche pajjattiriyA viNu jiNAhAraM // 7 // aNacavIsa0 gAhA / 'mIse samme sayarI viNu aNacavIsanaraduguccajuA' [ ] saptamapRthvInArakA eva badhnanti mizrasthA: saptatiprakRtiH, tAmeva saptatimaviratA api, atrAyurbandhasambhave'pi saptamyAM tiryagAyuSa eva kevalasya bandhAttasya ca mithyAdRSTi(Tau) sAsvAdane eva badhyamAnatvAdiha na tadvandhaH / etatsUtre sAkSAdanuktamapyarthato jJeyam / atha tiryaggatau bandhasvAminaH - saptadazottaraM zatamoghato midhyAdRSTayazca paryAptatiryaJco badhnanti, teSAM samyagdRzAmapi bhavapratyayAdeva jinanAmno bandhAbhAvAt, AhArakadvikasyApramattenaiva badhyamAnatvAt / / 7|| viNu narayasola sAsaNi surAu aNa egatIsa viNu miise| sasurAu sari samme bIyakasAe viNA dese // 8 // viNunaraya0 gAhA / sAsvAdane narakatrikAdiSoDazaprakRtIrmuktvA ekottara zataM / mizra surapuranantAnubandhyAyekatriMzatprakRtIzca muktvA zeSAmekonasaptatiM, tatra 'sammAmicchAdiTTI AuabaMdhaM pi na kare' [ ] iti vacanAt suranarAyuSorabandhaH, paJcaviMzatiprakRtaya: sAsvAdana evaM vyavachinnA:, tathA manuSyAstiryaJcazva mizraguNasthA aviratasamyagdRSTiva devArhameva badhnanti, tena naratri(dvi)kodArikadvikavajraRSabhAnAmapi bndhaabhaavH| surAyurbadhAdhikyena te aviratA: saptatim / dezaviratisthA dvitIyakaSAyavarjA paTpaSTim /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 guNaratnasUriviracita- avacUryupetaH iyacauguNesu vi narA paramajayA sajiNa ohu desAI / jiNaikkArasahINaM navasa apajattatiriyanarA // 9 // paraM ayatA= iya cauguNesu. gAhA / ityevaM paryAptatiryagnyAyena paryAptanarA api caturSu mithyAtvAdiguNeSu bandhasvAmino mantavyAH / yathA midhyAtve 117, sAsvAdane 101, mizra 69, avirate 71, [ = aviratA jinakarmaNo'pi bandhakAH syuriti tiryagbandhayogyasaptaterekAdhikatvam, oghata eSAM 120, dezaviratyAdiSu punarodhaH karmastavokta eva 1 aparyAptatiryagnarAstu jinAdinarakatrikAvasAnaikAdazaprakRtibarja zeSaM navottarazatam oghato mithyAtve ca badhnanti / yadyapi karaNAparyApto devo manuSyo vA jinakarma samyaktvapratyayena badhnAti tathApIha narANAM ladhyaparyAptatvena vivakSaNAnna virodhaH ||19|| niraya va surA navaraM ohe micche igiMditigasahiyA / kappaduge vi ya evaM jiNahINI jo bhavaNavaNe // 10 // nirayavva0 gAhA / surA api nArakavadoghato vizeSataJca tattadbandhasvAmino'vagantavyAH / navaramoghe mithyAtve ca pAvAn bandho nArakANAM sa eva ekendriyAditrikayutastathAhi- - oghato devAnAM 104, mithyAtve 103, jinakarmabandhAbhAvAt / sAsvAdanAdau nArakakrama eva vizeSacintayA / kalpadvike'pyayaM devAnAM bandha evameveti / bhavanapati - vyantara- - jyotiSkeSu tu yathAsambhavaM jinakarmabandharahito jJeya:, jinakarmasattAkasya teSUtpAdA'bhAvena tatra tadbandhAsambhavAt, tathAhi bhavanapatyAdInAmoghato mithyAtve ca 103, sAsvAdana - mizrayostathaiva, avirate 71 iti // 10 // rayaNu bva saNakumArAi ANayAI ujjoyacaurahiyA / apajatiriya vva navasayamigiMdipuDhavijalataruvigale // 11 // rayaNu vva0 gAhA / sanatkumArAdiSaGke ratnaprabhAyA bhaGgo, yathA- 101, 100, 96, '70, 72 / AnatAditrayodazake tUdyotatiryaktrayarahitaH saH pUrvokto ratnaprabhAbho yathAsambhavaM vAcyo, yathA - oye 97, mithyAtve 96, sAsvAdane 22, mizra avirate codyatAdicatuSkasya sAsvAdanAntatvena saMpUrNa eva ratnaprabhAbhago, yathA - mitre 70, avirate 72, anuttarapaJcake tu mithyAtva - svAsvAdana -
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhasyAmitvAkhyastRtIyaH karmagranthaH mizrANAmasambhavAdoghe'virate ca 72, enatsUtroktaM na vatarne tathA'pyardhato jJeyam / "jiNaikkArasahINaM' [gAthA-9] ityaadigaathaavyvoktm| aparyAptatiryagvat 109 ekendriya-pRthvI-jala-taru-vikalA oghato midhyAtve ca badhnanti ||11|| chanavai sAsaNi viNu suhumatera kei puNa biMti cunvii| tirayinarAUhi~ viNA taNupajjattiM na te jaMti // 12 // chanavai0 gAhA / ene ekendriyA[daya:] sAsvAdanA: sUkSmatrikAdiprakRtitrayodazakaM mithyAtva eva vyavacchinnabandhamiti kRtvA SaNNavatiM badhnanti, kecit punazcaturnavatiM bruvate, niryagnarAyuSostanuparyAptyA paryAptaireva badhyamAnatvAt, te ca sAsvAdanatvAdaparyAptA evocyante / / 12 / / ohu paNidi tase gaitase jiNikAra naratigucca vinnaa| maNavayajoge oho urale narabhaMgu tammisse // 13 // AhArachaga viNohe caudasasau micchi jinnpnnghiinnN| sAsaNi caunadai viNA naratiriAU suhumattera // 14 // ohu paNiMdi0 gAhA / AhArachaga0 gAhA / paJcendriyeSu ca karmastavoktaH svasvaguNasthAnake opo, yathA- sAmAnyato 128, mithyAtve 117, sAsvAdane 101, mizre 74, avirate 77, deze 67, pramatte 63, apramatte 59-[58], apUrvasya prathamabhAge 58, tata paraM bhAgapaJcake 56, saptame bhAge 26, anivRttibAdare prathamabhAge 22, dvi0 21, tR0 20, catu0 19, paJca0 18, sUkSme 17, zeSatraye sAtasyaikasya bandhaH / gatitraseSu tejovAyuSu jinaikAdazakanaratrikoccarupA; 15 prakRtIIinA pazcotaraM zataM bandhe labhyate / sAsvAdanAdibhAvastu naiSAm, yata: 'na hu kiMci labhijna suhumatasA' [ ]ityAdi / caturvidhamanoyoge [ca oghaH karmastavokto viMzatyuttarazatAdirUpaH / manovAgyogapUrvaka audArikakAyayoge tu narabhaGgo, 'iya cauguNesu vi narA' [gAthA 9] ityatroktarUpo, yathA--ogha: 120, mithyAtve 117, sA0 101, mizre 69, avirate 71 ityaadi| manorahita]vAgyoge vikalendriyabhagaH / kevalakAyayoge tvekendriyabhaGgaH / 'tammise' tti audArikamizrayoge // 13 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUzivarAcata-avacUNyupetaH . / AhArakapaTakaM binA zeSam 114 oghato bandha: prApyate, sa hyaparyAptAvasthAyAM syAt tadAnIM ca naitatprakRtiSaTvaM badhyate / audArikamizrakAyayogI mithyAtne jinapaJcakahInaM navottaraM zataM badhnAti / sa eva sAsvAdane 94 badhnAti, naratiryagAyuSoraparyAptatvena sUkSmatrikAdi-sevAntiprakRtitrayodazakasya tu mithyAtve eva vyavacchinnabandhatayA ca / mizraM punarnAva [bhavati], yata audArikamizrasyAparyAptAvasthAyAM [samuddhAtAvasthAyAM] ca bhAvAt / evamaviratasayogivarjadezaviratyAdInyapi tatra na syuH // 14|| aNacauvIsAi viNA jiNapaNajuya sammi jogiNo sAyaM / viNu tirinarAu kamme vi evamAhAradugi oho // 15 // aNacau0 gAhA / tatraudArikamizrastho'virata utpattisamaye'nantAnubandhyAditiryagvikAvasAnacaturviMzatiprakRtIvinA jinasuradrika[vaikriyadvika]rUpaprakRtipaJcakakSepe paJcasaptatiprakRtibandhaH racayati / sayoginastu samuddhAtAvasthAyAM saptaSaSThadvitIyasamayeSvaudArikamizrasthasya sAtasyaiva bandhaH / antarAlagatau samuddhAtAvasthAbhAvini ca kArmaNayoge'pyevam, yathaudArikamizre bandhavidhiroghato vizeSatazcoktastathehApi, navaraM tiryagnarAyuSI varjayitvA, kArmaNakAyayoge tadvandhAbhAvAt, tata: kArmaNakAyayoge oghata: 112, mithyAtve 107, sAsvAdane 94, avirate 75, sayogini 1 / 'AhAradugi ohutti AhArake AhArakamize ca karmastavokta ogha: pramattaguNasthAnakavartI triSaSTirUpa, etatkAyayogadvayaM hi labdhyupajIvanAtpramattasyaiva, na tvapramattasyeti na tadoghabandhasambhavaH // 15|| suraoho veucce tiriyanarAurahio ya tammisse / veyatigAima biya tiya kasAya nava du cau paMca guNA // 16 // suraoho0 gAhA / vaikriyakAyayoge surANAM suragatau prAgukta oghastathaiva, yathA--oghe 104, mithyAtve 103, sAsvAdane 96, mizre 78, avirate 72, 'tammissi' ni vaikriyamitre tiryagnarAyurvandharahitaH suraugha:, vaikriyamizra lyaparyAptAvasthAyAM devanArakANAM labhyate, tadAnIM ca teSAmAyurvandhAbhAvAt, tathA ca tatraughe 102, mithyAtve 101, rasasvA0 94, avirate 71, dezaviratyAdiSu vaikriyamizrasya sambhavo nAsti, yadyapi dezaviratasyAmbaDAdeH pramattasya tu viSNukumArAde vaikriyaM kurvatasta
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhasvAmitvAkhyastRtIyaH karmagranthaH tsambhava: zrUyate, so'pi svalpatvAdanyato bA kuto'pi heto: pUrvAcA !ktaH / veyatigAima tti vedatrike Adime dvitIya tRtIye ca kaSAyacatuSke yathAkrameNa 'navaducaupaMcaguNa' tti nava-dvi-catuH-paJcaguNasthAnakeSu ya: karmastavameta ogha: sa jJeyaH, yathA-vedatrike mithyAtvAdau anivRttibAdarAntaguNasthAnanavake karmatavotta oghaH 117, sAmAnyatastu nAnAjIbApekSayA 120, [mithyAce 117, sAsvAdane 101, mizre 74, avi0 77, de067, pra0 63, a0 59-58, apUrva0 58, 56, 26, ani 22 / ] anantAnubandhiSu oghato mithyAtve ca 117, sAsvA0 101 / apratyAkhyAneSvodhato 118, mithyAtve 117, sAsvA0 121, mizre74, avirate 77 / pratyAkhyAnAvaraNeSvapyevaM, kevalaM mithyAtve dezaviratI 67 // 16 / / saMjalaNatige nava dasa lobhe cau ajai du ti anaanntige| bArasa acamkhucakkhusu paDhamA ahakkhAi caramacaU // 17 // saMjalaNa0 gAhA / saJcalanatrike krodhamAnamAyArUpe karmastava prathamanavaguNasthAnokta oghaH / tatra sAmAnyabandhAnnivRttibAdaraM yAvadvedatrikanyAyena viMzatyuttarazatAdikaH prAgvat / anivRttibAdarabhAgapaJcakeSu prathamabhAge 22, dvitIye puMvedarahitA 21, tRtIye saJcalanakrodharahitA 20, turye sajvalanamAnarahitA 19, pazcame sajvalanamAyArahitA 18, sajvalanalobhe tu sUkSmasamparAye'pi sambhavAd dazaguNasthAnakokta ogha: / ayatAbhidhe mArgaNAsthAne mithyAtvAdiguNasthAnacatuSkaughaH, yathA --sAmAnyato'viratasamyagdRSTerapi saMgRhItattvAjjinanAmakSepe 118, mithyA0 117, sAsvA0 101, mizre 74, avirate 77 / ajJAnatrike 'durti'tti, mithyAtvasAsvAdanadvayaugho, mizreNa saha tattrayaudho vA, yathA oghe 117, [mi0 117], sAsvAdane 101, mizre 74 - zUnyaM vA, ayamAzaya: mizre jJAnAMza[zvAsti yadA jJAnAMza]prAdhAnyavivakSA tadA'jJAnatrike guNadvayameva, ajJAnAMzaprAdhAnye tu tRtIyaM mizramapi / cakSuracakSurdarzanayomithyAtvAdidvAdazaguNaudhaH, natraughata: 120, mithyA0 117, yAvatkSINamohe sAtabandhaH, paratastu cakSuracakSuSoH satorapyanupayogitvenAvyApArAt / yathArakhyAte upazAntAdicaturguNasthAnaugho, yathA--oghataH 1, upa0 1, kSINaH 1, sayogi0 1, ayogini- ||17||
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 guNaratnasUriviracita athacUyupetaH maNanANi saga jayAI samaiya cheya cau dunni parihAre / kevaladugi do caramAjayAi nava mahasuohiduge ||18|| maNanANi0 gAhA / manaH paryAyajJAne pramattAdikSINamohAntAnAmoghaH, tatra sAmAnyata AhArakarAhitA: 65, vizeSataH pramatte 63, ityAdi / sAmAyike chedopasthApanIye ca pramattAdiguNacatuSkasyaivaughaH, yathA sAmAnyataH 65, pramatte 63 ityAdi / sUkSmasamparAyAdicAritrasya sUkSmAdau sambhavAt / parihAravizuddhike dve pramattApramatte, tayoroghabandha ityarthaH / kevaladvike'ntyadvayameva tadukto bandha ityarthaH, tadyadhaughe sAtasya bandhaH, sayoginyapi tasyaiva, ayogini zUnyam / tathA matizrutayoravadhidvike cAviratAdIni kSINamohAntAni mavaguNasthAnAni tadukto anya parthaH, tatpazna, kelIyA manobhAvAt / tatraughato'pramattAdermatyAdimata AhArakadvikasyApi bandhasambhavAdekonAzItiH, vizeSacintAyAM viratAdau karmastaktaH saptasapnatyAdirbandhaH || 18 || aDa uvasami caDa veyagi svaie ikkAra micchatigi dese / . suhumi saThANaM terasa AhAragi niyaniyaguNoho // 19 // aDa0 aupazamikasamyaktve guNasthAnAni, yathAsthAnaM tadukto bandha ityarthaH, tatra sAmAnyata aupazamike'virate ca paramuvasami baTTatA' [gA. 20 ] ityAdyuktahetordevamanujAyuSorbandhAbhAvAt 75, dezaviratau surAyurabandhAt 66, pramatte 62, apramatte 548 ityAdi yAvadupazAnte ekasya sAtasya bandhaH / vedake kSAyopazamikA'paraparyAye'viratAdicaturguNasthAnokto bandhavidhirodhata: 79, avirate 77, deze 66, pramatte 63, apramatte 59 58, ataH paramupazamazreNI aupazamikaM kSapakazreNI kSAyikam / kSAyike aviratAdInyekAdaza, yathaughe 79, avirate 77 yAtradayogini zUnyam 1 midhyAtvasAravAdanamizrarUpe trike, deze, sUkSmasaMparAye va svasvaguNasthAnIyo bandho yathA midhyAtve oghe svasthAne ca 117, evaM sAsvAdane dvidhA'pi 102, mizra 74, deze 67, sUkSme 17 / AhArake jIve trayodaza guNasthAnAni, ayogivarjantrayodazaguNasthAnokto bandhI, ayogI vanAhArakaH, atraudhato bandhaH 120, svasvaguNasthAnIyo bandhaH // 19 // mithyAtvAdau
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ bandhasvAmitvAtyastRtIyaH karmagranthaH paramuvasami baTuMtA Au na baMdhaMti teNa ajygunne| devamaNuAuhINo desAisu puNa surAu viNA // 20 // paramu0 'aDa ubasami' [gA0 19] ityatra vizeSamAha-paraM = kevalamaupazamike samyaktve vartamAnA jantaba Ayurekamapi na badhnanti tenA'virate deva-narAyurvandhAbhyAM hIna oghabandhaH paJcasaptatirUpo jJeyaH / dezAdiSu punarnarAyubandhasyA'virate vyavacchinnatvena devAyuSa eva kevalasya bandhAttadekaprakRtihIna: SaTSaSTyAdiH / taccAGkata: prAk svasthAne darzitameva / / 20 / / ohe aTThArasa AhAradugUNa Ailesa tige| taM titthoNaM bhicche sANAisu sabahiM oho // 21 // ___ Ahe. oghata AdyalezyAtrike AhArakadvikavarja 118 badhyate, AhArakadvikasya zubhalezyAbhi: badhyamAnatvAt, vizeSacintAyAM mithyAtne jinanAmavarjam 117, sAsvAdanAdiSu triSu 'oha tti svasvaguNasthAnIya oghabandhaH ||21|| . teU narayanavUNA ujjoyacau narayabAra viNu sukkA / viNu nasyabAra pamhA ajiNAhArA imA micche // 22 // teU naraya tejoleiyAyAM narakatrikAdiprakRtinavakonamoghata ekAdazottaraM zataM badhyate, kRSNAdilezyApratyayatvAnnarakatrikAdInAM na bandhaH / mithyAtne saptadazottarazatAdasyaiva prakRtinavakasyApasAre zeSam 108, sAsvAdanAdiSaTsu svaughabandhaH / 'ujjoatiridurga tiritti [gA-3] gAyoktam udyotatiryagdrikatiryagAyurlakSaNaM prakRticatuSkaM 'narayasuhamavigalatiga' [gA02]ti gAthoktaM narakatrikAdiprakRtidvAdazakaM ca muktvA zeSaM canuruttarazatamoghataH zuklalezyAyAM badhyate, udyotAdiprakRtInAM tiryagnarakaprAyogyatvena deva narayogyabandhakaiH zuklalezyAvadbhirabaMdhyamAnatvAnmithyAtve 101, saptadazottarazanarUpatvA nmithyA- tvaughabandhAt prakRtaprakRtiSoDazakApahAreNa sAsvAdane tadIpaikAdhikazatarUpaughabandhAduddyotAdiprakR ticatuSTa - yApasAre zeSA: 97, mizrAdiSu nadavastha svasvaguNasthAnIyo bandhaH / narakatrikAdiprakRtidvAdazakaM vinA zeSam 108 padmalezyAyAmoghato labhyate, tallezyAvatAM sanatkumArAdidevAnAM tiryakprAyogyaM banatA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-abacUNyupetaH mudyotAdiprakRticatuSkasya bandhasambhavAt / mithyAtve 105, tadoghabandhAtsaptadazottarazatarUpAd yathokta12 prakRtInAmapasArAt / sAsvAdanAdau tu yathAsthita ekottarazatAdikaH svasvaudhabandhaH / 'ajiNe'tyAdiprathamalezyAtrikasya 'ohe' [gA021] ityAdinA nirdhAritatvenemAstejaHzuklapadmalezyA mithyAtve jinAhArakadvikavarjAH zeSasaptadazottarazanaprakRtibandhasahitA ityarthaH / [tejolezyAdiSu marakanavakAGno ya: sAmAnyabandhaH pratipAdita: sa mithyAtvaguNasthAnake jinAdiprakRtitrayarahito vidheya:] / / 22 / / savvaguNabhavvasannisu oha abhavvA asanni micchsmaa| sAsaNi asanni sanni bva kammabhaMgo aNAhAre // 23 // savvaguNa0 bhavyasaMjJini ca mArgaNAsthAne yathAsvasthAnaM karmastavokta oghabandhastayoH sarvaguNasthAnabhAvAt / abhavyA asaMjJinazca cintyamAnA oghabandhaM pratItya mithyAtvasatkaughabandhasamA:, ayamoM-yathA mithyAtve 117 oghato badhyate, tathA'bhavyo'saMjJI caughato mithyAtve ca 117, abhavyasya sAsvAdanAdiguNAbhAvAdasaMjJI tu sAsvAdane saMjJivat 101 bandhakaH / anAhArake tu mArgaNasthAne kArmaNakAyayogabhagaH, tadyogasthasyaiva saMsAriNo'nAhArakatvAt, kArmaNabhaGgazcAyamuknayuktyA oghe 112, mithyAtve 107, sAsvA0 94, avirate 75, sayogini sAtasyaika[sya] bandhaH / ukta mArgaNAsthAneSu bandhasvAmitvam / tisu dusu sukkAi guNA cau saga tera tti baMdhasAmittaM / deviMdasUrilihiyaM neyaM kammatyayaM souM // 24 // atha yasyAM lezyAyAM yAvanni guNasthAnAni syustadAha - 'tisu dusu' tisRSvAdyAsu kRSNa-nIla-kApotalezyAsu 'cau' ityAdinA yathAkrama sambandhAnmithyAtvAdIni catvAri guNasthAnAni prApyante, teSu pariNAmavizeSataH SaNNAmapi lezyAnAM bhAvAt / tathA 'dusuti dvayosteja:padmayomithyAtvAdIni sapta, tayostadantamapi yAvadbhAvAt / zuklAyAM trayodaza mithyAtvAdIni sayogyantAni / ayoginoDalezyatvAt / / 24 // tavinyasvAmitvAvacAra
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ WAV . ..Mest.HMM.. - :-.. . :: zrIzakSevaravAnAdhAya namaH // // namonamaH zrIgurupremasUraye / / zrIguNaratnasUriviracita-avacUryupetaH zrIdevendrasUriviracitaH // SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH // OGES navyaSaDazItikasya kiJcillikhyate - namiya jiNaM jiymggnngunntthaannuvogjoglesaao| baMdhappabahUbhAve saMkhijjAI kimavi vucchaM // 1 // iha suhumavAyaregidiviticauasannisannipaMciMdI / apajjattA pajjattA kameNa caudasa jiyaTThANA // 2 // prathamagAthAdvayaM sugamam / / 11 / 2 / /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUrtupetaH bAyaraasannivigale apajja paDhamabiya snniapjjtte| ajayajuya sannipajje saguna miccha sesesu / bAyara8 tejovAyuSu sAsvAdanAbhAvAt tAn muktvA zeSabAdarabhUmyambuvanaspatiSu sAmagrandhika matena mithyAtvasAsvAdanarUpaguNadvayam, atha tejovAyuvarjanam kiM ? tejovAyUnAM madhye samyaktvalezavatAmapyutpAdAbhAvAdatasteSAM sAsvAdanAbhAvaH / evamaparyAptavikalatrike'paryAptasaMjJini coMbhayamatenAdyaguNadvayaM syAdaparyAptasaMjJini tu tRtIyamaviratamapi / paryAptasaMjJini tu sarvANyapi sayogyayoginopi dravyamanobhAvena saMjJitvA'vyabhicArAn / zeSajIvasaptake mithyAtvameva // 3 // atha jIvasthAneSu yogAnAha - apajattachaki kammuralamIsa jogA apajjasanisu te / saviulcamIsa esuM taNupajjesuM uralamanne // 4 // apajjattaH Aye'paryAptaSaTve bhavaM saGkrAmataH prathamaM kArmaNayogastata utpattideza gatvaudArika kurvata: kArmaNena mizratvAdaudArikamizraH / aparyAptasaMjJino devanArakeSatpannasya vaikriyamizro'pi, asaMzyapi tatrotpadyate, kevalaM tatrAsau saMzyeva syAditi saMjJigrahaNam / eSu saptasu tanuparyAptyA paryApteSu audArikakAyayogamapi manyante kecit / / 4|| sabbe sannipajjatte uralaM suhume sabhAsu(sa) taM cusu| bAyari saviubbidugaM pajjasannisu bAra uvaogA // 5 // savve saMjJini paryApte sarve'pi yogAH / tatra satyAdimanoyogA: 4, evaM vAgyogA:, audArikavaikriyAhArakAstraya: pratItA:, audArikena vaikriyaM kurvato vaikriyamizraH, punastyaktvaudArikaM gacchataH audArikamizraH, AhArakaM kurvANasyAhArakamizraH / samuddhAtAvasthAyAM tRtIyaturyapaJcamasamayeSu kArmaNayogI / paryAptasUkSmeSvaudArikameva / tacca vAgyogayutaM viklaa'sNjnyipnycendriyessu| vAyuSu vaikriyasyApi sambhavAt paryAptabAdareSu audArikaM vaikriyadvikaM ca / atha jIveSUpayogA:-paryAptasaMjJiSu jJAnapaJcakA'jJAnatrayadarzanacatuSkarUpA: sarve'pyupayogA: / / 5||
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazItinAmA caturthaH karmagranthaH pajjavariMdiasanisu dudaMsa duanANa dasasu cakkhu vinnaa| sanniapajje maNanANacakkhukevaladugavihUNA // 6 // pajjacau0 paryAptacaturindriye asaMjJini ca matizrutAjJAne cakSuracakSurdarzane ca 4, dazasu paryAptApayoptasUkSmabAdara4dvIndriyavAndriyA'paryAptacaturindriyA'saMjJiSu cakSurvarjAH 3, paryApta caturindriyA'saMjJisaMjJiSvindriyaparyAptau satyAM paJcasaMgrahamatena cakSurdarzanamapi / 'sanni apajje'tyarddhaM sugamam / / 6 / / atha jIdeSu lezyA: - sannidugi cha lesa apajjabAyare paDhama cau ti sesesu / sattaTThabaMdhudIraNa saMtudayA aTTa terasasu // 7 // sanniduga paryAptAparyAptarUpasaMjJidvaye svaparabhavApekSayA 'jallese marai tallese uvavajjai' [ ] iti SaDapi lezyAH, aparyAptabAdare AdyAzcatastraH, tadvatAM bhavanapatyAdIzAnAntadevAnAmapi tatrotpAdAt / zeSeSu AdyAstistraH / atha guNeSu bandhAdividhi:--[mizrarahita]apramantaM yAvadApurbandhe'STAnAmanyatra saptAnAm, sUkSme SaNNAm, upazAntAdiguNatraye ekasyaiva sAtasya bandhaH / sattA tUpazAntamohaM yAvadaSTAnAm, kSINe saptAnAM, sayoginyayogini ca catasRNAm, udayaH sUkSmaM yAvadaSTAnAm, upazAntakSINayo: saptAnAm, sayogyayoginozcatasRNAmanubhUyamAnamApuryadAvalikAzeSaM na syAt kintvadhikaM tadASTAnAmapyudIraNA, tasminnAvalikAzeSe saptAnAm, vedanIyAyuSoH pramAdasahitenaiva yogenodIraNA syAnnAnyenetyaprama - ttAtsUkSmasaMparAyaM yAvadvedanIyAyurvarjAnAM SaNNAmudIraNA yAvanmohanIyamAvalikAzeSaM na syAdAvalikAzeSe tu paJcAnAM, upazAnte mohavarjAnAM paJcAnA, kSINe'pi teSAmeva yAvajjJAnadarzanAvaraNAntarAyANi AvalikAzeSANi na syurAvalikAzeSeSu teSu kSINe sayogini ca dvayornAmagotraporevAyogI tvanudIrakaH ||7|| atha jIvasthAneSu bandhAdividhiH - 1-0 jJipaJcendriyalakSaNeSu pUrvoktAzcatvAra upayogAzrakSurdarzanaM vinA trayo bhavanti, paryApta-pA0 / 2-0 bhavanezAdidevA he0 laa|
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH sattaTThachegabaMdhA saMtudayA satta anu cattAri / sattara cha eMva durga udIraNA sannipate // 8 // sattaTTa0 saMjJiparyAptavarje 13 jIvasthAneSu Ayurbandhe'STAnAM vandhastadabhAve sapnAnAm / udIraNA'pyAvalikAdhikazeSe AyuSi aSTAnAm, AvalikAmAtre tu saptAnAm / sattodayau tvaSTAnAm / paryApta saMjJini tu prAguktaguNasthAnakrameNa saptASTaSaDekavidhabandhAdibhAvanA kAryA || 8 || granthalAghavArthaM kramollaGghanAdidAnIM mArgaNasthAnAni gaiiMdie ya kAe joe vee kasAyanANesu / saMjamadaMsaNalesA bhavasamme sanniAhAre // 9 // suranaratirinirayagaI igaviyatiyacaupaNiMdi chakkAyA / bhUjalajalaNAnilavaNatasA ya maNavayaNataNujogA // 10 // beya naritthinapuMsA kasAya kohamayamAyalobha tti / maisuthavahimaNakebalavibhaMgamaisuanANasAgArA // 11 // -- sAmAiya cheya parihAra suhuma ahakkhAya desa jaya ajayA / cakkhu acakkhu ohI kevaladaMsaNa aNAgArA || 12 // kiNhA nIlA kAU teU pamhA ya suka bhavviyarA / veyaga khaDguvasama miccha mIsa sAsANa sanniyare // 13 // gAthApaJcakaM sugamam / navaraM vedake kSAyopazamikasyApyantarbhAvaH / evaM gatyAdicaturdazadvArairdvASaSTistaduttarabhedAH ||9||10|| 11||12||13|| -- atha mArgaNAra pAneSu jIvasthAnAni AhAreyara bheyA suranirayavibhaMgamaisuohiduge / sammattatige pamhAsukAsannIsu sannidugaM // 14 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH AhAreyara0 'sammattatiga'tti kSAyikakSAyopazamikavedakarUpe / kecidau pazamike'pyaparyAptasaMjJinamicchanti, tannAvagamyate, prathamaM hi samyaktvamatrA'paryAptasya tathAvizuddherabhAvAnna ghaTate, upazamazreNAvapi mRtvA sureSUtpadyamAnasyAdyasamaya eva samyaktvapudgalavedanAt tannopapadyate, yaduktaM zatakahA~ jo inAmatIya kA kare to samaye evaM udayAvaliyAe chodNa sampattapumAlaM Aei, teNa uksamasammadivI apajatnagona lagabhaI / '[ ]tata: suranArakAdau mArgaNAsthAnottarabhedatrayodazake paryAptAparyAptasaMjJirUpaM jIvasthAnadvayam // 15 // tamasanniapajjajuyaM nare sabAyaraapajja teuue|| thAvara igidi paDhamA cau bAra asanni du du vigale // 15 // tamasanniH tadeva pUrvoktaM saMjJidvikaM naragatAvaparyAptA'saMjJimanuSyayutaM jIvasthAnatrayaM asaMjJinRNAM, labdhyaparyAptatvAt / tadeva saMjJidrikamaparyAptabAdaraikendriyayutaM tejolezyAyAm / pRthvyAdisthAvarapaJcake paryAptAparyAptasUkSmabAdarasatkaM jIvasthAnacatuSkam / evamekendriye'pyasaMjJini paryAptAparyAptasaMjJivarjazeSajIvasthAnAni 12 / dvIndriyAdiSu pratyekaM paryAptAparyAptarUpe dve dve // 15 // dasa carama tase ajayAhAraga tiri taNu kasAya du anaanne| paDhamatilesA bhariyara acakkhu napu micchi sabbe vi // 16 // dasa trasakApe AdyacatuSkarahitAni daza, ayatAdiSvaSTAdazasu mArgaNAsthAneSu sarvavyApitvena sarvajIvasthAnAni / / 16 / / pajasannI kevaladuge saMjaya maNanANa desa maNa miise| paNa carama pajja vayaNe tiya cha va pajjiyara caksummi // 17 // pajjasannI* kevaladvikasaMyamapaJcakAyekAdazake eka eva paryAptasaMjJI / 'vayaNa'tti vAgyoge dvi-tri-caturindriyA'saMjJisaMjJinaH paJca paryAptAH / cakSurdarzane paryAptacaturindriyA'saMjJisaMjJirUpANi trINi, matAntareNe ndriyaparyAptyA paryAptAnAM tAnyevAparyAptasahitAni SaT / / 17 / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 48 | guNaratnasUriviracita-avacUryyupetaH dhInarapaNiMdi caramA caDa aNahAre du sanni cha apajjA / 'suhumaapajja viNA sAsaNi itto guNe bucchaM // 18 // te thInara strI-puMvedayoH pazcendriye ca paryAptAparyAptasaMjJyasaMjJirUpANi catvAri / saiddhAntiaparyAkamanA'saMjJino napuMsakA eva / anAhArake paryAptAparyApta saMjJirUpe dve [paDaparyAptAzvetyaSTau], tasaMjJI anAhArako vigrahagatI, paryAptastu kevalisamudrAtAvasthAyAM zeSAH SaT aparyAptA vigrahagatau / sAsvAdane pUrvoktA aSTau aparyAptasUkSmarahitAH sapta, sUkSmeSu sAsvAdanA'bhAvAt // 18 // mArgaNAsthAneSu guNAn vakSye paNa tiri ca suranarae nara sanni paNidi bhavva tasi savve | vigala bhU daga varNe evaM itasa abhavve // 19 // iga dudu -- paNa tiri0 tiryaggatI dezaviratAntAni paJca / suranArakayoraviratAntAni catvAri / narasaMjJayAdipaJcake sarvANi / ekendriyAdisaptake mithyAtva - sAsvAdanarUpe dve dve / 'gaitasa' tti gatitraseSu tejovAyuSvabhavyeSu caikaM midhyAtvameva ||19|| veya tikasAya nava dasa lobhe cau ajai du ti anAgati / bArasaM acakkhucakkhusu paDhamA ahakhAi carama caU ||20|| veya ti0 vedatrike AdhrakaSAyatraye cAnivRttyantAni nava, sUkSmAdau teSAmanudayAt / lobhe sUkSmAntAni daza / ayate sAmAnyato viratihIne AdyAni catvAri / ajJAnatrike Adhe dve dve / mizre tu jJAnAMzatayA mizratayA na kevalAjJAnatayA, matAntareNa mizre'pi tathAvidhatattvanizvayAbhAvAdajJAnameveti trINi / acacakSuSorAdyAni 12 sayogidvaye satorapi tayorvyApArAbhAvAt / yathAkhyAne upazAntAdicatuSkam ||20|| maNanANi saga jayAI samaiya cheya caDa dunni parihAre / kevaladugi do caramAjayAi nava mai suohiduge // 21 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazItinAmA caturthaH karmagranthaH ___ maNanANi. mana:paryAye 'jayAi'tti pramanAdIni sapta, sayogyAdau nadavyApArAt / sAmAyikacchedayoH pramanAdIni catvAri / parihAravizuddhe pramattApramatte dve / kevaladrike'ntyaguNadvayam / mati-zrutAvadhidvike'viratAdIni nava ||21|| aDa upasami cara veyagi khaige ikAra micchatigi dese / suhume ya saThANaM tera joga AhAra sukkAe // 22 // aDa0 aupazamike'viratAdInyevASTau, kSINamohe kSAyikabhAvAt / vedake kSAyopazamike. 'biratAdIni catvAri / nAyike'viratAdInyekAdaza / mithyAtva-sAsvAdana-mizra dezavirati-sUkSmeSu nijanijaM guNasthAnaM vAcyam / yogatrikAhArakazuklalezyAsu trayodazAyogini teSAmabhAvAt / / 22 / / asannisu paDhamadugaM paDhamatilesAsu chacca dusu satta / paDhamaMtimadugaajayA aNahAre maggaNAsu guNA / / 23 // asannimuH asaMjJiSvAdyadvayam / prathamalezyAvaye SaT pramattAnnAni / teja:padmayorapramattAntAni sapta / AdyadvayaM =mithyAtva-sAsvAdanarUpam, antimadvayaM-sayogyayogirUpam, aviratazceti pazcAnAhArake, sayogI samuddhAtAvasthAyAmanAhArakaH, ayogI yogarahitatvenaudArikAdizarIra. paripoSakapudgalagrahaNA'bhAvAdanAhArakaH, zeSANi tu vigrahAtAviti ||23|| atha mArgaNAsthAneSu yogA: --... sacceyara mIsa asaccamosa maNavaya viubdhiyaahaaraa| uralaM mIsA kammaNa iya jogA kammamaNahAre // 24 // sacceyara0 satyAdimanAMsi 4, satyAdivacAMsi 4, audArikaudArikamizrI 2, vaikriyaM tanmizram 2, AhArakaM tanmizram 2, kArmaNaM ceti / tatrAnAhArake eka: kArmaNayogo vigrahagatibhAvI // 24 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH naragai paNiMdi tasa taNu acakkhu nara napu kasAya sammaduge / sanni chalesAhAra bhavya yaha suohidugi satve // 25 // nara0 naragatyAdiSaviMzatisthAneSu sarvepi yogAH / tatra 'sammaduge' kSAyikakSAyopazamikarUpe, zeSeSvAhArakadvikAbhAvAt / [AhArakamArgaNAyAmapi kArmaNayogo'vApyate, utpattiprathamasamaye kArmaNayogasadbhAvAt / 'joeNaM kammaraNaM AhAreI anaMtaraM jIvo teNa paraM mIseNaM [ iti paramamuni vacanaprAmANyAditi jJeyam ] // 25 // 1 ] tiri itthi ajaya sAsaNa anANa uvasama abhavva micchesu / terAhAraduguNA te uraladugUNa suranarae // 26 // tiri0 tiryaggatyAdidazasu AhArakatanmizravarNAH 13, te trayodazaudArikatanmizravaja devanarakagatAvekAdaza ||26|| kammuraladugaM thAvari te saviDabbiduga paMca igi pavaNe / cha asanni caramabaijuya te vividugUNa caDa vigale // 27 // [kammu0 vAyoragre bhaNiSyamANatvAt sthAvare = kSmAjalatejovanaspatirUpe audArikaM tanmizraM kArmaNaM ceti trayam, kArmaNamantarAlagatI, audArikaM paryAptAvasthAyAm, tanmizraM tvaparyAptAnAm / te pUrvoktakhayo vaikriyatanmizrasahitA ekendriye vAyau ca paJca tatra vaikriyakaraNasyApi sambhavAt / pUrvoktAH paJcAsatyAmRSAvAgyutA asaMjJini SaT / te SaT vaikriyatanmizravarjA vikaleSu catvAraH ] ||27|| kammuralamIsa viNu maNa vai samaya cheya cakkhu maNanANe / uraladuga kamma paDhamaMtima maNabai kevaladugaMmi ||28|| kammu0 manovAgyogAdisthAnaSaGke kArmaNaudArikamizravastrayodaza yogAH / kArmaNaudArikamizrayoH samudghAte'paryAptAvasthAyAmeva ca sambhavAt / kevaladvike audArika- tanmizra - kArmaNasatyA'satyAmRSAmanovAgyogarUpAH sapta ||28|| 1 - joeNa kammaraNaM, AhAreI anaMtaraM jiivo| teNa paraM mIseNaM, jAva sarIrassa niSpattI // 2- paramamunayaH = zrIbhadrabAhu svAminaH /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH maNavaijaralA parihAri sumi nava te u mIsi saviuvvA / dese savirabbidugA sakammuralamissa ahakkhAe // 29 // maNabai. parihAra-sUkSmayoH 4 manoyogAH, 4 vAgyogAH, audArikaM ceti nava / mizrete nava vaikriyasahitA daza, mizrasyAlpakAlabhAvitayA vaikriyArambhatyAgAdyasambhavena vaikriyamizrAsambhavaH / dezaviratau ta eva nava vaikriyatanmizrasahitA ekAdaza / te pUrvoktA nava yathAkhyAte samudrAtAvasthAbhAvikArmaNaudArikamizrasahitAH 11 // 29 // atha mArgaNAsthAneSUpayogA: - tianANa nANa paNa cau saNa bAra jiya lkkhnnuvogaa| viNu maNanANa dukevala nava suratirinirayaajaesu // 30 // ttianANaH tatrA'jJAnatrikaM jJAnapaJcakaM darzanacatuSkaM ceti dvAdaza jIvalakSaNarUpA upayogAH / tatra suratiryagnarakAvirateSu mana:paryAya-kevaladvikarahitA navopayogA:, eSu mana:paryApAdyabhAvAt ||30|| tasa joya veya sukkAhAra nara paNiMdi sanni bhavi savve / nayaNeyara paNa lesA kasAi dasa kevaladuguNA // 31 // tasa0 sayogatrayavedatrayAdike saMjJibhavyAvasAne sthAnatrayodazake sarve'pyupayogAH / 'nayaNeyara'tti cakSuracakSuH, zeSalezyApaJcakakaSAyacatuSkeSu kevaladvikavarjA daza ||31|| cariMdi sanni duanANadaMsa iga bi ti thAvari acakkhU / tianANa dasaNadugaM anANatiga abhavi micchaduge // 32 // cau0 caturindriyo'saMjJini vA'jJAnadvayaM cakSuracakSurdarzanadvayaM ceti 4 / ta eva cakSurdarzanarahitAstraya:- eka dvi-trIndriyeSu sthAvarapaJcake bA / ajJAnatrikA'bhavyamithyAtvasAsvAdaneSvajJAnatrikaM darzanadvikaM ceti paJca {|32||
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH kevala duge niyadugaM nava tianANa viNu khaiya ahakhAe / daMsaNanANatigaM desi mIsi annANamIsaM taM // 33 // kevalaH kevaladvi nijadvikaM phaijalazAna niranuyogadva*15 : kSAyike yathAkhyAte bA'jJAnatrikavarjA nava / dezaviratI matyAdijJAnatrayaM cakSuracakSuravadhidarzanaM ceti SaT / mizre punastadeva darzanajJAnatrikamajJAnamizram ||33|| maNanANacakkhuvajjA aNahAre tinni daMsaNa ca nANA | canANasaMjamosama veyage ohidaMse ya || 34 || maNanANaH anAhArake mana: paryAyacakSurdarzanavarjA daza, antarAlagatisamudghAtAvasthAbhAvi - no'nAhArakasya manaH paryAya cakSurupayogAbhAvAt / darzanatrayaM jJAnacatuSkaM ceti saptopayogA: kevala [jJAnavarja]jJAnacatuSTaye, yathAkhyAtabarjasaMyamacatuSke aupazamike vedake'vadhidarzane ceti ||34|| atha matAntareNa manoyogAdiSu jIvasthAnaguNasthAnayogopayogAzcintyante -.--. do tera tera bArasa maNe kamA aTTha du ca ca vayaNe / cau paNa tinnikAe jiyaguNajogovaoganne // 35 // do tera0 prAdhAnyena vivakSite kevala manoyoge paryAptAparyAptasaMjJirUpaM jIvasthAnadvayaM, yadyapyaparyApte manoyogo nAsti tathApi tasya tallabdhikatvAd 'bhAvini bhUtavadupacAra' [ nyAya09 ]nyAyena tadvivakSA / evamuttaratrApi / guNasthAnAni trayodazA'yogini manoyogAbhAvAt / kArmaNaudArikamizravarjA yogAstrayodaza, kArmaNaudArikamizrayoraparyAptavasthAyAM samuddhAtAvasthAyAM ca sambhavastadAnIM ca manaso'bhAvaH, samudghAta. mapi yadA vidhatte tadA manovazvasI na vyApArayati prayojanAbhAvAditi tadApi manoyoge kArmaNaudArikamizrAbhAvaH 1 upayogAstu dvAdazApi / manorahite vAgyoge tu paryAptAparyAptadvi-tri- caturandriyAsaMjJinAmaSTau jIvasthAnAni / saMjJijIvasthAnadvayaM tu kevalabAgyoge na sambhavati, saMjJinAM manaH pUrvakatvAd vAgyogasya / tathA mithyAtva-sAsvAdanarUpaM guNasthAnadvayaM / yogAH kArmaNaudArikamizraudArikAsatyAmRSAvAgUrUpA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH yogAH / ajJAnadvayaM cakSuracakSurdarzane cetyupayogAzvatvAraH / kevalakAyayoge paryAptAparyAptasUkSmabAdarasatkaM jIvasthAnacatuSkam, AdyaM guNasthAnadvayaM, yogA: kArmaNaudArikaudArikamizravaikriyavaikriyamizrarUpAH pazca, ajJAnadvayamacakSurdarzanaM ceti traya upayogAH // 35|| adha mArgaNAsthAneSu lezyA: ...chasu lesAsu saThANaM egidi asanni bhUdagavaNesu / paDhamA cauro tinni u nArayavigalaggi pavaNesu // 36 // chasu0 SaTsu lezyAsu svasvasthAnam, yathA kRSNAyAM kRSNA ityAdi / asaMjJigrahaNena saMjJivarjAnAM sarveSAmapi saMgRhItatvAt, yathA devAdiprAgbhavalezyaikendriyANAM tejolezyA tathA'saMziSvapi, nArakeSu yalleyAtrayamuktaM tadravyalezyApekSayA, bhAvaparAvRttyA tu teSAM SaGlezyatvamapyevamanyatrApi yathAsambhavaM vAcyam ||36 / / ahakhAya suhuma kevaladugi sukkA chAvi sestthaannesu| naranirayadevatiriyA thobA du asaMkha'NaMtaguNA // 37 // aha. zeSa 41mArgaNAsthAneSu SaDapi lezyAH / atha mArgaNAsthAneSvalpabahutvam, sarvastokA manuSyA, utkarSato'pi teSAM garbhajAnAM saMkhyeyatvAt, tebhyo nArakA asaMkhyeyaguNAH, nebhyo'pi devA asaMkhyeyaguNAH, tato'pi tiryaJco'nantaguNAH // 37 // paNa cau ti du egiMdI thovA tinni ahiyA aNaMtaguNA / tasa thova asaMkha'ggI bhUjalanila ahiya vaNaNaMtA // 38 // paNa cau0 atroktam - 'thovA tasA ya tato teja [a] saMsA tao viseshiaa| kamaso bhUdagavAU akAyahariA aNaMtaguNA' / [jIva0 gA0 276 ] akAyA: = siddhAH // 38||
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUryupetaH maNavayaNakAyajogI thovA asaMkhaguNa anaMtaguNA | purisA thovA itthI saMkhaguNA'NaMtaguNa kIvA // 39 // ma0 sugamA ||32|| mANI kohI mAI lohI ahiya maNanANino dhovA / ohi asaMkhA masu ahiya sama asaM vibhaMgA ||40|| mANI0 sarvasnokA mAninaH, tatpariNAmakAlasya krodhapariNAmakAlApekSayA'tistoka 1 tvAt 1 mana:paryayajJAnino'tistokA viziSTayatInAmeva tadutpAdAt / tebhyo'vadhijJAnino'saMkhyeyaguNAstatra tadvatAM devanArakANAmapi kSepAt / tebhyo matizrutajJAnino vizeSAdhikAH, matizrutayoravadhivatsu tadrahiteSu ca bhAvAt, svasthAne tu parasparaM tad dvaye'pi tulyAH / tebhyo vibhaGgajJAnino'saMkhyaguNAH, tadvatAM mithyAdRSTyAdInAM tebhyo'saMkhyeyatvAt ||40|| kevalaNo NaMtaguNA masuyaannANi paMtaguNa tulA | suhumA dhovA parihAra saMkha ahakhAya saMkhaguNA // 41 // cheya samaIya saMkhA desa asaMkhaguNa NaMtaguNa ajayA / dhova asaMkha du NaMtA ohi nayaNa kevala acakkhU // 42 // keva0 cheya. kevalino'nantaguNA: siddhAnAmapi tatra kSepAt / tebhyo'pi mati - zrutA'jJAnino'nantaguNAstadvataH zeSajIvAnantakasya tatra kSepAt / svasthAne dvAvapi samau / sarvastokAH sUkSmasamparAyaNaH / tataH parihAravizuddhikayathAkhyAtacchedopasthApanIyasAmAyikavantaH pratyekaM saMkhyeyaguNA:, yathottaraM zata - sahasra- koTi-koTizata- koTisahasra pRthaktvena prApyamANatvAt / tato dezaviratA asaMkhyeyaguNAstadvatAmasaMkhyeyatiravAM bhAvAt / tebhyo'pyaviratA anantaguNA, mithyAdRSTyAdInAmaviratAnAmanantaguNatvAt / abadhidarzaninaH stokAratebhyo'pi cakSurdarzanino'saMkhyeyaguNAstadvatAM caturindriyAdI 1. krodhadipari0 pA0 /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH nAmasaMkhyeyaguNatvAt / tato'pi kevaladarzanino'cakSurdarzaninazca pratyekamanantaguNA:, siddhAnAM saMsAriNAM ca tadratAM yathottaramanantaguNatvAt // 41||42 / / pacchANupubbi lesA thovA do saMkha NaMta do ahiyaa| abhaviyara thova gaMtA sAsaNa thovovasama saMkhA // 43 // mIsA saMkhA veyaga asaMkhaguNa khaDya miccha du aNaMtA / sanniyara thova NaMtA'NahAra thoveyara asaMkhA // 44 // pacchA. mIsA0 zuklalezyAvantaH stokA, lAntakAyanuttarAntadevAnAM [keSAJcinmanudhyatiraznAMca] tadbhAvAt / tata: padmalezyAvanta: tejolezyAvantazca pratyekamasaMkhyeyaguNAstadvatAmadho'dhovartidevAnAmasaMkhyeyaguNatvAt / tataH kApotalezyAvanto'nantaguNA:, anantakAyeSvapi tasyA bhAvAt / tato'pi nIlalezyAvanto vizeSAdhikA nArakakSepAt / tato'pi bhUyastvena kRSNalezyAvanto'dhikAH / abhavyA: stokA: jaghanyayuktAnantakatulyatvAt teSAM, tato bhavyA anantaguNA bRhattarAnantakatulyatvAt / stokA: sAsvAdanA: keSAzcidevIpazamikasamyaktvAt pratipatatAM tadbhAvAt, tato'pyaupazamikasamyagdRSTayaH saMkhyeyaguNA:, upazamazreNikR(ba)tAM aupazamikasamyakatvAcchuddhapuJjagAminAM ca bahutvAt / / 43|| tato'pimizrA: saMkhyeyaguNAH, tato'pivedakAasaMkhyeyaguNAH, tato'pi siddhakSepAtkSAyikA anantaguNAstato'pi mithyAdRSTayo'nantAH, anantavanaspatikSepAt / tathA saMjJina: stokAstebhyo'ppanantavanaspatikSepAdasaMjJino'nantaguNAH / tathA'nAhArakAH stokAH, siddhAdInAmanAhArakatvenAhArakA. ghanantavanaspatyapekSayA stokatvAna, teSAmitare AhArakA asaMkhyeyaguNA, na punaranantaguNA, ekaikanigodApatisamayamasaddhyeyabhAgasya vigrahagatyApanatayA'nAhArakatvena labhyamAnatvAt / / 44|| atha guNeSu jIvasthAnAni - 1- tatastejolezyAvantaH payalezpAvantazca-helA / 2-8nArakAdikSepAn-pA / 3-upavAmasampakspavatAm-pAH | 4- tebhyazrIpasamikasampadRSTibhyo mizrA asshcaatgnnaa:-n|
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 savvajiyaGgANa micche saga sAmaNi paNa apajna sannidugaM / samme sannI duviho sesesuM sannipajjatto // 45 // guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH savva0 mithyAtve sarvajIvasthAnAni sarvavyApakatvAttasya / sAsvAdane'paryAptabAdaraikendriya-dvi-tri caturindriyAsaMjJiparyAptAparyAptasaMjJirUpANi sapta / samyaktve paryAptAparyAptasaMjJirUpaM dvayaM / zeSeSu praryAptasaMjJI tveka eva tadanyeSAM teSvasambhavAt ||45 || 1 atha guNeSu yogA : micchaduga ajar3a jogAhAraduguNA apubvapaNage u / maNabaiuralaM saviuvva mIsi savibvaduga dese ||46 // miccha0 mithyAtvasAsvAdanAvirateSu AhArakadvikonA yogAstrayodaza / apUrvAdikSINa'mohAntapaJcake 'maNavaya'tti caturddhA manazcaturdhA vAgaudArikarUpA nava / ta eba savaikriyA mizra daza / ta eva daza sabaikriyamizrA dezaviratAvekAdadA || 46 // sAhAraduga patte te viuvAhAramIsa viNu iyare / kammuraladugaMtAimamaNavayaNa sajogi na ajogI // 47 // sAhA ta eva dezaviratyuktA ekAdazAhArakadrikasahitAH pramatte trayodaza, tatra vaikriyA]hArakakaraNasyApi sambhavAt / te pUrvoktAstrayodaza vaikriyamizrAhArakAmizrabarjA apramate 11, natra hi tadArambhakatvaM na syAllabdhyupajIvanena pramattattvApatteH, pUrvakRtattadvayabhAvastu syAdapIti / samudghAnAvasthAbhAvikArmaNaudArikamizrAvaudArikAdyantamanovAgyogarUpAH sapta sayogini / ayogastvayogIti || 47|| -- atha guNeSUpayogAH tianANa dudaMsAimaduge ajai desi nANadaMsattigaM / te mIsi mIsa samaNA jayAi kevalidugaMtaduge // 48 // tia. mithyAtve sAsvAdane ca matizrutAjJAnavibhaGgarUpamajJAnatrayaM cakSurdarzanamacakSudarzanaM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH ceti paJcAMgayogAH / avirate dezavirateM ca matizrutAvadhijJAnacakSuracakSuravadhidarzanarUpAH SaT / te SaDapi mizre vyAmizrA, atra hi jJAnAMdAsyAjJAnamizratvAt / pramattAdau kSINamohAnte [ Su ] te pUrvoktAH SaT manaH paryAyasahitAH sapta / sayoginyayogini ca kevalajJAnaM kevaladarzanaM ceti dvayam ||48|| sAmprataM sUtre'bhihitamapi yadiha nopAntaM tadAha sAsaNabhAve nANaM viubvagAhArage uralamissaM / negiMdisu sAsANo nehAhigayaM suyamapi // 49 // - sAsaNa* 'beMdiANaM bhaMte kiM nANI annANI ? goamA ! nANI vi annANI vi je nANI te niyamA donANI-mar3anANI suanANI / je anANI te vi niamA duanANI - maianANI suaanANI | [vi0pa00 8 / 302 | sU033 [1] tathA beMdiassa do nANA kahaM labdhaMti ? sAsAyaNaM paDucca bhannai' [ ] ityAdinA siddhAntoktamapi sAsvAdanabhAve jJAnaM nAdhikRtaM tasya mithyAtvAbhimukhatayA tatsamyaktvasya malImasatvena jJAnasyApi malImasatvAdajJAnateti hetoH kArmagranthikairiti sambhAvyate / 'viuvvagAhArage uralamissaM' ti vaikriye AhArake cArabhyabhANaudArikasya nanmizratayaudArikamizrayoga iti sUtre procyate, kArmagranthikaistu tayorArambha- tyAgakAle ca tayoreva prAdhAnyavivakSayA mizratvaM, naudArikasyeti yuktyaudArikamizraM sUtroktamapIha nAdhikriyate / tathA 'egiMdiyANaM pucchA / goamA ! no nANI niyamA annANI [vi0pa0za0 8 |02|045] ityAdinA sUtre ekendriyANAM sAsvAdanabhAvo niSidhyate, kArmagranthikaisva tanniSedho nAdhikRta iti // 89 // atha guNeSu lezyA: 1- beI vANaM pucchaa| goyamA ! gANI vi, aNNANI di je nANI te niyamAduSNANI, taM jahA AbhiNibIhipANI supANI y| je gANI te niyamA duagANI AbhiNiboyibhAgI va suyaaNANI y| iti zrImahAvIra jaina vidyAlayaprakAzitavivAhaniMpustake prathame nAge pR. 338 madhye | 2 uktaM ca prajJApanATIkAyAm 'beIdiyarasa do nAthA kahUM maMti ? sAsAyaNaM paDuba nassApajjatayarasa do nANA labdhaMti iti / iti vRddhattI / 3- 8 siMdiyA NaM bhaMte! jIvA kiM nAgI ? jahA puDhavikkAiyA / iti zrImahAvIrajena vidyAlayaprakAzita vivAhapatisutaM pustake prathame bhAge pR0 339 madhye |
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratlariviracita-avacUryupetaH chasu savvA teutigaM igi chasu sukA ajogi allesaa| baMdhassa micchaaviraikasAyajoga ti cau heU // 50 // chasu0 SaTmu pramattAnteSu guNeSu sarvA api kRSNAdayo lezyA: / tathaikasminnapramatte tejolezyAditrayam / SaTmu apUrvAdiSu sayogyanteSu zuklaiva / ayoginastvalezyA: / / 50|| atha bandhasya mithyAtvAviratikaSAyayogA iti catvAro hetavaH procyante - abhigahiyamaNabhigahiyAbhinivesiya sNsiymnnaabhog| paNa miccha bAra avirai maNakaraNAniyamu chajiyavaho // 51 // nava sola kasAyA pannara joga iya uttarA u sagavannA / abhiH navaH AdyaM saugatAdInAm, dvitIyaM gopAlAdInAm, tRtIyamabhiniviSTAnAM goSThAmAhilAdInAmiva, sAMzayikaM sandehajanitam, anAbhogamekendriyANAm / aviratirmanasa: paJcendri. yANAM vAnigrahAt paDjIvavadhAcca dvAdazadhA / zeSa spaSTameva / / / 51|| uttarabhedAH 57 / atha guNeSu bandhasya mUlahetavaH - igacaupaNatiguNesuM cautiduigapaccao baMdho // 52 // igatti / ekasmin mithyAtvaguNe catuHpratyayo bandhaH, mithyAtvAdInAM cartuNAmapi pratyayAnAM tatra bhAvAt / sAsvAdanAdicatuSke tu tripratyayaH, tatra mithyAtvasya mithyAtva evAvasthitatvAt / pramattAdipaJcake dvipratyayo, mithyAtvAviratyabhAvAt / upazA ntAditrike kaSAyANAmapyabhAvAtkevalayoga- pratyayaH // 52 // caumicchamicchaaviraipacvaiyA saaysolpnntiisaa| joga viNu tipaccajhyA''hAragajiNavajja sesAo // 53 // cau0 ekA sAtalakSaNA prakRtirmithyAtvAviratikaSApayogairbadhyamAnatvAccatuHpratyayA,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH mithyAtvasayogiguNaM yAvat tadvandhAt / narakatrikAdiSoDazaprakRtayo mithyAtvapradhAnapratyayA:, mithyAtvAbhAve tadvandhAbhAvAt / sAsvAdanavyavacchinnapaJcaviMzatiraviratavyavacchinnadazaprakRtayazca mithyAtvAviratipradhAnapratyayAH, tayorudaye tadbhandhAdanudaye cAbandhAt / uktavyatiriktA AhArakadvikajinavarjA; zeSAH 65prakRtayo mithyAtvAviratikaSAyarUpatripratyayAH, mithyAtvAtsUkSmamapi yAvat tadvandhAt, paratastvetatrayAbhAve yogasadbhAve'pi tadabandhAt, upazAntamohAdiSu kevalayogavatsu yogasadbhAve'pyAsAM bandho nAstIti yogapratyayo na vivakSyate / 'sammattaguNanimittaM nityayaraM saMjameNa AhAra' [bR0za0 gA045] iti vacanAdenatprakRtitrayaM vizeSaguNapratyayamiti tadarjanam / etenottaraprakRtiSu mUlabandhapratyayAzcintitAH / / 53|| atha guNeSu taduttarabhedAzcintyante - paNapanna panna tiyachahiya catta guNavatta chcudugviisaa| solasa dama nava nava sanna hejaNo na ra ajogimmi !!54 // paNapanna micchi hAragadugUNa sAsANi panna miccha viNA / missadugakammaaNa viNu ticatta mIse aha chacattA // 55 // sadumissakamma ajae avirayakammuralamIsabikasAe / musu guNavatta dese chavIsa sAhAradu pamatte // 56 // avirai igAra tikasAyavajja apamatti mIsadugarahiyA / cavIsa apubve puNa dubIsa aviubviyAhArA // 57 // achahAsa sola bApari suhume dasa veyasaMjalaNati viNA / khINuvasaMti alobhA sajogi puvutta saga jogA // 58 // paNapanna ityAdi gAthApaJcakam / sarvasaMkhyayA 57, bandhapratyayottarabhedAnAM madhyAnmithyAtve AhArakadvikonA 55 / mithyAtvapaJcakavarjA: sAsvAdane 50, mithyAtvasya mithyAtva eva sthitatvAt / audArikamizravaikriyamizrakAmaNAnantAnubandhicatuSkavarjAH zeSA mizre 43, mizrasya kAlakara
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH NaniSedhAt, tadbhAvabhAvinAM mizradvikakArmaNAnAM sAsvAdanAntabandhodayAnAM cA'nantAnubandhinAM natrAsambhavAn / nathA'virate saiva 43, prAgvarjitamizradvayakArmaNayutAH 46, aviratasyAntarAlagatAvaparyAptAvasthAyAM ca yathAsambhavaM tadupapatteH / ekAM trasabadharUpAmaviratiM kArmaNaudArikamizrI dvitIyakaSAyAMzceti sapta muktvA dezavistau zeSA: 39 / 'aviraiigAratikasAyavajja' ti uttaragAthAvayavasyeha sambandhAdekAdazA'viratIDheitIyakakSAyAMzca muktvA''hArakadrikasahinAH pramatte 26 / apramatte saivAhArakamizra-vaikriyamizravarjAH, labdhyupajIvanena tvAhArakarakriyakaraNAsambhavAt pUrvakRtatadbhAvAcca 24 / apUrve pUrvakRtayorapi tayorabhAvAt 22 / anivRttibAdare hAsyaSakA'nudayAt nadvarjAH 16, vedatrayasaMjvalanatrayAnudayAnsUkSme 10 / upazAntakSINayosta evaM lobhavarjA: 2 / sayogini audArikananmizrakArmaNAdyannimamanovAgyogarUpAH 7 / ayogini sarvabandhapratyayAbhAvaH ||54||55 / 156/57/58|| atha guNeSu bandhodayAdividhi: - apamattaMtA sattaTTa mIsaapavvabAyarA stt| baMdhai chassuhumo egamuvarimA'baMdhagA'jogI // 59 AsuhumaM saMtudae aTTha vi moha viNu satta khINammi / cau carimaduge aTTha u saMte upasaMti sattudae // 6 // uiraMti pamattatA sagaTTha mIsaTTa veyaAu vinnaa| chaga apamattAi tao cha paMca suhumo paNuvaMsato // 61 // paNa do khINa du jogI NudIragu ajogi apaH Asu0 ui0 mithyAtvAdayo'pramattAntA AyurbandhakAle'STau, zeSakAlaM sapta karmANi baghnanti / mizro'pUrvAnivRttibAdarau cA''yuSo'bandhAt sapta / sUkSme mohasyApyabandhAt SaT / uparitanAH sayogyantAtraya ekaM sAtameva badhnanti / abandhakastvayogI / sUkSmaM yAvadaSTAvapi karmANi sattAyAmudaye ca prApyante / kSINe mohavarjAni sapta / caraNaguNadvaye sayogyayogirUpe vedanIyAyurnAmagotralakSaNAni catvAri / upazAnte'STau niyamAn sattAyAM, mohavarjAni saptodaye / mithyAtvAdayaH pramattAntA AvalikA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH dhike AyuSyaSTau, tasminnAvalikAmAtretu sapta karmANyudIrayanti / mizre'STAveva tatramaraNAbhAvAdAvalikAdhikasyaivAyuSaH sambhavAt / apramattAdayastrayo guNA vedyAyurvajAni SaT, vedyAyurudIraNAyAH pramattAntatvAt / sUkSmaH SaT paJca vA / mohanIye AbalikAzeSe paJcAnyadA SaT / upazAntamoho mohabarjAni paJcaiba / zrINamoha: paJca dve vA, tatra jJAnAbaraNadarzanAvaraNAntarAyeSvAvalikAzeSeSu dve, tadadhikeSu tu paJca / sayogI tu dve nAma-gotre / ayogI tvanudIrakaH / / 59||60 / 61|| atha guNavarttinAmalpabahutvam - theva uvsNtaa| saMkhaguNa khINa suhumA niyaTTiapubda sama ahiyA / / 62 // jogi apamatta iyare saMkhaguNA desasAsaNAmIsA / aviraya ajogimicchA asaMkha cauro duve NatA // 63 // theva uva0 iti samadhikagAthA / sarvastokA upazAntA, utkarSato'pi vivakSitasamaye pratipadyamAnAnAM teSAM catuHpaJcAzata eva labhyamAnatvAt / tebhya: kSINamohA: saMkhyeyaguNAH, utkarSatasteSAM pratipadyamAnAnAM [ekasmin]samaye'STottarazatasaMkhyatvAt, utkRSTapadApekSametadanyathA viparyayo'pi, yathA sarvastokA: kSINamohAH, saMkhyeyaguNA upazAntA iti / tebhyaH sUkSmAnivRttyapUrvakakaraNAstrayo'pi vizepAdhikA: svasthAne mithastulyAH / tebhyaH sayogyapramatnapramattAtrayaH pratyekaM saMkhyeyaguNA yathottaraM koTIkoTIzata koTIsahasrapRthaktvena prApyamANatvAt / tebhyo dezaviratA: sAsvAdanA mizrA aviratAzca pratyekamasaMkhyeyaguNA:, dezaviratibhAjAM tirazcAmasaMkhyeyatvAt, sAsvAdanAstu kadAcinna bhavantyeva yadi syustadA jaghanyata eko dvAvutkarSato dezabiratebhyo'saMkhyeyaguNA: / sAsvAdanasya SaDAvalikArUpAddhAyA AntarmuhUrtikamizrAddhAyA asaMkhyeyaguNatvAt, nebhyo mizrA asaMkhyeyaguNA:, tebhyo'viratA asaMkhyeyaguNAsteSAM caturgatikAnAmapi bhAvAt / aviratebhyo'yogino'nantaguNAH, ayogiSu siddhAnAM kSepAt / tebhyo'pi mithyAdRSTayo'nannaguNAH, tatra vanaspatyAnantyakSepAt // 62 / 63 // atha bhAvAnAha -
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH javasamakhayamIsodayapariNAmA da nava ThAra igviisaa| tiyabheya sannivAiya sammaM caraNaM paDhama bhAve // 64 // bIe kevalajuyalaM sammaM dANAiladdhi paNa caraNaM / taie sesuvaogA paNa laddhI samma viraidugaM // 65 // annaannmsiddhttaasNjmlesaaksaaygiyeyaa| micchaM turie bhanvAbhavattajiyattapariNAme // 66 / uva0 bIe0 annA0 aupazamikakSAyikakSAyopazabhikodayikapAriNAmikAstAvan paJca bhAvAH krameNa dvinabASTAdaukaviMzatitribhedA: / nepAM vyAdisaMyoga paSTha: sAnnipAtiko bhAvaH / tatrAdye aupazamike bhAve prathamasamyaktvotpattikAle upazamazreNyAM vA aupazamikaM samyaktvaM cAritraM ceti bhedadvayam / dvitIye kSAyike kevaladvikaM nAyikaM samyaktvaM dAnAdilazcipaJcakaM cAritraM kSAyika ceti nava bhedA: / tRtIye zeSopayogA: matizrutAvadhimanaHparyAyarUpAH 4, ajJAnatraya3darzanatraya3rUpA: 10, dAnAdilabdhipaJcaka samyaktvaM deza-sarvabiratI ceti 18 / eSAM karmakSayopazamavaicitryeNa vicitratathA kasyApi kathaJcidatpAdAt / tathA'jJAnamasiddhatvamaviranirUpo'saMyamo lezyASaTakaM kaSAyacatuSkaM gaticatuSkaM vedanayaM mithyAtvaM cetyekaviMzatirUpAstvaudayika bhAve bhavanti / eSAM khudayena jIvAnAM tathA tathA pariNamanAt / tathA bhavyatvamabhavyatvaM jIvatvaM ceti trayo bhedA: pAriNAmike bhAve / eSAmitthameva sadA pariNAmAt / na hi bhavyo'bhavyatvamabhavyo bhavyatvaM jIvo'jIvatvamajIbo jIvatvaM kadAcit pariNamani 64 // 65 // 66 // athaiSAmabaika dvikAdisaMyogato niSpannAnAM sarvasaMkhyayA 26 sAnnipAtikabhedAnAM sambhavAsambhavamAha - cau caugaIsu mIsagapariNAmudaehi~ cau sakhaiehiM / uvasamajuehi~ vA cau kevali pariNAmudayakhaie // 6 // khayapariNAme siddhA narANa paNajoguvasamaseDhIe / iya panara sannivAiyabheyA vIsaM asaMmaviNo // 68 // cau0 gaticatuSTayApekSayA catvAra: sAnnipAtikabhedAH / 'mIsaga'tti kSAyopazamikA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH nIndriyANi, pAriNAmikaM jIvatvam, audayikI narakAdigatirityevaMrUpo mUlabhedApekSayaikastrikasaMyogaH / tatraiva trike kSAyikaupazamikasamyaktvaikatarakSepeNa mUlabhedatazataSkasaMyogadye gatyapekSayA catvArazcatvAro bhedAH, trayo'pi gaticatuSTayena guNitA; 12 sAnnipAtikabhedAstathA nAyikANi jJAnAdIni, pAriNAmikaM jIvatvam, audayikI manujagatirityevaMrUpo'parastrikasaMyogo bhavasthakevalinAm / kSAyika jJAnadarzane, pAriNAmikaM jIvatvaM cetyayaM dvikasaMyogaH siddhAnAm / tathA zAyopazamikAnIndriyANi, audayikI manujagatiH, pAriNAmikaM jIvatvaM, kSAyikaM samyaktvam, aupazamikaM cAritraM cetyeka: paJcasaMyoga upazamazreNyAM nRNAmityevaM mUlabhedA: SaSThabhAvasya SaT / gatipaJcakApekSayA tu 15 / ete 'paJcadazApi sambhavino bhedA yathA yatra yeSAM sambhavanti nathA darzitameva / zeSAstu viMzatirasambhavino. jJeyA: // 67/68|! atha yatra karmAdau yo bhAvo ghaTate tadAha - moheva samo mIso caughAisu aTThakammasu ya sesA / dhammAi pAriNAmiyabhAve khaMdhA udaie vi // 69 // mohe. mohe aupazamiko'pi na zeSeSu, ayamAzaya:-mohasyaupazamikaudayikAdayazca sarve'pi sambhavanti bhAvA: / 'mIsa'tti kSAyopazamikazcatueM yAtiSveva, aupazamikavarjAzcatvAro'pi bhavantItyarthaH / zeSA kSAyikaudayikapariNAmikA aSTasvapi karmasu / 'dhammAI'tti dharmAstikAyAdaya: pAriNAmike, skandhAstu vyayaNukatryaNukAdaya audayike'pi // 69|| atha guNasthAneSu bhAvAH - sammAicausu tiga cau bhAvA cau pnnuvsaamguvsNte| cau khINApuci tinni sesaguNaTThANagegajie // 70 // sammA0 aviratyAdiSu caturSu kSAyopazamikasamyagdRSTekhayo bhAvAH, yathaudayikI gatiH, pAriNAmikaM jIvatvaM, kSAyopazamikAnIndriyANi samyaktvaM ca / kSAyikaupazamikasamyaktvAnyatarabhAve catvAraH / tathA catvAraH paJca vaupazamikAnivRttibAdarasUkSmasamparAyayo: upazAntamohe ca tatra traya: prAgvacca1-0SaT / ganicatujhaM siddhaM ceti gati -paa|
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH turdhamaupazamikacAritramini 4 / kSAyikadRSTestvaupadAmikacAritrasahitAH paJca, zAstrAntare nivRttibAdarasUkSmasamparAyayoraupazamikacAritrasyApi pratipAdanAt / kSINamohe'pUrve ca catvAro bhAvAstatra traya: pUrvavat, turyaH kSAyikasamyaktvacAritrarUpI [bhavati] / apUrve'pi traya: pUrvavat, caturtharanu kSAyikauSazamikAnyatara. samyaktvarUpaH / doSaSu guNeSu traya eva, natra mithyAtvAdinike audayika - nAyopazamika - pAriNAmikarUpA: / sayogyayogidraye audayikapAriNAmikakSAyi kAtmAnaH / ete sarve'pi ekajIve ekajIvApekSayetyarthaH // 7 // atha saMkhyeyAdivicAra: - saMkhijjegamasaMkhaM parittajuttaniyapayajuyaM tivihaM / evamaNaMtaM pi tihA jahannamajhukkasA savve // 71 // saMkhi0 saMkhyAtaM mUlabhedApekSayA ekameva / asaMkhyeyaM tu parIttAsaMkhyeyaM yuktAsaMkhyeyama- . saMkhyeyAsaMkhyeyamini tridhA / evamanantamapi / ini sarve'pi sapta bhedAH / tata ekaikaM jaghanyotkRSTamadhyamabhedatavidhA ||7|| tatra saMkhyeyatraividhyamAhalahu saMkhijjaM ducciya ao paraM majjhimaM tu jA guruyaM / jaMbUhIvapamANayacaupallaparUvaNAi imaM // 72 // lahu0 ekasya saMkhyAtInatvAd dvAveva jaghanya saMkhyAtaM, nataH paraM yAvadutkRSTaM saMkhyAtaM na syAt tAvat sarvatra madhyamaM saMkhyeyam, utkRSTaM tu jambUdvIpapramANacatu:palyaprarUpaNayA idaM ca vakSya - mANam / / 72|| pllaa'nnvtttthiyslaagpddislaagmhaaslaagrkhaa| joyaNasahasogADhA saveiyaMtA sasihabhariyA // 73 // tA dIvudahisu ikkika sarisavaM khiviya nidie pddhme| paDhamaM va tadaMtaM ciya puNa bharie tammi taha khINe // 7 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazItinAmA caturthaH karmagranthaH khippai salAgapallegu sarisavo iya salAgakhavaNeNa / punno bIo ya tao pujvaM piva tammi uddharie // 5 // khINe salAga taie evaM paDhamehiM bIyayaM bharasu / tehi ya taiyaM nehi ya turiyaM jA kira phuDA cauro // 76 / / paDhamatipalluddhariyA dIvudahI pallacausarisabA y| sabvo bi esa rAsI rUcUNo paramasaMkhijjaM // 77 // pallA0 ityAdigAthApaJcakai sugamam / navaraM 'sahasogADha'tti adhastAd yojanasahasramavagADhA ityarthaH, upariSTAdaSTayojanocchrita-caturaSTadvAdazoparimadhyAdhovistRtaprAkArastadupari paJcadhanuHzAtavistRta-dvigavyUtocchritavedikAntasahitAzcatvAro'pyevaMvidhA: palyA: kalpa(lappa)nne / natrAdyo'navasthitapalyo, dvitIya: zalAkApalyaH, tRtIyaH pratizalAkApalya: turyo mahAzalAkApalyaH / AdyapalyazvAnavasthitanAmA sazikhAka: sarpapairApUryate yAvadeko'pi tatrAnya: sarSapaH prakSiptaH sannAvasthAtuM zaknoti, tato'satkalpanayA kazcanApi devo dAnavo vA tamanavasthitapalyaM vAmakare dhRtvaikaM sarSapaM dvIpe prakSipedeke samudre evaM tAvatprakSepo vAcyo yAvadasAvanavasthitapalyo'zeSo niSThita: syAt / tata eko'navasthitapalyasatkasarSapebhyo'nya eva sarSapa: zalAkApalye prakSipyate / tato yatra dvIpe samudre vA'sAvanabasthitapalyo niSThAM gatastadantA ye dvIpasamudrAstAvatpramANa: punaranya: palya: prakalpyate / so'pyadhoyojanasahasramavagADha upariSTAd yathoktajagatIvedikAparikalita: sazikhAka: sarvapairApUryate, tatastaM samutpATya yasmin dvIpasamudre vA prathamapalyo niSThitastata:parato dvIpasamudreSvekaikaM sarpapa prakSipet, yAvadasau nirlepa: syAttata: zalAkApalye dvitIyA sarSaparUpA zalAkA prakSipyate / anye tvAhureSaiva prathamazalAketi / tato pasmin dvIpe samudre vA sa eSa dvitIyo palyo niSThinastadantA mUlata: sarve'pi. ye dvIpasamudrAstAvatpramANa: punaranya: palya kalpyate, pUrvavatsarSapairApUryate, tatastaM tAvatpramANaM palpamutpATya 1-palyAH palyante-pA0 lA0 / 2-0Tya niSThitasthAnAtparano-pA0 lA0 / 3-yAvadasI niSThitaH syAttataH tRtIpA sarSaparUpA zalAkA zalAkApalye prakSippa yasmina dvIpe samudre vA prathama: palyo nidhitastanaH parato dIpasamudreSvekai sarSapaM prakSipen tAvad thAvadasau nirlepaH syAta, nataH zalAkA-pA0 laa|
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNyupetaH tato niSThitasthAnAt parato drIpasamudreSvaikaikaM sarSapaM kSipen, yAvadasau niSThinaH syAt, tataH tRtIyA sarSaparUpA zalAkA zalAkApalye prakSipyate / evamanena krameNa punaH punaranabasthinapalyaH sarSapApUraNariktIkaraNalabdhekaikarUpAbhiH zalAkAbhi: zalAkApalyo yathoknapramANa: sazikhAkastAbadApUraNIyo yAvat tatraiko'pyanyaH sarSapo na mAtIti / tanaH pUrvaparipATayA rAno'naHsthiLAlya sarSapairappUraNIyastataH zalAkApalyaM vAmakaratale dhRtvA pUrvAnavasthitapalyacaramasarSapAkrAntA chIpA samudrAdrA parataH pUrvakrameNa dvIpasamudreSvaikaikaM sarSapaM prakSipet [tAvad] yAvadasau niSThitaH syAt, nanaH pratizalAkApalye sarSaparUpA pratizalAkA prakSipyate / tato'nantaroktA'navasthitapalya uttarATyate / tataH zalAkApalyacaramasarSapAkrAntAd dvIpAtsamudrAdrA parataH pratidvIpaM pratisamudra ca ekaikaM sarSapaM prakSipeda yAvadasau niSThitaH syAta, tataH zalAkApalye punarapi sarSaparUpA ekA zalAkA prakSipyate / nato'nantaroktAnavasthitapalyacaramasarSapAkrAnto yo dvIpaH samudro vA tadantamanavasthinapalyaM sarSapairbhUtvA tataH parana: punarapyekaikaM sarSapaM pratidvIpaM pratisamudraM ca prakSipedyAvadasau niSThitaH syAt, tato dvitIyA zalAkApalye prakSipyate / evamaparA'parA'navasthitapalyApUraNariktIkaraNalabdhaikaikasarSapairyadA zalAkApalya ApUrita: syAt, pUrvaparipATyA vA'navasthitapalpastadA zalAkApalyamutpATya prAktanA'navasthi. tapalyacaramasapAkrAntAd dvIpAt samudrAdvA parataH pratidvIpaM pranisamudraM caikaikaM sarSapaM prakSipedyAvadasau nirlepa: syAt, tanaH pratizalAkApalye dvitIyA zalAkA prakSipyate / nato'navasthitapalyamutpATyAnantararIktIkRtazalAkApalyacaramasarSapAkrAntAd dvIpAt samudrAd vA paranaH pUrvakrameNa dvIpasamudreSvaikaikaM sarSapaM prakSiped yAvadasau niSThitaH syAt, tataH punarapi zalAkApalye sarSaparUpA zalAkA prakSipyate / yatra cAsau dvIpe samudre vA niSThitastAvatpramANavistarAtmakamanavasthitapalyaM sarSapairApUrya tataH parataH pUrvakrameNa dvIpasamudreSvaikaikaM sarSapaM prakSiped yAbadasau niSThitaH syAt, tataH zalAkApalye dvitIyA zalAkA prakSipyate / evamanena krameNa tAvadvaktavyaM yAvatrayo'pi pratizalAkApalyaH zalAkApalyo'navasthitapalyazca paripUrNamApUritAH syuH / / tana: pratizalAkApalyamutpATya niSThitasthAnAtparataH pratidvIpaM pratisamudraM caikaikaM sarSapaM prakSiped yAbadasau niSThitaH syAt, tato mahAzalAkApalye ekA sarSaparUpA zalAkA prakSipyane / tataH zalAkApalyamutpATya pratizalAkApalyagatacaramasarSapokrAntAd dvIpAta samudrAd vA parata: pratidrIpaM pratisamu
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH dramekaikaM sarSapaM prakSiped yAvadasau niSThitaH syAt, tataH pratizalAkApalye ekA zalAkA prakSipyate / tato'navasthitapalyamutpATyedutpATya ca zalAkApalyagatacaramasarSaprAkrAntAd dvIpAt samudrAd vA parato dvIpa - samudraSvekaikaM sarvapaM prakSiped yAvadasau riktaH syAt, tataH zalAkApalyai prathamA zalAkA prakSipyate / tato'nantarokto'navasthitapalyagatacaramasarSapAkrAnto yo dvIpaH samudro vA tatparyantavistarAtmakamanavasthitapalyaM sarvapairApUrya tatta utpATya niSThitasthAnAtato dvIpa teSvevaikaM sarpa kSiped pAdagI niSThitaH syAt, tato dvitIyA zalAkA zalAkApalye prakSipyate / evaM zalAkApalyaH pUraNIyaH / evamApUraNotpATanaprakSepaparamparayA tAbadvaktavyaM yAvanmahAzalAkApalyAdayazvatvAro'pi samApUritAH syuratra ca yAvanto'navasthitapalya-zalAkApalya-pratizalAkApalyasarSapaprakSepavyAptA dvIpa- samudrA, yAvantazcatuSpalyasarpapA etAvatpramANo rAzirekarUpona utkRSTaM saMkhyAtaM syAt / siddhAnte ca yatra kutracit satyAtagrahaNaM tatra sarvatrApi jaghanyotkRSTAntarAlavarttimadhyamaM saMkhyAtaM draSTavyam ||73||74||75||76||77|| 67 adhunA'saMkhyAtakamucyate / tat tu tridhA parIttAsaMkhyAtam, muktAsaMkhyAtakam, asaMkhyAtAsaMkhyAtaM ca / punarapyekaikaM vidhA jaghanyaM madhyamamutkRSTaM ceti / natra jaghanyaparIttAsaMkhyAtakamucyate-- rUvajuyaM tu parittAsaMkhaM lahu assa rAsi abbhAse / juttAsaMkhijjaM lahu AvaliyAsamayaparimANaM // 78 // rUva0 utkRSTasaMkhyAtake rUpe kSipte jaghanyaparIttAsaMkhyeyaM syAt / 'assa rAsi - abbhAsa' tti, asya jaghanyaparIttA'saMkhyeyasya rAzerabhyAse = parasparaguNane jaghanyaM yuktAsaMkhyeyam, yathA'satkalpanayA paJca paJcavAraM sthApyante tadyathA 5/5/5/5/5/ tataH paJca paJcabhirguNyante jAtAH 25, sA'pi paJcabhirguNitA jAtam 125, yAvaccaturthavArAyAM jAtAni 3125, evaM jaghanyaparItA'saMkhyeyarAzistanmittavArA: saMsthApya parasparAbhyAsato'ntyavelAyAM yAvAn rAzirbhavati tAvatpramANaM jaghanyaM yuktAsaM khyeyakam / tAvantazcAvalikAyAH samayA iti // 78 // | biticaupaMcamaguNaNe kamA sagAsaMkha padamacausatta / tA te rUvajuyA majjhA rUvUNa guru pacchA // 79 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUrNopetaH biti0 dvitIyasya yuktAsaMkhyeyakasya tathA tRtIyasya jaghanyAsaMkhyeyAsaMkhyeyasya caturthasya jaghanyaparIttAnantakasya paJcamasya jaghanyayuktAnantakasya pUrvoktakrameNAbhyAsarUpe guNane krameNa jaghanyamasa yeyAsaMkhyeyakaM jaghanyaM parInAnantakaM tathA jaghanyaM yuktAnantakaM jaghanyamanantAnantakaM bhavatIti / te 'rUvajuattiM tAni jaghanyaparIttAsaMkhyeyakAdIni jaghanyAnantakAvasAnAni sarvANyekAdirUpavRddhyA yAvat svasvotkRSTatAM na labhago tAmAdhyamAni / tara 'raNa gumapuccha' ti nAngena jaghanyaparIttAsaMkhyeyakAdIni pratyekamekaikarUpahinAni pAzcAtyAnyutkRSTAni bhavanti // 79|| iya suttuttaM anne vaggiyamikkasi cautthayamasaMkhaM / hoi asaMkhAsaMkhaM lahu rUvajuyaM tu taM mamaM // 8 // rUvUNamAimaM guru iya0 ityevaM sUtrokto vidhirukto'nye punazcaturthamasaMkhyeyaM jaghanyayuktAsaMkhyeyarUpamekavAraM vargitaM tadguNo varga iti vidhinA, yathA--paJca paJcabhirguNyante jAtA: 25 ityAdivat / yAvAn jaghanyayuktAsaMkhyeyakarAzistAvataiva guNitaH sannityarthaH, kim ? ityAha- 'hoi arAkhAsakhe lahutti jaghanyamasaMkhyeyAsaMkhyeyaM bhavanIti / tadevaikAdirUpayuktaM yAvadutkRSTatAM na labhate tAvanmadhyamaM parIttAsaMkhyeyAsaMkhyeyaM (asaMkhyeyAsaMkhyeyaM) / / 80|| rUponaM tvAdima-pAzcAtyamutkRSTaM yuktAsaMkhyeyaM bhavati / atha matena jaghanyaM parIttAnantakamAha tivaggiuM taM imaM dasa kheve| logAgAsapaesA dhammAdhammegajiyadesA // 8 // ThiibaMdhajmavasAyA aNubhAgA jogacheyapalibhAgA / duNha ya samANa samayA patteyanigoyae khivasu // 82 // puNa tammi ti vaggiyae parittaNaMta lahu tassa rAsINaM / anAse lahu juttANataM anbhavajiyamANaM // 83 // 1- madhyamaM parItAsaMkhyeyAsaMkhyepam- laa| madhyamamasaMkhyeSam- paa0||
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaDazItinAmA caturthaH karmagranthaH tabbagge puNa jAyai NaMtANaMta lahu taM ca tikkhutto / vamgasu taha vi na ta hoi NaMtakheve khivasu cha ime // 84 // siddhA nigoyajIvA vaNassaI kAla puggalA ceva / savamaloganahaM puNa ti vaggiuM kevaladugammi // 85 // khitte NaMtANaMtaM havei jiDhaM tu vavaharai majjhaM / iya suhamatyaliyAro lihilo deviMdamarIhiM // 86 // tiva0 tatpUrvoknaM jaghanyamasaMkhyeyAsaMkhyeyaM trIn vArAn vargayitvaitAn daza kSepAn kSipa, tathAhi-lokAkAza 1 dharmAra'dha, 3 kajIvapradezAH 4, sthitibandhAdhyavasAyA: 5, anubhAgAdhyAvasAyA: 6, manovAkkAyavIryarUpayogasatkapalicchedAH 7, utsarpiNyavasarpiNIrUpasamAdvayasatkasamayAH 8, pratyekamathivyAdijIvA: 9, nigodAH sUkSmabAdarAnantakAyazarIrarUpAH 10 pratyeka sarve'saMkhyeyAH / etAn dazApi pUrvarAzau kSiptvA punastasmin rAzau trivargite jaghanyaM parIttAnantakaM bhavati / asya rAzeH pUrvoktapaJca[kadRSTAntena parasparatADane'bhyAse kRte jaghanyaM yuktAnantakaM bhavati, tAvatpramANA evAbhavyA api / tasya yuktAnantakasya jaghanyasya tadguNo varga iti vidhinA varga kRte jaghanyamanantAnantakaM bhavati / tacca jadhanyamanantAnantaM vAratrayaM vAryate, tathApi tat stokatayA jyeSThanantAnantakaM na bhavati, atastasya trivargitasya madhye imAn vakSyamANAna SaDanantakSepAn kSipa, nathAhieke'nantarUpAH siddhAH 1, tathA sUkSmabAdararUpA nigodajIvAH 2, pratyekAnantarUpA vanaspatijIvA: 3, tathA kAla: sarbo'pyatItAnAgatavartamAnasamayarAzirUpaH 4, pudgalAH paramANavaH 5, 'sancamaloganaha' ti upalakSaNatvAtsarvaM lokAlokAkAzapradezAgraM ca 6 etAna paDapyanantAn tatra kSiptvA punastatsarvaM vAratrayaM vargayitvA kevalajJAnasya kevaladarzanasya cAnanye kSipte sati jyeSThamanantAnantaM bhavati / kevalamidaM bhaNitimAtramanena vyavahArAbhAvAt / madhyaM punarvyavaharani, tenaivAnantabastUnAM sarveSAmapi vyavahriyamANatvAt / / 81||82 / / 83||84||85||86 / / ITamana // iti SaDazItikAvacUriH // kaavcaar||
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoMARATHI IIHARIHARIm // zrIzarkhezvarapArzvanAthAya namaH / / // namonamaH zrIgurupremasUraye // zrIguNaratnasUriviracita-avacUryupetaH zrIdevendrasUriviracitaH zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH IHARIHAR INNILIllllilillTED bA~HALAHILA namiya jiNaM dhuvabaMdhodayasattAghAipunnapariyattA / seyara cauhavivAgA vucchaM baMdhaviha sAmI ya // 1 // nami0 ghAtinyastridhA-sarva-dezaghAtinyo2'ghAtinyazvara, kSetra1jIvarabhava3 pudgalavipAkinya: 4, cazabdAt kSapakopazamazreNyAdi / / 1 / /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH cannacateyakammA'gurulahunimiNovaghAyabhayakucchA / micchakasAyAvaraNA vigdhaM dhuvabaMdhi sagacattA // 2 // banna 'niyaheusaMbhave vihu bharyAgajjo jANa hoi paDaNaM / ghotA aghuvAoM dhuvA abhayaNijjabaMdhAoM // [paM0saM0gA0 153 ] ||2|| taNuvaMgAgiisaMghayaNajAigaikhagai pubvi jiNasAsa | ujjoyAyavaparaghAtasavIsA goya veyaNiyaM // 3 // 71 taNuH tanutrikaM, taijasakArmaNayordhrubabandhinISUktatvAt // 3 // hAsAijuyaladugaveyaAu tevuttarI adhuvabaMdhA / bhaMgA aNAisAI anaMtasaMtuttarA cauro ||4|| hAsA0 anAdyananta 1 anAdisAntara sAdyananta 3 sAdisAnta4rUpA: bhagAH 4 ||4|| atha yatrodaye bandhe vA ye bhaGgAH ghaTante tAnAha paDhamabiyA bhuvaudasu dhuvabaMdhisu taiyavajja bhaMgatigaM / micchammi tinni bhaMgA dahAvi adhuvA turiyabhaMgA // 5 // paDhamaH prathamo'bhavyasya, dvitIyo bhavyasya, dhruvodayatvena sAditvAbhAvAccheSayorasambhavaH / 'taiyavajjati' sAditve'nantatvAbhAvAt tRtIyavarjanam / mithyAtve bhaGgAH 3, sAdyanantasyAbhAvAt / 'duhAvi adhuva' tti, dvidhA'pi bandhamudayaM cAzrityA'dhruvatvAt sAdisAntAH ||5|| nirmANa thiraadhira aguruya suhaasuhaM teya kamma caDavannA / nANaMtarAya daMsaNa micchaM dhubaudaya sagavIsA // 6 // thirasabhiyara viNu adhruvabaMdhI miccha viNu mohadhuvabaMdhI / fastaure mI sammaM paNanavai adhuvudayA // 7 // nimiNa0 thira sthirAsthirazubhAzubhacatuSkaM vinA'dhruvA : 69 / kaSAyAH 16, bhayaM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-bhavacUNyupetaH 1, jugupsA 2 midhyAtvaM binA mohadhruvA : 18 / 'abucchinno udao payaDINaM jANa tA dhuvodaIyA | vucchinno vi hu saMbhava jANa adhuvodayA tAo (000 155 ] ||6|||7|| 72 tasavannavIsa sagateyakamma dhuvabaMdhi sesa veyatigaM / Agiitiga vaiyaNiyaM dujuyala saga urala sAsa caU // 8 // khagaItiriduga nIyaM dhuvasaMtA samma mIsa maNupadugaM / vivikAra jiNAU hArasaguccA adhuvasaMtA // 9 // 1 tasaH khagaH 'sagateakamma' ti taijasazarIra 1 kArmaNazarIra 2 taijasasaMghAnana3 kArmaNasaMghAtanaS4taijasataijasabandhana5 kArmaNakArmaNabandhana6 taijasakArmaNabandhana7, varNa4 taijasa-kArmaNayoruktatvAccheSAH 41, 'Agii niga' tti 'Agi saMghayaNajAi' 17 [gAthA - 3], 'dujuyala' tti hAsya- ratyaratizoka4, 'saga urala' tti audArikazarIra 1 audArikAGgopAGgara audArikasaGghAtana 3 audArikaudArikabandhana4audArikataijasabandhana5 audArikakArmaNabandhana6 audArikataijasakArmaNabandhanAni 7, 'sAsa caU' 'sAsaM ujjoAyavaparaghA' [ gAthA - 3] dhruvasattA 130 / 'viuvvikAra' tti devadvikaM narakadvikaM vaikriyasaptakamaudArikavat, evamAhArakasaptakamapi, adhruvasattA 28 / iha vaikriyaikAdazamuccairgotraM cA'prAptatrasabhAvAnAmanAdyekendriyANAM prAptatrasatvAnAmapi visaMhitaitatsattAnAM sthAvarabhAvagatAnAM sattAyAM na labhyate, tadanyeSAM samasti / tathA jinakarmA'pi samyaktvasambhave'pi keSAJcittiryagAdInAM sattAyAM nAsti, pareSAmasti / evaM samyaktvamizre apyabhavyAnAmanAdimithyAdRzAM zeSANAmayudvalitatatpuAnAM na staH, zeSANAM tu bhavataH / naradvikaM tejovAyUnAM na labhyate / AhArakasaptakaM saMyaminAmapi keSAJcideva / devanArakAyuSI na sthAvarANAM / tiryagAyustu nAhamindradevAnAm / narAyurna tejovAyusaptamakSmAnArakANAm / sarvathaivaiteSvetadbandhAbhAvAdityAsAmadhrubasattAkatA zeSAstu svasvasattAcchedaM yAvatsarvajIvAnAM sadA labhyamAna tathA dhrubasattAkAH ||8|| 9 || 7 1. 0 paraghAni ucchavAsadyotatapaparAghAtarUpocchrAsacatuSkaM dhruvasattAkAH 130 pA0 2 0 visaMyojitanatsa0 pA0|
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH paDhamatiguNesu micchaM niyamA ajayAiaTTage bhajnaM / sAsANe khalu samma saMtaM micchAidasage vA // 10 // paDhama. mithyAtve tAbanmithyAtvaM sattAyAmastyeva / sAsvAdane'pi niyamAdaSTAviMzatisatkarmaNi, tatsattA / evaM mizre'pi 28 satkarmaNi, udvalitasamyaktvapuJjatayA 27 satkarmaNi vA tatsattA / ayatAdyaSTake natsattAbhajanA bhajanA letaM yadA aviratAdidalitAnantAnubandhimithyAtvAditayA krameNa 23 / 22 / 21 / satkarmA san etadguNasthAnASTakamArohati tadA na mithyAtvasattA / yadA tu 28/241 vA satkarmA vA syAt tadA tasya satteti / evaM sAsvAdanasya niyamAtsamyaktvaM sat, tasyASTAviMzatisatkarmatvAt / tadrahitamithyAtvAdidazake tat samyaktvaM veti baikalpyaM bhAjyamityarthaH / tatrA'nAdimithyAdRSTau SaDviMzatisakarmatvena sAdi, mithyAdRSTau mizre kodalitasamyaktvapuJjatayA kSINasaptake'viratAdau ca nAsti paudgalika samyaktvamitarasya punarastIti bhAvaH ||12|| sAsaNamIsesu dhuvaM mIsaM micchAinavasu bhayaNAe / Aiduge aNa niyayA bhaiyA mIsAinavargami / / 11 // sAsaNaH sadaivASTAviMzatisatkarmaNi sAsvAdane evaM mizre'pi, kadAciccodalitasamyaktvapuJjatayA 27 satkarmaNi dhruvasattAka mizram / etadvayarahitamithyAtvAdinakke tu mizrasattA bhAjyA, 26 satkarmaNi anAdimithyAdRSTau kSINasaptake'viratAdau nAsti sattA, itarasya tvastItyarthaH / AdiguNadvaye'nantAnubandhino niyatasattAkAstayorniyamena tadvandhakatvAt, mizrAdinavake tu bhAjyA:, visaMyojitAnantAnuvandhitayA caturvizatisatkarmaNi samyagmithyAdRSTau kSINasaptakasya visaMyojitAnantAnubandhino vA'viratAderna santyanantA: sattAyAmitarasya santi / ayaM zeSakarmagranthAbhiprAyaH, karmaprakRtipazcasaMgrahAbhiprAyeNa tu mizrAdipaJcake eva teSAM bhajanA, uparitanacatuSke tu niyamAt tadabhAvaH / visaMyojitAnantAnubandhina eva tanmatenopazamazreNyadhirohAt / yaduktam - 'saMjoyaNA u niyamA dusu paMcasu hu~ti bhaiyabbA' tti ka0 pra0 gAthA 823] / 'saMjoyaNA' tti anantAnubandhinaH // 11 // AhAragasattagaM vA savaguNe bitiguNe viNA titthaM / nobhayasate miccho aMtamuhuttaM bhave titthe // 12 // AhAragaH AhArakasaptakaM sarvaguNeSu sattAyAM 'vA' vikalpena syAdasti syAnnAstItyarthaH,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH yadA'pramattAvasthAyAM taddhvA vizuddhivazAduparitanaguNeSu kazcidArohati, avizuddhyA tu pratipanannadhastanaguNeSSavarohati tadA sarvatrA'pi tatsattA, yadA'pramatto'pi tanna badhnAti tadArohano'varohatazca sarvaguNeSu na tatsattA / evaM jinakarmApi, yadA'viratAdirapUrvakaraNaSaDbhAgaM yAvat kazvid badhvA vizuddhyArohatyavizuddhacAvarohati ca tadA sarvaguNeSu sattAyAM labhyate, yadi punarna badhnAni baddhamapi sthitikSayeNa vA kSINaM tadA nAstIti, sAsvAdana mizrayostu niyamAnnAsti tatsatteti tadvatastadbhAvAgamanAt / tIrthakarAhArakasa ptaka- rUpobhayaM sattAyAM na mithyAdRg / kebalajinakarmaNi satyapi yo narake baddhAyu: so'ntarmuhUrta mithyAtvaM gatvA narake gacchati, utpattimanantaramantarmuhUrtAdUrdhvamazyaM samyaktvaM pratipadyate ||12|| kevalajuyalAvaraNA paNa nidA bArasAimakasAyA / miccha ti savvaghAI cajanANatidasaNAvaraNA // 13 // saMjalaNa nokasAyA vigghaM iya desaghAio aghAI / patteyataNudvA''U tasavIsA goyadugavannA // 15 // kevala saMja0 pratyekASTakaM 'parayAjasmAsaAyavujjoya [ka0 vi0 gAthA 25] ini gAthoktaM, tanvaSTakaM 'taNuvaMgAgii' [gAthA 3] iti gAthoktaM tanupaJcakAdiprakRtipaJcatriMzadrUpam, goadurga'goaveaNIya' [gAthA 3]4 sarvaghAtinI 20 dezaghAtinI 25 aghAtinya: 75, etAauramilitasAdhunyAyena sarvadezaghAtiprakRtimilitAH satyastadanurUpaM tattaddhAtaM kurvANA api svakIyarUpeNa kasyApyaghAta - nazIlatayAdhyAtinyaH ||13||14|| suranaratigucca sAyaM tasadasa taNuvaMga vaira cauraMsaM / paraghAsaga tiriAuM bannacau paNiMdi subhakhagaI // 15 // sura0 'paraghAsaga' ti parayAusAsAyavaujjoanimmANatitthAgurulahu 7 // 15 // bAyAla punnapagaI apddhmsNtthaannkhgisNghynnaa| tiriduga asAya nIyovaghAya iga vigala nirayatigaM // 16 // 1- laDchu parApAnocchvAgA''tapodhotanirmANanI(gurulaghurUpaM 'parAghAnasaptakam -pA0
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH thAvaradasa vannacaukta ghAipaNayAlasahiya bAsII / pAvapayaDi tti dosu vi vannAigahA suhA asuhA // 17 // bAyAla thAva0 [sarva]dezaghAtinya: 45, varNacatuSkaM [puNya]prakRtiSu zubhaM, pApaprakRtivazubham / / 16 / / 17 // nAmadhuvabaMdhinavagaM dasaNa paNa nANa viggha paraghAyaM / bhaya kuccha miccha sAsaM jiNa guNatIsA apariyattA // 18 // nAma0 'vannacauteakammA' [gAthA-2] ityAdi prakRtinavakam // 18 // taNuaTTa veya dujuyala kasAya ujjoyagoyaduga nidA / tasavIsA''u parittA khittavivAgANupubbIo // 19 // taNu0 'taNuvaMgAgiDa' [gAthA-3] iti gAthoktaprakRti: 33, taijasakArmaNayoraparAvartamAnAt / 'dujuala'tti hAsyaratyaratizoka 4 / uddyotadvayamudyotAnape / 'goadurga' = 'goaveaNIaM' [gAthA-3] 4 parAvartamAna 91 / aparAvartamAnA: pratipakSarahitatvAnnijahetusadbhAve yA: sadaiva badhyante, uktaM ca - 'viNivAriya jA gacchai baMdhaM udayaM ca annapagaIe / sA ha pariyatnamANI aNivAraMtI apariyatnA' [paM0 saM0 gAthA 161] ||19|| jIvavipAkinIrAha - ghaNadhAi dugoya jiNA tasiyaratiga subhagadubhagacau sAsaM / jAitiga jiyavivAgA AU cauro bhavavivAgA // 20 // ghaNaH jJAna 5, darzana 9, mohanIya 28, antarAya 5, evaM 47, 'goaveaNIaM' [gAthA-3] 4, vasatrikaM, sthAvaratrika subhagadubhaMgayozcatuSkam, 'jAi gai khagai' [gAthA-3] 11 evaM jIvavipAkinI: 78 / / 20|| nAmadhuvodaya cautaNuvaghAyasAhAraNiyara joyatigaM / puggalavivAgi baMdho payaiTiirasapaesa ti // 21 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 guNaratnasUriviracita-avacUNryupetaH ___'nAmadhuvodaya' ti 'nimiNa thiraathira agurua suhaasuhaM tea kamma caubannA' [gAthA-6] iti 12, 'cautaNu' tti 'taNubaMgAgii saMghayaNa' [gAthA-3] iti 18, 'joyatigaM' = 'ujjoApavaparadhA' [gAthA-3] 3, pudgalavipAki 36, AsAM zarIrapudgaleSu vipAkadarzanAt / / 21 / / atha bhUyaskArAdIn mUlaprakRtiSvAha - mUlapayaDINa aDasattachegabaMdhesu tinni bhuugaaraa| appatarA tiya cauro avaTThiyA na hu avattanvo // 22 // mUla* upazAntAdAveka baddhvA patitasya Savidhabandhe prathamasamaye prathamo bhUyaskAro, dvitIyAdisamayeSvavasthitaH / tato'pi saptavidhaM badhnata Adyasamaye dvitIyo bhUyaskAro, dvisamayAdiSvavasthitaH / tato'pyaSTavidhaM badhnata Adyasamaye tRtIyo, dvisamayAdiSvavasthitaH |[tthaa''yurbndhkaale]'ssttvidhN badhvA saptavidhabandhe Ayasamaye prathamo'lpataro, dvitIyAdiSvavasthitaH / evaM saptavidhabandhAt SaDvidhe bandhe dvitIpa: / SaDvidhAdekavidhe tRtIyaH / ekavidhameva badhnato dvitIyAdiSu samayeSu caturtho'pyavasthita bandho labhyate / avaktavyo mUlaprakRtInAM nAsti, tAsAM sarvadhA'bandhako bhUtvA punarbandhAbhAvAt // 22 // egAdahige bhUo egAIMUNagammi apptro| tammatto'vaTThiyao paDhame samae avattaJco // 23 // egAH 'paDhame samae avattavyo' tti uttaraprakRtInAM bandhavyavacchedaM kRtvA puna: pratipAte maraNe vA bandhamArabhamANasyAdyasamaye'vaktavyaH / / 23 / / nava cha cau daMse du du ti du mohe du igavIsa sattarasa / terasa nava paNa cau ti du iko nava aTTa dasa dunni // 24 // nava0 apUrvakaraNadvitIyAdibhAgeSu caturvidhaM badhvA patitasya mizraM yAvat SaDvidhaM badhnato darzanAvaraNe prathamasamaye prathamo bhUyaskAro, dvitIyAdiSvavasthita: / tato'pi sAsvAdanamithyAtvayornavavidhaM badhnatastathaiva dvitIya: / evaM navavidhabandhAt SaDvidhabandhe Adyo'lpataraH / SaDvidhabandhAccanurbidhabandhe dvitIyo'lpataraH / viSvapi bandhasthAneSu dvayAdisamayeSu trayo'vasthitA: / upazAnte darzanAvaraNIyasyAbandhako bhUtvA patitasya caturvidhaM badhnataH prathamasamaye prathamo'vaktavyaH, tasyaivAyu:kSaye devalokaM gatasya Savidha banato dvitIyo'vaktavyaH /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH hAsyaratyaratizokAnAmanyataradvikasya vedatraye'nyanaravedayormizrasamyaktvayozca bandhAbhAvAdutkarSato'pi mohanIyasya dvAviMzatireva badhyate / sAsvAdane mithyAtvabandhAbhAvAt 21, mizre'virate cAnantAnubandhinAmabandhAt puMvedasyaiva kebalaspa bandhAcca 17, deze'pratyAkhyAnavarjA: 13, pramatte pratyAkhyAnabarjAH 9, evamapramattApUrvayorapi, paraM hAsyadvikabandha evAnayorvAcyaH, anivRttibAdarAdhabhAge puMvedaM savalanacatuSkaM ca, sa eva dvitIyAMze puMvedavarja sajvalanacatuSkam, tryaMze krodhavarjA 3, caturthAMze mAnabarjA(jau) 2, sa eva paJcamAMze mAyAvarja lobhaikam, sUkSme [naikasyApi bandha: / tato'varohaNe] mohasyaikavidhaM badhvA patitasya dvividhaM badhyata Adhasamaye Adyo bhUyaskAraH / evaM trividhAdibandhe zeSA aSTau bhUyaskArAH / evaM dvAviMzatibandhAdArabhya ekavidhabandhaM yAvadekaviMzatibandharahitA aSTau alpatarabandhAH / ekaviMzati: sAsvAdanasyaiva yogyatvena dvAzatividhayandhakasya mithyA sAsvAdanagamanAbhAvAdIparAmikasamyagdRSTireba sAsvAdano bhavatIti bhAvaH / dazasvapi bandhasthAneSu dvitIyAdisamayeSvavasthitabandhA daza / upazAnte mohasyAbandhako bhUtvA ekavidhaM badhnata Adyo'vaktavyaH / sa evAyu:kSaye deveSutpanna: saptadazavidhaM badhnan dvitIyamavaktabyabandhaM labhate // 24 // / tipaNachaaTThanavahiyA vIsA tIsegatIsa iga nAme / chassagaaTThatibaMdhA sesesu ya ThANamiklikkaM // 25 // tipaNa0 nAmnyaSTau bandhasthAnAni / tadyathA - vanacauteyakammA' [gAthA-2] ityAdinavakaM tiryagdvikaindriyajAtyaudArikazarIrahuNDasthAvarAparyAptA'sthirA'zubhAnAdeyA'yazodurbhagAni, bAdarasUkSmayorekaM pratyekasAdhAraNayorekamityeSAM trayoviMzatiraparyAptaikendriyayogyA eka-dvi-tri-catuHpaJcendriyAnyatareNa mithyAdRSTinA badhyate / saiva paryAptatatprAyogyAt tenaiva parAghAtocchAsasahitA 25, kevalamaparyAptasthAne paryAptaM vAcyam / sthirAsthirAdInAM parAvRttima vAcyA / paJcaviMzatirevAtapodyotaikatarakSepe 26 / aSTAviMzatistudevagatiyogyA tirpagmanuSyairava] badhyate / tathAhi - devaddhika-vaikriyadvika-paJcendriyajAtisamacaturasrocchvAsaparAyAtazubhakhagatitrasacatuSka-setarasthirazubhayaza:kIrtInAmanyataratrikasubhagasusvarAdeyAni nava dhruvabandhinyazca / asyAM jinakSepeNa ekonatriMzat, tAM ca samyamhazo narA eva baddhajinanAmAno badhnanti, eSA ca paryAptatiryakpazcendriyaprAyogyA'pi badhyate / pUrvoktapaJcaviMzatau audArikAGgopAGgAnyatarasaMhananasvaravihAyogatInAM kSepAt 29, navaraM pazcendriyajAtitrasAdhabhilApaH kAryaH / devASTiAviMzatirevA1. daza / sUkSme upazAnne / moha- - pA |
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacryupetaH hArakadrikakSepe 38, kevalaM sthirazubhayaza:kIrtirUpAni zubhAnyeva vAcyAni, eSA manuSyadvikAdyabhilApena tIrthakarasahitA manuSyagatiprAyogyA'pi devena badhyate / devAhapUrvoktatriMzanmadhye jinakSepe ekatriMzatamimAmapramattaH kiyantamapi bhAgaM yAvadapUrvakaraNazca badhnAti / ekavidhaM tu yazaH kIrtirUpaM nivRttibAdarAnivRttisUkSmasamparAyA: svarUpeNaiva badhnanti, na tu kasyacitprAyogyaM, devagatiprAyogyasyApi bandhasyApUrvakaraNamadhye vyavacchinnatvAt / uktaM ca - 'adusrthaavrnvnvnaamdhunigjaainiridurlhuNddeN| apajegiditivIsAsaparapasa paNavIsa pauMje' jo adurga gegicha vIsA suravagata sdsnvdhuvaahiN| samacaupaNidi sukhagaisuraviDandiduparapasAsehi mA sajiNaguNatIsA jiNaviNu AhAradugasahima tiisaa| sajiNegatIsa ege jasati nAmaTTabaMdhapayA' // 2 // atra bhUyaskArabandhAstrayoviMzatyAdeH paJcaviMzatyAdibandharUpA: SaT pratItAH / alpatarabandhAstu sapta, tatrApUrvakaraNe devagatiprAyogyAmaSTAviMzatimekonaviMzataM vA badhvA tadvandhavyavacchede ekavidhabandhaM gatasyAdyasamaye prathamo'lpatarabandha, ekatriMzadvandhAcca triMzadvandha gatasya dvitIyo'lpatarabandhaH, etacca kathaM sambhavatItyucyate, iha kazcidAhA[ka] dvikatIrthakaranAmasahitAM pUrvoktAmekatriMzataM badhvA divi samutpannastasya prathamasamaya eva manuSyagatiprAyogyAM pUrvoktAM tIrthakaranAmnastriMzataM badhnata ekatriMzatastriMzati gamanaM sambhavati, tatastaspaiba divazyutvA manuSyeSUtpannasya punarapi devaprAyogyAM pUrvoktAM tIrthakaranAmayuktAmekonatriMzataM badhnatastRtIyo'lpatarabandho, yadA tu tiryagmanuSyANAmanyatarastiryaktrAyogyAM pUrvoktAmekonatriMzataM badhvA tathAvidhavizuddhivazAddevagatiprAyogyAmaSTAviMzati badhnAti tadA caturthaH, aSTAviMzanezva tathAvithasaMklezavazAdekendriyaprAyogyaM SaDviMzatibandhaM ganasya paJcamastato'pi paJcaviMzatibandhaM gatasya SaSThastato'pi trayoviMzatibandhaM gatasya saptamo'lpatarabandhaH / upazAntamohe nAmakarmaNo'bandhako bhUtvopazAntAddhAkSayeNa pratipatya yadA punarapyekavidhaM badhnAti tadAdyasamaye prathamo'vaktavyabandhaH, athopazAntamohAksthAyAmevAyu:kSayeNAnuttarasureSutpadyate, upAttatIrthakaranAmA ca syAt tadA tasya prathamasamaye eva manuSyaganiprAyogyAM pUrvoktAM tIrthakaranAmayuktAM triMzataM badhnato dvitIyo'vaktavyabandho'thAnupAttatIrthakaranAmA tadA tadrahitAM tatraiva manuSyagatiprAyogyAmekonatriMzataM badhnatastRtIyo'vaktavyabandha: / avasthitabandhA aSTau, vedanIyavarjazeSakamaNAmupazAntamohAvasthAyAmAyuSastvapUrvakaraNe'bandhako bhUtvA pratipatya punastAnyeva badhnato'vaktavyaH, atha
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH vA''yuSo yadA tribhAgAdau bandhaH kriyate tadA prathamasamaye'vaktavyabandho, dvitIyAdisamayedhvavasthitabandho / vedanIyasya tvavasthita eva, tadabandhako hyayogyeva' syAt tasyAM ca pratipAtAbhAvAt // 25|| (prakRtibandhaH samAptaH] vIsa'yarakoDikoDI nAme goe ya sattarI mohe / tIsiyara cajasu udahI nirayasurAummi tittIsA // 26 // muttuM akasAyaThiI bAra muhattA jahaNNa veynnie| aTTa nAmagoesu sesaesuM muhuttaMto // 27 // bIsa muttuM0 caturSa - lAna-darzanAvaraNa - vedanIyAntarAyeSu / upazAntAdibhAvinAmakapAyiNAM vedanIyabandhasyA'tyalyatvAt / nAmagotrayorapTAvaSTau muhUrtAH / zeSeSu jJAnadarzanAvaraNArmohAntarAyeSvantarmuhUrtam / / 26 // 27 // uttaraprakRtInAmutkRSTisthitimAha - vigyAvaraNaasAe tIsaM aTThAra suhmvigltige| paDhamAgiisaMghayaNe dasa dasuvarimesu dugabuDDI // 28 // vigghA0 antarAyapaJcakajJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNanavakAsAtavedanIyalakSaNAnAM viMzatiprakRtInAM triMzatsAgaropamakoTIkoTyaH / [uparitaneSu saMhananeSu saMsthAneSu ca dvikadrikavRddhiH, yathA -- nyagrodhaRSabhanArAcayo daza, sAdinArAcayozcaturdaza, kubjArddhanArAcayo: SoDaza, vAmanakIlikayorapTAdazasAgaropamakoTIkoTyaH] ||28|| cAlIsa kasAeK miulhunijhunnhsurhisiymhure| dasa dosavasamahiyA ne hAlibilAINaM // 29 // cAlIsa0 'dosaDasamahiyA te' tti, ne daza pratyekaM sArddhadvayasahitA hAridrAdivarNAnA. mamlAdirasAnAM ca jJeyaH / / 29 // 1ndhako bhUtvA'pranipatya hAyo0 - he |
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 paJcadaza ||30|| guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH X dasa suhavihaga ucce suraduga thirachakka purisaraihAse / micche santari maNuduga itthI sAsu pannarasa // 30 // dasa zubhakhagatyAdihAsAntatrayodazake 10, mithyAt saptatiH, bhaya kuccha araisoe viuvvitiriuralanarayaduga nIe / teyapaNa athirachakke tasaca thAvara iga paNiMdI // 31 // napu kukhagai sAsacaU gurukkhaDarukkhasIya duggaMdhe / vIsaM koDAkoDI evaiyAbAha vAsasayA ||32|| bhaya0 napu0 'teyapaNa' tti 'teakammAgurulahunimiNovaghAyA' [gAthA- 2 ], asthiraSaTkaM 'thAvarasuhuma' [ka-vi- gAthA 27 ] gAthoktaM, trasacatuSkaM 'tasa bAyara ejjattaM patte' [ka0vi0 gAthA 26] iti 'sAsa' 'pAsaM vajjopAyaparadhA" [gAthA-3] ||31||32|| naradvikastrIsAteSu guru koDikoDito titthAhArANa bhinnamuhu bAhA / lahuThi saMkhaguNA naratiriyANA pallatigaM // 33 // T guru0 tIrthakarAhArakadvikanAmnoH sAgaropamAnta: koTAkoTireva sthitirantarmuhUrtaM cAbAdhA, tadUnA ca karmasthitiH / nanu tIrthakaranAmabaddhaM sat tRtIyabhava evodayaM pAti, atra tvabAdhA'ntarmuhUrtamevoktA ? tadayuktamabhiprAyA'parijJAnAnnahi vayamitthamavadhArayAmo yadutAbAdhAparikSaye'vazyaM vipAkataH karmANyudayamA - 1 gacchantyeva, evaM hi sati yadA kazcidiha manuSyAdirdevagatiprAyogyANi karmANi pUrva badhvA tataH punarapi saMkliSTo bhUtvA vanaspatiSUtpannastatraivAnantakAlaM tiSThati tadA tasya tatrApi vipAkato devaganyAdyudayaprasaGgastasmAditthamavadhArayitavyam, yadi karmANi vipAkata udayamAyAnti tadA'bAdhAkSaya eva, na punarabAdhAkSaye udayamAgacchantyeva / abAdhAkSaye punarvipAkodayayogyatA syAt, tasyAM ca yasya yadA'zeSo'pi dezakSetrAdisAmagrIyoga: syAt tadA vipAkodayo nAnyadetyavagantavyam / 'lahuTii saMkhagugUNa tti dazAdihInazatAdisaMrakhyAvat, AhArakavarjitAnAmaudArikAdisaMghAtanabandhanAnAM sthitistaccharIratulyA jJeyA // 33 // 1 1. 0So'pi draSpa kSe0 0
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH igavigala puvakoDiM paliyAsaMkhasa Aucau amnnaa| niruvakamANa chamAsA abAha sesANa bhavataMso // 34 // iga. ekendriya - vikalendriyA: pUrvakoTimAtrameva parabhavAyurutkRSTaM badhnanti / paryAptA __ saMjJipaJcendriyANAM tvAyuzcatuSkaviSayo'pyutkRSTaH palpopamAsaMkhyeyamAtro bandhaH ||34|| uttaraprakRtInAM jaghanyasthitimAha - lahuThiibaMdho saMjalaNaloha paNavigghanANadaMsesu / bhinnamuhuttaM te aTTa jasucce bArasa ya sAe // 35 // do iga mAso pakkho saMjalaNatige pumaTTabarisANi / sesANukkosAo micchattaThiIi jaM laddhaM // 36 // lahuH doga0 saMjvalanalobhAntarAyapaJcakajJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNacatuSkarUpANAM paJcadazaprakRtInAmantarmuhUrtaM jaghanyA sthiti: / uccayaza:kIrNoraSTau muhUrtAH / sAte dvAdaza muhUrtAH / saMjvalanakrodhe dvau mAsau / saMjvalanamAne mAsa: 1 / saMjvalamAyAyAM pakSaH / puMvede varSANyaSTau / saMjvalanalobhAdInAM sUkSmasamparAyAdau svasvabandhavyavacchedasamaye bhinnamuharttamAno jaghanyasthitibandhastatraiva tadyogyavizuddhisadbhAvAt / zeSaprakRtInAM svasvavargotkRSTasthiteH sakAzAnmidhyAtvasthityA bhAgApahAre yallabhyate tatpramANo jaghanyasthitibandho jJAtavyaH, yathA nAmarkamaNo viMzatisAgaropamamAnotkRSTasthitistasyAzca mithyAtvasthityA saptanikoTAkoTIrUpayA haraNe zUnyAH zUnyairapavartanAllabdhau sAgaropamasya dvau saptabhAgau nAmnaH zeSottaraprakRtInAM jaghanyA sthiti:, evamanyasyApi karmaNa: zeSottaraprakRtInAM jaghanyA sthitirvAcyeti / / 35||36 / / ayamukoso giMdisu paliyAsaMkhaMsahINa lahubaMdho / kamaso paNavIsAe pannAsayasahasasaMguNio // 37 // 1, dInAmanivRtnivAdare sUkSma ca radasdaH - pA0 | 2. tatpanyopamarayAsaMkhyeyabhAgahInapramANo- pA0 / 3. madvI samamabhAgau nAmnaH -laa| pamausaptamabhAgI palyopamaspAsaMpeyabhAgahInI nAmnaH -paa|
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ | guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH aya0 ayameva yaH pUrvaM 'sesANukosAo' [gAthA-36] ityAdikaraNena yo jaghanyasthitibandha uktaH sa evekendriyANAmutkRSTa, sa eva palyopamAsaMkhyeyabhAganyUnasteSAM jaghanyaH / ekendriyotkRSTasthitibandhaH paJcaviMzatyA paJcAzanA pAte, shaale| gilo sInitya vIndriyacaturindriyA'saMjJipaJcendriyANAM kramAdutkRSTaH syAt, svasvotkRSTa eva palyopamasaMkhyeyabhAganyUnasteSAM jaghanyaH // 37 // vigali asannisu jiTTho kaNi?o pallasaMkhabhAgUNo / suranarayAu samAdasasahassa sesAu khuhubhavaM // 38 // vigali* zeSayostiryagnarAyudhoH kSullakabhavo jaghanyA sthitiH // 38|| sabvANa vi lahubaMdhe bhinnamuha abAha AujiTTe vi / kei surAusamaM jiNamaMtamuhU biMti AhAraM // 39 // savvA0 sarvAsAmapi viMzatyuttarazataprakRtInAM jaghanyasthitibandhe jaghanyato'bAdhA'ntarmuhUtameva, AyuSi jyeSThe'jyeSThe'pi jaghanyA'vAdhA'ntarmuhUrta, baddhamapItthametatkarmA'ntamuhUrta yAvadvipAkodayalakSaNAM bAdhAM na krotiityrthH| etena tatra caturbhagI sUcitA, yathA jyeSThamAyujyeSThA'bAdhA ityAdi / kecittu bruvate--jaghanyA dazavarSasahasramAnA surAyuHsthitiH, tathA jinanAmno'pi, AhArakadvayasya tvantarmuhUrtamiti // 39 // kSullakabhavagrahaNamAha-- sattarasa samahiyA kira igANupANuMmi hu~ti khuDDabhavA / sagatIsasayatihuttara pANU puNa igamuhuttammi // 40 // paNasaTThisahasa paNasaya chattIsA igamuhutta khulabhavA / AvaliyANaM do saya chappannA egakhuDDabhave // 41 // satta. paNa0 gAthe sugame / [navaraM 3773 etatsaMkhyAkaiH prANubhiH 65536 etAvantaH 1, 0pamasaMkhyepa0 he. / 2, pamAgaraNyeyaH he /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmapranyaH kSullakabhavAH prApyante tadA ekena prANunA kiM prApyata iti trairAzikena labdhaM 17 bhavAH, aMzAzva 1395/3773; 2378 etAvantoM'zA yadi punarbhaveyustadA'STAdazo bhavaH pUrNa syAt paraM na santyata: sAmAnyata uktaM saptadazabhavA samadhikA iti] // 40 // 41|| ukta utkRSTasthitibandho baikriyaSakavoM, jaghanyasthitibandhazca sarvA [prakRtIrAzritya, sampratyetA eva] prakRtIrAzrityotkRSTasthitibandhasvAmina Aha-- avirayasammo tityaM AhAradugAmarAja ya pamatto / micchaTThiI baMdhai jiThiI sesapayaDINaM // 42 // avi0 sAmAnyoktAvapyaviranasamyagdRSTibaMddhajinanAmA narake baddhAyustena natra yiyAsuH kSAyopazamikasamyaktvatyAgapUrvakameva tatra gacchatIni tattyAgAbhimukho'yamiti gRhAte, tasyaiva tadbhandhakeSvatisaMkliSTatvAt, utkRSTasthitibandhasyokRSTasaMklezapratyayatvAcca / AhArakaddhikasyotkRSTasthitibandho'pramatsya pramattabhAvaM prapitsostadvandhakeSu tasyaiva saMkliSTatvAt / surAyuSastu pramatto'pramattabhAvAbhimukhastadutkRSTasthitabandhasya vizuddhijanyatvAt, tasyaiva tadvizuddheH / zeSa116prakRtInAM mithyAdRSTiH saMjhI paryAptaH sarvasaMkliSTa utkRSTasthitibandhakaH // 42 // sampratyayameva mithyAdRSTirutkRSTasthitibandhako gatyAdidvAreNa cintyatevigalasuhumAugatigaM tirimaNuyA suraviuncinirayadugaM / egidithAvarAyava AIsANA surukosaM // 43 // bigala0 vikalatrikAdinarakadrikAntapaJcadazaprakRtInAM saMjJiparyAptamidhyAdRSTitiryagnarA ___ evotkRSTasthitibandhakAH, devanArakANAM hi 13prakRtInAM bandhasambhava eva nAsti, ye api naratiryagAyuSI te badhnanti te api yugalikasatke eva utkRSTasthitI, na ca teSu teSAmutpAdaH / ekendriyajAtisthAvarAtapotkRSTasthitibandha IzAnAvadhidevAnAmuparitanadevAnAM nArakANAM vaikendriyayogyabandhAbhAvAt, tiryagnarAstu tAvati saMkleze narakAdiyogyaM badhnIyuH // 43 // tiriuraladugujjoyaM chivaTTa suraniraya sesa caugaiyA / AhArajiNamapunno'niyaTTi saMjalaNa purisa lahuM // 44 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacryupetaH tiri0 tiryadbhikAdiprakRtiSaTkasya surA nArakAzca tatprAyogyasaMklezabhAja utkRSTasthitibandhakAH, niryagnarANAM tu tathAsaMklezavanAM narakaprAyogyabandhAt, zeSa92prakRtInAM caturgatikA api mithyAdRzaH / AhArakadvikaM jinanAma ca kSapako'pUrvakaraNo jaghanyasthitikaM karoti, tasyaiva tadvandhakeSvativizuddhatvAta, jaghanyasthitezca vizuddhijanyatvAca, heturapamanyatrApi bhAvyaH / evaM sajvalanAnAM puMvedasya cAnivRttibAdaraH // 44 // sAyajasujvAvaraNA vigdhaM suhumo virabvicha asannI / sannI vi AubAyarapajjegidi u sesANaM // 45 // sAyaH sAtaM yazaHkI[baigotraM AvaraNanavakaM vighnapaJcakaM ca kSapakasUkSmasamparAyo jaghanyasthitika badhnAti / narakadvika - devadvika-vaikriyadvikalakSaNavaikriyaSaTkasya tvasaMjJiparyAptatiryagpaJcendriyA jaghanyasthitibandhakAH, devanArakA'saMjJimanuSyaikendriyavikalendriyANAM vaikriyaSaTkavatsu devanArakeSUtpAdAbhAvAdevaitadvandho na ghaTate, saMjJitiryagnarAstu saMjJitvAdevotkRSTasaMklezA iti naitajjaghanyasthitibandhakAH / AyuzcatuSkasya jaghanyasthitibandhakA asaMjJinaH saMjJino'pi ca, kSullakabhavamAtrasya jaghanyAyurbandhasyobhayeSAmapi sambhavAt / zeSANAM bhaNitoddharitAnAM 85prakRtInAM bAdaraparyApta-ekendriyo jaghanyasthitibandhakaH, tato'nyasya tadyogyasaMklezahAnerabhAvAt ||15|| ukkosajahanneyara bhaMgA sAI aNAi dhuva adhuvA / cauhA saga ajahano sesatige Aucausu duhA // 46 // ukko pato nAnyo bRhattaraH sa utkRSTaH / tataH samayahAnimAdau kRtvA yAvajjaghanyastA.. vatsarvo'pyanutkRSTaH / paramAdanyo hInatarabandho nAsti sa jaghanyaH / tataH paraM samayavRddhimAdau kRtvA yAnadutkRSTastAvatsarbo'pyajaghanyaH / cauhA saga ajahanno'tti AyurvarjamUlaprakRtInAM saptAnAM sambandhinyo yAH sthitayastAsAM yo jaghanyo bandhaH sa sAdyAdicaturvikalpo'pi syAn, tathAotAsAM prakRtInAM madhye / mohanIyasya kSapakAnivRttibAdaracaramasthitibandhe jaghanyasthitibandhaH prApyate, zeSaprakRtiSaTkasya tu kSapakasUkSmasamparAyacaramasthitibandhe'sau labhyate, tato'nyaH sarvo'pyupazamazreNAvapyajaghanyo bhavatyupazamakasyApi kSapakAd / dviguNabandhakatvAdajadhanyabandho bhavatIti bhAvaH / natazcopazAntamohAvasthAyAmajadhanyabandhasyAbandhako bhUtvA / yadA pratipatya punarapi prastutakarmasaptakasyAjaghanyaM badhnAti tadA'jaghanya: sAdirUpazAntamohAdyavasthA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH cAprAptapUrvANAmanAdirabhavyAnAM dhrubo bhavyAnAmadhruvaH / tathA 'sesa tige' ti zeSatrike jadhanyautkRSTAnutkRSTarUpe dvidhA - sAdiradhruvazca, tathAhi-eteSAM karmaNAM madhye mohasya kSapakAnivRttibAdaracaramasthitibandhe, zeSANAM tu kSapakasUkSmasamparAyacaramasthitibandhe jaghanyo bandho'nantaramevoktaH, sa cAbaddhapUrvo'jadhanyabandhAdavatIrya pradhamatayA tasminneva samaye badhyata iti sAdiH, tataH paraM kSINamohAdyavasthAyAM sarvathA na syAdityadhruvaH / utkRSTastu triMzatsAgaropamakoTIkoTyAdikaH sarvasaMkliSTamithyAdRSTiparyAptasaMjJipaJcendriye labhyate / utkRSTAnutkRSTeSu jIvAH paribhramantIti dvayorapyanAdidhruvAsambhavaH / 'Au causu duhatti' AyuSa utkRSTAnutkRSTajaghanyA'jaghanyarUpeSu caturSa bikalpeSu sAdiraghuvazceti dvau bhaGgau / tasya hi bhavatibhAgAdau gudUrnamAna banabhAna rAjadutAmA na. 46 / / caubheo ajahanno saMjalaNAvaraNanavagavigghANaM / sesatigi sAiadhudo taha cajahA sesapapaDINaM // 47 / / cau0 savalanacatuSkajJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNacatuSkarUpAvaraNanavakAntarAyapaJcakalakSaNAnAmaSTAdazaprakRtInAmajaghanyo bandhaH sAdyAdicaturvikalpo'pi pUrvavad bhavati, tadyathA- etadvandhavyavacchedaM kRtvopazAntAvasthAyAM pratipatya punarajaghanyaM banataH sAdistatsthAnamaprAptapUrvANAmanAdiH, dhruvo'bhavyAnA. madhruvo bhavyAnAM / zeSatrike jaghanyotkRSTAnutkRSTarUpe sAdiradhruvazceti dvau bhaGgau bhavataH / atra bhAvanA-mUlaprakRtisaptakoktAnusAreNa grAhyA, kevalaM svasvabandhavyavacchedasamaye tajjaghanyabandhasya sAditvaM, naduparame'. dhruvatvam / utkRSTAnutkRSTeSu tvArohaNAvataraNe kurvatAM sarvajantUnAM sAdyadhruvatvam / 'taha cauhA sesapayaDINaM' ti / tathaiva sAdyadhruvarUpabhagadvayaM zeSaprakRtInAM, bhaNitoddharitanidrApaJcakamithyAtvAdyakaSAyadvAdazakabhayajugupsAtaijasakArmaNavarNAdicatuSkA'gurulaghUpaghAtanirmANalakSaNAnAmekonatriMzanprakRtInAmutkRSTAdibandhaH sAdiradhruvazva syAt, tathAhi-etAsAM sarvavizuddhabAdaraparyAptakaikendriyo jaghanyaM sthitibandhaM nirvarnayati, tato'ntarmuhUrtAtsaMkliSTo bhUtvA'jaghanyaM karoti, tatastatraiva bhavAntare kA vizuddhimAsAdya punarapi jaghanyaM sa eva badhnAti, evaM parAvRttya dvAvapyeto jaghanyAjaghanyau sAdyadhruvau bhavataH / utkRSTabandhaH punaretAsAM sarvasaMkliSTasaMjJipaJcendriyo nirvartayati, antarmuhUrtAcca punarapyanutkRSTamityAdi parAvRttya etAvapi sAdyadhruvau / zeSANAM tvadhruvabandhinInAM sAtAsAtAditrisaptatiprakRtInAM jaghanyAdisthitibandhazcaturvigho'pi dhruvabandhitvAdeva sAdiradhruvazceti // 47 // 1. vike utkRSTAnutkRSTajapanyarUpe- pA0 lA0 / 2. yAM tataH pratika. 'pA /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaralasUriviracita-avaryupetaH atha guNasthAnavizeSeNa jIvavizeSeNa ca yatra yena vA yAvanI sthitirbadhyate tadAha.- . sANAiapuvaMte ayaraMtokoDikoDIo na'higo / baMdho na hu hINo na ya micche bhabdhiyarasannimmi // 48 // sANA0 sAsvAdanAdAbapUrvakaraNAnte guNasthAnavarge'tarANAM sAgarANamantaHkoTAkoTI- . koTyantargataH kizcinakoTAkoTAMpramANa ityarthaH, AyurvajAMnA saptAkAmA karmaNAM sthitibandho labhyate, . na kadAcidapi tato'dhikaH, bhinnagranthikAnAM jIvAnAM sAsvAdanAdiguNasthAnaprApteH, anena bhinnagranthikA- . nAmapi samyaktvaM muktvA mithyAtvaM gatAnAM triMzadAdisAgaropamakoTAkoTIpramANo'pi sthitibandho labhyate, kevalamasI tathAvidhanIbAnubhAvayukto na bhavatIti sUcitam / yattu 'baMdheNa na bolai kayAvi' [ A0 + ni0 gAthA-] iti vacanAdAvazyakAdiSu bhinnagranthikasya mithyAdRSTerapyutkRSTaH sthitibandhaH pratiSidhyate . ttsaiddhaantikmtmev| nanu sAsvAdanAdInAM sAgaropamAntaHkoTAkoTItaH samadhiko bandho mA bhUt tano hInaH / punarasau bhavati vA navetyAha- 'na hu hINa tti' na hu-naiva hInastasyAH sAgaropamAntaHkoTAkoTyA adhastAdapi bandho na bhavatItyarthaH / yastu sAsvAdanaguNasthAnabarttinAM kvacitkadAcidekendriyAdInAM sAgaropamatryAdisaptabhAgarUpaH sthitibandho'bhidhIyate sa kadAcitkatvena na vivakSita iti sambhAvyate / apUrvakaraNAtparato'nivRttibAdarAdau sAgaropamakoTIkoTIto hIno'pi sthitibanyo bhavatIti sAmarthyAd gamyate / atha kiM sAsvAdanAdiSvevAntaHkoTIkoTIto hInaH sthitibandho na labhyane AhosvinmithyAdRSTerapi prativiziSTasya kasya[cit] jantareivamastItyAha-DamarukamaNinyAyena hInapadasyAnetanapadenApi sambandhAt / 'hINo na ya micche bhabbiyarasannimmiti na ca naiva mithyAdRSTau bhavye itarasminnabhavye ca saMjJini / sAgaropamakoTAkoTIto hInaH sthitibandho bhavatIti, adhikastu bhavatyapi, tatra bhavye tAvadbhinnagranthike'pi / saMjJitvena sAtizayavIryatvAt mithyAdRSTitvAcca hIno'sau na labhyate / abhavye tvabhinnagranthitvAt / pUrvoktahetudvayAcceti / etena bhavyasyAnivRttibAdarAdau vartamAnasyAbhavyasya tvasaMjJinastano hIno'pi syAdityAveditaM bhavati // 48 // atha sthitibandhasyaiva svAmidvAreNAlpabahutvamAha -
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH jailahubaMdho bAyara pajja asaMkhaguNa suhumapajja'higo / esiM apajjANa lahU suhubhearaapajjapajja gurU // 49 / / lahu biya pajjaapajje apajeyara biya gurU higo evaM / di candra azAnie navaraM saMsnaguNo niyaamaNapajje // 50 // to jaijiTTho baMdho saMkhaguNo desaviraya hassiyaro / sammacau sannicauro ThiibaMdhANukama saMkhaguNA // 51 // jai0 lahu0 to. sarvastoko jaghanyo yateH sthitibandhastasya sUkSmasamparAyabhAvina AntamauhUrtikatvAt, tato bAdaraparyAptasya jaghanyasthinibandho'saMkhyeyaguNaH, tato'pi sUkSmaparyAptasya jaghanyasthinibandho vizeSAdhikaH, sUkSmAdapyeSAM bAdarasUkSmANAmaparyAptAnAM krameNa laghubandhau vizeSAdhikau, tato'pi sUkSmANAM bAdarANAM cAparyAptAnAM gurubandhau krameNa vizeSAdhikau, tato'pi sUkSmANAM bAdarANAM ca paryAptAnAM gurubandhau vizeSAdhikau, tatazca dvIndriyasya paryAptasya laghubandhaH saMkhyeyaguNa ityAdikrameNa yAvatpaTtriMzattamasthAne saMkSipaJcendriyaparyAptasya gurubandhaH saMkhyeyaguNa iti gAthAtrikasyArtho'nayA yantrakasthApanayA jJeyaH - 1. yaterjaghanyasthitibanbhaH sarvastokaH / 11, dvIndriyAparyAptajaghanyasthitibandhI vizeSAdhikaH / 2, tato baadrpryaaptjghnysthitibndho'sNkhyeygunnH| 12. dvIndriyAparyAptagurusthitibandhI vizeSAdhikaH / 3. sUkSmaparyAptajaghanyasthitibandho vizeSAdhikaH / 13. dvIndriyaparyAptagurusthitibandho vizeSAdhikaH / 4. bAdarAparyAptajaghanyasthitibandho vidoSAdhikaH / 14. zrIndriyaparyAptajayanyasthitibandhI vizeSAdhikaH / 5. sUkSmAparyAptajaghamyasthitibandho vishessaadhikH|| 15. trIndriyApaptijadhanyasthitibandho vizeSAdhikaH / 6. sUkSmAparyAptagurusthitibandho vizeSAdhikaH / 16. trIndriyAparyAptagurusthitibandho vizeSAdhikaH / 7. bAdarAparyAptagurusthitibandhI vizeSAdhikaH / 17. trIndriyaparyAptagurusthitibandhI vizeSAdhikaH / 8. sUkSmaparyAptagurusthitibandhI vishessaadhikH| 18, caturindriyaparyAptajaghanyasthitibandho vizeSAdhikaH / 9. bAdaraparyAptagurusthitibandho vizeSAdhikaH / 19. caturindriyAparyAptajaghanyasthitibandho vizeSAdhikaH / 10. dIndriyaparyAptajayanyasthitibandha: sNkhyeygunnH| 20, caturindriyAparyAptagurusthitibandho vizeSAdhikaH /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnatriviracita-avacUrNopetaH 21. caturindriyaparyAptagurusthitibandho vishessaadhikH| 29. avirataparyAptalaghusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / 22. asaMjJipaJcendriyaparyAptajaghanyasthitibandhaH sNkhyeygunnH| 30. aviratAparyAptalaghusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH | 23, asaMjJipaJcendriyAparyAptajaghanyasthitibandho vishessaadhikH| 31, abiratAparyAptagurusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / 24. asaMjJipazcendriyAparyAptagurusthitibandho vidaassaadhikH| 32. avirataparyAptagurusthitibandhaH sNkhyeygunnH| 25, asaMjJipaJcendripaparyAptagurusthitibandho vishessaadhikH| 33, saMjJipaJcendriyAparyAptalapusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / / 26, yaterutkRSTaH sthitibandhaH saMkhyepaguNaH / 35, saMjJipaJcendriyaparyAptalaghusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / 27. dezaviratalaghuridhatibandhaH sNkhyeygunnH| 3355. saMkSipaJcendriyAparyAptagurusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / 28. dezaviratagurusthitibandhaH saMkhyeyaguNaH / 3.6 saMjJA dipama daguriyatibadhaH yogANaH / sAmprataM tasyA eca karmasthiteH zubhAzubhaprarUpaNAM pratyayaprarUpaNAga mAha-- savvANa vi jiTTha ThiI asubhA jaM saa'isNkilesennN| iyarA visohio puNa muttuM naraamaratiriyAuM // 52 // savvA0 sarvAsAmapi zubhAnAmazubhAnAM ca prakRtInAmutkRSTA triMzatsAgaropamakoTAkoTyAdirUpA badhyamAnA sthitirazubhaiva bhavati yada yasmAtkAraNAtsA tathAvidhotkRpTasthitiratisaMklezenAtyantatIvrakaSAyodayena jantubhirbadhyata iti zeSaH / saMklezavRddhI hi sarvazubhAzubhaprakRtInAM sthitayo varddhanne, tadapacaye ca hIyante, ityanvayavyatirekAbhyAM saMklezameva tAsAmanuvartanAdityazubhAH azubhakAraNaniSpannatvAdazubhavR. kSAdazubhaphalavat / yadyevaM tarhi 'Thii aNubhAgaM kasAyao kuNai [gAthA-91] iti bacanAdanubhAgo'pi kaSAyajanya eveti so'pi zubhaprakRtInAmapyazubhaH prApnoti / atha ca zubhaprakRtInAmasI zubha eveSyate iti ? naivam, abhiprAyAparijJAnAt, satyapi kaSAyajanyatve'nubhAgaH kaSAyavRddhAvazubhaprakRtInAmeva vardhate, zubhAnAM parihIyate eva, kaSAyamandatAyAM tu zubhaprakRtInAmeva vardhate'zubhAnAM tu hIyana iti nAnubhAgasya sarvathA kaSAyAnuvartanam / jaghanyA kiM pratyayetyAha-itarA=jaghanyA punaH sthitibadhyate vizuddhyA kaSAyApacayarUpayA / ayamana bhAvArtho , ye ye kila vivakSitamUlottaraprakRtInAM bandhakAsteSAM madhye yo yaH sarvotkRSTavizuddhimAn sa sa tattadvivakSitakarmaNo jaghanyAM sthitiM badhnAni / kiM sarvatrApyayameva nyAyo? 1. ndriyAryAptagurulA -he / 2- 0ndriyAparyA. he |
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH netyAha-muttuM naraamaratiriyAuM' ti narAmaratiryagAyUMSi muktvA teSAM hyutkRSTA'pi sthitiH zubhaiva, vizuddhilakSaNasya tatkAraNasya zubhatvAt / yadvA prastutAyuSAM sthitivRddhau raso'pi vardhate sa ca kaSAyApacayarUpAvizuddhayA jaghanyatvena zubhaH sukhajanakatvAdityato'pyAyutrayasthiterutkRSTAyA api zubhatvamiti gAthArthaH // 52 // atha saMklezena kaSAyodayarUpeNa sthitayo badhyanta ityuktam, kaSAyAzca yogasahacaritA evetpatastaM yogaM sarvajIveSvalpabahutvadvAreNa cintayannAh---- suhamanigoyAikhaNappajoga bAyarayavigalaamaNamaNA / apajja lahu paDhamaduguru paja hassiyaro asaMkhaguNo // 53 // 89 suhu0 iha 0 ' apajjalahu' ti padasya sarvasambandhAt sUkSmanigodasya labdhyaparyAptasya sarvajaghanyavIryasya yakSaNe = prathamotpanismye yaH sarvajavanyo yogaH sa sarvastokaH, tato bAdarasya tathaivA'paryAptAdivizeSaNasyAdikSaNabhAvI jaghanyayogo'saMkhyeyaguNo, guNakArazcAtra sarvatrApi kSetrapalyopamA - saMkhyeyabhAgarUpaH pratyekaM grAhyaH evaM dvitricaturindriyAsaMjJisaMjJinAmapyaparyAptAdivizeSaNaviziSTAnAM prathamasamayabhAvI jaghanyayogaH sarvatra yathottaramasaMkhyeyaguNaH / tataH 'paDhamaduguru' tti prathamayordvayoH sUkSmabAdararUpayoraparyAMptAdivizeSaNaviziSTayorutkRSTayogo'saMkhyeyaguNo'yamarthaH, labdhyaparyApta saMjJipaJcendriyaprathamakSaNabhAvijayanyayogAllabdhyaparyAptasUkSmanigodasyotkRSTayogo'saMkhyeyagupNastato'pi bAdarasyotkRSTayogo'saMkhyeyaguNasta to'pi 'paja hassiyara' tti paryAptasya sUkSmanigodasya jaghanyayogo'sacaceyaguNastasmAdapi paryAptasya bAdarasya jaghanyayogo'saMkhyeyaguNastato'pi paryAptasya sUkSmanigodasyotkRSTo'saMkhyeyaguNastadanu ca paryAptavA darasyo tkRSTo'saMkhyeyaguNaH || 53 || asamattatasukoso pajja jahaliyaru eva ThiThANA / apajeyara saMkhaguNA paramapajabie asaMkhaguNA // 54 // - nato'pi asa0 asamAptAnAM trasAnAM dvitricaturasaMjJisaMjJinAmutkRSTayogo yathottaramasaMkhyeyaguNaH / tataH prajja janiyara' tti teSAmeva dvi- triH caturindriyAsaMjJisaMjJinAM paryAptAnAM jaghanyayogo yathottaramasaMkhyeyaguNastatasteSAmeva paryAntAnAmutkRSTayogo yathottaramasaMkhyeyaguNaH / iha sthApanA -
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 903 sUkSma [ nigodA ]'paryAptajaghanyayogaH stokaH 1 / bAdarA'paryAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 2 / dvIndriyA'paryAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 3 / trIndriyA'paryAsajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 4 / caturindriyA'paryAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 5 / asaMjJyaparyAptajadhanpayogo'saMkhyeyaguNaH 6 / / saMjJyaparyAptajaghanyayogI'saMkhyeyaguNaH 7 sUkSmAparyAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 8 bAdarA'paryAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 9 / / sUkSmaparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 10 / bAdaraparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 11 / sUkSmaparyAptotkRSTayogo saMkhyeyaguNaH 12 / bAdaraparyAsotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 13 / dvIndriyAparyAptottkRSTayogo'saMkhyeyagugaH 14 / guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH trIndriyAparyAsotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 15 / caturindriyAparyAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 16 / asaMjJyaparyApnotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 17 // saMjJyaparyAptItkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 18 / dvIndriyaparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 19 / trIndriyaparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 20 / caturindriyaparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 21 / asaMjJiparyAptajaghanyayogo'saMkhyeyaguNaH 22 / saMjJiparyAptajaghanyayogo'saMkhyepaguNaH 23 / dvIndriyaparyAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 24 / trIndriyaparyAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 25 / caturindriyaparyAptItkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 26 / asaMjJiparyApnotkRSTayogo'saMkhyepaguNaH 27 | saMjJiparyAptotkRSTayogo'saMkhyeyaguNaH 28 | - 'eba ThiThANA agrajeyara saMkhaguNa' tti evameva prarUpaNApradarzitasUkSmabAdarAdijIvakrameNa teSAmeva sthitisthAnAnyapi jayanyasthiterArabhya samayAdivRddhyA sarvotkRSTanijasthitiparyavasAnA ye sthitibhedAstadrUpANyaparyAptakrameNa sUkSmavAdarAdijIvAnuddizya yathottaraM saMkhyeyaguNAni vAcyAni, tathAhi aparyApta sUkSmaikendriyasya sthitisthAnAni sarvastokAni, tato'paryAptabAdarai kendriyasya saMkhyeguNAni, tataH paryAptasUkSmasya tato'pi paryAptatrAdarasya nato'paryAptadvIndriyasya, [tataH paryAptadvIndriyasya ], tato'paryAptatrIndriyasya tatastasyaiva paryAptasya yAvat paryAptasaMjJipaJcendriyasya saMkhyeyaguNAni / iha vizeSamAha - 'paramapajjabie asaMkhaguNa' tti paraM - kevalamiyAn vizeSo yadutAparyAptasya dvIndriyasya sthitisthAnAnyasaMkhyeyaguNAni, yata ekendriyANAM jaghanyotkRSTasthityantarAlabarttini sthitisthAnAni palyopamAsaMkhyeyabhAgasamayatulyAni, aparyAptadvIndriyasya tu tAni palyopamasaMkhyeyabhAgasamayarAzipramANAnIti / zeSasthAneSu saMkhyeyaguNAnyeveti / sthApanA 7 "
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagrantha: 1. sUkSmAparyAptasthitisthAnAni stokAni / 2. bAdarAparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 3. sUkSmaparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 4. bAdarapaptisthitisthAnAni saMspeyaguNAni / 5. dvIndriyAparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 6. dvIndriyaparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 7. zrIndriyAparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 8, vIndriyaparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 9. caturindriyAparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 10. caturindriyAparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 51. asaMdhyaparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 12. asaMkSiparyAptasthitisthAnAni saMkhyayaguNAni / 13. saMkhyaparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni / 14. saMjJiparyAptasthitisthAnAni saMkhyeyaguNAni ||54|| yogAnupar3ega ritisthAnAnyazidhATa pani gogAkase enA'paryAptA jantavaH pratisamayaM yAvatyA yogavRddhyA vardhante tadAha paikhaNamasaMkhaguNaviriya apaja paiThiimasaMkhalogasamA / ajjhavasAyA ahiyA sattasu Ausu asaMkhaguNA // 55 // pai0 'apaja' tti aparyAptA jantavaH pratikSaNamasaMkhyeyaguNavIryA asaMkhyAtaguNakAreNa vardhamAnayogazaktayaH, 'sayo vi apajjatto asaMkhaguNAe jogabuDIe vaha' [ ] iti vacanAt, tathA 'paiviimasaMkhalogasamA' ityAdi sthiti sthiti prati tadbhandhAdhyavasAyA asaMkhyeyalokAkAzapradezapramANA, ekaikasyAH sthitestaistairadhyavasAyairanekadhA janyatvAta, te ca sarvaprakRtInAM sarvasthitiSu na samAnAH, kintu 'ahiyA sattasu tti AyurvarjeSu saptasu karmasu prathamasthitau stokAH, dvitIyasyAM ta eva vizeSAdhikA ityAdi, yathA jJAnAvaraNasya jaghanyasthitAvasaMkhyeyalokAkAzapradezatulyA api sthitibandhAdhyavasAyAH snokAH, dvitIyAdiSu yathottaraM vizeSAdhikA evaM zepakarmapaddhe'pi / 'Ausu asaMkhaguNa' tti AyuSi punarjaghanyasthitAvasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANA apyadhyavasAyAH sarvastokAH, dvitIyAdiSu tu sthitiSu yathottaramasaMkhyeyaguNA // 55 // atha paJcendriyeSu mithyAtvasAsvAdanavyavacchinnabandhAnAM 41 prakRtInAM yAvAn yathotkRSTo'1- nAn tathA sUkSgebhyaH paryAptebhya; sUkSmA zvAparyAptAH saMkhyeyaguNahInAH, bAdarebhyaH paryAptebhyasta ekhApayAMgtA asaMkhyeyaguNA, inIhAnuktamapi prastAvavazAdavagantavyamanyoktvAn, tathAhi-- 'saMkhaguNagA muhumesu bAyaresu a asaMkhaguNA' nadhA- he /
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNryupetaH bandhakAlastadAha tirinarayattijoyANaM narabhavajuya sacaupalla tesaveM / dhAvaracauigavigalAyavesu paNasIisayamayarA // 56 / / tiri0 tiryAtraka-narakatrikAyotalakSaNAnAM saptaprakRtInAmutkRSTo'bandhakAlo narabhavayutaM sacatuHpalyaM triSaSTyadhikaM sAgarazataM bhavatIti, kathamiti ceducyate - iha kazcit tripalyAyumithuno bhavapratyayAdevaitAH prakRtIrabaddhA tadbhabAntyamuhUrte samyaktvaM prApya saudharme palpasthitirdeva utpadyate, natrApi samyaktvapratyayAdetA na badhnAti, tato'pratipatitasamyaktvo naro bhUtvA cAritreNa navamagraiveyakaM gataH, prathamamuhUrtoz2a mithyAtvaM gacchati, agre vAradvayaM SaTSaSTisAgaramAnasyotkRSTasamyaktvakAlasyAnyathA'nupapadyamAnatvena tasyeha mithyAtvagamanaM vidhIyate, tatra ca 31sAgaropamANi yAvanmithyAgapyasau bhavapratyayAdamarna badhnAti / punastadbhavAntyamuhUrte samyaktvaM prApya naro bhUtvA cAritreNa vAradvayaM vijayAdigamanena 66 atarANi prapUrya nareSvAgataH, kArmagrandhikamatena samyaktvAt pracyutya muhUrtamekaM mizrabhAvaM gatvA punaH prApya(pta)samyaktvo deza-sarvaviratibhAvAna vAratrayamacyutagamanena dvitIyaM 66sAgaramAnaM samyaktvakAlaM yadA pUrayani tadA kvacid bhavapratyayAt kvacit samyaktvamizrapratyayAdetatprakRtisaptakasyotkRSTo'bandhakAla: saMgacchata iti / uktaM ca'paliAI tinni bhogAvaNimmi bhavapaccayaM paliyamegaM sohamme sammatteNa narabhave sabaviraIe // 1 // micchI bhavapaccayao gevinje sAgarAI igatIsaM aMtamuhatUNAI sammataM tammi lahiNaM // 2 // virayanarabhavaMtario aNuttarasuro u ayarachAvaTThI missaM muhuttamegaM phAsiyamaNuo puNo virao // 3 // chAvaTThI ayarANaM accue virayanarabhavaMtario tirinarayatigujjoANa esakAlo abaMdhammi' // // evaM sthAvaracatuSkaikendriyajAtibikalendriyajAtyAtapAnAM prakRtInAM paJcendriyeSatkRSTo'ba- ndhakAlo narabhavayutaM sacatu:palyaM 185 atarANAm / navaraM kazcit SaSTapRthivInArako dvAviMzatyatarANi yAvadbhavapratyayAdetatprakRtina vakamabadhvA tadbhavAntyamuhUrte labdhasamyaktvo narAgatau dezaviratyA catu:palya- sthitiSu deveSu devatvamanubhUyA'pra tipatitasamyaktva eva nRSutpadya sampUrNasaMyamAnubhAvAt prAguktakrameNa navamagraiveyakAdiSUtpadya zeSaM 163atarazataM yadA pUrayati tadaitatpramANamavagantavyam / yaduktam - 1- 0ktvo manuSyeSUtpadya dezaviratibhAsAdya catuH50 -pAH /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH 'chaDIe neraio bhavapaccayao a aparabAvIsaM / desavirao u bhavigaM paliyacaumaM padamakampe // 1 // pubuttakAlajogo paMcAsIaM sayaM sacaupallaM / AyavadhAvaracavigalatiyagaegidia abaMdho // 2 // ] // 56 // apaDhamasaMghayaNAgiikhagaIaNamicchadubhagadhINatigaM / niya napu itthi dutIsaM paNiMdisu abaMdhaThii paramA // 57 // apaDhama0 aprathamasaMhananA'prathamasaMsthAnapaJcakA'zubhakhagatyanantAnubandhicatuSkamithyAtvadurbhagatrikA styAnarddhitrika]nIcairgotranapuMsakavedastrIvedarUpANAM 25prakRtInAM narabhavayutaM dvAtriMzadadhikaM sAgarazatamutkRSTo'bandhakAlaH / tacca pUrvoktayuktyA vAradvayaM 66sAgaramAnasya samyaktvotkRSTa kAlasya pUraNena veditavyam / taduktam - 'paNavIsAi abaMdho ukkoso hoi sammaguNajuno / batnIsa sayamayarANa hu~ti ahiA maNussabhavA' [ ] // 57|| samprati pUrvoktaprakAreNa 32, 63, 85 adhikasAgarazatasaMkhyApUraNopAyamAha - vijayAisu gevijje tamAi dahisaya dutIsa tesahU~ / paNasIi sayayabaMdho pallatigaM suraviuciduge // 5 // vija dvivijayAdigamanena triracyutagamanena ca dvi: SaTSaSTimAnasya samyaktvotkRSTakAlasya pUraNena dvAtriMzadadhikamatarazatamuktayuktyA pUryate, tathA 'gevijje' iti uktayuktitayaiva vAramekaM navamagraiveyake vAradvayaM vijayAdiSu vAratrayamacyute ca tadIyotkRSTAyuranubhavanena triSaSTayadhikAbdhizataM bhavanIti / 'tamAi'tti tama:pRthivyAM navamaveyake vijayAdAvacyute ca yathoktakrameNa gatvA tadAyurutkRSTamanubhavana: paJcAzItyadhikasAgarazataM sambhavatIti / sarvatra cAntarAlabhAvinarabhavAdhikatvamuktanyAyena svata eva vAcyamiti / ityukta ekacatvAriMzatprakRtInAmutkRSTo'bandhakAla: / samprati 73saMkhyAnAmadhruvabandhiInAmutkRSTaM jadhanyaM ca satatabandhakAlamAha - tatra 'sayayabaMdho pallatigaM suraviucidage' ini satataM sAtatyena bandho bhavati, kiM pramANa: kvetyAha - 'pallatigaM' palyatrikaM suradvike devagati-devAnupUrvIlakSaNe 'viuviduge' raikriyatadaGgopAGgalakSaNavaikriyadrike ca bhavatIti zeSaH / etacca tripalyopamAyuSo mithunasya prathamasamayAnprabhRtipratyayAt suradvikAdiprakRticatuSTayaM banato veditavyam, anyasyaitAvatkAla bandhAsambhavAt, jaghanyatastu samaya,
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNyupetaH rAvartamAnatvAdAsAmiti / evamuttaratrApi jaghanyataH sarvatra samayaM satataM bandhastaduttarakAlaM sapratipakSatvena dvipakSasya bandhasya sambhavAt / / 58 / / samayAdasaMkhakAlaM tiriduganIesu Au aMtamuhU / urali asaMkhaparaTTA sAyaThiI puvakoDUNA // 55 // samayA0 jaghanyapadabhAvisamayamekamavadhIkRtyotkarSato'saMkhyeyalokAkAzapradezapramANasamarAzirUpamasaMkhyeyaM kAlaM niryadvikanIcairgotrayoH satatabandhaH, 'asthi aNaMtA jIvA' [60 saM0 gAthA 177] ityAdivacanAdanantakAyakAyasthiteranantatve'pi prastutaprakRtInAM savipakSatvaitatpratipakSayornaradvikoccairgotrayorapi bandhasambhavAdanantaM kAlaM tatsatatabandho na ghaTate, asaMkhyeyaM tu nejobAyvapekSayA, ne yatisaMkliSTatvenotkRSTasvakAyasthitimAnaM kAlaM yAvattiryadvikanIcaitri eva badhnanti, na tu tadvipakSe radvikoccairgotre / AyuzcatuSkasya tu jaghanyato'pyutkarSato'pyantarmuhattameva satatabandhastatastadvandhoparamAt / thA 'urale' audArikazarIre'saMkhyeyAna pudgalaparAvartAna yAvadutkarSato'bandhakAlo, yano vyAvahArikasattvA apyaudArikazarIriNo bAyuvarjamapi pRthivyAdisthAvara kAyamupagatA; kAlasthityeyantaM kAlaM niSThanti, na ca natra vaikriyAhArakayoraudArikavipakSayorbandho'sti iti / sAtasya tu satatabandharUpotkRSTA sthitiH, "pubdhakoDUNa' tti kevalinAM navavarSonA pUrvakoTiste hi pUrvakoTyAyuSaH santo janmato navavarSAtikrame samutpannakevalA janmAntaM yAvatsAtameva kevalaM baghnantIti / / 59 // jalahisayaM paNasIyaM paraghussAse paNiMdi tscuge| battIsaM suhavihagaipumasubhagatiguccacauraMse // 60 // jala paJcAzItyadhikaM sAgarazanaM parAghAtocchvAsapaJcendriyajAtitrasacatuSkaviSaye sAtatyenotkRSTabandhakAlaH, iha ca sAmAnyAbhidhAne'pi sacatuHpalyaM narabhavAdhikamiti vizeSo draSTavyo, yato rAvAnetadvipakSabhUtAnAmekendriyavikalendriyajAtisthAvaracatuSkANAM prAgabandhakAla uknastAvAnevAsAM bandha kAla iti, paJcasaMgrahAdau tu yadiha catuHpalyAdyadhikatvaM kuto'pi kAraNAnnoktaM nanna vidmaH, etadbhAvanA nu 'thAvaracauigavigalAyavesu [gAthA-56] ityAdivyArajyAyAmiva kAryA / tathA sukhagatipuMvedasubhagatrikoccairgotrasamacaturasraviSayo jyeSTha: satatabandhaH sacatuHpalyAdivizeSaNaM dvAtriMzadadhikaM sAgaradAtam, atrApi "apaDhamasaMghayaNAgii' [gAthA-57] ityAdigAthAvyAkhyAnAvasara iva bhAvanA kAryA ||60||
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH asukhagaijAiAgiisaMghayaNAhAranarayajoyadugaM / thirasubhajasathAvaradasanapuitthIdujuyalamasAyaM // 61 // asu0 iha 'asu' ti asuzabdasya sarvatra sambandhAdazubhA khagatirjAtayo'zubhA ekendriyAdyAzcaturindriyaparyavasAnAH, azubhA AkRtayo nyagrodhaparimaNDalAdirUpAH paJcAzubhasaMhananAdIni RSabhanArAcAdIni paJca, narakadvikamAhArakadvikaM ca pratItam, udyotadvikamudyotAtaparUpaM, sthiraM, zubhaM, yazazca, sthAvaradazakaM, napuMsakatredaH, strIbedo, dviyugalaM hAsyastyaratizokarUpamasAnaM caitA ekacatvAriMzatprakRtirjadhanyata utkarSatazca sAtatyena kiyatkAlaM badhyanta ityAha // 161 || samayAdaMtamuhuttaM maNudugajiNavairauralavaMgesu / tittIsayarA paramo aMtamuhu lahU vi AujiNe ||62|| 95 sama0 jaghanyataH samayamekaM badhyante, taduttarakAlamAsAM parAvarttamAnatvena nadvipakSasya bandhasambhavAt / utkarSatastvantarmuhUrtam, tadanu AsAmadhruvabandhitvenAvazyaM parAvRttisadbhAvAt / tathA naradvikajinanAmakarmavajrarSabhanArAcasaMhananaudArikAGgopAGgalakSaNaprakRtipaJcakaviSayaH prakRSTo bandhakAlatrayastriMzatsAgaropamAyuSAmanuttaradevAnAmupapAtasamayAd bhavAntaM yAvajjinanAmasahitaM naraprAyogyaM badhnatAmetAvAn bandhakAlo veditavyaH / nathA''yucatuSke jinakarmaNi ca laghurapyantarmuhUrtam, tatrAyurbandhasyAntarmauhUrtikatvAt / jinasya tu yadopazamazreNimArUDho'nivRttibAdarAdiguNatraye vartamAnastadabandhako bhUtvA pratipatito bhUyastadvandhamantarmuhUrtaM kRtvA, ' egabhave dukhutto caritamohaM uvasamer3a' [ ] iti vacanAtU, punarupAmazreNIM pratipanno yadA tasyAbandhako bhavati tadA jaghanyato'ntarmuhUrttaM bandhakAlo labhyate // 62 // uktaH sthitibandhaH, samprati anubhAgabandhamAhatibbo asuhasuhANaM saMkesavisohio vivajjayao / maMdaraso girimahirayajalarehAsarisakasAehiM // 63 // ThANAI ahA suhannA vigghadesaghAi AvaraNA / pumasaMjalaNigaduticauThANarasA sesa dugamAI // 64 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH ---- tibbo0 cau0 tatra parvamanabhAgasya svarUpamucyate / iha hi rAgAdisacivo jantuH pRthaka siddhAnAmanantabhAgavartibhirabhavyebhyo'nantaguNaiH paramANubhirniSpannAn karmaskandhAna pratisamayaM gRhNAti, tatra ca pratiparamANu kaSApavizeSAt sarbajIvAnantaguNAnanubhAgasyAvibhAgapalicchedAn karoni, tatra samAnarasAMzAnAM paramANUnAmekA bargaNA', ekena rasAMzenAdhikAnAM dvitIyA vargaNetyAdi vargaNAspardhakakramaH / ayaM gAthArtha:- azubhAnAM prakRtInAM saMklezatastIvro raso badhyate, zubhAnAM tu vizuddhitaH / mandaraso viparyayato, yathA'zubhAnAM mandaraso vizuddhitaH, zubhAnAM tu saklezanaH / parvatarAjisamakopazcatu:sthAnika rasaM badhnAti, pRthivIrAjisamakopastu tristhAnikam, reNujalarAjisamakopastu dristhAnikaM rasaM badhnAti ||63||64 // niMbucchuraso sahajo duticubhaagkddhiikbhaagto| igaThANAI asuho asuhANa suho suhANaM tu // 65 // nimbu0 yathAhi nimbAdyazubhavanaspatInAM sambandhI sahajo'kvathitaH kaTuko rasa ekasthAnika ucyate, sa eva kvathito'rdhAvartitaH kaTutaro dvisthAnikaH, sa eva bhAgadvaye Avartite tRtIye bhAge tvavazeSe kaTukanamastisthAnikaH, sa eva bhAgatraye Avartite caturthe tvabazeSe'tizayakaTutamazcatu:sthAniko'bhidhIyate / atra caikasthAnikAdiraso jalalavabinduculukArdhAprasRtyaJjalikarakumbhadroNAdisambandhAnmandamandatarAdibahubhedatvaM pratipadyate / tathaivAzubhaprakRtInAM rasasyaikasthAnikAditvabhavagantavyam / zubhaprakRnirasastu ikSvAdidRSTAntAdevaM bhAvanIyaH / paramazubhaprakRtInAM sambandhI raso'zubhaH, zubhaprakRtInAM tu zubhaH // 65 // tIvrAnubhAgabandhasvAmina Aha-- tibvamigathAvarAyavasuramicchA vigalasuhumanarayatigaM / tirimaNuyAu tirinarA tiridugachevaTTha suranirayA // 66 // tibva0 mithyAgdevAH sarvasaMklipTA ekendriyajAni-sthAvaranAmnI tIvrarase badhnanti, tayorazubhatvAt / AtapaM tu zubhatvena te tatprAyogyavizuddhA badhnanti / vikalAdyekAdazaprakRtIstiryagnarA utkRSTasaMklezena bikalAdinavaprakRtIstIbarasA ekaM dvau vA samayau yAvat tiryagnarA badhnanti, tatparatastathAvi1- mekAnAmekA va0 -he|
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH dhasaMklezAbhAvAt / niryagnarAyuSI tu zubhatvAd vizuddhacyA devanArakayoretadAyuyabandha(dhA)yogyatvAt, kevalaM te'saMkhyeyavarSAyu:sambandhinI eka tIvrarase syAtAm, devanArakANAM yugaliSUtpAdAbhAvAt / tiryadvika sevAta ca suranarayA: saMklezena / sAmAnyoktAvapi sevArtaM sanatkumArAdaya eva devAstathAvidhaM badhnanti, aktinAnAM saMkliSTAnAmekendriyaSvevotpAdAt tatra ca saMvAtA'sambhavaH / / 66 // viraccisurAhAradugaM sukhagaivannacauteyajiNasAyaM / samacauparaghAtasadasapaNidisAsucca khabagAu // 67 // viu0 varNacatuSkaM zubhaM, taijasacatuSkaM 'teakammA'gurulahunimiNa' [gAthA-2] ityAditriMzatprakRtInAM zubhatvena kSapakA'pUrvasUkSmau, tadvandhakeSu tayorevAtivizuddhatvAt tIvrarasaM vadhnIna: ||6|| tamatamagA ujjoyaM sammasurA maNuyauraladugavairaM / apamatto amarAuM caugaimicchA u sesANaM // 68 // tama. saptamapRthivInArakA aupazamikasamyaktvAbhimukhA mithyAtvavedanacaramasamaye tIvrarasaM badhnantyudyotam, asya zubhatvena teSAmeva tadAnIM tadvandhayogyavizuddhisambhava iti / manuSyadvikAdiprakRtipaJcakatIvarasabandhaH samyagdRSTidevAnAmeva, tiryagnarANAM tathAvidhAnAM devadvikAdibandhAt, nArakAstu tadvandhayogyA api vedanAvihvalatvenA'haMdAdidarzanAyogyatvena samyagdRzo'pi na tathAvidhazuddhibhAja: / 'apamatto amarAuM' sarveSAmapi devAyurbandhakAnAmasyaivAtizuddhatvAt zeSANAM 68 prakRtInAmazubhAnAM ca canurgatikA mithyAdRSTayo:pyatisaMkliSTAstIbarase badhnanti / / 68|| jaghanyarasabandhamAha - thINatigaM aNamicchaM maMdarasaM saMjamummuho miccho / biyatiyakasAya aviraya desa pamatto araisoe // 69 // thINa. styAniitrakAnantAnubandhicatuSTayamithyAtvarUpANAmaSTAnAM caramasamaye mithyAdRSTiH 'saMjamummuha' tti anantarasamaye samyaktvaM saMyamaM ca yugapat pratipitsurjaghanyarasaM badhnAti, asyAtivizuddhatvAt / apratyAkhyAnAvaraNakaSAyANAM tvavirato dezaviratiM prapitsuH / pratyAkhyAnAvaraNacatuSTayasya tu dezavirata: pramattabhAvaM jigamiSuH / pramattastvapramattAbhimukho'ratizokayormandarasaM badhnAni // 69 / /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnapriviracita-avacUNyupetaH apamAi hAragadugaM duniiasubnnhaasrikucchaa| bhayamuvadhAyamapujvo aniyaTTI purisasaMjalaNe / / 70 // apa0 apramattaH pramattAbhimukha AhArakadvikamasya zubhatvena tanmandarasasya saMklezabadhyatvAt, asya pramattAbhimukhasyaivAsI saMklezo labhyate / nidrAdvikAdInAmazubhatvAt tajjaghanyarasasyAtivizuddhijanyatvAt, kSapakA'pUrvasyaiva tadvizuddhiH / puruSavedasaJjvalanacatuSkarUpasya prakRtipaJcakasya svasvabandhavyavacchedasamaye kSapako'nivRttibAdaro mandarasaM badhnAti / / 70 / / vigdhAvaraNe suhumo maNutiriyA suhumavigalatigaAU / beunvichakkamamarA nirayA ujjoyauraladugaM // 71 // bigghAH vighnAdicaturdazaprakRtInAM tadbhandhakeSu kSapakasUkSmasyaiva jaghanyarasabandhayogyavizuddhikatvam / vikalatrikAdiSoDazaprakRtInAM tiryagnarA eva jaghanyarasabandhakAH, tiryagnarAyurvarjazeSa14prakRtInAM devanArakA bhavapratyayAd bandhakA na bhavanti, tiryagnarAyuSI api jaghanyasthitike eva jaghanyarase badhyete, jaghanyasthitikatiryagnareSu devanArakA notpadyanta eveti tiryagnarA eva ityuktam / audArikadrikamudyotaM ca zubhaprakRtitvena saMklevonaiva jaghanyarasaM badhyate, tadyogyasaMklezo devanArakANAmeva, tiryagnarANAM tu tAvati saMkleze vartamAnAnAM narakagatiyogyabandhakatvAt / // 1 // tiriduganiaM tamatamA jiNamaviraya niraya viNigathAvarayaM / AsuhumAyava sammo va sAyathirasubhajasA siarA // 72 // tiri0 tiryadvikam, nIcairgotraM caupazamikasamyaktvA[bhimukhA] mithyAtvavedanacaramasamaye vartamAnA jaghanyarasaM badhnanti, tadaiva teSAM tadvandhayogyatvAt, anyadA tvayaM tAvatyA vizuddhayocdai!vanaradvikAdyapi baghnIyAt, ayaM cAlpe'pi mithyAtve tiryaggatiprAyompasyaiva bandhaka iti / avirato narakabaddhAyustatra ca jigamiSu: samyaktvavabhanAbhimukhastIrtha mandarasaM badhnAti, nagandhakeSu tasyaivAtisaMkliSTatvAt / nArakAn vinA gatitrayavartina ekendriyajAtisthAvaranAnormandarasabandhakA:, nArakANAmekendriyAdAvanutpatte:, zeSagatitrayavartinaH parAvarttamAnamadhyamapariNAmAstasya tathAvidhasya bandhakAH, atisaMkliSTAnAM tadutkRSTAnubhAgabandha1.0saMkleze vartamAnAnAM tigatiyogpabandhakallAta-pA0 /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH katvAt, ativizuddhAnAM punaridamullaGdhya paJcendriyajAtivasanAmnorbandhakatvAditi madhyamagrahaNam / 'AsuhamAyava'tti AsaudharmezAnadevAnAmatisaMkliSTAnAmAtapasya jaghanyarasabandhaH / samyagdRSTimithyAtvI vA sAnAdisetarASTaprakRtInAM jayanyarasabandhakaH, atra ca saMkliSTastu sAtAdInAM, vizuddhastvasAtAdInAmini / / 72|| tasavannateyacaumaNukhagaidgapaNiMdisAsaparaghuccaM / saMghayaNAgiinaputthIsubhagiyarati miccha caugaigA // 73 // tasa0 'tasabAyarapajjana patteja' 4 [ka vi0mA0-26] zubhavarNAdi 4, 'teakammAgurulahanimiNaM' 4 [gAthA-2], naradvikazubhAzubhavihAyogati 2, saMhanana 6, AkRti 6, subhagatrika-durbhagatrika 3 sA(A)di 40 prakRtInAM mithyAdRSTapazcaturgatikA api parAvarttamAnamadhyamapariNAmA mandarasabandhakA iti sAmAnyoktAvaSyayaM vizeSaH--manuSyadvika-saMsthAnaSaTka-saMhananaSaTka-khagatidvika-subhaga-durbhagaduHsvara-susvarAdeyAnAdeyoccairgovalakSaNAstrayoviMzatiprakRtI: parAvRttya parAvRttya badhnantazcaturgatikA api mithyAdRSTayo madhyamapariNAmA jaghanyarasA; kurvanti, samyagdRSTInAM hyetAsAM parAvRtti sti, tathAhi-tiryagma nuSyAstAvatsamyagdRSTayo devadvikameva badhnanti, na manuSyAdidvikAni, saMsthAneSu tu samacaturasrameva, saMhananaM tu kizcidapi na badhnanti, zubhavihAyogatyAdIneva baghnanti, na pratipakSAn, devanArakA api samyagdRSTayo naradrikameva, saMsthAneSu tu samacaturasrameva, saMhananeSu vajrarSabhanArAcameva, vihAyogatyAdikAH subhA eva, na pratipakSabhUtA badhnanti / tathA paJcendriyajAtitaijasakArmaNaprazastavarNAdicatuSkAgurulaghuparAdhAtocchvAsatrasabAdaraparyAptapratyekanirmANarUpapaJcadazaprakRtInAM caturgattikA api jIvA mithyAza: sarvotkRSTasaMklezA jaghanyAnubhAgaM kurvanti / tatra tiryamanuSyA: sarvotkRSTasaMkleze vartamAnA narakagatisahacaritA etA badhnanto jaghanyarasA: kurvanti / nArakA devAzvezAnAduparivartinaH sanatkumArAdayaH sarvasaMkliSTAH pazcendriyatirpakprAyogyA etA baghnanto mandarasA: kurvanti, IzAnAntAstu devA: sarvasaMkliSTAH paJcendriyajAtitrasA: zeSAstrayodazaprakRtIrekendriyaprAyogyAM badhnanto jaghanyarasAH kurvanti, paJcendriyajAtivasanAmnI tu vizuddhA amI badhnanti iti jaghanyaraso na labhyate iti tadvarjanam / tathA strInapuMsakavedalakSaNe dve prakRtI caturgatikA api mithyAdRSTayo jIvA azubhatvAdanayostatprAyogyavizuddhayA jaghanyarase badhnanti / ativizuddhaH puruSavedabandhaka: syAt // 73 // 1.nti tatra tiryammanuSyA: sarvotkRSTasaMkleze tatra-he0 /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH - atha asmin sAdyAdiprarUpaNAmAha - caDateyavanna veyaNiyanAmaNukosu sesadhuvabaMdhI / ghANaM ajahanno goe duviho imo cahA // 74 // mesamma duhA 7 cau0 taijasakArmaNAgurulaghunirmANaprazastavarNa gandha-rasa sparzalakSaNAnAmaSTaprakRtInAmanuskRSTo'nubhAgabandhaH sAdyAdicaturvikalpo'pi jJeyaH / tathAhi etAsAnutkRSTamanubhAgabandhaM kSapakA'pUrvakaraNo devagatiprAyogyANAM triMzatprakRtInAM bandhavyavacchedasamaye karoti, etasmAtpunaranyatropazamazreNAvapyanutkRSTo'nubhAgabandho labhyate sa copazAntamohAdyavasthAyAM sarvathA na syAditi tataH patitairbadhyamAnaH sAdirityAdi / sAtayaza:kIrttinAmnoH sarvotkRSTo rasaH kSapaka- sUkSmasamparAyacaramasamaye prApyate, tato'nyaH sarvo'pyupazamazreNAvapyanutkRSTastatazcopazAntamohAvasthAyAM tasyApi bandho na syAt punarapi ca tataH pratipatya tameva baghnato'nutkRSTA'nubhAgaH sAdirevamanye'pi bhagA draSTavyAH / zeSadhruvabandhinInAmaprazastavarNacatuSkakSepAt 43 saMkhyAnAM ghAtikarmacatuSkasya cA'jaghanyo'nubhAgabandhaH sAdyAdicaturvikalpo'pi syAt / tathA gotre 'imo' ayamanubhAgabandho 'duviho' ajaghanyA (yo ) 'nutkRSTarUpo sAdyAdizcaturdhA 'sesammi duhanti [ gAthA 75] uttaragAthAdyabayabAccheSe- utkRSTajaghanyA'jaghanyAnubhAgabandhatrike 'duha' ti sAdiradhruvazceti / tatra yadA tAsAmutkRSTAnubhAgabandhamapUrvakaraNo vidhatte tadA'sau tatprathamatvena sAdiH, samayAnantaramavazyamabhAvAdadhruvaH, jaghanyAnubhAgaM tvetAsAM mithyAdRSTiH saMjJI paryApto badhnAti, punarjaghanyataH samayAdutkarSataH samayaM yAdavazyaM sa evAjaghanyaM badhnAti, punaH kAlAntare sa evotkRSTam, evaM jaghanyAjaghanyeSu parAvarttamAnajantUnAmubhayatra sAdyadhruvatA / vedye sAtasya nAmni ca yaza: kIrte: 'semmi duha' tti padasya sambandhAcchreSe utkRSTajaghanyAvayanyAnubhAgalakSaNe dvidhA sAdiradhruvaH / tatra kSapakasUkSmo'tivizuddhatvAt sAtayazasorutkRSTarasaM badhnAti sa ca tatprathamaM badhyamAnatayA sAdiH kSINAmohAdyavasthAyAM niyamAt tadbandho na bhaviSyatItyadhruvaH jaghanyAnubhAgaM tvanayoH samyagdRSTirmithyAdRSTirvA madhyamapariNAmo badhnAti sa cAjadhanyAdavatIrya badhyata iti sAdiH, punarjaghanyataH samayAdutkarSataH samayacatuSTayAdajaghanyAnubhAgaM baghnato jaghanyo'dhruvaH, ajaghanyastu sAdiriti parAvRttyA dvayoH sAdyadhruvanA / zeSadhruvabandhi43 prakRtInAM madhye jJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNacatuSkAntarAya1-0 nAmno vedanIyanAbhamUlakarmaNoH sa0 pA0 / -
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH paJcakarUpacaturdazaprakRtInAM kSapakasUkSmazvaramasamaye jaghanyarasaM badhnAti tato'nyaH sarvo'pyajaghanyarasaM, tatazvopazAntastadabandhako bhUtvA pratipatya tadajaghanyaM badhnato'jaghanyarasabandhaH sAdistatsthAnamaprAptAnAmanAdira bhavyAnAM dhruvo bhavyAnAmadhruvaH saMjvalanacatuSkasya tu kSapakAnivRttibAdaro nidrApracalA'prazastavarNAdicaguNkonacAtabhaya juguptAstrakRtInAM kSapakApUrvakaH pratyAkhyAnAvaraNacatuSkasya dezavirata: saMyamAbhimukho, pratyAkhyAnAvaraNacatuSkasya tvaviratasampamTaSTiH kSAyikasamyaktvaM saMyamaM tu yugapatpratipitsuH, styAnarddhitrikamithyAtvAnantAnubandhilakSaNAnAmaSTaprakRtInAM mithyAdRSTiH samyaktvaM saMyamaM ca yugapatpratipitsu - rativizuddho mithyAtvavedanacaramasamaye jaghanyarasaM badhnAti / tato'nyatra sarvatrA'pyajaghanyam / tatazca yathAsvamuttarottaraguNaprAptau tattadabandhako bhUtvA pratipatya punarajaghanyaM badhnatAM sAdyAdayazvatvAro'pi bhaGgAH syuH // 74 || 101 'sesammiduha' tizeSatrikesAdiradhruvazceti, sAditvaMjaghanyasyAjaghanyAnantarabhAvinayA'jaghanyasya cAdhruvatvamityAdi bhAvanA sarvavikalpeSu yathAsvayamabhyUyA | mohavarjaghAtikarmatrayasya kSapakasUkSmazcaramasamaye mohasya tu kSapakAnivRttibAdarazvaramasamaye jaghanyarasaM nirvartayati, tato'nyatra sarvatrA'pyajaghanyarasam tata upazAnta: sUkSmazca prakRtakarmasambandhino'jaghanyarasasyA'bandhako bhUtvA pratipatya punastameva badhnato'jaghanyarasasya sAditvam, anAdyAdibhAvanA prAgvat / 'sesammi duha 'ti zeSatrike sAdyadhruvau dvau bhaGgau, tatra jaghanyarasasya kSapakA'nivRttibAdarasUkSmAbhyAM nirvartyamAnatvAtsAditvam kSINAdyavasthAyAM tu na bhaviSya - tItyadhruvatvam, teSAmutkRSTarasaM tu mithyAdRSTiH sarvasaMkliSTaH saMjJI paryAptaH paJcendriya evaikaM dvau vA samaya badhnAti na parataH, sa cAnutkRSTAdavatIrya badhyate'taH sAdiH, punarapyanutkRSTabandhaM gatasyotkRSTo'dhruvo'nutkRSTaH sAdiH punarapi jaghanyato'ntarmuhUrtenotkRSTato'nantAnantotsarpiNyavasarpiNIbhirutkRSTasaMklezena badhnata utkR STarasamanutkRSTo'dhruvaH syAt / evaM te trayo'pi sAdayo'dhruvAzca bhavanti / tathA gotre dvividho'pyayamajaghanyo'nutkRSTanubhAgabandhaH sAdyAdizcaturddhA / tatra yathA vaidyanAmnorutkRSTo rasabandhaH sAdiradhrukthAnutkRSTarasabandhastu sAdyAdicaturvikalpaH prAgbhAvitaH tathA gotre'pyetau bhAvanIyau / jaghanyAjaghanyabhAvanA tvevaM kazcit saptamapRthivInArakaH samyaktvAbhimukho mithyAtvapudgalavedanacaramasamaye'ntarakaraNAdau nIcairgotraM jaghanyarasaM badhnAti sa ca prathamatayA badhyamAnatvAt sAdiH, samyaktve tu tadvandhaM na vidhAsyatItyadhruvaH / ucaitraM tu tadAnImajaghanyarasaM racayiSyatItyajaghanyaH sAdiH tacca sthAnamaprAptapUrvANAmanAdiH, abhavyAnAM dhruvo, 1 7
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUrNyapetaH bhavyAnAmadhruva iti jaghanyaH sAdiradhruvo'jaghanyastu sAdyAdizvaturdhA / 'sesamma duhe' ti padamAyuH karmApe - kSayApi vyAkhyeyaM, yathA zeSe bhaNitasaptakarmoddharite AyuSi jaghanyAjadhanyotkRSTAnutkRSTAnubhAgabandhalakSaNaM bhaGgacatuSkamapi sAdyadhrubarUpe vikalpadvaye varttate / anubhUyamAnabhavatribhAgAdau niyatakAla evAyuSazcaturvidhasyApyanubhAgabandhasya badhyamAnatvAtsAditvam / antarmuhUrtAcca paratastaduparamAdadhruvatvam // ityAdivA 10 [ atha pradezabandha : - ] igadugaNugAI jA abhavaNaMtaguNiyANU / khaMdhA uralociyavaggaNA u taha agahaNaMtariyA // 75 // emeva niubbAhArateyabhAsANupANamaNakamme / suhumA kamAvagAho UNUNaMgulaasaMkhaMso // 76 // iga0 eme0 'igadugaNugAI' tti ekadvikANukAdiyAvadabhavyebhyo'nantaguNANUn skandhAnantAn sarvAyogyatayAtikramya tata ekANukAdivRddhyAnantANuvRddhiM yAvadaudArikocitavargaNA anantA jaghanyAdyutkRSTA tAstato'pyekottaravRddhyA'nantANuvRddhiM yAvadanantAstasyA bahvaNuniSpannatayA sUkSmatvenottarasyAstu alpANumayatvena sthUlatayobhayAgrahaNayogyavargaNAstato'pyekottaravRddhayA'nantA vaikriyayogyA evamekottara - ddhyAnantANumayA'grahNavargaNAntaritA AhArakAdiyogyavargaNA api vAcyAH / tAzca yathAvRddhayA krameNa sUkSmatantuvyUnapaTavat sUkSmA, ata evAlpA'lpatarAlpatamakSetrAvagAhitayA tAsAmUnonataronatame'GgulAsaMkhyeyabhAge avagAhaH ||756 // 76 // ikkikahiyA siddhANaMtaMsA aMtaresu aggahaNA / savvattha jahannuciyA niyaNaMtasAhiyA jiTTA // 77 // iki0 ekottaravRddhayA siddhAnantabhAgamitA anantapramANA ekaikasyA antareSvagrahaNavargaNAH syuH / sarvatra ca svasvajadhanyayogyavargaNAyAH sakAzAdutkRSTayogyavargaNA nijanijAnantabhAgenAdhikA mantavyAH // 77 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ " C zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH aMtimacauphAsadugaMdhapaMcavannarasakammakhaMdhadalaM / sabvajiyaNaMtaguNarasamaNujuttamaNatayapaesaM // 78 // aMni0 antimAzcatvAraH sparzAH zItoSNarukSasnigdharUpA yasya karmadalikasya tattadhA'yamAzayaH-eSAM catuHsparzAnAM madhyAtkazcidaNuH snigdhoSNA'viruddhasparzadvayopeto'nyaH snigdhazIto'paro rUkSoSNo'nyastu rUkSazItaH / bRhacchatakaTIkAyAMmRduladhurUpaM sparzadvayamavasthitam / zeSau ca snigdhoSNau snigdhazItau vA rUkSoSNau rUkSazItau vA dvAvaviruddhasparzI bhavata iti catuHsparzaH / atra caivaMvidhakarmaskandhadalikabhaNanena audArikavaikriyAhArakayogyAH skandhA aSTasparzA eva / zeSAstu taijasAdiskandhAzcatuHsparzA iti mantavyam // 78|| egapaesogADhaM niyasabbapaesao gahei jio| thevo Au tadaMso nAme goe samo ahio // 79 // ega0 ekapradezAvagADhaM galaiTa nIvasyAgapradezAtana gahalagATaM tadeva jIvo gRhNAti karmadalikaM, na punaranyat natrAnIya gRhNAtItyarthaH, tacca sarvairapyAtmIyapradezairgRhNAti, nibiDasuvarNAdizRGkhalAvat, parasparasambaddhatvAdekasmin pradeze cepTamAne sarveSAmapi ceSTanAt / gRhItakarmadalikasyAlpameva bhAgamAyuSi kSipati, zeSakarmasthityapekSayA tasyaivAlpasthitikatvAt / nAmni gotre ca tato'dhikaH, parasparaM tu samaH ||7|| vigyAvaraNe mohe saccovari veyaNIye jeNappe / tassa phuDattaM na habai ThiIbiseseNa sesANaM // 80 // niyajAiladdhadaliyANaMtaMso hoi savvaghAINaM / bajhaMtINa vibhajjai sesaM sesANa paisamayaM // 81 // vigghA0 niya0 antarAya-jJAnavaraNa-darzanAvaraNarUpatayA yo bhAgaH pariNamati svasvasthAne trayANAmapi tulyo, vizeSAdhikazca nAmagotrApekSayA / tathA mohanIye'pi karmaNi yo dravyabhAga Abhajatti so'pi vizeSAdhiko'nantaroktakarmatrayabhAgApekSayA / tathA vedanIye'pi karmaNi yo bhAga Abhajati sarveSAmapi zeSakarmabhAgAnAmupari vartate, mohanIyabhAgApekSayA'pi vizeSAdhika ityarthaH, anyathA tasya sukhaduHkhavedyatayA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 guNaratlasUriviracitta-avacUNyupetaH sphuTatvaM na syAt / tathA zeSakarmaNAmAyuSkAdInAM bhAgasya hInatvamAdhikyaM vA vijJeyaM sthitivizeSeNa hetubhUtena, yasya nAmagotrAderAyuSkAdyapekSayA mahatI sthitistasya tadapekSayA bhAgo'pi mahAna, yasya tvasau hInastAra ko pi hIna iti haTAm / allAkRtInAM saH svayamevocyate, tatra jJAnAvaraNasya pazcottaraprakRtaya, ekA sarvaghAtinI zeSAzcatasro dezaghAtinyastatra jJAnAvaraNabhAge yad dravyamAgacchati tanmadhye sarvaghAtinA tIbrarasena yuktaM yadravyaM tadalpaM zeSadravyasyAnantabhAgavatyai'va, tacca kevalajJAnAvaraNanayaiva pariNamati zeSaM tu dezaghAtidravyaM caturbhigirbhUtvA zeSaprakRticatuSTayarUpatayA pariNamati / evamaparAsAmapi vAcyam, yAbadekasmin kAle badhyamAnAH prakRtayo bhavanti tAvadbhirbhAgairnAmabhAgalabdhaM dravyaM pariNamati / iha ca / yasyA uttaraprakRterbandho vyavacchidyate tad bhAgadravyaM yAvattatsamAnajAtIyA ekAkinI prakRtibaMdhyate tAvattasyA evaM tadbhavati, yadA ca samAnajAtIyA api sarvA vyavacchidyante'thavA mithyAtvAderivA'parA samAnajAtIyA prakRtirnAsti tadA tadravyaM sarvamapi svamUlaprakRtyantargatAnAM vijAtIyaprakRtInAmapi bhavati / yadA tA api vijAtIyA vyavacchidyanta nadA sarvamapyanyasyA mUlaprakRterbhavati / atra nidarzanam -yathA styAniitrakabandhe vyavacchinne tadbhAgadravyaM samAnajAtIyatvAnnidrApracalayorbhavati tayorapi bandhavyavacchede svamUlaprakRtyantargatAnAM cakSurdarzanAvaraNAdInAM vijAtIyAnAmapi bhavati, teSAmapi bandhavyavacchede upazAntAdyavasthAyAM sarvaM vedanIyasyaiva bhavati / mithyAtvAdestu samAnajAtIyA prakRti styatastadvandhavyavacchede tadbhAgadravyaM / vijAtIyaprakRtInAmeva krodhAdInAM syAdevamanyatrApi svadhiyA'bhyUhyam / / 80 / / 81|| sammadarasabaviraIu aNavisaMjoyadaMsakhavage y| mohasamasaMtakhabage khINasajogiyara guNaseDhI // 82 // samma0 samyaktvalAbhe prathamA vedyamAnamithyAtvAdipudgalakSapaNAya yathottaravRddhyA taddalikara- : canarUpAntarmuhUrttamAnA guNazreNiH, 'dara'tti dezaviratilAbhakAle dvitIyA, evaM sarvaviratyAdiSu vAcyam / kevalaM 'aNavisaMjoya'tti sattAgatAnantAnubandhivisaMyojane caturthI, darzanatrikakSapaNe paJcamI, mohaM zamayato'nivRttibAdarasUkSmAddhAyAM SaSThI, upazAnte upazAntamohasya saptamI evaM kSaekakSINayorapi zreNIdvayam, sayoginI dazamI / ayogina ekAdazI / AsAM cAyaM vizaSaH-samyaktvalAbhakAle mandazuddhitayA dIrghAntarmuhUrttavedyAmalpatarapradezAgrAM guNazreNiM racayati, uttarottarAM tu yathottaravRddhazuddhitayA hrasvahasvatarAntarmuhRtavedyAM bahubahutarAdipradezAnAM racayati // 82 / /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH (108 Asu vartamAnA jantava etadguNAdeva yadhottaramasaMkhyeyaguNanirjarAvanto mantavyAH, etadevAhaguNaseDhI dalarathaNANusamayamudayAdasaMkhaNaguNAe / eyaguNA puNa kamaso asaMkhaguNanijjarA jIvA // 83 // 'guNa' spaSTA // 83|| atha guNasthAnAnAM jaghanyotkRSTAntaramAha - paliyAsaMkhasamuhU sAsaNaiyaraguNa aMtaraM hassaM / guru micchi be chasaTTI iyaraguNe puggaladdhaMto // 84 // pali0 sAsvAdanasya tadbhAvAt pranipatitasya kAlAntareNa tadbhAvaM pratipitsorantaraM jaghanyato'pi palyA'saMkhyeyabhAgamAtra, tato hInakAlena tadbhAvA'pratipatteritaraguNAnAM tu jaghanyAntaramantarmuhUrtam, tadbhAvaM gatvA pratipatitasya kadAcitpunarantarmuhUrtena tadbhAvapratipatteH / gurvantaraM tu mithyAtvasya 'do vAre vijayAisu [ ] ityAdinItyA vAradvayaM SaTSaSTipUraNena sAgaropamaSaTSaSTi / itaraguNAnAM punarapArddhapudgalaparAvataH / / 84|| uddhAra addha khittaM paliya tihA samayavAsasayasamae / kesavahAro dIvodahiAutasAiparimANaM // 5 // uddhA0 uddhArapalyopamamaddhApalyopamaM kSetrapalyopamaM ceti palyopamaM tridhA / tatrAyAmaviSkambhAbhyAmavagAhena cotsedhAGgalaniSpannaikayojanapramANaH, parirayeNa tu sAdhikatriguNaikayojanamAnaH palya eka-dvi-triyAvatsaptAhaHprarUDhavAlAgrernibiDaM bhRtaH, tataH samaye samaye ekaikavAlAgrApahAreNa pAvatA kAlena sa nirlepaH syAt tAvAn kAlaH saMkhyeyasamayamAno bAdaramuddhArapalyopamam / tad dazakoTIkoTyA bAdaramuddhArasAgaropamam / ekaikaM vAlAgraM asaMkhyeyakhaNDAni kRtvA pUrvavat palyo bhriyate / tAni ca khaNDAni dravyato'tyantazuddhalocanacchadmastho yadatIca sUkSma pudgaladravyaM cakSuSA pazyati tadasaMkhyeyabhAgamAtrANi, kSetratastu sUkSmapanakazarIraM yAvati kSetre'vAgahate tato'saMkhyaguNAni bAdaraparyAptapRthivIkAyikazarIratulyAnIti vRddhAH, tataH pratisamayamekaikakhaNDApahAreNAsaMkhyeyavarSakoTIpramANaH kAlaH sUkSmoddhArapalyopamaM taddazakoTAkoTIbhiH
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAratnAviracitta-avarNopetaH sUkSmoddhArasAgaropamam, AbhyAM dvIpAH samudrAzca mIyante / tathA varSazate varSazate'tikrAnte pUrvapalyAdekaikavAlAgrA'pahAreNa saMkhyeyavarSakoTImAnaH kAlo bAdaramaddhApalyopamam, taddazakoTAkoTIbhirbAdaramaddhAsAgaropamaM tathaiva varSazate varSazate ekaikavAlAgrA'saMkhyeyatamakhaNDApahAreNA'saMkhyeyavarSakoTImAnaH kAlaH / sUkSmamaddhApalyopamaM taddazakoTAkoTIbhiH sUkSmamaddhAsAgaropamam, AbhyAM suranaranArakatirazcAM karmasthitiH kApasthitivasthitizca mIyante / tathA prAguktapalyAdvAlAgraspRSTanabhapradezAnAM pratisamayamekaikApahAreNA'saMkhyeyotsarpiNyavasarpiNImAnaH kAlo bAdaraM kSetrapalyopamaM taddazakodAkoTIbhirbAdaraM kSetrasAgaropamam / tathA'saMkhyAtakhaNDIkRtabAlAgraiH spRSTAnAmaspRSTAnAM ca nabhaHpradezAnAM pratisamayamekaikApahAreNa bAdarAdasaMkhyeyaguNakAlamAnaM sUkSma kSetrapalyopamam / taddazakoTAkoTIbhiH sUkSma kSetrasAgaropamam / AbhyAM dRSTivAde prayojanaM dravyapramANacintAyAM prAyaH // 85 // davve khitte kAle bhAve cauha duha bAyaro suhumo / hoi aNaMtussappiNiparimANo puggalaparaTTo // 86 // davve0 dravya-kSetra-kAla-bhAva-bhedAccaturdhA pudgalaparAvartta, ekaiko dvidhA-bAdaraH sUkSmazca / [sUkSmo]'naMtotsarpiNIpramANo bhavati // 86|| dravyapudgalaparAvarttamAhauralAisattageNaM egajio muyai phusiya svannuu| jattiyakAli sa thUlo dave suhumo sagannayarA // 87 // ura0 audArikAdisaptakenAhArakasya kAdAcitkatayA tarjanaM 'orAlabiuvyAhAra' [A0 ni0 gA0 39] ityAdigAthoktaudArikAdiyogyavargaNAsaptakabhAvena matAntareNaudArikAdyaGgacatuSkabhAvena vA lokavatisarvapudgalasparzanamocanena bAdaraH, saptAnAM caturNA vA madhyAdekena kenacit sarvapudgala. rpazanamocane zeSaiH spRSTAnAmagaNanena sUkSmaH pudgalaparAvarttaH / / 87|| logapaesosappiNisamayA aNubhAgabaMdhaThANA ya / jahatahakamamaraNeNaM puTThA khittAi thUliyarA // 88 // /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH loga0 caturdazarajjavAtmakalokasya pradezA utsarpiNyAzca samayA anubhAgabandhasthAnAni ca yadA yathAtathA maraNena vyutkramamaraNena jIvena spRzyante tadA kSetrakAlabhAvapudralaparAvarttAH sthUlAH syuH, kramamaraNena tu yadA jIbena spRzyante tadA sUkSmA ete bhavanti / bhAvapudgalaparAvarttaspaSTIkaraNArthamime gAthe, tadyathA - 107 'egasamayammi loe suhumaNijIA va jao pavisaMti te huta'saMkhalogapparasatullA asaMkhejjA // 1 // to asaMkhaguNi agaNikAyA u tesiM kAryadiI / tatto saMjamaaNubhAgabaMdhaThANANa'saMkhANi // 2 // [pra0 sa0 gA0 1050/1051] vyAkhyA- ekasmin samaye pRthivIkAyikAdayo jIbAH saptamyarthatvAtprathamAyAH sUkSmAgnijIveSu pravizanti te'saMkhyeyalokAkAzapradezatulyA, ye punaH pUrvamutpannAstejaskAyikA: punarmRtvA tenaiva paryAyeNotpadyante te na gRhyante teSAM pUrvameva praviSTatvAt / tatastebhya ekasamayotpannasUkSmAgnikAyikebhyo'saMkhyaguNitAH sUkSmAgnikAH pUrvotpanna asUna, tebhyo'pi teSAmeva pratyekaM kAyasthitirasaMkhyAtaguNA, ekaikasyApi sUkSmAgnerasaMkhyeyotsarpiNyavasarpiNIpramANAyAH kAryasthiterutkarSata uktatvAttasyA api sakAzAt saMyamasthAnAnyanubhAgasthAnAni ca pratyekamasaMkhyeyaguNAni mithastulyAni, kAyasthitAvasaMkhyeyAnAM sthitibandhAnAM bhAvAt, ekaikasmiMzca sthitibandhe'saMkhyeyAnAmanubhAgabandhasthAnAnAM sadbhAvAt / anubhAgabandhasthAnamekena kASAyikeNAdhyavasAyena gRhItAnAM karmapudgalAnAM vivakSitaikasamayabaddharasasamudAyaparimANaM, tAni cAnubhAgabandhasthAnAnyasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAni teSAM cAnubhAgabandhasthAnAnAM niSpAdakA ye kaSAyodayarUpA adhyavasAyavizeSAstepyanubhAgabandhasthAnAni ityucyante, tepi tAvanta eva // 'tANa maraNaM jayA puANi kamukameNa savvANi bhAvammi bAyaro sumo u kameNa bodhavvo / ' [pra0 sa0 gA0 1052] yAvatA kAlena krameNotkrameNa ca sarveSvapyanubhAgabandhAdhyavasAyeSu vartamAnaH syAt tAvAn kAlo bAdarabhAvapudgalaparAvarttaH / sUkSmo yathA kazcijjantuH sarvajaghanye kaSAyodayarUpe'dhyavasAye mRtastato yadi sa evAnte'pi kAle gate sati prathamAdanantare dvitIye'dhyavasAyasthAne vartamAno mriyate tadA tanmaraNaM
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 guNaratnatriviracitta-avacryupetaH gaNyate na zeSANyutkramabhAvInyanantAnyapi maraNAni / evaM krameNa sarvANyapyanubhAgabandhAdhyavasAyasthAnAni yAvatA kAlena maraNena spRSTAni syustAvAn kAlaH sUkSmabhAvapadgalaparAvataH / kSetrataH sUkSmapudgalaparAvataH kSetrato mArgaNAyAM gRhyate, zeSAH prarUpaNAmAtram / / 88|| appayarapayaDibaMdhI ukaDajogI ya sanni pjjtto| kuNai paesukkosaM jahannayaM tassa baccAse // 89 // yadA bahInA prakRtInAM bandhako bhavati tadA bhAgabAhulyAdutkRSTapradezabandho na lbhyte| alpataraprakRtibandhe badhyamAne prakRtInAmadhikabhAgalAbhAdutkRSTa pradezabandho labhyate, ityalpataraprakRtibandhItyuktaM, 'jogA payaDipaesaM' [gAthA-96]ti vacanAdutkRSTayoga evotkRSTapradezabandha ityutkttyogiityuktm| utkRSTayogazca paryAptasaMjJina eva, jaghanyapradezabandha: punarbahutaraprakRnibandhakasyAnutkaTayogino'paryAptasUkSmaikendriyAderiti viparyAsaH / / 8 / / utkRSTapradezabandhasvAmina Ahamiccha ajayacau AU vitiguNa viNu mohi satta micchAI / chaNhaM satarasa suhumo ajayA desA bitikasAe // 9 // micchaH mithyAdRzo'viratAdayo'pramattAntAzcatvArazvAyuSAmutkRSTabandhaM kurvanti / sAsvAdanamizrayoralpakAlabhAvitayA'nutkaTayogAdibhAvAcca na teSAM tathAvidhastadvandha; | apUrvAdayastvAyurvandhakA eva na syuH / mizrasAsvAdanavarjA mithyAdRgAdayo'nivRttyantAH sapta-saptavidhabandhakA / utkaTayoginazca mohasyotkRSTapradezabandhakA mizrasAsvAdanayoH saptavidhabandhakatve'pi tathAvidhotkaTayogAbhAvAd varjanam / SaNNAM mohAyurvarjamUlaprakRtInAM sAtasahitAnAM 'caudasaNu [ka0 sta0 gA012] ityAdisaptadazaprakRtInAM cotkRSTa yogI sUkSmaH, sUkSmasamparAyo hi mohAyuSI na badhnAti, atastadbhAgo'dhiko labhyate ityasyaiva grahaNam / utkRSTayoginaH saptavidhabandhakA aviratA dezAviratAzca, dvitIyatRtIyakaSAyANAM prAg vyavacchinna. mithyAtvAnantAnubandhyAdyadhikabhAgalAbhAt / / 10 / / 1. bandhe vAdhya. . hai|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH paNa aniyaTTI sukhagainarAusurasubhagatigaviunvidgaM / samacauraMsamasAyaM varaM miccho va sammo vA // 11 // paNa pazcAnAM puMveda-saMjvalanacatuSkarUpANAM sarvotkRSTayogo'nivRttibAdara utkRSTaM pradeza badhnAti, prAgvyavacchinnazeSavedakaSAyAyadhikabhAgalAbhAt / sukhagatyAditrayodazaprakRtInAM mithyAdRSTiH samyagdRSTirvotkRSTapradezabandhakaH / asAtasya saptavidhabandhakAlasamaye sAtasyAyuSAM bhAgakSepAt / naradevAyuSoraSTavidhabandhe zeSAyustrayabhAgakSepAt / zeSanAmaprakRtinavakasya devagatiyogyASTAviMzatibandhakAle ekonatriMzadAdibandhApekSayA'lpabhAgapAtAt / adhastanabandhasthAneSvetA bandha eva nAyAnti / aSTAviMzatimeva bajrarSabhanArAcasahitAM naragatiyogyAmekonatriMzataM badhnato bajrasyotkRSTapradezabandhastriMzadAdibandhApekSayA'lpabhAgapAtAt / / 91|| niddApayalAdujuyalabhayakucchAtittha sammago sujaI / AhAradurga sesA ukosapaesagA miccho // 12 // niddA0 nidrA-pracalayorvyavacchinnabandhastyAnaddhitrikabhAgasya kSepAt / hAsyaratyaratizokabhayajugupsAjinAnAM ca prAgvyavacchinnabandhamithyAtvAdibhAgalAbhAdetAH prakRtIrutkRSTapradezabandhAdutkRSTayogI saptavidhabandhako jJAnAditrayeNa samyagmokSamArgaM gacchatIti sammago' samyagdRSTiH karoti / suyatirapramatto'pUrvo vA''hArakadvikaM nAmakarmaNo devagatiyogyatriMzadvandhasthAnakAle utkRSTayogAdivizeSaNa utkRSTapradezaM badhnAti, ekatriMzagandhApekSayA tatra tasya bhAgAdhikyAt / zeSA uktavyatiriktAH 66prakRtImithyAdRSTirevotkRSTapradezA badhnAti / tatra naradrikapaJcendrijAtyaudArikadvikataijasakArmaNavarNAdicatuSkA'gurulaghUpaghAtaparAdhAtocchvAsatrasabAdaraparyAptapratyekasthirAsthirazubhAzubhayazaHkIrtinirmANalakSaNAH paJcaviMzatiprakRtIrmuktvA zeSAH 41 samyagdRSTerbandha eva nAyAnti, yadyapi tanmadhyAt kAzcit sAsvAdano'pi badhnAti tathA'pyasyotkRSTayogo na labhyate, ata etAH 41 prakRtImithyAdRSTirevotkRSTayogI mUlaprakRtInAmuttaraprakRtInAM ca yathAsambhavamalpatarabandhaka utkRSTapradezAH karoti / yA api 25 prakRtayaH samyagdRSTebandhamAyAnti tA api naradvikapaJcendrijAtyau. dArikAGgopAGgaparAghAtoccAsatrasazubhasthiraparyAptavanapaJcadazaprakRtInAmaparyAppaikendripayogpanAmasatkatrayoviMzatibandhenaiva saha badhyamAnAnAmutkRSTapradezabandho labhyate, nottaraH paJcaviMzatyAdibhirbhAgabAhulyAt / naradvikAdidazaprakRtInAM paryAptakendriya-paryAptatrasayogyapaJcaviMzatibandhenaiva saha badhyamAnAnAmutkRSTapradeza
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [112 guNaratnasUriviracita-avacUryuptaH bandho, nottaraiH SaDviMzatyAdibhirbhAgabAhulyAt / trayoviMzati-paJcaviMzatibandhau samyagdRSTerna bhavato, devaparyAptanarayogyabandhakatvAt nasya ||12|| jaghanyapradezabandhamAhasumuNI dunni asannI narayatiga surAu suraviucidugaM / sammo jiNaM jahannaM suhumanigoyAikhaNi sesA // 13 // sumu0 apramattaH parAvarttamAnayogo'STavibandhaka: svaprAyogyasarvajaghanyavIrye sthito nAmna ekatriMzatprakRtIbaMdhnannAhArakadvikaM jaghanyapradeza badhnAti / asaMjJinastadvandhakeSu sarvajaghanyayogatayA narakatrikasurAyurlakSaNasya prakRticatuSkasya jaghanyapradezabandhaH / suradvikavaikriyadvikajinanAmnAM samyagdRSTerjaghanyapradezabandhastathAhi-kazcidaviratasamyagdRSTirbaddhajinanAmA devanArakebhyayutvA narakeSUtpanno bhavAdyasamaye jinasahitAM devagatiyogyAM nAmaikonatriMzataM badhnan suradrika-vaikriyadvikayorjaghanyapradeza karoti / tadAnImeva tasya prAyogyajaghanyayogitvAt / jinanAmnastu kazcidaviratasamyagdRSTirbaddhajinanAmA'nuttarasurepUtpannaH svabhavAdyasamaye jaghanyapradezabandhakastadvandhakeSu tasyaiva jghnyyogitvaat| nArakANAmapi tadvandhasambhavo'sti kevalaM na teSAM tthaajghnypogH| zeSA navottarazataprakRtIraparyAptasUkSmanigodajIvo yathAsambhavaM bahIH prakRtIbaMdhnan sarvajaghanyavIryalabdhiyukto bhavAdyasamaye jaghanyapradezA badhnAti, sarvajaghanyayogitvAt tasya // 93|| dasaNachagabhayakucchAbitituriyakasAyavigghanANANaM / mUlachage'Nukoso cauha duhA sesi sabvattha // 14 // daMsa0 darzanAvaraNacatuSkaM nidrApracaletidarzanaSaTkAditriMzaduttaraprakRtInAM mohAyurvarjamUlaprakRtiSaTke cAnutkRSTapradezabandhaH sAdyanAdidhruvAdhruvatayA caturdhApi syAt / tatra mUlaprakRtiSaTkasya jJAnAvaraNAntarAyapaJcakasya cotkRSTapradezabandhaH kSapakasyaupazamikasya vA sUkSmasamparAyasyotkRSTayogina ekaM dvau vA samayau yAvallabhyate, tasya pazcidhabandhakatvena mohAyurbhAgalAbhAt / sa copazAntamohAvasthAyAmAruhya punaH pratipatyotkRSTayogAdvA'traiva pratipatya yadA'nutkRSTaM pradezabandhaM karoti tadA'sau sAdiH / tatsthAnamaprAptAnAmanAdiH, sadA badhyamAnatvAt / adhruvadhravau bhavyAbhavyayoH / cakSuracakSuravadhikevaladarzanAvaraNAnAmapi tathaiva, kevalamatra nidrApaJcakabhAgalAbhAdhikyamapi vAcyam / nidrAdvikasya tvaviratAdayo'pUrvAntAH sarvotkRSTayoginaH saptavidha
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA pazcamaH karmagranthaH bandhakAle ekaM dvau vA samayau aayuHstyaanddhitrikbhaagaadhikyenotkRssttprdeshbndhkaaH| bhayajugupsayorapyaviratAdayo'pUrvakaraNAntA utkRSTayogina utkRSTapradezabandhakAH, dvitIyakaSAyANAM punaravirata utkRSTayogI utkRSTapradezabandhakaH, mithyAtvAnantAnubandhyAdibhAgalAbhAt / tRtIyakaSAyANAM tathaiva dezavirato, dvitIyakapAyANAmapi bhAgalAbhAt / caturthakaSAyANAmanivRttibAdarastRtIyakaSAyANAmapi bhAgalAbhAt / eSAmutkRSTapradezabandhaM kRtvA tatsthAnAdutkRSTayogAdvA pratipatya punaranutkRSTapradezabandhaM kurvatAmasau sAdiranAdyAdibhAvanA pUrvavat / sesi' tti zeSatrike-utkRSTajaghanyAjadhanyarUpe sarvaprakRtiviSayaH pradezabandhaH sAdiradhruvazceti dvidhA / tatra jaghanyayogAvasare'jadhanyapradezabandhAdavatIrya jaghanyamenaM kurvato jaghanyaH sAdiH, ajaghanyo'dhruvastasmAcca punastamajaghanyaM kurvato jaghanyo'dhruvo'jaba pa. sAdiH, samanurakRSTa dayAtkRiSTaM banato'nutkRSTo'dhruva, utkRSTastu sAdiH / tasmAccyutvA punaranutkRSTabandhe utkRSTo'dhruvo'nutkRSTaH sAdiH / sarvavetyuktamUlottaraprakRtInAmanutkRSTAjjadhanyAjaghanyotkRSTalakSaNe zeSatrike zeSamUlottaraprakRtInAM caturvidhe'pi bandhe sAdyadhruvalakSaNaM bhagadvayameva // 9 // seDhiasaMkhijase jogaTThANANi payaDiThiibheyA / ThiibaMdhajyavasAyANubhAgaThANA asaMkhaguNA // 9 // tatto kammapaesA aNaMtaguNiyA tao rasaccheyA / jogA payaDipaesaM ThiiaNubhAgaM kasAyAo // 16 // seDhI0 tatto0 buddhyA ghanIkRtasya saptarajjumitalokasya saptarajjvAyatAyA viSkambhata ekaprAdezikyA: zreNerasaMkhye[ya]bhAge yAvantaH pradezAstAvatpramANAni jaghanyamadhyamotkRSTabhedAni yogasthAnAni, tAni cottaraprabhedApekSayA stokAni, tebhyaH prakRtInAM jJAnAvaraNAdInAM kSayopazamavecitryaiNa dravya-kSetrAdisAmagrIvizeSeNa ca bhedA asaMkhyeyaguNAste bhedA; prakRtibhedatvAtprakRtayazca ityucyante / yaduktam'patteyamakkharAI [ ] tathA 'saMkhAiAo khalu' [ ] ityAdi / tatazcaitadAvaraNAnAmapyetAvanto bhedA bhavantyeva, yata ekaikasmin yogasthAne vartamAnairnAnAjIvaiH kAlabhedAdeka5- lAbhAt / tathA pratyAkhyAnAvaraNAnAM dezavistaH saptavidhavandhaka apatpAkhyAnalAbho vAcyaH / tathA saJcalanakropampAnivRttigadaraH puMde chinne saMjvalanakrodhAdicatuSkaM baghnannutkRSTayopputkRSTa pradezabandhaM karoti, mithyAtvA''dhakaSAyadvAdazakanokavApabhAgo labhyana iti kRtvA / saMcalanamAnasya sa eva krodhabandha chinne majvalanamAnAdipaM vajannatkRTapradezaM karoti, krodhabhAgo labhyata iti kRtvA / evaM lobha pAvat / eSAmuH- pA0 /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [113 guriviracita- avacUrmyupetaH jIvena vA'nekapUrvoktaprakRtyaMzAnAM badhyamAnatvAt / tebhyo'pi sthitivizeSA antarmuhUrtasamayAdhikA'ntarmuhUrttAdilakSaNA asaMkhyeyaguNAH, ekaikasyAH prakRterasaMkhyAtaiH sthitivizeSairbadhyamAnatvAt / tato'pi tAsAM sthitInAM bandhAdhyavasAyasthAnAnyasaMkhyeyaguNAni, ekaikasyApi sthitivizeSasyA'saMkhyeyalokAkAzapradezamANairadhyavasAyasthAnairjanyatvAt / tato'nubhAgabandhAdhyavasAyasthAnAnyasaMkhyeyaguNAni, sarvajadhanyasyApi sthitibandhAdhyavasAyasthAnasya dezakSetrAdibhedenA'saMkhyairanubhAgabandhAdhyavasAyasthAnairbadhyamAnatvAt / tataH karmapradezAH karmANo'nantaguNAstato'pyanantaguNAsteSAM rasacchedAH, ekaikaparamANusambandhino rasasya ke - liprajJayA chidyamAnasya sarvajIvAnantaguNAvibhAgapalicchedadAnAt / 'jogA payaDipaesa' ti yogAt prakRtayazca pradezAzca prakRtipradezaM tajjIvaH karotIti sambandhaH / prakRtipradezabandhayoryogA heturityarthaH / yadyapi pUrvaM mithyAtvAdayaH sAmAnyena karmaNo bandhahetava uktAstathApyAdyakAraNatrayAbhAve'pyupazAntamohAdiSu kevalayogasadbhAve vedanIyalakSaNA prakRtistatpradezAzca badhyante, ayogyavasthAyAM tu yogAbhAve na badhyanta iti jJAyate prakRti pradezabandhayoryoga eva pradhAnaM kAraNam, yogastAvajjIvasya vIryamucyate / tatra sUkSmanigodasyApi sarvajaghanyavIryasya pradezAH kecidalpavIryAH kecidvahuvahutarabahutamAdivIryopetAstatra sarvajadhanyavIryayuktasyApi pradezasya sambandhi vIryaM prajJAcchedena chidyamAnamasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAn bhAgAn prayacchati / tasyotkRSTavIryayukte pradeze yadvIryaM tadetebhyo'saMkhyeyaguNAn bhAgAn prayacchati / tatra paryAptAH sarve svaprAyogye sarvajaghanyayogasthAne jadhanyataH samayaM utkRSTatazcatura: samayAn yAvadvarttante tataH paramanyadyogasthAnamupajAyate / svaprAyogyotkRSTayogasthAne tu jaghanyataH samayamutkarSastu dvau samayau / madhyameSu tu jaghanyataH samayamutkRSTatastu samayatrikAdArabhyASTau yAvat / aparyAptAstu sarve'pyekasmin yogasthAne ekameva samayamavatiSThante, tataH paramasaMkhyeyaguNavRddheSu pratisamayamanyAnyayogasthAneSu saMkrAmanti / evaM jaghanye yoge jaghanyaM madhyame madhyamamutkRSTe tUtkRSTaM pradezabandhaM jIvaH karoti / 'Tii aNubhAgaM' ti sthitizcAnubhAgazca tatkaSAyAt karoti / kaSAyA hyudIrNA nAnAjIvAnAM kAlabhedena ekajIvasya vA sarvajaghanyAyA api jJAnAvaraNAdikarmasthiternirvartakAnyasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAnyantarmuhUrttakAnyadhyavasAyasthAnAni janayanti / samayAdhikatajjaghanyasthitijanakAni tu ta eva, tebhyastAni vizeSAdhikAni janayanti, evaM tAvat yAvatsarvotkRSTasthitijanakAdhyavasAyasthAnAni vizeSAdhikAni nirvarttayanti etAni ca sarvANyapi militAnyasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAnyeva bhavanti / tadevametaiH kaSAyajanitAdhyavasAyasthAnairjanyatvAtkarmaNaH sthitiH kaSAyapratyayasiddhA, teSAmeva kaSAyANAM sambandhi yaddalikamudayaprAptaM tatra yadanubhAgasthAnamudeti tena jIvasyAdhyavasAyo janyate, tadvazena
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH badhyamAnakarmaNAmanubhAgo niSpadyate / sarveSvapi kaSAyakarmaskandheSvasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANanyanubhAgasthAnAni gajaniH / jJAtAyara"disamakakanyeSya pelAva tvAmUni bhavanti, paraM tAvadiha kaSAyA eva kAraNatvena vicArayituM prakrAntAH / tatra jaghanyAnyanubhAgasthAnAnyutkRSTatazcatura: samayAn pAvadudape samAgacchanti, madhyamAni tu kAnicit trinaparANi caturo'nyAni paJcAnyAni SaDaparANi saptAnyAni ttvaSTau samayAn yAvadutkRSTata udaye samAgacchantyutkRSTAnubhAgasthAnAni nUtkRSTato dvau samayau yAvadudaye samAganti, jaghanyatastu sarvAMNyapi samayasthitIni eva bhavantyattastajanyo jaghanyamadhyamotkRSTabhedabhinnoudhyavasAyo'pyetAvatkAlasthitika eva / kapAyasadbhAve pramattAdiSu sthityanubhAgabandhau bhavataH, kathAyAbhAve tUpazAntamohAdiSu na bhavata iti jJAyate, enayoH kaSAyAH pradhAnaM kAraNam ||25||26|| atha zreNisvarUpaM vivakSuH, sA ca ghanIkRtalokasvarUpaprarUpaNApUrvikaiva vaktuM zakyate'to ghanasvarUpaM bahUpayogitvAt pratarasvarUpaM cAha caudasarajjU logo buddhikao hoi sattarannumANaghaNo / taddIhegapaesA seDhI payaro ya tabAgo / / 97 // cau0 caturdazarajjavo yasya sa, nathA rajjupramANaM tu svayaMbhUramaNasamudrasya paurastyapAzcAtyavedikAntaM yAvadavaseyam / ucchrayamAnamidamasya-adhastAddezonasaptarajjuvistarastiryaglokamadhye ekarajjuvistAro, brahmalokamadhye paJcarajjuvistIrNa upari lokAnte tvekarajjuvistRtaH, zeSasthAneSu punaH ko'pi kiyAnasya vistara ityevaMrUpo loko buddhyA dhanIkRta: saptarajjupramANaH syAt / tadyathA -rajjuvistIrNApAsanADyA dakSiNadigvabaMdholokakhaNDamadho dezonarajjutrayavistRtaM krameNa hIyamAnavistaraM yAvaduNa' rajjvasaMkhyeyabhAgavistaraM sAtirekaM saptarajjUcchrayaM gRhItvA basanADikAyA evottaradigbhAge viparItaM yojyate, evamuparitanavartikhaNDadvayamapi pratyekaM brahmalokamadhye dvirajjuvistaraM uparyalokasamIpe'dho ratnaprabhAkSullakAtara - samIpe cAGgulasahasrabhAgavistaraM dezonasAdharajjutrayocchitaM dakSiNapArthAduttarapArve vaiparItyena sthApyate, evaM ca kRte urdhvalokArddha dvAbhyAmagulasahasrabhAgAbhyAmadhikarajjutrayaviSkambhaM dezonasaptarajjUcchritaM bAhulyatastu brahmalokamadhye pazcarajjubAhalyamanyavA'niyataM jAyate, idaM coparitanamardhaM gRhItvA'dhastanasaMvartitalokArddhasyottarapArzve sthApyate, evaM ca yojite AdhastyakhaNDocchraye yatsaptarajjUnAmadhikaM tatvaNDitvoparitanayojitakhaNDasya bAhalye urdhvAyataM sthApyate, evaM ca sAtirekAH paJcarajjavaH kvacid bAhalyaM sidhyati
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetaH tathA''dhastyakhaNDamadhastAd yathAsambhavaM dezonasaptarajjubAhulyamata uparitanakhaNDabAhalyAda dezonarajjudvayamatrAtiricyate ityasmAdUrdhvaM gRhItvoparitanakhaNDabAhalye saMyojyate, evaM bAhalyataH sarvamapyetaccaturastrIkRtanabhaHkhaNDaM kiMyatyapi pradeze rajjvasaMkhyeyabhAgAdhikAH SaD rajjavaH syuH, vyavahAratastu sarvaM saptarajjubAhalyam, AyAmaviSkambhAbhyAM pratyekaM dezonasa'narajjupramANaM, vyavahAratastvatrApi pratyekaM saptarajjupramANatA jJeyA / evaM buddhikRtaH saptarajjumAno ghanaH syAt, 'taddIgapaesa' tti tasya saptarajjumitasya lokasya dairghyaM yasyAH sA taddai ekaikapradezA zreNirucyate, tasyAH zreNervargaH prataro bhavati ||17|| 115 pradezabandhaH samAptaH || adhunA cAndasUci upazamazreNikSapakazreNI prAha-- aNadaMsanapuMsitthI veyachakvaM ca purisaveyaM ca / do do egaMtarie sarise sarisaM usame // 98 // + aga. ihopazamazreNikRdapramattayatireva anye tvaviratasamyagdRSTidezavira bhramattApramattayatInAmanyatabhaH / aNantyAkArayanti narakAyurityaNAH atha sUcanAdanantAnubandhinastatrAdI antarmuhUrtena yugapat krodhAdInAmupazamaH, darzanaM darzastat tridhA mithyAtvAdyantarmuhUrtena yugapat, evaM sarvatra yugapadupazamakAlo'ntarmuhUrta, nara Arambhako napuMsamantarmuhUrtena, atha strI tadAdau napuMstvaM tato nRvedaM nanaH strIvedaM, napuMstvAdau strIvedaM tato nRvedaM SaSThe sthAne svIyaM tato dvau dvau dvitIyatRtIya krodhau sadRzau / tatastuyaM krodhe krodhatvAt sAdRzyaM turgabhekAkinamevAntarmuhUrtena, evaM mAnAdIn, turyalobhaM zamayan tridhA kRtvA dvau bhAgau yugapadupazamayya tRtIyaM saMkhtryeyakhaNDAni kRtvA pRthaka pRthak kAlabhedena zamayati, tata eSAM yamantyaM khaNDaM tadasaMkhyakhaNDAna kRtvA samaye samaye ekaikaM zamayati, darzanasaptake zAnte'pUrvakaraNo'nivRttivAdaro bocyate / tana UrdhvamanivRttibAdaro yAvatsaMkhyeyAntimakhaNDam, caramasya saMkhyeyakhaNDasyAsaMkhyeyakhaNDAni zamayan sUkSmasaMparAyaH / nanUpazamazreNiko'pramattasaMyataH sa ca saptakazamAt, anyathA teSAmudaye na samyaktvAdyAptiH / adhunA teSAM kiM zamoktiH ? Aha- pUrvaM teSAM kSayopazama ukto'dhunA nUpadAmaH / 1- kAlo'ntarmuhUrtta vAcyaH, navo'nudIrNamapi napuMsakavedam / yadi puruSaH prArambhakaH tataH prathamaM napuMstvaM tata strIvedaM nato hAsyAdiSaddhaM tataH puruSavedam, adha khI tadAdI napuMstvaM tato nRvedaM tataH SaTkaM tataHkhItvaM napuMsakatvAdI khIvedra tato nRvedaM [tataH ghaTrakaM tanaH ] SaTsthAne svIyam - pa0 /
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakanAmA paJcamaH karmagranthaH nanu kSayopazamo'pi udite kA~do kSINe'nudine copazAnte, upazamo'pyevaM tanaH ko vizeSaH ? Aha- kSayopazame nadAvaraNakarmaNaH pradezatA'nubhavo'sti, upazame tu sa na vidyate / yataH - 'ei saMtakamma khaoksamietya nANubhAvaM so upasaMtakasAo puNa veei na sNtkmmpi| [vize0 gA0 1293] // 98 // aNamicchamIsasamma tiAuigavigalathINatigujjoyaM / tirinasyathAvaradugaM sAhArAyavaaDanaputthI / / 9 / / aNa. tti Au' ti devanArakatiryagarUpamAyutrikam / 'aDa' ni apratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNarUpaM kaSAyASTakam // 99|| chagapumasaMjalaNAdonidAvigdhavaraNakhae nANI / deviMdasUrilihiyaM sayagamiNaM AyasaraNaTThA // 10 // chagaH hAsyaratyaratizokabhapajugupsArUpaM hAsyaSaTkam / / 100 // // iti zatakAvacUriH //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrIzaGkezvarapArzvanAthAya namaH // || namonamaH zrIgurupremasUraye // zrIguNaratnasUriviracita- avacUrNyapetam pUrvAcAryaviracitaM saptatikAprakaraNam siddhapaehiM mahatthaM baMdhodayasaMtapayaDiThANANaM / vocchaM suNa saMkhevaM nIsaMdaM diTTivAyarasa // 1 // siddhaH siddhAnyavicalAni padAni yeSu grantheSu te siddhapadAH karmaprakRtiprAbhRtAdayo, na hi teSAM padAni kaizcidapi cAlayituM zakyante teSAM sarvajJoktArthAnusAritvAt, tebhyo bandhodayasatprakRtisthAnAnAM saMkSepaM vakSye zRNviti kriyApadaM ca zrotRRNAM kathaMcit pramAdasambhave'pyAcAryeNa nodvijitavyamiti khyApanArtham // 1 // 2 saMvedharUpaM saMkSepaM vivakSuH ziSyAn praznaM kArayati --
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam kai baMdhato veyai kai kai vA payaDisaMtaThANANi / mUluttarapagaIsuM bhaMgavigappA u bodhabbA // 2 // kai0 kati karmaprakRtIbaMdhnan kati karmaprakRtIrvedayate ? kati vA tathA tathA banato vedayamAnasya ca prakRtisatkarmasattAsthAnAni prakRttisattAsthAnAni ? iti prazne kRte AcAryo bhaGgajAlamanekaprakAraM vacomAtreNa yathAvatpratipAdayitumazakyaM jAnAnaH sAmAnyenaivAha-mUlaprakRtiSuttaraprakRtiSu ca pratyekaM bandhodayasattAsaMvedhamadhikRtya cintyamAnA subahavo bhaGgAH syuH, te cAtra yathAvad viviktatayA pratipAdyamAnAH samyag bodbhavyAH // 2 // bandhAdiprakRtisthAnAnAM saMvedhamAhaaTTavihasattachabbaMdhagesu aTeva udayasaMtAI / egavihe tivigappo egavigappo abaMdhammi // 3 // aTTha0 aSTavidha-saptavidha-paDdhibandhakeSu pratyekamudaye sattAyAM cASTau karmANi prApyante / etena ca trayo bhaGgAdarzitAstadyathA- aSTavidhabandho'STavidha udayo'STavidhA sattA, eSa vikalpa AyurbandhakAle, eSa mithyAdRSTayAdInAmapramattAntAnAmavaseyo na zeSANAmAyurvandhAbhAvAt / tathA saptavidho bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA, eSa vikalpa AyurbandhAbhAve mithyAdRSTyAdInAmanivRttibAdarasamparAyAntAnAmavaseyaH / tathA SaDkiyo bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA, eSa vikalpaH sUkSmasamparAyANAM / tathA ekavidhe bandhe ekasmin kevalavedanIye badhyamAne ityarthastrayo vikalpAstadyathA- ekavidho bandhaH saptavidha udayo'STavidhA sattA, eSa vikalpa upazAntamohaguNasthAnake prApyate, tatra mohanIyasyodayo nAsti sattA punarasni / ' tathA ekavitho bandhaH saptabidha udayaH saptavidhA sattA'yaM kSINamohaguNasthAnake prApyate, tatra mohanIyaspa niHzeSo'pagamAt / tathA ekavidho bandhazcaturvidha udayazcaturvidhA sattA'yaM sayogikevalini prApyate, tatra ghAtikarmaNAM sAmastyenApagamAt / tathA'bandhe bandhAbhAve ekavikalpastadyathA-caturvidha udayazcaturvidhA sattA'yamayogiguNasthAnake labhyate, tatra yogAbhAvAd bandho na syAdudayasatte cAghAtikarmaNAM bhavataH / / 3 / / 1- nIyasyodayo bandhazraturvidha udayaza caturvidhA sattA punarasti- he /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetam adhunaitAneva saptavikalpAn jIvasthAneSu cintayannAha-- sattaTThabaMdhaaTThadayasaMta terasasu jIvaThANesu / egammi paMca bhaMgA do bhaMgA huMti kevaliNo // 4 // satta0 trayodazasvAdyeSu jIvasthAneSu pratyeka drau dvau vikalpau bhavatastadyathA--sapnavidho bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA, ayamAyurbandhakAlaM muktvA zeSakAlaM sadaiva labhyate'STavidho bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA'yamAyurbandhakAle, aantmohuurtik, AyurbandhakAlasya jaghanyenotkarSeNa cAntarmuhUrtapramANatvAt / tathaikasmin paryAptasaMjJipaJcendriyalakSaNe paJca bhaGgAH bhavanti, tatrAdimau dvau bhaGgau prAgiva bhAvanIyau / trayastu zeSA ime Sadhio bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA'yaM bhagaH sUkSmasamparAyasyopazamazreNyAM kSapakazreNyAM vA vartamAnasya draSTavyaH, ekavidho bandhaH saptavidha udayo'STavidhA sattA'yamupazAntamohaguNasthAnake prApyate, ekavidho bandhaH saptavidha udayaH sapnavidho sattA'yaM kSINamohaguNasthAnake / tathA dvau bhaGgau kevalino bhavatastadyathA ekAvA bandhazcatuvidha udayazcanu vA sattA'yaM saponilino, bandhAbhAve caturvidha udayazcaturvidhA sattA'yamayogikevalinaH, iha kevaligrahaNaM saMjJijyavacchedArthaM / kevalI manorahitatvAnna saMjJI ||4|| adhunA tAneva saptavikalpAn guNasthAnakeSu cintayannAhaaTThasu egavigappo chasu vi guNasaMniesu duvigappo / patteyaM patteyaM baMdhodayasaMtakammANaM // 5 // aTThasu0 aSTasuguNasthAneSu samyagmidhyAdRSTayapUrvakaraNAnivRttibAdarasUkSmasamparAyopazAnnamohakSINamoharAyogikevali[ayogikevali]lakSaNeSu pratyekaM bandhodayasatkarmaNAmeko vikalpastadyathA--samyagmithyAdRSTyapUrvakaraNAnivRttibAdareSu saptavidho bandho'STavidha udayo'STavidhA satnA, eSvAyurbandhAbhAvAdaSTavidho bandho na syAt / sUkSmasamparAye paJcidho bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA, sUkSmasamparAyo hi bAdarakaSAyodayAbhAvAdAyurmohanIyaM ca na badhnAti / upazAntakapAyasya kevalavedanIyasyaiva bandhakatvAdekavidho vandho, mohanIyasyodayAbhAvAt saptavidha udayo'STavidhA sattA / kSINamohasyaikabidho bandhaH saptavidha udayaH saptavidhA sattA, atra mohanIyaM kSINatvAdudaye sattAyAM ca na prApyate / sayogikevalinyekavidho bandhazcaturvidha
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam udayazcaturvidhA sattA / ayogini caturvidha udayazcaturvidhA sattA / tathA SaTsu guNasaMjJiteSu guNasthAnakepu mithyAdRSTisAsvAdanAbiratasamyagdRSTacAdiSu pratyekaM bandhodayasatkarmaNAM drau dvau vikalpau bhavanastadyathA AyukAle'STavidho bandho'STavidha udayo'STavidhA sattA / AyurvandhakAlaM vinA saptavidho bandho'STavidha udayo'STadhA sattA / mUlaprakRtIrAzritya bandhAdiprakRtisthAnAnAM para una svApitaM naH / adhunA uttaraprakRtIradhikRtyAha-- baMdhodaya saMtaMsA nANAvaraNaMtarAie paMca / ghorame vi tahA udasaMtA huMti paMce ||6|| 51 baMdha jJAnAvaraNe'ntarAye ca pratyekaM bandhodayasattArUpA aMzAH paJca paJcaprakRtyAtmakAH / agramartho- jJAnAvaraNe'ntarAye ca pratyekaM bandhamudayaM sattAM cAdhikRtya sadaiva dhruvandhitvAt paJca paJca matyAdyAvaraNarUpA dAnAntarAyAdirUpAzca prakRtayaH prApyante, tato jJAnAvaraNasya bandhakAle paJcavidho bandhaH paJcavidha udayaH paJcavidhA sattA, evamantarAyasyApi eSa ca bhago dvayorapi sUkSmasamparAyaguNasthAnakaM yAvadavagantavyaH, tathA bandhoparame'pi bandhAbhAve'pi jJAnAvaraNAntarAyayostatheti samuccaye udayasatte bhavataH paJcaiva paJcaprakRtyAtmake, epa va bho dvayorarAyupazAntamoha kSINamohe na prApyate ||6|| darzanAvaraNasyottaraprakRtIradhikRtya bandhAdisthAnaprarUpaNArthamAha baMdhassa ya saMtassa ya pagaTTANAI tinnitullAI / udayANAI duve ca paNagaM daMsaNAvaraNe // 7 // baMdha- darzanAvaraNIye bandhasya sattAyAzca parasparaM trINi prakRtisthAnAni syustadyathA navaSaT catasrazva / tatra sarvaprakRtyAtmakaM bandhasthAnaM mithyAdRSTI sAsvAdane vA taccAbhavyAnadhikRtyA'nAdyaparyaMvasAnam, bhavyAnadhikRtyAnAdisaparyavasAnam, samyaktvAtpratipatya mithyAtvaM gatAnAM sAdisaparyavasAnam / tacca jaghanyenAntarmuhUrtaM yAvadutkarSato dezonA'pArddhapudralaparAvarttam / styAnaddhiMtrikahInaM padprakRtyAtmakaM bandhasthAnaM sampagmithyAdRSTiguNasthAnAdArabhyA'pUrvakaraNasya prathamaM bhAgaM yAvat, tacca jaghanyenAntarmuhUrtaM kAlamutkarSato paTSaSTI sAgaropamANAM samyaktvasyApAntarAle samyagmithyAtvAntaritasya evAntaM kAlamavasthAnasambhavAt, tata UrdhvaM kazcit kSapakazreNiM pratipadyate kazcitpunarmithyAtvaM, mithyAtve ca pratipanne satyavazyaM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-akcUrNopetam navavidho bandhaH / nidrA-pracalAhInaM catuSprakRtyAtmakaM bandhasthAnamapUrvakaraNadvitIyabhAgAdArabhya sUkSmasaparAyaM yAvat, jaghanyenaikaM samayamutkarSato'ntarmuhUrtam, tatropazamazreNyAmapUrvakaraNasya dvitIyabhAgaprathamasamaye caturvidhaM bandhamArabhyAnantarasamaye kazcitkAlaM kRtvA divaM gataH sannavirataH syAdaviratatve ca SaDvidho bandha ityekasAmAyikI caturvidhabandhasthAnasya sthitiH / tathA navaprakRtyAtmakaM sattAsthAnaM darzanAvaraNasya kAlamadhikRtya dvidhA'nAdyaparyavasitamanAdisaparyavasitaM ca, sAdiparyavasAnaM tu na syAt, navaprakRtyAtmakasattAsthAnavyavacchedo hi kSapakazreNyAM syAnna ca kSapakazreNitaH pratipAto'styetacca sattAsthAnamupazamazreNimadhikRtyopazAntamohaguNasthAnaM yAvadavApyate, kSapakazreNimadhikRtya punaranivRttigaNasthAnasyAcaM bhAgaM / tathA SaTprakRtyAtmakaM sattAsthAnaM jaghanyenotkarSeNa cAntarmuhUrttapramANam, taccA'nivRttiguNasthAnadvitIyabhAgAdArabhya kSINamohadvicaramasamayaM yAvadavaseyam / catuSpakRtyAtmakaM tvekasAmayika, kSINakaSAyacaramasamayabhAvitvAt / udayasthAne punarbI, tadyathA- catasraH paJca ca / tatra cakSurdarzanAvaraNAdInAM samudAyo dhruvodaya ityekaM prakRtisthAnametAsu catasUpu madhye nidrAdInAM paJcAnAM madhyAdanyatamasyAM prakRtau prakSiptAyAM paJca, di nidrAdayo viyAdikA padudapAyaniya sirakasminkAle ekaivAnyatamA nidrAdayazca dhruvodayA na bhavanti, kAlAdisApekSatvAt, ata idaM paJcaprakRtyAtmakamudayasthAnaM kadAcillabhyate ||7| uktAni darzanAvaraNasya bandhodayasattA adhikRtya prakRtisthAnAnyadhunA saMvedhamAhabIyAvaraNe navabaMdhagesu caTa paMca udaya nava saMtA / chaccaubaMdhe cevaM caubaMdhudae chalaMsA ya // 8 // uvarayabaMdhe cau paNa navaMsa caurudaya chacca causaMtA / beyaNiyAuyagoe vibhajja mohaM paraM vocchaM / / 9 / / bIyA. uba0 dvitIyAvaraNe-darzanAvaraNe navabandhakeSu-mithyAdRSTisAsAdaneSUdayazcaturvidhaH paJcavidhI bA, sattAmadhikRtya punaH prakRtisthAnaM nava navaprakRtyAtmakaM, tadevaM navavidhabandhakeSu dvau vikalpI darzitI, tathAhi-navavidho bandhazcaturvidha udayo navavidhA sattA'yaM bhaGgo nidrodayAbhAve, nidrodaye tu navavidho bandhaH paJcavidha udayo navavidhA sattA / tathA SaDbandhe caturbandhe ca evaM pUrvaktiprakAreNodayasattAsthAnAni draSTavyAni / ayamarthoM ,ye pavidhanandhakAH samyagmidhyAdRSTyaviratasamayagdRSTyAdyapramattAntAH kiyatkA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam lamapUrvakaraNAzca teSAM caturvidhaH paJcavidho vA udayo navavidhA sattA, etena ca dvau bhagau, tadyathA SaDvidho - caturvidha udayo navavidhA sattA, athavA SaDvidho bandhaH paJcavidha udayo navavidhA sattA / etau nau bhaga kSapakaM muktvA'nyatra sarvatrApi prApyete, kSapake tveka eva vikalpastadyathA SaDvidho bandhazvaturvidha udayo navavidhA sattA | kSapakasya hyatyantavizuddhatvena nidrA - pracalayornodayaH na sambhavati / tathA caturvidhabandhakeSu kiyatkAlamapUrNakaraNeSvanivRttibAdareSu copazamazreNiM pratItya caturvidhaH paJcavidho vA udayo navavidhA sattA / kSapakazreNimadhikRtya punazcaturvidha evodayaH kAraNamatra prAgevoktam / yAvacca kSapakazreNyAmapi styAnarddhitrikaM na zrIyate tAvatsattA navavidhaiva tasmiMstu kSINe SaDvidhaiva / tathA cAha- 'caubaMdhuda chalaMsA ya' tti, ihAMzaH=satkarmAbhidhIyate / caturlidha bandhe caturvize upaye jamavRtipadA. yA saMkhyeyebhyo bhAgebhyaH parataH styAnarddhitrike kSINe patridhA sattA, ayaM ca tAvat prApyate yAvatsUkSmasaMparAyAdvAyAzcaramasamayaH, paratastu na prApyate, bandhAbhAvAt tadevaM caturvidhabandhakasya trayo bhaGgAstadyathA caturvidho caturvidha udayo navavidhA santA'yamupazamazreNyAM kSapakazreNyAM vA yAvat styAnarddhitrikaM na kSIyate / caturvidho bandhaH paJcavidha udayo navavidhA sattA, ayamupazamazreNyAm / tathA caturvidho bandhazcaturvidha udayaH SaDvidhA sattA'yaM kSapakazreNyAM styAddhitrikakSayAnantaramavaseyaH / tathoparate vya vacchinne bandhe caturvidhaH paJcavidho vA udayo navavidhA sattA, etau dvau bhaGgAdupazAntamohaguNasthAnake prApyete / upazamazreNyAM hi nidrA pracalayorudayaH sambhavati, styAnarddhitrikaM ca na kSayamupagacchati, tatazcaturvidhaH paJcavidho vA udayo navavidhA sattA prApyate / tathA caturvidha udayaH paGkdhiA sattA'yaM kSINakaSAyasya dvicaramasamayaM yAvadavApyate, tathA caturvidha udayazvaturvidhA sattA'yaM kSINakaSAyastha caramasamaye, nidrA - pracalayordvicaramasamaya eva kSapitatvAt / tadevaM darzanAvaraNe sarvasaMkhyayaikAdaza vikalpAH / yadi punaH kSapakakSINakaSAyeSvapi nidrA pracalayorudaya iSyate tarhi caturvidho bandhaH paJcavidha udayaH SaDvidhA sattA, bandhAbhAve paJcavidha udayaH SavidhA sattetyevaM trayodaza / - 121 adhunA vedanIyAyurgAtreSu saMvedhavikalpopadarzanArthamAha-vedanIye AyuSi gotre ca bandhAdisthAnAni saMvedhamAzritya vibhajeMd= vikalpayet, tatra vedanIyasya sAmAnyenaikaM bandhasthAnam, tadyathA sAtamasAnaM vA, dvayorviruddhatvena yugapadbhandhAbhAvAdevamudaye'pyekaM sattAsthAne dve, tadyathA dve ekaM ca tatra yAvadekaM na kSIyate'nyatarat tAvad dve api satI, anyatarasmizca kSINe ekam / adhunA saMbedha ucyate-asAtasya bandho'sAtasyodayaH sAtAsAne satI, athavA'sAtasya bandhaH sAtasyodapaH sAtAsAte sanI / etau dvau
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetam / bhanau mithyA dRSTiguNasthAnAdipramattAntaM yAvatprApyete, parato'sAtasya bandhAbhAvAt sAtasya bandhaH sAtasyodayaH sAtAsAte satI athavA sAtasya bandho'sAtasyodayaH sAtAsAte satI, etau dvau bhanau mithyAdRSTeH sayogiyAvatsambhavataH, tanaH parato bandhAbhAve'sAtasyodayaH sAtAsAte satI athavA sAtasyodayaH sAtAsAte satI, etau bhagau ayogidvicaramasamayaM yAvatprApyete, caramasamaye tvasAtasyodayo'sAtasya sattA, yasya dvicaramasamaye sAtaM kSINaM yasya tvasAtaM kSINaM tasya sAnasyodayaH sAtasya sattA, etau bhagAvekasAmAyikI sarvasaMkhyayA vedanIsyASTau bhagAH / tadhAyuSyekaM bandhasthAnam, caturNAmanyatamana parasparaviruddhatvAdevamudayasthAnamapyekam, dve sattAsthAne dve ekaM ca, tatraikaM caturNAmanyatamad yAvadanyatparabhavAyurna badhyate, tasmiMzca baddhe yAvadanyatra parabhave notpadyate tAvad dve satI / saMvedhamAha - tatrAyuSastistro'vasthAsnadyathA-parabhavAyurbandhakAlAvasthA, erabhavAyurbandhakAlAtpUrvAvasthA, parabhavAyurbandhottarakAlAvasthA ca / tatra nairayikasya parabhavAyurbandhakAlAtpUrva nArakAyuSa udayo nArakAyuSaH sattAdhyamAdyeSu caturpu guNasthAnakeSu, zeSaguNasthAnakasya narakeSvasambhavAt / parabhavAyurbandhakAle tiryagAyuSko bandho nArakAyuSa udayo nArakatiryagAyuSI satI, bhaGgo'yaM mithyAdRSTe: sAsvAdanasya vA, dvayorevAdyayoguNasthAnakayostiryagAyuSo bandhasambhavAt / athavA manuSyAyuSo bandho nArakAyuSa udayo manuSyanArakAyuSI satI, ayaM mithyAdRSTeH sAsAdanasyAviratasamyagdRSTervA bandhottarakAle nArakApuSa udayo, nAraka-tiryagAyuSI satI, ayamAgheSu caturvapi guNasthAnakeSu tiryagAyubaMndhAnantaraM kaspApi samyaktve samyagmithyAtve vA gamanasambhavAt / athavA nArakAyuSa udayo manuSyanArakAyuSI satI / evaM sarvasaMkhyayA pazcaiva bhaGgAH / evaM devAnAmapi paJcabhagA bhAvanIyAH / tathA [tirazvAM nava vikalyAH, bandhAtpUrva] niryagAyuSa udayastiryagAyupaH sattA'yamAdyeSu paJcasu guNasthAnakeSu parabhavAyurbandhakAlAtpUrva ca, bandhakAle tu nArakAyuSo bandhastiyaMgAyuSa udayastiryagnArakAyuSI sanI, ayaM mithyAdRSTeranyatra narakAyuSo bandhAbhAvAt / athavA tiryagAyuSo bandhastiryagAyuSa udayastiryatiryagAyupI sanI, ayaM mithyAdRSTeH sAsvAdanasya vA / athavA manuSyAyudho bandhastiyaMgAyuSa udayo manuSyatiryagAyuSI satI / ayaM mithyAdRSTeH sAsvAdanasya vA nAnyasya, tirazco'biranasamyagdRSTerdezaviratasya vA devAyuSa eva bandhasambhavAt / athabA devAyuSo bandhastiryagAyuSa udayo devatiryagAyuSI sanI,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam ayaM mithyAdRSTeH sAsvAdanasyA'ciratasamyagdRSTedezaviratasya vA, na samyagmithyAdRSTestasyAyurbandhA'bhAvAt / ete catvAro bhaGgAH parabhavAyurbandhakAle / banthe tu vyavacchinne tiryagAyuSa udayo nArakaniryagAyuSI sanI, ayamAdyeSu paJcasu guNasthAneSu narakAyurbandhAnantaraM samyaktvAdAvapi gamanAt / athavA niryagAyuSa udayastiyaktiryagAyuSI satI, athavA niyaMgAyuSa udayo manuSya-tiryagAyuSI satI, athavA niryagAyuSa udayo devatiryagAyuSI satyete trayo bhaGgA AdyeSu paJcasu guNasthAneSu / sarvasaMkhyayA tirazcAM naba bhaGgAH / tathA manuSyAyuSa udayo manuSyAyuSaH sattA'yamayogikevalinaM yAvat / nArakAyuSo bandho manuSyAyuSa udayo nAraka-manuSyAyuSarSI sanI, ayaM mithyAdRSTeH / tiryagAyuSo bandho manuSyAyuSa udayastiryagmanuSyAyuSI satI, ayaM mithyAdRSTeH sAsvAdanasya vA / manuSyAyuSo bandho manuSyAyuSa udayo manuSyamanuSyAyuSI satI, ayamapi mithyAdRSTeH sAsvAdanasya vA / devAyuSo bandho manuSyAyuSa udayo devamanuSyAyuSI satI, ayamapramanaguNasthAnaM yAvan / ete canvAro bhagAH parabhavAyubandhakAle / bandhe tu vyavacchinne manuSyApuSa udayo nAraka-manuSyAyuSI satI, ayamapramattaguNasthAnakaM yAvat, narakAyurbandhAnantaraM saMyamapratipatterapi sambhavAt / manuSyAyuSa udayastiryagmanuSyAyuSI satI, ayamapyapramattaguNasthAnakaM yAvat / manuSyAyuSa udayo manuSyamanuSyAyuSI satI, ayamapi prAgvat / manuSyAyuSa udayo devamanuSyAyuSI satI, ayamupazAntamoguNasthAnakaM yAvat, devAyuSi baddhe'pyupazamazreNyArohasambhavAt / sarvasaMkhyayA manuSyANAM nava bhagAH / evamAyuSi sarvasaMkhyayA 28 bhaGgAH / ___ tathA gotre ekaM bandhasthAnamekamudayasthAnaM parasparaviruddhatvAd yugapadndhodayAbhAvaH / dve sattAsthAne-Dhe ekaM ca, uccairgotra-nIcaigotre samudite dve, tejaskAyikavAyukAyikAvasthAyAmupaitri udvalite ekam, athavA nIcai-gA~dhyogikevalini dvicaramasamaye kSINe ekam / saMvedha ucyate--nIcairgotrasya bandho nIcairgotrasyodayo nIcairgotraM sata, ayaM tejaskAyika-vAyukAyikeSu labhyate, tadbhavAdadvatteSu vA zeSajIvepvekadri tri-catustiryakpaJcendriyeSu kiytkaalN| nIcairgotrasya bandha nIcaitrisyodaya uccanIcairgotre satI athavA nIcairgotrasya bandha uccairgotrasyodaya uccanIcaioMne satI, etau bhaGgau mithyAdRSTiSu sAsvAdaneSu bA, na sampagmithyAdRSTyAdiSu, teSAM nIcairgotrabandhAbhAvAt / tathoccairgotrasya bandho nIcairgotrasyodaya uccanIceotre satI, ayaM mithyAdRSTyAdiSu dezavirataguNasthAnaM yAvanna parataH, natra nIcairgotrasyodayAbhAvAt / tathocvairgotrasya bandha uccairgotrasyodaya uccniicegoN| satI, ayaM mithyAdRSTeH sUkSmasamparAyaguNasthAnakaM yAvat parato bandhA'bhAvAt / bandhAbhAve uccodaya uccanIcasanA'yamupazAntamohAdayogidvicaramasamayaM yAvat, uccodaya
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetam uccasattA'yamayogicaramasamaye / evaM sarvasaMkhyayA bhaGgAH sapta / ataH paraM mohaM mohanIyasya bandhAdisthAnAni vakSye ||8| // // bAvIsa ekkavIsA sattarasA teraseva nava paMca / cau tiga duga ca ekaM baMdhaTThANANi mohassa // 10 // bAvIsa mohanIyasya dvAviMzatyAdIni daza bandhasthAnAni / tatra samyaktvasamyagmithyAtve bandhe na bhavataH, na ca trayANAM vedAnAM yugapadvandhaH kintvekakAlamekasyaiva, hAsyaratiyugalAratizokayugale api na yugapadvandhamApAtaH kintvekatarameva yugalam, tato mohanIyasyotkarSataH prabhUtaprakRtibandho dvAviMzatiH, sA ca mithyAdRSTiguNasthAnake prApyate / tataH sAsAvAdanasamyagdRSTiguNasthAnake mithyAtvasya bandhAbhAvAt 21, yadyapyatra napuMsakavedasyApi bandho na syAt tathApi tatsthAne strIvedaH puruSavedo vA prakSipyate / tato mizrAviratayoranantAnubandhinAmapi bandhAbhAvAt 17 / tato dezabirate'pratyAkhyAnAnAM bandhAbhAvAt 13 / tato'pi pramattApramattApUrvakaraNeSu pratyAkhyAnAnAM bandhAbhAvAt 9, yadyapyaratizokayugalaM rUpaM pramatte eva vyavacchinnaM tathApi tatsthAne hAsyaratiyugalaM prakSipyate / tato hAsparatibhayajugupsA apUrvakaraNacaramasamaye bandhamAzritya vyavacchidyanta ityanivRttibAdarasamparAye prathamabhAge paJcAnAM bandho, dvitIyabhAge puMvedasya bandhAbhAvAt 4, tRtIye bhAge saMjvalanakrodhasya bandhAbhAvAt 3, caturthe bhAge saMjvalanamAnasya bandhAbhAvAt 2, paJcamabhAge saMjvalanamAyAyA api bandhAbhAvAdekasyAH saMjvalanalobhaprakRterbandhastataH paraM bAdarasamparAyodayAbhAvAttasyA api na andhaH // 10 // udayasthAnAnyAhaeka va do va cauro eto ekAhiyA dasukosA / oheNa mohaNijje udayaTTANANi nava huMti // 11 // eka- ekAdIni mohanIyasyodayasthAnAni nava syuretAni cAnivRttibAdarAdArabhya pazcAnupUrvyA bhAvyante / tatra caturNAM saMjvalanAnAmanyatamasyodaye ekamudayasthAnaM, tadeva vedatrayAnyatamavedodayaprakSepe 2, tatrApi hAsyaratiyugalaprakSepe 4, tatraiva bhayaprakSepAt 5, jugupsAprakSepe 6, natraiva caturNA pratyAkhyAnAnAmanyatamasya prakSepe7, tatraiva cApratyAkhyAnAnAmanyatamasya prakSepe 8, tatraivAnantAnubandhinAmanya 1- tulanA. saptatikAbhASyagAdhA 19 / 2- nulanA. saptatikAbhASyagAthA -25 /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam tamasya prakSepe 9, tatraiva mithyAtvaprakSepe 10 / etacca sAmAnyenoktaM vizeSatastvane vakSyati // 11|| sattAsthAnAnyAhaaTThagasattagachaJcaratigadugaegAhiyA bhave vIsA / terasa bArikArasa etto paMcAi ekkUNA // 12 // saMtassa pagaiThANAI tANi mohassa huMti pannarasa / baMdhodayasate puNa bhaMgavigappA bahU jANa // 13 // aTTha0 saMta0 mohanIyasya aSTAviMzatyAdIni sattAsthAnAni 15 / tatra sarvaprakRnisamudAyaH 28, tataH samyaktve udvalite 27, tato'pi samyagmithyAtne udbaline 26 anAdimithyAdRSTervA SaDviMzatiH, aSTAviMzatisatkarmaNo'nantAnubandhicatuSTayakSaye 24, tato mithyAtve kSapite 23, tato'pi samyagmithyAtve kSapite 22, tataH samyaktve kSapite 21, tato'STasvapratyAkhyAnAvaraNapratyAkhyAnAvaraNasaMjJiteSu kSINeSu 13, tato napuMsakavede kSapite 12, tato'pi svIvede kSapite 11, tataH SaTsu nokaSAyeSu kSINeSu 5, tataH puruSavede kSINe 4, natopi saMjvalanakrodhe kSapite 3, tato'pi saMjvalanamAne kSapine 2, tato'pi saMjvalanamAyAyAM kSapitAyAmekA prakRtiH satI / eteSu punarbandhAdisthAneSu pratyekaM saMvedhena ca bahavo bhaGgAH syustatazca bhaGgAn pratipadyamAnAn samyagjAnIhi / / 12 / / / / 13 / / tatra prathamato bandhasthAneSu bhaGgAnAhachanbAvIse cau igavIse sattarasa terase do do / navabaMdhage vi donni u ekkekamao paraM bhaMgA // 11 // chaJcA* dvAviMzatI SaDbhaGgAstathAhi-hAsyaratiyugale'ratizokayugale ca pratyekaM dvAviMzatiH prApyate iti drau bhanau, tau ca viSvapi vedeSu pratyekaM vikalpena prApyate iti dvau vibhiguNitau jAtA: SaT / saiva dvAviMzatimithyAtvena vinA 21, navaramana dvayorcedayoranyataro veda iti vAcyaM, yata ekaviMzaterbandhakAH sAsvAdanAste ca sIvedaM puruSavedaM vA badhnanti, na napuMsakavedaM, tasya mithyAtvodayanibandhanatvAt, aba bhagAzcatvArastatra hAsya-rati[ yugArati]zokayugAbhyAM prAgiva dvau bhaDgau, tau ca pratyeka strIvede puruSavede ca prApyate iti 4 / saiva caikaviMzatiranantAnubandhicatuSTayarandhAbhAve 17, navaramatra vedeSu 1- tulanA- saptanikAbhAcyagAthA - 41 /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupenam puruSaveda eva, yata: saptadazabandhakAH samyagmithyAdRSTayo'viratasamyagdRSTayo bA, na caite strIvedaM badhnanti, tadvandhasyAnantAnubandhyudayanimittatvAt / samyagmidhyAdRSTyAdInAM vAnantAnubandhyudayA'bhAvAda, atra yugAbhyAM bhaGgau 2 / tA eva saptadazaprakRtayo'pratyAkhyAnacatuSTayahInAH 13, yugalAbhyAM bhaGgau dvau, nA eva trayodaza pratyAkhyAnAvaraNacatuSTayahInA: 9, prAgiva bhaGgau 2, tau ca pramatte dvAvapi draSTacyau, apramattApUrvakaraNayostveka eva bhagastatrAranizokarUpasya yugasya bandhAbhAvAt / tathA tA eva nava hAsya-ratiyugabhayajugupsAbandhavyavacchede paJca, atraika eva bhaGga / evaM caturAdibandheSvapi pratyeka ekaiko bhaGgo vAcyaH / sampratyeteSAmeva bandhasthAnAnAM madhye ekasmin kiyanti prAguktAnyudayasthAnAni syurityetannirUpyate / / 14|| dasa bAvIse nava ikkabIsa sattAi udayaThANAI / chAI nava sattAse tere paMcAi ava // 15 // cattArimAi navabaMdhagesu ukkosa satta udayaMsA / paMcavihabaMdhage puNa udo doNhaM muNeyaco // 16 // dasa0 cattA. dvAviMzatibandhe saptAdIni dazaparyantAni catvAryudayasthAnAni syustatra mithyAtvamapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanakrodhAdInAmanyatame trayaH krodhAdikAH, yana ekasmin krodhAdau vedyamAne sarve'pi krodhAdayo vedyante, samAnajAtIyatvAt, na ca yugapatkrodha mAna-mAyA-lobhAnAmudayaH, parasparavirodhAdityanyatame trayo gRhyante / tathA vedAnAmanyatamo vedo, yugalayoratanyataradyugalametAsAM saptaprakRtInAM dvAviMzatibandhake mithyAdRSTau udayo dhruva: / atra bhagAH 24, tadyathA yugalAbhyAM 2, tribhivedaiH 6, te ca pratyekaM caturbhi: kapAyairguNitAH 24 / tasminneva saptake bhaye vA jugupsAyAM vA'nantAnubandhini vA prakSipte'STAnAmudayo'nna bhayAdau ekaikA caturviMzatiH prApyata iti tisraH 24 / nanu mithyAdRSTeravazyamanantAnubandhyudayaH sambhavati tatkathamiha midhyAdRSTiH saptodaye'STodaye vA kasmiMzcittadrahita uktaH ? ucyate-iha samyagdRSTinA satA yena kenacitprathamato'nantAnubandhino visaMyojitAH, etAvataiva ca sa vizrAnto na mithyAtvAdikSayAyodhuktavAn, tathA sAmagrayabhAvAt, tataH kAlAntare mithyAtvapratyayato bhUyo'pyanantAnubaMdhino badhnAti, tato bandhAvalikAyAvannAdyApyatikrAmati tAvatteSAmudayo na syAt, tasyAM tvatikrAntAyAM syAt /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptattikAprakaraNam tathA tasminneva saptake bhayajugupsyorathadA bhayAnantAnubandhinovA yadvA jugupsAnantAnubandhinoH prakSiptayornavAnAmudayo'trApi pUrvavat timraH 24, tathA tasminneva saptake bhayajugupsAnantAnubandhiSu prakSipteSu dazAnAmudayo'traikeba 24, sarvasaMkhyayA dvAviMzatibanthe'STau 24 / ekaviMzatibandhe saptAdIni navaparyannAni trINyudazasthAnAni / tatrA'nantAnubandhyAdInAmanyatame catvAraH krodhAdikAH, vedAnAmanyatamo vedo, anyataradyugalametAsAM saptaprakRtInAM sAsAdane ekaviMzatibandhake udayo dhruvaH, atra pUrvavadbhaGgAH 24 / tathA tasminneva saptake bhaye vA jugupsAyAM vA kSiptAyAmaSTAnAmudayo'tra 24, bhayajugupsayostu yugapatprakSiptayornavAnAmudayo'traikA 24 / sarvasaMkhyayaikaviMzatibandhe catasraH 24 / / ___ tathA saptadazake bandhasthAne SaDAdIni navaparyantAni catvAryudayasthAnAni / saptadazabandhakA hi dvaye, samyagmithyAdRSTayo'vistAzca / tatrAdyAnAmudayasthAnAni [trINi 7819] tatrAnantAnubandhivarjAstayo'nyatame krodhAdayo, vedAnAmanyatamo vedo, yugalaporanyataradyugalaM, samyagmithyAtvaM ceti saptAnAmudayaH samyagmithyAdRSTiSu dhruvo'tra pUrvavadbhaGgAH 24 / asminneva saptake bhaye jugupsAyAM vA prakSiptAyAmaSTAnAmudayo'tra dve 24 / bhayajugapsayostu yugapatprakSiptayornavAnAmudayo'traikA 24 / sarvasaMkhyayA samyagmidhyAdRSTInAM catasra: 24 / aviratAnAM saptadazabandhakAnAM catvAryudayasthAnAni / tatraupazamikasamyamdRSTInAM [kSAyikasamyagdRSTInAm] aviratAnAmanantAnubandhivarjAstrayo'nyatame krodhAdyA, vedAnAmanyatamo vedo, yugayoranyatarayugamiti SaNNAmudayo dhruvo'tra bhaGgAH 24 / asminneva paTke bhaye jugupsAyAM vA vedakasamyaktve vA prakSipte saptAnAmudayo'tra tisraH24 / tasminneva SaTke bhayajugupsayorbhayavedakasamyaktvayorjugupsAvedakasamyabalvayorbA prakSiptayorapTAnAnudayo'vApi tisraH 24 / bhapajugupsAvedakasamyaktveSu tu yugapatprakSipteSu navAnAmudayo'tra bhaGgAH 24 / aviratasamyagdRSTInA sarvAH 24 aSTau, sarvasaMkhyayA 17, bandhe dvAdaza 24 / trayodazake bandhasthAne paJcAdInyaSTaparyantAni udayasthAnAni 4 / tatra pratyAkhyAnAvaraNasaMjvalanakrodhAdInAmanyatamau dvau krodhAdikau, bedAnAmanyatamo vedo, yugayoranyataradyugamityetAsAM paJcAnAmudapatrayodazabandhe dhruvo'traikA 24 / bhayajugupsAvedakasamyaktvAnAmanyatamasmin kSipteSaNNAmudayo'tra tisraH 24 / 1- atra prAgunakrameNakA 24 -pA0 / 2- vA kSapitAyA -he0 lA0 /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratlasUririracita-akyu patam tarimanneva paJcake bhayajugupsAvedakAnAM madhye parAvRttyA dvikasya kSepe saptAnAmudayarinasra: 24 / eteSu triSu yugapatprakSipteSvaSTAnAmudayo'traikA 24 / sarvasaMkhyayA trayodazabandhe'STau 24 / navabandhakeSu pramattAdiSu canudiptAntAni : udayasthAnAni saMjvalanakrodhAdInAmanyatama ekaH krodhAdiko'nyatamo vedo'nyataradyugalamityetAsAM canasRNAmudayaH kSAyikeSvaupazamikeSu vA pramattAdiSu dhruvo'traikA 24 / asminneva catuSke bhayajugupta veidakasamyaktyAnAM pratyeka dvikena yugapacca prakSepAtpaJcAnAM SaNNAM saptAnAmudayaH pUrvavadbhAvanIyaH / sarvasaMkhyayA navabandhe'STau 24 / tathA paJcavidhabandhakeSu punarudayo dvayoH prakRtyojJAtayaH, prakRtidvayAtmakamekamudayasthAnamini bhAvaH, tatra caturNA saMjvalanAnAmanyatamaH krodhAdiranyatamo vedona tribhidaizcaturbhiH saMjvalanAdaza bhaGgAH ||15||||16|| itto baubaMdhAI ikekudayA havaMti sabve vi| baMdhovarame vi tahA udayAbhAve vi vA hojjA // 17 // itto0 itaH paJcakabandhAdanantaraM caturbandhAdayaH sarve'pi pratyekamekaikodayA ekaikaprakRtyudayA bhavanti, tathAhi-caturbandhaH syAt puruSavedabandhavyavacchede sati, puruSavedasya yugapadvandhodayau vyavacchiyete, tatazcaturvidhabandhakAle ekodaya eva syAt, sa ca caturNAM saMjvalanAnAmanyatamo'tra catvAro bhagAH, yataH ko'pi saMjvalanakrodhenodayaprAptena zreNiM pratipadyate, ko'pi saMjvalanamAnena, ko'pi saMjvalanamAyayA, ko'pi saMjvalanalobheneti / iha keviccaturvidhabandhasaMkramaNakAle trayANaM vedAnAmanyatamasya vedasyodayamicchantyatastanmatena caturvidhabandhakasyApi prathamakAle dvAdaza dvikodayabhamAH labhyante / tathA ca sani teSAM matena sarvasaMkhyayA dvikodaye caturviMzatibhaGgA avaseyAH / saMjvalanakrodhavandhavyavacchede sati trividho bandhastathApyekavidha evodayo, navaramatra saMjvalanakrodhavarjAnAMtrayANAmanyatama iti vaktavyamevaM saMjvalanamAnabandhe vyavacchinne dvividho bandhastathApyekavidha evodayaH, saMjvalanamAyAbandhavyavacchede ekasya saMjvalanalobhasya bandhastasyaiva codayo, bhaGgAH pRthagagne gnnyissynte| tathA bandhoparame'pi bandhAbhAve'pi mohanIyasya sUkSmasamparAye ekavidha udayaH sa ca saMjvalanalobhasyAvaseyastadgatasUkSmakiTTivedanAt / tataH paramudayAbhAve'pi upazAntakaSAyamadhikRtya mohanIyaM sadbhavati / etacca prasaGgenoktamanyayA saMvedhacintAyAmanupayogi / / 17|| samprati dazAdiSvekaparyavasAneSu yAvanto bhaGgAH syustAnAha--
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam eka chakkekkArasa dasa satta cakka ekkagA caiva / ee carabIsagayA caDavIsa dugekamekkArA ||18|| ekka. iha dazAndayudayasthAnAnyadhikRtya yathAsaMkhyaM pradayojanA kAryA / sA caivaM --- dazodaye ekA caturviMzatiH / navodaye paDityAdi yAvaccatuSkodaye ekA caturviMzatiH / 'ee cauvIsagaya' tti ete'nantaroktA ekAdikAH saMkhyAvizeSAzvaturviMzatigatAzcaturviMdAtyabhidhAyakA jJAtavyA / etAva sarvasaMkhyayA catvAriMzat / tathA 'cavIsa duge'nti dvikodaye caturviMzatirekA bhaGgakAnAm, etacca matAntareNoktamanyathA svamate dvAdazaiva bhaGgAH / tathaikodaye ekAdaza bhagAste caivam caturvidhabandhe catvArastrividhabandhe 3 vidha6, gandhAmA 9 // 18 // - sampratyeteSAmeva bhaGgAnAM viziSTatarasaMkhyAnirUpaNArthamAh* navapaMcANauisa ehradayavigappehi~ mohiyA jIvA / auNattarieguttaripayaviMdasaehiM vinneyA // 19 // 129 nava0 iha dazAdiSu dvikaparyavasAneSu udayasthAnabhaGgAnAmekacatvAriMzaccaturviMzatayo labdhAstataH ekacatvAriMzaccaturviMzatyA guNyate, guNitAyAM ca satyAM jAtAni navazatAni caturazItyadhikAni / tatastatraikodayabhaGgAH 11 prakSipyante / teSu ca prakSipteSu 995 syuretAvadbhirudayasthAnavikalyairyathAyogaM sarve saMsAriNI jIvA mohitA vijJeyAH / samprati padasaMkhyAmAha - 'auNe' tyAdi uttarArddham / iha padAni nAma midhyAtvamapratyAkhyA nakrodha ityevamAdIni, tato vRndAnAM = dazAdyudayasthAnarUpANAM padAni padavRndAni teSAM zatairekasaptatyadhikakonasaptatisaMkhyaimahitA = etAvatsaMkhyAbhiH karmaprakRtibhiryathAyogaM mohitAH saMsAriNo jIvA jJAtavyA ityarthaH / atha kathametAvatI saMkhyA syAt ? ucyate iha dazodaye dazapadAni dazaprakRtaya udayamAgatA ityarthaH / evaM navodayAdiSvapi bhAvanIyam / tato dazodaye eko dazabhirguNyate, navodayAzca paTU navabhirevaM nAvadyAvat dvikodaya eko dvAbhyAM guNayitvA caite sarve'pyekatra mIlyante tato jAte dve zate navatyadhike / eteSu pratyekamekaikA caturviMzatirbhaGgakAnAM prApyata ityete bhUyazcaturviMzatyA guNyante, guNiteSu ca satsu ekodayabhaGgapadAnyekAdaza prakSiSyante, tato yathoktasaMkhyAnyeva padAnAM zatAni syuH, iyaM codayasthAnasaMkhyA -
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnariviracita-avacUryupetam padasaMkhyA ca ye matAntareNa caturvidhabandhasaMkramakAle dvikodaye dvAdaza bhagA uktAstAnadhikRtya draSTavyAH ||19|| yadA punarete nAdhikriyante tadeyamudayasthAnapadasaMkhyAnavatesIyasaehiM udayavigappehi mohiyA jIvA / auNattarisIyAlA payaviMdasaehi~ vinneyA // 20 // nada0 spaSTA / iha dazAdaya udayAstadbhaGgAzca jaghanyata eka sAmA(ma)yikA utkarSata aantmohuurtikaaH // 20 // samprati sattAsthAnaiH saha saMvedhamAhatinneva ya bAvIse igavIse aTThabIsa sattarase / cha cceva teranavabaMdhagesu paMceva ThANAI // 21 // paMcavihacauvihesu cha chakka seseNu jANa paMceva / patteyaM patteyaM cattAri ya baMdhavocchee // 22 // tinne0 paMca0 viMzatibandhetrINi sattAsthAnAni, tadyathA- 28 / 27 / 26 / tathAhi-22 bandho mithyAdRSTestasya catvAryudayasthAnAni, tathAhi - 78.9 / 10 / tatra saptodaye 28 ekaM sattAsthAnaM, yataH sapnodayo'nantAnubandhyudayAbhAve syAt, tadrahitazca yena pUrvaM samyagdRSTinA sanA'nantAnubandhina udvalitAstataH kAlAntareNa pariNAmavazato mithyAtvaM gatena bhUyo'pi mithyAtvapratyayena te'nantAnubandhino badbhumArabhyanne sa eva mithyAdRSTibandhAvalikAmAnaM kAlaM yAvadanannAnubandhyudayarahita: prApyate nAnyaH, sa cASTAvizaMtisatkarmeti / aSTodaye trINyapi sattAsthAnAni, tatra yo'nantAnubandhyudayarahito'STodayastatrASTAviMzatireva sttaasthaanm| tatsahite tu trINyapi, tatra yAvannAdyApi samyaktvamudralayati tAvat 28, samyaktve udalite 27, samyagmithyAtve'pyudalite 26-anAdimithyAdRSTevA 26 / evaM navodaye'pi / dazodayastvanantAnubandhyudayasahita eva syAt, tatrApi trINi sattAsthAnAni / ekaviMzatibandhe 28 ekaM sattAsthAnam / ekaviMzatibandho hi sAsvAdanasya syAt, tato darzanatrikasyApi prApyamANatvAttatra viSvapyudayasthAneSu 28 ekaM sattAsthAnam / 1- nirevodayasyA0 -pA0 lAH /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam 17 bandhe SaT sattAsthAnAni, tdythaa-28|27/24/23|22|21| tatra SaDudayo'viratAnAmaupazamikasamyagdRSTInAM vA nAyikANAM vA prApyate / tatraupazamikAnAM dve sattAsthAne, tadyathA- 28 / 24 / tatrASTAviMzaniH prathamasamyaktvotpAdakAle, upazamazreNyAM tUpazAnnAnantAnubandhinAM 28, udalitAnantAnubandhinAM tu 24 / kSAyikANAM tu 21, kSAyikaM hi saptakakSaye syAdini / evaM SaDudaye trINi sattAsthAnAni / saptodayAdiSu mithyA(zra)dRSTInAM trINi, tatra yo'STAviMzanisatkarmA san samyagmidhyAtvaM pratipadyate tasya 28, yena punarmithyAdRSTinA sanA prathamaM samyaktvamugalitaM samyagmidhyAtvaM ca nAdyApi udvalayitumArabhyane'trAntare pariNAmavazAnmithyAtvAd vinivRtya samyagmithyAtvaM pratipadyate tasya 27, ya: puna: pUrvaM samyagdRSTiH sannanantAnubandhino visaMyojya pariNAmavazata: samyagmithyAtvaM pratipadyate nasya 24, sA ca catasRSTapi gatiSu prAyane gaztunitA api sapyAdRSTayo'nantAnubandhino visaMyojayanti / aviratasamyagdRSTInAM tu saptodaye paJca sattAsthAnAni, tatra 28 aupazamikasamyAdRSTInAM [vedakasamyagdRSTInAM] vA, 24 ubhayeSAM, navaramanantAnubandhivisaMyojitAnantaraM saa'vgntvyaa| 23 / 22 / vedakAnAmeva, tathAhi - kazcinmanuSyo varSASTakasyopari vartamAno bedakasamyagdRSTiH kSapaNAyAbhyudyatastasyAnantAnubandhiSu mithyAtve ca kSapite sati 23, tasyaiva ca samyagmithyAtve kSapine 22, sa ca dvAviMzatisatkarmA samyaktvaM kSapayatastaccaramagrAse vartamAnaH kazcitpUrvabaddhAyuSka: kAlamapi karoti kAlaM ca kRtvA catasRNAM gatInAmanyatamasyAM gatyAmutpadyate tato 22 catasRSvapi gatiSu praapyte| ekaviMzatistu kSAyikAgAmeva / evmssttodye'pi| evaM navodaye'pi, navaraM navodayo'viratAnAM vedakasamyagdRSTInAmeva sambhavatIti kRtvA natvAri sattAsthAnAni 28 / 24 / 23 / 22 / prAgibAvagantavyAni / nathA trayodazabandhakeSu navabandhakeSu ca pratyekaM paJca paJca sattAsthAnAni, tadyathA- 28024 / 23 / 22 / 21 / tatra trayodazabandhakA dezaviranAste ca dvidhA-tiryaJco manuSyAzca / tana ye tiryazcasteSAM caturvapi udayasthAneSu dve eva sattAsthAne, tadyathA- 28 // 24 // tatra 28 aupazamikasamyagdRSTInAM vedakasamyagdRSTInAM vA, tatraupazamikasamyagdRSTInAM prathamasamyaktvotpAdakAle, tathAhi-tadAnImantarakaraNAdAyAM vartamAna aupazamikasamyagdRSTiH kazcid dezaviratimapi pratipadyate, kazcinmanuSya: sarvaviratimapi / 1-8dye'pi| mizradRSTInAgaviratamamyagdRSTInA nyoktarUpApanyUnA'tiriktAni sattAsthAnAni bhAvanIpAni, evm-paa| 2-0mikmidhyaadRssttiinaam-he|
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetam caturvizaniH punaranantAnubandhiSu visaMyojiteSu vedakasamyagdRSTInAM draSTavyA / zeSANi tu sarvANyapi ayoviMzatyAdIni sattAsthAnAni tirazcAM na sambhavanti, nAni hi kSAyikasamyaktvamutpAdayata: prApyate, na hi niyaMJcastadatyAdayanti kintu manuSyA eva, tapA pazcakAdayaM trINi sattAsthAnAni, tadyathA- 28 / 24 / 21 / SaTkodaye saptodaye ca pratyekaM paJcApi sattAsthAnAni / aSTakodaye tvekaviMzativajAni zeSANi catvAri, tAni cA'viratasamyagdRSTayuktabhAvanAnusAreNa bhAvanIyAni / evaM navabandhakAnAmapi pramattA'pramattAnAM pratyeka catuSkodaye trINi trINi sattAsthAnAni, tadyathA-- 28/24 / 21 / paJcakodaye ghaTakodaye ca paJca paJca sattAsthAnAni / saptodaye tvekaviMzativarjAni zeSANi 4 sattAsthAnAni vAcyAni / nathA paJcavidhe caturvidhe ca banthe pratyekaM SaT SaT sattAsthAnAni / tatra paJcavidhe'mUni, nadyathA- 28 / 24 / 21 / 13 / 12 / 12 / tantra 28/24) aupazamikasamyagdRSTerUpazamazreNyAM, 21 upazamazreNyAM zAyikasamyagdRSTeH, kSapakazreNyAM punaraSTI kaSAyA yAvanna kSIyante tAvat 21, aSTasu kapAyeSu kSINeSu, punaH 13, tato napuMsakavede kSINe 12, tataH strIvede kSINe 11 / caturvidhabandhe punrmuuni-28524|21| 11 / 5 / '4] tatra 28 / 24 / 21 / upshmshrennyaam| iha napuMsakavedena kazcit kSapakazreNiM pratipanna: sa ca strIveda napuMsakavedI yugapatkSapayati, strIveda-napuMsakakSayasamakAlameva ca puruSavedasya bandho vyavacchidyate. tadanantaraM puruSavedahArayAdipate yugapatkSapayati, yadi punaH strIvedena jhapakazreNiM pratipadyate tataH pUrvaM napuMsakavedaM kSapayati, nato'nnarmuhartena strIvedam, strIvedakSayasamakAlameva ca puruSavedasya bandhavyavacchedasnatastadanantaraM puSavedahAsyAdiSaTke yugapatkSapayati, yAvacca na kSIyate tAvadubhayatrApi caturvidhabandhe vedodayarahinasyaikodaye vartamAnasyaikAdazakaM sattAsthAnamavApyate / puruSavedahAsyAdiSaTkayostu yugapatkSINayozcatasraH prakRtayaH satyaH pumpavedena tu kSapakaNiM pratipannasya SaDnIkaSAyakSayasamakAlaM puruSavedasya bandhavyavacchedo bhavani, tatastasya caturvidhabandhakAle paJcaprakRtyAtmakaM sattAsthAnaM prApyane / tAzca paJca samayadvayonAbalikAdvikaM yAvatsatyo veditavyAsnanaH puruSavede kSINe catasraH, tA apyannarmuhUrta kAlaM yAvatsatyaH / tathA zeSeSu trividhadvividhaikavidheSu bandheSu pratyekaM paJca paJca sattAsthAnAni, tatra trividhe bandhe'mUni-- 28 / 24 / 21 / 4 / 3 / tatrAdyAni trINyupazamazreNau, zeSe tu kSapakazreNI / te caivaM saMjvalanakrodhasya prathamasthitAvAvalikAzeSAyAM bandhodayodIraNA yugapadvyavacchedamAyAnti, vyavacchinnAsu tAsu ca bandhavividho jAtaH, saMjvalanakrothasya ca tadAnIM prathamasthitigatAvalikAmAnaM samayadvayonAvalikAdrikabaddhaM ca vimunyA
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikaprakaraNam nyatsarvaM kSINaM, tadapi ca satsamaya[drayo nAvalikAdvikamAtreNa kAlena kSayamupayAsyati, yAvacca na yAti tAvaccatastraH prakRtayatrividhabandhe satyaH, kSINe tu tasmiMstistra: / tAzcAntarmuhUrta kAlaM yAvadavagantavyAH / dvividhabandhe punaramUni-, 28 / 24 / 21 / 3 / 2 / trINi prAgiva, zeSe tu dve kSapakazreNyAm / ekavidhavanye punaH paJca sattAsthAnAnyamUni- 28|24|2||sh trINi prAgibopazamazreNyAM, zeSe tu dve kSapakazreNyAm / tathA bandhavyavacchede bandhAbhAve sUkSmasamparAyaguNasthAne catvAri sattAsthAnAni 28 / 24 / 21 / / trINyupazamazreNyAm, ekA tu saMjvalanalobharUpA prakRtiH kSapakazreNyAm ||21||22|| tadevaM kRtA saMvedhacintA'dhunopasaMhAramAhadasanavapannarasAI baMdhodayasaMtapayaDiThANAI / bhaNiyAi~ mohaNijje itto nAmaM paraM vocchaM // 23 // isa gandhodalasarAkRtisthAnAmapAra zca dazasaMkhyAni pratyekaM saMbaMdhadvAreNa ca bhaNitAni / itaH paraM nAno bandhAdisthAnAni vakSye // 23 // tatra prathamato bandhasthAnAnyAhatevIsa paNNavIsA chabbIsA aTThabIsa guNatIsA / nIsegatIsamekaM baMdhaTTANANi nAmassa // 24 // tevIsa0 nAmno'STau bandhasthAnAnyamUni ca tiryagmanuSyAdigatiprAyogyatayA'nekaprakArANi, tatastathaivopadaryante / tatra tiryagganiprAyogyaM badhnata: sAmAnyena paJca sthAnAni, tadyathA- 23125/26 / 29 / 30 / tatrApyekendriyaprAyogyaM badhnatastrINi bandhasthAnAni, tdythaa-23|25|26| tatra prayoviMzatiriyaM-tiryaggatistiryagAnupUrikendriyajAtiraudArikataijasakArmaNAni huNDaM varNagandharasasparzA agurulaghupaghAtanAma sthAvaranAma sUkSmabAdarayorekataramaparyAptakaM pratyekasAdhAraNayorekataramasthiramazubhaM durgamanAdeyamayaza:kIrttirnimANametAsAM trayoviMzatiprakRtInAM samudAya ekaM bandhasthAnametaccAparyAptakaprAyogyaM banato mithyAdRSTeravaseyam / atra bhaGgAH 4, tathAhi--bAdare badhyamAne ekA trayoviMzatiH pratyekanAmnA saha prApyate, dvitIyA sAdhAraNena, evaM sUkSme'pi badhyamAne dve trayoviMzatI / eSaiva trayoviMzatiH parAghAtocchvAsa sahitA paJcaviMzati: paryAptakaikendriyaprAyogyaM banato mithyAdRSTeravagantavyA, nabaramaparyAptasthAne paryAptam, 1- tulanA. saptavikAbhASyagAthA -58 /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13nna guNaratnasUriviracita-avajUeNpetam tathA sthirAsthirayorekataraM, zubhAzubharporekanaraM, yaza-kIrtyayaza:kIrikatarA / atra bhaGgA: 20, natra bAdaraparyAptapratyekasthirazubheSu badhyamAneSu yaza:kIrtyA sahako, dvItIyo'yazaHkIrtyA, etau dvau ca bhagau zubhapadena labdhau / evamazubhenApi dvau bhagau labhyate / ete catvAraH sthirapadena labdhAH evamasthirapadenA'pi catvAro bhagA labhyante, tato jAtA aSTau / evaM paryAptabAdarasAdhAraNeSu badbhacamAneSu sthirAsthirazubhAzubhA'yaza:kIrtipadaizcatvAro, yataH sAdhAraNena saha yaza:kIrtibandho na syAt / sUkSmaparyAptanAmnorbadhyamAnayo: pratyekasAdhAraNasthirAsthirazubhAzubhAyaza:kIrtipadairapTo, sUkSmeNApi saha yaza:kIrtibandhAbhAvAt / tadevaM sarvasaMkhyayA paJcaviMzatibandhe bhagA: 20 / eSaiva paJcaviMzatirAtapodyotAnyatarasahitA SaDviMzatiH, navaraM bAdarasUkSmayoH sthAne bAdaraM, pratyekasAdhAraNayo: sthAne pratyekanAma / etacca bandhasthAnaM paryAptakaikendriyaprAyogyamAtapoyotAnyatarasahitaM badhnato mithyAdRSTeravagantavyam / aba bhagA: 16, te cAtapodyonasthirAsthirazubhAzubhayaza:kIrtyayaza kIrtipadairavaseyAH / AtapodyotAbhyAM ca saha sUkSmasAdhAraNabandho na syAt, tatastadAzritA vikalpA ana na prApyante / ekendriyANAM sarvasaMkhyayA bhagA: 40 / dvIndriyaprAyogya banato bandhasthAnAni trIgi, tapathA--- 15:25 / 30 / tatra niyaMggatistiryagAnupUrvI dvIndriyajAtiraudArikataijasakArmaNAni haNDaM sevArtamaudArikAGgopAGgaM varNAdicatuSTayam, aguruladhUpaghAnaM trasanAma bAdaramaparyAptaM pratyekamasthiramazubhaM durbhagamanAdeyamayaza:kIrtinirmANamityevaM paJcaviMzatiprakRtirUpaM bandhasthAnamaparyAptakadvIndriyaprAyogyaM banano mithyAdRSTeravaseyam / aparyAptakena ca saha parAvarttamAnaprakRtayo'zubhA evaM bandhamAyAnti tato'traika eva bhagaH / eSaiva paJcaviMzati: parAghAtocyAsApra. zastavihAyogatiparyAptakaduHsvarasahitA aparyAptakarahitA ekonatriMzadbhavati, navaramasthirasthAne sthirAsthirayorekataram, azubhasthAne zubhAzubhayorekataram, ayaza-kIrtisthAne yaza:kIrtyayaza:kIyorekanarA / etacca bandhasthAnaM paryAptakadvIndriyaprAyogya banato mithyAdRSTeH pratyetavyam / atra sthirAsthirazubhAzubhayaza:kI payaza kIrtipadairapTau bhagAH / saiva 29 udyotasahitA 30 / atrApi ta evApTau bhaGgAH / sarvasaMkhyayA 17 / evaM trIndriyaprAyogyaM caturindriyaprAyogyaM ca banato mithyAdRSTetrINi bandhasthAnAni vAcyAni, navaraM jAtisthAne nAmaparAvataH kAryo, bhaGgAzca pratyeka 17, sarvasaMkhyayA vikalendriyANAM bhagA: 51| tiryaggatipaJcendriyaprAyogyaM badhnatastrINi bandhasthAnAni, ndythaa--25|29|30| natra 25 dvIndriyaprAyogyaM badhnata iva draSTavyA / 29 punariyaM tiryagganitiryagAnupUyauM paJcendriyajAtiraudA. rikamaudArikAGgopAGga taijasakAmaNe SaNNAM saMsthAnAnAmekatamatsaMsthAnaM SaNNAM saMhananAnAmekatamatsaMhananaM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam (132 varNAdicatuSTayamagurulaghUpaghAtaM parAghAtamucchvAsaM prazastA'prazastavihAyogatyorekatarA asaM bAdaraM paryAptakaM pratyeka sthirAsthirayorekataraM zubhAzubhayorekataraM subhagadurbhagorekataraM susvaraduHsvarayorekataramAdeyAnAdeyayorekatara yazaHkIrtyayaza:kIorekataraM nimANamityekAnAMzatprakRtirUpa bandhasthAna midhyAdRSTeH paryAptaniryakpaJcendriyaprAyogyaM badhnato veditavyam / yadi punaH sAsvAdano bandhaka; syAttarhi tasya paJcAnAmAdyAnAM saMsthAnAnAmanyatamat saMsthAnam, evaM saMhananAnAmapi, 'huMDaM asaMpattaM sAsaNo na baMdhai' [ ] itivacanAdasyAmekonatriMzati sAmAnyena paziH saMsthAnaH, SadbhiH saMhananaiH, prazastAprazastavihAyogatibhyAM, sthirAsthirAbhyAM, zubhAzubhAbhyAM, subhagadurbhagAbhyAM, susvaraduHsvarAbhyAM, AdeyAnAdeyAbhyAM, yaza-kIrtyayaza:kIrttibhyAM bhaGgAH 4608 / vizeSAzrayaNena tu sAsAdanamAzritya 3200 bhaGgakAnAM syuH / eSaibaikonatriMzududyotasahitA 30 syAdatrApi mithyAdRSTisAsAdanAnadhikRtya nathaiva vizeSo'vagannavyaH / sAmAnyena bhaGgAH 4608 sarvasaMkhyayA bhaGgAH 9217 / sarvasyAM tiryaggatau sarvasaMkhyayA 9.308 / tathA manuSyagatiprAyogyaM badhnatastrINi bndhsthaanaani-25|29|30| tatra 25 yathA prAgaparyAptakadvIndriyaprAyogyaM badhnato'bhihitA tathaiva jJeyA, navaramatra manuSyagatirmanuSyAnupUrvI paJcendriyajAtiriti vaktavyam / 29 tridhA - ekA mithyAdRSTIn bandhakAnAzrityAvagantavyA, dvitIyA sAsvAdanAn, tRtIyA samyagmithyAdRSTInaviratasamyagdRSTIn vA / tabAdye dve yathA paJcendriyatiryakprAyogye 29bandhe dve api bhAvite tathaiva bhAvanIye, tRtIyA punariyam -manuSyagatirmanuSyAnupUrvI paJcendripajAtiraudArikamaudArikAGgopAgaM taijasakAmaNe samacaturasraM vajrarSabhanArAcaM varNAdicatuSTayamagurulaghUpaghAtaM parAghAtamucchvAsa prazastavihAyogatistrasaM bAdaraM paryApta pratyeka sthirAsthirayoreketaraM zubhAzubhayaure kataraM subhagaM susvaramAdeyaM yaza:kIrtyayaza:kIyoM katarA nirmANamityasyAM caikonatriMzati triprakArAyAmapi sAmAnyena pani saMsthAna: patiH saMhananaiH prazastAprazastavihAyogatibhyAM sthirAsthirAbhyAM zubhAzubhAbhyAM subhagadurbhagAbhyAM susvaradusvarAbhyAmAdeyAnAdeyAbhyAM yaza kIrtyayaza:kIrtibhyAM bhaGgA: 4608 / yaiva tRtIyA ekonatriMzuTuktA saiva tIrthakarasahitA 30 / atra ca sthirAsthirazubhAzubhayaza:kIrtyayaza:kIrtipadaiH 8 bhaGgAH / sarvasaMkhyayA manuSyagatiprAyogyabandhasthAneSu bhagA: 4617 / nathA devagatiprAyogyaM badhnatazcatvAri bandhasthAnAni 28 / 29 / 30 / 31 / tatra 28 iyaM-- devadrikaM paJcendriyajAtikriyaM vaikriyAGgopAGgaM taijasakArmaNe samacaturasraM varNAdicatuSTayamaguruladhUpaghAtaM
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 guNaratnasUriviracita-avacUryupetam parAghAtamucchvAsaM prazastavihAyogatistrasaM bAdaraM paryAptakaM pratyekaM sthirAsthirayorekataraM zubhAzubhayorekataraM subhagaM susvaramAdeyaM yaza:kIrtyayaza:kIryo rekatarA nirmANamityetacca bandhasthAnaM mithyAdRSTisAsAdanamizrAviratasamyagdRSTidezabiratAnAM sa devagatiprAyogyaM banatAmavaseyam / atra sthirAsthirazubhAzubhayaza:kIrtyayaza:kIrtipadairaSTau bhaGgAH / eSaiva 28 tIrthakarasahitA 29, atrApi ta evASTau bhaGgAH / navarametaddevagatiprAyogya badhnatAmabiratasamyagdRSTInAmabaseyam / 30 punariyaM devadvikaM paJcendriyajAtikriyaM vaikriyAgopAgamAhArakamAhArakAgopAgaM taijasakAmaNe samacaturasraM varNAdicatuSTayamagurulaghUpadhAtaM parAghAtamucchvAsaM prazastavihAyogatistrasaM bAdaraM paryAptaM pratyekaM zubhaM sthiraM subhagaM susvaramAdeyaM yaza:kIrtirnirmANamityetadvandha sthAnaM devagatiprAyogyaM badhnano'pramattasyApUrvakaraNasyA'vagantavyam, atra sarvANyapi zubhAnyeva karmANi bandhamAyAntIti kRtvaika eva bhagaH / eSaiva 30 tIrthakarasahitA 31 tasmAdatrApyeka eva bhagaH / sarvasaMkhyayA devagatiprAyogyabandhasthAneSu bhagA: 18 / tathA narakagatiprAyogyaM badhnata ekaM bandhasthAnaM 28, sA ceyaM narakadvikaM paJcendriyajAtikriyaM vaikriyAGgopAGgaM taijasakAmaNe huNDaM varNAdicatuSTayamagurulaghUpadhAnaM parAghAtamucchvAsamaprazastavihAyoganiHbAdaraMparyAptaMpratyekamasthiramazubhaMdarbhagaMda:svaramanAdeyamayaza:kIrti-nirmANamityetadaSTAviMzatiprakRtyAtmakaM bandhasthAnaM mithyAdRSTeravaseyam / atra sarveSAmazubhatvAdeka eva bhaGgaH / ekaM tu bandhasthAnaM yaza:kIrtilakSaNam, tacca devagatiprAyogyaM bandhe vyavacchinne'pUrvakaraNAdInAM trayANAmavagantavyam // 24|| samprati kasminbandhasthAne kati bhagA: sarvasaMkhyayA prApyanne ityetadAha-- cau paNavIsA solasa nava bANAIsayA ya aDayAlA / eyAluttara chAyAlasayA ekekabaMdhavihI // 25 // cau0 bayoviMzatyAdiSu bandhasthAneSu yathAsaMkhyaM caturAdisaMkhyAbandhavidhayo = bandhabhaGgA veditavyAH / sarvasaMkhyayA sarvabandhasthAneSu bhagA: 13945 // 25|| sampratyudayasthAnAnyAha - / 1-0 nAnAM sarvaviratAnAM ca deva-pA1 2- tulanA- saptatikAbhAdhyagAthA-8 /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptattikaprakaraNam vIsigavIsA cauvIsigAi egAhiyA u igatIsA / udayaTThANANi bhave nava aTTha ya huMti nAmassa // 26 // vIsi. nAmna udayasthAnAni 12, tdythaa-->20|21|24|25|26|27|28|29|30 |31||daa tatraikendriyANAmudayasthAnAni 5, tadyathA- 21 / 24/25 / 26 / 27 / natra taijasakAmaNe agurulayu sthirAsthire zubhAzubhe varNAdicatuSTayaM nirmANamityetA dvAdaza prakRtaya udayamAzritya dhruvA:, etAstiryagdvikaM sthAvaramekendriyajAtirbAdarasUkSmayorekataraM paryAptAparyAptAyorekanaraM durbhagamanAdeyaM yaza:kIrtyayaza:kIyorekataramityetannavaprakRtisahitA ekaviMzatiratra bhagA: 5 / bAdarasUkSmAbhyAM pratyekaM paryAptAparyAptAbhyAmayaza: kIrtyA saha catvAro, bAdaraparyAptayaza:kInibhiH sahaikaH / sUkSmAparyAptAbhyAM saha yaza:kIrterudayo na syAditi kRtvA tadAzritA vikalyA na prApyante / eSA ca 21 yo'gre svaprAyogyA: sarvA api paryAptI: pUrayiSyati tasya yogyatayA labdhimAzritya bhavAntarAlAdAvapi paryAptirastIti labdhiparyAptyapekSayA ekendriyasyApAntarAlagatau vartamAnasyA'vagantavyA / tataH zarIrasthasyaudArikaM huNDamupapAtaM pratyekasAdhAraNayorekataramiti catasraH prakRtayaH prakSipyante, tiryagAnupUrvI cApanIyate, tatazcaturviMzatiH syAdatra ca bhaGgAH 10, tadyathA--- AdaraparyAptasya pratyekasAdhAraNayaza kIrtyayaza:kIrtipadai: 4, aparyApnasya bAdarasya pratyekasAdhAraNAbhyAmayaza:kIrtyA saha 2, sUkSmasya paryAptAparyAptapratyekasAdhAraNairayaza:kIrtyA saha 4 iti / bAdaravAyukAyikasya vaikriyaM kurvata audArikasthAne vaikriyaM kartavyaM, tatazca tasyApi caturviMzatirudaye prApyate, kebalamiha bAdaraparyAptapratyekA'yaza:kIrtipadaireka eva bhaGgastejaskAyikavAyukAyikayoH sAdhAraNayaza:kIryudayo na syAditi tadAzritA vikalpA na prApyante / sarvasaMkhyayA caturviMzato bhaGgAH 11 / tathA zarIraparyAptyA paryAptasya parAghAte kSipte 25 / atra bhagA: 6, tadyathA-- bAdarasya pratyekasAdhAraNayaza:kI yaza:kIrtipadaizcatvAraH, sUkSmasya pratyekasAdhAraNAbhyAmayaza:kIrtyA saha drau / tathA bAdarabAyukAyikasya vaikriyaM kurvataH zarIraparyAptyA paryAptasya parAghAte zipne 25, atra ca prAgvadeka eva bhaga: / sarvasaMkhyayA paJcaviMzato bhagA: 7 / tata: prANApAnaparyApnyA paryAptasyocchrAse kSipte 26, atrApi bhagA: prAgiba 6 / athavA zarIraparyAptyA paryAptasyonvAro'nudite Atapodyotayoranyatarasminnudite 26, atrApi bhagA: 6, tadyathA-> bAdarasyodyotena sahitasya pratyekasAdhAraNayaza:kIrtyayaza:kIrnipadaizcatvAraH, Atapasahitasya pratyekayaza:kIrtyayaza:kIrtipadaiau / bAdaravAyukAyikasya vaikriyaM kurvata: prANApAnaparyAptyA paryAptasyocchAse 1- tulanA- saptatikAnASyagAthA- 88 |
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetam kSipte prAguktA paJcaviMzati: SaDviMzatiH syAt, tatra prAvadeka eva bhaGgaH, tejaskAyikavAyukAyikayorAtapodyotayazaH kIrttInAmudayA'bhAvAt tadAzritA vikalpA na prApyante, sarvasaMkhyayA SaDviMzatau trayodaza bhaGgAH / tathA prANApAnaparyAptyA paryAptasyocchvAsasahitAyAM SaDviMzatAvA''tapodyotayoranyatarasmin prakSipte 27, atra bhaGgAH 6, ye prAgAtapodyAtAnyatarasahitAyAM SaDvaMzatI pratipAditAH / sarvasaMkhyayA caikendriyANAM bhaGgAH 42 / dvIndriyANAmudayasthAnAni 6, tadyathA 21/26 / 28 29 30 31 | natra tiryadvikaM dvIndriyajAtistrarsa bAdaraM paryAptAparyAptayorekataraM durbhagamanAdeyaM yazaH kIrtyayazaH kIrtyo rekataretyetA nava prakRtayo dvAdazasaMkhyAbhirdhruvodayAbhi: saha 21, eSA cApAntarAlagatau vartamAnasya dvIndriyasyA'vApyate'tra bhaGgAH 3, tadyathA aparyAptanAmodaye vartamAnasyAyazaH kIrttyA sahakaH, paryAptakanAmodaye vartamAnasya yazaH kIrtya - yazaH kIrttibhyAm 2 / tasyaiva ca zarIrasthasyaudArikamaudArikAGgopAGga huNDaM sevArttamupaghAtaM pratyekamiti SaT prakRtayaH prakSiSyante, tiryagAnupUrvI cApanIyate jAtAH 26, atrApi bhaGgAH 3 prAgiva / tataH zarIraparyAptyA paryAptasyAprazastavihAyogati - parAghAtayoH prakSiptayoH 28, atra yazaH kIrtyayaza: kIrttibhyAM bhaGgau 2, aparyAptakAprazastavihAyogatyoratrodayAbhAvAt / tataH prANApAnaparyAptyA paryAptasya ucchA kSipte 29, atrApi tAveva dvau bhaGgau / athavA zarIraparyAptyA paryAptasyocchvAse'nudite udyotanAmni nUdite 29 / atrApi bhaGgau 2 prAgiva / sarve'pyekonatriMzati bhaGgAH 4 / tato bhASAparyAptyA paryAptasyocchvAsasahitAyAmekonatriMzati susvaraduHsvarayorekatarasmin prakSipte 30, atra susvaradu: svasyaza:kIrtyayaza: kIrtipadaiH bhaGgAH 4 / athavA prANApAnaparyAptyA paryAptasya svare'nUdite udyote tUdite 30, atra yazaH kIrtyayazaH kIrtibhyAM bhaGgau 21 sarve triMzati 6 / tato bhASAparyAptyA paryAptasya svarasahitAyAM triMzati udyo prakSipte 31, atra susvaraduH svarayazaH kIrtyayaza: kIrtipadaiH 4 bhaGgAH / sarvasaMkhyayA dvIndriyANAM bhaGgAH 22 | evaM trIndriyANAM caturindriyANAM ca pratyekaM SaT SaT udayasthAnAni bhAvanIyAni / pratyekaM ca bhaGgAH dvAviMzati: dvAviMzatiH, sarvasaMkhyA vikalendriyANAM bhaGgAH 66 / prAkRtatiryakpaJcendriyANAmudayasthAnAni SaT tadyathA 21/26|28|29|30|31| tatra tiryagUdvikaM paJcendriyajAtistrasaM bAdaraM paryAptAparyAptayorekataraM subhagadubhaMgayorekataramAdeyA'nAdeyayorekataraM yazaHkIrtyayazaHkIrtyo rekataretyetA navaprakRtayo dvAdazasaMkhyAbhirdhruvodayAbhiH saha 21, eSA cApAntarAlagatau vartamAnasya tiryakpaJcendriyasyAvagantavyA'tra bhaGgAH 9, tatra paryApta kanAmodaye varttamAnasya subhagAdurbhagAbhyA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam mAdeyAnAdeyAbhyAM yaza:kIrtyayaza kIrtibhyAM cASTau bhaGgAH, aparyAptakanAmodaye vartamAnasya durbhagAnAdeyAsyaza:kIrtibhirekaH / apare punarAhu:- subhagAdeye yugapadayamAyazato durbhagAnAdeye ca, tata: paryAptaspa subhagAdeyayugadurbhagAnAdeyayugAbhyAM yaza:kIrtyayaza:kIrtibhyAM bhaGgA: 4, aparyAptasya tveka evamutaratrApi matAntaramavagantavyam / tataH zarIrasthasyAnupUrvImapanIyaudArikamaudArikAGgopAGga SaNNAM saMsthAnAnAmekatamasaMsthAnaM saMhananAnAmekatamatAMhananamupaghAtaM pratyekamiti SaTkaM prakSipyate, tato jAtA 26 / atra bhaGgA: 289 / tatra paryAptasya pani saMsthAnaiH SaniH saMhananaiH subhagadurbhagAbhyAmAdeyAnAdeyAbhyAM yazaHkIrtyayaza:kIrtibhyAM ca bhagA: 288, aparyAptasya huNDasevArttadurbhagAnAdeyAyaza:kIrtipadairekaH tasyAmeva SaDviMzatI zarIreNa paryAptasya parAghAte'nyanaragatau ca pakSiptAyAM 28, tatra ye prAguktAH bhagA: 288 te'tra gatidvikena guNitA avagantavyA: 576 / tata: prANApAnena paryAptasyocchAse kSipte 29, atrApi bhagA: prAgiba 576 / athavA zarIreNa paryAptasyocchrAse'nudite udyote tUdite 29, atrApi bhaGgA: 576 / sarvasaMkhyayaikonaviMzati bhagA: 1152 / tato bhASayA paryAptasyAnyatarasvarakSepe 30, atra yAni prAgucchAsena 576 tAnyeva svaradrikena guNyante, tato jAtAni 1152 / athavA prANApAnena paryAptasya svare'nudite uddyote tUdite 30, atrApi prAgiva bhagA: 576 / sarvasaMkhyayA triMzati bhanAH 1728 / tataH svarasahitAyAM viMzati udyone prakSipte 31, atra ca ye prAg svarasahitAyAM triMzati bhaGgAH 1152 uktAsta evAtrApi draSTavyA: / sarvasaMkhyayA'vaikriyatiryakpaJcendriyANAmudaye bhagA: 4906 / tathA teSAmeva tiryakpaJcendriyANAM vaikriyaM kurvatAmudayasthAnAni paJca, ndythaa-25|27 // 28 // 29 // 30 // tatra vaikriya vaikriyAGgopAGga samacaturastramupaghAta pratyekamiti paJca prakRtayaH prAguktAyAM tiryakpaJcendriyayogyAyAmekaviMzatau prakSipyante, tithaMgAnupUrvI cApanIyate, tata: 25 syAdatra subhagadurbhagAbhyAmAdeyAnAdeyAbhyAM yaza:kIya'yaza kIrtibhyAM ca bhagA: 8 / tata: zarIreNa paryAptasya parAghAte prazastavihAyogatau ca prakSiptAyAM 27 tatrApi prAgiva bhagAH 8 / tanaH prANApAnena paryAptasyocchvAse kSipte 28, atrA'pi 8 | athavA zarIreNa paryAptasyocchvAse'nudite udyote tUdine 28, atrApi 8 / sarvasaMkhyayA'STAviMzatau bhaGgA: 16 / tato bhASayA paryAptasyocchvAsasahitAyAmaSTAviMzatI susvare kSipte 29, avApi prAgiva 1. pyayA prAkRtatiH - lA- pA |
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracitta-avacUryupetam bhagA: 8 / athavA prANApAnena paryAptasya svare'nudite udyone tUdine 29, atrApi prAgiva bhaGgA: 8 / sarvasaMkhyayaikonatriMzati 16 / nataH susvarasahitAyAmekonaviMzati udyote kSipte 30, atrApi bhagA: 8 / sarvasaMkhyayA vaikriyaM kurvatAM 56 bhagAH / sarveSAM tiryakpaJcendriyANAM sarvasaMkhyayA bhagAH 4962 / sAmAnyamanuSyANAmudayasthAnAni 5, tadyathA- 21 / 26 / 28 / 29 / 30 / etAni sarvANyapi yathA prAk tiryakpaJcendriyANAmuktAni tathaivAtrApi vaktavyAni / navaramekonatriMzattriMzaccodyotarahitA vaktavyA, vaikriyAhArakasaMyatAnmuktvA zeSamanuSyANAmudyotodayAbhAvAt / tata ekonatriMzati bhaGgA: 576, triMzati 1152, sarvasaMkhyayA prAkRtamanuSyANAM bhaGgA: 2602 / kriyAnuSyAgAmudANAta 5, nadyA... 25 / 27 / 28 / 29 / 30 / tatra manuSyagati: paJcendriyajAtikriyaM vaikriyAGgopAgaM samacaturasramupaghAtaM trasaM bAdaraM paryAptaM pratyekaM subhagadurbhagorekataramAdeyAnAdeyayorekataraM yaza kIrtyayaza:kIyA~ rekatareti 13 prakRtayo dvAdazasaMjyAbhirdhavodayAdibhiH saha 25, atra subhagadurbhagAdeyAnAdeyayaza:kIrtyayaza:kIrtipadai: 8 bhaDgAH / dezaviratAnAM saMyatAnAM ca vaikriyaM kurvatAM sarvaprazasta eva(ka) bhago deditavyastata: zarIreNa paryAptasya parAghAte prazastavihAyogatau ca prakSiptAyAM satyAM 27, atrApi ta eva bhaGgAH 8 / tatra prANApAnena paryAptasyocchAse kSipte 28, atrApi prAgiva bhaGgAH 8 / athavA saMyatAnAmuttaravaikriyaM kurvatAM zarIreNa paryAptAnAmucchAse'nudite udyone tUdite 28, atraika eva bhaGga saMyatAnAM durbhagAnAdeyAyazaHkIyudayAbhAvAt, sarvasaMkhyayA'STAviMzatau bhaGgA: 9 / tato bhASayA paryAptasyocchvAsasahitAyAmaSTAviMzanau susvare kSipte 29, atrApi bhaGgAH 8 / athavA saMyatAnAM svare'nudite udyote tUdite 29, atrApi prAgibaika eva bhaGgaH / sarvasaMkhyayaikonatriMzadbhagA nava / susvarasahitAyAmekonatriMzati saMyatAnAmudyote kSipte 30, atrApi bhaga ekaH / sarvasaMkhyayA baikriyamanuSyANAM bhaGgAH 35 | . AhArakasaMyatAnAmudayasthAnAni 5, tdythaa-25|27|28|29530| tata AhArakamAhArakAGgopAGgaM samacaturasramupavAtaM pratyekamiti paJca prakRtayaH prAguktAyAM manuSyagatiprAyogyAyAmekaviMzato prakSipyate, manuSyAnupUrvI cApanIyate, tato jAtA: 25, kevalamiha padAni sarbANyapi prazastAnyeva bhavanti, AhArakasaMyanAnAM durbhagAnAdeyA'yaza:kIdayAbhAvAdeka evAtra bhagaH / tata: zarIreNa paryAptasya parAghAte prazastavihAyogatau ca prakSiptAyAM 27, atrApi bhaGga ekaH / tataH prANApAnena paryAptasyocchrAse kSipte 1. triMzati bhakA-pA0lA / 2. prakSiptayoH 27-pAlA /
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam 28, bhaGga ekaH / athavA zarIreNa paryAptasyocchvAse'nudite udyote tUdite 28, bhaGga ekaH / sarvasaMkhyayA 28, dvau bhaGgau / tato bhASayA paryAptasyocchvAsasahitAyAmaSTAviMzatI susvare kSipte 29 bhaGga ekaH / athavA prANApAnena paryAptasya svare'nudite udyote tUdite 29, atrApyeka eva bhaGgaH / sarvasaMkhyayA 29, dvau bhaGgau / tato bhASayA paryAptasya susvarasahitAyAmekonatriMzatyudyote kSipte 30, bhaGga ekaH / sarvasaMkhyayA''hArakazarIriNAM bhaGgAH 7 | 141 kevalinAmudayasthAnAni daza tadyathA I J 20/21/26/27/28|29|30|31|9|8| tatra manuSyagati: paJcendriyajAtistrasaM bAdaraM paryAptaM subhagamAdeyaM yaza: kIrtirityetAH 8 dhruvodayAbhirdvAdazasaMkhyAbhiH saha 20, atraiko bhagaH, eSA cA'tIrthaMkarakebalinaH samudghAtagatasya kArmaNakAyayoge vartamAnasyAvagantavyA / saiva 20 tIrthaMkarasahitA 21, atrApyeko bhaGgaH, eSA ca tIrthakarakevalinaH samudghAtagatasya kArmaNakA yoge vartamAnasya draSTavyA / tathA tasyAmeva viMzatAvaudArikaM saMsthAnAmAmekatamat saMsthAnamaudArikAgopAGgaM vajrarSabhanArAcasaMhananamupaghAtaM pratyekamiti SaTke kSepe 26, eSA cA'tIrthaMkara kevalina audArikamizrakAyayoge vartamAnasya jJeyA / atra SadbhiH saMsthAnaiH 6 bhaGgAH syuH paraM te sAmAnyamanuSyodayasthAneSvapi sambhavantIti na pRthaggaNyante / eSaiba 26 tIrthaMkarasahitA 27 syAdeSA tIrthaMkarasyaudArikamizrakAyayoge varttamAnasyAvaseyA'tra saMsthAnaM samacaturasrameva vaktavyam, tata eka evAtra bhagaH / saitra 26 parAghAtocchvAnyatarakhagatyanyatarasvarasahitA 30 eSA cA'tIrthaMkarasya sayogikevalina audArikakAyayoge varttamAnarayAtragantavyA'ca saMsthAnaSatUkaprazastA prazasta vihAyogatisusvaraduH svarairbhagA : 24, te ca sAmAnyamanuSyodayasthAneSvapi prApyanta iti na pRthaggaNyante / evaiva ca 30 tIrthaMkaranAmasahitA 31, sA sayogikevalinastIrthakarasyaudArikakAyayoge varttamAnasyAvaseyA eSaiva ca 31 bAmyoge niruddhe 30, ucchAse niruddhe 29 / atIrthaMkarakebalinaH prAguktA 30, vAgyoge niruddhe sati 29, atrApi i saMsthAnairvihAyogatidvikena ca bhaGgAH 12 prApyante, te ca prAgiva na pRthaggaNyante / tata ucchvAse niruddhe 28, atrApi saMsthAnAdigatA : 12 bhagA na pRthaggaNayitatryAH, sAmAnyamanuSyodayasthAnagrahaNena gRhItatvAt / tathA manuSyagati: paJcendriyajAtistrasaM bAdaraM paryAptaM subhagamAdeyaM yazaH kIrtistIrthakara miti navodayaH, eSA(pa) ca tIrthakRto'yogikebalinazcaramasamaye varttamAnasya prApyate / sa evAnIrthaMkarasya tIrthaMkara nAmarahito'STodayaH / iha kevalyudayasthAnamadhye 20 21 27|29|30|311918 | rUpeSvaSTasUdayasthAneSu pratyekamekaiko 1- sevA, eka evAba bhannaH / eSaiva pA0 / 2-29, aba sthAnadvaye ekaiko bhaGgaH / avI0 pA0|
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avaghUryupetam vizeSabhaga: prApyata ityaSTau bhaGgAstatra viMzatyaSTakayobhaMgAvatIrthakRtaH, zeSeSUdayasthAneSu SaTsu tIrthakRtaH . 6 bhagA: / sarvasaMkhyayA manuSyANAmudayasthAneSu bhaGgAH 2652 / / devAnAmudayasthAnAni 6, tdythaa--2125|27|28|29|30| tatra devadvikaM paJcendriyajAtistrasaM bAdaraM paryApta subhagadurbhagorakataramAdevAnAdevayAreka zakItyayazAkAya ra katareti 9 dhruvodayAbhirdvAdazasaMkhyAbhiH saha 21, atra subhagadurbhagAdevAnAdeyayaza:kIrtyayaza kIpidairbhagA: 8 / durbhagAnAdeyA'yaza:kIrtInAmudaya: pizAcAdInAmavagantavyaH / tata: zarIrasthasya vaikriyaM vaikriyAGgopAGgamupaghAtaM pratyekaM samacaturasramiti 5 prakRtayaH prakSipyante, devAnupUrvI cApanIyate, tato jAtA 25, atrApi ta eva 8 bhaGgAH / tataH zarIreNa paryAptasya parAghAte prazastavihAyogatau ca prakSiptAyAM 27, atrApi bhaGgA: 8, devAnAmaprazastavihAyogaterudayAbhAvAt tataH prANApAnena paryAptasyocchvAse kSipte 28, atrApi bhaGgAH 8 / athavA zarIreNa paryAptasyocchAse'nudite udyote tUdite 28, atrApi bhaGgAH 8 / sarvasaMkhyayA'STAviMzatau bhaGgA: 16 / tato bhASayA paryAptasya susvare kSipne 29 bhagA: 8, devAnAM duHsvarodayAbhAvAt / athavA prANApAnena paryAptasya susvare'nudite udyote tUdite 29, uttaravaikriyaM hi kurvato devasyodyotodayo labhyate, atrApi bhaGgA: 8 / sarvasaMkhyaukonatriMzati bhaGgAH 16 / tato bhASayA paryAptasya susvarasahitAyAmekonatriMzatyudyote kSipte 30, atrApi bhagA: 8 / sarvasaMkhyayA bhagA: 64 / nairayikANAmudayasthAnAni paJca, ndythaa-2|25|27/28|29|| tatra narakadvikaM paJcendriyajAtisrasaM bAdaraM paryAptaM darbhagamanAdeyamayaza:kIrtiriti naba dvAdazasaMkhyAbhi:zrRMvodayAbhiH saha 21, bhaga ekaH / evamanyatrApi / tata: zarIrasthasya vaikriyaM vaikriyAGgopADagaM haNDamupayAta pratyekamiti 5 prakRtayaH kSipyante, narakAnupUrvI cApanIyate, tata: 25 / tataH zarIreNa paryAptasya parAghAtA'prazastavihAyogatyo: prakSiptayoH 27 / tataH prANApAnena paryAptasyocchvAse kSipte 28 / tato bhASayA paryApnasya du:svare kSipte 29 / sarvasaMkhyayA nairayikANAM paJca bhagA: / sakalodayasthAnabhaGgAH puna: 7791 ||26|| saMprati kasminnudayasthAne kati bhagA: prApyante, etadAha - ega biyAlekArasa tettIsA chassayANi tettiisaa| bArasasattarasasayANahigANi bipaMcasIIhiM // 27 // 1- tulanA- saptatikAbhASyagAbhA-122 /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam auNattIsekkArasasayAhiMgA strspNcstttthiihiN| ikkevagaM ca vIsAdayudayaMtesu udayavihI // 28 // ega: anaH niMzatyAdiStaSTaparyanteSu dvAdazasUdayasthAneSu yathAsaMkhyamekAdisaMkhyA udayavidhayaH // 27 // 28|| saMprati sattAsthAnAnyAha - tidunAI ugunaDaI aTTacchalasI asII ugusII / aTThayachappaNattari nava aTTha ya nAmasaMtANi // 29 // niduH nAmnaH sattAsthAnAni 12, tdythaa--93|92|89|88186|80|72/78/76 |75/9/8 tatra sarvaprakRtisamudAya: 93 / saiva tIrthakaronA 92 / binavatirebAhArakadrikAhAra. kabandhanAhArakasaMghAtonA 89 / saiva tIrthonA 88 | tano devadvike narakadvike vA'nyatarasminnudvalite 86, athavA'zItisatkarmaNo narakagatiprAyogyaM banato [narakadvika-vaikriya-catuSTayabandhe 86, athavA'zItisatkarmaNo devagatiprAyogyaM badhnato devadvikadai kriyacatuSTayabandhe 86 / tato narakadvikadaikriyacatuSTayodvalane 80 ! [athavA devadvikavaikriyacatuSTayodalane kRte 80 1] tato naradvikodbhalite 78 / etAnyakSapakANAM sattAsthAni |ksspkaannaaNpunrmuuni--trinvtenrkdviktirygdrikaikendripdviindriytriindriycturindriyjaatisthaavraatpodyotsuukssmsaadhaarnnruupe trayodazake kSINe 80 / dvinavateH kSINe 79 / ekonanavateH kSINe 76 / aSTAzIteH kSINe 75 / naragatipaJcendriyajAtitrasabAdaraparyAptasUbhagAdeyayaza kIrtitIrthakarANIti navakaM sattAsthAnam, taccAyogikevalinastIrthakarasya caramasamaye varttamAnasya prApyate / nadevAtIrthakarakebalinazcaramasamaye tIrthakaranAmonamaSTakam / / 29|| saMprati saMvedhamAhaaTTha ya bArasa bArasa baMdhodayasaMtapayaDiThANANi / oheNAdeseNa ya jattha jahAsaMbhavaM vibhaje // 30 // aTThaH nAmno bandhodayasatprakRtisattAsthAnAni yathAkramamaSTa-dvAdaza-dvAdazasaMkhyAni, tAnyoghena sAmAnyenAdezena ca vizeSeNa ca yathAsambhavaM yAni yatra yathA sambhavanti tAni tantra tathA 1- tulanA- sAntanikAbhASyagAthA 123 /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUrNyapetam vibhajet 1 tatrAmukaM bandhasthAnaM badhnata etAvantyudayasthAnAnyetAvanti ca sattAsthAnAni / evaM ca teSAM parasparaM saMvedha ityAdezaH ||30|| 144 tatra pUrvaM sAmAnyena saMvedhacintAmAha nava paMcodaya saMtA tevIse paNNatrIsa chabbIse ajha carabIse navasattugatIsa tIsaMmi ||31|| egegametI se ege egudaya aTTa saMtammi / uvarayabaMdhe dasa dasa veyagasaMtammi ThANANi // 32 // nava0 e0 23 bandhe 25 bandhe 26 bandhe ca pratyekaM nava navodayasthAnAni paJca paJca sattAsthAnAni / tatra trayoviMzatibandho'paryApta kendriyaprAyogya eva tadbandhakAcai kendriyadvIndriyatrIndriyacaturindriyatiryakpaJcendriyA manuSyAzca / eteSAM ca 23 bandhakAnAM yathAyogaM sAmAnyena navodayasthAnAni, tadyathA - 2124 25 26 27 28 29 30 31 | pazca sattAsthAnAni, nadyathA 92 |88|86480178 | tatraikaviMzatyudaye vartamAnA sarveSAmapi paJcApi sattAsthAni, kevalaM manuSyANAM 78 varjIni catvAri sattAsthAnAni vaktavyAni, yato'STasaptatirmanuSyadvike udvalite prApyate, na ca manuSyANAM tadudbalanasambhavaH / 24 udaye'pi paJcApi sattAsthAnAni, kevalaM vAyorvaikriyaM kurvataH 24 udaye varttamAnasya 80 | 78 barjAni trINi sattAsthAnAni, yatastasya vaikriyaSaTkaM manuSyadvikaM ca niyamAdasti yato vaikriyaM sAkSAdanubhavan varttata iti na tadudvalayati, tadabhAvAcca na devadvika-narakadvike api, samakAla baikripaSaTkasyodbalanasaMbhavAt tathAsvAbhAvyAd, vaikriyaSaTke vodvalite sati pazcAnmanuSyadvikamudralayati na pUrvamityazItyaSTasaptatisattAsthAnA'sambhava: / 25 udaye'pi paJcApi sattAsthAnAni / tatrASTasaptatiravaikriyavAyukAyikatejaskAyikAnadhikRtya prApyate nAnyAn, yatastejaskAyikavAyukAyikavarjo'nyaH sarvo'pi paryAptako niyamAnmanuSyadrikaM badhnAti / 26 udaye'pi paJcApi navaramaSTasaptatirakhaikriyavAyukAyika tejaskAyikAnAM dvitricatuHpaJcendriyANAM vA tejovAyubhavAdanantarAgatAnAM paryAptAparyAptAnAM te hi yAvanmanuSpadvikaM na badhnanti tAvatteSAmaSTasaptatiH prApyate nAnyeSAM / 27 udaye 78 varjIni 4, saptaviMzatyudayo hi tejo- vAyuvarjaparyAptabAdI kendriyavaikriyatiryagmanuSyANAM teSAM cAvazyaM manuSyadrikasambhavadaSTasaptatirnAvApyate / 28|29|30|31 | udayeSu niyamAt 78 varjIni 4 sattAsthAnAni / tadevaM trayoviMzatibandhakAnAM yathAyogaM navApyudayasthAnAnyadhikRtya 40 sattAsthAnAni syuH / 25 / 26 bandhakAnAma
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam pyevameva, kebalaM pryaaptkaikendriypraayogy25|26|bndhkaanaaN devAnAM 21 / 26 / 27 / 28 / 29 / 30 rUpeSu SaTsUdayasthAneSu 92 / 88 iti dve dve sattAsthAne vaktavye / aparyAptavikalendriya-tiryakpaJcendriyamanuSyaprAyogyAM tu paJcaviMzati devA na badhnanti, devAnAM tatrotpAdA'bhAvAt / aSTAviMzatI vadhyamAnAyAmaSTAvudayasthAnAni, tadyathA- 2112526|27/28|29|303sh iha aSTAviMzatirdvidhA devagatiprAyogyA narakagatiprAyogyA ca, tatra devagatiprAyogyAyA bandhe'STApyudayasthAnAni nAmAjIvApekSayA prApyante / narakagatiprAyogyAyAstu bandhe dve, tdythaa--30|31| aSTAviMzatibandhakAnAM sAmAnyena 4 sattAsthAnAni, tdythaa-92689|| 88186 / ___ tatra devagatiprAyogyA'STAviMzatibandhakAnAM 21 udayaH mAthikasamyagdRSTInAM vedakasamyagdapTInAMbApazcendriyatiryagmanuSyANAmapAntarAlaganau vartamAnAnAmavaseyaH, na mithyAdRSTeryato bhavAdau sarbaparyApti paryApta eba mithyAhApTedavaMgatiprAyogya28bandhakaH / 2 / 5 / 26 / 27 / 28 / 29 / udaye vartamAno'paryApta eva, tatastatra na devaganiprAyogya28bandhako mithyAdRSTiH / nanu yadyevaM vaikriyatiryagmanuSyANAM 25 / 27 / 28 / 29 / udayeSvapi vartamAnAnAM mithyAdRSTInAM devagatiprAyogya28bandhakatvamuktaM tatkathaM sagacchata ? satyam, tatra bhavAdau paryAptaya: pUritA eva, pazcAcca vaikriyAganiSpattikAle audArikAditanunivRttau paryAptaya udayAnnivartante'nastatra mithyAtvino'pi tadvandho na viruddha: / nata: 21 udaye vartamAnAnAM devagatimA yogyA'STAviMzatibandhakAnAM dve sattAsthAne, tadyathA->92188 ekaviMzatyudaye vartamAno jIvo devaganiprAyogyA'STAviMzatibandhakaH samyagdRSTireba syAd, yadi tasya tIrthakaranAma sadbhavati tadA nadvandho'pyavazyaMbhAvItyekonatriMzadvandhakatA syAdata: 21 udaye vartamAnasya devaganiprAyogyASTAviMzativandhakasya sanAyAM 93 na syAt / paJcaviMzatyudaye'pi 28 bandhakAnAmAhArakasaMyatavaikriyatiryagmanuSyANAM sAmAnyena na eva dve sattAsthAne / tatrAhArakarsayato niyamAdAhArakasatkarmA tatastasya 92 sattAsthAnam / zeSAzca tiryaJco manuSyAzvAhArakasatkarmANastadrahitAzca syustatasteSAM ve api sattAsthAne / 26 / 27 / 28 / 29 / udayeSvapi ta eva dve sattAsthAne sAmAnyenA'vagantavye / 30 udaye devagatinarakaganimAyogya28bandhakAnAM sAmAnyena 4 sattAsthAnAni, tadyathA -9289 / 88 / 86 / taba 92288 prAgiva / ekonanavatiH punariyaM kazcinmanuSyastIrthakaranAmasatkarmA vedakasamyagdRSTiH pUrvaM baddhanarakAyuko narakAbhimukhaH samyaktvAtpracyutya mithyAtvaM gatastasya tadA tIrthakaranAmabandhAbhAvAnnarakagatiprAyogyAM 28 bandhanaH 89 sanAyAM prApyane / 86 evam-iha 1-0nanti, aparyApteSu teSu devAnAmutpA. pA0 : 2.nAyAM caturviMzativarnAbhyekatizatarekatriMdAtparyatA-yaSTA* 'paa| 3-0audaariktnusaa0paa|
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetam tIrthakarAhArakacatuSkadevadvikanarakadvika vaikriyacatuSTayonAstrinavatirazItiH syAt, tatastatsatkarmA paJcendriyatiryagmanuSyo vA jAtaH san sarvAbhiH paryAptibhiH paryApto yadi vizuddhastano devagatiprAyogyAM 28 badhnAti, nadvandhe ca debadrikaM vaikriyacatuSTayaM sattAyAM prApyata iti tasya 86 / atha sarvasaMklipTastato narakagatiprAyogyAM 28 badhnAti, tadvandhe ca narakaddhika vaikriyacatuSTayaM cA'vazyaM badhyamAnatvAt sattAyAM prApyate ityevamapi tasya 86 / 31 udaye 3 sattAsthAnAni, tdythaa-92|88186| tIrthakaranAmasatkarmaNastiryasUtpAdA'bhAvAdelonanavatiriha na pApyate, bhAvanA prAgvat ! [tadevaM 28 bandhe'STAvapyudayasthAnAnyadhikRtya 19 saMkhyAni sattAsthAnAni bhavanti / tathA 29 / 30 baddhyamAnAyAM pratyeka nava navodayasthAnAni, sapna sapta sattAsthAnAni / tatrodayasthAnAnyamUni, tadyathA- 21224 / 25 / 26 / 27 / 28 / 29 / 30 / 31 // sapta sattAsthAnAni, nadyadhA- 2392 / 8 / 881868078| tatra vikalendriya-tiryakpaJcendriyaprAyogyAM 29badhnatAM paryAptAparyAptakaikendriyavikalendriyaniryapaJcendriyANAM 21 udaye 5 sattAsthAnAni, tdythaa--92|88|86|80172| evaM 24 / 25 / 26 udayeSvapi vaktavyam, 27 / 28 / 29 / 30131 udayeSu 78 varjAni catvAri sattAsthAnAni, bhAvanA yathA trayoviMzatibandhakAnAM prAguktA / manujagatiprAyogyAM 29. badhnatAmekendriya-bikalendriyatiryakpaJcendriyANAM tiryaggatimanuSyagatiprAyogyAM punarbadhanatA manuSyANAM ca svasvodayasthAneSu yathAyoge vartamAnAnAM 78varjAni tAnyeba 4 sattAsthAnAnyavagantavyAni / devanairayikANAM niryakpaJcendriyamanuSyagatiprAyogyAM 29 badhnatAM svasvodayeSu vartamAnAnAM dve dre sattAsthAne, tadyathA--92188 / kevalaM nairayikasya mithyAdRSTestIrthakarasatkarmaNo manuSyagatiprAyogyAM 29 badhnataH svodayep 5 zvasu yathAyogaM vartamAnasyaikonanabatirekA vaktavyA / yatastIrthakaranAmasahitasyAhArakacatuSTayarahitaspaiba mithyAtvagamanasambhavastatastrinavaterAhArakacatuSke'panIte satyekonanavatireva tasya sattAyAM syAdevagatiprAyogyAM 29 tIrthakaranAmasahitAM badhnataH punaraviratasamyagdRSTermanuSyaspaikaviMzatyudaye vartamAnasya dve sattAsthAne, tadyathA,93| 89/ evaM 25 / 26 / 27 / 28 / 29 / 30 udayeSvapi ta eva dve sattAsthAne vaktavye / AhArakasaMyatAnAM svasvo. daye vartamAnAnAmeka eva 93rUpaM sattAsthAnamavagantavyam / tadevaM sAmAnyena 29 bandhe 21 udaye sapta sattAsthAnAni, 24 udaye 5, 25 udaye sapta, 26 udaye 7, 27 udaye 6, 28 udaye 6, 30 udaye 6, 31 udaye 4 / [sarvasaMkhyayA sattAsthAnAni 54] | tathA yathA tiryaggatiprAyogyAM 29 banatAmekendriya-vikalendriya-tiryakpaJcendriya-manuja-deva-nairayikANAmudaya[sattA sthAnAni bhAvitAni,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam tathA triMzatamapyudyotasahitAM tiryaggatiprAyogyAM badhnatAkAndravAdInAbhudayasattAsthAnAni bhAvanIyAni / manuSyagatiprAyogyAM tIrthakarasahitAM triMzataM badhnatAM deva nairayikANAmudayasthAnAnyucyante / tatra devasya yathoktAM triMzataM banataH 21udaye dattamAnasya dve sattAsthAne 93 / 89 // 21udaye vartamAnasya nairayikasyaikaM sattAsthAna 89, 93rUpaM sattAsthAnaM tasya na syAt tIrthakarAhArakakarmaNo narakeSutpAdAbhAvAt / evaM 25 / 27 / 28 / 29 / 30 / udayeSvapi bhAvanIyam / navaraM nairayikasya triMzadudayo na vidyate, 30 udayo yudyote sati prApyate na ca nairayikasyodyotodaya: syAt, tadevaM sAmAnyena 30bandhakAnAM 21udaye 7, 24 udaye 5, 25 udaye 7, 26 udaye 5, 27 udaye 6, 28 udaye 6, 29 udaye 6, 30 udaye 6, 31 udaye 4 / [sarvasaMkhyayA 52] ||31|| tathaikatriMzati badhyamAnAyAmekamudayasthAnaM 30, yata ekatriMzadevagatiprAyogyaM tIrthakarAhArakasahitaM karma badhnato'pramattasaMyatasyApUrvakaraNasya vA prApyate, na ca te vaikriyamAhArakaM kurvanti, tataH paJcavizatyAdaya udayA na prApyante / ekaM sattAsthAnaM 53, tIrthakarAhArakacatuSTayayorapi sattAsambhavAt / tathaikasmin yaza kIrtirUpe karmaNi badhyamAne ekamudayasthAnam 30, ekAM hi yaza kIrti badhnantyapUrvakaraNAdayaste cA'nivizuddhatvAd vaikriyamAhArakaM vA nArabhante / tataH paJcaviMzatyAdInyudayasthAnAnIhApi na prApyante, aSTau sattAsthAnAni, tdythaa-93|22|89|881807976|75| tatrAdyAni 4 sattAsthAnAnyupazamazreNyAmathavA kSapakazreNyAM yAvadanivRttiguNasthAne gatvA trayodazanAmAni na kSipyante, trayodazasu nAmasu kSINeSu nAnajIvApekSayoparitanAni catvAri labhyante, tAni ca tAvallabhyante yAvatsUkSmasamparAyaguNasthAnam / tathoparate [bandhe] bandhAbhAve ityarthaH, vedanaM vedo, veda eva vedakastasminnudaye ityarthaH, sattAyAM ca pratyekaM daza daza sthAnAni / tatrAmUni dazodayasthAnAni, tdythaa-20|21|26|27128129 |30 / 31 / 9 / 8 / daza sattAsthAnAni, tadyathA- 93 / 92189 / 88180179/76 / 7519 / 8 / tatra viMzatyudaye dve sattAsthAne, 79/75) evaM 26 / 28 udayayorapi draSTavyam / 21udaye ime dve sattAsthAne, 80 // 79 evaM 27 udaye'pi ekonaviMzati 4 sattAsthAnAni 8076679 / 75 / yata ekonatriMzat tIrthakarasyAtIrthakarasya ca syAt, tatrAdye dve tIrthakaramadhikRtya draSTavye, antime dve atIrthakaramadhikRtya / 30 udaye 8 sattAsthAnAni, navASTakavarjAni / tatrAdyAni 4 upazAntakaSAyasya / 80 kSINakaSAyasya sayogikevalino vA / AhArakasatkarmaNastIrthakarasya tasyaivAtIrthakarasya 72 / AhArakacatuSTayarahitasya tIrthakarasya kSINakaSAyasya sayogikevalino vA 76 / tasyaivAnIrthakarasya 75 / 31 udaye dve sattAsthAne, 80/76 / ete ca
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUrAiMveracita-avacUrNyapatam tIrthakarakebalino'vagantavye, atIrthakarakebalinaH 31udayasyaivAbhAvAt / navodaye 3, tadyathA 80 176 | 9 | tatrAdye dve yAvat dviccaramastAvadayogikevalinastIrthakarasya veditavye, caramasamaye tu nava / aSTodaye 3 sattAsthAnAni, 7917518 / tatrAdye dve ayogikevalinotIrthaMkarasya dvizvaramasamayaM yAvadveditavye, caramasamaye tvaSTau ||32|| 148 saMpratyuktakrameNaiSAM jIvasthAnAni guNasthAnAni cAdhikRtya svAmI nirdizyate-- titrigappapagaiThANehiM jIvaguNasanniesa ThANesu / bhaMgA pauMjiyavvA jattha jahA saMbhavo bhavai // 33 // tivi0 trayo vikalpA bandhodayasattArUpAsteSAM sambandhibhiH prakRtisthAnairjavisthAneSu guNasthAneSu ca bhaGgAH pUrvoktAnusAreNa ca prayoktavyAH ||33|| tatra pUrva jIvasthAnAnyadhikRtyAha--- terasasu jIvasaMkhevaesu nANaMtarAya titrigappo / egaMmi tiduvigappo karaNaM par3a ettha atrigappo // 34 // tera0 jIvasaMkSepAH = jIvasthAnAnItyarthaH / paryAptasaMjJipaJcendriyavarjeSu zeSeSu trayodazasu - paJcavidho bandhaH jIvasthAneSu jJAnAvaraNAntarAyayorbandhodayasattArUpAtrayo vikalpAH prApyante tadyathA paJcavidha udayaH paJcavidhA sattA, jJAnAvaraNAntarAyayordhrubabandhodayasattAkatvAt / tathaikasmin saMjJiparyAptapaJcendriyalakSaNe jIvasthAne trayo vA vikalpA dvau vA tatra trayo vikalpA ime 5 bandhaH 5 udayaH 5 sattA / ete ca sUkSmasamparAyaguNasthAnakaM yAvatprApyante, tataH paraM bandhavyavacchede upazAntamohe kSINamohe ca dvau vikalpau tadyathA 5 udayaH 5 sattA / tathA karaNaM dravyamanorUpaM pratItya yaH saMjJI rAyogikevalyayogikevalI vA bhavarathastasmin atra - jJAnAvaraNe'ntarAye va avikalpaH, AmUlaM taducchede sati kevalitvabhAvAt ||34|| darzanAvaraNaM jIvasthAneSvAha tere nava ca paNagaM nava saMtegammi bhaMgamekkArA / veyaNiyAuyagoe vibhajja mohaM paraM vocchaM || 35 // tere0 paryAptasaMzipaJcendriyavarjeSu zeSeSu 13 jIvasthAneSu navavidho bandhacaturvidhaH paJcavidho
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam vodayo navavidhA sattA / tathaikasmin paryAptasaMjJipaJcendriyarUpe 11 bhaGgAste ca yathA prAg saMvedhacintAyAmuktAstathaivAtra vaktavyAH / tathA vedanIyAyugAtreSu yAni bandhAdiprakRtisthAnAni tAni yathAgama jIvasthAneSu vibhajet, tatreyaM vedanIyagotrayorvikalpanirUpaNArtha mantarbhASyagAthA - 'pajjattagasaniyare aTTa caukkaM ca veNiyabhaMgA sattA tigaM ca goe patteyaM jIvaThANesu' / / paryApta saMjJini vedanIyasya 8 bhaGgAtadyathA--asAtasya bandho'sAtasyodayaH sAtAsAte sanI athavA sAtasya bandhaH sAtasyodayaH sAtAsAne satI, to vo bhalo mithyAH prama yAtAyane / tathA sAtabandho'sAtodayaH sAtAsAte satI athavA sAtabandhaH sAtodayaH sAtAsAte satI, etau mithyAdRSTeH sayogikevaliguNasthAnakaM yAvatprApyate / asAtodayaH sAtAsAte satI athavA sAtodayaH sAtAsAte sanI, etAvayogikevalini dvicaramasamayaM yAvatprApyete / caramasamaye tvarAtodayo'sAnasattA yasya dvicaramasamaye sAtaM kSINaM, yasya tvasAtaM kSINaM tasya sAtodaya: sAtasanA / iha sayogikevalyayogikevalI ca dravyamano'bhisambandhAt saMjJI vyavahriyate, tataH saMjJini paryApne vedanIyasya 8 bhaGgA ucyamAnA na vimdAH / tathetareSu paryAptasaMjJinyatirikteSu 13 jIvasthAneSu pratyekaM pratyekaM catvAro bhaDgAH / tathA gotre-gotrasya saMjJini paryApte 7 bhaGgAste ca prAgvan / nathetareSu 13 jIvasthAneSu pratyekaM trayastrayo bhaGgAH, zeSA na sambhavanti, tiryasUccairgotrasyodayAbhAvAn / rAmpratyAyuSo bhaganirUpaNArdhamiya mantarbhAthyagAthA - 'pajjanApajjatlaga samaNe pajjana amaNa sesesu aTThAvIsaM dasagaM navagaM paNagaM ca Aussa' / / samanA: saMjJI, tatra paryApte saMjJinyAyuyo bhaGgAH 28, te ca sAmAnyena prAgapyuktAH, aparyApta saMjJini bhagakAnAM dazakaM, paryApte'manasyasaMjJini paJcendriye bhaGgakAnAM navaka, zeSeSvekAdAsu jIvasthAneSu punarbhaGgAnAM pratyekaM paJcakaM / tatrAparyAptasaMjJini 10 bhaGgA ityam -eka prbhvaayurvndhkaalaatpuurvm| dvau tiryagAyuSo bndhkaale| drau bndhaanntrm| evaM tirazco'paryAptasaMjJinaH paJca bhannAH, evaM manuSyasyApi paJca bhaGgA vktvyaaH| sarvasaMkhyayA daza, zeSA na sNbhvnni| aparyApto hi saMjJI niyaMga manuSyo vA, na devanArako, na cApi sa devAyurnarakAyurvA adhnAti / tathA ye prAk saMkSitirazcI nava bhaGgA uktAsta evAsaMjJiparyApte'pi nava bhagA vaktavyAH, yato'saMjJI paryApnastiryageva syAnna manuSyAdiH /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaH tathA ye'paryAptasaMjJitirazcaH paJca bhaGgA uktAH prAg ta eva bhaGgAH zeSeSvapi 11jIvasthAneSu vaktavyAH, sarveSAmapi tiryaktvAd devAdiSUtpAdAbhAvAcca / ataH paraM mohanIyaM jIvasthAneSu vakSye // 35 // aTThasu paMcasu ege ega dugaM dasa ya mohbNdhge| tiga cau nava udayagae tiga tiga pannarasa saMtammi // 36 / / aTThasu0 aSTasu paJcasu ekasmiMzca yathAkramamekaM dve daza ca mohanIyaprakRnibandhagatAni sthAnAni syustatrASTasu paryAptAparyAptasUkSmAparyAptabAdaradrIndriya-trIndriya-caturindriyArAMjJisaMjJirUpeveka bandhasthAnaM 22ruupm| trINyudayasthAnAni, tdythaa->8/9|10| ekaikasminnudayasthAne trINi trINi sattAsthAnAni, tdythaa-28|27|26 tathA paJcasu paryAptabAda-dIndriyara-trIndriya-caturindriyAsaMjJirUpeSu jIvasthAneSu dve dve bandhasthAne, tdythaa-22|21| udayasthAnAni catvAri 78 / 9 / 10 / sattAsthAnAni trINi 28 / 27 / 26 / tatra mAsiA bandheDa-naba daaruupaa| pIyuyasthAnAgakai kasmiMzyodayasthAne trINi trINi sttaasthaanaani| ekaviMzatibandhe'muni zrINyudayasthAnAni-7819/ ekaikasmiMzvodayasthAne ekaikaM sattAsthAnam 28, ekaviMzatibandho hi sAsvAdanabhAvamupAgateSu prApyate / sAsvAdanAzvAvazyamaSTAviMzatisatka maNisteSAM darzanatrikasya niyamato bhAvAt / tathaikasmin saMjJiparyApte jIvasthAne dvAviMzatyAdIni 10 bandhasthAnAni, ekAdIni navodayasthAnAni, sattAsthAnAni paJcadazApi / / 36 / / nAmakarma jIvasthAneSvAhapaNa duga paNagaM paNa cau paNagaM paNagA havaMti tinnev| paNa cha ppaNagaM cha cchappaNagaM aTTha dasagaM ti // 37 // satte va apajjattA sAmI taha suhama bAyarA cev| vigaliMdiyA u tinni u taha asannI ya sannI ya // 38 // paNa satte. anayothiyo: padAnAM yathAkrama sambandhaH / iyamatra bhAvanA-sapnAnAmaparyA 'nAnAM paJca paJca bandhasthAnAni, tdythaa-23|25|26|29|30| aparyAptA hi sapnApi tiryagmanuSyaprAyogyameva baghnanti na devanaraka prAyogyaM / tato yathoktAnyeva / udayasthAne punaraparyAptabAdarasUkSmaikendriyayo1. kendriya- vI0 -paa|
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam rime-21|24| vikalendriyAsaMjJisaMjhyaparyAptAnAM pratyekamime dve dve udayasthAne 21 / 26 / tathA pratyeka saptAnAmaparyAptAnAM paJca paJca sattAsthAnAni, tdythaa-92|88186|80178| eteSAM ca svarUpaM prAmiva draSTavyam / tathA sUkSmasyaparyAptasya paJca bandhasthAnAni, tdythaa--,23|25|26|29|30| etAni manuSyatiryaprAyogyANyeva draSTavyAni, tatraiva sUkSmaparyAptasyotpAdasambhavAt / udayasthAnAni 4, tdythaa-21|24 / 25 / 26 / paJca sattAsthAnAni, tdythaa,9|8886|8078| kevalaM paJcaviMzatyudaye pavizatyudaye ca pratyeka pratyakaM, ya: sAdhAraNapadena saha bhagastatrAprasaptativarjAni 4 sattAsthAnAni vaktavyAni / zarIraparyAptyA hi paryAptasnejovAyuvarja: sarvo'pi manuSyagatimanuSyAnupUryo: niyamAd badhnAti / paJcaviMzatighaDviMzatyudayau ca zarIraparyAptyA paryAptasya bhavatastata: sAdhAraNasya sUkSmaparyAptasya paJcaviMzatyudaye SaDviMzatyudaye cASTasaptatina vApyate, pratyekapade punastejovAyukAyikAvapyantarbhavata: iti tadapekSayA ttraassttsgttilbhyte| tathA prayAptabAdaraikendriyasya paJca bandhasthAnAni, nadyathA- 23 / 25 / 26 / 29 / 30 / etAni tiryagmanuSyaprAyogyANi / udayasthAnAni 5, tadyathA - 21 / 24 / 25 / 26 / 27 / sattAsthAni 5, tadyathA-- 92188 / 86 / 801785 iha paJcaviMzatyudaye SaDviMzatyudaye ca pratyekaM pratyekA'yA:kIrtibhyAmekaiko bhagaH / yau ca dvau bhaGgAbekaviMzato ye ca vaikriyabAdaravAyukAyikabarjAzcaturviMzatI bhagAzcatvAraste sarvasaMkhyayA'STau paJcasattAsthAnakAH, zeSAstvekaviMzatisaMkhyAzcatu:sattAsthAnakAH / tathA vikalendriyANAM trayANAM 5 bandhasthAnAni, tadyathA-> 23 / 25 / 26 / 29 / 30 / etAnyapi niryagmanuSyaprAyogyANi / SaDudayasthAnAni, tdythaa-21|26|28|29|30|31| sattAsthAnAni 5, ndythaa-92188|86|8778| atra yAvekaviMzatyudaye dvau bhaigau yau ca SaDaviMzatyudaye ete catvAra:, paJca sattAsthAnakA yato'STasaptatistejovAyubhavAduddhRtya paryAptadvIndriyAnadhikRtya kiyatkAlaM prApyate, zeSAstu SoDaza bhnggaashctu:sttaasthaankaasnessvssttsptterpraapymaanntvaat| tejovAyuvarjA hi zarIreNa paryAptA niyamato manuSyadrikaM badhnanti, tato'STAviMzatyAdhudayeSvapTasaptatirna praapyte| evaM trIndriya-caturindriyANAmapi paryAptAnAM vaktavyam / tathA'saMjJipaJcendriyasya paryAptasya SaD bandhasthAnAni, tadyathA- 23 / 25 / 26 / 28 / 29 / 30 / asaMjJipaJcendriyA hi paryAptA narakagati-devagatiprAyogyamapi badhnanti, tatasteSAmaSTAviMzatirapi bandhasthAnaM lbhyte| SaDdayasthAni, tadyathA... 21125/26:28 / 29 / 30 / 31 / sattAsthAnAni paJca, tdythaa--92|88186|809781 akaviMzatisatkA aSTau bhagA:, paviMzatyudayasatkAzcASTAzItyadhikazatadvayasaMkhyA: paJca sattAsthAnakAH / zeSA: sarve'pi catu:sattAsthAnakA, yuktiratra prAguktA drssttvyaa|
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracitta-avacUryupeta nathA saMjJipaJcendriyaparyAptasya sarvANi bandhasthAnAni, tAni cApTau- viMzaticaturviMzaninavASTarahitAni / sarvANyapyudayasthAnAni, tAnyapyaSTau, viMzatinavASTodayA hi kevalinaH syuH, caturviMzatyudayazcaikendriyANAmata ete vAstatra kevalI saMjJitvena na vivakSina ini tadadayapratiSedhaH / navASTarahitAni sarvANyapi sattAsthAnAni, tAni ca daza / atrApyekaviMzatyudayabhaGgA aSTau, SaDviMzatyudayabhaGgAzcASTAzItyadhi kazatad- yasaMkhyA: paJcasattAsthAnakAH, zeSAzcatu:sattAsthAnakA: / aparyAptasUkSmaikendriyAyAdInAM saptAnAM bandhAdipra- kRtInAM saMvedhaH pUrvoktAnusAreNa svayamabhyUhyaH // 37 // 38|| samprani guNasthAnAnyadhikRtyAha-- nANaMtarAya tivihamavi dasasu do hoti dosu tthaannesuN| micchAsANe viie nava cau paNa nava ya saMtaMsA // 39 // nANaM0 mithyAdRSTyAdiSu sUkSmasamparAyaparyanteSu dazasu guNasthAneSu jJAnAvaraNamantarAyaM ca trividhamapi syAta, paJcavidho bandhaH paJcavidha udaya: paJcavidhA sattA ityarthaH / tathA dvayorupazAntamoha.. kSINamohayorbandhAbhAve paJcodayaH paJca sattA, parata udy-sttyorpybhaavH| tathA dvitIye-dvitIyasya darzanAvaraNIyasya mithyAdRSTau sAsvAdane ca nava[vidho]bandhazcaturvidhaH paJcavidho vodayo nava[vidhA] sattA iti dvau bhddrgau| dvayorapyanayorguNasthAnakayoH styAniitrakasya niyamato bandhAt / / 39|| missAi niyaTTIo cha ccau paNa nava ya sNtkmmNsaa| caubaMdha tige cau paNa navaMsa dusu juyala chassaMtA // 40 // missA. mizrAdiSvapramattaparyanteSu, nivRttau ca apUrvakaraNe cApUrvakaraNAddhAyA: prathame saMkhyeyatame bhAge cetyarthaH, parato nidrAdvikabandhavyayavacchedena SaDvidhabandhAsambhavAt, nata eteSu 6 bandhaH / 4 / 5 vidhobA udayo / 9 satteti drau bhgau| nato'ta UrdhvamapUrvakaraNepi caturvidha eva bandhastatastrike'pUrvakaraNAnivRttivAdarasUkSmarAmparAyarUpe 4 bandhaH, 4/5 vA udayaH, 2 satteti dvau bhgau| 'aMsa' ini sattAbhidhIyate / etaccoktamupazamazreNimadhikRtya / kSapakazreNyAM guNasthAnakatraye'pi paJcavidhodayasya sUkSmasamparAye ca nabavidhAyAH sattAyA: aprApyamANatvAt / 'dusu juyala chassaMna tti iha kSapakazreNyAmanivRttibAdarasamparAyAddhAyA: saMkhyeyanameSu bhAgeSu [gateSu] satsvekasmin bhAge saMkhyeyatame'vatiSThamAne syAniitrakasya sattAvyavaccheda: syAt, tatastadanantaramanivRttibAdare'pi SaDvidhaiva sattA syAdato dvayoranivRttibAdarasUkSmasa.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam mparAyayoyugalamiti bndhodyaabucyete| caturiti cAnuvartate, tana: 4 bandhaH, 4 udayaH, 4 / 6 / sttaa| atra paJcavidha udayo na prApyate, zapakANAmatyantavizuddhatvAnnidrAdvikasyodayAbhAvAt // 40 // utrasaMte cau paNa nava khINe caurudaya chacca cau sNt| veNiyAuyagoe vibhajja mohaM paraM bucchaM // 41 / / uvaH upazAntamohe bandhAbhAve 4/5 vA udaya:, 9. sattA, upazamakopazAnnamohA hi atyantavizuddhA na syustatasteSu nidrAdrikasyApyudayaH smbhvti| kSINamohe 4 udayaH, 6 sattA'yaM bhaGgo dvicaramasamayaM yAvat, caramasamaye tu nidrA-pracalayoH sattAvyavacchedAdayaM bhaga: 4 udaya, 4 sttaa| tathA vedanIya-gotrayorbhaGganirUpaNArthamiya mannarbhASyagAthA , 'cau chassu dauNi saha zme kA guNAtu vevAmAnAe ma u do tisu ega'hasu doNi ekkmi|'[ ] mithyAdRSTyAdiSu pramattAnneSu SaTsu guNasthAneSu prathamAdhatvAro bhnggaaH| tathA'pramattAdiSu sayogyanteSu saptasu guNasthAneSu dvau bhaGgau, tau ca tRtIya-caturthoM jJAtavyau, ete hi sAtameva badhnanti naasaatm| tathaikasminnayogikebalini catvAro bhagAstatra paJcamaSaSThI dvicaramasamayaM yAvatprApyete, caramasamaye tvantyau drau| tathA gotrasya mithyAdRSTAdAdyA: paJca bhaGgAH, sAsvAdanasya prathamavarjA: zeSA: 4, prathamo hi bhaDgastejovAyukAyikeSu labhyate, tadbhavAdvatteSu vA kiyatkAlaM, na ca tejovAyuSu sAsAdanabhAvo labhyate, nApi tadbhavAduddhateSu bA tatkAlam / tathA triSu mizrAbiratadezavirateSu caturtha-paJcamarUpau drau bhagI, mizrAdayo nIcargotraM na bdhnnti| anye tyAcAryA bruvatte-dezaviratasya paJcama evaiko bhaGgastathA pramanAdigvaSTasu guNasthAneSu pratyekamekaiko bhagastatra pramattApramattanivRttyanivRttisUkSmeSu kevala: paJcamo bhAsteSAmuccairgotrasyaiva bandhodayasambhavAdupazAntamohe kSINamohe sapogikebalini bandhAbhAvAt pratyekamayaM bhaGgaH- uccaiotrasyodaya uccairgovanIcairgotre satI / nathaikasminnayogikebalini ca dvau bhaDgau, uccodaya uccanIce satI, bhaGgo'yaM dvicaramasamayaM yaavt| uccodaya uccaM sat, bhago'yaM caramasamaye, nIcaigotraM hi dvicaramasamaye eva kSINamiti caramasamaye na sat praapyte| AyurbhaganirUpaNArthami yamantarbhASyagAthA- 'aDacchAhigavIsA solasa vIsaM ca bAra cha dosu| do causu nIsu ekkaM picchAisu Auge bhaMgA' / [ ] mithyAdRSTiguNasthAne 28 AyuSo bhagA: / sAsvAdanasya 26 bhaGgA, yanastiryaJco 1. zuddhatyA nidhAH - he8 / 2. nulalA saptatikAbhASya gAthA- 13 /
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita- avacUyupetaM manuSyA vA sAsvAdanabhAve varttamAnA narakAyurna badhnanti tataH pratyekaM tiravAM manuSyANAM ca parabhavAyurbandhakAle ekaiko bhaGgo na prApyate / samyagmithyAdRSTeH 16, samyagmithyAdRSTayo hi nAyurbandhamArabhante, tana AyurbandhakAle nArakANAM yau kI nagI, ye viSAM calA gA ye ca manuSyANAmapi catvAraH, yau ca devAnAM dvau, tAnetAn dvAdaza varjayitvA zeSAH 16 syuH / aviratasamyagdRSTeH 20 kathamiti ceducyate- tiryagmanuSyANAM pratyekamAyurbandhakAle ye tiryagnarakamanuSyagativiSayAstrayakhayo bhaGgA, yazca deva-nairavikANAM pratyekamAyurvandhakAle tiryaggativiSaye ekaiko bhaGgaste'viratasamyagdRSTena sambhavanti, tataH zeSA viMzatireva syAt / dezavirate 12 bhaGagA, yato dezaviratistiryagmanuSyANAmeva syAtte ca tiryagmanuSyA dezaviratA Ayurbaghnanto devAyureva badhnanti, tatastirazvAM manuSyANAM ca pratyekaM parabhavAyurbandhakAlAtpUrvamekaiko bhagaH manuSyAyuSa udayo manuSyAyuSaH sattA, tiryagAyuSa udayastiryagAyuSaH sattA parabhavAyurbandhakAle'pi caikaiko bhagaH, devAyuSo bandho manuSyAyuSa udayo devamanuSyAyuSI satI, devAyuSo bandhastiryagAyuSa udayo devatiryagAyuSI stii| AyurbandhottarakAlaM ca catvAro yataH kecittiryaJca manuSyAzcaturNAmekamanyatamadAyurbadhvA dezaviratiM pratipadyante, tatastadapekSayA catvAraH bhaGgAH prApyante, sarvasaMkhyA 121 tathA dvayoH pramattApramattayoH pratyekaM 6 bhnggaaH| tathA caturSvapUrvakaraNAnivRttisUkSmopazAntamoheSupazamazreNimadhikRtya pratyekaM dvau bhagau tadyathA manuSyAyuSa udayo manuSyAyuSaH sattA'yamAyurbandhakAlAtpUrvam, athavA manuSyAyuSa udayo manuSyadevAyuSI satI, ayaM bhaGgo bandhottarakAlam, ete tyAnaM badhnantyativizuddhatvAta, pUrvabaddhe ca devAyuSyupazamazreNiM pratipadyante, nAnyAyuSi pUrvabaddhAyuSkastu kSapakazreNiM na pratipadyate, tata upazamazreNimadhikRtyetyuktam / kSapakazreNyAM tveteSAmekaika eva bhaGgastadyathA manuSyAyuSa udayo manuSyAyuSaH sattA / tathA triSu kSINamohasayogyayogarUpeSu pratyekamekaiko bhaGgastadyathA manuSyAyuSa udayo manuSyAyuSaH sattA | ataH paraM mohanIyaM vakSye // 41 // 154 syAt, tadyathA guNaThANagesu asu ekkekkaM mohabaMdhaThANesu / paMca aniyajhiNe baMdhovaramo paraM tatto // 42 // - - guNa0 mohanIyasatkabandhasthAneSu madhye ekaikaM bandhasthAnaM mithyAdRSTayAdiSvaSTasu guNasthAneSu mithyAdRSTeH 22 sAsvAdanasya 21, samyagmithyAdRSTeraviratasampadRSTeca pratyekaM 17, 1 0 yuSastu kSapakazreNiM na pratipadyante pA0 lA | - -
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam dezaviratasya 13, pramattApramattA'pUrvakaraNAnAM pratyekaM 9| atrApramattApUrvakaraNayorbhaGga ekaika etra vaktavyo'ratizokayorbandhasya pramattaguNasthAnaka eva vyvcchedaat| prAk ca pramattA'pekSayA navakabandhasthAne dvau bhnggau| tathA'nivRttiguNasthAne paJca bandhasthAnAni, tadyathA- 5 / 4 / 3 / 2 / 11 tato'nivRttisthAnAt paraM sUkSmasaMparAyAdau bandhoparamaH ||42|| udayasthAnAnyArasattAi dasa u micche sAsAyaNamIsae nvukkosaa| chAI nava u avirae dese paMcAi aTTe va // 43 // virae khaovasamie caurAI satta chcc'punycmmi| aniyaTTibAyare puNa ikko va duve va udayaMsA // 44 // egaM suhumasarAgo veei aveyagA bhave sesaa| bhaMgANaM ca pamANaM punbuddiSTeNa nAyavvaM // 45 // sattAi virae0 egaM0 mithyAdRSTeH saptAdIni dazaparyantAni 4 udysthaanaani| tatra mithyAdRSTau sarvasaMkhyayA pUrvoktA eva bhagakAnAmaSTau cturviNshnyH| tathA sAsvAdane mizre ca saptAdIni navotkarSANi-navaparyantAni trINi trIpyudayasthAnAni, tatra sarvasaMkhyayA bhaGgAnAM cattasraH 24, mizrepi catasraH 24 / tathA'viratasamyagdRSTau SaDAdIni navaparyantAni 4 udayasthAnAni, sarvasaMkhyayA 8 caturviMzatayaH / dezavirate pazcAdInyapTaparyantAni 4 udayasthAnAni, atra sarvasaMkhyayA 24 / nathA virate zAyopazamike pramatte'pramatte cetyarthaH, dirato hi zreNeradhastAdvarttamAnaH kSAyopazamiko virata iti vyavahiyate, tatazca pramane'pramatte ca pratyekaM caturAdIni saptaparyantAni 4 udayasthAnAni, atra sarvasaMkhyayA pramattasyApramattasya ca pratyekamaSTAvaSTau 24 / tathA'pUrvakaraNe caturAdIni SaTparyantAni 3 udayasthAnAni, tatra saMjvalanakrodhAdInAmanyatama ekaH krodhAdiH, trayANAM vedAnAmanyatamo vedo, dvayoryugalayoranyatarayugalamityenAsAM catasRNAM prakRtInAmudayo'pUrvakaraNe dhruvo'traikA bhaGgAnAM 24 / tato bhaye bA jugupsAyAM vA kSiptAyAM paJcAnAmudayo'tra dve 24 bhaGgAnAM, bhaya-jugupsayostu yugapatprakSiptayoH SaNNAmudayo'traikA bhaGgAnAM 24, sarvasaMkhyayA'pUrvakaraNe catasraH 24 / tathA'nivRttibAdare punareko dvau
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracitta-avacUryupenaM vA udayAMzAvudayasthAne ityrthH| natra caturNAM saMjvalanAnAmanyatama ekaH krodhAditrayANAM vedAnAmanyatamo veda iti dvikodayo'tra bhagAH 12 / tato vedodayavyavacchede ekodayaH, sa caturvidhe trividhe dvividhe ekavidhe ca bandhe prApyane, tatra yadyapi prAk caturvidhe 4, trividhe 3, dvividhe 2, ekavidhe bandhe eka ini daza bhaGgA uktAstathApyatra sAmAnyena canukhiyekabandhApekSayA catvAra eva bhaGgA vivkssynte| nathA sUkSmasamparAyo bandhAbhAve ekaM kiTTIkRtasaMjvalanalobhaM vedayate, atraika eva bhagaH, evamekodayabhAnA. sarvasaMkhyA : hogA paritanA jagAzAntamohAdayaH srve'pyvedkaaH| atra mithyAdRSTacAdiguNasthAneSUdayasthAnabhaGgAnAM pramANaM pUrvoddiSTena pUrvoktena prAg sAmAnyoktamohanIyodayasthAnacintAdhikAroktena prakAreNa jJAtavyam // 43 / / 44||45 / / midhyAdRSTyAdInadhikRtya dazAdiSvekaparyavasAneSu bhagasaMkhyAmAhaekka chaDekkArekkAraseva ekkAraseva nava tinni| ee cauvIsagayA bAraduge paMca ekkammi // 46 // ekke iha dazAdIni caturantAnyudayasthAnAnyadhikRtya yathAsaMkhyaM saMkhyApadayojanA kAyAM, sA caivam-dazodaye ekA canurvizatiH, navodaye 6, aSTodaye 11, saptodaye 11, SaDudaye 11, paJcakodaye 9, caturudaye 3 ete'nantaroktA saMkhyAvizeSAzcaturviMzatigatAzcaturviMzanayo jnyaatvyaaH| etAzca sarbasaMkhyayA dvipazcAzat / tathA dvike dvikodaye bhaGgAH 12, ekodaye paJca / / 46 / / eteSAmeva bhagAnAM viziSTatarasaMkhyAmAhabArasapaNasaTThasayA udayabigappehi mohiyA jIvA // culasII sattuttari payaviMdasaehiM vinneyA // 47 // bAra0 iha dazAdiSu catuHparyavasAneSUdayasthAneSu bhaGgAnAM 52 caturviMzatayo labdhAstato dvipaJcAzat caturviMzatyA guNyanne, tathAkRte dvikodayabhaGgAH 12 ekodayabhagA: 5 prakSipyante, tato 1-0 vidheva 4 - prApyate-he / 2 'gAsiM udayavigavaNyapadanirUvaNatvabhantarbhASyagAyA- 'bArasapaNAsayA0' ityanena saptanikAcUrNiganAvana - raNena gAyeyaM cUrNikRtA'ntasoyagAthAtapogAttA'pi zrImalpagiripAdaiH zrIguNaratnamUribhitra nAntarbhASyagAthAtvenoTikhinA, ityasmAbhiraSyatra ta dhAnusRtAH / 3. yo jJAtavyA, etAva labdhAstato kSipaJcAzat, napA drike dviko0 he|
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam yathoktA saMkhyA syAt / padasaMraNyAmAha- 'cula' pUrvavadbhAvyAni / yathA dazodaya eko dazabhirguNyate, navodayA: 6 navabhirguNyanne jAtA: 54, aSTodayA 11 aSTabhirguNitA jAtA: 88 / saptodayA: 11 saptabhirguNitA [jAtA:] 77 / SaDudayA: 11 panirguNitA: 66 / paJcodayA nava paJcabhirguNitAH 45 / caturudayA: 3 caturbhirguNitA: 12 / sarve mIlinAH 352 / epu ekaikA caturviMzatirasti iti 24 guNinA: 8448 / dvAdaza dvikodayA dvAbhyAM guNitAH 24 padAni, ekodavapadAni paJca, evaM 29, kSepe 8477 jAtAni / saMprati mithyAdRSTayAdiSu pratyekamudayabhaDganirUpaNAryamiya mantarbhASyagAthA - 'aga cau cauraTTagAya caro ya hoti cviisaa| micchAi apuvvaMtA bArasa paNagaM ca aniyaTTe' / / mithyAdRSTyAdiSvapUrvakaraNaparyavasAneSu guNasthAnakeSu caturviMzatayo yathAsaMkhyamaSTAdisaMkhyAH syuH| tathA'nivRttau dvikodaye dvAdazA bhaGgA, ekodaye paJca / cazabdo'nivRttibAdare ekodaye catvAraH, ekaH sUkSmasampaparAye iti vizeSa dyotayati / / 47 / / sampratyeteSAmevodayabhaGgAnAmudayapadAnAM yogIpayogAdibhirguNanArthamupadezamAhajogovaogalesAiehiM guNiyA havaMti kaayvaa| je jattha guNaTThANe hoti te tattha guNakArA // 48 // jogo0 mithyAdRSTyAdiguNasthAnakeSu ye yogopayogAdayastairudayabhaGgA guNitAH kartavyAH, ye yogAdayo yasmin guNasthAnake yAvanto bhavanti tAvannastasmin guNasthAne guNakArA:-taistAbadbhistasmin guNasthAne udayabhaDgA guNayitavyA ityrthH| tatra prathamano yogairguNanabhAvanA kriyte| iha mithyAdRSTyAdiSu sUkSmasamparAyaparyavasAneSu sarvasaMkhyayodayabhagAH 1265 / tatra vAgyogacatuSTayamanoyogacatuSTayaudArikakAyayogAH sarveSvapi mithyAdRSTayAdipa guNasthAnakeSu sambhavantIti ne navabhiguNyante, nano jAtAni 11385 | tathA mithyAdRSTakriyakAyayoge'STApi caturviMzanayaH praaynte| vaikriyamizre audArikamitre kArmaNakAyayoge ca pratyekaM catasra, etAzca yA anantAnubandhyudayasahitAstA eva draSTavyA, yAstvanantAnubandhyudayarahitAstA 1. yathA dazodaya eka ekena gunnyte| navodayA: 6 paziguNyanne jAnAH 55, aSTodaggaH 11 ekAdazabhirguNitA jAtA: 88 / saptodayAH 11 ekAdazabhi[gitA [jAtAH] 77 / ghaDdayAH 11 ekAdazabhimuNitAH 66 / 'pancodayAH 9 napabhimubhitAH 45 / canurudayAH 3 vibhi[gitAH 12 / sarve-he. lA. pA.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupetaM atra na praapynte| yata iha yena pUrvaM vedakasamyagdRSTinA satAnantAnubandhino visaMyojya pariNAmaparAvRttyA mithyAtvaM gatena bhUyastAn badbhumArabhyante tasyaiva mithyAdRSTerbandhAvalikAmAnaM kAlaM yAvadanantAnubandhyudayo na prApyate, anantAnubandhinazca visaMyojya bhUyo'pi mithyAtvaM pratipadyane jaghanyato'pyantarmuhartAvazeSAyuSka evAnantAnubanthyudayarahitasya mithyAdRSTeH kAlakaraNapraniSedhAt / tapAntarAlagAta, vartamAnasya bhavAntare vA prathamata utpannasya mithyAdRSTeH sato'nantAnubandhyudayarahitA dayavikalpA na prApyanne'tra ca kArmaNakAyayogo'pAntarAlagatau audArikamizrarakriyamizrakAyayogauca bhavAntara utpadyamAnasya, etaca bAhulyamAzrityoktamanyathA tiryagmanuSyANAmapi mithyAdRzAM vaikriyakAriNAM vaikriyamitramavApyate eva paraM cUrNikatA nannAtra vivakSitaM, nataH kArmaNayogAdau pratyekaM catasrazcaturviMzatayo'nantAnubandhyudayarahinA na prApyante / tathA sAsvAdanasya kArmaNakAyayoge vaikriyakAyayoge audArikamizrakAyayoge ca pratyeka catasrazcaturviMzatayaH sampagmithyAdRSTebaiMkriyakAyayoge 4 / aviratasamyagdRSTekriyakAyayoge 8 / dezaviratasya vaikriyavaikriyamizrakAyayoge ca pratyeka 8 / pramattasaMyanasyApi vaikriyevaikriyamizre ca pratyekaM 8 / apramattasaMyatasya vaikriyayoge 8 / sarvasaMkhyayA 84 canurviMzatayaH / etAzcaturviMzatyA guNitA jAnAni 2016, nAni pUrvarAzau prakSipyante tathA sAsvAdanasya vaikripamizre vartamAnasya ye catvAro'pyudayasthAnavikalpAstadyathA-saptodaya ekavidho'STodayo dvividho navodaya ekavidho'tra napuMsakavedo na labhyate, vaikriyakAyayogiSu napuMsakavediSu nArakeSu madhye saasaadnsyotpaadaabhaavaat| ye cAviratasamyagdRSTevaikriyamizre kArmaNakAyayoge ca pratyekamaSTAvaSTau udayasthAnavikalyA eSu strIvedo na labhyate, baikriyakAyayogiSu strIvediSu madhye'viratasamyagdRSTerutpAdAbhAvAt, etaca prAyobRttimAzrityoktamanyathA kadAcit strIvediSvapi madhye tadutpAdo bhvti| tena mallisvAmityAdibhirna vybhicaarH| pramattasaMyanasyAhAra- kakAyayoge AhArakamitre cA'pramattasyAhArakakAyayoge ye pratyekamudayasthAnavikalpAH 8 te'pi strIvedarahitA draSTavyAH, AhArakaM hi caturdazapUrviNaH syAdete ca sarvepyudayasthAnavikalpAH sarvasaMkhyayA 44 / eteSu coktaprakAreNa dvau dvAvebAdau labdhau, tataH pratyekaM 16 bhagAstataH 44 SoDazabhirguNyante jAtAni 704, tAni pUrvarAzI prakSipyante tathA'viratasamyagdRSTeraudArikamizre ye 8 udayasthAnavikalpAste puMvedasahitA evaM prApyante, tiryagmanuSyeSu strIvedanapuMsakavedeSu mdhye'virtsmygdRsstterutpaadaabhaavaat| eteSu caikena vedena pratyekamaSTAvaSTAveva labhyante, tato'STAvaSTabhirguNayitvA pUrvarAzau prakSipyante tata AgatAni 14169, etAvanto mithyAdRSTayAdiSu sUkSmasamparAyAnteSu guNasthAneSUdayasthAna - 6. bhavati uktaM ca pUrNI 'kayAi hujja ithikpagesu ra nena- pA0 /
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam vikalpA yogaguNitAH praapynne| prati guNasthAnakaM caivaM->mithyAdRSTAbudayabhaGgAH 8, caturvizatyA guNinA jAtamidaM 192, nava yogA: pUrvavat, dazamo vaikriyakAyayogo, evaM dazabhirguNyate jAte 1920 | tathA vaikriyamizrAdiyogatraye pratyekaM 4 caturviMzataya: 24 guNitA jAtaM 96, vaikriyamizrAditrayaguNitaM jAtaM 288, pUrvarAzau kSiptaM jAtaM 2208 / sAsAdane 4 udayabhaGgAH, 24 guNitA jAnaM 96, 12 yogairguNitaM jAtaM 1152, sAsAdanasya vaikriyamizrastharaya 4 bhaGgAstatra napuMsakavedo na syAttataH pratyekaM 16 bhaGgAstaiH 4 guNyante jAtaM 64, etatpUrvarAzau kSiptaM jAtaM 1216, evaM mizrAviSvapi pUrvoktAnusAreNa jnyeym| adhunA padavRndAni yogaguNitAni bhAjyante, tatrodayapadaprarUpaNArthamiya mantarbhASyagAthA 'aTvI battIsaM battIsaM sahimeva baavnnaa| coyAlaM coyAlaM vIsA vi ya micchamAIsu . [ ] mithyAdRSTayAdipvapUrvakaraNaparyavasAneSu yathAsaMkhyamaSTapaSTayAdisaMkhyAni udayapadAni bhavanti, sarvasaMkhyayA 352 / etAni tulikA nigatAnIti tuzilA guse, jAlAni448 / dvikodayAH 12 dvAbhyAM guNyante jAtAzcaturviMzatirekodayapadAni 5, sarvasaMkhyayA 29 / sA ca pUrvarAzau prakSipyate, tato jAtAni 8477 / etAni vAgyogacatuSTayamanoyogacatuSTayaudArikakAyayogasahitAni prApyante iti navabhirguNyante jAtAni 76293 / evamanyeSvapi yogeSu pUrvoktAnusAreNa bhAvanIyaM, sarvasaGkhyayA 95717 yogaguNitAni padavRndAni bhvnti| sampratyupayogaguNitA udayabhagA bhAvyante-tatra mithyAdRSTau sAsvAdane ca pratyekaM paJca paJca upyogaaH| mizrAbiratadezabiratAnAM 6 / pramattAdInAM sUkSmasamparAyAntAnAm 7 / midhyAdRSTayAdiSu caturviMzatigatA udayasthAnavikalpA aSTasaMkhyAdikA ye prAguktAste yathAyogamupayogairguNyante, tato jAtAni sarvasaMkhyayA 320 / ye tvAcAryA mizre'pi matyajJAna-zrutAjJAna-vibhAjJAna-cakSurdarzanA'cakSurdarzanarUpAn paJcaivopayogAnicchanti teSAM mate 316 / etAni caturviMzatigatAnIti caturviMzatyA guNyante tato jAtAni 7680, matAntareNa 7584 / tato dvikodayabhagAH 12 ekodayabhaDgAH [5] / sarve militA: 17, te saptabhirguNyante jAtaM 119, tatpUrvarAzau prakSipyate, tataH pUrvarAzirjAtaH 7799, matAntareNa 7703 / etAvanta upayogaguNitA udayabhaGgAH / samprati padavRndAni upayogaguNitAni bhAvyante tatrodayasthAnapadAni caturviMzatigatAni 'aTTI battIsa [antarbhASyagAthA] ityAdinA yAni prAguktAni tAni yathAyogamupayogaiguNyante, jAtAni 1- mAtheyaM cUrNikRddhiAnta SpagApAtayA nirdiSTA /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUrNyapeta sarvasaMkhyA 2120 | ye tu mithyAdRSTAviva mizre'pi paJcopayogAnicchanti tanmate sarvasaMkhyA 2088 / etAni caturviMzatitAnIti caturviMzatyA gupyante jAtAni 50880, matAntareNa 50112 / nato dvikodayapadAni 24, ekodayapadAni 5, sarvamIlane 29 / sA saptabhirupayAMgaiguNyate jAte 203, pUrvarAzI prakSipyete, tato jAtaH pUrvarAziH 51083 matAntareNa punaH 50395 / etAvantyupayogaguNitAni padavRndAni / - 160 } zyAnA udayabhaGgA bhAvyante, natra miyAdRSTyAdiSvaviratAnteSu pratyekaM SaD lezyAH, dezaviratapramattApramatteSu teja padmazuklarUpAstisraH tisraH, kRSNAdilakSyAsu dezaviratyAdipratipatterabhAvAdapUrva karaNAdau zuklale kaa| mithyAdRSTacAdiSu ca ye caturviMzanigatA udayasthAnavikalpA aSTacaturAdisaMkhyAste yathAyogaM lezyAbhirguNyante, jAte 220, ete caturviMzatigate iti caturviMzatyA guNyene jAtAni 5280 / [tato ] dvikodayabhaGgA: dvAdaza, ekodayabhaGgAH paJca, evaM 17 kSepe jAnAni 5297, etAvanto lezyAguNitA udayabhaGgAH / levAmuktAni cAna bhAvodayasthAnapadAni caturviMzatiganAnpaSTaSaSTyAdIni tAni yathAyogaM lezyAbhirguNyante, tataH sarvasaMkhyayA jAtAni 1592 enAni caturviMzatigatAnIni caturviMzatyA guNpante jAtAni 38208 / tato dvikodayaikodayapadAni 29 prakSiSyante, tato jAtAni 38237 / etAbanti lezyAguNitAni padavRndAni / uktAnyudayasthAnAni // 48 // sattAsthAnAnyAha tiNNege egegaM tiga mIse paMcacausu niyaTTie tinni ekkAra bAyarammI suhume cau tinni uvasaMte // 49 // * niNNegeH ekasmin mithyAdRSTau trINi sattAsthAnAni tadyathA 28/27/26 | atra bhAvanA praagevoktaa| tathaikasmin sAsAdane ekaM 28, mizra 3 tadyathA 28/27 | 24 tathA'viratAdiSu caturSu pratyekaM 5, tadyathA - 28/2412322/21 | nivRttau 3, nadyathA - 28/24|21| tatrAdye dve upAmazreNyAm [ekaviMzatiH kSAyikasamyagdRSTerupazamazreNyAM] kSapakazreNyAM vA, tathA bAdare'nivRttivAdare 11, tadyathA-28124|21|13|12|11|5|4|32|1| sUkSmasamparAye 4 sattAsthAnAni, tadyathA -28 | 24|21|1| tatrAdyAni trINyupazamazreNyAm, ekA prakRtiH kSapakazreNyAm / nathopazAnte= upazAntamohe 3 sattAsthAnAni, tadyathA--- 28/24|21| saMvedhastu svayamabhyUhyaH / sarvatrApi sattAsthAne bhAvanA yathA'dharatAdoghasaMvedhacintAyAM kRtA tathA'trApi kAryA // 49|| 3
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam | 161 samprati nAma vi ( ci) cintayiSurAha channava chakkaM tiga satta duga duga tiga duga tigaDa caU / duga chacca duga paNa ca ca durga ca paNaga ega caU // 50 // egegama egegabhaTTa chaumatya kevalijiNANa | ega cakra ega caU aDDa caU du chakkamudayaMsA // 51 // channa0 e0 midhyAdRSTau nAmnaH 6 bandhasthAnAni, tadyathA- 23 | 25/26|28|29|30| tatrAparyApta kai kendriyaprAyogyaM badhnatastrayoviMzatiH, tasyAM ca badhyamAnAyAM bAdarasUkSmapratyekasAdhAraNairbhaGgAH 4 / paryAptakaikendriyaprAyogyamaparyAptadri-tri- caturindriyatiryakpaJcendriya manuSyaprAyogyaM ca baghnataH 25 / tatra paryApta kai kendriyaprAyogyAyAM 25 badhyamAnAyAM bhaGgAH 20, aparyAptakadvI ndriyAdiprAyogyAyAM tu badhyamAnAyAM pratyekamekaiko bhaGgaH sarvasaMkhyA 25 / paryApta kaikendriyaprAyogyaM badhnataH 26, tasyAM ca badhyamAnAyAM bhaGgAH 16 | devagatiprAyogyaM narakagatiprAyogyaM vA badhnataH 28, tatra devagatiprAyogyAyAM bhaGgAH 8, narakagatiprAyogyAyAM 1, sarvasaMkhyA 9 / paryAptaddhIndriyAdiprAyogyaM badhnatAM 29, tatra paryApta dvi-tricaturindriyaprAyogyAyAmekonatriMzati badhyamAnAyAM pratyekaM 8 bhagAH / tiryakpaJcendriyaprAyogyAyAM 4608, manuSyagatiprAyogyAyAM 4608, sarvasaMkhyA 9240 / yA tu devagatiprAyogyA tIrthakaranAmasahitA [29] sA mithyAdRSTena bandhamAyAti / paryAptadvi- tri- caturindriya- tiryakpaJcendriyaprAyogyaM baghnataH 30, taMtra paryAptadvIndriyAdiprAyogyAyAM badhyamAnAyAM pratyekaM 8 bhaGgAH / tiryakpaJcendriyaprAyogyAyAM 4608, sarvasaMkhyayA 4632 / yA ca manuSyagatiprAyogyA tIrthakaranAmasahitA 30, yA ca devagatiprAyogyA''hAradvikasahitA, te ubhe api midhyAdRSTena bandhamAyAtaH / trayoviMzatyAdiSu bandhasthAneSu yathAsaMkhyaM bhaGgasaMkhyAnirUpaNArthamiya mantarbhASyagAthA - 'ca paNavIsA solasa, nava cattAlA savAya vAyA battIsutarachAyAlasayA micchassa baMdhavihI' || [ 1 spaSTA / mithyAdRSTernavodayasthAnAni tadyathA - 2124/25/26/27/28|29|30| 31 / etAni sarvANyapi prAgiva vaktavyAni / kevalamAhArakasaMyanAnAM vaikriyasaMyatAnAM kevalinAM sambandhIni na vaktavyAni teSAM mithyaadRssttitvaabhaavaat| sarvasaMkhyayA mithyAdRSTakhudayasthAnabhaGgAH 7773 / mithyAdRSTeH sattAsthAnAni SaT tadyathA-92|89|88|86|80|78| saMvedhastu svayamabhyUH / samprati sAsvAdanasya bandhodayasattAsthAnA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUrNyapetaM nyucyante / trINi bandhasthAnAni tadyathA 28|29|30| tatra narakagatiprAyogyA 28 sAsvAdanasya na bandhamAyAti / devagatiprAyogyAyAzca bandhakAstiryakpaJcendriyA manuSyAzca / tasyAM cASTAviMzatI badhyamAnAyAM 8 bhaGgAH / tathA sAsAdanA ekendriyA vikalendriyAstiryakpaJcendriyA manuSyA devA nairayikAzca tiryakpaJcendriyaprAyogyAM manuSyagatiprAyogyAM vA 29 badhnanti na zeSAmatra ca bhagAH 6400 / tathA sAsAdanA ekendriyA vikalendriyAstiryakpaJcendriyA manuSyA devA nArakA vA yadi triMzataM badhnanti tarhi tiryakpaJcendriyaprAyogyAmevodyotasahitAm, na zeSAm / tAM ca badhnatAM bhaGgAnAM 3200 | sarvabandhasthAnabhaGgasaMkhyA 9608 / uktarUpabhaGgasaMkhyAnirUpaNArthamiya mantarbhAvyagAthA - 'aTTha ya saya coTTi battIsa sAya sAsaNe bheyA / aTThAvIsAisuM savvANadRhiMga chaNNavaI' || [ ] spaSTA / sAsvAdanasyodayasthAnAni 7 tadyathA 21/24/25/26/29 30 31 | tatra 21 udaya ekendriya- vikalendriya-tiryakpaJcendriya-manuSya- devAnadhikRtyAvagantavyo / narakeSu sAsAdano notpadyata iti kRtvA tatraikendriyANAmekaviMzatyudaye bAdaraparyAptakena saha yazaH kIrttyayazaH kIrttibhyAM dvau bhaGgau, tAveva sambhavato na zeSAH / sUkSmeSvaparyApteSu madhye sAsvAdanasyotpAdAbhAvAt / ata eva vikalendriyANAM tiryakpaJcendriyANAM manuSyANAM ca pratyekamaparyAptakena saha ya ekaiko bhagaH, sa iha na sambhavati kintu zeSA eva / te ca vikalendriyANAM 6, niryakpaJcendriyANAM 8, manuSyANAmapi 8, devAnAmapi 8 | sarvasaMkhyayA 21 udaye 32 / 24 udaya ekendriyeSu madhye utpannamAtrasya, atrApi bAdaraparyAptakena saha yazaH kIrttyayazaH kIrtibhyAM yau dvau bhaGgau tAveva sambhavato na zeSA:, sUkSmeSu sAdhAraNeSu tejovAyuSu ca madhye sAsAdanasyotpAdAbhAvAn | 25 udaye deveSu madhye utpannamAtrasya prApyate, na zeSasya tatra 8 bhaGgAste ca subhagadurbhagAdeyAnAdeyayaza:kIrttyayazaH kIrttipadairavaseyAH / 26 udayo vikalendriya tiryakpaJcendriya manuSyeSu madhye utpannamAtrasyAtrApyaparyAptakena saha ya ekaiko bhaGgaH sa na sambhavati zeSAstu sambhavanti, te ca vikalendriyANAM 6 / tiryakpaJcendriyANAM 288, manuSyANAmapi 288, sarvasaMkhyA 26 udaye 582 | 27|28| udayau na sambhavatastau yutpattyanantaramantarmuhUrte gate sati bhavataH, sAsvAdana [bhAva]zvotpattyanantaramutkarSataH kiJcidUnapaDAvalikAmAtram / 29 udayo devanairayikANAM svasthAnagatAnAM paryAptAnAM prathamasamyaktvAt pracyavamAnAnAM prApyate / tatra devasyaikonatriMzadudaye bhaGgAH 8, nairayikasya 1, sarvasaMkhyayA 9 / 30 udayastiryagmanuSyANAM paryAptAnAM prathamasamyaktvAt pracyavamAnAnAM devAnAM bottaravaikriye varttamAnAnAM sAsvAdanAnAM, tatra tiravAM manuSyANAM ca 30 udaye pratyekaM 1152, devasya 8, sarvasaMkhyA 2312 / 7 162 , I 1 I i
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam 31 udayastiryakpaJcandriyANAM paryAptAnAM prathamasamyaktvAt pracyavamAnAnAm, atra bhaGgAH 1152 / uktarUpAyA eva bhaGgasaMkhyAyA nirUpaNArthamiya mantarbhAvyagAthA - 'rite air as a treer ya paMca yA / bAraha devIsAvakAra yA ya' // [ ] 163 spaSTA / sarvabhaGgasaMkhyayA 4097 / sAsAdanasya dve sattAsthAne, tadyathA 92188 / tatra 292 ya AhArakacatuSTayaM badhvA upazamazreNitaH pratipatan sAsAdanabhAvamupagacchati tasya labhyate, na zeSaspaSTAzItizcaturgatikAnAmapi sAsAdanAnAm / samprati saMvedha ucyate tatrASTAviMzatiM badhnataH sAsAdanasya dve udayasthAnAni, tadyathA 30 31 / aSTAviMzatirhi sAsAdanasya bandhayogyA syAd devagativiSayA / na ca karaNA'paryAptaH sAsAdanI devagatiprAyogyaM badhnAti tataH zeSA udayA na sambhavanti / tatra manuSpamadhikRtya 30 udaye dve api sattAsthAne, tiryakpaJcendriya sAsvAdanAnadhikRtyASTAzItireva yataH 92 upazamazreNItaH pratipatato labhyate, na ca tirazvAmupazamazreNIsambhavaH / 31 udaye'pyaSTAzItireva yataH 31 udayastiryakpaJcendriyANAm, na ca tiravAM dvinavatiH sambhavati / 29 tiryakpaJcendriyamanuSyaprAyogyAM badhnataH sAsAdanasya saptApyudayasthAnAni, tatraikendriya-vikalendriya tiryakpaJcendriya-manuSya- deva-nairayikANAM sAsAdanAnAM svIyasvIyodayasthAneSu varttamAnAnAmekameva sattAsthAnaM 88 | navaraM manuSyasya 30 udaye varttamAnasyopazamazreNItaH pratipati (ta)taH sAsvAdanasya 92 / evaM triMzadbandhakasyApi vaktavyaM / samprati samyagmithyAdRSTerbandhodayasattAsthAnAnyucyante / dve bandhasthAne, tadyathA 28|29| tatra tiryagmanuSyANAM mizrANAM devagatiprAyogyameva bandhamAyAti, tatasteSAM 28/29 | manuSyagatiprAyogyaM badhnatAM devanairayikANAmudayasthAnAni 3, tadyathA - 29 30 31 | dve sattAsthAne, tadyathA - 92|28| I adhunA saMbedha ucyate / samyagmithyAdRSTeraSTAviMzatibandhakasya dve udayasthAne, tadyathA 30 / 31 / ekaikasmin udayasthAne dve sattAsthAne, tadyathA - 92188 | 29 bandhakasyaikamudayasthAnaM 29 | atrApi te eva dve sattAsthAne /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-adacUryupeta tathA aviratasamyAdRSTe: 3 bandhasthAnAni, tadyathA- 28 / 29 / 30 // tatra tiryagmanuSyANAbhaviratAnAM devagatiprAyogyaM badhnatA 28, manuSyANAM devagatiprAyogya tIrthakarasahita badhnatAM 29, devanairayikANAM manuSyagatiprAyogyaM badhnatAM 29, teSAmeva manuSyagatiprAyogyaM tIrthakarasahitaM badhnatAM 30| udayasthAnAni 8, tdythaa--21325|26|27|28|29|30|315 tatra 21udayo nairayikatiryakpaJcendriyamanuSyadevAnAzrityAvaseyo, [yata:] kSAyikasamyagdRSTe:pUrvabaddhAyuSkasyaiteSu sarveSvapi tasya smbhvaat| avisnazvA'paryApteSu madhye motpadyate, nato'paryAptodayavajAH zeSa bhagA 25 drssttvyaaH| 25/27 udayo deva-nairayikAn vaikriytirygmnussyaaNshvaashrityaabseyau| tatra nairapikaH nAyikasamyagdRSTirvedakasamyagdRSTirvA devakhividhaH smygdRssttirpi| 26 udayastiryagmanuSyANAM kSAyikavedakasamyagdRSTInAm, aupazamikasamyagdRSTistiryagmanuSyeSu madhye notpdyte| bedakasamyagdRSTitA ca tirazco dvaaviNshtistkrmnno'vgntvyaa| 28 / 29 udayo nairapika-vaikriya tiryagmanuSya-prAkRtatiryagmanuSyadevAnAM / 30udystirykpnycendriymnudhydevaanaam| 31 udystirypnycendriyaannaam| sattAsthAnAni 4, tdythaa->93|92|89|88| tatra yo'pramattasaMyato'pUrvakaraNo vA tIrthakarAhArakasahitA 31 badhvA pazcAdaviratasamyagdRSTidevo jAtastamAzritya 93, yastvAhArakaM badhvA pariNAmaparAvRttyA mithyAtvamanugamya catasRNAM gatInAmanyatamasyAM gatAbutpannastasya tatra tatra gatau bhUyo'pi samyaktvaM pratipannasya 92, deva-manuSyeSu madhye mithyAtvamapratipannasyApi 92 praapyne| 89 deva-nairayika-manuSyANAmaviratAnAm, te hi trayo'pi tIrthakaranAma smrjynti| 88 caturgatikAnAmaviratasamyagdRSTInAM / saMvedhastu svayamabhyUhyaH / tathA dezaviratasya dve bandhasthAne, ndythaa-28|29| tatra 28 manuSyasya tiryakpaJcendri. yasya vA dezaviratasya devgtipraayogyaa| seva tIrthakarasahitA 29, sA ca manuSyasyaitra, tirazvastIrthakarasatkamAbhAvAn / udayasthAnAni 6, tadyathA- 25/27 / 28 / 29/30/31 // sattAsthAnAni 4, tadyathA-93192 189 / 88 / tatra yo'pramatto'pUrvakaraNo vA tIrthakarAhArakaM badhvA pariNAmahAsena dezavirato jAtastasya 93 / zeSANAM bhAvanA'viratasamyagdRSTeriva kaaryaa| saMvedhastu sarvatrApi svayamabhyUyaH / tathA pramattarAMyatasya dve bandhasthAne, tadyathA -28/29 / ete ca dezaviratasyeva bhaavniiye| udayasthAnAni 5, tdythaa-25|27|28|29|30| etAni sarvANyapyAhArakasayaMtasya vaikriyasaMyatasya baa'vgntvyaani| 30svabhAvasthasaMyatasyApi / sattAsthAnAni 4, tdythaa-93|9|89|88 1 tathA'pramattasaMpatasya bandhasthAnAni 4, tdythaa--28|29|30|31dve udayasthAne,
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam tadyathA -29 / 30 / tatra 29 yo nAma pUrvaM pramattasaMyataH sannAhArakaM vaikriyaM vA nirvartya pazcAdapramatta[ saMyatasya ] bhAvaM gacchati tasya prApyate / evaM 30 udayo'pi / svabhAvasthasyApyapramattasaMyatasya 30 udayaH syAt / sattAsthAnAni 4 tdythaa-93|92|89|88| 165 tathA'pUrvakaraNasya 5 bandhasthAnAni tadyathA - 28 29 30 31 1 tatraikA tu yaza:kIrttiH, sA ca devagatiprAyogyabandhavyavacchede satyavagantavyA / ekamudayasthAnaM 30, atra bajrarSabhanArAcasaMhananaSaTsaMsthAnasusvaraduHsvaraprazastAprazastavihAyogatibhibhaGgAH 24 / anye tvAcAryA bruvate AdyasaMhananatrayAnyatarasaMhananayuktA apyupazamazreNi pratipadyante tanmatena bhaGgAH 72 / evamanivRttibAdarasUkSma samparAyopazAntamoheSvapi draSTavyam / sattAsthAnAni 4, tadyathA 93 / 92 / 89 / 88| tathA'nivRttibAdarasyaikaikaM bandhasthAnaM yazaH : kIrttiH, ekamudayasthAnaM 30, aSTau sattAsthAnAni 93 92|89|88|80|79 176 | 75 tatrAdyAni 4 upazamazreNyAM kSapakazreNyAM vA yAvannAmatrayodazakaM na kSIyate, trayodazasu ca nAmasu yathAkramaM trinavatyAdeH kSINeSUparitanAni 4 sattAsthAnAni syurbandhodayasattAsthAnabhedAbhAvAdatra saMbedho na syAt / tathA sUkSmasamparAyasyA'nivRttivAdarasyaivAvaganvyAni / tathA chadmasthajinA upazAntamohAH kSINamohAca, kevalijinA: sayogikevalino'yogikevalinazca / tatropazAntamohasyaikamudayasthAnam 30 / sattAsthAnAni 4 tadyathA 93 / 92 / 89 / 88| kSINakaSAyasyaikamudayasthAnaM 30, atra bhaGgAH 241 varSabhanArAcasaMhananayuktasyaiva kSapakazreNyArambhakatvam, tatrApi tIrthakarasatkarmaNaH kSINamoharatya sarva saMsthAnAdi prazastamityeka evaM bhaGgaH / sattAsthAnAni 4, tadyathA--80|79/76 | 75 | tatra 79/75 | atIrthaMkarasatkarmaNaH / zeSe tu tIrthaMkarasatkarmaNaH / sayogikevalinaH 8 udayasthAnAni tadyathA - 20/21/26/27/28|29|30|31| sattAsthAnAni 4, tadyathA 80 / 79 / 276 | 75 // ayogikevalino dve udayasthAne, 918 | sattAsthAnAni 6, tadyathA-80|79, 76 | 75 | 9|8| tadevaM guNasthAneSu bandhodayasattAsthAnAnyuktAni // 50 // 51 // sAmprataM gatyAdimArgaNAsthAneSu tAni cintayannAha do chakkar3a caukkaM paNa nava ekkAra chakkagaM udyaa| neraiAisu saMtA ti paMca ekkArasa cakkaM // 52 // do0 nairayikatiryagmanuSyadevAnAM yathAkramaM dve paDaSTau catvAri bandhasthAnAni / tatra
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUryupeta nairayikANAmime 2-29 / 30 / tirazcAM sstt-223|25|26|28|29|30| narANAmaSTa -23 / 25 / 26 |28|29 / 30 / 31 / / devAnAM catvAri 25/26 / 29 / 30 / tathA nArakANAmudayasthAnAni paJca--2125 2028 / 29/ tirazvAM nv-21|24|25/26|2728|29|30|31| narANAmekAdaza-20/21/25 / 26 / 27/28/29 / 30 / 31 / 9 / 8 / devAnAM SaT 21 / 25 / 27/28 / 29 / 30 / tathA nArakANAM sattAsthAnAni triinni+9289|88| tirazvAM pnyc-928886|8078 narANAmekAdaza->9319218958886 18072 / 76 / 75/9 / 8 / devAnAM catvAri -93 / 92 / 89 / 88 / saMvedhastu svayamabhyUyo, bistarabhayAnna likhyate // 52 // sampratIndriyamAzrityAbhidhIyate - iga vigaliMdiya sagale paNa paMca ya aTTha bNdhtttthaannaanni| paNa chakkekArudayA paNa paNa bArasaya saMtANi // 53 // jhaga. ekendriyavikalendriyapazcendriyANAM yathAkramaM bandhasthAnAni- paJca paJca assttau| tatraikandriyANAmamUni pnyc-23|25|26|29|30 | vikalendriyANAM trayANAmapImAnyeva paJca / paJcendriyANAM sarvANyapi bndhsthaanaani| tathaikendriyANAM pnycodysthaanaani-21124|25|26|27| vikalAnAM sstt+21|26|28|29|30|31| pnycendriyaannaamekaadsh->20|21|25|26|27|28|29|30|3119 / 8 / tathaikendriya - vikalendriyANAM sattAsthAnAni pnyc--9218818618078| paJcendriyANAM sarvANyapi sattAsthAnAni // 53 // iya kammapagaiTThANAi~ suTTa bNdhudysNtkmmaannN| gaiAiehiM aTThasu cauppagAreNa neyANi // 54|| iya0 ityuktena prakAreNa bandhodayasatkarmaNAM sambandhIni karmaprakRtisthAnAni suSTu atyantamupayogaM kRtvA gatyAdibhizcaturdazabhirmArgaNAsthAnairaSTasvanuyogadvAreSu- 'saMtapaya paravaNayA' [A.ni. gA.13] ityAdirUpeSu jnyaatvyaani| tatra satpadaprarUpaNayA saMvedho guNasthAneSu sAmAnyenokto, vizeSastu gatIrindriyANi cAzrityaitadanusAreNa kAyayogAdiSvapi mArgaNAsthAneSu vktvy:| zeSANi tu dravyapramANAdya. nuyogadvArANi karmaprakRtiprAbhRtAdIn granthAn samyak paribhAvya baktavyAni, paramadhunA teSAmabhAvAllezato
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 saptatikAprakaraNam 'pi darzayituM na zakyante / kathaM punarjJAtavyAnItyAha- catuH prakAreNa prakRtisthityanubhAgapradezarUpeNa / tatra prakRtigatAni bandhodayasattAsthAnAni prAya uktAni / etadanusAreNa sthityanubhAgapradezagatAnyapi bhAvanIyAni / iha bandhodayasattAsthAnasaMbedhe cintyamAne udayagrahaNenodIraNApi gRhItA draSTavyA, udaye satyavazyamudIraNAyA api bhAvAt ||54 || tathA cAha udayasudIraNAe sAmittAo na vijjai viseso / mottUNaya iguyAlaM sANaM savva gaINaM // 55 // - = uda. ih kAlaprAptAnAM karmaparamANUnAmanubhavanamudaya: 1 akAlaprAptAnAmudayAvalikAbahi:sthitAnAM kaSAyasahitenA'sahitena vA yogasaMjJakena vIryavizeSeNodayaprAptaiH karmaparamANubhi: sahAnubha vanamudIraNA'nayoH svAmitvamAzritya nAsti vizeSo, muktvA ekacatvAriMzatprakRtIH // 55 // tAH prakRtI: Aha nANaMtarAyadasagaM daMsaNanava zreyaNijja micchataM / sammattaM lobha veyAugANi natranAma uccaM ca // 56 // -- nANaM- paJcAnAM jJAnAvaraNaprakRtInAM paJcAnAmantarAyaprakRtInAM catasRNAM cakSuracakSuravadhikebaladarzanAvaraNaprakRtInAmudaya udIraNA ca sarvajIvAnAM yugapat tAvat pravartate yAvatkSINamohaguNasthAnakAddhAyA AvalikAzeSo na syAd, AbalikAyAM tu zeSIbhUtAyAmudaya eva nodIraNA, AvalikAgatasyodIraNAnarhatvAt / nidrApaJcakasya zarIraparyAptyA paryAptAnAM zarIraparyAptyanantarasamayAdArabhya yAvadindriyaparyAptiparisamAptirnopajAyate tAvadudaya eva nodIraNA, zeSakAlaM tUdayodIraNe yugapatpravartete yugapacca nivartete / dvayorbhedanIyayoH punaH pramattaguNasthAnakaM yAvadudaya udIraNA ca pravartate parastUya eva nodIraNA / tathA prathamasamyaktvamutpAdayato'ntarakaraNe kRte sati prathamasthitAvAvalikAzeSAyAM mithyAtvasyodaya eva nodIraNA / tathA vedaka myagdRSTInA kSAyikasamyaktvamutpAdayatA samyagmithyAtvamidhyAtvayoH pitayoH samyaktvaM sarvApavarttanayA'pavarttyA'ntarmuhUrttasthitikaM kRtam, tata udayodIraNAbhyAmanubhUyamAnamanubhUyamAnamAvalikAzeSaM yadA syAt tadA samyaktvasyodaya eva nodIraNA'thavopazamazreNiM pratipadyamAnasyAntarakaraNe kRte sati prathamasthitAtrA - 7 4
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 168 guNaratnasUriviracita-avacUrNyapetaM balkiAzeSAyAM samyaktvasyodaya eva nodIraNA / saMjvalanalobhasyodaya udIraNA ca yugapat tAvatpravarttate yAvatsUkSmasamparAyAddhAyA AvalikAzeSastata AvalikAmAtraM kAlamudaya eva nodIraNA / tathA trayANAM bedAnAmanyatamena tena tena vedena zreNipratipannasyAntarakaraNe kRte tasya tasya vedasya prathamasthitAdAvalikAzeSAyAmudaya eva nodIraNA / caturNAmapyAyuSAM svasvabhavaparyantAvalikAyAmudaya eva nodIraNA'nyacca manuSyAyuSaH pramattaguNasthAnakAdUrdhvamudIraNA na syAt kinnUdaya evakevalaH / tathA manuSyagati-paJcendriyajAti- trasa bAdaraparyApta-subhagAdeya-yazaHkIrtti - tIrthaMkararUpANAM navanAmaprakRtInAmuccairgotrasya ca sayogikevaliguNasthAnakaM yAvad yugapadudayo- dIraNe, ayogyavasthAyAM nUdaya eva nodIraNA ||56 || samprati [kasmin] guNasthAnake kA: prakRtIbadhnAtIti bandhavizeSanirUpaNArthamAha -- titthagarAhAragavirahiyAo ajjei sabbapagaIo / micchattaveyago sAsaNo viiguvIsasesAo // 57 // tittha0 mithyAtvavedako mithyAdRSTistIrthakarAhArakarahitAstIrthakarAhAraka zarIrAhArakAGgopAGgabarjA: zeSAH sarvA api prakRtI : 117 saMkhyA arjayati-badhnAti / tathA sAsAdano'pyekonaviMzatizeSA:- ekonaviMzativarjA: zeSAH 101 prakRtIrbadhnAti // 57 || chAyAlasesa mIso avirayasammo tiyAlaparisesA / tevaNa desavirao virao sagavaNNasesAo // 58 // chAyA spaSTA 358|| adhunA pratiSeddhavyAH prakRtayo bahulyo, bandhayogyAstu stokA iti bandhayogyA evAhaigusamippamatto baMdhar3a devAuyassa iyaro vi| agarayat chappaNNaM vA vichavIsaM // 59 // igu0 apramatta ekonaSaSTiprakRtIrbadhnAti / tathetaro'pyapramatto'pi devAyuSo bandhakaH / etenaitatsUcyate--- pramattasaMyata evAyubandhaM prathamata Arabhate, Arabhya ca kazcidapramattabhAvamapi gacchati, tata evamapramatto'pi devAyuSo bandhakaH syAt / zeSavyAkhyA karmastavA nusAreNa karttavyA || 59 ||
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam bAvIsA eguNaM baMdhai atttthaarsNtmniyttttii| sattara suhumasarAgo sAyamamoho sajogi ti // 6 // eso u baMdhasAmittaogho gaiyAiesu vi thev| ohAo sAhijjA jatya jahA pagAdviAbhAvo // 21 // bAvI0 eso0 spaSTA(STe) ||6||61 // samprati kiM sarvA api prakRtayaH sarvAsu gatiSu prApyante kiM vA netyAha-- titthagaradevanirayAugaM ca tisu tisu gaIsu boddhajvaM / avasesA payaDIo havaMti savvAsu vi gaIsu // 62 / / titthaH spaSTA ||62|| iha guNasthAnakeSu prAgbandhodayasattAsthAnasaMvedha uktaH, guNasthAnakAni ca prAya upazamazreNigatAni ApakazreNigatAni ca, tatra prathamata upazamazreNimAha paDhamakasAyacaukkaM daMsatiga sattagA vi uvsNtaa| aviratasammattAu jAva niyaTTitti nAyavvA // 63 // paDhaH prathamakapAyA anannAnubandhino darzanatrikaM etA: saptakA api saptApi prakRtaya upazAnnA avirataguNasthAnakAdArabhya yAvadanivRttiguNasthAnaM taavjjnyaatvyaa| apUrvakaraNavarjA: zeSA yathAyogamupazamakA, apUrvakaraNe tvetA niyamata upazAntA eva labhyante / tatra prathamato'nantAnubandhinAmupazamanocyate'viratasamyagdRSTidezavirataviratAnAmanyatamo'nyatamasmin yoge vartamAnasteja:padmazuklalezyA'nyatamalezyAyukta; sAkAropayogopayukto'ntaHsAgaropamakoTAkoTIsthitikarmA karaNakAlAtpUrvamapyantarmuhUrta kAlaM yaavdvdaaymaancittsnttirvtisstthte| tathA saMzca parAvarttamAnAH prakRtI: zubhA eva badhnAti, naashubhaaH| azubhAnAM ca prakRtInAmanubhAgaM catu:sthAnakaM santaM dvi:sthAnakaM karoti, zubhAnAM ca dvisthAnakaM santaM catu:sthAnakaM / sthitibandhe ca pUrNe pUrNe satyanya sthinibandhaM pUrvapUrvasthitibandhApekSayA palyopamasaMkhyeyabhAgahInaM karoti /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnastriviracita-avacUryupetaM itthamantarmuhUrttakAlaM yAvadavasthAya tato yathAkramaM trINi karaNAni pratyekamAntamauhRttikAni karoti, tadyathA--yathApravRttakaraNamapUrvakaraNamanivRttikaraNaM, caturthI nuupshaantaaddhaa| tara yabhAgalakaraNe pravizan pratisamayamanantaguNavRddhyA vizuddhayA pravizati, pUrvoktaM zubhaprakRtibandhAdikaM tathaiva tatra kurute, na ca sthitighAtAdikaM kurute, ndyogyvishuddhvybhaavaat| pranisamayaM ca nAnAjIvApekSayA'saMkhyeyalokAkAzapradezapramANAnyadhyavasAyasthAnAni syuH, SaTsthAnapatitAni ca / anyacca prathamasamayApekSayA dvitIyasamaye'dhyavasAyasthAnAni vizeSAdhikAni, evaM nAvadAvyaM yAvad yathApravRttakaraNacaramasamaya: tatra prathamasamaye jaghanyA vizodhi: sarvasnokA, tato dvitIyasamaye jaghanyA vizodhiranantaguNA, evaM tAvadrAcyaM yAvaddyathApravRttakaraNAddhAyA: saMkhyeyo bhAgo gana: syAt / tana: prathamasamaye utkRSTA vizodhiranantaguNA, tano'pi yato jaghanyasthAnAnnivRttastasyoparitanI jaghanyA vizodhiranantaguNA, tato dvitIyasamaye utkRSTA vizodhiranantaguNA, tata upari jaghanyA vizodhiranantaguNA, evamuparyadhazcaikaikaM vizodhisthAnamanantaguNatayA tAvanneyaM yAvad yathApravRttakaraNasya caramasamaye jaghanyaM vizodhisthAnam / nata utkRSTAni yAni vizodhisthAnAnyanuktAni tiSThanti tAni nirantaramanantaguNayA vRddhyA tAvannetavyAni yAvaccaramasamaye utkRSTaM vizodhisthAnam / sampratyapUrvakaraNamucyate-tatrA'pUrvakaraNe pratisamayamasaMkhyeyalokAkAzapradezapramANAnyadhya. vasAyaradhAnAni syuH, pranisamayaM ca ssttsthaanpnitaani| tatra prathamasamaye jaghanyA vizodhiH sarvastokA, sA ca yathApravRttakaraNacaramasamayasatkotkRSTavizodhisthAnAdanantaguNA, tana: prathamasamayotkRpTA eva vizodhiranantaguNA, tano'pi dvitIyasamaye jaghanyA vizodhiranantaguNA, tato'pi tasminneva dvitIyasamaye utkRSTA . vizodhiranantaguNA, evaM pratisamayaM tAvadvAcyaM yAvaccarasamaye utkRSTA vizodhiH / asmiMzvApUrvakaraNe prathamasamaye eva sthinidhAno rarAghAto guNazreNiguNasaMkramo'nyazca sthitibandha iti paJca padArthA yugprtyvrtnte| tatra sthitighAno nAma-sthitisatkarmaNo'grimabhAgAdutkarSanaH prabhUtasAgaropamazatapramANaM jaghanyata: palyopamasaMkhyeyabhAgamAtraM sthitikhaNDamutkirati khaNDayatItyarthaH, utkIrya ca yAH sthitIradho na khaNDayiSyani tatra tadalikaM prakSipati, antarmuhUrtena ca kAlena sthitikhaNDamutkIryate / tata: punaratryadhastAt palyopamasaMkhyeyabhAgamAtraM sthitikhaNDamantarmuhUrttakAlenotkirati, pUrvoktaprakAreNaiva ca nikSipati / evamapUrvakaraNAddhAyAM prabhUtAni sthitikhaNDasahasrANi vyatikrAmanti / tathA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam ca satyapUrvakaraNasya prathamasamaye yatsatkarmA''sIt nasyaiva caramasamaye saMkhyeyaguNahInaM jAtam / rasaghAto nAma-azubhaprakRtInAM yadanubhAgasatkarma tasyAnantatamaM bhAgaM muktvA zeSAnanubhAgabhAgAnantarmuhUrtenaiva kAlena vinAzayati / tataH punarapi tasya prAgmuktasyAnantatamabhAgasyAnantatamaM bhAgaM muktvA zeSAnanubhAgabhAgAnantarmuhUrtena kAlena vinAzayati evamanekA'nubhAgakhaNDasahasrANyekasmin sthitikhaNDe vyatikrAmanti teSAM ca sthitikhaNDAnAM sahasrairapUrvakaraNaM parisamApyate / J guNazreNirnAma- antarmuhUrttapramANAnAM sthitInAmupari yAH sthitayo varttanne tanmadhyAdalikaM gRhItvodapAvalikAyA uparitanISu sthitiSu pratisamayasaMkhyeyaguNatayA nikSipati / nadyathA prathamasamaye stokaM, dvitIyasamaye'saMkhyeyaguNamevaM tAvanneyaM yAvadantarmuhUrtta caramasamayastaccA'ntarmuhurtamapUrvakaraNA'nivRttikaraNakAlAbhyAmanAgatirikta draSTavyam / eSa prathamasamayagRhItadalikasya nikSepavidhirevaM dvitIyAdisamayagRhItAnAmapi dalikAnAM nikSepo vAcyaH / anyacca guNazreNiracanAya prathamasamaye yaddalikaM gRhyate tatstokaM, tato'pi dvitIyasamaye'saMkhyeyaguNamevaM tAvajjJeyaM yAvad guNazreNikaraNacaramasamaya apUrvakaraNasamayeSvanivRttikaraNasamayeSu cAnubhavata: kramazaH kSIyamANeSu guNazreNidalikanikSepaH zeSe zeSe bhavati, upari na varddhate / guNasaGkramo nAmA'pUrvakaraNasya prathamasamaye'nantAnubandhyAdInAmazubhaprakRtInAM dalikaM yatparaprakRtiSu saGkrAmayati tatstokaM, tato dvitIyasamaye paraprakRtiSu saGkramyamANamasaMkhyeyaguNamevaM tRtIyAdiSvapi vaktavyam / anyaH sthitibandho nAma apUrvakaraNasya anya evA'pUrva: stokaH sthitibandha Arabhyate / sthitibandha-sthitighAtau ca yugapadArAbhyete yugapadeva ca niSThAM yAtaH / evamete va padArthA apUrvakaraNe pravartante / 176 - anivRttikaraNaM nAma yatra praviSTAnAM sarveSAmapi tulyakAlAnAmekametrAdhyavasAyasthAnam / navaraM prathamasamayabhAvivizobhisthAnApekSayA dvitIyasamayabhAvivizodhisthAnamanantaguNamevaM tAvadvAcyaM yAvadanivRttikaraNa caramasamayo'naevAsmin praviSTAnAM tulyakAlAnAmasumatAM sambandhinAmadhyavasAyasthAnAnAM parasparaM nivRttirvyAvRttirnAstItyanivRttiriti nAma / asmiMzvAnivRttivAdarakaraNe yAvantaH samayAstAvantyadhyavasAyasthAnAni pUrvasmAt pUrvasmAt anantaguNavRddhAni / atrApi cA''yasamayAdevArabhya pUrvoktAH paJca padArthA 10 Nasya prathamasamaye'nya pa0 /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ . guNaratnasUriviracita-avacUryupetaM yugapatpravarnante'nivRttikaraNAyAzca saMkhyeyatameSu bhAgeSu gateSvekasmin bhAge'vaniSThamAne'nantAnubandhinAmadhastAdAvalikAmAnaM muktvA'ntarmuhurtapramANamantarakaraNamabhinavasthitibandhakAddhAsamenAntamuhUrnapramANena kAlena karoti, antarakaraNasatkaM ca dalikamutkIryamANaM paraprakRtiSu baddhyamAnAsu prakSipati, prathamasthitigataM ca dalikamAvalikAmAnaM vedyamAnAsu paraprakRtiSu stibukasaGkrameNa saGkramayati / antarakaraNe kRte sani dvitIye samape'nantAnubandhinAmuparitanasthitigataM dlikmupshmyitumaarbhte| tadyathA--prathamasamaye stokamupazamayati, dvitIyasamaye'saMkhyeyaguNamevaM yAvadantarmuhartametAvatA ca kAlena sAkalyato'nantAnubandhina upazamitA: syuH| upazamitA nAma-yathA reNunikaraH salilabindunivahairabhiSicya abhiSicya drughaNAdibhirni:kuTTito ni:syanda: syAt, tathA kamareNunikaro'pi vizodhijalena pariSicya pariSicya anivRttikaraNarUpadrughaNani:kuTTitaH saGkramaNodayodIraNAnidhattinikAcanAkaraNAnAmayogya: syAt / anye tvAcAryA bruvane-anantAnubandhinAmupazamanA na, kintu kSapaNaiva / sA caiva syAt - iha zreNimapratipadyamAnA api aviratAzcaturgatikA api vedakasamyagdRSTayo dezaviratAstiryaJco manuSyA vA sarvaviratA manuSyA eva sarvAbhiH paryAptibhi: paryAptA anannAnubandhinAM kSapaNArthaM yathApravRttAdIni trINi karaNAni kurvanti / karaNavaktavyatA ca sarvApi prAgiva niravazeSA draTanyA / navaramihAnivRttikaraNe praviSTaH sannantarakaraNaM na karoti, kintu karmaprakRtyuktasvarUpeNodvalanAsaGkrameNA'dhastAdAvalikAmAnaM muktvopari niravazeSAnanantAnubandhino vinAzayati / AvalikAmAtraM tu stibukasaGkrameNa vedyamAnAsu prakRniSu sngkrmyti| tato'nantaramannarmuharttAtparato'nivRttikaraNaparyavasAne zeSakarmaNAM sthitiyAta rasaghAtaguNazreNayo na syuH, kintu svabhAvastha eva sa jIvo jAyate / tadevamukttAnantAnubandhinAM visaMyojanA'dhunA darzanatrikasyopazamanA bhaNyate-tatra mithyAtva syopazamanA mithyaadRssttervedksmygdRsstteshc| samyaktvasamyagmithyAtvayostu vedakasamyagdRSTereva / natra mithyAdRSTemithyAtvopazamanA prthmsmyktvmutpaadytH| sA caivaM--paJcendriya: saMjJI sarvAbhiH paryAptibhiH paryApta: karaNakAlAtpUrvamapyantarmuhUrttakAlaM pratisamayamanantaguNavRddhayA vizuddhayA pravartamAno'bhavyasiddhikavizuddhacyapekSayA'nantaguNavizuddhiko matizrutAjJAnavibhaGgajJAnAnAmanyanamasmin sAkAropayoge upayukto'nyatamasmin yoge vartamAno jaghanyapariNAmena tejolezyAyAM madhyamapariNAmena padmalezyApAmutkRSTapariNAmena zuklalezyAyAM vartamAno mithyAdRSTizcaturgatiko'ntaHsAgaropamakoTAkoTIsthitisatkarmA ityAdi pUrvoknaM tAvadvAcyaM yAvad
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam yathApravRttakaraNamapUrvakaraNaM ca paripUrNa syAnnavaramihApUrvakaraNe guNasaMkramo na vAcyaH, kintu sthinighAta-rasaghA tasthinibandha-guNazreNayaevavAcyA:,guNazreNidalikaracanA'pyudayasamayAdArabhyAvagantavyA |tto'nivRttikrnne'pyevmev vaacym| anivRttikaraNAddhAyAzca saMkhyeyeSu bhAgeSu gateSu satsvekasmin saMkhyeyatame bhAge'vatiSThamAne'ntarmuhartamAnamadho muktvA mithyAtvasyAntarakaraNamantarmuhUrtapramANaM prathamasthiteH kizcitsamadhikamabhinavasthitibandhAddhAsamenA'ntarmuhartena kAlena kroti| antarakaraNasatkaM ca dalikamutkIrya prathamasthitI dvitIyasthitau ca prkssipti| prathamasthitau ca vartamAna udIraNAprayogeNa yatprathamasthitigataM samAkRSyodaye prakSipati sA udiirnnaa| yatpunardvitIyasthiteH sakAzAdIraNAprayogeNaiva dalikaM samAkRSyodaye prakSipati sa AgAla, udIraNAyA evaM vizeSa pratipattyarthamAgAla iti dvitIyaM naam| udayodIraNAbhyAM ca prathamasthitimanubhavan nAvadgato yAvadAvalikAdvikaM zeSaM tiSThati, tasmiMzca sthite AgAlo vyavacchidyate'ta udIraNaiva kevalA pravarttate, sA'pi tAvad yAvadAvalikAzeSo na syAt tataH kevalenaivodayenAbalikAmAtramanubhavati / AbalikAmAtracaramasamaye dvitIyasthitigataM dalikamanubhAgabhedena tridhA karoti, tadyathA- samyaktvaM samyagmithyAtvaM mithyAtvaM ca / tato'nantarasamaye mithyAtvadalikasyodayAbhAvAdaupazamikaM samyaktvamavApnoti / eSa ca samyaktvaprathamalAbho mithyAtvasya sarvopazamanAt syAt / samyaktvaM cedaM pratipadyamAnaH kazciddezaviratisahitaM pratipadyate, kshcitsrvvirtishitm| tato dezaviranapramattApramattasaMyaneSvapi mithyAtvamupazAntaM labhyate / samprati vedakasamyagdRSTerdarzanatrayasyopazamanAvidhirucyate- iha vedakasamyamdRSTiH saMyame bartamAnaH sannantarmuhUrttamAtreNa kAlena darzanatrayamupazamayati, upazamayatazca karaNatrayavidhiH pUrvavat tAvadvAcyo yAvadanivRttikaraNAddhAyAH saMkhyeyeSu bhAgeSu ganeSu satsvantarakaraNaM karoti, tacca kurvan samyaktvasya prathamasthitimannarmuhUrtapramANAM sthApayati, mithyAtvamizrayozvAvalikAmAtramutkIryamaNi ca dalikaM trayANAmapi samyaktvasya prathamasthitau prakSipati, mithyAtvamizrayoH prathamasthitidalikaM samyaktvaprathamasthitidalikamadhye stibukasaGkrameNa saGkramayati, samyaktvasya punaH prathamasthitI vipAkAnubhavataH krameNa kSINAyAmaupazamikasamyagdRSTiH syAduparitanadalikasya copazamanA trayANAmapi mithyAtvAdInAmanantAnubandhinAmuparitanadalikasyaiva jnyeyaa| ebamanyeSAmapyupazamanA vistarabhayAnna likhyate'ntarakaraNaM ca kRtvA napuMsakavedamupazamayati, tasmiMzcopazAnte'Tau karmANyupazAntAni jaataani| strIvede upazAnte 9 / hAsyAdiSaTkopazAntau 15 | tasminneva ca samaye puruSavedasya bandhodayodIraNAvyavacchedaH / puruSavede copazAnte 16 / tato'pratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNakrodhayorupazAntau 18 / nataH saMjvalanakrodhopazAntau ca 12 / apratyAkhyAnapratyAkhyAnamA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avacUNryupetaM nopazAntau 21 / saMjvalanamAnopazAntau 22 / tato'pratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNamAyopazAntau 24 / saMjvalanamAyopazAntau 25 / tadevamanivRttibAdare saptabhya Arabhya paJcaviMzati yAvadupazAntAni karmANi labhyante // 3 // tathA cAhasattaTTa nava ya panarasa solasa aTThAra / iguvIsA / egAhi du cavIsA paNavIsA bAyare jANa // 6 // spaSTA / atrApyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNalobhopazAntau 27 karmANyupazAntAni spustAni ca sUkSmasamparAye prApyante / Aha ca.'sattAvIsa suhame aTThAvIsaM pi mohpyddiio| upasaMtavIyarAge upasaMtA hoti nAyavvA / / ' [ ] sUkSmasamparAyAddhAyAzcAntarmuhUrtapramANAyAM praviSTaH san uparinanasthiteH sakAzAt katipayAH kiTTIH samAkRSya prathamasthiti sUkSmasamparAyAdAtulyAM karoti vedayani ca, zeSaM sUkSmakiTTIkRtaM dalika samayadvayonA''valikAdvikabaddhaM copshmyni| sUkSmasamparAyAddhAyAzvaramasamaye saMjvalanalobha upazAnnaH syAt / tatsamayameva jJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNacatuSkAntarAyapaJcakayazaHkIttyuccairgotrANAM [bandha]vyavacchedastato'nantarasamaye upazAntakaSAya: syAt / tasmiMzcASTAviMzatirapi mohanIyaprakRtaya upazAntA jnyaanvyaaH| upazAntakaSAyazca jaghanyenaikaM samayamutkarSeNa tvantarmuhartta kAlaM yAvat nata urdhvaM niyamAdasau bhavakSayeNAdAyeNa vA pranipatani, tatrAddhAkSayeNa pratipanan yathaivArUDhastathaiva prtiptti| yatra yatra bandhodayodIraNA vyavacchinnAstatra tatra pratipanatA satA ne aarbhynte| pratipanaMzca tAvatpratipanati yaavtprmttgunnsthaanm| kazcitpunastato'pyadhastanaM guNasthAnadvikaM yAni, ko'pi saasvaadnbhaavmpi| yaH punarbhavakSayeNa pratipatani sa prathamasamaye eva sarvANyapi bandhanAdIni karaNAni pravartayati / utkarSatazcaikasmin bhave dvau vArAvupazamazreNiM pratipadyate, nasya niyamAt tasmin bhave ksspkshrennybhaavH| ya: punarekaM vAraM pratipadyate tasya kSapakazreNiH syaadpi| AgamAbhiprAyeNa tvekasmin bhave ekAmeva zreNiM pratipadyate / / 64 // 1- gArya zrImalathagiripAdaH mUlatayA nopaataa|
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam kSapakazreNimAh-- paDhamakasAyacaukaM etto micchattamIsasammattaM / avira se vira matti apamati khIyaMti // 65 // paDha iha yaH kSapakazreNimArabhate so'vazyaM naro varSASTakasyopari varttamAnaH / sa ca prathamato'nantAnubandhino visaMyojayati / tadvisaMyojanA prAgevoktA / tato mithyAtvamizrasamyaktvAni yugapatkSapayati / iha yadi baddhAyuH kSapakazreNimArabhate'nantAnubandhinAM ca kSayAnantaraM maraNasambhavato vyuparamate, tataH kadAcinmithyAtvodayAd bhUyo'pyanantAnubandhina upacinoti tadvIjasya mithyAtvasyA'vinAzAt / kSINamithyAdarzanastu nopacinoti / kSINasaptakastvapratipatitapariNAmo'vazyaM tridazeSUtpadyate / pratipatitapariNAmastu nAnApariNAmasambhavAd yathApariNAmamanyatamasyAM gatAnutpadyate / baddhAyuSko'pi yadi tadAnIM na kAlaM karoti tathApi sapta ke kSINe niyamAdavatiSThate, na tu cAritramohakSapaNAya yatnamArabhate, tathA kSINasaptako yadi devagatiM narakagatiM vA saGkrAmati tato devabhavAntarito narakabhavAntarito vA tRtIyabhave mokSaM yAti / atha tiryakSu manuSyeSu vA madhye utpadyate tarhi so'vazyamasaMkhyeyabarSAyuSkeSu tatastadbhavAdanantaraM devabhave, tasmAcca devabhavAcyutvA manuSyabhace, tato mokSaM yAtIti turye bhave mokSagamanam / etAni ca saptakarmANi kSapayatyaviratasamyagdRSTirdezavirataH pramatto vA'pramatto vA, tata eteSu sanakakSayaH prApyate / yadi punarabaddhAyuH kSapakazreNimArabhate tataH saptake kSINe niyamAdnuparata pariNAma eva cAritramohanIyakSapaNAya yatnamArabhate tacca kSapayituM yatamAno yathApravRttAdIni trINi karaNAni karoti, eSAM svarUpaM praagvt| navaramiha yathApravRttakaraNamapramattaguNasthAne draSTavyam, apUrvakaraNamapUrvaguNasthAne'nivRttyanivRttibAdare / tatrA'pUrvakaraNe'pratyAkhyAna- pratyAkhyAnakaSAyASTakaM tathA kSapayati sma yathA'nivRttikaraNAdvApAH prathamasamaye tatpalyopamAsaMkhyeyabhAgamAtrasthitikaM jAtam / anivRttikaraNAddhAyAzca saMkhyeyeSu bhAgeSu gateSu satsu styAnarddhitrika-narakadrika- tiryaka dvikaika-dvi-tri- caturindriyajAti-sthAvarA''tapodyotasUkSma-sAdhAraNarUpANAM SoDazaprakRtInAM kSagrastataH pazcAtkaSAyASTakamantarmuhUrttamAtreNa kSapayati ||65 || tathA bAha aniyaiivApare thINagiddhitiganirayatiriyanAmAo / saMkhejjaime sese tappA oggAo strIyaMti // 66 // 1- gAdhaiyaM zrImalayagiriMsUribhiH mUlatayA nopAnA /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 guNaratnasUriviracita-avacUryupenaH itto haNai kasAyaTTagaM pi pacchA napuMsagaM itthI / . to nokasAyachakkaM chunnai saMjalaNakohammi // 6 // AdyA spaSTA, ina: prakRtiSoDazakSayAnantaraM niHzeSataH kaSAyASTakaM hanti / anye punarAhuH-- poDAkarmANyeva pUrva kSapayitumAgbhane, kevala pAnnag2ale'STau kaSAyAn / kSapayani, pazcAt SoDazakarmANi / tato'nnamuharttamAtreNa navAnAM / 'kaSAyANAM caturNA saMjvalanAnAmantarakaraNaM kRtvA napuMsakavedadalikamuparitanasthinigatamudralanabidhinAkSapaH bhArabhane, taccAntarmuharnena palyopamAsaMkhye. yabhAgamAnaM jAtaM, tataH prabhRti baddhyamAnAsu prakRtiSu guNasaGkrameNa daliMka prakSipati / taccaivaM prakSipyamANaM prakSipyamANamantarmuhartena niHzeSa kSINamadhastanadalikaM ca yadi napuMsakavedena kSapakazreNimArUDhasnato'nubhavataH kSapayati, anyathA tvAvalikAmAtraM nat syAt, tacca vedyamAnAsu prakRtiSu steibukarAGkrameNa saGkramayati / tadevaM kSi(1) pito napuMsakavedastato'nnarmuharnena khIvedo'pyanenaiva krameNa kSi(kSa)pyate / tataH par3a nokayAyAn kSi(kSa)paryasteSAmaparitanasthitigataM dalikaM saMjvalanakrodhe kSipani na puruSavedana caivaM zipyamANA antarmuhAna niHzeSAHkSINAstatsamayameva ca puMvedabandhodayodIraNAvyavacchedaH, samayonAvalikAdvikabaddhaM muktvA zeSadalikazrayazca / tato'sAvadhunA'vedako jaatH| evaM puMvedena apakazreNiM pratipannasya draSTavyam / yadA tu napuMsakavedena kSapakazreNiM pratipadyane tadA pUrvaM strIvedanapuMsakavedau yugptksspyti| tatkSayasamameva ca puvedasya bandho vyvcchidyte| tadanantaramavedakaH sana puMvedahAsyAdiSaTke yugapatkSapayati / yadA tu strIcedena pratipadyate tadA pUrva napuMsakabedam, tataH strIvedaM, strIvedakSayasamameva ca puMvedasya bandhavyavacchedastato'vedakaH puMbedahArayAdipaTke yugapatkSapayati / / 66||67|| samprati puMvedena kSapakazreNimadhikRtyAhapurisaM kohe kohaM mANe mANaM ca chuhai maayaae| mAyaM ca chuhai lohe, lohaM suhumaM pi to haNai // 6 // puruSaM puMvedabandhAdau vyavacchinne sani guNasaMkrameNa krodhe saMjvalanakodhe sngkrmyti| / krodhasyApi banyAdau vyavacchinne taM krodhaM saMjvalanamAne saGkramayatyevaM mAnaM mAyAyAm, tAM ca saMjvalanalobhe, lobhasyApi bandhAdI vyacchinne taM lobhaM sUkSmamapi, apizabdAccheSamapi hanti= sthinighAnAdibhirvinAzayati / tasmiMzca vinAzite kSINakapAya: syaat| tasya mohanIyavarjAnAM zeSakarmaNAM sthitighAnAdayaH pUrvavatpravartante 1. gAtheyaM zrImalayagirisUribhiH mUlanayA nopAnA /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam yAvatkSINakaSAyAddhAyAH saMkhyeyabhAgA gatAH syuH, ekaH saMkhyeyabhAgo'vatiSThate / tasmiMzca jJAnAvaraNapaJcakadarzanAvaraNacatuSkAntarAyapaJcakanidrAdvikarUpANAM 16prakRtInAM sthinisatkarmA'pavartya kSINakaSAyAddhAsamaM karoti, tatastAni 16 karmANi kSapakasya nidrAyA udayAbhAvAnnidrAdrikahInAni vedayate yAbakSINakaSAyAddhAyA dvicaramasamayastasmiMzca nidrAdrika svarUpasattApekSayA zrINaM, 14 zeSakarmaNAM caramasamaye kSayaH / / 68 / / tathA cAhakhINakasAyadacarime niddA payalA yaha Nai chaumattho / AvaraNamaMtarAe chaumattho carimasamayammi // 69 // spaSTA / tato'nantarasamaye sayogikevalI sthAt / nataH sa sUkSmAMkrayApratipAtidhyAnamArohati, tatra vartamAnaH sannAyurvarjAni sarvANyapi bhavopagrAhikarmANi tAvadapavartayati yAvatsayogyavasthAcaramasamayastasmiMzcaudArikanaijasakArmaNasaMbaddhabandhana-saMghAtanasaMsthAnaSaTkAdyasaMhananaudArikAGgopAGgavarNAdicatuSkAgurulayUpaghAtagatidvikapratyekasthirAsthirazubhAzubha[susvaraduHsvara] nirmANanAmnAmudayodIraNAvyavacchedastato'nantarasamaye'yogikebalI san bhavopagrAhikarmakSapaNAya vyuparatakriyamapratipAtidhyAnamArohati / tatra yAnyudayavanti karmANi tAnyanubhavan kSapayatyanudayavanti ca vedyamAnAsu prakRtiSu saGkramayan vedayamAnastAvad yAvadayogyavasthAdvicaramasamayaH ||69|| tatraitAH kSIyante / devagaisahagayAo ducaramasamayabhaviyammi khIyaMti / savivAgeyaranAmA, nIyAgoyaM pi tattheva // 7 // deva devagatyA saha gatA etA vaikriyAhArakazarIrabandhanasaGghAtAGgopAGgadevAnupUrvyastathA savipAkA: sodayA, itarA=anudayavatyazcemA--audArika-taijasa-kArmaNazarIrabandhanasavAtasaMsthAnaSaTkasaMhananaSaTkaudArikAGgopAGga-varNAdicatuSkamanujAnupUrvIparAghAnopaghAtAgurulaghugatidvikapratyekAparyApto vAsasthirAsthirazubhAzubhasuravaraduHsvaradurbhagAnAdeyAyazaHkIrtinirmANam, tathA nIcairgotramapizabdAdanyataradanuditaM vedanIyaM / sarvasaMkhyayA 47 prakRtayo dvicaramasamayabhavasiddhike kSIyante // 70 / / 1 - mAtheyaM mUlatayA nophAnA zrImalayagirisUribhiH /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnasUriviracita-avamUryupeta avarora kI prAmAzya coya nava nAme / veei ajogijiNo ukosa jahanna ekkAraM // 7 // anna0 sarvasaMkhyayA 12 prakRtIvedayate'yogI / jaghanyena 11 tIrthakaravarjA draSTavyA // 71|| nava nAmaprakRtIrAhamaNuyagai jAi tasa bAyaraM ca pjjttsubhgmaaijj| jasakittI titthayaraM nAmassa havaMti nava eyA // 72 // maNu0 spaSTA // 72 // atraivamatAntaramAhataccANupubbisahiyA terasa bhavasiddhiyassa crimmmi| saMtaMsagamukkosaM jaenayaM bArasa havaMti // 73 // taccAH tRtIyAnupUrvI=manuSyAnupUrvI, tayA sahitAH 12 prakRtaya evaM trayodaza satyo bhavasiddhikasya=[tadbhavamokSagAminaH, 'saMta saga'tti] satkarmotkRSTaM syAjjayanyaM punaH 12 prakRtayastIrthonA draSTavyAH ||73|| atha kasmAt evamicchantItyata AhamaNuyagai sahagayAo bhvkhittvivaagjiivvaagtti| veNiyannayaruccaM ca carima bhaviyassa khIyaMti // 74 / / maNu0 [manuSyagatyA saha yAsAM udayastA manujagani shgtaa| bhavavipAkA narAyuH, kSetravipAkA manujAnupUrvI, zeSA naba jIvavipAkAH, anyataravedanIyamuccairgotraM ca, sarvasaMkhyayA trayodaza prakRtapazcaramasamaye shriiynte|] anye [pUrvamatAnusAriNaH] punarAhuH- manuSyAnupUrvyA dvicaramasamaya eva sattAvyavacchedaH, udyaabhaavaat| udayabatInAM hi stibukasaGkramAbhAvAn svasvarUpeNa caramasamaye dalika dRzyata eveti yuktastAsAM caramasamaye sttaavyvcchedH| AnupUrvInAmnAM caturNAmapi kSetravipAkitayA .
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikAprakaraNam bhavAntarAlagatAvevodayastena na bhavasthasya tadudayasambhavaH / tadasambhavAccA'yogyavasthAdvicaramasamaya eva manuSyAnupUrvyAH sattAvyavacchedaH / itthaM cAneke karmakSayaM kRtvA lokAnte gatAH santaH siddhisukhamanubhavanti // 74 || tathA vAh aha suiyasayalajagasiharamarUpaniruvamasahAvasiddhisuhaM / anihaNamabbAbAI tirayaNasAraM aNuhavaMti // 75 // ahaH atheti karmakSayAdanantaraM zucikaM na rAgAdidoSavyAmizraM [ jagacchikharaM sakalasAMsArikasukhanikurumbazekharabhRtaM ] triratnasAraM jJAnAdInAM sAraM phalaM [ siddhisukhaM tatra gatA vedayanti ] // 75 // iha bandhAdInAM saMvaidhazcintitaH / so'pi sAmAnyena tato vizeSa jijJAsAyA matidezamAha 179 durahigamaniuNaparamattharu ra bahubhaMgadiTTivAyAo / atthA aNusariyabvA baMdhodayasaMtakammANaM // 76 // jo jattha apaDipunno atyo appAgameNa baddho tti / taM khamikaNa bahusuyA pUreUNaM parikahaMtu // 77 // dura0 jo0 spaSTe ||76|| 77 iti saptatyavacAraH samAptA ||ch
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 guNaratnasUriviracitta-avacUryupetaH [lipikRtprazasti:] saM. 1466 varSe mArgasira sudi 12 likhitA / puskarajJAtIvigreNa ananlena / bhArIsAMpAvAstavya / [avacUNikRtpaazasti:] shriimttpaagnnnbhorkyugottmaabhshriidevsundrguruuttmpaadukaanaaN| ziSyairjinAgamasudhAmbudhilInacittaiH zrIsUrirAjaguNaralamunIndracandraiH // 1 // nandeSumanumine 14597bde karmagranthAvacUrNiriyamaraci / zrIdevendragaNebharakRtavivRtteH svAnyahitahetoH // 2 // iti zrIguNaratnasUrikRtakarmagrandhAvacUrNiH sampUrNA ||ch||shriiH||3|| ATINyyy+4+Thyr. 7.4911.4J.49+4yony I.mp. +15+++ 1515+ 5 + krrhyt+ ++ +++ ++ 11.4Iy91.7 ++hai+ I 11... // iti zrIguNaratnasUriviracitA karmagranthaSaTkAvacUrNiH samAptA // ITH ++ 141 -1 -1 4I...-...-...-.111...4Iyx.nxpl-14441mIIM -11.. ... . ... .. .. hnuyi . riyl. . . .55+ + + 11. . .* Hity+++4404T11 5 + 5+4 ...+HL . 1. 0riya zrI... vivRttaH... hetoH // iti saptatikAvacUriH sampUrNA ||ch||ch|| paramaguruzrImunisundarasUri: |ch:ch||-laa0/ riyaM kRtA zrI... vRta... hetoH / / iti saptatikAyacUri: sampUrNA ||pA0||
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pariziSTaM prathamam avacUrNyantaHpramANattayoddhRtAnAM zAstrIyAtrataraNAnAmakArAdikrameNAnukramaNikA dAnapuNyakRtA kIrtiH do vAre vijayAsu na ha kiMci labhijja sivi pajjattagasanniyare pajjattApajjanaga paNavIsAi abaMdho patteyamakharAI pathAussAsa paliAI tini pusa kAlajAgI battIsa donni aya baMgheNa na volai aTTha caDa uragAca acchAhigavIsA aTThI battImaM aDDa ya sa covari asthi aNaMtA jIvA adusara anudIrNamudIrNAntaH abucchilo uda ekadiggAminI kIrtiH bhavedu esamayabhilora egiMdiyANaM puchA orAlavivAhAra gai iMdie ca kApa gamyayapa: karmAdhAre ca chassu doNi caudasaNa ca paNavI solasa chaTTIe neraio vaTTI amarANaM jalese jo adu jo uvasamadIe johaNa kammAraNaM to asaMkhaguNi yaha pradIpasya tasa bAyara pajjantaM tANi maraNaMne jayA tisu titthaM thAyaramuhuma dhovA tasA ya tatto pRSTha 15.7 153 159. gagana 94 26. 32 72 15. 96 10. 57 107 2 153 139. 161 9.3 92 45 78 47 6.0 108 6 80/99 108 35 80 53 | disa donANA beMdiANaM bheta bhAvini bhUtavadupacAraH minlI bhavapacayao mIse samme sayarI viNivAriya jA gaccha virayanarabhavaMtario veei saMtakamma sattAvIsaM muhume sammattaguNanimittaM sammAmicchadiTTI savvIvi ajattI sA sajiNa saMkhAr3aAo khalu saMjIyaNA u niyamA saMtapayaparUvaNayA huI asaMpatta | 181] pRSTha 15. 106 37 71 149 15.0 9.3 111 74 musog 9.3 163 86 57 87 5.2 9. 2 , 9.2 11. 175 95 35 91 78 112 73 3 / 166 135
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282] (dvitIyaM pariziSTam / (tRtIyaM pariziSTam / kecit pRSTha avacUrNyantarUddhRtAnAM granyAdinAmnAM sUcI avacUrNyantargatAnAM granthakRdAdinAmnAM sUcI AgamAbhiprAya ananta 18 AcArAGga anye 65/153/130/172 / 176/178 Avazyaka apare 20/139 utapAdapUrva ambar3a 38 karmagrantha AcArya 28/20/253/159/165/172 karmagranthavRtti kArmagrandhika karmaprakRti 44/47/82/128 karmaprakRtiprAbhUta 116/167 / cUrNikRta karmastava 36/3:5/38/39/4/168 / guNaratnamUri kAlikazruta tapAgaNa tanmata dRSTivAda 3/17 devendrasari paJcasanha paramamuni pAThAntara puSkarajJAti bRhatkhanakaTIkA pUrvamatAnusArin bhArata-rAmAyaNa pUrvAcArya matAntara 48/122/130/17/159/160 zatakabRhacUrNi bhArIsAMpA 18. zAstrAntara gallisvAminI siddhAnta viSNukumAra 28/38 svamata 129. vIrajina bAhubali sthUlabhadra saiddhAntika 48/86 : (caturthaM pariziSTam / avacUrNI nirdezitanyAyo pRSTha 52 cauramilitasAdhunyAya ni bhUtanapacAranyAya