Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ " dravya guNa paryAyano sasa . - ' - mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. ( TravyAnuyoNaparAmarza - paMnyAsa yazovijaya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAnI anUbhava dazA teNe karIne eha vANI dravyAnuyogarUpa prakAzI. (2Asa : 17/11, svopaNa Tabo)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gurujitavijaya mana dharI - gurujitavijaya mana dharI zrI gurajitavijaya mana dhare zrI gurujitavijaya mana dharI.... mahAmahopAdhyAyajI ma.sA. kalikAla zrutakevalI! mahopAdhyAyajI ma.sA. ! anubhava vANI prakAzI Ape amArA upara anupama upakAranI helI varasAvI che. e vacanAmRtanA Agamana sAthe anaMta... aid... vaMdana e anubhavavANIne!
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjaya sakala saMgha hitaciMtaka AcAryadeveza zrImad vijaya bhuvanabhAnu sUrIzvarajI mahArAja, zAsanodayasanniSTha- bhUtijarodasIvyAptaziSyabhUtyA prbhaasvrm| yazobhUtyA prbhaasvrm| bhuvanabhAnusUrIzam, bhuvanabhAnusUrIzam, bhIme bhAvAdbhaje bhave||7|| bhIme bhAvAdbhaje bhave||8|| Compaintion dhyAsa wallosa samayama tvadIyaM tubhyaM samarpayAmi
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ paragAhI zALA zAjipUrNa bihAtha TacALo risa ja 7 -
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Eascur ane vibhAvothI banAve udAsa Atmadravyano rave pratibhAsa zudhdha je karAve nivAsa AnaMdaghanasvarUpamAM evo che A dravya-guNavaryAyano Tasa. vadhAryoM vyartha vAto ne vithAono vyAsa mATe ja veThyo karmono anada 2121 have pragaTI che pAmavAnI pAvana yAsa tethI ja vAMcavo che dravya-guNa-paryAyano rasa.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ | || zrIAdinAthAya namaH | / / Namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa / / paMnyAsa yazovijaya racita dravyAnuyogaparAmarza-dravyAnuyogaparAmarzakarNikA-karNikA suvAsathI vibhUSita mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI ma.sA. dvArA viracita svopajJaTabArtha yukta dravya-guNa-paryAyano rAsa (bhAga-o) * divyAziSa * parama pUjya nyAyavizArada sva.cAryadeva zrImartha bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA * zubhAziSa * parama pUjya siddhAntadivAkara gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA * dravyAnuyogaparAmarzAdikAra + gurjaravivecanakAra + saMpAdaka * parama pUjya pUnA jillA uddhAraka paMnyAsa pravara zrIvizvakalyANavijayajI mahArAjanA ziSyANa paMnyAsa yazovijaya * prakAzaka : zreyaskara zrI aMdherI gujarAtI jaina saMgha IrlAbrIja, 106, esa.vI.roDa, vilepArlA (vesTa), muMbaI-400056, phona : (022) 26719357
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ * granthanuM nAma : dravya-guNa-paryAyano rAsa * mULakAra + svopajJa TabAkAra : mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI ma.sA. * dravyAnuyogaparAmarza : navanirmita saMskRta po * dravyAnuyogaparAmarzakarNikA : svopanna TabArtha anusA2I vistRta saMskRtavyAkhyA * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAsuvAsa / karNikAsuvAsa : gurjara vivecana * saMzodhaka : pa.pU.AcAryadeveza zrImad vijaya puNyaratnasUrIzvarajI ma.sA. Adi Hosier * AvRtti : prathama * kula bhAga : sAta * mUlya : saMpUrNa seTanA r 5000 * prakAzana varSa : vi.saM.2069 0 vI.saM.2539 0 I.sa.2013 * * (c) sarva hakka zramaNa pradhAna jaina saMghane AdhIna che * prApti sthAna : (1) prakAzaka (2) zrI divyadarzana TrasTa 39 kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA-387810, ji.amadAvAda.phona : 02714-225482 (3) zrI satISabhAI bI. zAha 5, maulika phaleTsa, operA phaleTsanI sAme, sukhIpurA, pAlaDI, amadAvAda-380006. mo. : 9825412402 (4) DaoN. hemantabhAI parIkha 21, tejapAla sosAyaTI, phatehanagara basa sTenDa pAse, pAlaDI, amadAvAda-380007. mo. : 9427803265 insta (5) zrI mahendrabhAI jhaverI 502, saMskRti komplekSa, atithi cokanI pAse, kAlAvADa roDa, rAjakoTa-360005. mo.9825168834 * mudraka : zrI pArzva kompyuTarsa, amadAvAda. phona : (079) 25460295, mo.9909424860 *
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAM zuM nihALazo ? ja prakAzakIya nivedana .. zruta anumodanA . * prAstAvikam : pUjya paMnyAsapravara zrImukticaMdravijayajI ma.sA. (hAla AcArya) pUjya paMnyAsapravara zrImunicaMdravijayajI ma.sA. (hAla AcArya) ........... 8-9 * prastAvanA : pUjya paMnyAsapravara zrImahAbodhivijayajI ma.sA.. - sAtamA bhAganI viSayamArgadarzikA . .. 12-24 * 1 thI 18 pariziSTamArgadarzikA ............. ..25-26 * DhALa-16 ................... ..... 2313 - 2684 ja DhALa-17 ........................ 2585 - 2629 ja pariziSTa-1 thI 18 ........... 2630 - 2834 ***, 10-11 ..........
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ // IlamaMDana zrIAdinAthAya namaH || prakAzakIya nivedanA mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAja viracita "dravya-guNa-paryAyano rAsa' tathA te upara vidvadvarya paMnyAsa zrIyazovijayajI mahArAja dvArA viracita vistRta nUtana racanA vagerene 7 bhAgamAM prakAzita karI zrIsaMghanA caraNomAM samarpita karatA anahada AnaMda anubhavIe chIe. A navalA graMthanA prakAzanano lAbha amArA zrIsaMghane prApta thayAno amone anero AnaMda che. bhagavAnanA vacano sAMbhaLavA, tenA upara gahana vicAra karavo, niraMtara vAgoLavA, satata ghUMTavA jethI AtmA tarUpa banI jAya te zubha pravRtti che. arthAt jIva azubhathI dUra thaI zubhamAM joDAya che ane jIvane puNya baMdhAya che. A puNyabaMdha evA prakArano paDe che ke jenA phaLa svarUpe jIvane mokSa ( zAzvata sukha) prApta thAya che. vaLI, zAzvata sukha prApta thatAM jeTalA bhavo lAge te daramyAna jIvane anukULa sAmagrI ane saMyogo prApta thatA rahe che - A pramANe parama zraddheya gurubhagavaMto pAsethI jANyuM che. prastuta graMtha jinavacana sApekSa che. tema ja A graMthanuM udgama sthAna paNa jinavacana ja che. tethI A saMpUrNa graMthanuM zravaNa, manana, nididhyAsana vagere zubha pravRtti rUpa ja che. A kAraNe amArA zrIsaMgha prakAzanano lAbha prApta thayAno viziSTa AnaMda hoya e svAbhAvika che. saMskRta bhASAmAM racAyelA aneka graMthonA gujarAtI bhASAmAM anuvAda thayela che. paraMtu A graMthanI vizeSatA e che ke tenI racanA gujarAtI bhASAmAM thayela che ane tenA upara ekathI vadhu saMskRta bhASAmAM anuvAda thayela che. prAcIna 300 varSa jUnI bhASAnA bhale Apa jANakAra ho, tema chatAM gurugama tema ja zAstranA ucca kakSAnA abhyAsa vinA, prastuta graMthano samyak bodha thavo saraLa nathI. kema ke A graMthano viSaya dravyAnuyoga che. jaina-jainetara darzananA aneka graMthanuM vizada vAMcana, gahana ciMtana ane adbhuta upasthiti jeozrIna prApta che evA viziSTa kSayopazamathI yukta vidvadvarya parama pUjya paMnyAsa zrIyazovijayajI mahArAje eka mAtra paramArthanA hetuthI, sarve jijJAsu yogya jIvone bodha sugama banI rahe te mATe 7 varSathI adhika samayano parizrama laI A pramANe graMthanuM AMtarika svarUpa goThavela che :- (1) dravya-guNa-paryAyano rAsa - mULa graMtha. (2) te upara svopajJa (upA.kRta) vyAkhyA - Tabo. (3) tenA upara dravya-guNa-paryAya rAsane anusarato zlokabaddha dravyAnuyoga parAmarza. (4) tathA svopajJa TabAne anusaratI dravyAnuyoga-parAmarzakarNikA nAmanI saMskRta vyAkhyA. (5) karNikA suvAsa nAmaka gujarAtI vivecana (AdhyAtmika upanaya vagere sahita). pa.pU.paMnyAsajI mahArAje athAga prayatnathI 36 hastaprato dvArA mULa graMtha tathA svopajJa TabAnuM saMzodhana karela che. je atyaMta stutine pAtra che. amAro zrIsaMgha teozrIno sadAya RNI raheze. ya siddhAntamahodadhi AcAryadeva zrIpremasurIzvarajI mahArAja. paramArAthyapAda sakalasaMghahitaciMtaka AcAryadeva zrIbhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanI divyakRpA amArA zrIsaMgha upara sadaiva varasatI rahe che. parama pUjya siddhAMtadivAkara AcAryadeva zrIjayaghoSasUrIzvarajI mahArAja amArA zrIsaMghanuM sadaiva yogakSema karI rahyA che. parama pUjya tarkanipuNamati AcAryadeva zrIjayasuMdarasUrIzvarajI mahArAjanuM maMgala mArgadarzana amArA zrIsaMghane satata maLatuM rahe che. parama pUjya paMnyAsapravara zrIvizvakalyANavijayajI mahArAjanuM paNa A avasare ame atyaMta AdarabhAve smaraNa karIe chIe. A graMthanA mudraNa-prakAzana vagere kAryomAM sAkSAt ke parokSa sahakAra ApanArA nAmI-anAmI sauno amAro zrIsaMgha AbhAra mAne che. sarve vAcakone A graMtha kalyANakArI banI rahe tevA prakAranI maMgala kAmanA. tathA vadhune vadhu AvA aNamola lAbha amArA zrIsaMghane maLatA rahe tevI zAsanadevane prArthanA. zreyaskara zrIaMdherI gujarAtI jaina saMgha, IrlA-muMbaI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ kravya-guNa-paryAyano zaza bhAga - 1 thI 7 * saMpUrNa lAbhArthI * zreyakara zrI aMgherI gujarAtI jaina saMgha IrlA, muMbaI dhanya yutabhakti ! dhanya yutaprema ! dhanya kRtalaganI ! bhUri - bhUri anumodana... noMdha :- A sAteya pustako jJAnadravyamAMthI chapAyela hovAthI mUlya cUkavyA vinA gRhastha mAlikI karavI nahI.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / zrI arhate namaH / / / / zrI padma-jIta-hIra-kanaka-devendra-kalApUrNa-kalAprabhasUrigurubhyo namaH / / prAstAvikam mahopAdhyAyazrIyazovijayaviracitaH "dravya-guNa-paryAyarAsa"nAmA kazcana adbhutaH granthaH ! prAkRta(gujarAtI)bhASAnibaddho'yaM granthaH AzcaryaM bibharti yad asya vivecanaM saMskRtena vihitaM prAgapi vidvadbhiH / anyathA asmadIyA iyaM paddhatiH yat saMskRtagranthasya gujarAtIbhASayA vivecanakaraNam / tatra iyaM kRtiH apvaadruupaa| karuNA'mRtarasapUrNAntaHkaraNaiH paropakArarasikaiH ebhiH mahopAdhyAyaiH na kevalaM saMskRtabhASAnibaddhAH granthAH racitAH, api tu gujarAtIbhASayA'pi naike granthAH prnniitaaH| tatra teSAM karuNA eva vijRmbhate / kevalaM paNDitajanagamyA iyaM saMskRtA bhaassaa| paraM prAkRtajanAnAM kalyANaM saMskRtagranthaiH kathaM syAt ? saMskRtavijJAstu kecana eva / sAmAnyajanAstu saMskRtA'nabhijJAH eva / teSAM kalyANaM tu prAdezikyA bhASayA eva shkym| bhagavatA mahAvIreNA'pi prAdezikyA (ardhamAgadhInAmnyA) bhASayA eva dezanAH vihitaaH| AgamAH api tayA bhASayA eva sandRbdhAH RSibhiH sv-prklyaannkaamibhiH| sA eva paddhatiH atra anusRtaa| dravya-guNa-paryAyaviSayaH kila atigUDhaH / sAmAnyajanamatistatra prAyeNa muhyet / paraM kecana saMskRtavijJAH durvidagdhAH evaM mA manyeran yad iyaM tu prAdezikyA bhASayA nibaddhA kRtiH ! kiM tatra vaiziSTyaM syAt ? te hi evaM cintayanti - atigambhIratattvapUrNAH kRtayaH saMskRtanibaddhAH eva syuH / teSAM mohApahataye smAritamahopAdhyAyazovijayamativaibhavena vidvatpuGgavena paMnyAsapravareNa zrIyazovijayena iyaM kRtiH saMskRtabhASayA anUditA / ___ dravya-guNa-paryAyarAsagranthasya asmin vibhAge kevalaM ekaviMzatiH gAthAH snti| gAthAyAH saMskRtazlokarUpeNa padyAnuvAdaH / svopajJagurjarabhASAstabakasya bhAvamAdAya saMskRtasavistaravivecanamiti asya granthasya vaiziSTyam / idaM paThantaH vidvAMsaH anubhaviSyanti yad ayam AdhunikaH muniH yazovijayaH mahopAdhyAyazrIyazovijayapratikRtiH eva iti / yataH asyAM dravyAnuyogaparAmarzakarNikAyAM na kevalaM haribhadrasUriprabhRtipraNItajainazAstrANAM sAkSipAThAH, api tu daNDikRtakAvyAdarza vyAsaviracitamahAbhArataprabhRtInAM jainetarazAstrANAmapi atra saMvAdapAThAH zatazaH pratipadaM dRzyante / idamasya viduSaH sarvatragAM pratibhA paricAyayati / mahopAdhyAyasanAmA'yaM muniriti kazcid adbhutaH yogAnuyogaH / yazovijayanAmadhAriNaH sarve'pi yazovijayAH naiva bhavitumarhanti, paramanena muninA gurudattanAmasArthakyaM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prAstAvikam * vihitaM tathAvidhaprajJAprakarSA'tizayA''pAdanAt / kecit kathayanti - kimasti nAmni ? nAma tu kevalam akSarAtmakam ! paramatra 'yazovijaya' iti nAmni api camatkAraH dRzyate / kecana sAmAnyarUpeNA'pi pratIyamAnAH padArthAH parAmarzakarNikAyAM viziSTarUpeNa vizAladRSTyA ca AvirbhAvitAH iti vihaGgAvalokanamAtreNA'pi gamyate / yathA mUlaracanAyAm 'Atama arthinaI arthi prAkRta vANI' (16/1) iti asti| atra 'iyaM kRtiH prAkRtavANyA sandRbdhA' iti mahopAdhyAyAH kthynti| paraM kathamidaM prAkRtaM bhavitumarhet ? atra tu tadyugasya prAdezikI(mArugurjarabhASA)bhASA eva / sAmAnyajanaiH vyavahriyamANA prAdezikI bhASA prAkRtA bhavituM kathamarhet ? iti praznaH jijJAsucetasi udiyaadev| atra ayaM karNikAkAraH na kevalam AgamapAThaiH, api tu ajainazAstrapAThairapi samAdhatte yathA sarvAH api prAdezikyaH bhASAH janaiH vyavahriyamANAH 'prAkRtabhASAH' eva / vAgbhaTAlaGkAra-kAvyAdarza-SaDbhASAcandrikAprabhRtijainetaragranthAnAmapi atrArthe saMvAdapAThaiH asyAH kRteH kAvyAGgatvamavyAhatamastItyapi sphuTaM tatra pratipAditam / ___ asmin vibhAge kevalaM ekaviMzatiH gAthAH eva / kRteH mUlakalevaramalpameva, paramanena viduSA stabakAdhAreNa adbhutaM savistaraM vivecanaM vihitam / tatrA'pi navamagAthAkarNikAyAM tu AntaM mokSamArgaH eva prkaashitH| ye ArAdhakAH syuH, ye mokSamArgakAGkSiNaH syuH, teSAM kRte tu idaM vivecanaM sudhAkuNDaH eva / sarveSAM viSayANAm aMzAn api vayamatra prakAzayema cedapi laghupustikA eva syAt / ataH pAThakAH svayaM tatraiva pazyeyuH paTheyuzca / sudhAyAH kIdRzaH AsvAdaH iti kathanena kim ? vivecanena kim ? svayameva tatpaThanA''svAdam anubhavantu mokSamArgaM ca prApnuvantu vicakSaNAH saadhkaaH| etatkRte asmai karNikAkArAya viduSe mahAtmane paM. zrIyazovijayAya punaH punaH zatazaH sAdhuvAdAn vitarAmaH / anye'pi etAdRzAH granthAH bhAvikAle tena viracitAH bhavantu jainasAhityaM ca samRddhaM bhvtu| nyAyavizAradavardhamAnataponidhipUjyAcAryazrIvijayabhuvanabhAnusUrivihite gItArthamUrdhanyapUjyAcAryazrIvijayajayaghoSasUrisaMvardhite asmin suvihitasAdhusamudAyodyAne ayaM muniH pATalapuSpAyatAM ciraM ca zrutasaurabhaM prasArayatAm iti kAmaM kAmyate / ArAdhanAbhavanam, - paM. mukticandravijayaH pU. kalApUrNasUrimArgaH, paM. municandravijayazca bhujanagaram (kaccha), ASA. zu.8, budhavAsaraH, di. 27-6-2012.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prastAvanA * .... pUjya paMnyAsapravara zrImahAbodhivijayajI ma.sA. aneka Adhi-vyAdhithI gherAyelA pratyeka jIvanI IcchA sukhaprAptinI ja hoya che. paraMtu mithyAsukha pAchaLa brAnta thaI jIvo anAdikALathI saMsAracakramAM aTavAyelA che. jagatane sAcuM sukha ane teno rAha samajAvanAra saMpUrNa darzana tarIke nirvivAda rIte jainadarzanane ApaNe sthApI zakIe. temAM AtmAdidravyo, guNa ane paryAyanI je vizada carcA maLe che te anyatra kyAMya upalabdha nathI. sattaramI zatAbdInA vibhUSaNa mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI ma.sA. jainadarzananI A viziSTatAne potAnI AgavI zailImAM ApaNI samakSa rajU kare che - dravya-guNa-paryAyano rAsa' - A graMtharAja rUpe ! enA A sAtamA bhAgamAM aMtima 16-17 DhALa samAviSTa che. vizeSa vigata chaThThA bhAganI prastAvanAmAM meM karI che. have, 16-17 DhALanA padArthono kaMIka rasAsvAda mANIe - soLamI DhALanA prAraMbhathI ja jANe granthano upasaMhAra karavAnuM zarU karI dIdhuM che. prAraMbhamAM AvA mahAna granthanI racanA saMskRtamAM na karatA prAkRtabhASA (lokabhASA) mAM zA mATe karI ? enuM kAraNa jaNAvyuM che. tyAra bAda A grantha konI pAse bhaNavo ane gurue paNa kevA AtmAne bhaNAvavo..? e yogadaSTisamuccaya graMthanA AdhAre jaNAvyuM che. pachInI gAthAomAM dravyAnuyoganI A vANIno anero mahimA batAvyo che. gAthA naM. pAMcamAM samApattinuM suMdara varNana graMthakAre tathA karNikAkAre karyuM che. chelle durjana vyakti A graMthanI niMdA karaze. to paNa amane koI nukasAna thavAnuM nathI. kAraNa ke sajjano dvArA A graMthanA paThana/pAThanathI A graMtha sarvatra jarUra prasiddha thaze - ema kahI soLamI DhALa pUrI karI che. aMte aMtima niSkarSarUpe samagra grantharAjanA navanItabhUta, saMpUrNa jinazAsananA hArdasamAna padArtho sAtamI gAthAnA cheDe gaNivarya zrIyazovijayajI mahArAje prastuta karyA che. adhyAtmapremIjano mATe e amRtakuMDa samAna banI raheze. temAM kareluM nimajjana adhyAtmane ajarAmaratA bakSaze. mokSa thAvata e adhyAtmarasa TakI raheze. tevo mane vizvAsa che. sattaramI DhALane prazastiDhALa kahI zakAya. prazastimAM upakArI gurubhagavaMtonI paraMparA darzAvI che. zarUAta jagadguru zrIhIravijayasUri mahArAjathI thAya che. vikramano sattaramo saiko eTale hIrayuga kahI zakAya. jinazAsananA nabhomaMDaLamAM e kALe teonuM zAsana (anuzAsana) sUryanI jema prakAza verI rahyuM hatuM. vi.saM. 16para mAM sUrideva svarge sidhAvyA... paNa sUrijIno prabhAva eTalo jabarajasta hato ke pachInA eka saikAthI vadhu samaya sudhI A chAyA amITa rahI. cAhe koI jinabiMbanI pratiSThA hoya ke koI granthanI prazasti hoya.. sUrijInA nAmathI ja eno prAraMbha thAya. jainasaMghamAM sUrijInI parama AdeyatAnuM kAraNa jaNAvatA upAdhyAyajI mahArAja be majAnA hetu batAve che. (1) saubhAgyanAmakarma ane (2) sUrimaMtranI ArAdhanA.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prastAvanA A be kAraNathI teo sakalasAdhusamudAyamAM dedIpyamAna hatA. e ja rIte vijayasenasUri mahArAja, vijayadevasUri mahArAja, vijayasiMhasUri mahArAjanuM varNana AgaLanI gAthAomAM cAle che. emAM paNa vijayasiMhasUri mahArAja to potAnA sAkSAt upakArI hoI potAnI gItArthatA-potAno jJAnayoga ane dravyAnuyogarUpa prastuta zAstranI siddhi.. A badhuM e mahApuruSane AbhArI che - ema kahIne upAdhyAyajI mahArAja potAno badho jaza e pUjyapuruSane samarpe che. gacchanAyaka AcAryabhagavaMtonI mahimAvaMtI paraMparA varNavIne nijaguruparaMparA varNavI che. zrI kalyANavijaya mahArAja, zrIlabhavijaya mahArAja, zrIjItavijaya mahArAjanuM varNana karI svaguru zrI vijaya mahArAje potAnA abhyAsArthe kevo parizrama uThAvyo. tenuM varNana karyuM che. gaNIzrIe paNa nayavijayajI mahArAjanI ziSyanI jJAnarucine poSavAnI adbhuta mahenatane najara sAme rAkhIne vartamAna guruoe svaziSyonA adhyayanAdimAM rukAvaTa na Ave e mATe gAthA 9 nA AdhyAtmika upanayamAM saptarSinA sAta tArA jevI sAta suMdara hitazikSAo batAvI che tathA ziSyanA jJAnayogamAM pUraka bananAra zrInavijayajI mahArAjanuM jIvaMta udAharaNa batAvyuM che. je vartamAnakAlIna gurujano mATe atyaMta mananIya che. gAthA dasamAM - gurunI sevAnA prabhAve tattvaciMtAmaNi nAmano navyanyAyano graMtha prApta thayo. eno AnaMda vyakta karI rahyA che. (AnA parathI be vAta phalita thAya che. (1) e kALamAM brAhmaNone jaino pratyeno kevo tejodveSa haze ? jethI emanA graMtho adhyayanArthe maLavA durlabha banI gayA hatA. (2) upAdhyAyajI mahArAjane ciMtAmaNi jevA Akara-gahana graMthanA adhyayananI kevI tamannA haze ? jANe koI yAcakane ciMtAmaNi ratna maLI jAya ane jevo AnaMda thAya. ethI vizeSa AnaMda A graMtha pAmIne upAdhyAya mahArAjane thayo che. je AnaMdane teo chUpAvI zakyA nathI.) aMtamAM sahune hitazikSA ApatA mahopAdhyAyajI kahe che : gurubhaktinA prabhAve svAnubhavadazA svarUpa zubhazakti mArA AtmAmAM pragaTI che. e zubhazaktithI ja prastuta dravyAnuyoga rUpa vANIne prakAzita karI che. te bhavyajIvo ! tame paNa dina-pratidina khUba khUba mahenata karIne A granthano abhyAsa karajo. chelle kaLazanI racanA karIne graMthanI samApti karI che. rAsagraMthomAM AgavuM sthAna dharAvanAra, nigUDhatattvajJAnane prakaTa karatA graMtharAjamAM ziramora sthAna prApta karanAra, dravyAnuyoganA graMtharatnomAM kohInUra samAna A graMtharAja kharekhara mokSamArgamAM uttama bhomiyA samAna che. gaNI zrIyazovijayajIe tene khUba ja samRddha karela che. temane to jeTalA dhanyavAda ApIe teTalA ochA che. prAnta, A graMtharAjanA rasAsvAda dvArA ApaNe sahu AtmAnubhUtinA amRtAsvAdane mANIe e ja maMgalakAmanA. poSadazamI, pArzvajanmakalyANaka, tA. 26-12-2005, aNastutIrtha (ji. vaDodarA).
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayamArgadarzika, viSaya pRSTha viSaya ............. 2358 zAkhA-16 : trayaH catvAro vA'vAcanIyAH ......................... 2365 dravyAnuyogaparijJAnaprAdhAnyam ...2353-2584 apAtrane gaMbhIra pahArtho na mAvA.............. 2365 bhAvavAna ayogya vanI mogA .......... 2365 ddhuuNs||2. (url - 16) ...................... 2354 mAyA tyAjyA 2366 prAkRtaprabandhaprayojanam ............ 2355 savinaya mithyAtvas135 ............ .2366 lokabhASAmAM racanAnuM prayojana. 2355 atipariNAmI vagere jIvone gaMbhIra saMskRtabhASAnabhijJopakAraH ............................ 2356 zAstro bhaNAvavA nahi ...... 2366 prAkRta bhASA upakAraka 2356 saMskRtAt prAkRtaM miSTam ............ ........ 2357 ziSyApAtratA guruNA tyAjanAyA ...................2367 adhyayanakSetra utsa-apavAhano viyAra.......... 2367 prAkRta-apabhraMzabhASA vadhu madhu2 ....... 2357 zrutaparamparA'vyavacchedakaraNopadezaH .................... 2368 catasraH kAvyabhASAH ....................... 2358 mAyAvIne bhAyA cho/vI ...................... 2368 prAkRta bhASAmai 59 zati cha .................. ....to shrut5252|| avicchinna bane ............. 2368 vAbhadAlaMkAra + kAvyAdarzano saMvAda ............2358 dravyAnuyogavyAkhyA jina brahmANI' ................... 2369 paJcavidhamithyAtvoddezaH 2359 lipi-viSayabhedAd lekho dvidhA ................. 2370 mithyAiSTi bhUTa bane .. 2359 nimAAne sabhame ......... 2370 AtmajAgaraNaM kartavyam ......... ..........2360 durmativallIkRpANI dravyAnuyogavyAkhyA .............. 2371 zAsavayano madhurA sAgavA adh| ..... ....... 2360 prastuta graMthAmASA niell ! ............... 2371 mAtmA tinAtha. bhokSa sukhatma ....... dravyAnuyogavI tattvaratnapA ................ 2371 gurvadattazAstrANAm anupAdeyatA ............ ............2361 jinabrahmANIvyavahAravimarzaH .. gurugamayI zAstro bhv| ......... za06mAthI 525 26 ... .............. 2372 nicchidrebhyo jJAnaM deyam dravyAnuyogavettuH indrAdisevyatvam .................... 2373 bhUpAne bAhuna mauaal ......... dravyAnuyogavANIthI sumati pragaTe 373 chidrAnveSibhyo zAstrArtho na deyaH . 2363 sAdaraM dravyAnuyogo'bhyasanIyaH.. .................. sAmAnya buddhivANAne prAthami graMtho matavA .... 2363 dravyAnuyogathI sanmatino 45....... ......... 2374 ghoSadRSTivAmAnena mauqan ........ ........ 2363 siddhIno mAnaha saMsAyo ............. ...... 2374 kadAgrahIne na bhaNAvavA . 2363 dravyAnuyogasya arthA'gAdhatA ........... ............ 2375 apAtradAnaM duSTam ........ ............ | gurukRpAthI vaibharIllustzana... apAtrane bhaNAvanAra guru gunegAra 2364 bhagavadbahumAnato vacanAnuSThAnaprAptiH ............... ayogyane yogya banAvavA.. .....2364 yAyogathA mokSamAgamA praveza ................. tu7prativamAnena Huqal ...... ........2364 parabrahmajyotiHsphuraNam . 2377 s ll 2372 l 61 l 62 ......... l r l svAyA na dayaH.............. l l l ........ ll 2364 m m2 ly 2376
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 54 r 2379 x 392 ...... 2381 * viSayamAhA. viSaya pRSTha vayanAnuThAna samApattinimitta .................. 2377 dhyAnayon inno sAra ................. 2387 jyoti924thI. yAsAilya.......... rAsAya....................2377 | | zarAcho to dhyAna .......... 387 trA 135 sabhApattine samo ....... 377 zuddhasvarUpAvasthAnopAyopadarzanama ...... 2388 svarUpa-phala-hetumukhena samApattinirUpaNam ......... sbhaapttin| zi53 5DAyAse........ ..... 2388 eM 4 maa2|| dvaa2|| 5 // 25 : dhyAnApi ......... 378 guNazreNisamAroheNa ghAtikarmakSayaH ............. ........ 2389 samApattiparyAyavAcakazabdanirdezaH ...................... 2379 | sabhApattithI bhutipAti ..................... 2389 phalamukhe samApattine oLakhIe jinavacanazraddhAloH guNaprAptiH ....................... 2390 'samApatti'- samAnArtha anya 20......... 2379 samApatti dvArA zukladhyAna karmanAzaka, ............. 2390 nigama linezvarane yAbAve........ ......... 2379 bhA55u (marAvatasva35ne prAvI ............ 2390 jinasvarUpopayuktasya paramArthataH jinarUpatA ..... svAtmaprakAzarUpam AtmatattvaM zAstrA'prakAzyam .. 2391 sabhApattinI viyaa29|| ............. ........... 2380 avasare zAstrasaMnyAsa add| 42vo............. sabhApatti: 54sinI haribhA ........ .... 2380 mAtmasvabhAva- mAhAtmya prAvIme ............ 391 samApattiH nirvANadAyinI ......... zuddhacaitanyasanmukhatayA bhAvyam ......................... ........2381 parama samApattine samajIe . ............ upayogane cokhkho karIe . 392 samApattine oLakhIe 2381 | muktisvarUpaprakAzanam ..... 2393 samApattisvarUpadyotanam .. .......................... vidhi-niSedhathI mutispa35 ................. samAdhitatramAM samApatti kavitAmRtakUpavacanasaMvAdaH ....................... 2394 .....2382 bharatanA dhyAne bharata banI 4zo ......... .... 2382 sajjano guNagrAhI 2394 zleSa alaMkArathI garbhita vicAraNA ........... 2394 dhyAnasvarUpadyotanam ............. 2383 khalasvarUpaprakAzanam . ..................... sarvatra niyanane sAgaro.. hunanAvIvo !...................... 2395 vayanAnuThAnane mogalI ...... .2383 huna dUdhabhAMthI po2| 5Dhe !. .................... 2395 dhyAnanA cAra mArga ....2383 bhagavadvANI guNijanAdiyazodAtrI .................... 2396 samApattau punaruktiH nirdoSA ...................... ........2384 zrIsaMghane yazovRSTi .... .... 2396 ItihAsanI aTArIethI. 562nI bhU5 cho31, 4628 // 43 511 zo ....... 2396 samApattiH vividhasvarUpA ......... 2385 | granthanavanItopadarzanam ...................................2397 samApatti-Apatti-saMpattine bhIgaNI........... aMthaniSkarSa ......... ..... 2397 sahitasulel mAdhyasthyaparini = samApatti .... 2385 tAtvi AtmasAkSA2no mAtariza bhArga .......2397 jJAnayogena samApattiH sulabhA ........................ 2386 | dazavidhAtmasvarUpavimarzaH .. ....... 2398 prama!-naya po5 vinA m||2||5|| huma ...... 2386 | pAramArthikA''ntarikamokSamArgAdhyAnayogasya dvAdazAGgIsAratA ...................... 2387 'bhimukhadazAprArambhaH ..................... 2399 maatmviyaa26|| 3gavIme ...................... 2387 | ni42135 nisva35 tulya anubhavI ......... 2399 2393 ..... m mr 2395 .2383 x
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2400 ..... 2401 2401 2402 ............ 2411 *viSayamArgadarzi. viSaya pRSTha viSaya pRSTha paribhumA yittavRttinA pAnI // 4211me .... 2399 | sAiSTima bhAgAnusAritAno parSa . ........... 2408 sadyogA'vaJcakayogasAmarthyaprakAzanam .................2400 mAtmAthAbhAve zuddha zAkhane mArI............ 2408 sahayogazaya yogathA sarusamAgama ........... bhokSazAstrakyanonI bhArI ............... 2408 moghaSTichoDI, yogaSTi bhegavIme ........... 2400 | paradravyasaMsarge'pi parasvabhAvA'parigrahaH 2409 saMzuddhayogabIjavapanama. 2401 aparokSasvAnubhUtipraNidhAnadAyam ................. 2410 yogabIjavAvaNI, prItianuSThAna, mAtmabhAna satata sarvatra vIme ...............2410 adhyAtmayoganI sparzanA............ vissyvai2|2ynii dRDhatA ..................... 2410 trivi5 saMsAra tu7-masAra-anartharI ...... mokSasAdhakAnuSThAnatIvrarAgaprAdurbhAvaH ................. 2411 saMsArA'bhiratityAgaH .. sAdhanAmA yittasthiratAne sAdhIme ................ 2411 bhvbhen| 25uhine vidyArI.... 2402 siSTa yittano sAma.......... 2411 bhAvanA yoganI sparzanA ..... 2402 mArgAnusArI buddhino prabhAva.. ................ 2411 svarUpayogyatAyAH sahakAriyogyatA prIti anuThAnanI pra........................ rUpeNa pariNamanam ...................... 2403 balAyAM sadanuSThAnalakSaNasadbhAvaH .................... 2412 zu dhana bhaMgalAya25 rIme................. 2403 | viSayapratimAsa zAnanA quu ul............. 2412 mitrA-tArASTima bhAgamabhumatAnA maDhAra saMta.. 2403 | mAmazAnano bhavimAva.. ...... 2412 bhavabAladazAnivRttiH . ........ 2404 yogapUrvasevA vizuddhatara ......... . 2412 kadAgraha-sahajamaLa-bhavAbhinaMdIdazA sukhAsanasiddhiH. ......... 2413 vagairenI vihAya......... .......... 2404 | aghAune vihAya mApAme ................. 2413 mitrA-rASTinA gurAvaibhavane nijIme ....... 2404 | bhavyata sAmAyi-samApinI prati ............. 2413 karmaprakRtyadhikAranivRttiH ... ............................. 2405 | nijasvarUpavizrAntiH ............ 2414 potAnA 4 nirmaNas135nA sAthI 21280 ..... 2405 / | prASTima bhApatita 6zAnI 31s .......... . 2414 // 55 // mAmAne saMbhAjI ................... 2405 / | HiddRs bhokSabhAno prAdurbhAva................ 2414 aMtarAtmA 3112 thAyacha .................. 2405 | prakRTa vissyvai2|2ynii li .................... 2414 khedodvegadoSanivRttiH ............ 2406 | dharmakarmamarmajJatAlAbha: 2415 tAttvika AtmajijJAsAno prAdurbhAva . ............ 2406 | bhavAbhinaMdI dazAnI vidAya 2415 tahetu anuSThAnano prAraMbha. ................. 2406 | ciMtAmaya jJAnanI prApti .. 2415 vikSita yittano vAma............. 2406 yogadharmAdhikAripravRttipratipAdanam ................. 2416 "yAtAyAta' cittano paNa lAbha ....... 2406 trivi5 pratyaya mu45 sAnubaMdha sApanA ........... 2416 mitrA-tArAdRSTiprakarSaH ........... yo|pn| sAyA mapiDArI banAye .............. 2416 bhAgAtmibhumazAsUya zAkhasaMha ...... 2407 samyagdarzanAdinimittopadarzanam . ....................... 2417 parIkSAcatuSTayaparIkSitazAstraparAmarzaH .. | sabhyazana bhejatera gune parimAvIme .... 2417 .......... ................
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ *viSayamArgadarzi. 15 viSaya pRSTha viSaya pRSTha. samAtinA sopa nimittAne 52mAvIme ........ 2417 | ghoramithyAtvapariNAmotkhananam ........................ 2426 azubhAnubandhatroTanam . ............................... 2418 sthirAdaSTimAM praveza. ........ 2426 AdhyAtmi: 2525||6ynii 52018................ 2418 | mahAnizIthasUtra bhu045 samatAnino bhA ...... 2426 saMsAranamaskArano virAma....... ................ 2418 | samyaktvalAbhapUrvamapi samazatru-mitratA ............... 2427 tAtvivItarAganamA2nI sprshn| .... | samAhityathA bhu045 samAtipratino bhAga ...... 2427 svAtmani parapariNAmA''ropaNatyAgaH ...2419 / samyagdarzanapUrvaM mohavAsanA'pagamaH .................... 2428 sAthI 64AsanAnI mogamA ................... 2419 | sabhyazananA 22 pakSAne pragaTAvAme ......... 2428 mA6 tatvono 52 pra... ................... 2419 nAnAgranthAnusAreNa samyagdarzanalakSaNavaividhyam ....... 2429 naizcayi adhyAtmayoganI sparzana ............... 2419 samatinA 67 bolane megavIme ................ 2429 vardhamAnakuzalAnubandhasantatihetupradarzanam ............. 2420 sabhyazanane 21vn||2|| gurAvaibhavane mAjhe .... 2429 naizcayi matimanupAnano prAraMbha .............. 2420 | samagranijazuddhasvabhAvagocarA nirvikalpAnubhUtiH .... 2430 duzalAnubaMdhanI vardhamAna 5252 / ........ sthirASTino visa........................... 2430 bhaya yogano prarSa .......................... 2420 Dibhinna3. mAtmasAkSauct2 ................. 2430 nijavizuddhacitsvarUpe cittavRttipravAhalayaH .......... 2421 | zuddhadravyadRSTi-saMvegAtizayaprabhAvaH ..................... 2431 mera yittano sAma........ ..... 2421 vananI satAne anumavIme ................ 2431 sAmAbhA paramAtmazana ........... 2421 samAratAne sarva guyono ziAsvAda ........ 2431 granthibhedapUrvamapi sUkSmabhAvamImAMsA | puzya5 54 sonAnI ! .......... 2431 tattvasaMvedanajJAne staH ..................... 2422 samyagdRSTisadanuSThAnaprakAzanam ....................... 2432 sAyo sA5 to prazAMta bhane ta Doya ......... 2422 | amRtamanuhAnanI prAraMbha ...................... 2432 nirmAtmaparitispa35 guno prAdurbhAva.... 2422 samyagdRSTeH zuddhAnuSThAnam ............. 2433 granthibhedapUrvamapi saMsAraparittIkaraNam ............... 2423 | samAratAne sahA zuddha anuhAna ! .2433 saMsAra paribhita thAya che........................ 2423 apAyazaktimAlinya + avidyAzraya sarva bhAM zivazana ....... 2423 ravAnA thAyacha .................... 2433 chAyama-pravRttiyamanI 52 // 18............. 2423 samyagdRSTeH jJAnadhArA sadA zuddhA ....................2434 caramayathApravRttakaraNadivyazakti samaritA potAnA siddhapayinI upekSA na 43 ..... 2434 prabhAvapratipAdanam . ...........2424 / bhogasaMskArA'tikramaNam ........................ 2435 zubha-azubha dravyAhima samatA .................. 2424 | THAT56nyAsa ........ .... 2435 naizcayi ya25 ythaavRtt425||no prarSa ........... 2424 yogasiddhiphaLanI prApti .. ...................... 2435 hetu-svarUpa-phaladvAreNa apUrvakaraNanirUpaNam ........ 2425 | | bhogayeSTA zaramana .......................... 2435 apUrvakaraNamAM graMthibheda 2425 sthirAyAM kAmabhogasvarUpamImAMsA ................. .2436 AtmasAkSAtkArano paricaya . | mAtra zAnayota pAramArthi .................... 2436
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ............ .. 2452 *viSayamAhA. viSaya viSaya pRSTha kuzalAnubandhiprajJAdRDhIkaraNam ................ 2437 | yathAprayojanam ekanayaprAdhAnyam AdaraNIyam ..... 2449 sthirASTino bhaI .................... 2437 | pratyAyogya sA5no gurAvaimaya nijAme ..... 2449 nijaparamAtmatattvadhAraNApravaNaM cittam ............. 2438 bhedavijJAnAdyabhyAsaprabhAvaH ........2450 AntASTinI antine mogalIye................2438 prabhASTimA praveza ......... 2450 kAntAyAM nirarthakapApavyApAranivRttiH ............... 2439 | prajJApratiSThAprabhAvapradyotanam .......................... 2451 sosaMzAne - dopAsanAne cho............... 2439 | maa55|| upayomAthI 2||2||hne chUTA 418 ..... 2451 ziviratidhabharatnayogya vAsasaMpanna ........ 2439 | pAMya 452nI prazAne prAvI................ 2451 kAntAyAM tAttvikapraNidhAnapravRttiprArambhaH ........... 2440 | sarvaviratipariNatiprAptiH ............................2452 tavis viratipariNAmayI gu guAnuvAMdhI thAya . 2440 | prabhASTimA bhAtmadhyAna sthira bane ........... vayanAnusAna-vayanakSamA vagaireno pAma ......... 2440 bhanAza prayatnasAdhya che.. ........ 2452 bhAvApanA yAsaMbaMdhI 7 lakSau .............. 2440 sutIrthe zAstrArthazravaNam ... .................. .2453 bhAvazrAvakalakSaNaparAmarzaH ............................. 2441 | nigraMtha dazAne nihALIe.. ............... 2453 mAvazrA14 mAsaMdhI sattara sakSau............ 2441 nirgranthaliGga-ceSTA-guNaparAmarzaH ... ..... 2454 anudAnamA 25 zuddhimAne 10vI ............ 2441 | mApasAdhuna sAta liMgane apanAvI............ 2454 kramazo bhogazaktiprakSayA ...............................2442 sAdhuna pAya suM82 yeSTAne svI rIme ............ 2454 saMzAzaithilyanA dI 627|yonii vizuddhi ........ 2442 | | saadhun| sattAvIsa. gutIne mArI .............. 2454 siderewi tattvamImAMsAno yamarI ............ 2442 asadAyatanatyAgaH ........................................ .2455 zrAvanamA pUrvasevAnI 52018............... 2442 kAmAzravano uccheda .. .................. 2455 kAntAyAM na anyamuddoSaH ............................. 2443 | prabhASTimA viziSTa 56 yogaganI upalabdhi .... 2455 mAkSepa zAnanA prabhAvane pichI ........... 2443 | naizcayikavighnajayAdiprakarSaH ............................ 2456 jJAnikRtakriyAyAH karmabandhA'janakatA. tAttvikayogaphalalAbhaparAmarzaH ......................... 2457 sAdhaka Indriyone chetare. .............. .....2444 asaMbhoDa-tatvasaMvehana zAna prAvI .......... 2457 bhogapravRttisvarUpavicAraNA .......................... 2445 sarvaviratau dhyAnaprakarSaH ......................... 2458 bhogapravRttiH karmanATakAtmikA .......... nirviyAra mAtmatinI 52 // 16 ............ 2458 viSaya-pAyane 57vIye.......... 2446 asaGgAnuSThAnaprArambhaH .................................2459 paramaudAsInyapariNatiprajJApanA bhAvaninthinI DAhiyeSTIne avaloDIge ....... 2459 audAsInya amRtarasAMjana. ................ 2447 jJAnadRSTijAgaraNa-paripAkaphalavicAraH ............. 2460 nizvayanayane bhujya 42vAnA meM prayo4na .......... 2447 AnaMda kI ghaDI AI ..... 2460 nizcayanayaprAdhAnyaprayojanaprakAzanam ................. 2448 tatvapratipattine agaTAvI...... .......... 2460 '50-50' choDIne '80-80' bhAsAvIme ......... 2448 sthirayabhane bhAye ............ na bhAmi ...........................2460 prayo4na 445, me nayanI bhuNyatA 5 / mAnya... 2448 asaMga anuSThAnanI parAkASThA .........2460 ............2444 | tAtvikayAgaphalalAbhaparAmaza 2447
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viSayamArgadarzikA che. 17 viSaya pRSTha viSaya pRSTha mahAsamAdhibIjadyotanam 2461 | vAsI-cajanakalpatAno prAdurbhAva ................ 2472 sAdhakano upayoga rAgAdithI dabAya nahi ......... 2462 madAsAmAyikumavA ......... .............. 2472 tanAvaradharmakAyopazamArcam ...................... 2462 sAmAyikacAritra baliSTha bane ...... 2472 sAdhunI yogadhArA-upayogadhArA svasammukha pravarte... 2462 mahAsAmAyikano AvirbhAva .. 2472 bhAvaprANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA vagerenA dharmakSamA, sAmarthyayoga, zukladhyAna baLe vibhAvAdithI chUTakAro ........ 2462 vagereno prAdurbhAva ............... 2472 paraMDyoti prakAza ............ 2463 nirAkAraprApti .......... ....................... 2473 udAsInapariNati tattvadarzanabIja ............ 2463 haju sudhI svAnubhUti kema na thaI? .............. 2473 nirapAya naiRRyika sAnubaMdha yogane meLavIe .... 243 cittavRttipravAha aMtarmukha na karyo ............. 2473 zAstravAsanAlyAzAstrasaMcAsasvIvAraSya ........ 2464 nibaMcittavRttikavAdaH antarmu: 1rya ................. 2474 vibhinna yogadaSTimAM svAnubhavanI Atmasanmukha cittavRtti na karI................ 2474 taratamatAno vicAra . ................ 2464 dharmanA nAme bahirmukhatA vadhArI ! ............... 2474 vininmatAmavivAra: .................................. 2466 sUkSmadRSTyA dharmo jJeyaH . .............................. 2476 tAttvika sukha dhyAnajanya ........................ 2466 dharmanuM sAcuM mApadaMDa na pakaDyuM ................... 2476 zuklajJAna upayogano prabhAva pIchANIe ......... 2462 puNyopArjanAdimAM jIva aTavAyo ................ 2476 paripadvasulanAmarUpa ................. .2466 bhAvasthA dAvizuddhaparitiH sadanamato chetrI ........ 2476 unmanIbhAvasAdhaka jJAnayogano AvirbhAva ..... 246 6 bhAvasyAdvAdanI zuddha pariNati na pragaTAvI ........ 2476 amanaska dazAmAM kAyA paNa kalpita lAge ......... 2466 rAgAdi pratye vairAgya na jagADyo. .............. 2476 vijyavArtanavRvizrAntiH tyAgI .................. 2467 dveSabhedavijJAna na keLavyuM ... ............... 2476 vikalpavAdaLamAM vizrAnti nA karIe ..... 2467 paravRttAne mUAnya-vadhiratA mAm ............. 2477 vikalpavAdaLanI pele pAra dRSTi karIe .......... nirmaLa svaparyAyo na gamyA ............... 2477 vijJAna-vizarIram ........................ 2468 svarakSA na gamI. 2477 vikalpa-puNya-zakti vagere mAtra joya che, pratyAhArane prANapyAro na banAvyo ..... 2477 upAdeya nahi. Atmagaha na karI........ upAdeya nahi .................. .2477 2468 prabhASTino prakarSa....... 2468 saMyamapakSapAta: tyAgU ............................... 2478 sunIvittanAma ........... 2469 bhrAnta kartutvabhAvamAM bhaTakyo . ......... 2478 AThamI yogadaSTi 'parAne samajIe ........... 2469 ciMtAmaNiratna vagerene kANI koDI jevA karyA ! ... 2478 AsaGgadoSavimuktivimarzaH 2470 sAdhanane baMdhana banAvyA ! .................. 2478 vikalpavAsanAne bALI nAMkhIe ............. 2470 vahuzruteSu modamadAvakRSNam.................. 2472 nirvivatyasuSe tAtti suram ..................... 2471 mahAmohathI paramArthadarzana na karyuM ................ 2472 siddhiyamanI parAkASThA .... 2471 viSa-gara anuSThAnamAM jIva aTavAyo............... 2472 ..............
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viSayamArgadarzikA - viSaya viSaya pRSTha 2489 jinazAsananI prabhAvanA ke kaSAyazAsananI aparAsvAnumavazAMtinAM svItArthatA ............... 2486 prabhAvanA?! . ... 2476 traNa prakAranA gItArthane oLakhIe ................... dhyAnaivapratAvInaM kurusamarthanam ................ 2480 -pUratArthatA mAthama..................... 2460 kaSAyamuktine dhyeya na banAvI .......... 2480 sva-paragItArtha banIe........ ......... 2460 saddagurunI zaraNAgatine vhAlI na banAvI ... | mokSamArgA'nanusAriNI bhAvazuddhiH anyAyyA ...... 2491 kAmavASitanigraha paTarUpam ............... 2482 tAttvika bhAvavizuddhinI oLakhANa ................ 2462 AzAtanA, svacchaMdatA, daMbha vagere zrIsarve prAyatitavyam ......................... 2462 dvArA bhavabhramaNavRddhi ................ 2482 mithyAdaSTinI AgavI oLakha .................. 2462 duHkhagarbhita vairAgyanI AMzika oLakha... ......... ra486 AtmaznaraNA vagaranuM popaTIyuM jJAna nakAmuM........ 2462 duHkhagarbha-mohagarbhavairAgyalakSaNopadarzanam . ........ 2482 svAbhi saMrakSayaH ............... ...... 2463 yogadaSTine mAtra jANavAnI nathI, tamAma Aropane choDIe.. .................. 2463 meLavavAnI che. ..... 2482 tattvadaSTine meLavIe .......................... 2463 jJAnayogAsvapajJApanam ........... ........... 2483 mumukSa vAlminiSThatathA mAdhyam ................... 2464 paropadeze pAMDitya prakAzya .. 2483 | praNidhAna-prArthanApUrvaka puruSArthano prAraMbha.............. 2414 jJAnayogane apanAvyo nahi ...... 2483 granthibheda mATe paMdara prakAre aMtaraMga puruSArtha ...... 2464 vAgvyAyAmo na zivopAyaH | tAtviyaM sva-parasva vijJAtavyam .................... 2466 lokottaratattvaprAptino adhikArI na banyo ......... 2484 | dehAdibhinna AtmAnI zraddhA-ruci dharmopadezathI paNa bodhidurlabha !........ ....... 2484 vagere tIvra karIe................. 2422 saMjJA-tasaMjJAti vyAkhyam ...... 2486 | svabhUmikAyogya sAdhanAmAM masta rahIe............... 2415 nispRha banyA vinA mukti nathI . 2486 | tAtparyapradapUrva ninavane vimAnIyam.......... 2466 ananuSThAnamAM na aTavAIe 2485 nijabhAvanirIkSaNAdi karIe. 2496 nirjarAtiprilanama........... ........ 2486 | kartA-bhoktA na banIe ......... .......... 2416 maMDUkacUrNasamAna nirjarA saMsAravardhaka banI ......... 2486 viSaya-kaSAyanA AvegAdimAMthI bacIe.......... 2416 jo jo doSanAza doSavardhaka na bane................ 2486 | cittavRttipravAhane svasammukha rAkhIe ............ 2466 vacanakSamA-dharmakSamA apanAvI nahi............. 2486 | ninipAyAvisvarUpe dRDhatathA zraddhAta .... 2467 AtmajJAna jarmaSAyanacarvi mokSAram ... 2487 | dehAdimAM "huMpaNAnI buddhine tajIe . ............. 2467 zAstrAbhyAsa karatAM manane zAMta karavA AtmAne kSaNa vAra paNa nA bhUlIe ............. ra417 vadhu prayatna karIe.................. 2487 zuddha-svadravyAdimAM vizrAnti karIe .............. 2467 aMtarmukha upayogane meLavIe ................... 2487 | vibhAvAdimAM tIvraduHkharUpatAdinuM saMvedana karIe... 2467 AtmA naiva parasvamavertA .................................. 2488 | vivAraDhipu paramavAsIcuM bhAvanIyam .............. 2468 nijasvarUpanuM anusaMdhAna sarvatra TakAvIe ........ ra488 | ISyaniSTa kalpanAne sAkSIbhAve mAtra jANIe ..... 2418 ................
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ * viSayamArgadarzi. 19 viSaya pRS viSaya pRSTha 2500 2501 2501 yA............ 2502 azuddha paryAyomaitAtmyabuddhivagairene choDAye....2498 bI0 adhine sabhame ......... ........... 2511 dRSTari dRSTiH sthApanIyA ..................... 2499 | anaMtana varSamAna parimavizuddhine mejavAje ... 2511 dRzyanA ||5||ne dRSTimAthI baDhIbhe ............ 2499 bhAvalabdhiparicayaH. ........... 2512 ni4 zuddhAmamA tahAtmyanu bha3 vehana ... 2499 mokSArthazAsana tAtparyane samayo nAma .......... 2512 balIyasA yatnena granthibhedaH kAryaH ................. 2500 | mAtmaprAvinA thiMtA nali .................. 2512 saMyamI aMtaraMga prayatna ja karavo joIe . 2500 bhayayogathI snggurusNyo| yo nA.......... 2512 ziSyane sadagurusamAhita 5mA ........ bhAvalabdhyaprAptikAraNavijJApanam ...................... 2513 granthibhedapraNidhAnAdikaM naiva tyAjyam ............ pussyoyn| mAipAne choTo ................. 2513 mahApuruSo 555 samAhita bhegA pUre ! ....... vizrAmasthAnomA na pAI................... 2513 jo jo, puNyavaibhava AMje nahi. 2501 | vinavi4yabhAgAne varI..... ..... 2513 svAtmazuddhiH sAdhanIyA .. 2502 | izalAnurAdhanI 5252rAne meM nala .......... 2513 zatinA naBi, shuddhin| pUrI banAme ....... | aMtaraM puruSArthana na cho1me ................... 2513 vizrAmasthAnAni vyAmohakArINi ......... 2503 | mithyAtvatyA meM zrAnuM prathama tavya........... 2513 virAmasthAno vighnarUpa bane.. ............. 2503 | mithyAmatityAge eva mithyAtvaM galati ............. 2514 granthibhedavighnasthAnanirdezaH .............. 2504 | mithyAtvane vA mATe pAMya sAvadhAnI se ... 2514 aNthimehn| anya vinona mogamA ... 2504 | malinAzayagarbhitadharmajanyapuNyaprasUtasAmagryA tera hiyAnI sajAyane na bhUlIme..... 2504 mokSabAdhakatA............. ......... 2515 granthibhedo'tidurlabhaH . | bhAsina puSyanA mayAna tAne samame ........... 2515 prathime matima....... 2505 masina prabaNa puSya zAsananAza ................ 2515 granthibhedaH prabalaprayatnasAdhyaH ........................... 2506 saGkliSTacittavRttyAdityAgaM vinA nAtmoddhAraH ... 2516 vizrAmasthAnone pasAra karIe, temAM malina puNyajanya raiveyakamApti paNa moTIna ....... ......... 2506 prazaMsApAtra nathI....... 2516 granthibhedavizrAmasthAnAni atikramaNIyAni ........ 2507 / | sapanA pachI 55 maprabha yA !......... 2516 granthibhedavighnavijayopAyopadarzanam ................... 2508 atAttvikayoganirUpaNam ....... ................... 2517 thimehanI sAdhanAnA anya vinAne tAme ..... 2508 Atmadarzana vinA IndriyajagatanI mAnavabhavadurlabhatAdikaM vibhAvanIyam ................. 2509 Giti dUra na thAya.. ........... 2517 vAdagranthANAm aparokSAtmAnubhavA'kAraNatA ...... 2510 | kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karmAdita adhyAtmayogathI 4AtmayatAtisaMbhave.......... 2510 AtmA bhinnaH .. 2518 thimehnthvaan| 25onI vizeSa viyaa25|| ... 2510 | | bhAtmazana vinA mokSa mati2................ 2518 dvividhakAlalabdhiparicayaH .............................. 2511 tamAma unnatinA mULasvarUpa bhedavijJAnanA prAthamika kALalabdhino paricaya .. ................. 2511 pAMca phaLa 2518 2505
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 54 2519 / ......... 2528 lAyatramApatrakapaNA............ 2531 * viSayamA harzi. viSaya viSaya sUkSmabhedavijJAnaprabhAvaprajJApanA ....................... . 2519 | prAyogyalabdhisahakAreNa sUkSmabhedavijJAnabhezAnathI 'ma-bhama' muddhino nAza ............ gocarA paripakvapariNatiH mazAnathI saMvarane sAdhAye ..... .. 2519 | mAtra nizuddhasva35ne me-mAe .......... 2528 bhezAnathI mAtmasAkSA2 .......... .......... 2519 / 2529 sUkSma vizAnanI abhyAsa. 42 are ......... 2519 | (5) 42labdhimA praveza... 2529 dvAcatvAriMzatprakAraiH sUkSmabheda AdyayogadRSTicatuSkaprakarSaH ................... 2530 vijJAnA'bhyAsaH karttavyaH ................ 2520 1296vyano 4002 yamA2 .................. 2530 dR-tAhithI mAtmA bhinna cha ...... sarvaguNAMzikAnubhUtiH = samyagdarzanam ............. vAe-tAhithImAtmA anya che ..... | sparzAnanI 75vya ......................... 2531 ndriya-tAhithI mAtmA 4o cha .............. 2520 | sparzajJAna - samatAlAbhavimarzaH ....................... 2532 paripakvabhedavijJAnopAyaprakAzanam ................. 2521 samAhita-sparzazAna-samatA pachI pazinA ........ 2532 bhana-taddhamAhithI AtmA mala che............... 2521 abhinnagranthInAM dezanA'nadhikAra ..................... 2533 dravya-bhAvakarmAtIta AtmA ............................. 2522 thime vinA rAtI dharmathA meM thA cha ...... 2533 dravyama-taddhamAhithI mAtmA svataMtra cha ............ 2522 | sabhyazanaold mahAtmA 4 bhAbha-tamAhiyA mAtmA nyAro cha ........... 2522 zanAnA piDArI .............. 2533 ArdrAntaHkaraNaprasUtaprajJayA bhedajJAnam trividhamaunasvarUpadyotanam ............................ abhyasanIyam .............. .......... 2523 bhuniyanamA maunatuM mahatva vadhu .............. ..... 2534 mArgaNAsthAna, jIvasthAna, guNasthAnakAdithI trividhamanoguptisvarUpaprakAzanam ................... mAtmA nirAjo..................... 2523 | trividha manotinA sm49| ......... ........ 2535 zuddhacaitanyA'khaNDapiNDaikasvarUpeNa AtmA paripakvamanoguptiphaladarzanam ................. bhAvayitavyaH . ......................2524 | tAttvika munidazAne pragaTAvIe 2536 nijasvarUpanA anusaMdhAnathI bhedajJAnane tAttvikamaunalAbhavimarzaH Teko ApIe ........... 2524 ni4 zuddhayaitanyasvabhAvamA zuddhanayanA samatA pAMya sanyo ................... 2524 tu35 rIme ..................... (1) kSayopazamalAvyinI moga5................. 2524 | aNt:425||ne nI25 rIme .. .................... kliSTaparyAyapaJcakaparihAropAyadarzanam ............ 2525 | zAnte manasi Atmajyotirdarzanam .............. (2) prazastadandhinA prabhAvane pichI .......... 2525 | dhyAnAbhyAsa 43 ni4 prazAne yogI zo ... 2538 kaSAyahrAsaM vinA pariNAmazuddherasambhavaH 2526 tanmayabhAvalAbhopAyavicAraH .. 2539 (3) dezanAzaqualpanI isazruti .............. 2526 sA5 dhyeyamaya bane........................ 2539 tattvarucyanusAreNa tattvabodhaH ........................... 2527 manovi4yano mananIya bhAga .................... 2539 (4) prayogalabdhino pAvana prabhAva | bahirmukhacittavRttivirAmavicAraH .................... 2540 2534 2536 1537 2538 2527
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya Indriyavijayano mArga . jJAnayoga vaDe cittanivRttino abhyAsa karIe pravRtti-nivRttimayacAritrapariNatisvAdaH . nivRtti abhyAsanI rucinA be upAya bAhyapravRttyatirekaH tyAjyaH pApaakaraNaniyama-vRttisaMkSayane AtmasAt karIe . 242 2542 rAgaH anupAsyaH dhyAnAdi dvArA nivRttine sAdhIe nirgranthadazAnirUpaNam . 2543 rAga upAsya nathI 2543 rAga bhayaMkara zatru 2644 | rAga AtmAnuM apalakSaNa . 2544 rAgo na rocyo dhyeyo vA 2544 rAga gamADavA lAyaka nathI . 2141 | rAga ka2vAno AtmAne adhikAra nathI 2545 | rAgAdyucchedopAyavimarzaH 24 | tamAma roga asAra-azuci-anitya 2546 | rAga pratye paDakAra 2546 2100 prakAre niSedha pariNati 2546 | ekazatAdhikasahasradvitayabhaGgaghaTita2547 niSedhapariNAmAbhyAsaH 2547 | abhedopAsanopadarzanam . * viSayamArgadarzikA pRSTha viSaya 2540 AtmA = dhavalavizrAntighara 240 | anaMta zuddhino rAjamahela = AtmA . 2541 svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnam upAdeyam .. 242 |nijasvabhAvano AvirbhAva : parama prayojana 2542 | zuddha svabhAvanI bhAvanAno prabhAva 35 prakAre rAgano InkAra to AtmadravyAdi zuddhapaNe pariName sahajamalAdiniSkAzananirUpaNam ApaNe ApaNA svarUpamAM vasIe tattvasaMvedanajJAna-bhAvanAjJAna meLavIe maNDUkabhasmanyAyena doSadahanadarzanam . thoDoka dharmapuruSArtha karIne aTakIe nahi bhikSATanAdi kALe paNa AtmadhyAna avyAhata kriyA jJAnino dhyAnA'vighAtinI apUrva anuprekSAnA prakAzanamAM na aTavAIe . apUrva anuprekSAne aMtaHkaraNamAM pariNamAvIe nirvikalpAtmanA lokottarAnuprekSAnuvRttiH iSTA vikalpadazAne bALI nAMkho ... AMtarika pariNatimAM vidhi-niSedhane lAgu pADIe . 247 antaraGgavidhi-niSedhavimarzaH soLa prakAre nijasvarUpano vicAra SoDazadhA nijasvarUpabhAvanA AtmA = zAzvata zAMtidhAma AtmA = sahajasamAdhisadana AtmA paramAnaMdano mahAsAgara che AtmA vItarAgavijJAnanuM nivAsasthAna che AtmA anastacetanasUryaH AtmA eTale anasta cetana sUrya . AtmA = anaMtazaktino Azraya nava prakAre abhedopAsanA . 2647 | jJeya-jJAtA vacce abheda 2548 | dazya-dRSTA vacce tAdAtmya 2646 | zraddheya-zraddhALumAM abhinnatA . 2549 upAsyopAsakA'bhinnatA 2646 | prItIpAtra-prItikartA vacce aikya 25416 | upAsaka ja upAsya 2549 dhyAtA dhyeyasvarUpa ja che 210 | pote ja potAne pragaTAve 2550 bhUmikaucityena abhedopAsanA karttavyA potAnI ja upAsanA karttavya che 2550 21 pRSTha 2550 2550 2551 2551 2551 2551 . 2552 2552 2552 2552 2553 2553 2553 2554 2554 2554 2554 2555 . 2556 2556 2556 2556 2556 2557 2557 2557 2557 2557 . 2558 2558
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 viSaya zaktine Atmakendrita karIe antarAtmadazAzuddhi-vRddhivimarzaH . kinAre Avelo jIva paNa bAhya pravRttithI taNAI jAya 2559 zAsanaprabhAvanAhinA nAme ahirbhujatA na poSavI 2559 prathamaM pradIptaM svagRhaM vidhyApayet . ApaNA Atamagharane sAcavIe svAtmaiva prathamaM pratiboddhavyaH jAtane upadeza ApavAnI kaLA keLavIe sAmAyikanI yathArtha oLakhANa ucitAnuSThAnaM pradhAnaM karmakSayakAraNam 38 prakAranA sUtrono abhyAsa karIe svopakAratyAgena paropakArakaraNaM niSiddham . dhArmika dAMbhikatAno AMcaLo na oDhIe kSAyikadazAyAM sarvotkRSTaparopakAra na sAmarthyam . kSAyikabhAvavartI sarvotkRSTa paropakAra kare guNavairAgya prakRSTa vairAgya tattvajJAnaM zuddhadravyadRSTisampAdakam bAhya mUlyAMkana na karIe, na karAvIe tattvajJAnaM paraM hitam .. guNavairAgIne mokSakAmanA paNa na hoya vihita niSiddhayoH api paramArthataH samatvam upAdeyam . zuddha sAmAyikacAritranI oLakhANa zubhAzubha rAgAdimAM svatva-mamatvabuddhine na karIe * viSayabhArgadarzikA * pRSTha 2558 2559 zuddhAtmasvarUpaM sAdhanIyam . mokSamArgamAM nirmaLa bhAvanI mukhyatA. zuddhAtmatattvanI bhAvanA karIe nirmalabhAvanA mokSamArgaprANabhUtA viSaya tattvalAsanathI bhAvanAyoganI niSpatti.. bhAvanA bhavanAzinI karmanATake AvaraNazaktyAdikAryavicAraH khAyo khApazamAM rahIye. saMsAranATa bhavAnI dujA zIjI khe karmanATake mithyAtvAdikAryavimarzaH 2560 2560 mithyAtvano mataranA jela. 2561 saMsAranAmyAM DevaNa puchgala 4 nAye che . 2561 karmanAke bhoktRtvazakti- sahajamalAdikAryavimarzaH 2561 . 2562 mithyAratitanmayatAmAM tAhAtmyamuddhine choDIkhe. 2562 nAma khAtmA bhAga la4ve nahi 2563 mUDhatAsvarUpadyotanam .. 2563 saMsAranATaDane mAtra bhenAra sAdhaka armana bAMdhe nAmUDhaH lipyate 2564 | zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa upara 2564 dRSTine sthApIe 2564 yogopayogakarmakSetravicAraH . 2565 pravRtti pe| nivRttinA raMge raMgAyelI hoya . 2565 zuddha parizatino prAdurbhAva ......... 2566 | mohakSobhazUnyaH zuddha AtmapariNAmaH = cAritram . 2566 zeya pratye jJAnane udAsIna banAvIe karmatApakaM jJAnaM = tapaH . 2567 2567 tAttvi tapanI khojaja upavAsanI sAcI oLakhANa 2567 kaSAyAdizoSaNam atizayena Avazyakam . 2568 | achAgrahI nayanuM anya naya dvArA khaMDana paNa zAstramAnya 2568 2568 |rmabaMdhanarahita khAtmAno sAkSAtkAra 2569 nirmalajJAnakAryaparAmarzaH pRSTha 2569 2569 2570 2570 2570 2571 2571 2571 2572 2572 2572 2573 2573 2574 2574 2575 2575 2575 2576 2576 2577 2577 2577 2578 2578 2578 2579
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ .............. T80 25454LE . * viSayamAnahArzi. viSaya viSaya pRSTha dharmasaMnyAsa nAmanA prathama sAmarthyayogane gItArthavyAkhyA 2594 bhegavIme. ................... ..... 2579 zaniyogasiddhi........ 2594 avalazAna prAlinI abhyaMtara bhArga...... 'tArtha'nI vyAdhyA .......................... 2594 anAzrayo pachI prakRSTa 5542 ............. 2579 gItArthatA' guNanI pravRddhi ......... 2594 zuklAntaHkaraNaM prAptavyam . ............... 2580 guruhitazikSayA jJAnayogasiddhiH .................. 2595 yogasaMnyAsa nAmanA bIjA sAmarthyayogane gurusitazikSauthI zAnayogasiddhi ... ............. 2595 bhegavIye ........ jinazAsanatejovRddhihetUpadarzanam .................. 2596 trizuddha ni4 yetana vastune pragaTAvA ........ 2580 vartamAnamai ollturtha huna ............... 2596 cidratne cittAkAzalayaH ......... 2581 yogya sAdhune darzanazAstrAbhyAsa mATe zAzvata siddhasupa sAdhAo...... 2581 protsAhita rIme...... 2596 SoDazazAkhopasaMhAra ............. ...... 2582 / | svabhUmikaucityataH pravartanam zreyaH ............ 2597 zApA - 16 - anuprekSA .. . 2583 uttama udyama zubhabhAvasAdhya. bhAnuprakSA ................. ........ 2597 mokSamArgamAM be prakArano udyama. ............. zAkhA-17: 2597 tIrthakarasamaH sUriH ................................... 2598 guruparamparAprazastiprakAzanam ....2585-2627 gurugue|nuvaain| 2 vAma......... 2598 DhUMsA2 (zANA - 17)... kalyANavijayopAdhyAyaguNotkIrtanam .................. 2599 mahopAdhyAyazrIyazovijayaguruparamparApradarzanam .... 2587 | devo paNa guNagAna kare 2599 prazastiprAraMbha .......... 2587 | gurAvaibhavanA cha viziSTatA.................... 2599 zrIrasUrIzvara nuM sottara saumAya ........... 2587 | guNavaibhavopalabdhaye yatitavyam ...................... sUrimantrArAdhanAtaH saubhAgyavRddhiH .................... 2588 | ni41351sthAna meM 4 mokSa ................ zAsanasevA-26nI bhUmi..................... 2588 | lAbhavijayopAdhyAyaguNaprazaMsA ....................... ..... 2601 saMyamajIvanasAphalyavicAraH ............................. 2589 | vidvatsatmAmA siMha............................. siddhigatinI navavizeSatA........ ... 2589 dAmavizya mahAvaiyA 25 ........ ..... 2601 zAhisabhAyAM vAdajetA vijayasenasUriH ............. 2590 sopazyiya cho32, 9405pazyiya 42 ............ zrIsenasUri mahAnI prazaMsA ............... 2590 mahattvAkAGkSA tyAjyA ......................... ..... 2602 pravacanarakSAdikRte parizuddhaguNagaNA''vazyakatA .... 2591 bhAvabhokSane 50ii bhagavA ................. .... 2602 AcAryapadavI mATenI yogyatA ................. 2591 jItavijayAdiguruprazastiH ......... 2603 niHspRho zrIvijayadevasUriH ............................ 2592 ge|4n mahAna .............. 2603 zrIvisUri-siMDasUrinI sgue| suvAsa ...... 2592 mahAna banavAnA upAyane jANIe .... 2603 niHspRhatayA bhAvyam .................................... 2593 bAhyabhAvA na spRhaNIyAH ..... 2604 ni:spRhatAthI mahimA varSe. ............ 2593 | vidyAbhyAsArthaM kAzIgamananirdezaH ..................... ...... 2586 2600 2601
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ *viSayamAhA. viSaya pRSTha viSaya ziSyane (Huqqn gurunI sahAya ................ 2605 | prastuta thano bhAumA ............. ........... 2615 ziSyayoga-kSemAdikaM kAryam ...........................2606 | 'sadgurudazA zaraNaM mama' - paramamantraH .............. gurusevAthI samasta pragaTe ...................... 2606 | guruheva - me. mAtra mApAra .................... 2616 nayavijayajI mahArAja pAsethI sAta avaJcakayogena satsaGgaH ...................... 2617 hitazikSA zIkhIe .. ............. 2606 | maMtrasapta5hIno prabhAva ........................ 2617 nayavijayavibudhAd grAhya upadezaH 2607 | purAtana-navInaprabandhadvayasambandhaprakAzanam ............ 2618 muktisaulabhyavicAraH .............................. .........2608 | prAcIna sane aAdhAna banne pradhanI saMgati...... 2618 maDo Azcaryam ! maDo saubhAgyam ! ............ 2608 | 'drvyaanuyog52|msh' 2yanA bho ............... 2618 gurusevAprasAdena mahAvidyAsiddhiH ..................... 2609 | dravyAnuyogaparAmarzaH na svatantro granthAH .............. 2619 saMpU guruguena sazasya ........ 2609 | dravyAnuyogaparAmarzaracanAbIjadyotanam ............ 2620 akhilAnAM guruguNAnAM gAnam azakyam ........... 2610 | sAyAna prabaMdhanI synaan| tAripa gurupAnI moga... ........ 2610 4no mAviSThAra................. 2620 svAnubhavadazA zubhazaktiH ........................ ..........2611 | zramaNasaGghapreraNayA navInaprabandharacanA ............. 2621 gurubhaktinI oLakha . ........2611 | zAstrasaMnyAsadhAraNe api zAstrapravartanam ......... 2622 graMthakArazrInI hitazikSA ................ ..........2611 | zasaMnyAsa chatai guruprabhAvI aMtharayana ....... 2622 guruprasAdAnukUlatayA vartitavyam ................ 2612 pakSAntaHprabandhapUrNatA 2623 tAritva gurumatinI moga5 ........ | aMtharayana samayamA ........................ 2623 tAttvika gurubhaktithI svalpa kALamAM svAnubhUti ... 2612 | gurukRpAnI anubhava ........................... 2623 saptadazazAkhopasaMhAraH ......... 2613 | parAmarzakarNikAvyAkhyopasaMhAraH ...................... 2624 dravyAdibhiH kRtivistaraH ......................... 2614 | zrIjayaghoSasUrIzvarasAmrAjye vyAkhyAsamAptiH ....... 2625 aMtharayana seuqa4rI ....................... 2614 | dravya-guNa-paryAyarAsastabakahastapratalekhakapuSpikA .... 2626 pAyAna-sAthIna mAM tAvata .............. 2614 | vividhahastapratalekhakapuSpikA ......................... 2627 sadguruH bhavajaladhinaukA .................... 2615 | // 5- 17 - anuprekSau ....................... 2628 2612 RAL 7
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTamArgadarzikA - * kyA pariziSTamAM zuM nihALazo ?....... pariziSTa-1 dravya-guNa-paryAyanA rAsanI 285 gAthAono akArAdikamathI nirdeza... .......... 26 26 pariziSTa-2 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * **********.. 26 26 pariziSTa-3 pariziSTa-4 , , , , , , , , , , , , , , , pariziSTa-5 pariziSTa-6 dravya-guNa-paryAyanA rAsa + TabAmAM AvelA saMdarbhagranthonI akArAdikramathI sUci dravya-guNa-paryAyarAsanA TabAmAM AvelA sAkSIpAThonI akArAdikramathI sUci ............ 26 28 dravya-guNa-paryAyanA rAsa + TabAmAM AvelA 38 vizeSanAmonI akArAdikramathI yAdI ....... ........... ra641 rAsa-TabAnA agharA dezI zabdonA arthaghaTana mATe upayogamAM lIdhelA graMthonI yAdI .............. .......... ra64ra dravyAnuyogaparAmarzanA 289 zlokono akArAdikramathI nirdeza........... 2646 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA saMdarbhagraMthonI akArAdikramathI yAdI ....... ......... 2660 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA graMthakAranA nAmonI akArAdikramathI yAdI ... 2677 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM rahelA 185 nyAyonI akArAdikramathI yAdI ....... 687 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM ApelA vizeSa nAmonI yAdI .............. 2622 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM ApelA nagara-tIrtha Adi nAmonI akArAdikramathI yAdI ... pariziSTa-7 pAcha lA pA , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , pariziSTa-8 , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , pariziSTa-9 pariziSTa-10 pariziSTa-11 ***** 2664
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 * pariziSTamArgadarzikA * kyA pariziSTamAM zuM nihALazo ?.. * pRSTha pariziSTa-12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA sAkSIpAThonI akArAdikramathI yAdI ........... 695 pariziSTa-13 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA viSayonI akArAdikramathI yAdI . 2755 pariziSTa-14 pariziSTa-15 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA 630 jeTalA dRSTAMtonI akArAdikramathI sUci 2789 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM tathA karNikA suvAsamAM ApelA koThAonI sUci ...... 280 3 dravyAnuyogaparAmarzakarNikA suvAsamAM ApelA gujarAtI-hindI avataraNonI sUci . ......... 2816 dareka zAkhAnA aMte Apela anuprekSAnA uttarapatra 2817 'dravya-guNa-paryAyano rAsa - bhAga 1 thI 7 nI pusUci ........... pariziSTa-16 pariziSTa-17 pariziSTa-18
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ akh-tale-ray dravyAnuyogaparAmarza huM zuM karuM -I912 ale - noche , *jAnuyogaparijJAna prAdhAnya kaccha . vyAnagaparijJAne prAdhAnya che - th vyAnuyogaparijJAna prAdhAnya dravyAnathI - dravyAnuyogaparizAna che A dravyAnuyogaparizAna to rogaparizAna prAdhAma rajJAna prAdhAnya 'AnuyogaparijJAna prA. ne prAdhAnya dravyAnI che vyAnuyogaparijJAna >>
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparijJAnaprAdhAnyam dravyAnuyogaparAmarza: zAkhA-16 61-DIO 1818 ohjah-Tale-129
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkhA - 16 : dravyAnuyogaparijJAnaprAdhAnyam lokabhASAmApekSaracanAyAM hetuH (16/1) zAstrapAThakAnAM sUcanAni (16/2) dravyAnuyogavANIprazaMsA (16/3) dravyAnuyogavANIprabhAvapradarzanam (16/4) ___ dravyAnuyogA'bhyAsasya lAbhaH (16/5) "samApatti vicAra (16/5) samApatteH phalam (16/6) khalalakSaNam (16/7) sajjanAnAM guNagrAhakatA (16/7) granthaniSkarSaH (16/7) + zvAnubhUtimArgaH + mArgAbhimukhadazAprAdurbhAvaH + mitrA-tArAdRSTivimarzaH + balAdRSTiparAmarzaH + mArgAnusAritAlAbhavicAra + samyagdarzanalAbhaprakriyApradarzanam + dIprAdRSTiprakarSaH + sthirA-kAntAdRSTimImAMsA + yogapUrvakSevAparAkASThA + indriyavaJcanam + prabhAdRSTipravezaH amicessttaar'esstthaanmaar + parAdRSTiprajJApanA anantazramaNaliDganiSphalatAbInadhotanam granthibhedagocara antaragodhamA granthibhedahetulabdhipaJcakanirUpaNam + Antarikavidhi-niSedhanirdeza: + niSedhapariNatiprakArAH 2100 + bhavanATakanirIkSaNapaddhatiH kevalajJAnalAbhaprajJApanA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2354 - TUMkasAra - : zAkhA - 16 : ahIM graMtharacanAnuM prayojana jaNAvela che. A graMtha AtmArthI jIvonA kalyANa mATe prAkRta bhASAmAM = lokabhASAmAM racAyo che. ahIM prAkRtinI vyutpatti jaNAvAyela che. A graMtha samakitIne atyaMta AnaMda ApanAra che. (16/1) A graMtha bhaNavAnI yogyatA gaMbhIra prakRtivALA jIvonI che. tuccha jIvo A graMtha bhaNavAne lAyaka nathI. "yogadaSTisamuccaya' graMthanA saMvAda sAthe A vAta jaNAvelI hovAthI tenuM vajana ghaNuM vadhI jAya che. mATe ApaNe ApaNI prakRti chIcharI hoya to gaMbhIra banAvavI. kSudratA vagere bhavAbhinaMdI jIvanA lakSaNo dUra karavA prayatnazIla rahevuM. (16)2) jinezvaranI A vANI tattvanI khANa che. zubhamatine janmAve che. durmatine kApe che. mATe te sarva prakAre AdaravI. prastuta vyAkhyAne "brahmANI' kahIne navAjavAmAM AvelI che te eka mahattvapUrNa bAbata che. "brahmANI'nuM rahasyodghATana mananIya che. (16/3) atyaMta rasALa evI A dravyAnuyoganI vANIne jaNAvanArA tIrthakarone devo paNa vaMdana kare che. Ama dravyAnuyoga atyaMta AdaraNIya che. (1/4) kevaLIne pratyakSa evo dravyAnuyoga ahIM varNavAyo che. Ama dravyAnuyoganI vAta karavA dvArA kevaLInI ane temanI dezanAnI paNa stuti karavAmAM AvelI che. ahIM dravyAnuyogavicAraNA dvArA samApattiprAptinI je vAta karI che, te hRdayaMgama che. hetu-svarUpa-phalamukhe samApattine varNavela che. samApattinA prasaMgane pAmIne vividha darzanomAM prasiddha cAra prakAranA dhyAnamArga darzAvela che. samApattine lAvanArI bhAvanAne jaNAvI che. dravya-guNa-paryAyathI arihaMtanI potAnAmAM bhAvanA karavAthI vacanAnuSThAna, tenAthI dhyAna, tenA dvArA samApatti, tenA vaDe pakakSeNi, tenAthI ghAtikarmakSaya, tenAthI kevalajJAna maLe che. Ama dravyAnuyoga kevalajJAnanuM mULa che. (16/5) Ama dravyAnuyoganI prAptithI jIva pApanI zreNine toDe che. aMtaraMga puruSArthathI guNazreNi upara caDe che. aMte kSAyika guNone prApta kare che. (16/6) ahIM durjanalakSaNa zleSa alaMkArathI jaNAvela che, te khUba ja rocaka banela che. tathA aMtamAM AdhyAtmika upanayamAM graMthanA niSkarSarUpe nigodathI nirvANa sudhInI jIvanI AdhyAtmika vikAsayAtrAnuM varNana karela che. anaMtakALathI jIvanI rakhaDapaTTInA kAraNo, vividha yogadRSTi tathA guNasthAnakomAM jIvanuM AMtarika mALakhuM, mArgAbhimukha-mArgapatita-mArgAnusArI dazAnuM viziSTa svarUpa, 5 prakAranI labdhi, bhedajJAna, graMthibheda dvArA nirvikalpa svAnubhUti svarUpa samyagdarzananI mahattA, tenI prAptimAM AvatA vidgo, samyagdarzananI durlabhatA, temaja tenI upalabdhi mATenA vividha upAyonuM rocaka varNana, svarUpalInatA dvArA munidazAnuM prAkaTya tathA sva-paragItArtha banI aneka bhavyAtmAomAM zAsanano viniyoga yAvata siddhadazA sudhIno AMtarika mokSamArga citrita karela che. (16/7)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2355 0 prAkRtaprabandhaprayojanam / DhALa - 16 (samaravI samaratha zAradA ya vara dAyaka devI - e dezI). hive ziSya prazna karaI chaI je "he svAmi ! ehavA jJAnamArga daDhyo, to prAkRta vANIeN kima grantha kIdho ?" guru kahe che praznottara pratye - Atama arthinaI arthi prAkRta vANI, Ima e maI kIdhI hiyaDaI ulaTa ANI; mithyASTinaI ehamAM mati mUMjhANI, samyagRSTinaI lAgaI sAkaravANI II16/1 (267) AtmArthI je prANI jJAnaruci, gata va mokSArthine arthi = arthe, (Ima) e meM prAkRta vANI * dravyAnuyokAparAma * zALA - 16 (kAryAcchandaH) nanu etAvatA prayatnena etAdRzo jJAnamArgo dRDhIkRto bhavadbhiH tarhi. prAkRtagirA granthaH kutaH rA kRtaH ? kiM bhavatAM saMskRtabhASayA grantharacanAsAmarthyaM nAsti ? ityAzaGkAyAmAha - 'Atmeti / AtmArthikRte prAkRtagirA prabandho'yaM kRta utsaahaat| mithyAdRSTimatiratra mUDhetarasya sitAtulyA / / 16/1 / / * dravyAnuyopirAmarzAi * prakRte daNDAnvayastvevam - AtmArthikRte prAkRtagirA ayaM prabandhaH utsAhAt kRtH| atra rNi mithyAdRSTimatiH mUDhA, itarasya sitAtulyA / / 16/1 / / / AtmArthikRte = AtmAnubhavajJAnarucizAli-saMskRtAnabhijJamumukSuhitAya ayaM prabandhaH prAkRtagirA * dravyAnuyogaparAmarzakarNikA suvAsa # navataravikA:- "AvA prakArano jJAnamArga Ape ATalA prayAsathI daDha karyo to prAkRta bhASAmAM A graMthanI racanA zA mATe karI ? zuM saMskRta bhASAmAM graMtharacanA karavAnuM sAmarthya ApavAmAM nathI ke jethI prAkRta bhASAmAM A graMthanI racanA karI ? A zaMkAnA samAdhAna mATe graMthakArazrI jaNAve che ke :- 3 5 lokabhASAmAM racanAnuM prayojana ka lokANa- AtmArthI jIva mATe prAkRta bhASAmAM A prabaMdha utsAhathI racelo che. AmAM mithyASTinI A mati mUDha thaI jAya che. jyAre samyagdaSTine to A vANI sAkara jevI mIThI lAge che. (16/1) vyAkhyA - AtmAno anubhava karavA mATe mumukSu jIva abhiruci dharAvato hoya che. AtmaviSayaka anubhavajJAnanI ruci dharAvanAra evA mumukSune paramArthathI AtmArthI tarIke jANavA. tevA je AtmArthI jIvo saMskRta bhASAnA ajANa che teonA hita mATe haiyAmAM atyaMta utsAha lAvIne 'dravya-guNa-paryAyano * ko. (2)mAM "arthe pATha. # ko. (9)+si.mAM mi' pATha. je pustakomAM 'lAge' pATha. A.(1)+ko.(7)+lA.(2)no pATha lIdho che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2356 0 saMskRtabhASAnabhijJopakAraH / racanA (hiyaDaI ulaTa ANI) kIdhI chaI, samyagU prakAre bodhArthe thata: trei - rA. gIrvANabhASAsu vizeSabuddhistathApi bhaassaarslmptto'hm| se yathA surANAmamRtaM pradhAnaM divyAGganAnAmadharAsave ruciH / / punarapi - bAla-strI-manda-mUrkhANAM nRNAM caaritrkaakssinnaam| anugRhArthaM tattvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtH|| ( ) ___ = mArugurjarabhASayA utsAhAt = cittotsAhataH kRtH| ye mumukSavo jJAnarucizAlino'pi saMskRtabhASAnabhijJAH teSAM samyakprakAreNa AntarikamokSarA mArgabodhAyA'tra prAkRtabhASAgrathanaviniyogasya yujyamAnatvAt, asmAkaM saMskRtabhASayA grantharacanAsAmarthya na satyapi prAkRtabhASArasA''svAdalampaTatvAcca, yataH kAvyaM "gIrvANabhASAsu vizeSabuddhistathApi bhASArasalampaTo'ham / yathA surANAmamRtaM pradhAnaM divyAGganAnAmadharA''save ruciH||" ( ) iti / kiJca, / "bAla-strI-manda-mUrkhANAM nRNAM cAritrakAGkSiNAm / anugrahArthaM tattvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtH||" (da.vai.a.3/ huM ni.982 hI.ghu.pR.102, vi.kA.mA. 9466 mata., li.dvA.9/98, tU.42/7, gha.vi.2/99 pR., i.sa.1/6 i .pR.378, zrI.nI.17 vR, hai.042, 3.....100, sA. ima I-9 pR.43, tA.ni.ka.pR.413) rUtti dazavaikAlikahAribhadrIvRtti -vizeSAvazyakabhASyamaladhAravRtti - siddhasenIyadvAtriMzikAvRtti - sUktamuktAvalI - dharmabinduvRtti kA - dharmasaGgrahavRtti - zrAddhajItakalpavRtti - kumArapAladevacarita - kumArapAlaprabodhaprabandhA''cAradinakara - tttvnirnnyrAsa' nAmano prastuta prabaMdha prAkRta bhASAmAM = mArugurjara bhASAmAM = apabhraMza bhASAmAM racela che. homa prAkRta bhASA upakAraka che (ve.) je mumukSuo jJAnanI ruci dharAvatA hovA chatAM paNa saMskRta bhASAnA jANakAra na hoya te mumukSuone samyagu prakAre jJAnamaya AMtarika mokSamArgano bodha thAya te mATe ahIM prAkRta bhASAmAM jJAnayoganI mahattAne darzAvanAra bAbatone gUMthI levAmAM potAnI jAtane joDavAnI pravRtti karavI te graMthakArazrI mATe e yuktisaMgata ja che. jo saMskRta bhASAmAM ja A graMthanI racanA karavAmAM Ave to saMskRta bhASAnA anabhijJa evA mumukSuo upara upakAra thaI na zake. tethI prAkRta bhASAmAM graMtharacanAno amAro (mahopAdhyAyajIno) Cii prayAsa vyAjabI che. vaLI, saMskRta bhASAmAM graMtharacanA karavAnuM sAmarthya amArAmAM hovA chatAM paNa amane prAkRta bhASAnA rasAsvAdanI vizeSa prakAranI ruci rahelI che. ahIM saMvAda ApanArI A ukti khyAlamAM e rAkhavI ke "gIrvANa bhASAmAM = saMskRta bhASAmAM kAvyane racavAnI vizeSa buddhi hovA chatAM paNa lokabhASAnA rasAsvAdamAM huM laMpaTa chuM. jema devatAone amRtano rasAsvAda karavo e ja mukhya che. chatAM A divya apsarAonA adharAsavamAM = ojhapAnamAM teone vizeSa ruci hoya che. vaLI, dazavaikAlikahAribhadrI vRtti, vizeSAvazyakabhASyamaladhAravyAkhyA, siddhasenIya kAtrizikAnI kiraNAvalI vyAkhyA, sUktamuktAvalI, dharmabiMduvRtti, dharmasaMgrahavRtti, zrAddhajItakalpavRtti, kumArapAladevacarita, kumArapAlaprabodhaprabaMdha, AcAradinakara, tattvanirNayaprAsAda vageremAM uddhata karela zlokamAM paNa jaNAvela che ke "cAritrano svIkAra karavAnI IcchAvALA je manuSyo nAnI uMmaranA hoya, strI hoya, maMdabuddhivALA hoya ke mUrkha (= ajJAnI) hoya - tevA jIvo upara upakAra karavA mATe tattvavettA puruSoe prAkRta bhASAmAM siddhAMtagraMthanI = AgamanI racanA karela che.' kyAMka "maMda' nA sthAne "mUDha' tathA kyAMka vRddha' - Avo pATha tathA "anugrahArtha nA sthAne 'uccAraNAya'
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/1 saMskRtAt prAkRtaM miSTam prakRtiH saMskRtam, tasmAd bhavam = prAkRtam iti vyutpattiH " prAsAdAdiSu uddhRto'yaM zlokaH / kvacid ' mande 'tyatra 'mUDhe 'ti kvacicca 'vRddhe'ti / kvacid 'anugrahArthamityatra ca ' uccAraNAya' iti vartate / " savvesa'NuggahaTThA itaraM thI - bAla - vuDDhAdI" (pa.ka.bhA. 1159) iti paJcakalpabhASye / ' itaraM praakRtm'| dazavaikAlikaniryuktihAribhadrIvRttau api "prAkRtanibandho'pi bAlAdisAdhAraNaH" (da.vai. 3 / ni. 182 vR.pR. 102 ) ityuktam / pa rA = prakRtiH = saMskRtam, tato bhavaM prAkRtamiti vyutpattyA apabhraMzabhASAsthAnIyAyAH dravya - guNa -paryAyarAsasatkAyAH mArugurjarabhASAyA api prAkRtatvoktiH saGgacchate / bRhatkalpabhASyavRttau tu "prakRtau prAkRtaM svabhAvasiddhamityarthaH" (bR.ka.bhA. 2 vR.) ityuktam / tato'pyatra prAkRtatvaM nirAbAdham / taduktaM sthAnAGgasUtre saptame sthAnake 24 bhavaM = = = 2357 FASIS 3 rNi 4 "sakkayA pAgatA ceva duhA bhaNitIo ahiyA / saramaMDalammi gijjaMte pasatthA isibhAsitA / / " ( sthA. sU. 7/639 pR.430 ) iti / anuyogadvArasUtre 'pi 'sakkayA pAyayA ceva bhaNiIo hoMti duNNi u / saramaMDalammi gijjaMte pasatthA isibhAsiyA / / " (anu. dvA.sU.260 gAthA - 53/ pR.181) ityuktm| vardhamAnasUribhiH AcAradinakare vijayAnandasUribhizca tattvanirNayaprAsAde avataraNarUpeNa kA 'muttUNa diTThivAyaM kAliya-ukkAliyaMgasiddhaMtaM / thI - bAlavAyaNatthaM pAyayamuiyaM jiNavarehiM / / " ( A. di. bhAga-1, pR.43 + ta.ni.prA. pR. 412) iti yaduktaM tadapyatra smartavyam / kuTTanImatarasadIpikAvyAkhyAyAM "saMskRtAt Avo pATha maLe che. paMcakalpabhASyamAM paNa jaNAvela che ke 'strI, bAla, vRddha vagere tamAma upa2 anugraha karavA mATe AgamamAM prAkRta bhASA che.' dazavaikAlikaniryuktivRttimAM zrIharibhadrasUrijIe paNa jaNAvela che ke 'prAkRtanibaMdha bAla-strI vagerene paNa upayogamAM Ave che.' A vAtane ahIM yAda karavI. (prakR.) 'addhRti' bheTale saMskRta. temAMthI ke bhASA utpanna thayesa hoya tene AddhRta bhASA uhevAya. AvI vyutpatti mujaba prastuta mArugurjara bhASAne ke apabhraMza bhASAne paNa prAkRta bhASA kahevI saMgata che. bRhatkalpabhASyavRttimAM to ema kahela che ke 'prakRtimAM utpanna thAya te prAkRta. matalaba ke svabhAvasiddha bhASA = prAkRta.' A mujaba apabhraMza bhASAne paNa prAkRta kahevAya. al sa. zu prAkRta-apabhraMzabhASA vadhu madhura (tadu.) sthAnAMgasUtramAM bhagave che } "saMskRta jane prAkRta ema be prakAre ja bhASA kahevAyela che. SaDja, RSabha, gAMdhAra vagere svarasamUha gavAto hoya tyAre RSioe bolelI (= prAkRta) bhASA suMdara kahevAyela che." anuyogadvArasUtramAM paNa A ja vAta jaNAvavAmAM Avela che. zrIvardhamAnasUri mahArAje AcAradinakara graMthamAM tathA vijayAnaMdasUrijIe (AtmArAmajI mahArAje) tattvanirNayaprAsAdamAM uddhRta svarUpe eka gAthA jaNAvela che. te paNa ahIM smartavya che. teno artha e che ke "strI-bAla jIvone bhaNAvavA mATe, dRSTivAdane choDIne, kAlika aMgazAstrone ane utkAlika 1. sarveSAmanugrahArtham itarat strI - bAla - vRddhAdInAm / 2. saMskRtA prAkRtA caiva dvidhA bhaNitiH aakhyaataa| svaramaNDale gIyamAne prazastA Rssibhaassitaa|| 3. saMskRtA prAkRtA caiva bhaNitI bhavataH dve tu / svaramaNDale gIyamAne prazastA RSibhASitA / / 4. muktvA dRSTivAdaM kAlikotkAlikAGgasiddhAntam / strI - bAlavAcanArthaM prAkRtamuditaM jinavaraiH / /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2358 0 catasraH kAvyabhASA: mithyAtvI te ajJAnI prANI, mithyASTinaI ehamAM mati mUMjhANI.) e prAkRtaM miSTam, tato'pabhraMzabhASaNam" (ku.ma.vyA.596) ityAdirUpeNoddhRtaM padyamapyatrA'nusandheyam / - etena saMskRtA'nyabhASAyAH zaktizUnyatvena kAvyakAyatvamasaGgatamiti nirAkRtam, prAkRtAdeH rA ziSTaiH avigAnena bahuzaH prayogAt, askhaladvRttitaH arthabodhakatvAcca / ma prakRte "saMskRtaM prAkRtaM tasyA'pabhraMzo bhUtabhASitam / iti -bhASAzcatasro'pi yAnti kAvyasya kAyatAm / / " (vA.a.2/1) iti vAgbhaTA'laGkAroktirapi smrtvyaa| kAvyAdarza daNDinA api "tadetad ra vAGmayaM bhUyaH saMskRtaM prAkRtaM tthaa| apabhraMzazca mizraM cetyAhurAryAzcaturvidham / / " (kA.da.1/32) ityuktyA ku prAkRtabhASAyAH kAvyAGgatvam aGgIkRtam / iha prAkRtA'pi saMskRtabhava-tatsama-dezIprabhRtirUpA jnyeyaa| 4 taduktaM kAvyAdarza eva "tadbhavastatsamo dezItyanekazaH prAkRtakramaH" (kA.da.1/33) iti / yadvA "zAstreSu saMskRtAdanyadapabhraMzatayoditam" (kA.da.1/36) iti kAvyAdarzavacanAnusAreNa dravya-guNa-paryAyarAsastabakabhASA kA apabhraMzatayA bodhyaa| tathApi prAkRtatvaM tatrA'vyAhatameva, tasyAH praakRtbhaassaaprkaartvaat| taduktaM Agama siddhAntone jinezvara bhagavaMtoe prAkRta bhASAmAM bolela che." kuTTanImatanI rasadIpikA vyAkhyAmAM eka padya uddhata karela che. temAM paNa jaNAvela che ke "saMskRta karatAM prAkRta bhASA madhura che. tenA karatAM paNa apabhraMza bhASA vadhAre madhura che.A uktio ahIM khyAlamAM rAkhavA yogya che. ja prAkRta bhASAmAM paNa zakti che (saMskRta sivAyanI bhASAmAM arthabodhaka zakti ja nathI. tethI te kAvyanuM aMga banI na zake' - AvI zaMkAnuM uparokta pratipAdanathI ja nirAkaraNa thaI jAya che. kAraNa ke saMskRta sivAyanI prAkRta vagere bhASAono prayoga aneka sthaLe ziSTa puruSo niHsaMkocapaNe kare che. vaLI, zrotAone paNa prAkRta vagere bhASAne sAMbhaLavAthI vinA khacakATe saDasaDATa, lakSaNA karyA vinA ja, sIdhe sIdho zuM abAdhita arthano bodha thAya ja che. tethI saMskRtabhinna bhASAmAM paNa anAyAse zakti siddha thAya che. huM vAgabhaTAlaMkAra + kAvyAdarzano saMvAda che na (ka.) ahIM zrIvAbhaTe banAvela vAlmaTAlaMkArano eka zloka paNa yAda karavo. tyAM jaNAvela che ke (1) saMskRta, (2) prAkRta, (3) prAkRtanI apabhraMza bhASA ane (4) bhUtabhASita (pazAcikI bhASA) - A cAreya bhASAo kAvyanuM aMga bane che. kAvyAdarzamAM daMDI kavie paNa jaNAvela che ke "vaLI, te A vAdayane (gadya-padya-mizra vANIsvarUpa samagra kAvyazarIrane) ziSToe (1) saMskRta, (2) prAkRta, (3) apabhraMza tathA (4) mizra - Ama cAra prakAre jaNAvela che. matalaba ke prAkRta bhASA paNa kAvyadeharUpe daMDI kavine mAnya che. prastuta dravya-guNa-paryAyarAsa-stabakamAM prAkRta bhASA paNa saMskRtaudbhava, saMskRtasama tathA dezI vagere svarUpe jANavI. kAvyAdarzamAM ja daMDIe jaNAvela che ke "tadbhava = saMskRtathI utpanna, tatsama = saMskRta samAna, dezI - Ama anekabhede prAkRta bhASAnA prakAra hoya che.' athavA ema paNa kahI zakAya ke rAsa - TabAnI bhASA apabhraMza bhASA che. kAraNa ke kAvyAdarzamAM ja jaNAvela che ke "zAstromAM saMskRtathI bhinna je bhASA che, te apabhraMza tarIke kahevAyela che. matalaba ke prAkRtamAM ke apabhraMza bhASAmAM graMtharacanA karavAmAM doSa nathI. chatAM apabhraMza bhASAmAM prAkRtatva to abAdhitapaNe rahe ja che. kema ke te
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/ 0 paJcavidhamithyAtvodezaH . 2359 samakita dRSTine e (lAgaI) sAkaravANI = sAkara samAna mIThAsanI deNahArI, ehavI vANI chAM. mithyAtvI te rogasahita chaI, tehane rogakArI, sacivaMtane hitakArI.16/1 SaDbhASAcandrikAyAM "prakRteH saMskRtAyAstu vikRtiH prAkRtiH matA / / SaDvidhA sA prAkRtiH ca zaurasenI ca mAthI paizAvI vRttivAQzAvyapabhraMza rUti mAtTI(.mA.va.ra1/ra6) tiA. atra prastuta dravya-guNa-payAryarAsa'granthasatkaprAkRtA'pabhraMzA'nyataravANyAM mithyAdRSTimatiH = ajJAnA'bhinivezAdipaJcavidhAnyataramithyAtvopetajIvabuddhiH mUDhA = vyAmohagrastA bhavati, itarasya = samyagdRSTestu iyaM vANI sitAtulyA = zarkarAsamA mAdhuryadAyinI bhavet / mithyAdRzaH tIvrA'prazastadRSTirAgAdisahitatvAt zrutAzAtanAdirogajananI syAdiyaM vANI, samyagdRzazcA''tmatattvarucizAlitvAt / paramahitakAriNI vijnyeyaa| idaJcAtrAvadheyam - mahopAdhyAyayazovijayagaNivaraiH dravya-guNa-paryAyarAsAbhidhAnaH prabandhaH prAkRtabhASayA nibddhH| tasya ca saMskRtabhASAdehArpaNAya asmAbhiH dravyAnuyogaparAmarzA''khyaH prakRtaprabandhaH tatsaMskRtacchAyArUpeNa grthitH| tatazcAyaM prabandhastu gIrvANagiraiva nibaddhaH, kevalaM tadanuvAdarUpeNA'tra kA prAkRta bhASAno ja eka prakAra che. A aMge SaDrabhASAcaMdrikAmAM jaNAvela che ke "mULa prakRti = saMskRti arthAt saMskRta bhASA. temAMthI udbhavela prAkRti = prAkRta bhASA kahevAya. AnA cha prakAra A kramathI samajavA - (1) prAkRti, (2) zaurasenI, (3) mAgadhI, (4) paizAcI, (5) cUlikArpazAcI ane (6) apabhraMza." tethI apabhraMza prAkRta bhASAmAM "dravya-guNa-paryAya rAsa' graMthanI racanA ucita ja che. & mithyASTi mUDha bane che (satra.) (1) anAbhogika mithyAtva, (2) Abhinivezika mithyAtva, (3) sAMzayika mithyAtva, (4) Abhigrahika mithyAtva ane (5) anAbhigrahika mithyAtva - Ama mithyAtvanA pAMca prakAra sthAnAMga sUtramAM batAvelA che. emAMthI eka prakAranuM paNa mithyAtva dharAvanAra jIvanI buddhi prastuta dravya-guNa rahI, -paryAya rAsa' graMthanI prAkRta bhASAmAM paNa mUDha banI jAya che. mithyAtvI jIvanI buddhi ahIM vyAmohathI gherAI jAya che. jyAre samyagdaSTine to prastuta graMthanI bhASA sAkara jevI mIThAza ApanArI bane che. MS. mithyASTi jIva tIvra aprazasta daSTirAga vagerethI gherAyela hovAthI prastuta graMthanA zabdo tenAmAM zrutaAzAtanA vagere rogane utpanna karanAra banI zake che. jyAre samyagdaSTi mATe to prastuta graMthanI ukti paramahitakArI jANavI. kAraNa ke samyagdaSTi jIvo AtmatattvanI ruci dharAvatA hoya che. | (phaDyA.) ahIM eka vAta vAcakavarge khyAlamAM rAkhavI ke mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje 'dravya-guNa-paryAya rAsa' nAmano prabaMdha prAkRta bhASAmAM = lokabhASAmAM racelo che. tene saMskRta bhASAnuM svarUpa ApavA mATe ame 'dravyAnuyogaparAmarza nAmano prastuta prabaMdha dravya-guNa-paryAya rAsanI saMskRta chAyA rUpe racela che. tethI 'dravyAnuyogaparAmarza' nAmano ame racelo prabaMdha to saMskRta bhASAmAM ja che. phakta dravya-guNa-paryAya rAsamAM mahopAdhyAyajI mahArAje je jaNAvela che, tenA anuvAda rUpe prastuta * deNahArI = denAra, devAne Icchuka juo "AnaMdaghana bAvIsI" upara jJAnavimalasUrikRtastabaka (prakA. kauzala prakAzana, amadAvAda) tathA paDAvazyakabAlAvabodha (taruNaprabha AcAryakRta)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2360 0 AtmajAgaraNaM kartavyam / 26/ prAkRtArA' rUtyun pa prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - 'zAstravacanAni mithyAdRzAM vyAmohakArINi samyagdRzAJca ___ mAdhuryadAyIni' iti jJAtvA pramANabhUtazAstravacanamAdhuryAnubhavayogyA''tmadazAnirmANe yatitavyamasmAbhiH / 5. paropadezadAyizAstravacanaruciH sulabhA, svopadezadAyakazAstroktyabhirucistu sudurlabhA / taporucizUnyAnAM ma "egabhattaM ca bhoaNaM" (da.vai.sU.6/23) iti dazavakAlikasUtroktiruciH duSkarA / vaiyAvRttyabhIroH "veyAvaccaM .: apaDivAi" (o.ni.532, pu.mA.419) iti pUrvoktam (15/1-6) oghaniyukti-puSpamAlAvacanaM nA''nandadAyi " bhavati / pramAdaruceH "pramAdo mRtyuH" (adhyA.14) iti adhyAtmopaniSadvacanapratyayo durlbhH| ucchRGkhalebhyaH ka "AjJA gurUNAmavicAraNIyA" (raghu.14/46) iti raghuvaMzavacanaM prAyazo na rocte| mAyAvinaM "dambho m muktilatAvahniH" (a.sA.3/1) iti adhyAtmasAravacanaM nA''nandayati / itthamasmAkaM jIvane na syAditi jAgaritavyam / tAdRzAtmajAgaraNabalena "janmA'bhAve jarA kA -mRtyorabhAvo hetvbhaavtH| tadabhAve ca siddhAnAM sarvaduHkhakSayAt sukham / / " (vai.ka.la.8/245) iti vairAgyakalpalatAsAdhitaM siddhasukhaM sulabhaM syAt / / 16/1 / / soLamI zAkhAnA prathama zlokamAM "prAkRta bhASAmAM A prabaMdhanI racanA karela che - A pramANe jaNAvela che. * zAstravacano madhurA lAgavA agharA # AdhyAtmika upanaya :- "zAstravacano mithyAdaSTine vyAmohakAraka hoya che, samyagdaSTine mAdhuryadAyaka hoya che' - AvuM jANI ApaNane pramANabhUta zAstravacano madhura lAge tevI bhUmikAne ApaNe taiyAra karavI. bIjAne lAgu paDatA zAstravacano gamavA sahelA che. paraMtu potAne lAgu paDe tevA zAstravacano gamavA agharA che. tapa karavAnI ruci na dharAvanAra jIvane "sAdhue roja ekAsaNuM karavuM joIe- AvuM dazavaikAlikasUtranuM vacana gamavuM agharuM che. vaiyAvacca na karanAra ALasu jIvane 'vaiyAvacca e apratipAtI guNa che'- AvuM pUrvokta (15/1-6) oghaniryukti tathA puSpamAlA graMthanuM vacana AnaMdadAyaka , banatuM nathI. pramAdI ane pramAdanI ruci dharAvanAra evA jIvane "pramAvo mRtyu' - A adhyAtmopaniSad - (ajainagraMtha) granthanA vacana upara jaladIthI vizvAsa besato nathI. uzRMkhala mativALA jIvane "lAjJA A guram vivArIyA' - A raghuvaMza kAvyanuM vacana prAyaH gamatuM nathI. mAyAvI jIvane "mAyA e to mokSarUpI velaDIne bALanArI Aga che' - AvuM adhyAtmasAra zAstranuM vacana sAMbhaLIne AnaMda thato nathI. I AtmajAgRtinA baLathI mokSa sulabha che (stha.) AvuM ApaNA jIvanamAM banI na jAya tenI jAgRti rAkhavI. tathAvidha AtmajAgRtinA baLathI vairAgyakalpalatAmAM sAbita karela siddhasukha sulabha bane. tyAM siddhAtmAmAM sukhanI siddhi karavA mATe jaNAvela che ke "siddhone dehadhAraNa karavA svarUpa janma nathI hoto. janmasvarUpa kAraNa na hovAthI tenA kAryabhUta ghaDapaNa ane mota paNa teone nathI hotA. janma-jarA-maraNano abhAva hoya tyAre roga -zoka-bhUkha-tarasa Adi sarva duHkhano uccheda thAya che. tethI siddhone sukha hoya che." (16/1) 1. magna bhogana 2. vaiyAvRtye vitta atipati .
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/2 0 gurvadattazAstrANAm anupAdeyatA 0 226 2361 guru pAsaI zIkhI, artha ehanA jANI, tehanaI e dejyo jehanI mati navi kANI; laghunaI naya detAM hoI arthanI hANI, yogadRSTisamuccaye evI rIti vakhANI I/16/rA (268) eTalA mATe sadaguru pAse = gItArtha saMge, (zIkhI) ehanA artha (jANI=) samajIne levA, jima guruadatta e doSa na lAgaI. zuddha vANI, te gurusevAI prasanna thAI. prakRtaphalitArthamupadarzayati - 'gurugamata' iti / gurugamata etadartho jJeyo nizchidrebhyo deyo'ym| tucchadAne'rthahAniH yogadRSTisamuccaya uktA / / 16/2 / / prakRte daNDAnvayastvevam - etadarthaH gurugamataH jnyeyH| ayaM nizchidrebhyaH deyH| yogadRSTi- " samuccaye tucchadAne arthahAniH uktA / / 16/2 / / ata eva etadarthaH = prakRtaprabandhapadArtha-vAkyArtha-mahAvAkyAthaidamparyArthalakSaNaviSayaH gurugamataH = ka gItArtha-sadgurusaGgakaraNato vinaya-bhakti-bahumAnopAsanAdipUrvaM jJeyaH = jJaparijJayA AtmArthinA tathA : vijJAtavyaH, dhAraNayA sthirIkartavyaH, pratyAkhyAnaparijJayA cA''sevanIyaH yathA gurvadattadoSo nA''padyate / gurvAjJAM vinA svayameva pustakAdinA granthArthagrahaNe tu gurvadattAdidoSato vANI azuddhA syAt / kA avataraNikA:- prastuta vicAraNA dvArA je artha phalita thAya che tene graMthakArazrI dekhADe che : zlokArthI:- prastuta prabaMdhanA arthane gurugamathI jANavo ane nicchidramativALA jIvane prastuta graMthano artha Apavo. 'tuccha prakRtivALA jIvane prastuta prabaMdhanA arthane ApavAmAM Ave to arthanI hAni thAya' - A pramANe yogadRSTisamuccaya graMthamAM jaNAvela che. (16/2) # gurugamathI zAstro bhaNavA che vyAkhyA :- mithyASTinI buddhi prastuta graMthamAM mUDha banI jAya che' - A ja kAraNathI gItArtha saddaguruno satsaMga karIne temano vinaya, bhakti, bahumAna ane upAsanA vagere karavA pUrvaka prastuta C. prabaMdhanA padArtha, vAkyartha, mahAvAkyartha ane aidatparyArthIne AtmArthI jIve jANavA joIe. zAstrone jANavAnI je paddhati ke upAya che tene jJa-parijJA kahevAya che. tathA zAstrArthane AcaravAnI je paddhati ke upAya che tene pratyAkhyAna-pariNA kahevAya che. tethI AtmArthI jIve upara jaNAvela gurugamathI prastuta graMthanA padArtha vagerene jJa-pariNAthI tevI rIte jANavA, potAnI dhAraNAzaktithI tevI rIte sthira karavA ane pratyAkhyAna pariNAthI tevI rIte AcaravA ke jethI guru-adatta nAmano doSa potAne lAgu na paDe. gurvAjJA vinA potAnI jAte ja pustaka, prata vagere dvArA zAstranA arthane grahaNa karavAmAM Ave to * pustakomAM "samuccaya' pATha. A.(1)no pATha lIdho che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2362 0 nicchidrebhyo jJAnaM deyam / 16/2 tehane = tehavA prANIne, e zAstrArtha (dejyo =) Apavo, jehanI mati kANI = chidrALI na hoI. A chidrasahita je prANI tehane sUtrArtha na devo. kANuM bhAjana, te pANImAM rAkhII tihAM sudhI bharyuM disaI, pache khAlI thAI. pa gurvadattAdidoSazUnyA hi zAstravANI sadgurUpAsanA-vinayabhaktyAdinA grAhakopari prasIdati / tatazca - vinayAdipurassaraM gItArthagurusannidhAveva AtmArthinA granthArtho grAhya iti hitopadezo'tra labhyate / ta6 vizeSAvaramALavRtta "zrutIvAto mUttopatvi purAdhanA" (vi...160 mA..) tiA tathA ayaM gurugamagRhItaH sthirIbhUtazca granthArthaH nizchidrebhyaH = nizchidramatizAlibhyaH deyaH / 2. sacchidramatimate tu sUtrArtho na dAtavyaH, yataH yathA sacchidrabhAjanaM jalamadhyagataM jalapUrNaM dRzyate ka bahirniSkAzane tu riktameva tathaiva sacchidramatiH granthAbhyAsakAlaM yAvad granthArthaparijJAnAnvito dRzyate Ni adhyayanottarakAlantu tacchUnya eva / ata evA'rthadhAraNAzUnyamatimate mahatA prabandhena dravyAnuyogAdyarthakA kathanaM hi guroH kaNTha-tAlvAdizoSamAtraphalamanyatra nigdyte| guru-adatta vagere doSa lAgavAnA kAraNe potAne maLelI zAstrIya vANI azuddha banI jAya. tethI tevI azuddha zAstravANI dvArA potAne tAttvika lAbha na thAya. guru-adatta vagere doSathI rahita evI ja zAstravANI sadgurunI upAsanA, vinaya, bhakti vagere karavA pUrvaka jo grahaNa karavAmAM Ave to grahaNa karanAra AtmArthI jIva upara tevI zAstravANI prasanna thAya che. tethI vinaya, bhakti vagere pUrvaka gItArtha gurunA sAnnidhyamAM ja zAstranA padArthone AtmArthI jIve grahaNa karavA joIe. A pramANeno hitopadeza ahIM prApta thAya che. tethI ja vizeSAvazyakabhASyavRttimAM jaNAvela che ke "zrutanI prAptimAM gurunI ArAdhanA mULabhUta kAraNa che." ja bhUlakaNAne bahu na bhaNAvavA rasa (tathA) temaja gurugamathI grahaNa karela ane sthira thayela evA graMthanA padArtho nicchidramativALA jIvone ApavA joIe. chidrano artha che kANuM. buddhimAM kANuM paDavuM eTale jANelI bAbata vahelI take Cii visarAI javI. jenI buddhi kANI hoya tene zAstranA artha ApavA nahi. kAraNa ke jema kUvAnA pANImAM utArelI kANI bAladI ke ghaDo vagere vAsaNa uparathI jovAmAM Ave to pANIthI bharAI gayela hoya jo tema dekhAya che. paNa kUvAnI bahAra kADhavAmAM Ave to te kANAvALA vAsaNa khAlI ja thaI jAya che. tema jenI buddhi kANI = chidrALI hoya tevA jIvane zAstrano abhyAsa karAvavAmAM Ave teTalA samaya sudhI te vidyArthI graMthanA padArthanI jANakArIvALo dekhAya che. paraMtu zAstrano abhyAsa pUro thaI gayA pachInA samayamAM to te zAstrArthagocara jANakArIthI rahita ja hoya che. A ja kAraNathI jenI buddhi zAstranA padArthonI dhAraNA karavAnI zakti na dharAvatI hoya tene ghaNI badhI mahenata karIne vistArathI dravyAnuyoga vagerenA padArtho kahevAmAM Ave to gurune mAtra gaLuM zoSAya-cholAya ane tALavAmAM zoSa paDe eTaluM ja tenuM phaLa maLe che - AvuM anya graMthomAM jaNAvela che. che temAM pANI rAkhaI. bhAva
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ i 26/ra * chidrAnveSibhyo zAstrArtho na deya: 0 2363 "suttatvo / paDhamo" (vyA.pra.za.ra1/3/737, naM.mU.72, pR..mA.202, pa.va.mA.2374, sA.ni.24) rt ityAdivyAkhyAprajJapti-nandIsUtra-bRhatkalpabhASya-paJcakalpabhASyA''vazyakaniyuktivacanatAtparyAnusandhAnataH tasmai / prAthamikasUtrArthoM deyau, na tu nayAdivistaragarbhA'khilAgamagocaramahAvAkyArtha-paramArthoM, tthaalaabhaa'bhaavaadityvdheym| ___evaM guru-zAstrAdichidrAnveSibhyo'pi naya-pramANAdipratipAdakagambhIrazAstrArtho naiva dAtavyaH, rza nayAdyarthahAneH, dAtR-grAhakayozca mhaa'nrthpraapteH| ata eva nizIthabhASye, hemacandrasUrikRtAyAM puSpamAlAyAM ke pradyumnasUrisandRbdhe vicArasAraprakaraNe ca "Ame ghaDe nihitaM jahA jalaM taM ghaDaM viNAsei / iya siddhaMtarahassaM .. ppAhAra vinAmerU aa" (ni.mA.6ra4rU + pu.ma.27 + vi.sA.rU54) rUtyu taduktam adhyAtmasAre'pi "Ame ghaTe vAri dhRtaM yathA sadvinAzayetsvaM ca ghaTaM ca sdyH| asadgrahagrasta- kA matestathaiva zrutAtpradattAdubhayorvinAzaH / / " (a.sA.14/14) iti / taduktaM zrIharibhadrasUribhiH upadezapade "guruNA'vi - sAmAnya buddhivALAne prAthamika graMtho bhaNAvavA ("sutta.) dhAraNAzakti tIvra na hoya tevA jJAnarucivALA jIvane gurue atyaMta vistArathI zAstranA padArthone ane paramArthone jaNAvavAnI bahu mahenata na karavI. tevA jIvane kuttatvo hatu paDho A pramANe vyAkhyAprajJapti, naMdIsUtra, bRhatkalpabhASya, paMcakalyabhASya ane Avazyaka niryukti vagerenA vacananA tAtparyane lakSamAM rAkhI prAthamika-prAraMbhika zAstranA sAmAnya padArtho gurue bhaNAvavA. tevA jIvane naya, nikSepa, pramANa, saptabhaMgI, sakalAdeza, vikalAdeza vagerenA vistArapUrvaka zAstranA tamAma mahAvAkyartho (upadezapada-upadezarahasyamAM prasiddha) ane paramArtho bhaNAvavAthI zAsanane, zramaNasaMghane, gurune ke ziSyane jhAjho lAbha thavAnI zakyatA hotI nathI. A vAtano bhaNAvanAre khyAla rAkhavo. che doSadRSTivALAne na bhaNAvavA che (uM.) e ja rIte je ziSya gurunA doSane zodhato hoya, zAstranI khAmIne tapAsato hoya, zAstrAbhyAsInA jIvanamAM rahelI skUlanAone zodhato hoya tevA chidrAnveSI = doSadaSTivALA ziSyane paNa naya, pramANa vagerenuM pratipAdana karanArA gaMbhIra zAstranA padArtho na ja ApavA. kema ke te jIvane nayAdigarbhita zAstrArthane ApavAmAM naya vagerethI garbhita zAstrArthanI hAni thAya che. AthI ja nizIthabhASyamAM, hemacaMdrasUrikRta nA puSpamAlAmAM temaja pradyumnasUriracita vicArasAraprakaraNamAM jaNAvela che ke "jema kAcA ghaDAmAM mUkeluM pANI kAcA ghaDAno nAza kare che tema zAstrIya siddhAMtonuM rahasya aparipakva buddhivALA jIvane ApavAmAM Ave to te siddhAMtarahasya tene dhAraNa karanAra aparipakva buddhivALA jIvano nAza kare che. je kadAgrahIne na bhaNAvavA je (taku.) adhyAtmasAramAM paNa mahopAdhyAya zrIyazovijayajI jaNAve che ke "kAcI mATIvALA ghaDAmAM rAkhela pANI potAno ane ghaTano tAtkAlika nAza kare che. te ja rIte kadAgrahathI grasta buddhivALA jIvane 1. sUtrArthaH khalu prthmH| 2. Ame ghaTe nihitaM yathA jalaM taM ghaTaM vinAzayati / iti siddhAntarahasyam alpAdhAraM vinAzayati / / 3. guruNA api sUtradAnaM vidhinA yogyAnAM caiva kartavyam /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/2 2364 * apAtradAnaM duSTam 0 T suvA viTi no A veva zAyaa" (3.5.21) tA. anyathA'dhyApakasyAdhyetrapekSayA'dhiko doSaH prasajyeta / yathoktaM SoDazakavRttau yogadIpikAyAM " yazovijayavAcakaireva "tasya maNDalyupavezanapradAnaM kurvan gururapi = arthAbhidhAtA'pi tasmAd ayogyapuruSAd m adhikadoSaH avagantavyaH, siddhAntA'vajJA''pAdakatvAd" (So.10/15 yo.dI.vR.) iti / rza tatazca surucizAline, nizchidramati-dhRtisampannAyA''tmatattvajJAnArthine eva gambhIrazAstrArtho guruNA zAstra ApavAmAM Ave to te zAstra dvArA zAstrano ane bhaNanArano vinAza thAya che. tethI zrIharibhadrasUrijI upadezapadamAM jaNAve che ke "gurue paNa yogya evA ja jIvone vidhipUrvaka zAstranuM dAna karavuM joIe." apAtrane bhaNAvanAra guru gunegAra -- (anyathA.) jo ayogya jIvane guru bhaNAve to bhaNanAra karatAM bhaNAvanAra jIvane vadhAre doSa lAgu paDe che. kAraNa ke zrIharibhadrasUrijI mahArAje racela SoDazaka graMtha upara yogadIpikA nAmanI vyAkhyAmAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje ja jaNAvela che ke "guru maMDalIAkAra = vartuLAkAre goThavAyelA ziSyavargane bhaNAvatA hoya tevA avasare te zAstra bhaNavAnI yogyatA na dharAvanAra apAtra jIva jo vidyArthImaMDalImAM bese ane tene guru aTakAve nahi athavA to sAme cAlIne guru tevA apAtra jIvane vidyArthImaMDalImAM besavAnI rajA Ape to zAstronA padArthone ane paramArthone kahenArA guru paNa doSanA bhAgIdAra thAya che. te apAtra jIvane jeTalo doSa lAge che tenA karatAM paNa zAstranA padArthone ane paramArthone bhaNAvanArA gurune vadhAre doSa lAge che - tema samajavuM. kAraNa ke "apAtra jIvane bhaNAvavA nahi' - AvA Agama-siddhAntanI guru jANI joIne avajJA kare che." A pramANe mahopAdhyAyajI mahArAjanuM kathana lakSamAM rAkhI zAstranA rahasyArtho gurue apAtra jIvane bhaNAvavA nahi. I ayogyane yogya banAvavA spaSTatA :- badhA ja jIvo badhuM ja bhaNavA mATe lAyaka paNa nathI hotA temaja ayogya paNa sa nathI hotA. tethI chedagraMtha vagerene bhaNavAnI lAyakAta na dharAvanArA jIvane gurue saMskRta, prAkRta vagere bhASAmAM racAyelA AcArAMga, paMcavastuka, dharmasaMgraha vagere prAthamika AcAragraMtho paNa na bhaNAvavA - tevuM na samajavuM. je ziSyamAM jyAre jevA prakAranI yogyatA gurune jaNAya tyAre te ziSyane tevA prakAranA zAstrano abhyAsa karAvavo. temaja te abhyAsakALa daramyAna ziSyanA jIvanamAM rahelI khAmIone dUra karavAnI preraNA vagere tene karI, tenA jIvananI tathAvidha khAmIo dUra thAya tevo prayatna karavo. tathA te khAmIo dUra thayA bAda uparanA graMtho paNa gurue ziSyane avasare avazya bhaNAvavA. "Aje ayogya dekhAto ziSya kAyama ayogya ja rahe - tevo koI niyama nathI. AvuM karavAmAM gurune koI paNa jAtano doSa lAgato nathI. kAraNa ke "ayogya ziSyane bhaNAvavA nahi - AvI zAstrAjJA che. paraMtu "ayogya ziSyane yogya karavA nahi - AvI koI jinAjJA nathI. * tucchaprakRtivALAne na bhaNAvavA * (tatazya.) tethI AtmAdi tattvanI suMdara ruci dharAvanAra, nicchidra mahine dhAraNa karanAra tathA dhRtisaMpanna evA AtmArthI jIvane = AtmatattvanuM jJAna meLavavA jhaMkhanAra mumukSune ja gurue gaMbhIra
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/2 0 trayaH catvAro vA'vAcanIyAH / 2365 ane laghune paNi nArtha detAM arthanI hANI (hoIs) thAI. te mATe suruci jJAnArthine ja devo paNa mUrkhane na ja devo. ehavI rIta yogadaSTisamuccaya grantha vakhANI chaI = varNavI chaI haribhadrasUrijIye. ./16/rA deyaH, na tu mUrkhAya, gurvAdidviSTAya, kadAgrahiNe vaa| zrIharibhadrasUribhiH yogadRSTisamuccaye "naitadvidastva- pa yogyebhyo dadatyenaM tathApi tu| haribhadra idaM prAha naitebhyo deya AdarAd / / " (yo.dR.sa.226) ityevaMrUpeNa .. ayogyasampradAnakagambhIrazAstrArthadAnapratiSedhakaraNena tucchadAne = tuccha-kSudraprakRtaye gambhIragranthArthadAne / arthahAniH = naya-pramANotsargA'pavAda-nizcaya-vyavahArAdipratipAdakagambhIrazAstrArthocchittiH paramArthata na = 3patA prate "to no dhvati varUpate nadI - (1) vijaLIy, (2) viphavidhe, (3) vigoviyapAdure" ka evA zAstranA padArtho ApavA joIe. je ziSya mUrkha hoya ke guru ane vaDIla vagere upara dveSa dharAvato hoya ke kadAgrahI hoya tevA apAtra ziSyone gurue gaMbhIra zAstrArtho bhaNAvavA nahi. tuccha ane zudra prakRtivALA jIvane zAstranA gaMbhIra padArtho ApavAmAM Ave to paramArthathI zAstrArthano uccheda thAya tevuM yogadaSTi samuccaya graMthamAM jaNAvela che. zrIharibhadrasUri mahArAje tyAM kahela che ke - "A zAstranA paramArthanA jANakAra evA gurujano ayogya jIvane A graMtha nathI ja ApatA. tema chatAM paNa haribhadra(sUri) ema kahe che ke - A graMtha AdarapUrvaka apAtra jIvone na Apavo." A pramANe zrIharibhadrasUri mahArAje apAtra jIvane zAstranA gaMbhIra padArtho-rahasyArtho ApavAno je niSedha karelo che, tenAthI evuM siddha thAya che ke naya, pramANa, utsarga, apavAda, nizcaya, vyavahAra vagerenuM pratipAdana karanAra zAstronA gaMbhIra padArtho, gUDhArtho apAtra jIvane ApavAmAM Ave to paramArthathI zAstronA gaMbhIra padArthano ja uccheda thaI jAya che. ja apAtrane gaMbhIra padArtho na ApavA 4 spaSTatA :- apAtra jIvo paNa vartamAna kalikALamAM chedagraMtha vagere gaMbhIra zAstrone bhaNavA mATe guru, vaDIla vagere pAse Agraha karatA hoya che, dabANa paNa karatA hoya che. zArIrika ke sAMyogika sa lAcArIne paravaza thaIne gurue paNa tevA dabANa AgaLa kyAreka jhUkI javuM paDatuM hoya che ane tevA gaMbhIra graMtho bhaNAvavA paDatA hoya che. AvuM kyAMka kyAMka vartamAna kALe jovA maLe che. A viSama kalikALanI vicitratA che. paraMtu tevA lAcArInA saMyogamAM paNa gurue tene zAstranA mAtra zabdArtha ja ApavA joIe. ullAsa-umaMgathI chedagraMthonA gaMbhIra paramArtho ane pote anuprekSA karela te-te bAbatanA mArmika rahasyArtho tevA apAtra jIvane ApavAnI bhUla tevA lAcArInA saMyogomAM paNa gurujanoe kadApi na ja karavI joIe. A vAta vartamAna kALe vizeSataH khyAlamAM rAkhavA jevI che. ja bhaNAvavAne ayogya jIvanI oLakhANa che. (pravRtta.) prastutamAM bRhatkalpasUtranI tathA sthAnAMgasUtranI eka vAta paNa yAda karavA yogya che. tyAM jaNAvela che ke "traNa prakAranA jIvone vAcanA ApavI nahi - evuM tIrthakaroe jaNAvela che. 1. trayo na vatsatte vAvacitam tat kathA - () navanIta, (2) vikRtiprativardhaka, (2) athavAmitAmRta: |
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2366 0 mAyA tyAjyA 0 26/ pa (bR.ka.sU.4/10, sthA.3/4/204) iti bRhatkalpasUtra-sthAnAGgasUtrayoH vacanam, tathA '"cattAri avAyaNijjA pannA, te nahIM - (1) vaLI, (2) virUpaviddha, (3) vagoviyapAdu, (4) mAyI" (sthA.mU.4/4/ra/ 326) iti sthAnAGgasUtramapi smartavyam / jigya, "tivide micchatte pannattA taM nahIM - (1) vizvariyA, (2) vipu, (3) sannAne" (aa./ 3/193/pR.258) iti sthAnAGgasUtravacanAd avinayasya mithyAtvarUpatvAdapi avinItazrutadAnam anucitamiti ku bhaavH| rNi gambhIrasUtrArthadAnaM tu atipariNAmikAdibhyo naiva kAryam / idamevAbhipretya dazAzrutaskandhacUrNI "abhAyaNaM na vAeti, jahA apakkamaTTiyabhAyaNe aMbabhAyaNe vA khIraM na chubbhti| jai chubbhai, viNassati / te A pramANe - (1) avinIta, (2) vigaI vageremAM Asakta ane (3) kSamApanA dvArA jhaghaDo zAMta na karanAra. A traNa jIvo bhaNAvavA lAyaka nathI." sthAnAMgasUtramAM AgaLa jaNAvela che ke cAra prakAranA jIvane vAcanA na ApavI - tevuM tIrthakara bhagavaMtoe batAvela che. te A pramANe - (1) avinIta, (2) vigaI, mIThAI vageremAM Asakta, (3) jhaghaDo zAMta na karanAra, (4) mAyAvI." sthAnAMgasUtranI A vAta paNa ahIM avazya yAda karavA yogya che. che avinaya mithyAtvasvarUpa che (gri.) vaLI, sthAnAMgasUtramAM jaNAvela che ke "mithyAtva traNa prakAre kahevAyela che. te A pramANe - (1) akriyA, (2) avinaya, (3) ajJAna.' tenA AdhAre kahI zakAya ke avinaya gADha mithyAtvasvarUpa rahyuM hovAnA lIdhe avinIta-uddhata vyaktine zrata ApavAno je niSedha karela che, te vyAjabI ja che. avinayIne zrutadAna karavuM anucita ja che - A pramANe ahIM tAtparya che. che atipariNAmI vagere jIvone gaMbhIra zAstro bhaNAvavA nahi che (nmI.) chedasUtrAdi gaMbhIra sUtra ane tenA artha to atipariNAmika vagerene na ja ApavA. A ja abhiprAyathI dazAzrutaskaMdhacUrNimAM jaNAvela che ke "apAtrane guru chedasUtra na vaMcAve. jema kAcI mATInA vAsaNamAM ke khaTAzavALA vAsaNamAM dUdha nathI nAMkhavAmAM AvatuM, tema A vAta samajavI. jo te vAsaNamAM dUdha mUkavAmAM Ave to kAcI mATInA vAsaNano ke dUdhano nAza thAya che. te rIte atipariNAmI (= apavAdarucivALA, kAcImATInA vAsaNa jevA) jIvane tathA apariNAmI (= mAtra utsargacivALA, khaTAzayukta vAsaNa jevA) jIvone chedasUtra bhaNAvavAnI guru rajA na Ape.' A bAbata aMge UMDI vibhAvanA karI ApaNe sadA pariNAmI (= utsarganA sthAne utsargane ane kaTokaTInA ApavAdika saMyogamAM apavAdane jayaNApUrvaka AcaranAra) banavA prayatnazIla rahevuM. A pramANe ahIM 1. vatvA avAjanIyA: prajJatA tad yathA - (1) kavinIta, (2) vikRtiprativa, () avyavamitaprAmRta:, (4) mAthA (4mRtam = dhivaraNam) 2. trividhuM mithyAtvei prajJatam tat kathA - () trijyA, (2) vinaya , (3) ajJAnam 3. abhAjanaM na vAcayati, yathA apakvamRttikAbhAjane amlabhAjane vA kSIraM na kssubhyte| yadi kSubhyate (= kSipyate), vinshyti| evam atipariNAmAn apariNAmAn ca noddizati /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/2 0 ziSyA'pAtratA guruNA tyAjanIyA 0 2367 evaM atipariNAme apariNAme ya Na uddisati" (da.zru.ska.adhya4/5/cU.pR.35) ityuktam / tatrA'pi na tadveSaH apitu karuNaiva / ata evoktaM dazAzrutaskandhacUrNI "apariNAmagaM atipariNAmagaM vA Na vAeti, te dita tehiM mati, parastoro phudattone ( zra..4/pU.pR.37) rUti prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - svayaM zAstrANi na vAcyAni kintu gurugamataH adhyetvyaani| rA ayaM maulika utsrgmaargH| paraM granthamudraNakAle guravo yogyajIvebhyaH svayaM zAstrAdhyayanasya anujJAM ma svataH prayacchanto dRzyante / ayaM notsargamArgaH kintu apvaadmaargH| etAdRzApavAdamArgapaThitazAstraiH / ziSyaiH zaGkitArthA gurusakAze niHzaGkitAH kaaryaaH| evaM svotprekSitAbhinavapadArthA api gurubhiH / sArdhaM parAmarzakaraNataH suspaSTA asandigdhAzca kaaryaaH| itthamautsargikA''pavAdikAbhyAsamArgAbhyAM ka zAstrAbhyAsakAribhiH sAmpratakAlInaiH AtmArthibhiH darzitarItyA zAstrajJAnaM pariNamayya yogyajIveSu Na zAstrArthAH sadA khedaM vinA viniyojyaaH| sAmpratakAlInavakra-jaDajIvAvalokanena hatotsAhatayA na .. bhAvyam, kintu tadIyadoSadUrIkaraNapreraNayA tadIyapAtratonmIlanataH tadIyabhUmikA'rhazAstrAdhyApanaudAryamapyavazyamupadarzanIyaM gurubhiH| sUcita thAya che. tathA atipariNAmI vagerene gaMbhIra zAstrArtho na ApavAmAM tenA pratye gurunA hRdayamAM vaiSa kAma nathI karato. paraMtu e paNa tenA pratye gurunI karuNA ja che. A ja kAraNathI dazAzrutaskaMdhacUrNimAM ja jaNAvela che ke "apariNAmI ke atipariNAmIne guru chedasUtra na vaMcAve. kAraNa ke tenA jIvane te gaMbhIrazAstro A lokamAM ane paralokamAM ahitakArI thAya che.' TAIphoIDanA dardIne guMdarapAka khAvA na ApavA samAna A gurukaNA samajavI. 6 adhyayanakSetre utsarga-apavAdano vicAra 4 AdhyAtmika upanaya :- potAnI jAte zAstra vAMcavAnA badale gurugamathI zAstrone bhaNavA e utsargamArga che. A mULabhUta mArga che. paraMtu mudraNano jamAno AvyA pachI yogya jIvone guru bhagavaMto che sAme cAlIne te te zAstro jAte vAMcavAnI rajA ApatA paNa dekhAya che. A utsargamArga nathI paNa vA apavAdamArga che. A apavAdamArge bhaNatA ziSyoe potAnA zaMkita arthane guru pAse niHzaMkita banAvavA joIe. tathA anuprekSA karavA dvArA potAne phurelA navA padArthane paNa guru mahArAjane jaNAvavA dvArA che tene gurugamathI vadhAre spaSTa ane asaMdigdha banAvavA joIe. Ama autsargika ke ApavAdika mArge zAstrAbhyAsa karatA vartamAnakAlIna AtmArthI jIvoe uparokta rIte jJAnanuM pariNamana karI yogya jIva sudhI zAstrIya padArthone pahoMcADavAnI potAnI javAbadArIne adA karavAmAM kyAreya paNa kaMTALo rAkhavo nahi. tathA kalikALanA jaDa-vakra evA jIvone joIne hatAza thavAnA badale, temanA doSo dUra thAya tevA prakAranI vyaktigata preraNA karI, temanI yogyatAne vikasAvI te te bhUmikAne yogya evA te te graMthone bhaNAvavAnI udAratA paNa guru bhagavaMte avazya keLavavI joIe.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2368 * zrutaparamparA'vyavacchedakaraNopadeza: 0 pa ato gurubhiH avinItasya vinItatA''pAdanIyA, vikRtyAdigRddhasya gRddhiH tyAjanIyA, kopana, zIlasya kSamApriyatA sampAdanIyA, mAyAvinaH bakavRttiH mocayitavyA / itthamayogyo'pi yogyatA''" pAdanena yathAvasaraM tathAvidhagranthA'bhyAse yojyaH / ra yadi svAdhikAra-padAdikamadRSTvA kartavyapAlanadRSTiH gurUNAM sthirA syAt, yadi ca guru za -vidyAguruprabhRtigocaravinaya-bhakti-bahumAnAdiparatayA ziSyAdibhiH zAstrabhyAsaH kriyeta tadA zrutaparamparAyA ka avicchinnatvaM sambhavet / itthaM zrutaparamparA'vicchedakaraNopadezaH svabhUmikaucityena graahyH| tatazca "rAgA''INama'bhAvA, jammA''INaM asaMbhavAo ya avvAbAhAo khalu, sAsayasokkhaM khu siddhANaM / / " " (zrA.pra.392, saM.ra.zA.9714) iti zrAvakaprajJaptau saMvegaraGgazAlAyAM ca pradarzitaM siddhasukhaM sulabhaM " cAtA16/rA. * mAyAvIne mAyA choDAvavI ja (to.) tethI je ziSya avinIta hoya tene vinIta karavA mATe gurue prayatna karavo. vigaI, mIThAI, phUTa, pharasANa vageremAM Asakta evA ziSyane vigaI vagerenI Asakti choDAvavA mATe gurue preraNA karavI. jhaghaDo karanAra ziSyane kSamA rAkhavA, mAMgavA ane ApavA mATe utsAhita karavA. temaja mAyAvI ziSyane mAyAnA nukasAna samajAvI, mAyA-daMbha-ADaMbara-kapaTa-bakavRtti choDAvavA mATe ullasita karavA. A rIte ayogya ziSyane yogya banAvI che te avasare tevA tevA graMthono abhyAsa 2 gurue karAvavo. ..to zrutaparaMparA avicchinna bane dhI (di.) jo potAnA adhikAra-pada-sattA vagere tarapha najara rAkhavAnA badale kartavyapAlana tarapha guruvarga-vaDIlavarga potAnI dRSTine kendrita kare tathA Azritavarga paNa guru, vidyAguru vagerenI bhakti, e vinaya vageremAM ullasita banI zAstrAbhyAsa kare to zrutanI paraMparA avicchinna bane. A rIte zrutaparaMparAne akhaMDa banAvavAno AdhyAtmika saMdeza ahIM sahu koIe potapotAnI bhUmikAmAM rahIne grahaNa karavA yogya che. zrutaparaMparAne akhaMDa banAvavAthI zrAvakaprajJaptimAM tathA saMvegaraMgazAlAmAM darzAvela siddhasukha sulabha bane. tyAM jaNAvela che ke "(1) rAgAdino abhAva hovAthI, (2) janmAdino asaMbhava hovAthI tathA, (3) pIDAno viraha hovAthI kharekhara siddha bhagavaMto pAse zAzvata sukha raheluM che." (16/2) lakhI rAkho DAyarImAM..u) buddhine saMkucitatAnuM AkarSaNa che. zraddhAne udAratAnuM AkarSaNa che. 1. rAgAdInAmabhAvAd janmAdInAm asmbhvaacc| avyAbAdhAtaH khalu zAzvatasaukhyaM hi siddhAnAm / /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/3 OM dravyAnuyogavyAkhyA jina brahmANI' / 2369 sAmAnya ma jANo, e to jinabrahmANI, bhalI pari sAMbhalo e, tattvarayaNanI khANI; e zubhamati mAtA, durmati velI kRpANI, e zivasukha-surata-phala-rasa-svAda-nisANI /16/3 (269) sa ane e jayArtha vyAkhyAnane "sAmAnya" ema ma jANo. e to jinapraNIta brahmANI. catta - "mAvatA zrIRSabhadevena brAjhyAH dakSiNakareNopadiSTA, sA 'brahmANI' ityucyte|" prakRtakRtimAhAtmyamabhiSTauti - 'svalpAmiti / svalpAM memAM bodhata, jina brahmANI' tttvrtnkhniH| zubhamatijananI durmativallIkRpANI zivakaghRNiH / / 16/3 // prakRte daNDAnvayastvevam - imAM svalpAM mA bodhata (yataH iyaM) jina' brahmANI', tattvaratnakhaniH, ma zubhamatijananI, durmativallIkRpANI, zivakaghRNiH / / 16/3 / / bho AtmArthinaH ! imAM dravya-guNa-paryAyarAsAnuvAdAtmikAM dravyAnuyogaparAmarzA'bhidhAnAM dravya -guNa-paryAyarAsastabakAnusAriNIM ca dravyAnuyogaparAmarzakarNikA''khyAM nayArthavyAkhyAM svalpAM = sAmAnyAtmikAM ? mA = naiva bodhata = jAnIta, yata iyaM hi jina brahmANI' = RSabhAbhidhAnatIrthakarapraNIta brahmANI' rNi vrtte| bhagavatA zrIRSabhadevena rAjyadazAyAM svadakSiNakareNa brAhmayAH upadiSTeyaM lipiH iti sA.. 'brahmANI'tyucyate / taduktam AvazyakaniyuktibhASye "lehaM livIvihANaM jiNeNa baMbhIi dAhiNakareNaM" (A. avatAraNikA:- prastuta racanAnA mAhAbhyanI graMthakArazrI stavanA kare che ke : zlokArdha - "prastuta vANI sAmAnya che' - evuM tame jANatA nahi. kAraNa ke jinezvara bhagavaMte racela A to brahmANI che, taratnanI khANa che, zubhamatinI janaka che, durmatirUpI velaDIne kApanArI charI che ane mokSasukhanI nizAnI che. (16/3) vyAkhyArtha:- he AtmArthI jIvo ! prastuta dravya-guNa-paryAyano rAsa' nAmanA granthanA anuvAdasvarUpa che. "dravyAnuyogaparAmarza' nAmanI saMkSipta nayArthavyAkhyA ane dravya-guNa-paryAyarAsanA TabAne (= stabakane) anusaranArI "dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI vistRta nayArthavyAkhyA = anekanayArthagarbhita vyAkhyA to sAmAnya svarUpa che" - evuM tame jANatA nahi. kAraNa ke A vANI to RSabhadeva nAmanA prathama tIrthakare racela brahmANI = brahmavANI che. AthI A vANI ghaNuM badhuM mahattva dharAve che. bhagavAna zrI RSabhadeve rAjyAvasthAmAM potAnA jamaNA hAthathI brAhmI nAmanI potAnI dIkarIne A lipino upadeza Apela hato. tethI A lipisvarUpa vANI "brahmANI' = "brahmavANI kahevAya che. AvazyakaniryuktibhASyamAM prastuta bAbatane jaNAvI kahela che ke "RSabhadeva bhagavAne potAnA jamaNA hAthathI brAhmIne lekhanuM * si.lI.(24)+ko.(7+9+10+11)mAM "saMbhAlo pATha. je pustakomAM "e nathI. ko.(4)mAM che. 1. tevuM vividhAna nine trAsthA: kSavireja
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** 2370 ni.207 gAthAtaH uttaraM bhASya - gA. 13) iti / vI." idaJcAtrAvadheyam - '"baMbhIe NaM livIe aTThArasavihe lekhavihANe paNNatte / taM jahA - (sama.18/pR.69) ityAdisamavAyAGgasUtrasya vRttau "brahma Adidevasya bhagavato duhitA, brAhmI vA saMskRtAdibhedA vANI / tAm Azritya tenaiva yA darzitA akSaralekhanaprakriyA sA brAhmIlipiH " (sama. 18/pR.71 rzu vR.) iti yaduktaM zrIabhayadevasUribhiH, yacca dvisaptatikalAnirUpaNe taireva tatraivA'gre "lekho dvidhA bha - lipi - viSayabhedAt / tatra lipiH aSTAdazasthAnakoktA athavA lATAdidezabhedataH tathAvidhavicitropAdhibheda vA anekavidhA" (sama.72 / vR. pR. 166 ) ityuktaM tato nizcIyate yaduta Adijinena brAhmayAH na kevalaM lipi: darzitA kintu saMskRtAdinAnAvANIjJaptirapi / tatrA'pi lipiH na kevalaM brAhmIpramukhA'STAdazabhedA kA kintu lATAdidezabhedena nAnAvidhA / ane lipinuM vidhAna zIkhavADyuM'. lipi - viSayabhedAd lekho dvidhA = 26/2 = * jinabrahmANIne samajIe (va.) ahIM eka vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke bhagavAna zrIRSabhadeve potAnI rAjyAvasthA daramyAna brAhmIne mAtra lipi nathI zIkhavADI. paNa saMskRtAdi anekavidha vANInuM jJAna paNa Apela che. A aMge ApaNe samavAyAMgasUtranA saMdarbhamAM vicArIe to 18 mA samavAyasUtramAM jaNAvela che ke brAhmI lipine aDhAra prakAre lakhavAnI paddhatio darzAvela che. te A rIte - brAhmI...' ItyAdi. matalaba ke Adijine brAhmIne vANIjJAnanI sAthe je akSaralekhananI prakriyA zIkhavADI, te koI ekAda ja prakriyA nathI zIkhavADI. paraMtu aneka akSaralekhanaprakriyAo zIkhavADI che. je badhAnuM sAmudAyika nAma 'brAhmI' che. tathA enA je 18 bheda che, te bhedomAM paNa prathama lipinuM nAma 'brAhmI' che. uparokta samavAyAMgasUtranI vyAkhyAmAM zrIabhayadevasUrijIe evuM jaNAvela che ke "brAhmI eTale Adideva bhagavAnanI dIkarI. athavA brAhmI eTale saMskRta vagere bhedathI vibhinna prakAranI vANI. tethI Adijine svayameva brAhmI dIkarIne AzrayIne ke saMskRtAdi vANIne AzrayIne je akSaralekhanaprakriyA zIkhavADI te brAhmIlipi kahevAya.' tathA zrIabhayadevasUrijIe ja te ja graMthamAM AgaLa 72 mA samavAyAMgasUtranI vyAkhyAmAM 72 kaLAnuM nirUpaNa karavAnA avasare jaNAvela che ke "lekha be prakAre che. (1) lipinA lekha bhedathI tathA (2) viSayabhedathI = dezabhedathI. temAM sauprathama je lipi lekhana che, te to pUrve 18 mA samavAyanA sthaLe darzAvela ja che. (hamaNAM ja ApaNe tene upara samajI gayA chIe.) athavA (= tathA) lekhano lekhanano bIjo bheda to lATa vagere dezanA bhedathI vividha prakAre che. athavA tevA prakAranI vividha zailIonA bhedathI aneka prakAre lekhanabhedo jANavA." tenAthI eTaluM nizcita thAya che ke Adijine brAhmIne phakta lipi zIkhavADI nathI. paraMtu saMskRtAdi judI-judI vANInI jANakArI paNa ApelI che. temAM paNa lipi phakta brAhmI vagerenA bhedathI phakta 18 prakAre nathI. paraMtu lATa vagere judA-judA dezonA vibhAgathI vividha prakAre lipio zIkhavADela che. = = 1. brAhmayA: lipyAH aSTAdazavidhaM lekhavidhAnaM prajJaptam / tad yathA vAlI...
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/2 * durmativallIkRpANI dravyAnuyogavyAkhyA N 2371 bhalI pari sAMbhalo dhAro, tattvarUpa je ratna, tehanI e khANI chai utpattisthAnaka chai. e zubhamati = bhalI je mati, tehanI mAtA chai rUDI matinI prasavanahArI. duramati mithyAtvAdi, tadrupa je velI, tehane chedavAne kRpANI tulya chaI. A = = rA itthaM sA sarvA'pi lipiH vANI cA''dijinena brAhmIm Azritya darzitatvAd jinabrahmANItvena pa vyavahartumarhataH / prakRte " prathamenA'rhatA brAhmayA svaputryA prathamaM yataH / pAThitA'kSararAjIyaM brAhmIti - kRnnRnnaam||" (a.gI.33/3) iti arhadgItAyAM meghavijayopAdhyAyoktizca naiva vismartavyA / AdijinoktasaMskRtAdibhASA - brAhmIpramukhA'STAdazalipyupajIvakatvena lATAdidezIyA'vaziSTabhASA'kSaravinyAsAnAmapi jinabrahmANItvaM naiva prcyvte| jinavANIvacanavinyAsA'nusRtatvena dravya-guNa-paryAyarAsabhASA'kSaravinyAsayoH rza dravyAnuyogaparAmarzabhASA'kSaravinyAsayoH ca jinabrahmANItvaM naiva virudhyate / ma ka ata eveyaM sarvAdareNa zrotavyA, jJaparijJayA avagantavyA pratyAkhyAnaparijJayA ca samyag dhAraNIyA / iyaM hi tattvaratnakhaniH = pramANa-naya-nikSepa-saptabhaGgyAdijinoktatattvalakSaNaratnAnAm utpattisthAnakaM vrttte| tatheyameva zubhamatijananI = jinAnurAga-guNAnurAgAdijanakaprazastaprajJAmAtA, durmativallIkRpANI kA prastuta graMthabhASA jinabrahmANI ! (i.) A rIte te badhIya lipi ane vANI Adijine brAhmIne AzrayIne zikhavADela hovAthI te tamAma 'jinabrahmANI' tarIke vyavahAra karavA yogya che. temaja brAhmI vagere 18 bhedathI je je lipi AdinAtha jinezvare brAhmIne zIkhavADI, te lATa vagere vividha dezomAM pravartamAna bAkInI badhI lipi upajAtionI mAtA hovAthI te paNa aMtato gatvA mULamAM to AdijinopadiSTa banavAnA lIdhe jinabrahmANI kahI zakAya che. 'prathama AdinAtha arihaMte potAnI putrI brAhmIne je kAraNe A akSarazreNi bhaNAvI -zIkhavADI te kAraNe A akSarazreNi = akSaravinyAsa lipi brAhmI kahevAya che. te jIvone mATe hitakAriNI che' - A mujaba meghavijayajI upAdhyAye arhadgItAmAM je jaNAvela che, te paNa ahIM bhUlavA yogya nathI ja. temaja lATa vagere dezonI vividha vANI (= bhASA) ane lipi (= akSaravinyAsa) = paNa hakIkatamAM AdijinopadiSTa saMskRtAdi bhASA tathA jinokta brAhmI vagere 18 lipi - bannene AdhAre pravRtta thayela hovAthI temAMthI jinabrahmANItva nAmano guNadharma ravAnA thato nathI. matalaba ke te tamAma vANI ane akSaralekhana jinabrahmANI kahevAya. tathA jinavANIvacanavinyAsane anusarIne bolAyela hovAthI ane lakhAyela hovAthI 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' temaja 'dravyAnuyogaparAmarza' - A banne graMthanI bhASAne = vANIne tathA akSaralekhanane = lipine 'jinabrahmANI' kahevAmAM koI virodha nathI ja Avato. dravyAnuyogavANI tattvaratnakhANa ka (ta.) A ja kAraNathI prastuta nayArthagarbhita dravyAnuyogavANI saMpUrNa AdarathI sAMbhaLavI joIe, jJa-parijJAthI jANavI joIe ane pratyAkhyAna-parijJAthI sArI rIte dhAraNa karavI joIe. kharekhara A dravyAnuyogavANI e to pramANa, naya, nikSepa, saptabhaMgI vagere jinokta tattvasvarUpa ratnonI khANa che. prastuta tattvaratno dravyAnuyogavANImAMthI ja utpanna thAya che. tathA A dravyAnuyogavANI e ja Tur
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2372 * jinabrahmANIvyavahAravimarzaH 0 26/ che e zivasukha te mokSa sukha, tadrupa je surataru = kalpavRkSa, tehanA je phaLa (rasa), tehano je svAda, A tehanI nizAnI chaI, yAdagArI chaI mokSa sukhanI. ./16/all = mithyAtvaritnatAMDalipatrikA vartatI. pa iyaM hi zivakaghRNiH = zivasukhasurataruvaraphalarasA''svAdadIdhitiH vartate, sAnubandhakalyANa-- kaarimhaarthprtipaadktvaat| ___ prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - 'dravyAnuyogabhAratI brahmANI tattvaratnakhaniH...' ityAdhuktyA m tatkAmanAzAlibhiH atyAdareNa sA abhyasyeti sUcyate / zabdabrahmarUpA hi saa| mahAbhArate tripurAtArza pinyupaniSadi maitrAyaNyupaniSadi brahmabindUpaniSadi ca "zabdabrahmaNi niSNAtaH paraM brahmAdhigacchati" (ma.bhA.zAM. parva .232/30, .ra70/2, tri.1/17, maitrA.7/22, dra.vi.27) ti yuTum, yaa trizAvarane ' "paraM brahma tataH zabdabrahmaNaH so'dhigacchati" (dvA.dvA.4/28) ityuktam, tadanusAreNa atyAdareNa tadabhyAsena fNa parabrahmopalabdhiH sukarA / tabalena ca '"sayalapavaMcarahiyaM sattAmattasarUvaM aNaMtANaMdaM paramapayaM" (sa.ka.bhava. kA 9/pR.894-bhAga-2) iti samarAdityakathAyAM zrIharibhadrasUrivarNitaM paramapadam ahnAya upalabhate AtmArthI T16/3/ jinAnurAga, guNAnurAga vagerene utpanna karanArI prazasta prajJAnI mAtA che. tathA mithyAtva vagere durbuddhi rUpI velaDIne kApavA mATe A dravyAnuyogavANI e ja charI che. (phAM) mokSarUpI kalpavRkSanA sukhAtmaka phalanA rasAsvAdano camakAro paNa prastuta dravyAnuyogagocara vANI ja che. kema ke te sAnubaMdha kalyANane karanArA mahAna padArthanuM ane paramArthanuM pratipAdana kare che. ja zabdabrahAmAMthI parabahma tarapha ja AdhyAtmika upanaya :- dravyAnuyogagocara vANIne brahmavANI, tattvaratnakhANa vagere svarUpe te darzAvavA dvArA ahIM "brahmatattva, tattvaratna, prazasta prajJA, durbuddhiviccheda, zivasukhAsvAda vagerenI kAmanAvALA jIvoe atyaMta AdarapUrvaka prastuta dravyAnuyogavANIno sarva prakAre abhyAsa karavo joIe US - tevuM sUcana graMthakArazrI dvArA prApta thAya che. prastuta dravyAnuyogavANI zabdabrahmasvarUpa che. "zabda brahmamAM niSNAta thayela sAdhaka para brahmane prApta kare che' - A pramANe mahAbhArata, tripurAtApinI upaniSat, maitrAyaNI upaniSat tathA brahmabiMdu upaniSatu graMthamAM jaNAvela che. tathA dhArniMzikA prakaraNamAM jaNAvela che ke "te zabdabrahmathI sAdhaka para brahmane meLave che. tethI te mujaba atyaMta AdarathI zabdabrahmasvarUpa prastuta brahmANI dravyAnuyogavANIno abhyAsa karavAthI parabrahmanI prApti sulabha bane che. zabdabrahmasvarUpa te dravyAnuyogavANInA abhyAsanA baLathI AtmArthI sAdhaka samarAdityakathAmAM darzAvela paramapadane jhaDapathI meLave che. tyAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "paramapada = mokSa to (1) sarvaprapaMcazUnya, (2) AtmasattAmAtra svarUpa tathA (3) anaMtaAnaMdamaya che." (16/3) 1. sakalaprapaJcarahitaM sattAmAtrasvarUpam anantAnandaM prmpdm|
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/4 * dravyAnuyogavettuH indrAdisevyatvam / 2373 ehanaI supasAI ubhA joDI pANi, sevaI nara-kinnara-vidyAdhara-pavipANi; e abhiya dRSTithI jehanI mati siMcANI, temAMhi ullasaI suruci velI karamANI II16/4 (270) ehane supasAyaI = ehanA vANInA prasAdathI ubhA pANi joDI = hAtha joDI (sevaIka) sevA rI kare che. sevAmAM bhaktivaMta nara te cakravaryAdika, kinnara te vyaMtarAdi, vidyAdharAdika ane pavipANi = Indra pramukha keI devatAnI koDA koDI. e amRtadaSTithI je bhavya prANI buddhivaMtanI mati siMcANI, te mati nava pallavapaNAne pAmI, tehamAMhe = tehanA hRdayakamaLamAMhe (ullasaI =) ullAsa pAmI. (suruci=) bhalI ruci rUpa je velI, Age mithyAtvAdisaMsarge karamANI huMtI paNi zuddha naiyAyikI vANI sAMbhaLIne ullAsa prakRtavANIprabhAvamAvirbhAvayati - 'etadi'ti / etatkRpayA pANI pidhAya sevate naraM pvipaanniH| etatsudRSTisiktA sumatirlAnA'pi sursaalii||16/4|| prakRte daNDAnvayastvevam - etatkRpayA pavipANiH pANI pidhAya naraM sevate / mlAnA'pi sumatiH etatsudRSTisiktA surasAlI (snyjaayte)||16/4 / / etatkRpayA = prakRtavANIsuprasAdena hi pavipANiH = indraH upalakSaNAt cakravartyAdinarendra ke -vidyAdharendra-kinnara-kiMpuruSAdivyantarAdikoTAkoTidevagaNazca pANI = karau pidhAya naraM = adhyayanA'dhyApanAdidvArA prakRtavANIprakAzakaM samAdareNa sevate = pryupaaste| ___ AtmArthibhavyajanasya mithyAtvAdisaMsargato mlAnA'pi sumatiH = sanmArgamatikamalinI etatsudRSTi- kA ririkA:- dravyAnuyogasaMbaMdhI prastuta vANInA prabhAvane graMthakArazrI pragaTa kare che : marI:- prastuta dravyAnuyogavANInA prasAdathI Indra paNa be hAtha joDIne prastuta vANInA prakAzaka evA manuSyanI sevA kare che. tathA karamAyelI sumati = sanmati paNa prastuta dravyAnuyogavANInI amRtadaSTithI siMcAyelI surasALa banI jAya che. (16/4) bhAra- prastuta dravyAnuyogavANInA suMdara prasAdathI ja Indra, cakravartI vagere rAjA, vidyAdhara rAjA, kinnara-kiMpuruSa vagere karoDo devono samudAya paNa be hAtha joDIne, prastuta dravyAnuyogaviSayaka Cl! vANInuM adhyayana-adhyApanAdi dvArA prakAzana karanArA evA manuSyanI, atyaMta AdarapUrvaka paryApAsanA kare che. matalaba ke jenA upara A vANInI kRpA utare che, te manuSyanI IndrAdi paNa sevA kare che. A ) dravyAnuyogavANIthI sumati pragaTe ) (mAtmA.) mithyAtva vagerenA saMsargathI AtmArthI evA bhavya jIvanI sanmArgaprakAzaka evI sumati rUpI kamalinI karamAI jAya che. AvI karamAyelI sumati-kamalinI paNa nyAyasaMgata prastuta dravyAnuyogagocara * A.(1)mAM 'surakinnara...' pATha. 8 lI.(1)mAM "pati' azuddha pATha.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2374 0 sAdaraM dravyAnuyogo'bhyasanIyaH / pAmII chaI. 16/4ll - siktA = nyAyopetaprakRtabhAratIsudhAdRSTisiktA satI cetaHsarasi surasAlI navapallavitA saJjAyate / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - mithyAtvasamparkAt sanmatiH nazyati drvyaanuyogsmprkaaccaa'| bhyudeti / tatazcAtmArthibhiH atyAdareNa sadA dravyAnuyogabhAratyabhyAsalInatayA bhAvyamityupadizyate / m tadanusaraNena ca '"se na sadde, na rUve, na gaMdhe, na rase, na phAse / arUviNI sattA, aNitthaMtthasaMThANA, aNaMtavIriyA, kayakiccA, savvAbAhAvivajjiyA, savvahA, niravekkhA, thimiyA, psNtaa| asaMjogie esANaMde / __ ao ceva pare mae" (pa.sU.5/46) iti paJcasUtravyAvarNitaM siddhasvarUpaM jhaTiti upalabhate AtmArthI TI96/4 vANInI amRtadaSTithI siMcAI jAya to AtmArthI bhavya jIvanA hRdayasarovaramAM te karamAyelI sumatisvarUpa kamalinI paNa surasALa-navapallavita-praphullita thaI jAya che. * dravyAnuyogathI sanmatino udaya ja AdhyAtmika upanaya :- mithyAtvanA saMparkathI sanmatino nAza thAya che. ane dravyAnuyoganA saMparkathI sanmati abhyadayane pAme che. tethI "AtmArthI jIve atyaMta AdarapUrvaka dravyAnuyogagocara vANIno abhyAsa ja karavAmAM sadA lIna banavuM joIe - AvI AdhyAtmika sUcanA ahIM prApta thAya che. | i siddhono AnaMda asAMyogika ! () A sUcanAne anusaravAthI AtmArthI sAdhaka paMcasUtramAM jaNAvela siddhasvarUpane jhaDapathI meLave che. tyAM jaNAvela che ke "te siddhAtmA (A) zabdazUnya che, (B) rUpazUnya che, (C) gaMdhazUnya che, (D) rasazUnya, (E) sparzazUnya che. temanI sattA = vidyamAnatA (1) arUpiNI che, (2) anitthasthasaMsthAnavALI che, (3) anaMtasAmarthyavALI che, (4) kRtakRtya che, (5) sarvapIDArahita che, (6) sarvathA nirapekSa che, (7) stimita = sthira che, (8) prazAMta che, (9) asAMyogika = svAbhAvika AnaMdasvarUpa che. tethI ja te AnaMda zreSTha manAyela che. (16/4) (lakhI rAkho DAyarImAM....4 * buddhi paisA mAMge che. zraddhAne paisA vagaranA jIvanamAM rasa che. * buddhi hoLIne divALI mAne che, zraddhA hoLInuM divALImAM rUpAMtaraNa kare che. 1. tasya na zabdaH, na rUpam, na gandhaH, na rasaH, na sprshH| arUpiNI sattA, anitthaMsthasaMsthAnA, anantavIryA, kRtakRtyA, sarvA''bAdhAvivarjitA, sarvathA nirapekSA, stimitA, prshaantaa| asAMyogika eSa aanndH| ata eva paro mtH|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/ * dravyAnuyogasya arthA'gAdhatA / 2375 bahu bhAva ja ehanA jANaI kevalanANI, saMkhepaI e to gurumukhathI kahavANI"; ehathI saMbhArI jinaguNa zreNi suhANI, vacanAnuSThAnAM samApatti paramANI 16/pA (271). ehanA bahu bhAva chaiM. Uje kevaLajJAnI tehi ja ehanA bhAva saMpUrNa jANaI; paNi sAmAnya chadmastha jIva ehanA bhAva saMpUrNa na jANaI. te mATaV (to) saMkSepathI e meM gurumukhathI sAMbhaLI hatI, tehavI kahavANI kahatAM vacanavargaNAI AvI, tima kahaI chI. pratamyAnamAda - '' kRtinA asyA bhAvAn pazyati kevalI lezato hyuktA shruteym| tato jinaguNasmRtyA vacanakarmasamApattiH syAt / / 16/5 / / prakRte daNDAnvayastvevam - asyAH bhAvAn kevalI (eva) pshyti| (ataH) iyaM lezato hi ga zrutA uktA (c)| tataH jinaguNasmRtyA hi vacanakarmasamApattiH syAt / / 16/5 / / asyAH = prakRtaprabandhabhASAyAH dravyAnuyogapratipAdikAyA bahavo bhAvAH santi / tAn sarvAn ka bhAvAn = arthAn tu kevalI = kevalajJAnI eva pazyati aparokSatayA / chadmasthastu jJAnI api nAsyAH / kRtsnAn arthAn parijJAtuM kssmH| ataH yathA gurumukhato mayA iyaM lezataH = aMzataH hi = eva zrutA = AkarNitA tathA iha gurukRpayA uktA = bhASAvargaNAgrahaNa-parityAgasantatyA vaikharI vyaakRtaa| kA avataralikA :- prastuta dravyAnuyoganA abhyAsanuM phaLa graMthakArazrI jaNAve che : zlokArthI:- prastuta dravyAnuyogaviSayaka vANInA bhAvone to kevalajJAnI ja sAkSAt jue che. tethI aMzataH sAMbhaLelI prastuta vANI ahIM mArA dvArA kahevAya che. tethI jinezvara bhagavaMtanA guNonuM smaraNa karavA dvArA vacanAnuSThAnathI samApatti prApta thAya che. (16/5) ja gurukRpAthI vaikharI vANIprakAzana che vyAkhyAthI - prastuta prabaMdhagraMthanI bhASA dravyAnuyoganuM pratipAdana kare che. dravyAnuyoganA bhAvo va atyaMta gahana che. tethI prastuta graMthanI vANInA bhAvo = bhAvArtho paNa aneka prakAranA che. te sarva bhAvArthone to kevaLajJAnI ja sAkSAt jue che. chadmastha jIva to jJAnI hovA chatAM paNa prastuta dravyAnuyogagocara bhASAnA tamAma arthone cArebAjuthI jANavA mATe samartha banato nathI. tethI gurumukhe je pramANe prastuta dravyAnuyogagocara vANI meM aMzataH ja sAMbhaLI che te rIte ahIM kahelI che. je vANI bolAya te vaikharI vANI kahevAya. bhASAvargaNAnuM grahaNa ane tyAga karavAnI paraMparAthI dravyAnuyogagocara * pustakomAM ja nathI. ko.()mAM che. je pustakomAM "saMkhavaI pATha. A.(1)no pATha lIdho che. je A.(1)mAM kahevANI pATha. lA.(2)mAM "kahAvANI' pATha. pustakomAM "kahavAlI" ko.(9)+si.no pATha lIdho che. 8 lI.(1)mAM "kahavANI' pATha. 7 pustakomAM 'te' pATha azuddha che. B.(1)mAM "je pATha.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2376 0 bhagavadbahumAnato vacanAnuSThAnaprApti: 0 sa (ehathI saMbhArIka) ehija dravyAnuyoga vicArI kriyAmArgamAM paNi (jinaguNazreNi suhANI) pa tataH = dravyAnuyogavANItaH dravyAnuyogaprakAzakajinaguNAH smRtigocaramAyAnti / jinaguNasmRtyA ___ ca bhagavadbahumAnaM saJjAyate / tacca zobhanAdhyavasAnarUpatvAd lezyAzuddhikArakam / prakRte '"ajjhavasANeNa " sohaNeNa jiNo lesAhiM visujhaMto" (A.ni.bhA.96) iti AvazyakaniyuktibhASyavacanaM smartavyam / "adhyavasAnam ma = antaHkaraNasavyapekSaM vijJAnam" (A.ni.460 gAthAtaH uttaraM bhA.gA. 96 vR.pR.123) iti Avazyakarza niyuktibhASyavyAkhyAyAM shriihribhdrsuuriH| ittham AdhyAtmikopanayagarbhAyAM prakRtadravyAnuyogavicAraNAyAM - satyAM zubhAdhyavasAyalakSaNAd bhagavadbahumAnAd lezyAzodhakAd vacanakarma = svabhUmikocitaM vacanAnuSThAnaM prvrtte| taduktaM dvAtriMzikAvRttau tattvArthadIpikAyAM "samApattisaMjJakA'saGgAnuSThAnaphalakasya vacanAnuSThAnasya AjJA''daradvAraiva upapatteH" (dvA dvA.2/25/vR.pR.121) iti / jinavacanabahumAnAt kriyAyogaprAptiH saGgataiva, kA hitAhitaprApti-parihArapratyalakriyAyogasya prAthamyena bhagavatoktatvAt / vaikharI vANI gurukRpAthI ahIM vyakta karAyelI che. kUpha kriyAyogathI mokSamArgamAM praveza pha (tA.) dravyAnuyogagocara vANIthI dravyAnuyogaprakAzaka jinezvara bhagavaMtanA sadgaNo smRtipathamAM Ave che. tathA jinezvara bhagavaMtanA guNonI smRtithI jinezvara bhagavAna pratye bahumAna bhAva pragaTa thAya che. A bhagavabahumAna zubha adhyavasAyasvarUpa hovAthI vezyAne zuddha kare che. "zubha adhyavasAya vaDe lezyA dvArA vizuddha thatA jinezvara bhagavaMta zibikA upara caDhe che" - A pramANe dIkSA prasaMgane varNavatA AvazyakaniyuktibhASyamAM je jaNAvela che, tene prastutamAM sAkSIrUpe yAda karavuM. ahIM suMdara 3 adhyavasAyane vezyAzuddhimAM kAraNa tarIke jaNAvela che. "antaHkaraNane sApekSa evuM je viziSTa jJAna @aa hoya te adhyavasAya kahevAya' - A mujaba zrIharibhadrasUrijIe AvazyakaniyuktibhASyavRttimAM jaNAvela che. ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke A rIte prastuta dravyAnuyoganI vicAraNA AdhyAtmika upanayathI sa garbhita rIte pravartatI hoya tyAre bhagavAna pratye je bahumAna bhAva pragaTa thAya che, te antaHkaraNasApekSa viziSTajJAnasvarUpa zubha adhyavasAya tarIke mAnya hovAthI tenA dvArA sAdhakanI lezyA vizuddha bane che. tenAthI svabhUmikAyogya vacanAnuSThAna sAdhakanA jIvanamAM pravarte che. trizat kAtrizikA prakaraNanI tattvArthadIpikA vyAkhyAmAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke "samApatti jenuM bIjuM nAma che tevA asaMgaanuSThAnanuM kAraNa to vacanaanuSThAna che. te vacanAnuSThAna jinAjJA pratye Adara dvArA ja saMbhave." jinavacana pratyenA bahumAnabhAvanA prabhAve A rIte jIva mokSamArgamAM praveza kare eTale sauprathama kriyAyogamAM joDAya e vAta yogya che. te kriyAyoga hitanI prApti ane ahitano parihAra karavA mATe samartha hoya che. A pramANe tIrthakara bhagavaMte jaNAvela che. 1. adhyavasAnena zobhanena jino lezyAbhiH vizudhyamAnaH /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/6 0 parabrahmajyotiHsphuraNam 0 2377 Adipravartaka bhagavatadhyAnaI bhagavaMtasamApati huI. teNe karI sarva kriyA sAphalya hoI. ullaM - etena "tIrthakRdAdInAM vacanaM hitA'hitaprApti-parihArapravartakam" (A.7/3/204/pR.248) iti AcArAGgavRttikRduktirapi vyAkhyAtA / itthaJca kAyena kriyAmArgapravRttAvapi manasi bhagavadanudhyAnamAvirbhavati / evaM sarvatra bhagavadanudhyAnAd hi = eva vacanakarmasamApattiH = vacanAnuSThAnataH bhagavatsamApattiH syAt / tathaiva ca sarvakriyAsAphalyaM bhavati / bhagavatsamApattireva parabrahmAkhyajyotiHsphuraNamapyucyate / etena "dhyAtR-dhyAna-dhyeyAnAM trayANAmekatva-rza prAptaH, tataH kiJcidagocaraM cinmayaM jyotiH parabrahmAkhyaM sphurti| tatsphuraNenaiva sarvakriyANAM sAphalyAd" (pra.za.99 vRtti.pR.539) iti pratimAzatakavRttikRdvacanamapi vyAkhyAtam / kundakundasvAminA niyamasAre '"kevalaNANasahAvo kevaladasaNasahAva suhmio| kevalasattisahAvo so'haM Ni TIvacanAnuSThAna samApattinimitta che (tena) AcArAMgasUtranI vyAkhyAmAM zrIzIlAMkAcAryae jaNAvela che ke "tIrthakara bhagavaMta ane gaNadhara bhagavaMta vagerenA vacana jIvane hitanI prAptimAM ane ahitanA parihAramAM pravartAve che." ame upara je vAta jaNAvI tenAthI zrIzIlAMkAcAryanA vacananuM paNa spaSTIkaraNa thaI jAya che. A rIte bhagavAna pratyenA bahumAnabhAvathI kriyAmArgamAM kAyAthI pravartavA chatAM paNa manamAM bhagavAnanA guNonuM ciMtana -manana thavAthI pratyeka kriyAnI pAchaLa bhagavAnanuM dhyAna pragaTa thAya che. "mArA jinezvara bhagavAne Ama karavAnuM kahela che. mATe huM Ama karuM chuM - A rIte sarvatra bhagavAnanuM dhyAna pravartavAthI ja vacanAnuSThAnanA nimitte bhagavansamApatti prApta thAya che. tathA te bhagavansamApatti dvArA ja sarva kriyAyoga saphaLa thAya che. A jyotiskuraNathI kriyAsAphalya che (va.) prastuta bhagavasamApatti ja parabrahma nAmanI jyotinuM phuraNa paNa kahevAya che. a. pratimAzatakavRttimAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "dhyAtA, dhyAna ane dhyeya - A traNeyamAM aikya bane thAya tyAra bAda koIka agamya, agocara parabrahma nAmanI cinmaya jyoti skurAyamAna thAya che. prastuta jJAnamaya jyotinA phuraNathI ja sarva dharmakriyAo saphaLa thAya che." A parabrahmajyoti e ja amane bhagavansamApatti tarIke mAnya che. samApatti eTale tulyatAnI prApti. bhagavasamApatti eTale bhagavatatulyatAnI prApti. matalaba ke bhagavAnanuM dhyAna karavAthI jIva kharekhara bhagavAna samAna bane che. & traNa svarUpe samApatine samajIe ? (kundra) kuMdakuMdasvAmIe niyamasAramAM (1) svarUpamukhe, (2) phalamukha, (3) hetumukhe traNa samApatti sUcavelI che. te A pramANe- "(1) kevaLajJAnasvabhAvI, kevaLadarzanabhAvI, sukhamaya ane kevaLazaktisvabhAvI te huM chuM - e pramANe jJAnI ciMtana kare. (2) je nijabhAvane choDato nathI, koI * pustakomAM "dhyAne' pATha. A.(1)no pATha lIdho che. je "sarva pada pustakomAM nathI. ko.(10) + A.(1)mAM che. 1. kevalajJAnasvabhAvaH kevaladarzanasvabhAvaH sukhmyH| kevalazaktisvabhAvaH so'hamiti cintayed jnyaanii||
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2378 0 svarUpa-phala-hetumukhena samApattinirUpaNam / 16/5 idi ciMtae NANI / / 'NiyabhAvaM Navi muccai parabhAvaM Neva geNhai keiN| jANadi passadi, savvaM so'haM idi ciMtae nnaannii|| "payaDi-TThidi-aNubhAga-ppadesabaMdhehiM vajjido appaa| so'haM idi ciMtijjo tattheva ya kuNadi rA thirabhAvaM / / " (ni.sA.96-97-98) ityevaM svarUpa-phala-hetumukhena yA samApattiH sUcitA, manISibhiH svayameva vibhAvya sehA'nuyojyA / dhyAnadIpikAyAM sakalacandropAdhyAyena "yaH parAtmA paraM so'haM-yo'haM sa prmeshvrH| madanyo na e| mayopAsyo madanyena ca nA'pyaham / / " (dhyA dI.174) ityevaM pUrvArdhana svarUpamukhena, uttarArdhena ca ka hetumukhena smaapttirupdrshitehaanusndheyaa| or yogapradIpe "sulabdhAnandasAmrAjyaH kevljnyaanbhaaskrH| paramAtmasvarUpo'haM jAtastyaktabhavArNavaH / / " (yo.pra.48) ityevaM phalamukhena, "dhyAtR-dhyAnobhayA'bhAve dhyeyenaikyaM yadA vrajet / so'yaM samarasIbhAvastadekIkaraNaM matam / / " (yo.pra.65) ityevaM ca hetu-svarUpamukhena samApattiH pradarzitA / paNa parabhAvane grahaNa karato nathI, sarva vastune jue che, jANe che, te huM chuM - e pramANe jJAnI ciMtana-vedana kare. (3) prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAga (= rasa) baMdha ane pradezabaMdha - A cAreyathI rahita je AtmA che, te ja huM chuM - e pramANe ciMtana karato jJAnI temAM ja sthirabhAva kare che.' ahIM (1) mAM je ciMtana jaNAvela che te samApattinuM svarUpa che. (2) mAM jaNAvela ciMtananA viSayanI anubhUti asaMgadazAe pahoMcavA dvArA dIrgha kAla sudhI thAya te samApattinuM phaLa che. tathA (3) mAM jaNAvela ciMtanamAM jIvanavyavahAra daramyAna sthiratA te samApattino hetu che. Ama traNa svarUpe samApattinI yojanA = arthaghaTana vijJa vAcakavarge svabuddhithI vicArIne karavuM. 2 huM ja mArA dvArA upAsya : dhyAnadIpikA sUpha (dhya.) dhyAnadIpikAmAM sakalacaMdra upAdhyAyajIe pUrvArdhathI svarUpamukha tathA uttarArdhathI hetumukhe samApatti jaNAvela che. tenuM paNa ahIM vAcakavarge anusaMdhAna karavuM. tyAM jaNAvela che ke "(1) je paramAtmA che, ane te ja huM chuM. je huM chuM, te ja paramezvara che. (2) mArAthI bhinna vyakti mATe upAsanA karavA yogya nathI. Saa tathA mArAthI bhinna vyaktie mArI upAsanA karavAnI jarUra nathI. ahIM pUrvArdhamAM samApattinuM svarUpa darzAvela che tathA uttarArdhamAM samApattino hetu jaNAvela che, te spaSTa ja che. | (cokhA) yogapradIpamAM phalasvarUpe samApattine A pramANe jaNAvela che ke "mane AnaMdanuM sAmrAjya prApta thayela che. kevalajJAnasvarUpa sUrya mArAmAM jhaLahaLe che. saMsArasAgarano tyAga karIne huM paramAtmasvarUpa thayo chuM." temaja te ja graMthamAM AgaLa upara "dhyAtA ane dhyAna - banneno abhAva thatAM dhyeya evA zuddhAtmAnI sAthe ekatA jyAre prApta thAya te A samarasIbhAva = samApatti che. dhyAtA ane dhyeya - bannenI ekatA = samAnatA (samApattirUpe) saMmata che' - A pramANe jaNAvela che. tyAM pUrvArdhamAM hetumukhe samApattine = samApattihetune jaNAvela che. dhyAtA-dhyAnabhiyAbhAva = hetumukhe samApatti. tathA dhyAtA-dhyeyanI ekatA eTale svarUpamukhe samApatti = samApattisvarUpa zlokanA uttarArdhamAM jaNAvela che. 1. nijabhAvaM nA'pi muJcati parabhAvaM naiva gRhNAti kmpi| jAnAti pazyati sarvaM so'hamiti cintayed jnyaanii|| 2. prakRti-sthityanubhAga-pradezabandhairvivarjita aatmaa| so'hamiti cintayana tatraiva ca karoti sthirabhAvam / /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/5 0 samApattiparyAyavAcakazabdanirdeza: 0 2379 asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasmin niyamAtsarvArthasaMsiddhiH / / (SoDazaka - 2/14) cintAmaNiH paro'sau teneyaM bhavati samarasApattiH / saiveha yogimAtA nirvANaphalapradA proktA / / (SoDazaka - 2/15) hemacandrasUribhiH yogazAstre "sarvajJo bhagavAn yo'yamahamevAsmi sa dhruvam / evaM tanmayatAM yAtaH sarvavedIti manyate / / " (yo.zA.9/12) iti phalamukhena samApattiH prdrshitaa| (1) samApattiH, (2) samatApattiH, (3) samabhAvApattiH, (4) samarasApattiH, (5) samarasIbhAvaH, ga (6) samarasabhAvaH, (7) satpravRttipadam, (8) mahApathaprayANam, (9) prazAntavAhitA, (10) visabhAgaparikSayaH, (11) zivavartma, (12) dhruvAvA, (13) asaGgAnuSThAnam, (14) ma parabrahmajyotiHsphuraNam, (15) anAlambanayogaH, (16) nirAlambanayogaH, (17) samprajJAtasamAdhiH, za (18) sabIjasamAdhiH ityAdayaH paryAyazabdAH bodhyAH yogadRSTisamuccaya (175-176) - SoDazaka (2/ - 15+14/1) yogazAstra (12/5) - yogapradIpa (65) - dvAtriMzikA (2/25+24/22) - pratimAzatakavyAkhyA (99) - . pAtaJjalayogasUtravyAkhyA(1/41)-yogasUtravivaraNA(1/46)dyanusAreNa / etatsarvamabhipretyaiva zrIharibhadrasUribhiH SoDazake "asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / kA hRdayasthite ca tasminniyamAtsarvArthasaMsiddhiH / / cintAmaNiH paro'sau, teneyaM bhavati smrsaapttiH| saiveha * phalamukhe samApattine oLakhIe : (hema.) zrIubhayandrasUrIzvare yogAsanA navamA prazamai ilabhuSe samAttine (= sabhApattiNane) jaNAvatAM kahela che ke je A sarvajJa bhagavAna che, te cokkasa huM ja chuM. A pramANe tanmayatAne = dhyeyamayatAne pAmelA sA potAne srvvett| bhAne che.' * "samApatti'nA samAnArthaka anya zabdo ka (1) sabhApatti, (2) samatapatti, (3) samabhAvapatti, (4) samarasApatti, (5) samarasImAva, sa (6) samarasamAva, (7) satpravRtti56, (8) mhaapthpryaa|, (4) prazAntavAhita, (10) visabhAparikSaya, (11) zivama, (12) dhruvAvA, (13) asN||nutthaan, (14) 52brahmajyoti29, GL (15) anAjanayoga, (16) nibanayoga, (17) saMprazAta samAdhi, (18) sabhI samAdhi vagere judA-judA zabdo eka ja arthane sUcave che - AvuM yogadRSTi samuccaya, SoDazaka, yogazAstra, yogapradIpa, se dvAtrizikA prakaraNa, pratimAzataka graMthanI vyAkhyA tathA vividha pAtaMjalayogasUtravRtti, mahopAdhyAyajIkRta yogasUtravivaraNa vagerenA AdhAre jaNAya che. ja jinAgama jinezvarane kheMcI lAve . (etat.) prastuta sarva bAbatIne sakSama rAjAne zrImadrasUri mhaa2|4 SoDaza 42mA 4||vel che ke "jinavacana hRdayastha bane to paramArthathI jinezvara bhagavAna hRdayastha bane che. tathA jinezvara pustAmA '...rthasiddhiH' 54. 5.siddhasampattiH' 48.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2380 * jinasvarUpopayuktasya paramArthataH jinarUpatA 0 pa yogimAtA nirvANaphalapradA proktA / / " (So.2/14,15) ityuktam / anayoH yogadIpikAvyAkhyA yazovijayavAcakavaryaiH itthaM kRtA "asmin = vacane hRdayasthe sati hRdayasthaH smRtidvArA tattvato munIndraH, svatantravaktRtvarUpatatsambandhazAlitvAt, itiH paadsmaaptau| hRdayasthite na ca tasmin = munIndre niyamAd = nizcayena sarvArthasampattiH bhavati" (sso.2/14)| yataH 'cintAmaNi rityAdi / ze "asau bhagavAn paraH = prakRSTaH cintAmaNiH vartate / tena iyaM = sarvatra puraskriyamANA''gamasambandhobodhi__ tasaMskArajanitabhagavaddhRdayasthatA samarasApattiH = samatApattiH bhavati, rasazabdo'tra bhAvArthaH, bhagavatsvarUpopayuktasya / tadupayogA'nanyavRtteH paramArthatastadrUpatvAt / bAhyA''lambanA''kAroparaktatvena dhyAnavizeSarUpA tatphalabhUtA Ni vA manasaH smaapttirbhidhiiyte| tathoktaM yogazAstre "kSINavRtterabhijAtyasyeva maNeAhya-grahItR-grahaNeSu tatstha-tadaJjanatA samApattiH" (yogasUtra bhagavAna hRdayamAM padhAre to niyamA sarva siddhio prApta thAya che. kAraNa ke bhagavAna zreSTha ciMtAmaNi ratna che. tethI prastuta samarasApatti = samApatti prApta thAya che. te samarasApatti ja ahIM yogIonI mAtA kahevAya che. tathA te mokSaphaladAyinI kahevAyela che.' samApattinI vicAraNA YO, (na.) SoDazakanA uparokta banne zlokanI vyAkhyA yogadIpikA vRttimAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajIe A pramANe karela che - "jinavacana hRdayastha thAya to smRti dvArA paramArthathI jinezvara hRdayastha bane che. kAraNa ke jinAgamanA svataMtra vaktA jinezvara che. (gaNadhara bhagavaMto to tIrthaMkarapradatta tripadInA AdhAre AgamanI racanA kare che, svataMtrarUpe nahi.) tethI jinavacana hRdayastha thatAM svataMtravaknatvarUpa jinavacanano saMbaMdha jinezvara bhagavaMtamAM hovAthI jinezvara bhagavAna paNa paramArthathI te saMbaMdha dvArA che smRtipaTa upara upasthita thaIne hRdayastha bane che. SoDazaka graMthanA pUrvArdhamAM rahela "ti' zabda pUrvArdhanI do samApti mATe che. jinezvara bhagavaMta hRdayamAM padhAre eTale nizcayathI tamAma prayojanonI siddhi thAya che. kAraNa ke jinezvara bhagavAna prakRSTa ciMtAmaNi ratna che. tethI dareka kriyA karatI vakhate jinavacanane za AgaLa dharavAthI jinAgamano svataMtravaitvarUpa saMbaMdha dharAvanAra jinezvara bhagavAna avazya smRtipathamAM upasthita thAya che. A rIte AgamasaMbaMdhathI prAdurbhAva pAmelI smRtinA saMskArathI utpanna thanArI hRdayamaMdiramAM bhagavAnanI hAjarI e samarasApatti = samatApatti banI jAya che. "samarasApatti zabdamAM rahela "rasa' zabda "bhAva" arthamAM che. tethI 'samarasa'no artha samatA = samAnatA = tulyatA thAya. tethI "bhagavansamarasApatti eTale bhagavatatulyatAnI prApti' - evo artha samajavo. bhagavAnanA svarUpamAM niraMtara upayoga rAkhanAra sAdhaka bhagavadgocara upayogane choDIne bIje kyAMya raheto nathI. bhagavaviSayaka upayogathI te sAdhaka abhinna banI jAya che. tethI bhagavaupayogamaya banelo sAdhaka paramArthathI bhagavasvarUpa banI jAya che. tathA bAhya AlaMbananA AkArathI raMgAI javAthI mana paNa bAhyaAlaMbanamaya banI jAya che. prastuta samApatti dhyAnavizeSasvarUpa kahevAya che athavA to dhyAnanA phaLa svarUpa kahevAya che. samApatti H pataMjalinI dRSTimAM 4 (thotta.) yogazAstramAM = yogasUtramAM pataMjali RSie samApattinuM lakSaNa nIce mujaba jaNAvela
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/ba * samApattiH nirvANadAyinI 2381 pa -1/41)| sA = 'yi tanUpam', 'sa vAmi'tyAvidhyAnotnidhyamAnavaijJAnisanvavizeSarUpA| saiva samApattiyginH samyaktvAdiguNapuruSasya mAtA = jananI nirvANaphalapradA ca proktA tadvedibhirAcAryaiH" (So. 2/15 yo.TI.vR.) rUti dhivantu tatkRttI (ze.2/18 .vR.pR.6-67)lyALajvalyAm smAmirutaM tato'vasevam | pratiSThASoDazakavRttau (8/5) yazovijayavAcakendraH vItarAga-sarvajJezvarasvarUpatulyatAprAptiH parama- ma samApattirUpeNa darzitetyavadheyam / sf jJAnasAre " dhyAtA'ntarAtmA, dhyeyastu paramAtmA prakIrttitaH / dhyAnaM caikAgryasaMvittiH smaapttistdektaa||" (jJA.sA.30/2) ityevaMlakSaNA sA darzitA / paramAtmaprakAze yogIndradevena "jo paramappA NANamau so hau~ ku che. 'je cittanI vRtti kSINa thayelI che, te citta zreSTha sphaTikamaNi jevuM pAradarzaka bane che. (1) grAhya evA sthUla-sUkSma viSaya, (2) grahaNa karanAra cetana puruSa, (3) grahaNasAdhanabhUta buddhi ane Indriya A tamAmane vize cittanI sthiratA ane tanmayatA = tadrupatA tadAkArAkAritA e ja samApatti (= saMprajJAta samAdhi) jANavI.' arthAt jema zubhra, svaccha sphaTikamaNinI samakSa je paNa lAla-pILI vastu Ave che, tenA AkAra-varNa mujaba sphaTikamaNino lAla-pILo AkAra-varNa thaI jAya che; tema vRttiothI rahita svaccha niruddha cittanI grahItA, grahaNa, grAhya - A traNanI sAthe ekAgratA ane ekarUpatA thAya che. A ja samApitta che. prastutamAM samApatti e 'mArAmAM bhagavAnanuM svarUpa raheluM che', 'huM ja bhagavAna chuM' - ItyAdirUpe pravartatA dhyAnamAM vyakta thatA vaijJAnika saMbaMdhavizeSa svarUpa che. 'A samApatti ja samyaktvAdiguNasaMpanna yogIpuruSanI mAtA che. tathA samApatti ja mokSaphaladAyinI che' A pramANe tenA jANakAra evA AcArya bhagavaMto kahe che" A pramANe mahopAdhyAyajIe yogadIpikAmAM jaNAvela che. A viSayamAM adhika vivaraNa ame SoDazakanI kalyANakaMdalI nAmanI upavyAkhyAmAM upaTIkAmAM karela che. adhika jijJAsA dharAvanAra vAcakavarge te tyAMthI (pR.56-61) jANI levuM. C = = = - A parama samApattine samajIe (prati.) AThamA pratiSThASoDazakanI vyAkhyAmAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje vItarAga sarvajJa bhagavaMtanA svarUpa jevuM svarUpa potAne prApta thAya, potAnAmAM pragaTa thAya te 'parama samApatti' svarUpe jaNAvela che. matalaba ke paramAtmatulya nijasvarUpanI pratIti e 'samApatti ane paramAtmatulya nijasvarUpanuM pragaTIkaraNa e 'parama samApatti' - AvuM ahIM tAtparya khyAlamAM rAkhavuM. samApattine oLakhIe / (jJAna.) jJAnasAra prakaraNamAM mahopAdhyAyajI mahArAje samApattinuM svarUpa jaNAvatAM kahela che ke 'upayukta aMtarAtmA e dhyAtA tathA paramAtmA e dhyeya kahevAyela che. temaja vijAtIyajJAnanA AMtarA vagaranuM kevaLa sajAtIya jJAnadhArAnuM satata saMvedana = dhyAna. dhyAtA + dhyeya + dhyAna A traNeyanI ekatA samApatti.' digaMbara yogIndradeve paramAtmaprakAza graMthamAM je paramAtmA che, te jJAnamaya che. 1. yaH paramAtmA jJAnamaya: sa ahaM devaH anantaH / yaH ahaM sa paramAtmA paraH itthaM bhAvaya nirbhrAntaH / / -
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2382 26/6 * samApattisvarUpadyotanam / samApattilakSaNaM cedam - maNerivAbhijAtasya kssiinnvRttersNshym| sa tAzcAttavanatvAzca samapattira pradyortitA (.hA.20/10). ... deu aNaMtu / jo hau~ so paramappu paru ehau bhAvi NibhaMtu / / " (pa.pra.2/175) ityevaM dhyAnabhAvanAsAdhyA - samApattiH hetumukhena sUcitA / ma pUjyapAdasvAminA samAdhitantre "yaH paramAtmA sa evAhaM yo'haM-sa prmsttH| ahameva mayopAsyo ma nAnyaH kazciditi sthitiH||" (sa.ta.31) ityevaM samApattirukteti dhyeym|| bha prakRte "maNerivA'bhijAtasya kSINavRtterasaMzayam / tAtsthyAt tadaJjanatvAcca samApattiH prakIrtitA / / " _ (dvA.dvA.20/10) iti dvAtriMzikAprakaraNakArikA yshovijyvaackottmvircitaa'nusmrtvyaa| vibhAvitA " ceyaM vistareNA'smAbhiH tadvRttau nayalatAyAm / kuTTanImatarasadIpikAvRttau api uddharaNarUpeNa "bhAvanA hi bhAvayituH bhAvyamAnatvaprAptihetuH" (ku.ma. kA 828 vR.uddhR.) ityuktam / te anaMta jJAnamaya deva che. tathA te huM ja chuM. temaja je huM chuM, te zreSTha paramAtmA che. A prakAre nizcaMntapaNe bhAvanA kara.' A pramANe jaNAvela che. matalaba ke tevA prakAranA dhyAnanI bhAvanAthI samApatti sadhAya che - AvuM kahIne hetumukhe samApatti = samApattihetu tyAM sUcita karela che. samAdhita-mAM samApatti che (pUrca) digaMbara pUjyapAdasvAmIe samAdhitatramAM samApatti A mujaba jaNAvela che ke "je paramAtmA che, te ja huM chuM. tathA je huM chuM, te ja paramAtmA che. tethI huM ja mArA vaDe upAsanA karavA yogya chuM. bIjA koI mArA mATe upAsya nathI. A vastusthiti che.' zuM (kti.) mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje lAtrizikA prakaraNanI racanA karela che. tyAM teozrIe jaNAvela che ke "cittanI vRttio kSINa thaI jAya tyAre citta zreSTha sphaTikamaNi jevuM pAradarzaka banI [ jAya che. temAM koI saMzaya nathI. koI paNa eka viSayamAM (dA.ta. bhagavAnamAM) mananI sthiratA thavAthI ane mana tanmaya banavAthI samApatti prApta thAya tema kahevAya che." mahopAdhyAyajI mahArAjanI A vAta paNa ahIM yAda karavA yogya che. ame dvAtrizikA prakaraNa upara nayelanA nAmanI saMskRta vyAkhyA racela che. tyAM kAtrizikA prakaraNanI uparokta kArikAnuM ane vistArathI vivaraNa karela che. jijJAsu vAcakavarga tyAM daSTipAta karI zake che. I arihaMtanA dhyAne arihaMta banI jazo ja (6) kuTTanImata graMthanI rasadIpikA nAmanI vyAkhyAmAM uddharaNa tarIke jaNAvela che ke "bhAvanA karanAra vyaktine bhAvyamAnapaNAnI = bhAvanAviSayasvarUpanI upalabdhimAM bhAvanA kAraNa bane che." matalaba ke saMvedanazIla hRdaye thatI bhagavadgocara tIvra bhAvanA dvArA bhakta bhagavAna svarUpe banI jAya - A dizAmAM ja uparokta saMdarbha aMgulinirdeza kare che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha 3 1 * dhyAnasvarUpadyotanam / 2383 vacanAnuSThAnaI samApattiparNa (paramANIka) pramANa caDhI(=pariNamI).16/pA evaM hi sarvatra bhagavaduktA''gamArthAnusmaraNataH kriyAkaraNe sampadyamAnaM vacanAnuSThAnaM hi agretanadazAyAM / gharitasya vastuvizeSastha vinAtIyaprayatnAganantaritaH sanAtIyapratyapravAhaM dhyAna(...DhI.828) rUti kuTTanImatavRttau rasadIpikAyAM vyAvarNitaM dhyAnaM janayat samApattirUpatAmAskandet / yadvA vacanAnuSThAnataH / dhyAnadvArA samApattiH prAdurbhavet / vacanAnuSThAnalakSaNantu SoDazake "vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu| vacanAnuSThAnamidaM za cAritravato niyogena / / " (So.10/6) ityevamuktaM zrIharibhadrasUribhiH / vibhAvitA ceyaM kArikA asmAbhiH / tattI jyAkhavendrajyAm (mA-ra/.237) / atha dhyAnajanyasamApattiprastAvena prAsaGgikam ucyte| tathAhi - dhyAnasya mArgacatuSTayaM / zAstraprasiddham / (1) tatraikaH pataJjalidarzitaH nAnaizvaryakAmasya aNimAdisiddhiphalakaH, (2) apara: kA ha sarvatra jinavacanane AgaLa karo 69 (va.) A rIte sarvatra kriyA karatI vakhate "mArA bhagavAne A pramANe jaNAvela che. tethI huM A pramANe karuM chuM' - A pramANe jinokta AgamanA arthanuM smaraNa karavAthI vacanAnuSThAna saMpanna thAya che. A rIte saMpanna thatuM vacanAnuSThAna AgaLanI uccatara dazAmAM dhyAnane utpanna karatuM samApattirUpatAne dhAraNa kare che. athavA to vacanAnuSThAnathI dhyAna dvArA samApatti pragaTa thAya. kuTTanImata graMthanI rasadIpikA vyAkhyAmAM dhyAnanI sarasa vyAkhyA karI che. te ahIM yAda karavA yogya che. tyAM jaNAvela che ke "dhAraNA dvArA pakaDela viziSTa vastunI ekAkAra pratItino je pravAha pravartato hoya te ja dhyAna che. paNa tene dhyAnAtmaka banavA mATe eka mukhya zarata e che ke vacce-vacce bIjI vilakSaNa vastuone yAda karavAnA prayAsathI te ekAkAra pratItino pravAha khaMDita na thavo joIe." bhagavadgocara AvA dhyAna dvArA vacanAnuSThAna svayaM samApattisvarUpe se. pariName che athavA dhyAna dvArA vacanAnuSThAna samApattine pragaTAve che. AvuM ahIM tAtparya samajavuM. ja vacanAnuSThAnane oLakhIe che (va.) temaja ahIM je vacanAnuSThAnanI vAta cAlI rahI che, te vacanAnuSThAnanuM lakSaNa to SoDazakamAM zrIharibhadrasUrijIe A pramANe jaNAvela che ke "sarvatra aucityayogathI je vacanAtmaka pravRtti thAya che te vacanAnuSThAna kahevAya. cAritradhara AtmAne niyamA A vacanAnuSThAna hoya." SoDazakanI prastuta kArikAnuM vistRta vivaraNa tenI kalyANakaMdalI vyAkhyAmAM ame karela che. tethI ahIM teno vistAra karatA nathI. A dhyAnanA cAra mArga (1tha.) samApatti dhyAnajanya hovAthI have samApattinA prastAvathI dhyAna aMge prAsaMgika bAbata kahevAya che. te A pramANe :- dhyAnanA cAra mArga zAstromAM prasiddha che. (1) temAM pataMjali RSie darzAvela dhyAnamArga judA-judA aizvaryanI kAmanAvALA jIvane phalasvarUpe aNimAdi siddhio Ape che. (2) vedAMtamAM jaNAvela nididhyAsana nAmanA dhyAnamArganuM phaLa parabrahma ane AtmAnA aikyano
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/5 2384 __ 0 samApattau punarukti: nirdoSA 0 pa vedAntoktaH nididhyAsanAkhyaH, parabrahmAtmaikyasAkSAtkAraphalakaH, (3) anyaH yogavAsiSThoktaH manonAza -vAsanAkSayahetukaH jIvanmuktisukhaprAptiphalakaH, (4) caturthazca prathamazAkhAyAM (1/6) vyAvarNitaH jinanirNItaH - zukla-paramazukladhyAnA'bhidhAnaH ghAtyaghAtikarmakSayakArakaH jIvanmukti-paramamuktiphalopadhAyakaH bodhyH| - jinoktAgamArthAnusmaraNaprasUtavacanAnuSThAnajanyaM zukladhyAnaM darzitasamApattiM janayat kaivalyam AvirbhAvaza yatIti pUrvaM (1/6) tunoktam, adhunA (16/5) hinocyate, agre (16/6) apinodghoSayiSyate iti ka na paunaruktyamAzaGkanIyaM prajJAprabhAkaramImAMsAmAMsalamatibhiH / sAkSAtkAra che. (3) yogavAsiSThamAM jaNAvela trIjA naMbarano dhyAnamArga manonAza ane vAsanAlaya - A be hetu dvArA prApta thAya che. tenuM phaLa jIvanmuktinA sukhanI prApti che. (4) tathA cothA naMbarano dhyAnamArga tAraka tIrthakara bhagavaMte nizcita karela che. prathama zAkhAnA chaThThA zlokamAM varNavela zukladhyAna ane paramazukladhyAna nAmano dhyAnayoga jinezvarasaMmata che. zukladhyAnayoga cAra ghAtI karmono kSaya karIne jIvanmuktirUpI phaLane tAtkAlika Ape che. tathA paramazukladhyAnayoga cAra aghAtI karmono kSaya karIne paramamukti nAmanA phaLane zIghratAthI prApta karAve che - tema samajavuM. pratyeka kriyAmAM tAraka tIrthakara bhagavaMte batAvela Agamika padArthonuM satata smaraNa karavAthI pragaTa thayela e vacanAnuSThAnathI zukla dhyAna utpanna thAya che. te zukla dhyAna upara jaNAvelI samApattine utpanna karatuM kevalajJAnano AvirbhAva kare che. A bAbata pUrve prathama zAkhAnA chaThThA zlokamAM pRSTha-64 upara "tu' Tii zabdathI jaNAvela che. (tunojIm = 'tu'nA pap). temaja prastuta zlokamAM "di' zabdane AgaLa karIne kahevAya che. (hinodhyate = "hinA ucyate = matsAttiniSTha-navanudhyAnana-DavadhAraVrthana di'nA udhyate) tathA AgaLanA zlokamAM "" zabdapuraskArathI A viSayanI udghoSaNA karavAmAM Avaze. (vinovoSavigate = "sa'nA DoSayiSyate). tethI ahIM punarukti doSane avakAza nathI. A mujaba prajJAnA prakAzane karanArI mImAMsAthI paripuSTa thayelI mativALA vidvAnoe prastuta prabaMdhanuM avadhAraNa karavuM. che ItihAsanI aTArIethI chespaSTatA - mImAMsakamUrdhanya kumArilabhaTTa pAse prabhAkaramizra bhaNI rahyA hatA. tyAre "pUrva tunogya, sAdhunAgarinovyate tti na puna"i AvI aTapaTI graMthapaMkti kumArilabhaTTanA magajamAM na besI. mUMjhavaNamAM mUkAyelA kumArilabhaTTa be-cAra vAra bhaNAvatA-bhaNAvatA anya-anya kArya mATe UbhA thAya che. cakora prabhAkaramizra gurunI mUMjhavaNa pArakhIne kahe che - "gurudeva ! paMkti besI gaI. "pUrva "tunA = "tuzanTena um, sAdhunA 'pa'nA = "pa'zallena ucyate rUti na punaru"i pUrve "tuM" zabdathI jaNAvela viSaya atyAre '' zabda dvArA kahevAya che. tethI ahIM punarukti doSa nathI." te ja samaye prabhAkaranI sUkSma prajJAne joIne kumArilabhaTTanA zrImukhethI "tuM to mAro paNa guru che' - A udgAra nIkaLI paDyA. tyArathI prabhAkaramata gurumata tarIke paNa prasiddha thayo tathA guru tarIke mImAMsAdarzanamAM prabhAkaramizranI prasiddhi thaI.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/5 0 samApattiH vividhasvarUpA 0 2385 (1) 'mayi tadrUpam', 'sa evA'ham' ityAdidRDhopayogAtmikA jinagocarA samApattiH Agamato manananikSepakSaTI, (2) tato nijanAmarmavanvatnakSaUT sAtti, (3) nomAnato bhavanananAma- nI karmodayAbhimukhyalakSaNA sampattiH iti tu mahopAdhyAyayazovijayakRta-siddhasahasranAmavarNanacchando'nusAreNa rA prtiiyte| __ taduktaM jJAnasAre'pi dhyAnASTake "maNAviva praticchAyA samApattiH praatmnH| kSINavRttau bhaved / dhyAnAdantarAtmani nirmale / / Apattizca tataH punnytiirthkRtkrmbndhtH| tadbhAvA'bhimukhatvena sampattizca kramAd bhavet II" (jJA.sA.30/3-4) tiA. gurutattvavinizcayavRttau tu yazovijayavAcakendraiH "sarvahitAvahA samApattiH candanagandhasthAnIyA svarNi -svadarzanagrahavimukhasahajamAdhyasthyapariNatiH" (gu.ta.vi.1/39 vR.) ityuktam / bhAvanAjJAnini iyaM bhavatIti .... dvAtriMzikAvRttyanusAreNa (dvA.dvA.2/15) vijJAyata ityavadheyaM bhAvanAjJAnasvarUpavedibhiH / A prasaMgane yAda karAvavA ahIM 'pUrva "tuno, adhunA 'di'novyate, " nolyoyiSyate rUti na pauruva7m vazanIya prajJAbamaramImAMsAmAM nama:' Avo sAMketika nirdeza karela che. 4 samApatti-Apatti-saMpattine oLakhIe ja ('ci) prastutamAM jinezvaragocara samApattinI vAta cAlI rahI che. (1) "mArAmAM arihaMtanuM svarUpa raheluM che.', "te arihaMtasvarUpa ja huM chuM - ItyAdi daDha upayogAtmaka te samApattine AgamathI bhAvajinanikSepasvarUpa jANavI. (2) tenA sAtatyathI jinanAmakarmano je baMdha thAya te jinagocara Apatti kahevAya. (3) tathA kALakrame noAgamathI bhAvajinanAmakarmodayanI abhimukha avasthA e jinezvaraviSaNiI saMpatti kahevAya. A mujabanuM tAtparya mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje racela siddhasahasranAmavarNanachaMda anusAre jaNAya che. mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje tyAM jaNAvela che ke "(1) samApatti, (2) Apatti, (3) saMpattibhede, sakala pApa sugariSTha tuM diDha che." () mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivare jJAnasAra prakaraNamAM paNa dhyAnASTakamAM A aMge vA spaSTapaNe jaNAvela che ke "(1) jema nirmala sphaTikamaNimAM pratibiMba paDe tema kSINavRttivALA nirmala bA antarAtmAmAM dhyAna dvArA paramAtmAnuM pratibiMba paDe te samApatti kahevAya che. (2) te samApattithI ga pavitra jinanAmakarmabaMdha thavAnA lIdhe Apatti = jinanAmaprApti thAya che. tathA (3) kALakrame tIrthaMkaradazAnI sanmukha thavAthI saMpatti svarUpa phaLa maLe che." 4 sarvahitakAriNI mAdhyaccapariNati = samApatti (gu.) gurutattvavinizcayavyAkhyAmAM to mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje ema jaNAvela che ke "AkhA jagatanuM kalyANa karanArI samApatti, caMdanamAM sugaMdha ekameka thaI gaI hoya tema, sAdhaka bhagavAnamAM AtmasAta thaI cUkela hoya che. pota-potAnA dharmanI pakkaDathI parAThukha thayelI mAdhyayyapariNati e ja samApatti che." bhAvanAjJAnI pAse AvI samApatti hoya - AvuM kAtrizaddhAtrizikAvRttinA dvA.tA.2/15) AdhAre samajAya che. bhAvanAjJAnanuM svarUpa jANanArA vidvAnoe A vAta khyAlamAM rAkhavI.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2386 0 jJAnayogena samApattiH sulabhA / ___athArhaddhyAnabhAvanayaiva samApattiH sambhavet, tasyAH tadanukUlatvAt / "eSa hi bhAvanAprakarSasya - mahimA, yat cintyamAnaM rUpaM sAkSAdeva bhAvayituH purastAd upasthApyate" (vA.da.vi.) iti vAsavadattATIkAyAM rA vimarzinyAM zrIkRSNoktiH api asmadabhiprAyAnukUlaiva / itthamarhaddhyAnabhAvanayaiva samApattisiddhau kiM ma pramANa-nayagarbhadravyAnuyogaparizIlaneneti cet ? hai na, yataH pramANa-nayaparizIlanaM vinA yathAvasthitArhadAdivastutattvanizcayA'yogenArhaddhyAnabhAvanAyAM " satyAmapi ArAdhakatvameva durlabhaM kiM punaH samApattiphalakavacanAnuSThAnam ? taduktaM dravyasvabhAvaprakAze ka. "jhANassa bhAvaNe vi ya Na hu so ArAhao have nniymaa| jo Na vijANai vatthu pamANa-NayaNicchayaM 4. kiccA / / " (dra.sva.pra.178) iti / jJAnayoge vartamAnasyaiva samApattiH sulabhA / idamevA'bhipretya adhyAtmasAre yazovijayavAcakaiH "samApattiriha vyaktamAtmanaH paramAtmani / abhedopAsanArUpastataH zreSThataro hyayam / / " (a.sA. R) 91/12) rUtyum | 'yaM = jJAnayo' rUti bAvanIyam zaMkA:- (mathA) arihaMta paramAtmAnA dhyAnanI bhAvanAthI ja samApatti siddha thaI jaze. kAraNa ke arihaMtanA dhyAnanI bhAvanA samApattine anukULa che. A aMge vAsavadattA graMthanI vimarzinI nAmanI vyAkhyAmAM zrIkRSNanI eka vAta amArA mantavyane anukULa ja che. tyAM temaNe jaNAvela che ke "bhAvanAnI parAkASThAno A mahimA che ke je svarUpanI vicAraNA karavAmAM Ave che, te svarUpa bhAvukanI sAme bhAvanA dvArA upasthita thAya che. AthI jinadhyAnabhAvanAthI ja samApatti niSpanna thaI zakaze. to pachI pramANathI ane nayathI garbhita evA dravyAnuyoganA parizIlananI jarUra zI che ? zA mATe saraLa mArga vidyamAna hoya to agharA mArge javuM ? ! pramANa-nava bodha vinA ArAdhakabhAva durlabha che samAdhAna :- (na, yati.) nA. tamArI A zaMkA vyAjabI nathI. kAraNa ke pramANanA ane nayanA C parizIlana vinA yathAvasthita rIte arihaMta paramAtmA vagere padArthanA svarUpano nizcaya ja nahi thaI zake. tethI arihaMta paramAtmAnA dhyAnanI bhAvanA hovA chatAM paNa ArAdhakapaNuM ja durlabha banI jaze. 1. to pachI samApattine lAvanAra vacanAnuSThAnanI to zI vAta karavI ? te to kyAMthI sulabha hoya ? mATe pramANa-nayagarbhita dravyAnuyogano abhyAsa jarUrI ja che. tethI ja dravyasvabhAvaprakAza graMthamAM jaNAvela che ke "je mANasa pramANano ane nayano nizcaya karIne vastune jANato nathI, te dhyAnanI bhAvanA hovA chatAM paNa niyamA ArAdhaka nathI banato." AthI samApatti maLe te rIte pramANa-nayagarbhita dravyAnuyoganA parizIlanamAM lAgI javuM joIe. jJAnayogamAM vartatA evA jIvane ja samApatti sulabha bane che. A ja abhiprAyathI adhyAtmasAra graMthamAM zrImahopAdhyAyajI mahArAje jaNAvyuM che ke "A jJAnayogamAM vartatA AtmAne paramAtmAmAM spaSTa rIte ekatAnI prApti thaze. tethI A abhedaupAsanArUpa jJAnayoga sauthI zreSTha che." Ama ahIM UMDANathI bhAvana karavuM. 1. dhyAnasya bhAvane'pi ca na hi sa ArAdhako bhaved niyamAt / yo na vijAnAti vastu pramANa-nayanizcayaM kRtvA / /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dhyAnayogasya dvAdazAGgIsAratA 0 2387 prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - akhilapravRttiprArambhakAle 'kIdRzakartavyapAlanagocarA jinAjJA mayA labdhA ? ahaM yatkaromi tad jinAjJAnusAreNa na vA ? pravRttyuttarakAlInabhAvA jinAjJAnusAreNa pravartante na vA ? jinAjJApAlanakRte evAhametatkAryaM karomi yaduta janamanoraJjana-yaza-kIrttilAbhA- rA dyuddezalakSaNalaukikavRttipuSTikRte ?' ityAdikaM madhyasthatayA niSkapaTaM vicaarnniiymvshym| itthaM vicAradazA'bhyAsena svahRdayasthitabhagavanmAhAtmyataH jAyamAnA vacanAnuSThAnabhUmikA yad / dhyAnaM janayati tad dvaadshaanggiisaarH| taduktam upamitibhavaprapaJcAyAM kathAyAM siddharSigaNibhiH "tasmAt / sarvasya sAro'sya dvAdazAGgasya sundara ! / dhyAnayogaH paraM zuddhaH, sa hi sAdhyo mumukSuNA / / " (u.bha.pra.ka. ka ma-rU/prastAva-8)zno.722/9.ra81) tA tad rAgA'nilavirahe sthiriibhvti| taduktaM bhAvaprAbhRte '"jaha dIvo gabbhahare mAruyabAhAvivajjio jli| taha rAyA'Nilarahio jhANapaIvo vi pajjalai / / " (bhA.prA.123) iti / idamevAbhipretya dazAzrutaskandhe kA - AtmavicAradazA keLavIe 8 AdhyAtmika upanayA:- koI paNa pravRtti karatI vakhate AtmArthI sAdhake "zuM karavAnI mane jinAjJA prApta thayela che ?", "je kArya karuM chuM te jinAjJA mujaba che ke nahi ?', "kArya karavAnI pAchaLa ke kArya karyA bAda mArA bhAvo jinAjJA mujaba rahe che ke nahi ?', "bhagavAnanI AjJA pALavA mATe ja A kAma huM karuM chuM ne !", "A kArya karavAnI pAchaLa lokaraMjana karavAnuM ke sastI prasiddhi meLavI levAnuM laukika valaNa to raheluM nathI ne ?" - ItyAdi vicAra madhyasthapaNe, prAmANikapaNe avazya karavo. { dhyAnayoga dvAdazAMgIno sAra , (ghaM.) A rIte vicAradazA keLavavAthI jIvanakendramAM - hRdayakendramAM jinezvara bhagavAnanI pratiSThA thAya che. tenA prabhAvathI vacanAnuSThAnanI bhUmikA sAdhakamAM taiyAra thatI jAya che. tenAthI je dhyAna utpanna thAya che, te dhyAna dvAdazAMgIno sAra che. upamitibhavaprapaMco kathA graMthamAM zrIsiddharSigaNivare A aMge jaNAvela che ke "he suMdara ! poMDarika ! vizuddha ane ekAgra cittasvarUpa dhyAna uttama hovAthI prastuta samasta dvAdazAMgIno sAra dhyAnayoga che. paraMtu te zuddha hovo joIe. (arthAt Arta-raudra dhyAna nahi paNa atyaMta nirmala dharma-zukala dhyAna ja ahIM dvAdazAMgInA sAra rUpe abhimata che. tathA Avo) zuddha dhyAnayoga ja mumukSue sAdhavA yogya che." >pha rAga choDo to dhyAna Take jhaka (ta.) tathA te zuddha dhyAna rAgasvarUpa pavananI gerahAjarImAM sthira thAya che. A aMge bhAvaprAbhRta graMthamAM kuMdakuMdasvAmIe jaNAvela che ke "jema garbhagRhamAM pavananI samasyAthI mukta banelo dIvo nizcalapaNe saLage che, tema rAgarUpI pavanathI zUnya dhyAnadIpaka paNa nAbhikamalamAM (=garbhagRhamAM) prakAze che, AtmasvarUpane - paramAtmasvarUpane prakAzita kare che." A ja abhiprAyathI dazAzrutaskaMdhamAM jaNAvela che 1. yathA dIpaH garbhagRhe mArutabAdhAvivarjitaH jvlti| tathA rAgA'nilarahitaH dhyAnapradIpaH api prajvalati / /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2388 zuddhasvarUpAvasthAnopAyopadarzanam o 6/b 1. 2 api 'oya vitta samAvAya, jJALuM samaNupaKti" (6.bru.O../1) rUtyuttam / 'rAga - dosavirahitaM cittaM pa oaMti bhannati" (da.zru.ska.5 / 1 cU. pR.44) iti dazAzrutaskandhacUrNI vyAkhyAtam / tatazca kSapakazreNiyogyatA samApattiyogyatA ca sampadyete / rA evaJca zuddhAtmasvarUpasamavasthAnalAbhaH sampadyate / taduktaM samAdhitantre devanandinA "so'hamityAttam saMskArastasmin bhAvanayA punaH / tatraiva dRDhasaMskArAllabhate hyAtmani sthitim / / " (sa.ta.28) iti / kintu rza kAma-krodhAdibhAvaparAyaNatve bahirbhAvena ' so'hamiti paThane naiva samApattilAbhasambhavaH / sammataJcedaM pareSAmapi / taduktaM bhagavadAcAryeNa sAyaNasaMhitAbhASye " yAvat kAmAdayo ripavo jIveSu tiSThanti tAvatparamezvarasya jIveSu na pravezaH " (sA.saM.bhA.9/1/5/1/7/2/pR.369) iti / tatazca kAmAdibhAvadUrIkaraNena samApattiNi zikharA''rohaNapreraNA'tropalabhyate / tatazca "arUpA api prAptarUpaprakRSTAH, anaGgAH svayaM ye tvanaGgahospi / anantAkSarAzvojjhitA'zeSavarNAH (dra. lo. pra. 2/161) iti dravyalokaprakAzoktaM siddhasvarUpaM prtyaasannatAM cAt |/|| ka ,, ke 'oja = rAga-dveSavirahita cittane sArI rIte meLavIne sAdhaka dhyAnane sArI rIte (= sthiratApUrvaka) kare che.' dazAzrutaskaMdhacUrNimAM 'oja' zabdanI je vyAkhyA karI che te mujaba ja ame ahIM dazAzrutaskaMdhanI gAthAnA pUrvArdhano anuvAda upara karela che. te sthira dhyAnathI kSapakazreNinI yogyatA tathA ahIM darzAvelI samApatti bhagavatulyatAprApti thavAnI yogyatA paNa taiyAra thatI jAya che. - A samApattinA zikhare pahoMcIe Cu (va.) A rIte pravarttavAthI zuddhAtmasvarUpamAM rahevAno lAbha maLe che. tethI samAdhitaMtramAM digaMbara devanandIe (= pUjyapAdasvAmIe) jaNAvela che ke "te paramAtmasvarUpamAM bhAvanA karavAthI 'te paramAtmA huM chuM AvA saMsArane pAmelo sAdhaka vAraMvAra vizuddha AtmasvarUpamAM ja rahevAnA dRDha saMskArathI avazya AtmAmAM sthiratAne meLave che." paraMtu citta jo kAma-krodhAdi bhAvomAM gaLADUba hoya to bahArathI 'oDa' - evuM raTaNa karavAthI samApattino lAbha nathI ja thato. A bAbata anyadarzanIone paNa mAnya che. tethI ja sAyaNasaMhitAbhASyamAM bhagavadAcArye kahela che ke 'jyAM sudhI kAmavAsanA vagere zatruo jIvomAM rahe che, tyAM sudhI paramezvarano jIvomAM praveza thato nathI.' tethI kAma-krodhAdi bhAvone dUra karIne upara jaNAvela paddhati mujaba samApattinA zikhare pahoMcavAnI pAvana preraNA A zloka dvArA ApaNane prApta thAya che. te samApattinA baLathI dravyalokaprakAzamAM varNavela siddhasvarUpa khUba ja najIka Ave che. tyAM upAdhyAya zrIvinayavijayajIe virodhAbhAsa alaMkAramAM siddhasvarUpa A rIte jaNAvela che ke 'siddhAtmAo (1) rUpazUnya hovA chatAM prakRSTa rUpane (= AtmasvarUpane) prApta kare che. zuddhAtmasvarUpanI prAptithI teo svayaM prakRSTa banela che. (2) svayaM anaMga = dehazUnya hovA chatAM anaMgano azarIrI kAmadevano droha karanArA che. (3) teo anaMta akSaravALA = kevalajJAnavALA hovA chatAM tamAma varNone (= akSarone) choDI dIdhA che.' (16/5) = 1. monA vitta samAvAya, dhyAnuM samanupati 2. rAga-dveSavirahita vittam yona rUti maLyate|
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 guNazreNisamAroheNa ghAtikarmakSayaH / 2389 ehathI savirTa jAI pApazreNi ujANI, guNazreNi caDhatAM lahaI mugati paTarANI; ghanaghAti karmanaI pIlaI jima tila ghANI, niramala guNa ehathI pAmiA bahu bhavi prANI II16/6ll (272) ehathI sarva je pApanI zreNi, te ujANI = nAThI jAI. guNazreNi caDhatAM lahaI = pAmaI, mugati rUpa paTarANI prate ghanaghAtI sakala karmane pIle, jima ghANI tala pIlAI, tima karmakSaya thAI. samApattiwttamada - 'tata' tiA tato'pi sarvA'ghavRndanAze guNazreNirohAd muktim / labheta ghAtikSayeNa nirmalaguNamata eti bhavyaH / / 16/6 / / prakRte daNDAnvayastvevam - tataH api sarvA'ghavRndanAze guNazreNirohAd ghAtikSayeNa bhavyaH ma muei zmetA ataH (1) ninAm ti9i6/dA. tataH = sarvatra puraskriyamANA''gamavacanapratipAdakatIrthakarAnudhyAnaprasUtasamApattitaH api sarvA'ghavRndanAze = sakalamukhyaduritasantativilaye sati guNazreNirohAt = saMyamAdiguNazreNisamArohAt tasminneva bhave bhavAntare vA kSapakazreNyArohaNe ghAtikSayeNa = ghanaghAtikarmacatuSkasaMkSayeNa aghAticatuSTayakSayato bhavyo muktiM = muktipaTTarAjJI drutaM labheta / apizabdena samApattibhinnaikatvA'nyatvabhAvanAdiparigrahaH / kA avataravikA :- pAMcamA zlokamAM samApatti jaNAvI. tenA phaLane graMthakArazrI jaNAve che : samApattithI muktiprApti . kokAthI - samApattithI paNa tamAma pApanI zreNino nAza thatAM guNazreNinuM samArohaNa karavAthI ghAtikarmanA kSaya vaDe bhavyAtmA muktine prApta kare che. Ama samApattithI bhavya jIva nirmaLa guNane prApta kare che. (16/6) rAjAnI - tamAma pravRtti karatI vakhate jinAgamavacanane AgaLa karavAthI AgamavacanapratipAdaka che tIrthakara bhagavaMtanuM paNa dhyAna tenI pAchaLa pAchaLa thatuM jAya che. tenAthI samApattino prAdurbhAva thAya 1 che. A samApattithI paNa sarva pradhAna pApanI saMtatino vilaya thatAM saMyamAdinI guNazreNi upara bhavyAtmA ArohaNa kare che. A guNazreNi upara samArohaNa karIne te ja bhavamAM ke bhavAMtaramAM bhavyAtmA kSapakazreNi che mAMDe che. kSapakazreNinuM ArohaNa karatAM ghanaghAti cAra karmano kSaya thAya che. tethI kevalajJAnanI prApti thAya che. tathA bhavanA aMte bAkInA cAra aghAti karmano kSaya karIne bhavyAtmA muktirUpI paTarANIne tAtkAlika prApta kare che. mULa zlokamAM rahela "ji" zabdathI samApattibhinna ekatvabhAvanA, anyatvabhAvanA vagerenuM grahaNa karavuM. tenA dvArA paNa bhavyAtmA kSapakazreNi mAMDI zake che. AvI sUcanA "pa" zabda dvArA thAya che. "mA" zabdathI sUcita ekatvabhAvanA, anyatvabhAvanA (dahAtmabhedavijJAnadhArA) vagerenA 8 lI.(1)mAM "saba pATha. - ko.(9)+si.mAM "pAmyA' pATha.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2390 jinavacanazraddhAloH guNaprAptiH 6/6 aneka kSAntyAdika nirmaLaguNa (ehathI) pAmai, (bahu) bhavi prANI nirmaLa vItarAgavacanano AsthAvaMta je jIva. // 16/6 // apizabdasaMsUcitaikatvA'nyatvAdibhAvanAdisamAnasAmarthyazAlinI samApattiH etAvatA darzitA / kAlaparipAkAdyayoge kSapaka zreNyanArohaNe bhavya AtmArthI jIvaH sarvatra vItarAgavacanA''sthayA ataH = samApattitaH nirmalaguNaM = kSAntyAdikaM kSAyopazamikAdikamAtmaguNagaNam eti prApnoti / = rA yacca yogapradIpe "yathA vA meghasaGghAtAH pralIyante'nilA''hatAH / zukladhyAnena karmANi kSIyante m yoginAM tthaa||" (yo. pra. 102 ) ityuktaM tatra zukladhyAnaM bhagavatsamApattiprabhRtidvArA karmanAzakaM bodhyam / evamanyatrA'pi bodhym| = - ka prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - sakalakSAyikaguNavaibhavA''ptilakSaNA muktireva prmpryojnmaatmaarthinaam| pracurakarmAdivazeneha tadaprAptAvapi sakalakSAyopazamikaguNavaibhavastu prAptavya eva / kSAyika Ni - kSAyopazamikA'khilasadguNaprAptyamoghasAdhanaM tu bhagavatsamApattireva / tatazca mumukSuNA nirantaraM 'mayi bhagavatsvarUpamavasthitam, nizcayataH paramAtmA'ham madIyaparamAtmasvarUpA'varodhakabaliSThakukarmANi mayA kA drutaM hantavyAni' ityAdibhAvanayA svAtmA bhAvayitavyaH / itthaM samApattisamprAptaye satatamAdareNa ytitsAmarthya jeTaluM sAmarthya A rIte samApattimAM phalita thAya che. kALano paripAka, niyatinI anukULatA vagereno yoga na thAya to te bhavamAM kSapakazreNi upara ArUDha thavAnuM saubhAgya bhavya jIvane prApta thatuM nathI. tema chatAM AtmArthI jIva sarvatra vItarAganA vacana upara vizvAsa, zraddhA rAkhavAthI samApattine prApta kare che. tathA te samApattinA nimitte kSAyopazamika vagere avasthAmAM rahela kSamA, namratA vagere nirmala AtmaguNonA samudAyane prApta kare che. che samApatti dvArA zukladhyAna karmanAzaka che (yantra.) yogapradIpamAM 'jema prabaLa pavana dvArA prerAyelA vAdaLonA samUho vikherAI jAya che, tema zukladhyAnathI yogIonA karmo kSaya pAme che' - A mujaba je jaNAvela che, tyAM 'zukladhyAna bhagavatsamApatti | vagere dvArA karmano nAza kare che' - tema jANavuM. matalaba ke 'zukladhyAna bhagavatsamApattine janmAve che. tathA te samApatti karmakSayasaMpAdana kare che' - tevuM samajavuM. A rIte anya sthaLe paNa samajI levuM. * ApaNA bhagavatsvarUpane pragaTAvIe sa AdhyAtmika upanaya :- dareka AtmArthI jIvanuM mukhya dhyeya mokSa che. tamAma kSAyika guNonI prApti eTale mukti. pracura karma vagerenA lIdhe A bhavamAM te kadAca na maLe to paNa tamAma kSAyopazamika guNono vaibhava to A bhavamAM prApta thavo ja joIe. kSAyika ane kSAyopazamika tamAma guNonI prAptinuM amogha sAdhana paramAtmasamApatti che. tethI mumukSu jIve niraMtara 'mArAmAM bhagavAnanuM svarUpa rahela che. nizcayathI huM bhagavAna ja chuM. mArA bhagavatsvarUpane pragaTa karavAmAM avarodha karanArA haThIlA karmone mAre jhaDapathI haTAvavA ja che' A pramANenI bhAvanAthI bhAvita thaI samApattine meLavavA mATe AdarapUrvaka prayatnazIla rahevuM. AvI samApattine meLavavA mATe ja prastuta dravyAnuyoganA jJAnano upayoga
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/ 6 0 svAtmaprakAzarUpam AtmatattvaM zAstrA'prakAzyam 0 2391 vymaatmaarthibhiH| paramAtmasamApattisamprAptikRte eva dravyAnuyogaparijJAnopayogaH kaaryH| AdhyAtmikopanayAdigarbhitarItyA dravyAnuyogohApohataH vacanAnuSThAna-samApattibhyAM zIghraM muktiprAsAdazikharA''rUDhatayA bhAvyamiti preryte| ___param anakSarapadakAmibhiH granthAkSareSu vyagratayA abhiniviSTatayA vA naiva jAtucid bhAvyam, rA samApattisamupadhAyakazukladhyAnajanaka-dehAdibhinnAtmatattvavijJAnopalabdhau satyAM zAstrasaMnyAsamurarIkRtya ma bhagavatsamApattau lInatA smpaadniiyaa| idamevA'bhipretya yogapradIpe "granthAnabhyasya tattvArthaM tattvajJAne punaH sudhiiH| palAlamiva dhAnyArthI tyajed granthAnazeSataH / / " (yo.pra.108) ityuktm| prakRte "granthamabhyasya medhAvI jnyaan-vijnyaanttprH| palAlamiva dhAnyArthI tyajed granthamazeSataH / / " (tripu.5/18) iti tripurAtApinyupaniSadvacanam, "patitAH zAstrajAleSu prajJayA tena mohitAH / svAtmaprakAzarUpaM tat kiM zAstreNa prakAzyate ? / / " paNa (yo.zi.5) iti yogazikhopaniSadvacanam, "bhAro vivekinaH zAstram" (maho.3/15) iti mahopaniSadvacanaM kA smartavyam / adhikaM tu nayalatAyAm (dvA.dvA.20/26) avocAma / idamapyatrAvadheyam - 'rAga-dveSAdirahitaM nijAtmasvarUpaM yayA sAdhyate sA mokSaupayikA sAdhanA' karavAno che. AdhyAtmika upanayAdithI garbhita rIte dravyAnuyogano UhApoha karI vacanAnuSThAna ane samApatti dvArA muktimahelanA zikhare jhaDapathI pahoMcavAnI pAvana preraNA ahIM thAya che. : avasare zAstrasaMnyAsa grahaNa karavo : | (param) paraMtu anakSarapadanI = zabdAtItadazAnI = siddhapadanI kAmanAvALA AtmArthI sAdhakoe granthanA akSaromAM/zabdomAM kyAreya vyagra na thavuM tathA zabdonI gADha pakkaDa paNa na rAkhavI. zAstrapAThano AdhAra laIne saMgharSo na karavA. mULa vAta bhagavatsamApattine meLavavAnI che. tene avazya jhaDapathI pragaTAvanArA zukladhyAnane pragaTAvavAnuM che. deha-Indriya-mana-vacana-karma vagerethI Atmatattva nirALuM che' - A mujaba tattvavijJAna dvArA te zukladhyAna janme che. tathAvidha tattvavijJAna upalabdha thAya to e zAstrasaMnyAsane svIkArIne bhagavatsamApattimAM lInatAnuM ja saMpAdana karavuM. A ja abhiprAyathI yogapradIpa graMthamAM jaNAvela che ke "tattvanI upalabdhi mATe graMthono abhyAsa karIne jyAre tattvajJAna prApta thaI jAya tyAre prAjJa sAdhaka, jema dhAnyArthI tRNa-paryAdine choDe tema, saMpUrNatayA graMthone choDe." tripurAtApinI upaniSaDmAM paNa jaNAvela che ke "jJAna-vijJAnamAM tatpara prAjJa sAdhaka graMthano abhyAsa karIne saMpUrNatayA graMthane choDI de, dhAnyagrahaNa bAda dhAnyazUnya choDane dhAnyArthI choDe tema." yogazikhA upaniSamAM paNa kahela che ke "potAnI buddhithI jIvo zAstrarUpI jALamAM paDe che, phasAya che. tethI mUDha bane che. svAtmaprakAzAtmaka te Atmatattva zuM mAtra zAstrathI prakAzita thAya ?" arthAt na ja thAya. mahopaniSaddhAM paNa jaNAvela che ke "(dahAtmabhedavijJAnavALA) vivekI jIvone zAstra bhArarUpa che." A vacano ahIM yAda karavA. A aMge adhika nirUpaNa ame kAtrizikA prakaraNanI nayelatA vyAkhyAmAM karela che. I AtmasvabhAvanuM mAhAbhya pragaTAvIe % (6) ahIM A bAbata paNa khyAlamAM rAkhavI ke - "rAga-dveSAdigUnya evuM ApaNuM AtmasvarUpa
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2392 0 zuddhacaitanyasanmukhatayA bhAvyam / pa iti vyAkhyAnusAreNa zukapAThatulyaM zAstrapaThana-pAThanAdivyasanaM naiva sAdhanAvidhayA bodhyam / tatazca __ (1) nijanirupAdhikAnantAnandaparipUrNa-nirAkula-paramazAnta-zuddhacaitanyasvabhAvamAhAtmyaM svAtmani prAdurbhAvya, / (2) nAnAparajJeyapadArthA'bhimukhaM vikendritaM svacittavRttipravAhaM tiraskRtya, (3) etAvantaJca kAlaM ma yAvad mUDhatayA bahirAtmavidhayA pariNataM nijAtmAnaM dhikkRtya yathA nijAntaHkaraNavRttisantAnaM rza zuddhacaitanyasanmukhaM syAt tathaiva svAdhyAyAdikaM kartavyam / svajJAne pratibhAsamAnAH parapadArthAH parapariNAmAzca ke upekssnniiyaaH| itthameva ratnatrayaniSpattisambhavaH, anyathA'dhikazAstrAbhyAsAdinimittakam ahaGkAra " -mahattvAkAGkSA-gAravatrikAdyAvarttanimajjanaM na durlabham / ittham (1) antarmukha-virakta-prazAnta-nirmala-svakendritopayogaparatayA, (2) nijabhUmikocitapaJcAkA cArapAlanAdiparAyaNatayA, (3) sthirA-kAntA-prabhA-parAyogadRSTibalavRddhilInatayA ca guNasthAnakakramArohe jenA dvArA sadhAya te mokSasAdhaka sAdhanA kahevAya' - A vyAkhyA mujaba, popaTapAThanI jema zAstranA paThana-pAThana vagerenuM je vyasana hoya teno sAdhanA tarIke bilakula svIkAra na ja karavo. nija nirmalasvarUpane sAdhavA mATe sauprathama ApaNA AtmAmAM zuddha caitanyasvabhAvanuM mAhAsya pragaTAvavuM. (1) "mAro AtmA upAdhizUnya che, ananta AnaMdathI paripUrNa che, AkuLatA-vyAkuLatA vinAno che, parama zAMta che, zuddha caitanyano akhaMDa piMDa che' - A pramANe AtmasvabhAvano mahimA-rasa-ruci-zraddhA-AsthA aMtaramAM pragaTAvIne (2) judA-judA svabhinna zeya padArthonI sanmukha satata vahevAnA lIdhe vikendrita banelA potAnA cittavRttipravAhano tiraskAra karavo. tathA (3) ATalA kALa sudhI mUDhatAthI bahirAtmapaNe pariNamelI potAnI jAta pratye dhikkArano, gahano bhAva avazya karavo. A traNa kArya karyA bAda potAnI nuM cittavRttino pravAha je rIte zuddha caitanyanI sanmukha ja rahe te ja rIte svAdhyAya (= svanuM nirIkSaNa parIkSaNa-parizIlana) vagere yogone ArAdhavA. manamohaka para padArthono ke rAga-dveSAdi para pariNAmono - ApaNA jJAnamAM pratibhAsa thAya to paNa tenI upekSA karavI, temAM ruci na karavI, tenuM lakSa na rAkhavuM. anAtma cIja upara dhyAna na ApavuM. A rIte aMtaraMga upayoganuM vaheNa vahevaDAvavAmAM Ave to ja samyagdarzana-jJAna-cAritranI niSpatti saMbhave. bAkI (= uparokta traNa bAbatanI upekSA karIne) mAtra popaTapAThanI jema vadhu ne vadhu zAstrono abhyAsa vagere karavAmAM Ave to tenA nimitte ahaMkAra, mahattvAkAMkSA, rasagArava-RddhigArava-zAtAgArava vagerenA vamaLamAM zAstrapAThIne kheMcI jatAM vAra na lAge. da: upayogane cokhkho karIe : (rUtya.) A rIte AMtarika samajaNa meLavIne AtmArthI sAdhaka bhagavAna (1) sauprathama potAnA upayogane (A) aMtarmukha karavAmAM, (B) virakta banAvavAmAM, (C) prazAMtapaNe pariNAvavAmAM, (D) nirmalasvarUpe anubhavavAmAM ane (E) svakendrita karavAmAM utsAha-umaMgapUrvaka maMDI paDe te khUba ja jarUrI che. A rIte potAnA upayogane pAMca svarUpe pariNAvIne (2) potAnI bhUmikAne ucita evA paMcAcAra pAlana vageremAM parAyaNa rahevuM. tathA (3) sthirA-kAMtA-prabhA-parA A pAchalI cAra yogadaSTinuM baLa vadhAravAmAM lIna rahevuM.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/6 0 muktisvarUpaprakAzanam // 2393 zrIratnazekharasUrivyAvarNitA "nAtyantAbhAvarUpA na ca jaDimamayI vyomavadvyApinI no| na vyAvRttiM dadhAnA viSayasukhaghanA neSyate sarvavidbhiH / / sadrUpAtmaprasAdAd dRgavagamaguNaughena saMsArasArA / niHsImADatyakSasIthovayavasatiraniSNAtinI muIiI" (..9rU5) ityevaMrUpA muktiH zIghraM praadurbhaavniiyaa||16/6|| * vidhi-niSedhathI muktiravarUpa & A traNeya paribaLonA sahAre zrIratnazekharasUrijIe guNasthAnakamArohamAM varNavela mukti jhaDapathI sa pragaTa karI levI. tyAM bauddha, niyAyika-vaizeSika, tridaMDI, paurANika, vAmamArgI vagerenA matano niSedha che karIne jainadarzanasaMmata muktinuM svarUpa A mujaba darzAvela che ke - "sarvajJa bhagavaMto muktine (1) Cli atyaMta abhAvarUpa, (2) jaDatArUpa, (3) AkAzanI jema sarvavyApI, (4) punarAvRttine dhAraNa karanArI ane (5) atyaMta viSayasukhavALI mAnatA nathI. paraMtu sarvajJa bhagavaMtoe kahela che ke vidyamAna jJAnasvarUpa Na AtmAnI nirmaLatAthI prApta thayela samyagdarzana, jJAna Adi guNanA samUhathI saMsAramAM advitIya sArabhUta, atyaMta atIndriya sukhAnubhavanA sthAnarUpa ane punarAgamanarahita mukti che." (16/6) likhI rAkho DAyarImAM.....4 * ata vinA vAsanAnI pUrti muzkela che. upAsanAmAM upAsya-upAsakanuM advaita jhaLahaLe che. buddhi bIjAne ghasavAmAM rAjI che, ghasAvAmAM che nArAja. zraddhAne jAte ghasAvAnuM pasaMda che, bIjAne ghasavAnuM che nApasaMda. * buddhi jIvone toDavAnuM kAma karI - paramAtmAnI prAptimAM aMtarAya kare che. zraddhA jIvone joDI paramAtmA sudhI pahoMcavAmAM sahAya kare che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2394 0 kavitAmRtakUpavacanasaMvAdaH / khalajana jo emAM dveSa dharaI abhimANI, to paNi sajjanathI ehanI khyAti macANI; guNa maNi rayaNAyara jagi uttama guNaThANI, jasa diI guNi sajjananaI saMgha anaMta kalyANI 16/zA (23) khalajana te nIca jana, (jo) ehamAM dveSa dharaNye, yati: vananakSam - nauzca khalajihvA ca prtikuulvisrpinnii| janapratAraNAyaiva dAruNA kena nirmitA ? / / (sUktamuktAvalI-31/20, kavitAmRtakUpa-10) iti khalalakSaNam / vipakSaparimApavarganeno saMhati - 'ina' tiA khalo'tra dveSTi mAnAd yadi tathApi sajjanato'syAH khyaatiH| guNamaNijaladhiriheyaM guNi-sujana-saGghayazodAtrI / / 16/7 / / ma prakRte daNDAnvayastvevam - yadi atra mAnAt khalaH dveSTi tathApi sajjanataH asyAH khyAtiH (vistrissyti)| iha iyaM guNamaNijaladhiH guNi-sujana-saGghayazodAtrI (ca) / / 16/7 / / yadi atra = prakRtaprabandhavANyAM mAnAd = mithyA'bhimAnAt khalaH dveSTi svoktaJcAlIkaka vacanAdikaM naiva muJcati, "nauzca khalajihvA ca prtikuulvisrpinnii| janapratAraNAyaiva dAruNA kena nirmitA ? / / " ur (bhU.mu.rU3/20, 2..30) rUti sumuvinI-vitAmRtapavAnAhU "nauH tari" (pra.nA.mA.68) rUti ekAkSaranAmamAlAyAM saubharivacanAdatra nauH = taraNI bodhyaa| khalaH = nindAlampaTaH, khapadena nindAyAH lapadena ca lampaTasya bodhanAt / taduktaM vizvazambhunA ekAkSaranAmamAlikAyAM "khazabdo'rke vitarke vyomni avataraNikA :- virodhI vyaktinA pariNAma dekhADI A zAkhAno graMthakArazrI upasaMhAra kare che : che sajjano guNagrAhI che zlokArtha :- jo ahIM abhimAnanA kAraNe durjana Sa kare to paNa sajjanothI A graMthanI khyAti thaze. tathA jinazAsanamAM A dravyAnuyogavANI to guNamaNinA sAgara samAna che. te guNijanane, sajjanane ane saMghane yaza-kIrti Ape ja che. (16/7) zleSa alaMkArathI garbhita vicAraNA ? vyAkhyArtha :- prastuta prabaMdhanI bhASAne vize mithyAbhimAnanA kAraNe khala = niMdAlaMpaTa puruSa dveSa kare che tathA pote bolelA khoTA vacana, asa doSAropaNa vagerene te durjano choDatA nathI. kAraNa ke sUktamuktAvalI tathA kavitAmRtakUpa graMthamAM jaNAvela che ke "nAvaDI ane durjananI = niMdArasalapaTanI jIbha pratikUla ja cAlanArI che. lokone ThagavA mATe ja AvI dAruNa evI nAvaDI ane durjananI jIbha koNe racelI haze? prastutamAM saubharikRta ekAkSaranAmamAlA mujaba "nauH' zabdano artha naukA = nAvaDI karela che. temaja "vatta' eTale niMdArasalapaTa. kAraNa ke "g' no artha niMdArasa tathA "tta' no artha laMpaTa thAya che. ekAkSaranAmamAlikAmAM vizvazaMbhue "sUrya, vitarka, AkAza, vedana, prazna, niMdA, nRpa, lepa, sukha, zUnya, Indriya,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 0 khalasvarUpaprakAzanam 0 2395 je abhimAnI chaI (te) potAnuM bolyuM mithyAtvAdika mUkatA nathI. vene prazna-nindrA-nRpa-kSepa-suha-zUndriye viviII(pra.nA..24) tiA "tta5Ta: zasaMjJa% vALo rAntiH strAra(...46) rUti AikSarImAtRcho ___atra pratikUlavisarpiNI iti pratitIravisarpiNI, pakSe viruddhvisrpinnii| parapratAraNAya iti / pareSAM prakarSeNa tAraNAya, pakSe pareSAM vnycnaay| dAruNA iti kASThena, pakSe bhayaGkarA ityanvayaH / shlessaadvgntvyH| abhimAnI khalavargaH svoktaM mithyAtvAdikaM tu naiva muJcati / imAM kRtiM paThannapi khalaH payaHpUtarakanyAyena doSAneva aavirbhaavyti| taduktaM bhAravinA ka kirAtArjunIye "pravizya hi ghnanti zaThAstathAvidhAna'saMvRtAGgAn nizitA iveSavaH" (kirA.1/30) iti / svarga vagere aneka arthamAM "' vaparAya" - tema jaNAvela che. tathA ekAkSarImAkAkozamAM jaNAvela che ke - laMpaTa, zakra, vAdya vagere arthamAM "ta" vaparAya." te mujaba ahIM vatta = niMdArasalaMpaTa jaNAvela che. 4 durjanajIva nAvaDI jevo ! 4 (tra.) "kavitAmRtakUpa'nA prastuta zlokamAM zleSa alaMkAra rahelo che. tethI tenA be artha thaze. "kUla' zabdano artha che "tIra' = kinAro. tethI pratikUla janArI = pratitIra janArI = sAmenA kAMThe janArI - A pramANe naukAnA pakSamAM arthaghaTana karavuM. tathA durjananI jIbhanA pakSamAM pratikUla eTale ke 'viruddha janArI' evo artha karavo. te ja rIte parapratAraNa' no artha nAvaDInA pakSamAM "bIjA lokone prakRSTa rIte tAravA mATe evo artha karavo. tathA "pratAraNa' no bIjo artha che 'ThagavuM'. durjananI jIbhanA pakSamAM sa. "bIjAone ThagavuM - evo teno artha karavo. "rA' pada trIjI vibhaktithI garbhita che. mULa zabda dha che. "rA' zabdano artha 'lAkaDuM thAya. tethI nAvaDInA pakSe lAkaDAthI taiyAra karelI' - evo artha che karavo. tathA 'vAru' zabda saMskRta bhASAmAM strIliMgamAM paNa Ave che. teno artha "bhayaMkara' thAya che. durjananI jIbhanA pakSamAM teno artha "bhayaMkara' karavo. A rIte zleSa alaMkArathI arthano anvaya karavo. rA vAcakavarganI sugamatA mATe prastuta eka ja zlokanA be alaga alaga artha nIce mujaba zleSa alaMkArane lakSamAM rAkhIne batAvIe chIe. (1) lokone prakRSTa rIte tarAvavA mATe ja sAmA kinAre janArI A naukA kayA lAkaDAthI taiyAra karAyela che ? (2) viruddha rIte cAlanArI ane bhayaMkara evI durjananI jIbha lokone ThagavA mATe ja konA dvArA nirmANa karAyelI che? AnAthI evuM sUcita thAya che ke durjana loko haMmezA sajjanonA kalpita doSone ja jagatamAM jAhera karatA hoya che. tathA abhimAnI durjana loko pote bolela mithyAtvAdine mUkatA nathI. - durjana dUdhamAMthI porA kADhe ! A (rUmAM.) tethI graMthakArazrI prastutamAM ema kahe che ke "pANImAMthI porA kADhavAnI jene Teva paDelI hoya tevo mANasa dUdhamAMthI paNa porA kADhavAno prayAsa kare, tema durjana mANasa mithyAabhimAnanA kAraNe prastuta graMthane bhaNe to paNa temAMthI doSone ja pragaTa karavAno mithyA prayAsa kare che. bhAravi kavie paNa kirAtArjunIya kAvyamAM jaNAvela che ke "jema jenA aMgo kavacAdithI surakSita thayelA na
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2396 * bhagavadvANI guNijanAdiyazodAtrI o 6/7 to paNi sajjananI saMgatithI eha vANIne khyAti te prasiddhatApaNuM, macANI = vistArapaNAne pAme che. guNamaNi = guNarUpa je maNi, tehano ratnAkara te samudra, (jagi=) jagamAMDhe te uttama guNathAnaka che. guNi jana je satsaMgatika prANI, tehane yazane deNahArI, ehavI je vANI te sajjananA ane anaMta kalyANI saMghane mahArI yaza susaubhAgyanI ApaNahArI ehavI bhagavadrANI chaI. 16/7 // rA kuTTanImate " parasantApavinodo yatrA'hani na prayAti niSpattim / antarmanA asAdhurna gaNayati tadAyuSo mdhye||" (ku.ma.707) iti dAmodaraguptoktizcA'trA'nusandheyA / tathApi sajjanataH = paThana-pAThana - parAvarttanAdivyAjena sajjanasaGgatitaH asyAH = prakRtavANyAH parA khyAtiH = prasiddhiH vistariSyati, sajjanAnAM guNagrahaNarasikAntaHkaraNatayA sajjanAntaravacanA'saGgatiparihAraparAyaNatvAt / iha = jagati pravacane vA iyaM bhagavadbANI dravyAnuyogAdigocarA guNamaNijaladhiH sadguNagaNAtmakamahArghamaNimahArNavasthAnIyA uttamA guNi- sujana - saGghayazodAtrI = satsaGgatikaguNijana Ni - parasampadutkarSasahiSNusajjanA'nantakalyANizramaNasaGghayazodAtrI ca vrtte|| [ prakRte AdhyAtmikopanayastvevam- ' khalAH khaliSyanti' iti bhayena satkAryANi na jAtu hoya tevA mANasonA zarIramAM praveza karIne dhAradAra bANa teone khatama kare che, tema durjana vyaktio (bhaNavAnA bahAne graMthamAM praveza karIne mithyA doSAropaNa dvArA grantha-granthakArane) khatama kare che." kuTTanImata graMthamAM dAmodaragupta kavie durjana mANasanA svabhAvanuM eka zlokamAM adbhuta varNana karela che. te ahIM yAda karavA yogya che. tyAM temaNe jaNAvela che ke "je divase bIjAne duHkhI karavAno AnaMda janme nahi, te divasane potAnI jIMdagInI aMdara khinna thayela durjana mANasa gaNato nathI." durjana A graMthano dveSa kare to paNa paThana-pAThana-punarAvartana vagerenA bahAne A graMthane sajjanano saMga thavAthI prastuta graMthanI bhASAnI zreSTha evI prasiddhi cAre bAju vistAra pAmaze. kAraNa ke sajjanonuM aMtaHkaraNa sadguNane grahaNa karavAmAM ja rasa dharAvatuM hoya che. tethI eka sajjana bIjA sajjananA . vacananI asaMgatino parihAra karavAmAM ja parAyaNa hoya che. tethI tevA sajjanonA mAdhyamathI prastuta graMthanA vacanonI zreSTha prasiddhi thaze. * * = = zrIsaMghane yazovRSTi (4.) A jagatamAM athavA to jainazAsanamAM dravyAnuyogAdiviSayaka arihaMtavANI e to sadguNanA DhagalA svarUpa kiMmatI maNionI utpattinA sthAnabhUta mahAsAgara tulya uttama che. (1) guNIjano satsaMgane karanArA hoya che. (2) bIjAnA vaibhavanA utkarSane sahI zake, premathI joI zake te sajjana kahevAya che. tathA (3) saMgha anaMtakalyANI che. jaina saMgha zramaNapradhAna che. AvA guNIjana, sajjana ane saMghane sarvadiggAmI yaza ApavAnuM kArya dravyAnuyogAdiviSayaka jinavANI kare che. # kadaranI bhUkha choDI, kadaralAyaka kAma karIe AdhyAtmika upanaya :- (1) 'durjano niMdA karaze' - evA bhayathI sArA kAma kadApi choDavA nahi. (2) AdaranI ane kadaranI bhUkha rAkhyA vinA AdaralAyaka ane kadaralAyaka evA svabhUmikAyogya satkArya karavAmAM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 granthanavanItopadarzanam / 2397 tyaajyaani| sanmAna-satkArAdikAmanAzUnyahRdayatayA svabhUmikocitasanmAnya-satkAryAdikaraNaparAyaNataiva sujanalakSaNam / anyasujanasatkRtyaprazaMsopabRMhaNA''darAdikaM naivAtmArthinA tyAjyamityupadizyate'tra / adhunA granthA'ntargatapariziSTarUpeNa granthaniSkarSa ucyate / anAdikAlataH svAnyadayaM mUDhaH smaran smaran / visasmAra svamevA''tmA tataH tatsmRtihetave / / 1 / / granthabodhaprakarSAyA'nubhavA'dhvA ca drshyte| unniSTha pada de nIva ! vaM tvameva va vedya tArA () akhiladravya-guNa-paryAyeSu nijAtmavyatiriktapudgalAdiparadravya-jJAnAdibhinnarUpAdiparaguNa-siddhatvA-1 dyatiriktadehasaMsthAnAdiparaparyAyA eva atyantam upAdeyadhiyA tanmayabhAvena cAnena anekazaH anubhUtAH; rNi yathA 'sthUlaH, kRzaH, gauro'haM tiSThAmi, gacchAmi, zaye' ityAdirUpeNa paudgalikadehatAdAtmyamanubhUtam, tara 'mUkaH, kANaH, badhiraH, andho'hami'tyevam indriyaguNAH svAtmani samAropitAH, kAma-saGkalpa -vikalpA'dhyavasAyAdayo'ntaHkaraNaparyAyA nijadharmarUpeNa anubhuutaaH| na jAtu zuddhasvAtmadravya-guNa parAyaNa rahevuM - e ja sajjanonuM AgavuM lakSaNa che. tathA anya sajjananA AdaralAyaka ane kadaralAyaka satkAryanI kadara karavAnuM ApaNe kadApi cUkavuM nahi. Avo AdhyAtmika saMdeza A zloka dvArA grahaNa karavo. A graMthaniSkarSa . (3g.) have graMthaaMtargata pariziSTarUpe A graMthano niSkarSa batAvAya che. anAdi kALathI A mUDha jIva potAnAthI bhinna vastune vAraMvAra yAda karatAM-karatAM potAne ja sAva bhUlI gayo. tethI te bhUlAyelA AtmAne yAda karavA mATe tathA zAstrabodhanA prakarSa mATe anubhavamArga dekhADAya che. tethI he jIva! tuM Ubho thA, A prabaMdhane bhaNa, tathA tuM tane ja anubhava.(yugma zlokArtha) tAtvika AtmasAkSAtkArano AMtarika mArga 8 (gi.) tamAma dravya-guNa-paryAyomAM potAnA AtmA sivAyanA pudgalAdi paradravyomAM, jJAnAdi vA sivAyanA rUpAdi paraguNomAM tathA siddhatvAdi sivAyanA zarIrAkRti vagere paraparyAyomAM ja atyaMta upAdeyabuddhithI ane tanmaya banIne teno ja A jIve aneka vAra anubhava karyo. jema ke (1) "huM jADo chuM, pAtaLo chuM, goro chuM. huM Ubho chuM, jAuM chuM, UMdhuM chuM." - ItyAdi svarUpe paugalika dehadravyanA tAdAbhyano anubhava karyo. (2) "huM mUMgo chuM, kANo chuM, bahero chuM, AMdhaLo chuM - A mujaba IndriyaguNono potAnA AtmAmAM samAropa karyo. (3) kAmanA, saMkalpa, vikalpa, adhyavasAya vagere aMtaHkaraNanA paryAyono potAnA dharmarUpe anubhava ghaNI vAra karyo. paraMtu potAnA ja zuddha Atmadravya-zuddhaguNazuddhaparyAyamAM atyaMta upAdeyabuddhithI tanmaya banIne teno anubhava to kyAreya A jIve na ja karyo. tethI anAdi kALathI nahi jANelA-nahi mANelA evA potAnA ja AtmAnI pratyakSAnubhUti karavAno prakRSTa, saraLa ane sIdho mArga vartamAnakAlIna mumukSujanonA hita mATe have dekhADavAmAM Ave che. anAdi kALathI zarIra-IndriyAdisvarUpe ApaNI jAtano anubhava ghaNI vAra karyo che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2398 0 dazavidhAtmasvarUpavimarzaH / 26/7 pa -paryAyAH aproksstyaa'nubhuutaaH| ataH adhunA anAdikAlAd 'dehendriya-vacana-nAma-saMsthAna sarA -rUpa-manaH-karma-pudgala-taddharma-tatkriyAdibhinna- paramaniSkaSAya-nirvikAra-niSprapaJca-zAzvatazAntasvarUpa - sahajasamAdhimaya- paramAnandaparipUrNA'parokSA'tIndriyasvayaMprakAzAtmaka- kevalacaitanyasvarUpa-'zuddhacaitanyA paraMtu '(1) huM (A) deha, (B) Indriyo, (C) vANI, (D) nAma, (E) dehAkRti, (F) mukhAkRti, (G) zarIranuM rUpa, (H) mana, (I) karma, (4) anyavidha pudgala vagerethI taddana bhinna chuM. (K) pudgalasvarUpa dehAdinA guNadharmo, jema ke tagaDApaNuM, kRzapaNuM, lAMbA-TUMkApaNuM vagerethI paNa atyaMta nirALo chuM. (L) pudgalasvarUpa dehAdinI halana-calana-bhojana-zayana Adi je kriyA vagere che, tenAthI paNa huM sAva ja judo che. AphrikAnA jaMgala vagerethI jeTalo huM judo chuM, teTalo ja paudgalika dehAdithI bhinna chuM' - A svarUpe ApaNA AtmAnI ApaNane kyAreya pratyakSa anubhUti thaI nathI. (2) "huM krodha, mAna, mAyA, lobha - A cAra kaSAyathI atyanna bhinna chuM ane tenAthI zUnya chuM. huM parama niSkaSAyasvarUpa chuM' - Avo anubhava paNa A jIve kadi karyo nathI. te ja rIte nIce mujabanI paNa anubhUti A jIvane kadApi thaI nathI ke : (3) "huM parama nirvikAra chuM. vikArabhinna ane vikArarahita chuM." (4) (A) Adhi, (B) vyAdhi, (C) upAdhi, (D) rAgAdi vibhAvapariNAma, (E) saMkalpa-vikalpa, (F) vicAravAyu, (G) sArA-narasA saMskAra, (H) dehAdimAM zAtA vagerenI saMvedanA vagere tamAma prapaMcathI 2 huM bhinna chuM tathA tenAthI huM zUnya chuM." (5) "mAruM svarUpa kAyama (A) zAnta, (B) prazAnta, (c) upazAMta, (D) parama zAnta, (E) vA paripUrNapaNe zAMta che. ukaLATa, Akroza, Aveza, Avega, uddhatAI vagere paNa mAruM svarUpa nathI ja." (6) "huM sahaja samAdhimaya chuM. (A) kRtrima samAdhi, (B) nimittAdhIna samAdhi, (c) karmAdhIna se samAdhi, (D) kSaNabhaMgura samAdhi ke (E) kAlpanika samAdhi e paNa mAruM mULabhUta svarUpa nathI.' . (7) "huM (A) paramAnaMdathI paripUrNa chuM. (B) pUrNAnaMdano nAtha chuM. (C) anaMta AnaMdathI huM saMpUrNa chuM. (D) svAdhIna AnaMdano huM svAmI chuM. (E) zAzvata AnaMdadhAma chuM. (F) anaMtAnaMda AnaMdano huM bhoktA che. (9) huM to paramAnaMdathI chalakAto chuM. (H) mArA pratyeka AtmapradezamAM paramAnaMda ThAMsI -ThAMsIne bharelo che. kharekhara I) duHkha, pIDA, vedanA, vyathA, viDaMbanA, herAnagati, kleza, saMkleza, azAMti, roga, zoka, arati, upadrava, udvega, kheda vagereno eka aMza paNa mArAmAM nathI." (8) "huM (A) aparokSa ane (B) atIndriya evA svayaMprakAza svarUpa chuM. paudgalika prakAzathI rahita evA jJAna prakAza svarUpa chuM. paramANu, preta, pizAca vagerenI jema huM parokSa nathI. mArA mATe huM pratyakSa chuM. chatAM paNa ghaTa, paTa vagerenI jema huM Indriyagocara nathI. paraMtu atIndriya jJAnathI gamya chuM. huM khuda ja mArI jAtane prakAzanAra chuM. huM svayameva atIndriyajJAnaprakAzasvarUpa chuM." 9) "huM (A) kevala caitanyasvarUpa che. (B) mAtra zuddha upayogAtmaka chuM. (C) nirmaLa cetanA e ja mAruM sAcuM svarUpa che, (D) AMtarika zAMti, samAdhi, AnaMda vagere mArA guNo paNa caitanyamaya che. (E) mArA kSamA, namratA, saraLatA vagere sarva paripUrNa kSAyika zuddhaguNo mArI Adra cetanAnA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/7 pAramArthikA''ntarikamokSamArgA'bhimukhadazAprArambhaH 0 2399 'khaNDapiNDatvAdinA anupalabdhasya nijAtmanaH pratyakSAnubhUteH praguNaH panthAH pradarzyate prakRtagrantha pa -tadanyagrantha-guruparamparA-svAnubhavAnusAreNA'nativistara-saGkhapataH aidNyugiinmumukssuhitkRte| ___tathAhi - caramAvarttapravezottarakAlaM zubhA'zubhaprakRSTanimittadvArA svakarmodayajanyA''ghAta-pratyAghAtotpAde bhavitavyatA''nukUlyena svakarmagaNitamImAMsA-doSAropaNatyAga-samAdhAnavRttyAditaH kazcit / zuklapAkSiko jIvaH svasya nirAdhAra-niHsahAyA'zaraNA'zucimayAvasthAM pratyeti / tatazcAnAdikAlInau za rajastamoguNodreko prakSIyate / tataH adhyAtmasAre (20/4) darzitaM rajoguNapradhAnaM 'kSiptaM cittaM raMge raMgAyelA che, bhIMjAyelA che. (F) te tamAmamAM vaNAyela zuddha caitanya e ja mAruM pAramArthika svarUpa che. (G) mArA tamAma zuddha guNo caitanyaprakAzathI jhaLahaLatA che. (H) audayika bhAvavALA kSamA vagere guNo paNa mAruM tAttvika svarUpa nathI. (I) huM to kevaLa jJAna-darzanaupayogasvarUpa chuM." (10) "huM zuddha caitanyano akhaMDa piMDa chuM. saMkalpa-vikalpAdithI caitanyapiMDa kadApi khaMDita-vibhakta thato nathI. rAgAdithI azuddha banelI cetanA e mAruM mULabhUta svarUpa nathI. kAma, krodha vagerethI azuddha banelI kArmika cetanAthI huM nirALo chuM. khaMDa-khaMDa, truTaka-guTaka zuddha upayoga paNa mAruM pUrNa svarUpa nathI. mArAmAMthI pragaTa thatI AMzika zuddha kSaNika jJAnacetanAmAM samagratayA huM samAviSTa thato nathI. huM to parizuddha, paripUrNa caitanyano akhaMDa, zAzvata, zAMta, paramatRpta, sahaja, saumya, svastha piMDa chuM." | (S nijaravarUpa jinasvarUpa tulya anubhavIe CS Ama uparokta dasa prakAre ApaNA AtmAno anubhava anAdi kALamAM prAyaH kyAreya thayo nathI. A zAstrAdhAre paramAtmAnA svarUpano uparokta rIte upara-challo bodha haju thayo haze. paraMtu "ApaNA AtmAnuM paNa svarUpa kharekhara paramAtmA jevuM ja che' - tevo bodha ke tevI oLakhANa thaI nathI. kadAca ! gurugamathI ApaNuM paramAtmatulyasvarUpa buddhimAM haju pakaDAya. satsaMgathI bauddhika kakSAe kadAca nijasvarUpa jinasvarUpatulyapaNe samajAyuM haze. paraMtu tevA prakAre ApaNA AtmAnI pratyakSa anubhUti thaI nathI. tethI AtmasAkSAtkArano prakRSTamArga, saraLamArga ahIM jaNAvavAmAM Ave che. (A) prastuta graMtha mujaba, (B) anya graMtha anusAra, (C) guru paraMparA mujaba tathA (D) svAnubhava anusAra, atyaMta vistArathI nahi ke atyaMta saMkSepathI nahi paNa madhyama prakAre spaSTapaNe AtmasAkSAtkArano mArga jaNAvAya che. do bahirmukhI cittavRttinA pravAhano vega ghaTADIe (tathA.) te mArga A mujaba samajavo :- caramAvartakALamAM praveza karyA bAda, zubha ke azubha baLavAna nimittanA mAdhyamathI potAnA karmanA udayanA lIdhe jIvane AghAta-pratyAghAta lAge che. potAnA karmanI gherI coTa lAgatAM niyati sAnukULa hovAthI koIka zuklapAkSika jIva potAnA karmanA gaNitane gahanatAthI vicAre che, bIjA upara doSAropaNa karavAnI vRttino tyAga kare che, potAnA cittanuM samAdhAna vagere kare che. tethI evA jIvane potAnI nirAdhAra-niHsahAya-azaraNa-azucimaya avasthAnI aMtaramAM tAttvika pratIti thAya che. tenA lIdhe anAdi kALathI je rajoguNano uchALo ane tamoguNano uchALo pravartato hato, te puSkaLa pramANamAM kSaya pAme che. rajoguNano udraka javAthI adhyAtmasAramAM varNavela rajoguNapradhAna bahirmukhI "kSipta" citta moTAbhAge ravAnA thAya che. tathA tamoguNano udraka javAthI adhyAtmasAramAM
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2400 0 sadyogA'vaJcakayogasAmarthyaprakAzanam / 26/7 tamoguNapradhAnaJca mUDhaM (a.sA.20/5) cittaM bAhulyena nivarttate / saMsAramAhAtmya-vibhAvadazArasAdikaJca ' hiiyte| tatazca pUrvakAlIno bahirmukhacittavRttipravAhavegaH mando bhvti| tatazcA'bhinavA''ghAta jI -pratyAghAta-ratyarati-I-zo-rA'I-padyAvanimajjanaM dIyA tadA bhagavadanugrahasamprAptam aparokSasvAnubhUtisampannaM prazAnta-viraktavRttikaM jJAnAnandamayanijasvarUpanimagnaM sidguruM svasaMsArasAgaranistArakatayA kakSIkaroti kaSAyasevanapAtratAhAnigarbhitasadyogA'vaJcakayogasAmarthyataH / __ bhavanistArakatvena vijJAte sadgurau nijA'ntaHkaraNaM paramaprItipariplAvitaM nirapekSazaraNAgatisamanvitaJca - sampadyate / ataH zuddhacaitanyAnubhUtiraktA'ntaHkaraNaniHsRtA saMvega-nirvedamayI guruvANI jIvA'ntaHkaraNaM Na pariplAvayati, jIvA'haGkAraM gAlayati, durdAntavAsanA''vartAcca jIvamuddharati / tatazca kunimitta-kukarma-kupravRtti-kusaMskArAdiprasUtaM svamalinavyaktitvaM samucchettuM jIvaH tthaavarNavela tamoguNapradhAna kaSAyagrasta "mUDha' citta mahadaMze vidAya le che. saMsAramAhAbhya tenA aMtaHkaraNamAM jAmatuM nathI. bAhya ghaTanAone te bahu vajana Apato nathI. vibhAvadazAmAM te tIvrarasapUrvaka joDAto nathI. tenA kAraNe je pUrvakAlIna satata bahAra tarapha vahI jato cittavRttipravAhano vega dhasamasato hato, te maMda paDe che. pAMceya IndriyonA viSayone grahaNa karavA mATe je UrjAno pravAha anAdi kALathI yathecchapaNe berokaToka svarasathI utsuka-sateja hato, te have kAMIka aMze nisteja bane che. karmanI gherI coTanI asara jIvanA aMtaramAM niraMtara chavAyelI rahe che. tethI karmanA navA AghAta-pratyAghAta, rati -arati, harSa-zoka, rAga-dveSa, gamA-aNagamA vagerenA vamaLamAM taNAvAnuM DUbavAnuM valaNa ochuM thAya che. sadyogAvaMcaka cogathI sadgasamAgama che sa (tA.) tevA avasare prabhukRpAthI saguruno tene bheTo thAya che. "aparokSa svAnubhUtithI saMpanna, prazAMta - -viraktavRttivALA tathA jJAnAnaMdamaya nija svabhAvamAM gaLADUba thayelA A sadguru ja kharekhara mArA samagra [1] saMsArasAgarane sUkavanArA che, bhavasAgarathI mAro uddhAra karanArA che' - evuM A jIva tyAre aMtaHkaraNathI svIkAre che. kAraNa ke sadyogAvaMcaka yoganuM sAmarthya A avasthAmAM pragaTa thayeluM hoya che, kaSAyAdinA sevananI pAtratA atyaMta ghaTelI hoya che. TUMkamAM, jIva potAnI pAtratAnA jore sadgunI pAtratAne pichANI zake che. pUrve A jIvane saguruno je yoga thayo hato, te A jIvanI apAtratAnA lIdhe ThagArI nIvaDela hato. te vaMcaka yoga sAbita thayo hato. paraMtu have niyati anukULa hovAthI, jIvanI pAtratA pragaTa thaI hovAthI, kALabaLa sAdhaka hovAthI saddaguruno je samAgama thayo che te avaMcaka che. tethI ja saMsAratAraka tarIke oLakhAyelA saddaguru pratye tenA aMtaramAM parama prIti pragaTe che. binazaratI sadguruzaraNAgatine A jIva have mAnya kare che. tethI ja zuddha caitanyanI anubhUtithI raMgAyelA aMtaHkaraNamAMthI nIkaLatI saMvega-vairAgyamaya guruvANI A jIvanA aMtaHkaraNane bhIMjave che, palALe che. jIvanA ahaMkArane guruvANI pIgALe che. tathA duSTa-bemaryAda vAsanAnA vamaLamAMthI jIvane guruvANI bahAra kADhe che. 0 oghadRSTi choDIe, yogaSTi meLavIe / (tata.) A rIte ahaMkArAdi ogaLavAnA lIdhe jIva have nimitta, kukarmodaya, kupravRtti ane kusaMskAra
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * saMzukhayogabIjavapanam / 2401 bhavyatvAdiparipAkavazena sadguruzaraNAgatim antaHkaraNataH anggiikroti| karmodayA''ghAta -pratyAghAtAnusandhAnazAli jIvA'ntaHkaraNaM bhavaviraktaM svasammukhaJca bhavati / ata eva upAdeyabhAvena dehAdyahantva-kaSAyAdimamatvamagnapariNatilakSaNaughadRSTibalaM vyeti / dehAdyatiriktAtmadravyA'hantva / -zuddhajJAnAdimamatva-pariNatilakSaNA sacchraddhA''dara-bahumAna-ruci-prItyAdigarbhA yogadRSTiH aMzata Avirbhavati / ma ato nirAzaMsabhAvena vItarAgapraNAmAdIni saMzuddhayogabIjAni sa svacittabhUmau vapati / prItyanuSThAnaJcAtra prArabhyate / maitrI-muditAdibhAvena antaHkaraNaM sa vAsayati / tato yogabindu(358 + 380 + 389 + 397)-dvAtriMzikA(18/2)dyuktaM nijAtmAditattvacintAdisvarUpam adhyAtmayogaM spRshti| ka 'kanaka-kAminI-kuTumba-kAyAdi- paJcendriyaviSayatRSNA-'saGkalpa-vikalpadazAlakSaNatrividha-Ni vagerenA mAdhyamathI janmelA potAnA malina vyaktitvane ogALavAno, mULamAMthI ukheDavAno prayatna karavA mATe kaTibaddha thAya che. te mATe te tathAbhavyatyAdinA paripAkathI sadgurunI zaraNAgatine aMtaHkaraNathI svIkAre che, AtmasAt kare che. jIva sadagurunI zaraNAgati-samarpaNabhAvane potAnAmAM otaprota kare che. karmodayanI coTanI = AghAta-pratyAghAtanI gherI asaravALuM jIvanuM aMtaHkaraNa saMsArathI virakta bane che. tathA e aMtaHkaraNa svasammukha = aMtarmukha bane che. tethI ja "zarIra, Indriya vagere huM chuM. kaSAya vagere mArA pariNAmo che' - A mujaba upAdeyapaNe dehAdimAM potApaNAnI pariNati svarUpa ane kaSAyAdimAM mArApaNAnI majabUta pariNatisvarUpa oghadRSTinuM baLa khalAsa thatuM jAya che. sAdhakane aMdaramAM evuM pratIta thAya che ke "huM dehAdithI bhinna Atmadravya che. kaSAyAdizUnya zuddha jJAnAdiguNo e ja mArI mUDI che." A pratIti upalaka nathI. paraMtu te aMgenI sAcI zraddhA, UMDo Adara, tIvra bahumAna, aMtaraMga ruci, zuM prabaLa prIti vagerethI vaNAyelI pratIti hoya che. tethI ja te pariNatinuM svarUpa dhAraNa kare che. AvI pariNati ja yogadaSTi kahevAya. te aMze-aMze sAdhakamAM tyAre yathArthapaNe pragaTa thatI jAya che. ja yogabIjavAvaNI, prItianuSThAna, adhyAtmayoganI sparzanA para (mo.) tethI ja nirAzasabhAve vItarAgapraNAma vageremAM sAdhaka tyAre pravarte che. A pravRttine svacittabhUmimAM saMzuddha yogabIjanI vAvaNI samajavI, je kAlAMtare yoga kalpatarunuM nirmANa karaze. ahIM prItianuSThAnano prAraMbha thAya che. maitrI, muditA vagere bhAvothI te sAdhaka potAnA aMtaHkaraNane vAsita kare che. pachI nija AtmAdi tattvanI ciMtA kare che. "mAro AtmA paripUrNapaNe pragaTa svarUpe mane kyAre prApta thaze ? aparokSa svAnubhava kyAre thaze ?' ItyAdi ciMtAsvarUpa adhyAtmayoganI te sparzanA kare che. yogabiMdu, dvAtrizikA prakaraNa vageremAM prastuta adhyAtmayoganuM vistArathI varNana upalabdha che. A trividha saMsAra tuccha-asAra-anarthakArI (na.) anAdi kALathI traNa prakAranA saMsAramAM cittavRttipravAha dhasamasato vahI rahelo che. (1) kanaka, kAminI (= strI), kuTuMba, kAyA vagere svarUpa bAhya saMsAranI sAra-saMbhALa-saMvardhana vageremAM ja cittavRtti satata aTavAyelI hoya che. (2) pAMceya IndriyanA anukULa ane upasthita evA viSayonI ruci-tRSNA-lAlasA-Asakti svarUpa bAhya-AMtara saMsAramAM paNa cittavRtti parovAyelI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2402 * saMsArA'bhiratityAgaH / 26/7 pa saMsArA'bhinandicittavRttipravAhavegaskhalanataH paradravya-guNa-paryAyAn tucchA'sArA'narthakAri-nazvarA'vizvasanIyAga 'zaraNA'zuci-nirmUlyAdirUpatayA zAstrA'bhyAsa-satsaGgAdiprabhAvataH antaHkaraNena kakSIkaroti / bhavakAraNa-svarUpa-phala-tadviyogakAraNAdikaM gambhIracittena ayaM miimaaNste| yathoktaM yogabindau "dateDayamataH prAyo mavavI navinovara" (yo vi.724) rUti ____ ekAntaduHkhasvarUpa-duHkhahetu-duHkhAnubandhibAhya-mizrA'bhyantaratrividhasaMsArA'sAratA'vabodhAnna tatrA'ya -mabhiramate / yathoktaM dharmaratnaprakaraNe zrIzAntisUribhiH "duharUvaM dukkhaphalaM duhANubaMdhiM viDaMbanArUvaM / saMsAramasAraM hoya che. (3) manamAM uThatA saMkalpa-vikalpa vagerenI hAramALA e atyaMtara saMsAra che. temAM paNa cittavRtti satejapaNe, sahajapaNe rasapUrvaka joDAyelI ja rahe che. jyAre jIva caramAvartamAM praveza kare, karmanI coTanI gherI asara tenA aMtaHkaraNamAM chavAyelI hoya, zAstrAbhyAsa-satsaMga vageremAM jIva pravarte ane aMtarmukhatA Ave tyAre uparokta traNeya prakAranA saMsArane abhinaMdanArI, rasapUrvaka poSanArI evI cittavRttinA pravAhano dhasamasato vega alanA pAme che, maMda thAya che, veravikhera thAya che. bhavAbhinaMdI UrjA pravAha pAMkho paDe che, asta-vyasta bane che. tyAre zAstrAbhyAsa, satsaMga vagerenA prabhAve tevo jIva paradravya-paraguNa-paraparyAyonI tucchatA, asAratA, anarthakAritA, nazvaratA, avizvasanIyatA, azaraNarUpatA, azucirUpatA vagerene aMdarathI svIkAre che. para bAbatonuM mUlya tene nahivat lAge che. uparokta traNeya prakArano saMsAra tene nirmUlya ane nirmAlya lAge che. . bhavabhramaNanA kAraNAdine vicArIe che. che (ma.) anAdi kALathI vaLagelA A trividha saMsAranA kAraNanI, saMsAranA asArasvarUpanI vA ane tenI AsaktinA phaLanI paNa UMDI mImAMsA A jIva kare che. traNeya prakAranA saMsAramAM bhaTakavAnuM ane tenAthI aTakavAnuM-chUTavAnuM kAraNa zuM ? - A bAbatamAM jIva vedhaka vicAraNA sa kare che. yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe A aMge jaNAvela che ke "tethI A apunabaMdhaka jIva saMsAranA kAraNa vagere vize prAyaH UhApoha = UMDI vicAraNA kare che." sUpha bhAvanA yoganI sparzanA ka (pra.) ekAnta duHkharUpa, duHkhahetu ane duHkhanI paraMparAne lAvanAra evA bAhya, mizra ane atyaMtara saMsAranI asAratA tenA aMtaramAM sArI rIte oLakhAyelI hoya che. tethI te asAratA tenA dilamAM vasI jAya che. tenA lIdhe (1) potAno deha, paisA, patnI, putra, parivAra vagere svarUpa bAhya saMsAramAM, (2) pAMca IndriyanA upasthita viSayonI Asakti svarUpa bAhya-atyaMtara = mizra saMsAramAM tathA (3) bAhya viSayanI gerahAjarImAM paNa aMtaramAM uThatA saMkalpa-vikalpa-vitarka-vicAranI hAramALA svarUpa atyaMtara saMsAramAM jIvanI rati-rasikatA-tanmayatA-ekAkAratA-otaprotapaNuM - tadrupatA ghaTe che, ravAnA thAya che. A aMge dharmaratna prakaraNamAM zrI zAMtisUrijIe jaNAvela che ke "saMsAra (1) duHkhasvarUpa, (2) duHkhaphalaka = duHkhajanaka, (3) duHkhanI paraMparAne lAvanAra, (4) AtmaviDaMbanA svarUpa ane 1. duHkharUpaM duHkhaphalaM duHkhAnubandhinaM viddmbnaaruupm| saMsAram asAraM jJAtvA na ratiM tasmin karoti / /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/ 7 0 svarUpayogyatAyAH sahakAriyogyatArUpeNa pariNamanam 0 2403 jANiUNa na raiM tahiM kuNai / / " (dha.ra.pra.63) iti / evaM saMsArA'bhimukhacittavRttinirodhayukto maitryAdi pa -bhAvagarbhA'dhyAtmA'bhyAso yogabindu(360) - dvAtriMzikAprakaraNa(18/9) - yogaviMzikAvRtti(3/vR.pR.5)prabhRti rA -darzitabhAvanAyogarUpeNa pariNamati / vyavahAreNa tAttvikaH yogaH adhyAtma-bhAvanAlakSaNaH apunarbandhaka .. -kAlabhAvI yogabindau(369) darzitaH atra aavirbhvti| iha jIvo bhadrakamithyAdRSTiH bhvti| maitryAdibhAvanAbhiH tAmasAdibhAvanivRtteH zuklo dharmaH (dvAtriMzikAvRtti-18/7) itaH prArabhyate / / anAdikAlInA rAgAdimuktilAbhasvarUpayogyatA atra bhadrakamithyAdRSTidazAyAM muktisahakArikAraNI ke -bhUtasatsaGga-svAdhyAyA'dhyAtmabhAvanAyogAdisamavadhAnena sahakAriyogyatArUpeNa prinnmti| rNi ___ itthaJca krameNa (1) avedyasaMvedyapadaM naigamanayAnusAreNa prasthakodAharaNato jiiyte| (5) asAra che - tevI aMtarathI oLakhANa karIne temAM sAdhaka jIva ratine karato nathI. A rIte saMsArAbhimukha cittavRttinuM niyaMtraNa karavAnI sAthe sAdhaka maitrI-muditA vagere bhAvothI garbhita rIte adhyAtmayogano abhyAsa kare che ke je bhAvanAyogarUpe pariName che. A bhAvanAyoganuM nirUpaNa yogabiMdu, kAtrizikA prakaraNa, yogaviMzikAvRtti vagere graMthomAM vistArathI upalabdha thAya che. vyavahArathI tAttvikyoga ahIM pragaTa thAya che. te adhyAtma-bhAvanAsvarUpa samajavo. apunabaMdhaka dazAmAM te pragaTe che. yogabiMdumAM A bAbata jaNAvela che. A avasthAmAM jIva bhadraka mithyAdaSTi bane che. zukla dharmanuM maMgalAcaraNa karIe (.maitrI vagere bhAvothI tAmasAdi bhAvo ravAnA thavAnA lIdhe ahIMthI "zukladharmamAM prAraMbhAyatra che. rAgAdithI mukti meLavavAnI anAdikAlIna je svarUpayogyatA jIvamAM paDI hatI, te have ahIM ) sahakAriyogyatArUpe pariNamatI jAya che. kema ke rAgAdimAMthI kAyamI chuTakAro meLavavAmAM sahakArI bananArA Cl, satsaMga, svAdhyAya, adhyAtma, bhAvanAyoga vagere kAraNo have jIva pAse hAjara thayela che. > mitrA-tArASTimAM mAgabhimukhatAnA aDhAra saMketa ) (tya.) (1) A rIte mokSamArge kramazaH AgaLa vadhatAM jIva vaDe avedyasaMvedyapada jItAya che. arthAt heya-upAdeyanI samyak prakAre heya-upAdeyapaNe aMtaramAM pratIti na karI zakavAnI jIvanI bhUmikA khatama thavAnI zarUAta thAya che. pUrve (69 + 8/18) naigamanayathI prasthaka daSTAMtanI vicAraNA karI hatI, te mujaba AvedyasaMvedyapadanA vijayanI vAta samajavI. bhaviSya kALamAM prasthaka thavAno hovA chatAM lAkaDAnA TukaDAne cholato suthAra "prasthaka banAve che' - Avo vyavahAra naigamanayamata mujaba jema thAya che, tema avedyasaMvedyapadane paripUrNapaNe jItavAnuM kArya graMthibheda vakhate thavAnuM hovA chatAM tenI prakriyA zarU thaI gaI hovAthI prastuta bhadraka mithyAdaSTi dazAmAM "avedyasaMvedyapada jItAya che' - Ama jaNAvela che. pUrve anaMta vAra graMthideza pAse AvIne graMthibheda karyA vinA ja A jIva pAcho pharI gayo hato. evuM have banavAnuM nathI. have A jIva AgekUca ja karavAno che. mokSamArga jarUra sAdhavAno che. AvuM anvayamukhe jaNAvavA mATe ahIM avedyasaMvedyapada jItavAno ullekha prasthaka nyAyathI karela che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2404 0 bhavabAladazAnivRttiH 26/7 (2) SoDazaka(4/11)-yogadRSTisamuccaya(86-87)darzitaM dRSTisaMmoha-kutarka-kadAgrahAdikaM nivarttate / (3) AtmasvabhAvavirodhibalalakSaNaM sahajamalaM prazithilaM bhavati / (4) niruktatrividhabhavAbhinanditA kSudratA-lAbharati-dInatAdidoSAnuviddhA hiiyte| (5) azuddhabhAvAnusyUtA pApAnubandhapAtratA krameNa apagacchati / (6) viMzikAprakaraNA(4/19)dyuktA bhavabAladazA nivarttate dharmayauvanadazA ca pravarttate / (7) ayaM pApagocaratIvrabahumAnavirahAdisamanuviddhAM vardhamAnaguNayuktAm apunarbandhakatAM pratipadyate / ka (8) SoDazaka(4/2)-yogadRSTisamuccaya(32 + 33 + 42 + 45 + 48)-yogabindu(186)-dvAtriMzikAprakaraNa Ni (14/1 + 7)prabhRtidarzitA audArya-dAkSiNya-pApajugupsA-nirmalabodha-duHkhidayA-guNigocarA'dveSa kA-sArvatrikaucityA''sevana-'yogakathAviSayakA'vicchinnaprIti-yogibahumAna-kRtajJatA-prakRtibhadrakatA zAntatodAttatA- vinItatA-mRdutA-namratA-saralatA-kSamA-santoSa-nirbhayatA-pramoda-guNAnurAga kadAgraha-sahajamaLa-bhavAbhinaMdIdazA vagerenI vidAya !! (2) SoDazakamAM darzAvela daSTisaMmoha, yogadaSTi samuccaya vageremAM jaNAvela kutarka, kadAgraha, pUrvagraha, haThAgraha, khoTI pakkaDa paNa have jIvamAMthI vidAya le che. (3) AtmAne potAnA svarUpamAM karavAmAM aTakAyata karanAra, aMtarmukhatAmAM pratibaMdhaka bananAra evuM AtmasvabhAvavirodhI baLa "sahajamaLa' tarIke oLakhAya che. te sahajamaLa tyAre pracura pramANamAM zithila thAya che. sahajamaLano reca thavAnI pUrvabhUmikA racAya che. (4) pUrve jaNAvela trividha saMsArane abhinaMdavAnI pAtratA A jIvamAMthI have ghaTatI jAya che. kSudratA, lAbharati, dInatA vagere doSothI vaNAyelI bhavAbhinaMditAno hrAsa thAya che. . (5) azuddha bhAvothI vaNAyelI evI pApano anubaMdha paDavAnI pAtratA kramazaH ravAnA thAya che. dIrghakAlIna sAnubaMdha evA pApa karmanA saMparkamAM AvavAnI jIvanI yogyatA khatama thatI jAya che. pApanA Mii tIvra anubaMdha pADanArI AtmadazA khalAsa thatI jAya che. 21 (6) viMzikA prakaraNa vageremAM varNavela bhavabAladazA jAya che, dharmayauvanadazA pravarte che. (7) vardhamAna guNothI yukta banatI evI apunabaMdhakadazAne jIva prApta kare che. pApane vize tIvra bahumAna bhAva, saMsAranI Asakti vagere doSo apunabaMdhakadazAmAM hotA nathI. # mitrA-tArASTinA guNavaibhavane nihALIe ja (8) poDazaka, yogadRSTi samuccaya, yogabiMdu, trizikA prakaraNa vageremAM darzAvela (A) audArya, (B) dAkSiNya, (C) pApajugupsA, (D) nirmaLa bodha, (E) duHkhI jIvonI dayA, (F) guNavAnane vize adveSa (IrSAno tyAga), (G) sArvatrika aucityasevana, (H) yoganI kathAmAM akhaMDa prIti, (I) yogI pratye bahumAna-AdarabhAva, (7) kRtajJatA, (6) prakRtinI bhadrakatA, (L) zAMtatA, (M) udAttatA, (N) vinItatA, (O) mRdutA, (P) namratA, () saraLatA, (R) kSamA, (S) saMtoSa, (T) nirbhayatA, (U) pramoda
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 __0 karmaprakRtyadhikAranivRttiH / 2405 -"vicakSaNatA- tIvrabhavabhayaviraha-ziSTapuruSadRDhavizvAsa-'saphalArambhitAdiguNavibhUtiH aavirbhvti| e (9) anAdikAlInA''tmatattvagocaradveSa-ghoropekSA-tiraskArA'tyantavismRtiprabhRtiprayuktA nija-... nirmalasvarUpaghAtakacittavRttiH vyAvarttate / / (10) nijanirmalA''tmasvarUpA'hiMsAbalena AtmatattvagocaratAttvikaruci-bhAvAtmakabahumAna-dRDhazraddhA ma -nirantarasmRti-satatasammArjana-saMvardhana-didRkSAdiguNagaNaH saMpravardhate / / (11) anAdikAlInaH bhavabhramaNakArakaH karmaprakRtyadhikAro'tyantaM drutaJca nivarttate / (12) tatazca yogazAstrA'dhyAtmasArA'dhyAtmamataparIkSAvRtti-mokSaprAbhRta-niyamasAra-kArtikeyA'nuprekSA / -jJAnAva-samAdhizatAva(yo.zA.12/7 + 3.sA.20/99 + 3...vR.721 + mI.grA.7/8 + ni.tA.99 TUT + va.3.722 + jJA.rUra/6 + 1.za.4) tA vahirAbhadazA rehAdyatiritmatattvazraddhAne dIyate, bhAva, ) guNAnurAga, (w) vicakSaNatA, () azubha pravRttinA tyAganA lIdhe saMsAranA tIvra bhayano abhAva, (4) ziSTa puruSo pratyeno daDha vizvAsa, (2) saphalAraMbhitA vagere guNono vaibhava pragaTe che. potAnA ja nirmaLasvarUpanI hiMsAthI aTakIe ja (9) anAdi kALathI pravRtta thayela Atmatattvano dveSa, AtmAnI ghora upekSA, AtmAno tiraskAra -dhikkAra, AtmAnI atyanta vismRti vagere ravAnA thavAnA lIdhe, te dveSa vagerethI potAnA ja nirmaLa svarUpanI ghora hiMsA karanArI je ghAtaka cittavRtti pravartatI hatI, te cittavRtti have ravAnA thAya che. ja ApaNA AtmAne saMbhALIe ja (10) potAnA nirmaLa AtmasvarUpanI ghora hiMsAne aTakAvavA vagerenI pariNatinA baLathI sAdhakamAM AtmatattvanI tAttvika ruci pragaTe che. potAnA AtmA pratye bIjAne dekhADavA mATe ADaMbarAtmaka nahi Co paNa AMtarika bhAvAtmaka bahumAna, lAgaNI, laganI tenA aMtaramAM satata uchaLe che. AtmAne pragaTa karavAno talasATa vadhe che. "AtmA ja pragaTa karavA yogya che' - tevI zraddhA dRDha banatI jAya che. dA. sAMsArika pravRttiomAM paNa AtmA bhUlAto nathI. AtmA ja satata najarAyA kare che. AtmAne ja te satata saMbhAre che, saMbhALe che, sAMbhaLe che, saMbhaLAve che, sAcave che, svaccha kare che. AtmAnuM = AtmaguNonuM ja te saMvardhana kare che. AtmasAkSAtkAra aMgenI tenI pyAsa vadhatI jAya che. (11) jIvAtmA upara karmaprakRtino anAdikAlIna bhavabhramaNAdikAraka je adhikAra hato, te have atyaMta ravAnA thAya che, jhaDapathI vidAya le che. 4 aMtarAtmadazA ujAgara thAya che ? (12) tethI yogazAstra, adhyAtmasAra, adhyAtmaparIkSAvRtti, mokSaprAkRta, niyamasAra, kArtikeyAnuprekSA, jJAnArNava, samAdhizataka vagere graMthomAM varNavela bahirAtmadazA ghaTatI jAya che. kAraNa ke kAyAdithI bhinna AtmatattvanI zraddhA tenA aMtaramAM jAgelI che. tathA A jIvamAM have aMtarAtmadazA pragaTe che. 1. saphalAraMbhitA eTale je kArya karavAthI kALakrame avazya AdhyAtmika phaLa maLe ja tevI pravRtti karavI. samaya pasAra karavA mATe ke lAgyuM to tIra, bAkI tukko'- AvI gaNatarIthI pravRtti na karavI.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2406 0 khedodvegadoSanivRttiH / 26/7 ja antarAtmadazA cA''virbhavati / ' (13) tatazca jIvanasAphalyA''tmasvarUpa-mokSasvarUpAdigocarA satI jijJAsA pravartate pravardhate ca / (14) tAttvikAcAragocarabhAvabahumAnAcca AdidhArmikakAlabhAvi prabhupUjA-bhAvayogisevAdyanuSThAnaM ma muktyadveSa-tadanurAgAdizubhabhAvAnuviddhaM taddhatvanuSThAnarUpeNa yogabindu-dvAtriMzikAprakaraNA'dhyAtmasArAdau S (yo.vi.912 + tA.93/93 + ..10/07) tamatra prAramyatA veto nivarnetA. (15) sattvodrekAd adhyAtmasAre (20/6) varNitaM duHkhanidAnakAmAdinivRttaM sukhanidAnanyAya 12 -sadAcArAdipravRttaM vikSiptaM cittam iha lbhyte| Na (16) yogasAdhanAdau kathaJcit calacittatvAt sAnandatvAcca yogazAstroktaM (12/3) 'vikSiptaM' kA 'yAtAyAtaM' ca cittamapyatrA'vyAhataprasaram avseym| * tAtvika AtmajijJAsAno prAdurbhAva % (13) aMtarAtmadazAno AvirbhAva thavAnA lIdhe ja "prApta thayelA A durlabha jIvananI saphaLatA ane sarasatA zemAM ? AtmA mULabhUta svarUpe kevo haze ? mokSanuM sAcuM svarUpa kevuM haze ?" AvI aneka prakAranI AdhyAtmika jijJAsA tenA aMtaHkaraNamAM uddabhave che. A jijJAsA mAtra samaya pasAra karavA (Time Pass) mATe nathI hotI. paraMtu sAcI hoya che, tAttvika hoya che. tethI tevI jijJAsA vadhe ja rAkhe che. te jijJAsA phaLadAyaka bane che. aparokSa svAnubhUtinuM prabaLa aMtaraMga kAraNa bane che. I tahevuM anuSThAnano prAraMbha I. (14) AtmA, mokSa vagerenI jijJAsA karIne te aTakI jato nathI. paraMtu prabhupUjA vagere tAttvika e AcAra pratye tenA aMtaramAM bhAvAtmaka bahumAna pragaTe che. tevA bahumAnathI te prabhupUjA, bhAvayogInI sevA vagere anuSThAnomAM pravarte che. AdidhArmikakALamAM = apunabaMdhakAdidazAmAM (juo lalitavistarAGI paMjikAnA aMte tathA dharmasaMgrahavRtti gAthA-17, pRSTha-35) thanArI A prabhupUjA vagere dharmakriyA kharekhara muktiaSa, kAMIka muktianurAga vagere zubhabhAvothI vaNAyelI hoya che. tethI ja te taddhatuanuSThAnarUpe sa = sadanuSThAnakAraNIbhUta anuSThAnarUpe pariName che. yogabiMdu, dhAtrizikA prakaraNa, adhyAtmasAra vageremAM ta,anuSThAnanuM nirUpaNa upalabdha thAya che. ahIM kheda ane udvega doSa ravAnA thAya che. - vikSipta cittano lAbha ja (15) tathA sattvaguNano uchALo thavAthI adhyAtmasAramAM varNavela 'vikSipta' citta ahIM prApta thAya che. duHkhane lAvanAra kAmavAsanA vagerenA AvegathI nivRtta ane sukhane lAvanAra nyAya-nIti -sadAcArapAlana AdimAM sadaiva pravRtta evuM citta "vikSita' citta tarIke adhyAtmasAramAM batAvela che. a "cAtAyAta" cittano paNa lAbha che (16) paraMtu jApa vagere yogasAdhanAmAM te jIvanuM citta kAMIka ciMcaLa hoya che. tathA jApAdimAM AnaMdanI anubhUti paNa jIvane thatI hoya che. AthI yogazAstramAM zrI hemacaMdrasUrijIe varNavela 'vikSipta citta ane yAtAyAta' citta temanA jIvanamAM avyAhata rIte, aTakAyata vinA, pagapesAro kare che - tema jANavuM. yogazAstra mujaba, sAdhanAmAM cittanI caMcaLatA e "vikSipta' cittanI oLakha che. tathA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mitrA-tArAdRSTiprakarSaH 0 2407 (17) ahiMsA-satyA'caurya-brahmacaryA'parigrahalakSaNA yamAH, zauca-santoSa-tapaH-svAdhyAyezvarapraNidhAnalakSaNAzca niyamAH yogadRSTisamuccayoktAH (21 + 41) icchAdiprakAreNa atra smbhvnti| pa (18) tatazca bhavaparamparApradIrdhIkaraNazIlatAlakSaNo bhavAzravaH kRSNadharmazca ucchidyate / itthaM jIvaH gA 'ahamevA'nantazAntimahAsAgaro'smi / mokSamArgaH svAnta evA'sti / sAmpratamahaM dRDhaM svA'bhimukho .. bhaveyamiti praNidhAnasya prAbalyena nijabodhasya ca svakIyasvabhAvAnukUlatayA mokSamArgapravezayogyatAprAptito mArgAbhimukho bhvti| mitrA-tArAbhidhAnayogadRSTidvitayaprakarSo'yaM bodhyH| prakRte "jIyamAne ca niyamAdetasmiMstattvato nRNAm / nivarttate svato'tyantaM kutarkaviSamagrahaH / / " (yo.dR.sa.86) ka iti yogadRSTisamuccayakArikA, "bhavAbhinandidoSANAM pratipakSaguNairyutaH / vardhamAnaguNaprAyo hyapunarbandhako mataH / / " : (yo.bi.178) iti yogabindukArikA, "prakRtyA bhadrakaH zAnto vinIto mRduruttmH| sUtre mithyAdRgapyuktaH / paramAnandamAta:II" (tA..20/32) rUti jJAtri(rAjApravirariA , mapravezayothamavADaDapanno mAmarg:" 1ii ! (yo.bi.179 vR.) iti yogabinduvyAkhyoktizca vibhAvanIyA AtmArthibhiH / 'etasmin = avedysNvedypde'| sAdhanAmAM caMcaLatA hovA chatAM AnaMdanI lAgaNI anubhavAya che e "yAtAyAta" cittanI nizAnI che. (17) yogadaSTisamuccayamAM kahelA IcchA vagere kakSAnA ahiMsA-satya-acaurya-brahmacarya-aparigrahasvarUpa pAMca yamo tathA zauca-saMtoSa-tapa-svAdhyAya-IzvarapraNidhAnasvarUpa pAMca niyamo ahIM saMbhave che. (18) tathA bhavanI paraMparAne atyaMta laMbAvavAnA svabhAvasvarUpa bhavAzravano uccheda thAya che. tamoguNapradhAna kRSNadharma ravAnA thAya che. AtmasvarUpane sAdhavAmAM jene AnaMda Ave tenI bhavaparaMparA vadhe to nahi ja ne ! "huM ja anaMta zAMtino mahAsAgara chuM. zAMtino mArga-mokSamArga mArAmAM aMdara ja che. tethI have huM dRDhatAthI mArI sanmukha thAuM' - AvuM praNidhAna baLavAna thavAthI tathA AMtarika samajaNa potAnA mULabhUta svabhAvane-svarUpane anukULa banavAthI mokSamArgamAM praveza karavAnI yogyatA prApta thAya che. tethI sAdhaka AtmA have mArgAbhimukha = mokSamArgasanmukha bane che. mitro ane tArA nAmanI yogadaSTinI A prakRSTa avasthA che. mAgabhimukhadazAsUcaka zAstrasaMdarbha . (pra.) A mArgAbhimukha dazA nIcenA zAstrasaMdarbhonI UMDI vicAraNA dvArA vadhu spaSTa thaI jaze. (1) yogadRSTi samuccayamAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "avedyasaMvedyapada jItAya tyAre avazyameva jIvono kutarkasvarUpa viSama vaLagADa potAnI jAte ja paramArthathI atyaMta ravAnA thAya che." (2) yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe darzAvela che ke "bhavAbhinaMdI jIvonA je doSo che, tenA pratipakSI guNothI yukta evA je sAdhakanA guNo prAyaH vardhamAna = vadhatA hoya che, te sAdhaka apunabaMdhaka tarIke mAnya che." (3) kAtrizikA prakaraNamAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke "mitrA vagere daSTio paNa jIvane mokSamArgAbhimukha karavA vaDe mokSa sAthe saMyoga karAvatI hovAthI je jIva (A) prakRtithI bhadraka hoya, (B) zAMta hoya, (C) vinIta hoya, (D) mUdu hoya, (E) uttama hoya, te kadAca mithyAdaSTi hoya to paNa AgamamAM jaNAvela che ke zivarAjarSinI jema te paramAnaMdane = mokSane pAmanAra che." (4) yogabiMduvyAkhyAmAM kahela che ke "mokSamArgapravezanI yogyatAne pAmelo jIva mArgAbhimukha
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2408 * parIkSAcatuSTayaparIkSitazAstraparAmarza: 0 IT 'taH = mitraviSTInAM marfmamuvamAna mokSayonachatva' | ziSTa spaSTam | taduttaraM balAdRSTilAbhe tu (1) nijasvabhAvAnukUlabodha-praNidhAnajanyakriyA'bhyAsasya / nijasvabhAvAnukUlatayA mokSamArgAnusaraNapratibandhakakarmaprakSayAd mArgAnusAritAyAH nyAyasampannavaibhavAdima paJcatriMzadguNakadambakaH yogazAstra(1/47-56)-dharmasaGgraha(zlo.5-14)prabhRtipradarzitaH prAdurbhavati vizudhyati rza ca / AtmatattvagocarazAstrIyabodhAnukUlabAhyA'bhyantarodyamena svabhUmikaucityataH jAyamAnA taratamabhAvA- ''pannA nijacaitanyasvabhAvAnukUlA nijAtmadazA eva atra mArgAnusAritA bodhyaa| (2) tattvikatattvazukUvodrayAt dharmavijura/rUbarU7) - gharmavidhi(T.4) -paSyavastuI(1029+9126)Hinn darzitakaSa-cheda-tApa-tADanaparIkSAzuddhaM zAstrasuvarNaM svabhUmikocitA'pavargamArgadarzanaupayikatayA gRhNAti / che. (3) kAcA avasthAyI - (A) "huM diM ra thai sathavi mittA tadeva puttA | HUMI te bane.' (A zAstrapAThonA AdhAre, pUrvokta aDhAra muddAne spaSTa karavA svayameva UMDI vicAraNA karavI.) ja balAdraSTimAM mArgAnusAritAno prakarSa : (6) mArmAbhimukhadazAthI vaNAyelI evI mitro ane tArA nAmanI yogadaSTine pariNamAvyA pachI kALakrame jyAre trIjI balAdRSTino sAdhakane lAbha thAya tyAre (1) sAdhaka potAnA caitanyasvabhAvane anukULa evA bodha ane saMkalpa vaDe evI suMdara kriyAno abhyAsa kare che ke je potAnA mULabhUta svabhAvane anukULa hoya. tenAthI mokSamArgane anusaravAmAM avarodha karanArA karmomAM dharakhama ghaTADo thAya che.A kAraNe AtmAmAM (A) nyAyasaMpanna vaibhava, (B) ucita vivAha vagere mArgAnusAritAnA 35 guNono samUha pragaTa thAya che ane vizuddha thAya che. yogazAstra, dharmasaMgraha vagere graMthomAM mArgAnusAritAnA 35 guNo vistArathI varNavelA che. Atmatattvane jaNAvanArA zAstro vizenI bauddhika samajaNane anurUpa sa bAhya-abhyatara prayatna karavAthI potAnI bhUmikA mujaba pragaTatI taratamabhAvavALI potAnA caitanyasvabhAvane - anukULa evI nija AtmadazA e ja ahIM mArgAnusAritA jANavI. AtmAthabhAve zuddha zAstrane AdarIe . (2) balA dRSTimAM tAttvika tattvazravaNecchA pragaTa thAya che. tethI sAcA UMcA AdhyAtmika zAstrone e sAMbhaLavA te jhaMkhe che. tethI ja te zAstranI paNa parIkSA kare che. gharmabiMdu, zrIprabhasUrikRta dharmavidhi, paMcavastuka vageremAM zAstrasvarUpa suvarNanI zuddhi (tapAsa) karanArI kaSa, cheda, tApa ane tADana parIkSA darzAvelI che. A cAra parIkSAthI potAnA kSayopazama mujaba zAstranI tapAsa karIne temAMthI uttIrNa thayelA zuddha zAstrasuvarNane te svIkAre che. te sAdhaka gatAnugatika rIte ke dekhAdekhIthI ke oghadRSTithI zAstrane svIkArato nathI, paraMtu yathAyogya parIkSA karIne svIkAre che. tathA te sAdhaka jagatamAM vidvAna-jANakAra tarIke potAnI jAtane dekhADavAnA mAdhyama tarIke zAstrane svIkArato nathI. paraMtu potAnI vartamAna bhUmikAne yogya evA mokSamArganI oLakhANa karavAnA sAdhana tarIke te parIkSita zAstrane svIkAre che. che mokSazAvacanonI AcherI jhalaka che | (3) tathA A avasthAmAM kutUhalathI, capaLatAthI, utsukatAthI ke utAvaLathI zAstrAbhyAsa karavAnA 1. dehaH gehazca dhanaM svajanaH mitrANi tathaiva putrAzca / anyAni tAni paradravyANi, etebhyaH aham anyaH / /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 paradravyasaMsarge'pi parasvabhAvA'parigrahaH / 2409 paravaLyA gudeto ahaM " (35.2011) ti uzaradacaTthAna, (B) "bena vinAti se mAtA, te paduSya saMvaU" (bAvA.9/6/9/166, pR.226) rUti AcArAGgasUtroktim, (C) "chAtrazapi caMdravyasaMsaDa itattvamAvaISUripradA" (i.pU.33 ) rUti tharmaparIkSAvRtti, (D) "sarvoDa svasjamAve chava nivasati, tatvarityAgona anyatra tasya (vasatI) niHsvamAvatAprasAduM" (anu..mU..pR.208) ti sanuyoga dvArasUtramattadhAravRttim, (E) "caraNa-guNasthitizca paramamAdhyasthyarUpA na rAga-dveSavilayamantareNeti tadarthinA tadarthamavazyaM prayatitavyam" (na.ra.pR.222) rUti navarahomi, (F) "prazastara-payoH 3pa nivartanIyatA paramArthatoDanupAtviA (3...780 ) ti adhyAtmamataparIkSAvRttim, (G) "vijJAnamad ghAraviditA vadha | yena nilaga ja svayaM zuddhogatiktA" (a.bi.3/13) iti adhyAtmabindukArikAm etAdRzIzcAnyAH mokSArthazAstroktIH kaSAdiparIkSAzuddhAH virakta-zAntacittena ayam adhiite| badale virakta citte, zAMtacitte te mokSauddezyavALA zAstrane bhaNe che. jema ke (A) "zarIra, ghara, dhana, svajana, mitra ane putro - A padravya che. tenAthI huM judo chuM - A mujaba upadezarahasyanI gAthA. | (B) "je jJAnapariNAmathI jANe che, te jJAnapariNAma AtmA ja che. te jJAnapariNAmane AzrayIne AtmAno vyavahAra karavo' - AvI AcArAMgasUtranI ukti. (C) "traNeya kALamAM paradravyano saMyoga thavA chatAM paNa AtmA paradravyanA svabhAvane grahaNa karato nathI - AvI dharmaparIkSA vyAkhyAnI paMkti. (D) "AtmA vagere tamAma cIja potAnA svabhAvamAM ja vase che. potAnA svabhAvano tyAga karIne che anyatra te vase to te svabhAvazUnya banI javAnI samasyA sarjAya' - A anuyogasUtramaladhAravRttinuM vacana. hA, (E) "caraNaguNasthiti = cAritranA guNonuM (athavA cAritranuM ane jJAnanuM) avasthAna to paramamAdhyazmasvarUpa che. te rAga-dveSanA vilaya vinA na Ave. tethI cAritraguNasthitinA Icchaka jIve che rAga-dveSanA vilaya mATe avazya prayatna karavo'- A pramANe nayarahasya graMthanuM kathana. | (F) "prazasta rAga-dveSane paNa aMte to kADhavAnA ja che. tethI te banne vizeSa dazAmAM prayojanabhUta hovA chatAM) paramArthathI upAdeya nathI' - A adhyAtmamata parIkSA vyAkhyAnuM vacana. (G) "prAjJa puruSe dhArAvAhIsvarUpe-akhaMDapaNe te bhedajJAnano abhyAsa karavo, jenAthI jJAnAvaraNAdi dravyakarmane ane rAga-dveSAdi bhAvakarmane pheMkIne pote zuddhasvarUpe rahe - A adhyAtmabiMdunI kArikA. A ane AvA prakAranA bIjA paNa je je zAstravacano spaSTapaNe mokSaprayojanavALA jaNAya tathA kaSa -cheda vagere parIkSAthI zuddha thayelA hoya teno te viraktapaNe, zAMta cittathI abhyAsa kare che. 1. vena vinAnAti sa mAtmA, te pratItva pratisAyo
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2410 0 aparokSasvAnubhUtipraNidhAnadAya'm / 26/7 pa (4) ataH pUrvam upAdeyadhiyA jAyamAnA paradravya-guNa-paryAyasamparkayogyatA sAmprataM prAcuryeNa kA hiiyte| tato bhoga-dhana-sanmAnAdigocarA asattRSNA vinivarttante (yogdRssttismuccy-50)| (5) svAtmadravya-guNa-paryAyamAlinyakAriNI jIvazaktiH kramazaH kSIyate / (6) nijaparizuddhaparamAtmatattvagocarA paramaprItiH prAcuryeNa prAdurbhavati / (7) svabhUmikocitAnuSThAnakaraNakAle'pi jIvaH nijopayoga-ruci-pariNati zraddhA'nusandhAnAdipravAhaM ka nAma-rUpAdizUnyasvAtmA'bhimukhaM sampravarttayati / U (8) uparokSasvAnubhUtiprAdhA paunaHpunTena kRDhatiA. (9) 'bhogA rogAH, viSayAH mRgajala-kiMpAkaphala-zalya-dAvAnalAdisamAH, bhUSaNAni bhArarUpANi, nRtyaM kAyaviDambananam, gIta-saGgItAdikaJca rudanatulyami'tyAdikaM svAntaHkaraNe pratItya adhyAtma (4) zAstranuM AtmAmAM pariNamana thAya te rIte parizIlana kare che. tethI pUrve je rasapUrvaka upAdeyabuddhithI paradravya-paraguNa-paraparyAyanA saMparkamAM AvavAnI jIvanI yogyatA hatI, te have pracura pramANamAM ghaTe che. tethI bhogatRSNA, dhanatRSNA, sanmAnatRSNA vagere khoTI tRSNAo dUra thAya che. (5) potAnA Atmadravyane, guNone ane paryAyone malina karanArI jIvazakti kramazaH kSINa thAya che. (6) potAnA parizuddha pAvana paramAtmatattva pratye parama prIti pracura pramANamAM pAMgare che. & AtmabhAna satata sarvatra TakAvIe . (7) potAnI bhUmikAne yogya evA sadanuSThAna vagere pravartatA hoya te samaye paNa sAdhaka bhagavAna potAnA upayoga, ruci, pariNati, zraddhA, anusaMdhAna, laganI, lAgaNI vagerenA pravAhane niraMtara potAnA ra. AtmAnI sanmukha ja sArI rIte pravartAve che. "tapa dvArA AhArasaMjJA keTalI ghaTI ? dAna dvArA udAratA keTalI AvI ? brahmacarya pAlanathI AtmaramaNatA keTalI Ave che ? gurusevA daramyAna gurusamarpaNabhAva Tii pragaTe che ke nahi ? svAdhyAya karavAmAM svanuM parizIlana - pariprekSaNa keTaluM thAya che ? - ItyAdi bhAvo vaDe sAdhaka potAnA upayogane, potAnI pariNatine potAnA tarapha ja kheMce che. anAmI ane arUpI evo potAno AtmA nAma-rUpanI pAchaLa pAgala na bane teno prAmANikapaNe khyAla rAkhavA sAdhaka jAgRta hoya che. tethI ja potAnI pratyeka sAdhanA janamanaraMjananuM sAdhana na banI jAya tenI satata takedArI tenA aMtaramAM chavAyelI hoya che. A ja to AtmAnuM potIkuM baLa che. tethI tene aMdaramAM pratIta thAya che ke :- "AtamasAkhe dharma jyAM, tyAM janaraMjananuM zuM kAma ? janamanaraMjana dharmanuM, mUla na eka badAma." (8) aparokSa atIndriya svAnubhUtinA praNidhAnane = saMkalpane sAdhaka vAraMvAra daDha kare che. viSayavairAgyanI draDhatA kra (9) have sAdhaka bhagavAnane potAnI aMdara evI pratIti thAya che ke (A) bhogo roga svarUpa che. (B) pAMca IndriyanA viSayo mRgajaLa jevA tuccha che. mATe tenI pAchaLa zA mATe vyartha doDadhAma karavI? (C) A viSayo kiMpAkaphaLa jevA prAraMbhamAM majA karAvIne pAchaLathI durgatinI bhayaMkara sajA karAvanArA che. (D) viSayo kAMTA jevA che, AtmAmAM pIDA karanArA che. (E) viSayo dAvAnaLa vagere
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * mokSasAdhakAnuSThAnatIvrarAgaprAdurbhAvaH / 2411 sAroktaM (7/1-21) viSayavairAgyaM dRDhayatitarAm / (10) saMvega-vairAgyAdibalena vizuddhaparamAtmasvarUpadhAraNA-dhyAnAdau sAnandaM cittaikAgryam uplbhte|| (11) ato yogazAstroktaM zliSTacittamatra labdhAvasaram / "zliSTaM sthira-sAnandam" (yo.zA.12/ 4) iti yogazAstroktiH atra anusndheyaa| atra kSepadoSo nivrttte|| (12) muktyadveSa-muktirAga-nijAtmasvarUpajijJAsA-vividiSA-mokSArthazAstrazuzrUSA-dRDhazraddhAdibalena dhIH / mokSamArgAnusAriNI bhavatIti dvAtriMzikA(13/22)prakaraNAnusAreNa jJeyam / (13) ataH tIvrapApakSayAd mokSasAdhakasadanuSThAnatIvrarAgaH prAdurbhavati (dvaatriNshikaa-13/22)| ka (14) ataH prItyanuSThAnaJca SoDazakoktam (10/3) atra prakRSyate vizudhyati ca, "AdaraH karaNe kiM jevA che. svAnubhUtipraNidhAna, Atmazuddhi vagerene te bALanArA che. (F) AbhUSaNo bhAra-bojarUpa che. (G) nRtya to kAyika viDaMbanA svarUpa che. (H) gIta-saMgIta vagere to raDavA samAna che." AvI pratIti karIne adhyAtmasAramAM varNavelA viSayavairAgyane te atyaMta daDha banAve che. # sAdhanAmAM cittasthiratAne sAdIe . (10) sAdhaka have vizuddha paramAtmasvarUpanI dhAraNA potAnA aMta:karaNamAM kare che. te dhAraNA paripakva thatAM vizuddha paramAtmasvarUpanuM ja dhyAna sadhAya che te dhyAnamAM paNa citta ekAgratAne prApta kare che. kAraNa ke potAnuM mukta svarUpa sAdhavA mATenI bhAvanA tyAre sAdhakamAM samyapha prakAre vegavaMtI banI hoya che tathA trividha saMsAra pratye paNa sAdhaka virakta banelo hoya che. temaja citta zAMta-prazAMta thayuM hoya che. A ja to saMvega, vairAgya ane upazamabhAva vagerenuM baLa che. tenAthI dhyAnAdimAM AnaMdapUrvaka cittasthiratA sadhAya che. A zliSTa cittano lAbha (11) tethI yogazAstramAM jaNAvela zliSTa cittane pragaTa thavAno ahIM avasara maLe che. A yogazAstramAM zrI hemacandrasUrijIe jaNAvela che ke "yogasAdhanAmAM sthiratAvALuM ane AnaMdavALuM citta a e zliSTa' kahevAya." yogadRSTisamuccayamAM jaNAvela trIjo lepa doSa ahIM ravAnA thAya che. B mArgAnusArI buddhino prabhAva (12) sAdhakanI aMdara muktiadveSa, muktirAga jhaLahaLatA hoya che. potAnA AtmAnA maulika svarUpane jANavAno, mANavAno tIvra talasATa aMdaramAM satata uchaLe che. AtmAno dravya-bhAva karmathI chUTakAro kaI rIte jhaDapathI thAya ? teno upAya jaNAvanArA zAstrone sAMbhaLavAnI utkaTa tamannA temanAmAM pragaTelI hoya che. sAMbhaLelA adhyAtmazAstranI zraddhA paNa daDha hoya che. tethI temanI buddhi mokSamArgane anusaranArI banI hoya che. dvAtrizikA prakaraNa mujaba A vAta samajavI. (13) AvI mArgAnusArI buddhinA lIdhe tIvra pApano kSaya thavAthI mokSa sAdhaka sadanuSThAnano tIvra rAga temanAmAM jhaLahaLato hoya che. A vAta kAtrizikA prakaraNa mujaba jANavI. S prIti anuSThAnano prakarSa 29 (14) tethI A bhUmikAmAM prIti anuSThAna prakRSTa thAya che tathA vizuddha bane che. kAraNa ke '(1) anuSThAnamAM Adara, (II) anuSThAna karavAmAM prIti, (III) anuSThAna karavAmAM vipnano abhAva, (IV)
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2412 balAyAM sadanuSThAnalakSaNasadbhAvaH o 6/7 prItiravighnaH sampadAgamaH / jijJAsA tajjJasevA ca sadanuSThAnalakSaNam / / " ( bra.si.sa. 368 + dvA.pra. 23/24) paiti brahmasiddhAntasamuccaya-dvAtriMzikAprakaraNoktAnAM sadanuSThAnalakSaNAnAM prAyazaH sAkalyena sadbhAvAt, rA kriyAzuddhihetupraNidhAnAdyAzayasadbhAvAcca (dvAtriMzikA-10/9) / (18) 3pavezapavADaSTapraratna-dvAtriMzivivazitasya (3.1.rU7rU + 4.pra.1/2 + &aa.6/3) tAttviheyopaadeytvaa'nvgaahino viSayapratibhAsajJAnasya yogadRSTisamuccaya ( 121) varNitAyAzca bahirmukhiNyAH buddheH sAmarthyam atyantaM prakSIyate / (16) muktyAdisvarUpa hetu-phalAdigocarohA'pohAbhyAM gRhItAtmAdipadArthasvarUpayathAvasthitaNi paricchedanalakSaNaM jJAnaM yogadRSTisamuccaye (121) varNitaM samabhivardhate / ( 17 ) ata eva gurupUjana-prabhupUjana- dAnAdisadAcAra- tapazcaryA-muktyadveSalakSaNA yogabindu (109140) - dvAtriMzikA(12/1-26) prabhRtipradarzitA yogapUrvasevA vizuddhatararUpeNa atra pravarttate / I Shi Jie Da Ke al saMpattinuM Agamana, (V) anuSThAnAdinA svarUpanI jijJAsA, (VI) anuSThAnanA jANakAranI sevA ane 'va' zabdathI (VII) anuSThAnanA jANakAra Apta puruSano anugraha - A sadanuSThAnanA lakSaNo che' - A mujaba brahmasiddhAMtasamuccaya tathA dvAtriMzikA prakaraNamAM jaNAvelA sadanuSThAnanA prAyaH tamAma lakSaNo ahIM hAjara hoya che. tathA kriyAzuddhimAM kAraNa bananArA praNidhAnAdi Azayo ahIM pragaTa thaI cUkelA hoya che. dvAtriMzikAprakaraNavyAkhyAmAM (10/9) praNidhAnAdine kriyAzuddhinA kAraNa tarIke jaNAvela che. * viSayapratibhAsa jJAnanA vaLatA pANI (15) upadezapada, aSTaka prakaraNa, dvAtriMzikA prakaraNa vageremAM darzAvela viSayapratibhAsa jJAnanI tAkAta sAva khalAsa thatI jAya che. heyamAM heyapaNAnI oLakhANa ke upAdeyamAM upAdeyapaNAnI oLakhANa viSayapratibhAsa jJAnamAM hotI nathI. AvA mugdha jJAnanI zakti ahIM kSINa thatI jAya che. temaja yogadRSTi samuccayamAM varNavelI bahirmukhI buddhinuM sAmarthya paNa atyaMta ghaTatuM jAya che. * AtmajJAnano AvirbhAva (16) 'mukti vagere atIndriya padArthanuM svarUpa kevuM haze ? tenuM mukhya amogha kAraNa zuM haze? tenuM phaLa kevuM haze ? kevI rIte A badhuM saMgata thAya ane asaMgata thAya ?' AvA prakAranA UhApoha dvArA pUrve zAstrAdinA mAdhyame jANelA AtmAdi padArthanA svarUpano yathArtha nizcaya karanAruM pratItisvarUpa jJAna ahIM sArI rIte vadhatuM jAya che. AnuM nirUpaNa yogadRSTisamuccaya (zloka-121) vageremAM maLe che. / yogapUrvasevA vizuddhatara - (17) AvuM nirmaLajJAna maLavAnA lIdhe ja ahIM yoganI pUrvasevA vizuddhatarasvarUpe pravarte che. yogabiMdu, dvAtriMzikA vageremAM vistArathI pUrvasevA batAvI che. saMkSepamAM te A mujaba samajavI. (I) gurupUjA, (II) prabhupUjA, (III) dAna-dAkSiNya-dayA-dInoddhAra vagere sadAcAra (IV) vividha tapazcaryA, (V) muktino adveSa. mitrA-tArA yogadRSTinI apekSAe ahIM adhika zuddhivALI pUrvasevA pravarte che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 sukhAsanasiddhi: 0 2413 (18) sukhAsanasiddhyA tvarAzUnyaM dehAdyatiriktA''tmatattva-tacchuddhyAdigocarapraNidhAnapuraHsaraM gamanAdikaM guru-devAdivandanAdikRtyaJca sampravarttate (yogadRSTisamuccaya - 50 + 51) / (16) nirImArthadhULa(thA.ra014 + 1746), upazAvavRtta (35.5.299/4.1thA - 67 -pR.712) T puSpamAlAyAM(260) ca darzitam avyaktasAmAyikam anantAnubandhikaSAyAdisevanakSamatA'tyantahAnilakSaNaM mArgAnusAritAprArambhakAlInam, adhyAtmopaniSadi (1/76) proktaH avyaktasamAdhizca svArasika -sAhajika-sAtatyazAli-samIcIna-svAbhimukha-svarUpagrAhaka-sAmyapariNatipravAhalakSaNaH kadAgrahazUnyamArgAnusAritA-rza prakarSakAlInaH atra praadurbhvtH| sampratibhUpatijIva-cilAtiputrAdidRSTAntato bhAvanIyaM tattvametat / / (20) atra sahakAriyogyatA mokSayojakayogadRSTibalavizeSaprAptyA sakriyatarasamucitayogyatA- . rUpeNa prinnmtitraam| (21) itthaM pUrvoptAni saMzuddhayogabIjAni iha aGkuritAni smpdynte| atra balAyAM dRSTau kA etAvAn mArgAnusAritAprakarSo bodhyaH / 2 adhIrAIne vidAya ApIe che (18) balAdeSTimAM rahelA sAdhaka saMtoSI hovAthI AmathI tema khoTI doDadhAma karatA nathI. zAMtithI, sthiratAthI ane sukhethI adhyAtmasAdhanAmAM racyA-pacyA rahe che. tethI temane sukhAsananI siddhi thAya che. sukhapUrvaka eka beThake sAdhanAmAM lIna thAya che. tethI teo hAlavA-cAlavA vagerenuM kAma kare te paNa utAvaLa vinA kare che. "huM AtmA chuM, zarIra nathI. zarIra AmathI tema cAle che, huM nahi. huM to zarIrane calAvanAra chuM, cAlanAra nahi' - AvA praNidhAnapUrvaka gamanAdi kriyAmAM te joDAya che. temaja guruvaMdana, prabhuvaMdana-pUjanAdi dharmasAdhanA paNa utAvaLa vinA kare che tathA AtmazuddhinA lakSathI kare che. ja avyakta sAmAyika-samAdhinI prApti , (19) saMpratirAjAnA jIvane pUrvabhavamAM je dIkSA maLI hatI, te "avyakta sAmAyika' tarIke nizIthasUtra | bhASya cUrNi vageremAM jaNAvela che. anaMtAnubaMdhI kaSAya vagere doSonuM sevana karavAnI kSamatA atyaMta tUTatI jAya, prAyaH kAyamI dhoraNe ravAnA thatI jAya tevI AtmadazA e ja avyakta sAmAyika. prAraMbhika mArgAnusArI | avasthAmAM jIvane prastuta "avyakta sAmAyika' maLe che. upadezapadavyAkhyAmAM zrImunicaMdrasUrijIe tathA puSpamALAmAM zrI hemacaMdrasUrijIe paNa avyakta sAmAyikano nirdeza karyo che. tathA kadAgrahazUnya prakRSTa rI, mArgAnusArI dazAmAM cilAtiputranI jema "avyakta samAdhi paNa maLe che. svarasathI sahajataH satata samyapaNe potAnI sAmyapariNatino pravAha svAbhimukha bane ane caitanyasvarUpanuM parokSarUpe grahaNa kare e avyaktasamAdhi. Ano nirdeza adhyAtma upaniSamAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje karela che. (20) moze pahoMcavAmAM sahakAra ApanArA kAraNonA sAnnidhyathI je sahakAriyogyatA jIvamAM pragaTelI hatI, te atyaMta sakriya samucitayogyatAsvarUpe pracura pramANamAM A avasthAmAM pariName che. kAraNa ke jIvane rAgAdimuktasvarUpa sudhI pahoMcADanAra yoganI dRSTinuM-rucinuM-prItinuM-zraddhAnuM AMtarika baLa-sAmarthya-varSollAsa-utsAha-umaMga ahIM vizeSa pramANamAM pragaTa thayela hoya che. (21) mitrA-tArA yogadaSTivALI mArgAbhimukha dazAmAM vItarAganamaskAra Adi je saMzuddha yogabIjone vAvelA hatA, te A rIte aMkurita thAya che. ahIM balAdaSTimAM mArgAnusAritAno ATalo prakarSa samajavo.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2414 * nijasvarUpavizrAntiH ? 6/7 pa tadanu ca dIprAyAM yogadRSTau satyAM trividhasaMsAramArgAd AntarikadRSTyA patita AtmArthI utsukatA-vyagratA-kutUhalA'dhairyA'nupayogAdiparihAreNa nijanirmalasvarUpaprAdurbhAvakRte svakIyasahajasvabhAvAnukUlaparipakvaprajJA-paripuSTapraNidhAna-pAvanapariNatiprAbalyata AdhyAtmikadRSTyA mokSamArge prvishti| (1) tavAnIm /baudhisvadravya -vaivisvamuLa -malinasvaparyAyADaDarSaLAMpa vijJati| (2) svakIyacittavRttipravAhaH nirupAdhikasvadravya-guNa- paryAyA'bhimukhaM svataH sahajataH valati / (3) itthaM krameNa paramazAntanijacetanadravyapracikaTayiSayA Antaro mokSamArgaH prAdurbhavati / AtmArthI sAdhakaH nijasvarUpe vAraMvAraM vizrAmyati / * * rza (4) 'varttamAnadehasaMlagnakAminyAdisAMsArikavyaktigocarakarttavyapAlanapariNAma-'paJcendriyaviSayakA vyavahAra-"mAnasikasaGkalpa-vikalpAdilakSaNaH trividhaH saMsAraH asAratayA, "tucchatayA, "anarthakAritayA, graharUpatayA, "viDambanArUpatayA, ' SaSThyaGgulikArUpatayA upAdhipoTTalikArUpatayA, "azaraNatayA, dIprAtRSTimAM mArgapatita dazAnI jhalaka (tavanu.) A rIte mArgAnusArI dazAno parama prakarSa prApta thayA pachI jIva 'dIprA' nAmanI cothI dRSTine prApta kare che. te avasthAmAM sAdhaka pUrvokta trividha saMsAranA mArgathI AMtarika dRSTie patita thAya che. tathA svarUpaprAptinI utsukatA, vyagratA, kutUhala, adhIrAI, anupayoga vagere choDIne nija nirmala svarUpanA pragaTIkaraNa mATe potAnA sahaja svabhAvane anukULa banela () paripakva prajJA, (g) paripuSTa praNidhAna ane (4) pAvana pariNati A traNanA baLathI mokSamArgamAM AdhyAtmika dRSTie praveza kare che. yogagraMthanI paribhASA mujaba A avasthA 'mArgapatita' nAmathI prasiddha che. - (1) ahIM paradravyAdinuM AkarSaNa to khalAsa thAya ja che. paraMtu (A) aupAdhika svadravya (= kaSAyAtmA vagere), (B) vaibhAvika nijaguNo (= mati ajJAna Adi) tathA (C) potAnA malina paryAyo (= manuSyadazA, zrImaMtadazA, lokapriyatA vagere) pratyenuM AkarSaNa paNa ogaLatuM jAya che. Qu (2) potAno cittavRttipravAha nirupAdhika svadravya-guNa-paryAya tarapha svataH sahajatAthI vaLe che. * AMtarika mokSamArgano prAdurbhAva (3) A kramathI AgaLa vadhatAM potAnA zuddha svarUpanI prApti mATe parama pyAsa prabaLapaNe pragaTe che. potAnA parama zAMta cetanadravyane atyaMta jhaDapathI pragaTa karavAnI tIvra taDapanamAMthI AMtarika mokSamArga khulato jAya che. AtmArthI sAdhaka potAnA nirmaLa svarUpamAM khIlato jAya che, vAraMvAra Tharato jAya che. * prakRSTa viSayavairAgyanI prApti (4) (1) vartamAna dehanI sAthe joDAyelI patnI, putra vagere sAMsArika vyaktio aMge kartavyapAlana karavAno pariNAma, (2) pAMceya IndriyanA viSayonA upArjana-saMgraha-saMrakSaNa-saMvardhana-levaDa-devaDa-upabhoga -paribhoga vagere vyavahAro tathA (3) mAnasika saMkalpa-vikalpo... A traNeya prakAranA saMsAramAM jIvane pUrve (bhavAbhinaMdI dazAmAM) rasa-kasanA darzana thatA hatA. paraMtu have tene A traNeya prakAranA saMsAra aMtaramAM (A) asAra jaNAya che, (B) tuccha lAge che, (C) anarthakArI svarUpe vedAya che, (D) vaLagADarUpe
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * dharmakarmamarmajJatAlAbhaH 'nazvaratayA, JavizvasanIyatayA, azucitayA ca svataH svAntaH pratIyate / ca (5) trividhasaMsArautaprotatayA tatraiva kartRtva- bhoktRtvarasamayapariNatisvarUpA yA saMsArasArabhUtatA = bhavAbhinanditA sA atyantaM kSIyate / kuTumbapAlana - bhojanAdau atanmayabhAvena karmavazataH pravarttate / na (6) ninazuddhAtmasvarUpaprAptipravatacintayA pozara (11/7)-dvAtriMziA(2/10-14)-vairAgyavattvatatA(5/459-464)dyuktN zrutamayajJAnaM sAmprataM cintAmayajJAnarUpeNa ( SoDazaka-11/8) jhaTiti prinnmti| rza (7) virakta-zAntA'ntaHkaraNaprasUtatvena apunarjanmahetukatvAd iha cintAmayajJAnaM tattvabodharUpatayA ka pariNamati / tato dharmakarmamarmANi samyag vijAnAti / TUT pratIta thAya che, (E) viDaMbanAsvarUpa dekhAya che, (F) chaThThI AMgaLI jevA kaSTadAyaka-naDatararUpa ja lAge che, (G) upAdhinuM poTaluM lAge che, (H) pApanA udayamAM ke bhavAMtaramAM potAnA azaraNarUpe bhAse che, (I) nAzavaMtarUpe pratibhAse che, (3) dagAbAja-avizvasanIya-ThagArA jaNAya che, (K) azuci-apavitra svarUpe anubhavAya che, (L) eka jAtanI lapa lAge che. pUrve mArgAbhimukha dazAmAM zAstrAbhyAsa, satsaMga vagerenA prabhAve A jIva saMsArane asAra mAnato hato. paraMtu have mArgapatita avasthAmAM to potAne ja aMtaramAM traNeya prakAranA saMsAra asAra lAge che. ATalI ahIM vizeSatA che. anukULa dharmapatnI sAthenA jarUrI vyavahAro paNa have jIvane potAne aMdarathI ja svataH asAra ane anarthakArI lAge che. - bhavAbhinaMdI dazAnI vidAya - 2415 = (5) uparokta traNeya prakAranA saMsAramAM ota-prota banIne, tanmaya banIne temAM ja kartRtva -bhoktatvabhAvanI rasamaya pariNatisvarUpa saMsArasArabhUtatA bhavAbhinaMdIdA atyaMta kSaya pAme che. kuTuMbapAlana, bhojanAdipravRtti ke mAnasika saMkalpa-vikalpa vageremAM ota-prota thayA vinA, tanmaya banyA Cu vinA yathocitapaNe jIva temAM karmavaza joDAya che. 7 ciMtAmaya jJAnanI prApti (6) 'Ama ne Ama A janma AtmajJAna meLavyA vinA to pUro nahi thaI jAya ne ? mane kyAre Atmadarzana thaze ? mAro zuddha AtmA kyAre pUrNapaNe pragaTa thaze ?' Ama potAnA zuddha AtmasvarUpane pUrNatayA prApta karavAnI prabaLa ciMtA tenA aMtaHkaraNamAM vaNAyelI hoya che. tenA lIdhe zrutamaya jJAna have ciMtAmaya jJAnasvarUpe jhaDapathI pariNamatuM jAya che. SoDazaka, dvAtriMzikA prakaraNa, vairAgya kalpalatA vagere graMthomAM zrutamaya-ciMtAmaya jJAnanuM vistArathI vivecana maLe che. A avasthAmAM sAdhaka bhagavAna pote ja potAne kahe che ke : lAkha bAta kI bAta yaha, tokuM dei batAya / jo paramAtamapada cahe, to rAga-dveSa taja bhAya ! / / ( paramAtma chatrIsI - 25 ) (7) ahIM sAdhakanuM aMtaHkaraNa IndriyaviSayothI virakta ane zAMta baneluM hoya che. virakta ane zAMta aMtaHkaraNamAMthI prastuta ciMtAmaya jJAnano janma thayela hovAthI te jJAna janma-maraNanI paraMparAne TUMkAvavAnuM ja kAraNa bane che. punarjanmanI paraMparAne TUMkAvavAno hetu banavAthI, mokSano hetu banavAthI,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2416 * yogadharmAdhikAripravRttipratipAdanam / pa (8) tattvopadezakagurubhaktau ca bahumAnagarbhA'ntaHkaraNato vidhinA vizeSarUpeNa yatate (yogadRSTirA smuccy-63)| SoDazakoktaH (14/7) utthAnadoSo nivarttate / - (1) covinyutam (23-) kAtma-guru-pricatritayam peca sAnuvarjayoriddhikRte - ytte| uttarasiddhyavandhyabIjatvena siddhyanubandhinI siddhiH yogabindu (233)-dvAtriMzikAdau (14/28) pradarzitA itaH eva prArabhyate prmaarthtH|| ka (10) "aucityA''rambhiNo'kSudrAH, prekSAvantaH shubhaashyaaH| avandhyaceSTAH kAlajJA yogadharmA'dhiNi kAriNaH / / " (yo.bi.244) iti yogabindudarzitaM yogadharmAdhikAritvamihA'kSuNNamavaseyam / kA (11) tatpravRttisvarUpaJca "pravRttirapi caiteSAM dhairyAt sarvatra vastuni / apAyaparihAreNa dIrghA''locana AtmasvarUpaprAptinI ciMtAthI vaNAyeluM te jJAna tattvabodha svarUpe ahIM pariNamatuM jAya che. tethI dharmakriyAnA marmone, rahasyone te sArI rIte vizeSa prakAre jANe che. (8) tathA dharmAdi tattvane jaNAvanArA sadgurunI bhaktimAM te bahumAnagati aMtaHkaraNathI vidhivata vizeSa prakAre udyama kare che. SoDazakamAM darzAvela cotho utthAna doSa ravAnA thAya che. * trividha pratyaya mujaba sAnubaMdha sAdhanA * (9) sAnubaMdhapaNe yoganI siddhi karavA mATe te sAdhaka satata aMdarathI jhaMkhanA kare che. tethI (I) tene aMtaramAM je sAdhanA karavAnI prabaLa bhAvanA (= Atmapratyaya) thAya, (II) te ja sAdhanA karavAnI 1 guru bhagavaMta paNa sahajapaNe preraNA kare che (= gurupratyaya) tathA (I) te sAdhanAmAM joDAtI vakhate che tene bAhya zukana-nimitto paNa sArA maLe che (= liMga pratyaya). A rIte sAdhanAmAM joDAtI vakhate Cii Atmapratyaya, gurupratyaya ane liMgapratyaya = nimittapratyaya - A pratyayatripuTInI te apekSA rAkhe che. - zrIharibhadrasUrijIe yogabiMdumAM A traNeya pratyayanI chaNAvaTa karelI che. A traNeya pratyayanI apekSA rA rAkhIne te sAnubaMdha yogasiddhi mATe prayatna kare che. je sAdhanAmAM A traNa pratyaya vaNAyelA hoya, te sAdhanAnI prAyaH sAnubaMdha siddhi thatI hoya che. prApta siddhi e agretana navI siddhinuM bIja hovAthI siddhianubaMdhI siddhino paramArthathI ahIMthI (= dIprAdaSTikAlIna mArgapatita dazAthI) ja prAraMbha thAya che. yogabiMdu ane dhArnAizikA graMthamAM siddhianubaMdhI siddhinuM varNana vistArathI upalabdha che. yogadharmanA sAcA adhikArI banIe ja (10) "I) sarva kAryomAM ucita AraMbha karanArA, (II) gaMbhIra AzayavALA, (III) atyaMta nipuNabuddhivALA, (IV) zubhapariNAmavALA, che niSphaLa na jAya tevI pravRttine karanArA ane VI) avasarane jANanArA jIvo yogadharmanA adhikArI che" - A pramANe yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe yogadharmanA adhikArInA je lakSaNo batAvelA che, te ahIM barAbara saMgata thAya che. tethI A sAdhakamAM yogadharmano saMpUrNa adhikAra jANavo. (11) "yogadharmanA adhikArI (0 pairyathI pravRtti kare. (I) sarvatra vastumAM bhAvI nukasAnano tyAga
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * samyagdarzanAdinimittopadarzanam pa saphaLatA / / " (yo.vi.246) rUtyeva yovindra pravRtte'nuyonyam| (12) itthaM dIprAdRSTiprakarSe 1. ?, 'mAsA- mapha- vuddhi- viveza- viLayavutano niyamala gaMmAro jIvasamamuLadi gutto nicchaya-vavahAranayaniyo||" (6.zu.20), 2o 0 "bina-guru-muyamattiro ''diya-miya-piyavavaLapiro rA 1dhiiro| 13 saMkAidosarahio ariho sammattarayaNassa / / " ( da.zu. 251) iti darzanazuddhiprakaraNapradarzitAni m trayodaza guNaratnAni samupAdAya, agretanabhUmikocitA''vazyaka-vizuddhaguNakadambakagocarajJAna-pakSapAta rza - praNidhAnAdinA nijA'ntaHkaraNaM niSkalaGkaM vidhatte / 3 4. (13) "anupaDALiSnara-vAlatane vALa-viLaya-vilmo saMyoga-viSvone vasaghusava-TTi-savAre / / " (A.ni.847), ""abbhuTThANe viNae parakkame sAhusevaNAe ya / saMmadaMsaNalaMbho virayA'viraIi viraie / / " rNi karIne pravRtti kare. tathA (III) kAryanA pariNAmano lAMbo-UMDo vicAra karIne pravRtti kare" - A pramANe yogabiMdumAM A jIvanI pravRttinuM je svarUpa jaNAvela che, tenI paNa prastutamAM yojanA karavI. samyagdarzana meLavavA tera guNone pariNamAvIe (12) A rIte dIprA nAmanI cothI yogadRSTino prakarSa thatAM sAdhaka bhagavAna samyagdarzanaprApti mATe darzanazuddhi prakaraNamAM batAvela tera guNaratnone samyak prakAre grahaNa kare che. tyAM A aMge jaNAvela che ke '(I) bhASAkuzala, (II) matikuzala, (III) buddhikuzala, (IV) vivekakuzala, (V) vinayakuzala, (VI) jitendriya, (VII) gaMbhIra, (VIII) upazamaguNayukta, (IX) nizcaya-vyavahAranayamAM nipuNa, (X) deva -guru-zAstranI bhaktimAM rata, (XI) hita-mita-priya vacanane bolanAro, (XII) dhIra, (XIII) zaMkAdi doSathI zUnya jIva samyaktva ratnane yogya che.' samyak prakAre A guNaratnone AtmasAt karIne agretana bhUmikAne mATe yogya ane Avazyaka evA vizuddha guNonA samUhanI te oLakhANa meLave che, teno pakSapAta keLave che tathA tene ja meLavavAnuM praNidhAna kare che. tenA baLathI te potAnA aMtaHkaraNane niSkalaMka kare che. # samakitanA soLa nimittone pariNamAvIe Cu 2417 (13) temaja sakita mATe AvazyakaniryuktimAM batAvelA samyak nimittomAMthI koI paNa eka nimittane potAnA aMtaHkaraNamAM sAdhaka samyak prakAre jarU2 pariNamAve che. tyAM zrIbhadrabAhusvAmIjIe jaNAvela che ke '(I) anukaMpA, (II) akAmanirjarA, (III) bAlatapa, (IV) dAna, (V) bhaktisvarUpa vinaya, (VI) vibhaMgajJAna, (VII) saMyoga-viyoga, (VIII) du:kha, (IX) utsAha, (X) Rddhi, (XI) satkAra, (XII) abhyutthAna guru Ave tyAre UbhA thavuM, (XIII) namaskArAdisvarUpa temano vinaya, (XIV) parAkrama = kaSAyamaMdatA athavA sAdhusamIpagamana, (XV) sAdhusevA, (XVI) zrutasAmAyika ('va'zabdavAcya) - AnAthI samyagdarzanano, dezaviratino ane sarvaviratino lAbha thAya che.' A soLa = 1. bhASA-mati-vRddhi-vive-vinayazataH nitAzA gammIra:| upazamamuLaH yuH nizvaya-vyavahAranayanipura: || 2. bina-guru-zrutamattirataH hita-mita-priyavacana sviraH dhIrA zAvivoSarahitaH ardaH samyavatvarajJastrI 3. anumpAnAmanirjArA-vAlatapaHsuvAna-vinaya-vimoju| saMyoga-viprayogayoH vyasanotsavardhi-sArevu|| 4. abhyutthAne vinaye parAkrame sAdhusevanAyAM ca / samyagdarzanalAbhaH viratAvirateH virateH / /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2418 0 azubhAnubandhatroTanam 0 26/7 (A.ni.848) iti AvazyakaniyuktidarzitA'nyataranimittaM svAntaH smykprinnaamyti| (14) tataH mArgapatitadazAyAM samarAdityakathAdarzitarItyA vIryollAsA'tirekeNa kuzalapariNAmarA vijRmbhaNe, kliSTakarmarAzivicalane, anAdimahAmohavAsanA'pagame, azubhAnubandhaboTane (samarAiccakahAma bhava-9 pR.879) sati AdhyAtmikaH aruNodayaH parAM kASThAm adhigacchati / 4 (15) mArgapatitAvasthAyAM dIprAdRSTiparamaprakarSe tu mokSamArgaH svAntaH eva dRDhatayA yathArthatayA sadagatayA satata pratIyato ra (16) tIvrAhArasaMjJA-bhogatRSNA-kaSAyAvezAdiSu cirakAlaM yAvat svarasataH cittavRttipravAhaNi lInatAlakSaNaH saMsAranamaskAraH bhUmnA viramati / kA (17) paramaniSkaSAya-nirvikAra-zAntasudhArasamaya-paramasamAdhiparipUrNA'saGgA'liptA'nAvRtanija zuddhacetanadravyA'nubhavagocarasudRDhAbhilASAlakSaNaM tAttvikaM vItarAganamaskArabhAvam aadr-bhumaan-prblnimittamAMthI ekAda nimittane to prastuta dIprAdaSTivALA sAdhaka sArI rIte avazya pariNAve che. che AdhyAtmika aruNodayanI parAkASThA che. (14) tyAra bAda "samaraphitra graMthamAM zrIharibhadrasUrijIe darzAvela paddhati mujaba, varSollAsanA atirekathI kuzala pariNAma mArgapatita dazAmAM praviSTa sAdhaka bhagavAnanA aMtaramAM uchaLe che. kliSTa karmono Dhagalo calAyamAna thAya che, palAyana thAya che. anAdikAlIna mahAmohanA saMskAro ravAnA thAya che. azubha anubaMdho tUTe che. tyAre sAdhaka bhagavAnanA aMtaHkaraNamAM AdhyAtmika aruNodaya parAkASThAne pAme che. jhaLahaLatuM cinmaya AtmasvarUpa pragaTa thavAne thanagane che. AtmA svasthatA-prasannatAne anubhave che. (15) mArgapatita avasthAmAM "dIprA' nAmanI cothI yogadaSTi jyAre parama prakarSane pAme che, . tyAre sAdhaka bhagavAnane mokSamArga potAnA aMtaramAM ja jaNAya che, bahAra nahi. te paNa daDhapaNe jaNAya ' che, yathArthapaNe jaNAya che, sahajapaNe jaNAya che tathA satata jaNAya che. * saMsAranamaskArano virAma & (16) khAvAnI tIvra lAlasA, kAtila bhogatRSNA, ugra kaSAyanA Aveza vageremAM hoMze-hoMze lAMbA samaya sudhI khovAI jatI, DUbI jatI, lIna thatI cittavRttinI dhArA svarUpa saMsAranamaskAra have moTA bhAge aTake che. bAhya-atyaMtara saMsAramAM nIrasatAnuM vadana thavAthI tenA tarapha jhUkavAnuM valaNa kaI rIte saMbhave? trividha saMsAranuM kheMcANa, AkarSaNa javAthI saMsAranamaskAra, saMsArapUjA virAma pAme che. na- tAtvika vItarAganamaskAranI sparzanA nA (17) parama niSkaSAya Atmadravya pratye UMDo AdarabhAva pragaTe che. parama nirvikArI pAvana nija siddhasvarUpane pragaTAvavAnI prabaLa jhaMkhanA jAge che. aMze-aMze pragaTa thaI rahelA zAMta-sudhArasamaya nija cetanadravya pratye ananya bahumAnabhAva uchaLe che. (Ane paNa anya eka prakAre nizcayathI sadyogAvaMcaka yoganI prApti samajavI.) parama samAdhithI paripUrNa nijAtmatattvanuM adamya AkarSaNa enA aMtaHkaraNamAM udbhave che. asaMga, alipta, anAvRta potAnA zuddha cetana dravyane ja anubhavavAno tIvra GT
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * svAtmani parapariNAmA''ropaNatyAgaH 2419 zraddhA-tIvrasaMvega-nirvedAdibhAvagarbham AtmArthI spRzati / (18) niruktanamaskArabhAvagocaracittotsAhabalena cittaM svAsthyam upalabhate, antaHkaraNaM zAntim adhigacchati, manazca prasannatAm eti / samyagupAsanAcihnAni etAni vijJeyAni / rA (19) evaJcA'gre namaskArabhAvatanmayatayA sattvaguNazuddhiH, yogamArgaupayikaM kuzalapuNyam, zuklA- na 'ntaHkaraNam, antaraGgayatnadhRtiH, antaraGgasAdhakadazA, AtmatattvadidRkSA, AtmatattvavividiSA, rza AtmatattvagrAhiNI ca prajJA paramaM prakarSaM yAnti / (20) AdhyAtmikazAstrazravaNa- satsaGgAdinA jJAte kartRtva-bhoktRtvAdizUnye nijavItarAgacaitanyasvarUpe'ra pe'sakRd ayaM nimajjati / karmodayajanyakartRtvAdipariNAmAn nijapariNAmatayA naiva svasmin Ni smaaropyti| kartRtva-bhoktRtvAdipariNAmeSu pUrvasaMskAravazena jAyamAnAM tanmayatAM nijacittAd niSkAzayati, kA talasATa-taravarATa aMdaramAM pragaTe che. nija AtmatattvamAM ja pUrepUrA 2sa-kasanA darzana thAya che. 'sAcI zAMti-samAdhi-prasannatA aMda2mAM TharavAthI ja maLaze' - tevI zraddhA prabaLa thatI jAya che. aMdaramAM TharavA mATe cittavRttipravAha samyak prakAre vegavaMto bane che. bahAramAM nIrasatA-virasatA vedAya che. potAnA zuddha caitanyasvarUpa tarapha sAdhaka jhUke che. A eka prakArano vItarAganamaskAra ja che. A rIte vItarAga bhagavAnane namaskAra karavAno bhAva, bhagavAnanI vItarAgatAne namaskAra karavAno bhAva AtmArthIne sparze che. Ama tAttvika prazasta 'namo'bhAvanI sparzanA karavA mATe jIva baDabhAgI bane che. * sAcI upAsanAnI oLakhANa (18) potAnA zuddha caitanyasvarUpanI anubhUti karavAnI jhaMkhanA-talasATa-taravarATa-tamannA vagere svarUpa namaskArabhAva vize potAnA cittano utsAha prabaLa bane che. tenAthI sAdhakanuM citta svasthatAne -svAsthyane meLave che, aMtaHkaraNa zAMtine pAme che tathA mana prasanna bane che. sAcI upAsanAnuM A cihna che. O ATha tattvono parama prakarSa jI Cu (19) A rIte AgaLa vadhatAM prastuta namaskArabhAvamAM tanmayatA AvavAnA lIdhe (A) sattvaguNanI zuddhi, (B) yogasAdhanAnA mArgamAM jarUrI evuM kuzala puNya, (C) zukla antaHkaraNa, (D) aMtaraMga prayatnamAM dhRti, (E) aMtaraMga sAdhakadazA, (F) Atmatattvano sAkSAtkAra karavAnI prabaLa IcchA, (G) AtmatattvanuM samyak prakAre vedana karavAnI abhilASA tathA (H) Atmatattvane grahaNa karanArI prajJA A ATheya tattvo 52ma prakarSane pAme che. - * naizcayika adhyAtmayoganI sparzanA (20) AdhyAtmika zAstranuM zravaNa, sadgurunI hitazikSA vagere dvArA 'AtmA hakIkatamAM kartA -bhoktA nathI. AtmA paramArthathI vItarAga caitanyasvarUpa che' - AvuM jANIne AtmArthI sAdhaka vAraMvAra potAnA tevA svarUpamAM DUbe che. karmodayajanya kartRtva-bhoktatvAdi pariNAmone potAnA pariNAma mAnIne pUrvavat teono te potAnAmAM samAropa-upacAra karato nathI. karmanA gharanA, pArakA evA kartRtva -bhotRtvAdi pariNAmo karmavaza utpanna thatA hoya tyAre A mArA pariNAma nathI' - evuM jANavA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2420 0 vardhamAnakuzalAnubandhasantatihetupradarzanam / niruNaddhi, svabhinnarUpeNa ca vijAnAti / tatazca pRthag bhavituM yatate / itthaM naizcayikam adhyAtmayogaM prakarSayati / prakRte "AtmAnam adhikRtya pravarttamAnaH kartRtva-bhoktRtvAdidharmanirAsapurassaraH kazcana vicAravizeSaH " zuddhA''tmasvarUpazravaNa-manana-nididhyAsanarUpo'pi lakSaNayA adhyAtmam" (a.bi.1/1 vR.) iti adhyAtmabinduvRttau ma harSavardhanopAdhyAyavacanam anusandheyam / rza (21) naizcayikA'dhyAtmayogabalena naizcayikaM kartRtva-bhoktRtvAdizUnyanijavizuddhaparamAtmasvarUpake bhajanalakSaNaM bhaktyanuSThAnaM paramArthato'tra praarbhyte| 2 (22) nijaprANAdhikadharmabuddhi-tAttvikamuktirAga-sUkSmaparapIDAparihArAdigocarapraNidhAnAdibalena " kuzalAnubandhasantatizca pravardhate (yogadRSTisamuccaya - 58 + 150, dvaatriNshikaa-12/30)| kA (23) yadA dehendriyAdibhinna-kartRtvAdizUnya-vizuddhanijacetanatattve nirantaraM dRDharuci-paramaprIti chatAM pUrvasaMskAravaza tene temAM tanmayatA AvI jatI hoya che. to paNa tevI tanmayatAne te potAnA cittamAMthI prayatnapUrvaka bahAra kADhe che, aTakAve che tathA "A tanmayatA paNa potAnAthI bhinna che - evuM te koThAsUjhathI oLakhI jAya che. tathA tevI tanmayatAthI chUTo thavA mATe te prayatna paNa kare che. A rIte naiRRyika adhyAtmayogane te prakRSTa banAvato jAya che. prastutamAM adhyAtmabiMdusvopajJavRttimAM eka vAta jaNAvI che, tenuM AtmArthIe anusaMdhAna karavuM. tyAM zrIharSavardhana upAdhyAye jaNAvela che ke kartutva-bhostRtvAdi pariNAmone dUra karavApUrvaka zuddha AtmasvarUpa vize zravaNa, manana, nididhyAsana svarUpa evo paNa koIka anokho vizeSa prakArano je vicAra pragaTe, te lakSaNAthI adhyAtma che.' naiRyika bhaktianuSThAnano prAraMbha che (21) naiRRyika adhyAtmayoganA baLathI naiRRyika bhaktianuSThAna pravarte che. potAnA ja kartutvAdibhAvavA zUnya vizuddha paramAtmasvarUpane bhajavuM te naiRRyika bhaktianuSThAna che. ahIM te paramArthathI zarU thAya che. # kuzalAnubaMdhanI vardhamAna paraMparA che sa (22) potAnA prANa karatAM paNa dharmane A sAdhaka caDhiyAto mAne che, mahAna mAne che. tethI avasare dharma khAtara jIvananI kurabAnI ApatA A sAdhaka khacakAto nathI. tathA potAnA ja rAgAdimukta svarUpane pragaTa karavAnI abhilASA svarUpa tAttvika muktirAga enA aMtaHkaraNamAM jvalaMta bane che. "mArA caitanyasvarUpane rAgAdithI mukta karavuM ja che' - AvuM tAttvika muktipraNidhAna tenA aMtaramAM chavAyela hoya che. tenA phaLasvarUpe sUkSma paNa parapIDAno parihAra karavAnuM A sAdhaka praNidhAna kare che. AvA umadA tattvo baLavAna banavAnA lIdhe kuzalAnubaMdhanI = mokSasahAyaka zubha anubaMdhanI paraMparA enA AtmAmAM prakRSTapaNe vadhatI ja jAya che. phri avaMcakayogano prakarSa (23) have zarIra, Indriya vagerethI bhinna ane kartutvAdijUnya evA potAnA cetanatattvamAM potAnI cittavRttino pravAha niraMtara deDha rucithI DhaLe che, parama prItithI jhUke che, prabaLa bhaktibhAvathI samarpita thAya che. (= kriyAavaMcakyoga prApti.) A rIte potAnA ja zuddha cetanatattvamAM jyAre potAno
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 6/7 2421 * nijavizuddhacitsvarUpe cittavRttipravAhalayaH / -prabalabhaktibhAvagarbhaH nijacittavRttipravAhaH lIyate, saMlIyate, vilIyate ca tadA saMzuddhA vItarAganatiH sthairyamApadyate, 'Namo arihaMtANaM'padaJca paramArthataH pariNamati / itthamavaJcakayogatritayaM vizudhyati, prakRSyate c| prakRte "yathApravRttakaraNe crme'lpmltvtH| Asannagranthibhedasya samastaM jAyate hyadaH / / " / (yo.sa.38) iti yogadRSTisamuccayakArikA anusndheyaa| 'adaH = avnyckyogtrityaadikm'| ma ___(24) yogadRSTisamuccaya(16)pradarzitAnAm AtmatattvAdyadveSa-jijJAsA-zuzrUSA-zravaNalakSaNaguNAnAM balena za SoDazakoktAnAJca (14/3-11) khedodvega-kSepotthAnadoSANAM tyAgena nijaparamAtmatattvagocarAyAH cittavRtteH sthiratvAd adhyAtmasAroktam 'ekAgraM' cittamatra lbhyte| yathoktam adhyAtmasAre "adveSAdiguNavatAM / nityaM khedAdidoSaparihArAt / sadRzapratyayasaGgatam ekAgraM cittamAmnAtam / / " (a.sA.22/7) iti| (25) nijaparamAtmatattvagocaraikAgracittabalena ca "zubhakA''lambanaM cittaM dhyaanmaahurmniissinnH| sthira- kA pradIpasadRzaM sUkSmA''bhogasamanvitam / / " (yo.bi.362) iti yogabinduvyAvarNito dhyAnayogo'tra pariNamati / cittavRttipravAha lIna-saMlIna-vilIna thAya che tyAre vitarAganamaskAra zuddha bane che, sthira-daDha thAya che. tathA "mo rihaMta pada tyAre paramArthathI tanmayapaNe pariName che. potAnA vItarAga caitanyasvarUpa tarapha ahobhAvathI niraMtara jhUkelA rahevA svarUpe "mo rihaMtA' padamAM AtmArthI sAdhaka sthira thAya che, ekAkAra thAya che. (= phalAvaMcakyoga prApti.) Ama yogAvaMcaka, kriyAavaMcaka ane phalAvaMcaka yoga vizuddha thatA jAya che tathA prakRSTa thatA jAya che. prastutamAM yogadRSTi samuccayanI eka kArikAnuM anusaMdhAna karavuM. tyAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "carama yathApravRttakaraNamAM sahajamaLa (= anAdikAlIna AtmasvabhAvavirodhIbaLa svarUpa gADha AzravadazA) atyaMta alpa thavAnA lIdhe, graMthibhedanI najIka rahelA sAdhakane ahIM jaNAvela traNa avaMcayoga vagere badhI bAbato pragaTa thAya che." | # ekAgra cittano lAbha . (24) yogadRSTi samuccayamAM jaNAvela Atmatattvano adveSa, jijJAsA, zuzruSA tathA zravaNa guNanuM baLa ahIM mArgapatita dazAmAM pragaTela hoya che. tathA SoDazakamAM darzAvela kheda, udvega, zepa ane cittautthAna che - A doSo dIprA nAmanI cothI yogadaSTivALI bhUmikAmAM hotA nathI. Ama A cAra guNonuM baLa prApta thavAnA lIdhe tathA cAra cittadoSono parihAra thavAnA lIdhe sAdhakanI cittavRtti potAnA ja paramAtmatattvamAM sthira bane che. nijaparamAtmasvarUpalInatAmAM ja AnaMdanI prabaLa Urmio ane adamya lAgaNIo uchaLe che. tethI adhyAtmasAramAM darzAvela "ekAgra cittane AtmArthI sAdhaka ahIM meLave che. tyAM jaNAvela che ke "adveSa vagere guNavALA sAdhakonuM citta khedAdi doSono tyAga karavAthI kAyama mATe sAdhanAmAM ekAgra hoya che. ekasarakho dhyeyAkAra vRttipravAha cittamAM hovAnA kAraNe te citta "ekAgra' tarIke mAnya che." A AtmAmAM paramAtmadarzana (25) potAnA paramAtmasvarUpamAM citta ekAgra banavAthI AtmAmAM evI zakti utpanna thAya che ke jenA kAraNe yogabiMdumAM darzAvela "dhyAnayoga ahIM pariName che. yogabiMdumAM jaNAvela che ke "prazasta eka AlaMbanavALuM citta jyAre sthira dIvA jevuM dhArAvAhI sUkSma jJAnopayogavALuM bane tene paMDito dhyAna kahe che."
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24220 granthibhedapUrvamapi sUkSmabhAvamImAMsA-tattvasaMvedanajJAne sta: 16/7 y (26) niSkaSAya-nirvikAranijaparamAtmasvarUpagocaradhyAnapariNamanena ca nijavizuddhaparamAtmatattvam ... avyaktamapi abhrAntatayA dRDhatayA cAntaH pratIyate / 8 (27) tatazceha tathAvidhakaSAyendriyavikAravikalatvalakSaNaM prshaanttvmupjaayte| atima nimnastarA''caraNaparityAgena ca uccoccatarAdyAcaraNasthitipratibaddhacittatAsvarUpam udAttatvamAvirbhavati / rza (28) etacca dvitayamapi nijA''tmatattvasaMvedanAnugatatvAt, Azrava-saMvara-bandha-mokSAdilakSaNasUkSmabhAva- paryAlocanapariNatigarbhitatvAcca niravadyA''caraNakAraNatAM bhajate / idamabhipretyoktaM yogabindau "zAnto dAttatvamatraiva shuddhaanusstthaansaadhnm| sUkSmabhAvohasaMyuktaM tattvasaMvedanA'nugam / / " (yo.bi.186) iti / 'atraiva [ pa = dharmAIzomanaprakRtI satyam iva'I. ] (22) tata va viziSTa vayA-varupa-komatA-mRdutA-namratA-paropakArakigUTE nirNanAtma (26) dIprA nAmanI cothI yogadaSTimAM potAnA ja niSkaSAya ane nirvikAra paramAtmasvarUpanuM dhyAna aMdaramAM pariNamavAnA lIdhe AtmAmAM evI zakti utpanna thAya che ke haju sudhI potAnuM paramAtmatattva avyakta hovA chatAM paNa sAdhakane potAnA vizuddha paramAtmatattvanI abhrAntapaNe tathA daDhapaNe aMdaramAM pratIti (= yathArtha sthira bodha) pragaTe che ke "huM pote ja niSkaSAya-nirvikAra caitanyasvarUpa chuM." A sAco sAdhaka to prazAMta ane udAtta hoya che (27) potAnI aMdara rahela niSkaSAya ane nirvikAra paramAtmatattvanI daDha pratIti thavAnA kAraNe sAdhakane kaSAya ane viSayavAsanA pratyenuM AkarSaNa osaratuM jAya che. tethI tevA prakAranA utkaTa-ugra kaSAya ane IndriyavikAro sAdhakamAMthI ravAnA thavA mAMDe che. A svarUpe prazAntapaNuM sAdhakamAM janme ca che. tethI atyaMta nimna kakSAnI nirlajja svacchaMda pazuceSTAdisvarUpa AcaraNA choDIne ucca-uccatara Adi kakSAnI AcaraNAmAM TakI rahevAnI Teka sAdhakanA cittamAM janme che. matalaba ke vartamAnamAM pote Gii je dazAmAM hoya tenAthI adhika-adhika ucca AcaraNa je dazAmAM thaI zake te dazAne prApta karavAmAM tenuM aMtaHkaraNa tyAre tatpara hoya che. pote je avasthAmAM hoya te avasthAthI AgaLa-AgaLanI avasthAmAM ra javAnI tIvra bhAvanA hoya ane te aMge zakya prayatna paNa kare. A svarUpe udAttatA ahIM pragaTe che. (28) A prazAntatA ane udAttatA - banne guNo potAnA AtmatattvanA samyapha vedana-anubhavathI vaNAyelA hoya che temaja Azrava-saMvara-baMdha-nirjarA vagere svarUpa sUkSma bhAvonI vyApaka vicAraNA karavAnI pariNatithI garbhita hoya che. tethI te banne guNo niravadya AcaraNanuM kAraNa bane che. matalaba ke have sAdhakanI aMdara zuddha AcaraNamAM sahajapaNe joDAvAnI bhUmikA taiyAra thAya che. A ja abhiprAyathI zrIharibhadrasUrijIe yogabiMdumAM jaNAvela che ke "dharmasAdhanAyogya suMdara svabhAva thatAM ja zAntatva ane udAttatva janme che. te tattvasaMvedanathI yukta hoya che tathA (graMthibhedanI pUrve paNa) sUkSma bhAvonI vyApaka vicAraNAthI saMyukta hoya che. te banne guNa zuddha = niravadya anuSThAnanA kAraNa bane che.' KB nirmaLa AtmapariNatisvarUpa guNono prAdurbhAva has (29) dIprA dRSTimAM rahelA sAdhaka bhagavAnamAM pragaTelI prazAMtatA ane udAttatA e niravadya
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 granthibhedapUrvamapi saMsAraparittIkaraNam / 2423 pariNatilakSaNAH parizudhyanti prabalIbhavanti ca / (30) tatvajona ve jJAtAdharmathorItyA (4.9/sUtra-ra7g.70) meSakumaLIvAvivat vadhumaH re jIvaiH granthibhedapUrvamapi saMsAraH prittiikriyte| (31) tAdRzadayA-karuNA-komalatAdizuddhaguNabalenaiva sarvajIveSu AtmasamadarzitA prAdurbhavati / ma tataH ayaM jIvaH parapIDAdikaM parivarjayati praNidhAna-pratijJAdibalapUrvam / (32) svAnubhavaikagamya-svabhUmikocita-zamapradhAnA'pUrvA''ntarikA'bhrAnta-nijAtmasanmukhInaprazAnta / praviraktasvapariNatilakSaNamokSamArgagocarA'moghadigdarzana-sparzana-rocana-saMvedana-saMsmaraNa-zraddhAna-zakyapravarttanA= nirdoSa AcaraNanuM kAraNa hovAnA lIdhe ja have tenAmAM sarva jIvo pratye dayA, karuNA, komaLatA, ] mRdutA, namratA, paropakAra vagere guNonI pariNati vizeSa prakAre parizuddha tathA prabaLa bane che. AtmAnI nirmaLa pariNati e ja tAttvika guNa che - A vAta khAsa khyAlamAM rAkhavI. to saMsAra parimita thAya che (30) AvA dayA-karuNAdi nirmaLa guNonA baLathI ghaNA jIvo graMthibhedanI pUrve paNa potAnA saMsArane paritta = parimita kare che. jJAtAdharmakathAMgamAM "meghakumAranA jIve samakita prAptinI pUrve hAthInA bhAvamAM jIvadayAnI pariNatinA lIdhe saMsArane parimita karyo - e vAtano spaSTa ullekha maLe ja che. S sarva jIvamAM zivadarzana ( (31) nirmalapariNatisvarUpa dayA, karuNA, komaLatA vagere zuddha guNonA baLathI ja sarva jIvone A sAdhaka potAnA samAna jue che. jema potAno jIva siddhasvarUpa che, tema badhA ja jIvo siddhasvarUpa che - AvuM jovAnI bhUmikA pragaTa thAya che. tethI "koI paNa jIvane huM pIDA nahi pahoMcADuM' - A che mujaba praNidhAna, pratijJA vagerenuM baLa pragaTa thAya che. tenA kAraNe A sAdhaka parapIDA vagerene choDe che. A IcchAcama-pravRttiyamanI parAkASThA , (32) te avasthAmAM carama yathApravRttakaraNanA lIdhe AtmAmAM eka evI divya zakti pragaTa thAya che ke tenAthI potAne aMdaramAM anubhavAya che ke "mokSamArga aMdaramAM ja che. mokSamArga zamapradhAna-zAntipradhAna che. A mokSamArga pUrve kyAreya oLakhAyela nathI. e apUrva che. A mokSamArga mAtra anubhavagamya ja che." potAnI vartamAna bhUmikAne ucita evA mokSamArgane vize hakIkatamAM have tene koI brAnti rahetI nathI. AvA abhrAnta AMtarika apUrva mokSamArgane vize amogha = saphaLa dizAsUcana te carama yathApravRttakaraNanuM sAmarthya karAve che. te sAmarthyanA lIdhe ja A sAdhaka AvA AMtarika mokSamArganI sparzanA kare che. te mokSamArga tene aMdarathI ja game che, ruce che. aMtarmukhI (= nijAtmasanmukhI), prazAMta ane prakRSTa virakta evI potAnI ja AMtarika pariNatinI mokSamArgarUpe sAcI oLakhANa thAya che. te svarUpe te yathArtha saMvedana kare che. tyAra bAda tene ja vAraMvAra samyapha prakAre vAgoLyA kare che, yAda karyA rAkhe che. A AMtarika mokSamArganI daDha zraddhA enA aMtaramAM satata jAgrata rahe che. aMtarmukhI prazAMta virakta pariNatinI mokSamArgasvarUpe saMvedanA-saMsmaraNa-zraddhA vagerenA lIdhe mokSamArge
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2424 0 caramayathApravRttakaraNadivyazaktiprabhAvapratipAdanam . 16/7 pa dikAricaramayathApravRttakaraNadivyazaktyA tathAvidhakSayopazamAd (dvAtriMzikA-21/11) ahiMsA-satyA'cauryAdi __ gocarau icchAyama-pravRttiyamau yogadRSTisamuccayoktau (215-216) prakRSyete atra / (33) tathAvidhayamadvayapAlanajanyena sahajamalahrAsA'tizayena nirvyAjAtizayitAnandA'nubhavAd ayaM ma bahiH zubhA'zubhadravyAdiSu iSTA'niSTatAbuddhiparihAreNa yogabindu(364)-dvAtriMzikAprakaraNA(18/22)divyAvarNitaM samatAyogam Arohati / (34) evaM sarvajIvazivadarzana-sarvajaDavastusamatA''virbhAvataH karmA''zravadazA prapalAyate / nava 1 -navadIrghasthitikakarmabandhA'bhirucilakSaNAM karmavAsanAm ayaM parityajati / ittham antarmuhUrttasthitikaM Ni sva-parapariNAmapRthakkaraNapravaNaM naizcayika-carama-yathApravRttakaraNaM prApyate prakRSyate c| zakti mujaba sAdhaka bhagavAna pravRtti paNa kare che. carama yathApravRttakaraNanI divya zaktithI A badhuM aMdaramAM satata sahajataH thayA kare che. tenAthI mohanIyAdi karmano prabaLa kSayopazama (dharakhama ghaTADo) thAya che. tenA lIdhe ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha saMbaMdhI IcchAyama ane pravRttima tenA jIvanamAM prakRSTa bane che. ahiMsAdi yamanI IcchA te IcchAyama. tathA zamapradhAna-zAMtipradhAna ahiMsAdi yamanuM pAlana te pravRttiyama. A bannenuM vistArathI nirUpaNa yogadRSTi samuccayamAM maLe che. ja zubha-azubha dravyAdimAM samatA ja (33) A rIte ahiMsAdisaMbaMdhI prakRSTa IcchAyamanuM ane pravRttiyamanuM pAlana karavAthI sAdhaka bhagavAnamAM sahajamAno puSkaLa ghaTADo thAya che. jema divaso jUnI kabajiyAtamAMthI - maLamAMthI chUTakAro ' maLavAthI mANasane prasannatAno, hurtino, tAjagIno anubhava thAya, tema anAdikAlIna sahajamAno dha reca thavAthI sAdhaka prabhune aMdaramAM svAbhAvika AnaMdano anero anubhava thAya che. phariyAdI valaNane mULamAMthI ravAnA kare tevo AnaMda anubhavAya che. aMdaramAM atyaMta pragADha tRpti anubhavAya che. tethI sa bahAranI sArI cIja maLI jAya, potAnI kadara karanArI vyakti maLI jAya, sArI jagyA vagere maLI jAya to harakhAvA jevuM lAgatuM nathI. zubha dravya-kSetra vageremAM ISTapaNAnI buddhi thatI nathI. tathA bahAramAM koI pratikULa-azubha cIja vagere AvI jAya to teno tene aNagamo thato nathI. temAM tene aniSTapaNAnI buddhi thatI nathI. Ama sArA-narasA dravya-kSetrAdimAM gamo-aNagamo ravAnA thavAthI yogabiMdumAM tathA dvArnAizikAmAM batAvela samatAyoga upara sAdhaka bhagavAna ArUDha thAya che. - a naiRRyika carama yathApravRttakaraNano prakarSa a (34) A rIte sarva jIvomAM zivadarzana karavAthI ane sarva dravya-kSetrAdimAM samatA rAkhavAthI karmano AtmAmAM pagapesAro thAya tevI AtmadazA jhaDapathI palAyana thAya che. have dIrgha kALanI sthitivALA navA-navA karmone bAMdhavAnI abhirucisvarUpa karmavAsanAne sAdhaka pUrepUrI choDe che. A rIte antarmuhUrtanI sthitivALuM naiRRyika carama yathApravRttakaraNa ahIM prApta thAya che ane te parama prakarSane pAme che. "A rAgAdi para pariNAma che. caitanya svapariNAma che' - A rIte sva-parapariNAmane judA karavAmAM A carama yathApravRttakaraNa nipuNa hoya che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 hetu-svarUpa-phaladvAreNa apUrvakaraNanirUpaNam / 2425 (35) tadanu nijaparamazItala-trikAlazuddha-paripUrNavItarAga-caitanyA'khaNDapiNDe ekatAnatAdisampAdanataH apUrvamAtmavIryam ucchalati / nijanirmalapariNAmagrahaNapravaNe apUrvakaraNe sAdhakaH pravizati / svAdhyAyadhyAna-kAyotsargAditapazcaryA-karaNA'ntaHkaraNasaMyama-vizuddhazIlAdiguNasAmarthyena sakriyatarasamucitayogyatA rA atra granthibhedAdiphalopadhAyakayogyatArUpeNa pariNamatitamAm / ataH apUrvAtmavIryollAsena nirbhayatayA ma anAdinibiDarAgAdimayatamogranthim AtmArthI bhintti| saMvara-zama-dama-samatA-madhyasthatAdibalena / anantAnubandhinaH kaSAyAH kssiiynte| apUrvA''dhyAtmikaprazAntarasA''nandasandoham anubhUya ra nijazuddhAtmadravyagrAhiNI pAvana-vimalabhAvadhArAM akhaNDatayA AtmArthI smprvrdhyti| prakRte "Ade ka hi kammagaMThI jA baddhA visayarAgarAgehiM / taM chindanti kayatthA tava-saMjama-sIlaguNena / / " (zI prA.27) iti zIlaprAbhRtagAthA smrtvyaa| sarvairapi AtmArthibhiH granthibhedaH kartuM zakyate / (36) tataH ayam asaGgA'malA'vikalpasvakIyacaitanyapariNatiramaNapravaNe anivRttikaraNe pravizati / kA hA, apUrvakaraNamAM graMthibheda che (35) tyAra bAda sAdhaka bhagavAna potAnA ja parama zItaLa, trikALazuddha, paripUrNa vItarAgapaNe pariNamela caitanyanA akhaMDa piMDamAM ekatAna, layalIna, tanmaya-ekAkAra-ekarasa bane che. tenA lIdhe sAdhaka prabhumAM apUrva Atmazakti uchaLe che. A rIte te apUrvakaraNamAM praveze che. AtmAnI nirmaLa caiitanyapariNatine upAdeyapaNe grahaNa karavAmAM apUrvakaraNa nipuNa hoya che. svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga Adi tapazcaryA, Indriya-manano saMyama, vizuddha zIla vagere guNonA sAmarthyathI sakriyatA evI samucitayogyatA ahIM graMthibhedAdi phaLane tAtkAlika janmAve tevI phalopadhAyayogyatA svarUpe prakRSTapaNe pariName che. tethI apUrva AtmavIryollAsathI nirbhayapaNe AtmArthI bhagavAna anAdikAlIna nibiDa-gUDha rAgAdimaya ! tamograMthine bhede che. atyaMta dRDha thayela saMvara, upazama, Indriyadamana, samatA, madhyasthatA vagere saddaguNonA baLathI anaMtAnubaMdhI krodhAdi cAreya kaSAyo kSINa thAya che. pUrve kadApi na anubhavela AdhyAtmika va} prazamarasanA AnaMdanI choLo aMdara uchaLe che. anaMta AtmAnaMdano mahAsAgara aMdara hiloLe caDhe che. teno anubhava karIne paNa sAdhaka temAM aTavAto nathI, aTakato nathI. paraMtu potAnA zuddha AtmAne sa grahaNa karavA satata talase che. tevI pAvana nirmaLa bhAvadhArAne te akhaMDapaNe samyapha prakAre prakRSTa rIte AgaLa vadhAre che, uchALe che. sAdhaka prabhu svayaM tevI akhaMDa vimala bhAvadhArAmAM AgekUca kare che. tevI vizuddha adhyavasAyadhArAnA mAdhyame AMtarika mokSamArge AtmArthI jhaDapathI AgaLa vadhe che. ahIM zIlaprAbhUtanI eka gAthAnuM anusaMdhAna karavuM. tyAM jaNAvela che ke "viSayarAganA rAgathI = pakSapAtathI AtmAnI je gAMTha = graMthi baMdhAyelI hatI, tene kRtArtha sAdhako tapa, saMyama ane zIla guNathI chedI nAMkhe che." dareka AtmArthI mumukSuthI Avo graMthibheda thaI zake tema che. AtmasAkSAtkArano paricaya krUpha (36) have sAdhaka bhagavAna anivRttikaraNamAM praveze che. nija niHsaMga-nirmala-nirvikalpa 1. AtmanaH hi karmagranthiH yo baddho vissyraagraagaiH| taM chindanti kRtArthAH tpH-sNym-shiilgunnaiH||
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ < &t 2426 * ghoramithyAtvapariNAmotkhananam sundarayoga- zubhapariNAma-vizuddhalezyA-prazastA'dhyavasAyA'ntarmukhatA - nijazuddhasvarUpaprAptigocaraprabalapraNidhAna -nijazuddhabhAvabhAsana-pravardhamAnajJAnagarbhavairAgya-nirupamopazamabhAvAdibalena sahajamalAnuviddhaM mahAghora -raudramithyAtvapariNAmaM samUlam utkhanati / tadA dehendriya-vacana-manaH-karma-pudgalAdibhinna-pUrNAnandamaya -paramazAntA'saGgA'malA'vinazvarA'nAlambanA''tmatattvam aparokSatayA anubhUyate / o 6/7 tadA nijacidAkAze samyagdarzanadivAkaraH adhaHkRtadurlabhadivyakAmakumbha-kAmadhenu-kalpataru-cintAka maNi-kutrikA''paNa-saJjIvanyAdyauSadhi - paramamantra - sudhAdiH udeti / itthaM sthirAdRSTau sAdhakaH pravizati / prakRte "(9) paDhamaM nALa) (2) to vA) (3) yAp ya savvanAkhIva-pALa-mUtra-sattAnuM caitanyapariNatimAM ramaNatA-lInatA karavAmAM anivRttikaraNa niSNAta hoya che. tyAre mana-vacana-kAyAnI zubhapravRtti, zubha AtmapariNAma, vizuddha lezyA, prazasta adhyavasAya, antarmukhatA sAdhakamAM vaNAyela hoya che. potAnA zuddha svarUpane paripUrNapaNe prApta karavAnuM prabaLa praNidhAna tenA aMtaramAM chavAyela hoya che. tene potAnA zuddha svabhAvanuM aMdaramAM prakRSTapaNe bhAsana thAya che. nirAgrahI ane nikhAlasa evA aMtaHkaraNamAM pragaTatA vardhamAna AtmajJAnagarbhita vairAgya tathA upamAtIta upazamabhAva vagerenA baLathI AtmArthI sAdhaka anAdi sahajamaLathI vaNAyelI mahAghora ane mahAraudra evI mithyAtvapariNatine mULamAMthI ukheDe che. tyAre zarIra, pAMca Indriya, vANI, mana, karma, pudgala vagerethI bhinna evA potAnA AtmatattvanI aparokSa anubhUti thAya che. sAdhaka bhagavAnane potAno AtmA pUrNAnaMdamaya, parama zAnta, asaMga, nirmala, avinAzI svarUpe anubhavAya che. nija Atmadravya nirAlaMbI, svAvalaMbI che - tevuM te sAkSAt anubhave che. paradravya-guNa-paryAyanA Teke to nija Atmadravya UbhuM nathI. paraMtu potAnA guNa-paryAyanA TekAnI paNa tene jarUrata nathI. 'Avo svayaMbhU, svAvalaMbI AtmA e ja huM chuM - evo sAkSAtkAra sAdhakane thAya che. sthirAdRSTimAM praveza (tavA.) tyAre potAnA cidAkAzamAM samyagdarzanano sUraja uge che. '(A) durlabha divya kAmakuMbha, (B) daivI kAmadhenu, (C) kalpavRkSa, (D) ciMtAmaNiratna, (E) devaadhiSThita kutrikApaNa (= jyAM traNa lokanI tamAma cIja mUlya ApavA dvArA maLI zake tevI devatAI dukAna), (F) saMjIvanI vagere divya auSadhi, (G) mahAprabhAvazALI paramamaMtra, (H) amRta vagerethI paNa samyagdarzana caDhiyAtuM che' - AvuM te anubhave che. A rIte sAdhaka 'sthirA' nAmanI pAMcamI yogadRSTimAM praveza kare che. - mahAnizIthasUtra mujaba samakitaprAptino mArga ke (.) ahIM mahAnizItha sUtrano prabaMdha UMDANathI vicAravo. tyAM 'samyagdarzananI prAptinuM varNana A pramANe maLe che ke - sau prathama (1) jJAna (= 'huM dehAdibhinna zuddhacaitanyasvarUpa AtmA chuM tevI AMtarika pratIti - oLakhANa) joIe. pachI (2) dayA joIe. (3) dayAthI jagatanA jIva = deva, naraka, asaMkhyavarSanA AyuSyavALA yugalika evA tiryaMca ane manuSya, nirupakrama AyuSyavALA tresaThazalAkA puruSa tathA carama zarIrI jIvo, prANa = dazaprANadhArI sAmAnya paMcendriya prANIo, bhUta = : pRthvIkAyAdi pAMca prakAranA sthAvaro tathA sattva = sopakrama AyuSyavALA manuSya, tiryaMca ane 1. prathamaM jJAnam| (ra) tataH / (2) tathA 4 sarvanAgnIva-prALa-bhUta-sattvAnAm Atmasamavarzitvam (4) sarvanAkhIva
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 samyaktvalAbhapUrvamapi samazatru-mitratA 0 2427 attasamadarisittaM / (4) savvajagajjIva-pANa-bhUyasattANaM attasamadaMsaNAo ya tesiM ceva saMghaTTaNa-pariyAvaNa pa -kilaavnnoddaavnnaai-dukkhuppaaynn-bhyvivjjnnN| (5) tao annaasvo| (6) aNAsavAo ya saMvuDAsavadArattaM / (7) saMvuDAsavadAratteNaM ca dmopsmo| (8) tao ya smsttu-mittpkkhyaa| (9) samasattu-mittapakkhayAe ya rA arAga-dosattaM / (10) tao ya akohayA, amANayA, amAyayA, alobhyaa| (11) akoha-mANa-mAyA-lobhayAe sa ya aksaayttN| (12) tao ya smmttN| (13) sammattAo ya jIvAipayatthaparinnANaM" (ma.ni.adhyayana-3, , pR.60) iti mahAnizIthaprabandhaH vibhaavniiyH|| evaM "visuddhayAe joyANa, ukkaDayAe vIriyassa (1) viyambhio kusalapariNAmo, (2) viyalio ka | vikasendriya (pAkisUtravRttinA AdhAre) - A cAreya prakAranA [ athavA prANa = vikasendriya, bhUta = vanaspatikAya, jIva = paMcendriya, sattva = bAkInA jIvo - A pramANe bRhatkalpabhASyavRttimAM (gA.57) udbhata gAthAnA AdhAre A cAra prakAranA] sarva saMsArI AtmAone sAdhaka potAnA AtmA jevA ja jue che. (4) jagatanA sarva jIva vageremAM AtmasamadarzitAnA lIdhe te ja jIva, prANI vagerene (a) saMghaTTo = sparza, (b) paritApanA, (c) kilAmaNA = tIvra pIDA, (d) upadrava = prANaviyoga vagere svarUpa duHkhane utpanna karavAno ane (e) teone bhaya thAya tevI pravRttino sAdhaka tyAga kare che. (5) parapIDAparihArathI anAzrava thAya. (6) anAzravathI Azrava dvArA sthagita thAya = saMvara thAya. (7) AzravadvAro baMdha thavAthI Indriya-mananuM damana tathA upazamabhAva Ave. (8) tenAthI zatru sa ane mitra banne upara samAna pakSapAta Ave. (9) Ama zatru-mitramAM ekasarakhI lAgaNI pravartavAnA lIdhe rAga-dveSa chUTe che, madhyasthatA Ave che. (10) tenA lIdhe (anantAnubaMdhI) krodha-mAna-mAyA-lobha dii, jAya che. (11) tenA lIdhe AtmasvabhAva akaSAyI bane che. [paMcakalpabhASacUrNi (gA.1135, pR.135) mujaba ahIM kaSAya hovA chatAM teno parama nigraha karavAthI akaSAyIpaNuM samajavuM.] (12) akaSAyasvabhAvanA dara lIdhe samyakta maLe che. (13) samyaktathI jIvAdi padArthono yathArtha nizcaya thAya che." mahAnizIthasUtranuM anusaMdhAna karIne ahIM ame batAvela samyagdarzanaprAptinI prakriyAne samajavA prayatna karavo. tathA te mujaba aMtaraMga apramatta puruSArthano paNa prAraMbha karavo. to kAryaniSpatti thAya. mAtra vAMcavAthI, sAMbhaLavAthI, saMbhaLAvavAthI, lakhavAthI ke vicAravAthI kAryaniSpatti na thAya. paraMtu AMtarika mokSamArgane oLakhIne tevA prakAranI Atmasthiti-AtmadazA UbhI karavAthI samakita vagere kAryanI niSpatti thAya. - samarAdityakathA mujaba samakitaprAptino mArga che (uM.) te ja rIte samarAIaikahA (samarAditya kathA) graMthamAM zrIharibhadrasUrijIe A aMge je jaNAvela che, tenuM paNa ahIM anusaMdhAna karavuM. tyAM jaNAvela che ke "mana-vacana-kAyAnI pravRttinI -prANa-bhUta-sattvAnAm AtmasamadarzanAt ca teSAM caiva sngghttttn-pritaapn-klaamnopdraavnnaadiduHkhotpaadn-bhyvivrjnm| (5) tataH anaashrvH| (6) anAzravAcca sNvRtaa''shrvdvaartvm| (7) saMvRtA''zravadvAratvena ca dmopshmau| (8) tatazca samazatru -mitrpksstaa| (9) samazatru-mitrapakSatayA ca araag-dvesstvm| (10) tatazca akrodhatA, amAnatA, amAyatA, alobhtaa| (11) madha-mAna-mAyA-tamatathA 35/yatva (12) tataDjha sItta (13) saMvajyAna navADhipArtharijJAna 1. vizuddhatayA yojanA, uttharatayA vIryastha (2) vikRkSitaH zatarAma, (2) vinitA virUdammarAzi ,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2428 0 samyagdarzanapUrvaM mohavAsanA'pagamaH / 16/7 kiliTThakammarAsI, (3) avagayA mohavAsaNA, (4) tuTTA asuhANubaMdhA, (5) jAo kammagaNThibheo, (6) khaovasamamuvagayaM micchattaM, (7) AvihUo sammattapariNAmo" (sa.ka.bhava-9-pR.879) iti samarAdityakathArA prabandhazca anusandheyaH / paramatattvarucilakSaNaM samyagdarzanaM bRhatkalpabhASya-vizeSAvazyakabhASyoktam (bR.ka.gA.133 ma + vi.A.536) iha smartavyam / - kuvalayamAlAyAm udyotanasUribhiH '"uvasama-saMvego cciya Nivveo taha ya hoi annukNpaa| atthitta* bhAvasahiyaM samatte lakkhaNaM hoi / / ahavA mettI-pamoya-kAruNNaM majjhatthaM ca cautthayaM / satta-guNavaMta-dINe ka aviNae hoMti sammaM / / ahavA vi jayasabhAvo kAyasabhAvo ya bhAvio jenn| saMvego jeNa tave, veraggaM ceva Ni saMsAre / / eehiM lakkhaNehiM Najjai aha atthi jassa sammattaM" (ku.mA.pR.218) ityevaM yAni samyaktvalakSaNAni darzitAni tAnIha prAdurbhavanti / sambodhaprakaraNe "vihikaraNaM guNirAo avihiccAo ya pavayaNujjoo / arihaMta-sugurusevA imAi sammattaliMgAI / / " (sa.pra.994) ityevam, puSpamAlAyAM ca "savvattha uciyakaraNaM, vizuddhatAthI ane jIvavIyaeNllAsanI utkaTatAthI (1) kuzala pariNAma uchaLyo, (2) saMkliSTa karmono Dhalo yasAyamAna thayo, (3) bhopAsanA 2vAnA thaI, (4) azubha manuSyo tUTI gayA, (5) bhathino meha thayo, (6) mithyAtvano kSayopazama thayo, (7) samAtino p2i9||m pragaTa thayo.' pRDatyAmAdhyamAM tathA vizeSAvazyakabhASyamAM paramatattvarucisvarUpa je samakita jaNAvela che, tene ahIM yAda karavuM. - samyagdarzananA 22 lakSaNone pragaTAvIe (kuva.) kuvasayamA graMthama zrIdhotanasUri sabhyazananA bhane kSamatAvedA che. te / prabhA - "(1) 75zama, (2) saMvega, (3) nirva, (4) anu tathA (4) mAstisya bhAva - mAnAthI sasahita me sakSo sabhya spanA Doya che athavA (6) po vize maitrI, (7) guvAna pratye pramoha, (8) hIna-du:bhI pratye 425 // bhane (C) bhavinayI vize yotho mAdhyasthya mApa Doya to samati Doya. athavA (10) jeNe jagatanA anitya-azaraNAdi svabhAvanI sArI rIte bhAvanA karI hoya, (11) kAyAno azuci-anityAdisvabhAva jeNe bhAvita karyo hoya, (12) bAhya-atyaMtara tapasAdhanAmAM jene samyapha na prakAre vega-utsAha-umaMga hoya tathA (13) saMsAra pratye vairAgya ja hoya. A lakSaNo dvArA oLakhAya che ke ahIM samyakta che.A lakSaNo ahIM sthirA dRSTimAM pragaTa thAya che. saMbodhaprakaraNamAM samatinA liMgo mA bhu45 49||ved cha : (1) vidhinu pAlana, (2) guNIno 22, (3) mavipino tyAga, (4) pravayanaprabhAvanA, (5) saritanI sevA bhane (6) sugurunI sevA - mA samAtinA siMgo cha.' tathA puSpamAlA graMthamAM maladhArI zrI hemacaMdrasUrijIe nIce mujaba jaNAvela che ke - '(1) sarvatra ucita (3) apagatA mohavAsanA, (4) truTitAH azubhA'nubandhAH, (5) jAtaH karmagranthibhedaH, (6) kSayopazamam upagataM mithyAtvam, (7) AvirbhUtaH smyktvprinnaamH| 1. upazama-saMvegau eva nirvedaH tathA ca bhavati anukmpaa| astitvabhAvasahitaM samyaktve lakSaNaM bhavati / / athavA maitrI-pramoda-kAruNyAni mAdhyasthyaJca caturthakaM / sattva-guNavad-dIneSu avinaye bhavanti samyak / / athavA api jagatsvabhAvaH kAyasvabhAvaH ca bhAvitaH yen| saMvegaH yena tapasi, vairAgyam eva sNsaare|| etaiH lakSaNaiH jJAyate'thAsti yasya smyktvm| 2. vidhikaraNaM guNirAgaH avidhityAgazca prvcnodyotH| arhat-sugurusevA imAni samyaktvaliGgAni / / 3. sarvatra ucitakaraNaM guNAnurAgaH ratiH ca jinvcne| aguNeSu ca mAdhyasthyaM samyagdRSTeH liGgAni / /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 nAnAgranthAnusAreNa samyagdarzanalakSaNavaividhyam / 2429 guNANurAo raI ya jinnvynne| aguNesu ya majjhatthaM sammaddiTThissa liMgAI / / " (pu.mA.111) ityevaM yAni samyaktvaliGgAni uktAni tAnyapIhA''virbhavanti / samyagdRSTeH (1) parArtharasikatvam, (2) prajJAvattvam, (rU) kanyAnamAmitvam, (4) mahAzayatvam, (2) guNAnurAzitvaSya yovinu(272)anyAnusAre che ! vadhyam | pravacanasAroddhAre zrInemicandrasUribhiH "causaddahaNa-tiliMgaM, dsvinny-tisuddhi-pNcgydosN| aTThapabhAvaNa / -bhUsaNa-lakkhaNa-paMcavihasaMjuttaM / / " (pra.sA.926), "chabbihajayaNA''gAraM chabbhAvaNabhAviaM ca chtttthaannN| ia ! sattasaTThIdaMsaNabheavisuddhaM tu sammattaM / / " (pra.sA.927) ityevaM yAni samyaktvasya saptaSaSTipadAni darzitAni ke tAnyapIha yathAsambhavaM prAdurbhavanti / sthirAyAM dRSTau praviSTaH sa samyagdarzanasthirIkaraNArthaM "vazyendriyAH, sakalajIvakRpAlavo ye dravyAdibhAvanipuNAH sugunnaanuraagaaH| "aucityakRtyaniratA guru-devabhaktAH zaGkAdidoSarahitAH satataM pravRtti, (2) guNAnurAga, (3) jinavacanamAM rati tathA (4) nirguNa jIvo pratye madhyasthatA - A samyagdaSTinA liMgo che." matalaba ke samakitImAM te avazya hoya che. samyagdaSTi (1) parArtharasika, (2) prajJAzAlI, (3) kalyANamArgagAmI, (4) mahAna AzayavALA ane (5) guNAnurAgI hoya - A pramANe bodhisattvanI sAthe sarakhAmaNI karIne samakitInI AgavI vizeSatA yogabiMdumAM jaNAvI che. kuvalayamALAnuM sAtamuM lakSaNa, saMbodhaprakaraNanuM tathA puSpamAlAnuM bIjuM lakSaNa ane yogabiMdunuM pAMcamuM lakSaNa eka ja che. tathA kuvalayamALAmAM darzAvela cothuM ane AThamuM lakSaNa eka che, trIjuM ane teramuM lakSaNa eka che. tathA kuvalayamALAmAM darzAvela navamuM lakSaNa ane puSpamAlAmAM batAvela cothuM lakSaNa eka ja che. tethI A cAra graMthanA AdhAre samakitanA kula 22 lakSaNa jANavA. te ahIM pragaTe che. samakitanA 67 bolane meLavIe ja (va.) pravacanasAroddhAra graMthamAM zrInemicaMdrasUrijIe vistArathI samakitanA 67 bola samajAvelA che. teno saMkSepamAM nirdeza A pramANe che. "zraddhA-4, liMga-3, vinaya-10, zuddhi-3, dUSaNano tyAga- 1 5, prabhAvanA-8, bhUSaNa-5, lakSaNa-5, jayaNA-6, AgAra-6, bhAvanA-6, sthAna-6. A pramANe 67 darzanabhedathI (darzanaprakArathI ke darzanAcArathI) vizuddha samyakta hoya che." pAMcamI sthirA dRSTinI prApti karI thatAM samakitanA uparokta 67 bola (= pada-prakAra-AcAra-pariNAma) yathAsaMbhava pragaTe che. ja samyagdarzanane TakAvanArA guNavaibhavane mANIe ja (0i) sthirA nAmanI pAMcamI yogadRSTimAM praveza karIne te sAdhaka samyagdarzananA sthirIkaraNa mATe samyaktakaumudImAM zrIjinaharSagaNivare varNavelA guNone AtmasAt kare che. tyAM jaNAvela che ke "(1) jitendriya, (2) sarva jIvo pratye kRpALu, (3) dravya-kSetra-kALa-bhAvanA svarUpane jANavAmAM nipuNa, (4) suMdara guNono anurAgI, (5) ucita kartavya pAlanamAM nimagna, (6) gurunA ane prabhunA bhakta, (7) zaMkA-kAMkSA 1. catuHzraddhAna-triliGgaM dshviny-trishuddhi-pnycgtdossm| aSTaprabhAvanA-bhUSaNa-lakSaNapaJcavidhasaMyuktam / / 2. SaDvidhayatanA''kAraM SaDbhAvanAbhAvitaJca ssttsthaanm| iti saptaSaSTidarzanabhedavizuddhaM tu smyktvm||
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2430 samagranijazuddhasvabhAvagocarA nirvikalpAnubhUtiH ? 6/7 prsnnaaH||" (sa.kau.1/77), " sarvajJazAsanasamunnatisAvadhAnAH "saMvegaraGgasubhagAH 'caturAzayAzca / te prApya puNyavazataH zivasaukhyabIjaM samyaktvamuttamatamAH ' khalu pAlayanti / / " (sa. kau. 1 / 78) ityevaM samyaktvakaumudyAM rA zrIjinaharSagaNibhiH varNitAn guNAn sampAdayati / 12 samyagdarzanalAbhakAle zuddhAtmadravya-guNa-paryAyAn avibhajya samagranijazuddhasvabhAvaM svadravya-guNa -paryAyAnuviddhaM yugapad nirvikalpatayA samyagdRSTiH anubhavati / nijavastuzuddhasvarUpaM kArtsnyena yathArthatayA vedayataH samyagdRSTeH anAkulA'pUrvacidAnandarasasaMvedanabalena svAntaH upayogaH AkulatA-vyAkulatAdimayarAga-dveSAdibhyaH pRthag bhavati / Ni rAgAdyadhyAsazUnyanijavizuddhacaitanyarasanimajjanataH dehAdibhinnarUpeNa nijAtmAnaM sa sAkSAtkaroti / kA "nalinyAM ca yathA nIraM bhinnaM tiSThati sarvadA / ayamAtmA svabhAvena dehe tiSThati nirmlH||" (pa.pa.7) iti pUrvokta(7/10)paramAnandapaJcaviMzatidarzitarUpeNa svAtmAnaM sa indriyAdisahAyaM vinaiva saMvitte / zzyi ____ ka 11. -vicikitsAdi doSathI zUnya, (8) satata prasanna, (9) sarvajJa tIrthaMkaranA zAsananI jabbara unnati -prabhAvanA karavAmAM sadA jAgRta, (10) saMveganA rasathI saubhAgyavAna, (11) catura AzayavALA, (12) atiuttama jIvo zivasukhanA bIja samAna samyaktvane puNyavaza meLavIne sAcA arthamAM saMbhALe che, pALe che.' * sthirAdRSTino vikAsa (samya.) jyAre samyagdarzananI prApti AtmArthIne thAya tyAre 'A zuddha Atmadravya, A tenA zuddha guNo tathA A tenA zuddha paryAyo...' AvI rIte zuddha Atmadravya-guNa-paryAyanuM vibhAjana karavAnA vikalpamAM sAdhaka khoTI thato nathI, rokAto nathI. tyAre to samakitI zuddha Atmadravya-guNa-paryAyamAM bheda pADyA vinA, svadravya-guNa-paryAyo pUrNapaNe paraspara vaNAyelA hoya te rIte AkhA nija zuddhasvabhAvane ekIsAthe nirvikalpapaNe anubhave che. nija vastunA zuddha svarUpane samagrapaNe grahaNa karIne yathArthapaNe teno [] anubhava samyagdaSTi kare che. tevI dazAmAM tene anAkuLa apUrva cidAnaMdarasanuM samyak prakAre vedana thAya che. tenA baLathI samikatIne khyAlamAM Ave che ke 'AkuLatA-vyAkuLatAdi svarUpa rAga-dveSAdi bhAvo mAruM svarUpa nathI. mAruM svarUpa to AkuLatA-vyAkuLatA vagaranuM paramAnaMdamaya che. nirAkuLa jJAna-darzana upayoga ja mAruM svarUpa che. temAM to aMzataH paNa rAgAdi bhAvo nathI.' tethI tyAre samakitIno aMdaramAM upayoga rAgAdithI bhinna thAya che. rAgAdinA adhyAsathI teno upayoga (= cetanA = caitanya) mukta thAya che. jI dehAdibhinnarUpe AtmasAkSAtkAra = (rA.) rAgAdinA vaLagADathI mukta potAnA vizuddha caitanyarasamAM DUbakI lagAvIne pote potAnI dehAdibhinnasvarUpe sAkSAt anubhUti karI le che. 'jema kamaLamAM pANI kAyama svabhAvathI ja bhinna chUTuM rahe che, tema nirmala AtmA svabhAvathI ja zarIramAM (rahevA chatAM zarIrathI) judo ja rahe che' A pramANe pUrvokta (7/10) paramAnaMdapaMcaviMzati saMdarbhamAM je batAvela che, te svarUpe samyagdaSTi potAnA AtmAnuM saMvedana kare che tathA indriya vagerenI sahAya vinA ja A pramANe te saMvedana kare che. ahIM mAtra zAstrAdhAre dehAdibhinna AtmAnI kevaLa bauddhika jANakArInI ke upalaka mAhitIjJAnanI ke parokSa bodhanI vAta cAlatI nathI. paraMtu te mujaba te sAkSAt saMvedana kare che - AvuM abhipreta che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * zuddhadravyadRSTi-saMvegAtizayaprabhAvaH / 2431 ___ nijazuddhadravya-guNa-paryAyavibhUtiH svAtmapradezeSu eva samagratayA sarasatayA cAnubhUyate tena / avikRta-pa caitanyarasapariplAvitanijAtmadravya-guNa-paryAyaikyagocarA'khaNDA'parokSA'tIndriyAnubhUtilakSaNanijasarvasvaprAkaTye Atmano divyatA svajIvanakRtArthatA ca prtiiyete| caitanyA'nuviddhA vizuddhA AtmaguNAH drutam / Avirbhavanti paryAyAzca sadyo vizadIbhavanti / zuddhadravyadRSTihi jIvAtmane divyazuddhiM dadAti / satataM nijaguNadarzana-smaraNAdibalena AtmArthI / agretanavizuddhaguNAn aavirbhaavyti| caitanyarasA''svAdena sAkaM nijAnantaguNarasA''svAdaH antaH praadurbhvti| nijavizuddhacitsvabhAve samyagdRSTiH zraddhA'ntarmukhatA-saMvegAdibalena sadaiva vizrAmyati / ka yogadRSTisamuccayavRtti(68)darzitA'vandhyasthUrabodhabIjA'bhAvAt sthUlabodhaH aSTakaprakaraNoktaJca(9/3) viSayapratibhAsajJAnaM vyAvarttate itaH / paramArthataH prAcuryeNa puNyAnubandhi puNyamita evA''rabhyate vedyasaMvedyapadabhAvizraddhA-saMvega kA A jIvananI saphaLatAne anubhavIe chI (nina) samakitIne potAnA zuddha dravya-guNa-paryAyano samasta khajAno potAnA ja AtmapradezomAM haryobharyo anubhavAya che. avikArI nija caitanyarasathI taraboLa banelA svAtmadravya-guNa-paryAyomAM aikyanI akhaMDa aparokSa atIndriya anubhUti svarUpa potAnuM sarvasva pragaTa thatAM ja potAnA AtmAnI divyatA-bhavyatA anubhavAya che, potAnA jIvananI kRtArthatA-saphaLatA pratIta thAya che. AtmadravyanA caitanyathI jhaLahaLatA vizuddha guNo jhaDapathI pragaTe che. tathA pragaTa thayelA paryAyo jhaDapathI nirmaLa bane che. che. samakitIne sarva guNono AMzika AravAda , (zuddha) kharekhara zuddha dravyadRSTi jIvAtmAne divyadRSTi, divyazuddhi Ape che. niraMtara nija AtmadravyanA guNonA darzana, smaraNa vagerenA baLathI AtmArthI upalI kakSAnA vizuddha guNone pragaTa kare che. potAnA mAM caitanyarasano tene AsvAda Ave che. caitanyarasAsvAdanI sAthe-sAthe potAnA anaMta guNono AsvAda ene aMdaramAM svataH Ave che. "potAnA vizuddha caitanyasvabhAvamAM DUbavAthI ja kevaLajJAna pragaTaze' - 1 tevI zraddhA samyagdaSTimAM jhaLahaLe che. tethI te vAraMvAra tenI sanmukha rahe che. avAra-navAra aMdaramAM javA tenI cittavRtti vegavaMtI bane che. AvI zraddhA, antarmukhatA, saMvega vagerenA baLathI nirmaLa samyagdaSTi 1 sAdhaka sadA potAnA ja vizuddha caitanyasvabhAvamAM Thare che. temAM ja tene vizrAma-ArAma-sukhAkAritA anubhavAya che. Ama te zuddha caitanyasvabhAvamAM ja moTA bhAge vizrAma kare che. yogadaSTisamuccayavyAkhyAmAM jaNAvela avaMdhya pUlabodhanA kAraNo ravAnA thavAthI sthirA dRSTithI sthUla bodha vidAya le che. tathA aSTakaprakaraNamAM darzAvela viSayapratibhAsa jJAna" paNa ahIMthI nivRtti le che. che puNyabaMdha paNa sonAnI beDI ! che (rA.) vedasaMvedyapadabhAvI zraddhA, saMvega, nirveda vagerethI vaNAyelA adhyavasAyanA prabhAve paramArthathI pracura pramANamAM puNyAnubaMdhI puNya sthirA dRSTithI ja baMdhAya che. to paNa tenI IcchA tene hotI nathI. kAraNa ke potAnI jAtane rAga-dveSAdinA baMdhanamAMthI atyaMta jhaDapathI choDAvavAnI jhaMkhanA tIvrapaNe nirmaLa samakitInA aMtaHkaraNamAM chavAyelI hoya che. A pramANe saMvegano atizaya (Power) tenAmAM pragaTelo hoya che. tathA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2432 0 samyagdRSTisadanuSThAnaprakAzanam / 26/7 -nirvedAdimayanirmalA'dhyavasAyaprabhAvAt tathApi saMvegA'tizayena pratyAhArabalena ca puNyabandhamapyayaM necchti| "puNyabandhaH so'pi neSyate, svarNanigaDakalpatvAd" (dha.sa.94 vR.) iti dharmasaGgrahavRttivacanam, / "zuddhA yogA re yadapi yatA''tmanAm, sravante shubhkrmaanni| kAJcananigaDAMstAnyapi jAnIyAt, hatanirvRtizarmANi / / " (zA.su.7/7) iti ca zAntasudhArasakArikA atra paramArthataH pariNamataH / - ata eva atyantabhAvasAram, bhavaprapaJcanirapekSam, nirdambham, nirnidAnam, Agamikavidhi-niSedhA__'nuviddham, utsargA'pavAdagarbhaM SoDazaka(14/8) - yogadRSTisamuccayavRtti(16 + 154) - dvAtriMzikAprakaraNa(18/ + 15)darzitabhrAntidoSarahitaM jinavandana-pUjanAdi-guruvinaya-vaiyAvRttyAdi-jinavANIzravaNa-mananAdi-sAdharmikaNa bhakti-vAtsalyAdi-pravacanarakSA-prabhAvanAdikaM sadanuSThAnam avyAhataprasaram atra vijJeyam / yogabindu -dvAtriMzikAprakaraNA'dhyAtmasArAdau (yo.bi.160 + dvA.13/13 + a.sA.10/25-27) amRtAnuSThAnarUpeNa pAMceya zabdAdi viSayonuM AkarSaNa khatama thaI cUkela hovAthI pAMceya Indriyo paNa potAnA viSayothI aMdaramAM svataH atyaMta nivRtta thaI cUkelI hoya che. A pramANe pAMcamI yogadRSTimAM pratyAhAranuM baLa vikaseluM hoya che. AvA saMvegAtizaya ane pratyAhArabaLa - A bannenA prabhAvathI, kAmarAga-sneharAga-rati-harSa vagerene pedA karAvavAmAM nimitta banavAnI yogyatA dharAvanArA puNyane bAMdhavAnI IcchA paNa tene hotI nathI. (1) je puNyabaMdha che, te paNa IcchavA yogya nathI. kAraNa ke te sonAnI beDI-sAMkaLa-baMdhana samAna che' - A mujaba dharmasaMgrahavRttimAM zrImAnavijayajI upAdhyAyanuM je vacana che, te A dizAmAM paramArthathI pariName ja che. tathA (2) "AtmAne vazamAM rAkhanArA saMyamIonA zubha yogo je puNyakarmane pedA kare che, tene paNa sonAnI beDI jevA samajavA. kAraNa ke mokSanA sukhane to te aTakAve ja che' - A pramANe zAMtasudhArasamAM zrIvinayavijayajI upAdhyAyanuM je vacana che, te paNa A avasthAmAM paramArthathI pariName ja che. A amRtaanuSThAnano prAraMbha thayo (ta) pratyAhAra siddha thavAnA lIdhe viSayAkarSaNa-puNyAkarSaNa ravAnA thAya che. tathA saMvegAtizayathI vA potAnA vItarAga svarUpanuM AkarSaNa nirmaLa samyagdaSTi sAdhakamAM pragaTe che. tethI ja prabhunA vaMdana, pUjana Adi karyA vinA te rahI zakato nathI. pranthibheda karAvavA dvArA samyagdarzananI bheTa ApanArA e sadgano vinaya-vaiyAvacca vagere karyA vinA te rahI zakato nathI. guruvaiyAvaccano te abhigraha le che. (juo - dharmasaMgrahavyAkhyA-zloka 22, samakitanA saDasaTha bolanI sajjAya gAthA-14, samyaktasaptatikA zloka-13 vagere.) jinavANIzravaNanuM tene vyasana hoya che. jinavANIne sAMbhaLyA bAda te ciMtana-mananAdi paNa AtmalakSathI kare che. sAdharmika bhakti-vAtsalya vagere paNa te uchaLatA ullAsathI kare che. temaja avasare prANanA bhoge, dhananA bhoge paNa zAsanarakSA-zAsanaprabhAvanA vagere sadanuSThAnane te kare che. tathA A badhuM paNa tAraka sthAna pratye atyaMta sadbhAvane kendramAM rAkhIne te kare che. saMsAranI mAyA-prapaMcAdithI nirapekSa rahIne te kare che. te dharmakriyAmAM saMsAranI bheLaseLa karato nathI. kapaTa, daMbha vinA dharmakriyA kare che. niyANA vinA ArAdhanA kare che. Agamika vidhi-niSedhathI yathocita rIte sAdhanA vaNAyela hoya tema te sAdhanAne kare che. yathAyogyapaNe utsarga-apavAdathI garbhitapaNe te upAsanA kare che. SoDazaka, yogadaSTisamuccayavRtti, tAtrizikAprakaraNa graMthamAM darzAvela anuSThAnasaMbaMdhI bhrAMti nAmanA cittagata doSathI rahita evA sadanuSThAno sthirA daSTimAM vartatA nirmaLa samyagdaSTinA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 samyagdRSTeH zuddhAnuSThAnam 0 2433 vyAvarNitaM sadanuSThAnaM zuddhazraddhA-saMvegAdibhAvA'mRtagarbhatayA ita eva paramArthataH prArabhyate / zAstrasaMjJinaH dRSTivAdopadezikIsaMjJAzAlinaH asya kSudratAdidoSA'kSobhyA'ntaHkaraNabalena sadaiva / zuddhAnuSThAnamiSyate iti vyaktaM bRhatkalpabhASya(78)-vizeSAvazyakabhASya(502+514)-yogabindu(208) trizikSA(94/18 + 96)-vAdaBraVI(33)Dhipu ! ___ ata eva sUkSmadRSTivighAtakRd apAyazaktimAlinyam atyantaM nivartate (yo.dR.sa.68 + dvA. ze dvaa.22/26)| tata AgamaidamparyagrAhiNI varA prajJA sUkSmabodhA'parA'bhidhAnA atra sampravarttate / tayA ke jIvanamAM avyAhata rIte phelAyelA jovA maLe che. vaLI, jinabhakti, gurusevA vagere pratyenI zuddha zraddhA, mokSanI tIvra jhaMkhanA svarUpa saMvega vagere bhAvo tenA aMtaHkaraNamAM uchaLatA hoya che. A bhAvo amRta che. A bhAvaamRtathI garbhita hovAnA lIdhe jinavaMdana-pUjAdi sadanuSThAna amRtaanuSThAnarUpe pariName che. A rIte amRta anuSThAnanuM maMgalAcaraNa paramArthathI sthirA dRSTithI ja thAya che. yogabiMdu, dhArnAizikAprakaraNa, adhyAtmasAra vagere graMthomAM amRtaanuSThAna varNavela che. samakitIne sadA zuddha anuSThAna ! : (zAstra) samyagdaSTi jIva zAstranA AdhAre, zAstrane sApekSa rahIne ja sarvatra pravRtti kare che. graMthibhedottarakAlIna samyagudarzananA prabhAve zAstra enI saMjJA-samajaNarUpa banI jAya che. tethI te zAstrasaMzI' kahevAya che. saMyogavaza kadAca samakitI zAstrane na bhaNela hoya to paNa jinokta syAdvAdanI samajaNa tenA aMtaramAM yathArthapaNe pragaTI cUkelI hoya che. samyagdarzananuM A avasthaMbhAvI kArya che. tethI ja zAstrakAro cAreya gatimAM rahelA tamAma samakitI jIvone dRSTivAdopadezikIsaMjJAvALA kahe che. daSTivAdano = syAdvAdano upadeza temanI saMjJAmAM = samajaNamAM vaNAyelo hoya ja che. bRhatkalpabhASya, che vizeSAvazyakabhASya, daMDakaprakaraNa (gAthA-33) vageremAM A bAbata darzAvela che. AvA samakitInuM A/ aMtaHkaraNa kadApi kSudratA vagere bhavAbhinaMdIpaNAnA doSo dvArA parAbhava pAmatuM nathI, khaLabhaLatuM nathI. AvA aMtaHkaraNanA sAmarthyanA lIdhe sthirA dRSTimAM rahelA samakitIne sadaiva zuddha sadanuSThAna ja hoya che. A vAta yogabiMdu, dhAtrizikA prakaraNa vagere graMthomAM spaSTapaNe jaNAvela che. che apAyazaktimAlinya + avidhAzrava ravAnA thAya che ? (ta) A avasthAmAM zuddha anuSThAna - amRta anuSThAna pravartatuM hovAthI ja sUkSma dRSTine khatama karanAra jharatulya apAyazaktimAlinya mULamAMthI ukhaDIne kAyamI dhoraNe ravAnA thAya che. narakAdi durgatinuM kAraNa bane tevI pravRttine avazya karAve tevA sAmarthyane lIdhe AtmAnI je malinatA ubhI thayelI hoya te apAyazaktimAlinya kahevAya. nirmaLasamakitavALI sthirA dRSTi Ave eTale A apAyazaktimAlinyano atyaMta uccheda thAya che. AvuM yogadRSTisamuccaya ane kAtrizikA prakaraNa graMthamAM jaNAvela che. apAyazaktimAlinyano uccheda thavAthI AgamanA mAtra zabdane pakaDavAnA badale ke AgamanA upara -challA zabdArthane vaLagavAnA badale AgamanA audaMparyArtha sudhI tenI dRSTi pahoMce che. AgamanA aidaMparyArthane - gUDhArthane zodhI kADhanArI zreSTha prajJAnI parAkASThA ahIM sArI rIte pravarte che. tenuM bIjuM nAma "sUkSma bodha' che. te sUkSma bodhanA kAraNe dehAdimAM ahabuddhi, rAgAdimAM mamatvabuddhi vagere navA-navA ajJAnano
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2434 0 samyagdRSTeH jJAnadhArA sadA zuddhA 0 dehAdyahantvabuddhi-rAgAdimamatvabuddhyAdilakSaNA'bhinavA'jJAnasaJcayazIlatAlakSaNaH avidyAzrava ucchidyate / pa ata eva samyagdRzaH tadIyajJAnadhArAyAzca sarvAvasthAsu vizuddhatvameva varttate / taduktam adhyAtmasAre - "zuddhaiva jJAnadhArA syAt, samyaktvaprAptyanantaram / hetubhedAd vicitrA tu yogadhArA pravarttate / / " (a.sA. 98/910), "sacazo vizuddhatve sarvAsvapa zAsvata | mRdu-madhyAdhimAvatu ziyAvito ave ! (3.sA.18/011) tiA rza tasya avidyAzravocchedena siddhasamaM svAtmasvarUpaM sAkSAdanubhUyate / prakRte "avidyAtimiradhvaMse dRzA vidyAJjanaspRzA / pazyanti paramAtmAnamAtmanyeva hi yoginaH / / " (jJA.sA.14/8) iti jJAnasArakArikA anuyojyaa| tAdRzAnubhavaprakarSe ca sarvajIveSu api siddhasamatA svataH prtiiyte| sarvajIveSu siddha" paryAyaprekSaNe'pi svasiddhaparyAyaM nopekSate ayam / tatazca nijazuddhabhAvAH prAdurbhavanti / itthamantarmukhatAdibalena kA indriyapratyAhAraH prakRSyate'tra / antarmukhatAdibalenaiva hi ayaM mithyAdRSTilokasadRzabhAvasampAdanarUpAM lokapaGkti yogabinduvRttivarNitAM (86) nyakSeNa muJcati / saMcaya karavAnA svabhAvarUpa avidyAAzravano atyaMta uccheda thAya che. tethI ja samyagdaSTi ane tenI jJAnadhArA sarva avasthAmAM vizuddha ja hoya che. A aMge adhyAtmasAramAM AtmanizcayaadhikAramAM jaNAvela che ke "samakitanI prApti thayA pachI jJAnadhArA zuddha ja hoya che. paraMtu yogadhArA zubha-azubha ema vividha prakAre pravarte che. kema ke yogadhArAnA kAraNabhUta karma-nimittAdi satata badalAtA hoya che. samakitInI jJAnadhArA sadaiva zuddha ja hovAnA lIdhe badhI ya avasthAomAM samyagdaSTi AtmA vizuddha ja hoya che. paraMtu samakitInI yogadhArA = kriyAdhArA parivartanazIla hovAthI samakitIno bhAva = aMtaHkaraNano adhyavasAya jaghanya, madhyama, utkRSTa - ema tAratamyane dharAve che." # samakitI potAnA siddhaparyAyanI upekSA na kare 4 (tasya.) A rIte sarva dazAmAM vizuddha evA samyagdarzanI sAdhakane avidyAAzravano uccheda thayela na hovAthI potAnuM AtmasvarUpa siddhasamAna ja che. pote siddhonI nAtano che. siddhano sAdharmika che? - evuM aMdaramAM sAkSAta anubhavAya che. prastutamAM jJAnasAranA zlokanuM anuyojana karavuM. tyAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "yogI puruSo vidyAnuM aMjana potAnI dRSTimAM kare che. AvI daSTithI avidyAsvarUpa aMdhakArano nAza thatAM teo potAnA AtmAmAM ja paramAtmAnuM sAkSAt (= IndriyAdinI sahAya vinA) darzana kare che." svAtmAmAM paramAtmasvarUpanI anubhUti jema jema prakRSTa thatI jAya, tema tema "sarva jIvo paNa siddha tulya che' - AvuM tene svataH pratIta thAya che. sarva jIvomAM siddhaparyAyanI u--kSA-pratIti karavA chatAM paNa potAnA siddhaparyAyanI te samakitI upekSA karato nathI. satata te aMdaramAM ja TharavAno prayatna kare che. tethI potAnA zuddhabhAvo pragaTe che. A rIte aMtarmukhatA (=nijaAtmasanmukhatA) vagerenA baLathI A avasthAmAM IMdriyo zabdAdi viSayothI pAchI phare che. A rIte ahIM pratyAhAra prakRSTa thAya che. mithyAdRSTi loko jevA bhAvane aMdaramAM ubhA karavA e lokapaMkti kahevAya. AvuM yogabiMduvRttimAM jaNAvela che. tevI lokapaMktine aMtarmukhatA, vairAgyAdi bhAvonA baLathI ja samyagdaSTi saMpUrNapaNe choDe che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * bhogasaMskArA'tikramaNam 2435 zraddhAgarbheNa pApavipAkAvagamena gRhArambhAdau taptalohapadanyAsatulyA saMvegasArA cittavRttiH asya yogadRSTisamuccaya(70)-dvAtriMzikAdau (15/11) darzitA / ayaM hi vairAgya-yogabhAvanAdibalena bhogasaMskArA'lpatAkaraNena bhogasaMskArAn atikrAmyatIti vyaktaM dvAtriMzikAyAm (24/7 ) / nirantaraM dravyakarma-bhAvakarma-nokarmamuktimevA'yamabhilaSati / taduktaM yogabindI "bhinnagranthestu yatprAyo mokSe cittaM bhave m tanuH" (yo.bi.203) iti / ata eva itaH tAttvikaH bhAvayogaH yogabindudarzitaH (203) samArabhyate / za itthaM hi pratyahaM prazastapariNAmapravRddhiH yogasiddhiphalarUpeNa yogabindu (202)- dvAtriMzikAprakaraNAdau (14/15)darzitA ihoplbhyte| dehAdibhinna-dhruva-zuddhanijacaitanyasvarUpA'parokSAnubhUteH dehAtmabuddhilakSaNAM dehavAsanAM sAkalyena ayaM muJcati / satpravRttipadA'parAbhidhAnasya ( yo dR.sa.vR. 17) vedyasaMvedyapadasya prabhAvo'yam avseyH| tamogranthibhedena cakravartyAdibhogasukharUpA'pi akhilA bhavaceSTA prakRtyasundaratvA'sthiratvAbhyAM * taqhalohapada nyAsa (zraddhA.) AgamamAM pApanA je phaLa jaNAvela che, tenI tene sArI rIte zraddhA hoya che. tethI ja ghara-dukAna vagerenA AraMbha-samAraMbha vakhate paNa pApabhIrutAnA lIdhe tenI cittavRtti sakaMpa hoya che. tapelA lokhaMDanA lAlacoLa goLA upara khullo paga mUkatAM jevI kaMpArI jAge tevI kaMpArI AraMbha -samAraMbhAdi samaye te anubhave che. tyAre paNa saMvegathI jhaLahaLatI tenI cittavRtti hoya che. A vAta yogadRSTi samuccaya, dvAtriMzikA prakaraNa vageremAM jaNAvelI che. satata vairAgyabhAvanA, yogabhAvanA vagerenA baLathI sthirA dRSTimAM vartato samakitI jIva bhoganA saMskArone ghasI nAMkhe che. A rIte te bhogasaMskArano bhoga banato nathI paNa bhogasaMskArano bhoga le che, bhogasaMskAronuM atikramaNa (Overtake) kare che. A vAta dvAtriMzikA prakaraNamAM spaSTa che. samyagdaSTi jIva satata jJAnAvaraNAdi dravyakarmathI, rAgAdi bhAvakarmathI ane zarIrAdi nokarmathI mukti = chUTakAro meLavavA Icche che. tethI yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke 'graMthibheda karanAra samikatI jIvanuM mana prAyaH mokSamAM hoya che ane tana (= zarIra) saMsAramAM hoya che.' tethI ja yogabiMdumAM darzAvela tAttvika bhAvayogano ahIMthI prAraMbha thAya che. - yogasiddhiphaLanI prApti al (rUi.) A rIte pratidina prazasta pariNAmanI prakRSTa vRddhi ahIM upalabdha thAya che. te yogasiddhinA phaLa tarIke yogabiMdu, dvAtriMzikA prakaraNa vageremAM dekhADela che. 'huM dehAdithI taddana judo, zAzvata ane zuddha caitanyasvarUpavALo AtmA chuM" - A pramANe potAnI aparokSa anubhUti thavAnA lIdhe te samakitI sAdhaka 'huM zarIra chuM' - AvI buddhisvarUpa dehavAsanAne saMpUrNatayA choDe che. A vedyasaMvedyapadano prabhAva jANavo. heya-upAdeya vastunuM yathArthapaNe heya-upAdeyasvarUpe saMvedana karavAnI bhUmikAmAM goThavAI javAno A mahimA che. vedyasaMvedyapadanuM bIjuM nAma yogadRSTisamuccayavyAkhyAmAM 'satpravRttipada' jaNAvela che. . bhogaceSTA zaramajanaka (tamo.) tamograMthino atyaMta bheda thavAnA lIdhe cakravartI vagerenA bhogasukhasvarUpa evI paNa tamAma Ni kA =
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2436 0 sthirAyAM kAmabhogasvarUpamImAMsA 0 26/7 bAladhUlIgRhakrIDAtulyA trapAyai sampadyate'tra (yogdRssttismuccy-155)| 'kAmabhogAH (A) mohajanitAH, - (B) mohetavA, (c) moharUpaE, (D) modInuvanyA, (E) saksezananitA, (F) saksezadetavA, (9) saklezarUpa, (H) satsaMzAnuvasthA , (I) hatAdattopamAra, (7) vivAsvapnasavRkSA, () 5. mAyAmayendrajAlasadRzAH, (L) saMkruddhaphaNiphaNA''bhogatulyAH ekAntena anarthadAyinaH, (M) vipaaktenuM kAraNa, (N) antaHzasamI, (O) durantamapramAdeva, (P) nAnAhutithina, () DhoSazatAS SSttA, (ra) nitya , (Da) pApo zaratI , (T) vattIstamArgavad 3 sArI, (U) kazuvirUpA , N) sarvathA heyA , (W) mahAvindanapara, () AtmavibhUtivaSyaol:, (Y) vAvAnasmaanaaH, (Z) anAtmasvarUpAH' iti svAntaH spaSTam AbhAsate vedyasaMvedyapadaprabhAvAt (yogdRssttismuccy916-67) / kA zuddhacaitanyA'khaNDapiNDaikarUpaM paraMjyotiH svAntaH spaSTatayA pratIyamAnaM paramArthasatsvarUpeNa bhAsate / saGkalpa-vikalpa-cintA-spRhA-smRti-kalpanA'ntarjalpAdikaM bhrAntigocaratayA pratibhAsate / taduktaM sthiraasAMsArika ceSTA tene bALaka dhULamAM ghara banAvIne ramata rame tevI lAge che. kAraNa ke dhULa jema svabhAvathI asuMdara che tathA asthira che tema bhogasukho svabhAvathI ja kharAba tathA asthira che. tethI tevI bhogaceSTA tene zarama mATe bane che. matalaba ke cakravartI vagerenA bhogasukho maLI jAya to paNa tene tevI pravRttimAM zarama Ave che. sthirAdRSTimAM vartatA samakitIne potAnI aMdara evo pratibhAsa thAya che ke "A kAmabhogo (A) mohajanya che, (B) mohanA hetu che, (C) mohasvarUpa-ajJAnasvarUpa che, (D) mUDhatAnA anubaMdhavALA che, (E) saMklezajanya che, (F) saMklezanA ja kAraNa che, (9) saMkleza svarUpa che, (H) saMklezanA anubaMdhavALA che, I) tatkAla mAranAra jhera jevA che, (J) divase AvatA svapro jevA mithyA-AbhAsika che niSphaLa che, () IndrajALanI jema mAyAmaya-avidyAmaya che, (L) atyaMta krodhe bharAyelA sApanI pheNanA (1 phlAvA jevA ekAnta anarthadAyI che, (M) dAruNa vipAkavALA che, (N) paganI aMdara kheMcI gayelA jherI kAMTA jevA aMdaramAM satata bhoMkAya che, (O) atidIrgha bhavabhramaNanuM kAraNa che, (P) aneka vAra aneka A prakAranI durgatine denArA che, (9) seMkaDo doSothI khadabadatA che, (R) kSaNabhaMgura che, (s) pApanA udayamAM zaraNa bananArA nathI, (T) keLAnA jhADanA thaDanA madhyabhAganI jema pokaLa che, dama vinAnA che, asAra che, (U) azuci-apavitra che, je sarvathA tyAjya che, (W) moTA baMdhanasvarUpa che, () anaMta AnaMdAdi AtmavibhUtine ThaganArA che, lUMTanArA che, (Y) bhaDabhaDatA dAvAnaLa samAna che, (2) anAtmasvarUpa che. A kAmabhogo mAruM svarUpa nathI." vedyasaMvedyapadanA prabhAvathI sthirA dRSTimAM Avo pratibhAsa aMdaramAM ekadama spaSTapaNe thato hoya che, sahajapaNe thato hoya che, paropadeza vinA paNa thato hoya che. mAtra jJAnajyota pAramArthika 68 (zuddha) potAnA aMdaramAM spaSTapaNe pratIyamAna kevaLa zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa svarUpa paraMjyoti ja paramArthasat svarUpe lAge che. zuddha jJAnajyota ja tAttvikapaNe anubhavAya che. te sivAyanA saMkalpa, vikalpa, ciMtA, AzA, smRti, kalpanA, AMtarika babaDATa vagere tene bhrAnta lAge che. bhramaviSaya
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 kuzalAnubandhiprajJAdRDhIkaraNam 0 2437 dRSTim adhikRtya dvAtriMzikAprakaraNe "tattvamatra prNjyotisvibhaavkmuurtikm| vikalpatalpamArUDhaH zeSaH punarupaddhava II" (aa.24/4) tiA __evaM saMvega-nirvedasamanuviddhA'ntaHkaraNaH sa mohAnubandhAna prazithilayati, snehanigaDAn troTayati, kuzalAnubandhiprajJAM dRDhatayA bhAvayati, mohadhUlIH prakSAlayati, bhavavikArAn madhyasthatayA samAlocayati, mUDhatAM pratikSipatitamAm, mohaceSTitAni hrAsayati, bhogAdisaGklezAt svayameva nivarttate, prazamabhAvaM pratipadyate, tattvAni tarkayati, yogasAdhanAyAM klIbatAm unmUlayati, 'mohAriM prati pauruSaM prakaTayati, rza kamalam apanayati, bhavaparamparAM chinatti, kuzalapariNAma parivardhayati, avidyAvikalpAn saJcUrNayati, makaradhvajagocarAm upAdeyabuddhiM vipATayati, utkaTarAga-dveSAdIn svavIryeNa bhinatti, karmAzravAn nijaprajJayA vilokayati, svanirupAdhikacaitanyasvarUpAnusandhAnena svAtmAnaM siddhatvena sAkaM sandhatte satatam / ata evA'sya kAmabhogAdipravRttirapi nA'tisaGklezamukhyA kintu tathAvidhaprabalabhogakarmodaya- kA prAptapariNAmamAtrataH AkAramAtrarUpA rahitA cA'kuzalA'nubandhena / etAvAn nirmlsmygdrshnaanutarIke jaNAya che. tethI ja sthirA dRSTine AzrayIne dhAtrizikA prakaraNamAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "sthirA dRSTimAM mAtra jJAnasvabhAvasvarUpa zreSThajyotirUpa AtmA ja tattvarUpe (= paramArtha svarUpe) jaNAya che. te sivAyanuM badhuM vikalpazapyA upara ArUDha thayeluM upadravasvarUpe, bhrAntarUpe jaNAya che." ho: sthirAdraSTino prakarSa . (uM.) A rIte sAdhakanuM aMtaHkaraNa saMvega-nirvedathI vaNAyeluM hoya che. tethI te (1) mohanA anubaMdhone atyaMta zithila kare che. (2) putrAdi pratyenA snehanA baMdhanone toDe che. (3) kuzala anubaMdhavALI prajJAne daDhapaNe bhAvita kare che. (4) mohanI dhULane khaMkherI nAMkhe che. (5) saMsAranI vikRtionI samAlocanA madhyasthabhAve kare che. (6) mUDhatAne atyaMta pheMkI de che. (7) mohaceSTAne ghaTADe che. (8) bhogasukha vagerenA saMklezamAMthI ApameLe ja pAcho phare che. (9) prazAMta dazAne svIkAre che. (10) che tattvone tArkika rIte vicAre che. (11) yogasAdhanAmAM nAmardAnagIne mULamAMthI ukheDI nAMkhe che. (12) : mohazatru pratye parAkramane pragaTa kare che. (13) karmamalane dUra kare che. (14) bhavaparaMparAne chede che. (15) kuzaLa pariNAmane cotaraphathI vadhAre ja rAkhe che. (16) avidyAjanya vikalponA sArI rIte cUrecUrA karI nAMkhe che. (17) kAmavAsanA saMbaMdhI upAdeyabuddhine phADI nAMkhe che. (18) utkaTa rAga -dveSa vagerene potAnI tAkAtathI bhedI nAMkhe che. (19) karmane AtmagharamAM ghUsavAnA daravAjAone potAnI prajJAthI vizeSa rIte nIrakhe che. (20) potAnA nirupAdhika = svAbhAvika caitanya svarUpanuM anusaMdhAna karIne satata potAnI jAtane siddhasvarUpanI sAthe, mokSanI sAthe joDe che. (21) tethI ja tenI kAmabhogAdi saMbaMdhI pravRttimAM paNa atyaMta saMkaleza mukhyapaNe vaNAyelo nathI hoto. paraMtu tathAvidha bhogakarmanA udayathI AvI paDelA pariNAma mAtrathI ja tenI bAhya AkAramAtra svarUpe - kevaLa dekhAvarUpe kAmabhogAdinI pravRtti hoya che. tathA akuzaLa anubaMdhathI te rahita hoya che. matalaba ke samakitInI karmodaya prerita bhogapravRttinA kharAba anubaMdha paDatA nathI. nirmaLa samyagdarzanathI vaNAyelI sthirA dRSTino A prakarSa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2438 * nijaparamAtmatattvadhAraNApravaNaM cittam / 26/7 viddhasthirAdRSTiprakarSo bodhyH| iha samIcInA yogadRSTirasti, yogadazA tu prAyaH nAstIti dhyeyam / tatpazcAt kAntAyAm aprazastamano-vAk-kAyapravRttiH bhArarUpeNa anubhUyate / saMsAravahanam - asahyatAmApadyate / nijanirvikalpacitsvabhAvasArabhUtatA'vagamena prazastA'pi trividhapravRttiH aMzato bhAra rUpeNa pratIyate / paramazAnta-nivRttimayA''tmadravyaparamAnandarasA''svAdanena antaHkaraNaM pravRttiM pratinaSedhayati / anAdikAlIno bahirmukhI cittavRttipravAha: AtmajJAnagarbhavairAgyA'straprahAreNa atyantaM jarjaritaH za sampadyate / bahirutsukatA mriyate / pravRttirAhityapraNidhAnatIvratayA karmodayapreritA'nivAryasAMsArikapravRttI ka nIrasatayA nirmalasamyagdarzanI sambadhyate / svAtmadravyAbhimukhacittavRttipravAhayojanasAtatyalakSaNAtmaramaNatA 4. -nijacaitanyasvarUpasthiratA-karmAtItacetanadravyamagnatAdikRte abhilASa-zraddhA-saMvega-prayatnAdikaM prakRSyate / / ' itthaM nijaparamAtmatattvadhAraNAyAmantaHkaraNaM svarasato vyApiparti / ata eva sAMsArikapravRttiparigatatve'pi kA sAMsArikapravRttau abhilASAdikaM na jaayte| nijavizuddhacaitanyasvarUpe cA'bhilASAdikaM jAyate eva / yathoktaM yogabindau "na ceha granthibhedena pazyato bhAvamuttamam / itareNA''kulasyA'pi tatra cittaM na jAyate / / " samajavo. ahIM samyaguM yogadaSTi hoya che paNa yogadazA prAyaH nathI hotI. A vAta dhyAnamAM levI. * kAntAdRSTinI kAntine oLakhIe ? () tyAra bAda yogI "kAMtA' nAmanI chaThThI yogadaSTimAM praveze che. tyAre aprazasta evI mana -vacana-kAyAnI pravRtti bhArabojarUpe anubhavAya che. saMsArane veMDhAravo asahya bane che. potAno nirvikalpa caitanyasvabhAva ja sArabhUta che, paramArtha che - AvuM aMdaramAM pratIta thAya che. tethI mana, vacana, kAyAnI prazasta pravRtti paNa kAMIka aMze bojarUpa lAge che. parama zAMta nivRttimaya evA AtmadravyanA paramAnaMda rasano AsvAda mANavAthI nirmaLa samyagdaSTinuM aMtaHkaraNa bAhya pravRttino InkAra kare che. anAdikAlIna za bahirmukhI cittavRttipravAha upara AtmajJAnagarbhita vairAgyazAstrano prahAra paDe che. tethI te atyaMta jarjarita thAya che. cittavRttinI bahAramAM utsukatA marI paravAre che. pravRttirahita thavAnA praNidhAnanI tIvratAnA lIdhe, Gii na chUTake, karmodayanA dhakkAthI prerAyelI anivArya sAMsArika pravRttimAM nIrasapaNe nirmalasamyagdarzanI joDAya che. potAnA Atmadravya tarapha ja cittavRttipravAhane satata vahevaDAvavA svarUpa AtmaramaNatA mATe nirmaLa rane samyagdaSTi jhaMkhe che. potAnA caitanyasvarUpamAM karavA mATe te taDape che. karmAtIta-kalpanAtIta-karaNAtIta (= IndriyAtIta) cetanadravyamAM lIna thavA mATe te jhUre che. potAnA niupaMca AtmasvarUpamAM magna thavA mATe ja te mathAmaNa kare che. AvI jhaMkhanA, taDapana (= zraddhA), jhUraNA (= saMvega), mathAmaNa (= prayatna) vagere vadhu ne vadhu saghana banatA jAya che, prakRSTa banatA jAya che. A rIte potAnA paramAtmatattvanI ja dhAraNA karavAmAM aMtaHkaraNa svarasathI sahajapaNe pravarte che. tethI ja sAMsArika pravRttiothI te gherAyela hovA chatAM sAMsArika pravRttimAM ruci-talapa-abhilASA-tanmayatA vagere AvatI nathI, jAgatI nathI. tathA potAnA vizuddha caitanyasvarUpamAM abhilASA vagere jAge ja che. A aMge yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijI mahArAje jaNAvela che ke "graMthibheda karavAnA lIdhe uttama = zuddha evA bhAvane = nijasvabhAvane joto sAdhaka sAMsArika pravRtti vagerethI gherAyela hovA chatAM paNa rAgAdizUnya nijasvabhAvamAM tenuM citta coMTatuM nathI - evuM nathI.'
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * kAntAyAM nirarthakapApavyApAranivRttiH / 2439 (co.vi.206) tiA ___zaktimanigRhya nirarthakapApavyApAraM parityajati / jIvananirvAhIpayikapApavyApAramapi haapyti| " dharmazithilabahulokA''cIrNA''caraNA'bhirucilakSaNAM lokasaMjJAM nava-navanAnAjanaparicaya-tanmanoraJjanA- rA ''saktilakSaNAJca lokavAsanAm ayaM sAkalyena muJcati / samIcInA yogadazA ihaa''virbhvti| ma __ dezaviratyAdisvarUpadharmaratnasya ekaviMzatiH guNA iha prAdurbhavanti / taduktaM dharmaratnaprakaraNe / "dhammarayaNassa jogo, akkhuddo rUvavaM paiyisomo| logappio akUro, bhIrU asaDho sudakkhinno / / " (dha.ra. 2 1), saijJAtuLo thAt, majjatyo' somavi inarA sajada supavazvagutto, yuvIdarisI visar " (dha.ra.6), 3. vuDDhANugo "viNIo, kayannuo parahiyatthakArI y| taha ceva laddhalakkho, igavIsaguNehiM jI saMpanno(.4.7) tiA zrInivarimika pravacanasAroddhAre ( rUba6-17-18), zrIratna varasUrimika sambodhasaptatikAyAM (31-32-33), zrIvardhamAnasUribhiH ca AcAradinakare (bhAga-1, pR.42-43) zrAddhasya / / ime eva ekaviMzatiH guNA drshitaaH| samyaktvaprakaraNA'parA'bhidhAne darzanazuddhiprakaraNe (66-67-68) ja lokasaMjJAne - lokavAsanAne choDIe e (ji.) bhavavirakta sAdhaka potAnI zaktine chUpAvyA vinA binajarUrI pApapravRttine choDe che. jIvananirvAha mATe jarUrI evI paNa pApapravRttine te ghaTADe che. dharmamAM zithila evA aneka lokoe je AcareluM hoya tene ja AcaravAnI abhiruci svarUpa lokasaMjJAne te pUrepUrI choDe che. temaja navA -navA aneka lokono paricaya karavAnI Asakti ane teonA manane khuza karavAnI Asakti svarUpa lokavAsanAne paNa te pUrNatayA choDe che. samyagU yogadazA ahIM pragaTa thAya che. ) dezaviratidharmaratnAyogya ekavIsaguNasaMpanna ) (zA) dezavirati vagere svarUpa dharmaratnanA ekavIsa guNo ahIM pragaTa thAya che. zrI zAMtisUrijIe dharmaratna prakaraNamAM jaNAvela che ke - "ekavIsa guNothI je yukta hoya te vyakti dezavirati vagere svarUpa dharmaratnane yogya che. te guNo A pramANe che - (1) akSudra, (2) rUpavAna, (3) saumya svabhAvavALo, (4) lokapriya, (5) akrUra, (6) bhIru, (7) azaTha, (8) dAkSiNyavALo, (9) lajjALu, (10) dayALu, (11) madhyastha ane saumyadaSTivALo, (12) guNAnurAgI, (13) sArI kathA karavAvALo, (14) sArA kuLamAM janmelo, (15) sUkSma dIrdhadaSTivALo, (16) vizeSajJa, (17) vaDIlane anusaranAra, (18) vinayI, (19) kRtajJa, (20) paranA hitane karanAra tathA (21) lakSyane pakaDanAra (cakora)." mahad aMze AvA guNo ahIM pragaTelA hoya che. zrInemicandrasUrijIe pravacanasAroddhAramAM, zrIratnazekharasUrijIe saMbodhasittarImAM tathA zrIvardhamAnasUrijIe AcAradinakaramAM zrAvakanA A ja ekavIsa guNo darzAvelA che. zrIcandraprabhasUrijIe racela darzanazuddhi prakaraNanuM bIjuM nAma samyakatvaprakaraNa che. temAM tathA udayaprabhasUrikRta 1. dharmaratnasya yogyaH akSudraH rUpavAn prkRtisaumyH| lokapriyaH akrUraH bhIruH azaThaH sudaakssinnyH|| 2. lajjAluH dayAluH madhyasthaH saumyadRSTiH gunnraagii| satkathA supakSayuktaH sudIrghadarzI vishessjnyH|| 3. vRddhAnugaH vinItaH kRtajJaH parahitArthakArI c| tathA caiva labdhalakSyaH ekaviMzatiguNaiH smpnnH||
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2440 * kAntAyAM tAttvikapraNidhAna-pravRttiprArambhaH / 26/7 zrIcandraprabhasUribhiH dharmavidhivRttI(31) ca udayaprabhasUribhiH api samyaktvAdidharmaratnayogyasyeme eva ekaviMzatiH pa guNAH proktaaH| evaM saMvegabhAviamaNo, sammatte niccalo 'thirpinno| vijiiMdio amAI, pannavaNijjo gakivAlu ya / / " (pu.mA.120), 2"jaidhammammi vi kusalo, dhImaM ANAruI susIlo a| vinnAyatassarUvo ___ ahigArI desaviraIe / / " (pu.mA.121) iti puSpamAlAyAM zrIhemacandrasUribhiH darzitA dezaviratiprAyogyaguNA ma api iha praadurbhvnti| ze itthaM kAntAyAM yogadRSTau saddharmasAdhanA-sadguNamahimnA bhUmnA palyopamapRthaktvapramANAM mohahanIyAdikarmasthitiM kSapayitvA tAttvikI dezaviratipariNatiM sa Apnoti / tAttvikaviratipariNatiprabhAveNa - iha guNA guNAnubandhino jAyante / ___SoDazakasaMvAdena pUrvaM (16/5) vyAvarNitaM vacanAnuSThAnaM tAttvikaM dezataH atra prArabhyate / kA SoDazakoktaM (10/10) vacanakSamAdikamapi ita evA''rabhyate aNshtH| SoDazakokte (3/7-8) praNidhAna -pravRttI kuzalAzayarUpe atra tAttvikyau vijJeye / bAhulyena vrata-zIla-guNavattva-saralavyavahAra-guruzuzrUSA- pravacanakauzalyarUpANi saprabhedAni dharmavidhivRttimAM paNa A ja ekavIsa guNo samyaktAdi dharmaratnane yogya jIvanA jaNAvela che. e ja rIte puSpamAlA graMthamAM zrI hemacaMdrasUrijIe darzAvelA dezaviratiprAyogya guNo paNa ahIM kAMtAdRSTimAM pragaTa thAya che. tyAM jaNAvela che ke "(1) saMvegathI bhAvita manavALo, (2) samyagdarzanamAM nizcala, (3) sthirapratijJAvALo, (4) vizeSa rIte jitendriya, (5) mAyArahita, (6) prajJApanIya = kadAgrahazUnya, (7) kRpALu, (8) sAdhudharmamAM paNa kuzaLa, (9) prAjJa, (10) jinAjJAmAM rucivALo, (11) suzIla ane (12) dezaviratinA svarUpane vizeSa prakAre jANanAra sAdhaka dezaviratino adhikArI che." 0 tAtvika viratipariNAmathI guNo guNAnubaMdhI thAya che (tyaM.) A rIte saddharmanI sAdhanA ane saguNa - A bannenA prabhAvathI moTA bhAge kAntA nAmanI kata chaThThI yogadaSTimAM be thI nava palyopama jeTalI mohanIya vagere karmanI sthitine khapAvIne sAdhaka dezaviratinI 31 tAttvika pariNatine meLave che. viratipariNAmanA prabhAvathI ahIM guNo guNAnubaMdhI bane che. pragaTa thayelA guNo apragaTa aneka guNone kheMcI lAve tevI AtmadazA kAMtA dRSTimAM vartatA bhAvazrAvakanI hoya che. ja vacanAnuSThAna-vacanakSamA vagereno prAraMbha ka (.) SoDazaka prakaraNano saMvAda dekhADavA dvArA pUrve (16/5) varNavela vacanAnuSThAnano tAttvikapaNe ahIMthI AMzika prAraMbha thAya che. SoDazakamAM batAvela vacanakSamA vagere paNa kAntA dRSTithI ja aMzataH zarU thAya che. SoDazaka graMthamAM darzAvela kuzalaAzaya svarUpa praNidhAna ane pravRtti - bannene ahIM tAttvika jANavA. bhAvazrAvakanA kriyAsaMbaMdhI cha lakSaNa ja (6) dharmaratnaprakaraNamAM bhAvazrAvakanA kriyAsaMbaMdhI cha lakSaNa batAvelA che. (1) aNuvratAdine dhAraNa kare, (2) zIlane pALe, (3) svAdhyAya-vinayAdi guNothI zobhe, (4) saraLa vyavahAra rAkhe, 1. saMvegabhAvitamanAH samyaktve nizcalaH sthirprtijnyH| vijitendriyaH amAyI, prajJApanIyaH kRpAluzca / / 2. yatidharme'pi kuzalaH, dhImAn AjJAruciH sushiilshc| vijJAtatatsvarUpA adhikArI deshvirteH||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/7 0 bhAvazrAvakalakSaNaparAmarza: 0 2441 kriyAgatAni bhAvazrAvakasya SaD liGgAni dharmaratnaprakaraNadarzitAni (gA.33-55) iha praadurbhvnti| pa ___bhAvazrAvakasyaiva bhAvagatAni kalatrA'vaza-karaNanigraha-dhanasantoSa- saMsArA'rati-viSayA'gRddhimahArambhatyAga- gRhapAzakalpanA-darzanasthairya- meSavRttityAga-vidhipAlanabhAva-dAnAdiruci-dharmalajjAparihAra- rA prabalarAgAdyabhAva-madhyasthatA- svajanA'mamatva-dAkSiNya-"nirAzaMsatAdirUpANi saptadaza liGgAni ma dharmaratnaprakaraNadarzitAni (gA.56-59) iha prakRSyante / ____ prAyazaH sarvadA 'vitta-pAtra-dravya-bhUmi- deza-kAla-nADI-zakunA''lambana-kriyA-sattva-sAdhana ra -sauMdhya-hetu-svarUpA'rnubandhai damparya-bhAva- pariNAmopayogo ddezyalezyA vyavahAra-bhASA-bhaiyAdizuddhipUrvaM ke (5) gurunI sevA kare tathA (2) sUtra-artha-utsarga-apavAdAdimAM vicakSaNatA meLavavA dvArA pravacanakuzaLa bane. A cha lakSaNanA avAntara aneka bheda-prabhedo dharmaratna prakaraNamAM zrIzAMtisUrijIe varNavela che. moTA bhAge te ahIM pragaTa thAya che. 4 bhAvazrAvakanA bhAvasaMbaMdhI sattara lakSaNa | (bhAva.) dharmaratna prakaraNamAM ja bhAvazrAvakanA bhAvasaMbaMdhI sattara liMgo jaNAvela che. te A mujaba saMkSepamAM jANavA. (1) patnIne vaza na thavuM, (2) Indriyono nigraha karavo, (3) dhanamAM saMtoSa rAkhavo, (4) saMsAramAM rati na karavI, (5) viSayomAM vRddhi na karavI, (6) mahAAraMbha-samAraMbha bane tyAM sudhI choDavA, (7) baMgalAne baMdhana mAnavuM, (8) samyagdarzanamAM sthira rahevuM, (9) gheTAvRttine = gatAnugatika vRttine choDavI, (10) AgamamAM batAvela vidhine pALavAno bhAva rAkhavo, (11) yathAzakti dAnAdimAM ruci-pravRtti, (12) dharmapravRtti karavAmAM zaramAvuM nahi. dA.ta. jinapUjA mATe dhotiyuM paherIne derAsara javAmAM lAja-zarama na rAkhavI, (13) koI pratye tIvra rAga-dveSa na karavA, (14) madhyasthatA rAkhavI, (15) svajano pratye mamatA na karavI, (16) dAkSiNyathI saMsAramAM pravRtti kare, (17) nirAzasabhAve gRhavAsane pALe. bhAvazrAvakanA A sattara liMgo prAyaH kAMtA daSTimAM prakRSTa bane che. te * anuSThAnamAM 25 zuddhione jALavIe ja (prAya) kAMtA daSTimAM vartatA matimAna zrAvaka svabhUmikAne yogya evA anuSThAnamAM pravartatI vakhate huM prAyaH karIne nIcenI zuddhine jALave che. te A rIte - (1) dhanazuddhi, (2) dAna vakhate pAtrazuddhi, (3) supAtrAdi dAnamAM ApavA yogya dravyanI zuddhi, (4) jinAlayanirmANAdimAM bhUmizuddhi, (5) kayA dezamAM ke rAjyamAM dhaMdho, vasavATa vagere karavo ? te aMge dezazuddhi, (6) kALazuddhi, (7) bahAra nIkaLatA nADI zuddhi, (8) gajarAjadarzanAdi zukanazuddhi, (9) jinAlaya-jinapratimAdinA mAdhyame mahApUjA-dhyAnAdimAM AlaMbanazuddhi, (10) vidhi sAcavavA dvArA kriyAzuddhi, (11) utsAhAdi dvArA sattvazuddhi, (12) yogya vyaktinA mAdhyamathI kArya karAvavo dvArA sAdhanazuddhi, (13) svaprayatnasAdhya yatanAdi jALavavA dvArA sAdhyazuddhi, (14) satkAryasAdhaka yogya bAhya sAmagrInuM saMpAdana karavA svarUpa hetuzuddhi, (15) dharmakriyAmAM bAhya svarUpazuddhi, (16) satkArya-sadguNAdinI paraMparAnI janaka AMtarika anubaMdhazuddhi, (17) tarka vagerethI zAstratAtparyane spaSTa karIne pravRtti karavA dvArA audaMparyazuddhi, (18) utsarga-apavAdAdinA saMtulana dvArA bhAvazuddhi, (19) tIvra rAga-dveSa vinA pravRtti karavA dvArA pariNAmavizuddhi, (20) kArya karavAnI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2442 * kramazo bhogazaktiprakSayaH / 26/7 pa svabhUmikocitAnuSThAneSu pravarttate'yaM matimAn / tataH AtmanaH puSTiH zuddhizca SoDazakokte(3/4) pravardhate / ___AhAra-bhaya-maithuna-parigraha-krodha-mAna-mAyAdisaMjJAsAmarthyam atyantaM hIyate / ata eva yogadRSTisamuccaye " (3) pradarzita icchAyogaH atra atyantaM zudhyati prakRSyate c| ma 'geha-deha-vacana-karaNA'ntaHkaraNa-jJAnAvaraNAdidravyakarma-rAgAdibhAvakarma-vikalpA'ntarjalpa rza -vicArAdivibhinnaH kevalacaitanyasvarUpa eka evA'hami'tyAdisvarUpA tattvamImAMsA asyAM prAyaH sadaiva ke pravarttate / ata evAyaM bhavodvignatayA nityaM saMsArodadhiM titIrSati / prakRte "jJAnI tasmAd bhavAmbhodheH, - nityodvigno'tidAruNAt / tasya santaraNopAyaM sarvayatnena kAGkSati / / " (jJA.sA.22/5) iti jJAnasArakArikA sNsmrtvyaa| atra pravardhamAnadharmazaktyA bhogazaktiH kramazaH kssiiyte| kA yogapUrvasevAyAM ye ekonaviMzatiH sadAcArAH yogabindau proktAH te'pIha parAM kASThAM prayAnti, potAnI zakti-AvaData-bhUmikA-paristhiti vagere vartamAnakALe che ke nahi? teno vicAra karIne pravRtti karavA dvArA upayogazuddhi, (21) sArA AzayathI kArya karavA dvArA uddezyazuddhi, (22) zuklAdi lezyAzuddhi, (23) aucitya vagere jALavavA dvArA vyavahArazuddhi, (24) kaThora-kaDavA-karkaza vacanano tyAga karavA dvArA bhASAzuddhi, (25) bIjAnI vAtane vicArasaraNIne samajavAnI svIkAravAnI taiyArI vagere svarUpe nayazuddhi. AvI zuddhione AgaLa karIne sarvadA sarvatra pravRtti karavAnA lIdhe SoDazakamAM jaNAvelI potAnA AtmAnI puSTi= puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya ane zuddhi = pApakSayajanya AtmanirmaLatA prakRSTapaNe vadhe che. saMjJAzaithilyanA lIdhe IcchAyoganI vizuddhi thaI (sAda1.) AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, maithunasaMjJA, parigrahasaMjJA, krodhasaMjJA, mAnasaMjJA, mAyAsaMjJA vagerenuM zuM sAmarthya kAMtA dRSTimAM atyaMta ghaTatuM jAya che. tethI ja yogadRSTi samuccayamAM zrIharibhadrasUrijIe varNavela icchAyoga A avasthAmAM atyaMta vizuddha thato jAya che ane baLavAna thato jAya che. - kAMtAdraSTimAM tattvamImAMsAno camakAro - (da.) yogadRSTi samuccaya graMthamAM jaNAvyA mujaba kAMtA daSTimAM "tattvamImAMsA' nAmano guNa pragaTe ja che. matalaba ke tyAre te sAdhaka aMdaramAM saMvedanazIla hRdayathI evuM ghUMTe che ke "ghara, zarIra, vANI, Indriya, mana, jJAnAvaraNAdi dravyakarma, rAgAdi bhAvakarma, mananA saMkalpa-vikalpa-aMtarjalpa, vicAra vagerethI huM atyaMta judo che. A badhA parAyA tattva che, nazvara che. te mArA nathI. huM to ekalo chuM. huM kevala caitanyasvarUpa chuM.' AvI tattvamImAMsA chaThThI kAMtA daSTimAM prAyaH haMmezA pravarte che. tenA kAraNe ja saMsArathI udvigna banIne te saMsArasAgarane taravAne jhaMkhe che. ahIM jJAnasAranI eka kArikA yAda karavI. tyAM jaNAvela che ke "tethI atibhayAnaka saMsArasAgarathI jJAnI puruSa haMmezA udvigna hoya che. saMsAramAM DULyA vinA tene taravAnA upAyane sarva prayatnathI te jhaMkhe che.' kAMtA dRSTimAM prakRSTapaNe vadhatI jatI AtmadharmazaktinA kAraNe bhogazakti kramazaH dhIme-dhIme kSaya pAmatI jAya che. * zrAvakajIvanamAM pUrvasevAnI parAkASThA che. | (corA.) (1) lokaniMdAbhIrutA, (2) dIna-duHkhIyA lokono sAme cAlIne uddhAra karavAnI ruci,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 kAntAyAM na anyamuddoSaH / 2443 paripUrNatayA ca parizuddhA bhavanti / te sadAcArAstu yogabindau itthamupadarzitAH - "lokApavAdabhIrutvaM / diinaabhyuddhrnnaadrH| kRtajJatA sudAkSiNyaM sadAcAraH prkiirtitH||" (yo.bi.126), "sarvatra nindAsantyAgaH, varNavAdazca saadhussu| ApadyadainyamatyantaM tadvat saMpadi namratA / / " (yo.bi.127), "prastAve mitabhASitvamavisaMvAdanaM rA tathA atipanna iti, uttadharmAnupAnanamT" (po.vi.28), "vyarityA, 'thAne vaiyiA = savAA pradhAnArthe nirvanyA, 'premAvasya vivarnanam II" (yo.vi.721), "tochAvarInuvRttibdha, sarvatraucityapattinam . pravRttirgarhite neti, prANaiH kaNThagatairapi / / " (yo.bi.130) iti / samagrA yogapUrvasevA iha bhAvataH parAMza kASThAm adhigacchatIti vyaktaM dvAtriMzikAprakaraNe (18/31) / nijajinasvarUpadhAraNAprakarSeNa SoDazaka(14/ 2 1) - yovRSTisamucca (96ra) - trizipravara(18/99)rzitaH sacamuSaH vyAvartita nijavizuddhanirvikalpA'saGgasAkSimAtradhruvacaitanyasvarUpalInatAgocaradRDhapakSapAtakAriNaH apUrvA''tmajAgaraNarUpasya yogadRSTisamuccaya-dvAtriMzikAdhyAtmasArAdidarzitasya (yo.dR.sa.164 + dvA.24/10 kA (3) kRtajJatA, (4) gaMbhIra-dhIra-guNAnurAgI citta hovAnA lIdhe dAkSiNya, (5) sarvatra samyapha prakAre niMdAtyAga, (6) sadAcArI-sajjana-saMta lokonI prazaMsA, (7) ApattimAM dInatAno atyaMta tyAga, tathA te ja rIte (8) saMpattimAM atyanta namratA, (9) avasare parimita-pathya bolavuM, (10) boleluM pALavuM, (11) svIkRtavrata-niyamAdinuM pAlana, (12) dharmazAstrAdithI aviruddha evA potAnA kulAcArane pALavA, (13) khoTA kharcAno pUrepUro tyAga, (14) deva-guru-sAdharmikabhakti vagere yogya sthAnamAM = kSetramAM sadA dhananI vAvaNI karavI, (15) viziSTa phaLadAyI kArya karavAne vize pakkaDa-Teka rAkhavI, (16) madyapAnAdi pramAdano tyAga karavo. (17) deza-kALa prasiddha evA lokAcArane pALavA, (18) sarvatra aucityanuM pAlana karavuM, (19) prANa gaLAmAM AvI jAya, mota najara sAme dekhAya to paNa potAnA kuLane dUSaNa lAge tevA niMdanIya kAryone na ja karavA' - A pramANe zrIharibhadrasUrijIe yogabiMdumAM pUrvasevAantargata svarUpe je 19 sadAcAra batAvelA che, te ahIM kAMtA daSTimAM rahelA che zrAvakanA jIvanamAM parAkASThAe pahoMcelA hoya che tathA paripUrNapaNe parizuddha banelA hoya che. kAMtA to dRSTimAM rahelA bhAvazrAvakanI A avasthAmAM samagra yogapUrvasevA bhAvanI apekSAe, zuddha pariNAmanI apekSAe parAkASThAne pAme che. A mujaba kAtrizikA prakaraNamAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che. potAnA se nirvikAra jinasvarUpanI dhAraNA svarUpa chaThThA yogAMganI ahIM tAttvika prApti thAya che. tenA prakarSane lIdhe potAnA paramAtmasvarUpa sivAya bIje kyAMya tene AnaMda Avato nathI. AthI SoDazaka, yogadRSTisamuccaya, dvArnAizikAprakaraNa graMthamAM jaNAvela "anyamudda' nAmano cittadoSa ravAnA thAya che. che AkSepaka jJAnanA prabhAvane pichANIe che (ni.) yogadaSTi samuccaya, kAtrizikA prakaraNa, adhyAtmasAra vagere graMthomAM je "AkSepaka jJAnanuM varNana karavAmAM Avela che, te ahIM pragaTa thAya che. AkSepaka jJAna eTale apUrva AtmajAgaraNa. tenA prabhAve sAdhaka bhagavAnane potAnA ja vizuddha nirvikalpa asaMga sAkSImAtra dhruva caitanyasvarUpamAM ja pUrepUrI rIte DUbI javAno daDha pakSapAta, rasa, ruci, jhaMkhanA rahyA kare che. tethI saMsAranA bhogasukhamAM kAyA pravartatI hoya tyAre paNa temanA aMtaHkaraNane AtmasvarUpa tarapha kheMcavAnuM kAma AkSepaka jJAna" kare che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2444 0 jJAnikRtakriyAyAH karmabandhA'janakatA 0 26/7 + a.sA.5/15) AkSepakajJAnasya prabhAvAd mAyodakopamatvena asAratayA ca bhAsamAnAH, karmodayA''kSiptAH, asaGgabhAvena ca bhujyamAnAH bhogA naiva bhavabhramaNahetutAM bhajante / atra '"pariNAmiyaM pamANaM nicchymavartavamaII" (mo.ni.9018) rUti niDhivAna", "pariVTHI vaMgho" (grA.pra.222) rUti zrAvakaprajJaptivacanam, "ajjhatthaM tu pamANaM, na iMdiyatthA jiNA beMti" (vya.bhA.2/54) iti vyavahArabhASyavacanam, "bhAvo tattha pamANaM, na pamANaM kAyavAvAro" (bhA.ku.18) iti bhAvakulakavacanam, "sammattadaMsI na karei ka parva(mAvA.20//2) rUti sAvArasUtravAnanuM, jJAnivRtavarmano vanyAgananavA" (pra.za.21 ) iti pratimAzatakavyAkhyAyAm uddhRtaM hAribhadradAnA'STakavRttivacanam, "bhinnagrantheH kuTumbAdivyApAro'pi na bandhakRd" (dvA.14/17) iti dvAtriMzikAvRttivacanaJca vibhAvanIyam / ___ 'tIvrA''sakti-ratyanubhUtimayA bhogapravRttiH hi (A) mRgajalanyAyena tucchA, (B) zukti-rajatanyAyena AkSepaka jJAnanA prabhAve tene kAmabhogo mRgajaLa jevA tuccha lAge che tathA asAra lAge che. te kAmabhogonI sAme cAlIne hoMze-hoMze udIraNA karato nathI. te aMgenI lAMbI-lAMbI kalpanAomAM te aTavAto nathI. tathA karmodayathI AvI paDelA bhogasukhone asaMgabhAve te bhogave che. tethI viSayabhogo paNa temanA mATe saMsAramAM paribhramaNanuM kAraNa banatA nathI. A aMge nimnokta zAstravacanonI vibhAvanA karavI. (1) nizcayanuM AlaMbana letA sAdhako mATe aMtaraMga pariNAma ja pramANabhUta ( karmabaMdha-nirjarAdi phala pratye svataMtrarUpe kAraNabhUta) che' - A mujaba oghaniryuktimAM jaNAvela che. (2) mAtra bAhya pravRttinA AdhAre karmabaMdha thato nathI. paraMtu pariNAmanA AdhAre karmabaMdha thAya che' - A mujaba zrAvakaprajJaptimAM jaNAvela che. (3) karmabaMdha-nirjarA vagere pratye "aMtaraMga adhyavasAya ja pramANa che, IndriyanA viSayo (IndriyapravRtti) nahi - A mujaba vyavahArasUtrabhASyamAM jaNAvela che. (4) karmabaMdha-nirjarA vagere bAbatamAM bhAva pramANa che, kAyapravRtti pramANa = niyAmaka nathI' - AvuM bhAvakulakamAM darzAvela che. (5) "samyagdarzanI pApa na bAMdhe' - A mujaba AcArAMgasUtramAM jaNAvela che. (6) "jJAnIe karelI pravRtti karmabaMdhanuM kAraNa banatI nathI' - Avo hAribhadradAnaaSTakavRttino pATha pratimAzatakavRttimAM uddhata che. matalaba ke samyagdarzanajanya aMtaraMga vizuddhi, AkSepaka jJAna, anAsakta pariNAma vagerenA kAraNe kAMtA daSTimAM vartatA sAdhakane bhogapravRtti karmabaMdhakAraka banatI nathI. (7) dvAaizikAvRttimAM jaNAvela che ke "graMthibheda karanArA samakitIne kuTuMbapoSaNa vagere pravRtti paNa karmabaMdhakAraka nathI.' sAdhaka Indriyone chetare ("sIdyA.) kAMtA dRSTimAM pravezela bhavabhIru zrAvaka bhogapravRtti samaye aMdaramAM tIvrapaNe saMvedana kare che ke "tIvra AsaktithI ane ratinI anubhUtithI vaNAyelI evI A bhogapravRtti e kharekhara (A) jhAMjhavAnA nIranA daSTAMtathI tuccha che. (B) chIpamAM cAMdIno bhAsa thAya tema mAtra duHkhamAM sukhano AbhAsa-pratibhAsa thavA svarUpa che. 1. pArivAmi pramA niyamavartavamAnAnA 2. pariNAmaH vanyaEL 3. 'adhyAtma tu pramANa, na kriyAtha' - ninA ttiA 4 bhAva: tatra pramANa, na pramAI vyApAra 5. sarvajJa na roti |
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2445 26/7 0 bhogapravRttisvarUpavicAraNA 0 kevalaM sukhA''bhAsAtmikA, (C) parizaTana-galana-patana-pUraNAdisvabhAvamayA'zucipudgalanRtyarUpA, (D) pa asArA, (E) asAdhyavyAdhimahAbhayaGkaravedanArUpA, (F) AtmaviDambanAtmikA, (G) karmarAjadeyakararUpA, ra (H) zvinI-zAchinyAdi dasamanA, (4) nirjannatAnaHVII, (J) pazumavarUpA, (K) vAchanyAtmivA, (A) manavAparNasanthaSSmatratunyA, (M) rA-popamapUktinnAig-mhoTasparzarUpA, (N) viSamayamodakA''svAdalakSaNA, (O) prANaharotkaTadurgandhaghrANanAtmikA, (P) nijasvarUpadarzanavismArakarUpa-za vIkSatmikA, (9) dRSTiviSasarpavRSTipAtasamA, (ra) pizAva-vetAna-jhUradhvanizravAsadRzI, (s) : mahavipattirUpA, (T) kAtmavazvatmiA , (U) madAmodASTivazvarUpa, (5) mRgavandhanAtAtmivA, (C) saDana, galana, patana, pUraNa vagere svabhAvathI vaNAyela azuci pugalono A nAca che. (D) A bhogapravRtti asAra che. temAM kAMI dama nathI. (E) e asAdhya roganI mahAbhayaMkara pIDA svarUpa che. (F) e AtmAnI viDaMbanA svarUpa che. (C) karmarAjAne ApavAnA kara (Tax) tulya che. (H) DAkaNa ane zAkinI vagerenA vaLagADa jevI che. (I) A bhogapravRtti nirlajjatAsvarUpa che. (7) bhogapravRtti e Dhorano svabhAva che, DhoradazA che, pazuceSTA che, () e svacchaMdatA samAna che. (L) navA-navA pApakarmone bhegA karavAnA AmaMtraNa samAna A bhogapravRtti che. M) rAga-dveSa jevA rasI-paruthI khadabadatA gUmaDA ane phoDalAnA sparza svarUpa che. saheja aDo. ke tarata phoDalo phUTe ane cAre bAju rasI-paru phlAI jAya tema bhogapravRttine alpAMze paNa AtmA aDake ke tarata AtmAmAM rAga-dveSa cotarapha vyApta thaI jAya. (N) jherI lADuno AsvAda karavA svarUpa bhojanAdi bhogapravRtti che. (O) prANa harI le tevI bhayaMkara durgadhane sUMghavA svarUpa A bhogapravRtti che. (P) potAnA caitanyasvarUpanuM vismaraNa karAve tevA rUpane jovA samAna A bhogapravRtti che. strIrUpadarzana nijasvarUpadarzanane bhUlAve che. (Q) prANahara dRSTiviSa sarpanI dRSTi ApaNA upara paDe tevI bhogapravRtti che. (R) pizAca, vetAla vagerenA krUra avAjane sAMbhaLavA samAna saMgIta-gItazravaNAdi bhogapravRtti che. (S) A bhogavilAsa mahAvipatti svarUpa ja che. (T) kharekhara, bhogapravRtti e AtmavaMcanA svarUpa che. (0) mahAmohasvarUpa jAdugaranI najarabaMdhI jevI bhogapravRtti che. ThagAro mahAmoha temAM je sukharUpatA-sArabhUtatA vagere bhrAnta guNadharmonuM darzana karAve, te ja temAM jIvane dekhAya che. bhogapravRttinI duHkharUpatA-asAratA vagerenuM darzana mohajAdugara thavA deto nathI. La bhoLA haraNa jevA jIvone baMdhanamAM pADanAra jALasvarUpa bhogapravRtti che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2446 0 bhogapravRttiH karmanATakAtmikA 0 26/7 TS (W) nazvarI, (8) mahAzittAmArA , () varSa-chAta-niyati-sadanamatta-vikSepaISSvarAprikRtiraa sUtrasaJcArakRtanATakAtmikA, (Z) durgatiparamparAjananasamarthA ca / ato nirvikAra-niSprapaJcazuddhacaitanyasa svarUpasya mama tayA alam / tatkartRtva-bhoktRtva-tanmayatAdikaM na asaGgasAkSiNo mama kAryam" - ityAdivibhAvanayA bhogapravRtto'pi sa indriyANi vnycyti| "vaSyane vakarAnAM tari: kastumati samAviniyorona savA svAvavibhAvi " (a.sa./rU9) 7 iti adhyAtmasArakArikA ihaiva yathArthatayA caritArthA bhvti| itthamindriyaviSayAsaktiparipAkadvArA Na tadunmUlanamiha vijJeyam / evameva "na vidhiH pratiSedho vA kuzalasya pravartitum / tadeva vRttamAtmasthaM kaSAyaparipaktaye / / " (si.dvA.10/20) iti siddhasenIyadvAtriMzikAkArikA api ihaiva paramArthato labdhAvasarA (W) te kharekhara nAzavaMta ja che. () bhavasAgarane taranArA AtmA mATe bhogapravRtti e gaLe bAMdhela moTI zilA-patthara samAna bhAra-boja svarUpa che, DUbADanAra che. (Y) karma, kALa, niyati, sahajamaLa, vikSepazakti ane AvaraNazakti vagerenA dorI saMcArathI thatA nATaka svarUpa A bhogapravRtti che. (2) bhogapravRtti durgatinI paraMparAne utpanna karavA mATe samartha che. jyAre huM to nirvikAra - niSThapaMca zuddha caitanyasvarUpa che. tethI mAre bhogapravRttinuM kazuM kAma nathI. mAre tenAthI saryuM. bhogapravRttinuM kartRtva, bhoknatva, temAM tanmayatA-ekAkAratA-ekarUpatA e mAruM kArya nathI. kAraNa ke huM to asaMgasAkSI mAtra chuM. huM teno kartA-bhoktA kyAMthI banI zakuM ?' ItyAdi bhAvanAthI anivArya bhogapravRttimAM joDAvA chatAM paNa paMcamaguNasthAnakavartI zrAvaka Indriyone chetare che. viSaya-kaSAyane pakavIe ja lA ("vaSya.) "kharekhara "huM to cetana chuM. zabdAdi IndriyaviSayo jaDa che. jANavuM, jovuM ane mArA * zuddha caitanyasvarUpamAM lIna thavuM e ja mAruM kAryakSetra che. viSayopArjana-dhanopArjana AdinuM kartutva ke bAhya viSayonuM bhojhutva e mAruM kAryakSetra nathI, adhikArakSetra nathI. e Indriya, mana, karma, kAyA vagerenuM kAryakSetra che' - AvI sva-paranA vibhAganI jIvaMta samajaNa sadA mATe jAgRta hovAnA lIdhe IndriyaviSayathI virakta sAdhaka bhagavAna kAyAthI viSayabhogamAM pravRtti karavA chatAM AkSepakajJAnanA prabhAve samAM = paramArthasamAM = zAzvata zuddha nijacaitanyasvarUpamAM parama prItithI potAnI aMtaraMga pariNatine lIna (= samAM bhAvano viniyoga = sadbhAvaviniyoga) karavA dvArA Indriyone chetaravA mATe samartha bane che" - A pramANe adhyAtmasAramAM jaNAvela bAbata ahIM yathArthapaNe caritArtha thAya che. A rIte IndriyanI viSayAsaktine pakavavA dvArA kAMtA dRSTimAM rahelo sAdhaka IndriyanI viSayAsaktine mULamAMthI ukheDe che - tema jANavuM. te ja rIte siddhasenIya kAtrizikAprakaraNanI eka kArikAne paNa ahIM kAMtA daSTimAM ja caritArtha thavAno, pagapesAro karavAno paramArthathI avasara maLe che. tyAM zrIsiddhasenadivAkarasUrijIe mukta manathI spaSTapaNe jaNAvela che ke "AtmajJAnI kuzaLa puruSane cokkasa prakAranI pravRtti karavA mATe koI zAstrIya vidhinI ke niSedhanI apekSA mahad aMze rahetI nathI. tevI maryAdA temane atyaMta bAMdhI zakatI nathI. kAraNa ke ajJa vyakti mATe rAgAdijanaka gaNAtuM AcaraNa paNa jyAre Atmastha bhAve
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 . paramaudAsInyapariNatiprajJApanA 0 2447 vijnyeyaa| itthaJca karaNavaJcanA'prazastakaSAyAdinirjarAdvArA audAsInyapariNatiH atrA''virbhavati / taduktaM sAmyazatake vijayasiMhasUribhiH "rAga-dveSaparityAgAd viSayeSveSu vrttnm| audAsInyamiti 5 prAhuramRtAya rasAJjanam / / " (sA.za.9) iti pUrvoktam (15/2-10) atrAnusandheyam / kevalakarmodaya-rA preritendriyapravRttikAle'pi 'indriya-tadviSayebhyo'hamanya eva / ete na mtsvruupaaH| karmAdhInAni karaNAni yatra tatra gcchntu| mayA tu nijazuddhacitsvarUpe eva sthAtavyam / nAhamindriyaviSayANAM kartA bhoktA , vA / ahaM tu tatrA'saGgasAkSimAtra ev| nijazuddhacaitanyasvarUpasyaiva jJAtA dRSTA cA'haM paramArthataH / za madIyazuddhopayogaghanasvabhAve eva ahaM lInAmI'tyevaM rAga-dveSaparityAgataH indriyapravRttikAle'pi ka paramaudAsInyameva tAttviko mokSapuruSArtha itytraa''shyH| itthamayaM kAmavAsanAM jayati / na ca evamekAntanizcayAvalambane nizcaya-vyavahArasamanvayAtmakapramANanirapekSatArUpasvatantratA''pattyA mithyAtvamApadyeteti zaGkanIyam, anAdikAlA'bhyastakartRtva-bhoktRtvabuddhi-dehAdhyAsendriyAdhyAsa-kaSAyAdimayavibhAvadazA-saGkalpa karAya che, tyAre te ja AcaraNa AtmajJAnI mATe kaSAyane pakavavA dvArA kaSAyane ukheDavAnuM ja sAdhana banI jAya che. A rIte Indriyone chetaravA dvArA tathA aprazasta rAga-dveSa-kaSAyane pakavavA-khaMkheravA dvArA tAttvika audAsInya pariNati kAMtA dRSTimAM pragaTa thAya che. # dAsInya amRtarasAMjana # | (g) A aMge vijayasiMhasUrijIe sAmyazatakamAM jaNAvela che ke "rAga-dveSano pUrepUro tyAga karIne IndriyaviSayomAM AtmArthI sAdhakanI pravRtti thAya e (paNa) audAsI che. amara thavA mATenuM te rasAMjana che. pUrve (15/2-10) A saMdarbha darzAvela tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. matalaba e che ke kevaLa karmodayanA dhakkAthI IndriyapravRtti cAlatI hoya tyAre paNa "mAre ane pAMca Indriyone ke IndriyaviSayone koI saMbaMdha che nathI. huM to tenAthI tadana judo chuM, chUTo chuM. Indriya mAruM svarUpa nathI. karmAdhIna banelI Indriyone jyAM javuM hoya tyAM jAo. mAre to mArA zuddha caitanyasvarUpamAM ja TharavuM che. huM IndriyaviSayono kartA C -bhoktA nathI. huM teno asaMga sAkSImAtra ja chuM. paramArthathI to huM phakta mArA zuddha caitanyasvarUpano ja huM jJAtA-daSTA chuM. mArA zuddhaupayogaghana-vijJAnaghana svabhAvamAM ja huM lIna thAuM chuM - A rIte rAga nI -dveSa vinA thatI IndriyapravRttinA samaye paNa temAM tadana udAsInatA TakI rahevI e ja tAttvika mokSapuruSArtha che. A rIte sAdhaka kAmavAsanAne jIte che. jijJAsA :- ( 4) A rIte ekAnta nizcayanayanuM AlaMbana levA jatAM to nizcaya-vyavahArasamanvayAtmaka pramANathI nirapekSa thaI javAze. tathA AvI nirapekSatA svarUpa svataMtratAthI to mithyAtva AvI jAya ne ! to pachI AvuM nirUpaNa zAstrakArone kaI rIte mAnya banI zake ? & nizvayanacane mukhya karavAnA be prayojana che samAdhAna :- (nA.) nA, A nirUpaNamAM mithyAtvane koI avakAza nathI. enuM kAraNa e che ke (A) A jIve anAdi kALathI (1) "A karuM, te karuM ?' - AvI kartutvabuddhi, (2) "huM Ama
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Expl nizcayanayaprAdhAnyaprayojanaprakAzanam -vikalpA'ntarjalpA''zA-cintA-smRti- vicAra - kalpanAdimayavikalpadazA-paryAyadRSTyAdivyagratocchedanAzayena sAkSibhAvodAsInabhAvA'saGgadazA-jJAtRdRSTRbhAva-paramazAntAvasthA-viraktapariNati-dravyadRSTyAdyabhyAsaprayojanena cA'tra niSkaSAya- nirvikAra- niSprapaJca zAzvatazAntasvarUpa- sahajasamAdhimaya-paramAnandamaya -nijazuddhacaitanyasvabhAvagrAhakanizcayanayaviSayaprAdhAnyasvarUpasvatantratAyAH mithyAtvA'nApAdakatvena zAstrakRtAm 2448 api iSTatvAt / ? 6/7 1 idamevAbhipretyoktam Avazyaka niryuktau "Asajja u soyAraM, nae nayavisArao bUyA" (A.ni.761) rNi iti| yathoktam upadezarahasyavRttI api "sarvanayAtmake bhagavatpravacane yathopayogam adhikRtanayA'valambanasya bhogavIza. A rIte teno upayoga karIza' - AvI bhotRtvabuddhi, (3) dehAdhyAsa, (4) IndriyAdhyAsa, (5) kaSAyAdimaya vibhAvadazA, (6) saMkalpa-vikalpa-aMtarjalpa-AzA-ciMtA-smRti-vicAra-kalpanA vagerethI vaNAyelI viklpadazA, (7) paryAyaSTi vagereno ja atyaMta prabaLa abhyAsa karela che. tethI temAM ja A jIva satata vyagra che. tathA (B) bIjI bAju (1) sAkSIbhAva, (2) udAsInabhAva, (3) asaMgadazA, (4) jJAtA-daSTAbhAva, (5) paramazAMta avasthA, (6) viraktapariNati, (7) dravyadRSTi vagereno to A jIve bilakula abhyAsa ja nathI karyo. tethI A jIvanI (A) kartRtvabuddhi vagere sAta malina tattvonI vyagratAno uccheda karavAnA AzayathI tathA (B) sAkSIbhAva vagere sAta pavitra tattvono abhyAsa A jIva kare tevA prayojanathI ahIM nizcayanayanA viSayane mukhya karavAmAM Avela che. vyavahAranaya Aropabahula, upacArapradhAna, kartRtvabhAvAdipreraka hovAthI vyavahAranayane mukhya banAvavAthI uparokta banne prayojana jhaDapathI siddha thavA ati-ati muzkela che. mATe ahIM nizcayanayane mukhya karela che. 'karuM-kaOM' choDIne 'TharuM-Tha' mAM AvIe prastuta nizcayanaya jIvane potAnA (1) niSkaSAya, (2) nirvikAra, (3) niSprapaMca, (4) zAzvata A zAMtasvarUpa, (5) sahaja samAdhimaya, (6) paramAnaMdamaya tathA (7) zuddha evA caitanyasvabhAvane spaSTapaNe pakaDAve che. AvuM sAmarthya nizcayanayamAM che, vyavahAranayamAM nahi. 'A karuM, te karuM' ema 'karuM-karuM'nI bhUtAvaLamAM to anaMta kALa vahI gayo. chatAM kazuM nakkara tattva hAthamAM na AvyuM. nizcayadRSTi, dravyadRSTi, AtmasamajaNa vagara kevaLa bAhya kriyA dvArA nijasvabhAva pakaDAya tema nathI. 'karuM-karuM' nI ghelachA choDIne nija niSkaSAya nirvikAra caitanya svabhAvamAM 'TharuM-TharuM' nI lAgaNI pragaTAvavAnI che. 'A kara, te kara' - A vAta vyavahAra kare che. 'badhuM bahAranuM choDIne tuM tArAmAM Thara, tArAmAM Thara' - A vAta nizcayanaya kare che. tethI ahIM nizcayanayanA viSayanI mukhyatA rAkhavAmAM AvelI che. tethI pramANanirapekSatArUpa svataMtratA ahIM abhipreta nathI. paraMtu uparokta banne prayojanathI prastuta nizcayanayanA viSayanI mukhyatA svarUpa svatantratA abhipreta che. tathA AvI svataMtratA to mithyAtvane lAvatI na hovAthI zAstrakArone paNa mAnya ja che. prayojana mujaba, eka nayanI mukhyatA paNa mAnya (me.) A ja abhiprAyathI AvazyakaniryuktimAM zrIbhadrabAhusvAmIjIe jaNAvela che ke 'vizeSa prakAranA zrotAne AzrayIne nayavizArada te-te nayone jaNAve.' upadezarahasya vRttimAM mahopAdhyAyajIe 1. Azritya tu zrotAraM nayAn nayavizArado brUyAt /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/7 yathAprayojanam ekanayaprAdhAnyam AdaraNIyam 2449 tuSTatva" (35.38.42 ) to "viSayaprAdhAnyapasvataMtratAyAgna mithyAtvADaprayogatva" (.2. T pR.12) iti nayarahasyoktiH apytraanusndheyaa| "anekanayamaye svatantre yathAprayojanam ekanayaprAdhAnyA''darasya api aduSTatvAd" (zA.vA.sa.9/27 vR.bhAga-7/vR.130) iti syAdvAdakalpalatoktiH api nA'tra vismrtvyaa| evamevA'gre'pi pUrvaJcA'pi sarvatredamanusandheyam / bhavaviraktatvAdito'syAM dazAyAM pravrajyAdhikAritvaM bodhyam / dharmabindau zrIharibhadrasUribhiH "atha za prvrjyaarhH| (1) AryadezotpannaH, (2) viziSTajAti-kulAnvitaH, (3) kSINaprAyakarmamalaH, (4) tata eva ka vimalabuddhiH, (5) AdurlabhaM mAnuSyam, Bjanma maraNanimittam, sampadazcalAH, viSayA duHkhahetavaH, EsaMyogo .. viyonta:, FtikSaNaM maram, vALo vipada' rUvAtisaMsAranailukhyaH, (6) tata jIva tari, (7) || pratanuzAyara, (8) tvadAcavaH, (2) kRtajJo, (10) vinItaH, (11) prApi rAnASmAtra-paurananavadumatA, te paNa jaNAvela che ke "jinezvara bhagavaMtanuM zAsana sarvanayAtmaka che. to paNa temAM jevA prakAranI AvazyakatA hoya te mujaba amuka cokkasa nayanuM avalaMbana levAmAM koI doSa nathI.' matalaba ke vartamAnamAM potAnI bhUmikAne jhaDapathI UMcakavAnA AdhyAtmika prayojanane lakSamAM rAkhIne, ucita rIte nizcayanayane mukhya banAvavAnI vAta sarvanayamaya jinAgamamAM mAnya ja che. narahasyamAM paNa mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "potAnA viSayanI mukhyatA svarUpa svataMtratA nayane mithyA banAvavAmAM prayojaka nathI." matalaba ke pAramArthika prayojanane lakSamAM rAkhIne dareka sunayane potAnA viSayanI mukhyatA banAvavAnI-batAvavAnI svataMtratA che, chUTa che. A vAta sarvajJamAnya che. TUMkamAM ahIM nizcayanayanI je vAta karela che, te jIvane ucchaMkhala banAvavA mATe nahi paNa zAMta-virakta-udAsIna-asaMga banAvIne svastha-AtmasvabhAvastha karavA mATe ja che. "jainadarzana anekanayamaya che. tethI temAM prayojana anusAra koI eka nayanI mukhyatAne AdaravAmAM paNa koI doSa rahelo nathI" - A mujaba syAdvAdakalpalatAmAM jaNAvela che, te va! vAtane paNa ahIM bhUlavI nahi. A bAbatane AgaLa paNa ane pUrve paNa A ja rIte lakSamAM rAkhavI. # pravajyAyogya sAdhakano guNavaibhava nihALIe . (va.) kAMtA dRSTimAM rahela sAdhakamAM saMsArathI viraktatA vagere hovAnA lIdhe te sAcA arthamAM pravrajyAno = dIkSAno adhikArI bane che - tema jANavuM. dharmabiMdu graMthamAM zrIharibhadrasUrijI mahArAje jaNAvela che ke - "have pravrajyAne yogya sAdhaka batAvavAmAM Ave che. (1) Arya dezamAM utpanna thayela hoya. (2) viziSTa jAti ane kuLathI yukta hoya. (3) kSINaprAyaH karmamaLavALo hoya. (4) tethI ja je nirmaLa buddhivALo hoya. tathA (5) (A) manuSyabhava durlabha che. (B) janma e maraNanuM kAraNa che. (C) saMpatti caMcaLa che. (D) pAMca IndriyanA viSayo duHkhanuM kAraNa che. (E) jeno saMyoga thAya che, teno aMte viyoga nizcita che. (F) AyuSyano kSaya thaI rahyo hovAthI pratikSaNa "AvI cimaraNa" che. (G) bhogasukhano vipAka = pariNAma kharekhara dAruNa = bhayAnaka che' - A pramANe saMsAranI nirguNatAne jeNe jANI lIdhI hoya. (6) tethI ja je saMsArathI virakta hoya. (7) ati alpa kaSAyavALo hoya. (8) jenA hAsya-nidrA-bhASaNa-bhojana-maLa-mUtra vagere alpa hoya. (9) je kRtajJa hoya. (10) vinIta hoya. (11) pravrajyA pUrve paNa rAjA, maMtrI, nagaraloka vagerene atyaMta mAnya hoya. (12)
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2450 * bhedavijJAnAdyabhyAsaprabhAvaH 6/7 (12) badrodArI, (13) styAkhADyA:, (14) zrAddha, (19) sthiraH, (16) samupasampannazvati" (dha.vi. ghu 4 / 3) ityevaM ye pravrajyArhaguNA darzitAH, te iha bAhulyena prAdurbhavanti / na hi anIdRzo jJAnayogapratipattirUpAM pravrajyAm ArAdhayati / na cedRzo nA''rAdhayatIti vyaktaM yogadRSTisamuccayavRtti (10) - dvAtriMziAvRtti(16/12)prabhutau / ga tatpazcAt prabhAyAM praviSTastu sa bhedavijJAnA'saGgasAkSibhAva-dhyAnA'bhyAsabalena zarIra-karaNA'ntaHkaraNa-vacana-karma-pudgalAdau ahantva - mamatvabuddhivilayAt jJAnAvaraNAdidravyakarma-rAgAdibhAvakarma -dehAdinokarmavipramuktaM nijAtmadravyaM pUrNatayA prakaTayitum abhilaSatitarAm / ata eva tadanyakAryaruciH atyantaM nivarttate / tadanyasakalavastumAhAtmyam antaHkaraNAd niHsRtaM bhavati / ata eva ApatitaNi zubhAzubhanimittabalenotkaTarAga-dveSau nopjaayete| ataH tasya AtmasvarUpagrahaNapravaNA prajJA prtisstthte| kA taduktam adhyAtmasAre "yaH sarvatrA'nabhisnehaH, tat tat prApya zubhAzubham / nA'bhinandati na dveSTi, tasya prajJA pratiSThitA||" (a.sa.16/66) kRti drohakArI na hoya. (13) kalyANakArI aMgopAMgavALo hoya. (14) zraddhAsaMpanna hoya. (15) sthira hoya tathA (16) dIkSA levA mATe sAme cAlIne, samarpita thaIne je hAjara thayela hoya." caMdranI soLa kaLA jevA soLa guNo dvArA pravrajyAyogya sAdhaka pUrepUro khIlI uThe che. A soLa guNo moTA bhAge kAMtA dRSTimAM pragaTa thAya che. pravrajyA e jJAnayogano svIkAra karavA svarUpa che. kharekhara, uparokta guNothI je yukta na hoya, te jJAnayogane - pravrajyAne ArAdhI zakato nathI. tathA uparokta soLa guNothI je paripUrNa hoya, te sAdhaka jJAnayogane - pravrajyAne ArAdhyA vinA raheto nathI. A vAta yogaSTi samuccayavRtti, dvAtriMzikAvRtti vagere graMthomAM spaSTapaNe jaNAvela che. U prabhAvRSTimAM praveza H (tattva.) bhAvapravrajyA mATe jarUrI uparokta guNavaibhavane meLavIne 'prabhA' nAmanI sAtamI yogadRSTimAM pravezelA yogIne bhedavijJAnanA abhyAsanA prabhAvathI, asaMga sAkSIbhAvanI sAdhanAnA baLathI tathA dhyAnasAdhanAnA sAmarthyathI zarIra, Indriya, mana, vacana, karma, pudgala vageremAM ahaMbhAva, mamatvabuddhi chUTe che. tethI karmamukta Atmadravyane pUrNatayA pragaTAvavAnI prabaLa pyAsa tenA aMtaramAM pragaTe che. jJAnAvaraNa vagere dravyakarmathI, rAga-dveSAdi bhAvakarmathI ane zarI2-IndriyAdi nokarmathI potAnA Atmadravyane sadA mATe mukta banAvavAnI, pUrNapaNe pragaTa karavAnI abhilASA tIvra bane che. tethI ja te sivAyanA anya kAryomAM tene bilakula rasa raheto nathI. bIjI tamAma cIjanuM mahattva tenA aMtaramAMthI kharI paDeluM hoya che. te ja kAraNe sAme cAlIne AvI paDelA sArA-narasA nimittonA baLathI utkaTa rAga-dveSa tene utpanna thatA nathI. tethI ja AtmasvarUpane grahaNa karavAmAM tatpara evI tenI prajJA pratiSThita thAya che, sthira thAya che. A aMge adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke 'jene sarvatra (= kyAMya paNa) sneha uchaLato nathI, te-te zubhavastu pAmIne je khuza thatA nathI ane te-te azubha vastune pAmIne je nArAja thatA nathI, te ja sAdhakanI prajJA pratiSThita sthira thayelI che.' =
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? da/ . prajJApratiSThAprabhAvapradyotanam / 2451 tAdRzaprajJAbalena '(1) mayA upayogapariNateH kAtsnyena rAgAdayo drutaM pRthak kaaryaaH| (2) naiva te mtsvruupaaH| (3) caitanyasvabhAvopadravakAribhiH taiH mama alam' iti saMvega-zraddhA-nirvedapUrvaM nijopayogapariNateH sakAzAt prazastA'prazastarAgAdibhAvAnAM pRthakkaraNAya nirantaram antaraGgodyama- 5 pravarttanataH tasya zuddhopayogapariNatiH prAdurbhavati prabalIbhavati c| "saddhA khamaM Ne viNaittu rAgaM" (utta.14/28) iti uttarAdhyayanasUtroktiH prakRte'nusandheyA / 'rAgAdayaH naiva matsvarUpAH, na matsvabhAvAH, rza naiva mama guNAH, na me kAryabhUtAH, na me bhogyAH, naiva 'vizvasanIyAH, na vA sukhahetavaH' iti ka zraddhAdADhya upayogAt te palAyante eveti bhaavH| rUha gha coLI (1) mAzuprajJA, (ra) tIvraprajJa, () tIprajJa, (4) mahAprajJA, (2) naiSedhikaprajJazca sajAyate / - ApaNA upayogamAMthI rAgAdine chUTA pADIe : (ta6) AtmasvarUpagrAhaka sthira prajJAnA baLa dvArA, (1) "mArI upayogapariNatimAMthI mAre atyaMta jhaDapathI rAgAdi bhAvone pUrepUrA judA pADI devA che. vibhAva pariNAmonA baMdhanamAMthI mArA upayogane saMpUrNapaNe mukta karavo che' - AvA saMvegapUrvaka tathA (2) "rAgAdi pariNAmo mAruM svarUpa nathI ja - AvI zraddhApUrvaka tathA (3) "mAre rAgAdinuM kAMI ja kAma nathI. mArA caitanyasvabhAvamAM e mAtra upadravane karanArA che. rAgAdithI huM to trAsI gayo chuM - AvA nidapUrvaka tamAma zubhAzubha rAgAdi bhAvone potAnI upayogapariNatimAMthI judA pADavAno aMtaraMga udyama niraMtara pravartavAthI zuddha upayoga pariNati pragaTe che tathA prabaLa bane che. pariNatimAMthI "amArA rAgane dUra karavA zraddhA samartha che' - zuM AvI uttarAdhyayanasUtranI vAtanuM ahIM anusaMdhAna karavuM. "rAgAdi (1) mAruM svarUpa nathI, (2) mAro svabhAva nathI, (3) mAro guNadharma nathI, (4) mAruM kArya paNa nathI, (5) mAre bhogavavA yogya paNa Cii. nathI, (6) vizvAsa karavA yogya nathI ke (7) mArA sukhanuM kAraNa paNa nathI ja' - AvI daDha zraddhA Ave to upayogamAM rAga kema bhaLI zake ? tene upayogamAMthI nIkaLe ja chUTako. evo Azaya che. te pAMca prakAranI prajJAne pragaTAvIe (da.) A avasthAmAM yogI (1) AzuprajJa = sarvatra tAtkAlika AtmagrAhI bodha pragaTe tevI kSamatAvALA bane che. (2) tIvraprajJa = tIvratAthI, tanmayatAthI, ekAkAratAthI Atmatattvane kendramAM rAkhI zAstrane grahaNa karanArI prajJAvALA bane che. (3) tIkSNaprajJa = zAstravacananA ane guruvacananA gUDha marmane-rahasyane-tAtparyane pakaDanArI dRSTivALA-prajJAvALA bane che. (4) mahAprajJa = kSudratA-tucchatA-saMbhrama -kutUhala-utsukatAdithI rahita, gaMbhIra, zAMta ane udAtta evI prajJAvALA thAya che. tathA (5) naiSadhikaprajJA = naiSelikIprajJAvALA = "deha-Indriya-mana-vibhAva-vANI-vikalpa-vicAra-karma vagere mAruM svarUpa nathI. azuddha guNo, azuddha paryAyo paNa mAruM svarUpa nathI, parapariNAmonuM kartRtva, bhophtatva, jJAtRtva ke damRtva (juo-12/10) paNa paramArthathI mArAmAM nathI' - AvI sarvakAlIna sArvatrika jIvaMta bhedavijJAnanI 1. zraddhA kSamA nA vineluM rAkhyuM
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2452 0 sarvaviratipariNatiprAptiH / 26/7 pa tadanu khedodvega-kSepotthAna-bhrAntyanyamudAdidoSocchedasahakAreNa nijAtmatattvagocaratAttvikapakSapAta vA -praNidhAnAdibalena ca dehendriya-vacana-manaH-karma-kaSAya-vikAra-vibhAva-vikalpa-vicArAdyatItanijaparamAtma tattvadhyAnaM sthemAnam Abhajati / dIrghakAlaM yAvat tAdRzAtmadazAsthirIkaraNena saGkhyAtasAgaropamapramitAM mohanIyAdikarmasthitiM samUlamutkhanati / tatazca tAttvikI sarvaviratipariNatiM so'vApnoti acireNa | itthaM prabhAyogadRSTau sthito yogI bAhyA'bhyantarA'pavargamArge drutaM samutsarpati nijasvabhAvabalena / vizeSAvazyakabhASye, bRhatkalpabhASye, pravacanasAroddhAre, zrAvakaprajJaptau, paJcavastuke ca "sammattammi u Ni laddhe paliapuhutteNa sAvao hojjaa| caraNovasama-khayANaM sAgara saMkhaMtarA hoti / / " (vi.A.bhA.1222 pariNativALA hoya che. A che prabhA daSTimAM praviSTa paramayogInI pAMca prakAranI prajJAno pAvana paricaya. ! prabhASTimAM AtmadhyAna sthira bane che (.) A rIte pAMca prakAranI pavitra prajJAna meLavyA bAda, AtmasAt karyA pachI AtmadhyAna sthira thAya che. kAraNa ke SoDazaka tathA yogadRSTi samuccaya graMthamAM batAvela (1) kheda, (2) udvega, (3) kSepa (= vikSepa), (4) utthAna, (5) brAnti, (6) anyamud ane (7) roga - A sAta doSono prabhASTivALA yogImAMthI uccheda thayela che. temaja potAnA Atmatattvano ja tAttvika pakSapAta, Atmatattvane ja pragaTa karavAnuM prabaLa praNidhAna vagere AtmAmAM chavAyela hoya che. AthI tenuM paNa baLa prApta thavAthI ahIM AtmatattvanuM dhyAna sthiratAne bhaje che, dhAraNa kare che. mAruM Atmatattva to (1) dehAtIta (= dehabhinna), (2) IndriyAtIta (= IndriyazUnya), (3) vacanAtIta (= zabdaagocara), (4) manAtIta (= manathI agrAhya), (5) karmAtIta (= karmaprakRtinA adhikArathI rahita), (6) kaSAyAtIta ( kaSAyanA pagapesArA (1ii vagaranuM), (7) vikArAtIta (= vikArothI na sparzAyeluM), (8) vibhAvAtIta (= rAgAdi vibhAvanA saMparka | vinAnuM), (9) vikalpAtIta (= vikalpone oLaMgI gayela), (10) vicArAtIta (= vicArane pele pAra ra rahela) vagere svarUpa che. jevuM paramAtmAnuM svarUpa che, tevuM ja mAruM svarUpa che. huM zaktithI = labdhithI = sattAthI paramAtmasvarUpa ja chuM. zuddha dravyadaSTie huM paramAtmatattva ja chuM' - A pramANe potAnA ja paramAtmatattvanuM dhyAna prabhASTimAM sthira-zuddha-prakRSTa thatuM jAya che. dIrgha kALa sudhI tevI AtmadazAne TakAvavAthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI mohanIyAdi karmanI sthiti mULamAMthI khatama thAya che, khalAsa thAya che. tethI sAdhaka bhagavAna sarvaviratinI pariNatine jhaDapathI saMprApta kare che. A rIte "prabhA' nAmanI sAtamI yogadaSTimAM rahelA yogI potAnA svabhAvanA baLathI samyapha prakAre bAhya-AMtara mokSamArge jhaDapathI AgaLa vadhe che. ja karmanAza prayatnasAdhya che , (vize ) vizeSAvazyakabhASya, bRhatkalpabhASya, pravacanasAroddhAra, zrAvakaprajJapti tathA paMcavastuka graMthanI gAthAnuM ahIM anusaMdhAna karavuM. tyAM jaNAvela che ke "samyakta maLe tyAra pachI (1) palyopama pRthakvapramANa (pRthakta = 2 thI 9) karmasthiti ravAnA thavAthI zrAvaka thavAya. (2) tyAra bAda saMkhyAtA (= hajAro, lAkho, karoDo ke abajo) sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTavAthI cAritra maLe che. (3) 1. samyaktve tu labdhe palyapRthaktvena zrAvako bhvet| caraNopazama-kSayANAM sAgarAH saGkhyeyA antaraM bhavanti / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA * sutIrthe zAstrArthazravaNam / 2453 + vR.va.A.106 + pra.sAro.9rU84 + grA.pra.rU50 + 5.va.276) ta yadu tatrAnusanthayanT sAmpratam aprazastanimittajAtavipramuktaH san dezaviratau iva sarvaviratau api nijazuddhAtmasvarUpabhAvanAmArgA'bhyAsaprasUtasvAnubhavasampannamahAgItArthasadgurunizrAyAM vidhinA svabhUmikocitabhAvanAzrutasUtrArtha / -tadubhayAbhyAsadvArA rAga-dveSAdipratipakSabhAvanAtaH svAdhyAyalInaH sa mohocchedakRte baddhakakSaH bhvti| ma bAvaLAsuyapADho tisthasava(yo.za.12) rUti yojazoji:, "tirthe susthAnuM TM videkhA" nuM (3.5.811) rUti upadezapatti:, "viyanniDu sulta, gurU tayatve tadA sunityani" (i.sa.13) ti ca dharmaratnaprakaraNagAthA smartavyA atra / tyAra pachI anya saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti khalAsa thavAthI upazamazreNi prApta thAya. (4) tathA tyAra bAda bIjA saMkhyAtA (= DhagalAbaMdha) sAgaropama jeTalI karmasthitino uccheda thAya to kSapakazreNi saMprApta thAya." ahIM Azaya e che ke 70 koDAkoDI sAgaropama jeTalI karmasthitimAMthI aMta:koDAkoDI (1 lAkha abaja sAgaropamamAM kaMIka nyUna) sAgaropama jeTalI karmasthiti thAya tyAre jIva samati meLave. tyAra bAda te sthitimAMthI 2 thI 9 palyopama jeTalI karmasthitine jIva khapAve tyAre pAMcamuM dezavirati guNasthAnaka jIvane maLe. dezavirati prApti samaye jeTalI karmasthiti hoya, temAMthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI mohanIyAdi karmanI sthitine sAdhaka bhagavAna khatama kare tyAre tene chaThTha ke sAtamuM sarvavirati guNasthAnaka maLe che. A rIte AgaLa samajavuM. ahIM je jaMgI kALanI karmasthitinA nAzathI upalA guNa -sthAnaka upara ArUDha thavAnI vAta karI che, te karmasthitinAza upara jaNAvyA mujabanI nirmaLa AtmadazAnuM nirmANa karavAthI thAya che. ema ne ema ApameLe uparanA guNaThANA upara jIva caDhI jato nathI. nircantha dazAne nihALIe che. (sAmpa.) have sAdhujIvanamAM sAdhaka aprazasta nimittonA DhagalAmAMthI vidhivat atyaMta chUTI jAya che. 31 sadgurunI nizrA tene maLe che. potAnA zuddha AtmasvarUpanI bhAvanAnA mArgano abhyAsa karavA dvArA pragaTelI svAnubhUtithI zobhatA evA mahAgItArtha sadgurudevanI pAvana nizrAmAM potAnI vartamAna bhUmikAne yogya evA bhAvanAzrutasaMbaMdhI sUtra-artha-tadubhayano vidhipUrvaka abhyAsa karavA dvArA rAga-dveSAdithI viruddha evA vItarAga-zAMtasvarUpanI bhAvanAnuM AlaMbana laIne, te dezaviratinI jema sarvaviratinI avasthAmAM paNa svAdhyAyamAM lIna bane che. potAnuM AdhyAtmika prayojana jenAthI sare, jhaDapathI sadhAya tevA zAstrIya padArthaparamArtha-gUDhArtha-dampardhArthane sArI rIte meLavIne, tIvra utsAhathI ane uchaLatA umaMgathI mohano uccheda karavA mATe sAdhu bhagavaMta kaTibaddha bane che. "sAdhaka bhAvanAmRtanuM vidhipUrvaka adhyayana kare tathA bhAvanAmArgane AtmasAt karanArA gItArthasvarUpa tIrtha pAse bhAvanAzrutanA padArtha-paramArthanuM zravaNa kare' - A mujaba yogazatakavacanane ahIM yAda karavuM. upadezapadamAM zrIharibhadrasUrijIe sAdhune udezIne jaNAvela che ke vidhipUrvaka sAdhu sUtra-arthanuM grahaNa tIrthamAM = gItArthanizrAmAM kare.' tathA dharmaratna prakaraNamAM zrI zAMtisUrijIe zrAvakajIvanaadhikAramAM je jaNAvela che ke "ucita sUtrane te bhaNe che tathA sutIrthamAM = gItArthanizrAmAM tenA 1. bhAvanAzrutapAThaH tiirthshrvnnm| 2. tIrthe sUtrArthayoH grahaNaM vidhinaa| 3. ucitam adhIte sUtram, zruNoti tadarthaM tathA sutIrthe /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2454 0 nirgranthaliGga-ceSTA-guNaparAmarza: 0 26/7 mokSamArgAnusAritA-pravarazraddhA-prajJApanIyatA-svocitAnuSThAnA'pramAda-zakyAnuSThAnA''rambha-guNAnurAga - -gurvAjJA''rAdhanarUpANi sapta nirgranthalakSaNAni dharmaratnaprakaraNoktAni (gA.78/79) atra Avirbhavanti / yA ca SoDazake "guruvinayaH svAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaJca / itikartavyatayA saha vijJeyA * sAdhusacceSTA / / " (So.13/1) ityevaM sAdhusacceSTA darzitA sA'pIha lbdhaavsraa| AvazyakasUtrapratikramaNA'dhyayanasaGgrahaNigAthAyAM "vayachakkamiMdiyANaM ca niggaho bhAva-karaNasaccaM ca / khamayA virAgayA viya maNamAINaM niroho ya / / kAyANa chakka jogANa juttayA veynnaa'hiyaasnnyaa| taha arthane sAMbhaLe che' - te bAbatane ahIM yAda karavI tathA yogya rIte tene ahIM paNa joDavI. thI bhAvasAdhunA sAta liMgane apanAvIe chI (mokSa) dharmaratna prakaraNamAM zrI zAMtisUrijIe bhAva sAdhunA 7 liMga jaNAvelA che. te paNa ahIM sAtamI prabhA daSTimAM pragaTa thAya che. te liMgo A mujaba jANavA. (1) tamAma kriyA mokSamArgane anusaranArI hoya. (2) dharmamAM jhaLahaLatI zreSTha zraddhA aMdaramAM chavAyelI hoya. (3) saraLatAnA lIdhe bIjA dvArA samajAvI zakAya tevA = prajJApanIya hoya. (4) sAdhujIvanane yogya pAcana kriyAomAM niraMtara apramattatA hoya. (5) zakya anuSThAnano tarata ja ullAsathI AraMbha kare. (6) jvalaMta guNAnurAgane sahajataH apanAve. (7) gurvAjJAnuM zreSTha pAratanya svIkAre. prabhA dRSTimAM sarvaviratinA pariNAmanI sparzanA sAthe A lakSaNo pragaTa thAya che. ka sAdhunI pAMca suMdara ceSTAne savIkArIe . (cA.) SoDazakamAM zrIharibhadrasUrijIe sAdhunI suMdara ceSTAnuM varNana A pramANe karela che ke "(1) guruvinaya, (2) svAdhyAya, (3) yogAbhyAsa, (4) paropakArakaraNa, (5) AkuLatArahita samatAgarbhita yatibhAvane akhaMDa rAkhavAmAM udyata evI pravRtti svarUpa ItikartavyatA sahita sAdhunI suMdara kriyA jANavI." prabhA dRSTimAM vartatA mahAyogIne sarvavirati prApta thatAM sAdhunI A ceSTAo temanAmAM pragaTe che. ja sAdhunA sattAvIsa guNone AdarIe e (kAva.) te ja rIte sAdhu bhagavaMtanA sattAvIsa guNo paNa prabhA daSTimAM pragaTe che. AvazyakaniyuktisaMgrahaNi gAthAmAM teno nirdeza A mujaba che. "(1-6) sarvathA prANAtipAta viramaNa Adi cha vrata, (7-11) pAMca Indriyano nigraha, (12) bhAvasatya = aMtaHkaraNazuddhi, (13) karaNasatya = bAhyakriyAzuddhi, (14) kSamA, (15) vairAgya, (16-18) azubha mana-vacana-kAyAnuM niyaMtraNa, (1924) pRthvI Adi SajIvanikAyanI saMbhALa, (25) saMyamayogayuktatA, (26) ThaMDI vagere vedanAnI 1. vrataSaTkam indriyANAM ca nigrahaH bhAva-karaNasatyaM c| kSamatA virAgatA'pi ca manaAdInAM nirodhazca / / kAyAnAM SaTkaM yogAnAM yuktatA vednaa'bhishntaa| tathA mAraNAntikA'bhisahanatA ca ete'ngaargunnaaH||
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ * asadAyatanatyAgaH 2455 mAraNaMtiya'hiyAsaNA ya ee'NagAraguNA / / " (A.sU.prati.adhyayana sa.gA.1/2 - pR.660) ityevaM darzitAH saptaviMzatiH sAdhuguNA iha prAdurbhavanti / ata eva sa hiMsAdIni ratnatrayabAdhakAni asadAyatanAni pariharati (pnycklpbhaassy-1021)| ga parizuddhabAhyayatanA-zuddhapariNAmalakSaNe sadAyatane sevate (dvaatriNshikaa-7/31)| ataH nava-navapaJcendriyaviSayA'bhiruciyogyatAlakSaNaH kAmAzrava ucchidyte| ato bahiH vijAtIyAdigocaram AkarSaNam ma antazca labdhi-siddhi-camatkArazaktyAdigocaram autsukyaM vinivarttate / paramam audAsInyaM sampravarttate / rza tatazca puSkalakarmanirjarA smpdyte| taduktaM zrIvijayasiMhasUribhiH sAmyazatake "audAsInyollasanmaitrIpavitraM vItasambhramam / kopAdiva vimuJcanti svayaM karmANi puruSam / / " (sA.za.99) iti| tatazca / bAhyAbhyantarArAdhanAvighnAni vyAvarttante, sadanuSThAnaM niraticAraM smpdyte| sadanuSThAnasAmAnyocchedako Ni rogadoSaH SoDazaka(14/10)-yogadRSTisamuccaya(170)-dvAtriMzikAprakaraNoktaH (18/20) kAryena ito vyaavrttte| ... itthaJca naizcayikavighnajaya-siddhi-viniyogaprakarSo'tra smbhvti| 'janmabIjadAha-tIkSNamanmathazastrakuNThana-cittasaMzuddhi-zuklasvapnadarzana-pratipannanirvAhaNasthairya titikSA (sahiSNutA), (27) maraNAnta upasargone mitrabuddhithI sahana karavA." _) kAmAzravano uccheda ) (ra) prastuta 27 guNo pragaTa thavAthI te sAdhujIvanamAM ratnatrayabAdhaka hiMsA vagere asaAyatanone (= pApasthAnone) choDe che. tathA sadAcAra = parizuddha bAhya yatanA ane zuddha pariNAma svarUpa sadAyatanane (= dharmasthAnane) seve che. tethI pAMceya IndriyonA navA-navA viSayomAM abhirucinI yogyatA = pAtratA svarUpa kAmAzravano atyaMta uccheda thAya che. tethI bahAramAM vijAtIya vagere pratyenuM AkarSaNa tathA aMdaramAM pragaTatI labdhi-siddhi-camatkArazakti vagere pratyenuM auskya mULamAMthI ja ravAnA thAya che. tathA parama audAsInya pariNati samyapha prakAre pravarte che. tenAthI puSkaLa karmanirjarA thAya che. A aMge sAmyazatakamAM rasa zrIvijayasiMhasUrijIe jaNAvela che ke "je sAdhakamAM (1) audAsInya pariNati uchaLatI hoya, (2) maitrIthI je pavitra thayela hoya, (3) saMbhrama-ausukya jemAMthI nIkaLI cUkela hoya tevA sAdhakane karmo Cii potAnI jAte ja, jANe ke kopAyamAna thayA na hoya tema, choDI de che." rIse bharAyelI, kopAyamAna thayelI rANI jema rAjA pAsethI ravAnA thaI jAya tema kopAyamAna thayelA karmo tevA sAdhaka pAsethI jI. ravAnA thAya che. tethI tenA sAdhanAmArgamAM bAhya-atyaMtara vikko ravAnA thAya che. temanI sAdhanA niraticAra banatI jAya che. roga nAmano cittadoSa ahIMthI saMpUrNapaNe ravAnA thAya che. te doSa sadanuSThAnanI jAtino ja uccheda kare che - AvuM SoDazaka, yogadRSTisamuccaya, dvArnAizikAprakaraNa graMthamAM darzAvela che. A rIte naizcayika vidhvajaya, siddhi ane viniyoga - A traNeyano prakarSa ahIM saMbhave che. 0 prabhAdraSTimAM viziSTa pada yogaphaLanI upalabdhi che () pAMcamA guNasthAnaka sudhI yogapUrvasevA hoya che tathA chaThThA guNasthAnakathI mukhya-tAttvika yoga zarU thAya che. prabhA dRSTimAM rahelA bhAvanirjhanthane yoganA phaLa tarIke nIcenI vastuo yathAvasare saMprApta thAya che. (1) punarjanmaparaMparAjanaka karmazakti baLI jAya. (2) kAmadevanA dhAradAra zastro
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2456 0 naizcayikavighnajayAdiprakarSaH / pa - 'vyasanopanipAtadhairya-tattvamArgAnugadRDhasuzraddhA- maitrI-ziSTalokavAllabhya-"nijAtmAditattvagocaraprAtibha__ bhAsana- muktakadAgrahatva- dvandvasahiSNutA-dvandvavinAza- samAdhijanakabAhyasAdhanalAbha-'"dhRti-kSamA 1degsadAcAra-ratnatrayapravRddhi-gauravalAbhA''' deyatA nuttaraprazamasaukhya-22sArvadikA'mUDhatA ma 23purAtanapApaprakSaya- "jitendriyatA-grAmakaNTakasahiSNutA-nirbhayatA-"nirmadatA-"nirnidAnatA of 29dehAdhyAsavipramuktatA-kutUhalAdizUnyatA-pariSahopasargavijayA'dhyAtmaraktatA-sarvasaGgazUnyatA 3"svotkarSatyAga- dharmadhyAnamagnatA-nityahitasthitA''tmatA-"laulyatyAga- svAsthyA'niSThuratva niSphaLa jAya. (3) avighAthI malina thayela cittanI zuddhi thAya. (4) deva-guru-yogIno prasAda ane preraNA maLe tevA zukla svapronuM darzana thAya. (5) pratijJA karela viSayano nirvAha (pAlana) karavA mATe jarUrI mana-vacana-kAyAnI sthiratA maLe. (6) seMkaDo vipattinA vAdaLo gherI vaLe tevA saMyogamAM paNa dhIraja TakI rahe, mana calAyamAna na thAya. (7) tattva mArgane anusaranArI sAcI ane daDha evI AMtarika zraddhA-ruci pragaTa thAya. (8) sarva jIvo pratye majabUta maitrI jAge-jAme. (9) ziSTa puruSomAM priya bane. (10) potAnA AtmA vagere tattvanuM sahaja pratibhAjanya = prAtija evuM bhAsana thAya, bhAvabhAsana thAya, tattvAvalokana thAya. (11) khoTo Agraha chUTI jAya. (12) ISTaviyoga-aniSTasaMyoga vagere dvandrone sArI rIte sahana kare. (13) tevA dvandrone lAvanArA karmonI zaktine parizuddha yogasAdhanA dvArA haNavAthI prAyaH tevA dvandrono paNa vinAza thAya. (14) samAdhijanaka ane saMyamasAdhaka evA e gocarI-pANI-vastra-pAtra vagere jarUrI sAdhanonI prApti saraLatAthI sahajapaNe thAya. (15) jIvananirvAha nimittabhUta game tevA sAdA bhojana-vastrAdithI paNa sAdhaka sadA saMtuSTa rahe. (16) sAcA-khoTA doSane dii sAMbhaLIne, pariNAmano vicAra karyA vinA, aMdaramAM ane bahAramAM krodhanA udayathI AvatI vikRtine sahajatAthI aTakAvavA svarUpa kSamA pragaTe. (17) sarva jIvo upara upakAra karavo, priya vANI bolavI, 4 akRtrima ucita lAgaNI dekhADavI vagere sadAcAra jIvanamAM vaNAI jAya. (18) mokSabIjabhUta samyagdarzana -jJAna-cAritrano utkarSa-prakarSa thAya. (19) sarvatra gaurava-satkArAdino lAbha thAya. (20) potAnA vacanano ane vyavahArano loko Adara kare. (21) viSayabhogavaTAthI caDhiyAtuM evuM AMtarika prazama sukha maLe. A pramANe yogabiMdumAM jaNAvela yogaphaLo ahIM prApta thAya che. te ja rIte dazavaikAlikasUtramAM dazamA adhyayanamAM jaNAvyA mujaba, (22) sAdhu sarvadA mUDhatAno tyAga kare che. (23) jUnA cIkaNA pApane khapAve che. (24) Indriyone jIte che. (25) IndriyaduHkhadAyI kaTuzabda vagere svarUpa kAMTAone prasannatAthI sahana kare che. (26) smazAna vageremAM kAusagga karatI vakhate bhayAnaka nimitto joIne paNa bhaya na pAme. (27) jAtimada, kuLamada, rUpamada, baLamada, zratamada, tapamada, lAbhamada ane aizvaryamada - A ATheya madane choDe. (28) apsarA vagerene jovA chatAM tene bhogavavA vize paralokasaMbaMdhI niyANuM ke IcchA leza paNa kare nahi. (29) haNAvA chatAM, cholAvA chatAM paNa dehane vosirAvIne dehAdhyAsathI vipramukta bane che. (30) kutUhala, kautuka, hAsya, ThaThThI -mazkarI, majAka-mastI, tophAna, dhamAla-cakaDI vagerethI rahita bane che. (31) pariSaha-upasargo upara vijaya meLave che. (32) adhyAtmamAM rakta-magna bane che. (33) upadhi-upAzraya-bhojana-bhakta-svajana -ziSya-zarIra vagere tamAmanA saMgathI-mamatAthI zUnya hoya che. (34) svaprazaMsAno tyAga kare che. (35)
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * tAttvikayogaphalalAbhaparAmarza: 2457 "jumAnja-manamUtra StpatA-tti-prasAda varasIcata-apramANvitta-doSavyAya-- 7 tRpti "sAnuvanyasamatA- "veravinAza-**-**vid**matta-mUtrADaeNDama-1 sapatha ""sampannashrotolbdhyaadyH yogabindu-dazavaikAlika-zArGgadharapaddhati-skandapurANA''vazyakaniyukti-yogazataka-yogazAstrAdi tA: (co ..irU8-19 + 6.10/7-29 + zA.pa.910/9 + .pu.nAdezvara kumArikA paba , rUTa + 3.ni.62 + go.za.84-86+ ro.zA.8-1) yoktirUpevora yathAvasaram 3patiSThantA para yogadRSTisamuccaya(121)-dvAtriMzikA(23/23)didarzitaM jJAnaM heyahAnopAdeyopAdAnopadhAyakatayA ke asammoharUpeNa prinnmti| aSTakaprakaraNa(9/5)-dvAtriMzikA(6/4)didarzitaM samyagdarzanAnuviddham aatmdharmadhyAnamAM DUbI jAya che. (36) bhAvanigraMthano AtmA kharekhara nitya hitamAM sthira hoya che. yogasAdhanAnuM A AMtarika phaLa prabhA dRSTimAM vartatA yogIne avasare maLe che. temaja zArgadharapaddhati, skaMdapurANa vageremAM darzAvyA mujaba, yoga pravRttinA prAthamika cihna svarUpe (37) rasalolupatAno atyaMta tyAga, (38) zArIrika svAthya, (39) mana-vacana-kAyAmAM aniSpharatA, (40) zarIra-sveda-maLa-mUtrAdimAM sugaMdha, (41) maLa-mUtranuM alpa pramANa, (42) moDhA upara teja-kAMti, (43) sadA prasanna mukhamudrA, (44) atyaMta saumya svara vagere paNa prabhASTimAM vartatA yogImAM mahad aMze upalabdha thAya che. tathA niSpannayogInA lakSaNa tarIke, (45) prabhAvazALI citta, (46) yogabAdhaka doSano uccheda, (47) bAhya-AMtara parama tRmi, (48) sAnubaMdha samatA prabhA daSTivALA bhAvanigraMthamAM pragaTe che. (49) AvA yogInA sAnnidhyamAM hiMsaka prANIonA paNa paraspara vairAdino nAza thAya che. tathA Avazyakaniryukti, yogazataka, yogazAstra vageremAM batAvyA mujaba nIcenI aneka Rddhio che. paNa yogasAdhanAnA phaLa tarIke A avasthAmAM pragaTe che. jema ke (50) kapha-zleSma-baLakho auSadha 11 banIne sva-paranA asAdhya rogane paNa maTADe. dA.ta.rAjarSi sanatakumAra. (51) maLa-jhADo-viSTA paNa svatatrarUpe auSadha banI jAya. (52) zarIrano mela-kacaro, mAthAno khoDo vagere paNa divya davA banIe jAya. (53) mUtra paNa saMjIvanI auSadhi-suvarNarasasiddhi vagere svarUpa banI jAya. dA.ta. avadhUta AnaMdaghanajI mahArAja. (54) zarIrasparza paNa eka camatkArika auSadha banIne dardane daphanAve. (55) kapha-viSTA-mela-mUtrAdi badhAM ja auSadhisvarUpa banI jAya tevI moTI Rddhi = sarvoSadhi labdhi to prabhA dRSTinI parAkASThAmAM pragaTe. (56) AMkha, kAna vagere pratyeka Indriya pAMceya IndriyanuM kAma kare tevI saMbhinnazrotolabdhi vagere aneka labdhio prabhA dRSTimAM vartatA yogIne upalI bhUmikAmAM prApta thAya che. asaMmoha-tatvasaMvedana jJAna pragaTAvIe (1.) yogadRSTi samuccaya tathA dvatrizikA prakaraNa vageremAM buddhi-jJAna-asaMmoha Ama traNa prakAre jJAna darzAvela che. temAMthI je "jJAna" che, te A avasthAmAM asaMmohasvarUpe pariName che. kAraNa ke tyAjya evI pravRtti + pariNatino tyAga tathA grAhya evI pravRtti + pariNatino svIkAra tyAre vartato hoya che. cAritramohanuM baLa atyaMta kSINa thayeluM hoya che. temaja aSTaka prakaraNa, dvAtrizikA prakaraNa vageremAM je viSayapratibhAsAdi traNa jJAna batAvelA che, temAMthI samyagdarzanathI vaNAyeluM je AtmapariNativALuM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2458 0 sarvaviratau dhyAnaprakarSaH / 26/7 pariNatimajjJAnamapi svasthatA-prazAntatA-sarvaviratipariNAmAdyanuviddhatayA tattvasaMvedanajJAnarUpeNa pariNamati / pa itthaM samyagjJAna-kriyAsamuccayena mokSamArge drutam abhisarpati ayam / Artta-raudradhyAne prAyaH ito nivrtete| dharmadhyAne cittam ayam anavarataM dRDhatayA sthApayati / kvacit sAlambanaM kvacicca nirAlambanaM dhyAnaM vrajati svAdhyAyayogasAmarthyAt / svarasavAhi-svasanmukha-svarUpagrAhaka-zAntacittavRttipravAhasvarUpA svAdhyAyadazA antaHkaraNe prAdurbhavati / ze tatazca svabAhyavyaktitvadrAvaNaprakriyA savegA sampadyate / tatprabhAveNa cAnAdirUDhavibhAvadazA-vikalpadazA ke -karmAdhInadazA Azu vyAvarttante / anivAryA''vazyakadehanirvAhAdipravRttau svabhyastajinAjJAsaMskArA'nusAreNa yatamAnaH naiva tatra lIyate / kartRtva-bhoktRtvabhAvaviyuktaH samiti-guptiSu pravarttamAnaH kAyAdiceSTAM sAkSibhAvena vilokayati / cakSurunmIlanAdikaM manojasaGkalpa-vikalpa-vicArAdikaJca atanmayabhAvena kA avadhArayati / sarvA api mano-vAk-kAyaceSTAH AtmajAgRtipUrvAH pravarttante / pUrNAnandamaya -nirvicArAtmajAgaraNagirizikharA''rUDhasya nirgranthasya atIndriya-nirvikalpAtmabodhaH svAntaH jAgarti / jJAna che, te have tattvasaMvedanajJAna svarUpe pariName che. kAraNa ke have AkuLatA-vyAkuLatAno tyAga karIne te pravRtti kare che, prazAntatA tenA aMtaHkaraNamAM pravartatI hoya che, sarvaviratinI pariNati aMdaramAM chavAyelI hoya che. Ama anAkuLatA-prazAMtatA-sarvaviratipariNatithI vaNAyela AtmapariNativALuM jJAna have tattvasaMvedanajJAnarUpe pariName che. A rIte yathArthapaNe samyajJAna ane samyapha kriyA banneno samuccaya karIne sAdhaka bhagavAna mokSamArge atyaMta jhaDapathI AgaLa vadhe che. ArtadhyAna ane raudradhyAna prAyaH ahIMthI ravAnA thAya che. sAdhaka dharmadhyAnamAM potAnA cittane satata dRDhapaNe sthApe che. kyAreka sAlaMbana dhyAnamAM 31 rame to kyAreka nirAlaMbana dhyAnamAM. svAdhyAyayoganA sAmarthyanA lIdhe AvI dhyAnadazAmAM te ArUDha thAya che. ja nirvicAra AtmajAgRtinI parAkASThA ja va| (svara) kharekhara svarasavAhI svasammukhI svarUpagrAhaka zAMtacittavRttipravAha svarUpa svAdhyAyadazA sAdhaka bhagavAnanA aMtaHkaraNamAM pragaTe che. tenA lIdhe potAnA bAhya vyaktitvane ogALavAnI prakriyA se vegavaMtI bane che. tenA prabhAvathI anAdirUDha evI haThilI vibhAvadazA, vikRta vikalpadazA ane kliSTa karmAdhInadazA jhaDapathI vidAya le che. anivArya ane Avazyaka (na vyavahArathI jarUrI) evI dehanirvAhAdi pravRttimAM, sArI rIte abhyasta = AtmasAta karelI jinAjJAnA saMskAra anusAra jayaNApUrvaka joDAvA chatAM temAM sAdhaka bhagavAna bhaLatA nathI. temAM lIna thatA nathI ja. kartAbhAvathI ane bhoktAbhAvathI chUTA paDIne pAMca samitimAM ane traNa guptimAM pravartatA sAdhu bhagavaMta kAyAdinI ceSTAne sAkSIbhAve jue che. are ! AMkhanA palakArA vagerenI ke manamAM uThatA saMkalpa-vikalpa-vicAra vagerenI paNa temAM bhaLyA vinA sAdhaka noMdha le che. mana-vacana-kAyAnI tamAma ceSTAo AtmajAgRtipUrvaka pravarte che. pUrNa AnaMdamaya ane nirvicAra AtmajAgRti (Thoughtless awareness) svarUpa parvatanA zikhara upara ArUDha thayela nirgastha bhagavAna tyAM sthiratApUrvaka Asana jamAve che. temane potAne atIndriya nirvikalpa Atmabodha-AtmasAkSAtkAra aMdaramAM satata ujAgara rahe che.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 0 asaGgAnuSThAnaprArambhaH 0 2459 ajJatA-dInatA-hInatA-hatAzatAdikaM prapalAyate / sarvasaGgaspRhAparityAgena nijA'nakSarA'kSarajJAnasvabhAvi- pa cetanavastuni upayogadhArA vizrAmyati / yathAvasaraM bahizcA'saGgAnuSThAnaM prvrttte| sakalapApebhyo viramya yA viziSTA AtmaratiH sA viratiH iha tAttvikI jnyeyaa| prakRte 1 'AuttaM gacchamANassa, AuttaM ciTThamANassa, AuttaM NisIyamANassa, AuttaM tuyaTTamANassa meM AuttaM bhuMjamANassa, AuttaM bhAsamANassa, AuttaM vatthaM BpaDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM giNhamANassa vA ze vimArU vA.... nAva varaghupALavAvamavi..." (pU.phU. ra/ra/22 ma.2/g.rU96) rUti pUrvoparzitA na (13/7) sUtrakRtAGgasUtroktiH, "jAgarti jJAnadRSTizcet, tRssnnaakRssnnaahijaanggulii| pUrNAnandasya tat kiM syAd, / BASINI (ignorance), El-udl (depression), eldl (helplessness), salAll (hopelessness) 2012 atyanta dUra bhAgI jAya che. sarva saMgano, sarva saMganI spRhAno parityAga karIne potAnI anakSara = zabdAtIta (alakha niraMjana) ane akSara = zAzvata evI jJAnasvabhAvI cetanavastumAM upayogadhArA TharI jAya che, jAmI jAya che, vizrAnta thAya che. tathA bahAramAM avasara mujaba asaMga anuSThAna pravarte che. sarva pApothI virAma pAmIne viziSTa Atmarati svarUpa je virati che, te ahIM tAttvika samajavI. 4 bhAvanirjhanthanI dehAdi caNAne avalokIe 4 (pra.) prastutamAM sUtrakRtAMgasUtranA prabaMdhanuM UMDANathI anusaMdhAna karavuM. tyAM parama ucca nircandhadazAnuM varNana A rIte maLe che ke "caitanyasvabhAvamAM TakavA mATe mana-vacana-kAyAthI saMvaradharmavALA sAdhu bhagavaMta (1) atyanta upayogapUrvaka jAya che, (2) upayuktapaNe ubhA rahe che, (3) upayogapUrvaka bese che, (4) upayogasahita paDakhuM badale che, (pa) upayogayuktapaNe bhojana kare che, (6) upayogasahitapaNe bole che, (7) upayogayuktapaNe (a) vastrane, (b) pAtrane, (c) kAmaLIne, (d) pAdapuMchanane (rajoharaNane ke daMDAsaNane) grahaNa kare che ane (8) mUke che. tyAMthI mAMDIne cheka (9) AMkhano palakAro paNa Cii! upayogasahitapaNe kare che. pUrve (137) A saMdarbha jaNAvela che. Azaya e che ke nirmaLa bhAvanirjhanthadazAmAM , nAnI-moTI tamAma daihika ceSTAo, vAcika kriyAo AtmajAgRtisahita ja vartatI hoya che. matalaba ke ke adhIrA banIne, bebAkaLA thaIne, azAMta citte, AkuLa-vyAkuLapaNa, mUcchita manathI, saMmUcchimANe, saMbhramathI, utAvaLathI, udvegathI, AvezathI ke AvegathI kyAreya paNa bhAvanirjhantho mana-vacana-kAyAnI kriyAmAM joDAtA nathI. "Atmabhinna dehAdinI jinAjJAsApekSa ceSTAmAM mArI cetanAzaktine huM joDuM chuM. pUrvasaMskAravaza mArI cetanAzakti temAM joDAya che. huM teno sAkSImAtra chuM...." ItyAdi svarUpa AtmajAgRti sahitapaNe ja nigraMtha bhagavAna dehAdinI ceSTAmAM joDAya che. TUMkamAM, AvI AtmajAgRti, jJAnadaSTi e sAdhujIvanano bhAvaprANa che. jJAnasAramAM A aMge jaNAvela che ke tRSNAsvarUpa kALA sApanuM niyaMtraNa karanAra jAMgulImaMtra samAna jJAnadaSTi jo pUrNAnaMdamaya sAdhaka bhagavAnamAM jAgRta hoya to tene 1. 'upayuktaM gacchataH, upayuktaM tiSThataH, upayuktaM niSIdataH, 'upayuktaM tvagvarttanaM kurvANasya, 'upayuktaM bhuJAnasya, upayuktaM bhASamANasya, upayuktaM vastraM patadgrahaM kambalaM pAdapuJchanakaM gRhNato vA nikSipato vA...yAvat 'cakSuHpakSmanipAtamapi (35yu rvatA)...
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2460 * jJAnadRSTijAgaraNa-paripAkaphalavicAraH | hecavRzvinA ?II" (T../4) ti jJAnasArariA 2 anusajjaiyA sa kevala-nirvikalpA'saGga-sAkSimAtra-zAnta-sthiraika-dhruva-zuddha-caitanyA'khaNDapiNDalakSaNA''tma- tattvagocarA'parokSAnubhUtirUpA tattvapratipattiH prabhAyAM pravarttate (dvAtriMzikAvRtti-24/17) / itthaJcA''tmavizuddhivizeSavazena aticArAdicintAviyogAd ahiMsAgocaraH sthirayamaH yogadRSTiH ja samuccaya-coviMzi-trizaSdhyAtmasAraghut: (co...237 + co.viMd + .93/27 + 3.sa.10/32) ka atra prvrttte| ahiMsAdidharmasthAnaprAptirUpA siddhiH SoDazakoktA (3/10) iha tAttvikI jJeyA / Ni jJAnaparipAkacihnamidamavaseyam / taduktam adhyAtmopaniSadi "jJAnasya paripAkAddhi kriyaa'snggtv| mnggti| na tu prayAti pArthakyaM candanAdiva saurabham / / " (a.upa.3/40) iti pUrvoktam (15/2-3) dInatAsvarUpa vIMchInA DaMkhanI vedanA zuM thAya ?' arthAt na ja thAya. zuM AnaMda kI ghaDI AI chuM. "tyAga-vairAgya-saMyama ke yoga se, niHspRhabhAva jagAI; sarvasaMga parityAga karA kara, alakhadhUna macAI, sakhI rI apagata duHkha kahalAI re. sakhI AnaMda kI ghaDI AI re...." A pramANe mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje sAdhAraNajinastavanamAM paNa bhAva nirgandhadazAnuM varNana karela che. tenuM paNa ahIM anusaMdhAna karavuM. ahIM asaMga anuSThAnanA varNana prasaMge je-je vAto jaNAvelI che, te aMge uparokta traNeya saMdarbhonuM anusaMdhAna karavuM, joDANa karavuM. * tatvapratipattine pragaTAvIe ja (va.) prabhA dRSTimAM tattvamatipatti nAmano guNa pragaTa thAya che. tattvamatipatti eTale "yathAvasthita AtmAnubhUti' AvuM kAtrizikAvRttimAM (24/17) mahopAdhyAyajI mahArAje jaNAvela che. matalaba ke sAtamI dRSTimAM yogIne kevala AtmA = dravya-bhAvakarmamukta AtmA anubhavAya che. "huM karmamukta, nirvikalpa, asaMga, sAmiAtra, paramazAMtasvarUpa, sthirAtmaka, ekalo, dhruva ane zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa svarUpa AtmA chuM' - AvI AtmatattvanI aparokSa anubhUti svarUpa tattvamatipatti ahIM vartatI hoya che. i sthirayamane mANIe - (tya.) A rIte prabhASTimAM AgaLa vadhatA yogIne vizeSa prakAre AtmAnI zuddhi pragaTe che. tethI ahiMsA-satyAdi mahAvratasaMbaMdhI aticAra lAgavAnI ciMtA paNa temane rahetI nathI. tenA kAraNe ahiMsA -satyAdi mahAvrata saMbaMdhI 'sthirayama' ahIM prApta thAya che. yogadRSTi samuccaya, yogaviMzikA, kAtrizikA prakaraNa, adhyAtmasAra vagere graMthomAM "sthirayama' nI vizeSa chaNAvaTa karelI che. ahiMsA vagere dharmasthAnanI prApti svarUpa siddhi ahIM tAttvika jANavI. SoDazakamAM tene AzayavizeSAtmaka darzAvela che. asaMga anuSThAnanI parAkASThA - (jJAna) sthira yama ane tAttvika siddhi e jJAnanA paripAkanI nizAnI tarIke jANavA yogya che. adhyAtma upaniSaddhAM kahela che ke "jJAnanA paripAkathI kriyA asaMgapaNAne = AtmasApaNAne pAme che. jema caMdanamAMthI sugaMdha chUTI paDatI nathI, tema (svabhUmikAyogya dhAraNA, dhyAna, kAyotsarga, yatanA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 mahAsamAdhibIjadyotanam / 2461 atrAnusandheyam / itthaJcA'tra SoDazakoktam (10/8) asaGgAnuSThAnaM satpravRttipadA'parA'bhidhAnaM prakRSyate / iti vyaktaM yogadRSTisamuccaya(175) dvAtriMzikAprakaraNAdau (24/11) / asaGgAnuSThAnaM hi mahAsamAdhibIjatayA zrIharibhadrasUribhiH brahmasiddhAntasamuccaye (20) darzitam / nijasvarUpasAdhakatvalakSaNaM sAdhakatvamiha prkRssyte| / itthaM paradravya-guNa-paryAyagocare azuddhasvadravya-vaibhAvikasvaguNa-malinasvaparyAyagocare ca kartRtva ma -bhoktRtve vilIyete zuddhanijAtmadravya-guNa-paryAyagocare ca te prtisstthete| prazastA'prazastarAgAdibhAvaiH se svopayogo naiva sammRdyate, tebhyaH tasya blaadhiktvsmpraapteH| samastaparadravya-guNa-paryAyaudAsInyena / zuddhanijAtmadravya-guNa-paryAyeSu eva sAdhakaH sntRpyti| ata eva santo'pi kSIyamANA rAgAdayaH tadAnIM naiva svato vijnyaaynte| taduktaM yazovijayavAcakendraiH dharmaparIkSAvRttau "svAbhAvikadharmajJAnasAmagryA saupafdhadharmajJAnamAtra prati prativardhatva" (..28 ) tiA. vagere sasAdhanasvarUpa) kriyA AtmajJAnIthI alaga thatI nathI. paraMtu asaMgapaNe sahajataH vaNAI jAya. pUrve (15/2-3) A saMdarbha darzAvela. tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. A rIte prabhA dRSTimAM vartatA yogIne SoDazakamAM darzAvela "asaMga anuSThAna" prakRSTa bane che. asaMga anuSThAnanuM bIjuM nAma "sapravRttipada che. te prabhA daSTimAM jhaLahaLatuM hoya che. A vAta yogadaSTi samuccaya, dhArnAizikA vageremAM vyaktapaNe darzAvela che. A asaMgaanuSThAna ja "mahAsamAdhibIja' svarUpe zrIharibhadrasUrijIe brahmasiddhAnta samuccayamAM jaNAvela che. potAnA sahaja svarUpanuM sAdhakapaNuM = sAdhakadazA ahIM prakarSane pAme che. je sAdhakano upayoga rAgAdithI dabAya nahi . (lya.) A rIte pAradravya-guNa-paryAyasaMbaMdhI kartutva-bhoktatvapariNati vidAya le che. potAnA azuddhadravya, vaibhAvika svaguNa tathA malina svaparyAya vizenuM paNa kartutva-bhoknatva vilIna thAya che. potAnA zuddha Atmadravya, zuddha guNa ane zuddha paryAya aMge kartutva-bhoknatvapariNati pratiti thAya che. prazasta ke , aprazasta evA rAgAdi vibhAva pariNAmothI potAno upayoga jarAya dabAto nathI, kacaDAto nathI. A kAraNa ke rAgAdi bhAvo karatAM nija upayoga adhika baLavAna banela che. samasta paradravya -guNa-paryAyo pratye sAdhaka bhagavAnanA aMtaramAM atyaMta udAsInatA pravarte che. AvI udAsInatA svarUpamAM nirvedapariNati keLavIne potAnA vizuddha Atmadravya-guNa-paryAyomAM ja sAdhaka prabhu samyapha prakAre tRptine anubhave che. tethI ja "ame dehadhArI chIe ke kema ? tevo vikalpa paNa tyAre temane aDato nathI. A caitanyapaTa upara rAgAdi aupAdhika dharmo utpanna thaI rahelA che ke kema ? te paNa teo khUba vicAre to mAMDa-mAMDa jaNAya che. tyAre vidyamAna hovA chatAM kSINa thaI rahelA rAgAdi aupAdhika dharmo svataH jaNAtA paNa nathI, AMkhe uDIne vaLagatA nathI. A aMge mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje dharmaparIkSAvRttimAM jaNAvela che ke "aupAdhika guNadharmonA jJAnamAtra pratye svAbhAvika guNadharmanA jJAnanI sAmagrI pratibaMdhaka che." svAbhAvika-nirupAdhika guNadharmanA jJAnanI sAmagrI atyaMta baLavAna che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2462 * yatanAvaraNakarmakSayopazamadAyam / 26/7 ata eva bhikSATana-pratikramaNAdyAvazyakAnuSThAneSu pravarttamAnA yogadhArA upayogadhArA ca svasanmukhatayA pravarttate / karmodayadhArAyAM tanmayatAM vihAya nijopayogazodhanakRte sAdhakaH prayatate / " varttana-vANI-vibhAva-vikalpa-vicArAdikaM zAntasAkSibhAvena paramaudAsInyataH prapazyataH karmodayadhArA m zithilIbhavati, karmakartRtva-bhoktRtvazaktI prahIyete, sopakramapApakarmANi chidyante, nikAcitakarmAze 'zubhAnubandhAzca kssiiynte| bhagavatIsUtroktAni (9/4/365) cAritravizeSaviSayakavIryAntarAyalakSaNAni - yatanAvaraNIyakarmANi dRDhakSayopazamaM bhajante / tatazca azuddhabhAvarecana-zuddhabhAvapUraNa-kumbhanalakSaNabhAvaprANAyAmendriyapratyAhAra-nijajinasvarUpadhAraNA-dhyAnA'saGgAnuSThAnAdinA audAsInyaparAkASThAyAM vacana-vibhAva-vikalpAditaH atyantaM pRthaktayA che sAdhunI yogadhArA-upayogadhArA svasamukha pravarte che (.) tethI ja te avasthAmAM vartatA yogIone bhikSATana, pratikramaNa vagere Avazyaka anuSThAnomAM pravartatI yogadhArA ane upayogadhArA AtmasanmukhapaNe ja pravarte che. karmodayadhArAmAM tanmayatAne sAdhaka choDe che. karmodayadhArAmAM bhaLyA vinA, ekameka thayA vinA, otaprota banyA vagara potAnA upayogane zuddha karavA mATe sAdhaka prabhu daDha prayatna kare che. vartana, vANI, vibhAvapariNAma, vikalpa, vicAra vagerene sAdhaka zAMta sAkSIbhAve, parama udAsIna pariNAmathI dehAdibhAvothI upara uThIne jue che. tethI karmodayadhArAnA vaLatA pANI thAya che. karmodayadhArA truTaka thAya che, zithila bane che, nirbaLa bane che. "revata, revata nIvata hai" A samIkaraNa ahIM sAkAra thAya che, sArthaka bane che. pApakarma bAMdhavAnuM e sAmarthya = karmakartRtvazakti tathA karmanA udayamAM lIna thavAnI, rasapUrvaka bhaLavAnI pAtratA = karmabhoknatvazakti atyaMta ghaTatI jAya che. sopakrama karmonI nirjarA thatI jAya che. nikAcita karma bhale Cii ravAnA na thAya paNa nikAcita karmanA azubha anubaMdho to sAva khalAsa thaI jAya che. bhagavatIsUtramAM darzAvela "yatanAvaraNIya karmano daDha kSayopazama thAya che. yatanAvaraNIya karma eTale viziSTa prakAranuM ja cAritra pALavAnI Atmazaktine aTakAvanArA karma. temAM sAnubaMdhapaNe dharakhama ghaTADo thAya che. bhAvaprANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA vagerenA baLe vibhAvAdithI chUTakAro (tAzva) yatanAvaraNIya karmano daDha kSayopazama thavAnA lIdhe bhAvacAritrane aNizuddhapaNe pALavA mATe prabaLa varSollAsa uchaLe che. tenA lIdhe have sAdhaka bhagavAna niraMtara (1) bhAvaprANAyAmamAM lIna bane che. (A) azuddha (prazasta-aprazasta ubhaya) bhAvonuM recana = tyAga, (B) zuddhabhAvanuM pUraNa = grahaNa ane (C) kuMbhana = sthApana e ahIM bhAvaprANAyAma samajavo. (2) temaja (A) binajarUrI viSayomAM Indriyo pravarte nahi tathA (3) jarUrI viSayomAM ke (C) acAnaka upasthita thayelA zabdAdi viSayomAM Indriyo pravarte to paNa temAM rAga-dveSa na thAya tevo Indriyono pratyAhAra ahIM niraMtara pravarte che. tathA (3) potAnA paramAtmasvarUpamAM sAdhaka satata aMtaHkaraNane sthApita kare che. AvI dhAraNA paNa satata pravarte che. AvI dhAraNA prabaLa thatAM nija paramAtmasvarUpanuM dhyAna pravarte che. asaMga anuSThAna paNa satata pravarte che. A rIte satata, sarvatra bhAva prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, asaMga
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ o 6/7 * paraMjyotiH prakAzaH 2463 pa nijAtmadravyam aparokSatayA anubhUyate / tataH 'akhaNDAnandamUrttiH ahamityanubhUtisAgare sa nimajjati / idamevA'bhipretya sAmyazatake vijayasiMhasUribhiH " adhyaatmopnissdbiijmaudaasiinymmndyn| na kiJcidapi yaH pazyet sa pazyet tttvmaatmnH||" (sA.za.84 ) ityuktam / taduktaM yogazAstre'pi "audAsInyaparasya prAzate tat svayaM tattvam" (yo.zA.12/11) kRti rA ben paramodAsInapariNatiprabhAveNa nirvANaikA'bhilASitayA ca ayaM nirapAyaM naizcayikaM sAnubandhayogaM ze yogabindu (33)-dvAtriMzikAprakaraNA(19/17)didarzitam upalabhate / nijazuddhAtmasvarUpamAhAtmyajJAnena AtmA prAcuryeNa vAsito bhavati / cittavRttipravAho'pi dRDhatayA AtmAnubhUtisamanuviddhaH sampadyate / paraM ka jyotiH nirantaraM svAntaH sahajataH pratibhAsate / rNi anuSThAna AdinA kAraNe udAsInabhAva tamAma prakAre parAkASThAe pahoMce che. tyAre potAnA zabdo, vibhAva, vikalpa vagerethI paNa potAnuM Atmadravya atyanta chUTuM che - tevuM sAdhaka bhagavAna aparokSapaNe vAraMvAra anubhave che. tethI te 'huM akhaMDAnaMdamUrti chuM - AvI svAnubhUtinA sAgaramAM DUbI jAya che. * udAsInapariNati tattvadarzanabIja (Dva.) A ja abhiprAyathI zrIvijayasiMhasUrijIe sAmyazatakamAM jaNAvela che ke 'udAsInatA e adhyAtmaupaniSadnuM bIja che. tene jarA paNa maMda karyA vinA je sAdhaka Atmabhinna bIjuM kazuM paNa na jue, te ja sAdhaka AtmAnuM sahaja zuddhasvarUpa jue.' zrIhemacaMdrasUrijIe yogazAstramAM paNa jaNAvela che ke audAsInya pariNatimAM parAyaNa = magna banelA sAdhakane te Atmatattva svayameva prakAze che." matalaba ke udAsInatAne ghaTADe nahi te sAdhaka zuddha AtmasvarUpane jue che. jyAre udAsInapariNatimAM magna banelA sAdhaka samakSa to te zuddha Atmatattva jAte ja aparokSa svarUpe prakAzavA mAMDe che. ATalI al ahIM vizeSatA che, paraMtu udAsIna pariNAma e svAnubhUtino amogha upAya che, tAttvika mokSamArga che - A vAta to banne sthaLe samAnarUpe ja phalita thAya che. tethI ja mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje amRtavelanI sajjhAyamAM jaNAvela che ke "dekhIye mArga zivanagarano, jeha udAsIna pariNAma re; teha aNachoDatA cAlIe, pAmIye jima parama dhAma re. cetana ! jJAna ajavALIe...." (28) * nirapAya naiRRyika sAnubaMdha yogane meLavIe (ra.) parama udAsIna aMtaraMga pariNatinA prabhAvathI tathA rAgAdimukta nija caitanyasvarUpane sadA mATe anAvRta karavAnI eka mAtra abhilASAthI nirapAya nirvighna naizcayika (= nizcayanayamAnya tAttvika) sAnubaMdha yogane sAdhaka meLave che. yogabiMdu, dvAtriMzikA prakaraNa vagere graMthomAM sAnubaMdha yoganuM varNana maLe che. potAnA zuddha caitanyasvarUpanA mAhAtmyanA jJAnathI AtmA atyanta bhAvita thAya che, vAsita thAya che, suvAsita thAya che. cittavRttipravAha paNa dRDhapaNe nijasvarUpaviSayaka anubhUtithI vaNAI jAya che. sAdhaka bhagavAnane potAnI aMdara niraMtara sahajapaNe paramajyotinA darzana thAya che caitanyaprakAzano anubhava thAya che, paudgalika prakAzathI rahita evA prakAzano pratibhAsa thAya che. zuddha = =
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2464 26/7 0 zAstravAsanAtyAgaH zAstrasaMnyAsasvIkArazca / ____ aparokSasvAnubhUtiparAyaNatayA ayaM zAstravAsanAM parityajya zAstrasaMnyAsam aGgIkaroti / nijacaitanyasvabhAve kevalaM niSkaSAyatA-nirvikAratA-nirupamasamatA-nirAvaraNavItarAgatA-paramatRpti-praguNara zItalatA-pragADhazAnti-pUrNAnanda-sahajasamAdhi-sampUrNasvasthatAdikam anubhuuyte| anubhUyamAnanijazuddhama caitanyasvarUpagocarA'ntaraGgaprIti-paramabhakti-nirvyAjA''dara-prakRSTabahumAnAdibalena sarvatra sarvadA satataM nijasvarUpAnusandhAnaM sthiratAM bhajate vibhAva-vikalpAdikaJca atyantaM prihiiyte| samIcInA prabalA - gha yoddhazA rUda prAdurmatiA. ka mitrAdiyogadRSTau granthibhedapUrvaM zuddhAtmatattvA'nubhavo'ruNodayAdiprabhAtulyo jAyate / granthibhedottaraNi kAlaM sthirAdidRSTau sUryodayAdikAlInaprakAzatulyaH sa snyjaayte| prabhAyAM tu madhyAhnakAlInamArtaNDa prakAzatulyaH vizadataraH sa smpdyte| nijaparipakvakAla-svabhAvapraguNatA-bhavitavyatA'nukUlatA-karmalAghava-tAttvikapuruSakAraprAbalyasamprayuktaM jJAnavaizA prakaTanijAtmatattvavizuddhatvaJca zuddhAtmatattvagocaravizadatarA'nubhave mukhyatayA niyAmakam avaseyam / (pa.) aparokSa svAnubhUtimAM teo gaLADUba rahe che. tethI zAstravAsanAne choDIne e zAstrasaMnyAsane svIkAre che. potAnA caitanyapaTa upara, caitanyasvabhAvamAM kevaLa niSkaSAyatA, nirvikAritA, anupama samatA, nirAvaraNa vItarAgatA, parama tRpti, prakRSTa zItalatA, pragADha zAnti, paripUrNa AnaMda, sahaja samAdhi, saMpUrNa svasthatA vagere anubhavAya che. potAne je zuddha caitanyasvarUpa anubhavAya che, tenA pratye aMtaraMga prIti, parama bhakti, svAbhAvika AdarabhAva, prakRSTa bahumAnabhAva vagerenA baLathI sarvatra, sarvadA, satata nijasvabhAvanuM anusaMdhAna Take che tathA rAgAdi vibhAvapariNAmo atyaMta pAMgaLA banI jAya che, vikalpo mAyakAMgalA thaI jAya che. samyapha ane prabaLa yogadazA ahIM pragaTe che. # vibhinna yogadRSTimAM ravAnubhavanI taratamatAno vicAra ? (mitrA.) graMthibhedanI pUrve mitrA-tArA-balA-dIprA A cAra yogadRSTimAM zuddha Atmatattvano je anubhava 3ii thAya che, te vahelI savAre bhaDa-bhAMkharAnA prakAza jevo, uSAnA prakAza jevo, aruNodaya vagerenI prabhA jevo jANavo. graMthibheda pachI sthirA dRSTimAM zuddha Atmatattvano je anubhava thAya che te sUryodayakAlIna 2 prakAza jevo samajavo. kAMtA daSTimAM te anubhava savAre nava vAgyAnI AsapAsanA samaye jevo sUryaprakAza hoya tevo samajavo. tathA prabhA dRSTimAM te svAnubhava madhyAhna kALanA sUryaprakAza samAna atyaMta spaSTa bane che. (1) jema-jema moze pahoMcavAno potAno kALa pAkato jAya, paripakva banato jAya, (2) nija svabhAva sudharato jAya, (3) mokSaprApaka bhavitavyatA anukULa banatI jAya, (4) potAnA karmo haLavA thatA jAya ane (5) sAdhanAno tAttvika puruSArtha prabaLa thato jAya, tema-tema tenA lIdhe nijajJAna spaSTa thatuM jAya. tathA jeTalA-jeTalA aMze potAno AtmA pragaTelo hoya te nirmaLa thato jAya che. jJAnanI A spaSTatA tathA potAnA pragaTa AtmatattvanI nirmaLatA - A be ja tattvane zuddha Atmatattvano atyaMta pAradarzaka anubhava karavAmAM mukhyapaNe niyAmaka jANavA. te banne tattvo jema jema baLavAna thatA jAya, vikasatA jAya tema tema zuddha Atmatattvano anubhava vadhu ne vadhu pAradarzaka thato jAya che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * vidyAjanmalAbhavicAraH / 2465 iha prabhAyAM sUryaprabhAsamAnaH nijAtmasvarUpAvabodhaH nizcalaM zuddhAtmadhyAnaM sadaiva prasUte ... (yogadRSTisamuccaya-174) / "neha prAyo viklpaa'vsrH| prazamasAraM sukham iha" (yo.dR.sa.15 vR.) iti vyaktaM yogadRSTisamuccayavRttau prbhaadRssttiniruupnne| anantA''nandamayAtmasvarUpaprakAzakadhyAnajatvAdetadeva ra tAttvikaM sukham / taduktaM yogadRSTisamuccaye prabhAyAM "dhyAnajaM tAttvikaM sukham" (yo.dR.sa.173) iti| ma iha puNyA'pekSaJca sukhaM duHkharUpeNa svAntaH pratibhAsate, parAdhInatvAditi vyaktaM yogadRSTisamuccaye se (173) / bhavAntarAdyArambhakA'nubandhaviccheda-cittapariNAmanizcalatAdikaM dhyAnaphalarUpeNa labhyate iti _ vyaktaM yogabindu-dvAtriMzikAprakaraNAdau (yo.bi.363 + dvaa.18/21)| zrIharibhadrasUribhiH brahmasiddhAntasamuccaye / (rU63) tA vidyAnanmatiH rUda tattviI reyA ___ paramAtmadhyAnapariNamanaprakarSAcca zuklajJAnopayogabalena mohanIyAdikarmaprakSaye nirvANapadA''sannatA kA A kAraNe mitrA vagere yogadaSTiomAM thatA svAnubhavanI pAradarzakatAmAM taphAvata-taratamabhAva paDe che. huM tAtvika sukha dhyAnajanya che - (da.) ahIM prabhA dRSTimAM sUryanI prabhA jevo potAnA AtmasvarUpano bodha hoya che. te haMmezA zuddha AtmAnA nizcala dhyAnane pragaTAve che. yogadRSTi samuccaya svopallavRttimAM zrIharibhadrasUrijIe prabhA dRSTinuM nirUpaNa karatAM jaNAvela che ke "prabhA daSTimAM prAyaH vikalpane avasara nathI hoto. tethI prazamapradhAna sukha ahIM hoya che." anaMta AnaMdamaya AtmasvarUpanI jhAMkhI karAvanArA dhyAnathI te sukha utpanna thatuM hovAthI te ja tAttvika sukha che. yogadRSTi samuccayamAM zrIharibhadrasUrijIe ja prabhA daSTinA nirUpaNamAM A vAta karI che. prabhA dRSTimAM vartatA yogIne puNyasApekSa sukha potAnA aMtaramAM duHkhasvarUpe pratIta thAya che. kAraNa ke te parAdhIna che, Atmabhinna puNyakarmane AdhIna che. parAdhIna hovuM e ja che to du:khanI AgavI oLakha che. A vAta yogadRSTi samuccayamAM spaSTa karela che. pUjya ratnavijayajI . mahArAje RSabha jinezvara stavanamAM A aMge nIcenA zabdomAM IzAro karyo che. sakala jIva che sukhanA kAmI, te sukha akSaya mokSa re; karmabhanita sukha te duHkharUpa, sukha te AtamajhAMkha..jagaguru pyAro re." dhyAnanA phaLa svarUpe punarbhavanI paraMparA vagerenuM kAraNa bananArA azubha anubaMdhono viccheda thAya che, sAdhanAmAM cittanI sthiratA vagere prApta thAya che. yogabiMdu, dvAtrizikA prakaraNa vageremAM A bAbata spaSTapaNe jaNAvela che. zrIharibhadrasUrijIe brahmasiddhAnta samuccayamAM je vidyAjanmanI prApti jaNAvI che, te A avasthAmAM = prabhA dRSTimAM tAttvika jANavI. - A zukalajJAna upayogano prabhAva pichANIe (varamA.) paramAtmAnuM dhyAna ahIM prakRSTa rIte AtmAmAM pariName che. tenA lIdhe yogImAM zuklajJAna upayoga jIvaMta bane che, rAgAdizUnya jJAnopayoga dhabake che, zuddhopayoga uchaLe che, zukladhyAnaprApaka jJAnopayoga sakriya bane che. tenA baLathI mohanIyAdi karmano atyaMta uccheda thAya che. tethI yogI ekadama muktipadanI nikaTa pahoMcI jAya che. rAgAdimukta nija zAzvata zuddhacaitanyasvarUpa tenI sAme najarAyA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2466 cha paripakvasukhalAbhaprarUpaNA 0 26/7 bodhyA SoDazakAnusAreNa (15/5) / yogadRSTisamuccayokta: (4) zAstrayogaH atra parAkASThAprApto varttate / pa ittham unmanIbhAvasAdhako jJAnayogaH prishudhyti| prakRte "jJAnayogaH tapaH zuddham, Atmaratyekajo lakSaNaH / indriyArthonmanIbhAvAt, sa mokSasukhasAdhakaH / / " (a.sA.12/5) iti adhyAtmasArakArikA anuyojyA taatpryaanusndhaanen| unmanIbhAvodaye indriyANAm amanaskodaye ca kAyasya kAlpanikatA pratibhAsate / prakRte "vizliSTamiva za pluSTamivoDDInamiva pralInamiva kAyam / amanaskodayasamaye yogI jAnAtyasatkalpam / / " (yo.zA.12/12) ke iti yogazAstrakArikA bhaavniiyaa| tadA ca tAttvikaM paripakvam Atmasukham anubhUyate sAkSAt / haiidamevA'bhipretyoktaM yogasAre "mRtaprAyaM yadA cittam, mRtaprAyaM yadA vpuH| mRtaprAyaM yadA'kSANAM vRndam, pakvaM tadA sukham / / " (yo.sA.5/4) iti / itthaJca tAdRzA'manaskayogodaye sakalavikalpakalpanAmeghajAlavilayena kA anavarataM kalpanAtItam AtmatattvabhAskaraM anantAnandamayaM yogI sAkSAtkaroti / taduktam adhyAtmasAre "yahUNaM tvanaIStIta tag gzyatvejI?" (ma.sA.28/127) tiA kare che. A bAbata SoDazaka graMtha mujaba ahIM samajI levI. tathA yogadaSTi samuccayamAM zrIharibhadrasUrijIe varNavela "zAstrayoga' ahIM parAkASThAne pAmelo jovA maLe che. che unmanIbhAvasAdhaka jJAnayogano AvirbhAva che (phaltha.) A rIte ahIM unmanIbhAvane sAdhanAro jJAnayoga cotarapha zuddha thato jAya che. ahIM tAtparyanuM anusaMdhAna karIne adhyAtmasAranI eka kArikAnuM saMyojana karavuM. tyAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "zuddha cetanAnA akhaMDa piMDa svarUpa AtmAmAM ja kevaLa AnaMdanI anubhUti karavA svarUpa jJAnayoga sa e ja vizuddha tapa che. tenA lIdhe IndriyanA viSayomAMthI aMtaHkaraNa upara uThI jAya che, bahAra nIkaLI jAya che. AvA unmanIbhAvane jJAnayoga lAve che. tethI te jJAnayoga mokSasukhano sAdhaka che." 69 amanaska dazAmAM kAyA paNa kalpita lAge 69 (unma.) jyAre unmanIbhAva pragaTe tyAre jANe ke Indriyo marI paravArelI hoya tevuM sAdhakane jaNAya rI che. tathA jyAre amanaska dazAno udaya thAya tyAre kAyA marI paravArelI hoya tevuM yogIne lAge che. prastutamAM yogazAstranI eka kArikAnI vibhAvanI karavI. tyAM zrI hemacaMdrasUrijIe jaNAvela che ke "amanaska dazAno udaya thAya tyAre yogIne potAnuM atinikaTa evuM paNa zarIra jANe ke potAnAthI chUTuM paDI gayeluM hoya, baLI gayeluM hoya, uDI gayela hoya, ogaLI gayela hoya, jANe ke kAlpanika hoya tevuM lAge che." tyAre AtmAnA tAttvika paripakva sukhano yogI sAkSAt anubhava kare che. A ja abhiprAyathI yogasAramAM jaNAvela che ke jyAre citta mRtaprAya hoya, jyAre kAyA mRtaprAya hoya tathA jyAre Indriyono samUha mRtaprAya hoya tyAre paripakva sukha anubhavAya." Ama kAyA paNa jyAM kAlpanika lAge tevA amanaskayogano prAdurbhAva thatAM sakala vikalpanI kalpanAsvarUpa vAdaLanA Dhaga ravAnA thavAthI yogI lpanAtIta ane anaMtAnaMdamaya evA AtmatattvasvarUpa sUryanA satata sAkSAta darzana kare che. A aMge adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke "kalpanAothI rahita evA yogI AtmAnuM je kalpanAtIta-kalpanAagocara
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 vikalpavAdalavRndavizrAntiH tyAjyA 0 2467 idaJcAtrAvadheyam - zveta-zyAmameghasamaprazastA'prazasta-saphala-niSphalavikalpa-vicArAdayaH cittAkAze Agacchanti gacchanti c| kintu tacchraddhayA apavargamArge gantuM naivA'rhati, na vA tatra cirakAlaM / vizrAntiH yujyte| paramA''zvAsena atItA'niSTasmaraNA'nAgataparatattvAkAGkSApUrNakalpanAnimajjanaM / hi vikalpavAdalavizrAntitulyam AtmasAdhanA'sthibhaGgakAri / yathA vivekI ghanAghanaghaTAvilokanAd viramya tadatItodIyamAnasUrya-candra-graha-nakSatra-tArakanirIkSaNena ze nijanetre nirmalIkaroti tathA dehAdyAtmavivekavijJAnI zubhA'zubhavikalpAdivAdalavRndavizrAntiM vimucya ke tdtiitcidaakaashsthsmyngmtijnyaanlkssnntejsvitaark-vishdshrutjnyaanaatmknksstr-prmaavdhijnyaanaadisvarUpa che, tene jue che." hA vikalpavAdaLamAM vizvAti nA karIe chI (rU.) ahIM eka vAta khAsa khyAlamAM rAkhavI ke AkAzamAM vAdaLA Ave ne jAya. AkAzamAM dhoLA vAdaLa paNa Ave ane kALA vAdaLa paNa Ave. vAdaLA varase paNa kharA, ne nA paNa varase. paraMtu vAdaLanA bharose cAlI na zakAya. vAdaLa upara besI na zakAya. bAkI hADakAM bhAMgI jatAM vAra na lAge. e ja rIte vikalpa ane vicAro paNa vAdaLa jevA che. cittAkAzamAM te Ave ne jAya. te prazasta paNa hoya ne aprazasta paNa hoya. te saphaLa paNa bane ane kyAreka niSphaLa paNa bane. paraMtu tevA vikalpa-vicArasvarUpa vAdaLanA bharose mokSamArge cAlI na ja zakAya ke lAMbA samaya sudhI temAM rokANa-visAmo karI na ja zakAya. tevI vizrAnti karavI yogya na gaNAya. atIta kALanA dardamaya aniSTa saMsmaraNomAM ane anAgata kALanI mahattvAkAMkSApUrNa anAtmagocara kalpanAmAM DUbI javuM, parama nizcitatAthI rasapUrvaka khovAI javuM, vizvAsapUrvaka vicAravAyumAM vilIna thaI javuM te kharekhara vikalpanA che vAdaLa upara Asana jamAvIne vizrAma karavA jevuM ja che. tenAthI AtmAnA sAdhanAsvarUpI hADakAMono ghaNI vAra cUrecUro thaI gayelo che. sAdhanAnA hADakAMne khokharA karanArI AvI vikalpavizrAntithI saryuM. A vikalpavAdaLanI pele pAra dRSTi karIe . (thayA.) kharekhara je vivekI mANasa che, te ghanaghora vAdaLAonI hAramALAmAM vizrAma paNa nathI karato ke tene jovAmAM khoTI paNa nathI thato. vivekI mANasa vAdaLone jovAnI pravRttithI aTakIne vAdaLonI pele pAra AkAzamAM rahelA evA ugatA pratApI sUrya, saumya candra, jhaLahaLatA graha, namaNA nakSatra ane camakatA TamaTamatA tAralAone jovA dvArA potAnI banne AMkhone vadhu tejasvI banAve che. vAdaLAnI AsapAsa ke vAdaLAnI vacce dekhAvA chatAM paNa vAstavamAM vAdaLAnI pele pAra rahelA ugatA bAlaravi vagerenA dIrghakAlIna darzana ( trATaka) dvArA jema vivekI mANasa potAnI AMkhane vadhu vedhakatIrNa banAve che, tema 'deha-indriya-mana vagerethI AtmA judo che' AvA vivekajJAnane dharAvanAra AtmArthI sAdhaka paNa sArA-narasA vikalpa-vicArasvarUpa vAdaLAnA DhagalAnI vacce aTavAyA vinA, tene jovAjANavA-mANavAmAM khoTI thayA vinA, temAM vizrAma karyA vinA, vikalpavAdaLanI AsapAsa jaNAvA chatAM paNa vikalpavAdaLanI pele pAra cidAkAzamAM rahelA evA (1) samyagU matijJAnarUpI TamaTamatA tAralA,
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2468 vivekajJAna-dRSTivizadIkaraNam / 26/7 svarUpakAntagraha-manaHparyavajJAnasthAnIyasaumyazazi-kevalajJAnA''bhodIyamAnabhAskarANAM nijAnubhavaprajJayA darzanato pa nijavivekajJAna-dRSTI vizadayati / matijJAnAdyanuviddha-sahaja-nirvikalpa-nIrava-nijazuddhacetanAyAmeva sAdhakaruciH mA' upAdeyatayA atyantaM dRddhiibhvti| ___ matijJAnAdisaMlagnavikalpa-vicArAdInAM kevalaM jJeyatvameva, na tUpAdeyatvam / ata eva kvacit prayojanabhUtaprazastavicAravAIlamadhye zuddhacaitanyasUryatejAkiraNopaSTambhopahitasya kuzalAnubandhipuNyalakSaNasya saptaraGgA'nubandhizakracApasyA'pi kevalaM darzanIyatvameva, na tUpAdeyatvam / prazastavicAravAIlasannike hitasandhyoSAcitraprakAzasvarUpeNa prAdurbhUtAnAM zAsanaprabhAvakazakti-labdhi-siddhiprabhRtInAmapi apramatta vAritrika venam asAsaNa parva, yataH "timAM sUvarIviMAsamA" (nA.ri.1/16 + ..00/ 15) iti nAradaparivrAjakopaniSat-saMnyAsagItAvacanaM teSAM citte kAtsnye na pariNataM bhavati / teSAM samAdhiniSThameva anuSThAnaM bhvti| SoDazakokta(3/11)viniyogA''zayabalena tatsannidhau pareSAM vairAdinAzaH bhavati / itthamasaGgabhAvena yathocitaparAnugrahasampAdanamapi atra nirAbAdham / yadi (2) vizada zrutajJAnasvarUpa namaNA nakSatro, (3) paramAvadhijJAna vagere svarUpa jhaLahaLatA graho, (4) mana:paryavajJAnAtmaka saumya caMdra tathA (5) kevalajJAnasamAna ugato pracaMDa sUrya - A pAMcanA, potAnA anubhavajJAnarUpI prajJA vaDe, niraMtara sabahumAna darzana karIne potAnA vivekajJAnane ane vivekadRSTine (= samyagdarzanane) vadhu vedhaka, tIkSNa, tejasvI ane nirmaLa banAve che. matijJAnAdimAM vaNAyelI sahaja, nirvikalpa, nIrava, nija zuddha cetanAmAM ja sAdhakanI ruci upAdeyapaNe atyaMta daDha bane che. | \/ vikalpa-puNya-zakti vagere mAtra phoya che, upAdeya nahi ! (tti) matijJAnAdinI sAthe saMkaLAyelA vikalpa-vicArAdio yogI mATe upAdeya = grAhya nahi che paNa mAtra zeya bane che. tethI ja kvacit prayojanabhUta evA prazasta vicAravAdaLanI vacce zuddha caitanyarUpI [ii sUryanA tejasvI kiraNonA sahAre sarjAtA evA kuzalAnubaMdhI puNyasvarUpa saptaraMgI meghadhanuSya paNa yogI mATe mAtra darzanIya-joya ja banI rahe che, upAdeya nahi. prazasta vicArarUpI vAdaLanI AsapAsa saMdhyAnA ke uSAnA sonerI-rUperI-gulAbI prakAzasvarUpe pragaTelI zAsanaprabhAvaka zakti, labdhi, siddhi, Rddhi vagerenA paNa apramatta cAritradhara yogI mAtra jJAtA-dA-asaMga sAkSI ja banI rahe che, kAraNa ke temane mAna-sanmAna-prasiddhi vagere atyaMta tuccha lAge che. pratiSThA = prasiddhi bhUMDaNanI viSTA jevI che? - A pramANe nAradaparivrAjaka upaniSatkrAM ane saMnyAsagItAmAM je jaNAvela che, te vacana teonI rage -ragamAM pUrepUruM pariNamI gayela hoya che. ja prabhASTino prakarSa (teSAM.) sAtamI prabhA dRSTimAM rahelA te yogIonuM anuSThAna samAdhistha ja hoya che. temanA sAnnidhyamAM bIjA hiMsaka-vairI jIvonA paNa vairAdi bhAvo zAMta thAya che. A rIte asaMga bhAvathI yathocita rIte paropakAra paNa sAtamI prabhA dRSTimAM nirAbAdapaNe pravarte che. jo temane ziSyAdi hoya to ziSyAdine asaMgabhAvathI avasare vAcanA vagere ApavA svarUpa ucita pravRtti pravarte che. temaja temanI je koI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * sulInacittalAbha: 2469 vineyAH santi tarhi vAcanApradAnAdilakSaNaH aucityayogaH asaGgabhAvena yathAvasaraM sampadyate / satkriyA pa ca avandhyaiva svabhUmikA''nurUpyeNa nirabhiSvaGgabhAvato vijnyeyaa| "sulInam = atinizcalaM parAnandam" ... (yo.zA.12/4) iti yogazAstroktaM sulInacittaM tttvto'traa''virbhvti| vijJeya etAvAn prabhAyAM / yogadRSTau prakarSaH pravRttacakrasya yoginaH yogadRSTisamuccayadarzitasya (yo.s.212)| ____ parAyAM tu paripakvA'tisRdRDha-vizuddhabhedavijJAnapariNatiprabhAveNa vakSyamANaguNavairAgyaprabhAveNa ca ze (1) kAmabhogAditaH, (2) pravacanaprabhAvanAdibAhyapravRttitaH, (3) kAyAdiyogacAJcalyataH, (4) saGkalpa ka - vitpavitA, (2) prastAvita:, (6) vartutva-mootvapariNAmapakSapAtataH, (7) mumukSAfmatasdnusstthaanaadigocrpriitisukhtH, (8) asaGgAnuSThAnA'valambanakopekSAsukhA'bhiratitaH, (9) smupntpaNa kriyA hoya te sArI ja hoya che, amogha ja hoya che, potAnI bhUmikAne anurUpa ja hoya che tathA anAsakta cittathI ja te sankriyA pravartatI hoya che - tema jANavuM. "AtmasvarUpamAM ja atyaMta nizcala ane paramaAnaMdavALuM citta e sulIna kahevAya' - AvuM yogazAstramAM jaNAvela che. te sulIna citta paramArthathI ahIM pragaTe che. prabhA nAmanI sAtamI yogadaSTimAM pravRttacakra yogInA AtmavikAsanI AvI parAkASThA jANavI. yogadRSTi samuccaya graMthamAM zrIharibhadrasUrijIe pravRttacakra nAmanA yogInuM varNana karela che. 8 AThamI yogadaSTi "parAne samajIe 60 (rAtha.) chellI AThamI "parA' nAmanI yogadaSTi che. (A) deha-vacana-mana-karma-pudgalAdithI potAno AtmA atyanta nirALo che, judo che, chUTo che' - AvA bhedavijJAnanI pariNati tyAre yogIne atyaMta paripakva, atisudaDha ane vizuddha banI cUkela hoya che, AtmasAt thayela hoya che. temaja AgaLa jaNAvavAmAM Avaze te (B) guNavairAgya = paravairAgya (= zreSThavairAgyo paNa temanA aMtaramAM jhaLahaLato ke hoya che. A banne umadA, uttama ane udAtta evA durlabhatama tattvonA prabhAve - (1) kAmabhoga, bhogasukha, Indriyasukha vagerethI teo atyanta virakta thayA hoya che. (2) zAsanaprabhAvanAdi bAhya pravRttino paNa teone moha-vaLagADa nathI ja hoto. (3) kAyayoga vagerenI caMcaLatA, parivartanazIlatA vagere paNa temane pasaMda nathI hotI. (4) mananA saMkalpa, vikalpa, vicAra Adi pratye AMzika paNa AkarSaNa hotuM nathI. (5) kyAreka ziSyAdi pratye ke zAsananAzakAdi pratye karavA jarUrI hoya tevA prazasta kaSAyanI paNa temane jarAya ruci hotI nathI. - (6) kartutva-bhostRtva pariNAmano pakSapAta marI cUkyo hoya che. (7) rAgAdi bhAvothI chUTavAnI tIvra tamannA svarUpa mumukSApariNAmathI garbhita sadanuSThAnAdi pratyenI prItithI je sukha pUrve anubhavAtuM hatuM, te sukhanI paNa temane have IcchA thatI nathI. (8) sAtamI daSTimAM asaMgaanuSThAna pravartatuM hatuM. enA nimitte tyAM je upekSAbhAvanuM sukha = udAsInabhAvanuM sukha uddabhavatuM hatuM, temAM sAme cAlIne joDAvAnI lAgaNIthI paNa teo virakta bane che. (9) vagara bolAvya, sAme cAlIne, AtmavizuddhithI AkarSAIne AvI paDelA evA laukika ane
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2470 o AsaGgadoSavimuktivimarzaH 0 26/7 palaukika-lokottarA'moghadivyayogaizvaryA''nandataH, (10) vardhamAnaprazastapariNAmA'dhyavasAya-lezyA rA -yogAdyupahitasukhataH, (11) suzuklasvapnadarzanA'nAhatanAda-divyadhvanizravaNa-devatAdarzanAdijanyAnandatazca _ virajya paripakvavizuddhA'saGgasAkSibhAvapariNamanataH tanmAtraguNasthAnakasthitikAriNA AsaGgadoSeNa rahitaH SoDazaka(13/12)-yogadRSTisamuccayavRtti(208)-yogabinduvRtti(55)-dvAtriMzikAvyAkhyAdi(24/7)darzitaH za niSpannayogaH yogI sahajataH sarvatra sarvadA svasvarUpamAtranirbhAsAtmakasamAdhiniSThaH bhavati / sanimitta-nirnimittA'bhinavakalpanA''zA-cintA-smRti-saGkalpa-vikalpA'ntarjalpa-vicArAdihai karaNA'bhirucilakSaNAM vikalpavAsanAM sAkalyena ayaM dahati kevlaa'tiindriyaa'prokssnijaa''tmaanubhuuti|' smnuviddhsmaadhivhninaa| tato "vikalparahitaM manaH, tadabhAvena uttamaM sukham" (yo.dR.sa.15 vR.) iti kA yogadRSTisamuccayavRttau parAdRSTinirUpaNe vyaktam / nirvikalpasukhameva tAttvikamuttamaM sukham / taduktaM lokottara amogha divya yogasaMbaMdhI aizvarya labdhi-Rddhi-siddhi-camatkArazakti vagerenA AnaMdathI paNa teo aMdarathI pUrNatayA udAsIna hoya che. (10) vadhatA evA (a) prazasta pariNAmo, (b) prazasta adhyavasAyo, (c) prazasta lezyA ane (d) prazasta yoganA mAdhyame AvelA AnaMdathI paNa teo pUrepUrA virakta hoya che. (11) temane avAra-navAra svapramAM apUrva jinapratimA, tIrtha vagere jovA maLe. dhyAna ane samAdhi pachI pragaTato anAhata nAda temane saMbhaLAya. divya dhvani-devavANI temane saMbhaLAya. devatA paNa emane darzana Ape. zAtA pUchavA Indra vagere paNa Ave. AvI dazAmAM sAmAnya mANasa harakhaghelo thaI jAya. potAnI jAtane bIjA karatAM ghaNI UMcI mAnI le. paraMtu AThamI yogadaSTimAM rahelA yogIne atyaMta zuklasva pradarzanAdijanya AnaMda pratyenuM paNa AkarSaNa osarI gayuM hoya che. bhedajJAna ane guNavairAgya - A vA benA prabhAve uparokta 11 bAbato vize virakta-anAsakta thavAnA lIdhe paripakvapaNe ane vizuddhapaNe asaMgasAkSIbhAva temanAmAM pariName che. tenA lIdhe te AsaMga doSathI vipramukta bane che. prApta guNasthAnakamAM sa ja jakaDI rAkhe, uparanA guNaThANe caDhavA na de tevI Asakti eTale AsaMga doSa. SoDazakAdimAM vistArathI tenuM varNana maLe che. SoDazaka, yogadRSTisamuccayavRtti, yogabiMduvRtti, vAaizikAvRtti vageremAM varNavela niSpannayoga' nAmanA yogI prastuta AThamI parA dRSTimAM vartatA hoya che. teo sahajapaNe sarvatra sarvadA samAdhiniSTha hoya che. samAdhi eTale potAnA zuddha svarUpa mAtrano prakAza, nirvikalpa caitanyaprakAza. haLa vikalpavAsanAne bALI nAMkhIe . (ni.) nimitta hoya ke na hoya chatAM paNa navI-navI kalpanA, AzA, ciMtA, smRti, saMkalpa, | vikalpa, aMdarano baDabaDATa (aMtarjalpa), vicAra vagere kare ja rAkhavAnI abhiruci-kuTeva-vyasana e vikalpavAsanA che. AThamI yogadaSTimAM vartatA mahAyogI kevala potAnA AtmAnI atIndriya-aparokSa anubhUtithI vaNAyela samAdhi svarUpa agnijvALAthI vikalpavAsanAne samagratayA saLagAvIne sApha karI nAMkhe che. tenA lIdhe "parA dRSTivALA yogInuM mana nirvikalpa hoya che. vikalpa na hovAnA lIdhe temane uttama sukha hoya che' - A pramANe yogadRSTisamuccayavyAkhyAmAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * nirvikalpasukhaM tAttvikasukham 2471 bRhatvamAgye "nivvimun sudaM" (yu..mA.1717) ti| tRtva-monRtvazUnya nirviSaM nirmatatrbodhmaatrmev antaHkaraNam iha sampadyate / ataH adhyAtmasAroktaM ( 20/8) niruddhaM cittaM paramArthata iha vijJeyam / parA nijavizuddhacaitanyaikatAnatA sampravarttate / iyameva parA bhaktiH avaseyA / rA acintyA'moghazaktiyogena parArthasAdhakatvAt zuddhAntarAtmanaH ahiMsA-satyAdigocaraH siddhiyamaH ma yogadRSTisamuccaya-yogaviMzikA-dvAtriMzikA'dhyAtmasArAdyuktaH (yo.dR.sa.218 + yo.viM.6 + dvA.19/28 + a.sA.rza 10/32) atra prakRSyatetarAm / candanagandhanyAyenA'tra sAtmIkRtA dharmapravRttiH yogadRSTisamuccayoktA (16 + 178) jJeyA / ka praznavyAkaraNasUtra-mahAnizIthasUtrA''vazyakaniryukti-vyavahArasUtrabhASya-maraNavibhaktiprakIrNakopadezamAlA rNi -prazamarati-yogitADaSTa praratnaprakRtipravardhitA (pra.vyA.2//o + ma.na.7/18/pR.16rU + bra.ni.162 + ] vya.pU.mA.10/ra9 + ma.vi.pra.rUdhdha + 3.mA.62 +X.ra.26% + yo.ga.20+17 + 4.pra.21/7) vAsI-candrana'nirvikalpa sukha e ja tAttvika sukha che' AvuM bRhatkalpabhASyamAM jaNAvela che. kartRtva-bhotRtva pariNati temanA aMtaHkaraNamAMthI nIkaLI jAya che. temanA nirvikalpa banI cUkelA aMtaHkaraNamAM mAtra atyaMta nirmaLa bodha - vItarAga caitanyaprakAza ja hoya che. AThamI yogadiSTamAM aMtaHkaraNa AvuM vizada -vimala bane che. adhyAtmasAramAM je pAMcamuM 'niruddha' nAmanuM citta batAvela che, te paramArthathI ahIM jANavuM. tathA potAnA vizuddha caitanyamAM ekatAnatA-ekarasatA ahIM samyak prakAre parAkASThAe pahoMce che. A ekatAnatA e ja parA STimAM rahelA mahAyogInI 'parA bhakti' jANavI. - * siddhiyamanI parAkASThA al (vi.) tathA aciMtya = avarNanIya amogha zaktinA yogathI ahiMsA, satya vagere yama parArthasAdhaka bane che. matalaba ke parA dRSTimAM vartatA yogInI pAse AvelA hiMsaka prANIo paNa ahiMsaka banI jAya che. teonI hiMsakavRtti nAza pAme che. mahAmRSAvAdI paNa temanI pAse AvavA mAtrathI, temanA yogaprabhAvathI-siddhiyamaprabhAvathI, tAtkAlika satyavAdI banI jAya che. Ama zuddha aMtarAtmAvALA A mahAyogI pAse ahiMsA, satya vagere saMbaMdhI siddhiyama atyaMta prakRSTapaNe vartatA hoya che - tema siddha thAya che. yogadRSTi samuccaya, yogaviMzikA, dvAtriMzikA prakaraNa, adhyAtmasAra vagere graMthamAM 'siddhiyama' varNavela che. caMdanamAM sugaMdha jema AtmasAt thayela hoya, tema ahIM dharmapravRtti AtmasAt thAya che. yogadRSTisamuccayamAM adveSAdi ATha guNa batAvela che, temAMthI A AThamo guNa jANavo. * vAsI-candanakalpatAno prAdurbhAva sa (prazna.) praznavyAkaraNasUtra, mahAnizIthasUtra, Avazyakaniryukti, vyavahArasUtrabhASya, maraNavibhakti prakIrNaka, upadezamAlA, prazamarati, yogazataka, aSTakaprakaraNa vagere graMthomAM batAvela vAsI-caMdanakalpatA A avasthAmAM paramArthathI pragaTe che. (1) vAsI karavata. eka mANasa karavatathI muninA zarIrane 1. nirviSasua sudhI =
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2472 0 mahAsAmAyikaprAdurbhAva: / 26/7 pa kalpatvamatrA''virbhavati paramArthataH / yA praznavyAkaraNasUtrA'nuyogadvArA''vazyakaniyuktipramukhadarzitaM (pra.vyA.sU. 2/5/45 + a.dvA. 128 + A. _ ni. 798) sarvajIvasamabhAvalakSaNaM sAmAyikacAritram atra baliSThaM bhavati / ra videhadazAM samanubhUya, zukla-zuklAbhijAtyatAJca samprApya mahAyogI samarAdityakathAcaritranirUpitaM T (sa.va.mava-1, pR.160) mahIsAmayi zuddhacaitanyamayaparamasamabhAvanakSai namastagatrA podazI(1ra/03)-tithaviMziT(7 + 8 + 1 + 10)ghutte dharmakSati niravivAre svabhAvakssmaadypraa'bhidhaanmtraa''tmsaad bhavati / bahujanmAntarA''vahaH sAzravayogaH ucchidyate / yogabindau(375) chole ane bIjo mANasa caMdanathI munidehanuM vilepana kare chatAM munine te baMne pratye samAna bhAva hoya. muninI koI niMdA kare ke prazaMsA kare tema chatAM mahAtmAno bhAva te banne pratye eka sarakho hoya. aNagAranI A avasthA vAsI-candanakalpa kahevAya. A mujaba mahAnizIthasUtramAM jaNAvela che. tathA (2) "karavata jevA apakArakArI jIvo vAstavamAM mArA pApone cholavAmAM nimitta bane che, upakArI bane che. tethI te caMdana jevA che' - AvuM je kalpa = vicAre te paNa vAsIcaMdanakalpa kahevAya. athavA (3) vAsImAM = karavatatulya apakArI jIvomAM caMdananA kalpanI = chedanI jema je upakAra kare, te vAsIcaMdanakalpa kahevAya. matalaba ke jema caMdana potAne chedanAra vAsIne = karavatane paNa sugaMdha Ape che, tema apakArI upara upakAra kare te vAsIcaMdanakalpa kahevAya. athavA (4) vAsImAM = karavatasamAna che apakArI jIvomAM caMdana jevo kalpa = AcAra jemano hoya te vAsIcaMdanakalpa kahevAya. athavA (5) , vAsImAM = karavata jevA apakArI jIvomAM je sAdhu caMdanakalpa = caMdanatulya che, te sAdhune vAsIcaMdanakalpa na kahevAya. (aSTakaprakaraNavRttinA AdhAre anya artha lakhela che.) AvI dazA paramArthathI ahIM pragaTe che. sAmAcikacAritra baliSTha bane che. (pra.) praznavyAkaraNasUtra, anuyogadvArasUtra, Avazyakaniyukti vageremAM sarva jIvo pratye samatA rAkhavAnI pariNatisvarUpa sAmAyikacAritra batAvela che. te sAmAyikacAritra A AThamI yogadRSTimAM atyaMta baLavAna bane che. * mahAsAmAyikano AvirbhAva che (vi.) deha chatAM videhadazAne = dehAtIta avasthAne sArI rIte prakRSTapaNe te mahAyogI anubhave che. tethI te zukla-zuklAbhijAtya bane che. tethI AThamI yogadaSTimAM rahelA prastuta mahAyogInI samatA parAkASThAe pahoMce che. tethI A avasthAmAM zuddhacaitanyamaya paramasamabhAvasvarUpa mahAsAmAyika utpanna thAya che. "samarAinca kahA' nAmanA caritragraMthamAM zrIharibhadrasUrijIe navamA bhAvamAM prastuta mahAsAmAyikano nirdeza karela che. nA dharmakSamA, sAmarthyayoga, zukaladhyAna vagereno prAdurbhAva ja (da.) SoDazaka, yatidharmavizikA prakaraNa vageremAM je niraticAra dharmakSamA, dharmanamratA vagere varNavela che, te paNa ahIM AtmasAt thAya che. tenuM bIjuM nAma svabhAvakSamA, svabhAvanamratA vagere che. aneka janmone lAvanAra sAzravayogano uccheda thAya che. mAtra vartamAna eka bhAva ja bAkI hovAthI anAzravayogano
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * nirAcArapadaprAptiH / 2473 darzitaH anAzravayogaH prakRSyate / samIcInA sarvotkRSTA ca yogadazA iha prAdurbhavati / yogadRSTisamuccayoktaH (1) sAmarthyathI Stra vyAvasara?, zuddhAtmasvarUpagrahiznavIrvottIsodravAnA pUrvorja (1/6 + 96/-6) zukladhyAna-samApatti-kSapakazreNyAdikamatrA''virbhavati / iha aticAravarjito nirAcArapado yogI sampadyate pu (yogdRssttismuccy-179)| parAyAM yogadRSTau sthito yogI itthamapavargamArga smupsrpti| etAvatA rA anubhvstrprtiiymaanbaahyaa'bhyntraa'pvrgmaargktheymnvyruupennaa'vseyaa| avaziSTaJca yogadRSTisamuccayayogabindu-SoDazaka-dvAtriMzikAprakaraNAdito vijJeyam / sAmprataM vyatirekamukhena kiJcid vimRzyate / (1) pUrvam anekazaH dIkSAM gRhItvA api anena jIvena yathArtharUpeNa zuddhasvadravya-guNa ke -paryAyajJAnaM naiva labdham / (2) tAdRzajJAnopalambhena svacittavRttipravAhaH antarmukho nA'kAri anena jIvena / (3) idaM nijA''vazyakakartavyapAlanaM nAnAprazastapravRttibhArA'dhaHsaJcUrNitena anena vismRtamupekSitaJca / ___(4) sadgurupreraNAyAM satyAm api upekSitam idaM kartavyapAlanam / prakarSa thAya che. tenuM varNana yogabiMdumAM maLe che. samyapha ane sarvotkRSTa yogadazA ahIM pragaTe che. zuddha AtmasvarUpane grahaNa karanArA varSollAsanI parAkASThA thavAthI yogadaSTi samuccaya graMthamAM varNavela sAmarthyayogane pragaTa thavAno ahIM avasara (chance) maLe che. ahIM pUrve (1/6 + 16/ pa-6) jaNAvela zukladhyAna, samApatti, kSapakazreNi vagere A avasthAmAM pragaTa thAya che. parA yogadaSTimAM rahelA yogI aticArazUnya banIne nirAcArapadane saMprApta kare che. A rIte AThamI parA dRSTimAM rahelA yogI mokSamArge AgaLa vadhe che. ATalI prarUpaNA dvArA anubhavanA stare pratIyamAna bAhya-atyaMtara mokSamArganI A kathA anvayamukhe = hakArAtmakasvarUpe jANavI. A aMge bAkI rahelI bAbatone vijJa vAcakavarge sa yogadaSTisamuccaya, yogabiMdu, SoDazaka, dvAiizakA prakaraNa vageremAMthI jANI levI. haju sudhI svAnubhUti kema na thaI ? ja (R.) have vyatirekamukhe kAMIka vicArIe. (1) pUrve aneka vakhata saMyamajIvanane svIkAryA bAda paNa A jIve potAnA zuddha dravya-guNa-paryAyanI yathArtha svarUpe samajaNa meLavI nahi. 4 cittavRttipravAha aMtarmukha na karyo ja (2) tevI samajaNa meLavavApUrvaka potAnI cittavRttinA pravAhane aMtarmukha karavAnuM kArya A jIve karyuM nahi. (3) dIkSA jIvanamAM paNa vibhinna prazasta pravRttinA bhAraboja nIce aTavAIne, dabAIne, kacaDAIne potAnuM A aMgata Avazyaka mahattvapUrNa kartavyapAlana A jIva bhUlI gayo, cUkI gayo. (4) kadAca sadagurue tevI preraNA karI hoya to paNa A jIve A kartavyapAlananI upekSA karI.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2474 0 nijacittavRttipravAhaH antarmukhaH kAryaH o 6/7 q (5) zAstrA'dhyayanA'dhyApana- tapazcaryAdikaraNakAle'pi 'nijacittavRttipravAhaH zIghraM svAtmadravyA'bhimukhaH kArya' iti praNidhAnamapi nA'kAri / rA (6) "lokakalyANa-janajAgRti- zAsanaprabhAvanA- saGghasevA- gacchasaJcAlana-samudAyavyavasthA na -"ziSyasaMvardhana-"jIrNoddhAra-pratiSThA- 'tIrtharakSA- "nUtanatIrthasarjana- 'zrutasaMrakSaNa-"dharmakathA-"vihAradhAmanirmANa rzu -zrAvakotkarSayojanA-jainavidyAlayanirmApaNayojanA- 'jainapAThazAlAdravyasaJcayAbhiyAna- "jIvadayAdravyanidhiyojanA -pazurogacikitsAyajJa-'netrarogacikitsAyajJa - kRtrimapAdAropaNazibira- jainacikitsAlayanirmApaNa w - rASTrarakSAdravyopArjanA'bhiyAna- mAnavA'nukampAyojanA- nAnAvidhamahotsava- tIrthayAtrAsaGghopadhAnarNi mAlAropaNAdinizrApradAnAdimohakanAmnA api pravRttigraheNa ahaGkArapoSaNataH bahirmukhataiva saMvardhitA kA sAdhujIvane anena / "sUkSmabuddhyA sadA jJeyo dharmo dharmArthibhiH naraiH / anyathA dharmabuddhyaiva tadvighAtaH * Atmasanmukha cittavRtti na karI (5) are ! zAstrAbhyAsa karatI vakhate, bIjAne zAstro bhaNAvatI vakhate ke tapazcaryA vagere karatI veLAe paNa 'mAre mArI cittavRttinA pravAhane atyanta jhaDapathI mArA cetanadravyanI sanmukha karavo che' A mujabanuM praNidhAna (= saMkalpa) paNa A jIve na karyuM. 0 dharmanA nAme bahirmukhatA vadhArI ! - C (6) (a) lokakalyANa, (b) janajAgRti, (c) zAsanaprabhAvanA, (d) saMghasevA, (e) gacchasaMcAlana, (f) samudAyavyavasthA, (g) ziSyasaMvardhana, (h) jIrNoddhAra, (i) pratiSThA, () tIrtharakSA, (k) nUtanatIrthasarjana, (I) zrutasaMrakSaNa, (m) dharmakathA, (n) vihAradhAma nirmANa, (o) zrAvakautkarSa yojanA, (p) jaina vidyAlaya nirmANa yojanA, (5) jaina pAThazALA bhaMDoLa abhiyAna, (r) jIvadayA bhaMDoLa yojanA, (s) pazuroga cikitsA yajJa, (t) netraroga cikitsA yajJa, (u) kRtrima paga AropaNa zibira (jayapura phUTa kempa), (v) jaina hospiTala nirmANa, (w) yuddhAdi samaye rASTrarakSA mATe dhana bheguM karAvavAnuM abhiyAna, (x) mAnava anukaMpA bhaMDoLa yojanA, (y) anekavidha mahotsava, (z) tIrthayAtrA, charI pAlita saMgha,upadhAna mALA AropaNa, navANuM yAtrA vageremAM nizrA pradAna karavI... vagere manamohaka rUDA-rUpALA nAme paNa eka yA bIjI pravRttine vaLagavA dvArA ahaMbhAvane puSTa karIne A jIve sAdhujIvanamAM ya bahirmukhatAne ja tagaDI karI. (ahIM vyaktigata rIte koInA paNa upara doSAropaNa karavAno ke AMgaLIcIMdhaNuM karavAno mAro lezamAtra paNa Azaya nathI. aneka rIte A bAbata mane paNa lAgu paDe che ja - enI khAsa AtmArthI vAcaka varge noMdha levI. mATe A bAbatamAM koIe paNa kyAMya koInA vize TIkA-TippaNa vagere karavI nahi. mAtra potAnA jIvanamAM sAvadhAnI rAkhavA pUratI ja A vAtane sImita rAkhavI. carcAmaMca upara A bAbatane koIe lAvavI nahi. mArA Azayane samajavAno prayatna karajo. plIjha !) dharmane jhaMkhatA mANasoe haMmezA sUkSma buddhithI dharmane jANavo joIe. sthUla buddhithI dharmane samajavA jatAM - karavA jatAM to dharmabuddhithI ja dharmano nAza-uccheda thavAnI samasyA sarjAya' A pramANe -
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ o 6/7 sUkSmadRSTyA dharmo jJeyaH 2475 prsjyte||" (a.pra.21/1 ) iti aSTakaprakaraNakArikA'nena vyasmAri / "pApabuddhyA bhavet pApaM ko mugdho'pi na vettydH| dharmabuddhyA tu yat pApaM taccintyaM nipuNairbudhaiH / / " ( yo. sA. 2 / 31) iti yogasArakArikA pa api nA'nenA'cinti gambhIratayA / dravyayogo bhAvayogatayA nA'nena pariNAmitaH / rA (7) bAhyasAdhuliGgamAtreNa svasya kRtakRtyatA bAladazAyAm amAni anena anekazaH / (8) agretanamadhyamA'vasthAyAM bAhulyena bAhyadharmapravRttau eva tAttvikadharmarUpatA avgRhiitaa| m "bAlaH pazyati liGgam, madhyamabuddhirvicArayati vRttam" (So. 1/2 ) iti SoDazakoktiH atrA'nusandheyA / rza (9) kvacit puNyopArjane eva kArtsnyena dharmadRSTiH sthApitA / ka (10) kvacit zArIra svAsthya-ziSyaparivAra vRddhi - mAna-sanmAna - padavI - pravacanapaTutA yazaH - kIrtiprabhRtisampAdake pracurapuNyodaye saMyamasArthakatA saGkalpitA / tAdRzapuNyodayasahacaritA'bhimAnena fir tAttvikaM jJAnitvaM cAritritvaJca praNAzitam / taduktam adhyAtmasAre " ye tvanubhavA'vinizcita- kA mArgAzcAritrapariNatibhraSTAH / bAhyakriyayA caraNA'bhimAnino jJAnino'pi na te / / " ( a.sA. 10 / 35 ) iti / zrIharibhadrasUrikRta aSTakaprakaraNano zloka A jIva uparokta pravRttimAM gaLADUba thaIne bhUlI gayo. prastutamAM yogasAra graMthanI eka vAta khAsa dhyAnamAM levA jevI che. tyAM jaNAvela che ke 'pApabuddhithI pApa thAya, e vAtane koNa mugdha evo paNa mANasa nathI jANato ? paraMtu dharmabuddhithI je pApa thAya, tene vicakSaNa paMDita jIvoe kuzaLatApUrvaka vicAravuM.' A bAbatane paNa A jIve jarA paNa gaMbhIratAthI vicArI nahi. dravyayogane bhAvayogarUpe A jIve pariNamAvyo nahi. - dharmanuM sAcuM mApadaMDa na pakaDyuM - (7) kevaLa bAhya sAdhuveza meLavIne mAtra tenAthI ja potAne kRtakRtya mAnavAnI bhUla bAladazAmAM A jIve aneka vAra karI che. A rIte A jIve dharmanuM sAcuM mApadaMDa na pakaDyuM. (8) tyAMthI thoDeka AgaLa vadhatAM madhyamadazAmAM moTA bhAge bAhya dharmapravRttine ja tAttvika dharmasvarUpe pakaDI lIdhI. 'bALa jIva bAhya liMgane dharmanA mApadaMDa tarIke jue che. madhyamabuddhivALo dharmArthI jIva bAhya AcArane dharmanI pArAzIzI svarUpe jue che' A pramANe zrIharibhadrasUrijIe SoDazaka prakaraNamAM je vAta jaNAvela che, tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. al # puNyopArjanAdimAM jIva aTavAyo sa (9) kyAreka A jIve puNyopArjanamAM ja dharmadraSTine tIvratAthI samagrapaNe sthApita karI. (10) to kyAreka (a) zArIrika svAsthya, (b) ziSyaparivAravRddhi, (c) mAna-sanmAna, (d) padavI, (e) pravacanapaTutA, (f) yaza, (g) kIrtti vagerene lAvanAra pracura puNyodayamAM ja saMyamajIvananI sArthakatAno saMkalpa karyo. tevA puNyodayamAM saMyamanI sArthakatA mAnI. tevA puNyodayanI sAthe goThavAyelA abhimAnane lIdhe tAttvika jJAnIpaNuM ane tAttvika sAdhupaNuM A jIve khatama karyuM. adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke "je sAdhuo anubhavanA stare mokSamArgano dRDha nirNaya karyA vinA, mAtra bAhya kriyA dvArA 'ame sAcA sAdhu chIe' - evuM abhimAna kare che, teo cAritranI pariNatithI bhraSTa banelA che. teo jJAnI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2476 * bhAvasyAdvAdazuddhapariNati: sahajamalocchetrI 0 16/7 (11) kvacit pANDitya-bahuzrutatvAdikaM prApya 'syAt'-'kathaJcidA'dipadapuraskAreNa zAstra -zAstrArthamAtravyApitayA kevaladravyasyAdvAdaH prA'grAhi / svakIya-sAmpratakAlInabhUmikaucityena bAhyA-- ''ntarA'pavargamArga svAtmani grathitvA svAntaH bhAvasyAdvAdazuddhapariNatiH sahajamalocchetrI naiva sajjIkRtA / ma "dhRto yogo, na mamatA hatA, na smtaa''dRtaa| na ca jijJAsitaM tattvaM, gataM janma nirarthakam / / " (a.sA.7/ ja 26) iti adhyAtmasArakArikAgocaro'yaM jIvo'bhUdasakRt / . -- (12) tyaktabAhyasaMsAragocararAgAdInAM tyAjyatvaM naivA'bodhi, na vA teSu vairAgyaM samudapAdi / (13) rAga-dveSAdi-saGkalpa-vikalpAdilakSaNA'bhyantarasaMsArapakSapAto'pi naivA'tyAji / Ni (14) adhikaraNavizvatyAgottaramapi pratikUlacAriSu pratispardhiSu ca dveSo nA'tyAji, na vA paNa nathI." matalaba ke A jIva abhimAnI pothI paMDita banIne jJAna-cAritra ubhayathI bhraSTa banyo. che bhAvasyAdvAdanI zuddha pariNati na pragaTAvI che (11) kyAreka sAdhu jIvanamAM paMDitAI, bahuzrutapaNuM vagere meLavIne mAtra dravyasyAdvAdane ja pakaDI rAkhyo. '', 'thaSyi vagere zAstrIya pAribhASika zabdonA Dhola-nagArA jora-zorathI pITIne syAdvAdane mAtra zAstra ke zAstrArtha (= vAda) pUrato ja sImita rAkhyo. paraMtu potAnI vartamAnakAlIna bhUmikAne ucita bane te rIte bAhya-atyaMtara mokSamArgane potAnA AtmAmAM gUMthIne, jIvanamAM goThavIne, valaNamAM vaNIne potAnI aMdara bhAvasyAdvAdanI zuddha pariNatine taiyAra na ja karI. "te zuddha pariNati ja anAdikAlIna sahajamaLano uccheda karanArI che' - A bAbatane lakSamAM paNa na lIdhI. "dIkSA vagere yogane dhAraNa karyo paNa mamatAne haNI nahi, samatAno Adara karyo nahi. AtmAdi vastunA pAramArthika che svarUpanI = tattvanI jijJAsA paNa karI nahi. kharekhara mAnavajanma niSphaLa gayo'- A pramANe Maa adhyAtmasAramAM je bAbata jaNAvelI che, te ja bAbata A jIvanA jIvanamAM pUrve aneka vAra banI. - adhyAtmasAranA uparokta zlokano viSaya A jIva aneka vAra banyo. ha rAgAdi pratye vairAgya na jagADyo che (12) A jIve bAhya saMsArano tyAga pUrve ghaNI vAra karyo. paraMtu choDelA saMsArano rAga na choDyo. 'patnI, putra, putrI, pitA, mAtA, parivAra, dukAna, ghara, dhana vagerene kAyamI dhoraNe choDyA bAda teno rAga paNa choDavA jevo ja che' - A hakIkatane A jIve na to samajI ke na to choDelA bAhya saMsAranA rAgAdi vibhAva pariNAmo pratye vairAgyabhAva samyapha prakAre utpanna karyo. (13) aMdaramAM uThatA rAga-dveSAdibhAva svarUpa ke saMkalpa-vikalpAdi pariNAma svarUpa atyaMtara saMsArano pakSapAta paNa A jIve na choDyo. ja dveSabhedavijJAna na keLavyuM (14) adhikaraNonI duniyAne choDyA bAda paNa pratikULa AcaraNane karanAra sahavartI pratye ke pratispardhI pratye tejodveSa na choDyo. "A tejodveSa mAruM svarUpa nathI. mAro te svabhAva nathI. mAre tenI sAthe levA-devA nathI. huM to tenAthI sAva judo chuM. to pachI mAre zA mATe temAM bhaLavuM? huM to mArA parama zItaLa svabhAvamAM ja lIna banuM' - A rIte nijacittavRttigata tathAvidha tejodveSa pratye bhedavijJAnanA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 paravRttAnte mUkAndha-badhiratayA bhAvyam 0 2477 bhedavijJAnasahakAreNa dveSa vairAgyamutpAdya paramopazamabhAvaH prA'dyoti / (15) sati sAmarthya prAvINye ca nijaparAbhavopasargAdikAle zAnta-prazAntopazAntadazAlakSaNa- 5 nirmalanijaparyAyakadambakaM svasmai naivA'bhyaroci / (16) "gappA vastu sAthe vizvavyo" (vai..2/16) rUtti zAnidhUnivavane saMskRtya / nijacittavRttibahirgamanapratirodhalakSaNaH saMyamA naivA'bhyamAni anena / __ (17) "ceSTA parasya vRttAnte mUkA'ndha-badhiropamA" (a.sA.6/41) iti adhyAtmasAroktiM cetasikRtya indriyANAM viSayonmukhatAyAH parityAgena pratyAhAraH naiva priitigocro'kaari| (18) nijacittavRttibahirmukhatAyAM satyAm AtmagarhAlakSaNaH antastApo naivA'jani, 'mahAmUDho'smi, rNi mahApApo'smi, anAdimahAmohavAsanAvAsito'smi, viparItA'bhijJo'smi bhAvato hitA'hitayoH, AtmavairI - asmi, adhmaa'dhmaa'dhikptito'smii'tyaadisNvedntH| sahakArathI virakta banI, dveSa vize vairAgyane jagADI, parama upazamabhAva aMdaramAM na pragaTAvyo. # nirmaLa svaparyAyo na gamyA . (15) potAnI tAkAta hoya, AvaData hoya, puNya pahoMcatuM hoya, pratikAra karavAmAM nukasAnI jaNAtI na hoya ane koI potAno parAbhava kare ke upasarga-pariSaha vagerenI jhaDI varasAve to tevA samaye AtmAnI zAMta-prazAMta-upazAnta dazA svarUpa nija nirmaLa paryAyono samUha potAne na ja gamyo. * svarakSA na gamI # (16) "potAnA AtmAnI satata saMbhALa karavI, asaMyamAdithI rakSA karavI' - A mujaba dazavaikAlikacUlikAnA vacanane sArI rIte AtmArthIpaNe yAda karIne potAnI cittavRttinA bahirgamanane rokavA svarUpa saMyamane abhimata-saMmata na karyuM. tevuM saMyama A jIvane pasaMda na ja paDyuM. # pratyAhArane prANapyAro na banAvyo & (17) "anAtmatattvanA (=pArakA) prasaMgamAM sAdhakanI ceSTA kharekhara mUMgA-AMdhaLA-baherA jevI hoya" - A adhyAtmasAranA vacanane aMtaHkaraNamAM sthApIne A jIve IndriyonI viSayAbhimukhatAne se. toDavA-choDavA-tarachoDavA dvArA pratyAhArane prANapyAro banAvyo nahi. - Atmagaha na karI che (18) potAnI cittavRttio nijAtmadravyane choDI bahAra rasapUrvaka doDI jAya tyAre aMdaramAM AtmagaUsvarUpa kALo kalpAMta A jIve karyo nahi. matalaba ke "huM mahAmUDha chuM. huM mahApApI chuM. huM anAdikAlIna mahAmohanAM saMskArathI vAsita chuM. huM AtmahitakArI aMtarmukhatAdine bhAvathI ahitakArI mAnuM chuM. AtmAne nukasAna karanAra bahirmukhatA vagerene ja aMdarathI hitakArI mAnuM chuM. A te kevI gerasamaja che ? huM pote ja mAro duzmana chuM. adhamAdhama jIvo karatAM paNa huM adhika patita chuM' - ityAdi saMvedana karIne kharA dilathI duSkatagahano-Atmagahano pariNAma A jIve jagADyo nahi. 1. mAtmA haju satataM rakSitathA , ,
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ * asaMyamapakSapAtaH tyAjyaH o 6/7 (19) "kartA'yaM svasvabhAvasya parabhAvasya na kvacid " ( a.bi.2 / 8) iti adhyAtmabinduvacanam atyantaM vismRtya saMyamajIvane'pi indriya- manovRttInAM paradravya-guNa-paryAyeSu eva svarasato yojanena viSayasambhrama-mUrcchA-tRSNAdigocarabhrAntakartRtvabhAvataH anena asaMyamo'poSi / T (20) paramazAntarasamayasvAtmadravyapratItyakaraNena asaMyamapIDA'pi naiva anubhUtA / (21) sanmAnAdyaupayikatayA tapazcaryAdeH karaNena jinoktayogahIlanA'nenA'nekazo'kAri / "sAmyaM vinA yasya tapaHkriyAderniSThA pratiSThA'rjanamAtra eva / svardhenu - cintAmaNi- kAmakumbhAn karotyasau kaannkdrpmuulyaan||" (a.upa.4/13) iti adhyAtmopaniSatkArikAgocaro'yamabhUdasakRt / (22) tatazca karmanirjarAsAdhanamapi karmabandhasAdhanamanenA'kAri / taduktaM sAmyazatake "yenaiva tapasA prANI mucyate bhavasantateH / tadeva kasyacid mohAd bhaved bhavanibandhanam / / " ( sA. za. 91 ) iti / bhrAnta kartRtvabhAvamAM bhaTakyo (19) 'A AtmA potAnA svabhAvano ja kartA che. kyAreya paNa AtmA parabhAvano = kArmikAdi bhAvono kartA banato nathI ja' A pramANe harSavardhana upAdhyAyajIe adhyAtmabiMdumAM jaNAvela che. paraMtu tene sAva ja bhUlIne saMyamajIvanamAM paNa pArakA dravya-guNa-paryAyomAM ja IndriyavRttine, cittavRttine rasapUrvaka joDavA dvArA viSayo pratye saMbhrama = AdarabhAva, mUrchA, tRSNA, AkuLatA vagere pariNAmo vize potAnAmAM bhrAnta kartRtvano bhAva jagADIne A jIve asaMyamane ja puSTa karyuM. temAM ja aTavAyo. (20) parama zAMtarasamaya svAtmadravyanI pratIti thAya to to uparokta asaMyama A jIvane kAMIka aMze khUMce-khaTake. paraMtu tevI pratIti na karavAthI te asaMyamanI pIDAne paNa A jIve na anubhavI. su kevI karuNa akathya gaMbhIra durghaTanA ?! kSu ciMtAmaNiratna vagerene kANI koDI jevA karyA ! U al #HE 2478 - (21) ghaNI vAra tapazcaryA vagerene mAna-sanmAnAdi meLavavAnA upAya tarIke joI-vicArI mAna -sanmAnAdi meLavavA mATe A jIve tapazcaryA vagere karI. A rIte jinokta tapayoga vagerenI aneka vAra avahelanA karI. adhyAtma upaniSamAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke '(tapa e vAstavamAM samatAne meLavavA mATe karavAno che. paraMtu) samatA vinA mAtra pratiSThA-yaza-kIrtinuM upArjana ka2vAmAM ja jenI tapazcaryA vagere samApta thaI jAya te bahirmukhI jIva kAmadhenu, ciMtAmaNiratna, kAmakuMbha samAna tapa vagere dharmane kANI koDInI kiMmatanA kare che, nirmUlya kare che.' prastuta kathanano viSaya A jIva aneka vakhata banelo che. sAdhanane baMdhana banAvyA ! ka (22) tapayoganI AzAtanA-avahelanA karavAnA lIdhe karmanirjarAnA sAdhanane paNa A jIve karmabaMdhananuM sAdhana banAvyuM. A aMge sAmyazatakamAM lakhela che ke 'je tapathI prANI bhavaparaMparAthI chUTI jAya, te ja tapa koIka jIvane mUDhatAnA lIdhe saMsAranuM kAraNa bane che.' ahIM AcArAMgasUtranI eka vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI. tyAM jaNAvela che ke 'je karmanirjarAsAdhana che, te paNa karmane Atamagha2mAM AvavAno daravAjo banI jAya !' tathA 'sAdhana sahu baMdhana thayA, rahyo na koI upAya' A ukti
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 A B 0 bahuzruteSu mohamAhAtmyavijRmbhaNam 0 2479 prakRte "je parisavA te AsavA" (AcA.1/4/6) iti AcArAGgasUtroktiH api bhaavniiyaa| pa (23) ahaGkArapoSakottejaka-zAsanaprabhAvanAdipracura-pradIrghakAlIna-prazastapravRttibhAravazena tattvasaMvedanazIlatA nA'nuzIlitA / vyavahArA''bhAsA'tirekeNa Azrava-saMvarAditattveSu pAramArthikaheyopAdeyatA- . saMvedanakSamatA prnnaashitaa| "mahAmohadoseNa na pecchanti paramatthaM" (sa. ka. bhava-9/pR.867) iti samarAdityakathA- ma vacanagocaro'yamabhUdasakRt / (24) iha-paralaukikanidAna-tIvrA''zaMsAdibhAvena prAyazaH sarvANi atItAni anuSThAnAni / viSa-garayoH yogabindu-dvAtriMzikAprakaraNA'dhyAtmasArAdivyAvarNitayoH (yo.bi.156-157 + dvA.13/ ka 12 + sa..10/3-6) va vantarmutAniA (25) bahuzrutatvalAbhottaraJca jinazAsanaprabhAvanAdinAmnA mada-madana-mAna- mAyA-mamatA paNa A ja dizAmAM aMgulInirdeza kare che. A mahAmohathI paramArgadarzana na karyuM ? (23) jIvanI apAtratAnA lIdhe kevaLa ahaMbhAvanuM ja poSaNa kare, uttejana kare, samarthana kare tevI zAsanaprabhAvanA vagere pravRttio A jIve pracura pramANamAM karI tathA atyaMta lAMbA kALa sudhI temAM tanmaya banIne, ekadama gaLADUba thaIne karI. kadAca tevI pravRtti kyAreka na maLe to aMdaramAM gUMgaLAmaNano anubhava thAya eTalI hade saMyamajIvanamAM ahaMbhAvapoSaka prazasta pravRttinA bhAra-boja nIce A jIva ghaNI vAra daTAyo. tethI puNyanA paNa AzravamAM heyapaNAnuM saMvedana, aMtarmukhatA-saMvara-nirjarA-vairAgya -upazamabhAva-AtmadhyAnAdimAM upAdeyapaNAnuM saMvedana karavAnI potAnI pAtratAnuM = tattvasaMvedanazIlatAnuM A jIve UMDANathI nirIkSaNa-parIkSaNa-saMzodhana-saMvardhana na karyuM. kahevAtA vyavahAranA atireka tattvano bhoga lIdho. ADaMbarayukta bAhya pokaLa vyavahAranI vadhu paDatI doDadhAmanA lIdhe Azrava-saMvarAdi tattvamAM na tAttvika heya-upAdeyapaNAnuM saMvedana karavAnI kSamatA naSTa thaI. tevI kSamatAne vikasAvavAnuM kArya karavAmAM A jIvane utsAha na jAgyo. "A kArya potAnuM mahattvapUrNa aMgata kartavya che' - Avo pariNAma ja A jIvamAM na jAgyo. "mahAmohanA doSathI jIvo paramArthane-tattvane jotA nathI' - A pramANe samarAIaikahA graMthamAM zrIharibhadrasUrijIe je jaNAvela che, teno viSaya A jIva aneka vAra banyo. / viSa-gara anuSThAnamAM jIva aTavAyo / (24) Ihaloka-paraloka saMbaMdhI niyANA ane tIvra AzaMsA vagerenA pariNAmathI bhUtakAlIna sarva anuSThAno viSaanuSThAnamAM ane garaanuSThAnamAM ja prAyaH samAI gayA, nirjarA-AtmazuddhikAraka na thayA. yogabiMdu, dhAtrizikA, adhyAtmasAra vagere graMthomAM uparokta banne anuSThAnonuM vistArathI varNana maLe che. jinazAsananI prabhAvanA ke kaSAyazAsananI prabhAvanA ?! ja (25) kyAreka bahuzrutapaNAnI prApti thaI to paNa zAstronA AdhAre AMtarika mokSamArge virakta bhAve, zAMta citte cAlavAnA badale "jinazAsananI prabhAvanA..' vagere rUDA-rUpALA namaNA nAjuka nAma heThaLa (2) 1. je jivI te nAthavA 2. madamahoi paramArtha|
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2480 * dhyAnaikAgratAbIjaM gurusamarpaNam o 6/7 F H pa Q R T 1 - mahattvA''kAGkSA- matAgraha-'matsara-mukharatA - mUrkhatA- mattatA-marmodghATana- 'mRSAvAda-'mahAmoha- 'manasvitA-mugdhatA mhAnatA- mannatA- manyu- maryAdAmaphaLa- mithyAmati- mithyAtva-mUrchA- mahA'Darambha-mutti dveSa rA mArgabhraMzAdyAvarttanimajjanataH kaSAyazAsanaprabhAvanAdikameva anena jIvena akAri prmaarthtH| "aho m mohasya mAhAtmyaM vidvatsvapi vijRmbhate / ahaGkArabhavAt teSAM yadandhakaraNaM zrutam / / " (sA.za.19) iti sAmyazatakakArikAgocaraH ayamasakRdabhUt / "yeSAmadhyAtmazAstrArthatattvaM pariNataM hRdi / kaSAya-viSayASSvezaklezasteSAM na karhicid / / " ( a.sA. 1/14 ) iti adhyAtmasArakArikAtAtparyamapi na paryAloci / (26) ata va "SAyamuttiH ti mureiva" ( ), 'hraSAyamuttimArgaH svAntaH va varjIte' ityAdikamapi naiva lakSitam / ato nijakArmikavyaktitvavigAlanArthamapi naiva prA'yAsi / (27) tata eva sadguruH zaraNyatayA nA'mAni hRdA / na vA 'guru ANAi Thiyassa ya bajjhANuTThANasuddhacittassa / ajjhappajjhANammi vi egaggattaM samullasai / / " (dha. pa. 95 ) iti dharmaparIkSAgAthA'pi ATha mada, (b) madana (kAmavAsanA), (c) mAna kaSAya, (d) mAyA, (e) mamatA, (f) mahattvAkAMkSA, (g) matAgraha, (h) matsara, (i) mukharatA (vAcALatA), (6) mUrkhatA, (k) mattatA, (I) bIjAnA marmane = guptadoSane ughADA pADavA, (m) mRSAvAda, (n) mahAmoha, (0) manasvitA = svacchaMdatA, (p) mugdhatA, (q) mlAnatA - dInatA, (r) maMdatA = maMdabuddhi, (s) manyu = gusso, (t) maryAdAbhaMga, (u) mithyAmati, (v) mithyAtva, (w) mUrchA, (x) mahAAraMbha, (y) muktidveSa, (z) mArgabhraMza... vagere doSonA vamaLamAM ja A jIva DUbyo. tethI 'jinazAsana prabhAvanA' nA hulAmaNA nAmathI vAstavamAM to A jIve potAnI apAtratAnA lIdhe kaSAyazAsananI ja prabhAvanA karI. zrIvijayasiMhasUrijIe sAmyazatakamAM je jaNAvela che ke 'aho ! mohanuM mAhAtmya-sAmrAjya vidvAnomAM paNa kevuM vilasI rahyuM che ! ke ahaMkAra pedA thavAnA lIdhe temane zAstro paNa AMdhaLA karanArA ja thayA !' - te vAta paNa A jIvamAM pUrepUrI lAgu paDI. 'jeonA aMtaHkaraNamAM / adhyAtmazAstranA padArthanuM svarUpa pariNamI gayuM hoya teone kyAreya paNa viSaya-kaSAyanA AvezanI takalIpha -pIDA hoya nahi' - A pramANe adhyAtmasAranI kArikAnA tAtparyane paNa A jIve aMda2mAM ghUMTyuM nahi. kaSAyamuktine dhyeya na banAvI cha = Dong Suo Mian ka rNi kA G (26) kaSAyazAsananI prabhAvanA karavAnA lIdhe ja (a) 'kaSAyamukti e ja mukti che.' (b) 'kaSAyamukti e mukti ja che.' (c) 'kaSAyamuktino mArga potAnI aMdara ja che....' ItyAdi vAtane paNa A jIve lakSamAM na ja lIdhI. tethI potAnA karmakRta vyaktitvane ogALavA mATe paNa prayAsa na ja karyo. tu sadgurunI zaraNAgatine vhAlI na banAvI (27) te ja kAraNe sadgurune zaraNarUpe hRdayathI mAnyA nahi. sadgurunI binazaratI zaraNAgatine aMtarathI na svIkArI. potAnA ja vyaktitvane puSTa karavAmAM magarUra banela jIvane sadgurunI zaraNAgati kyAMthI vhAlI lAge ? dharmaparIkSAnI eka gAthA gurumahimAnuM varNana kare che. tene paNa A jIve aMtaHkaraNathI pramANabhUta svarUpe grahaNa na karI. tyAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke je jIva gurunI AjJAmAM rahela hoya (arthAt svacchaMdI na hoya) tathA bAhya anuSThAnathI jeNe potAnA 1. gurvAjJAyAM sthitasya ca bAhyAnuSThAnazuddhacittasya / adhyAtmadhyAne'pi ekAgratvaM samullasati / /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * AgamabAdhitaliGgagrahaNaM kapaTarUpam 0 2481 pramANatayA antaHkaraNenA'grAhi / (28) tatazca sAttvikabAhyArAdhanopabRMhitamAnazailarAjapreraNayA'nekazaH sadguruprabhRtIni tAraka- / sthAnAni aashaatitaani| anekavidhazAstrAbhyAsottarakAlamapi anekazo'nekavidhaM svAcchandyameva / / svarasato'nenA'poSi / tatpariNAmarUpeNa bhave'bhrami anantakAlam, bhavAbhinandidazAyAM nijavItarAgAtma- ma svarUpA''virbhAvA'nusandhAnaviraheNa malinAzayagarbhitasaMyama-japa-tapaH-zAstrAbhyAsAdijanyapuNyasya pApAnu-rza bandhitayA bhavabhramaNavardhakatvAt, tAdRzabAhyAcArasya ca kapaTarUpatvAt / idamevA'bhipretya mahAnizIthe / sumati-nAgilA'dhikAre "goyamA ! NaM jaM AgamabAhAe liMgaggahaNaM kIrai, taM DaMbhameva kevalaM, sudIha- . saMsAra mUyaM(mani..4/9.907) rUtyum | (29) duHkhagarbhavairAgyeNa pravrajyAm AdAyA'pi zuSkatarkazAstra-vaidyakazAstrAdikam apAThi, na kaa| tuupshm-vairaagyaadhupbRNhkshaastraanni| cakravyUhe abhimanyunA iva tarkacakravyUhe anena mahAghu jIvitaM cittane zuddha karela hoya, tene adhyAtmadhyAnamAM paNa ekAgratA Ave che. paraMtu svacchaMdI vyaktine Avo gurvAttAprabhAva kaI rIte samajAya ? AzAtanA, svacchaMdatA, daMbha vagere dvArA bhavabhramaNavRddhi : (28) tenA lIdhe sAttvika bAhya ArAdhanA-sAdhanAthI puSTa thayelA mAna-kaSAyarUpI zailarAjanI preraNAthI A jIve aneka vAra sadgurudeva vagere tArakasthAnonI avahelanA, mazkarI, upekSA, anAdara, avinaya, baLavo vagere aneka svarUpe AzAtanA karI. aneka prakAranA zAstrono abhyAsa karyA pachI paNa aneka vAra, aneka prakAre svacchaMdatAne ja svarasathI, rasa-kasapUrvaka A jIve poSI. tenA pariNAma svarUpe dIkSA jIvanamAM bhavabhramaNa ghaTavAnA badale vadhyuM. moTA bhAge AzAtanAnA pApe ja anaMta kALa ! A jIva bhavATavImAM bhamyo. bhavAbhinaMdI dazAmAM, rAgAdizUnya potAnA AtmasvarUpane pragaTa karavAnA anusaMdhAna vagara karelI ane malina AzayathI garbhita saMyama-japa-tapa-zAstrAbhyAsa Adi sAdhanAthI Mche. utpanna thayela pApAnubaMdhI puNyathI bhavabhramaNa vadhe ja ne ! tevuM pApAnubaMdhI puNya bhavabhramaNane vadhAranAra, ja che. tathA AzAtanAdigarbhita tathAvidha bAhya AcAra kapaTa svarUpa ja che. A ja AzayathI mahAnizIthasUtramAM sumati-nAgilanA adhikAramAM jaNAvela che ke "he gautama ! Agamokta bAbatanuM ullaMghana karIne je sAdhuvezano svIkAra thAya che, te daMbha ja che. te kevaLa sudIrgha saMsArano ja hetu che." bhavAbhinaMdI dazAmAM AzAtanAdi dvArA AgamamaryAdAnuM avazya ullaMghana thayuM. tenA lIdhe, tevI dazAmAM karelI ugra sAdhanAnuM AvuM ja pariNAma aneka vAra Avela che. ja dukhagarbhita vairAgyanI AMzika oLakha ja (29) duHkhagarbhita vairAgyathI dIkSA laIne paNa A jIva zuSka tarkazAstra, vaidyakazAstra, jyotiSazAstra vagerene bhaNyo. paNa upazama-vairAgya vagerenI puSTine karanArA zAstrone na bhaNyo. cakrabhUhamAM jema abhimanyue potAnuM kiMmatI jIvana gumAvyuM, tema A jIve tarkacakravyuhamAM phasAIne potAnuM atyaMta 1. gautam ! NaM yad AgamabAdhayA liGgagrahaNaM kriyate, tad dambha eva kevalaM sudIrghasaMsArahetubhUtam /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2482 * du:khagarbha-mohagarbhavairAgyalakSaNopadarzanam / 26/7 pa vRthA hAritam / zAstralezabodhe'pi ahaGkArA'TavyAm abhrami / itthaM duHkhagarbhitatvameva mohagarbhitatvameva vA vairaagye'possi| taduktam adhyAtmasAre duHkhagarbhavairAgyalakSaNapradarzanA'vasare "zuSkatarkAdikaM kiJcid 5 / vaidyakAdikamapyaho ! / paThanti te, zamanadIM na tu siddhAntapaddhatim / / " (a.sA.6/4), "granthapallavabodhena ma garvoSmANaM ca bibhrati / tattvaM te naiva gacchanti prazamA'mRtanirjharam / / " (a.sA.6/5), mohagarbhavairAgya- lakSaNopadarzanaprasaGge ca "kuzAstrArtheSu dakSatvaM zAstrArtheSu viparyayaH / svacchandatA kutarkazca guNavatsaMstavojjhanam / / " ja (a.sa.6/02) tyAM ku (30) kvacit zAstra-satsaGgAdisAhAyyena antarmukhatAbodhaH yogadRSTibodhazca labdhaH kintu tadavalambanataH svapariNatiH svAtmatattvasammukhInA anena nA'kAri, na vA yogadRSTiH alAbhi '' ajasram antrnggodymaaditH| "jaM jahA kahijjati taM taheva pariNAmayati" (ni.bhA.4892 cU.) iti kA nizIthacUrNivacanaM vyasmAri anena / nirnubndhyogpraaynntaivaa'nushiilitaa'nen| kiMmatI AyuSya phogaTa gumAvyuM. thoDAka zAstrone bhaNavA chatAM ahaMkAranI aTavImAM A jIva ghaNuM bhaTakyo. A rIte vairAgyamAM duHkhagarbhitapaNuM ke mohagarbhitapaNuM ja A jIve majabUta karyuM, puSTa karyuM. adhyAtmasAramAM duHkhagarbhita vairAgyanA lakSaNone jaNAvavAnA avasare kahela che ke "duHkhagarbhitavairAgyavALA sAdhuo zuSka takadine tathA vaidyakAdi zAstrane kAMIka bhaNe che. paraMtu upazamanadIsvarUpa siddhAntagraMthAvaline bhaNatA nathI. graMthano alpa bodha thavAthI paNa teo garvanI garamIne dhAraNa kare che. paraMtu prazama sudhArasanA jharaNA samAna tattvane pAmatA nathI." adhyAtmasAramAM ja mohagarbhita vairAgyanA lakSaNone jaNAvavAnA avasare jaNAvela che ke "(1) kuzAstromAM dakSatA, (2) jainazAstromAM maMdatA, (3) svacchaMdatA, (4) kutarka, (5) guNavAnanA paricayano tyAga - ItyAdi mohagarbha vairAgyanA lakSaNo che. TUMkamAM dIkSA laIne che paNa pApazAstro bhaNIne pApabuddhi ja tagaDI karI. mAnasarovara pAse jaIne paNa bhUMDa kAdava-kIcaDa lA -ukaraDAmAM ALoTe tevI dayAjanaka dazAmAM A jIva dIkSA laIne paNa aTavAyo. _) yogadRSTine mAtra jANavAnI nathI, meLavavAnI che. ) sa (30) kyAreka zAstra, satsaMga vagerenI sahAyathI aMtarlakSI samajaNa ane yogadaSTinI jANakArI maLI. paraMtu tenuM AlaMbana laIne, satata aMtaraMga puruSArtha vagere karIne potAnI pariNatine antarmukhI karavAnuM = nijaAtmatattvanI sanmukha karavAnuM kAma A jIve na karyuM. ATheya yogadaSTinA zAstrIya bodhanA mAdhyame niraMtara ugra aMtaraMga udyama karIne yogadaSTine nijAtmatattvamAM pragaTAvI nahi. nizIthacUrNimAM jaNAvela che ke "je vastu je rIte (guru ke zAstra dvArA) kahevAya, tene te ja rIte sAco sAdhaka pariNamAve." paraMtu A vAtane paNa A jIva bhUlI gayo. kahevAno Azaya e che ke jinavacananA aMtaraMga tAtparyane zodhI, temAM ramaNatA karI, tadanusAra potAnA AtmAne pariNAvavAno hoya. te mujaba jIvana banAvI, jAgratapaNe satsAdhanAmAM tallIna rahevAnuM hoya. paNa A jIve pUrve tevuM kazuM paNa karyuM nahi. yogasAdhanAne A jIve niranubaMdha banAvI, sAnubaMdha na karI. 1. thar yathA te tat yeva rAmacaritA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * jJAnayogasvarUpajJApanam / 2483 (31) tAdRzabodhazca kevalaM paropadeza-granthasarjana-pustakaprakAzanAdau prA'yoji / na tu "jJAnAd / vimucyate cA''tmA, na tu zAstrAdipudgalAd" (a.sA.18/140) iti adhyAtmasAroktitAtparyam ajJAyi / anena jIvena antrmukhtyaa| pUrvoktarItyA (14/19) adhyAtmopaniSadi jJAnasAre ca "atIndriyaM paraM rA brahma vizuddhAnubhavaM vinaa| zAstrayuktizatenA'pi naiva gamyaM kadAcana / / " (a.upa.2/21 + jJA.sA.26/3) iti ma yaduktaM tadapi naivA'nenA'bodhi zabdavyasanitayA vikalpavyasanitayA ca / (32) 'zAstravyasanitayA na bhAvyam api tu zAstrasandarzitopAyAnusaraNena jJAnayoga AsevanIyaH' / iti jinAjJA naiva lakSitA anen| prakRte "padamAtraM nA'nveti, zAstraM digdarzanottaram / jJAnayogo muneH ke pArzvam, AkaivalyaM na muJcati / / " (a.upa.2/3) iti adhyAtmopaniSatkArikA, "jJAnayogAdato muktiriti ra samyagvyavasthitam" (zA.vA.sa.9/27) iti ca zAstrAvArtAsamuccayoktiH bhaavniiyaa| jJAnayogAcca nikAcitakarmANi nirjiirynte| taduktam adhyAtmasAre "jJAnayogaH tapaH shuddhmityaahurmunipunggvaaH| tasmAd kA nikAcitasyA'pi karmaNo yujyate kSayaH / / " (a.sA.18/163) iti| ataH pravrajitaiH jJAnayoga eva ha paropadeze pAMDitya prakAzya che (31) mAtra bIjAne upadeza ApavAmAM, graMtha sarjanamAM ke pustaka prakAzanAdimAM te aMtarlakSI samajaNano prayoga karyo, yogadaSTinI jANakArIno upayoga karyo. paraMtu "AtmA jJAnanA lIdhe mokSa pAme che, nahi ke zAstrAdipugalonA AdhAre' - A adhyAtmasAranA tAtparyane A jIve kyAreya aMtarmukha banIne jAyuM nahi, aMtarathI pakaDyuM nahi. "atIndriya parabrahma = zuddha AtmA seMkaDo zAstro dvArA ke seMkaDo yuktio dvArA kyAreya paNa jANI zakAto nathI ja. vizuddha anubhava vinA zuddha AtmA jaNAto nathI ja' - Ama adhyAtmopaniSamAM tathA jJAnasAramAM jaNAvela che. pUrve (14/19) A saMdarbha darzAvela che. paraMtu zabdavyasanI ane vikalpavyasanI banavAnA lIdhe A jIve kyAreya A zAstravacanone paNa hRdayathI vicAryA nahi, svIkAryA nahi. zabda, zabda ne zabda..., vicAra, vicAra ne vicAra... Ano vaLagADa vaga chUTe nahi, mana zAMta-nirvikalpa thavA taiyAra na hoya tyAM sudhI tevA zAstravacano aMdarathI svIkRta thatA nathI. # jJAnayogane apanAvyo nahi , (32) "hakIkatamAM zAstravyasanI thavAnuM nathI. paraMtu zAstroe darzAvelA upAyone anusarIne jJAnayoganI upAsanA karavAnI che' - A mahattvapUrNa jinAjJAne A jIve lakSamAM na ja lIdhI. A che bAbatamAM adhyAtma upaniSadgI eka kArikAnI UMDANathI vicAraNA karavI. tyAM mahopAdhyAyajI mahArAje jaNAvela che ke "mokSamArganuM digdarzana karAvyA bAda zAstra eka paNa DagaluM sAdhakanI sAthe cAlatuM nathI. jyAre jJAnayoga to kevalajJAna prApta thAya tyAM sudhI muninA paDakhAne choDato nathI." matalaba ke zAstra = mAIlasTona ke sAInaborDa. jyAre jJAnayoga = maMjhIla sudhI pahoMcADanArI gADI. "A kAraNe jJAnayogathI mukti thAya che - A vyavasthA sArI rIte nizcita thAya che' - A mujaba zrIharibhadrasUrijIe zAstravArtAsamuccayamAM je jaNAvela che, tenI paNa ahIM vicAraNA karavI. tathA A jJAnayogathI nikAcita karmanI paNa nirjarA thAya che. adhyAtmasAramAM mahopAdhyAyajI mahArAje ja jaNAvela che ke "zreSTha munio kahe che ke "jJAnayoga e ja zuddhatapa che.' te jJAnayogathI nikAcita karmano paNa kSaya saMgata thAya che."
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2484 0 vAgvyAyAmo na zivopAyaH / 26/7 AdaraNIyaH "pravrajyAyA jJAnayogapratipattirUpatvAd" (yo.dR.sa.10 vR.) iti yogadRSTisamuccayavRttau shriihribhdrsuurivaghanAtA taLyAganena vyamari ! sa (33) nijamaulikasvarUpaM zAstreNa vijJAya rAgAdirahitacaitanyatayA pariNamanameva zAstrAbhyAsAdisa prayojanam / itthamAgamavacanapariNamane eva lokottaratattvasamprApteH adhikAraH sampadyate iti vyaktaM - SoDazakaprakaraNe (5/8) / kintu anena jIvena zAstrIyabodhAdikaM parasmai prA'yoji, na tu Atmane / (34) evamapi bahirmukhapariNatipoSaNadvArA asmin Atmani ahaGkArabhAreNA'vardhi, na tu ka "vAyA vIriyaM kusIlANaM" (sU.kR.1/4/1/17) iti sUtrakRtAGgasUtroktiH, "vAksaMrambhaM kvacidapi na jagAda - muniH zivopAyam" (si.dvA.8/7) iti siddhasenIyadvAtriMzikoktizca saMvega-nirvedaparAyaNatayA vyacinti anena / "saMvegaM vinA lokaraJjanAdyarthamevopadezAdau pravRttirityavazyamasya mAyAnikRtiprasaGgo durlabhabodhitvaJceti kA Atmabodhana evA''tmArthinA yatitavyam" (a.ma.pa.181 vR.) iti adhyAtmamataparIkSAvRttivacanamapi nA'cinti / tethI tevA jJAnayogane meLavavA mATe ja munioe prayatna karavA yogya che. kAraNa ke "pravrajyA e jJAnayogano svIkAra karavA svarUpa che' - A pramANe zrIharibhadrasUrijIe yogadRSTisamuccayavyAkhyAmAM jaNAvela che. paraMtu A jIva A mahattvapUrNa bAbatane sAva bhUlI gayo. A lokottaratandraprAptino adhikArI na banyo che (33) vAstavamAM to zAstrAbhyAsAdinuM prayojana potAnA mULabhUta svarUpane zAstra dvArA jANIne rAga-dveSathI rahita thavAnuM hatuM, rAgAdirahita caitanyasvarUpe pariNamI javAnuM hatuM. A rIte Agamavacanane pariNamAve to ja jIvane lokottara tattvanI sAcI prAptino adhikAra maLe che. AvuM SoDazakamAM jaNAvela che. paraMtu UMcI zAstrIya samajaNano upayoga aMdaramAM potAnA mATe karavAnA badale mAtra bahAramAM zuM ja karavo, bIjA mATe ja karavo A jIvane bahu gamyo. dharmopadezathI paNa bodhidurlabha ! $ G! (34) A rIte paNa bIjA samakSa jANakAra tarIkeno dekhAva karavA dvArA, AtmajJAnI tarIke potAnI khoTI oLakhANa ApavA dvArA A jIve bahirmukha pariNatine ja puSTa karI. tenA dvArA A AtmAmAM ahaMkArano bhAra vadhyo. ahaMbhAvanA bhAra nIce A jIva daTAyo, kacaDAyo. paraMtu "kuzIlonuM parAkrama vANIthI hoya che (, AcaraNathI ke pariNatithI nahi.)' - A pramANe sUyagaDAMgasUtranI paMktine A jIve vicArI nahi. temaja "bhASaNanA vyAyAmane kadi koI maharSie mokSanA upAya tarIke jaNAvela nathI' - AvI siddhasenIya dvArnAizikAprakaraNanI paMktine paNa A jIve UMDANathI vicArI nahi. tathA saMvega (= mokSe jhaDapathI pahoMcavAnI laganI) vinA upadezAdimAM pravRtti to janamanaraMjanAdi mATe ja thAya. tethI jIvane avazya mAyA-daMbha doSa lAgu paDe. tenAthI kevaLa bodhidurlabha ja thavAya che. tethI AtmArthI jIve mAtra potAnI jAtane ja samajAvavAne vize prayatna karavo' - A mujaba mahopAdhyAyajI mahArAje adhyAtmamata parIkSA vyAkhyAmAM je jaNAvela che, tenA vize A jIve zAMta citte vicAra na karyo. 1. vAjA vIrya zIrAnA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ * oghasaMjJA-lokasaMjJAdikaM tyAjyam / 2485 (35) audayikabhAvagarbhanijavyaktitvocchedalakSaNam Avazyakakarttavyam atyantaM vismRtam / (36) kvacid gatAnugatikatayA bAhyatapaH-zAsanaprabhAvanA-jinabhaktyAdito niranubandhipuNyamupArjitam, .. na tu dravya-bhAvakarmamokSAzayena nispRhatayA abhyantaraM tapa aasevitm| tato'pi mokSo na jAtaH / prakRte "tapasvI jinabhaktyA ca shaasnodbhaasnecchyaa| puNyaM badhnAti bahulam, mucyate tu gataspRhaH / / " (a. ma sA.18/160) iti adhyAtmasArakArikA anuyojyA / (37) kvacit karmanirjarAdigocarapraNidhAnA''jJAdara-sUtrAdhupayoga-zraddhAdibhAvazUnyahRdayena zAstranirapekSatayA oghasaMjJA-lokasaMjJAditaH sammUrcchanajakriyAsamaM pratikramaNAdyAvazyakAnuSThAnam akaari|| tacca yogabindu-dvAtriMzikAprakaraNA'dhyAtmasArAdipradarzite (yo.bi.158, dvA.13/13, a.sA.10/8-16) ananuSThAne Na azuddhAnuSThAne vA patitam / tAttvikaH zuddhaH kriyAyogo'pi naiva anena smaadRtH| (35) audayikabhAvagarbhita potAnA bAhya vyaktitvane bhUMsavAnuM, ogALavAnuM sauthI vadhu jarUrI kartavya to sAva ja bhUlAI gayuM. nispRha banyA vinA mukti nathI ja (36) kyAreka A jIve gatAnugatikapaNe bAhya tapa, zAsanaprabhAvanA, jinabhakti vagere karI. gatAnugatikapaNAnA lIdhe te ArAdhanAthI niranubaMdha puNya baMdhAyuM. jJAnAvaraNAdi dravyakarmathI ane rAgAdi bhAvakarmathI kAyamI chuTakAro meLavavAnA AzayathI niHspRhapaNe abhyattara tapanuM sevana A jIve karyuM nahi. tenA kAraNe paNa A jIvano mokSa = chUTakAro thayo nahi. prastutamAM adhyAtmasAra graMthanA eka zlokane tAtparya mujaba joDavo. tyAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "jinabhaktithI ane zAsanaprabhAvanA karavAnI IcchAthI tapasvI moTA bhAge puNya bAMdhe che. paraMtu je tapasvI tamAma spRhA-AkAMkSA-abhilASA -tRSNAone choDe che, te ja karmathI chUTe che." A bAbatane AtmArthIe khUba gaMbhIra rIte vAgoLavI. che ananuSThAnamAM na aTavAIe che (37) A jIve kyAreka pratikramaNa vagere Avazyaka anuSThAnone karyA to kharA. paraMtu tyAre hRdayamAM (a) "A anuSThAna dvArA mAre karmanirjarA karavI che, Atmazuddhi meLavavI che' - AvuM praNidhAna : na karyuM. (b) jinAjJA pratye Adara-ahobhAva keLavyo nahi. (c) pratikramaNanA sUtra-arthamAM upayoga rAkhyo nahi. (0) "pratikramaNAdi kriyA dvArA Atmazuddhi jarUra thaze' - AvI sAcI zraddhA aMtaramAM roDa dhAraNa karI nahi. (e) zAstramAM jaNAvela vidhi vagerethI nirapekSapaNe kriyAo karI. (f) sAmAnyajJAna svarUpa oghasaMjJAthI (juo-adhyAtmasAra 10(9) bAhya dharmakriyA karI. (g) lokAcAramAM Adara ane zraddhA rAkhavA svarUpa lokasaMjJAthI (juo-adhyAtmasAra 10/11) bAhya kriyAo azuddhapaNe karI. (h) saMmUcchima prANInI jema yAMtrikapaNe, kRtrimapaNe dharmakriyA karI. tethI te pratikramaNAdi kriyA ananuSThAnamAM ke azuddhAnuSThAnamAM goThavAI. bahArathI dharmakriyA dekhAvA chatAM aMdaramAM te dharmakriyArUpe pariNAma na pAmI. nijasvarUpanI niSpattimAM tevI dharmakriyA sahAyaka na banI. A rIte paNa A jIva saMsAramAM aTavAyo. yogabiMdu, dhAtrizat trizikA tathA adhyAtmasAra vagere graMthomAM prastuta ananuSThAnanuM vistArathI varNana maLe che. tAttvika zuddha kriyAyogane paNa A jIve sArI rIte Adaryo nahi, Acaryo nahi.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2486 nirjarAdvitayapradarzanam / 26/7 (38) nijamithyAtvazalyoddhAra-svakIyanirupAdhikanirmalasvarUpAnusandhAna-jJAnagarbhavairAgyopazama- bhAvAdikamRte bahiraGgAnuSThAna-bAhyatyAgAdiprayuktA karmanirjarA maNDUkacUrNasamA saMsArasaMvardhanI satatarA parivartanazIlaparadravya-guNa-paryAyarucivyAmohapIDAkAriNI ca sjaataa| ma prakRte pUrvoktA (15/1-5) "kAyakiriyAe dosA khaviyA mNddukkcunnnntulltti| te ceva bhAvaNAe / neyA tacchArasarisatti / / " (yo.za.86) iti yogazatakagAthA, "etto cciya avaNIyA kiriyAmetteNa je rAkilesA u| maMDukkacunakappA annehi vi vanniyA NavaraM / / " (u.pa.191) iti upadezapadagAthA, "maMDukkacuNNakappo ka kiriAjaNio vao kilesANaM / taddaDDhacuNNakappo nANakao taM ca ANAe / / (u.ra.7) iti upadezarahasyagAthA, c. "klezakSayo hi maNDUkacUrNatulyaH kriyaakRtH| dagdhataccUrNasadRzo jJAnasArakRtaH punaH / / " (jJA.sA.upasaMhAra * jJo.1) rUti jJAnasarAri 2 pUrvoparitA (91/9/6) vibhAvanIyA kA (39) kvacit SoDazakoktAH (10/10) upakAryapakAri-vipAkakSamA audayikabhAvagarbhA AdRtAH, nA maMDUkacUrNasamAna nirjarA saMsAravardhaka banI jAya (38) potAnA mithyAtvazalyane dUra karyA vinA, potAnA ja maulika nirupAdhika nirmaLa svarUpanuM anusaMdhAna karyA vinA, jJAnagarbhita vairAgya vagara, upazamabhAva vagerenI gerahAjarImAM mAtra vacananA ke kAyAnA stare karelI bAhya sAdhanA ane bAhya tyAga vagere dvArA je karmanirjarA thaI te maMDUkabhasmasamAna na banI. paraMtu maMDUkacUrNatulya (= deDakAnA cUrNa samAna) banIne saMsArane vadhAranArI banI tathA satata parivartanazIla padravya-guNa-paryAyanI rucimAM bhUlabhUlAmaNInI satAmaNI karAvanArI banI. ja jo ja doSanAza doSavardhaka na bane (pra.) prastutamAM nIcenA pUrvokta (15/1/5) saMdarbhone vicAravA. yogazatakamAM jaNAvela che ke sa (1) "kAyika kriyAthI khapAvelA doSo deDakAnA cUrNa jevA che. tathA te ja doSo bhAvanAthI khapAvelA ja hoya to deDakAnI rAkha jevA samajavA." (2) upadezapadamAM paNa jaNAvela che ke "tethI ja je klezo vA = doSo mAtra kriyAthI dUra karelA hoya te deDakAnA cUrNa samAna che - A mujaba anyadarzanakAroe paNa varNavela che." (3) mahopAdhyAyajIe paNa upadezarahasyamAM tathA jJAnasAra prakaraNanA upasaMhAramAM AvA e prakAranI ja vAta karI che. tAtparya e che ke deDako marI jAya pachI tenuM zarIra cUrNa banI jAya to paNa navo varasAda paDatAM temAMthI navA-navA aneka deDakAo pedA thAya che. kAraNa ke te cUrNamAM DhagalAbaMdha deDakAne utpanna karavAnI yogyatA rahelI che. paraMtu marelA deDakAnI rAkha thaI jAya to temAMthI navA deDakAo janma nahi. kAraNa ke temAM tenI yogyatA nathI. A aMge vizeSa vicAraNA pUrve (15/1/5) karela ja che. . vacanakSamA-dharmakSamA apanAvI nahi , (39) (A) kyAreka upakArInuM kaTu vacana lAcArIthI sahana karavA svarUpa upakArI kSamA AcarI. (B) kyAreka nukasAnInA bhayathI durjananA atyAcAra majabUrIthI sahana karIne apakArIkSamAM apanAvI. 1. kAyakriyayA doSAH kSapitAH maNDUkacUrNatulyAH iti| te caiva bhAvanayA jJeyAH tacchArasadRzA iti / / 2. itazcaiva apanItAH kriyAmAtreNa ye kleshaastu| maNDUkacUrNakalpA anyairapi varNitA navaram / / 3. maNDUkacUrNakalpaH kriyAjanito vyayaH kleshaanaam| taddagdhacUrNakalpo jJAnakRtaH tat (= jJAna) ca AjJayA (gmyte)||
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ o 6/7 AtmajJAnagarbhakaSAyajayAdikaM mokSakAraNam na tu kSAyopazamikAdibhAvAnuviddhe vacana dharmakSame / tato muktiH na saJjAtA / pa (40) gotrayogitvalAbhe'pi kulayogitvaM yogadRSTisamuccayoktaM (210/211) naiva labdham / etAvatA idaM phalitaM yaduta upadezadAna - granthasarjana - pustakaprakAzana- bhikSATana-kezaluJcana-zAsanod- rA bhAsana- tapazcaraNa-viharaNAdibAhyapravRttiH sAdhuliGgAdikaM vA na mukhyaM mokSakAraNaM kintu AtmasvabhAvajJAnagarbhitaM kaSAyajaya-viSayavairAgyAdikameva / ataH tatraiva adhikaH yatnaH kAryaH / idamevAbhi- rDA pretyoktaM siddhasenIyadvAtriMzikAyAM "yatnaH zrutAcchataguNaH zama eva kAryaH" (si.dvA. 7/27) iti / yathoktaM sUtrakRtAGgavRttau api "bAhyam anaGgam / Antarameva kaSAyajayAdikaM pradhAnaM kAraNam" (sU.kR. zrutaskandha.2/ 34.6/mU.4 6.) kRti prabhRte " bhAvasya mukhyahetutvaM tena mokSe vyavasthitam " ( dvA.10 / 22 ) iti dvAtriMzikAprakaraNoktiH, " antarmukhopayogena sarvakarmakSayo bhaved" (kR.gI. 26) iti kRSNagItoktizca samanusandheyA / antarmukhopayogopalabdhikRte ca nijacaitanyasvabhAvavirodhibalalakSaNasahajamala-vibhAvadazASS kA (C) kyAreka narakAdinA bhayathI krodhane aMkuzamAM rAkhavA dvArA vipAkakSamA svIkArI. audiyaka bhAvathI garbhita AvI kSamAne rAkhavA chatAM (D) 'krodha AtmAno svabhAva nathI'- AvA jinavacanane lakSamAM rAkhIne vacanakSamA ke (E) sahaja svabhAvagata kSamA = dharmakSamA A jIve na pragaTAvI, na TakAvI. kSAyopazamikAdi bhAvathI vaNAyelI chellI be kSamA A jIve na svIkArI. tethI mokSa haju sudhI thayo nahi. SoDazakamAM uparokta pAMceya prakAranI kSamA jaNAvI che. SvaraNa 2487 (40) gotrayogIpaNuM = nAmamAtrathI yogIpaNuM meLavavA chatAM yogadRSTisamuccayamAM darzAvela adveSa -dayA-vinaya-bodha-indriyavijayAdi guNothI yukta kulayogIpaNuM A jIve meLavyuM nahi. che zAstrAbhyAsa karatAM manane zAMta karavA vadhu prayatna karIe cha (tA.) AnA AdhAre ema phalita thAya che ke upadezadAna, graMthasarjana, pustakanuM prakAzana, bhikSATana, kezaloca, zAsanaprabhAvanA, tapazcaryA, vihAra vagere bAhyapravRtti ke sAdhuveza e mokSanuM mukhya kAraNa nathI. paraMtu AtmasvabhAvanA jJAnathI garbhita evo kaSAyajaya, viSayavairAgya vagere ja mokSanuM mukhya kAraNa che. tethI tevA kaSAyajaya vageremAM ja adhika prayatna karavo joIe. A ja abhiprAyathI siddhasenIya dvAtriMzikAmAM jaNAvela che ke 'zruta karatAM seMkaDo gaNo prayatna upazama bhAvane vize ja karavo.' zrIsiddhasena divAkarasUrijIno Azaya e che ke 'zAstrAbhyAsamAM jeTalo prayatna kare che, tenA karatAM seMkaDo gaNo prayatna tArA manane zAMta-svastha banAvavA mATe kara. bAkI kaSAyanA ukaLATathI bASpIbhavana thaze zAsrajalanuM, garama tAvaDI upara paDatA pANInA ekAda buMdanI jema.' A ja abhiprAyathI zrIzIlAMkAcAryajIe paNa sUtrakRtAMgavyAkhyAmAM jaNAvela che ke 'bAhya vastu mokSakAraNa nathI. kaSAyajayAdi aMtaraMga vastu ja mokSanuM kAraNa che.' dvAtriMzikA prakaraNamAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "tethI 'mokSamAM bhAva e ja mukhya hetu che' - AvI vyavasthA nizcita thayelI che." tathA kRSNagItAmAM 'aMtarmukha upayogathI sarva karmano kSaya thAya che' A mujaba jaNAvela che. tenuM paNa ahIM samyak anusaMdhAna karavuM. * aMtarmukha upayogane meLavIe (tta.) aMtarmukha upayogane meLavavA mATe 'kAma, krodha, rAga, dveSa, ALasa, pramAda vagere bhAvone E
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2488 * AtmA naiva parasvabhAvakartA ? 6/7 pu zakti - vikSepazakti-paudgalikakarma-bAhyanimittAdiprasUteSu kAma-krodha-rAga-dveSA''lasya - pramAdAdibhAveSu bhrAntirUpA svakAryatva-svabhogyatva-svadharmatva-svasvabhAvatva-svasvarUpatva-svatva svIyatva - sundaratva-svasevakatva -svamitratva -svasaMrakSakatvAdibuddhiH bahirmukhatA'parA'bhidhAnA naiva jAtucit karttavyA, "karttA'yaM svasvabhAvasya, parabhAvasya na kvacid " ( a.bi. 2 / 8) iti pUrvoktAd (pRSTha- 2478) adhyAtmabinduvacanAt, "kAlatraye'pi anyadravyasaMsarge'pi tatsvabhAvA'parigrahAd" (dha.pa. 99 vR.) iti dharmaparIkSAvRttivacanAcca / ma crc = ka tatazcA'saGgA'nazvarA'nantA''nandamaya-paramazAntanijazuddhacaitanyasvabhAvagocarazAstrIyabodhANi 'nusandhAnAdisahakRtopazamabhAva- vairAgyAdipariNatibalena rAgAdigranthiM bhittvA anAdikAlInamithyAtvamohakSayopazamataH samyagdarzanopalabdhau satyAm eva nijajJAnapravAhaH saMsArA'bhimukhatAM tyaktvA svarasataH meM pedA karelA che. te mArA kAryasvarUpa che' - AvI buddhi kyAreya paNa na karavI. kAraNa ke 'AtmA potAnA svabhAvano kartA che, parabhAvano = vibhAvano kyAreya nahi' - AvuM pUrvokta (pR.2478) adhyAtmabiMdu saMdarbhamAM lakhela che. hakIkatamAM tene pedA karanArA tattvonI yAdImAM sahajamaLa, vibhAvadazA, AvaraNazakti, vikSepazakti, paudgalika karma, bAhya nimitta vagereno samAveza thAya che, AtmAno nahi. sahajamaLa eTale ApaNA caitanyasvabhAvathI viruddha baLa. AtmAnA mULabhUta svabhAvane-svarUpane AvarI le te AvaraNazakti. anAtmAmAM huMpaNAnI-mArApaNAnI-sArApaNAnI buddhi karAve te vikSepazakti. te kAma-krodhAdi bhAvomAM huMpaNAnI ke mArApaNAnI buddhi paNa kyAreya ApaNe karavI nahi. kAraNa ke 5radravyono saMyoga thavA chatAM paNa traNeya kALamAM AtmAe paradravyanA svabhAvane grahaNa karyo nathI' su - A pramANe dharmaparIkSAvRttimAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che. jaDa-cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; CI ekapaNuM pAme nahi, traNe kALa ya bhAva. meM krodha karyo. mAre krodhAdino bhogavaTo karavo che. krodha mAro guNadharma che. mAro svabhAva krodha karavAno ja che. mAro svabhAva krodhI che. meM krodha karyo, te sAruM karyuM. huM krodhasvarUpa chuM. krodha mAro pyAro vaphAdAra sevaka che, parama mitra che. mArA krodhanA lIdhe badhA mArA aMkuzamAM rahe che. krodha mAro saMrakSaka (Bodyguard) che' ItyAdi buddhinuM ja bIjuM nAma bahirmukhatA che. e buddhi uparokta zAstravacananA AdhAre bhrAnta siddha thAya che. tevI bahirmukhatA TaLe to ja upayoga aMtarmukhI bane. upayogane aMtarmukha karavo e atyaMtara mokSamArga che. - # nijasvarUpanuM anusaMdhAna sarvatra TakAvIe zna (ta.) tethI upayogane aMtarmukha karavA AtmAnA mULabhUta svabhAvane jANavo. zAstro kahe che ke 'AtmAno mULabhUta svabhAva asaMga che, anazvara che, anaMta AnaMdamaya che, parama zAMta che. AtmA zuddha caitanyasvabhAvavALo che.' A rIte gurugamathI potAnA AtmAnA svabhAva vize je zAstrIya bodha maLela hoya tenA satata sArvatrika anusaMdhAnathI vaNAyelA upazamabhAva ane vairAgya vagerenI pariNatinA baLathI rAgAdinI nibiDa graMthino bheda karI, anAdikAlIna mithyAtvamohanIya karmano prabaLa kSayopazama (dharakhama ghaTADo) karI sAdhaka samyagdarzanane meLave to ja potAno anAdikAlIna saMsArAbhimukhI jJAnapravAha
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ * aparokSasvAnubhavazAlinAM svagItArthatA 2489 paramArthata AtmadravyasammukhInaH smpdyte| itthameva AtmArthino jJAnaM samyag bhavati / ata eva samyagjJAnAdapi samyagdarzanasya abhyarhitatvaM smaamnaatm| taduktaM dharmasaGgrahavRttau zrImAnavijayavAcakena "samyagdarzanasya samyagjJAnahetutvAd jJAnAd darzanaM gariSTham" (dha.sa.65 vR.pR.377) iti bhaavniiym| rA idamapyatrA'vadheyaM yaduta - sAdhikanavapUrvavidAm abhavya-dUrabhavyAnAm atyantam ajJAnitvAdeva ra dUrotsAritaM gItArthatvaM chedsuutrpdaarthbodhvttve'pi| (1) AdyayogadRSTicatuSkavartinAm apunarbandhaka-mArgAbhimukha-mArgAnusAri-mArgapatitajIvAnAM za gRhItapravrajyAnAm AtmacintAmayajJAna-mArgAnusAribuddhi-nijA''tmA'dveSa-tadruci-navatattvajijJAsA-zuzrUSAdi-ka guNagaNabalena chedasUtrapadArthabodhe'pi paragItArthatvameva sambhavati, na tu svagItArthatvam, atiindriyaa'proksssvaanubhuutivirhaat| (2) bhinnagranthInAM sthirAdidRSTizAlinAM gArhasthye'pi svAnubhavaikavedyA'bhyantara-sugupta-gUDha-svabhUmi-kA saMsArasanmukhatAne choDI svataH paramArthathI aMtarmukha bane, svarasathI AtmadravyanI sanmukha rahe, sahajatAthI AtmasanmukhapaNe Take. A rIte ja AtmArthI sAdhakanuM jJAna samyam bane che. tethI ja samyajJAna karatAM paNa samyagdarzana sArI rIte caDhiyAtuM manAyela che, kahevAyela che. A aMge zrImAnavijaya upAdhyAyajIe dharmasaMgrahavRttimAM jaNAvela che ke "samyajJAnanuM kAraNa samyagdarzana che. tethI samyajJAna karatAM samyagdarzana mahAna che, gauravapAtra che, caDhiyAtuM che. A vize UMDANathI vibhAvanA karavI. traNa prakAranA gItArthane oLakhIe re | (pha) ahIM dhyAnamAM rAkhavuM ke sAdhika nava pUrvano abhyAsa karavA chatAM abhavya ane dUrabhavya jIvo to atyaMta ajJAnI ja rahe che. tenA ja kAraNe temanI pAse chedagraMthono bodha hovA chatAM temanAmAM gItArthatA AvavAnI bAbata dUrathI ja ravAnA thAya che. mahAajJAnI hoya te gItArtha na ja hoya. (1) je jIvo mitrA, tArA, balA, dIprA nAmanI prathama cAra yogadaSTimAM vartatA hoya teo se yathAyogyapaNe apunabaMdhaka-mArgAbhimukha-mArgAnusArI-mArgapatita dazAne dharAvatA hoya. tevA jIvo ghaNI che vAra dIkSA letA hoya che. dIkSA laIne AtmaprAptinI cintAthI vaNAyeluM cintAmaya jJAna, mArgAnusArI vA buddhi, potAnA Atmatattva pratye aSa, potAnA AtmAnI ruci, AtmA-mokSamArga-mokSa vagere nava tattvanI jijJAsA, te ja tattvane sAMbhaLavAnI IcchA vagere guNono samUha temanAmAM baLavAna banato e hoya che. tenA baLathI gurvAjJA mujaba chedasUtranA padArtha vagereno vyApaka bodha teo meLavatA hoya tevuM paNa zakya che. tevA prakAre chedasUtranA padArthano bodha meLavavA dvArA teo kayAreka paragItArtha bane che. paraMtu tevo bodha hovA chatAM paNa teo svagItArtha banatA nathI. kAraNa ke teone potAnA AtmAnI atIndriya (= IndriyanirapekSa-Indriyaajanya-Indriyaagocara evI) aparokSa anubhUti hotI nathI. (2) jyAre graMthibheda karIne sthirA vagere dRSTimAM rahelA samyagdaSTi gRhasthadazAmAM hoya to paNa svagItArtha bane che. kema ke graMthibheda pachI potAne je AtmasAkSAtkAra thAya che, temAM potAnA AtmAnI bhUmikAno temane spaSTa abrAnta bodha maLe che tathA potAnI bhUmikAne yogya evo AMtarika atyaMta gupta-gUDha-gahana mokSamArga paNa temane sArI rIte oLakhAya che. mAtra svAnubhUtithI samajAya tevo ane
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2490 0 sva-paragItArthatayA zIghraM bhAvyam 0 pa kocitA''sannataramokSamArgadRSTilakSaNaM svagItArthatvaM svapariNAmA'ntarmukhatAsamabhivyAptaM sambhavati, na tu paragItArthatvam, chedasUtrA'bhyAsavirahAt / ata eva teSAM na parSadi mokSamArgadezanA'dhikAra utsargato varttate / zrotRvizeSamAzritya tu mitazabdena kvacid AtmahitaM kathayantyapi / ma (3) gRhItapravrajyAnAM bhinnagranthInAM chedasUtrapadArtha-paramArthamArmikabodhavatAM tu sva-paragItArthatvam / kevalaM paragItArthatvaM hi mokSamArge jaghanyabhUmikA, svagItArthatA madhyamabhUmikA, sva-paragItArthatA _ cottamabhUmikA / saiva hi paramArthata upaadeyaa| na tu paragItArthatAsantuSTatayA bhAvyam, sAttvikasantuSTerapi - mokSamArgapragatipratibandhakatvAt / gRhItaliGgena prathamaM nijaparamAtmatattvA'parokSAnubhUtibalena svagItArthatA paNa zIghraM smpraapyaa| taduttaraJca gurvanujJayA kramazaH chedasUtrAdyabhyAsena sArA'sAra-heyopAdeya-prayojanakA bhUtA'prayojanabhUtotsargApavAda-nizcaya-vyavahAra-jJAna-kriyAdiparijJAnataH paragItArthatA praaptvyaa| tadidamabhipretyoktaM mahAnizIthasUtre '"acirA gIyatthe muNI bhvejjaa| vidiyaparamatthe saaraa'saarprinnue||" (ma.ni. potAne khUba jhaDapathI moze pahoMcADe tevo TUMko (short cut), salAmata (safe cut), saraLa (easy cut) ane managamato-potAne anukULa bane tevo (sweet cut) AMtarika-gupta-gUDha-gahana evo paNa mokSamArga temane aMdaramAM sUjhato jAya che, jacato jAya che, rucato jAya che. AvI AgavI mokSamArgadaSTi e ja svagItArthatA che. potAnA pariNAmane satata aMdaramAM vALavAnI, AzravamAMthI palaTAvavAnI kaLA temane avazya varelI hoya che. chatAM teo paragItArtha nathI hotA. kAraNa ke chedazAstrano abhyAsa teonI pAse hoto nathI. tethI ja parSadAmAM lokone mokSamArganI dezanA-upadeza devAno adhikAra utsargamArge gRhastha samakitI pAse nathI hoto. kyAreka koIka AtmArthI zrotAne parimita zabdathI AtmahitanI che vAta teo kare paNa kharA. paraMtu jAheramAM mokSamArgadezanA teo na ApI zake. vA (3) graMthibheda karanArA je jIvo sAdhujIvana pALatA hoya tathA chedazAstronA padArthono ane paramArthono mArmika bodha hoya teo sva-paragItArtha che. ja sava-paragItArtha banIe ja | (va.) mAtra paragItArthatA e mokSamArgamAM jaghanya bhUmikA che. svagItArthatA e mokSamArgamAM madhyama bhUmikA che. tathA sva-paragItArthatA e uttama bhUmikA che. sva-paraubhayagItArthatA ja paramArthathI upAdeya che. paraMtu dIkSA pachI kevaLa paragItArthatAmAM saMtoSa laIne mokSamArgamAM aTakI na javuM. paraMtu graMthibhedano aMtaraMga puruSArtha cAlu karavo, cAlu rAkhavo. sAttvika saMtuSTi paNa mokSamArga saMbaMdhI pragatimAM bAdhaka che. sAdhuvezane grahaNa karyA bAda sauprathama to graMthibheda karIne potAnA pAramArthika paramAtmatattvanI aparokSa anubhUti karI levI. te svAnubhUtinA baLathI svagItArthatAne atyanta jhaDapathI meLavavI. tathA tyAra bAda gurvAjJA mujaba, kramazaH zAstrAbhyAsa karatAM-karatAM chedasUtrAdino UMDANathI abhyAsa karIne sArabhUta ane asArabhUta, heya ane upAdeya, prayojanabhUta ane aprayojanabhUta, utsarga ane apavAda, nizcaya ane vyavahAra, jJAna ane kriyA vagere bAbatanI pUrepUrI jANakArI meLavIne paragItArthatA paNa prApta karavI. A abhiprAyathI zrImahAnizIthasUtramAM jaNAvela che ke "munie jhaDapathI gItArtha thavuM joIe. te mATe paramArtha tattvanuM saMvedana 1. acirAd gItArthaH muniH bhvet| viditaparamArthaH sArA'sAraparijJakaH / /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/7 mokSamArgA'nanusAriNI bhAvazuddhiH anyAyyA : 2491 6/202/pR.170) iti / sva-paragItArthatvalAbhaM vinA na klezocchedasambhavaH sva-paragItArthatvalAbhottarakAlaJca nijaM manaH saGklezazUnyaM karttavyam / tadidamabhipretyoktaM mahAnizIthasUtre "agIyatthattadoseNaM mAvazuddhi pavaUI viI bhAvavizuddhI, sahanumaso muLI bhave nA" (ma.ni.6/206), "puTiM saMbU- 5 bhAveNa savvahA gIyatthehiM / bhavittANaM kAyavvaM nikkalusaM maNaM / / " (ma.ni.6/208/pR.173) iti / samyagdarzanaM / vinA 'ayaM svapariNAmaH, sa ca parapariNAma' iti bodhaviraheNa kaSAyA'karaNe'pi kaSAyakaraNapAtratA tu avyaahtaiv| etAvatedaM phalitaM yaduta samyagdarzanApekSasamyagjJAnapuraskRta-svabhUmikocitapaJcAcArapAlanata eva se bhAvavizuddhiH sAnubandha-prabala-sakAmanirjarAphalatayA mokSaprApikA bhavati / yathoktaM sUtrakRtAGgavRttau eva "pravrajitasya samyagjJAnapUrvikAM kriyAM kurvato bhAvazuddhiH phalavatI bhavati" (sU.kR.2/6/30 vR.pR.397) iti / ka ucchRGkhalasya samyagdarzana-jJAnalAbha-tatpraNidhAnA'nyatarazUnyA bhAvazuddhirapi na mokSaphalA, kimuta gi bAhyAcArazuddhiH ? na hi abhavyasya cAritrAcArazuddhiH mokSaphalA sampadyate / tAdRzI bAhyAcAravizuddhiH / bhAvazuddhiH vA mokSaphalakatayA naiva samAmnAtA, svAgrahAtmakatvena mokSamArgA'nanusAritvAt / taduktaM kA dvAtriMzikAprakaraNe yazovijayavAcakendraiH "bhAvazuddhirapi nyAyyA na, maargaa'nnusaarinnii| aprajJApyasya bAlasya karavuM joIe. (A rIte svagItArtha banavuM. tathA paragItArtha banavA zAstra vaDe) sAra-asAra bAbatane pUrepUrI jANavI." kharekhara svagItArthapaNuM ane paragItArthapaNuM meLavyA vinA mananA saMklezano uccheda saMbhavato nathI. tathA sva-paragItArthapaNuM meLavIne potAnA manane sAdhake saMklezazUnya karavuM joIe. A abhiprAyathI mahAnizIthasUtramAM chaThThA adhyayanamAM jaNAvela che ke "jIva agItArthapaNAnA doSathI bhAvazuddhi prApta karato nathI. bhAvazuddhi vinA sAdhu saMkSipTamanavALA thAya che. pratibodha pAmelA sAdhue sarvathA sarva bhAvathI gItArtha (= sva-paragItArtha) thaIne manane saMklezazunya karavuM.' samakita vinA "A svapariNAma ane te parapariNAma ItyAdi samajaNa na hovAthI kaSAya na karavA chatAM kaSAya karavAnI pAtratA to akhaMDa ja rahe che. e # tAtvika bhAvavizuddhinI oLakhANa # (tA.) AthI phalita thAya che ke samyagdarzanane sApekSa evA samyajJAnane AgaLa karIne, svabhUmikAyogya ! paMcAcArane sAdhu pALe to ja tenI bhAvazuddhi paNa sArthaka bane, sAnubaMdha prabaLa sakAma nirjarAnuM kAraNa bane. tenA dvArA te mokSaprApaka bane. A aMge sUtrakRtAMgasUtravRttimAM ja jaNAvela che ke "samyajJAnapUrvaka e kriyAne karanArA sAdhunI bhAvavizuddhi saphaLa thAya che." jene jIvanamAM samyagdarzana-samyajJAnano lAbha thayo na hoya ke samyagdarzana-jJAnane pragaTa karavAnuM praNidhAna paNa na hoya tevA uzruMkhala-svachaMda jIvanI to bhAvavizuddhi paNa mokSaphalaka na bane. to phakta bAhya AcAranI zuddhi to kaI rIte mokSajanaka bane ? abhavyanI cAritrAcArazuddhi kyAM mokSaprApaka bane che ? tevI bAhyAcAravizuddhi ke tevI bhAvazuddhi mokSajanakasvarUpe zAstrakAroe mAnya nathI ja karela. kAraNa ke tevI banne prakAranI zuddhi potAnA kadAgrahasvarUpa hovAthI mokSamArgane anusaranArI nathI. A aMge mahopAdhyAya zrIyazovijayajIe 1. agItArthatvadoSeNa bhAvazuddhiM na praapnuyaat| vinA bhAvavizuddhyA sakaluSamanAH muniH bhavet / / 2. budaiH sarvabhAvena sarvathA giitaarthaiH| bhUtvA karttavyaM niHklezaM mnH||
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2492 0 zrIsamyaktve prAg yatitavyam / T vinaitandhApradAtmiA II" (A.6/ra6) rUtiA "tat = guruparatatryam'T pallavamAtrazAstrazabdArthagrAhakasya bAhyAcAravattve'pi rAgAdivibhAvapariNAmapakSapAtA'tyAgena mithyAdRSTitvameva samAmnAtam / taduktaM samyaktvasaptatikAyAM "pallavagAhI sbohsNtutttthaa| subahuM pi re namaMtA te haMsavAhirA neyAnA" (sa.H.68) rUktiA saMvega-nirveda-svAnubhavavirahavyathA-svAtmasaMzodhanAnveSaNAdikamRte zuSkapANDitya-pravacanapaTutA-bAhyA" cArA''DambarAdinA janamanoraJjanasya saMsArasaMvardhakatvameva / ataH granthibhedottarakAlIna-naizcayika -bhAvasamyagdarzanaprAptikRte eva prathamaM yatitavyam / taduktaM SaSTizatakavRttiprArambhe eva "jJAna-cAritrayoH AdhArabhUte zrIsamyaktve prAg yatitavyam, tatpUrvakatvAt sakaladharmArAdhanaphalasya" (Sa.za.va.pR.1) iti / dvatrizikA prakaraNamAM jaNAvela che ke "aNasamaju bAliza jIvanI bhAvazuddhi paNa vyAjabI nathI. kema ke te mokSamArgane anusaranArI nathI. guruparataMtrya vinA potAnI khoTI pakkaDa svarUpa ja te bhAvazuddhine jANavI.' & mithyASTinI AgavI oLakha . (tti.) zAstranA mAtra uparachallA zabdArthane pakaDanAra ugra sAdhaka kadAca bAhya sAdhvAcArathI yukta hoya to paNa te mithyAdaSTi tarIke ja zAstrakArone mAnya che. kAraNa ke rAgAdi vibhAva pariNAmano pakSapAta te choDato nathI. samakitI kyAreya paNa "rAgAdi mArA svabhAvabhUta che, mArA guNadharma svarUpa che' - Avo pakSapAta na ja kare. samyaktasaptatikAmAM A aMge jaNAvela che ke "zAstranA upalaka zabdArthamAtrane ja je pakaDe, potAnA popaTIyA bodhamAM ja je sadA saMtuSTa hoya, (arthAt tenAthI uparanI kakSAnA zAstrIya gUDhArthone jANavAnI jijJAsA paNa jene na hoya,) te jIvo bAhya ugra sAdhanAno ghaNo udyama karatA hoya to paNa teone cokkasa samyagdarzanathI bAhya = dUravartI ja jANavA." AtmaraNA vagaranuM popaTiyuM jJAna nakAmuM che LY (sA.) jo rAgAdithI mukta thavAnI jhaMkhanA (= saMvega) na hoya, bhogavilAsAdi svarUpa saMsArathI kaMTALo (= nirveda) na hoya, svAnubhavanA virahanI vyathA leza paNa na hoya to AtmaznaraNA vagaranuM gokhaNapaTTIvALuM zAstrIya mAhitIjJAna tAraka na bane. "huM" nI gahana talAza ane samyapha tapAsa vinA potAnI korI vidvattA, dhAradAra ane coTadAra pravacananI paTutA ke bAhya ugra AcAranA ADaMbara vagere dvArA bIjA mugdha jIvone kadAca te maMtramugdha kare. paNa samyagdarzananI tAttvika parIkSAmAM to te nApAsa ja thAya. tevA janamanaraMjanathI potAno to saMsAra ja vadhe che. tethI sauprathama to AtmArthI sAdhake graMthibhedathI utpanna thanArA naikSayika bhAvasamakitanI prApti mATe ja prayatna karavo joIe. tethI ja SaSTizataka graMthanI vyAkhyAnA prAraMbhamAM ja jaNAvela che ke "zrIsamakitanA AdhAre ja samyajJAna ane samyaguM cAritra rahe che. tethI samyajJAna-cAritranI pUrve zrIsamyakatvane meLavavAno prayAsa karavo. kAraNa ke samyagdarzana hoya to ja sarva dharmasAdhanA phaLadAyaka bane." jema AkAzamAM citrAmaNa karavAno prayatna niSphaLa bane, tema samakita vinA dharmasAdhanAne niSphaLa samajavI. jaba laga samakita ratna ko, pAyA nahi prANI; taba laga nija guNa navi vadhe, taru jima viNa pANI.(1) 1. pallavagrAhiNaH svbodhsntussttaaH| subahu api udyacchantaH te darzanabAhyAH jnyeyaaH||
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 . svAtmA saMrakSaNIyaH / 2493 samyaktvaprAptiprayatnakRte tAvad 'ahaM dehaH', 'deho'ham', 'ahaM manuSyaH', 'manuSyo'ham', 'ahaM pa zIra ', "IroDam', "mane putraH kRME', "mavIyA phlezyA kRMA', 'Ava mama muvam', 'marda = putra', 'yaM putroDageva', 'mavIyA putra-taMtradyAra', 'mane ghana-vastra-gRha-zavim', 'mama zarIram', 'zazimuvI nyA' rUlyavayo re mAropATa rUva pUrva (7/-10,73,17,18 + 8/6-7) tA:, te na svacetasi naiva samAdareNa smaaropnniiyaaH| satataM nijanirupAdhikA'mUrttA''tmadravya-guNa-paryAyA'nveSaNa rza -cintana-bhAvana-smaraNA'nusandhAnAdivazena tAdRzanAnAsamAropasakAzAt svAtmA sNrkssnniiyH| tathA bAhyadRSTiparihAreNa tattvadRSTiH upaasniiyaa| atra "bAhyadRSTeH sudhAsAraghaTitA bhAti sundrii| , tattvadRSTestu sA sAkSAd viNmUtrapiTharodarI / / " (jJA.sA.19/4), "lAvaNyalaharIpuNyaM vapuH pazyati bAhyadRg / Na tattvadRSTiH zva-kAkAnAM bhakSyaM kRmikulA''kulam / / " (jJA.sA.19/5) iti jJAnasArakArike vibhaavniiye| kA tapa-japa-saMyama kiriyA karo, citta rAkho ThAma; samakita viNa niSphaLa hove, jima vyoma citrAma. (2) A sakjhAyanI paMktio paNa uparanI ja vAtanuM samarthana kare che. tethI AdhyAtmika pravAsane ane prayAsane saphaLa karanAra evA samyagdarzananI prApti mATe ja sauprathama udyama karavo jarUrI che. # tamAma Aropane choDIe . (sI.) samakitanI prApti aMge prayatna karavA mATe sauprathama to tamAma prakAranA nimnokta Aropone choDavA paDe. jema ke (1) huM zarIra chuM." (2) "zarIra e ja huM chuM." (3) "huM mANasa ja chuM." (4) "mANasa huM chuM." (5) "huM goro chuM." (6) "gauravarNavALo je dekhAya che, te huM ja chuM." (7) mAro dIkaro kALo che." (8) "mArI vezyA kRSNa che." (9) "arIsAmAM mAruM moDhuM dekhAya che. darpaNamAM je dekhAya che, te mAruM mukha che." (10) "huM putra chuM." (11) "A putra e huM ja chuM. mArAmAM ane mArA dIkarAmAM koI taphAvata tame nA jozo." (12) "A dIkarA, patnI vagere mArA che.' (13) che "A dhana, vastra, ghara, deza, rAjya vagere mArA che." (14) "A mAruM zarIra che." (15) "kanyAnuM to moTuM candra jevuM che. tenA dAMta dADamanI kaLI jevA che. tenI AMkha kamaLa jevI che....... ItyAdi je je Aropo-upacAro A ja graMthamAM pUrve sAtama-AThamI zAkhAmAM jaNAvI gayA, tene potAnA cittamAM 1 sArI rIte AdarapUrvaka birAjamAna na karavA. jIvanavyavahAramAM kvacit kyAMka tevA koIka upacArane karavA paDe to hoThathI tevuM bolavA chatAM paNa haiyethI tenA pratye AdarabhAva na dekhADavo. paraMtu satata potAnA nirupAdhika amUrta AtmadravyanI ja tapAsa, ciMtana, bhAvanA, smRti, enuM ja anusaMdhAna vagere jALavavA vaDe tevA uparokta upacArothI - AropothI potAnA AtmAne satata bacAvavo. tattvaSTine meLavIe CS (tathA) tathA samakitane meLavavA bAhya dRSTino parihAra karIne tattvadRSTinI ja upAsanA karavI. A aMge jJAnasAramAM jaNAvela che ke "bAhyadRSTivALAne rUpALI kanyA amRtanA sAra vaDe ghaDelI lAge che. tattvadRSTivALAne to tenuM udara pratyakSa viSThA-mUtrathI bharelI hAMDalI bhAse che. bAhyadaSTivALA (vijAtIyanA) zarIrane sauMdaryanA taraMgothI pavitra jue che. tattvadRSTivALA to tene kUtarA-kAgaDAone bhakSaNa karavA yogya ane kRmionA samUhathI bhareluM ja dekhe che." AvI tattvadRSTine = AropazUnyavahu
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2494 0 mumukSuNA svAtmaniSThatayA bhAvyam / 26/7 tattvadRSTiprAptikRte cA'nArataM nijazuddhA''tmaniSThatayA bhAvyam / idamevA'bhipretyoktaM nayopadezavRttI yazovijayavAcakendraiH "mumukSuNA sarvaM parityajya svAtmaniSThena bhavitavyam" (nayo.zlo.4 vR.) iti / tatazcAtmArthinA 5 svakIyazuddhacinmayasvarUpe lInatA, sulInatA, vilInatA ca smpaadniiyaa| svayameva nijaparamapavitrarA sahajAnandamayacaitanyasvabhAve ekAkAratayA ekarUpatayA ca bhAvyam / nijavimala-zAzvata-zAntarasamayA''tmatattve eva tadAkAratAm, tanmayatAm, tadrUpatAJca samupalabhya tathAvidhatAdAtmyapariNatiH smpraapyaa| 'niSkaSAyaH nirvikAraH niSprapaJcaH kevalacaitanyasvarUpaH zuddhAtmA aham asmi / madIyaM paramazAntimayaM rza sahajasamAdhimayam anantAnandamayam acintyasAmarthyasampannaM zuddhacaitanyasvarUpam Azu Avirbhavatu, ___Avirbhavatu, Avirbhavatu / zrItIrthaGkara-gaNadharaprasAdAd granthibhedottarakAlInA'parokSasvAnubhUtimaya-naizcayika -bhAvasamyagdarzanayoga-kSema-zuddhi-vRddhi-puSTigocaro'yaM yatnaH phalatu' iti praNidhAna-prArthanApurassaram AtmArthinA granthibhedagocarA'ntaraGgodyame parAyaNatayA bhavitavyam / ___anAdikAlInA'tinibiDagranthibhedakRte cA'ntaraGgaH puSkalaH parizramaH apekSitaH, yathA kA ghoramahAsamarazirasi durjayAnekazatrugaNavijayakRte atizayitaH parizrama iti vyaktaM vizeSAvazyakabhASye (gaa.1197)| sa ca nimnoktarItyA paJcadazadhA krttvyH| tathAhi - svarUpagrAhaka dRSTine meLavavA satata potAnA zuddha AtmAmAM ja vasavATa karavo. A ja abhiprAyathI mahopAdhyAyajI nayopadezavyAkhyAmAM jaNAve che ke jene rAgAdithI chUTavAnI tIvra jhaMkhanA che, te sAdhake bIjuM badhuM pUrepUruM choDIne potAnA AtmAmAM ja vasavuM joIe." tethI potAnA ja zuddha cinmaya svarUpamAM AtmArthI sAdhake lIna, sulIna, vilIna thavuM joIe. svayameva nija paramapavitra sahajAnaMdamaya caitanyasvabhAvamAM ja ekAkAra, ekarUpa banavuM joIe. potAnA ja vimala zAzvata zAntarasamaya AtmatattvamAM tadAkAra, tanmaya, tatUpa thaIne te svarUpe tAdAtmapariNati keLavavI joIe, meLavavI joIe. praNidhAna-prArthanApUrvaka puruSArthano prAraMbha thA ("ni.) "niSkaSAya, nirvikAra, niSThapaMca, kevala caitanyasvarUpa huM zuddha AtmA chuM. parama zAMtimaya, Cii sahaja samAdhimaya, anaMta AnaMdamaya, aciMtyazaktisaMpanna mAruM zuddha caitanyasvarUpa vahelI take pragaTa thAo ! pragaTa thAo ! pragaTa thAo ! zrItIrthakara, gaNadhara bhagavaMtonA prasAdathI graMthibhedottarakAlIna rA aparokSa svAnubhUtimaya naiRRyika bhAva samyagdarzanasaMbaMdhI yogakSema-zuddhi-vRddhi-puSTi mATeno A prayatna saphaLa thAva, saphaLa thAva, saphaLa thAva' - A pramANe praNidhAna ane prArthanA karavApUrvaka graMthibhedasaMbaMdhI aMtaraMga sAdhanAmAM AtmArthI sAdhake tatpara thavuM, parAyaNa thavuM, lIna thavuM, gaLADUba thavuM. granthibheda mATe paMdara prakAre aMtaraMga puruSArtha : | (anAri.) anAdikAlIna atyaMta gADha graMthinA bheda mATe puSkaLa aMtaraMga parizrama apekSita che. jema ghora bhayaMkara yuddhanA medAnamAM durjaya evA aneka mahArathI zatruonA samUha sAme vijaya meLavavA atyaMta parizrama karavo paDe, tema mithyAtvamohanIya karmane jItavA atyaMta parizrama karavo paDe che. A vAta vizeSAvazyaka bhASyamAM spaSTapaNe jaNAvI che. potAne samakitI mAnanArA jIvoe "meM Avo athAga parizrama graMthibheda mATe karyo che ke nahi?" te vicAravuM. te aMtaraMga puruSArtha nIce mujaba paMdara prakAre karavo. te A pramANe : RSS
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 6/7 * tAttvikaM sva-parasvarUpaM vijJAtavyam / 2495 ___ (1) '"jaha nAma asI kose, aNNo koso asI vi khalu annnno| iya me anno deho anno jIvo pa tti mannati " (vya.lU.mA.20/179 + nI vasU.1pR.mA.140/pR.47) ti vyavahArasUtramANa-jjItavapasUtra bRhadbhASyAdigAthAm avalambya sva-parayoH tAttvikaM svarUpaM mArgAnusAriprajJayA vijJAtavyaM hRdA ca .. nirantaraM vibhaavniiym| (2) dehAdibhinnanijA''tmatattvazraddhA-ruci-prIti-bhakti-bhAvanA-sadbhAvA''darabhAva-pratIti-smRti-jAgRti ra -lakSya-mahimA'nusandhAnA'nuprekSA'nveSaNa-bhAsana-saMzodhana-sammArjana-parimArjana-lInatAdiparAyaNatayA bhaavym| ka (3) kevalaM svacittazuddhilakSyeNa svabhUmikocitasvAdhyAya-sadgurusevA-sAmAyika-nijasvarUpadhAraNA Ni (1) "jema talavAra myAnamAM rahe che chatAM paNa talavAra judI che ane myAna juduM che, tema mAro deha mArA karatAM judo che. ane tenA karatAM huM AtmA alaga chuM - A pramANe sAdhaka mAne che. A mujaba vyavahArasUtrabhASyamAM ane zrIjinabhadramaNikSamAzramaNaracita jItakalpasUtranA svopanna bRhabhASyamAM jaNAvela che. prastuta gAthA vagerenuM AlaMbana laIne AtmArthI sAdhake satata sva-paranuM tAttvika svarUpa potAnI mArgAnusArI prajJA dvArA samajavA mATe prayatnazIla rahevuM. tathA dilathI satata tenI bhAvanA karavI. | O dehAdibhinna AtmAnI zraddhA-ruci vagere tIva karIe , (2) sva-paranuM yathArtha svarUpa jANyA bAda potAnA AtmatattvanI savaLI zraddhA UbhI karavI ke huM dehAdibhinna AtmA ja chuM." tyAra pachI tenI ruci keLavavI. tenI prIti pragaTAvavI. potAnA ja nirmaLa Atmatattvane bhajavAno prayatna karavo. e ja tAttvika Atmabhakti che. AtmatattvanI ja vAraMvAra bhAvanA bhAvavI. Atmatattva pratye sabhAva rAkhavo. potAnA AtmA pratye ahobhAva-AdarabhAva zuM jagADavo. "zarIrAdithI chUTuM cetana tattva e huM chuM - tevI avAra-navAra pratIti karavI. dareka pravRtti karatI vakhate AtmAne sauprathama yAda karavo. "huM asaMga-alipta cetanatattva chuM - AvI jAgRti sarva vI. pravRtti vakhate rAkhavI. Atmatattvane pragaTAvavAnuM lakSya rAkhavuM. anaMta AnaMdamaya-zAMtimaya-samAdhimaya Atmatattvano evo mahimA aMdaramAM ubho karavo ke satata sarvatra AtmA ja najarAyA kare. 'huM niSkaSAya, nirvikArI AtmA chuM - A anusaMdhAna kyAMya chUTe nahi tevI sAvadhAnI rAkhavI. AtmAnI zakti -zuddhi-zAzvatatA-zucitA vagere vize UMDI anuprekSA karavI. deha, Indriya, mana, IndriyajJAna vagerethI atyaMta nirALA AtmAnI vAraMvAra khoja karavI, tapAsa karavI, talAza karavI. "huM zuddha caitanyano akhaMDa piMDa chuM - A pramANe AtmatattvanuM bhAna thavuM joIe. cetanatattvanuM satata saMzodhana karavuM. sarvatra AtmAnuM saMmArjana ane parimArjana karavuM. AtmAnA vartamAna malina paryAyone dUra karavA. A rIte AtmAne svaccha karavo. zuddha AtmAnA caitanyasvarUpamAM sarvathA lIna-sulIna layalIna thaI javuM joIe. - vabhUmikAyogya sAdhanAmAM masta rahIe , (3) mAtra AtmatattvanI bhAvanA nathI karavAnI. paraMtu potAnA cittanI zuddhinA lakSathI potAnI vartamAna bhUmikAne ucita svAdhyAya karavA prayatna karavo. jJAnadAtA sadgurudevanI sevAnI taka jhaDapI levI, tevI taka UbhI karavI. sAmAyika karavI. arthAt samabhAvamAM rahevAno abhyAsa karavo. nija 1. yathA nAma asiH koze (varttate), anyaH kozaH asiH api khalu anyH| iti me anyaH dehaH anyaH jIva iti mnyte||
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2496 0 tAtparyagrahaNapUrvaM jinavacanaM vibhAvanIyam 0 26/7 pa -saddhyAna-kAyotsarga-pratyAhArAdau yatanIyam / mA (4) tAtparyagrahaNapUrvaM jinavacana-guruvacanavibhAvanayA nijasAdhakadazA'nurUpavairAgyopazamAdinija* bhAvanirIkSaNa-parIkSaNa-saMrakSaNAdinA nijapariNatiH vizadIkAryA / (5) rAga-dveSamayaM saGkalpa-vikalpA'nuviddhaM ca kartR-bhoktRbhA vimucya, svAtmakalyANabAdhakaze doSocchedapraNidhAnataH AtmabhAnayuktaM madhyasthabhAvena adhyayanA'dhyApana-bhojana-zayanAdikaM vyAvahArika ____ svakarttavyaM pAlanIyam / (6) viSaya-kaSAyAdInAm asAratA-tucchatA-kSaNabhaGguratA-svabhinnatA-parakIyatA'zaraNatANi 'zucitAdivibhAvanayA viSayA''vega-kaSAyA''vezAdivimuktatayA svayameva bhavitavyam / ta (7) cittavRttipravAhaH vibhAvadazAparityAgakAmanayA svAtmasanmukhatayA nirantaraM pravarttayitavyaH / svarUpanI aMdaramAM dhAraNA, dhyAna ane kAyotsarga Adi sAdhanA karavI. pAMceya Indriyone zabda-rUpa -rasa-gaMdha-sparzamAMthI pAchI vALavI. A "pratyAhAra' kahevAya. AvI aMtaraMga sAdhanA mATe prayAsa karavo. paNa A badhuM jAheramAM potAnI jAtane sArI dekhADavA mATe nahi, "dharmI' tarIkenI potAnI havA UbhI karavA mATe nahi. paraMtu mAtra potAnA cittanI zuddhi mATe, Atmavizuddhi mATe ja karavAnuM che. 6. nijabhAvanirIkSaNAdi karIe e (4) tAtparya grahaNa karavA pUrvaka, Azaya grahaNa karavA pUrvaka, jinavacana ane guruvacana lUMTI -ghUMTIne, te mujaba potAnA AMtarika bhAvonuM vAraMvAra nirIkSaNa karavuM, parIkSaNa karavuM. tathA potAnI sAdhakadazAne yogya vairAgya, upazama vagere bhAvonuM saMrakSaNa karavuM. te vairAgya-upazama Adi nirmaLa sa bhAvone sAcavavA-saMbhALavA. A rIte potAnI pariNatine nirmaLa karavI. - A kartA-bhoktA na banIe chIe 11 (5) kartA-bhoktAbhAva e kharekhara rAga-dveSamaya che ane saMkalpa-vikalpathI vaNAyela che. tevA kartA bhoktA bhAvane choDIne, potAnA AtmakalyANamAM bAdhaka bananArA doSono uccheda karavAnuM praNidhAna-daDha saMkalpa 1 karIne AtmabhAnasahita madhyasthabhAve adhyayana-adhyApana-bhojana-zayanAdivyAvahArika svakartavyane batAvavA. >; viSaya-kaSAyanA AvegAdimAMthI bacIe (6) viSaya-kaSAya vagere vibhAva pariNAmomAM asAratA, tucchatA, kSaNabhaMguratA, anAtmarUpatA, parAyApaNuM vagerenI UMDI vicAraNA karavI. 'pApanA udayamAM viSaya-kaSAya vagere zaraNa banavAnA nathI. te apavitra-azuci che' - AvI vibhAvanA karIne viSaya-vAsanAnA AvegamAM taNAvuM nahi, kaSAyanA AvezamAM phasAvuM nahi. potAnI jAte ja temAM kheMcAtA-taNAtA-lepAtA aTakI tenAthI mukta thavuM. athavA prabhuprArthanAyogathI ke Arta citte namaskAra mahAmaMtranA niyamita layabaddha jApathI tevuM baLa meLavI tenAthI mukta banavuM. ja cittavRttipravAhane vasamukha rAkhIe (7) rAgAdi vibhAvadazAthI pUrepUrA chUTavAnI tamannAe potAnI cittavRttinA pravAhane satata potAnA ja AtmAnI sanmukha pravartAvavo, vItarAga AtmasvarUpanA grAhakapaNe pravartAvavo.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/ 7 0 nijaniSkaSAyAdisvarUpaM dRDhatayA zraddhAtavyam 0 2497 (8) svAtmAnaM vismRtya deha-geha-pudgalendriya-manaH-kAyakriyA-vibhAvapariNAma-vikalpa-vicArAdiSu pa anAbhogenA'pi kSaNamAtramapi svatva-svIyatva-sundaratva-svakAryatva-svabhogyatvAdibuddhiH naa''virbhaavniiyaa| rA (9) mumukSutAmukhyatayA sakalavarttana-vANI-vicAreSu paramaudAsInyataH sAkSI jJAtA dRSTA svAtmA / naiva vismartavyaH kssnnmpi| (10) paradravya-guNa-paryAyavizrAntim azuddhasvadravya-guNa-paryAyavizrAntiJca parityajya zuddhasvadravya -TUT-paryAyavizrantiH 0rtavyA | (11) vibhAvadazA-vikalpadazA-bandhadazAdiSu tIvraduHkharUpatAsaMvedanena svAntaH 'niSkaSAya-nirvi-Ni kalpa-nirbandha-nirAzraya-nirAlambanA'nantA''nandamayazuddhacetanatattvam ahamiti zraddhA-pratIti-smRti kA -jAgRtiparAyaNatayA sarvadA sarvatra bhAvyam / dehAdimAM "huMpaNAnI buddhine tajIe ja (8) AtmAne bhUlI, zarIra-ghara-pudgala-Indriya-mana-dehaceSTA-rAgAdi vibhAva pariNAma -vikalpa-vicAra vageremAM ajANatAM paNa "huMpaNAnI buddhi, mArApaNAnI mati, sArApaNAnI lAgaNI uThavA na devI. "rAgAdi mAruM kArya che, dehAdi mArA mATe bhogya che' - ItyAdi buddhi aMdaramAM vedavI nahi. ) AtmAne kSaNa vAra paNa nA bhUlIe ) | (9) dravyakarma-bhAvakarma-nokarma vagere baMdhanomAMthI chUTavAnI vRttine (= mumukSutAne) mukhya karI tamAma vartana, vANI, vicAramAM prabaLatama aMtaraMga udAsInatA keLavIne kevaLa sAkSI svarUpa jJAtA-daSTA AtmAne kSaNa vAra paNa bhUlavo nahi. matalaba ke pravRtti vagere bahAramAM cAlatI hoya tyAre tene paNa jANatAMjotAM aMdaramAM jANanAra-jonAranuM vismaraNa thavA na devuM. cittavRttine satata sva tarapha vahevaDAvavI. che. * zuddha-svadravyAdimAM vizrAnti karIe , (10) zuddha AtmA sivAya bIje kyAMya paradravya, paraguNa, paraparyAyamAM kheMcAvuM nahi, khoTI thavuM nahi, vizrAnti karavI nahi. tathA potAnA kaSAyAtmA vagere azuddha dravya, azuddha jJAnAdi guNa rasa ane saMsAripaNuM vagere azuddha paryAyamAM paNa aTakavuM nahi, rokAvuM nahi. vibhAvadazAmAM lInatA-ekatA -tanmayatA karavAnI kALI majUrI baMdha karavI. kevaLa potAnA zuddha cetanadravyamAM, atIndriyajJAnAdi zuddha guNamAM, siddhavAdi zuddha paryAyamAM ja ekarUpatA-layalInatA-magnatA-sthiratA-tanmayatA-otaprotatA keLavavI. ja vibhAvAdimAM tIvaduHkharUpatAdinuM saMvedana karIe ke (11) vibhAvadazA, vikalpadazA, baMdhadazA, AzravadazA vageremAM tIvra duHkharUpatAnuM hRdayathI saMvedana karIne sarvadA, sarvatra potAnA aMtaramAM sAcI zraddhA pragaTAvavI ke "huM to niSkaSAya, nirvikalpa, nirbandha, nirAzraya-svAzrayI, nirAlaMbana-svAvalaMbI, anaMta AnaMdamaya zuddha cetana tattva chuM." AvI zraddhA mujaba aMdaramAM potAne pratIti thAya tevI potAnI AtmadazA keLavavI. potAnA zuddha caitanyasvarUpane vAraMvAra yAda karavuM. "huM zuddhAtmA chuM - AvI jAgRti viSaya-kaSAyanA tophAna vakhate paNa TakavI joIe. te samaye potAnA niSkaSAya, nirvikAra zuddha svarUpane yAda karIne viSaya-kaSAyathI aMdaramAM chUTA paDI javA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2498 . vicArAdiSu paramaudAsInyaM bhAvanIyam / 26/7 pa (12) sAdhakadazAyAM jAyamAnA anAdikAlInasahajamala-karmodaya-pramAda-bhavitavyatA-kAlAdipreriteSTA- 'niSTakalpanA amUDhabhAvena, asaGgasAkSibhAvena, atanmayabhAvena, viraktatayA, udAsInatayA, svatantratayA ___ ca kevalaM jJAtavyA krmaadisuutrdhaarsuutrsnycaaraa'nusRtnaattkvidhyaa| (13) karmodayAdijanitA anivAryAH sva-parA'zuddhaparyAyAH balAtkAreNa na parAvarttanIyAH, na 2 vA niSkAzanIyAH kintu teSu bhAsamAnA''ropitatA-tAdAtmyabuddhi-svAmitvabodhA'dhikAravRtti-lInatA ka -tanmayataikarUpatA-kartRtvadhI-bhoktRtvapariNatyAdikaM nijniraalmbn-nirupaadhik-shjaanndmyaa'muurtt-shuddhjoma karavuM. A abhyattara puruSArthamAM satata sarvatra lIna rahevuM. thoDo puruSArtha karIne aTakI na javuM. ISTAniSTa kalpanAne sAkSIbhAve mAtra jANIe . (12) sAdhakadazAmAM vartatA jIvane paNa anAdikAlIna sahajamaLa (= AtmasvabhAvavirodhI baLa), karmodaya, anupayogAdi svarUpa pramAda, bhavitavyatA, kALa vagerenA joradAra dhakkAthI ISTa-aniSTapaNAnI kalpanA to UbhI thaI jAya. paraMtu sAdhaka te kalpanAthI mUDha na bane. temAM potAnA asaMga sAkSIbhAvane sAdhaka TakAvI rAkhe. temAM te bilakula mohAI na jAya, kheMcAI na jAya, tanmaya thaI na jAya, raMgAI na jAya, bhaLI na jAya. te samaye paNa te kalpanA pratye vairAgyabhAva, udAsInatA TakAvIne te ISTaaniSTapaNAnI kalpanAne karmasattAnA nATaka tarIke jANavAnI-jovAnI potAnI svataMtratAne sAdhaka bhagavAna na gumAve. karmathI potAnI svataMtratAne mAnyatAmAM UbhI karIne, TakAvIne, IniSTapaNAnI kalpanAne karmasattA vagere sUtradhAronA dorI saMcAra mujaba thatA nATaka svarUpe te sAdhaka viraktabhAve, udAsInapaNe mAtra jANe, jue. paNa temAM bhaLe nahi. A rIte te cIkaNA karma nirjarI jAya che. azuddha paryAyomAM tAdAbhyabuddhi vagerene choDIe 4 (13) karmodayAdithI utpanna thayelA sva-paranA amuka azuddha paryAyo evA hoya che ke jene haTAvI Tii na ja zakAya. janmathI maLela kALI cAmaDI, ghogharo ke karkaza avAja, ThIMgaNApaNuM vagerene badalavA mAMgo ke kADhavA mAMgo to paNa na tene badalI zakAya ke na kADhI zakAya. AvA anivArya azuddha paryAyone baLAtkArathI-jabarajastIthI badalavA mATe ke bahAra hAMkI kADhavA mATe sAdhaka prayatna na kare. temAM saphaLatA paNa na maLI zake. tathA paryAyanI adalA-badalI ke herA-pherI e paramArthathI mokSapuruSArtha paNa nathI. paraMtu te azuddha paryAyomAM bhAsatI AropitatA-ISTaniSTatA, tAdAbhyabuddhi, svAmitvabuddhi, adhikAravRtti, lInatA, tanmayatA, ekarUpatA, ekarasatA, kartutvabuddhi, bhostRtvapariNati vagerene to potAnA zuddha caitanyasvarUpanI vizeSa prakAre bhAvanA karIne choDavI. "huM to nirAlaMbana chuM. zarIra vagere vinA paNa mokSamAM rahenAro chuM. zarIra, rAgAdi upAdhi e mAruM svarUpa nathI. to huM to mAlika kaI rIte? huM to sahajAnaMdamaya chuM. to duHkhamaya evA kAmarAga, sneharAga vagerene mAre zuM bhogavavAnA? zItaLa barapha kadApi ukaLATano kartA-bhoktA nathI. to AnaMdamaya evo huM duHkhamaya rAgAdino kartA-bhoktA kaI rIte banI zakuM? duHkhamAM sukhano Aropa mAre zA mATe karavo? teno adhikAra mane kaI rIte maLI zake? huM to amUrta chuM. to mUrta evA zarIrAdi kaI rIte mAruM svarUpa banI zake ? huM to zuddha caitanyasvarUpa chuM. tethI mAre deha, rAga, dveSa, vAsanA, lAlasA, vikalpa vageremAM zA mATe lIna-tallIna-tanmaya-ekarUpa
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * dRSTari dRSTiH sthApanIyA 0 2499 caitanyasvarUpavibhAvanayA yathA svayameva palAyeta tathA nijazuddhacaitanyA'khaNDapiNDe svatAdAtmyaM saMvedanIyam / pa (14) akhaNDa-sahajA''ntarikabhedavijJAnadhArayA anAdikAlarUDhaM tAdAtmyabuddhi-svAmitvabhAvAdi-ga bhrAntinimittabhUtazarIra-kalatrAdisakaladRzyapadArthA''karSaNaM nijadRSTitaH pRthakkRtya kevalazuddhacaitanyA- ... 'khaNDapiNDalakSaNe dRSTari eva abhinnatayA nijanirmaladRSTiH kAtsnyena sNsthaapniiyaa| (16) tattara viSaya-vAya-ra-ga-ratyarati--zovaISSAva-saMvara-vadhU-nirnaraDhiparyAya- 2 parAGmukhatayA akhaNDazuddhacetanadravyAkAropayogadhArAtIkSNatayA nijazuddhAtmadravye eva svatAdAtmyaM santataM ka -ekAkAra thavuM?' - A rIte nijacaitanyasvarUpanI vibhAvanA karIne sAdhaka bhagavAna = aMtarAtmA potAnA zuddha caitanyanA akhaMDa piMDamAM svAdAbhyanuM evuM saMvedana kare ke azuddha paryAyomAM bhAsatI AropitatA, tAdAtsyabuddhi, svAmitvabuddhi vagere svayameva palAyana thaI jAya. Azaya e che ke anivArya evA dehaparyAya, durvAra evA rAgAdi vibhAva pariNAma, vartamAnakALe aparihArya evA vikalpa vagerene badalavAno ke kADhavAno prayatna karavAnA badale temAM huMpaNAnI durbuddhi, mArApaNAnI bhrAnti, sArApaNAno bhrama vagerene kADhavAno uparokta rIte prayAsa karavo e graMthibheda mATeno ja jJAnapuruSArtha che. | dRzyanA AkarSaNane draSTimAMthI kADhIe mata (14) tAdAbhyabuddhi, svAmitvabhAva vagere bhrAntine pragaTAvavAmAM dazya padArtha nimitta bane che. tevA dazyapadArtha svarUpa zarIra, patnI, putra, parivAra, dukAna, makAna, bhojana, pANI, vastra, dhana vagerenuM AkarSaNa anAdi kALathI ApaNI dRSTimAM, mAnyatAmAM, lAgaNImAM, abhiprAyamAM coMTI gayela. che, manamAM vaLagI paDela che. paraMtu te AkarSaNa paNa AtmAnuM maulika svarUpa to nathI ja. 'dazyanA che AkarSaNathI mAro AtmA to atyaMta nirALo che, tadana judo che' - AvI AMtarika bhedavijJAnadhArA vA sahajapaNe ane akhaMDapaNe pravarte to ja potAnI dRSTimAMthI tamAma dazya padArthanuM AkarSaNa chUTuM paDe. A rIte sAdhaka potAnI dRSTimAMthI dazyanA AkarSaNane alaga karIne, nirmaLa banelI nija dRSTine draSTAmAM sa = kevaLa zuddhacaitanyanA akhaMDa piMDa svarUpa potAnA AtmAmAM ja abhinnapaNe sthApe, samagratayA goThave, sArI rIte AdarabhAve sthira kare. A che graMthibheda mATeno aMtaraMga apramatta puruSArtha. ( nija zuddhAtmAmAM tAdAbhyanuM akhaMDa vedana karIe I (15) tyAra bAda udayamAM AvatA viSaya-kaSAya, rAga-dveSa, rati-arati, harSa-zoka, Azrava -saMvara, baMdha-nirjarA vagere svarUpe pariNamatA paryAyone jovAnuM choDI, tenAthI parAThukha thaI, mAtra akhaMDa zuddha cetana dravyane ja jovuM, jANavuM, vicAravuM ane anubhavavuM. AtmAkAre upayogane satata vahevaDAvavo. AvI upayogadhArAne paNa ugra banAvavI. A rIte upayogadhArAnI tIkSNatAthI potAnA zuddha AtmadravyamAM svatAdAbhyane samyak prakAre satata anubhavavuM ke :(1) zarIra, indriya, mana, dravyakarma, bhAvakarma vagerethI judo.. huM... cetana..chuM. (pAMca vAra bhAvanA). (2) dehAdibhinna... cetana...tattva... e ... ja..... ... (pAMca vAra vibhAvanA) (3) atyaMta... vizuddha... cetana... vastu... e...ja...huM...chuM... (pAMca vAra sUkSma manana)
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2500 0 balIyasA yatnena granthibhedaH kArya: 26/7 pa saMvedanIyam yaduta - 'dehendriya-citta-dravyakarma-bhAvakarmAdibhinnaH zAzvata-zAnta-zItala-zuci-zuddhacaitanyAyA 'khnnddpinnddo'smii'ti| - anAdikAlInA'jJAna-gADharAga-tIvradveSamayagranthibhedakRte'navaratam etAdRzA'ntaraGgaprabalaparizramaH 7 bAhubhyAM mahAsAgarasantaraNatulyaH AtmArthinA kartavya eva iti vizeSAvazyakabhASyavRttI (1197) ze vyaktam / saMyamajIvane tu viziSya etAdRzAntaraGgodyamaH kartavyaH / tadidamabhipretyoktam upadezarahasyavRttI va "kantarayatna iva sAdhUnAm apekSita , vicitramavyatvADanuputvA" (35.24.010 ) rUtA ata eva saMyogavizeSe'punarbandhakAdikaM pravrAjya gItArthaguruNA tadIyagranthibhedakRte evAdau yatitavyam / (4) zuddha...cetanAno...akhaMDa...piMDa...e...ja....huM...chuM... (pAMca vAra UMDI anuprekSA) (5) parama...zItaLa...zuddha.. cetanAno... akhaMDa.. piMDa...chuM.(pAMca vAra ekAgra vicAra) (6) zAnta..zItaLa zuddha...cetanyano... akhaMDa...piMDa..chuM...(pAMca vAra tIvra saMvedana) (7) parama...zAnta...atyanta...zItaLa... zuci ( pavitra)... zuddha...caitanyano..akhaMDAna...piMDa... e ja huM...chuM. (zabdo upara bhAra ApyA vinA teno bhAva spaSTa upasAvavA pUrvaka vedana) (8) zAzvata... parama... zAnta... atyanta zItaLa...zuci (kapavitra)...zuddha...caitanyano.. akhaMDa...ghana....piMDa... e...ja..huM...chuM... (aMdara Picture clear karavA pUrvaka pAMca vAra tIvra praNidhAna) (9) "soDam.' (vikalpa-vicArazUnya cittavRttinuM kendrIkaraNa) (10) OM... zAMti... zAMti.. zAMti. (aMtaHkaraNavRttinuM nijacaitanyasvarUpamAM vilInIkaraNa) (11) nirvicAra nirvikalpapaNe sahaja nija svarUpamAM zAMtabhAve nimajjana. (15 miniTa sudhI dhyAna) nijAtmadhyAna pUrNAhuti bAda paNa tenI asarane jhIlavAnI, tenI asaramAM jIvavAnI, tenA anusaMdhAnane akhaMDapaNe ghUMTavAnI jAgRti TakAvI rAkhavI. vAraMvAra A mujaba prayatna karavo. ja saMcamIe aMtaraMga prayatna ja karavo joIe ala-. (sanA.) anAdikAlIna ajJAna, gADha rAga ane tIvra dveSathI vaNAyelI graMthino bheda karavA AvA prakAranA aMtaraMga prabaLa puruSArthane AtmArthIe avazya niraMtara karavo. vizeSAvazyakabhASya maladhAra vyAkhyA mujaba, be hAthathI mahAsAgarane taravAnA prayatna jevA A graMthibhedasaMbaMdhI prabaLa aMtaraMga puruSArtha karavAmAM lAgI ja javuM joIe. temAM ja satata racyA-pacyA rahevuM. adhavacce te puruSArtha choDI na devo. taravaiyo adhavacce madhadariye taravAnuM baMdha na ja kare ne ! khAsa karIne tamAma sAMsArika javAbadArImAMthI mukta banelA ane AtmakalyANano ja bhekha dhAraNa karanArA evA saMyamIoe to kharA arthamAM mukta thavA mATe vizeSa karIne Avo aMtaraMga puruSArtha karavo joIe. A abhiprAyathI mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje upadezarahasyavyAkhyAmAM jaNAvela che ke "sAdhuo mATe aMtaraMga prayatna ja apekSita che. kAraNa ke te aMtaraMga puruSArtha vividha prakAranA bhavyatvane = tathAbhavyatvane anukULa che." je ziSyane sadguru samakita pamADe che (.) tethI ja vizeSa prakAranA saMyogamAM apunabaMdhakAdi jIvone dIkSA ApyA bAda gItArtha saddagurue ziSyanA AtmAmAM pranthibheda thAya, darzanamohano uccheda thAya te mATe ja sauprathama prayatna karavAno
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2501 0 granthibhedapraNidhAnAdikaM naiva tyAjyam / idamevAbhipretyoktaM bRhatkalpabhASyavRttau zrImalayagirisUribhiH "rajoharaNAdi liGgaM dIyate / tadanantaraM mithyAtvasya pa ajJAnasya ca kacavarasthAnIyasya zodhanam" (bR.ka.bhA.332 vR.) iti / taduktaM paJcavastukavRttau zrIharibhadrasUribhiH / api "zaraNaM prapannAH pravrajyAdipratipattyA, mocayitavyAH prayatnena samyaktvakAraNena" (pa.va.gA.1351 svopajJavRttiH / pR.178) tiA. ____mahApuruSAH svayamapi granthibhedottarakAlInasamyaktvaprAptikRte saMyamajIvane prabhuprArthanAdau prayatante za eveti vyaktam anekacaityavandana-stavana-stuti-stotrAdau / tatazca dIkSAjIvane'pi granthibhedArthitA-tatprabalapraNidhAnogrodyamAdikaM naiva tyAjyam / dIkSAgrahaNottara- rNi kAlam anyavidhapralobhanAdau naiva bhramitavyam, yataH pravrajyApathapadArpaNakAlata eva prAyaH prabalapuNyodayAdayaH hoya. A ja abhiprAyathI zrImalayagirisUrijIe bRhatkalpabhASyavRttimAM jaNAvela che ke "rajoharaNa vagere sAdhuveza ApyA pachI nUtana dIkSitanA mithyAtva ane ajJAna svarUpa kacarAne guru dUra kare." zrIharibhadrasUrijIe paNa paMcavastuka graMthanI vyAkhyAmAM jaNAvela che ke "dIkSA vagerene svIkAravA dvArA zaraNe AvelA ziSyomAM samyatva utpanna thAya tevo prayatna gurue karavo. AvA prayatna dvArA zaraNAgata ziSyone janma-maraNAdi saMsAraduHkhomAMthI gItArtha gurue choDAvavA." thAke mahApuruSo paNa samakita meLavavA jhUre ! . (madA.) mahApuruSo svayaM paNa dIkSA jIvanamAM samakita meLavavA prabhune saraLa bhAve, AA cittathI kAlAvAlA karatA hoya che, namra bhAve prArthatA hoya che, graMthibheda mATe aMdaramAM satata jhUratA hoya che. (1) zrI jJAnavimalasUrijI ma.sA. "arihaMta namo bhagavaMta namo...' A caityavaMdanamAM chelle prabhune prArthanA kare che ke "bodhi dio anupama dAnezvara, jJAnavimala sUrIza namo." (2) zrImohanavijayajI ma.sA. paNa saMbhavanAtha bhagavAnanA stavanamAM prabhune vinave che ke "samakitadAtA samakita Apo, mana mAge thaI mIThuM...' (3) te ja rIte upAdhyAya zrIudayaratnavijayajI ma.sA. paNa mahAvIra svAmI bhagavAnane stavanamAM prArthe che ke "samyagdarzana jo mujane dIyo, to lahuM sukha bharapUra...' tathA teozrI ja zAMtinAtha prabhunA zo, stavanamAM kahe che ke "huM to samakitathI adhUro, tuM to sakala padArathe pUro." (4) upAdhyAya zrIvimalavijayanA ziSya zrIrAmavijayajI ma.sA. paNa stavanamAM zAMtinAtha bhagavAnane kahe che ke "samakita rIjha karo ne sAhiba, bhakti bheTayuM lAvyo. mAro mujaro lyo ne rAja." (5) te ja rIte pU.zrInItivijaya ma.sA. nA ziSya zrIudayavijayajI ma. sA. "prabhu pArzva pyArA praNamuM..." stavanamAM mukta kaMThe kahe che ke "mane samakita sukhaDI Apo, mArA dUSita doSone kApo.' che jo ja, puyabhava AMje nahi ? (tata) tethI dIkSAjIvanamAM paNa graMthibheda mATe tIvra talasATa, prabaLa praNidhAna, ugra puruSArtha chUTavo na joIe. saMyamasvIkAra bAda anya pralobhanomAM aTavAvuM na joIe. kema ke vartamAna huMDA avasarpiNI kALanA vikarALa kalikALamAM saMyamasAdhanAnI pagadaMDIe sAdhaka pA-pA pagalI mAMDe ke prAya: tarata ja puNyodayavaibhava vagere sAdhakanI dRSTine AMje che, Avare che. e graMthibhedanA puruSArthamAM atyaMta bAdhaka
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2502 * svAtmazuddhiH sAdhanIyA 0 26/7 dIkSitadRSTim aJjanti AvRNvanti ca hunnddkaa'vsrpinniikraalklikaale| etacca granthibhedA* 'ntaraGgodyamapratibandhakam / ato'tra sAvadhAnatayA bhAvyaM granthibhedA'rthinA / granthibhedakRte ca prasiddhi rA -pravacanaprabhAvakatA- pravacanapaTutA-parivAravRddhyAdipralobhana-paMdavI-pratyutpannaprajJA-prakANDavidvattA ma -prakRSTalekhanazakti-parAghAtanAmakarmodaya- saubhAgyanAmakarmodaya-susvaranAmakarmodayA''deyanAmakarmodaya - samarthamitravRnda-gAravatrikamagnatA- karaNabala-manobala-kAyabala-2de hasaundarya-bAhyADambAra "camatkAradarzanA 'dhikAravRtti-"viziSTavyaktitva(Personality)-"vizAlabhaktavRnda- vibhUSA-vazIkaraNa ka -dakSiNAvarttazaGkhAdilaukikaviziSTatAruciM viSakaNTaka-dAvAnala-kAlasarpa-krUraDAkinI-mahArogAdirUpAM Ni vijJAya sA tAvat kAnyena parityAjyA / ___mokSamArge zaktisAdhanA na kAryA kintu svazuddhisAdhanA krttvyaa| ata evA'navaratam ekAnta -maun-prtyaahaar-dhaarnnaa-dhyaan-bhedvijnyaanaa'snggsaakssibhaav-kaayotsrgaadimydrshitpnycdshvidhaa'ntrnggodymche. tethI ja graMthibhedanI kAmanAvALA saMyamIe puNyodayathI ane puNyodayajanya sAmagrIthI atyaMta sAvadha rahevuM. sAdhanA mArge cAlavAthI AgaLa jatAM sAdhakane puNyodaya vagerethI nIcenI cIjo maLI zake. jema ke (A) sarvatra potAnI prasiddhi, (B) pravacana prabhAvakatA, (C) pravacana paTutA, (D) ziSya parivAra vRddhisvarUpa pralobhana, (E) padavI, (F) pratyutpanna prajJA, (9) prakAMDa vidvattA, (H) lekhanazakti, ) parano parAbhava kare tevo parAghAta nAmakarmano udaya, (5) bIjAne AkarSI le tevo saubhAgyanAmakarmodaya, () pArakAne AkarSe tevo susvara nAmakarmodaya, (L) parAyA pAse paNa potAnI vAtano svIkAra karAve che tevo AdeyanAmakarmodaya, (M) samartha mitronuM vRMda, (N) rasa-Rddhi-zAtAgAravamAM magnatA, (O) IndriyabaLa, (P) manobaLa, (Q) kAyabaLa (= kAyAnuM svAstha, rogapratikAraka zakti, baliSThANuM vagere), (R) vA dehasauMdarya, (5) bAhya ADaMbara-phaTATopa, (T) camatkAradarzana, (U) adhikAravRtti = sattA, (5) viziSTa vyaktitva (personality), (W) vizALa bhaktavRMda-anuyAyIonuM vartuLa, () zArIrika vibhUSA, Y) sa vazIkaraNa, (2) dakSiNAvarta zaMkha Adi maLI zake. paraMtu puNyodayavaibhava vagerethI maLatI AvI anekavidha laukika vizeSatAo e AMtarika sAdhanAmArgathI bIjI dizAmAM phaMTAI javAnA sthAno che. tethI tenI ruci, laganI, prIti e jherI kAMTA samAna rIbAvanArI che, dAvAnaLa tulya bALanArI che. kALA sApa jevI mAranArI che, krUra DAkaNa jevI vaLaganArI che, mahAroga vagerenI jema asAdhya-duHsAdhya-pIDAdAyinI che. AvuM jANIne, samajIne graMthibheda karavA mATe sauprathama tevI rucine sAdhake pUrepUrI choDI devI. ja zaktinA nahi, zuddhinA pUjArI banIe . (mo.) mokSamArgamAM, saMyamajIvanamAM zaktinA pUjArI thavAnuM nathI paNa potAnI zuddhinA pUjArI thavAnuM che. tethI zaktinI rucine mULamAMthI ukheDIne (1) lokaparicayatyAgAdisvarUpa ekAnta, (2) mauna, (3) pratyAhAra (= IndriyonI bahirmukhatAno tyAga), (4) zuddhAtmasvarUpanI dhAraNA, (5) dhyAna, (6) bhedavijJAna, (7) asaMga sAkSIbhAva, (8) kAyotsarga vagerethI vaNAyela aMtaraMga udyamamAM lAgI
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ * vizrAmasthAnAni vyAmohakArINi 2 6/7 parAyaNatayA svayaM bhavitavyam / tadAnIm AjJAcakrasthalIyapIta-rakta-zvetAdiprakAzAnubhava- divyasaurabhA'nAhatanAdA''ntarikadivyadhvanizravaNa-gaganavANIzravaNa-"divyarUpadarzana- 'devasAnnidhya-sudhArasA''svAdajjvala-tejomaya-caitanyamUrttidarzana -zuklasvapnadarzana- "divyasaGketalAbha- bhaviSyasphuraNArDeNimAdyaSTasiddhi-vaicanasiddhi-saGkalpasiddhIcchAsiddhi - labdhi- 'camatkArazakti- prAkRtikasahAya- zabdamagnatA- "viniyogasAmarthya- kuNDalinIjAgaraNa- SaTcakrabhedana - roganivAraNa- zArIrikazAtAnubhUti- mAnasikA'pUrvazAntisaMvedanAdiprayuktagranthibhedabhramAdilakSaNAni ka vizrAmasthAnAni cittavyAmohakArINi praadurbhvnti| tadupabhogarucilakSaNA vizrAntiH vismayA'haGkArAdi- rNi lakSaNazca vyAmoho granthibhedaprayatnavighnavidhayA sampadyete / kA H 2503 javuM. graMthibheda ka2vAnA prabaLa sAdhana svarUpa je paMdara prakAranA aMtaraMga puruSArtha hamaNAM ja (pR.2495 thI 2500) jaNAvela che, temAM sAdhake DUbI javuM. potAnI AMtarika vizuddha duniyAmAM khovAI javuM. graMthibheda mATe A apekSita che, Avazyaka che, anivArya che, AdaraNIya che, AcaraNIya che. * virAmasthAno vighnarUpa bane trav (tavA.) graMthibheda mATe dhyAnAdimaya uparokta aMtaraMga sAdhanA cAlatI hoya tyAre ghaNI vAra ghaNA sAdhakone (A) AjJAcakranA bhAgamAM pILA, lAla, sapheda vagere prakAzano anubhava thAya. (B) divya sugaMdha mANavA maLe. (C) anAhata nAda saMbhaLAya. (D) AMtarika divya dhvaninuM zravaNa thAya. (E) AkAzavANI -devavANI saMbhaLAya. (F) divyarUpanuM darzana thAya. (G) devanuM sAnnidhya-sahAya maLe. (H) moDhAmAM sudhArasano madhura AsvAda Ave. (I) aMdaramAM ujjavaLa tejomaya caitanyamUrtinA darzana thAya. (J) prasannamukhamudrAvALA devAdhideva-gurudeva, apUrva tIrthasthAna vagerenA suMdara majAnA svapro dekhAya. (K) avAra-navAra avanavA divya saMketo maLe. (L) bhAvI ghaTanAnI svayameva aMdaramAM sphuraNA thAya. (M) aNimA, mahimA, ladhimA su vagere aSTa mahAsiddhio pragaTe. (N) vacanasiddhino AvirbhAva thAya. (0) saMkalpasiddhi maLe. (P) IcchAsiddhino prAdurbhAva thAya. (Q) judI-judI labdhio prApta thAya. (R) AnaMdaghanajI mahArAjanI jema camatkArazakti pragaTe. (S) kudaratI sahAya maLe. (T) 'huM zuddhAtmA chuM'- ItyAdi raTaNamAM zAMtidAyaka zAbdika magnatA Ave. (U) potAne siddha thayela tapa vagereno bIjAmAM viniyoga karavAnuM sAmarthya pragaTe. (V) kuMDalinInuM jAgaraNa thAya. (W) SacakranuM bhedana thAya. (X) haThIlA jUnA roga ApameLe dUra thAya. (Y) zArIrika zAtA-AnaMdano alaukika anubhava thAya. (Z) mAnasika apUrva zAMtinuM pracura pramANamAM, sArI rIte saMvedana thavAthI graMthibheda thaI gayAno bhrama thAya.. A badhA graMthibhedAdinI sAdhanAnA mArgamAM AvatA vizrAmasthAno che, virAmasthaLo che. ahIM ghaNA sAdhako aTakelA che. teno bhogavaTo karavAnI IcchAthI ahIM ja rokAyelA che, mULa dhyeyathI khasI gayelA che. AthI AvI vizrAnti e granthibhedanA prayatnamAM vighnasvarUpa bane che. e lAla, pILA ajavALA vagerethI sAdhakane vismaya thAya, Azcarya thAya e vyAmoha che. labdhi, zakti vagere maLavAthI ahaMkAra vagere utpanna thAya e paNa eka jAtano vyAmoha ja che. A rIte vizrAMtisthAno cittamAM vyAmoha pedA karIne graMthibhedanA prayatnamAM vighnarUpa bane che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2504 0 granthibhedavighnasthAnanirdeza: 0 pa dhyAnAdikAle nidrA-tandrA'nutsAhA''lasya-pramAdA'zraddhA-mUDhatAdikamapi granthibhedagocarA'ntaraGgodyamarA vighnarUpeNa vijJeyam / vidyAsiddhikAle sAdhakasya bahuvighnopasthitiriva granthibhedakAle nAnAvighnopasthitiH vizeSAvazyakabhASyAnusAreNa (1197) vijJeyA / tAdRzAntaraGgasAdhanAyAM kAlavilambA'nAdarA'ruci-khedodvega-kSepotthAnAdikamapi vighnatayA vijJeyam / evaM deva-gurvAdinindA-dambha-krodha-kRpaNatA-bhaya-zokA'jJAna-vikathAruci-kutUhala-vyAkSepa-mAna paNa graMthibhedanA anya vijJone oLakhIe che. (dhyAnA.) graMthibheda mATe jarUrI dhyAnAdi karavAnA samaye (1) UMgha Ave, (2) jhokA Ave, (3) dhyAnAdi mATeno utsAha na jAge, (4) ALasa ane (5) pramAda Ave. (6) "dhyAnAdi karavAthI zuM vaLe ? dhyAnamAM rahevAthI samaya Ama ne Ama pasAra thaI jAya che ane vaLatara kazuM maLatuM nathI. mAro bhaNavAno samaya AmAM bagaDe che. dhyAna AdithI mane zuM lAbha thavAno ?' - AvI azraddhA jAge. (7) dhyAnAdinI sAdhanAmAM magaja bahera mArI jAya, mana mUDha bane. dhyAnamAM zuM karavuM ane kevI rIte karavuM ? tenI kazI gatAgama ja na paDe. AthI aMtaraMga sAdhanA AgaLa ja na vadhe. A badhA paNa graMthibhedanA aMtaraMga prayatnamAM vighnarUpe jANavA. jema vidyAsiddhinA samaye DhagalAbaMdha viSpo vidyAsAdhaka samakSa hAjara thAya, tema graMthibhedanA avasare aneka prakAranA vidgo sAdhakanI sAme upasthita thAya che. vizeSAvazyakabhASya mujaba A bAbata jANavI. | (tA6) (8) te ja rIte graMthibheda mATe aMtaraMga sAdhanAmAM kALavilaMba karavAnuM mana thAya te paNa ahIM vipna jANavuM. "Aje nahi, kAle dhyAna karazuM. hamaNAM nahi, pachI sAdhanA karazuM' - Avo Cii kALavilaMba paNa graMthibhedamAM vighnarUpa bane che. (9) graMthibheda mATe jarUrI aMtaraMga puruSArthamAM anAdarano - bhAva, (10) aruci-aNagamo e paNa vighna bane. (11) aMtaraMga udyama karavAmAM kheda Ave, (12) rana uga jAge te paNa graMthibheda sAdhanAmAM eka prakAranuM vighna ja jANavuM. (13) dhyAna vakhate svAdhyAya vageremAM mana jAya te kSepa-vikSepa paNa ahIM vighna bane. (14) dhyAna-kAyotsargAdimAM mana coTe ja nahi. bIje badhe bhaTakatA cittanuM utthAna vagere paNa graMthibhedamAM vighnarUpa jANavA. che tera kAThiyAnI sajhAyane na bhUlIe che. (vaM.) e ja rIte (15) deva-gurunI niMdA-avarNavAda-AzAtanA tathA (16) bIjA pAse dharmI -sAdhaka-yogI tarIke potAnI chApa upasAvavA mATe bIjAne khabara paDe tevA samaye dhyAnAdi karavA, bAkI na karavA... AvI mAyA-daMbha-kapaTa paNa graMthibhedakAraka tAttvika sAdhanAmArgamAM vighnarUpa bane che. (17) nAnI-nAnI bAbatamAM krodha-roSa-rIsanI Teva paNa A mArgamAM avarodhaka che. (18) kRpaNatA-lobha-kaMjUsAInA lIdhe paNa citta bAhya padArthamAM ja aTakeluM rahe. tenA lIdhe prabhumAM, prabhunA niSkaSAyasvarUpamAM, nija zuddha caitanyasvarUpamAM citta coTe ja nahi, dhyAna thAya ja nahi. (19) cora, mAMdagI, apayaza, akasmAta, dharatIkaMpa, mRtyu vagerenA bhayathI mana gherAyeluM ja rahetuM hoya to paNa graMthibhedanI sAdhanAmAM mana na lAge. (20) ISTaviyoga, aniSTasaMyoga, moTuM nukasAna vagereno gADha zoka paNa ahIM vighna bane che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 granthibhedo'tidurlabhaH / 2505 -dRSTiviparyAsa-viSayA''saktiprabhRtayo'pi granthibhedaupayikA'ntaraGgodyamaM prati vighnatAM prtipdynte| pa svakRtAzca te vighnA iSTA miSTAzca pratibhAsante / ata eva granthibhedo'tidurlabha ucyte|| ___ tadidaM sarvamabhipretyoktaM vizeSAvazyakabhASye '"so ya dulabho parissama-cittavighAyAivigghehiM" " (vi...9916) ti, "da vaMsa vikariyA kunadI parva savighA " (vi..ma.32000 rUti vA nA (21) potAnuM mULabhUta zuddha svarUpa, karmajanya upAdhio, zAstrakAronuM tAtparya, dharmasAdhanAno marma vagere bAbatanI sAcI jANakArI na hoya to paNa pAramArthika rIte mithyAtva ukheDavAnuM zarU na thAya. (22) strIkathA, bhojanakathA, dezakathA, rAjakathA, corakathA vigere vikathAo, pArakI paMcAta, rAjakaraNa, chApA-copAnIyA-pUrti, azlIla sAhitya vageremAM ja ruci rokAyelI hoya to paNa prastuta aMtaraMga graMthibhedapuruSArtha AgaLa vadhI na zake. (23) deza-paradezamAM, rAjyamAM, saMghamAM, samudAyamAM, grupamAM kyAM zuM cAle che ? koNa zuM kare che ?... ItyAdi bAbatanuM kutUhala-kautuka-utsukatA paNa graMthibhedanI sAdhanAmAM vighnarUpa bane che. (24) deha-parivAra-saMsAranI bAbatamAM citta satata vyAkSepavALuM hoya to graMthibheda na thAya. (25) mAna kaSAya aMdaramAM uchaLato hoya to paNa cittavRtti antarmukha na bane. (26) zarIra, Indriya, mana, vicAra vageremAM huM-mArApaNAnI buddhisvarUpa daSTiviparyAsa paNa ahIM vighna bane. (27) prazasta varNa-gaMdha-resa-sparza-zabda-strI vagere viSayonI pakSapAtapUrvaka Asakti-ruci-mUccha se paNa graMthibhedanA udyamamAM vighnarUpa bane che. te kAThiyAnI sakjhAya' mAM paNa A vibonuM saMkSipta che varNana maLe che. AvA to DhagalAbaMdha vighno A mArgamAM Ave che. tathA pote ja ubhA karelA A vA vidgo potAne managamatA, mIThA ane madhurA lAge che. tenA pratye mIThI najara ane kUNI lAgaNI rahe che. tenA pratye sAdhaka lAla AMkha karato nathI. AthI ja graMthibheda atyaMta durlabha kahevAya che. A graMthibheda atidurlabha che. (tari.) tethI A badhI ja bAbatone lakSamAM rAkhIne (1) zrIjinabhadramaNikSamAzramaNe vizeSAvazyakabhASyamAM jaNAvela che ke te graMthibheda parizrama ane cittavighAta = cittavyAmoha vagere vighnothI durlabha che. ahIM parizrama eTale paMdara prakArano aMtaraMga puruSArtha batAvI gayA te samajavo. tathA A to z je virAmasthAno - vyAmohasthAno jaNAvyA ane upara je 27 mudAo jaNAvyA, te tamAmane vighnarUpa samajavA. satata, sakhata, sarasa, samyapha prakAre pUrvokta (pR.2495 thI 2500) paMdara prakArano mAnasika parizrama karavo kharekhara agharo che. tathA uparanA vidgone jItavA atyaMta kaparA che. tethI graMthibhedane zrIjinabhadragaNI kSamAzramaNe durlabha batAvyo che. A hakIkata che. kAlpanika vAta nathI. jAta anubhave ja A vAta saraLatAthI samajAya ane sacoTapaNe svIkArAya tema che. (2) vizeSAvazyakabhASyamAM ja AgaLa jaNAvela che ke "ahIM samyagdarzanane utpanna karavAnI prakriyA durlabha che ane prAyaH viknothI bharapUra che." 1. sa ra kurtamaH pazcima-cittavidhAtAsivine 2. phuda sanAliliyA turtamAM prAyaH savina rA.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2506 0 granthibhedaH prabalaprayatnasAdhyaH / 26/7 pa 'saH = granthibhedaH' / "puruSakAreNa granthibhedo'pi saGgataH" (yo.bi.339) iti yogabindUktiH, "granthibhedo'pi gaga yatnenaiva balIyasA" (dvA.17/17) iti dvAtriMzikoktiH, "zubhA'dhyavasAyavizeSaiH kathamapi granthibhedAdinA e mahatA. khena turtama sagavattvaparimA" (.zu.4 pR.pR.7) ti Tanazuddhi viharavRttikRni:, "tUmaDuM - surasAmittaM, labbhai ya pahuttaNaM na sNdeho| egaM navari na labbhai dullaharayaNaM va sammattaM / / " (sa.sa.22) iti za sambodhasaptatikAyAM zrIratnazekharasUrisaduktiH, "bhinne granthau sahajakaThine tatra vIryAtirekAd muktipravo bhavati ka niyataM hanta samyaktvalAbhaH" (sa.ko.1/14-pR.2) iti ca samyaktvakaumudIsUktiH api atrAnusandheyA / Ni yacca bahusaGklezakAriNo durbhedasya karmagranthimahA'calasya tIkSNabhAvavajreNa bhedyatvaM yogabindau (280) - darzitam, tadapIha na vismrtvym| AjJAcakrasthalIyapIta-rakta-zvetAdiprakAzAnubhavAdikAle 'etat sarvaM paudgalikam, nazvaram, bhavAntarAdau (3) "graMthibheda paNa puruSArthathI thAya e vAta saMgata che' - A pramANe yogabiMdumAM kahela che. (4) "karmavijayanI jema graMthibheda paNa atyaMta baLavAna prayatnathI ja thAya che'- A pramANe dvAtrizikA prakaraNamAM mahopAdhyAyajI mahArAje je vAta karI che, tenuM paNa ahIM anusaMdhAna karavuM. (5) zrIcakrezvarasUrijIe darzanazuddhiprakaraNavRttimAM jaNAvela che ke vizeSa prakAranA UMcI kakSAnA aneka zubha adhyavasAyo dvArA mAMDa-mAMDa graMthibheda vagere thAya che. tethI graMthibhedAdi karavo e moTuM kaSTa che. tenAthI samyaktano pariNAma janme che. tethI tevo samyaktapariNAma kharekhara durlabha che." (6) saMbodhasaptatikAmAM (saMbodhasattarImAM) zrIratnazekharasUrijIe kahela che ke "devonuM svAmitva (= sAmAnikadevapaNuM vagere aneka vAra) maLe tathA mAlikapaNuM (rAjApaNuM, nagarazeThapaNuM vagere paNa va ghaNI vAra) maLe. AmAM saMzaya nathI. phakta durlabharatna jevuM eka samyakta ja (vAraMvAra) maLatuM nathI." (7) samyaktakaumudImAM zrIjinaharSagaNivare jaNAvela che ke "svabhAvathI ja atyaMta kaThaNa evI sa graMthi prabaLa varSollAsathI ja bhedAya che. tyAre kharekhara mokSane najIka lAvanAra samyakatvano lAbha avazya thAya che." A suMdara vAtanuM paNa ahIM anusaMdhAna karavuM. (8) yogabiMdumAM karmagraMthine moTA parvatanI upamA ApI che tathA bahu saMkleza karAvanAra tarIke ane durbheda svarUpe jaNAvela che. tathA tene bhedavA mATe tIkSNa bhAvavajanI jarUra che - tema tyAM kahela che. AnA uparathI "graMthibhedanuM kArya keTaluM duSkara-durlabha che ?" teno aMdAja lagAvI zakAya che. vaja jema durlabha hoya, tema graMthibhedane karanArI tIvratIkSNa bhAvadhArA paNa atyaMta durlabha ja che. A vAta yogabiMdumAM sUcita karI che. e bhUlAvuM na joIe. # vizrAmasthAnone pasAra karIe, temAM khoTI na thaIe . (AjJA.) AjJAcakranA bhAgamAM pILA-lAla-zveta ajavALAno anubhava vagere ahIM darzAvelA A to Z vizrAmasthAno upasthita thAya tyAre temAM vizrAnti na karavI ke vyAmoha na karavo. paNa tene 1. labhyate surasvAmitvam, labhyate ca prabhutvaM na sndehH| ekaM navaraM na labhyate, durlabharatnabhiva samyaktvam / /
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 granthibhedavizrAmasthAnAni atikramaNIyAni 2507 azaraNabhUtam, apAramArthikam, Aropitam, vyAmohakam, zuddhAtmasvarUpavismArakam, vizuddhapuNya- pa luNTakam, AtmavizuddhinAzakam, karmAdhInam, parakIyam, aupAdhikaJca' iti tatsvarUpaM bhaavniiym| ... tathA 'ahaM tu tato bhinnaH arUpaH, agandhaH, azabdaH, arasaH, avikalpaH, akRtrimA'nantazaktimayaH, apaudgalikaH, anAdiH, anazvaraH, amUrtaH, anAkAraH, anaJjanaH, atIndriyaH, ma pasAra karI devA. te mATe te vakhate tenA svarUpanI evI vibhAvanA karavI ke "A badhuM paudgalika che, nazvara che, parabhavamAM javAnA avasare mArA mATe A AdhArarUpa ke zaraNabhUta thavAnuM nathI. A apAramArthika che, Aropita che. e vyAmohane pedA karanAra che. jo Ano bhogavaTo karavAmAM huM khoTI thaIza to e mArA zuddha AtmasvarUpane bhUlAvI denAra che. mArA vizuddha puNyane A Rddhi-siddhi -samRddhio lUMTanArI che. jo AmAM huM mohAI jaIza to e Atmavizuddhine khatama karaze. tathA te karmane AdhIna che, pArakI vastu che, aupAdhika cIja che. taduparAMta nIce mujaba A to Z prakAre vicAravuM. (tathA.) "huM to A tamAma (A to Z) vizrAmasthAnothI bhinna chuM. (A) lAla-pILA ajavALA ke divyarUpanI sAthe mAre zuM levA-devA ? kema ke huM to arUpI che. rUpAtItasvabhAvI chuM. (B) mAre divya sugaMdhano anubhava karavAmAM zuM aTakavAnuM? kema ke huM to gandhabhinna chuM, gandhazUnya chuM, huM gandhAtIta chuM. sugandhane pele pAra huM rahelo chuM. mArA maulika astitvamAM rUpa-gaMdhAdine avakAza ja nathI.' (C) "mAre anAhatanAda, AMtarika divyadhvani ke AkAzavANI sAMbhaLavAmAM zA mATe khoTI thavuM? azabda evA mAre paulika zabdanI sAthe zuM levA-devA ? mAre to maunanuM vyAkaraNa ukelavAnuM che. huM to zabdathI nyAro chuM, zabdazUnya chuM, zabdAtIta chuM. zabdane pele pAra mAruM tAttvika astitva raheluM che. A (D) "sudhArasanA AsvAdamAM mAre zA mATe tanmaya thavuM ? huM tenAthI nirALo chuM. huM rasarahita chuM, rasAtIta chuM. paudgalika rasane pele pAra mAruM asalI vyaktitva samAyeluM che.' (E) "atyanta zukla svapra darzana, divya saMketa prApti, bhaviSyaphuraNA vagerenA vikalpomAM vicAromAM mAre zA mATe aTavAvuM? huM to vikalpathI atyanta judo chuM, vikalpazUnya chuM, vikalpAtIta chuM. vikalpa che ke vicAra dvArA na pakaDAya tevuM mAruM asalI svarUpa che.' | (F) "devasAnnidhya, camatkArazakti, labdhi, Rddhi, siddhi, samRddhi vagere nazvara bhautika tattvanI mAre zI AvazyakatA ? huM svayaM akRtrima-anaMta zaktithI paripUrNa chuM. mArI Atmika anaMta zakti pAse A bhautika zaktio to sAva pAMgaLI che, namAlI che, tuccha che. mAre pArakI kudaratI sahAyanI paNa AvazyakatA nathI. A badhI ja vastuo vyAmoha karanArI, ahaMkAra pedA karanArI che." (G) "kuMDalinInuM jAgaraNa, SaTyakrabhedana vagere paNa paudgalika vastu ja che. huM to apaudgalika chuM, pudgalazUnya chuM, pudgalAtIta chuM. pudgalapuMjanA pele pAra mAruM pAramArthika svarUpa pratiSThita che.' | (H) huM to anAdikAlIna che. A padgalika cIjo to kAmacalAu-anitya-sAdi che. tethI mAre paudUgalika cIjomAM zA mATe moTAI javuM ?' I) "A badhI vastuo nazvara che. huM to zAzvata chuM, dhruva chuM. (0) ujjavala tejomaya caitanyamUrti dekhAya che, te paNa hakIkatamAM mUrti che, sAkAra tattva che. huM to amUrta chuM, rUpAtIta chuM. (mAre koI AkAra nathI. huM nirAkAra chuM. (C) huM niraMjana chuM, karmamalazUnya chuM. (M) A badhuM kSaNabhaMgura
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2508 * granthibhedavighnavijayopAyopadarzanam o 6/7 7 amanA, bA, bAM, amottA, anantAnandramaya, apUrvADatIndriyasanazAntimaya, amAM, banAropitasatyasvarUpa, anAza, vrata, gaSAya, yoka lajIzva mama teH kRtam| banneM X Y Z tebhyaH parAGmukhIbhUya nijazuddhacitsvarUpe eva tiSThAmi' - ityAdivibhAvanayA bhedavijJAnagarbhayA T Ke tAdRzavizrAmasthAnAni atikramaNIyAni, na tu tatra vizrAmaH kAryo vyAmoho vA / 2 'granthibhedA''va ''vazyakatA'nantA''nandAdimayanijazuddhAtmatattvamahimA'nAdikAlInakarmabandhanaparimoca ane nirAdhAra che. A Indriyajagata ane manojagata che. A mAruM svarUpa nathI. huM to atIndriya chuM, IndriyAtIta chuM. (N) huM to manazUnya, manAtIta chuM. (O) huM badhA ja vizrAmasthAnono asaMga sAkSImAtra chuM. to pachI tapa vagereno viniyoga karavAnA sAmarthyamAM paNa mAre zuM mohAvAnuM hoya ? viniyoganA uThatA vikalpa vagereno paNa huM (P) kartA ke (Q) bhoktA nathI. huM kevaLa zAMta jJAtA-dRSTA sAkSI chuM.' (R) 'zArIrika roganivAraNa, zArIrika zAtA-svasthatA-sphurtinI anubhUti ke mAnasika zAMtino anubhava karavAmAM ke zAbdika magnatAmAM paNa mAre rokAvuM nathI. kAraNa ke huM svayameva anaMtAnaMda -pUrNAnaMda-paramAnaMda-zAzvatAnaMda-sahajAnaMda-svAdhIna AnaMdathI chalochala bharelo mahAsAgara chuM. (S) apUrva zAMtino bhaMDAra chuM. atIndriya zAMtino svAmI chuM. sahaja-svAbhAvika zAMti mArA pratyeka Atmapradeze phelAyelI che. to pachI pelI tuccha-nakalI-aupAdhika-karmAdhIna evI zArIrika zAtAno ke mAnasika zAMtino bhogavaTo karavAmAM mAre mAro amUlya samaya zA mATe veDaphavo ? tene upAdeyabhAve rucipUrvaka bhogavavA dvArA mAre zA mATe bahirmukhatAne puSTa karavI ? (T) huM to karmabhinna chuM. jaDa evA karma mArA caitanyasvarUpamAM praveza karI zake tema ja nathI.' (U) 'A lAla-pILA ajavALAnI jhAkajhamALa vagere AbhAsika che, [] prAtibhAsika che. jyAre huM to pAramArthika sasvarUpa chuM. (V) divyarUpadarzana vagerenI AzA-apekSA mAre zuM rAkhavAnI ? huM mULabhUta svabhAve AzAzUnya ja chuM. (W) Indriya-mana-janasamUha vagerethI su kaLI na zakAya, oLakhI na zakAya evo huM chuM. to labdhi, siddhi, camatkArazakti dvArA mAre mArI oLakhANa kone karAvavAnI ? (X) tevI oLakhANa karAvIne mAre mAnakaSAya vagerene ja tagaDA karavAnA ne ? paNa sahaja svabhAvathI huM kaSAyazUnya ja chuM. (4) zArIrika zAtA, mAnasika zAMti ke roganivAraNa sAthe mAre zuM levA-devA ? huM to tana-mana-vacananA yogathI rahita chuM. (Z) mAruM vyaktitva khaMDa-khaMDa vibhakta nathI. huM akhaMDa chuM. bIjA dvArA mAre mArA svarUpanI paripUrti karavAnI bilakula jarUra nathI. mArAmAM kazI khAmI nathI ke paradravyanI pAse mAre kAMI bhIkha mAMgavI paDe. tethI mAre A badhAthI saryuM. huM to A badhAthI parAsmukha thaIne mArA zuddha caitanyasvarUpamAM sthira thAuM chuM.' Ama graMthibhedano sAdhaka bhedajJAnanA sahAre tamAma vizrAmasthAnomAMthI pasAra thAya che. temAM te mUMjhAto nathI, mUrajhAto nathI, mohAto nathI, lobhAto nathI, lalacAto nathI, aTavAto nathI, rokAto nathI, khoTI thato nathI. * graMthibhedanI sAdhanAnA anya vidhnone jItIe (ci.) nidrA, taMdrA vagere 27 vighnonA vRMdane jItavA mATe AtmArthI sAdhake potAnI jAtane ja A rIte samajAvavAno prayatna karavo ke '(1) zAstrAbhyAsa, saMyama vagere karatAM paNa sauprathama graMthibheda ati-ati Avazyaka che. graMthibheda vinA ke e dizAmAM prayatna karyA vinA thatI dharmasAdhanA e rAkhamAM ghI DhoLavA samAna che, beMkamAM khAtu kholAvyA vagara beMkamAM rUpiyA jamA karAvavA tulya
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * mAnavabhavadurlabhatAdikaM vibhAvanIyam / 2509 nIyatA'mUlyamAnavabhavadurlabhatA'tyAsannamRtyu-hIyamAnendriya-deha-manobala-pramAdAdipravRttanijAtmagaha-pramAdAdi-pa doSaviSamavipAkA'ntaraGgodyamotsAhAdivibhAvanayA zraddhA-saMvega-vairAgyagarbhayA nidrA-tandrAdizeSavighnavRndaM vijitya deva-gurvAdinindA-dambha-krodhAdikaJca parityajya darzitapaJcadazavidhA'ntaraGgodyamabalena zIghraM granthibhedaH kartavya eva aatmaarthinaa| ayaM vighnajayagarbhitaH taattviko'dhyaatmyogo'vseyH| ma che. tathA nidrA-taMdrA vagerenA nakalI sukhane mANavA karatAM anaMtAnaMta AnaMdamaya Atmatattvane pragaTAvI lauM e ja mArA mATe lAbhakArI che. (2) anaMta AnaMda, anaMta zakti, anaMta jJAnAdi guNavaibhavavALA Atmatattvano mahimA sarvazreSTha che. mArA pUrNAnaMdamaya, paramAnaMdamaya Atmadravya pAse paugalika divyasukho paNa tuccha che. to nidrA-tandrA vagerenA AbhAsika asAra sukhanI tenI AgaLa zuM kiMmata AMkI zakAya? (3) tethI have to koI paNa bhoge atyaMta jhaDapathI graMthibheda dvArA mArI jAtane anAdikAlIna karmanA baMdhanamAMthI choDAvI lauM e ja mAruM sauprathama kartavya che. (4) graMthibhedAdi mATe maLelo A amUlya mAnavabhava daza dRSTAMte atidurlabha che. A bhava jo Ama ne Ama graMthibhedAdi mahattvanuM kArya karyA vinA pasAra thaI gayo to pharIthI mAnavabhava kyAre maLaze ? pharI AvI ujaLI taka kyAre Avaze? sadguruno samAgama, zAstrasamajaNa vagere A bhavamAM je maLela che, te pharI kyA bhavamAM maLaze ?' (5) tathA mota to najaranI sAme ja che. game tyAre teno humalo thaI zake tema che. pratidina (6) IndriyabaLa, (7) zarIrabaLa, (8) manobaLa ghaTatuM jAya che. to zA mATe graMthibhedanA puruSArthamAM huM kALakSepa karuM chuM? 3mI nahIM to mI nadI - A siddhAMtanI zraddhA kema jAgatI nathI ? zA mATe che aMtaraMga sAdhanAmAM mane utsAha-umaMga-Adara-ahobhAva jAgato nathI ? he Atman ! AnAthI ujaLI ) bIjI kaI taka maLavAnI che ke A takane Ama ne Ama vyartha rIte veDaphI nAMkhe che ane sAdhanAne bhaviSyakALa va} upara goThave che? (9) zA mATe A bhava nidrA-tandrA-ALasa-pramAdamAM javA de che? "pramAvo di mRtyu pramAda to mota che mota ! (10) anaMtA pUrvadharo pramAdAdivaza thaIne nigoda-narakAdimAM atyAre paNa sa karmanI sajA bhogavI rahyA che. te Atman ! jarA DAhyo thA. deva-guru-dharmanI niMdA, daMbha, krodha, kRpaNatA, bhaya, zoka, ajJAna, vikathAnI ruci, pArakI paMcAtano rasa, kutUhala, kautuka, bahirmukhatA, viSayAsakti, bhogatRSNA vagere kAThiyAone pUrepUrA choDa. tenA panAre paDavAthI AtmakalyANa nathI ja thavAnuM. graMthibhedanA mArge avarodha pedA karanArA A moTA parvatane mAre UbhA karavA nathI ja.' '(11) bhUtakALamAM anaMtA AtmAo A ja bhedajJAna, asaMgasAkSIbhAva, dhyAna, kAyotsa vargAdimaya aMtaraMga puruSArtha karI, graMthine bhedI, karmane khapAvI mokSe gayA che ane bhaviSyamAM anaMtA AtmAo A ja aMtaraMga puruSArtha karIne mokSe jaze. mATe A dhyAnAdi aMtaraMga sAdhanAmAM azraddhA, anAdara, aruci, aNagamo, anutsAha, kheda, udvega Adi mAre karavA nathI. mArA pagamAM mAre jAte kuhADo mAravo nathI. anAdi kALathI baMdhAyelI mArI jAtane atyaMta jhaDapathI rAga-dveSa-mithyAtva-ajJAna vagerenA baMdhanamAMthI choDAvIne janma-maraNanA cakkaramAMthI mAre bahAra nIkaLavuM ja che.' A rIte zraddhA-saMvega -vairAgyathI garbhita UMDI bhAvanA vaDe dhyAnAdikAlIna nidrA-taMdrA vagerene ke dhyAnAdi vizenI azraddhA vagere vighnone jItIne, tathA deva-guru vagerenI niMdA, daMbha, krodha, kRpaNatA vagerene choDIne AtmArthI sAdhake ahIM jaNAvela paMdara prakAranA aMtaraMga puruSArthanA baLathI graMthibheda atyaMta jhaDapathI avazyameva karavo ja joIe. A aMtaraMga puruSArthane vidhvajayagarbhita tAttvika adhyAtmayoga samajavo.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2510 0 vAdagranthANAm aparokSAtmAnubhavA'kAraNatA 0 26/7 itthamevA''tmatattvA'parokSapratItiH syAt, na tu shussktrkshaastraa'bhyaasaadinaa| ato vAda ... -vivAdAdiruci-paranindA-bahirmukhatA-bhASaNavyasanAdikaM vimucyA'dhyAtmayoge eva anyopAyA'tizAyI " yatnaH kaaryH| taduktaM yogabindau "ato'traiva mahAn yatnaH tttttttvprsiddhye| prekSAvatA sadA kAryo te vAvaprasthAttviAra|II(vi.60), "dhyAtmimaMtra para upAya parivartitaH" (vi.68), "hupAzva rza nA'dhyAtmAdanyaH sandarzito budhaiH| durApaM kintvado'pIha bhavAbdhau suSTu dehinAm / / " (yo.bi.71) iti / : "taH = dhyAtmayopArthava mAtmAdritasvapratItivacArItva', treva = adhyAtmayopo va' | 'tra A = AtmAvitattvavaparokSapratItI' | 'ra = dhyatmi|'T ziSTa spaSTam | kintu adyaparyantaM prabalamithyAtvA'vedyasaMvedyapadAdisAmarthyato'nena jIvena dehAdibhinna-paramAnandamaya kA -nija-sahaja-zAzvata-zAnta-zItala-zuddhacaitanyA'khaNDapiNDasvarUpameva svaprakAzAtmakaM naiva vinizcitam, . . adhyAtmayogathI ja AtmapratIti saMbhave che (tya) A rIte aMtaraMga udyamamAM lIna thavAmAM Ave to ja AtmatattvanI aparokSa pratIti thaI zake. zuSka tarkazAstronA abhyAsathI AtmatattvanI pratIti na thAya. cha mahinA sudhI vAda-vivAda karavAthI sAkaranA madhura svAdanI anubhUti na thAya. tene moDhAmAM mUkavAthI ja mIThAzanI pratIti thAya. vAda = tarkazAstrAbhyAsa. sAkara = AtmA, mIThAza = anaMtAnaMdamaya caitanyasvabhAva. mukhaprakSepa = darzita aMtaraMgaudyamamaya adhyAtma-yogAbhyAsa. tethI vAda-vivAda vagerenI ruci choDIne, tattvacarcAnA bahAne paNa bIjAnI niMdA karavAnA valaNane choDIne, "kyAM koNa zuM kare che ?' tevI bahirmukhatAne tilAMjali ApIne, bahu bola-bola karavAnI kuTevane vosirAvIne adhyAtmayogamAM lAgI javA jevuM che. AtmArthIe che paNa anya bAhya sAdhanA karatAM vadhu caDhiyAto prayatna to prastuta adhyAtmayogamAM ja karavo joIe. tethI ja yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "tattvapratItinuM kAraNa adhyAtmayoga ja hovAthI prAjJa puruSe te-te AtmAdi tattvanI prakRSTa siddhi = anubhUti mATe adhyAtmayogamAM ja haMmezA sauthI vadhu prayatna karavo joIe. vAdagraMtho AtmAnubhUtinuM kAraNa nathI. AtmAdi tattvanI aparokSa pratIti vize adhyAtmayoga e ja zreSTha upAya kahevAyela che. "huM dehAdibhinna AtmA chuM' - AvI pratIti mATe adhyAtma sivAya bIjo koI sAco upAya pUrvAcAryoe jaNAvela nathI. paraMtu A adhyAtma paNa bhavasAgaramAM bhaTakatAM jIvone atyaMta durlabha che." prastuta adhyAtma ati durlabha kema che? A hakIkata to uparokta paMdara prakArano aMtaraMga puruSArtha niraMtara karavA dvArA ja sAdhakane samajAya tema che. ( graMthibheda na thavAnA kAraNonI vizeSa vicAraNA | (vi7) paraMtu prabaLa mithyAtva, avedyasaMvedyapada vagerenA sAmarthyathI A jIve Aja sudhI potAnA ja mULabhUta svarUpanI aparokSa anubhUti karIne evo vinizcaya nathI karyo ke "zarIra, Indriya, mana, karma vagerethI huM sAva ja judo chuM. huM dehAdibhinna AtmA chuM. mAruM svarUpa paramAnaMdamaya che. sahaja, zAzvata, zAnta, zItaLa, zuddha caitanyanA akhaMDa piMDasvarUpa ja huM chuM. huM sUryanI jema svaprakAzAtmaka chuM, svataH prakAzya chuM. IndriyAdinI sahAya vinA svayameva nijasvarUpano prakAzaka chuM." potAnA AvA lokottara mahimAvaMta apUrva caitanyasvarUpanI pAkI zraddhA paNa A jIve yathArthapaNe na karI. A rIte
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2511 0 dvividhakAlalabdhiparicayaH / na vA scchrddhaagocriikRtm| ajJAnAvaraNa-vIryAntarAyAdikSayopazamakaraNe'pi darzanamohakSayopazamo naa'kaari| pa (1) dezonA'rdhapudgalaparAvartakAlA'dhikasthitikabhavabhramaNakAlavazena prAthamikakAlalabdhivirahA- gA dapyevaM syaat| (2) yadvA dezonA'rdhapudgalaparAvarttakAlanyUnasaMsArasthitikabhavyapaJcendriyasaMjJiparyAptajIvasyA'pi s prakakoTAkoTisAgaropamA'dhikasthitikakarmazeSavazena anyavidhakAlalabdhivirahAd api evaM sambhavet / za (3) yadvA tAdRzajIvasya antaHkoTAkoTisAgaropamasthitikakarmazeSe'pi pratisamayam anantaguNA- ka 'dhikavardhamAnA''tmapariNAmavizuddhilakSaNabhAvalabdhivirahAdapi evaM bhavediti karmaprakRtyanusAreNa jIve potAnA ja sahaja zuddha caitanyasvarUpano sAco nizcaya ke tenI tAttvika zraddhA na karI. ajJAnAvaraNa, varyAtarAyAdi karmano kSayopazama karavA chatAM darzanamohano kSayopazama paNa A jIve na karyo. matalaba ke graMthibheda karIne A jIva samyagdarzana nathI meLavI zakato. tenA aneka kAraNo hoI zake. prAthamika kALalabdhino paricaya ka (1) jema ke jIvanI "prAthamika kALalabdhi na hovAnA lIdhe graMthibhedajanya samakita na maLe. koI paNa bhavyAtmAno vadhAremAM vadhAre, kAMIka nyUna ardha pudgalaparAvarta kALa jeTalI sthitivALo saMsAra bAkI hoya tyAre ja graMthibhedakAlIna samyaktane pAmavA mATe te jIva yogya bane che. jIvanI A avasthA prathama vAra samakita pAmavA mATe jarUrI hovAthI prAthamika kALalabdhi' kahevAya che. paraMtu dezona ardha pugalaparAvarta kALathI adhika kALa sudhI je jIva bhavabhramaNa karavAno hoya, te jIvanI pAse AvI "prAthamika kALalabdhi na hoya. tethI puruSArtha karavA chatAM paNa potAnA sahaja-zuddha caitanyasvarUpano sAkSAtkAra ke tenI yathArtha zraddhA te jIva na kare tevuM paNa saMbhavI zake. bIjI kALaladhine samajIe che (2) je jIvano saMsAra dezona ardha pudgala-parAvarta kALa karatAM ocho hoya te bhavyAtmA paMcendriya dI hoya, saMjJI hoya. AhAra-zarIra-Indriya-zvAsocchavAsa-bhASA-mana A cha paryAptiothI paryApta hoya tenI pAse uparokta "prAthamika kALalabdhi" saMpUrNapaNe hAjara che. tema chatAM paNa bIjA prakAranI "kALalabdhi' nI jo te jIva pAse na hoya to te jIva samyakta meLavI zakato nathI. bIjA prakAranI kALalabdhino saMbaMdha karmanI sthiti sAthe che. 70 koTAkoTI sAgaropama svarUpa utkRSTasthitivALAM karmo te jIvamAM hAjara hoya athavA eka koTAkoTI sAgaropamathI adhika sthitivALAM karmo te jIvamAM vidyamAna hoya to paNa graMthibheda-samakita vagereno lAbha jIvane thaI zakato nathI. A rIte bIjA prakAranI kALalabdhine karmasthitisApekSa samajavI. te na hovAthI paNa jIvane samakita maLatuM na hoya tevuM paNa saMbhave che. / anaMtagaNa vadyamAna pariNAmavizuddhine meLavIe / (3) paripUrNa prAthamika kALalabdhi ane bIjA prakAranI kALalabdhi hoya, aMtaHkoTAkoTI sAgaropama karatAM nyUna sthitivALAM karmo hoya chatAM paNa te jIva pratisamaya anaMtaguNa adhika vardhamAna Atmavizuddhine -pariNAmavizuddhine dhAraNa na kare to paNa graMthibheda karIne samakita na ja meLave. tevuM paNa pUrve aneka
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2512 * bhAvalabdhiparicaya: 26/7 5 (upazamanAkaraNa-gAthA 3+9) jnyaayte| tatra ca kAraNaM tathAvidhamokSArthazAstratAtparyabodhavirahaH, nijazuddhAtmaprAptigocaracintAmayajJAnA'bhAvaH, pUrvoktena (15/1/1) avaJcakayogena svAnubhavasampannama sadgurusamAgamasya ayogaH, nijabhavitavyatAprAtikUlyam, tAdAtvikaviSaya-kaSAyAdhudrekAdhInatvam, puurvoktvAra banyuM hoya - tevuM saMbhavI zake che. zrIzivazarmasUrijIe racela karmaprakRti (kammapayaDI) graMtha mujaba A bAbata jaNAya che. banne prakAranI kALalabdhi maLavA chatAM pratisamaya anaMtaguNa adhika vardhamAna pariNAmavizuddhi = bhAvalabdhi pragaTa na thavAnA kAraNo paNa aneka banI zake che. jema ke A mokSArthazAstranA tAtparyane samajyo nahi (A) tevA prakAranA mokSaprayojanasApekSa-mokSaudezyaka evA zAstro ja jIvane maLelA na hoya. athavA (B) tevA zAstrone sAMbhaLavA chatAM tenA tAtparyane samajavA A jIve prayAsa na karyo hoya. athavA (C) tevA zAstranA bhAvArthane-gUDhArthane samajavAno prayatna karavA chatAM teno yathArtha bodha, sAcI samajaNa (understanding power), AMtarika oLakhANa maLela na hoya, zAstratAtparyAnusArI Tharela DahApaNa (wisdom) prApta thayela na hoya. tethI samakitaprApaka vardhamAna vizuddhi maLI na hoya tevuM saMbhave. A AtmaprAptinI ciMtA karI nahi ja. (D) kadAca tevo yathArtha bodha vagere jIvane prApta thayela hoya chatAM huM mArA zuddha AtmAne kyAre prApta karIza? kyAre zuddha caitanyasvarUpane pragaTa karIza? kevI rIte mArA paramAnaMdamaya AtmasvarUpano sAkSAtkAra thaze ? mAruM zAzvata zAMtimaya zItaLa zuddha Atmatattva nityasannihita hovA chatAM kema aparokSapaNe anubhavAtuM nathI?' - A pramANe potAnA zuddha AtmAnI prApti-anubhUti na thavAnI vedanA C -ciMtAthI jJAna vaNAyeluM na hoya. tenA lIdhe cothA guNasthAnakanI jIve sparzanA na karI hoya tevuM saMbhave. | (E) kadAca tevI AtmaprAptinI ciMtAthI vyApta thayeluM jJAna jIvanA aMtaramAM chavAyeluM hoya to paNa aparokSa svAnubhUtithI saMpanna evA sadguruno samAgama na thayo hoya to paNa graMthibheda na thayo hoya tevuM bane. 4 avaMcakayogathI sadagurusaMyoga thayo nahi 4 (F) kadAca tevA sadguru maLelA hoya paNa pUrvokta (15/1/1) avaMcakyogathI tenI prApti na thaI hoya to paNa pratisamaya anaMtaguNa vardhamAna pariNAmavizuddhi janma nahi AvI paNa prabaLa saMbhAvanA che. tevA saddagurunA guNonI parakhapUrvaka, temanI tArakazaktinI oLakhapUrvaka, temanA pratye binazaratI zaraNAgatibhAva janme, temanI anubhavavANI mujaba sAdhanAmArgano bAhya-atyaMtara puruSArtha karavAnI taiyArI Ave e pratisamaya anaMtaguNa vardhamAna pariNAmavizuddhinuM = bhAvalabdhinuM aMtaraMga mukhya kAraNa che. avaMcakayogathI sadgurusamAgama na thayo to tevuM na banI zake. (G) kadAca avaMcakayogathI svAnubhavI saddaguruno bheTo thayo hoya paNa potAnI ja bhavitavyatA pratikULa hoya to paNa tevI vardhamAna vizuddha bhAvadhArA na pragaTe tevI saMbhAvanA nakArI zakAtI nathI. (H) athavA nimittAdhIna karmavaza tAtkAlika viSaya-kaSAyanA uchALA Avega-Aveza Ave tenI sAme jIvanuM baLa ochuM paDe, jIva tenI sAme DhIlo paDIne tene AdhIna thaI jAya to paNa tevo vardhamAna vizuddha adhyavasAya pravAha = bhAvalabdhi na janme. A paNa zakya che.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * bhAvalabdhyaprAptikAraNavijJApanam // 2513 rItyA prasiddhi-prabhAvakatAdiSaDviMzatividhapuNyodayA''karSaNam, AjJAcakrasthalIyaprakAzAnubhavAdi-pa darzitaSaDviMzativizrAmasthAnavizrAntiruciH, pUrvoktanidrA-tandrA-pramAdAdisaptaviMzativighnavRndapAravazyam, . AzAtanotsUtrabhASaNAdinA kuzalAnubandhasantativicchedaH, dIrghakAla-nairantarya-satkAra-zraddhAdibhAvagarbhapUrvoktapaJcadazavidhA'bhyantarodyamazUnyatvam, vakSyamANalabdhipaJcakarAhityAdikaM vA jnyeym| tatazca karmasainyavijigISuNA sAdhunA nidrA-tandrA-pramAdAdipAravazyaM hitvA, guruvinaya-bhaktyAdi-za puNyodayanA AkarSaNane choDIe ! (I) athavA prasiddhi, prabhAvakatA vagere pUrvokta (juo-pRSTha 2502) 26 prakAranA (A to Z) puNyodayanA AkarSaNanA lIdhe paNa pratisamaya vardhamAna zuddhapariNAmapravAha na pragaTe tevuM paNa saMbhave. che vizrAmasthAnomAM na aTavAIe che (U) athavA pUrve (juo-pRSTha 2503) jaNAvela AjJAcakramAM lAla-pILA ajavALA vagere (A to Z) 26 vizrAnti sthAnomAM aTakI javAnA lIdhe, temAM khoTI thavAnA kAraNe, teno bhogavaTo karavAnI ruci thavAthI zuddhAtmadravya uparathI daSTi-upayoga-ruci-lAgaNI kAMIka aMze khasI jAya che. tenA lIdhe paNa pratisamaya anaMtaguNa vardhamAna bhAvavizuddhi srota = bhAvalabdhi pragaTa na thAya. AvI paNa saMbhAvanA prabaLa rahe che. A vijJavijayamALAne varIe , () pUrvokta (juo-pRSTha 2504) nidrA, tandrA, pramAda vagere 27 vipnonI sAme jIva mUkI paDe, tene paravaza thaI jAya to paNa graMthibhedakAraka tevI vardhamAna vizuddha bhAvazRMkhalA = bhAvalabdhi na maLe. AvuM paNa pUrve aneka vakhata banyuM hoya. kuzalAnubaMdhanI paraMparAne ukheDIe nahi , (L) AzAtanA, usUtrabhASaNa vagerenA kAraNe kuzalAnubaMdhanI paraMparAne A jIve ukheDI nAMkhI vA hoya to paNa graMthibhedajanaka vadhatI nirmaLa pariNatinI dhArA na janme tevI paNa zakyatA che. graMthibhedanI kAmanAvALA jIve AzAtanA-usUtrabhASaNa vagerethI satata dUra rahevAnI prAthamika jarUrata che. sa * aMtaraMga puruSArthane na choDIe ja (M) graMthibhedakAraka pratisamaya vadhatI bhAvazuddhine pragaTAvavA mATe sAdhaka bhagavAne pUrve (juo pRSTha-2495 thI 2500) jaNAvela paMdara prakAranA aMtaraMga puruSArthane dIrghakALa sudhI (vartamAna kALamAM kama se kama cha mAsa sudhI athavA graMthibheda na thAya tyAM sudhI) pratidina niraMtara Adara-bahumAna -sadbhAva-satkAra-zraddhAdi bhAvothI garbhitapaNe karavo joIe. tevo udyama Aja sudhI na karavAnA lIdhe jIvane tevI vardhamAna bhAvavizuddhi = bhAvalabdhi maLI na hoya tevuM paNa zakya che. (N) athavA to AgaLa (pR.2524) jaNAvavAmAM Avaze te kSayopazamalabdhi vagere pAMca labdhio na maLI hoya tethI paNa graMthibhedakAraka tevI bhAvazuddhi A jIvane na maLI hoya tevuM paNa zakya che. A mithyAtvatyAga e zrAvakanuM prathama kartavya che. (tA.) tethI karmasainyane jItavAnI IcchAvALA sAdhake nidrA, taMdrA, pramAda vagere pUrvokta (pR.2504) vipnonI paravazatAne choDIne, guruvinaya-gurubhakti vagerene AgaLa dharIne, AtmajJAnI sadgurunI pavitra
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2514 0 mithyAmatityAge eva mithyAtvaM galati 0 16/7 7 purassaraM gurunizrAyAM granthibhedapraNidhAna-saMvega-vairAgyopazamabhAvAdipariplAvitA'ntaHkaraNato darzitapaJca'dazavidhA'ntaraGgayatnalakSaNA'dhyAtmA'bhyAsayogena samyaktva eva prathamaM prayatitavyam / taduktaM darzanarA zuddhiprakaraNe zrIcandraprabhasUribhiH "kammA'NIyaM jeumaNo daMsaNaMmi payaijjA" (da.zu.247) iti| zrAvakama dharmAcArapAlanapUrvamapi mithyAtvatyAgaH pradhAnakartavyatayA upadiSTaH / ata evoktaM zrAddhavidhivRttau prathamaprakAze - "pUrvaM tAvad mithyAtvaM tyAjyam / tato nityaM yathAzakti triH dviH sakRd vA jinapUjA, jinadarzanam, 2 // sampUrNadevavandanaM caityavandanA ca kAryA" (zrA.vi.vR.prakAza-1, zlo.5, vR.pR.109) iti / 'sukha-zAntyAdikaM ka bahirastI'ti mithyAmatityAge eva mithyAtvaM galati svAntazca sahaja-zAntarasamayAnantAnando'nubhUyate / ( mithyAmatityAgAdikRte ca pakSapAtagarbhitaviSayavAsanA''vega-kaSAyA''vezA''kroza-kadAgraha - tArakasthAnA''zAtanApariNatiniSkAzane evA'jasramAtmArthinA yatitavyam / yAvadetatparyAyapaJcakA'jIrNaM kA bhavet, tAvat japa-tapaH-zAstrAbhyAsa-cAritrAcArAdidharmasAdhanAjanyasya puNyasyA'pi pApAnubandhitvameva nizrAmAM, granthibhedanuM praNidhAna daDha karIne, saMvega-vairAgya-upazamabhAva vagerethI bhIMjAtA aMtaHkaraNathI ahIM batAvela paMdara prakAranA aMtaraMga prayatna svarUpa adhyAtmayogano abhyAsa karavA dvArA sauprathama samyaktane vize ja udyama karavo joIe. zrIcaMdraprabhasUrijIe darzanazuddhi prakaraNamAM jaNAvela che ke karmasainyane jItavAne mATe jenuM mana talasatuM hoya teNe samyagdarzanamAM prayatna karavo joIe." are ! sAdhujIvanamAM to zuM? zrAvakajIvanamAM paNa zrAvakadharmanA AcAra pALatA pUrve mithyAtvano tyAga ja sauprathama mukhya kartavya tarIke zAstrakAroe upadezela che. tethI ja zrAddhavidhi vyAkhyAmAM prathama prakAzamAM ja jaNAvela che ke "sauprathama mithyAtvane choDavuM. pachI roja yathAzakti traNa vakhata, be vAra ke eka e vakhata jinapUjA, jinadarzana, saMpUrNa devavaMdana ane caityavaMdanA karavI." matalaba ke jinadarzana-pUjana -vaMdanAdi karatAM paNa mithyAtvano tyAga vadhu mahatvapUrNa che. "sukha, zAMti vagere bahAramAM che, patnI C] -putra-parivAra-paisA-prasiddhimAM che' - AvI mithyA mati TaLe to ja mithyAtva ogaLe tathA potAne aMdaramAM sahaja zAMtarasamaya ananta AnandanuM vadana thAya. (mithyAtvane kADhavA mATe pAMca sAvadhAnI rAkhIe (S. (mithyA. tethI miththAmatine TALavA ane mithyAtvane gALavA-ogALavA mATe (1) rasapUrvaka -pakSapAtagarbhita viSayavAsanAno tIvra Avega, (2) kaSAyano Aveza, (3) Akroza (= IrSA, dveSa, tiraskAra vagere bhAvothI prerAIne sAcI-khoTI haiyAvarALa kADhavI), (4) kadAgraha (= koI samajAve to paNa potAnI khoTI pakkaDane vaLagI rahevAnI kuTeva) ane (5) tAraka sthAnanI AzAtanAnI pariNati - A pAMceya malina tattvone potAnA aMtaHkaraNamAMthI bahAra kADhavA mATe ja AtmArthI sAdhake satata svayaM prayatna karavo khUba jarUrI che. jyAM sudhI A pAMceya malina paryAyonI aMdaramAM kabajiyAta thayelI hoya tyAM sudhI japa, tapa, zAstrAbhyAsa, cAritrAcAra pAlana vagare dharmasAdhanA dvArA utpanna thatuM puNya paNa pApAnubaMdhI ja baMdhAya. kAtrizikA prakaraNamAM "khedanI vAta che ke tyAM avedyasaMvedyapadamAM je puNyabaMdha 1. varmAnI vaM netumana jIne prayatenA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja , na 1 16/7 malinAzayagarbhitadharmajanyapuNyaprasUtasAmagryA mokSabAdhakatA : 2515 syAt / prakRtArthe "tatra yat puNyabandho'pi hantA'pAyottaraH smRtaH" (dvA.22/27) iti dvAtriMzikAprakaraNoktiH yojanIyA / 'tatra = avedysNvedypde'| ___ tAdRzamalinAzayagarbhitadharmasAdhanAtaH sattvaguNavRddhau satyAM yad deha-vANI-manaH-puNya-dharmopadeza rA -lekhana-prabhAvakatA-''tmavizvAsa-ziSyaparivArAdibalamutkRSyate tadapi huNDakA'vasarpiNIghaTakIbhUte karAlakalikAle bAhulyena ahaGkArapoSaka- jinazAsananAzaka- gAravatrikasarjaka-zalyatrayavardhaka-kaSAyottejaka -kAmavAsanodIrakA-''zAtanotpAdaka-sahajamalasahAyaka-bahirmukhatApreraka-'cittasaGkalezapUraka karmAzravayojaka- mithyAtvapAlaka-durgatidhAraka-hRdayA''rdratAzoSaka-zubhAnubandhavAraka-bhavATavIbhrAmaka saMvaraghAtaka-kalyANamitrayogA'varodhaka-kukarmabandhakAraka-'vipulasadguNavaibhavasaMhAraka-saddharmakSepaka / - nijamokSamArgocchedaka-sAnukUlabhavitavyatApIDaka-rAgAdigranthisaMvardhaka-'vidyAjanmalakSaNabhAvapravrajyAbAdhaka Ni - mithyAjJAnavAsakatayA tyAjyameva / prakRte "jaha jaha bahusuo saMmao a sIsagaNasaMparivuDo a| aviNicchio a samae taha taha thAya che, te paNa bhaviSyamAM nukasAna karanAro che - tevuM maharSione mAnya che" - A pramANe je kahela che, tenI paNa ahIM yojanA karavI. | malina puNyanI bhayAnakatAne samajIe (tA) tevI malinAzayagarbhita dharmasAdhanAthI paNa sattva guNano udraka-uchALo-vadhAro thatAM (1) dehabaLa, (2) vANIbaLa, (3) manobaLa, (4) puNyabaLa, (5) dharmopadezabaLa, (6) lekhanabaLa, (7) prabhAvakatAbaLa, (8) AtmavizvAsabaLa, (9) ziSya parivAra baLa vagere prakRSTa thAya che. paraMtu je A baLa vadhe che, te paNa huMDA avasarpiNI kALanA aMgabhUta vartamAna vikarALa kalikAlamAM to moTA bhAge (a) ahaMkArapoSaka, (b) jinazAsananAzaka, (c) rasa-Rddhi-zAtA gAravanuM sarjaka, (4) mAyA-niyANuM che -mithyAtvasvarUpa zalyatrayanuM vardhaka, (e) kaSAyauttejaka, (f) kAmavAsanAnuM udIraka, (g) AzAtanAnuM vA utpAdaka, (1) sahakamaLanuM sahAyaka, (i) bahirmukhatAnuM preraka, ) cittasaMklezanuM pUraka, () AtmAmAM karmAzravanuM yojaka, (4) mithyAtvanuM pAlaka, (m) durgatinuM dhAraka, (n) hRdayanI ArdratAnuM zoSaka, () sa. zubhAnubaMdhanuM vAraka, (D) bhavavanamAM bhrAmaka = bhamADanAra, (G) saMvaranuM ghAtaka, () kalyANamitrayoganuM avarodhaka, (s) kukarmabaMdhanuM kAraka = karAvanAra, (t) vipula saddaguNavaibhavanuM saMhAraka, (u) sAcA dharmane pheMkanAra, (v) potAnA mokSamArgano uccheda karanAra, (w) potAne anukULa evI bhavitavyatAne pIDA karanAra, (5) anAdikAlIna rAgAdi graMthinuM saMvardhana-poSaNa karanAra, (y) vidyAjanmasvarUpa bhAvapravrajyAmAM bAdhaka ane (2) mithyAjJAnanA saMskArane ja vAsita karanAra hovAthI tyAjya ja che. malina prabaLa puNya zAsananAzaka & (pra.) ahIM upadezamAlA ane sanmatitarka graMthanI gAthAnuM paNa UMDANathI manana karavuM. tyAM jaNAvela che ke "samayamAM anizcita sAdhu jema jema bahuzruta thAya, bahujanasaMmata thAya tathA ziSyagaNathI jema jema 1. yathA yathA bahuzrutaH sammatazca ziSyagaNasaMparivRtazca / avinizcitazca samaye tathA tathA siddhaantprtyniikH||
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2516 ___ saGkliSTacittavRttyAdityAgaM vinA nAtmoddhAraH 16/7 pa siddhNtpddinniio||" (u.mA.323 + sa.ta.3/66) iti upadezamAlA-sanmatitarkagAthA bhaavniiyaa| navaraM 'samaye ____ = vyavahArataH Agame, nizcayatazca zuddhAtmasvarUpe' ityarthaH bodhyH| prakRte labdhAtmatattvAnubhavo hi / svalpazruto'pi mokSamArgArAdhaka iti bhAva upadezamAlAvRttyanusAreNa jnyaayte|| ma ata eva tAdRzamalinapuNyajanitagraiveyakAdilAbho'pi zAstrakAraiH na prA'zaMsi / taduktaM yogabindau / "praiveyakAptirapyevaM nAtaH zlAghyA suniititH| yathA'nyAyArjitA sampad vipaakvirstvtH||" (yo.bi.145)| - yAvad 'ahaGkAro nA'gAli, saGkliSTA cittavRttiH nodakhAni, 'dehAdau svatvabuddhiH nA'tyAji, ke 'bahirmukhacittavRttipravAho na zithilo'kAri, 'nijAntaHkaraNavRttipravAha: svAtmadravyasammukhInatayA na ki saMsthApitaH, "bhogA ime saMgakarA havaMti" (utta.13/27) iti uttarAdhyayanoktiM saMsmRtya bAhyabhogeSu parivarelo thato jAya, tema tema siddhAntano - zAsanano nAzaka bane che. vyavahAranayathI samaya = jinokta siddhAMta, nizcayanayathI samaya = zuddha AtmasvarUpa. tethI ahIM Azaya e che ke AgamasiddhAMtano yathArtha nirNaya na karanAra ke zuddha AtmasvarUpano yathArtha nirNaya = anubhava na karanAra sAdhunI bAhya puNyazakti jema jema vadhe, tema tema jinazAsanane nukasAna vadhu thAya. kAraNa ke te puNya malina che. Atmatattvano anubhava karanAra pAse zAstrajJAna ochuM hoya to paNa te mokSamArgano tAttvika ArAdhaka che - AvuM ahIM tAtparya upadezamAlAnI vividha vyAkhyAonA AdhAre jaNAya che. mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje paNa sADA traNaso gAthAnA sImaMdharajinastavanamAM nIce mujaba jaNAvela che ke - jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, bahu ziSya parivariyo; tima tima jinazAsanano vayarI, jo navi nizcaya dhario." (1/14) zrIpAla rAjAnA rAsamAM paNa mahopAdhyAyajIe A ja vAta nIce mujaba jaNAvI che ke : "jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, bahula ziSyano zeTho re; tima tima jinazAsanano vayarI, jo navi anubhava neTho re." (4/139) / malina pucajanya vecakaprApti paNa prazaMsApAtra nathI (3) tethI ja tevA malina puNyathI nava raiveyaka vagere devalokanI prApti thAya tenI zAstrakAroe prazaMsA karI nathI. yogabiMdumAM jaNAvela che ke "aMtaHkaraNanI zuddhi vinAnuM sAdhupaNuM nava raiveyakanI prApti karAve che, to paNa te nyAyathI vakhANavA yogya nathI. jema ke anyAyopArjita saMpatti pariNAme atyanta duHkhanuM ja kAraNa banavAthI prazaMsApAtra nathI." tethI pApAnubaMdhI puNya paNa IcchavA yogya to nathI ja. ja ugra sAdhanA pachI paNa bhavabhramaNa cAlu! (thAva.) kharekhara jyAM sudhI sAdhake (1) ahaMkArane ogALyo na hoya, (2) saMkliSTa cittavRttine ukheDI na hoya, (3) dehAdimAM "huM paNAnI buddhine choDI na hoya, (4) bahAramAM rasapUrvaka satata bhaTakatI potAnI cittavRttinA pravAhane bahAramAM udAsIna banAvIne zithila-maMda karyo na hoya, (5) potAnA aMtaHkaraNanI vRttinA vaheNane potAnA AtmadravyanI sanmukha daDhapaNe sArI rIte sthApita karela na hoya. (6) "A bhogo saMgane (= Asaktine/mamatAne) pedA karanArA che'- AvI uttarAdhyayanasUtranI paMktine 1. mA me sArA manniA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * atAttvikayoganirUpaNam 7 pa 2517 zabdAdilakSaNeSu AntarikabhogeSu ca rAgAdivibhAvapariNAmAtmakeSu 'mamatva - sundaratva- sukhatva -`sukhasAdhanatvAdibuddhilakSaNaH saGgo nA'moci, nijavItarAgacaitanyasvabhAvanimajjanapraNidhAnaM nA'roci, "maitrI-karuNA-muditA-mAdhyasthyabhAvanArasAyaNaM nA''svAdi jIvena tAvad ugrabAhyadharmAcArapAlanamapi rA prAyazaH pratyapAyakAryeva / idamevA'bhipretya yogabindau " sakRdAvartanAdInAmatAttvika udAhRtaH / pratyapAyaphala- mu prAyamtathAveSAvimAtrataH||" (yo.vi.rU70) phatyuttam | 44 10 8 2 ato mithyAmatyAdyupaSTambhaka-pakSapAtagarbhitaviSayavAsanA''vegAdikliSTaparyAyapaJcakaparihArato granthibhedakRte evAdau yatitavyamAdareNa sarvazaktyA ca granthibhedottarakAlInA''tmatattvasAkSAtkAram kR Rte deha-viSaya-vibhAvapariNAmAdau svatva - svIyatva - sundaratva - sukhatva - sukhasAdhanatvAdibhrAnteranucchedAt / idamevAbhipretya adhyAtmopaniSadi " na cA'dRSTA''tmatattvasya dRSTabhrAntirnivarttate" (a.upa. 2/4) ityuktam / sArI rIte Adarasahita yAda karIne 'zabda-rUpa-2sa-gaMdha-sparzada svarUpa bAhya bhogo ane rAgAdi vibhAva pariNAma svarUpa AMtarika bhogo mArA che' - AvI durbuddhine choDI na hoya, (7) 'zabdAdi viSayo ane rAgAdi vibhAva pariNAmo sArA che' AvI lAgaNIne ravAnA karI nA hoya, (8) 'A IndriyaviSayo ane vibhAvapariNAmo sukharUpa che' - AvI durmatine tyAgI na hoya, (9) 'zabdAdi viSayo ane rAgAdi vibhAva pariNAmo bhaviSyamAM mane sukha denArA thaze, sukhasAdhana banaze' - AvI kumatine pheMkI dIdhI na hoya, (10) potAnA vItarAga caitanyasvabhAvamAM DUbI javAnuM praNidhAna gamyuM na hoya, (11) maitrI-karuNA-pramoda-mAdhyasthya bhAvanA svarUpa rasAyaNano AsvAda lIdho na hoya, tyAM sudhI ugra bAhya dharmAcAranuM pAlana paNa prAyaH nukasAna kare ja che. A ja abhiprAyathI zrIharibhadrasUrijIe yogabiMdumAM jaNAvela che ke 'eka - be ke vadhu vakhata 70 koTAkoTI sAgaropama jeTalI karmasthitine bAMdhanAra AtmAo pAse sAdhuveza-kriyA vagere hovA mAtrathI je yogano bhAsa-AbhAsa thAya che, te yoga atAttvika kahevAyela che. moTA bhAge anaMta janma-maraNAdi mAThA phaLavALo te atAttvika yoga samajavo.' - che Atmadarzana vinA IndriyajagatanI bhrAMti dUra na thAya (gato.) AthI pUrve jaNAvela mithyAmati vagerenuM poSaNa karanArA pAMceya kliSTa paryAyono parihAra karavo. (1) pakSapAtagarbhitapaNe viSayavAsanAno Avega, (2) kaSAyano Aveza, (3) Akroza, (4) kadAgraha ane (5) AzAtanA pariNita A pAMceya saMkliSTa malina paryAyono tyAga karIne granthibheda mATe ja sauprathama Adara-ahobhAvathI ane pUrepUrI tAkAta lagAvIne prayatna karavo joIe. kAraNa ke graMthibheda pachI thanAra AtmatattvasAkSAtkAra jyAM sudhI pragaTa na thAya, tyAM sudhI (A) zarIramAM 'huM' paNAnI bhrAnti, (B) pAMca IndriyanA viSayomAM ke rAgAdi vibhAvapariNAma vageremAM mArApaNAnI bhramaNA ke (C) sArApaNAnI durbuddhi ke (D) sukharUpatAnI kubuddhi ke (E) sukhasAdhanapaNAnI mithyAbuddhi dUra thatI nathI. A ja abhiprAyathI adhyAtmopaniSamAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke 'jeNe AtmAne sAkSAt joyo nathI, tenI anAdikAlIna prasiddha evI bhramaNAo bhAMgatI nathI.' matalaba ke Indriya, IndriyajJAna, mana, zabda, vikalpa, vicAra, manana vagere mAdhyama vinA sAkSAt Atmadarzana thAya, anaMtaAnaMdamaya AtmasvarUpanI aparokSa anubhUti thAya to ja uparokta bhramaNAo dUra thAya. st
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2518 0 kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karmAdita AtmA bhinnaH / 26/7 nijazuddhAtmadarzanaM vinA kevalaM bAhyasaMyamacaryodyame'pyaticirakAlena mokSalAbhaH, na tu acireNa, tIvrarAga-zalyatrika-gAravatrikAdipakSapAta-dehAtmabhrAntyAdisvarUpA'jJAnAdyanucchedAt / taduktaM mahAnizIthasUtre rA "goyamA ! atthege je NaM kiMci u Isi maNagaM attANagaM aNovalakkhemANe sarAga-sasalle saMjamajayaNaM ma samaNuDhe / je NaM evaMvihe se NaM cireNaM jamma-jarA-maraNAiaNegasaMsAriyadukkhANaM vimuccejjA" (ma.ni.a.8/ dvitIyA cUlikA-44/pR.260) iti / ataH nijazuddhAtmadarzanopadhAyakagranthibhedakRte'navarataM bhedavijJAne A yatitavyam mAtmarthanA kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karma-kaSAyAdau bhedavijJAnAddhi (1) tatra svatvAdibhrAntijanako'hakArAdiH Ni nivartate, (2) saMvaraH sampadyate, (3) kaSAya-jJAnaikyagranthisamabhivyAptaH atinibiDamithyAtvamohanIyakarmagranthiH # Atmadarzana vinA mokSa ati dUra ja (nina) potAnA zuddha AtmAnuM darzana karyA vinA, AtmadarzananI jhaMkhanA vagara, mAtra bAhya ugra saMyamacaryAmAM puSkaLa puruSArtha karavAmAM Ave to paNa ati lAMbA kALe mokSa maLe, TUMkA samayagALAmAM nahi. kAraNa ke tIvra rAga, mAyAzalya, niyANazalya, mithyAtvazalya, rasagArava, RddhigArava, zAtAgAravA vagereno pakSapAta, dehAtmabhrAnti vagere svarUpa ajJAna Adino mULamAMthI uccheda Atmadarzana vinA thato nathI. tethI mahAnizIthasUtramAM jaNAvela che ke "he gautama ! evA amuka (sAdhu vagere) jIvo che ke je AtmAne kAMIka paNa, jarA paNa, alpa aMze paNa nahi jANatA rAgayukta ane zalyayukta che banIne saMyamanA AcArone AcaratA hoya. je AvA prakAranA che te janma, jarA, maraNa vagere aneka 11 prakAranA sAMsArika duHkhomAMthI bahu lAMbA kALa chUTe che, TUMkA kALamAM nahi.' tethI je sAdhaka kharekhara AtmAno arthI hoya, AtmajJAnarucivALo hoya teNe potAnA zuddha AtmAno tAtkAlika sAkSAtkAra sa karAvanAra graMthibhedane karavA mATe satata bhedavijJAnane vize ja prayatna karavo joIe. che. tamAma unnatinA mULaravarUpa bhedavijJAnanA pAMca phaLa che. jijJAsA - AtmasvarUpanI anubhUti kyAre thAya ? samAdhAna :- jyAre mithyAtvamohagraMthino bheda thAya tyAre AtmasAkSAtkAra thAya. jijJAsA - paraMtu mithyAtvamohanIyanI graMthino bheda zenAthI thAya ? samAdhAna :- (Aya) bhedajJAnanA abhyAsathI graMthibheda vagere badhI ja cIjo maLe. te A rIte - kAyA, Indriya, mana, karma, kaSAya vagerethI potAno jJAnamaya AtmA atyaMta judo che' - AvA bhedajJAnathI (1) sauprathama (a) zarIra e huM chuM. (b) zabdAdi viSayo ke rAgAdi vibhAva pariNAmo mArA che, (c) sArA che, (d) sukhasvarUpa che, (e) sukhakArI che'- ItyAdi bhramaNAone pedA karanAra ahaMkAra ane mamatA ravAnA thAya che. (2) karmapravezadvAra svarUpa Azrava javAthI saMvaradharma pragaTe che. (3) anAdi kALanI kaSAya ane jJAna vacce ekatAnI gAMTha bhedAya che. tenAthI vaNAyelI atyaMta nibiDa evI mithyAtvamohanIya 1. gautama ! santi eke ye NaM kiJcit tu ISad manAga AtmAnam anupalakSayantaH sarAga-sazalyAH saMyamayatanAM smnutissttheyuH| ye NaM evaMvidhAH te NaM cireNa janma-jarA-maraNAdyanekasAMsArikaduHkhebhyA vimucyeran /
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 * sUkSmabhedavijJAnaprabhAvaprajJApanA 2519 bhidyate, (4) prAcuryeNa mohanIyAdikarmANi nirjIryante, (5) drutam AtmasAkSAtkArazcopalabhyate / pa taduktam adhyAtmasAre ( 1 ) " ahantA - mamate svatva - svIyatvabhramahetuke / bhedajJAnAt palAyete zu rjjujnyaanaadivaa'hibhiiH||" (a.sA.8/22) iti / yathoktam adhyAtmabindau (2) " bhedajJAnAbhyAsataH zuddhacetA netA nA'yaM navyakarmAvalInAm" (a.bi.1/10), (3) "bhedasaMvidbalena... vidalati kila yo moharAjA'nuvRttim" (ga.vi.1/32), (4) "ve yAvanto dhvastavanyAsamUvan, mevajJAnAbhyAsa vADatra vInam||" (ga.vi.1/6), (5) "ciraM bhedA'bhyAsAdadhigatamidAnIM tu vizadam / paraM pUrNaM brahma cyutavikRtikamasmi dhruvamaham / / " ( a.bi. ku 4/7 ) iti / prakRte bhedavijJAnaM sUkSmaM tAttvikaJca grAhyam / rNi sUkSma-tAttvikabhedavijJAnA'bhyAsakRte ca ' ( 1 ) dehAt, (2) sAtA'sAtA'sthiratA- pUraNa-parizATa karmanI graMthi paNa bhedAya che. (4) mohanIyAdi karmonI puSkaLa nirjarA thAya che. tathA (5) Atmatattvano sAkSAtkAra jhaDapathI thAya che. A pAMceya bAbatamAM kramazaH pAMca zAstrokti nIce mujaba samajavI. * bhedajJAnathI 'ahaM-mama' buddhino nAza (1) adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke "zarIrAdimAM 'huM' paNAnI bhrAntine karAvanAra ahaMkAra che. tathA za2I2-zabda-rAgAdimAM mArApaNAnI bhramaNAne janmAvanAra mamatA che. jema aMdhArAmAM koIne laTakatA doraDAmAM sApano bhrama thayo hoya ane bhaya pedA thayo hoya. paNa prakAza thatAM ja 'A to doraDuM che, sApa nathI' AvA jJAnathI sApano bhrama ane bhaya banne bhAgI jAya che, bhAMgI jAya che. tema 'huM to AtmA chuM. huM kAMI zarIrAdi nathI' AvA bhedajJAnathI ahaMkAra ane mamatA palAyana thAya che.' * bhedajJAnathI saMvarane sAdhIe (2) adhyAtmabiMdumAM harSavardhana upAdhyAyajIe prastutamAM upayogI bAkInI cAra bAbata A mujaba jaNAvela che. 'bhedajJAnano abhyAsa karavAthI sAdhakanI cetanA zuddha bane che. tethI te navIna karmanA DhagalAone lAvato nathI.' matalaba ke bhedajJAnathI saMvaradharma sadhAya che. - (3) 'samyak bhedavijJAnanA sAmarthyathI sAdhaka kharekhara moharAjAno (kaSAya-jJAna vacce ekatAnI gAMTha UbhI karavA saMbaMdhI) adhikAra kacaDI nAMkhe che.' arthAt mithyAtvamohagraMthi bhedAya che. (4) 'jeTalA paNa sAdhakoe karmabaMdhane dhvasta karela che, (upalakSaNathI karmone dhvasta karela che,) emAM bhedajJAnano abhyAsa ja mukhya aMtaraMga kAraNa che.' - bhedajJAnathI AtmasAkSAtkAra ke (5) "lAMbA samayathI bhedajJAnano abhyAsa karavAthI 'huM vikRtizUnya, dhruva, zreSTha, pUrNa, nirmaLa brahma = zuddhAtmA chuM - AvuM hamaNA jANyuM." arthAt paripakva bhedajJAnathI AtmasAkSAtkAra thayo. AvuM bhedajJAna popaTiyuM nahi ke pothImAMnA rIMgaNA jevuM nahi paNa sUkSma ane tAttvika joIe. sUkSma bhedavijJAnano abhyAsa 42 prakAre samasyA :- sUkSma ane tAttvika evA bhedajJAnano abhyAsa (1) koNe karavo ? (2) zenA vaDe karavo ? (3) kyAre karavo ? (4) kyAM karavo ? (5) kaI rIte karavo ? samAdhAna :- (sUkSma.) sUkSma ane tAttvika evA bhedavijJAnano abhyAsa AtmArthI sAdhake Ardra Iss
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25200 dvAcatvAriMzatprakAraiH sUkSmabhedavijJAnA'bhyAsaH karttavyaH 0 16/7 pa -galana-patana-vidhvaMsana-sthUlatA-kRzatA-gauratAdidehadharmebhyaH, (3) dehagataudArikAdipudgalapiNDAt, (4) gA gamanA''gamana-zayana-bhojanAdidehakriyAbhyaH, (5) parizrama-nidrAdidehakriyAphalatazca dehAtIto'ham atyantaM fmannaH | (6) vavanAtu, (7) ddazatA-madhuratA-suvaravivALIthappaDa, (8) vanatimApAvAputtish puJjAt, (9) kampana-vistaraNAdibhASAkriyAbhyaH, (10) AlAdA'rucyAdivANIkriyAphalatazca ka zabdAtIto'ham atIva pRthak / / ja (11) vasurAvandriyamsa , (12) varirjhavatA-viSayanonupatAvIndriyadharmega, (13) ndriya tikTri aMtaHkaraNamAMthI janmelI potAnI prajJA vaDe satata sarvatra daDhapaNe karavo. te mATe nIce mujabanI UMDI vicAraNA-vibhAvanA sAdhake karavI ke : ja deha-taddharmAdithI AtmA bhinna che '(1) zarIrathI huM atyaMta judo che. kema ke hakIkatamAM huM to dehAtIta-dehazUnya chuM. (2) zAtA, azAtA, asthiratA, pUraNa, saDana, galana, patana, vidhvaMsana, sthUlatA, kRzatA, gauratA vagere dehadharmothI huM atyaMta bhinna chuM. bhinna ja chuM to temAM bhaLI javAnI bhrAMti have nathI karavI. (3) dehamAM rahela audArika vagere muddagalonA piMDathI huM atyaMta aLago chuM. (4) gamana, Agamana, zayana, bhojana vagere dehakriyAothI paNa huM tadana nirALo chuM. (5) gamanAgamanAdi dehakriyAnA phaLasvarUpe AvanAra parizrama, nidrA vagerethI paNa huM sAva ja A nyAro chuM. deha, dehadharma, dehaavayavo, dehakriyA, dehakriyAphaLa - A pAMceyanI sAthe mAre zuM levA devA? che kema ke huM to dehAtIta, tanabhinna, kAyAzUnya, zarIraagocara chuM. te svarUpe ja jAtane anubhavavI che. vANI-taddharmAdithI AtmA anya che ja. (6) zabdAtIta evo huM zabdathI paNa atyaMta pRthapha chuM. tenAthI pRthapha ja rahevuM che. risa (7) karkazatA, madhuratA, susvaratA, duHsvaratA vagere vANInA guNadharmothI paNa huM judo chuM. (8) vANImAM rahelA bhASAvargaNAnA pudgalonA puMjathI paNa huM tadana bhinna chuM. (9) vANImAM kaMpana-vistaraNa Adi kriyAo utpanna thAya che, te vANIkriyAthI paNa huM alaga chuM. (10) moDhethI nIkaLIne cAre bAju phelAtI vANI sAMbhaLIne tenA phaLasvarUpe anya zrotAne ke mane je AphlAda ke aNagamo vagere ubhA thAya tenAthI paNa huM mULabhUta svabhAve judo ja chuM. vANI, vANIdharma, vANIavayavo, vANIkriyA ke vANIkriyAphaLa - A pAMceyanI joDe mAre zuM lAge ke vaLage ? kAraNa ke huM to zabdAtIta, zabdabhinna, zabdarahita, zabdasaMparkazUnya, zabdaagocara chuM. Indriya-tarmAdithI AtmA judo che $ (11) AMkha, nAka vagere pAMceya IndriyothI huM anya chuM. kema ke huM atIndriya chuM. (12) bahirmukhatA, viSayalolupatA vagere IndriyanA guNadharmothI paNa huM sAva alaga ja chuM. (13) pAMceya IndriyomAM rahela zaktimaya nirmaLa gugalonA samUhathI paNa huM bhinna chuM.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 paripakvabhedavijJAnopAyaprakAzanam 0 2521 nirmanapusaMdhAtAtu, (14) varga-nya-rasa-sparzAtipratisviviSayasevanArIndrikriyAmya, (11) | harSa-zoka-roga-jarA-maraNa-narakagamanAdilakSaNendriyakriyAphalatazca atIndriyo'mUrttazcAham atizayena anyH|| (16) manasa:, (17) zumAMzumasaMskAra-vaSyattatA-vidvatI-maviviraMthamyA, (18) dravya- " manogatamanovargaNAdipudgalarAzitaH, (19) AzA-kalpanA-saGkalpa-vikalpA'ntarjalpa-cintAdimanaHkriyAbhyaH, (20) AkulatA-vyAkulatA-durgatigamanAdisvarUpamanaHkriyAphalatazca antaHkaraNA'tItaH, nizcalaH, nirbhayaH, za nirvikalpaH, nizcintaH, nirAkulazcA'haM viziSya prH| zuddhAtmA hi paramArthataH sakalazabda-tarka ka -mati-mano'gocaratayA prjnyptH| yathoktam AcArAGge "savve sarA niyaTTati, takkA jattha na vijjai, mai tattha na gAhiyA" (AcA.5/6/171) iti pUrvoktam (4/11) atraa'nusndheym| (14) varNa, gaMdha, rasa, sparza vagere pota-potAnA viSayonuM sevana karavuM vagere svarUpa IndriyakriyAthI paNa huM atyaMta judo chuM. tethI have temAM tanmayatAno bhrama mAre bilakula sevavo nathI. (15) anukULa-pratikULa viSaya sevananA phaLa svarUpe tatkAla je harSa, zoka vagere janma, tenAthI paNa huM to bhinna ja chuM. atipramANamAM, tIvra AsaktithI viSayono bhogavaTo karavAthI dIrgha kALe je roga, ghaDapaNa, mota, narakagamana vagere phaLa maLe tenAthI paNa huM atyaMta nyAro chuM. Indriya, Indriyadharma, Indriyaavayavo, IndrikriyA ane IndriyakriyAphaLa - A pAMceya sAthe mAre kAMI ja snAna-sUtaka nathI, lAgatuM-vaLagatuM nathI. kema ke huM to svataH atIndriya, IndriyAtIta, Indriyabhinna, Indriyarahita, IndriyasaMparkazUnya, Indriya agocara ane amUrta-arUpI chuM. * mana-taddhamadithI AtmA alaga che . (16) manathI to vizeSa karIne huM judo che. kema ke nistaraMgacaitanyasvabhAvI huM manAtIta chuM. ! (17) sArA-kharAba saMskAra, caMcaLatA, vihvaLatA, bhaya vagere mananA guNadharmothI huM alAyado chuM. (18) dravyamanamAM rahela manovargaNA vagere pugalarAzithI huM nijacaitanyasvabhAvataH bhinna chuM. (19) AzA, kalpanA, saMkalpa, vikalpa, mAnasika babaDATa, ciMtA vagere mananI kriyAothI judo chuM. (20) mananI uparokta kriyAonA phaLasvarUpe je AkuLatA, vyAkuLatA, durgatigamana vagere maLe tenAthI paNa huM tadana nyAro chuM. kAraNa ke paramArthathI to huM manAtIta, manabhinna, manarahita, manasaMparkazUnya, manaagocara chuM. nizcala, nirbhaya, nirvikalpa, nizcita ane nirAkuLa ja chuM. tethI mana, manodharma, manaavayava, manakriyA, manakriyAphaLa - A pAMceya sAthe mAre kAMI ja lAge -vaLage nahi. zuddhAtmA paramArthathI sarva zabda-tarka-mati-mana-mananano viSaya nathI. A ja abhiprAyathI AcArAMgasUtramAM batAvela che ke "zuddhAtmAne darzAvavAnI bAbatamAM sarve svaro pAchA pharI jAya che. zuddhAtmAmAM tarko pahoMcatA nathI. mati zuddhAtmAnuM avagAhana karatI nathI." A svarUpe mArI jAtane aparokSapaNe jhaDapathI anubhavavI che. pUrve (4/11) A saMdarbha darzAvela che. tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. 1. sarve svarA nivartante, tarkA yatra na vidyante, matiH tatra na gaahitaa|
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2522 0 dravya-bhAvakarmAtIta AtmA 0 26/7 (21) jJAnAvaraNavidravyakhyA , (22) satyavIryasthiti tIvramantarasa-zamAMDazamAMDanamAMsttaa'baadhaadikrmdhrmebhyH, (23) kArmaNazarIragatakarmavargaNApudgalasamUhAt, (24) bndhodyodiirnnaa| saGkramaNodvarttanA'pavarttanopazama-kSayopazama-kSaya-nidhatta-nikAcanAdi-dravyakarmakriyAbhyaH, (25) bhavabhramaNAdisa karmakriyAphalatazca karmAtIto'haM svtntrH| (ra6) rAmAvarSamya, (27) haratA-prasuptatA-tIvrata-madratA-niyaMtritatva-nitritatvAdritamaiMkhya, (28) rA'T-dveSAdrisAgarajInaMtA-vyakRinatArisvarUpati, (26) rAI-pAddhinanyASSIF ka ''vezAdikakriyAbhyaH, (30) nigoda-narakagamanAditatphalatazca vItarAgaH, nirvikAraH, niSkaSAyaH, 6 dravyakarma-tamadithI AtmA svataMtra che ! (21) jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa vagere ATha dravyakarmothI mAruM astitva svataMtra che. (22) alpa sthiti, dIrgha sthiti, cAra ThANIyo vagere tIvra rasa, eka ThANIo vagere maMda rasa, zubha rasa, azubha rasa, sattA (karmabaMdha pachInI ane udaya pUrvenI avasthA), abAdhAkALa vagere dravyakarmanA guNadharmo che. te tamAmathI huM mULabhUta svabhAve to taddana judo ja chuM. (23) kArmaNazarIramAM rahela kArmaNavargaNAnA pudgalonA samUhathI paNa huM svataMtra chuM. (24) baMdha, udaya, udIraNA, saMkramaNa, udvartanA, apavartanA, upazama, kSayopazama, kSaya, nidhatta (nikAcanA pUrvenI karmadazA), nikAcanA vagere dravyakarmanI kriyAothI huM sAva ja nirALo chuM. (25) karmanI baMdhAdi kriyAnA phaLasvarUpe thatA bhavabhramaNa vagerethI paNa huM tadana svataMtra chuM. che kema ke huM kamaMtIta, karmabhinna, karmItikrAnta, karmarahita, karmasaMparkazUnya, karmano aviSaya chuM. karmanI pele I pAra mAruM astitva che. caitanyathI jhaLahaLatuM mAruM astitva che. temAM karmano bilakula pagapesAro nathI. - karma karmanA svarUpamAM che. huM mArAmAM chuM, mArA svarUpamAM chuM, mArA zuddha caitanyamaya svarUpamAM ja chuM. sa tethI ja dravyakarma, karmadharma, karmaavayava, karmakriyA, karmakriyAphaLa - A pAMceyathI huM judo chuM. - bhAvakarma-taddharmAdithI AtmA nyAro che (26) rAga-dveSa vagere bhAvakarmothI huM judo chuM. kAraNa ke huM to svabhAvathI ja vItarAga chuM. (27) rAgAdimAM kyAreka utkaTatA (AvirbhAva) hoya, kyAreka prasutA (= suSuptatA = tirobhAva) hoya, kyAreka tIvratA hoya, kyAreka maMdatA hoya, kyAreka niyaMtritapaNuM hoya, kyAreka niyaMtritapaNuM - maryAdA na hoya. rAgAdimAM rahelA AvA utkaTatA vagere guNadharmothI paNa huM tadana bhinna chuM. (28) rAganuM svarUpa AkuLatA che. vaiSanuM svarUpa vyAkuLatA che. rAgAdinA AvA AkuLatAdi svarUpathI huM to sAva nokho ane anokho chuM. kema ke mAruM svarUpa to nirAkuLa-nirvAkuLa che. (29) bhogasukhAdi pravRtti vakhate rAgajanya AvegakriyA hoya che. verano badalo levA vagere pravRtti vakhate kaeNSajanya Aveza kriyA hoya che. rAgAdinI A AvegAdi kriyAothI paNa huM sarvathA judo chuM. kema ke huM AvegazUnya, vItarAga, nirvikAra AtmA chuM, AvezazUnya niSkaSAya AtmA chuM.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/7 ArdrAntaHkaraNaprasUtaprajJayA bhedajJAnam abhyasanIyam 0 2523 nirAkulaH, videhazcA'haM sarvathA vyatiriktaH' ityevam AtmArthinA ArdrA'ntaHkaraNaprasUtayA nijaprajJayA pa dRDhatayA satataM sarvatra vicAraNIyam / evam adhyAtmopaniSad(2/28)-dvAtriMzikAprakaraNa(10/29)-samayasAra(52-56)pramukhadarzitarItyA 'caturdazamArgaNAsthAna- caturdazajIvasthAna- caturdazaguNasthAna-yogasthAna- bandhasthAnodayasthAna -"sthitibandhasthAnA'nubhAgabandhasthAna- saGklezasthAna- vizuddhisthAna-saMyamalabdhisthAna- lezyA- za sthAnAdibhyazca zuddhacaitanyA'khaNDapiNDaikasvarUpo'haM sarvathA vibhaktaH' ityapi tadarthaM vibhAvanIyam / ku (30) rAgAdi bhAvakarmanI AvegAdi kriyAnA phaLasvarUpe jIva nigoda vageremAM jAya che tathA dveSAdinI Aveza Adi kriyAnA phaLasvarUpe jIva narakAdimAM jAya che. paraMtu huM to rAgAdinI kriyAnA phaLasvarUpe maLatA nigodAdigamanAdithI paNa sAva bhinna chuM. kema ke huM to videha = deharahita chuM. rAgAdi bhAvakarma, bhAvakarmanA guNadharma, bhAvakarmanuM svarUpa, bhAvakarmajanya kriyA vagere pAMceyathI huM anAdi kALathI sAva ja nirALo chuM, visadaza ja chuM." mArgaNAsthAna, jIvasthAna, guNasthAnakAdithI AtmA nirALo che (vam.) te ja rIte sUkSma tAtvika bhedavijJAnane sAdhavA adhyAtma upaniSa, kAtrizikA prakaraNa, samayasAra vagere graMthomAM batAvelI paddhati mujaba sAdhake nIce pramANe vicAraNA karavI ke : (31) "gati-Indriya-kAya-yoga-veda-kaSAya vagere 14 mArgaNAsthAnothI huM sarvadA judo chuM. (32) sUkSma-bAdara ekendriya, vikasendriya vagere 14 jIvasthAnothI paNa huM aLago ja chuM. (33) mithyAtva, sAsvAdana, mizra vagere 14 guNasthAnakathI huM sAva ja nirALo chuM. (34) zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradezanA samUha jeTalA sarva yogasthAnothI huM svataH ja sAva judo chuM. (zrIzivazarmasUrikRta karmaprakRtimAM navamI gAthAmAM yogasthAnanuM nirUpaNa maLe che.) (35) karmabaMdhanA asaMkhya lokAkAzapramANa adhyavasAyasthAnothI huM tadana alAyado ja chuM. (36) karmanA asaMkhya lokAkAzapramANa udayasthAnothI paNa huM svayameva sAva ja nyAro chuM. ane (37) karmanA sthitibaMdhanA tamAma sthAnothI huM rahita chuM. (eka samaye eka sAthe jeTalI karmasthitino baMdha thAya te sthitibaMdhasthAna kahevAya. karmanI jaghanya sthitithI zarU karIne utkRSTasthiti sudhI jeTalA samayo hoya teTalA pramANamAM sthitisthAno hoya che. juo - karmaprakRti gAthA 68-69) (38) mArA maulika nirlepa svabhAvanA lIdhe karmanA anubhAgabaMdhanA anaMtAnaMta sthAnothI paNa huM tadana anya chuM. (eka adhyavasAya vaDe grahaNa karelA karmaparamANuonA rasaspardhaka samudAyano pariNAma eTale karmanA anubhAgabaMdhasthAna. juo - karmaprakRti-31 mI gAthA). (39) saMkSizyamAna jIvanA saMklezasthAnothI paNa huM tadana bhinna chuM. (karmaprakRti-69) (40) vizudhyamAna jIvanA tamAma vizuddhisthAnothI paNa huM svAbhAvikapaNe sAva ja anokho chuM. (saMklezasthAno jeTalA vizuddhisthAno hoya che. karmaprakRtimAM 70 mI gAthAmAM tene varNavela che.) (41) sAmAyika, chedopasthApanIya vagere saMyamanI labdhinA sthAnothI paNa sarvathA vibhakta chuM. (42) kRSNa, nIla vagere cha vezyAonA tamAma sthAno vagerethI paNa huM atyaMta vibhinna chuM. kema
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25240 zuddhacaitanyA'khaNDapiNDaikasvarUpeNa AtmA bhAvayitavyaH 0 16/7 pa tathA 'zuddhAtmadravyameva aham / nirupAdhikavizuddhA'nantajJAna-darzana-cAritrA''nandAdayo mama guNAH / .. zuddhacaitanyamayA'saGkhyA''tmapradezaskandhAd ananyo'ham / akhaNDAtmaramaNatAdikriyAto'bhinno'ham / " anantA'dvitIyA'nupAdhika-pUrNAnandagocarA'khaNDA'parokSA'tIndriyA'nubhUtilakSaNatatphalatazcA'pyapRthagaham / sa mitho'vibhaktavizuddhadravya-guNa-paryAyamayo'ham' ityevaM nijA''prajJayA nijasvarUpA'nusandhAnamapi sUkSma rza -tAttvikabhedajJAnopaSTambhArthaM kartavyam anAratam / tata eva bhedavijJAnaM paripakvaM sat trinetratRtIyanetramiva ____ makaradhvajadAhakaM syAt / sUkSma-tAttvika-paripakva-lokottarA'nupamA'pUrva-vizuddhabhedavijJAnapariNatistu kssaayaadikssyopshmaadilbdhyuttrmevaa'vaapyte| yadA zAstrAbhyAsAdinA (1) paripUrNavItarAgA'nantazaktisampanna-zAzvatazAntarasasvarUpa-sahajAnandamaya ke huM to kevaLa zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa svarUpa ja chuM- A rIte bhedajJAnanI vibhAvanA karavI. che nijaravarUpanA anusaMdhAnathI bhedajJAnane Teko ApIe che (tathA.) tathA "zuddha Atmadravya ja huM chuM. nirupAdhika vizuddha evA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta svarUpamatArUpa-svarUpasthiratArUpa cAritra, anaMta AnaMda vagere mArA guNo che. zuddha caitanyamaya asaMkhya AtmapradezaaMdhathI huM abhinna chuM. akhaMDa AtmaramaNatAdi kriyAthI huM abhinna chuM. anaMta advitIya anupAdhika pUrNa paramAnaMdano ekAkAra ekarasamaya akhaMDa aparokSa atIndriya anubhava-bhogavaTo e 1 ja mArI svAtmaramaNatAdi kriyAnuM phaLa che. te phaLathI paNa huM apRthaabhinna chuM. paraspara avibhakta che ane atyaMta zuddha evA svadravya-guNa-paryAyothI huM ekarUpe-ekAkArarUpe vaNAyelo chuM. tenAthI huM abhinnavA apRthapha chuM. A rIte zuddha Atmadravya, AtmaguNadharma, AtmapradezasamUha, AtmadravyakiyA, AtmakriyAphaLa - A pAMceyathI huM abhinna chuM." A pramANe AtmArthI sAdhake potAnA Addha aMtaHkaraNamAMthI pragaTelI svaprajJA vaDe satata sarvatra daDhapaNe nijasvarUpanuM anusaMdhAna paNa sUkSma ane tAttvika evA bhedavijJAnanA TekA mATe karavuM joIe. tenAthI ja te bhedavijJAna paripakva bane. tyAra pachI te paripakva bhedavijJAna, zaMkaranA trIjA netranI jema, kAmadevane atyaMta jhaDapathI nirdayapaNe bALI nAMkhe. samakitaprApaka pAMca ladhio . jijJAsA :- AvA sUkSma, tAttvika, paripakva bhedajJAnanI sthAyI pariNati kyAre pragaTe ? zamana :- (sUkSma.) sUkSma, tAttvika, paripakva, lokottara mahimAvaMta, ajoDa, apUrva bhedavijJAnanI jIvaMta sthAyI pariNati to kaSAyAdino kSayopazama thayA pachI ja maLe che. arthAt anaMtAnubaMdhI krodhAdi ane gADhamithyAtva - A pAMceyano dharakhama ghaTADo thavAthI AtmAmAM kSayopazamalabdhi vagere pragaTa thAya pachI ja pUrvokta (pR.2519) pAMceya phaLane denArI uparokta bhedavijJAnanI jIvaMta sthAyI pariNati maLe. prazna :- AvI kSayopazamalabdhi vagere kyAre maLe ? tathA pakSapAtapUrvaka viSayavAsanAno Avega vagere pUrvokta (pRSTha-2514) pAMca malina paryAyo kyAre TaLe ? ja (1) kSayopazamaladhinI oLakha : pratyuttara :- (AvA.) jyAre (1) zAstrAbhyAsAdinA mAdhyame paripUrNa vItarAga, anaMtazaktisaMpanna,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * kliSTaparyAyapaJcakaparihAropAyadarzanam / 2525 -nistaraGga-jJAnasvabhAvinijAtmadravyamAhAtmyapariplAvitamantaHkaraNaM sampadyate, (2) paramaniSkaSAya-paramanirvikAranijacetanadravyaM kAtsnyena prakaTayitum atyantam utsahate, (3) aparokSasvAnubhUtigocarA pa tAttvikI bhAvanA Avirbhavati, (4) kuTumba-kAya-karaNAdipravRttau atyantam audAsInyaM svarasataH rA pravarttate, (5) zraddhAdirUpeNa nijazuddhasvarUpAnusandhAnaJca sArvatrikaM sampadyate, tadA pakSapAtagarbhitaviSayavAsanA''vegAdipUrvoktakliSTaparyAyapaJcakaM svayameva vinivarttate, tadA mithyAtvamohanIyA'nantAnubandhikaSAya- / catuSkakSayopazamalabdhiH Avirbhavati / tadA sattAgatarasaspardhakAnAM pratisamayam anantaguNahInA udIraNA / sampadyate / tato'zubhakarmA'nubhAgo hIyate / tattvavicArajanako jJAnAvaraNAdikSayopazamo jAyate / itthaJca ka te paJcApi mithyAtva-kaSAyA atyantaM bhagnasAmarthyA jAyante / ___tatpazcAt prazastalabdhiH vizuddhilabdhyaparA'bhidhAnA prAdurbhavati / tataH saGklezaH hIyate, vizuddhiH ... vardhate, sAtavedanIyAdipuNyabandhanimittabhUtAH zubhapariNAmAH sAnubandhatAm Apadyante, bhavanirvedA''tmatattvavicArA'bhilASAdikaJcA''pyate / tadbalena antaHkaraNaM pavitram, prazAntam, prajJApanIyam, prazastalezyAkam, zAzvata zAMtarasa svarUpa, sahajAnaMdamaya, nistaraMga, jJAnasvabhAvI evA nija AtmadravyanuM mAhAtma aMtaHkaraNamAM vasI jAya, cotarapha vyApta thaI jAya, (2) parama niSkaSAya ane parama nirvikArI evA nija cetanadravyane paripUrNapaNe pragaTa karavAno atyaMta utsAha-ullAsa-umaMga uchaLe, (3) aparokSa svAnubhUti mATenI tAttvika bhAvanA-sabhAvanA-jhaMkhanA pragaTe, (4) kuTuMba, kAyA, Indriya vagerenI pravRttimAM atyaMta udAsInatA svarasathI sahajapaNe pravarte ane (5) sarvatra sarvadA potAnA zuddha caitanyasvarUpanuM zraddhAdisvarUpe anusaMdhAna Take tyAre upara jaNAvela pakSapAtapUrvaka-upAdeyabuddhipUrvaka viSayavAsanAno Avega vagere pAMceya malina paryAyo svayameva kharI paDe che, pAchA phare che. tyAre mithyAtvamohanIya ane anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya - A pAMceyanA sAnubaMdha kSayopazamano prAraMbha thAya che. 5 AvI kSayopazama labdhi' tyAre pragaTe che. tyAre sattAmAM rahelA karmonA rasaspardhakonI pratisamaya anaMtaguNa hIna udIraNA thAya che. tenA kAraNe jJAnAvaraNAdi azubha karmono rasa ghaTe che, tUTe che. tenA prabhAve tI, tattvavicAraNA thAya tevo jJAnAvaraNIyAdi karmano kSayopazama thAya che. A rIte sAdhaka kaSAya-mithyAtvane maMda kare che. mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya - A pAMceyanI tAkAta sAva bhAMgI paDe che. A rajI (2) prazastaladhinA prabhAvane pichANIe che (tatpa.) kSayopazamalabdhi pragaTa thayA pachI ja 'prazastalabdhi" pragaTe che. tenuM bIjuM nAma "vizuddhilabdhi che. tenA prabhAvathI sAdhaka bhagavAnamAM saMklezanI hAni thAya che. vizuddhi vadhe che. zAtAvedanIyAdi puNyanA baMdhamAM nimitta bananArA zubha pariNAmo sAnubaMdha bane che. saMsAra pratye sAcA arthamAM vairAgya pragaTe che. AtmatattvavicAra, Atmaruci vagere prApta thAya che. tenA baLathI sAdhakanuM aMtaHkaraNa (1) pavitra, (2) prazAMta, (3) prajJApanIya (= bIjA dvArA sAcI samajaNa meLavavA mATe samartha), (4) prazasta lezyAvALuM, (5) Rju = saraLa, (6) Adra, (7) antarmukha, (8) maitrI vagere bhAvothI paripUrNa,
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2526 * kaSAyahrAsaM vinA pariNAmazuddharasambhavaH . 16/7 Rjukam, Ardram, antarmukham, maitryAdibhAvapUrNam, santoSa-dhairya-gAmbhIryAdiguNopetam, guNajJam, tArakatattvapa bahumAnasambhRtam, bhadrapariNAmi, vinamram, viraktam, vimalaJca sampadyate / kSayopazamalabdhyuttarakAlam rA eva AgAminaH zubhabhAvAH tAttvikA jnyeyaaH| kSayopazamalabdhiM vinA bAhyanimittato jAyamAnA ma prazastA api bhAvAH paramArthato nAtmahitakAriNaH, pariNAmavizuddhivirahAt / "pariNAmavisohI puNa - maMdakasAyassa nAyavvA" (A.pa.40) iti ArAdhanApatAkAyAM vIrabhadrasUrivacanamatrA'nusandheyam / kaSAyakaraNa" pAtratAprAbalye nizcayanayabodhaH zuSkajJAnarUpeNa pariNamati, nijanirmalA''tmasvarUpaprakaTIkaraNarucivirahe * cogratapazcaryAdikAriNaH kriyAjaDatvamApadyate / ato mumukSuNA uktalabdhidvitayopalabdhaye yatitavyam / taduttaram avaJcakayogena pUrvoktena (15/1/1) virakta-prazAnta-gambhIra-gItArtha-sadgurudevasamAgame kA sati AtmajJAnagarbhavairAgyAdiguNajJatAprayuktagurusamarpaNa-zraddhA-prItiyogAdibalena guruvANIpariNamanapAtratA prAdurbhAvalakSaNA dezanAzravaNalabdhiH praadurbhvti| tatazca yathArthatayA AtmAditattvopadezagrahaNa-dhAraNa (9) saMtoSa-dharya-gAMbhIryAdi guNothI yukta, (10) guNonI oLakha-parakha karanAruM, (11) tAraka tattva pratye bahumAna bhAvathI chalakAtuM, (12) bhadrakapariNAmI, (13) vinamra, (14) virakta ane (15) vimala bane che. kSayopazamalabdhi pachI ja AvanArA prazasta bhAvone tAttvika samajavA. kSayopazamalabdhi vinA, kaSAyanA hRAsa vinA, bAhya nimittane AzrayIne AvatA zubha evA paNa bhAvo paramArthathI AtmahitakArI nathI hotA. kema ke tIvra kaSAyavALA jIva pAse pariNAmavizuddhi ja hotI nathI. A vAta khAsa khyAlamAM rAkhavI. "pariNAmavizuddhi maMdakaSAyavALA jIvanI pAse hoya che' - A pramANe zrIvIrabhadrasUrijIe ArAdhanApatAkAmAM je jaNAvela che, te vAtanuM ahIM anusaMdhAna karavuM. kaSAya karavAnI A pAtratA prabaLa hoya, tyAM sudhI nizcayanayano bodha zuSkajJAnasvarUpe pariName che. tathA potAnA nirmala che AtmasvarUpane pragaTa karavAnI ruci-pyAsa-taDapana na hoya tyAM sudhI ugra tapazcaryA vagere karanAra jIva vA prAyaH kriyAjaDa bane che. tethI mumukSue kSayopazamalabdhi ane prazastalabdhi meLavavA prayatna karavo. # (3) dezanAzravaNalabdhinI phalazruti # sa (.) "prazastalabdhi pachI virakta, prazAMta, gaMbhIra, gItArtha evA gurudevano pUrvokta (15/1/1) avaMcakyogathI je samAgama thAya, te tAttvika "zubhaguyoga" samajavo. ("jaya viyarAya' sUtramAM suhagurujogo' zabdathI A abhipreta che - tema samajavuM.) tevo saddagurusamAgama thatAM gurunA AtmajJAnagarbhita evA vairAgyAdi guNanI tAttvika oLakha ane parakha thavAnA kAraNe guru pratye samarpaNa-zaraNAgati -zraddhA vagere bhAvo sAdhakanA aMtaramAM jhaLahaLe che. vaktA aMtaHkaraNanA kendramAMthI bole tathA zrotA guruvANIne (upalaka manathI nahi paNa) aMtarathI jhIle. A rIte vaktA-zrotAnA milanathI prItiyoga janma che. tenA baLathI guruvANIne pariNAvavAnI yogyatA sAdhakamAM pragaTe che, jhaDapathI vikase che. A ja 'dezanAzravaNalabdhi' kahevAya che. (dazapUrvadharane parapratibodhakAraka je dezanAlabdhi pragaTa thAya che, te ahIM abhipreta nathI.) tenAthI yathArthapaNe AtmAdi tattvanA upadezane grahaNa karavAnI, dhAraNa karavAnI, 1. pariNAvizuddhiH punaH manvAyarca jJAtivya /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 tattvarucyanusAreNa tattvabodha: 0 2527 -tAtparyA'nveSaNAdisAmarthyam Atmani aavirbhvti| dezanAzravaNalabdhyAH lAbhena pUrvakAlInayogasaMskArAdibalAt zuddhAtmatattvaprakAzikA guruvANI jinavANI ca rocete'tyantam AtmatattvA'dveSa -jijJAsA-zuzrUSA-zravaNa-zraddhAdiguNagaNopetAya AtmArthine / tabalena bhavATavIdAhakaH tattvajijJAsAdi- 11 zAmakazca tattvA'vagamo himavRSTisamaH bhavati / taduktam Avazyakaniyuktau "jaha jaha tattarui taha taha ma tattAno doDDa" (sA.ni.rU/9962) tiA tataH nijasvarUpaprAptigocaraprabalaprItiprasUtA praNidhAnagarbhA svA'bhimukhopayogapravRttiH = prayogalabdhiH jAyate / "upadezaM prApya gurorAtmA'bhyAse ratiM kuryAd" (yo.zA.12/17) iti yogazAstravacanasUcitAyAH . prayogalabdhyAH prAyogyalabdhyaparA'bhidhAnAyAH balena azubhakarmA'nubhAgo'tyantaM hIyate / kevalaM teSAM Na dvisthAnikaraso'vatiSThate / antaHkoTikoTisAgaropamapramANA karmasthitiH avaziSyate / navInakarmabandho'pi kA na tadadhikasthitikaH / narakAyurAdikaJca na tadA badhyate / gurUpadezAdinA anantAnanda-zakti-jJAnAdimaya tattvopadezanA tAtparyanuM saMzodhana-tapAsa karavAnI kSamatA-zakti sAdhaka AtmAmAM pragaTa thAya che. eka bAju AvI dezanAzravaNalabdhino AtmArthIne lAbha thayelo hoya che to bIjI bAju te AtmArthImAM Atmatattvano adveSa pariNAma, AtmatattvanI jijJAsA, AtmasvarUpane sAMbhaLavAnI IcchA pragaTela hoya che. pUrvabhavanA yogasaMskAra vagerenuM baLa sAdhaka pAse hoya che. tathA gItArtha gurudevanA zrImukhe AtmatattvazravaNano lAbha maLela hoya che. temaja gurudevanI vANI ane jinavANI paNa zuddha Atmatattvano prakAza pAtharanArI hoya che. tethI tevA saMyogamAM evA AtmArthI mumukSune guruvANI ane jinavANI atyaMta gamI jAya che. tevI guruvANI vagere pratye ane guruvANIviSayabhUta Atmatattva pratye sAdhakanA aMtaHkaraNamAM jhaLahaLatI zraddhA vagere paNa pragaTe che. tenA baLathI paramArthathI tattvano bodha thAya che. kAraNa ke AvazyakaniyuktimAM jaNAvela che ke "jema jema tattvanI ruci (zraddhA) thatI jAya, tema tema tattvano bodha . thAya." sAdhakano himavRSTitulya te tattvabodha bhavavanane bALavAnuM tathA tattvajijJAsAne ThAravAnuM kAma kare che. ga & (4) prayogaladhino pAvana prabhAva che (tA.) tyAra bAda AtmArthI sAdhakanA aMtaramAM prayogalabdhi pAMgare che. nijasvarUpa prAptinI prabaLa pyAsathI sva tarapha satata DhaLavAno-vaLavAno praNidhAnapUrvaka prAmANika prayAsa = prayogalabdhi. yogazAstramAM A prayogalabdhine sUcavatA zabdo A pramANe maLe che ke "sagurunA upadezane pAmIne AtmAnA abhyAsamAM (nirIkSaNa-parIkSaNa-saMzodhanAdimAM), AtmasvabhAvamAM rahevAnA abhyAsamAM, adhyAtmamAM rati-ruci keLavavI." A prayogalabdhinuM bIjuM nAma "prAyogyalabdhi" paNa che. tenA prabhAve sAdhakanA azubha karmono rasa (Power) atyanta ghaTato jAya che. tenA AtmAmAM pApakarmono mAtra be ThANIyo rasa bAkI rahe che. cAra ThANIyo ane traNa ThANIyo rasa to palAyana thaI jAya che. te jIvanI karmasattAnI sthiti kSaya pAmatI-pAmatI antaHkoTAkoTi sAgaropama jeTalI bAkI rahe che. tathA te sAdhaka navA karmane tenAthI adhika sthitivALA bAMdhato nathI. narakAyuSya vagere keTalIka pApaprakRtio tyAre baMdhAtI nathI. guru bhagavaMtanA upadeza vagere 1. yathA yathA tatvaH , tathA tathA tattvapaSSAmo mavatinA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ o 6/7 2528 * prAyogyalabdhisahakAreNa sUkSmabhedavijJAnagocarA paripakvapariNatiH nijazuddhAtmagocaraM parokSaM bodham upalabhya nijazuddhAtmatattvaprakaTIkaraNA''zaya-saGkalpAdikam upjaayte| p tato 'ninazuddhAtmasvarUvivArA- vinizvaya- zraddhA- ruci- prIti- 'tti- praLiyAna- dhArA- dhyAnAvo paunaHpunyena prytte| tacca pariNamati AsannabhavyAtmani eva, na tvabhavya - dUrabhavyAdau / 3 X 7 . Asannabhavyasya tu dhairya-zAntipUrvaM dehAdibhinnanijAtmatattvapratItyA tatsvarUpeNa tAdRzanijAtmatattve nijopayogaH svarasato lIyate / itthaM sUkSmaM tAttvikaM paripakvaJca bhedavijJAnaM vizuddhapariNatisvarUpaM rza sampadyate / atIndriyam aparokSam AMzikaM nijazuddhacaitanyaM prAdurbhavati / " jyotirmayIva dIpasya kriyA sarvA'pi cinmayI" (jJA.sA. 13/8) iti jJAnasAroktiH ita eva prArambharUpeNa labdhAdhikArA mantavyA / ataH dhyAnAdyuttarakAle nijazuddhasvarUpAnusandhAnaM manasA sa naiva muJcati, kAyena anyatra pravarttane'pi / Ni tatprabhAveNa nijadravya-guNa-paryAyAH Azu zuddhasvarUpeNa sAnubandhatayA ca pariNamanti / kA "svabodhAdaparaM kiJcinna svAnte kriyate param / kuryAt kAryavazAt kiJcid vAk- kaayaabhyaamnaadRtH||" ( dhyA.dI. 178) iti sakalacandropAdhyAyakRtadhyAnadIpikAkArikAtAtparyArtha iha labdhAvasaro vijJeyaH / dvArA anaMta AnaMdamaya, anaMta zaktimaya, anaMta jJAnAdimaya potAnA zuddha AtmAno parokSa bodha meLavIne potAnA tevA zuddhAtmAne jhaDapathI pragaTa karavAno bhAva-Azaya-pariNAma-saMkalpa vagere sAdhakamAM utpanna thAya che. tethI sAdhaka guruvANI dvArA jANela zuddha AtmasvarUpanI vAraMvAra (1) vicAraNA, (2) vinizcaya, (3) zraddhA, (4) ruci, (5) prIti, (6) bhakti upAsanA, (7) praNidhAna, (8) dhAraNA, (9) dhyAnaprakriyA vageremAM prakRSTa udyama kare che. paraMtu tevI vicAraNA, vinizcaya, zraddhA vagere Asannabhavya AtmAmAM ja pariName che. jo te sAdhaka abhavya ke acaramAvartI dUrabhavya vagere hoya to tenAmAM tevuM pariNamana thatuM nathI. te tyAM aTakI jAya che ke pAcho vaLe che. # su al (JAta.) jyAre Asannabhavya AtmAne tevA pariNamana pachI dhIraja ane zAMtipUrvaka 'huM deha-Indriya -mana vagerethI bhinna Atmatattva chuM' - Avo aMdaramAM ahesAsa thavAthI te svarUpe potAnA ja AtmatattvamAM teno upayoga svarasathI sahajapaNe lIna bane che. A rIte sUkSma, tAttvika ane paripakva bhedavijJAna e vizuddhapariNatisvarUpa bane che. atIndriya, aparokSa evuM potAnuM zuddha caitanya AMzika rIte prabaLapaNe pragaTe che. 'dIvAnI jyota jema prakAzamaya hoya che, tema sAdhakanI kriyA jJAnamaya hoya che, caitanyarasathI vaNAyelI hoya che' - A mujaba jJAnasAramAM je jaNAvela che, teno AMzika paNa tAttvika zubhAraMbha ahIMthI ja thAya che - tema jANavuM. AgaLanI dazAmAM teno vikAsa thato jAya che. dhyAnAdi kriyA caitanyamaya thavAnA lIdhe dhyAnAdi samApta thayA pachI paNa te potAnA zuddha caitanyasvarUpanuM anusaMdhAna manathI nathI ja mUkatA, bhale ne kAyAthI bIjA prayojanamAM te pravarttatA paNa hoya. AvI baLavAna prayogalabdhinA prabhAvathI potAnA dravya-guNa-paryAyo atyaMta jhaDapathI ane sAnubaMdhapaNe zuddhasvarUpe pariNamatA jAya che. mAtra nijazuddhasvarUpane jANIe-mANIe ("sva.) zrIsakalacandra upAdhyAyajIe dhyAnadIpikAmAM jaNAvela che ke 'potAnA zuddha svarUpane jANavuM. e sivAya bIjuM kaMI paNa potAnI aMdara na karAya. paraMtu prayojanavaza bIjuM kaMI vANIthI ke kAyAthI sAdhaka kare to paNa temAM AdarabhAve te bhaLe nahi.' A vacananA tAtparyArthane ahIM caritArtha = kRtArtha
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 upazamalabdhiprabhAvaprarUpaNA 0 2529 tataH AtmazuddhivizeSopalabdhau "puNya-pApavinirmuktaM tattvatastvavikalpakam / nityaM brahma sadA dhyeyameSA zuddhanayasthitiH / / " (a.sA.18/130) iti adhyAtmasArakArikAviSayo'pIha labdhA'vasaro vijnyeyH| 5 "rA'I/vimaranAkrAntam, dhAmirahUSitam mAtmArAmaM manaH rvana, nirlepaH sarvasuI" (yo.zA.7/4) IT iti yogazAstroktarItyA svabhUmikocitavyAvahArikAdikriyAsu so'saGgatAM smupaiti| zAstrajJAnena ca / nijazuddhAtmatattvazraddhApoSaNataH nibiDatamaM rAgAdigranthiM prazithilIkaroti / tadanu upazamalabdhyaparA'bhidhAnA utkRSTayogalabdhyaparA'bhidhAnA ca karaNalabdhiH drutaM prAdurbhavati / tatprabhAveNa cA''tyantikatayA mithyAtvamohanIyakarmopazamasAmarthyamAtmanyAvirbhavati / pratisamayam anantaguNavRddhiyutA AtmapariNAmazuddhiH jAyate / parAvarttamAnAH sAtAdilakSaNAH prazastA eva karmaprakRtayo ka badhyante / zubhakarmaprakRtiraso'nantaguNaH pravardhate / badhyamAnazubhakarmaprakRtInAM dvisthAnikarasaH catuHsthAnikarasaparyantaM vardhate / azubhakarmaprakRtInAJca catuHsthAnikA'nubhAgaH dvisthAnikA'nubhAgAntam apakRSyate / prazastatara-pravardhamAnalezyA'dhyavasAyAdivazena tadA AyurvarjAH saptA'pi mUlakarmaprakRtayaH antaHkoTAkoTi- kA thavAno avasara maLe che - ema jANavuM. te rIte mokSamArge AgaLa vadhatAM Atmazuddhi vizeSa prakAre thatAM adhyAtmasAranA zlokano viSaya avasarane prApta kare che. tyAM jaNAvela che ke "puNyazUnya, pAparahita, vikalpAtIta = vikalpa vagaranuM ane paramArthathI vikalpano aviSaya, nitya, zuddha evA AtmatattvanuM sadA dhyAna dharavuM joIe. A zuddhanayanI sthiti = vyavasthA che. A rIte zuddhanayanI maryAdAmAM rahIne sAdhaka zuddha Atmatattvane dhyAve che, saMbhALe che, saMbhAre che, sAMbhare che. temAM ja niraMtara rucipravAhane vALe che, DhALe che. tathA "manane jaDanA rAgAdithI mukta kare che. jIvo pratyenA krodhAdithI manane te dUSita karato nathI. manane AtmAmAM vizrAnta karato sAdhaka sarva kriyAomAM nirlepa thAya che' - A yogazAstranA vacana mujaba potAnI bhUmikAne yogya vyAvahArika vagere kriyAo karavA chatAM temAM te asaMgapaNAne samyapha prakAre meLave che. tathA zAstrajJAna vaDe nija zuddhAtmatattvanI zraddhAne puSTa karIne che atyaMta kaThaNa-karkaza-gUDha evI rAgAdinI graMthine atyaMta pocI kare che, jhaDapathI bhedavA yogya kare che. vA ja (5) karaNaladhimAM praveza ja (tavana) tyAra bAda sAdhaka bhagavAnamAM pAMcamI "karaNalabdhi' jhaDapathI pragaTa thAya che. tenuM bIjuM nAma che. upazamalabdhi" tathA "utkRSTa yogalabdhi che. tenA prabhAvathI (A) mithyAtva mohanIya karmane AtyantikapaNe upazamAvavAnI zakti AtmAmAM pragaTa thAya che. (B) pratisamaya anantaguNa vRddhivALI AtmapariNAmanI vizuddhi utpanna thAya che. (C) sAtA vedanIya, uccagotra vagere parAvartamAna zubha karmaprakRtio ja baMdhAya che. asAtA vedanIya, nIcagotra Adi azubha prakRti tyAre baMdhAtI nathI. (D) zubha karmaprakRtino rasa anantaguNa vRddhine pAme che. (E) baMdhAtI zubha karmaprakRtino be ThANIyo rasa cheka cAra ThANIyA rasa sudhI vadhe che. (F) temaja azubha karmaprakRtiono cAra ThANIyo rasa cheka be ThANIyA rasa sudhI ghaTe che. (9) atyanta prazasta pravardhamAna lezyA-adhyavasAyasthAnAdinA lIdhe tyAre AyuSya karma baMdhAtuM nathI. AyuSyakarma to vadhu paDatI caDha-utaravALA adhyavasAya na hoya tyAre ja bAMdhI zakAya. tethI tyAre AyuSya karma sivAyanI sAta mUla karmaprakRtio baMdhAya. paraMtu te aMtaHkoTAkoTisthiti vALI ja baMdhAya. tenAthI vadhu dIrghasthitivALI karmaprakRtine tyAre te sAdhaka na bAMdhe. (H) tathA je azubha karma dhruvabaMdhI vagere svarUpa hovAnA kAraNe
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2530 * AdyayogadRSTicatuSkaprakarSaH / pa pramitA eva badhyante / azubhakarmANi pratisamayaM palyopamasaGkhyAtabhAgahInatayA badhyante iti karmaprakRtI (upazamanAkaraNa-gAthA 3-9) vyaktam / itthaM kramazo mitrA-tArA-balA-dIprAdRSTiparamaprakarSaH sampadyate / tatazca karaNalabdhibalena naizcayikA'ntarmuhUrttakAlInacaramayathApravRttakaraNA'pUrvakaraNAdiprAdurbhAve samyagdarzanaM samutpattuM smutshte| rAgAdipRthakkaraNapravaNaH atiindriy-prmshaant-shaashvt-shuddhnijcaitny| svabhAvagrAhakaH dhyAnabhUmikArUpaH vizuddhatarA'dhyavasAyavizeSo'tra krnnpdvaacyH| itthaM vardhamAnalabdhiza paJcakaprabhAveNa rAgAdigranthiM vibhidya aparokSasvAnubhUtimaya-naizcayika-bhAvasamyagdarzanaM sAkAropayoge ka vartamAnaH sAdhakaH samupaiti / pUrvaM gItArthagurusaGgAdisahAyena naya-nikSepa-pramANataH avagRhItasya Atma svarUpasya zraddhAnena yat pradhAnaM dravyasamyaktvaM saJjAtam, tadeva sAmprataM zuddhAtmasvarUpohApoha -miimaaNsaa-ruci-priiti-bhkti-vividissaa-vibhaavnaa-maahaatmyoprktmti-smRti-prtiitiprbhRtigrbhitniruktlbdhibAMdhavA ja paDe to paNa tyAre te sAdhaka te azubha karmane pratisamaya palyopamanA saMkhyAta bhAga jeTalA pramANamAM ghaTADato-ghaTADato bAMdhe. arthAt prathama samaye je azubha karma jeTalI sthitivALuM bAMdhe tenA karatAM palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa nyUna sthitivALuM bIjA samaye bAMdhe. trIjA samaye tenA karatAM paNa palyopamanA saMkhyAta bhAga ochI sthitivALuM te azubha karma bAMdhe. A rIte baMdhAtA azubha karmanI sthiti pratisamaya palyopamano saMkhyAtamo bhAga ghaTatI jAya che. zivazarmasUrikRta karmaprakRtimAM (kammapayaDImAM) A viSaya spaSTapaNe jaNAvela che. karmanI sAme sAdhaka bhagavAnanuM potAnuM AtmabaLa vadhatAM-vadhatAM A rIte ahIM kramazaH mitrA-tArA-balA-dIprA nAmanI cAreya yogadaSTio parama prakarSane pAme che. as karaNaladhino jabara camatkAra che (tata%) tethI karaNalabdhinA sAmarthyathI naiRyika antarmuhUrvakAlIna carama yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa - vagere pragaTa thAya tyAre samyagdarzana utpanna thavA mATe samyapha prakAre utsAhita thAya che, taiyAra thAya che. "karaNa' zabda dvArA ahIM atyaMta vizuddha ane viziSTa adhyavasAyane samajavo. te atyaMta daDha hoya che. vA tethI te zubha dhyAnanI bhUmikAsvarUpa hoya che. upayogamAMthI rAgAdine, rAgAdiadhyAsane chUTo pADavAmAM te adhyavasAya kuzaLa ane tatpara hoya che. atIndriya, parama zAMta, zAzvata ane zuddha evA nija sa caitanyasvabhAvane te adhyavasAya vaDe sAdhaka pakaDe che. A rIte vardhamAna evI (1) kSayopazamalabdhi, (2) prazastalabdhi, (3) dezanAzravaNalabdhi, (4) prayogalabdhi ane (5) karaNalabdhi - A pAMcanA prabhAvathI sAdhaka rAgAdinI graMthine bhede che. tyAra bAda aparokSa ane nirvikalpa evI svAnubhUtithI vaNAyela - naiRRyika bhAvasamyagdarzanane sAdhaka meLave che. te vakhate sAdhakane anAkAra nahi paNa sAkAra upayoga vartato hoya che. pUrve gItArtha guru bhagavaMtanA satsaMga vagerenI sahAyathI naya-nikSepa-pramANa dvArA sAmAnyarUpe = parokSasvarUpe jANelA AtmasvarUpanI zraddhA-ruci karavA vaDe je pradhAna dravyasamyakta utpanna thayeluM hatuM, te ja have karaNalabdhinA sAmarthyathI thayela graMthibhedanA prabhAvanA lIdhe bhAvasamyakta svarUpe pariName che. te A rIte samajavuM - sAdhuveza dIkSA lIdhA pachI paNa haLukarmI AtmArthI sAdhaka to nija AtmAnA zuddha svarUpano ja UhApoha kare che, UMDI vicAraNA-mImAMsA kare che. sarvatra zuddha AtmasvarUpanI ruci -prIti tenA aMtaHkaraNamAM chavAyelI hoya che. vimala Atmatattvane ja te avAra-navAra bhaje che. A rIte tenI te bhakti kare che. zuddha cetanasvarUpanuM ja saMvedana karavAnI abhilASA-lAgaNI-laganI-vibhAvanA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzanam rA * sarvaguNAMzikAnubhUtiH paJcakaprayuktagranthibhedaprabhAvataH zabdA' gocara - mano'gamyA'tarkyakevalasvAnubhavagamyanijanirmalAtmasvarUpasAkSAtkAralakSaNanaizcayikabhAvasamyaktvarUpeNa pariNamati / tatazcA'pavargA''sannataratA sampadyate / taduktaM samyaktvasaptatikAyAM "suddhammi daMsaNammi karapallavasaMThio mokkho" ( sa.sa. 67 ) iti / sarvaguNAM''zikAnubhUtisvarUpa-zAntarasamaya - samyagdarzanasAmarthyena pUrvile vyAvahArike jJAna-cAritre samyaktayA tatkAlaM na prinnmtH| samyagdarzanavizuddhyA zuddhacAritraM sAdhurupalabhate / prakRte "daMsaNasohIo suddhaM caraNaM lahairza sAdhU" (gha.ra.pra.138) kRti dharmaratnapraragoSThi anusantheyA / asyAJca dazAyAM zuddhAtmadravya - guNa - paryAyaparAmarzataH akSepaphalam AtmAditattvopalabdhirUpaM sparzajJAnam aavirbhvti| prakRte "sparzaH tattattvA''ptiH... sparzastvakSepaphaladaH" (So. 12/15) iti SoDazakoktiH Ni anusndheyaa| idameva tattvaM zabdAntarata evaM jJeyaM yaduta nirantaraM dhyeyaguNamayatvataH sparzajJAnam kA Avirbhavati / taduktaM dvAtriMzikAprakaraNe "akSepaphaladaH sparzaH tanmayIbhAvato mataH / yathA siddharasasparzaH tAmre vadhatI jAya che. enI mati paNa zuddha caitanyasvarUpanA mAhAtmyathI raMgAI jAya che. khAtA-pItA-uThatA -besatA satata smaraNamAM nirmaLa AtmasvarUpa ja vaNAyeluM rahe che. satata sarvatra vizuddha cetanatattva ja najarAyA kare che. vAraMvAra zuddha AtmAne pragaTa thavAnI te vinavaNI kare che. svapramAM paNa zuddha Atmadravya pragaTa thavAnA bhaNakArA tenA aMtaHkaraNamAM vAge che. uThavAveMta parama zAMtarasamaya nirvikAra zuddha caitanyanA akhaMDapiMDasvarUpe potAnI jAtanI tene svataH sahajataH pratIti thAya che. AvA aneka aMtaraMga cAlakabaLothI garbhita prastuta pAMca labdhinA mAdhyame sAdhaka graMthibheda kare che. tenA prabhAvathI zabdaagocara, manathI agamya, tarkano aviSaya, kevala svAnubhavagamya, nija nirmaLa AtmasvarUpano sAkSAtkAra te sAdhaka kare che. A ja naiRRyika bhAvasamakita che. pUrvakAlIna pradhAna dravyasamyaktva A rIte graMthibhedauttarakAlIna naiRRyika bhAvasamyagdarzana svarUpe pariNamI jAya che. tenA lIdhe mokSa khUba ja najIka AvI jAya che. A aMge samyaktvasaptatikAmAM jaNAvela che ke 'samyagdarzana zuddha hoya to mokSa to hAthanI hatheLImAM AvI jAya.' AvuM atyaMta vizuddha naiRRyika bhAva samyagdarzana maLe tyAre sarva guNonI AMzika anubhUti sAdhakane thAya che. A paNa prastuta bhAva samakitanuM ja eka svarUpa che. te samyagdarzana zAMtarasamaya hoya che. tevA atyaMta nirmaLa samyagdarzananA amogha sAmarthyathI sAdhu bhagavaMtanA pUrvakAlIna vyAvahArika zrutAdi jJAna ane cAritra tAtkAlika samyakpaNe pariName che. 'samyagdarzananI zuddhithI sAdhu zuddha cAritrane meLave che' - Ama dharmaratnaprakaraNamAM zrIzAMtisUrijIe jaNAvela che. A vAtanuM ahIM anusaMdhAna karavuM. U sparzajJAnanI upalabdhi U CIL ? 6/7 = 2531 (kasyA.) A avasthAmAM potAnA ke paramAtmAnA zuddha Atmadravya-guNa-paryAyanA UMDA UhApohathI, anusaMdhAnathI AtmAdi tattvanI upalabdhisvarUpa sparzajJAna pragaTa thAya che. te vinA vilaMbe svasAdhya phaLane Ape che. zrIharibhadrasUrijIe SoDazakamAM jaNAvela che ke 'AtmA vagere vastunA mULabhUta svarUpanI upalabdhi e sparzajJAna che. A sparzajJAna tAtkAlika phaLane denAra che.' tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. A ja vAtane bIjA zabdomAM jaNAvavI hoya to ema kahI zakAya ke niraMtara dhyeyaguNamaya thavAthI sAdhakamAM prastuta sparzajJAna pragaTe che. A aMge dvAtriMzikA prakaraNamAM jaNAvela che ke jema tAMbAmAM 1. zuddhe darzane karapallavasaMsthito mokSaH / 2. darzanazuddhitaH zuddhaM caraNaM labhate sAdhuH /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2532 * sparzajJAna - samatAlAbhavimarzaH / 26/7 e sarvA'nuvedhataH / / " (dvA.dvA.29/26) iti / "zrayate suvarNabhAvaM siddharasasparzato yathA loham / AtmadhyAnAdAtmA e paramAtmavaM tathAgaDanotA(yo.zA.72/99) rUti yojAzAstrajArijA satra anusanthayA, zuddhAtmatattvaparAmarza-sparzajJAnobhayabalena kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karma-kaSAyAdau mamatAvilaye ma pratikUlavyakti-vastusamprayogA'nukUlatadviyogAdau ca viSamatAvilaye tAttvikI samatA Avirbhavati / zaM prakRte "zuddhAtmatattvapraguNA vimarzAH, sprshaakhysNvednmaaddhaanaaH| yadA'nyabuddhiM vinivarttayanti, tadA samatvaM ke prathate'vaziSTam / / " (a.upa.4/3) iti adhyAtmopaniSatkArikA bhaavniiyaa| tAdRzasamatAlAbhottaraM dharmadezanA * kriyamANA raajte| '"jahA puNNassa katthai, tahA tucchassa ktthi| jahA tucchassa katthai, tahA puNNassa * katthai" (AcA.2/6/102/pR.145) iti AcArAGgasUtroktiH api etAdRzasamatAzAlinaM nirmalA''zayaM kA yoginaM samAzritya caritArthA bhavati / saMpUrNapaNe anuvedhathI thato siddharasano sparza tAtkAlika potAnA phaLane Ape che (arthAt tAtkAlika tAMbAne suvarNa banAve che), tema tanmayabhAvathI = dhyeyaguNamayatAthI thatuM sparzajJAna tAtkAlika potAnA phaLane ApanAra tarIke mAnya che." arthAt A sparzajJAna AtmAne dhyeyasvarUpa = paramAtmasvarUpa banAve che. yogazAstramAM zrI hemacaMdrasUrijIe jaNAvela che ke "jema siddharasanA sparzathI lokhaMDa suvarNapaNAne pAme che, tema AtmadhyAnathI AtmA paramAtmapaNAne pAme che. AnuM ahIM anusaMdhAna karavuM. arthAt graMthibheda pachI AtmasparzI jJAnathI sAdhaka potAnA siddhapaNAnI spaSTarUpe AMzika anubhUti kare che. samakita-sparzajJAna-samatA pachI dharmadezanA To (zuddhA.) zuddha AtmatattvanA parizIlana ane sparzajJAna - A bannenA baLathI (1) sadA sannihita kAyA, Indriya, mana, karma, kaSAya vageremAM sAdhakane pUrve thatI mamatA (= mArApaNAnI buddhi) ravAnA zuM thAya che. tathA (2) pratikULa vyaktino ke pratikULa vastuno saMyoga ane anukULa vyaktino ke anukULa vastuno viyoga thatAM pUrve thatI viSamatA paNa ravAnA thAya che. A rIte mamatA-viSamatAno nAza thatAM CI tAttvika samatA pragaTe che. prastutamAM adhyAtmopaniSatuno zloka vicAravo. tyAM jaNAvela che ke "zuddha Atmatattvane prakRSTa rIte anukULa bane tevA prakAranA UMDA vicAra-vimarzo 'sparza' nAmanA saMvedanane lAve che. AtmasparzI evA jJAnane lAvatA te vimarzo anAtmabuddhine dUra kare che, tyAre bAkI rahelI samatA vilase che." (1) dehAdimAM Atmabuddhi, (2) kaSAya vageremAM mArApaNAnI buddhi = mamatA, (3) aniSTa saMyogAdimAM thato khaLabhaLATa = viSamatA... A anAtmabuddhinA ja judA-judA namUnA che. te jAya to ja tAttvika samatA Ave. to ja sAcuM AtmakalyANa sadhAya. pachI dharmadezanA dvArA paropakAra thAya te zobhe. je rIte sAdhu garIbane dharma kahe, te rIte zrImaMtane kahe. tathA je rIte sAdhu zrImaMtane dharma kahe, te rIte garIbane kahe - A AcArAMgasUtranI sUkti paNa uparokta samatAdhArI nirmaLaAzayadhArI yogIne AzrayIne saphaLa thAya che. matalaba ke samakita, sparzajJAna = nijasiddhasvarUpasaMvedana, samatA pachI ja thatI saddharmadezanA zobhe. aMdaramAM nirmaLatA AvelI hoya to nirmaLabhAve upadeza-anuzAsana kare te vyAjabI gaNAya. paNa svakalyANa sAdhyA vinA thatI dharmadezanA tIrthakara mAnya nathI. 1. yathA pUrNasya kathayati, tathA tucchasya kthyti| yathA tucchasya kathayati, tathA pUrNasya kathayati /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * abhinnagranthInAM dezanA'nadhikAra: 0 2533 granthibhedottarakAlInasamyagdarzana-sparzajJAna-sahajasamatAmayaparamacaitanyaprakAzA'nubhavazAlinAmeva chedasUtrArthajJAnAM niHspRhANAM nirgranthAnAM dharmadezanA'dhikAra utsargato'sti / abhinnagranthInAM sAdhuliGgadhAriNAM dharmakathA tu akathaiva / taduktaM dazavaikAlikaniyuktau '"micchattaM veyanto jaM annANI kahaM parikahei / liMgattho vA gihI vA sA akahA desiyA samae / / " (da.vai.adhya.3 ni.29) iti / chedasUtrAdhyayanena pUrvoktaparagItArthatA- ma lAbhe'pi granthibhedaviraheNa pUrvoktasvagItArthatvazUnyasya naiva dharmadezanAyAm autsargiko'dhikAro'stIti / phlitmtr| "egaMtanijjaraM kahatANaM" (ma.ni.3/119/pR.87) iti mahAnizIthasUtroktiH "vaktustvekAntato bhavati" ke (ta.sU.pUrvakArikA-29) iti ca tattvArthasUtrakArikoktiH api naizcayikasamyagdarzanopetasva-paragItArthaniHspRhavaktRviSayaiva vijnyeyaa| ___ yuktaJcaitat / kathamanyathA "paDhai naDo veraggaM nivijjijjA ya bahu jo jenn| paDhiUNa taM taha ja graMthibheda vinA karAtI dharmakathA e akathA che / (nci.) graMthibheda pachI pragaTanArA samyagdarzana + AtmasparzI jJAnanA sahaja samatAmaya parama caitanya prakAzane je mANanArA hoya ane chedasUtranA arthanA je jJAtA hoya tevA nispRha nirgastha mahAtmAone dharmadezanA karavAno utsargathI adhikAra che. graMthibhedane karyA vinA sAdhuvezadhArI jo dharmakathA kare to te akathA ja che. tethI ja dazavaikAlikaniyuktimAM jaNAvela che ke "sAdhu vezadhArI hoya ke gRhastha hoya, paraMtu jo te mithyAtvano anubhava karato hoya to te ajJAnI ja che. tevA ajJAnI je dharmakathAne kare che, te akathA ja che - AvuM AgamamAM darzAvela che. matalaba ke chedasUtrAdino abhyAsa karavA dvArA pUrvokta paragItArthatAne dhAraNa karavA chatAM graMthibhedajanya samakita na hovAthI pUrvokta svagItArthatAne che na dharAvanAra sAdhune dharmadezanA karavAno autsargika adhikAra nathI. Ama ahIM phalita thAya che. zaMkA:- jo mithyAtvI kathA kare te akathA ja hoya to "upadezakane dharmakathAnimitte ekAnta karmanirjarAsvarUpa dharma thAya' - A mujaba zAstramAM jaNAvelI vAta kaI rIte saMgata thAya ? 0 samyagdarzanI gItArtha mahAtmA ja dharmadezanAnA adhikArI che. samAdhAna :- ("Fi) bhAgyazALI! (1) "dharmakathAne kahenArAne ekAMte nirjarA thAya' - A pramANe mahAnizIthasUtramAM je jaNAvela che tathA (2) "dharmakathA karanArane avazya dharma thAya che' - A pramANe tattvArthasUtrakArikAmAM je jaNAvela che, te banne kathana paNa naiRyika samyagdarzananA lIdhe pUrvokta (juopRSTha 2489) svagItArthatAne ane chedasUtrAbhyAsanA kAraNe pUrvokta (pRSTha-2489) paragItArthatAne dhAraNa karanArA evA sva-paraubhaya gItArtha nispRha pravacanakAra vize ja lAgu paDe che - tema samajavuM. (yu.) A vAta yogya ja che. bAkI tamAma pravacanakArane jo karmanirjarA svarUpa dharmanI prApti thatI hoya to upadezamAlAnI, mahAnizIthasUtranI bRhatkalpabhASyanI nimnokta vAta kaI rIte saMgata thAya? (1) upadezamAlAmAM kahela che ke "naTa (ane naTa jevA mAyAvI-svArthI dharmakathI paNa) vairAgyakathAne kahe che. tenAthI ghaNA loko vairAgI thAya che. paraMtu te rIte vairAgyakathAne karIne te lucco mAchalAnI 1. mithyAtvaM vedayan yAm ajJAnI kathAM prikthyti| liGgastho vA gRhI vA sA akathA dezitA smye|| 2. ekAntanirjarA kthytaam| 3. paThati naTo vairAgyaM nirvidyeta bahuH jano yen| paThitvA tat tathA zaThaH jAlena jalaM samavatarati / /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2534 * trividhamaunasvarUpadyotanam / 26/7 pa saDho jAleNa jalaM samoarai / / " (u.mA.474) iti upadezamAlAgAthA, '"sAvajja'NavajjANaM vayaNANaM jo na yA jANai visesN| vottuM pi tassa na khamaM kimaMga puNa desaNaM kAuM ? / / " (ma.ni.3/120/pR.90) iti __ mahAnizIthagAthA, "dhammo jiNapannatto pagappajaiNA kaheyavvo" (bR.ka.bhA.232) iti bRhatkalpabhASyoktiH anupadoktA ca dazavaikAlikaniyuktigAthA saGgaccheran ? tatazca dharmopadezakena sAdhunA atyAvazyaka karttavyavidhayA prathamaM granthibhedakRte eva yatitavyam utsAha-nizcaya-dhairya-santoSa-tattvadarzana-lokasamparkaka parityAgarUpaiH yogasiddhihetubhiH yogabindu(411)darzitaiH / Ni paraM munijIvane svasmai maunasya mahattvaM dharmadezanAto'pyadhikataramityavadheyam / kA (1) kAyagupti-dehasthiratA-kAyotsarga-zarIrasaMlInatA-paJcendriyasaMlInatAdikaM kAyikamaunarUpeNa, (2) liGga-kAraka-vacanavyatyayAdiparihAreNa vacanaguptitaikSNyam, krksh-kttukaa'pthyaa'primitaajALa laIne (bhoLA zrotAsvarUpa mAchalAne pakaDavA mATe samudranA) pANImAM utare che." (2) mahAnizIthasUtramAM jaNAvela che ke "sAvadya-niravadya vANI vacceno taphAvata jene khabara nathI, tene bolavAno paNa adhikAra nathI. to dharmadezanA karavAno adhikAra tene kaI rIte saMbhave ?" (3) bRhatkalyabhASyamAM darzAvela che ke "prakalpamunie = nizIthAdi chedasUtranA jJAtA sAdhue jinezvarakathita dharma kahevo joIe." tethI A traNa kathano ane pUrvokta dazavaikAlika niryukti gAthA - A cAra vacanone lakSamAM letAM nakkI thAya che ke svArthazUnya naiRyikasamyagdarzanI sva-paraubhaya gItArtha sAdhu bhagavaMtane ja dharmadazanAno sargika adhikAra che. tathA te paNa bahuM vyAkhyAna ApuM chuM - AvA bhArathI nahi paraMtu "kalyANamitra thaI tattvavicAraNA karuM chuM - AvA bhAvathI ja. temaja graMthibhedanI pUrve upadeza Apavo ja paDe tevI paristhiti karmodayavaza sarjAya to zrotAomAM vAda-vivAdarasa TaLe, saMyamI pratye pramoda-bhaktibhAva niSpakSapaNe jAge, vairAgya-upazama-AtmasvabhAvaruci vagere pragaTe tevo upadeza Ape. tathA dharmopadezaka sAdhue sauprathama granthibheda karavA mATe ja prayatna karavo. A atyaMta Avazyaka aMgata kartavya che - tema samajI graMthibheda mATe maMDI paDavuM joIe. yogasiddhinA cha hetuo yogabiMdumAM darzAvela che. (1) utsAha = varSollAsa, (2) nizcaya = kartavyamAM ekAgra pariNAma, (3) vairya, (4) saMtoSa = AtmaramaNatA, (5) tattvadarzana ane (6) lokasaMparkano tyAga. A che kAraNone graMthibhedasvarUpa ke samyagdarzanasvarUpa yoganI siddhi mATe dharmadezaka sAdhue apanAvavA ja paDe. ja munijIvanamAM maunanuM mahattva vadhu ja () paraMtu dharmopadezake paNa aMtaramAM to samajI ja levuM joIe ke munijIvanamAM potAnA mATe to dharmadezanA karatAM paNa maunanuM mahattva ghaNuM vadhAre che. mana-vacana-kAyA A traNeya stare mauna thavAnuM che. (1) kAyika mauna eTale (a) kAyagupti, (b) dehasthiratA, (c) kAyotsarga, (d) zarIranI saMlInatA, (e) pAMceya IndriyonI saMlInatA vagere. (2) vAcika mauna eTale (A) vacanaguminI tIkSNatA arthAt liMgavyatyaya-kArakavyatyaya-vacanavyatyaya 1. sAvadyA'navadyAnAM vacanAnAM yo na jAnAti vizeSam / vaktumapi tasya na kSamaM (= yogya) kimaGgaM punaH dezanAM kartum ? / / 2. dharma: binaprajJatiH prAtinA thayita: ||
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ * trividhamanoguptisvarUpaprakAzanam hitakAri-sAvadyA'nadhikRtA'navasaraprayukta-kalahakAraka- zAntA'dhikaraNodIrakaihaloka-paralokobhayalokaviruddhA'dRSTagocarA'zrutaviSayakA'vimRSTa- sAvadhAraNa-saMzaya-viparyayA'nadhyavasAyakAraka-pravacanoDDAhakAraka ? 6/7 F M 2535 - marmodghATakA 'bhyAkhyAnA'payazaHkAraka-krodhAdidazakAraNaniHsRtamRSAdivacanatyAgAdikaM ca vAcika- zu maunavidhayA, A%A1% (3) dhyAna-nirvikalpadazA-nijacaitanyasvarUpA'nusandhAna-samatA-manaHsaMlInatA-kaSAyasaMlInatA -svAtmalInatAdikaJca mAnasikamaunatayA mantavyam / prakRtamaunatritayaparAkASThAyAJca SaSTha- saptamaguNasthAnakasparzanA munijIvane sambhavati / "sulabhaM vAganuccAraM maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu yogAnAM maunamuttamam / / " (jJA.sA. 13/7 ) iti jJAnasArakArikA smartavyA'tra / Ni |' kA "vimuktakalpanAjAlaM samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastajjJaiH manoguptirudAhRtA / / " ( yo.zA. -hInAkSa2-adhikAkSara-padahIna-ghoSahIna vagere bhASAsaMbaMdhI tamAma azuddhino parihAra karavAmAM pUrepUrI jAgarUkatA vagere svarUpa sUkSmatA, (B) karkaza vANIno tyAga, (C) kaDavI vANIno parihAra, (D) apathya (zrotA pacAvI na zake tevI) vANInuM visarjana, (E) aparimita vANIno parityAga, (F) ahitakArI bhASAne pariharavI, (G) sAvadya bhASA bolavAnuM baMdha karavuM, (H) adhikArabAhya bhASAno avaparAza, (I) anavasare - akALe zabdano aprayoga, (7) jhaghaDAne karAvanArA vacanone na uccAravA, (K) zAMta thayelA jhaghaDAne pharIthI UbhA kare tevA kathanane TALavuM, (L) Ihalokaviruddha bhASAno upayoga na karavo, (M) paralokaviruddha vANIne vosirAvavI, (N) ubhayalokaviruddha bhASAne bhaMDArI devI, (0) na joyelI vAta jANe jAte joyela hoya tema na kahevI, (P) te ja rIte na sAMbhaLelI vAta na bolavI, (Q) vagara vicArye bakavATa na ka2vo, (ra) jakAravALI bhASA choDavI, (s) bIjAne zaMkA pedA kare tevuM vacana na bhAkhavuM, (T) zrotAne gerasamaja karAve tevuM kathana na karavuM, (U) zrotAne samajAya ja nahi tevI avyakta bhASA-garabaDavALI bhASAne tyAgavI, (V) zAsanahilanA thAya tevuM na bhAkhavuM, (W) CIL bIjAnA marmasthAnonuM- gupta doSonuM prakAzana na karavuM, (X) sAcu-khoTuM doSAropaNa na karavuM, (4) apayazane janmAve tevI bhASA pragaTa na karavI, (Z) pravacanasArodvAra (gAthA-892)mAM jaNAvela krodha-mAna-mAyA -lobha-hAsya-bhaya-rAga-dveSa-upaghAta-AkhyAyikA svarUpa daza kAraNothI janmelI mRSA vagere vANIne choDavI. (3) mAnasika mauna eTale (a) dhyAna, (b) nirvikalpadazA, (c) potAnA caitanyasvarUpanuM anusaMdhAna, (d) samatA, (e) mananI saMlInatA, (f) kaSAyanI saMlInatA, (g) potAnA AtmAmAM lInatA vagere. prastuta traNeya prakAranA maunanI parAkASThA Ave tyAre chaThThA-sAtamA guNasthAnakanI sparzanA munijIvanamAM saMbhave che. jJAnasAramAM jaNAvela che ke 'vANIno uccAra na karavA svarUpa mauna to ekendriyamAM paNa sulabha che. kharekhara to mana-vacana-kAyAnA yogonI pudgalamAM pravRtti na thavI e ja uttama mauna che.' trividha manoguptinI samajaNa che ("vimu.) yogazAstramAM zrIhemacaMdrasUrijI mahArAje traNa prakAranI manogupta batAvelI che. te A mujaba samajavI :- '(1) saMkalpa-vikalpanI hAramALAthI vizeSarUpe mukta thayeluM (graMthibhedakAlIna) mana,
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2536 * paripakvamanoguptiphaladarzanam / ma 1/41) iti yogazAstre pradarzitA trividhA manoguptistu saMyamaprANabhUtA varttate / manoguptiparipakvatAyAM - satyAM nijaparamAtmatattvena sAkaM guptamantraNAkaraNapAtratA pAramArthikaJca munitvam AvirbhavataH drutam / ___ sUkSma-tAttvika-paripakvabhedavijJAnapariNatibalena zarIrendriya-manaH-kaSAyAdivibhAvapariNAma-sukha-duHkha " -cintA-smRti-kalpanA''zA'bhiprAya-saGkalpa-vikalpa-vicArAdibhyaH svAtmAnaM pRthaganubhUya tAn kevalam za udAsInabhAvena saMprekSya nijazuddhAtmasvarUparamaNatAparAyaNatA eva tAttvikaM maunaM = munitvaM samAmnAtam / idamevA'bhipretyoktam uttarAdhyayane "suhaM ca dukkhaM saMvikkhamANo carissAmi moNaM" (utta.14/32) iti / (2) samatAmAM sArI rIte pratiSThita thayeluM (caturthaguNasthAnakAlIna) mana, (3) AtmAmAM ramaNatA karanAruM (saptamaguNasthAnavartI) mana - A rIte traNa prakAre manogupti kahevAyelI che.' A traNeya prakAranI manogupti to saMyamanA prANabhUta che. saMyamane jIvaMta karanAra, dhabakatuM rAkhanAra tattva hoya to te che A manogupti. manogupti paripakva thatAM nijaparamAtmatattvanI sAthe gupta maMtraNA karavAnI yogyatA atyaMta jhaDapathI khIlatI jAya che. sAdhaka bhagavAna paNa aMdaramAM khulatA jAya che. pAramArthika munipaNuM pragaTatuM jAya che. . tAtvika munidazAne pragaTAvIe . (sUkSa.) tethI ja jhaDapathI tAttvika munipadane meLavavA jhaMkhatA saMyamIe '(1) zarIra, (2) Indriya, (3) mana, (4) kaSAyAdi vibhAga pariNAma, (5) sukha, (6) duHkha, (7) bhaviSyanI ciMtA, (8) bhUtakALanI smRti, (9) manamAM uThatI vividha kalpanAo, (10) AzA, (11) sva-para vizenA abhiprAya, (12) saMkalpa, (13) vikalpa, (14) vicAra vagerethI huM atyaMta judo chuM, nirALo chuM - AvA bhedavijJAnane vAraMvAra ghUMTavuM. sUkSma, tAttvika bhedavijJAnanI tevI pariNati UbhI karavI. te - pariNatine atyaMta paripakva banAvavI, daDha karavI. tevI bhedavijJAnapariNatinA baLathI sAdhaka te zarIra, Indriya Adi 14 cIjothI aMdaramAMthI chUTo paDI jAya che. yadyapi bhedavijJAnathI zarIrAdi nAza nathI sa pAmatA paNa 'te badhAthI pote atyaMta judo che. te badhAthI potAnuM astitva svataMtra che' - tevuM sAdhaka spaSTapaNe anubhave che. te mujaba sAdhaka mAtra mAnato nathI. paraMtu hakIkatamAM anubhave che. A rIte zarIra, Indriya vagerethI aMdaramAM chUTA paDIne, jema rastAmAM paDelI dhULane mANasa udAsInabhAve jue, tema zarIra vagerene sAdhaka aMdaramAM pragaTelI vivekadRSTithI spaSTapaNe udAsInabhAve-samabhAve mAtra jue che. A rIte zarIrAdine udAsInabhAva-maunabhAve nirakhIne potAnA zuddha AtmasvarUpamAM ramaNatA karavAmAM je lInatA-magnatA-sthiratA Ave te ja tAttvika mauna che, pAramArthika munipaNuM che. A pramANe zAstrakArone mAnya che. A ja abhiprAyathI uttarAdhyayanasUtramAM jaNAvela che ke "sukhane ane duHkhane samabhAve joto huM mauna = munipaNuM AcarIza." muni banavA jhaMkhatA "bhRgu purohitanA uparokta kathanathI phalita thAya che ke munio sukha-duHkhamAM tanmaya-tadAkAra-tatUpa banIne sukha-duHkhano bhogavaTo karatA nathI paNa tene mAtra samabhAve jue che, asaMga sAkSIbhAve nIrakhe che, potAnAthI bhinna svarUpe nihALe che. 1. sukhaJca duHkhaM saMprekSamANaH cariSyAmi maunm|
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * tAttvikamaunalAbhavimarza: 8 2537 tatazca zarIrendriyAdiSu tatpravRttau cA'vidyAjanyaM tAdAtmyabuddhi-tanmayatA-tadAkAratA-svAmitva- pa pariNAmA'dhikAravRtti-kartRtvA'bhiprAya-bhoktRtvA''zayAdikam apAsya nijazuddhasvarUpazraddhAna-tadanusandhAna -nirveda-saMvegopazamabhAvAdidvArA nijazuddhacaitanyasvabhAve rucirUpeNa, nizcayarUpeNa, zuddhanayaheturUpeNa, ' praNidhAnarUpeNa, pariNatirUpeNa ca svasthitiH sampAdanIyA saMyamArthinA / itthameva tRtIyA manoguptiH / yogazAstroktA tAttvikaJca maunaM jJAnasAroktaM smpdyte| tatazca kuzalAnubandhaparamparA prvrttte| za ataH saMyamajIvane prAthamikA''vazyakazAstrAbhyAsottarakAlam antaHkaraNaM yathA zAntam, nIravam, ka nirvikalpam, nirvicAram, nistaraGgam, dhyeyaguNamayaJca syAt tathA pratidinaM jaghanyataH sArdhaghaTikA ka nija zuddhacaitanyasvabhAvamAM zuddhanayanA heturUpe TharIe ka (77) tethI je kharekhara munidazAnA mAzUka hoya temaNe zarIra, Indriya vageremAM ke zarIrAdinI pravRttimAM anAdikAlIna avidyAthI utpanna thatI (1) tAdAbhyabuddhi (= "huM zarIrAdi chuM" - AvI abhedabuddhi), (2) tanmayatA, (3) tadAkAratA - ekAkAratA, (4) svAmitvapariNAma (= "zarIrAdi mArA che' - AvI svAmitvabuddhi), (5) adhikAravRtti (= "kaSAyAdi karavAno mAro hakka che' - AvI buddhi), (6) kartutvano abhiprAya, (7) bhostRtvano Azaya (= "huM kaSAya, sukha, duHkha vagerene bhogavuM chuM - AvI bhostRtvabuddhi) vagere tattvone dUra karavA joIe. zarIrAdimAM tAdAmyabuddhi vagerene choDIne (A) "huM anaMtAnaMdamaya zuddha AtmA ja chuM' - A rIte potAnA zuddha caitanyasvarUpanI zraddhA karavI joIe. (B) "huM dehAdibhinna paramazAMta svastha cetana tattva chuM - A rIte aMtaramAM niraMtara potAnA ja caitanyasvarUpanuM tamAma pravRttimAM anusaMdhAna rahevuM joIe. (c) "mAre zarIra, Indriya, mana, kaSAya che vagere nazvara, asAra ane azuci tattvamAM bhaLavuM nathI, ramavuM nathI' - AvI nirvedanI = vairAgyanI tA pariNati pragaTAvavI joIe. (D) "mAre kevala zuddha caitanyasvarUpe atyaMta jhaDapathI pariNamavuM che' - AvA saMvegane jhaLahaLato karavo. (E) tamAma sthiti-paristhitimAM zAMta svabhAvane TakAvavo. A rIte gra zraddhA vagere pAMceya bhAvonA mAdhyame potAnA zuddha caitanya svabhAvamAM (1) rucirUpe, (2) nizcayarUpe, (3) zuddhanayanA heturUpe, (4) praNidhAnarUpe ane (5) pariNatirUpe saMyamArthIe vasavATa karavo joIe. AvI potAnI AtmadazAnuM nirmANa nigraMtha dazAne jhaMkhatA sAdhake karavuM ja joIe. A rIte ja hamaNAM yogazAstra saMdarbha dvArA jaNAvela trIjI manogupti ane jJAnasAramAM darzAvela tAttvika mauna = munipaNuM saMprApta thAya. tenAthI kuzala anubaMdhanI paraMparA pravarte che. vItarAga sarvajJa bhagavaMte batAvela A tAtvika ane paripUrNa mokSamArga che. aMtaHkaraNane nIrava karIe ja (.) tethI saMyamajIvanamAM prAthamika Avazyaka zAstrAbhyAsa pUrNa thayA bAda potAnuM aMtaHkaraNa je rIte zAMta, nirava, nirvikalpa, nirvicAra, nistaraMga thAya ane dhyeya evA paramAtmAnA vItarAgatAdi guNothI jhaDapathI raMgAyeluM-vaNAyeluM thAya te rIte roje roja kama se kama ekAda kalAka to Adara-ahobhAvathI prayatna karavo ja joIe. potAnA upayogane saMvega-nirveda pariNAmathI bhAvita karIne tenA upayoga
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2538 * zAnte manasi Atmajyotirdarzanam / 26/7 dvayakAlaparyantaM saMvega-nirvedavAsitopayogadvArA AdareNa yatitavyameva kAya-karma-saGkalpa-vikalpa -rAgAdimuktikAmibhiH, antaHkaraNasya prazAntatve eva AtmajyotirdarzanasambhavAt / taduktam adhyAtmasAre "zAnte manasi jyotiH prakAzate zAntamAtmanaH sahajam / bhasmIbhavatyavidyA, mohadhvAntaM vilayameti / / " (a.sA. | 20/06) tiA. tatazcA''dAvAgamA'numAnAbhyAM nijAM prajJAM saMskRtya dhyAnAbhyAsarasena sA saMzodhanIyA / itthameva vRttisaGkSaya-sAmarthyayogAdilakSaNaM sarvotkRSTaM yogaM sAdhako labhate / idamevA'bhipretya yogadRSTisamuccaye, brahmasiddhAntasamuccaye, lalitavistarAyAma, yogabindau, dvAtriMzikAprakaraNe yogasUtrabhASye ca "AgamenA'numAnena dhyAnAgAsarasena gho tridhA pravakanyAnuM prajJA tamane yo muttamam II" (yo.a.sa.100 + 2.zi.sa.dra + 7.vi.zastavAnta pR.72 + co.vi.412 + dva.pra.16/10 + co.phU.mA.9/48) rUtyum | vit " 'yogAbhyAsarasena', 'tattvamuttamam' iti pAThaH / tataH dIkSitajIvane prAthamikA'bhyAsottarakAlamantaHkaraNaM zIghraM zAntamudAsInaJca yathA syAt tathA prayatitavyam / "viziSTakriyApariNatamatiH yathAvasaraM paramopekSAyAmeva nivizate, tasyA eva nirvANasukhavarNikArUpatvAd" (a.ma.pa.180 vR.) iti vyaktam adhyAtmamataparIkSAvRttau / dvArA A prayatna karavAno che. kAyA, karma, saMkalpa, vikalpa, rAgAdi vibhAva pariNAmo vagerethI kAyamI chUTakAro meLavavAnI jhaMkhanAvALA AtmArthI jIvoe Avo prayatna karyA vinA chUTako ja nathI. kAraNa ke aMtaHkaraNa zAnta thAya to ja AtmajyotinuM darzana saMbhavI zake. A aMge adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke "mana zAMta thAya to ja (1) AtmAnI zAMta sahaja caitanyajyota prakAze che, (2) (dahAdimAM Atmabuddhi vagere svarUpa) avidyA bhasmIbhUta thAya che. tathA (3) mohanuM (= AtmasvarUpaviSayaka ajJAnanuM) aMdhAruM vilaya pAme che. ) dhyAnAbhyAsAdi vaDe nija prajJAne cokhI karIe ). (tatta.) tethI sAdhaka bhagavAne prAraMbhamAM Agama ane anumAna-tarka dvArA potAnI prajJAnuM saMskaraNa Cii -ghaDatara karIne, tyAra bAda dhyAnAbhyAsamAM rasa keLavIne te ja prajJAne sArI rIte svaccha karavI joIe. A rIte ja vRttisaMkSaya, sAmarthyayoga vagere svarUpa sarvotkRSTa yogane sAdhaka meLave che. A ja abhiprAyathI yogadRSTi samuccaya, brahmasiddhAnta samuccaya, lalita vistarA, yogabiMdu, dhAtrizikA prakaraNa ane pAtaMjala yogasUtrabhASyamAM jaNAvela che ke "Agama, anumAna ane dhyAnAbhyAsano rasa - A traNeya dvArA prajJAne taiyAra karato sAdhaka uttama yogane meLave che. kyAMka dhyAnAbhyAsa' nA badale 'yogAbhyAsa' evo pATha che tathA "jo nA sthAne "sarva pATha che. arthamAM khAsa pharaka nathI. tethI dIkSita jIvanamAM prAthamika zAstrAbhyAsa pUrNa thayA bAda jema jema potAnuM aMtaHkaraNa zAMta ane bAhya bAbatomAM udAsIna bane tema tema prakRSTa udyama karavo joIe. "viziSTa prakAre kriyAthI pariNata thayelI samajaNavALA sAdhaka to avasara Ave eTale parama upekSAmAM = audAsI dazAmAM ja vasavATa kare che. kAraNa ke tevI parama udAsInadazA e ja mokSasukhanI prasAdI svarUpa che' - A vAta adhyAtmamataparIkSAvRttimAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje atyaMta gaMbhIrapaNe ane spaSTapaNe jaNAvela che. A vAta kharekhara
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 tanmayabhAvalAbhopAyavicAraH 2539 yuktaJcaitat, yata itthameva dhyeyaguNamayatvam indriyArthonmanIbhAvazca drutaM sidhyeyAtAm, naanythaa| prakRte "dhyAnA'dhyayanA'bhiratiH prathamam, pazcAt tu bhavati tanmayatA" (So.12/14) iti SoDazakoktiH vibhaavniiyaa| 'tanmayatA = dhyeygunnmytaa'| paramodAsInabhAvA'bhyAsena zabdAdiviSayANAM grAhyatve rA indriyA'ntaHkaraNA''tmanAJca grAhakatve kSINe sati nitya-niraJjanA''tmadhyAnabalena ca dehendriyA- ma dyadhyAse prakSINe sati AtmajJAninA tanmayatA labhyate / idamevA'bhipretyoktaM dhyAnadIpikAyAM / "tanmayatvamavApnoti grAhya-grAhakavarjitaH" (dhyA.dI.174) iti, adhyAtmasAre ca "upAste jJAnavAn devaM yo 25 niraznanamavyayam sa tu tanmayatAM yAti dhyAnanidhUtajanma:II" (3.sA.9/6ra) rUDhiA iha paramodAsInabhAvA'bhyAsakAle "bahirantazca samantAt cintA-ceSTAparicyuto yogii| tanmayabhAvaM prApta: vatnati kRzamunmanImAvat II" (yo.zA.1ra/ra0), vRtti pradhAna svAna vAnIndriyana no rundhyAt / na khalu pravartayed vA, prakAzate tattvamacireNa / / " (yo.zA.12/26), "ceto'pi yatra yatra, pravarttate kA yuktisaMgata ja che. kAraNa ke A rIte ja sAdhu jhaDapathI dhyeyaguNamaya banI zake. IndriyanA viSayomAMthI Indriyone ane manane choDAvavA svarUpa unmanIbhAva paNa A rIte ja siddha thAya. bIjI koI rIte nahi. paramAtmaguNamaya banavuM ane unmanIbhAvane pragaTAvavo e to sAdhujIvanamAM mukhya lakSya che. * sAdhaka dhyeyaguNamaya bane che (9) prastutamAM SoDazaka graMthanI eka vAta UMDANathI vicAravI. tyAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "dIkSA jIvanamAM sauprathama dhyAna-adhyayanamAM abhirati-abhiruci hoya che. pachI tanmayatA = dhyeyaguNamayatA Ave che." jyAre bahAramAM parama udAsInabhAva ghUMTAvAthI zabdAdi viSayomAM grAhyatA marI paravAre tathA Indriya, mana ane AtmA - A traNamAM zabdAdinI grAhakatA marI paravAre tyAre nitya ane niraMjana evA AtmAnuM dhyAna karavAnA baLathI dehAdhyAsa, IndriyAdhyAsa, rAgAdhyAsa, nAmAdhyAsa vagereno atyaMta kSaya thatAM AtmajJAnIne tanmayabhAva = tanmayatA = dhyeyaguNamayatA prApta che thAya che. A ja abhiprAyathI dhyAnadIpikAmAM zrIsakalacandra upAdhyAyajIe jaNAvela che ke "grAhya -grAhakabhAvazUnyasAdhaka tanmayabhAvane prApta kare che." tathA adhyAtmasAramAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke "je jJAnI sAdhaka niraMjana nitya paramAtmAnI dhyAnAdi vaDe upAsanA kare che, te dhyAna dvArA karmanA kacarAne (dehAdhyAsAdine) sApha karIne tanmayatAne = dhyeyaguNamayatAne pAme che." * manovijayano mananIya mArga che () ahIM parama udAsInabhAvano abhyAsa karavAnA avasare yogazAstranI amuka vAto bhUlavA jevI nathI. tyAM zrI hemacaMdrasUrijIe jaNAvela che ke "bahAramAM ane aMdaramAM tamAma cintAothI ane ceSTAothI chUTelA yogI tanmayabhAvane prApta karIne atyaMta unmanIbhAvane anubhave che. pota-potAnA viSayone grahaNa karatI Indriyone rokavI nahi tathA (viSayomAM pravRtta na thatI) Indriyone viSayomAM pravartAvavI nahi. A rIte sAdhaka na to Indriyone roke ke na to Indriyone pravartAve, to parama tattva jhaDapathI prakAze che. mana paNa jyAM-jyAM pravartatuM hoya tyAM-tyAMthI te manane aTakAvavuM nahi. kAraNa
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2540 0 bahirmukhacittavRttivirAmavicAraH 26/7 / no tatastato vAryam / adhikIbhavati hi vAritam, avAritaM zAntimupayAti / / " (yo.zA.12/27) iti sa yogazAstrakArikAH gambhIrabuddhyA tarasA AdhyAtmikaprayojanasiddhitAtparyato bhaavniiyaaH| evaM "saMyatAni na cAkSANi, naivocchRGkhalitAni c| iti samyakpratipadA, tvayendriyajayaH kRtaH / / " (vI.to.94/2) ti vItarI stotrachAriyA, " tyanetra 2 pRthati, siddho vinthAt sa tattvataH" 2. (a.upa.2/9) iti adhyAtmopaniSaduktizca saMvega-vairAgyavAsitaprajJayA vibhAvanIyA / + ataH atipravRttibhArA'dhaHsammarditatayA na bhAvyaM dIkSitadazAyAm / kintu AtmasvarUpAnusandhAnena Ni antarmukhIbhUya zAntacittataH dehAdhyAsendriyA'dhyAsa-bahirmukhacittavRttinivRttyabhyAso'pi pAtaJjalasammatavirAmapratyayA'bhyAsasthAnIyaH (yogasUtra-1/18) AtmaratyekalakSaNena jJAnayogena evaM karttavyaH eva, ke manane aTakAvela hoya to te vadhAre doDavA mAMDe che. jo manane aTakAvela na hoya to potAnI meLe te mana zAMta thaI jAya che. paraMtu sAme cAlIne AsaktithI ke kutUhalathI navA-navA viSayomAM manane doDAvavuM nahi, pravartAvavuM nahi. gaMbhIra buddhithI A vAtane AtmArthI sAdhake vicAravI. AdhyAtmika prayojana jhaDapathI siddha karavA upara vajana ApavuM. ahIM deha-indriya-manane uzruMkhalA banAvavAnI vAta nathI karavI. paraMtu tene zAMta-svastha karavAnI vAta karavI che. A tAtparyane khAsa dhyAnamAM levuM. che Indriyavijayano mArga che. (vaM.) e ja rIte vItarAgastotrano eka zloka paNa ahIM gaMbhIratAthI vicAravo. tyAM zrI hemacaMdrasUrijIe jaNAvela che ke "he bhagavaMta ! Ape IndriyonuM damana paNa na karyuM. tathA Indriyone bemaryAdapaNe sAme cAlIne viSayomAM pravartAvI paNa nahi. A rIte Ape suMdara buddhithI (sAcA mArge cAlIne) Indriyavijaya raNa meLavyo." temaja adhyAtma upaniSat graMthamAM mahopAdhyAyajIe paNa mArmikapaNe jaNAvela che ke "yogasiddha puruSa pAMceya IndriyonA viSayone choDe nahi ke choDavAno prayatna paNa kare nahi tathA grahaNa kare nahi Lii ke grahaNa karavAno prayatna paNa kare nahi. mAtra viSayone te paramArthathI jANe-jue." atyaMta saMvega -vairAgyabhAvita prajJAthI A zAstroktionI vibhAvanA karavI. tathA bahAramAM kAyika-vAcika nivRttino tathA aMdaramAM vaicArika nivRttino abhyAsa karavo. 4 jJAnayoga vaDe cittanivRttino abhyAsa karIe 4 (tA. tethI pravRtti-pravRtti ne pravRttinA bhAra boja nIce daTAI javAnI, kacaDAI javAnI gaMbhIra gojhArI bhUla dIkSita jIvanamAM kadApi na ja karavI. paraMtu ahIM batAvyA mujaba potAnA AtmAnA svarUpanuM anusaMdhAna karavA dvArA aMtarmukha thaIne zAMta citte dehAdhyAsanI + InDiyAdhyAsanI + bahirmukhI cittavRttionI nivRttino hetu bane tevo abhyAsa paNa karavo ja joIe. pAtaMjala yogadarzananI (yogasUtra1/18) paribhASA mujaba A abhyAsa 'virAma pratyaya abhyAsa' kahevAya che. te dIkSita jIvanamAM vaNAI javo joIe. mAtra AtmAmAM AnaMdanI anubhUtisvarUpa jJAnayoganA mAdhyamathI A nivRttino abhyAsa tAttvika thAya. Avo nivRttino abhyAsa dIkSA jIvanamAM ati Avazyaka che. bAkI to pravRtti -nivRttimaya evI cAritrapariNatino saMpUrNapaNe sAco svAda mANI na ja zakAya. cAritranA pravRttiaMzano
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 ___ pravRtti-nivRttimayacAritrapariNatisvAdaH / 2541 anyathA pravRtti-nivRttimayA cAritrapariNatiH kAtsnyena AsvAditA naiva syAt / dIrghakAlIna- pa dIkSAparyAyAnantaramapi rasapUrvamupAdeyadhiyA jAyamAno bahirmukhI cittavRttipravAho hi dIkSitadurghaTanaiva krunnaa''spdaa| ato bahirutsukatA-kutUhala-kautukAdikaM yathA mriyeta tathA udAsInatA saMyaminA saMprAptavyaiva / sAMvatsarikasaMyamasAdhanAtaH saMyamI sarvArthasiddhavimAnavarttitridazatejolezyA'tikrAnto bhavatIti ma bhagavatIsUtre(14/9/539) darzitAM dIkSitadazAM samAro saMyaminA saMvatsaramAtrakAlamadhye bahirmukhacittavRttipravAho yathA viramet tathA prayatitavyam antaraGgodyame pUrvokte pnycdshvidhe| kAya-karaNA'ntaHkaraNanivRttyabhyAsarucivRddhikRte caikAnta-mauna-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna-samAdhi -kAyotsargAdipradhAnA jinezvarasAdhanA paunaHpunyena AdarabhAvato vibhAvanIyA svasya ca jainatvaM vimRzyam / Ni tatazca nijasvabhAvamagnatA-sthiratA-ramaNatAdikRte antaraGgotsAhAdyAvirbhAvena bAhyaviSayebhyo dehendriyA- ... abhyAsa kema karavAmAM Ave che, tema bAhya-AMtara nivRttiaMzano paNa AgaLanI dazAmAM to abhyAsa thavo ja joIe. varSonI saMyamasAdhanA pachI paNa rasapUrvaka bahAramAM cittavRtti upAdeyabuddhithI bhaTake ja rAkhe te dIkSita jIvananI karuNa durghaTanA (Tragedy) ja kahevAya. tethI bahAramAM utsukatA-kutUhala -kautuka-jijJAsA marI paravAre tevI udAsInatA saMyamIe meLavavI ja joIe. bhagavatIsUtramAM 1 varSanI saMyamasAdhanA pachI saMyamI anuttaravimAnavAsI devanI tejovezyAne oLaMgI jAya - AvuM jaNAvela che. te bhUmikAe pahoMcavA mATe saMyamIe eka varSanI aMdara ja bahirmukhI cittavRttine virAma Apavo ja joIe. te mATe pUrvokta (juo- pRSTha 2495 thI 2500) aMtaraMga puruSArtha paMdara prakAre karavo ja joIe. savAla :- zarIra-Indriya-mananI nivRttino abhyAsa karavAmAM ruci kaI rIte jagADavI ? * nivRtti abhyAsanI rucinA be upAya ja javAba :- (Aya.) zarIra, Indriya ane antaHkaraNa - A traNeya zAMta thAya, sthira thAya, nivRtta thAya, e nIrava thAya teno abhyAsa (Practice) karavAmAM jIvone sAmAnyathI ruci jAgatI nathI. tema karavAmAM samaya bagaDato hoya, kazuM prayojana na sadhAtuM hoya - tevI prAyaH jIvone pratIti thatI hoya che. tethI ja nivRttino () { abhyAsa karavAmAM kaMTALo, nIrasatA, thAka, UMgha, bagAsA, jhokA, nidrA, taMdrA vagereno anubhava thato hoya che. pravRttino ja abhyAsa karavA TevAyela zarIra, Indriya ane mana nivRttino abhyAsa karavAmAM prAraMbhamAM sAtha na Ape - tevuM paNa bane. tethI tevI nivRttinA abhyAsamAM ruci-ullAsa-umaMga-zraddhA -vizvAsa lAvavA, TakAvavA ane vadhAravA mATe (A) tAraka jinezvara bhagavaMtanI (1) ekAnta, (2) mauna, (3) IndriyapratyAhAra, (4) AtmasvarUpanI dhAraNA, (5) dhyAna, (6) samAdhi, (7) kAyotsarga AdinI mukhyatAvALI sAdhanAne vAraMvAra AdarabhAve UMDANathI vicAravI. tathA (B) "ApaNe sAmAnya jana nahi paNa jaina chIe, jinezvaranA anuyAyI chIe. jinezvaranA sAdhanAmArge cAlavAno jene umaLako na jAge tene jaina kahevaDAvavAno adhikAra kaI rIte maLe ?' A aMge UMDI mImAMsA karavI. A be vicAraNAnA lIdhe "A karuM. te karuM. pelu karuM. zuM karuM ?' - ItyAdi kartutvabhAvanA vaLagADamAMthI chUTIne "huM mArAmAM karuM, mArA zuddha caitanyasvarUpamAM karuM. parama nirvikAra, zAzvata zAMtarasamaya, sahaja samAdhimaya, anaMtAnaMdamaya
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2542 0 bAhyapravRttyatirekA tyAjya: 0 26/7 e 'ntaHkaraNopayoga-ruci-pariNatayaH svarasato nivarteran / itthaM nijopayoga AtmasvarUpe dRDhatayA vizrAmyet / asyAJcA'vasthAyAM pApasthAnakagocaraH akaraNaniyamaH prakRSyate / maNDUkabhasmodAharaNataH pAramArthiko vRttisaGkSayaH prAthamyena sampadyate / idamabhipretya yogabindau zrIharibhadrasUribhiH "maNDUkabhasmanyAyena vRttibIjaM za mhaamuniH| yogyatA'pagamAd dagdhvA tataH kalyANamaznute / / " (yo.bi.423) ityuktam / "vRttikSayo hi AtmanaH karmasaMyogayogyatA'pagamaH" (pA.yo.1/17 vi.) iti pAtaJjalayogasUtravivaraNe yshovijyvaackendraaH| tadanu mahotsavAdiprabandhA'nAvazyakadIrghavihAra-patrAcAra-vANIvilAsa-gRhasthaparicaya-vijAtIyaNa saMyamisamparkAdiSu svarasato nirgrantho naiva sambadhyate, na vA tAn jAtucid udIrayati, teSAm kA AtmAditattvasaMvedanazIlatAbAdhakatvAt / bAhyapravRttyatirekeNa antaHkaraNA''rdratA-bhadrakatA-komalatA-saralatA -samatA-saMvedanazIlatA'ntarmukhataucityAdikaM prAyazo hnyte| anavarataM jAyamAnA prazastA'pi nijasvarUpamAM huM karuM - AvI nijasvabhAvamAM magnatA-sthiratA-ramaNatA-lInatA mATeno utsAha-umaMga -talasATa-taravarATa pragaTe ane bAhya viSayomAMthI zarIra-Indriya-mana-upayoga-ruci-pariNati svarasathI nivRtta thAya. A rIte potAno upayoga AtmasvarUpamAM daDhapaNe vizrAnta thAya, sthira thAya, magna thAya. pApaakaraNaniyama-vRttisaMkSayane AtmasAt karIe (aa .) A avasthAmAM pApasthAnakomAM pravRtti na karavAno niyama = akaraNaniyama prakRSTa bane che. deDakAnI rAkha thayA pachI temAMthI pharIthI deDako utpanna thaI na zake te daSTAMtathI pharI kyAreya karmavRttio udbhave nahi, te rIte A avasthAmAM pAramArthika vRttisaMkSayanI sauprathama zarUAta thAya che. A ja - abhiprAyathI yogabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke deDakAnI bhasma thavAnA udAharaNathI AtmAmAM karmano saMbaMdha thavAnI yogyatAno atyaMta uccheda thavAthI mahAmuni karmavRttibIjane bALIne tyAra bAda AtmakalyANane meLave che." "AtmAmAM karmano saMbaMdha thavAnI yogyatAnI nivRtti e vRttisaMkSaya kahevAya sa - AvuM pAtaMjalayogasUtravivaraNamAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che. kharekhara AvI unnata-umadA-udAtta AtmadazA tyAre pragaTe che. jala dhyAnAdi dvArA nivRttine sAdhIe A (tavana) tyAra bAda avAra-navAra mahotsavAdinI hAramALA, binajarUrI lAMbA-lAMbA vihAra, patrAcAra, vANIvilAsa, vAgUADaMbara, navA-navA gRhasthono paricaya, vijAtIya saMyamIono satata saMparka vagere pravRttimAM AtmArthI nirgastha svarasathI joDAya nahi ke tevI pravRttionI sAme cAlIne udIraNA kyAreya na kare. kAraNa ke tevI pravRttio AtmA-saMvara-nirjarA vagere tattvamAM upAdeyapaNAnuM ke ajIva-Azrava -baMdhAdi tattvamAM heyapaNAnuM saMvedana karavAnI kSamatAne avarodhe che. bAhya pravRttiono bojo vadhavAthI hRdayanI AdratA, bhadrakatA, nikhAlasatA, komaLatA, saraLatA, samatA, saMvedanazIlatA, antarmukhatA, aucitya vagere prAyaH haNAya che. prazasta evI paNa zAsanaprabhAvanA vagere pravRttio jo satata cAlu ne cAlu ja rahe to potAnA zuddha cetana dravyamAM daSTine-upayogane sthApita karavAnI rucine jagADavAnI-joDavAnI-TakAvavAnI
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 nirgranthadazAnirUpaNam / 2543 pravacanaprabhAvanAdipravRttiH nijazuddhacetanadravyadRSTiniyojanaruciyoga-kSema-vRddhigocaraM vIryollAsAdikaM bhUmnA pa hanti / tatazca bAhyapravRttiprAcuryaparityAgenA''tmazuddhilakSyata AvazyakacAritrAdyAcAraM pAlayitvA saMvedanazIlA'ntaHkaraNena dhyeyaparamAtmapratimAdyAlambanato nijazuddhaparamAtmasvarUpabhaktiM kRtvA nijA'ntaHkaraNasya zAntatA-nIravatA-nirvikalpatA-nirvicAratA-nistaraGgatA-dhyeyaguNamayatAkRte nijanirmalaparamAtmatattvadhyAna-sahajasamAdhi-kAyotsargAdikaM nivRttipradhAnaM sadanuSThAnaM samabhyasanIyam / nAnAnaya-nikSepa-pramANaiH sva-parazuddhA'zuddhadravya-guNa-paryAyaparizIlanato nijabuddheH prAvacanikaprauDhapadArthaparicchedapaTutvalakSaNaM sUkSmatvaM prAvacanikaprauDhapadArthaparicchedaparAyaNatvalakSaNaJca sakriyatvaM sampAdya tadanu / darzitarItyA tasyA nIravatvaM niSkriyatvaJca prAdurbhAvanIyam / Adau zAstrA'bhyAsa-dhyAna-tapazcaryAdinA antaHkaraNam ekAgraM sAttvikaJca kRtvA pazcAd samatA-samAdhyAdidvArA zAntaM zuddhaJca karttavyam / ke -vadhAravAnI bAbatamAM, varSollAsAdi prAyaH uchaLatA nathI. kema ke tevI pravRttino vaLagADa tevA varSollAsa vagerene haNe che, dabAve che, Avare che. tethI tevI bAhya pravRttino vaLagADa choDI AtmavizuddhinA lakSyathI Avazyaka cAritrAcArAdine pALI, saMvedanazIla hRdayathI ApaNA paramadhyeya evA paramAtmAnI pratimA vagerenuM AlaMbana laIne potAnA zuddha paramAtmasvarUpanI parama bhakti-upAsanA karavI joIe. potAnA zuddha paramAtmasvarUpane uchaLatA ullAsa-umaMgathI bhajIne AtmArthI sAdhake potAnA aMta:karaNane zAMta-nIrava -nirvikalpa-nirvicAra-nistaraMga-pleyaguNamaya karavA mATe nijazuddha paramAtmatattvanuM dhyAna, sahaja samAdhi, kAyotsarga vagere nivRttipradhAna sadanuSThAnano = sAdhanAno sArI rIte abhyAsa karavo. ... to AtmadravyAdi zuddhapaNe pariName che (nAnA) aneka naya, pracura nikSepa ane vividha pramANo dvArA potAnA ane bIjAnA, zuddha ane azuddha che evA dravya-guNa-paryAyono UMDo abhyAsa karavAthI potAnI buddhi sUkSma ane sakriya bane che. sUkSmabuddhi to pArakezvara pravacananA prauDha padArthono nirNaya karavAmAM kuzaLa hoya che. sakriyabuddhi Agamokta padArthono CL nirNaya karavAmAM satata gaLADUba hoya che, tatpara hoya che, capaLa hoya che. dravyAnuyoganA abhyAsathI buddhine sUkSma ane sakriya karyA bAda te ja buddhine nIrava ane niSkriya karavAnI che. te ja rIte sauprathama zAstrAbhyAsa, dhyAna, tapazcaryA vagere vaDe aMtaHkaraNane ekAgra ane sAttvika karavAnuM che. pachI te ja aMtaHkaraNane samatA, samAdhi, vRttisaMkSaya vagere sAdhanA dvArA zAMta tathA zuddha karavAnuM che. sahajamaLa, laya, AvaraNazakti, vikSepazakti vagere svarUpa cittanI gharavakharIne khAlI karavAnI che, cittamAMthI bahAra kADhavAnI che. (1) AtmAnA caitanyasvabhAvano virodha karanAruM baLa eTale sahajamaLasvarUpa cittazakti. (2) jApa, svAdhyAya, dhyAna vagere sAdhanAnA avasare nidrA-tandrA vagere lAve te cittanI layazakti. (3) Azrava, baMdha vagere heya tattvomAM heyapaNAnI buddhine je AvarI de ane saMvara-nirjarAdi upAdeya tattvomAM upAdeyapaNAnI buddhine je DhAMkI de, aTakAvI de te cittanI AvaraNazakti. (4) tathA te ja Azrava, baMdha vagere heya tattvomAM upAdeyapaNAnI buddhine utpanna karanArI, saMvara-nirjarAdi upAdeya tattvomAM heyapaNAnI buddhine UbhI karanArI ane aMdaramAM mithyA AbhAsa Ubho karanArI cittanI vikSepazakti jANavI.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2544 0 sahajamalAdiniSkAzananirUpaNam / "svarUpe sarvoDa ivasati, pacaca nyatra vRjyayo II" (sa .phU.74/.pR.201) rUti anuyogadvArasUtramaladhAravRttivacanaM cetasikRtya nirbhayatayA asaGgasAkSibhAva-jJAtRdRSTabhAva-svacittanirIkSaNa -cittavRttiparIkSaNa-nijatrikAlazuddhasvabhAvabhAvanAdibalena sahajamala-layA''varaNa-vikSepazaktyAdikaM labdhimanogataM jIvacaitanyopaSTabhyasvArthakriyAkAri jIvabhrAntimUlakA'nAdikAlInabhavabhramaNanimittaM mumukSuNA svacittAd bahirniSkAzanIyam / mahAmoho mUlAdunmUlanIyaH / itthameva-nijAtmadravya-guNa-paryAyAH zuddhatayA sAnubandhatayA cA''zu prinnmeyuH| tavA aSTAvaraNaprItam (ma.pra.1/4-1) mAtmaparitimajJAnaM tattvasaMvevanatayA (../6) pariNamati / SoDazakaprakaraNoktaJca (So.pra.11/8) cintAmayaM jJAnaM bhAvanAmayajJAnarUpeNa (So.pra.11/9) zIghratayA pariNamati / yogabindu-dvAtriMzikAprakaraNA'dhyAtmasArAdidarzitam (yo.bi.214 + 220 + dvA. 14/23 + 25 + a.sA.2/23-25) anubandhazuddhA'nuSThAnaM tattvasaMvedanajJAnA'nugataM paramArthato'syAM dazAyAM che ApaNe ApaNA svarUpamAM vasIe che ("sva.) A cAreya anAdikAlIna kacarAne cittamAMthI (= labdhimanamAMthI) bahAra kADhavA mATe asaMga sAkSIbhAva, jJAtA-daSTAbhAva pariNati, nijacittanirIkSaNa, svacittavRttiparIkSaNa, potAnA trikALa zuddha svabhAvanI bhAvanA vagereno UMDo dIrghakAlIna abhyAsa karavo. tenA baLathI te cAreya prakAranA kAdava -kIcaDa-kacarAne labdhimanamAMthI bahAra kADhavA. paraMtu A kAryamAM jarAya gabharAvuM nahi. kAraNa ke dareka vastu potAnA svarUpamAM ja vase che. eka cIja bIjAnA svarUpamAM vasI zake nahi' - AvuM anuyogadvArasUtravyAkhyAmAM mAladhArI zrI hemacandrasUrijIe jaNAvela che. matalaba ke sahajamaLa vagere e AtmAnA caitanyasvarUpamAM pagapesAro karI zake nahi. tevo tene adhikAra nathI. nizcayanaya ema kahe che ke "sahajamaLa vagere potAnA ja svarUpamAM rahe, AtmAmAM na rahe." vyavahAranaya ema kahe che ke dI "AtmAmAM ja sahajamaLa vagere rahelA hoya - tevo anubhava thAya che. banne nayanA abhiprAyanuM saMyojana karavAthI khyAla Ave che ke sahajamaLa vagere cAreya malina tattvo ApaNA labdhimanamAM rahIne caitanyanI sahAyathI potAnuM kAma kare che. paraMtu ajJAnavaza AtmA te kAryone potAnA mAnI le che. A bhramanA lIdhe ja anAdi kALathI saMsAra cAlI rahyo che. labdhimanamAMthI sahajamaLa vagere nIkaLI jAya to A saMsAracakrano virAma thAya. tethI mumukSue bhavabhramaNane TALavA mATe nirbhayatAthI te cAreya malina tattvone potAnA labdhimanamAMthI bahAra kADhavA tathA mahAmohane mULamAMthI ukheDI nAMkhavo. to ja nijAtmadravya -guNa-paryAyonuM zuddhapaNe ane sAnubaMdhapaNe jhaDapathI pariNamana thAya. tattvasaMvedanajJAna-bhAvanAjJAna meLavIe (tA.) aSTakaprakaraNamAM zrIharibhadrasUrijIe darzAvela AtmapariNativALuM jJAna tyAre tattvasaMvedanajJAnarUpe pariName che. SoDazaka prakaraNamAM darzAvela ciMtAmaya jJAna have bhAvanAmaya jJAna svarUpe zIghratAthI pariName che. yogabiMdu, kAtrizikA prakaraNa, adhyAtmasAra vagere graMthomAM varNaveluM, tattvasaMvedanajJAnathI vaNAyeluM anubaMdha zuddha anuSThAna paramArthathI A dazAmAM siddha thAya che. tenAthI mULamAMthI doSo ukhaDe
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? 6/7 0 maNDUkabhasmanyAyena doSadahanadarzanam / 2545 sidhyati / tatazca maNDUkabhasmanyAyena doSAH prAcuryeNa samUlaM dahyante, guNa-doSagocaraguru-lAghavacintA -BnijAtmazuddhigocaraprabalapraNidhAna-yatanAdyupetadRDhapravRttyAdisadbhAvAt / / evameva dhyAnADuttarakAlamapi sarvatra satataM nijasvarUpAnusandhAnamavicchinnatAmApadyate, anyathA rA khaNDazaH nijasvarUpopAsanAlakSaNaH dharmapuruSArthaH syAt, na tvakhaNDarUpeNa paripUrNarUpeNa ca moksspurussaarthH| ma khaNDazaH dharmapuruSArthabalena samagratayA ratnatrayaniSpattiH na syAt / svalpadharmapuruSArthenA'pi zrAnto'yaM I jIvo'nekazaH AtmasAdhanAmArgAd vyAvRttya punarapi rAgAdimUDhatayA bhavavane vividhabhayabhIme bhraantH| granthidezamAgatyA'pi granthiM nibiDIkRtya bhavAbdhau bruudditH| asmin bhave punarapi evaM na syAt tthaa'vdhaatvymaatmaarthinaa| bhAvanirgranthasya tu tAdRzA''tmasvarUpA'nusandhAnA'vicchedabalenaiva bhikSATanAdikriyAkAle'pi kA AtmadhyAnam avyAhatameva / idamevA'bhipretya adhyAtmasAre "dehanirvAhamAtrArthA yA'pi bhikSATanAdikA / che. deDakAnI rAkha thAya tema doSo ahIM pracura pramANamAM bhasmIbhUta thatA jAya che. kema ke guNa-doSa aMge lAbha-nukasAnanI vicAraNA, AtmazuddhinuM prabaLa praNidhAna tathA jayaNA, vidhi vagerethI yukta daDhapravRtti vagere tyAre tyAM hAjara hoya che. a thoDoka dharmapuruSArtha karIne aTakIe nahi ? | (va.) uparokta saghaLI prakriyAnA prabhAve ja dhyAnAdi pUrNa thayA bAda paNa sarvatra satata potAnA zuddha svarUpanuM anusaMdhAna akhaMDapaNe TakI rahe che. jo uparokta rIte mokSamArge sAdhaka AgaLa na vadhyo hoya to potAnA svarUpanI khaMDazaH upAsanA karavA svarUpa truTaka-truTaka dharmapuruSArtha thAya. paraMtu akhaMDapaNe ane paripUrNapaNe mokSapuruSArtha na thAya. truTaka-truTaka ane chuTaka-chuTaka dharmapuruSArtha karavAnA baLathI ApaNuM , mukhya kArya siddha na thAya, samagrapaNe samyagdarzana-jJAna-cAritra pragaTa na thAya. pUrve aneka vAra A jIva thoDoka dharmapuruSArtha karIne paNa thAkI gayo. thoDI sAdhanA karIne "meM ghaNI sAdhanA karI' - AvI bhrAntithI nI jIva sAdhanAmArgathI pAcho vaLI gayo. tathA pharIthI rAgAdi vibhAga pariNAmomAM mUDha banIne, janma -roga-ghaDapaNa-mota-durgati vagere aneka prakAranA bhayAnaka upadravothI raudra banelA bhavavanamAM ghaNuM bhaTakela che. graMthideza pAse AvIne paNa A jIva DhIlo paDI gayo ane mohadazAmAM aTavAIne rAgAdigraMthino bheda karavAne badale graMthine majabUta karI beTho. A rIte bhavasAgaranA kinAre AvelA jIvane paNa mohanA mojA tANIne bhavasAgaramAM DUbADI de che. A bhavamAM pharIthI AvuM na banI jAya te mATe AtmArthIe sAvadhAna rahevuM. prabhuprasAdathI have jhaDapathI akhaMDa-paripUrNa mokSapuruSArthanuM maMgalAcaraNa karIe. bhikSATanAdi kALe paNa AtmadhyAna avyAhata (bhAva) bhAvanirjhanthane to tathAvidha AtmasvarUpanuM anusaMdhAna satata sarvatra Take che. tenA baLathI ja bhikSATanAdi kALe paNa temanuM AtmadhyAna avyAhata-akhaMDa ja vartatuM hoya che. A ja abhiprAyathI adhyAtmasAramAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke "rasagRddhithI ke dehaAsaktithI nahi paraMtu mAtra zarIrano nirvAha karavA mATe AtmajJAnInI bhikSATanAdi je koI paNa kriyA pravartatI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2546 kriyA jJAnino dhyAnA'vighAtinI / kriyA sA jJAnino'saGgAnnaiva dhyAnavighAtinI / / " (a.sA.15/11) ityuktam / "nAsti kAcidasau kriyA, yayA sAdhUnAM dhyAnaM na bhavati" (A.ni.dhyAnazataka-105 vR.) iti AvazyakaniyuktihAribhadrIvRttivacanaM rA dhyAnazatakavivaraNavarti prakRte'nusandheyam / darzitarItyA buddheH nIravatve niSkriyatve ca antaHkaraNasya tu zAntatve zuddhatve ca jAyamAnayA za puSkalayA jJAnAvaraNAdikarmanirjarayA bhUmnA svAntaH prabhuprasAdavidhayA pracurA lokottarA AtmAnubhavaika- gamyA'rthagocarA apUrvA anuprekSAvRSTiH svayameva vrsstiitynubhuuyte| kintu tAdRzA'nuprekSApradarzana -prakAzanAdau vyagratA agretanaguNasthAnakA''rohaNakAmibhiH naiva kAryA, tato bahirmukhatA'haGkArAdipuSTyA mahAmohavyAmohanimajjanasambhavAt / na vA tAdRzAnuprekSAvicArA api labdhimanasi saGgrahItavyAH kintu nijA'ntaHkaraNaM hoya te asaMgabhAvathI - anAsaktithI pravartatI hovAthI dhyAnano vyAghAta na ja kare." tathA "koI tevI kriyA (sAdhu jIvanamAM) nathI ke jenAthI sAdhune dhyAna na thAya' - A mujaba Avazyakaniryukti vyAkhyAmAM dhyAnazatakanuM vivaraNa karatAM zrIharibhadrasUrijIe je jaNAvela che, tenuM paNa prastutamAM anusaMdhAna karavuM. che apUrva anuprekSAnA prakAzanamAM na aTavAIe che (u.) upara jaNAvelI paddhati anusAra buddhine nIrava ane niSkriya karavAmAM Ave tathA aMtaHkaraNane zAMta ane zuddha karavAmAM Ave tyAre jJAnAvaraNAdi karmonI puSkaLa nirjarA thAya che. tenA kAraNe ghaNI vAra potAnA aMtaHkaraNamAM prabhunA prasAdasvarUpe DhagalAbaMdha anuprekSAno varasAda varasato hoya - tevuM e sAdhaka anubhave che. te anuprekSA paNa kadi pUrve na sAMbhaLela, na vicArela, na vAMcela evA apUrva - abhinava arthano AviSkAra karanArI lokottara hoya - tevuM paNa banatuM hoya. tathA te anuprekSAnA Cii padArtho paNa mAtra AtmAnubhUti dvArA ja oLakhI zakAya tevA hoya che. tethI tevI anuprekSA bIjAne jaNAvavAnI bhAvanA-lAlaca jAge te svAbhAvika che. paraMtu upara-uparanA guNasthAnaka upara caDhavAnI e kAmanAvALA sAdhake tevI anuprekSAnA pradarzana ke prakAzana vageremAM mohAI na javuM, aTavAI na ja javuM. kAraNa ke tevI sAttvika pravRttinA mAdhyame paNa potAnI bahirmukhatA poSAI javAthI, ahaMkAra -mahattvAkAMkSAdi bhAvo majabUta thaI javAthI mahAmohanI bhUlabhUlAmaNImAM aTavAI javAya, DUbI javAya - tevI saMbhAvanA UbhI ja rahe che. tevI pravRtti sAdhakane phasAve tevI saMbhAvanA nakArI zakAtI nathI. e mArga lapasaNo ane jokhama bharelo che. parane mATe pAvana padArthaprakAzane pAtharanArI tevI paNa pravRtti potAnA mATe AganA bhaDakAsvarUpe sAbita thaI zake che. namratA-laghutA-aMtarmukhatAdi guNavaibhavane bhasmIbhUta karanArI paNa te pravRtti banI zake che. # apUrva anuprekSAne aMtaHkaraNamAM pariNamAvIe che (vA.) tathA tevI alaukika apUrva anubhavagamya anuprekSAnA vicArone paNa labdhimanamAM saMgharI rAkhavAnA nathI. paraMtu potAnA aMtaHkaraNane te svAnubhUtigamya anuprekSAthI pariNata karavAnuM che. kema
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/7 nirvikalpAtmanA lokottarAnuprekSAnuvRttiH iSTA 0 2547 tAdRzAnuprekSApariNataM kAryam, nirvikalpAtmanA tAdRzAnuprekSA'nuvRtteH iSTatvAt, AvazyakatvAcca / itthameva harSa-viSAda-kopa-zokA'haGkArAdivigamena tAttvikapaNDitatvalAbhaH sambhavet / prakRte '"paMDio no harise, no kuppe" (A.1/2/3) iti AcArAGgoktiH bhAvanIyA / vikalpa-vitarka-vicArA'ntarjalpavyagratAM vimucya vikalpadazA pUrNatayA daahyaa| nijAntaraGgarucipravAha: paramanirvikAranijaparamAtmatattve dRDhatayA sNyojyH| nirvikalpAtmanA tAdRzA'nuprekSApariNatA'ntaHkaraNasya // rucipravAha: nijaparamAtmatattve saukaryeNa sthApyate / itthamantarAtmadazAzuddhi-vRddhitaH nijaparamAtmadazA .. jhaTiti prAdurbhavati / zIghratayA nijA'ntarAtmadazAzuddhi-vRddhikRte tu bAhyAcAre iva nijA'ntaraGgapariNatau api ke aMtaHkaraNamAM nirvikalpasvarUpe tevI anuprekSAnuM astitva ISTa che tathA Avazyaka che. TUMkamAM, aMtaHkaraNane te anuprekSAnI asaravALuM karavAnuM che. A rIte aMtaHkaraNa lokottara anuprekSAthI bhAvita thavAthI ja nAnA-moTA prasaMgomAM harSa, viSAda, krodha, zoka, ahaMkAra vagere bhAvo jAgatA nathI. tenA lIdhe tAttvika paMDitAIno-prAjJatAno lAbha saMbhave che. ahIM AcArAMgasUtranI sUktinI vibhAvanA karavI. tyAM jaNAvela che ke "paMDita rAjI na thAya ke nArAja na thAya." & vikalpadazAne bALI nAMkho . (vivA.) mULa vAta e che ke navA-navA vikalpanA ghoMghATavALI sthitimAM phasAvAnuM nathI. avanavA tarka-vitarkanA vamaLane UbhA karavAnA nathI. vicAra-vicAra ne vicAramAM aTavAvAnuM nathI. antarjalpa -babaDATa-aMdaranA dhvanionI hAramALAmAM khoTI thavAnuM nathI. vikalpAdinI vyagratAne choDIne vikalpadazAne pUrNatayA bALavAnI che, naSTa karavAnI che. potAnA AMtarika lAgaNItaMtrane - rucipravAhane parama nirvikArI nija paramAtmatattvamAM daDhapaNe joDavAnuM, temAM kendrita karavAnuM kAma mukhya che. temAM bAdhaka hovAthI vikalpadazAne bALavAnI vAta jaNAvI che. cittane te lokottara anuprekSA saMbaMdhI paNa vikalpomAM aTavAvAnuM nathI. paNa e anuprekSAnI asaravALuM aMtaHkaraNa karavAnuM che. nirvikalpapaNe evI anuprekSAo je aMtaHkaraNamAM pariName che, te aMtaHkaraNanA rucipravAhane saraLatAthI ane sahajapaNe nija paramAtmatattvamAM kendrita karI zakAya che. tenA prabhAve antarAtmadazAnI puSkaLa zuddhi ane vRddhi thAya che. aMtarAtmadazA baLavAna bane che. tenA lIdhe potAnuM paramAtmasvarUpa jhaDapathI pragaTa thAya che. AMtarika pariNatimAM vidhi-niSedhane lAgu pADIe | (zI.) atyaMta jhaDapathI potAnI aMtarAtmadazAne vizuddha karavA mATe tathA vadhAravA mATe AtmArthI sAdhake, bAhya AcAronI bAbatamAM vidhi-niSedha lagAvavAnI jema potAnI aMtaraMga pariNatimAM paNa vidhi-niSedhane lAgu pADavA. bAhya AcAro aMge jeTalA pramANamAM vidhi-niSedha ApaNe lAgu pADIe chIe, tenA karatAM vadhu pramANamAM pratikSaNa savizeSapaNe potAnI AMtarika pariNatine sudhAravA mATe vidhi-niSedha lagADavA atyaMta jarUrI che. te A pramANe samajavuM. 1. feto na hRthvata, na the|
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ?6/7 2548 0 antaraGgavidhi-niSedhavimarzaH / pa viziSya vidhi-niSedhau pratikSaNaM smnugntvyau| tathAhi - (1) nijapariNatiH svAtmatattvasanmukhInA vidheyA parasanmukhInA ca pratyAhAryA / (2) cittavRttipravAhaH atIndriyA'parokSajJAnamAhAtmyazAlI karttavyaH indriyajJAnAcca vyaavrttniiyH| (3) jJAnAvaraNa-vIryAntarAyAdikSayopazamasantatiH nijAtmatattva grahaNa-saMzodhanAdikRte vyApAryA paradravya-guNa-paryAyA'bhimukhatA ca antaHkaraNataH prtissedhyaa| (4) za nijanirmalajJAyakatattvam aparokSatayA satataM jJAtavyam, jJAyamAnaM ca bAhyavastu atyantam upekSaNIyam / ka (5) svazuddhAtmagocarA Adara-bahumAna-ruci-prIti-zraddhA-bhakti-vividiSAdibhAvA AvirbhAvanIyAH para- vastu-nijA'zuddhavastugocarAzcA''darAdibhAvAH sarvathA tyktvyaaH| itthaM nijA'bhyantarapariNAmagocaravidhi-niSedhapAlanottarakAlaJca nijanirmalasvabhAvalAbhakRte'navaratam (1) potAnI pariNatine nija AtmatattvanI sanmukha karavI, mokSamArgAbhimukhI banAvavI e AMtarika vidhi tathA parasammukha potAnI malina pariNatino pratyAhAra karavo e AMtarika niSedha. (2) potAnI cittavRttinA pravAhane uchaLatA ullAsa-umaMgathI nijAnaMdamaya atIndriya aparokSa jJAna tarapha vALavo, tene nirmaLa-nirlepa jJAnanA mahimAthI bhAvita karavo, jJAnamAhAsyavALo karavo e AMtara vidhi. tathA IndriyajJAnathI tene jhaDapathI pAcho vALavo e AMtara niSedha. (3) jJAnAvaraNa ane varyAntarAya vagere karmanA kSayopazamanI dhArAne nijAtmatattva tarapha vahevaDAvavI, svAtmAnA ja nirIkSaNa-parIkSaNa-saMzodhanAdi mATe vAparavI e tAttvika vidhi. tathA pArakA dravya-guNa -paryAyanI sanmukha vaLela jJAna-zaktipravAhano aMta:karaNathI InkAra karavo e tAttvika niSedha. (4) kevaLa jANanAra tattvane, potAnA nirmaLa jJAyaka tattvane aparokSapaNe sAkSAt satata jANavuM e pAramArthika vidhi. "kharekhara svabhinna anya vastune huM jANato ja nathI' - tema aMtarathI svIkArIne thI bahAramAM je kAMI vastu jaNAI rahela che, bAhya je kAMI vastu jJAnamAM pratibhAsita thaI rahI che, tenI atyanta upekSA-avagaNanA karavI e pAramArthika niSedha. rasa (5) svane bhAva-AdarabhAva Apavo e atyaMtara vidhi. potAnA ja zuddha AtmAnuM bahumAna -sanmAna, potAnA ja nirmaLa AtmatattvanI ruci-prIti-zraddhA-bhakti, potAnA ja nirmaLa cetanatattvano ullasitabhAve anubhava karavAnI tIvra taDapana e vidhi. matalaba ke bahumAna-ruci-prIti vagere badhAM ja nirmaLa bhAvo potAnA zuddhAtmAne ApavA e atyaMtara vidhi. tathA paravastune = pArakA dravya -guNa-paryAyane ane potAnA ja azuddha-pAdhika evA dravya-guNa-paryAyane AdarAdi bhAva ApanAra pariNAmano sarvathA nakAra-InkAra-tyAga karavo e atyaMtara niSedha. A rIte potAnA aMtaranA pariNAmamAM vidhi-niSedhane pratipaLa lAgu pADavAthI AtmArthImAM prabaLa bhAvavizuddhi janme che. # soLa prakAre nijaravarUpano vicAra << (blyu) A rIte potAnA AMtarika pariNAmane vize vidhi-niSedhanuM satata pAlana karyA pachI potAnA nirmaLa svabhAvane meLavavA mATe sAdhake ekAnta sthAnamAM rahIne AdratA, gaMbhIratA, viraktatA, zAMtatA, aMtarmukhatA vagere pariNAmothI cotarapha vyApta thayelA citta vaDe daDhatA sAthe, potAnuM samagra astitva
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 SoDazadhA nijasvarUpabhAvanA 0 2549 ekAntadeze ArdratA-gambhIratA-viraktatA-zAntatA'ntarmukhatAdipariplAvitacittena (1) ahaM shaashvtzAntidhAma, (2) sahanasamayasanamu, (3) zuddhatyanittiyaH (4) paramAnanda mahIsAgara:, () vimavivevaISStana, (6) caitanyajyotirninayanama, (7) nilakSaISSvAsa, (8) vItarI+vijJAnaAnaMdathI jhaMkRta thAya te rIte, satata ekAgrapaNe nIce mujaba soLa prakAre bhAvanA karavI ke : ja AtmA = zAzvata zAMtidhAma . "(1) huM zAzvata zAMtinuM dhAma chuM. azAMti mArAmAM leza paNa nathI. mArI zAMti paNa kAmacalAu ke kRtrima nathI paNa zAzvata che. anubhavagamya atIndriya akhaMDa anaMta akSaya zAMtinuM dhAma chuM. 4 AtmA = sahajasamAdhisadana 4 (2) huM sahaja samAdhinuM sadana = ghara chuM. asamAdhi-saMkaleza-udveganuM mArAmAM jarA paNa astitva nathI. mAro samAdhirasa paNa sahaja che, svAbhAvika che, aupAdhika ke aupacArika nathI. samAdhino anubhava karavA mATe mAre parAdhIna thavAnI jarUra nathI. mAruM samagra astitva sahaja samAdhimaya che. (3) huM zuddha zItaLatAno himAlaya chuM. zItaLatAsvarUpa himanuM huM ghara chuM. ukaLATa-tApa-garamI -krodhanuM to mArAmAM nAma-nizAna nathI. huM to parama zItaLa chuM. jANe himAlaya joI lo. mArI zItaLatA -ThaMDaka e paNa zuddha che, azuddha nathI, karmajanya nathI, paugalika nathI. cUlA upara pANI ukaLatuM hoya tyAre paNa teno mULabhUta svabhAva to ThaMDo ja che, garama nathI ja. garamI agnino svabhAva che, pANIno nahi. tema garamI-saMkleza-krodhanA udaya samaye paNa mAro mULabhUta svabhAva to zuddha zItaLatA che. ja che. krodhano pAro e to mAtra ne mAtra krodhamohanIyakarmanA pudgalono svabhAva che, mAro to bilakula ja nahi. traNa kALamAM mULabhUta akhaMDa caitanyasvabhAvathI ukaLATane huM spardho ja nathI. 63 6 AtmA paramAnaMdano mahAsAgara che (4) huM paramAnaMdano-pUrNAnaMdano mahAsAgara chuM. duHkha-vedanA-pIDA-roga-zokano eka paNa aMza mArAmAM nathI ja. mArAmAM to pratyeka Atmapradeze AnaMda-AnaMda ne AnaMda ThAMsI-ThAMsIne anAdi kALathI bharelo che. mAre bahAramAM koI vyakti ke vastu pAsethI sukhanI bhIkha mAMgavAnI jarUra nathI. (5) huM svataH ja vimala vivekadaSTinuM ghara chuM. sva-parano viveka karavAnI mArI daSTi malina nathI, svArthagrasta nathI, tiraskAragarbhita nathI. paraMtu atyaMta vimala che, nirmala che, nirdoSa che. (6) huM svabhAvathI ja caitanyajyotanuM sthAna chuM. huM dehamaya nathI. jaDatA-mUDhatA-anupayuktatAne mArAmAM jarA paNa sthAna nathI. mArI caitanyajyota akhaMDa ane akaMpa che. (7) mULabhUta svabhAve to huM nisarga kSamAnuM paNa AvAsasthAna chuM. baLavo-Akroza-asahiSNutA -baLatarA-virodha-pratikAra-rIsa-roSa-uddhatAI-vera-Aveza-AkramaNavRtti vagerene mArAmAM leza paNa avakAza nathI. kema ke huM to naisargika titikSA-kSamA-sahanazIlatAno bhaMDAra chuM. huM titikSAmUrti chuM. mAro svabhAva ja badhuM sahI levAno che, premathI badhuM ja khamI levAno che. AtmA vItarAgavijJAnanuM nivAsasthAna che ke (8) huM vItarAga vijJAnanuM paNa nivAsasthAna chuM. mAruM jJAna rAga-dveSAdithI kalaMkita nathI. mAro jJAnopayoga rAgAdimaya-rAgAdisvarUpa nathI. rAgAdi to karmanA gharanA che, mArA gharanA nahi.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ _?6/7 2550 * AtmA anastacetanasUryaH 5 nivAsasthAnam, (2) parabrahmamavanam, (10) vattazrInivetanam, (99) sanastavetanasUrya, (12) rA svAdhInA'nantasAmarthyA''zrayaH, (13) dhavalavizrAntigRham, (14) anantazuddhiprAsAdaH, (15) svAbhAvikasamatAnidhAnam, (16) nirmalaguNagehaJca' ityevaM dRDhataram ekAgratayA bhaavyitvym| (9) huM paraMbrahmanuM ghara chuM. abrahma mane sparzatuM ja nathI. zabdabrahmathI paNa huM nyAro chuM. (10) huM kevalajJAnalakSmInuM paNa ghara chuM. ajJAna-azuddhajJAna-alpajJAna-IndriyajJAna-nazvarajJAna e mAruM mULabhUta svarUpa nathI. huM to zuddha-saMpUrNa-atIndriya-zAzvata evI kevaLajJAnalakSmIno svAmI chuM. che AtmA eTale anAsta cetana sUrya che (11) huM anasta cetana sUrya chuM. sUrya jema prakAzanuM udgamasthAna che, tema huM caitanyaprakAzanuM Adya udgamasthAna chuM. huM zuddha caitanyano mULa srota chuM. sUryamAM aMdhArAne avakAza nathI, tema mArAmAM ajJAnanA aMdhArAne bilakula sthAna nathI. prahaNa samaye paNa sUrya potAnA maulika svarUpe to prakAzamAna ja che, prakAzamaya ja che. te ja rIte karmasvarUpa rAhu dvArA AtmAnuM vyavahArathI grahaNa thAya tyAre paNa huM mArA mULabhUta svarUpe to caitanyaprakAzamaya chuM, zuddha cetanAthI jhaLahaLato ja chuM. sUrya kyAreya aMdhArAne sparze ja nahi, tema huM paNa kyAreya ajJAna-jaDatA-azuddhine bilakula sparyo ja nathI. rAka AtmA = anaMtazaktino Azraya ja (12) huM anaMta zaktino Azraya chuM. huM namAlo nathI, azakta nathI, sAmarthyazUnya nathI, nAmada e nathI, bAyelo nathI, bIkaNa nathI, gabharu nathI. mArI zaktio paNa svAdhIna che, parAdhIna nathI. zakti meLavavA mATe mAre auSadha-davA-Tonika-IjekzananA zaraNe javAnI jarUra nathI. auSadhi vagere to zArIrika Tii zakti Ape. huM to anaMta-anaMta Atmika zaktino, amApa AdhyAtmika sAmarthyano bhaMDAra chuM. # AtmA = dhavalavizrAnighara sa (13) huM svayaM dhavala vizrAntigRha chuM. mAre doDadhAma karavAnI, udhAmA nAkhavAnI, rakhaDapATa ke rajhaLapATa karavAnI bilakula AvazyakatA nathI. A dehAdipudgalonI dhamAlacakaDI-doDadhAma vagere sAthe mAre kAMI levA-devA nathI. huM to mArA ja dhavala AtamagharamAM anAdi kALathI zAMtithI vizrAnti karI rahyo chuM. A anaMta zuddhino rAjamahela = AtmA che (14) huM anaMtAnaMta zuddhino rAjamahela chuM. azuddhine-malinatAne mArAmAM jarAya avakAza nathI. anubhavAtI azuddhio karmanA gharanI che, pudgalanA gharanI che. mAre tenI sAthe kAMI ja lAgatuM -vaLagatuM nathI. mAruM AMtarika lAgaNItaMtra AtmamahelamAM pravezavA samagrapaNe uchaLI rahyuM che. (15) huM kRtrima nahi paNa svAbhAvika samatAno akSaya khajAno chuM. mamatA-viSamatAno aMza paNa mArAmAM nathI ja. (16) huM nirmaLa guNonA DhagalAnI havelI chuM. doSonA paDachAyAne paNa huM traNa kALamAM kadApi sparyo nathI, sparzato nathI, sparzavAno paNa nathI. doSo to dravya-bhAva karmonI pedAza che. te mAruM kArya nathI. huM to zAzvata guNono bhaMDAra chuM. mArA guNone audayikAdi bhAvanI malinatA sparzatI paNa nathI. spRhA -prasiddhi-bhUkha-mahattvAkAMkSAdithI malina thayelA guNo hakIkatamAM mArA nathI. e mAruM maulika svarUpa nathI. spRhA ke prasiddhinI bhUkha vagerethI dUSita thayelA paropakArAdi guNo paramArthathI guNasvarUpa nathI. te doSa
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2551 0 svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnam upAdeyam / atra "svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnamiSyate" (jJA.sA.5/3) iti, "svabhAvalAbhAt kimapi prAptavyaM pa nA'vaziSyate" (jJA.sA.12/1) iti ca pUrvoktA (13/9 + 14/13) jJAnasAroktiH smrtvyaa| tatazca ga nijanirmalacaitanyasvabhAvA''virbhAvakRte niruktarItyA satataM yatanIyam AtmArthinA / kAtsnyUna svakIyazuddhacitsvabhAvA''virbhAvaM prati tu sattAgatA'vaziSTamithyAtvAMzAH, nijajJAnopayogasya rAgAdi-vikalpAdimayatvAnubhUtiH, rAgAdijanye parakArye cittavRttipravAhasya sakriyataratA, sahajamala-layA''varaNa-vikSepazaktyAdikaJca pratibandhakatAm aapdynte| tadapAkaraNAya ca rAga ka ja che. doSa sAthe to mAre koI ja jAtano tAttvika saMbaMdha nathI. huM to nirmalaguNanidhAna ja chuM." caMdranI soLa kaLA jevA A soLa muddAne bhAvita karavA dvArA sAdhanAgaganamAM sAdhaka zaradapUnamanA caMdranI jema soLe kaLAe pUrepUro khIlI uThe che. paraMtu A badhuM paNa bhIMjAtA hRdaye karavAnuM che. zuSka zabdo, korI kalpanA, lUkhI lAgaNI, bhapakAdAra-bhaDakAchApa bhAvanA, vAgADaMbara, vikalpanI mAyAjALa, vANIvilAsa vagerethI tAttvika kAryaniSpatti thatI nathI, nija zuddha svabhAvano lAbha thato nathI. ja nija svabhAvano AvirbhAva : parama prayojana che (a.) prastutamAM jJAnasAranI pUrvokta (13/9 + 14/13) be vAta yAda karavI. tyAM jaNAvela che ke "(1) svabhAvanI prApti karAvanArA saMskAronuM kAraNa bane tevuM jJAna mAnya che, ISTa che." tathA (2) potAnA svabhAvano lAbha thayA bAda kazuM paNa meLavavA yogya bAkI rahetuM nathI. matalaba ke potAnA zuddha svabhAvano AvirbhAva e ja AtmArthInuM parama prayojana che. tethI nija zuddha caitanyasvabhAvane pragaTa che karavA mATe upara mujaba soLa prakAranI samajaNa-bhAvanA-vibhAvanAmAM AtmArthIe racyA-pacyA rahevuM. a Y/ zuddha svabhAvanI bhAvanAno prabhAva $ (aa.) upara mujabanI samajaNa-bhAvanA vagere dvArA zuddha caitanyasvabhAva aMze-aMze pragaTa thAya che. e paraMtu jyAM sudhI (1) AtmAmAM udayamAM na AvavA chatAM sattAmAM je thoDA-ghaNA mithyAtvanA aMzo bAkI rahelA hoya, (2) jJAnopayoga rAgAdirUpe ke saMkalpa-vikalpAdirUpe pariNamato hoya tevuM sAdhakane aMdaramAM anubhavAtuM hoya, (3) rAgAdijanya pArakA kAryomAM, para bAbatamAM sAdhakanI cittavRttino pravAha vadhu paDato sakriya hoya, dhasamasato hoya, sahajataH sateja hoya, (4) pUrvokta sahajamaLa, layazakti, AvaraNazakti ane vikSepazakti vidyamAna hoya, tyAM sudhI potAno zuddha caitanyasvabhAva saMpUrNapaNe pragaTa thato nathI. tyAM sudhI sAdhaka kevaLajJAnane prApta karato nathI. tethI jhaDapathI (eka-be bhavamAM) kevaLajJAnane meLavavA jhaMkhatA AtmArthIe potAnA zuddha caitanyasvabhAvane saMpUrNapaNe pragaTa thavAmAM pratibaMdhaka bananArA uparokta malina tattvono uccheda karavA nIce mujabanI bhAvanA dRDhapaNe satata sarvatra karavI. - 35 prakAre rAgano InkAra "(1) rAga e huM nathI. (2) rAga mAro nathI ke huM rAgano nathI. rAga pArakI cIja che. (3) rAga sAro paNa nathI, (4) rAga mAre karavA yogya nathI. te mAruM kAma nahi. kharekhara rAgane utpanna karavAnI mArI tAkAta nathI. rAga mAruM kArya nathI ja. rAgamohanIya karmanuM te kArya che. (5)
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2552 * rAga: anupAsyaH rAga mArA mATe bhogavavA yogya nathI. mAre rAgapariNAmane bhogavavo nathI. vItarAga evA mane rAgano bhogavaTo zobhe nahi. vItarAgI evo huM vAstavamAM rAgane bhogavI zakato paNa nathI. ja rAga upAsya nathI (6) rAga e mAro svabhAva nathI. e to rAgamohanIya karmanA pugalono svabhAva che. mAre tenI sAthe zuM levA-devA ? (7) rAga e mAruM svarUpa paNa nathI ja. (8) rAga e mAro guNadharma paNa nathI. (9) rAga mAre sevavA-poSavA yogya paNa nathI. uttama dravyo vagere dharavA dvArA rAganI sevA-cAkarI mAre zA mATe karavI ? e rIte mAre zA mATe rAgane poSavo ? (10) rAga-kAmarAga -kAmadeva mAre upAsavA yogya nathI. te mArA mATe upAsya-ArAdhya-ISTadeva nathI. mArA ArAdhya -upAsya to devAdhideva vItarAga tIrthaMkara paramAtmA che. nizcayathI to mAruM zuddha vItarAga caitanyasvarUpa e ja mArA mATe upAsya che, ArAdhya che. rAga sAthe to AbhaDacheTa ja sArI. rAga bhacaMkara zatru 4 (11) rAga e mAro bharosApAtra mitra nathI. rAgano vizvAsa karI na zakAya. tenA upara madAra bAMdhI na zakAya. rAga to sauthI moTo Thaga che, mAro bhayaMkara duzamana che. bahArathI mitra tarIke jaNAvA chatAM mAruM atyaMta ahita karanAra te rAga ja che. (12) rAga e mArA mATe sukhasvarUpa nathI. rAga sa koInA paNa mATe paramArthathI sukharUpa nathI. vAstavamAM e duHkharUpa ja che, pIDArUpa ja che. (13) rAga e mArA bhAvI sukhanuM paNa sAcuM sAdhana nathI. paramArthathI koInA paNa sAcA sukhanuM te sAdhana Cii banatuM nathI. rAga e to Aga che Aga. te dajhADanAra che, bALanAra che, ThAranAra nathI. (14) tethI ja rAga pragaTe emAM mArA AtmAne koI lAbha nathI. mArA zuddha caitanyasvabhAvano lAbha e zuM ja sAco lAbha che. nija zuddhasvabhAvanA AvirbhAvathI caDhiyAto koI lAbha mArA mATe che ja nahi. rAga mArA mATe vartamAna kALe to lAbhasvarUpa nathI ja. paraMtu (15) mArA bhAvI lAbhanuM paNa sAdhana te nathI. rAgathI mane leza paNa lAbha thavAno nathI. samyagdarzanAdino lAbha rAgathI nahi paNa vItarAgI caitanyasvarUpanuM AlaMbana levAthI ja thAya che. rAga to ekAtte nukasAnakAraka ja che. evA rAgamAM mAre zuM joDAvAnuM ke taNAvAnuM ? rAgamAM taNAvAnI bhramaNAno bhoga mAre zA mATe thavuM? ja rAga AtmAnuM apalakSaNa che (16) rAga e mAruM potIkuM lakSaNa-svalakSaNa-asAdhAraNalakSaNa nathI. paraMtu te mAruM apalakSaNa che, kulakSaNa ja che. (17) rAga mArA saMparkamAM ja nathI. traNa kALamAM huM paNa rAganA saMparkamAM Avyo ja nathI. mArI sAthe rAga baMdhAyela nathI ke joDAyela nathI. tathA rAganI sAthe huM baMdhAyela nathI ke joDAyela nathI. mULa svabhAve vItarAgI evA mAre rAganI sAthe vaLI zuM saMbaMdha hoya ? bilakula nahi. vItarAgIne rAga sAthe kayo saMbaMdha hoya ? koI ja nahi. sarpa ane noLIyAnI jema ke aMdhakAra ane sUrya vagerenI jema, rAga ane mArI vacce virodhasUcaka vadhya-ghAtakabhAva saMbaMdha, sahaanavasthAna ke paraspara parihAra saMbaMdha hoI zake. mArA vItarAga caitanyasvarUpamAM huM pUrepUro khIlI jAuM eTale anubhavAtA rAge vidAya lIdhe ja chUTako. (18) rAga e mAruM zaraNa nathI. mane bacAvavAnI tAkAta rAgamAM jarA paNa nathI. (19) rAga e mArI zakti nathI. rAga leza paNa AtmazaktisvarUpa nathI. (20) rAga e mArI pariNatirUpa nathI. rAga e AtmapariNati svarUpa bane e traNa kALamAM zakya ja nathI.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 rAgo na rocyo dhyeyo vA 0 2553 vItarAga AtmAnI pariNati svarUpa kevI rIte rAga banI zake ? miyAM-mahAdevane meLa kyAM paDe ? - rAga gamADavA lAyaka nathI ja (21) rAga e mArA mATe vizrAnti karavAnuM sthAna paNa nathI. AgamAM koNa ArAma kare ? vitarAga nija caitanyasvarUpa e ja mAruM sAcuM vizrAntigRha (Rest-house) che. (22) rAga mAre gamADavA lAyaka paNa nathI ja. duzmana kone game ? zatrubhUta rAga mAro prItipAtra-premapAtra-rucipAtra nathI ja. potIkuM vitarAga caitanyasvarUpa e ja mAruM parama premapAtra che. paramArthathI mArI ruci-zraddhAno viSaya mAtra nija vItarAga caitanyasvarUpa ja che. (23) mAre rAgane jANavo paNa nathI. hakIkatamAM huM parane jANato nathI. mArA nirmaLa caitanyasvarUpamAM ApameLe pratibiMbita thaI rahelo rAga bhale jaNAya. paraMtu mAre tene jANavAnuM lakSa bilakula rAkhavuM nathI. mAre tene jANavAno rasa-ruci-prayatna bilakula karavA nathI. vizuddha cetanAdarpaNamAM potAnI yogyatAnA kAraNe svayameva pratibiMbita thavAthI anAyAse ja jaNAI jatA evA paNa rAganI mAre to pUrepUrI avagaNanA-upekSA ja karavI che. mAre temAM tanmaya thavuM nathI ja. vAstavamAM to meM rAgane traNa kALamAM jANyo ja kyAM che ? mAtra rAganA paDachAyAne e -pratibiMbane ja mArA caitanyadarpaNamAM jANela che. (pUrve 12/10 mAM AdhyAtmika upanayamAM A bAbata vistArathI samajAvela ja che.) tathA te paDachAyAnI noMdha rAkhIne mAre tenuM paNa zuM kAma che ? huM to mAtra mArA zuddha caitanyasvarUpano jJAtA chuM. mAre mArA zuddha caitanyasvarUpane ja parama rucithI jANavuM che. (24) te rAganuM mAre dhyAna paNa rAkhavuM nathI. mArA jIvananuM dhyeya rAga nathI. mArA mATe rAga 2 dhyAtavya nathI. rAgane dhyeya banAvavAthI mane kazo ya lAbha nathI. mAruM dhyeya nija zuddha cetanasvabhAva ja che. vItarAga nija caitanyasvabhAvanuM ja huM dhyAna rAkhuM. tene ja huM sadA saMbhALuM-sAcavuM. temAM ja mane lAbha che, lAbha thaze. (25) rAga mArA mATe upAdeya-grAhya paNa nathI. rAgano svIkAra karavAnI mAre bilakula jarUra nathI. vItarAgIne rAganI jarUriyAta paNa zI ? vAstavamAM huM rAgane grahaNa karI zakuM tema paNa nathI. kAraNa ke huM to vItarAga cetanatattva ja chuM. to pachI zA mATe rAgano svIkAra karavAnI kalpanAmAM mAre aTavAvuM ? zA mATe rAgane AvakAra ApavAnI bhramaNAmAM mAre bhaTakavuM ? mArA mATe mAruM vItarAga caitanyasvarUpa ja grAhya-AvakArya-satkArya-sanmAnya-pUjya-vaMdanIya-upAdeya che. - rAga karavAno AtmAne adhikAra nathI (26) tathA rAga mane tRpti ApanAra paNa nathI. tRptinA madhura oDakAra to mane vItarAgatAnA ja AcamanamAM-AsvAdamAM AvI zake. mRgajaLa jevo rAga to tRSNAjanaka-tRSNAvardhaka ja che. (27) rAga karavAno mane adhikAra paNa nathI. mArA adhikArakSetramAM rAgano samAveza thato nathI. to pachI binaadhikRta ceSTA karavAno aparAdha mAre zA mATe karavo ? rAganA raNapradezamAM rakhaDavAno nahi paNa vItarAgatAnA naMdanavanamAM mahAlavAno huM adhikArI chuM. (28) tethI mAre rAgane rAkhavAno-TakAvavAno -sAcavavAno ke rAganI rakSA karavAno prayatna paNa zA mATe karavo ? rAga rAkhavA jevo ja nathI. to tenI rakSA-vRddhi karavAnI vAtane paNa avakAza kyAMthI hoya ? (29) rAga mAro Azraya-AdhAra paNa nathI. rAganA AdhAre mAruM astitva nathI. rAganA Azraye mAruM vyaktitva nathI. rAga vinA huM nirAzrita ke nirAdhAra banI javAno nathI. mAruM astitva to svayaMbhU che. mAruM to zAzvata vyaktitva
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2554 0 rAgAdhucchedopAyavimarza: 0 26/7 pa -'dveSA''kulatA-vyAkulatA-viSaya-kaSAya-ratyarati-harSa-zoka-sAtADesAta-dravyakarma-sahajamalAdibhAvakarma za- nokarma-karaNA'ntaHkaraNa- bhASaNa- ceSTA- saGkalpa-"vikalpa- vicAra-vitarkA 'ntarjalpa- lezyA- yoga che. huM svAvalaMbana chuM, anAlaMbana chuM. (30) rAga caitanyamaya nathI, caitanyapracura nathI, caitanyanirmita nathI. rAga to kevala karmapudgalamaya ja che, paudgalika ja che. pudgalanirmita ja che. L) tamAma rAga asAra-azuci-anitya ) (31) tamAma prakAranA rAga asAra che, tuccha che. rAgamAM kAMI sAra nathI, dama nathI, mAla nathI. rAga nIrasa ane virasa che. badho rasa-kasa mArA vItarAga caitanyasvabhAvamAM ja ThAMsI-ThAMsIne bharelo che. tethI have mAre rAgasanmukha thavuM ja nathI. (32) rAga zuci nathI, pavitra nathI. parama zucitA-pavitratA-zuddhatA to mArA vItarAga caitanyasvabhAvamAM ja bharelI che. (33) rAga zAzvata paNa nathI. te nazvara che. mAruM cetanatattva zAzvata che. nAzavaMta rAganA bharose mAro anaMta kALa zI rIte pasAra thaze ? mATe mArA nitya vItarAgasvarUpano ja huM Azraya karuM. (34) rAga durlabha cIja nathI. dareka bhavamAM e bhaTakAya ja che. cAreya gatimAM rAga sulabha che. pazusulabha rAgane vaLagavAmAM mArI zI moTAI ? rAgane karavo-meLavavo-bhogavavo e pravRtti nizcayathI to bhramaNA che, vyavahArathI pazuceSTA che. evA rAgathI mAre saryuM. (35) rAganuM pariNAma dAruNa che. rAganuM kArya bhayAnaka che. rAgano 21 vipAka raudra che. rAganI cAla sArI nathI. mIThA dekhAtA rAganA phaLa kaDavA ja che, mIThA nathI, sArA 3 nathI. to pachI mAre zA mATe rAganA panAre paDavuM. zA mATe mAre rAga upara mustAka banIne pharavuM? vA rAgAMdhatA-rAgAdhInatA-rAgamayatA e jIvonI majabUrI che, magarUrI nahi. mULabhUta svarUpe huM rAgathI judo ja chuM, chUTo ja chuM, vItarAga ja chuM. mArA vItarAga caitanyasvarUpanuM mAre khUna karavuM nathI. mAre sa vItarAgarUpe ja pariNamavuM che. mAre vItarAga svarUpanI ja satata anubhUti karavI che." - ke rAga pratye paDakAra che. kAyotsargAdimAM rahIne satata AvI bhAvanA atyaMta daDhapaNe karavI. tenAthI rAga pratyeno niSedhabhAva aMdaramAM ghUMTAya che. rAga pratye InkArano pariNAma majabUta thAya che. rAga pratye A paDakArano pariNAma che. tenAthI rAgagraMthi zithila thAya che, rAga dabAya che. kamaramAM kaDIyALI DAMga paDe ane maNako tUTI jAya pachI pahelavAna dekhAto paNa mANasa jema uThI zakato nathI, tema uparokta 35 prakAre rAga pratye nakArano bhAva karavAthI rAgamalla paNa AtmA sAme baLavo karavA samartha banI zakato nathI. - 2100 prakAre niSedha pariNati ; (1) rAganI jema, (2) dveSa, (3) AkuLatA, (4) vyAkuLatA, (5) viSaya, (6) kaSAya, (7) rati, (8) arati, (9) harSa, (10) zoka, (11) zAtA, (12) azAtA, (13) jJAnAvaraNAdi ATha dravyakarma, (14) sahajamaLa vagere svarUpa bhAvakarma, (15) zarIrAdi nokarma, (16) pAMca Indriya, (17) mana, (18) bhASaNa, (19) ceSTA-gamanAgamanAdi pravRtti, (20) "Ama karuM - tema karuM" ItyAdisvarUpa saMkalpa, (21) "Ama ThIka thayuM. peluM barAbara na hatuM..." ItyAdisvarUpa vikalpa, (22) ADA-avaLA vicAra, (23) tarka-vitarka-kutarka, (24) antarjalpa-babaDATa, (25) kRSNa-nIla vagere che vezyA, (26)
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/ 7 0 ekazatAdhikasahasradvitayabhaGgaghaTitaniSedhapariNAmAbhyAsa: 2555 dehAdhyAse "ndriyAdhyAsa-nAmA'dhyAsa kAmA'dhyAsa-mano'dhyAsa nidrA-tendrA- prazastA prazastA'dhyavasAya khedodvega -sambhrama-saGkleza-bhogatRSNA-'cintA- smRti- kalpanA ''zA'bhiprAyA'jJAnendriyajJAna- nazvarajJAna gauratAdidehadharma-'bahirmukhatAdIndriyadharma-caJcalatAdimanodharmA''zrava-'bandhA 'dhairyA 'zAnti-jaMDatA / - mUDhatA sahiSNutA ''krozA ''kramaNavRttiprabhRtiSu svatva-svIyatva-sundaratva-svakAryatva-svabhogyatva ma - svasvabhAvatva-svasvarUpatva- svadharmatva- svasevyatva- svopAsyatva- svavizvasanIyamitratva nijasukhatva rza nijasukhasAdhanatva- nijalAbhatva nijalAbhasAdhanatva nijalakSaNatva nijasambaddhatva nijazaraNatva 'nijazaktirUpatA- nijapariNatirUpatA-"nijavizrAmasthAnatva- svarocyatva- svajJeyatva- svadhyeyatva / - svopAdeyatva- svatarpakatva- svAdhikArakSetrA'ntarvatitva- svarakSaNIyatva- svAzrayatva caitanyamayatva- sArabhUtatva -zucitva-zAzvatatva-durlabhatva- vipAkazobhanatvAdikaM nAstIti ekaviMzatizataprakAraiH dRDhataraM vibhAvanIyam kA anavarataM kAyotsargAdau / itthaM pUrvoktaH (pR.2451) naiSedhikaprajJaH prakRSyatetarAm / trividha yoga, (27) dehAdhyAsa-dehavaLagADa, (28) IndriyaadhyAsa-IndriyagulAmI, (29) nAmAvyAsa -nAmanAnI kAmanA, (30) kAmAMdhyAsa-kAmAMdhatA, (31) manaadhyAsa-manomayadazA, (32) nidrA, (33) tandrA-bagAsA-jhokA, (34) prazasta adhyavasAya, (35) aprazasta adhyavasAya, (36) sAdhanAmAM kheda, (37) dhyAnAdimAM udvega, (38) saMbhrama, (39) saMkleza, (40) bhogatRSNA, (41) bhAvInI ciMtA, (42) bhUtakAlIna ghaTanAnI smRti, (43) vividha kalpanA taraMgo-divAsvama, (44) ISTasaMyogAdinI AzA-abhilASA, (45) vyakti ke vastu vagere vize anekavidha abhiprAya, (46) saMzaya-viparyAsa -anadhyavasAyasvarUpa trividha ajJAna, (47) Indriyajanya jJAna, (48) tamAma nazvara jJAna, (49) gauratA-kALAza vagere dehadharma, (50) bahirmukhatA vagere Indriyadharma, (51) caMcaLatA vagere cittadharma, e (52) Azrava, (53) karmabaMdha, (54) adhIrAI, (55) azAMti, (56) jaDatA-upayogazUnyatA che -anyamanaskatA, (57) mUDhatA-bebAkaLApaNuM-mohAMdhatA, (58) asahiSNutA, (59) Akroza, (60) vA jIvo upara AkramaNa karavAnI vRtti vagere bAbatomAM paNa "huM" paNAno InkAra, "mArA' paNAno niSedha, sArApaNAno asvIkAra vagere 35 prakAre niSedhanI vibhAvanA UMDANathI satata karatA rahevI. kAyotsarga, sa dhyAna vageremAM apramattapaNe rAga-dveSa vagere 60 viSayomAM "huM paNuM, "mArA' paNuM vagere 35 bAbatono niSedha aMdaramAM daDhapaNe zAMta citte ghUMTavo. Ama 60 x 35 = 2100 prakAre paradravya-guNa-paryAyamAM niSedhanI pariNati jIvaMta karavI. A 2100 prakAra to upalakSaNa che. tenAthI paNa vadhu prakAra sUkSma daSTithI paDI zake che. paraMtu vartamAna kALe ATalA prakArono abhyAsa paryApta gaNI zakAya. tenAthI sAdhakadazA baLavAna ane paripakva thAya che. 2100 prakAromAMthI pratyeka niSedhane vArA pharatI tIvrapaNe dIrgha kALa sudhI dhIrajapUrvaka aMdaramAM ghUMTavAnA prabhAve AtmasattAmAM bAkI rahI gayelA mithyAtvanA aMzo vidAya le che, potAnA jJAnopayogamAM rAgAdinI sAthe ekAkAratA-tanmayatA-ekarUpatA-tAdAsyabhAvanI anubhUti atyaMta zithila thAya che, rAgAdijanya para bAbatomAM cittavRttinA pravAhanI sakriyatA-satejatA-utsukatA -tatparatA maMda thAya che. sahajamaLa, layazakti, AvaraNazakti, vikSepazakti vagere paNa jhaDapathI niSkriya thatI jAya che. A rIte pUrvokta (pR.2451) naiSelikI prajJA atyaMta prakRSTa thAya che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2556 * abhedopAsanopadarzanam . ekazatA'dhikasahasradvayabhaGgagarbhitaprAtisvikaitAdRzaniSedhapariNatisAmarthyeNa tu svadravya-guNa-paryAyeSu eva jJAnopayogavizrAntitaH 'ahameva akhaNDAnantAnandAdiparipUrNatayA (1) jJeyo jJAtA ca, (2) dRzyo dRSTA gha, (3) roH vitA , (4) zraddheya zraddhAnA gha, (6) anumAvyaH anumavitA gha, (6) nava prakAre abhedopAsanA che, (vi.) uparokta rIte abhyAsa karavAthI 2100 prakArothI garbhita pratyeka niSedhapariNati jvalaMta ane jIvaMta thAya che. tenA sAmarthyanA lIdhe sAdhaka bhagavAnano upayoga paradravya-guNa-paryAyamAMthI khasIne svadravya -guNa-paryAyamAM ja Tharato jAya che. parapariNAmamAM upayoga khoTI thato nathI. svapariNAmamAM, svadravya-guNa -paryAyamAM jJAnopayoga vizrAnta thato jAya che. tethI sAdhakane aMdaramAM abrAnta pratIti thAya che ke : 60 -jJAtA vacce abheda thaI (1) "huM ja zeya chuM ane huM ja jJAtA chuM. mArA sivAya bIjuM kazuM paNa mAre jANavA jevuM ja nathI. huM kAMI sAmAnya vastu nathI. akhaMDa-anaMta AnaMda vagerethI huM paripUrNa chuM. AnaMdapUrNarUpe ja huM mane jANuM chuM. anaMta AnaMdapUrNasvarUpe je jaNAya che, te huM ja chuM. tathA anaMtaAnaMdaparipUrNarUpe je jANe che, te paNa huM ja chuM. jJAtA ja zeya che. zeya ane jJAtA vacce A rIte abheda che." kaka dRzya-draSTA vacce tAdAkya . (2) "mArA dvArA jovA lAyaka paNa huM ja chuM. mAre trikALavyApaka akhaMDa anaMtAnaMdapUrNasvarUpe che mArA darzana karavA che. anaMtAnaMda vagerethI paripUrNa svarUpe jovA yogya paNa huM ja chuM. tathA anaMtAnaMda G! vagerethI paripUrNa svarUpe mane jonAra paNa huM ja chuM. dazya e daSTAthI atirikta nathI. daSTA e ja dazya che. dazya ane daSTA vacce tattvathI tAdAbhya che." 5 (3) "samagra brahmAMDamAM gamADavA lAyaka koIka cIja hoya to te huM ja chuM. kAraNa ke huM anaMta AnaMda, anaMta jJAna, anaMta zakti vagerethI paripUrNa chuM. akhaMDa anaMta AnaMdAdithI pUrNasvarUpe gamADavA lAyaka paNa huM chuM ane te svarUpe jene game che te paNa huM ja chuM. TUMkamAM, ahIM rucino viSaya ane rucino Azraya (= rucikartA) A banne vacce aikya che." / zraddheya-zraddhALamAM abhinnatA che (4) "anaMta AnaMdAdithI paripUrNapaNe huM ja zraddheya chuM. tathA tevI zraddhAne karanAra paNa huM ja chuM. mAruM svarUpa anaMta AnaMdAdithI paripUrNapaNe ja zraddhA karavA yogya che. huM paramAtmA jevo ja chuM. mArAmAM ane paramAtmAmAM koI vaijAtya nathI, vailakSaNya nathI. huM ja paramArthathI anaMtaguNasaMpanna paramAtmA chuM. anaMta AnaMdAdithI pUrNarUpe jenI zraddhA thAya che ane tevI zraddhAne je kare che, te banne vacce ekatvapariNati rahelI che. matalaba ke huM ja akhaMDaanaMtaguNamayasvarUpe zraddheya ane zraddhAkartA chuM." (5) "have mAre mArI jAtano anaMta AnaMdAdithI pUrNasvarUpe jhaDapathI anubhava karavo che. para padArthano anubhava ke parasvarUpe mAro anubhava mAre nathI karavo. mAre to akhaMDaAnaMdAdirUpe ja, mAro ja aparokSa anubhava atyaMta jhaDapathI karavo che. anaMta AnaMdAdipUrNarUpe jeno anubhava thAya che ane te pramANe je anubhava kare che, te banne eka ja che, judA nathI. te banne huM ja chuM. mArAmAM
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7. 0 upAsyopAsakA'bhinnatA 0 2557 preyaH pretA ca, (7) upAsya upAsakazca, (8) dhyeyo dhyAtA ca, (9) AvirbhAvyaH AvirbhAvayitA pa utpanna thatI aparokSa anubhUti anaMtaAnaMdAdithI pUrNasvarUpe jene jaNAve che, te huM ja chuM." che prItIpAtra-prItikartA vacce ekya che (6) "akhaMDa anaMta AnaMdAdithI paripUrNa hovAnA lIdhe huM ja mArI prItinuM pAtra chuM. anaMta AnaMdAdithI paripUrNa hovA svarUpe jene prema huM karuM chuM. te premapAtra-premaviSaya paNa huM ja chuM. prItIgocara ane prItikartA vacce abhinnatA ja che. mArA anaMta AnaMdAdithI pUrNa caitanyasvarUpane choDIne bIje kyAMya mAre mAro premarasa DhoLavo nathI. paradravya-guNa-paryAyane mArI prItinA viSaya nathI ja banAvavA. mArA zuddha svabhAvanI kSAyika prIti ja mane paramAtmA banAvaze. mArA nirmaLa caitanyasvarUpanI akhaMDa prItinI bakSisa ja paramAtmapada che, siddhapada che. siddhapadanI prAptithI ochuM je kAMI maLe, te mAruM lakSya nathI ja.' ra upAsaka ja upAsya . (7) "akhaMDa anaMta AnaMdAdithI paripUrNa svarUpe mArI ja upAsanA mAre karavAnI che. mArA mATe nizcayathI paradravya ke parapariNAma upAsavA yogya nathI. paramArthathI huM ja mAro upAsaka chuM ane huM ja mArA mATe upAsya. tattvathI upAsya-upAsaka vacce bheda nathI. tathA akhaMDa anaMta AnaMdAdithI pUrNasvarUpe ja mAre mArI upAsanA karavAnI che. deha-indriyAdimayasvarUpe ke rAga-dveSAdimayasvarUpe mArI che jAtanI upAsanA mAre nathI ja karavAnI. anAdi kALathI ajJAnavaza AtmAne dehamaya ane jJAnopayogane lA rAgAdimaya mAnIne ja te svarUpe tenI prIti-bhakti-upAsanA-sevA karI. tenuM pariNAma to janma -maraNAdimaya saMsAranI rakhaDapaTTI che. have mAre tema nathI karavuM.' - dhyAtA dhyeyasvarUpa ja che - (8) "akhaMDa anaMta AnaMdAdithI paripUrNa svarUpe mAre mAruM ja dhyAna karavuM che. mArAthI bhinna vyaktinuM dhyAna mAre nathI karavuM. dhyAnano viSaya paNa huM ane dhyAnane karanAra paNa huM. huM ja mArA vaDe dhyAtavya. akhaMDa anaMtaguNamayarUpe huM ja dhyeya ane huM ja dhyAtA. mArA dhyeya tarIke vijAtIya vyakti, anukULa vastu, para pariNAma ke mArA azuddha aupAdhika pariNAma paNa nathI. tathA dhyAtA tarIke deha, Indriya ke mana nathI. anaMtaAnaMdAdithI pUrNa svarUpe tIrthakara bhagavaMtanuM paNa dhyAna nizcayathI mAre nathI karavAnuM. kema ke tIrthaMkara bhagavAna paNa mArA mATe paramArthathI paradravya che. mAre to anaMtaguNamaya tIrthaMkara paramAtmAnuM ke temanI pratimA vagerenuM AlaMbana laIne, temanA jevA anaMtaguNamaya mArA ja svarUpanuM dhyAna karavAnuM che. meM mAruM akhaMDa anaMtaguNamaya svarUpa pragaTa karyuM nathI. jyAre tIrthakara bhagavaMte anaMta AnaMdAdiparipUrNa AtmasvarUpa pragaTa karyuM che. mATe AlaMbana tIrthaMkara paramAtmAnuM jarUra levAnuM. paraMtu temanA AlaMbane dhyAna to mAre mArA ja zuddha caitanyasvarUpanuM karavAnuM che. zuddha nizcayanayathI atyaMtara mokSapuruSArtha A ja che." # pote ja potAne pragaTAve (9) "akhaMDa anaMta AnaMdAdithI paripUrNa svarUpe mArI jAtane mAre jhaDapathI pragaTa karavI che. A ja kAma karavA jevuM che. mAre mArI jAtano dehAdisvarUpe ke rAgAdisvarUpe AvirbhAva nathI karavo paNa anaMta AnaMdAdithI paripUrNa svarUpe ja AvirbhAva karavo che. A svarUpe jeno AviSkAra thAya
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2558 0 bhUmikaucityena abhedopAsanA karttavyA 0 e ca' ityevaM navadhA jAyamAnA abhedopAsanA kevalajJAnA''kSepikA prakRSyate / sa prakRte "ahameva mayopAsyo mukte/jamiti sthitam" (a.bi.2/25) iti adhyAtmabindUktiH, "madanyo na mayopAsyo madanyena ca nApyaham" (dhyA.dI.173) iti dhyAnadIpikoktizca dRDhatayA gambhIratayA ca " bhAvanIyA svabhUmikaucityena / za evaM saMyamajIvane japa-tapaH-zAstrAbhyAsAdijanyaH sAttvikazaktipravAhaH tIvrapraNidhAnapUrvam ka antaHkaraNA''rdratA-saMvedanazIlatA-svAtmasanmukhatAdiSu pUrNatayA prAmANikatayA ca sthaapyH| tatazca SaSTha-saptamaguNasthAnakasparzanA asminneva bhave sulamA syAt / ataH "tAdRzazaktipravAhaH antrmukhtaache te huM ane je AviSkAra kare che te paNa huM. matalaba ke AvirbhAvano viSaya ane AvirbhAvano kartA huM pote ja chuM. anaMtaguNamaya svarUpe AvirbhAva karavA yogya ane tevA AvirbhAvane karanAra - A banne judA nathI." Ama nava prakAre je upAsanA thAya te abhedopAsanA kahevAya. tevI abhedopAsanA kevaLajJAnane eka-be bhavamAM ja kheMcI lAve che. pUrvokta 2100 prakAre niSedhapariNatine jeTalI jIvaMta ane jvalaMta banAvI hoya, tenA baLathI A pAramArthika abhedopAsanA prakarSane pAme che. ja potAnI ja upAsanA kartavya che (9) prastutamAM potAnI bhUmikAne anurUpa bane te rIte nimnokta be zAstravacananI daDhapaNe ane gaMbhIrapaNe bhAvanA karavI. (1) zrIharSavardhana upAdhyAyajIe adhyAtmabiMdumAM jaNAvela che ke huM ja mArA dvArA upAsanA karavA yogya chuM - AvI paristhiti = AtmadazA e muktinuM bIja che. A che siddhAnta che." (2) zrIsakalacandra upAdhyAyajIe dhyAnadIpikAmAM jaNAvela che ke "mArAthI bhinna koI ghA paNa vyakti ke vastu mArA dvArA upAsanA karavA yogya nathI. temaja mArA sivAyanI koI vyakti dvArA huM paNa upAsanA karavA yogya nathI." keTalI aNizuddha tAttvika vAta che ! kharekhara (a) "mArI sa prazaMsA-pUjA-bhakti sevA koI kare' - evI ghelachA sAcA sAdhakane satAve nahi. (b) potAnA phoTAnI prabhAvanA karavAnI tamannA virakta mahAtmAne kadi DagAve nahi. (c) ke upAzrayAdimAM kyAMka potAno phoTo goThavavAnI mahattvAkAMkSA AtmArthI yogIne kyAreya dabAve nahi. (0) avanavA apUrva vizeSaNothI potAnI jAtane navAjavAnuM pralobhana AdhyAtmika satparuSane kadApi naDe nahi. (e) potAnA nAmavALA leTarapeDa, sTIkara, zilAlekha, phUleksa benara vagerenuM AkarSaNa bhAvasaMyamImAMthI vidAya le che. ja zaktine Atmakendrita karIe , (uM.) e ja rIte dIkSA jIvanamAM japa, tapa, zAstrAbhyAsa vagere sAdhanAthI je sAttvika zaktipravAha utpanna thAya tene praNidhAnapUrvaka aMtaHkaraNanI ArdratA, saMvedanazIlatA, svAtmasanmukhatA vagere tarapha pUrNapaNe vALavAno prAmANikapaNe prayatna karavo. te zaktipravAhane pUrNapaNe aMtaHkaraNanI AdratA, saMvedanazIlatA vageremAM sthApavo-joDavo e atyaMta jarUrI che. te zaktipravAhane zuddha svAtmadravya tarapha kendrita karavAnuM praNidhAna tIvra karavuM. tenAthI A ja bhavamAM chaThThA-sAtamAM guNasthAnakanI sparzanA thaI zake che. AthI bhAvasaMyamanA arthI sAdhakoe roje roja vAraMvAra AtmanirIkSaNa karavuM joIe ke "japa
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2559 0 antarAtmadazAzuddhi-vRddhivimarzaH 0 puSTi-zuddhi-vRddhikRte kAtsnryena upayujyate na vA ? yaduta alpAMzata upayujyate ? kasmAdevaM pa bhavati ? ko'tra paramArthato'parAdhyate ?" iti pratidinam anveSaNIyaM bhAvasaMyamArthinA / _ kintu tAdRzazaktipravAhaM manAgapi zAsanaprabhAvanAdivibhinnabAhyapravRttau Rddhi-rasa-sAtagArava / -rAgAdivibhAvapariNAmAdau vA vyayIkRtya mamatva-mahattvAkAGkSA-mada-madana-mAnAdikaM naiva poSaNIyaM ma jAtucid granthibheda-SaSTha-saptamaguNasthAnakasparzanA'rthibhiH, anyathA bhavabhramaNavRddhiH na durlbhaa| rza karmodayadhArAvizrAntirhi kSatiH, ahaMbhAva-puNyodayA''karSaNAdikaJcA'parAdhaH / etAdRzakSatyaparAdhavazato hai mahAmohAvarte nyamajji anena jIvena asakRt / tatazca SaSTha-saptamaguNasthAnasparzanAtmakaM nijaM vartamAnakAlInaM mahiSThaM karttavyaM dIkSitena Adau / pAlayitavyam etadbAdhakA'nyavidhapravRttirucityAgena, na tu prathamata eva dharmopadezadAnAdau yatanIyaM kA -tapa-zAstrAbhyAsAdithI je sAttvika UrjA pravAha pragaTa thayo, te aMtarmukhatAnuM poSaNa-zodhana-saMvardhana karavA mATe pUrepUro vaparAya che ke nahi ? ke pachI emAM adhakacaro ja vaparAya che ? AvuM zA mATe thAya che ? A bAbatamAM paramArthathI koNa aparAdhI che ? huM ja ke bIjuM koI ?' kinAre Avelo sAdhaka paNa bAhya pravRttithI taNAI jAya che (7i) paraMtu zAsanaprabhAvanA vagere vibhinna bAhya pravRttimAM ke RddhigArava-rasagArava-sAtAgArava, rAgAdi vibhAvapariNAmAdimAM te zaktipravAhane AMzika rIte paNa kharcIne ATha mada, madana (kAmavAsanA), mAnakaSAya vagerenuM poSaNa saMyamIe kyAreya paNa karavuM nahi, jo granthibhedanI ane chaThThA-sAtamA guNasthAnakanI sparzanA karavAnI bhAvanA hoya to. bAkI sAdhanAjanya sAttvika zaktipravAhano bAhya pravRttimAM ke vibhAvadazAmAM upayoga karIne potAnA mamatva-mahattvAkAMkSA-mada-madana-mAna-adhikAravalaNa vagerene ja puSTa karavAmAM Ave to bhavabhramaNamAM vadhAro thavo durlabha na gaNAya. kharekhara, moharAjAnA che mojAM saMsArasAgaranA kinAre AvelA sAdhakane paNa tANI jAya che. karmodayadhArAmAM = audayikadhArAmAM vA khovAI javuM-khoTI thavuM e bhUla che. jyAre ahaMkAramAM svayameva taNAvuM ke bAhya puNyodayanI jhAkajhamALamAM kheMcAvuM te aparAdha che. bhalabhalAne mUMjhavI nAMkhe tevI moharAjAnI A bhUlabhUlAmaNI che. A eka gra prakAranI satAmaNI che. mahAmohanI johukamI che. AvI bhUla ane aparAdhane vaza thaIne A jIva aneka vakhata mahAmohanA vamaLamAM DUbelo che. zAsanaprabhAvanAdinA rUDA-rUpALA nAme bahirmukhatA na poSavI ja (tata.) tethI chaThThA-sAtamA guNasthAnakanI sparzanA karavAmAM aDacaNa-avarodha pedA karanArI judI -judI bAhya pravRttinI rucine choDIne, dIkSita sAdhake chaThThA-sAtamA guNaThANAnI kama se kama eka vakhata sparzanA karavAnuM potAnuM aMgata ane sAMpratakALe sauthI mahAna kartavya sauprathama pALavuM joIe. SAFETY FIRST. Ama ne Ama bAhya pravRttionI ALa-paMpALamAM, zAsanaprabhAvanAdinA nAme vibhAvadazAne ja poSavAmAM, bahirmukhatAne tagaDI karavAmAM A bhava pUro thaI na jAya tenI kALajI rAkhavI. pratyeka
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2560 0 prathamaM pradIptaM svagRhaM vidhyApayet / 26/7 svaa'dhikaarnirpeksstyaa| taduktaM zrIbuddhisAgarasUribhiH api mahAvIragItAyAM "svAdhikAraM vinA dharmo nAsti svAtmonnatipradaH" (ma.gI.5/175) iti / kevalino'pi na sarve dezanAyAM pravarttante, kintu " kazcideva svAdhikArAnusAreNa, tarhi chadmasthasya abhinnagranthikasya sAdhoH tu kA vArtA tatra pravarttane ? m prakRte "sAkSAdatIndriyAnarthAn dRSTvA kevlckssussaa| adhikAravazAt kazcid dezanAyAM pravarttate / / " (yo.bi rza 425) iti yogabindukArikA bhAvanIyA / __atra "sae gehe palittammi kaM dhAvasi parAtakaM ? / sayaM gehaM NirittANaM tato gacche parAtakaM / / " - (da.bhA.31/04), "jhAta nAro dodi nA parvAdhiraV / sAta dAyaNa tarasa no paraedidhAraVII" (da.bhA.31/01) rUtti vibhAjita the martavyA "no sadaM tu nitta attaro tu na vizleve paHISM kA so navi saddahiyavvo paragharadAhapasamaNammi / / " (pa.ka.bhA. 1393) iti paJcakalpabhASyagAthAm, "jo sagharaM pi palittaM nicchai vijjhAviuM pmaaennN| kaha so saddahiyavvo paragharadAhaM pasAmeuM ? / / " (A.pa.182) iti saMyamI mATe vartamAnakALamAM to A sAvadhAnI khUba ja jarUrI che. paraMtu potAno adhikAra joyA vagara, aMdaramAM graMthibhedAdinuM kAma karyA vinA, dIkSA laIne pahelethI ja, prAraMbhanA ja varSomAM dharmopadeza devAne vize prayatna karavAno nathI. zrIbuddhisAgarasUrijI mahArAje paNa mahAvIragItAmAM jaNAvela che ke "potAnA adhikAra vinA karAyelo dharma potAnA AtmAnI unnatine prakarSathI denAro na thAya." are ! kevaLajJAnIo paNa badhA ja kAMI dharmadezanA ApavAnI pravRtti karatA nathI. paraMtu koIka ja kevaLI, potAnA adhikAra mujaba ja, vyAkhyAnAdi kare che. to pachI je chabastha hoya, graMthibhedanuM prAthamika kartavya paNa jeNe adA karela na hoya tevA sAdhunI to zuM vAta karavI ? prastutamAM yogabiMdunI eka kArikAnuM UMDANathI ciMtana pakaravA jevuM che. tyAM kahela che ke "atIndriya AtmAdi padArthone sAkSAt kevaLajJAna-darzanasvarUpa cakSuthI 2] joIne koIka ja sarvajJa bhagavaMta potAnA adhikAra mujaba dharmadezanA ApavAmAM pravRtti kare che.' ApaNA Atamagharane sAcavIe 8 | (satra.) RSibhASitanI paNa gAthA ahIM yAda karavI. tyAM jaNAvela che ke potAnuM ghara (= AtmA) saLage che (viSaya-kaSAya-mithyAtvAdithI). to pArakA ghara tarapha (Aga bUjhAvavA mATe) kema doDe che? potAnA saLagatA gharane ThArIne pachI pArakA ghara (= zrotA) pAse jA. potAnA AtmakalyANane vize jAgrata thA. paropakAra mATe vicAra na kara. je parArtha mATe doDe che, tenuM AtmakalyANa hAni pAme che." paMcakalyabhASyamAM paNa jaNAvela che ke "potAnA saLagatA gharane pramAdathI je nathI bUjhavato, te mANasa bIjAnA gharanI Agane bUjhAvavA mATe ja jAya che - e aMge zraddhA na karavI.' arthAt tevA 1. svake gehe pradIpte kiM dhAvasi parAkyam ? / svakaM gehaM nirvApya tato gaccha parAkyam / / 2. AtmArthaM jAgRto bhava, mA parArtham abhidhaaryeH| AtmArtho hIyate tasya, yaH parArtham abhidhArayet / / 3. yaH svagRhaM tu pradIptam alasaH tu na vidhyApayet prmaaden| sa nA'pi zraddhAtavyaH paragRhadAhaprazamane / / 4. yaH svagRham api pradIptaM necchati vidhyApayituM prmaaden| kathaM sa zraddhAtavyaH paragRhadAhaM prazamayitum ? / /
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * svAtmaiva prathamaM pratiboddhavyaH 2561 ca ArAdhanApatAkAprakIrNakagAthAM saMsmRtya upadezakena nijAtmagRhaM mithyAtvA'gnipradIptaM prathamaM pa vidhyApanIyamiti bhAvaH / tadarthaM svAtmaivAdau pratiboddhavyaH, anyathA svasya jaDatvamApadyeta / atrArthe "appANamabohaMtA paraM vibohayaMti kei, te vi jaDA" ( A. ku. 38) iti AtmAvabodhakulakoktiH smartavyA / " upadezAdinA kiJcit kathaJcit kAryate paraH / svAtmA tu svahite yoktuM munIndrairapi duSkaraH / / " ( yo. sA. 5 / 29) iti yogasArakArikA naiva vismrtvyaa| svopadezapariNAmaprAdhAnyata eva cittavRtteH antarmukhatvasambhavaH / kahyuM "tuM SaSTha-saptamaguNasthAnakA'vasthAparipAkottaraM zAsanaprabhAvanA - saGghasevA-gacchasaJcAlana-samudAya- Ni vyavasthAdyAvazyakapravRttiH nijavarttamAnabhUmikaucityena svazakti- puNyAdyanusAreNa avazyameva kartavyA kA sthaLe paropakAranA nAma heThaLa ahaMkAra-mahattvAkAMkSA-kartRtvabhAva-bahirmukhatA vagerene ja poSavAnuM valaNa jIvanamAM kAma karI rahyuM hoya-AvI saMbhAvanA prabaLa che. dA.ta. potAnAthI pratibodha pAmelo mumukSu bIjA pAse dIkSA le to tevA sthaLe potAnI prasannatA Take che ke nahi ? tenA dvArA potAnI paropakArabhAvanA pokaLa hatI ke pAramArthika ? teno sAco aMdAja AvI zake. ArAdhanApatAkA payajJAmAM zrIvIrabhadrasUrijIe paNa kahela che ke 'saLagatA potAnA gharane paNa pramAdathI je bUjhAvavAne Icchato nathI, te bIjAnA gharanI Agane bUjhAvavAne Icche che - tevI zraddhA kaI rIte karavI ?' A vAtane yAda karIne 'mithyAtvanI AgathI saLagatA potAnA Atamagharane upadezake sauprathama ThAravuM joIe' - evo ahIM Azaya che. - N/ jAtane upadeza ApavAnI kaLA keLavIe (sava.) te mATe sauprathama potAnA ja AtmAne pratibodhavo joIe. bAkI svayaM jaDa-mUrkha thavAnI samasyA sarjAya. A aMge AtmAvabodha kulakamAM jaNAvela che ke 'keTalAka loko potAnI jAtane samajAvatA su nathI ane bIjAne samajAvavAno prayatna kare che. te paNa jaDa che.' yogasAranI paNa eka kArikA ahIM bhUlavI nahi. tyAM jaNAvela che ke 'upadeza vagere dvArA bIjAne koI paNa rIte kAMIka dharmakriyA vagere karAvI zakAya che. paraMtu potAnA AtmAne svahitamAM joDavo e to munionA Indra (AcAryAdi !) mATe paNa duSkara che.' kharekhara svajAtane samajAvavI agharI che. paraMtu svajAtane samajAvavAno-sudhA2vAno bhAva mukhya rAkhIe to ja vRtti-pariNati antarmukhI thAya. bIjAne samajAvavAno bhAva mukhya rAkhavAmAM to pariNati bahirmukhI ja thAya ne ! A vAta dharmopadezake gaMbhIratAthI vicAravI. sAmAyikanI yathArtha oLakhANa (SaSTha.) tathA chaThThA-sAtamA guNaThANAne sparzavAnI, temAM TakI rahevAnI AtmadazA paripakva bane pachI zAsanaprabhAvanA, saMghasevA, gacchasaMcAlana, samudAyavyavasthA vagere Avazyaka pravRtti potAnI vartamAna bhUmikAne ucita hoya te rIte, potAnI zakti, puNya, saMyoga vagere mujaba, avazya bhAvanAjJAnIe karavI ja joIe. bhAvanAjJAnI nigraMtha anAsakta cittathI AvI ucita pravRtti kare che. kAraNa ke 1. mAtmAnam gavodhayattaH paraM vivodhayanti vit, tevi nakArA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2562 * ucitAnuSThAnaM pradhAnaM karmakSayakAraNam o 6/7 1 bhAvanAjJAninA nirabhiSvaGgacittataH; ucitapravRttipradhAnatvAt sAmAyikacAritrapariNateH, bhAvanAjJAnasya pa ca sarvatra kRpAparatvAt / taduktaM paJcAzake zrIharibhadrasUribhiH " samabhAvo sAmAiyaM taNa-kaMcaNa-sattu -mittavivayaM tiA niramiksaMn citta, vigavittivALa va||" (va.99/) ti prate "DavitAnuSThAna di rA pradhAnaM krmkssykaarnnm|| " ( dha.bi.6 / 12 ) iti dharmabindusUtroktiH, "bhAvanAjJAnAt sarvatra ca hitA'rthitA" (vai.ka.la. 9/1059) iti vairAgyakalpalatoktizcA'pi anusandheyA / tatazca svAdhikArAnusAreNa ucitA''vazyakabAhyapravRttyA parahitaM kAryam / 20 25 27 28. 30 tadarthaM tAvad 'vidhisUtra-niSedhasUtrodyaimasUtra - devAdhikArasUtra- tadubhayasUtrotsargotsargasUtrosargasUtrotsargA'pavAdasUtrApavAdotsargasUtrA 'pavAdasUtrApavAdA'pavAdasUtra- bhayasUtra- varNanasUtra- "saMjJAsUtra -svaisamayasUtra- pairasamayasUtra- tadubhayavaktavyatAsUtra' 'jinakalpikasUtra- sthavirakalpasUtra - tadubhayasUtra- zramaNasUtra kA zramaNIsUtra- tadubhayasUtra - kaoNlasUtra- "nizcayasUtra- vyavahArasUtra - jJAnanayasUtra- "kriyAnayasUtra- gRhasthA'dhikArasUtra " nikSepasUtra - pramANasUtra - korakasUtra- prakaraNasUtra- "dezIbhASAniyatasUtra- kAlasUtraikaivacanasUtra- "dvivacanasUtra sAmAyikacAritranI pariNatimAM ucitapravRtti pradhAna che. A aMge zrIharibhadrasUrijIe paMcAzakajImAM jaNAvela che ke 'tRNa hoya ke suvarNa, zatru hoya ke mitra - tene vize samabhAva te ja sAmAyika che. sAmAyika eTale anAsakta citta ane ucitapravRttipradhAna citta'. prastutamAM anya be graMthonA vacanone paNa najara sAme rAkhavA. (1) dharmabiMdumAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke 'ucita anuSThAna ja karmakSayanuM utkRSTa kAraNa che.' tathA (2) vairAgyakalpalatAmAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke 'bhAvanAjJAnathI sarvatra hitArthitA pragaTe che.' tethI potAnA vAstavika adhikA2 mujaba, jarUrI vyAkhyAnAdi ucita bAhya pravRtti karIne parahita karavuM. TUMkamAM, prastutamAM tAtparya e che ke oparezanayogya dardInuM oparezana sarjana DaoNkTara karuNAthI kare to te dhanyavAdapAtra che. paraMtu sAmAnya mANasa karuNA buddhithI paNa oparezana kare to te ThapakApAtra ja bane. adhikArabAhya pravRtti nukasAna ja kare. 38 prakAranA sUtrono abhyAsa karIe . sa (vartha.) adhikAra mujaba vyAkhyAnAdi karavA mATe sauprathama nizIthabhASya, bRhatkalpabhASya, dharmaratnaprakaraNa, upadezarahasya vagere graMthomAM darzAvela (1) vidhisUtra, (2) niSedhasUtra, (3) udyamasUtra, (4) bhAgyaadhikArasUtra, (5) udyama-bhAgya bannenA adhikAravALA sUtra, (6) utsarga-utsargasUtra, (7) utsargasUtra, (8) utsarga-apavAdasUtra, (9) apavAda-utsargasUtra, (10) apavAdasUtra, (11) apavAda -apavAda sUtra, (12) bhayasUtra, (13) varNanasUtra, (14) saMjJAsUtra, (15) svasamayasUtra, (16) parasamayasUtra, (17) svasamaya-pa2samayavaktavyatAsUtra, (18) jinakalpikasUtra, (19) sthavirakalpika sUtra, (20) jinakalpika-sthavikalpika sUtra, (21), zramaNasUtra, (22) zramaNIsUtra, (23) zramaNa -zramaNIsUtra, (24) kAlasUtra, (25) nizcayasUtra, (26) vyavahArasUtra, (27) jJAnanayasUtra, (28) kriyAnayasUtra, (29) gRhastha adhikArasUtra, (30) nikSepasUtra, (31) pramANasUtra, (32) kArakasUtra, 1. samabhAva: sAmAyidaM tRLa-vAgvana-zatru-mitraviSayakRti nimitvAM vittam, pitapravRttipradhAnatva|| ma corro 1 #
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ . svopakAratyAgena paropakArakaraNaM niSiddham . 2563 -bahuvacanasUtrAdIni nizIthabhASya-bRhatkalpabhASya-dharmaratnaprakaraNopadezarahasyaprabhRtipradarzitAni (ni.bhA.5234 pa -jarU7 + vR...764-376-229 + i.pU.706 + 3.2.733) varjeina samaggasthanA ___ itthaM sva-paragItArthatvopalabdhau api prathamaM tu nijaM manaH niSkalaGka karttavyam / taduktaM mahAnizIthe '"savvabhAveNa savvahA gIyatthehiM bhaveyavvaM / kAyavvaM tu suvizuddha-sunimmala-vimala-nIsallaM nikalusaM maiA" (T.ni.6/301/9.981) tiA prakRttei "AjJA tu nirmanaM vitta rtavya TopI" (yo.sA. 1/21) iti yogasAroktiH api smrtvyaa| kintu paropadeza-parahita-pravacanaprabhAvanAdinAmnA jAtucid + dhArmika-dAmbhikatA'JcalaparidhAnaM naiva kAryam / ucitA''vazyakazAsanaprabhAvanAdipravRttikAle'pi dehAdibhinnanijA'kSayA'kalaGka-saccidAnandamayasvarUpAnusandhAnaM dRDhatayA kAryam, svopakAratyAgena " paropakArakaraNasya jinairniSiddhatvAt / taduktaM mahAnizIthe vajrAcAryadRSTAnte "attahiaM kAyavvaM, jai kA (33) prakaraNasUtra, (34) dezIbhASAniyatasUtra, (35) kAlasUtra, (36) ekavacanasUtra, (37) dvivacanasUtra, (38) bahuvacanasUtra vagereno pUrepUro sArI rIte abhyAsa karavo joIe. che. dhArmika dAMbhikatAno AMcaLo na oDhIe thI (ghaM.) A rIte svagItArthatA ane paragItArthatA maLI jAya to paNa vyAkhyAnAdimAM tarata joDAvAnuM nathI. paraMtu sauprathama to potAnA manane niSkalaMka-nirmaLa karavAnuM che. tethI ja mahAnizIthamAM jaNAvela che ke "sarvabhAvathI ane sarva prakAre gItArtha thavuM joIe. (matalaba ke pUrvokta svagItArthatA ane paragItArthatA utkRSTa prakAre meLavavI. tathA gItArtha thaIne paNa sauprathama) mukhya kAma to potAnA manane suvizuddha, sunirmaLa, vimala, niHzalya ane klezazUnya banAvavuM te che." tathA yogasAranI eka vAta che paNa ahIM yAda karavA yogya che. tyAM jaNAvela che ke potAnA cittane sphaTika jevuM nirmaLa karavuM, - e ja to jinezvaronI AjJA che. paraMtu zAstrone bhaNIne paropadeza, parahita, pravacanaprabhAvanA banI vagere rUpALA nAmonA bahAne dhArmika dAMbhikatAno AMcaLo to na ja oDhavo. ucita ane Avazyaka sa evI zAsanaprabhAvanAdi pravRtti karavAnA samaye paNa zarIrAdithI alaga potAnA akSaya, akalaMkita, saciAnaMdamaya svarUpanuM anusaMdhAna daDha rahe te vAta potAnA mATe sauthI vadhAre mahattvanI che. deha mana vacana pugala thakI, karmathI bhinna tuja rUpa re; akSaya akalaMka che jIvanuM jJAna AnaMda svarUpa re." [amRtavelanI sajhAya-24 ] uparokta vAtanuM anusaMdhAna tyAre TakI rahe to zubha anubaMdha paDe. bAkI azubha anubaMdha paDatAM vAra na lAge. tevuM thAya to to bIjAnuM hita karavA jatAM potAnuM ja ahita thaI jAya. potAnuM hita choDIne bIjA upara upakAra karavAnI to jinezvara bhagavaMte nA pADI che. A aMge mahAnizIthasUtramAM vajAcAryanA udAharaNamAM jaNAvela che ke "sauprathama Atmahita karavuM. jo zakya hoya to parahita paNa 1. sarvabhAvena sarvathA gItAthaiH bhvitvym| kartavyaM tu suvizuddha-sunirmala-vimala-niHzalyaM niHkaluSaM mnH|| 2. AtmahitaM kartavyam, yadi zakyam, parahitam api kuryaat| Atmahita-parahitayoH AtmahitaM caiva krtvym||
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2564 * kSAyikadazAyAM sarvotkRSTaparopakArasAmarthyam 0 16/7 savA pAM pi rennA / sadaya-padayA, sattahiyaM veva jhAlevvI" (ma.ni..1/TI.122 + pR.22) I yuktaJcaitat, svahitatyAgena paropakArakaraNasya audayikabhAvarUpatvAt / tadvartinaH jaghanyaparopakArasamarthatvam / svahitakaraNena sAkaM yathocitaparahitakaraNasya kSAyopazamikabhAvarUpatvAt / tadvartinaH ra mdhympropkaarsmrthtvm| sarvotkRSTaparopakArA'moghasAmarthya tu kSAyikabhAvavartina ev| taduktaM - yogadRSTisamuccaye "kSINadoSo'tha sarvajJaH srvlbdhiphlaanvitH| paraM parArthaM sampAdya tato yogAntamaznute / / " . (yo.dR.sa.185) iti / tatazca kSAyikabhAvalAbhoddezena kSAyopazamikaguNA arjayitavyAH kintu za tanmAtranirbharatayA na bhAvyam, teSAm aupAdhikatvAt, apUrNatvAt, kathaJcidazuddhatvAt, azaraNatvAt, ka nazvaratvAcca / labdhakSAyopazamikaguNa-zakti-labdhi-siddhyAdipradarzanavyagratayA audayikabhAvadhArAyAM na .bhrmitvym| kintu labdhakSAyopazamikaguNa-zaktyAdyaudAsInyena kSAyikaguNavaibhavopArjanAya nijazuddha| caitanyasvarUpanInatayA bhavya kA itthameva viSayavaitRSNyalakSaNA'paravairAgyottarakAlInaM nijaguNavaitRSNyalakSaNaM paravairAgyaM prakRSyate / karavuM. paraMtu Atmahita ane parahita A bemAM (eka ja karavuM jo zakya hoya to) Atmahita ja karavuM." kra kSAvikabhAvavartI sarvotkRSTa paropakAra kare te (yu.) A saiddhAttika vAta atyaMta yogya ja che. kAraNa ke svahitane choDIne-tarachoDIne-bagADIne paropakAra karavo e audayikabhAvasvarUpa che. audayika bhAvamAM vartato jIva jaghanya kakSAno ja paropakAra karI zake. svapariNatinI nirmaLatAne sAcavIne, svahita sAdhIne yathAyogya paropakAra karavo te kSAyopathamika bhAva che. kSAyopathamika bhAvamAM vartato jIva madhyama kakSAno paropakAra karI zake che. paraMtu sarvotkRSTa paropakAra karavAnuM amogha sAmarthya to kSAyika bhAvamAM vartatA jIva pAse ja hoya che. AthI ja to yogadRSTi samuccayamAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "have sarva doSono kSaya karIne sarvajJa banelA ' yogI sarva labdhiphaLathI saMpanna hoya che. tethI teo sarvotkRSTa paropakAranuM saMpAdana karIne yoganA aMtane pAme che. tethI kSAyika bhAvano lAbha thAya te lakSe kSAyopathamika guNavaibhava jarUra meLavavo. paraMtu lAyopathamika guNo upara madAra na bAMdhavo. tenA upara mustAka na banavuM. kAraNa ke te (1) aupAdhika A che, (2) apUrNa che, (3) kAMIka aMze azuddha che, (4) AvanArA bhavomAM zaraNabhUta nathI ane | (5) nazvara che. tethI bharosApAtra nathI. maLelA-meLavelA lAyopathamika guNa, zakti, labdhi, siddhi vagerenuM pradarzana karavAmAM vyagra banIne, aTavAIne audayika bhAvadhArAmAM bhaTakavuM nahi, bhUlA paDavuM nahi. paraMtu maLelA lAyopathamika guNa, zakti vagerene vize udAsInatA keLavIne kSAyika guNavibhUtinuM upArjana karavA mATe potAnA zuddha caitanyasvarUpamAM gaLADUba rahevuM, lIna rahevuM. * guNavairAgya prakRSTa vairAgya ja (sthaLe) A rIte valaNa-vartana keLavavAmAM Ave to ja viSayavairAgya nAmanA apara (= prAthamika) vairAgyane meLavyA bAda pragaTanAra paravairAgya = zreSTha vairAgya jhaLahaLato bane. potAnA pragaTa guNAdi upara vairAgya e paravairAgya. A aMge adhyAtmasAramAM jaNAvela nIcenI bAbatonI UMDANathI vibhAvanA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2565 26/7 0 tattvajJAnaM zuddhadravyadRSTisampAdakam / prakRte - "iti zuddhamatisthirIkRtAparavairAgyarasasya yoginH| svaguNeSu vitRSNatA''vahaM paravairAgyamapi pa pravartatA" (ma.sA.722), "vipuddhi-punA -vIra-pravADaDazIviSamudyambayA na mAya virajItasaamnussnggopntaaH palAlavat / / " (a.sA.7/23), "kalitAtizayo'pi ko'pi no vibudhAnAM madakRd gunnvrjH| / adhikaM na vidantyamI yato nijabhAve samudaJcati svataH / / " (a.sA.7/24) iti adhyAtmasArakArikA sa bhaavniiyaaH| ___ itthaJca guNavairAgyabalena bhAvanirgranthaH nijaguNa-paryAyAn zuddhatayA sAnubandhatayA ca pariNAmayatitarAm / pravacanaprabhAvanA-paropakArAdinAmnA nijaguNa-zakti-labdhi-siddhi-samRddhi-puNya-camatkArAdi- . pradarzanato mahattvAkAGkSAdyAvarte sa naiva nimajjati, nijAnandasya svAdhInatva-sahajatva-zucitva-zuddhatva -zAzvatatvA'nantatvavijJAnAt / idaM tattvajJAnameva paravairAgyadvArA zuddhadravyadRSTisampAdakatayA pravarA- kA karavI. tyAM zrImahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "A pramANe zuddhamati dvArA aparavairAgyano = viSayavairAgyano rasa-pariNAma sthira karanAra yogIne potAnA guNo (upalakSaNathI zakti, labdhi vagere) upara viraktatAne lAvanAra paravairAgya = zreSThavairAgya (= guNavairAgya) paNa pragaTe che. vipula Rddhi (mana:paryavajJAna), pulAka labdhi (= jinazAsanazatru evA cakravartIne sainya sahita cUrI nAkhavAnI zakti), cAraNalabdhi (jaMdAcAraNa-vidyAcAraNa A be bhedavALI AkAzagAminI labdhi), atiugra AzIviSalabdhi (= zApa ApavA mAtrathI bIjAne khatama karavA mATe samartha evI zakti) vagere pragaTelI zaktio viraktacittavALA yogIne mada mATe thatI nathI. anAjanI khetImAM prAsaMgika ugelA ghAsa jevI te zaktio mokSasAdhanAmAM prAsaMgikapaNe maLe che. potAnA A guNonA, zaktionA, labdhionA samUhano prabhAva yogIoe jANela hoya che, to paNa te temane mada karAvato nathI. kAraNa ke potAno anaMta AnaMdamaya nuM caitanya prabhAva svataH pragaTa thatAM yogIo potAnA karatAM guNa-zakti vagerenA samUhane caDhiyAto mAnatA nathI." Azaya e che ke "sarjanahAra karatAM sarjana caDhiyAtuM na hoya. mArA anaMta AnaMdamaya paramazAMta , zAzvata caitanyasvarUpa AgaLa avadhijJAna, mana:paryavajJAna, pulAka labdhi vagere nazvara apUrNa zaktio pAMgaLI che, mAyakAMgalI che' - Avo pariNAma yogInA aMtaramAM jIvaMta hovAthI pragaTa thayela guNa che. -zakti-labdhi vagereno vaibhava temane chakAvI deto nathI, bahekAvato nathI. ) bAhya mUlyAMkana na karIe, na karAvIe ) (tyaSya.) A rIte paravairAgyanA = guNavairAgyanA baLathI bhAvanirjharthI potAnA guNa-paryAyone zuddhasvarUpe sAnubaMdhapaNe pariNAvavAnI dizAmAM mahAlatA hoya che. paraMtu "zAsanaprabhAvanA, paropakAra vagere nAmathI nija guNanuM pradarzana, zakti pradarzana, labdhi pradarzana, siddhi pradarzana, samRddhi pradarzana, puNya pradarzana, camatkAra pradarzana vagerenA mAdhyame lokomAM mane sauthI vadhu mahattva maLe' - evI ghelachAnA vamaLamAM te DUbatA nathI. kAraNa ke "potAno AnaMda (a) svAdhIna che, (b) sahaja = svAbhAvika che, (C) pavitra che, (d) zuddha che, (9) zAzvata che, (f) kadI khUTe nahi, ghaTe nahi tevo che' - A bAbatanI pUrepUrI pAkI samajaNa temanI pAse hoya che. A samajaNa e ja tattvajJAna che. te ja labdhi, siddhi,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2566 0 tattvajJAnaM paraM hitam / 26/7 'pavargopAyatayA samAmnAtam / idamevA'bhipretyoktaM siddhasenIyadvAtriMzikAyAM "na doSadarzanAcchuddhaM vairAgyaM vissyaatmsu| mRdupravRttyupAyo'yaM tattvajJAnaM paraM hitam / / " (si.dvA.10/11) iti| tAdRzatattvajJAnAdirA balenaivA'yaM pada-prasiddhi-pramANapatra-parivAravRddhyAdipralobhanena jalakamalavad naiva lipyte| zAsana ma -saGgha-samudAya-gaccha-grAma-nagarAdimadhye nijamahattvaprasthApanAdikaM naiva abhilaSati, sadaiva nijaniSkRtrimA- 'nantA''nandamayazuddhA''tmadravye vizrAmAt / 'anubhUyamAnaparamAnandamayamAtmadravyaM mokSo nA'tizete' ityanubhavAd mokSaspRhA'pi nivarttate / ka yathoktaM yogazAstre "mokSo'stu mA'stu yadi vA, paramAnandastu vedyate sa khalu / yasminnikhilasukhAni hI pratibhAsante na kiJcidiva / / " (yo.zA.11/51) iti / taduktam adhyAtmasAre api "hRdaye na zive'pi lubdhatA sdnusstthaanmsnggmnggti| puruSasya dazeyamiSyate sahajAnandataraGgasaGgatA / / " (a.sA.7/25) iti / kA yathoktaM yogazatake '"bhava-mokkhA'paDibaddho" (yo.za.20) iti / taduktaM yogazatakavRttau api uddharaNarUpeNa zakti vagere pratye vairAgya = paravairAgya lAvavA dvArA zuddha dravyadRSTinuM saMpAdana kare che. tethI te tattvajJAna ja mokSano zreSTha upAya che. A ja abhiprAyathI siddhasenIya dvAtrizikA prakaraNamAM jaNAvela che ke 'viSayAtmaka IndriyasukhomAM doSanuM darzana karavAthI AvanAra vairAgya zuddha nathI. lokone sanmArge lAvavAno e eka saraLa upAya che. kharuM hita to tattvanI hArdika ane vAstavika samajaNa ja che." AvA tattvajJAna vagerenA baLa vaDe ja padavI, pATa, prasiddhi, pramANapatra, parivAravRddhi vagere pralobhanathI bhAvanirjhantha jalakamalavat nirlepa - asaMga rahe che. zAsanamAM, saMghamAM, samudAyamAM, gacchamAM, gAmamAM, nagarAdimAM potAnA mahattvanI mahora chApa mAravAnI IcchA kadApi bhAvanirjhantha karatA nathI. tevI IcchA kare te bhAvanirjhantha na hoya. lokomAM potAnuM mUlyAMkana karAvavAnI ke bIjAnuM mUlyAMkana karavAnI leza paNa che AvazyakatA nigraMtha bhagavAnane hotI nathI. kema ke bIjAne mApavAnA badale potAnA zuddha caitanyasvarUpane vA paripUrNapaNe pAmavAnI ja pariNati temanAmAM vaNAyelI hoya che. potAnA svAbhavika anantAnaMdamaya zuddha AtmadravyamAM ja te sadaiva vizrAma-ArAma karatA hoya che. sa che guNavairAgIne mokSakAmanA paNa na hoya che (anu.) are ! potAne anubhavAtA AnaMdamaya Atmadravya karatAM mokSa leza paNa caDhiyAto nathI - tevuM aMdaramAM pratIta thavAthI temane mokSanI paNa IcchA thatI nathI. tethI ja tevA mahAtmAnI dazAnuM varNana karatAM zrI hemacaMdrasUrijIe yogazAstramAM jaNAvela che ke "mokSa thAva ke na thAva. mane to kharekhara te paramAnaMda anubhavAya che ke jemAM tamAma sAMsArika sukho bilakula nagaNya lAge che, tuccha lAge che." adhyAtmasAramAM paNa jaNAvela che ke "hRdayamAM mokSane vize paNa Asakti hotI nathI. temanuM sadanuSThAna paNa asaMga bane che. guNavairAgyavALA puruSanI A dazA sahajAnaMda sAgaranA jJAnataraMgothI vaNAyelI hoya che. yogazatakamAM zrIharibhadrasUrijIe utkRSTa sAdhakadazAnuM varNana karatA jaNAvela che ke "sAdhaka saMsAramAM ke molamAM baMdhAyelo-Asakta hoto nathI." yogazatakavRttimAM paNa uddharaNarUpe jaNAvela 1. bhava-makSaMtivaddha:
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/ 7 0 vihita-niSiddhayoH api paramArthataH samatvam upAdeyam / 2567 "mokSe bhave ca sarvatra niHspRho'yaM sadAzayaH" (yo.za.20 vR.uddhRta) iti| etAdRzI zuddhaparyAyagauNatA zuddhadravyadRSTipariNatau sahajataH sampadyate / tasya mokSa-saMsArayoriva vyavahAre vihita-niSiddhayoH api samatvaM varttate / evaJca sAmAyikacAritraM rA nyakSeNa zudhyati / prakRte - "paDisiddhesu ya dese, vihiesu ya isiraagbhaave'pi| sAmAiyaM asuddhaM, suddhaM pra samayAe dosuM pi||" (yo.za.17) iti yogshtkgaathaa'nusndheyaa| vihitA'nuSThAnarAgAdinA jIvaH puNyakarmaNA badhyate, na tu karmaNA mucyate / tatazca svargalAbhe'pi / na moksslaabhsmbhvH| idamabhipretyoktam adhyAtmasAre "AvazyakAdirAgeNa vAtsalyAd bhagavadgirAm / ka prApnoti svargasaukhyAni, na yAti paramaM padam / / " (a.sA.12/4) iti| prazastarAgAdibhAveSvapi svatvarNi -mamatvAdibuddhikaraNAnnaiva rAgAdimuktiH sulabhA, kimutA'prazastarAgAdiSviti bhaavH| prakRte - "Aropya .... kevalaM karmakRtAM vikRtimaatmni| bhramanti bhraSTavijJAnA bhIme saMsArasAgare / / " (a.sA.18/16) iti che ke "nirmaLa AzayavALA A sAdhaka mokSamAM ke saMsAramAM sarvatra spRhA vagaranA che." mokSa vagere zuddha paryAyanI paNa ATalI badhI gauNatA zuddhadravyadRSTinI AtmalakSI pariNatimAM sahajapaNe thaI jAya che. * zuddha sAmAyikacAritranI oLakhANa (tasva.) asaMgadazAvALA bhAvanirjhanthane jema mokSa ane saMsAra bannemAM sama daSTi hoya che, tema vyavahAranI aMdara zAstravihita ane zAstraniSiddha bAbatamAM paNa sama daSTi ja temane hoya che. te rIte temanuM sAmAyikacAritra saMpUrNapaNe zuddha thAya che. prastutamAM yogazataka graMthanI gAthAnuM anusaMdhAna karavuM. tyAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "zAsananiSiddha viSayo pratye dveSa hoya ane zAstravihita bAbatamAM kAMIka rAga hoya to paNa sAmAyika azuddha thAya che. zuddha sAmAyika to zAstraniSiddha - zAstravihita ! banneya vize samadaSTi hoya to ja saMbhave.' ja zubhAzubha rAgAdimAM svatva-mamatvavRddhine na karIe ja (vidi.) zAstravihita anuSThAna pratye paNa rAga karavAthI jIva puNyakarmathI baMdhAya che, paraMtu karmathI ! chUTato nathI. tethI te jIvane svargano lAbha thavA chatAM mokSano lAbha saMbhavato nathI. A ja abhiprAyathI adhyAtmasAramAM mahopAdhyAyajI mahArAje jaNAvela che ke "pratikramaNAdi Avazyaka anuSThAna vagerenA rAgathI tathA jinavANInA vAtsalyathI jIva svarganA sukhone pAme che. paraMtu paramapadane = mokSane pAmato nathI.' ahIM kahevAno Azaya e che ke prazasta evA rAgAdi pariNAmomAM "huM paNAnI buddhi ke mArApaNAnI buddhi karavAthI rAgAdi vibhAvapariNAmomAMthI mukti maLavI sahelI nathI ja, zakya nathI ja. to pachI aprazasta rAgAdi pariNAmomAM "huM paNAnI-mArApaNAnI-sArApaNAnI buddhi karavAthI to ajJAnI jIvanI zI hAlata thAya? ahIM adhyAtmasArano eka zloka yAda karavo. tyAM zrImahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "karmajanya rAgAdi vikRtine ja potAnA AtmAmAM "huM rAgI-dveSI-krodhI-kAmI...' vagere svarUpe Aropita kare tevA jIvo samyajJAnathI bhraSTa thaIne bhayaMkara bhavasAgaramAM bhaTake che." tethI 1. pratiSiddheSu ca dveSa, vihiteSu cessdraagbhaave'pi| sAmAyikam azuddham, zuddhaM samatayA dvyorpi||
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2568 * zuddhAtmasvarUpaM sAdhanIyam / adhyAtmasArakArikA bhaavniiyaa| tatazca karmajanyapariNAmeSu svatvAdyAropakaraNotsAhaH tyAjyaH / etAvatA idaM phalitaM yaduta mokSamArga prazastapravRtti-vANyau na prAdhAnyam ApnutaH kintu rA AtmanaH nirmalabhAva eva / tathAhi 'mayA mokSe gantavyam' iti bhASaNena na mokSaprAptisambhavaH kintu _ 'sakalarAgAdidoSamuktaM paripUrNa-parizuddhacaitanyapiNDAtmakaJca nijA''tmasvarUpamasminneva bhave mayA drutaM sAdhanIyam' iti bhavyabhAvanayA eva / ataH tAdRzI bhAvanA ArdrA'ntaHkaraNato mukhyatayA bhAvanIyA rza aharnizam / evam AtmajJAnagarbhavairAgya-prazama-cittaprasannatA'ntarmukhatA-saMvedanazIlatA-saMvega-saralatA-komalatA- namratA''dayo nirmalabhAvAH praNidhAnapUrvaM nityaM saMvardhanIyAH, yata uktaM dharmasaGgrahavRttau mAnavijayavAcakena bhAvasthava muthA (i.sa.22rR..83) tiA. Na "sahajam avikRtam AtmasvarUpaM kUTasthasvabhAvalakSaNaM bhAvayitavyaM - dhyAtavyam" (upa.raha.198 vR.) kA iti upadezarahasyavRttivacanataH nijazuddhAtmasvarUpaM pratidinaM dRDhatayA bhAvanIyam / dehendriyaa'ntHkrnnaadibhinnnijnirupaadhik-shjsmaadhimy-prmshaantsvruupaa'nntaa''nndaanuviddh-shuddhcaitnysvbhaavprkttiikrnnkarmajanya pariNAmomAM potApaNAno, mamatvAdino Aropa karavAno utsAha choDI ja devo. karmajanya pariNAmane kadApi potAnA na manAyabAkI mithyAtva dRDha thAya. ja mokSamArgamAM nirmaLa bhAvanI mukhyatA ja (utta.) AnAthI e phalita thAya che ke mokSamArgamAM prazasta pravRtti ke prazasta vANI upara vadhu bhAra ApavAno nathI. te bannenI mokSamArgamAM mukhyatA nathI, paraMtu AtmAnA nirmaLa bhAvonI ahIM mukhyatA che. tethI AtmAnA nirmaLa bhAvo upara vadhu jhoka ApavAno che. jema ke "mAre mokSe javuM che' - ATaluM bolavAthI mokSaprApti na saMbhave. paraMtu "mAre rAgAdi tamAma doSothI mukta tathA paripUrNa a -parizuddha caitanyapiMDAtmaka evuM mAruM AtmasvarUpa A ja bhavamAM atyanta jhaDapathI sAdhavuM che' - AvI uM bhavya bhAvanAthI ja mokSanI prApti thAya. tethI tevI bhAvanA bhIMjAtA hRdaye rAta-divasa karavA upara vI vadhu lakSa rAkhavAnuM che, tenuM mukhya praNidhAna karavAnuM che. A ja rIte AtmajJAnagarbhita vairAgya, prazamabhAva, cittaprasannatA, aMtarmukhatA, saMvedanazIlatA, saMvega, saraLatA, komaLatA, namratA vagere nirmaLa bhAvone sa praNidhAnapUrvaka roje roja samyapha prakAre vadhAravA. kAraNa ke dharmasaMgrahavRttimAM zrImAnavijaya upAdhyAye jaNAvela che ke "bhAva ja mokSamArgamAM mukhya che.' * zuddhAtmatattvanI bhAvanA karIe ("18.) mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje upadezarahasyavyAkhyAmAM jaNAvela che ke "sahaja, avikRta, phUTastha dhruvasvabhAvavALA AtmasvarUpanI bhAvanA karavI joIe, tenuM dhyAna karavuM joIe." A bAbatane lakSamAM rAkhIne AtmArthI sAdhake roja potAnA zuddha AtmasvarUpanI daDhapaNe bhAvanA karavI joIe. zarIra-Indriya-aMtaHkaraNAdithI bhinna evA potAnA nirupAdhika, sahajasamAdhimaya, paramazAMtarasasvarUpa, anaMta AnaMdathI vaNAyela zuddha caitanyasvabhAvane atyaMta jhaDapathI pragaTa karavAnI pAvana
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ f * nirmalabhAvanA mokSamArgaprANabhUtA 0 2569 gocarapAvanabhAvanAdRDhAbhyAsayogena darzanamoha-jJAnAvaraNAdikarmanirjaraNAd granthANAM garbhArthAH gUDhArthAzca / svayameva anAyAsena sphuranti pariNamanti ca / jJAnaJca pAramArthikaM sampadyate / tatazca nirmalabhAvanA eva mokSamArgaprANabhUtA vrttte| zuddhAtmasvarUpalInacittasya viraktopazAnta-gambhIrA''rdaikAgropayogabalAt zuddhAtmatattvabhAsanaM ma bhAvanAyogapradhAnAGgaM sampadyate / taduktaM haribhadrasUribhiH yogazatake "taggayacittassa tahovaogao tattabhAsaNaM rza hoti / eyaM ettha pahANaM aMgaM khalu iTThasiddhIe / / " (yo.za.65) iti / tatazca bhAvanAyoganiSpattau satataM -- yatanIyamiti bhaavH| yathoktaM bhAvanAprabhAvaM didarzayiSubhiH zrIharibhadrasUribhiH dharmabindau api "iyameva pradhAnaM niHzreyasA- " SA(vi.6/28). "tasvaiddhi kuzastharyopattei" (i.vi.6/ra8) bhAvanAganuIRca jJAnaca tattvato cheT jJAnatva (vi.6/30) rUti pUrvow(/6) martavyamatrA "rUTya = bhAvanA'I gvaM tasamatA -bhAvanAbalena yogabindu(362)-dvAtriMzikAprakaraNA(18/11)dhukto dhyAnayoga Azu sidhyti| tatazca bhAvanAsvarUpa yogano daDhapaNe abhyAsa karavAnA yoge darzanamohanIya ane jJAnAvaraNAdi karmanI nirjarA thavAthI graMthonA garbhita artho ane gUDhArtho svayameva vinA prayatna spharatA jAya che ane pariNamatA jAya che tathA jJAna pAramArthika bane che. tethI nirmaLa bhAvanA e ja mokSamArgano prANa che. che taqbhAsanathI bhAvanAyoganI niSpatti che | (zuddhA.) zuddha AtmAnA svarUpamAM je sAdhakanuM citta lIna thayeluM hoya teno upayoga bahAramAM virakta bane che, jIvo vize zAMta bane che, svaguNone pacAvavA mATe gaMbhIra thAya che, Adra-komaLa bane che, zuddhAtmatattvane grahaNa karavAmAM ekAgra bane che. tevA upayoganA baLathI sAdhaka bhagavAnane potAnA ! zuddha AtmatattvanuM bhAna thAya che, AtmabhAvabhAsana thAya che. AvuM nija zuddha caitanyasvarUpanuM bhAsana che e bhAvanAyoganI niSpattinuM mukhya kAraNa che. A aMge zrIharibhadrasUrijIe yogazatakamAM jaNAvela va! che ke dhyeya padArthamAM ekAgra cittavALAne temAM ja satata upayoga hovAthI te dhyeya padArthanA AMtarika maulika svarUpanuM aMdaramAM bhAsana thAya che. tathA te tattvabhAsana ja prastutamAM ISTasiddhinuM = sa bhAvanAyoganiSpattinuM mukhya kAraNa che." tethI bhAvanAyoganI niSpatti thAya e aMge sAcA sAdhake prayatna karavo joIe. A mujaba ahIM Azaya che. I bhAvanA bhavanAzinI che (tho.) bhAvanAno prabhAva dekhADavAnI IcchAthI zrIharibhadrasUrijIe dharmabiMdu graMthamAM paNa jaNAvela che ke "bhAvanA ja mokSanuM mukhya kAraNa che. nirmaLa bhAvanA sthira thavAthI ja tamAma kalyANanI sthiratA saMgata thAya che. kharekhara pavitra bhAvanAthI vaNAyelo bodha e ja paramArthathI jJAna che. A saMdarbha pUrve (1/5) darzAvela che. A rIte ahIM jaNAvela samatA ane bhAvanA bannenA baLathI dhyAnayoga jhaDapathI siddha thAya che. yogabiMdu, dhArnAizikA prakaraNa vageremAM dhyAnayoganuM vistArathI varNana maLe che. 1. tadgatacittasya tathopayogataH tattvabhAsanaM bhvti| etad atra pradhAnam aGgaM khalu iSTasiddheH / /
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2570 0 karmanATake AvaraNazaktyAdikAryavicAraH / 26/7 1"dehavivittaM pecchai appANaM taha ya savvasaMjoge" (dhyA.za.92) iti dhyAnazatakoktiviSayaH sAdhakaH svayaM pa smpdyte| ga "sarvaM vastu svAtmani eva varttate, na tu Atmavyatirikta AdhAre" (anu.dvA.145/vR.pR.207) iti anuyogadvArasUtramaladhAravRttivacanAnusandhAnena anantaguNA'bhinne svAtmadravye svasthitiH vAraMvAraM dRDhatayA * bhAvayitavyA, anubhavitavyA ca, na tu kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karma-kaSAyAdau / rza evaM "sarve bhAvA nizcayena svabhAvAn kurvanti" (a.bi.1/22) iti adhyAtmabinduvacanaM cetasikRtya ____ 'karma-kAla-lokasthiti-bhavasthiti-bhavitavyatA''varaNazakti-vikSepazakti-vibhAvAdidazA-mahAmithyAtva1 kartRtvazakti-bhoktRtvazakti-sahajamala-makaradhvaja-viSayAbhilASa-mahAmoha-rAgakesariprabhRtisUtradhArANAM sUtraNi saJcAreNa saJcAlite dehendriya-manaH-kaSAyAdivibhAvapariNAma-vikalpa-vicArAdipAtramaye bhavanATake AvaraNazaktiH indrajAlikavad dRSTibandhena mama nirvikArazuddhacaitanyasvarUpamanantA''nandamayamAvRNoti / ahIM jaNAvela samatA ane bhAvanA meLavyA bAda "sAdhaka bhagavAna dehathI ane sarva saMyogathI bhinna svarUpe potAnA AtmAne jue che" - A pramANe dhyAnazatakamAM je jaNAvela che, teno viSaya sAdhaka svayaM bane che. tevuM saubhAgya sAdhakane sAMpaDe che. -- ApaNe ApaNAmAM rahIe -- ("sarva.) anuyogakArasUtranI maladhAravyAkhyAmAM jaNAvela che ke "dareka vastu potAnAmAM ja rahe che. potAnAthI bhinna AdhAramAM koI paNa vastu rahetI nathI.' A vAtanuM anusaMdhAna karIne "anaMta guNothI abhinna evA potAnA ja AtmAmAM potAnuM astitva che, zarIra-Indriya-mana-karma-kaSAya vageremAM nahi - A pramANe sAdhake vAraMvAra daDhapaNe bhAvanA karavI tathA tenI anubhUti karavI. saMsAranATaka jovAnI kaLA zIkhIe (jaM.) e ja rIte "sarva bhAvo-padArtho paramArthathI potAnA ja svabhAvane kare che' - A adhyAtmabiMdu 0 graMthanA vacanane manamAM rAkhIne AtmArthI sAdhake saMsAranATakane nATaka svarUpe jovA mATe prayatna karavo. yAda rahe - nATaka jovAnuM che, karavAnuM nathI. nATakane jovAnI paddhati A rIte samajavI. rana (1) karma, kALa, lokasthiti, bhavasthiti, bhavitavyatA, AvaraNazakti, vikSepazakti, vibhAvAdidazA, mahAmithyAtva, kartRtvazakti, bhostRtvazakti, pUrvokta (pR.2487) sahajamaLa, kAmadeva, viSayAbhilASa, mahAmoha, rAgakesarI vagere sUtradhAronA dorI saMcAra mujaba saMsAranATakanuM saMcAlana thaI rahyuM che. (2) zarIra, Indriya, mana, kaSAyAdi vibhAva pariNAma, vikalpa, vicAra vagere vividha pAtro pota-potAno bhAga (Role) bhajavI rahyA che. (3) AvaraNazakti jAdugaranI jema najarabaMdhI vaDe mArA anaMta AnaMdamaya nirvikAra zuddha caitanyasvarUpane AvarI le che, DhAMkI de che. (4) vikSepazakti cittamAM avanavI mithyA AkRtione, navI-navI rAgapariNatione, moTI ane 1. vivi prekSate AtmAne tathA 4 sarvasaMyo
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 karmanATake mithyAtvAdikAryavimarzaH . 2571 'vikSepazaktiH cetasi mithyA''kAra-rAgA''zA-cintA-kalpanA-bhogasaGkalpa-bhogasmRtyAdikam pa anavaratam upsthaapyti| 'vibhAvadazA-vikalpadazA''zravadazA-bandhadazAdayastu tat savegaM pravardhayanti / "mahAmithyAtvaM tatra dRDharucigardA svatva-svIyatva-sundaratva-svakAryatva-svabhogyatva-svasvabhAvatva -svasvarUpatva-svadharmatva-svasevyatva-svopAsyatva-svavizvasanIyamitratva-sukhatva-sukhasAdhanatvAdidhiyaM pUrvoktAM za paJcatriMzatprakArAM dRDharucyAdigarbhAM janayati / *kartRtvazaktiH zArIrikAdisAmarthyam atikramya, maryAdAJca parityajya audArika-manovargaNAdipudgalAn / bahirantazca kAmabhogAdau nirlajjapazuceSTAbhAve ca pravarttayati praNatayati ca / khoTI AzAone, vyartha ciMtAne, judI-judI phogaTa kalpanAone, bhaviSyakAlIna bhogasukhanA saMkalpane, bhUtakAlIna bhogasukhanI smRti vagerene satata upasAve ja rAkhe che, upajAve ja rAkhe che. (5) manogata te mithyA AkRti-rAga-AzA vagerene vega ApavAnuM, prakRSTapaNe vadhAravAnuM kAma, vibhAvadazA, vikalpadazA, AzravadazA, baMdhadazA vagere kare che. mithyAtvano khataranAka khela che (6) te vardhamAna mithyA AkRti-rAga-AzA vageremAM "huM' paNAnI, mArApaNAnI ane sArApaNAnI buddhine mahAmithyAtva pedA kare che. cittamAM bhAsamAna tevI vijAtIya vyakti vagerenI AkRtine udezIne 'tene meM Ama karyuM hatuM, tema karyuM hatuM? - ItyAdirUpe svakAryatvabuddhine mithyAtva janmAve che. "meM tene Ama bhogavela hatI, have Ama bhogavIza...' ItyAdi svabhogyatvabuddhine paNa te karAve che. "bhogasukhanI kalpanAmAM rAcavuM e ja mAro svabhAva che, e ja mAruM svarUpa che, mAro guNadharma che, mArI pharaja che che. mArA mATe e ja sevavA yogya, bhogavavA yogya ane upAsavA yogya che. e ja mAro vizvAsapAtra, vaphAdAra parama mitra che' - AvI durbuddhine paNa mithyAtva pedA kare che. te-te vijAtIya vyakti, anukULa pA. vastu Adi maLavAnI AzA, kalpanA, saMkalpa vageremAM sukharUpatAnuM bhAna mahAmithyAtva karAve che. mahAmithyAtvano udaya ja vijAtIyanI AkRtine bhUlavAnuM, tenA rAgane bhagADavAnuM ke tene meLavavAnI AzAne bhUMsavAnuM kAma karavA deto nathI. kAraNa ke "manamAM bhAsamAna tevI vijAtIya AkRtione uddezIne thato rAga, tene meLavavAnI AzA vagere ja sukhasAdhana che' - AvI durbuddhine mithyAtva pedA kare che. vizeSatA to e che ke mithyA AkRti-rAga-AzA vageremAM je svatva-mamatva-suMdaratva -svakAryatva-svabhogyatva-svasvabhAvatva-svasvarUpatya-'svaguNadharmatva-svasevyatva-svaupAsyatva - svamitratva-sukhatva-sukhasAdhana-Adi prakAraka pUrvokta (juo - pRSTha 2551 thI 2555) 35 prakAranI durbuddhine mahAmithyAtva pedA kare che, te daDha ruci-prItithI garbhita hoya che. tethI tene haTAvavAnuM kAma khUba muzkela banI jAya che. A khUba ja vicitra, gaMbhIra ane noMdhapAtra bAbata che. che saMsAranATakamAM kevaLa pudgala ja nAce che , (7) tyAra pachI kartutvazakti zArIrika Adi sAmarthyanuM atikramaNa karIne tathA maryAdAne choDIne, bahAramAM kAma bhogAdi pravRttimAM audArikAdi pudgalone tathA aMdaramAM nirlajja pazuceSTAnA bhAvamAM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ * karmanATake bhoktRtvazakti- sahajamalAdikAryavimarzaH o 6/7 pa "bhoktRtvazaktiH tatra bahirAtmAnaM mithyAratim anubhAvayati / ato bahirAtmA tatra vizrAmyati / "sahajamalaM tAdRzaratau tanmayatAM tanute / rA 10. makaradhvajaH anyAyA'nAcAra- durAcAra-vyabhicArAdipravRttyA svacchandarUpeNa tAM dIrghakAlaM yAvat mu sampravardhayati / 11. rza 'bhogatRSNA'parA'bhidhAna-viSayA'bhilASamantriniyogenA'tra bahirAtmA svarasataH bhrAntaM rNi C 2572 tAdAtmyamanubhavati / tato "mahAmohA'vidyAyaSTigAtraM sarvAGgINakAmavAsanAdidAvAnalasamabhivyAptaM sampadyate / tato rAgakesarI atIva pramodate / 24 "anAdikAlInaM nAnArUpeNa pravarttamAnaM prdiirghaa''shaatnaa'nubndh-bhirmukhtaa-kusNskaaraadimanovargaNAnA pudgalone pravartAve che ane nacAve che. dharmAstikAyAdi dravyomAMthI kevala pudgalo ja karmanA A nATakamAM nAcI rahyA che. AmathI tema satata-sakhata doDadhAma karI rahyA che. (8) pudgalanA A nAcamAM bhoktRtvazakti bahirAtmAne mithyA-khoTI ratino AbhAsika anubhava karAve che. tethI bahirAtmA te ratinI mIThAzane mANavAmAM khoTI thAya che, coTI jAya che. (9) AtmasvabhAvavirodhI baLa svarUpa sahajamaLa tevI AbhAsika mithyA ratimAM tanmayatA-lInatA -magnatAne lAve che. (10) kAmadeva tevI AbhAsika mithyA2tine vize AvelI tanmayatAne anyAya, anAcAra, durAcAra, vyabhicAra vagere pravRtti dvArA dIrgha kALa sudhI pUrepUrI tAkAta lagAvIne svacchaMdapaNe vadhAre ja rAkhe che, laMbAve ja rAkhe che. * mithyAratitanmayatAmAM tAdAtmyabuddhine choDIe # (11) upamitibhavaprapaMcA kathAmAM tRtIya prastAvamAM (pR.94) varNavela viSayAbhilASa mantrInuM bIjuM nAma bhogatRSNA che. tenA AdezathI bahirAtmA = pudgalarasikajIva mithyAratinI dIrghakAlIna vardhamAna tanmayatAmAM svarasathI svaicchikapaNe bhrAnta tAdAtmya-ekarUpatA-ekAkAratA-ekarasatAne anubhave che. (12) upamitibhavaprapaMcA kathAmAM mahAmohanA zarIra tarIke avidyArUpI yaSTi (= lAkaDI) batAvela che. uparokta tAdAtmyaanubhUtinA lIdhe mahAmohanI avidyAyaSTirUpa kAyA pratyeka aMgamAM aMzamAM kAmavAsanA vagerenA dAvAnaLathI atyaMta vyApta thAya che. avidyAyaSTi sarva avayavomAM vAsanA dAvAnaLathI bhaDake baLe che. = (13) tenAthI mahAmohano dIkaro rAgakesarI atyaMta khuza thAya che. nATaka pUrabahAramAM AgaLa vadhe ja rAkhe che. * nATakamAM AtmA bhAga bhajave nahi (14) atiprAcIna kALathI saMcita karelA AzAtanAnA malina anubaMdho, bahirmukhadazA, kusaMskAra vagere svarUpa mUlya cUkavavAthI A anAdikAlIna saMsAranATakanA judA-judA vibhAgamAM praveza maLe che.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 * mUDhatAsvarUpadyotanam // 2573 mUlyA'rpaNalabhyapravezakaM bhavanATakaM bahirAtmadazAdibhinnaH cinmAtrasvarUpavizrAnto vizuddhavijJAnaikasvabhAvI pa ahaM tu kevalam asaGgasAkSibhAvena pazyAmi eva / kAya-karaNA'ntaHkaraNa-kaSAya-kandarpa-kuvi- rA kalpAdipariNAmA eva vivrttnte| iha ahaM tu zuddhanayadRSTyA kadAcanA'pi naiva vivarte, zuddhajJAyakaikasvabhAvatvAd (dvA.vR.-10/29)' iti dvAtriMzikAvRttidarzitaM paramArthaM svAntaH saMvedayituM / satataM nirlepabhAvena yatitavyam / evameva svIyaM bhavanATakaM virameta / janma-jarA-maraNAdimaye, iSTaviyogA'niSTasaMyogAdimaye, vibhAva-vikalpAdimaye cAsmin bhavanATake ka svatva-svIyatva-sundaratva-svakAryatva-svabhogyatva-svasvabhAvatva-svasvarUpatva-svadharmatva-svasevyatva-svopAsyatva Ni -svamitratva-sukhatva-sukhasAdhanatvAdibuddhitanmayatAlakSaNAM mUDhatAM mahAmohasAmrAjJIM vihAya asaGgabhAvena kA vividha prakAre pravartatA A saMsAranATakamAM bahirAtmA bhaLI jAya che, otaprota thaI jAya che. paraMtu huM to bahirAtmadazA vagerethI bhinna chuM. huM mArA caitanyasvarUpamAM ja vizrAnta chuM. kevaLa, vizuddhavijJAnasvabhAvI AtmA chuM. tethI huM nATakane bhajavato nathI. temAM bhaLato nathI. paraMtu kevaLa asaMga sAkSIbhAvathI tene jouM ja chuM. hakIkatamAM AtmAno svabhAva kAMI karavAno nathI. paNa je jyAM jevuM che, tene tyAM te svarUpe jANavAno AtmasvabhAva che. tethI A dRSTie AtmA bhavanATakamAM svayaM koI paNa bhAga bhajavato nathI. kAyA, Indriya, mana, kaSAya, kAmavAsanA, kuvikalpa vagere pariNAmo ja palaTAye rAkhe che, judA-judo bhAga (Role) bhajave rAkhe che. te pariNAmo alaga-alaga avasthAne pAme rAkhe che. huM to zuddhanayadaSTithI kyAreya badalAtI dazAne pAmato nathI. kAraNa ke huM kevaLa zuddha jJAyakasvabhAvIcaitanyasvabhAvI chuM." dvArnAizikAprakaraNavyAkhyAmAM darzAvela A tAttvika-satya hakIkatanuM te svarUpe potAnA aMtaHkaraNamAM saMvedana (anubhava) karavA mATe nirlepabhAvathI AtmArthI sAdhaka bhagavAne satata prayAsa che karavo jarUrI che. A rIte Avo anubhava karavo e AtmAno svabhAva che. dareka sAdhake potAnA va A svabhAvamAM ja rahevAnuM che. sAcI samajaNa meLavavAnI che. to ja potAnuM saMsAranATaka virAma pAme. A cauda mudAne sArI rIte samajavAthI-anubhavavAthI cauda rAjalokanA cheDe siddha bhagavaMtonA se parivAramAM jhaDapathI praveza maLe. sAdhaka bhagavAna khuda siddha bhagavAna banI jAya. * saMsAranATakane mAtra jonAra sAdhaka karma na bAMdhe # (va.) janma-jarA-maraNAdimaya, ISTaviyoga-aniSTasaMyogAdimaya ane vibhAva-vikalpAdimaya evA saMsAranATakanI aMdara (1) "paNAnI buddhi, (2) "mArA' paNAnI buddhi, (3) sArApaNAnI buddhi, (4) potAnA kArya tarIkenI buddhi, arthAt "huM A kAryano kartA chuM' - AvI kartutvabuddhi, (5) "A mArA mATe bhogya che. huM teno bhoktA chuM - AvI svabhogyatvabuddhi ke bhostRtvabuddhi, (6) "A vAsanA-lAlasA vagere ja mAro svabhAva che' - AvI malinabuddhi, (7) "kaSAyAdi mAruM mULabhUta svarUpa che'- AvI durmati, (8) "kaSAyAdi mArA guNadharmo che' - AvI kuTila buddhi, (9) "kaSAyAdi ja mAre sevavA yogya che, AcaravA yogya che' - AvI kubuddhi, (10) "kAmadeva ja mAre upAsanA karavA lAyaka che' - AvI durbuddhi, (11) "viSaya-kaSAya ja mArA parama mitra che' - AvI kumati, (12)
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2574 * nA'mUDhaH lipyate / 26/7 pa taddarzanamAtrato naiva pApabandhaH, na vA khedodvega-harSa-zokA''ghAta-pratyAghAtAdikaM syAt, gagana-muktAtmAdivat / - idamabhipretyoktaM jJAnasAre "yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva pakena, nA'sau pApena * tithatA" (jJA..4/3), gyatreva padravyanAdevaM pratipAdavam mavavakrepuropi nADamUDha: rividyate pA (jJA..4/4) tiA ___itthamabhyantarA'pavargamArgA'bhisarpaNe prazastapravRtti-vANI-bhAva-vicAra-vikalpAdau ahantva-mamatvadhIke tyAgena kartRtva-bhoktRtvabuddhityAgena ca atanmayabhAvato muuksaakssibhaavo'bhysniiyH| dRSTiM nijazuddha" caitanyA'khaNDapiNDe nidhAya bahirantazcocitaprazastapravRttibhAvAH kartR-bhoktRtvabhAvatyAgena yathA pravarteran tathA nijAtmadazA sampAdanIyA saMvardhanIyA ca / tatazcA''tmabhAvabhAsanabalenopayogasya akhaNDazuddhAtmakA dravyagrahaNaparAyaNatve yogalInatAhrAseNa Azravo hIyate, AtmalInatAvRddhyA ca saMvaro vardhate / "A ja sAcuM sukha che' - AvI sukhatvabuddhi ke (13) "A ja sukhanuM sAdhana che' - AvI sukhasAdhana-buddhi - AvI pUrvokta 35 prakAranI buddhimAM AvatI tanmayatA-ekarUpatA-ekAkAratA e mUDhatA che. e mahAmohanI paTarANI che. sAdhaka AvI mUDhatAne choDe che. je sAdhaka AvI mUDhatAne choDIne, siddha bhagavaMtanI adAthI kevala asaMgabhAvathI audayikabhAvamaya saMsAranATakane mAtra jue ja che, tene nathI to pApa baMdhAtuM ke nathI to kheda, udvega, harSa, zoka, AghAta, pratyAghAta vagere thatA. jema AkAza mUDha (= mohagrasta) banatuM nathI to tene kAdava coTato nathI, tema bhavanATakamAM amUDha sAdhakane pApa-paMka coTatuM nathI. jema mUDhatA vinA saMsAranATakane jonArA muktAtmAo kheda, udvega vagere pAmatA nathI, tema mUDhatA | vinA saMsAranATakane joto sAdhaka kharekhara kheda, udvega pAmato nathI. A ja abhiprAyathI jJAnasAramAM e jaNAvela che ke "jema AkAza kAdavathI levAtuM nathI, tema je vaLagelA, udayamAM AvelA audayikAdi bhAvomAM mUDha thato nathI te pApathI lapAto nathI. "saMsAracakra' nAmanA nagaramAM rahevA chatAM poLe' poLe (= pratyeka saMsArI jIvamAM) cAlI rahelA Atmabhinna evA pudgaladravyanA nATakane mAtra joto a (paraMtu karato ke bhogavato nahi evo) amUDha sAdhaka (= prekSaka) khedane pAmato nathI." zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa upara dRSTine sthApIe che (ma.) A rIte abhyattara mokSamArge AgaLa vadhatAM uparanI dazAmAM to prazasta kAyika pravRtti, prazasta vANI, prazasta bhAva, prazasta vicAra, prazasta vikalpa vageremAM "huM paNAnI buddhine ane mArApaNAnI buddhine tathA kartA-bhoktApaNAnI buddhine choDIne temAM bhaLyA vinA, tanmaya banyA sivAya, mUka sAkSIbhAvano abhyAsa karavo. potAnA zuddha caitanyanA akhaMDa piMDa upara daSTine sthApIne, svAtmadravya upara rucinuM jora ApIne, "bahAramAM ucita prazasta pravRtti thatI rahe ane aMdaramAM yogya zubha bhAvo pravartatA rahe tathA te paNa kartutva-bhostRtvabhAvane choDIne pravartatA rahe - tevI potAnI AtmadazA keLavavAnI che ane samyapha prakAre vadhAravAnI che. tenAthI huM dehAdithI chUTuM cetana tattva chuM' - A pramANe sAdhakane aMdaramAM AtmabhAvabhAsana thAya che. A rIte AtmabhAvanuM bhAsana kALakrame baLavAna thatuM jAya che. tenA lIdhe sAdhaka prabhuno upayoga akhaMDa zuddha Atmadravyane sAkSAta grahaNa karavAmAM tatpara thAya che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2575 26/7 0 yogopayogakarmakSetravicAraH / prakRte "yenAMzenA''tmano yogastenAMzenA'zravo mtH| yenAM'zenopayogastu tenAMzenA'sya saMvaraH / / " pa (a.sA.18/148) iti adhyAtmasArakArikA yojyaa| yogasya bahirantazca pravRttipariNAmasvarUpatvAdAzrava-sA hetutA upayogasya ca pUrvoktarItyA (11/4) nijacaitanyasvarUpAnuvidhAyipariNAmalakSaNatayA nivRtti- / pariNAmasvarUpatvAt saMvarahetutA yujyata eva / itthaJca bhojana-bhASaNa-zayana-gamanA''gamana-vastraparidhAnAdipravRttau iSTA'niSTavikalpaprakSayataH akhaNDa- 2 jJAnAnandamayanijasvarUpAnusandhAnavataH na krmlepsmbhvH| prakRte "antaHkaraNaniHsaGgI bahiH saGgIva ka ceSTate / chAyAvad nirvikalpo'sau karmaNA nopalipyate / / " (dhyA.dI.187) iti dhyAnadIpikAkArikA bhaavniiyaa| Ni tato'pi agre tu prazastA'prazastabhAvebhyo'pi nijA'ntaraGgapariNatiM pRthak kartuM jJAnapuruSakAro- kA upayoganI yogamAM = dehAdipravRttimAM lInatA ghaTe che, AtmAmAM lInatA vadhe che. tethI karmone AtmAmAM pagapesAro karavAnA daravAjA (= Azrava) baMdha thatA jAya che ane bhAva saMvaradharma vardhamAna bane che. (ka) prastutamAM adhyAtmasAranA eka zlokanA padArthane joDavA prayatna karavo. tyAM mahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "AtmAmAM je aMze yoga hoya, te aMzathI Azrava mAnya che. je aMze upayoga hoya, te aMzathI AtmAne saMvarano lAbha thAya che. yoga bahAramAM ane aMdaramAM pravRtti karavAnA pariNAmasvarUpa che. kAraNa ke mana-vacana-kAyAnI kriyA yoga kahevAya che. tethI temAM AzravahetutA saMgata thAya che. tathA upayoga nivRttipariNAmasvarUpa che. kAraNa ke pUrve (11/4) jaNAvI gayA te mujaba upayoganuM lakSaNa che - nija caitanyasvarUpaanuyAyI pariNAma. tethI temAM saMvarahetatA vyAjabI che. A pravRtti paNa nivRttinA raMge raMgAyelI hoya che (tyaSya.) A rIte bhojana, bhASaNa, zayana, gamana, Agamana, vastra paridhAna vagere pravRttiomAM vI. ISTatva-aniSTatvano vikalpa kharI paDavAthI, gamA-aNagamAno bhAva ravAnA thavAthI sAdhakane karmakSepa saMbhavato nathI. te pravRttio bahAramAM cAlatI hoya che. aMtaHkaraNa temAM bhaLeluM hotuM nathI. tenuM aMtaHkaraNa che nivRttipradhAna banI cUkeluM hoya che. kema ke sAdhakane akhaMDajJAnAnaMdamaya potAnA svarUpanuM anusaMdhAna aMdaramAM pravartatuM hoya che. prastutamAM dhyAnadIpikAnI vAta dhyAnamAM levI. tyAM zrIsakalacandra upAdhyAyajIe jaNAvela che ke "sAdhakanuM aMtaHkaraNa niHsaMga-nirlepa hoya che. chatAM te yogI jANe ke saMgavALA jIvanI jema bahAramAM pravRtti kare che. jema vRkSanI chAyA jamIna upara paDe chatAM paNa te chAyA jamInane vRkSanI jema coTelI nathI hotI, tema bahAramAM pravRtti cAlatI hovA chatAM aMtaHkaraNa bahAramAM kyAMya coMTeluM hotuM nathI. pravRttimAM ISTa-aniSTapaNA vagereno vikalpa yogInA aMtaHkaraNamAM hoto nathI. tethI te yogI karmathI lepAtA nathI.' matalaba ke sAdhaka bhagavAnanI pravRtti paNa nivRttinA raMge raMgAyelI hovAthI nivRttisvarUpa ja che. pachI pravRttinimittaka rAgAdi bhAvakarmano baMdha ke jJAnAvaraNAdi dravyakarmano baMdha yogIne kyAMthI thAya ? % zuddha pariNatino prAdurbhAva 8 (tatoDazi) tathA tenAthI paNa uparanI bhUmikAmAM to zubha-azubha bhAvothI paNa potAnI aMtaraMga pariNatine judI pADavAno jJAnapuruSArtha niraMtara karavAno che. Avo aMtaraMga jJAnaudyama jyAre tIvra
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25760 mohakSobhazUnyA zuddha AtmapariNAmaH = cAritram 0 16/7 'nArataM kaaryH| etAdRzA'ntaraGgajJAnapuruSakAratIvratAyAM zuddhA pariNatiH praadurbhvti| nijapariNato pa yAvatI zuddhatA tAvAneva svAntaH mokSamArgaH jnyeyH| caturthaguNasthAnakAdArabhya sarvadaiva zuddhA pariNatiH ra pravartate, upayogastu caturthaguNasthAnake kvacit zubhaH, kvacid azubhaH, kvacicca zuddhaH / _' saptamaguNasthAnakAdArabhya upayogastu sarvadA zuddha eva bhavati / caturthAdiguNasthAnakakAlInazuddhAtma- pariNatiparAkASThAyAM satyAM mohakSobhazUnyazuddhopayogapariNAmasvarUpaM naizcayikaM cAritram Avirbhavati / za "mohakSobhavihIno hi AtmanaH pariNAmaH zuddhaH, parA'nupanItatvAt / sa eva hi cAritrazabdavAcyaH" (syA.raha. bhAga-3/pR.196) iti madhyamasyAdvAdarahasyavacanaM prakRte'nusandheyam / tatazca nijasvabhAvasamavasthitiH Avirbhavati / tataH parajJeyaudAsInyena svAtmakajJeya-jJAtArau jJAnaNa gocaratAm Apadyate / jJAna-jJAtRbhinnajJeyapadArthaprakAzanaM hi na svAzrayabhUtAtmadravyavizrAntajJAnasya mukhyaH svabhAvaH / svaM svA'bhinnaJca jJAtArameva mukhyatayA jJAnaM prakAzayati / ato jJAne svaprakAzakatvabhAvasya nirupacaritatvaM paraprakAzakatvasvabhAvasya copacaritatvamityuktaM prAk (12/13) savistaram atra vibhAvanIyam / -prabaLa bane tyAre zuddha pariNati pragaTe che. potAnI pariNatimAM jeTalI zuddhatA hoya teTalo ja potAnI aMdara mokSamArga jANavo. cothA guNasthAnakathI mAMDIne sarvadA mAtra zuddha pariNati hoya che. kema ke anaMtAnubaMdhI kaSAyAdino tyAM kSayopazama thayela hoya che. cothA guNasthAnake samakitIno upayoga to kyAreka zubha hoya, kyAreka azubha hoya tathA kyAreka zuddha hoya.paraMtu sAtamA guNasthAnakathI mAMDIne to upayoga sarvadA zuddha ja vartato hoya. cothA vagere guNasthAnake vartatI zuddha AtmapariNatinuM baLa jyAre parAkASThAe pahoMce tyAre mohakSobhazUnya zuddhopayogapariNAmasvarUpa naiRRyika cAritra aMdaramAM pragaTa thAya che. madhyamaparimANa syAdvAdarahasya graMthamAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje A aMge jaNAvela che ke "mohanIya karmanA khaLabhaLATa vagarano AtmapariNAma e zuddha che. kAraNa ke te anAtmatattvathI chavAyela dha nathI, vaNAyela nathI. te ja kharekhara 'cAritra' zabdano artha che." A vAtanuM prastutamAM anusaMdhAna karavuM. $ ya pratye jJAnane udAsIna banAvIe CS (tatakjha.) tathA AvuM naikSayika cAritra pragaTa thayA pachI potAnA svabhAvamAM ja samyaka prakAre rahevAnI dazA pragaTe che. tyAra bAda Atmabhinna para zeya padArtho sAme cAlIne nirmaLa jJAnamAM jaNAvA mATe upasthita thAya to paNa jJAna tenA pratye pUrNatayA udAsIna rahe che. jJAnano viSaya bAhya zeya padArtha nahi paNa svAtmaka zeya ane jJAtA ja bane che. arthAt jJAna pote ja potAne jANe che ane potAnAthI abhinna evA zuddhacaitanyanA akhaMDa piMDa svarUpa jJAtAne te jJAna jANe che. svAtmaka jJAna ane jJAtA - A bannethI bhinna evA bAhya joya padArthane prakAzavuM-jANavuM e jJAnano mukhya svabhAva nathI. kAraNa ke jJAna to potAnA AzrayabhUta ane potAnAthI abhinna evA AtmadravyamAM vizrAnta che, tRpta che. matalaba ke mukhyatayA jJAna mAtra potAne jANe che ane potAnAthI abhinna evA jJAtAne ja jANe che, prakAze che. tethI jJAnamAM je svaprakAzakatva svabhAva che, te nirupacarita che. tathA je paraprakAzakatva svabhAva che, te upacarita che. A vAta pUrve (12/13) vistArathI jaNAvela che. tenI ahIM UMDI bhAvanA karavI.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 0 karmatApakaM jJAnaM = tapaH / 2577 utkaTadoSavRndanivRtti-tIvrasaMvega-vairAgyopazamabhAvA'ntarmukhatA''tmaramaNatA'ntaHkaraNA''rdratAdibalena pa tAdRzanijajJAnanirupacaritasvabhAvAnubhavanameva karmatApanAt tapaso lakSaNam, na tu dehakAryAdikam / .. yathoktaM zrIharibhadrasUribhiH brahmasiddhAntasamuccaye brahmaprakaraNA'parA'bhidhAne "upAvRttasya doSebhyaH samyagvAso guNaiH sh| upavAsaH sa vijJeyo na zarIravizoSaNam / / " (bra.si.sa.241) iti| taduktam adhyAtmasAre ma api "bubhukSA dehakAryaM ca tapaso nAsti lakSaNam / titikSA-brahmaguptyAdisthAnaM jJAnaM tu tadvapuH / / " (a.sA.18/ rza 918), "rmatAparuM jJAnaM tAtaMtrava veri | prAnotu na hatasvAnto vipunAM nirnaro tham ?" = (.sA.08/060) tA na ca evaM vyavahArA'tikramaNe zAstramaryAdA'tikramaNA''pattiH iti zaGakanIyama, thI tAtvika tapanI oLakha dA jijJAsA:- jJAnanA AvA nirupacaritasvabhAvano ApaNane anubhava kyAre tAttvika rIte thAya? ghaNo tapa karavA chatAM teno anubhava to thato nathI. zayana - (u.) svacchaMdapaNe, bemaryAdapaNe, nirlajjapaNe, rucipUrvaka doSomAM taNAye rAkhavAnuM valaNa e doSonI utkaTatAne darzAve che. tethI (1) sauprathama doSonA kaTu phaLane hRdayasparzI rIte vicArIne utkaTa doSonA DhagalA jIvanamAMthI jhaDapathI ravAnA thavA joIe. pachI saMvega pragaTavo joIe. svasammukhapaNe-zuddhacaitanyaabhimukhapaNe satata TakI rahevAno tIvra talasATa e sAco saMvega che. "traNa lokamAM eka mAtra mAro zuddha AtmA ja mArA mATe sArabhUta che. bIjuM badhuM mArA mATe bhArabhUta che' - AvuM jyAre sAdhaka bhagavAnane samajAya tyAre e saMvega tIvra bane che. Avo (2) tIvra saMvega, che (3) jJAnagarbha vairAgya, (4) upazamabhAva, (5) antarmukhatA, (6) AtmaramaNatA, (7) aMtaHkaraNanI va AdratA vagere aMtaraMga paribaLonA pratApe tathAvidha potAnA ja jJAnanA nirupacarita svabhAvano anubhava sAdhakane thAya che. jJAnanA prakAzatvasvabhAvano anubhava e karmane tapAvavAnA lIdhe karmane khapAve 2 che. tethI tevuM anubhavajJAna e ja tapanuM lakSaNa che. zarIrakRzatA vagere tapanA lakSaNa nathI. ( upavAsanI sAcI oLakhANa * | (co.) A aMge zrIharibhadrasUrijIe brahmasiddhAnta samuccayamAM bahu mArmika vAta karI che. te graMthanuM bIjuM nAma brahmaprakaraNa che. tyAM jaNAvela che ke "doSothI nivRtta thayela sAdhaka guNonI sAthe sArI rIte vasavATa kare tene upavAsa jANavo. zarIrane vizeSa prakAre sUkavI nAMkhavuM e upavAsa nathI." A aMge adhyAtmasAramAM paNa khUba ja mArmika vAta karela che. tyAM zrImahopAdhyAyajIe jaNAvela che ke "bhUkhyA rahevuM, zarIrane kRza karavuM e tapanuM lakSaNa nathI. kSamA, brahmacaryanI gati vagerenuM AzrayasthAna bananAra jJAna e ja tapanuM zarIra = svarUpa che. "je jJAna karmane tapAve che, te tapa che' - AvuM je nathI ja jANato, tenuM magaja bahera mArI gayela che. te kaI rIte puSkaLa nirjarAne meLavI zake? arthAt na ja meLavI zake." dalIla :- (na gha.) A rIte vyavahAranayamAnya bAhya tapanuM khaMDana karavA dvArA tame vyavahAranayanuM
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2578 0 kaSAyAdizoSaNam atizayena Avazyakam / 26/7 bAhyavyavahArA'bhiniviSTA'jJAnatapasvikadAgrahocchedasya atra abhipretatvAt, "nayAntareNa abhiniviSTa___ nayakhaNDanasyA'pi zAstrArthatvAd" (nyA.kha.khA.pR.20) iti vyaktaM nyAyakhaNDakhAdye / 'zarIrazoSaNAdapi 14 adhikaM mahattvaM kaSAya-kAmarAgAdimayavibhAvapariNatizoSaNaM bibhrti| tataH kaSAyAdizoSakA''tmama jJAnalakSaNe'bhyantaratapasi prAdhAnyena ytitvymi'tytraa''shyH| "kusale puNa No baDhe,No mukke" (AcA.1/2/6/104) iti AcArAGgasUtroktiM paunaHpunyena vibhAvya ___ zuddhAtmatattvA'nubhave abandha AtmA svayameva prakAzate / taduktam adhyAtmasAre "zrutvA, matvA, muhuH * smRtvA, sAkSAdanubhavanti ye| tattvaM na bandhadhIH teSAmAtmA'bandhaH prakAzate / / " (a.sA.18/177) iti pUrum (02/93) kanusanthayamatrI atikramaNa karI rahyA cho. tathA vyavahAranuM ullaMghana karavAmAM to zAstramaryAdAnuM ja ullaMghana thaI jaze. A kadAgrahI nayanuM anya naya dvArA khaMDana paNa zAstramAnya / iinarAkaraNa :- (vAgha.) nA, tamArI vAta vyAjabI nathI. kAraNa ke bAhya vyavahAranayanI pakkaDamAM aTavAyelA ajJAnatapasvI jIvanI khoTI mAnyatAnuM-kadAgrahanuM khaMDana karavuM e ahIM abhipreta che. tathA "kadAgrahI nayanuM anya naya dvArA khaMDana karavuM e zAstramaryAdA ja che' - AvuM nyAyakhaMDakhAdya graMthamAM zrImahopAdhyAyajIe spaSTapaNe jaNAvela che. tethI amArA prastuta pratipAdanamAM zAstramaryAdAnA atikramaNanI vAtane koI avakAza nathI. ahIM je nirUpaNa karavAmAM Avela che, teno mukhya Azaya to e ja che ke "jhaDapathI mokSe javA jhaMkhatA AtmArthI jIvo mATe zarIrane sUkavavA karatAM vadhu mahattvapUrNa kartavya sa to kaSAya-vAsanA-rAgAdimaya vibhAvapariNatine sUkavavAnuM che. mATe kaSAyAdino nAza karanArA 2 AtmajJAnasvarUpa tapane meLavavA vadhu lakSa rAkhavuM. te mATe mukhyapaNe prayatna karavo." 6 karmabaMdhanarahita AtmAno sAkSAtkAra (kusa.) AcArAMgasUtramAM khUba ja mArmika vAtane jaNAvatAM kahe che ke "kuzaLa sAdhaka nathI baMdhAyelo ke nathI mukta." matalaba ke "huM kadi rAgAdithI ke karmAdithI baMdhAyela ja nathI. to mAre tenAthI mukta thavAno prazna ja Ubho thato nathI. huM kadApi baMdhAyela ja nathI. to mAre nirjarA konI karavAnI ? nirjarA zuM karavAnI ?" A mujaba vAraMvAra vibhAvanA - vizeSa prakAranI bhAvanA karIne zuddha Atmatattvano anubhava thatAM karmabaMdharahita svarUpe AtmA potAnI jAte ja prakAre che. A aMge adhyAtmasAramAM jaNAvela che ke "(1) tattvane sAMbhaLIne, (2) tattvanuM manana karIne, (3) tattvanuM vAraMvAra smaraNa karIne je sAdhako Atmatattvano sAkSAt (=Indriya, mana, yukti, vicAra, vikalpa vagere mAdhyama vinA) anubhava kare che, teone "AtmA karmathI baMdhAya che ke karmathI baMdhAyelo hato' - tevI buddhi thatI nathI. "AtmA karmathI baMdhAto nathI ke baMdhAyo nathI' - AvI anubhUti thavA svarUpe abaMdha Atmatattvano prakAza thAya che." pUrve (12/13) A saMdarbha darzAvela hato. tenuM ahIM anusaMdhAna karavuM. 1. kuzanaH punaH no vaTa, no mut:I
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ * nirmalajJAnakAryaparAmarzaH 2579 itthaJcA'pavargamArge'bhisarpan sa 'nirmalaM jJAnaM nijsvruupprkaashnmaatrvishraantm| taddhi nijanirmalasvarUpaprakAzanavyatiriktaM nA'nyat kiJcit kAryaM karoti / ataH tadabhinnatayA pariNataH jJAtA'pi pa zubhA'zubhaparyAyaparivartanAdikriyAyAM vyagro na bhavati kintu nijazuddhacaitanyasvarUpa eva vizrAmyati' iti dravyAnuyogaparAmarzato vijJAya, yogadRSTisamuccaya (5)-brahmasiddhAntasamuccaya (191)-lalitavistarA(pR.13) -dvAtriMzikA(19/5)didarzitaM prathamaM sAmarthyayogaM tAttvikadharmasaMnyAsanAmAnaM (yogadRSTi-9) samArohati / tadanu RtambharAprajJA-prAtibhajJAna-nijazuddhAtmadravyaramaNatAdinA pUrvoktAM (1/6) zukladhyAnaphalabhUtAM rza siddhasamApattiM labdhvA, yogabinduvyAvarNitaM (yo . bi . 366) vRttisaGkSayaM kArtsnyena kRtvA, SoDazakoktaM ka (15/8) tAttvikasAmarthyayogakAlInam anAlambanayogaM labdhvA, dvAtriMzikAprakaraNa (20/13)- yogasUtravivaraNa (1/46) darzitaM nirbIjasamAdhiM prApya guNazreNi-kSapaka zreNyAdinA ghanaghAtikarmacatuSTayocchedataH zuddhopayogadvArA sAkalyena nijAtmamagnaH bhUtvA kevalajJAnam upalabhate / sa ca yogabindu ( 377) darzitaM anAzravayogaM labhate / tadanu yathA'rha saddharmadezanAdinA bhavyAtmasu je dharmasaMnyAsa nAmanA prathama sAmarthyayogane meLavIe (i.) A rIte mokSamArge AgaLa ne AgaLa sarakatA sarakatA 'nirmaLa jJAna to mAtra nijasvarUpanuM prakAzana karavAmAM vizrAnta thayela che. nija nirmaLasvarUpanuM prakAzana karavA sivAya bIjuM kazuM paNa kAma karatuM nathI. tethI tevA jJAnathI abhinnapaNe pariNamelo jJAtA evo nijAtmA paNa zubhAzubha paryAyanI herA-pherImAM aTavAto nathI. paraMtu potAnA zuddha caitanyasvarUpamAM ja svAtmadravya vizrAnti kare che, lIna thAya che' - A hakIkatane dravyAnuyogaparAmarzathI = dravyAnuyoganA parizIlanathI jANIne te sAdhaka bhagavAna yogadRSTi samuccaya, brahmasiddhAnta samuccaya, lalitavistarA, dvAtriMzikA prakaraNa vageremAM varNavelA tAttvika dharmasaMnyAsa nAmanA prathama sAmarthyayoga upara sArI rIte ArUDha thAya che. kevalajJAna prAptino atyaMtara mArga Cu (savanu.) tyAra pachI AtmArthI sAdhaka RtaMbharA prajJA, prAtibhajJAna, potAnA ja zuddha AtmadravyamAM ramaNatA-ekarUpatA-ekAkAratA-tanmayatA vagere meLave che. tenA dvArA pUrve (1/6) jaNAvela / zukladhyAnaphaLasvarUpa siddhasamApattine meLavIne yogabiMdumAM (zloka-366) varNavela vRttisaMkSayane saMpUrNapaNe karIne, SoDazaka prakaraNamAM darzAvela tAttvika sAmarthyayogakAlIna anAlaMbanayogane meLavIne, dvAtriMzikA prakaraNa tathA yogasUtravivaraNa vageremAM varNavela kSapakazreNikAlIna evI nirbIja samAdhine prApta karIne, guNazreNi-kSapakazreNi AdinA mAdhyame cAra ghanaghAti karmono uccheda karIne, zuddhopayoga dvArA paripUrNapaNe nija AtmAmAM magna banIne kevaLajJAna meLave che. o 6/7 * anAzravayoga pachI prakRSTa paropakAra (sa.) tathA yogabiMdu graMthamAM varNavela anAzravayogane te meLave che. A rIte kaSAyone mULamAMthI ukheDIne, anAzravayogane meLavyA bAda (tAttvika svakalyANa pachI) ja te yathAyogyapaNe saddharmadezanA Ke Ke Ke Ke Bu Tong Ke rA Ni
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2580 0 zuklAntaHkaraNaM prAptavyam / 26/7 e AsannasiddhikeSu nijavItarAgacaitanyasvarUpapracikaTayiSAdilakSaNAni pradhAnAni bodhibIjAni vapati, granthibhedena samyagdarzanaM janayati, dezavirati-sarvaviratyAdipariNAmaM samutpAdayati / itthaM paraM parArthaM sampAdya bhavAnte yogadRSTisamuccayAdi(zlo.10)darzitaM yogasaMnyAsanAmAnaM dvitIyaM ma sAmarthyayogaM samprApya, yoganirodhena sarvasaMvaradharmaM samArAdhya, zeSA'ghAtikarmacatuSTayaM ca hatvA, sadA za siddhazilAyAM pratiSThate, nijavizuddhacetanadravya-pUrNaguNa-pavitraparyAyamayaparamasaccidAnandasvarUpamahAsAgare - nimjjti| nigodAdArabhya nirvANaparyantA iyaM yAtrA digdarzanarUpeNa jinAgame vyaavrnnitaa| zuklam anta:" karaNam Rte lokottarajinAgamA''ntarikatattvasparzana-zraddhA-ruci-svIkArA'bhilASAdikam azakyamiti kA pUrvokta(7/6-19)sakalasamAropAdityAgena tad labdhvA pAramezvarapravacanatAtparyaparikarmitaprajJayA AdhyAtmikopanayagarbhitaitadgrantharAjasahAyena ca bhoH ! bhavyA ! bhavantaH upalabhantAm Azu nijtrivagere dvArA nikaTamuktigAmI bhavyAtmAomAM bodhibIjanI vAvaNI kare che. "mAre mAruM vItarAga caitanyasvarUpa jhaDapathI pragaTa karavuM che? - ItyAdi jhaMkhanA e mukhya bodhibIja che. vItarAga sarvajJa bhagavaMta dezanA dvArA haLukarmI bhavyAtmAomAM graMthibheda karAvavA dvArA samyagdarzanane pragaTAve che. temaja dezavirati -sarvavirati vagerenA nirmaLa pariNAmone jagADe che. yogasaMnyAsa nAmanA bIjA sAmarthyayogane meLavIe ja (tyaM) A rIte sarvotkRSTa paropakAra karIne bhavanA aMte, yogadRSTi samuccaya vageremAM varNavela a "yogasaMnyAsa" nAmanA bIjA sAmarthyayogane samyapha rIte prApta karIne, yoganirodhathI sarvasaMvaradharmanI samyapha prakAre ArAdhanA karIne tathA bAkInA cAra aghAti karmono prakSaya karIne sadA kALa mATe siddhazilAmAM zuM pratiSThita thAya che. sAdhaka bhagavAna svayaM siddha bhagavAna bane che. te potAnA vizuddha cetanadravya-pUrNaguNa -pavitra paryAyothI vaNAyela paramasaccidAnaMda svarUpa mahAsAgaramAM DUbI jAya che, lIna thaI jAya che, sadA mATe sthira thaI jAya che. | ( trikALazuddha nija cetana vastune pragaTAvIe . | (ni.) A che nigodathI mAMDIne nirvANa sudhInI yAtrAno sAco citAra. AnuM digdarzana jinAgama karAve che. paraMtu zukla aMtaHkaraNa vinA AvA lokottara jinAgamanA AMtarika tattvanI sparzanA prAyaH azakya che, zraddhA duHzakya che, ruci asaMbhava che, AMtarika svIkAra durlabha che, abhilASA-jhaMkhanAdi paNa zakya nathI. zukla aMtaHkaraNanI prAptimAM samAropa bAdhaka che. pUrve (7/6 thI 19) A AroponuM vistRta varNana kareluM ja che. jema ke "huM zarIra chuM. huM putra chuM. putrAdi mArA che. A putra e huM ja chuM. makAna-dukAna -tana-mana-vacana-dhana-rAgAdi mArA che. e mArA sukhanA sAdhana che...." ItyAdi tamAma pUrvokta upacAra -Aropa-samAropa rasapUrvaka karavAnI anAdikAlIna AMTI-ghUMTImAM phasAvAnuM nathI. paNa teno tyAga karavAno che. to ja zukla aMtaHkaraNa prApta thAya. tevuM zukla aMtaHkaraNa meLavIne zrIjinAgamanA tAtparyathI prajJAne
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ * cidratne cittAkAzalayaH ? 6/7 kAlavizuddhacetana vastu durlabhatamaM mahattamaJca | prabhuprasAdena granthiM bhittvA nimnoktarItyA praNidhAtavyaM yaduta aho'pUrvaM hi cidratnam, granthibhedena bhAsitam / nirvikAraM nirAkAram, cittAkAzaM prakAzatAm / / 1 / / aho'pUrve hi cidratne, granthibhedena bhaasite| nirvikAre nirAkAre, cittAkAzaM vilIyatAm / / 2 / / 2581 ka itthameva "egaMtiya-acvaMtiya-avvAbAha-ppahANa-suha-mahuraM / appuNarAgamama'calaM nIrayama'ruyaM khayavihINaM / / " (saM.ra.zA. 1007) iti saMvegaraGgazAlAyAM jinacandrasUrivyAvarNitaM siddhasukhaM sulabhaM syAt / / 16 / 7 / / rNi parikarmita karavI, vAsita karavI. tevI prajJAthI ane AdhyAtmika upanayathI garbhita prastuta graMtharAjanI sahAyathI ke bhavyAtmAo ! tame atyaMta jhaDapathI trikALa vizuddha nija cetana vastune prApta karo, pratyakSa karo. kema ke te ati-ati-ati durlabha che ane ati-ati-ati mahAna che. A hakIkatane bhUlavI nahi. A mATe paramAtmAne nIce mujaba prArthanA-vinaMti karI zakAya ke : "tuM sarvazaktimAna to, muja karma zeM kApe nahi ?, tuM sarvaIcchApUraNo, to mokSa zuM Ape nahi ?; bhale mukti hamaNAM nA diyo, paNa eka IcchA pUrajo, bhavavanadahana dAvAnalo, samyaktva mujane Apajo...'' (mu.) tathA prabhukRpAthI graMthibhedanI sparzanA thayA bAda nIce mujaba praNidhAna karavuM ke :aho ! graMthibhedathI prakAzita apUrva-amUlya cidratta zuddhopayogasvarUpa ratna e nirvikArI ane nirAkAra che. te sadA mArA cittaAkAzane prakAzita karo, prakAzita karo, prakAzita karo. (1) aho ! graMthibhedathI prakAzita apUrva nirvikAra nirAkAra cidrattamAM mAruM cittAkAza vilIna thAva, vilIna thAva, vilIna thAva. arthAt mAruM citta paNa vikArazUnya, AkArazUnya citsvarUpa - zuddhopayogasvarUpa bano. (2) = = D zAzvata siddhasukha sAdhIe (T.) A rIte karelA prabaLa praNidhAna mujaba vartavAthI ja saMvegaraMgazALAmAM varNavela siddhasukha sulabha thAya. tyAM siddhasukhanuM varNana karatAM zrIjinacaMdrasUrijIe jaNAvela che ke 'siddhasukha (1) aikAntika (= dhruva), (2) Atmantika (= pracura), (3) pIDArahita, (4) mukhya (= nirupacarita), (5) zubha, (6) madhura, (7) saMsAramAM jIvanuM punarAvartana nahi karAvanAra, (8) acala, (9) karmarajazUnya, (10) rogarahita tathA (11) ucchedazUnya zAzvata che.' (16/7) 1. aikAntikamAtyantikamavyAbAdha- pradhAna- zubha- madhuram / apunarAgamamacalaM nIrajamarujaM kSayavihInam / / pa rA ma CII
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/7 2582 0 SoDazazAkhopasaMhAra pa iti zrIvardhamAnataponidhi-nyAyavizArada-svargasthagacchAdhipatizrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvaraziSyaratnarA padmamaNitIrthoddhAraka-pArzvaprajJAlayatIrthapreraka-paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayagaNivaraziSyamuniyazovijayagaNiracitasya dravya-guNa-paryAyarAsAnusAriNo dravyAnuyogaparAmarzasya parAmarzakarNikA'bhidhAnAyAM svaracitavRttau SoDazazAkhAyAM dravyAnuyogaparijJAnaprAdhAnyA''khyaH SoDazaH adhikaarH||16|| pUjyapAda vardhamAnataponidhi nyAyavizArada sva. gacchAdhipati zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjyavarya padmamaNitIrthoddhAraka pArzvaprajJAlayatIrthapreraka paMnyAsapravara zrIvizvakalyANavijayajI gaNivaranA ziSyANa muni yazovijaya gaNI dvArA svaracita dravyAnuyogaparAmarza' (dravya-guNa-5ryAya rAsa anusArI) graMthanI parAmarzakarNikA' nAmanI svaracita vRttinA karNikA suvAsa" nAmanA gujarAtI vivaraNamAM dravyAnuyogaparijJAnaprAdhAnya" nAmano soLamo adhikAra pUrNa thayo. * soLamI zAkhA samApta ... che ii
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2583 ha zAkhA - 16 anuprekSA che pra.1 nIcenA praznonA vistArathI javAba Apo. 1. zloka naM. 7 mAM rahela uddhata zlokanA zleSa alaMkAragarbhita arthane jaNAvo. 2. "samApatti eTale zuM ? 3. mithyAtvanA prakAra tathA mithyAtvano jinavacana vize abhigama jaNAvo. 4. samApattithI muktinI prApti zI rIte thAya ? 5. zAstra kone bhaNAvavA ane kone na bhaNAvavA ? zA mATe ? 6. mitrA-tArAdaSTimAM mArgAbhimukhatAnA 18 saMketo jaNAvo. 7. balAdRSTimAM mArgAnusAritAno prakarSa keTalo thAya che ? mudAsara jaNAvo. 8. mahAnizIthasUtra mujaba samakitaprAptino mArga jaNAvo. 9. paMdara prakAranA aMtaraMga mokSapuruSArthane jaNAvo. pra.2 nIcenA praznanA saMkSepamAM javAba Apo. 1. parijJA vize jaNAvo. 2. jyotiskuraNa vize samajAvo. 3. dravyAnuyoganI vANInA lAbha jaNAvo. 4. brahmANIne apAyela upamA jaNAvo. 5. vacanAnuSThAna eTale zuM ? 6. vacanAnuSThAna samApattinuM kAraNa zI rIte bane ? 7. 'dravya-guNa-paryAya rAsa' nI saMskRtamAM racanA zA mATe na karAI ? 8. ayogya ziSyane vartamAna kALamAM lAcArIthI gaMbhIra zAstro bhaNAvavA paDe to zI rIte bhaNAvavA? 9. "brahmANI' zabda para prakAza pADo. 10. 'dravya-guNa-paryAya rAsa' nAmanA graMthanI racanAnuM prayojana jaNAvo. pra.3 vAkya sAcuM che ke khoTuM ? khoTuM hoya to sudhArIne lakho. 1. jinezvaronA guNasmaraNa dvArA vacanAnuSThAnanI samApatti thAya che. 2. samApattithI puNyano baMdha thAya. 3. ayogyane AcArAMga vagere prAthamika graMtho paNa na bhaNAvAya. 4. vacanAtmaka pravRtti eTale vacanAnuSThAna. 5. samApatti = svabhAva-tulyatAprApti. 6. gaMbhIra zAstra eTale ke jemAM naya-pramANAdinuM pratipAdana hoya.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2584 7. mithyAtvI mATe jinavacana paNa AzAtanAnuM nimitta banI zake. 8. dharmasaMgraha dravyAnuyogano graMtha che. 9. ayogya ziSya kAyama ayogya ja rahe. 10. prAkRta bhASA e apabhraMza bhASA che. pra.4 yogya joDANa karo. 1. bhagavAna 2. nizItha 3. pratimAzatakavRtti 4. AcArAMga 5. dravyAnuyogavANI 6. dvAtriMzikA 7. SoDazaka-yogadIpikA 8. chidramati 9. upadezapada 10. sthAnAMga pra.pa khAlI jagyA pUro. 1. RSabhadeva bhagavAne 2. dvAtriMzikA upara 3. jAte zAstrAbhyAsamAM ##### ne lipinuM jJAna ApyuM. (brAhmI, suMdarI, sunaMdA) TIkA racAyela che. (jayalatA, nayalatA, vinayalatA) doSa lAge. (hiMsA, corI, parigraha) (upamA, rUpaka, zleSa) 4. alaMkAra dviarthaprakAzaka hoya. 5. jinavacana hRdayastha thAya to hRdayastha thAya. (jana, jina, jAta = AtmA) 6. SoDazaka upara nAmanI navI TIkA racAyela che. (prabhA, kalyANakaMdalI, pradIpikA) 7. mAyAvI zAstrAbhyAsane ayogya che - AvuM mAM Ave che. (bRhatkalpa, sthAnAMga, yogadRSTisamuccaya) 8. mithyAtvImAM (1) yogya jIvane vidhithI zAstradAna karavuM (2) jJAnamaya jyotinA sphuraNathI ja sarvakriyA saphaLa thAya (3) kANI bAladI ---------- ---- (4) vRtti zAMta thatA citta maNi jevuM pAradarzaka bane (5) siddhAMtarahasya apakva buddhivALA jIvano nAza kare che (6) jinavacana jIvone hitaprAptimAM pravartAve che (7) prazasta prajJAnI mAtA (8) apAtrane bhaNAvavAmAM gurune vadhAre doSa lAge (9) zreSTha ciMtAmaNi ratna (10) pAMca mithyAtva rAganuM jora hoya che. (kAma, sneha, dRSTi) 9. dhAraNAzakti parijJAno viSaya che. (jJa, pratyAkhyAna, ubhaya) 10. zAstravANI azuddha bane. (svAmIadatta, jIvaadatta, guruadatta) noMdha :- prastuta anuprekSAnA uttaro mATe juo bhAga 7, pariziSTa 17.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhya-zu-paryAyanorAjI TAI-17 guruparaMparA prazasti guruparaMparA prazasti guruparaMparAprazasti drAmajanonaparAmarza zAravA-70 guruparamparAprazastiprakAzanam da guruparaMparaprazasti
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ --pUryAyano rAkSa 8 -10 dravyAnuyogaparAmarza: zAkhA-17 guruparamparAprazastiprakAzanam
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkhA - 17 : guruparamparAprazastiprakAzanam zrITIravinayabhUriktavanA (17/1) zrIkSenariktavanA (17/2) zrIdevabhUri-siMhamUriktavanA (17/3) 'gItArtha zabdanirUpaNam (17/4) guruguNaprazaMsA (17/5) zrIkalyANavijayapattavanA (17/6) zrIlAbhavijayastavanA (17/7) zrIjItavinaya-nayavinayakttavanA (17/8) zvagurunayavinayavizeSatAdarzanam (17/9-10) grantharacanAzreyodAnam (17/11) ke kalaza: granthamahimA (1) dravyAnuyogaparAmarzanigamanam (I) prabandhadvayamAtiH (1) (II) arvAcInaprabandharacanAbIjA''viSkaraNam (2) (III) zAstrasaMnyAsahacAriNI grantharacanA (3) (IV) grantharacanAkAlAdinirdezaH (4) dravya-guNa-paryAya rAsaktadhakahaktapratalekhakapuSpikAvinyAsaH
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2586 - TUMkasAra - : zAkhA - 17 : ahIM parama pAvana pUjanIya pATaparaMparA sUcavela che. tapagaccharUpI naMdanavanamAM kalpavRkSatulya zrIhIrasUrIzvarajI thayA. temanA paTTadhara sUryatulya zrIvijayasenasUrijI thayA. temanI pATe niHspRhI zrIvijayadevasUrijI AvyA. temanI pATe AcAryomAM kuzaLa evA zrIvijayasiMhasUrijI AvyA. temanA udyamathI sAdhuomAM gItArthatA guNa vyApaka banyo hato. temanI niHsvArtha kRpAdRSTithI mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivare sva-para darzanano abhyAsa karyo ane 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' nAmano graMtha racyo. Ama graMthakAra potAnA upakArI mahApuruSonA guNone namratAthI batAvI kRtajJatAne vyakta kare che. (1/1-2-3-4) ahIM kRtajJabhAve graMthakAra potAnA guNIyala gurujananA guNAnuvAda kare che. kAraNa ke te vinaya vagere aneka guNone lAvanAra che. ( 15) - zrIhIravijayasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya ane guNothI yazasvI evA upAdhyAya zrI kalyANavijayajI mahArAjA hatA. temanA ziSya Agama-vyAkaraNamAM Asakta paMDitaziromaNi zrIlAbhavijayajI hatA. temanA ziSya zrI jItavijayajI mahArAjA thayA. temanA gurubhAI paMDitavareNya zrIyavijayajI mahArAjA thayA. teo graMthakAra mahopAdhyAya zrIyazovijayajInA guru hatA. (17/6-7-8) upAdhyAyavareNya zrInavijayajI potAnA ziSya evA prastuta graMthakAra mahopAdhyAya zrIyazovijayajInA abhyAsa mATe temanI sAthe kAzI gayA hatA. tyAM dIpitivyAkhyA sahita "tattvaciMtAmaNi' graMthano graMthakAre abhyAsa karyo. Ama gurunI ziSyane bhaNAvavAnI kartavyaparAyaNatA ane ziSyanI zAstrajijJAsAno ahIM suMdara meLApa thayo. aMte graMthakAra kahe che ke te guru bhagavaMtanI bhaktithI ja potAnAmAM kavitvazakti vagere pragaTa thaI che. Ama ahIM guruvarganI niHsvArtha bhakti dvArA graMthakArazrI AtmavikAsane sAdhavAnI maMgala preraNA vAcakone kare che. tathA "pratidina bahu abhyAsa karIne A dravyAnuyogavANIne bhaNajo - A pramANe graMthakArazrI aMtaranA umaLakAthI, haiyAnA hetathI AtmArthI jIvone hitazikSA Ape che. (179-10-11) aMtima maMgalabhUta kaLazamAM graMthakArazrIe gurunAmasmaraNapUrvaka "mavALI viruM nIyA ityAdi svarUpe AzIrvacanane vyakta karela che. P
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17/1 0 mahopAdhyAyazrIyazovijayaguruparamparApradarzanam / 2587 DhALa - 17 (hamacaDInI- dezI) hivaI AgalI DhAle "paraMparAgata mArganI prarUpaNA dvAre koNe e joyo? kahA AcAryanI vAre ?" te kahaI chaI - tapagaccha nandana surata, pragaTyo hIravijaya sUviMdo re, sakala sUrIsara' je sobhAgI, jima tArAmAM caMdo re 17/1] (274) hamacaDI. tapagaccha rUpa je naMdanavana, te mATe surata sarikho pragaTayo che. zrIhIravijayasUrIzvara te kehavA che? sakala sUrIzvaramAM je sobhAgI che = saubhAgyavaMta che. * dravyAnuyokAparAma: * zALA - 99 (kAchandaH) adhunA 'paramparAgatasanmArgaprarUpaNAvyAjeneha kArye bhavAn kasya kIdRzasya cA''cAryasya samaye rA kena yojitaH?' ityAzaGkAmapAkartuM prazastiJca grathitumupakramate - 'tapagaNe'ti / tapagaNanandanasuradruH saJjAto hiirvijysuuriindrH| sakalasUriSu subhAgyo yathA tArakeSu hi cndrmaaH||17/1|| * pravyAnuyokAparAmarza0A * prakRte daNDAnvayastvevam - tapagaNanandanasuradruH hIravijayasUrIndraH snyjaatH| yathA tArakeSu rNi vandrama (tarthava) satnasUripu sumAya: 17/1 .. tapagaNanandanasuradruH = tapagaccharUpe nandanavane kalpatarusamA hIravijayasUrIndraH zrIakabbarapradattajagadgurubirudaH snyjaatH| yathA hi = yenaiva prakAreNa gagane sarveSu tArakeSu madhye candramAH = # dravyAnuyogaparAmarzakaNikAsuvAsa & pitA:- have "paraMparAthI Avela sanmArganuM prakAzana karavAnA bahAnAthI prastuta kAryamAM kayA ane kevA AcAryanA samayamAM Apane koNe joDyA?'- AvI AzaMkAne dUra karavA tathA prazastine gUMthavA mATe graMthakArazrI taiyArI kare che : ja prazastiprAraMbha : lokothI:- tapagaccharUpI naMdanavanamAM kalpavRkSa samAna zrIhIravijayasUrIzvara thayA. jema tArAonI vA aMdara caMdra zobhe tema sarva AcAryomAM saubhAgI te (sUrimaMtrasAdhanAthI) zobhatA hatA. (17/1) TaoNka zrIhIrasUrIzvarajInuM lokottara saubhAgya praka vyAkhyA) :- tapagaccha svarUpa naMdanavanamAM kalpavRkSa samAna zrIhIravijayasUrIzvara thayA. zrIakabara bAdazAhe temane jagadgurunuM biruda ApyuM hatuM. je rIte AkAzamAM sarva tAralAonI vacce caMdra zobhe * ko.(11)mAM "rAga dhanyAsi' pATha. 4 ma.mAM "prakaTio pATha. (1)no pATha lIdho che. je ma.mAM "sUrimAM pATha. ko.(1)no pATha lIdho che.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2588 0 sUrimantrArAdhanAtaH saubhAgyavRddhi: 0 27/ rA "sumaIINo sadyanATTo" (na.va.vi.46) ti vacanAt. jima tArAnA gaNamAM caMdramA zobhe, tima A sakala sAdhu samudAyamAM dedIpyamAna che. vesmAt ? sUrimannArAthatyAt II17/1 rAkenduH zobhate tathaiva jinazAsane sakalasUriSu = sarvA''cAryeSu madhye sa subhAgyaH = saubhAgyavAn pa rAjate sma, '"subhagAo savvajaNaiTTho" (na.ka.vi.49) iti navyaprathamakarmagranthe karmavipAke devendrasUri vacanAt, "subhagakammudaeNaM havai hu jIvo u savvajaNaiTTho" (prA.ka.vi.144) iti prAcInaprathamakarmagranthe " karmavipAke grgrssivcnaacc| sakalasAdhusamudAyamadhye zrIhIravijayasUrIzvaro dedIpyamAnaH, viziSya m suurimntraaraadhktvaat| prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - 'viziSya sUrimantrasamArAdhanena saubhAgyena ca vijayahIrasUrIzvaro " rAjate' ityuktyedaM sUcyate yaduta parAn dharme yojayitum, pApAd nivartayitum, jainazAsanaM prabhAvayituM ka rakSituJca saubhAgyavizeSasya AvazyakatA vartate / Atmazreyo-jinazAsanarakSAdigocarapavitrAzayena gi svabhUmikaucityena sUrimantra-gaNividyA-vardhamAnavidyA-namaskAramahAmantrAdInAM vidhipUrvamekAgracittatayA japopAsanAtaH tapaHprabhRtyAcArazuddhitazca saubhAgyavizeSaH praadurbhvti| balAtkAreNa bhayopadarzanena kA nijAdhikArabalena vA hIrasUrIzvaraiH gacchasaJcAlanaM naivA'kAri kintu lokottarasaubhAgyena ugratapastyA gAdyAcArazuddhibalena ca gacchavartisAdhuyoga-kSema-saMvardhanAdikamakAri / che, barAbara te ja rIte jinazAsanamAM sarva AcAryonI aMdara te zrIhIravijayasUrIzvara saubhAgyavaMta hovAnA lIdhe zobhatA hatA. kAraNa ke karmavipAka nAmanA navya prathamakarmagranthamAM zrIdevendrasUrijI mahArAje lakheluM che ke - "saubhAgyanA lIdhe jIva sarva lokane priya thAya che." tathA karmavipAka nAmanA prAcIna prathamakarmagraMthamAM gargarSie paNa jaNAvela che ke "saubhAgyakarmanA udayathI kharekhara jIva sarva lokone priya thAya ja che.' vizeSa prakAre sUrimaMtranA ArAdhaka hovAnA lIdhe sarva sAdhusamudAyanI aMdara zrIhIravijayasUrIzvara a dedIpyamAna hatA. hama zAsanasevA-rakSAnI bhUmikA hatI vA AdhyAtmika upanaya :- 'vizeSa prakAre sUrimaMtranI ArAdhanA karavAthI ane saubhAgyathI zrIhIravijayasUrIzvarajI zobhatA hatA. sarva lokone teo mAnya banelA hatA' - AvuM TabAmAM kahevA nuM dvArA evuM sUcita thAya che ke bIjAne dharmamArge joDavA mATe, pApathI pAchA vALavA mATe tathA jainazAsananI viziSTa prakAranI rakSA ane prabhAvanA karavA mATe tathAvidha saubhAgyanI AvazyakatA rahe che. AtmakalyANanA ane zAsanarakSAnA pavitra AzayathI potapotAnI bhUmikA mujaba sUrimaMtra, gaNividyA, vardhamAnavidyA, namaskAra mahAmaMtra vagereno viziSTa prakAre ane ekAgra citte jApa karavAthI tathA jIvanamAM AcArazuddhine jALavavAthI tathAvidha saubhAgya pragaTa thAya che. baLajabarIthI ke dhAkadhamakIthI ke kevaLa sattAnA baLathI zrIhIravijayasUrIzvarajIe samudAyanuM saMcAlana karyuM na hatuM. paraMtu lokottara saubhAgyanA prabhAve ane ugra tapa-tyAgAdi paMcAcArazuddhinA baLathI potAnA samudAyanuM yoga-sema-saMvardhana Adi karela hatuM. 1. suman sarvananedA 2. sumaghena bhavaceva nIvatu sarvananee:
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2589 27/2 0 saMyamajIvanasAphalyavicAra: etAdRzalokottarasaubhAgya-paJcAcAravizuddhibalena svabhUmikaucityataH Atmazreyo-jainasaGgharakSA pa -pravacanaprabhAvanAdisatkarmakaraNadvArA mAnavabhava-saMyamajIvanAdisAphalyaM sampAdyamiti preryte'tr| tatazca .... nakjharI-maraja-ma saMgo -vimoya-tuq-HOUTo rohiyA ni T datti nA dopha siddhi kAA" | (pa.sa.64) iti digambarIye prAcIne paJcasaGgrahe vyAvarNitA siddhigatizca na durlabhetyavadheyam ma T17/1 siddhigatinI nava vizeSatA che. | (HI.) AvA lokottara saubhAgyanA ane paMcAcArazuddhinA baLathI ApaNe ApaNI bhUmikA mujaba sa AtmakalyANa, saMgharakSA, zAsanaprabhAvanA vagere satkArya karIne mAnavabhavane saphaLa banAvIe tevI pavitra che preraNA A zloka kare che. tenA lIdhe digaMbarIya prAcIna paMcasaMgrahamAM varNavelI siddhigati durlabha nathI vA rahetI. A vAta khAsa khyAlamAM rAkhavI. tyAM jaNAvela che ke "(1) janma, (2) ghaDapaNa, (3) mota, (4) bhaya, (5) saMyoga, (6) viyoga, (7) duHkha, (8) saMjJA tathA (9) rogAdi jyAM nathI hotA zuM te siddhigati hoya che." (171) lakhI rAkho DAyarImAM....4 * vAsanA nAma-rUpa ane AkAranI bhikhAraNa che. upAsanA to anAmI, arUpI, nirAkAra, svarUpanI pUjAraNa che. * vAsanA rAtonI rAta ujAgarA kare che. upAsanA dina-rAta AtmajAgaraNa kare che. * sAdhanA karmane sudhAre che. dA.ta. varadatta-guNamaMjarI. upAsanA kaSAyane sudhAre che. dA.ta.haribhadrasUri. kevaLa sAdhanAnuM phaLa TempararI che. dA.ta. nava vAsudeva. upAsanAnuM phaLa paramenanTa che. dA.ta. zelakanA ziSya paMthaka muni. 1. nAti-nara-maraNa-mAni saMyoga-viyo-Tu-saMjJAda rohizna carcA na mavatti sA mavati siddhitiH ||
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17/2 2590 * zAhisabhAyAM vAdajetA vijayasenasUriH / tAsa pArTI vijayasenasUrIzvara, jJAna rayaNano dariyo re, sAhi sabhAmAM je jasa pAmyo, vijayavaMta guNa bhariyo re II17/rA (275) ha. tAsa pATe tehano paTTaprabhAkara zrI vijayasenasUrIzvara, AcAryanI chatrIza chatrIsII virAjamAna, aneka e jJAnarUpa je ratna tehano (dariyo=) agAdha samudra che. sAhi te pAtasyAha, tehanI sabhAmAMhe vAdavivAda karatAM, jayavAda rUpa je jasa,te pratye pAmyo vijayavaMta che, aneka guNe karI bharyo che. I/1rA tatpaTTadharamabhiSTauti - 'taditi / tatpaTTaprabhAkaro vijayasenasUri: jJAnajalanidhiH / zAhisabhAyAM ca yena, yazo labdhaM vijayI gunndhrH||17/2|| ma prakRte daNDAnvayastvevam - tatpaTTaprabhAkaraH vijayasenasUriH jJAnajalanidhiH (saJjAtaH), yena OM zAdisamAyAM yaza: 7@I ( di) vinayI TTgharazva (kAzIta) 97/rA ra tatpaTTaprabhAkaraH = zrIhIravijayasUrIzvarapaTTagaganAbhogabhAskaro vijayasenasUriH sUriguNaSaTtriMra zatSaTtriMzikAvibhUSitaH jJAnajalanidhiH = nAnAvidhavijJAnaratnAkaraH 'saJjAtaH' iti Avartate, yena zrIvijayasenasUrivareNa zAhisabhAyAM jalAluddinazrIakabbarazAhisadasi madhye vAdakaraNena jayavAdalakSaNaM yaza: labdhaM = samavAptam / sa hi sUrivareNyaH vijayI = vijayavAn guNadharazca = parAkrama -pravacanakauzalya-parizuddhabrahmacarya-prajJAprakarSa-pravacanaprabhAvakatvAdiguNagaNadhArako vijJeyaH vibudhvraiH| avatarakika :- zrIhIravijayasUrIzvarajInA paTTadharanI graMthakArazrI stavanA kare che : 2 zrIsenasUrijI mahArAjAnI prazaMsA thaI lImArthI - temanI pATa upara sUryasamAna zrIvijayasenasUri thayA. teo jJAnaratnanA sAgara hatA. temaNe akabaranI zAhI sabhAmAM yaza prApta karyo hato. teo vijayavaMta hatA ane aneka guNone dharanArA hatA. (172) A vyAkhyArthI:- zrIhIravijayasUrIzvarajInI pATa svarUpa AkAzanA vistAramAM prakAza karanAra sUryasamAna zrIvijayasenasUrijI thayA. sattaramI zAkhAnA prathama zlokamAM rahela "sabbAta' zabdanuM ahIM punarAvartana karavAnuM che. teno artha che "thayA. te artha ahIM ame batAvela che. A rIte AgaLa paNa samajI ga levuM. AcAryanA guNanI chatrIsa-chatrIsIthI teo vibhUSita hatA. aneka prakAranA viziSTa jJAnaratnanA teo agAdha samudra hatA. zrIvijayasenasUrivara jalAludina akabaranI zAhI sabhAnI aMdara vAda karIne jayajayakAra svarUpa yazane prApta karela hato. sUriomAM zreSTha evA teo vijayavaMta hatA. parAkrama, pravacanakuzaLatA, parizuddha brahmacarya, prajJApakarSa, pravacanaprabhAvakatA vagere guNonA samudAyathI teo bharelA ' pustakomAM "pari pATha. ko.(4+6)no pATha lIdho che. je pustakomAM "sUrIsara' pATha. A.(1)no pATha lIdho che. ja ko.(9) + si.mAM "jeNi" pATha. * pustakomAM 'pAmiyo" pATha. A.(1)no pATha lIdho che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/2 2591 . pravacanarakSAdikRte parizuddhaguNagaNA''vazyakatA 0 prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - AcAryapadamAtraM na zAsanarakSA-prabhAvanAdikRte paryAptaM kintu pa tena sArdhaM zAstrabodhavizeSa-vAdalabdhi-parAkrama-pravacanakauzalya-parizuddhabrahmacaryAdiguNagaNasyApi aavshyktaa|.. AcAryapadavIkAmibhirupadarzitaguNakadambakalipsA kAryeti preryate'tra / tAdRzazuddhaguNakadambakena '"kayasakaladukkhaaMte saNNANA''iguNehiM ya annNte| viriyasirIe aNate, aNaMtasuharAsisaMkaMte / / " (saM.ra.8264) na iti saMvegaraGgazAlAyAM jinacandrasUridarzitaM siddhasvarUpaM laghu sannihitaM syAt / / 17/2 / / rza hatA - A pramANe zreSTha paMDitoe jANavuM. hatA:- guruguNaSatrizikA nAmanA graMthamAM AcAryanA jIvanamAM chatrIsa-chatrIsa guNovALI chatrIsInuM vistArathI varNana karavAmAM Avela che. 36 X 36 = 1296 AcAryaguNothI zrIvijayasenasUrijI . zobhatA hatA. AvuM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje dravya-guNa-paryAyarAsanA TabAmAM jaNAvela che. zuM ja AcAryapadavI mATenI yogyatA , maka upanayI - mAtra AcArya vagere pada hovuM e zAsanarakSA-prabhAvanA Adi kArya mATe A paryApta nathI. paraMtu tenI sAthe viziSTa prakArano zAstrabodha, vAdalabdhi, parAkrama, pravacanakuzaLatA, parizuddha : brahmacarya vagere guNo hovA paNa jarUrI che. tethI koI paNa kAraNasara koI saMyamI AcAryapadanI kAmanA kare to temane uparokta guNo prApta karavAnI maMgala preraNA A zloka kare che. tevA zuddha guNanA samUhathI saMvegaraMgazALAmAM zrIjinacaMdrasUrijIe jaNAvela siddhasvarUpa khUba najIka Ave che. tyAM jaNAvela che ke "samyagajJAnAdi guNo vaDe siddhAtmA anaMta che. zaktiaizvaryathI anaMta che. siddha bhagavaMte sakala duHkhano kSaya karela che tathA anaMta sukharAzi temAM saMkrAnta thayelI che." (17/2) lakhI rAkho DAyarImAM...4 * vAsanAne chUTachATamAM rahevuM che. upAsanAne binazaratI zaraNAgati priya che. * sAdhanA camatkAra sarje che. dA.ta. satyakI vidhAdhara. namaskArarUpa upAsanA svayaM camatkAra che. | dA.ta. amarakumAra. * vAsanAmAM koInI vaphAdArI nathI. upAsanA kadI bevaphA banatI nathI. 1. kRtasakaladuHkhAntaH sajjJAnAdiguNaizca anntH| vIryazriyA anantaH, anntsukhraashisngkraantH||
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ te ke che 2592 0 niHspRho zrIvijayadevasUriH / 27/3 tAsa pATi vijayadeva sUrIzvara, mahimAvaMta nirIho re; tAsa pATi vijayasiMha sUrIzvara, sakala sUrimAM lIho re II17/3 (276) ha. che tAsa pATa kahatAM tehane pATe zrIvijayadeva sUrIzvara thayA, aneka vidyAno bhAjana. vaLI mahimAvaMta ga che, nirIha te nispRhI ja che. (tAsa=) tehane pATe AcArya zrIvijayasiMha sUrIzvara thayA, paTTaprabhAvaka samAna. sakala sUrIzvaranA samudAya mAMhe lIhavAlI chaI, aneka siddhAnta, tarka, jyotiSa, nyAya pramukha pratye mahApravINa che. 17/all tatpaTTadharamapTIti - "tatpaTTa tiA tatpaTTe vijayadevasUrIzvaro hi mahimavAn niHspRhH| tatpaTTe vijayasiMhasUriH sakalasUriSu kushlH||17/3|| ma prakRte daNDAnvayastvevam - tatpaTTe hi mahimavAn niHspRhaH vijayadevasUrIzvaraH (snyjaatH)| meM tatpaTTe sakalasUriSu kuzalaH vijayasiMhasUriH (saJjAtaH) / / 17/3 / / tatpaTTe = zrIvijayasenasUrIzvarapaTTanabho'GgaNe zazisamaH saumyo hi mahimavAn niHspRhaH " nAnAvidyAbhAjanaJca vijayadevasUrIzvaraH 'saJjAta' iti Avartate / tatpaTTe = zrIvijayadevasUrIzvarapaTTAkAze sUryasamaH sakalasUriSu = akhilA''cAryavRnde kuzalaH kA - nAnAdarzanasiddhAnta-tarka-jyotiyA'yapramukhagranthapravINatamaH vijayasiMhasUriH 'saJjAtaH' ityatrA'pi yojyam / avataravi :- zrIvijayasenasUrijI mahArAjanA paTTadharanI graMthakArazrI prazaMsA kare che : / zrIdevasUrijI-siMhasUrijInI sadgaNa suvAsa () sa zlokAthI - temanI pATe zrIvijayadevasUrIzvarajI thayA. teo mahimAvaMta ane nispRha hatA. temanI pATe zrIvijayasiMhasUrijI thayA. teo sarva AcAryomAM kuzaLa hatA. (17/3) vyiAkhyAthe - zrIvijayasenasUrIzvarajInA paTTagaganAMgaNamAM caMdra jevA saumya svabhAvavALA zrIvijayadevaAsUrIzvarajI thayA. teo mahimAvaMta hatA, niHspRha hatA ane aneka prakAranI vidyAonuM bhAjana hatA. (tatpaTTa) zrIvijayadevasUrIzvarajInI pATarUpI AkAzamAM sUryasamAna zrIvijayasiMhasUrijI thayA. teo sarva AcAryanA samUhamAM atyaMta kuzaLa hatA. sarva AcAryanI aMdara teo aneka darzanazAstronA siddhAMta, tarka, jyotiSa, nyAya vagere graMthonI zreSTha prakAranI kuzaLatAne dharAvatA hatA. * bhA.mAM hIlo re" pATha. lIha = rekhA, lIsoTo, hada, ADo AMka, cheka. (bhagavadgomaMDala-bhAga-8)pR.7809) 8 lIhavAlI = tejalIsoTA samAna. (Avo artha saMbhave che.) 0 lIhavaLI = aMtima kakSAe pahoMcyuM, parAkASThA AvI. (madhyakAlIna gujarAtI zabdakoza) ve
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/rU 0 niHspRhatayA bhAvyam / 2593 __prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - niHspRhatA maahaatmyvrdhinii| puSkalaspRhAvatAM mahimA hIyate- pa 'vilambena / tatazca mAhAtmyakAmibhiH vijayadevasUrivad nispRhatayA bhAvyamiti / saiva hi tAttvikaM / sukham / taduktaM jJAnasAre "paraspRhA mahAduHkham, niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena lakSaNaM sukha / -Turavayo:II" (jJA..22/8) tiA tAdRzaniHspRhatAvanenaiva "tovaDApraghaM parAtmAnamUrta vattezargitam | cidAnandamayaM siddhamanantAnandagam" (dhyA.dI. 169) iti dhyAnadIpikAyAM sakalacandropAdhyAyavarNitaM siddhasvarUpam upalabhate AtmArthI zIghratayA / / 17/3 / / | ( niHspRhatAthI mahimA vadhe A AdhyAtmika upanaya - niHspRhatA mahimAne vadhAranAra che. ghaNA badhA pAse vAraMvAra ghaNI badhI moTI apekSA rAkhanAra jIvano mahimA ghaTI jatAM vAra lAgatI nathI. tethI mahimAvaMta thavAnI kAmanAvALAga jIve paNa zrIvijayadevasUrijI mahArAjAnI jema atyaMta niHspRha banavAnI taiyArI rAkhavI. te niHspRhatA ! ja tAttvika sukha che. jJAnasAramAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje jaNAvela che ke "pArakI cIjanI, vA parapariNAmanI spRhA e ja sauthI moTuM duHkha che. niHspRhatA e ja sauthI moTuM sukha che. saMkSepathI A sukha-duHkhanuM lakSaNa kahevAyela che." tevA prakAranI niHspRhatAnA baLathI ja AtmArthI sAdhaka che. dhyAnadIpikAmAM darzAvela siddhasvarUpane jhaDapathI meLave che. tyAM upAdhyAya zrIsakalacaMdrajIe jaNAvela che ke "siddha paramAtmA (1) lokAgrabhAgamAM rahelA che, (2) amUrta, (3) saMklezanya, (4) cidAnaMdamaya tathA (5) anaMta AnaMdane pAmelA che." (17/3) lakhI rAkho DAyarImAM....4 * sattva pracaMDa hoya tema sAdhanA ugra bane. dA.ta. naMdana rAjarSi. samarpaNabhAva prakRSTa hoya tema upAsanA pUrNa bane. dA.ta. kevalI 1500 tApasa. * vAsanA pazutAne pedA kare che. upAsanA mAnavamAM mahAnatAnuM, divyatAnuM ane prabhutAnuM nirmANa kare che. * sAdhanA eTale jagatathI dUra khasavuM. dA.ta.nami rAjarSi. upAsanA eTale jagatapatinI najIka rahevuM. dA.ta. nami-vinami.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2594 0 gItArthavyAkhyA 0 17/4 te gurunA uttama udyamathI, gItAratha guNa vAdhyo re; sa tasa hitasIkha taNaI anusAraI, jJAnayoga e sAdhyo re II17/4 te je zrI guru, tehano uttama udyama = je bhalo udyama, teNe karIneM gItArtha guNa vALo - gItaM jAnanti iti gItArthAH, gItaM shaastraabhyaaslkssnnm| tadupara isvasa samAropati - 'teSamiti teSAmuttamodyamAd gItArthatAguNo vRddhiM prgtH| teSAM hi hitazikSayA jJAnayoga: sAdhito myaa||17/4 / / ma prakRte daNDAnvayastvevam - teSAm uttamodyamAd gItArthatAguNaH vRddhiM prgtH| teSAM hi hitazikSayA rza mayA jJAnayogaH sAdhitaH / / 17/4 / / ke teSAM = siMhasUrIzvarANAm uttamodyamAt = zAstravihitazAstrAbhyAsagocarapuruSakArAd gItArthatAra guNaH vRddhiM = pravRddhiM prgtH| gItaM zAstrAbhyAsalakSaNaM jAnanti ye te gItArthAH, tadbhAvaH = 'giitaarthtaa| saiva guNo'trA'vagantavyaH / + yadvA gItaH = jJAtaH arthaH = chedasUtrasya paramArthaH yena sa giitaarthH| yadvA gItena = sUtreNa avataravika :- te guru bhagavaMtonA upakAranI zRMkhalAne graMthakArazrI potAnA cittamAM samyapha rIte Aropita kare che : -- jJAnayogasiddhi na zlokArya - te sadguruonA uttama udyamathI gItArthatA guNa vRddhine pAmyo che. teonI ja hitazikSAthI meM (= mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje) jJAnayoga sAdhyo che. (174) : "gItArthanI vyAkhyA : nuM vyAkhyAthI - zrIvijayasiMhasUrIzvarajI mahArAje karelA zAstrAbhyAsasaMbaMdhI, zAstravihita uttama vA udyamanA lIdhe gItArthatA guNa prakRSTa rIte vRddhine pAmelo che. A aMge pUjya padyavijayajI gaNivare A navapadapUjAnI prazastimAM "vijayasiMhasUri ziSyaanupama, gItArthaguNarAgI' (navapadapUjA-kaLaza-trIjI . kaDI) Avo ullekha karela che. A noMdhapAtra bAbata che. "tuM nAnanti ze te nItArtha ' - A pramANe "gItArtha zabdanI vyutpatti che. "gIta' zabdano artha che zAstrAbhyAsa. prastuta vyutpatti mujaba zAstrAbhyAsane je jANe te gItArtha kahevAya. teno bhAva = pariNAma = avasthA eTale gItArthatA = gItArthapaNuM = zAstrAbhyAsa jANakArI. AvI gItArthatA e ja prastutamAM guNa tarIke jANavo. matalaba ke kone kyAre zuM bhaNAvavuM? kone keTaluM bhaNAvavuM? kevI rIte bhaNAvavuM? vagerenI yathArtha jANakArI gItArtha pAse hoya che. has "gItArthatA" guNanI pravRddhi haS. (vA) athavA to "gItArtha nI bIjI paNa vyAkhyA thaI zake che. "jIta' = jANela che "martha * zAM.mAM "guNe' pATha.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/4 hii : tuuN * guruhitazikSayA jJAnayogasikhi: 0 2595 (tasatra) tehanI je hitazikSA, (taNaI=) tehane anusAre, tehanI AjJA mAphakapaNuM, teNe karI e za jJAnayoga te dravyAnuyogarUpa e zAstrAbhyAsa sAdhyo = saMpUrNarUpe thayo. 17/4 arthena = chedasUtrAdiparamArthena ca yukto gItArtho bhnnyte| taduktaM bRhatkalpabhASye "gIyaM muNitega? ... vicihyuM hatu vayaMti zIkha kalpeza ya jItyo vA surtha jIvaMtA(.va..681) tiA zrAddhajItakalpavRttau "gItArthaH = adhItAcAraprakalpanizIthAdizrutasUtrArthaH" (zrA.jI.ka.8 vR.) ityuktam / rA tathA teSAM hi = eva nirvyAjakRpAdRSTipradattayA hitazikSayA samyagAcIrNayA jJAnayogaH = ma dravyAnuyogaH sva-parasamayazAstrAbhyAsataH yathAzakti sampUrNatayA sAdhitaH mayA = zrIvikramArkasapta-f dazatamazatAbyutpannena mahopAdhyAyayazovijayagaNivareNa / prakRtasya dravyAnuyogaparAmarzasya apabhraMzabhASAnibaddha dravya-guNa-paryAyarAsa'cchAyAprAyatvAdiha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAyAmasmAbhiritthaM vyAkhyA kRtetya- . vdheymitihaasvedibhiH| agre'pyevamarthayojanAtAtparyamanusandheyam / = chedasUtranA paramArtha jeNe te gItArtha kahevAya. athavA "zIta thI = sUtrathI ane arthathI = chedasUtrAdinA paramArthathI yukta hoya te gItArtha kahevAya che. bRhatkalpabhASyamAM "gItArtha zabdanA arthane spaSTa karatAM jaNAvela che ke "ahIM "jIta' ane 'kuLata' - A banne zabda ekArthaka che. A banne zabdano artha thAya che "jANela'. jANela che chedasUtronA artho jeNe te gItArtha kahevAya che. athavA "gIta" zabdano artha thAya zruta = sUtra. sUtrathI ane arthathI yukta hoya te gItArtha kahevAya." zrAddhajItakalpavRttimAM gItArthanI vyAkhyA A pramANe jaNAvela che ke "AcAraprakalpa (AcAranI prakRSTa maryAdA jaNAvanArA graMtha) nizItha vagere zAstronA sUtra-artha bannenA jANakAra gItArtha kahevAya." tathA "gItArtha no bhAva che = gItArthatA = gItArthapaNuM. e ja ahIM guNa tarIke jANavo. prastuta gItArthatA nAmano guNa zrIvijayasiMha-vA sUrIzvarajI gurubhagavaMte sAdhuonA zAstrAbhyAsa mATe karelA ugra parizramathI vRddhine pAmela hato. 4 guru hitazikSAthI jJAnayogasiddhi 4 (tA.) 'tathA e ja gurubhagavaMtanI niHsvArtha kRpAdRSTithI jJAnayogane = dravyAnuyogane bhaNavAnI hitazikSAne sArI rIte AcaravAthI sva-paradarzananA zAstrano abhyAsa karIne zakti mujaba saMpUrNatayA dravyAnuyogasvarUpa jJAnayogane meM sAdhyo' - A pramANe zrIvikramAkanI sattaramI zatAbdImAM utpanna thayelA mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivara jaNAve che. apabhraMza bhASAmAM mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje dravya-guNa-paryAyano rAsa' nAmano prabaMdha racela hato. prastuta dravyAnuyogaparAmarza' nAmano graMtha to tenI chAyA svarUpa ja che. tethI 'dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI vyAkhyAmAM ame A pramANe vyAkhyA karelI che. A vAta ItihAsavettAoe dhyAnamAM rAkhavI. tathA AgaLa paNa A ja rIte zabdArthane joDavAnA tAtparyanuM vAcakavarga anusaMdhAna karavuM. pustakomAM dravyAnuyoga' pATha pAli.no pATha lIdho che. 1. gItaM muNitamekArthaM viditArthaM khalu vadanti giitaarthm| gItena ca arthena ca gItArtho vA zrutaM = gItam / /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2596 * jinazAsanatejovRkhihetUpadarzanam / 17/4 ____ prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - chedagrantha-darzanazAstraparizIlanavatAM mahApuruSANAmekAgratAguNaH pa vardhate / yathAsthAnotsargA'pavAdazraddhAvatAM pariNAmakANAM sAdhUnAM yogyatAnusAreNa gurubhiH chedagrantha -darzanazAstrAdhyApane gItArthatAguNaH sampravardhate, anyathA gItArthadurlabhatA prasajyeta / taduktaM nizIthacUrNI " api '"gItatthadullabho kAlo bhavissati" (ni.bhA.3816 cU.) iti| tatazca yogyasAdhUnAM yogyakAle ma gItArthatayA nirmApaNamapi mahApuruSANAM kartavyam / etatkartavyapAlane jinazAsanatejaH viSamakalirza kAle'pi bhRzamabhivardheta / itthamadhikAriNAM pAramezvarapravacanatejovardhanapreraNA'tra kriyate / svayaM darzanazAstrAdyadhyApanasAmarthya-saMyogAdivirahe'pi gurubhiH yogyasAdhavaH samartha-yogyapaNDita 1 -sAdhvAdisakAze darzanazAstrAdyabhyAsakRte'vazyaM protsAhanIyAH ityapi maGgalapreraNA'trA'dhikAribhiH Ni graahyaa| itthaJca "sukhAya tu paraM mokSo jnmaadikleshvrjitH| bhayazaktyA vinirmukto vyAbAdhAvarjitaH 7 savAso" (zA.vA..6/12 + 35.ma.a.va.prastAva-7/mA-rU) ti zAstravArtAsamuccaye daribhadrasUrirNitaH, upamitibhavaprapaJcAyAM kathAyAM siddharSigaNinA anUditaH mokSaH sulabhaH syAt / / 17/4 / / spatA :- "meM dravyAnuyogane saMpUrNapaNe sAdhyo' - A vAta vikramanI vIsamI ane ekavIsamI sadInA muni yazovijaya gaNI nathI kahetA paraMtu vikramArkanI sattaramI zatAbdImAM utpanna thayelA mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivara kahe che. bAkInI vAta vyAkhyAmAM spaSTa karela che. vartamAnakALamAM gItArtha durlabha che AdhyAtmika upanaya :- mahApuruSo chedagraMthono tathA darzanazAstrono UMDo abhyAsa kare to temanAmAM ekAgratA guNa vadhe. tathA pariNAmI = utsarga-apavAdanI svasthAnazraddhAvALA sAdhuone yogyatA mujaba chedazAstrono ane darzanazAstrono talasparzI abhyAsa mahApuruSo karAve to sAdhuonA jIvanamAM paNa gItArthatA guNa vadhe. bAkI to gItArtho durlabha banI jAya. "gItArthadurlabha kALa Avaze" - A pramANe nizIthabhASyacUrNimAM paNa jaNAvela che. tethI yogya jIvone yogya samaye gItArtha banAvavAnI javAbadArI paNa mahApuruSonA zire dhI rahelI che. A javAbadArI sArI rIte adA thAya to jinazAsananuM teja viSama kalikALamAM paNa bharapUra vadhe. A, A rIte adhikArI jIvone jinazAsananuM teja vadhAravAnI pAvana preraNA A zloka kare che. ja yogya sAdhune darzanazAstrAbhyAsa mATe protsAhita karIe che (sva.) tathA svayaM darzanazAstra vagereno abhyAsa vaDIlajano jo Azrita jIvone karAvI zakatA na hoya to tevA saMyogamAM paNa yogya sAdhune yogya samartha paMDita, vidvAna sAdhu vagere pAse darzanazAstra vagere bhaNavA protsAhita to avazya karavA ja joIe. AvI paNa maMgala preraNA A zloka dvArA adhikArI jIvoe prApta karavI. A rIte zAstravArtAsamuccayamAM jaNAvela mokSa sulabha bane. tyAM zrIharibhadrasUrijIe jaNAvela che ke "sukha meLavavA mATe to mAtra mokSa ja IcchanIya che. kAraNa ke te (1) janma vagere klezothI rahita che. (2) bhayazaktithI pUrNatayA mukta che tathA (3) sadA pIDAzUnya che." upamitibhavaprapaMcI kathAmAM zrIsiddharSigaNIe anuvAdarUpe A ja vAta karela che. (174) 1. nItAryarnama: to bhaviSyatiA.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/ * svabhUmikaucityataH pravartanam zreyaH / 2597 jasa udyama uttama mArgano, bhalaI bhAvathI lahiI re; jasa mahimA mahImAMhe vidito, tasa guNa kema na gahiI re .17/pA. (278) ha. 5 jasa udyama, te uttama mArgano je udyama, te kima pAmiye ? bhale bhAva te zuddhAdhyavasAya rUpa (tethI), te lahIye kahetAM pAmiye. jasa mahimA = jehano mahimA, te mahImAMhe pRthvImAMhe, vidito che = prasiddha che. tasa guNa = svapUrvatanaguruvargaguNagaNamevA'trA'pyabhiSTauti - 'yeSAmiti / yeSAmuttamamArgodyamaH shubhbhaavaaduplbhyte| yeSAM mahimA viditaH teSAM guNAH kiM nocyante ? // 17/5 / / prakRte daNDAnvayastvevam - yeSAm uttamamArgAdyamaH zubhabhAvAd upalabhyate, yeSAM (ca) mahimA viDhitA, teSAM TUTI ddhi nodhyanta ?97/1TI. yeSAM zrIvijayahIra-sena-deva-siMhasUrIzvarANAm uttamamArgodyamaH = zreSThasya ata eva sva-svabhUmi-- kAsamucitotsargA'pavAda-jJAnakriyA-nizcayavyavahArAdyanuviddhasya svAzritabhUmikAnurUpacaraNakaraNAnuyoga -dravyAnuyogAdyAsevana-grahaNazikSAdiviniyogarUpasya ca mokSamArgasya yathAkramaM karaNa-kArApaNAbhyAM bahiraGgA'ntaraGgapuruSakAraH zubhabhAvAd = viziSTatara-zuddhA'dhyavasAyalakSaNAdeva upalabhyate, na tu kA aMtaraniko - potAnA prAcIna gurujanonA guNonA samUhanI ja graMthakArazrI prazaMsA kare che - & uttama udhama zubhabhAvasAdhya che pratikAra :- je guruono uttama mArgane vize udyama kharekhara zubha bhAvathI ja prApta thAya che ane je gurujanono mahimA suprasiddha hoya, teonA guNa ame kema na kahIe ? (17/5) pR mokSamArgamAM be prakArano udhama | - mokSamArga zreSTha che. A ja kAraNathI (1) potapotAnI bhUmikAne ucita evA utsarga che. -apavAda, jJAna-kriyA, nizcaya-vyavahAra vagerethI te gUMthAyela che. tathA (2) potAnA (= gurunA) Azrita va} (= ziSya vagere) jIvonI bhUmikA mujaba temane caraNa-karaNAnuyoga, dravyAnuyoga vagerenI Asevana zikSA ane grahaNazikSA vageremAM joDavA te paNa eka prakArano mokSamArga ja che. prathama prakArano mokSamArga sa. jAte AcaravAno hoya che. bIjA prakArano mokSamArga potAnA Azrita jIvo pAse paLAvavAno hoya che. zrIvijayahIrasUrIzvarajI mahArAje, zrIvijayasenasUrIzvarajI mahArAje, zrIvijayadevasUrIzvarajI mahArAje tathA zrIvijayasiMhasUrIzvarajI mahArAje uparokta banne prakArano mokSamArga kramazaH jAte pALavA dvArA ane Azrito pAse paLAvavA dvArA bahiraMga ane aMtaraMga je udyama mokSamArgane vize karela hato te udyama atyaMta uccakakSAnA zuddha adhyavasAyasvarUpa zubha bhAvathI ja prApta thAya che. teoe dvividha * pustakomAM lahaI pATha. ko.(6)no pATha lIdho che. je lA.(1)mAM "visaMgudIto' azuddha pATha. je "kahaI pATha yogya jaNAya che.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2598 * tIrthakarasamaH sUriH / 27/5 ra. te tehavA AcArya je suguru, tehanA guNa kema na (gahie=) kahiye? etale avazya kahavAI ja. Iti sa paramArtha i/17pa ____ kevalaM zubhaughA'dhyavasAyAt / yeSAM ca darzitAnAM mahimA mahItale viditaH = suprasiddha eva teSAM 1 sadguruvarANAM sUripadavibhUSitAnAm, ata eva tIrthakaratulyAnAm, "titthayarasamo sUri" (ga.pra.27) rA iti gacchAcAraprakIrNakavacanAt, guNAH = svAbhAvika-sAnubandha-kSAyopazamika-suvizuddhasadguNAH kiM - nocyante? avazyameva vaktavyA iti prmaarthH| prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - sadgurugatasadbhUtaguNAnAM prakaTaM prazaMsA'numodanAdinA kRtajJatA za-vinaya-gurusamarpaNa-guruzaraNAgati-guNAnurAga-guNAnuvAda-guNagrAhakadRSTisamunmeSaucityapAlana-mohanIyAdika karmanirjarA-puNyAnubandhipuNyasaJcaya-samyagdarzananairmalya-jihvAsAphalyAdilAbhaH smpniipdyte| itthaM guNa -lAbhadRSTyA guruguNAnuvAdAdau na kRpaNatA kAryeti preryate'tra / itthaJca "puNya-pApavinirmuktaH tenA'sau bhagavAn jinH| lokAgraM saudhamArUDho ramate muktikanyayA / / " (na.mA.7/46) iti namaskAramAhAtmye kA siddhasenasUridarzitaM siddhasvarUpaM pratyAsannataraM syAt / / 17/5 / / mokSamArgane vize je vidha udyama karelo hato te udyama phakta sAmAnya zubha adhyavasAyathI prApta thaI zake tema nathI. tathA je guruvaryono mahimA pRthvItala upara suprasiddha ja che tevA te sadguruvaro sUripadathI alaMkRta che. A ja kAraNathI teo tIrthakaratulya che. kAraNa ke gacchAcAra pannA nAmanA AgamagraMthamAM jaNAvela che ke "AcArya bhagavaMta tIrthakarasamAna che." tathA te guru bhagavaMtonA sadguNo kRtrima nahi paNa svAbhAvika che, niranubaMdha nahi paNa sAnubaMdha che, audayika nahi paNa lAyopathamika che. tethI ja te saddaguNo suvizuddha che. Ama jeono mokSamArga vizeno udyama zuddha adhyavasAyathI ja maLe ane jeono mahimA duniyAmAM suprasiddha hoya tevA sadguruonA viziSTa guNo kema na kahevAya ? arthAta che temanA guNo avazya kahevA ja joIe - AvuM jaNAvavAnuM ahIM tAtparya che. # guruguNAnuvAdanA bAra lAbha che AdhyAtmika upanaya :- paramopakArI paramArAdhya guru bhagavaMtanA saddabhUta guNonI jAheramAM prazaMsA ga karavAthI ApaNAmAM (1) kRtajJatA, (2) vinaya, (3) gusamarpaNa, (4) guruzaraNAgati, (5) guNAnurAga, (6) guNAnuvAda, (7) guNagrAhIdaSTino vikAsa, (8) aucityapAlana, (9) mohanIyAdi karmanI nirjarA, (10) puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya, (11) samyagdarzananI nirmaLatA, (12) jIbhanI saphaLatA vagere aneka prakAranA lAbha thAya che. AvA guNa-lAbhanI dRSTithI upakArI guruvaryonA guNAnuvAdamAM ApaNe kadApi kyAMya paNa jarAya karakasara na ja karavI - tevI preraNA A zlokamAMthI levA jevI che. A rIte valaNa keLavavAthI namaskAramAhAbhyamAM jaNAvela siddhasvarUpa khUba ja najIka Ave. tyAM zrIsiddhasenAcArye jaNAvela che ke "jina bhagavAna puNya-pApathI vinirmukta banela che. tethI lokAgrabhAgarUpI muktimahelamAM ArUDha thaIne muktikanyA sAthe krIDA kare che." (175) 1. tIrtharama: sUHiA
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2599 * kalyANavijayopAdhyAyaguNotkIrtanam / zrI kalyANavijaya vaDa vAcaka, hIravijaya guru sIso re; udayo, jasa guNasaMtati gAvaI, sura-kinnara nisa-dIso re II17/6ll (279) ha. za zrInyAvinayanAmA vaDa vAcaka mahopAdhyAya biruda pAmyA che. (guru) zrIhIravijayasUrIzvaranA ziSya je che, udayo je upanA che. jasa guNasaMtati = te zreNi, gAI che. sura-kinnara pramukha nisa-dasa = rAtri -divasa, guNazreNi sadA kAle gAya che. [1] kRtajJabhAvena jagadgurupaTTaparamparAmupadA'dhunA tacchiSyaparamparA''gatamAsannatarasvaguruvargaM bahumAnataH svacetasi samAropayitumupakramate - 'kalyANe'ti / kalyANavijayavAcakavareNyo hiirvijysuurishissyH| yadIyaguNasantAnaM kinnarA gAyanti srvdaa||17/6|| prakRte daNDAnvayastvevam - hIravijayasUriziSyaH kalyANavijayavAcakavareNyaH (saJjAtaH), yadIyaguNasantAnaM kinnarAH sarvadA gAyanti / / 17/6 / / / hIravijayasUriziSyaH kalyANavijayavAcakavareNyaH = mahopAdhyAyabirudAlaGkRtaH kalyANavijayaH ka 'saJjAtaH' ityAvartate / tadIyamAhAtmyamupadarzayati- yadIyaguNasantAnaM vAcakakulatilakakalyANavijayasatkasadguNazreNiM kinnarAH surAdayazca sarvadA = ahorAtraM gAyanti samodam / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - tAttvika-sAttvikA''dhyAtmikaguNavaibhave sati devatA api kA guNotkIrtane na shraamynti| tatazca kalyANavijayavAcakodAharaNataH tAttvika-sAttvikA''dhyAtmika avataraNita :- kRtajJabhAvathI jagadaguru zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjanI pATaparaMparAne dekhADIne have hIrasUrIzvarajI mahArAjanI ziSya paraMparAthI Avela atyaMta najIkanA sva-gurujanone bahumAnapUrvaka potAnA cittamAM sArI rIte ArUDha karavA mATe graMthakArazrI kaTibaddha thAya che : lIlALA:- zrIhIravijayasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSya mahopAdhyAya zrIkalyANavijayajI mahArAjA thayA ke jemanA guNanI zreNine kinnaro sarvadA gAya che. ( 16) ja devo paNa guNagAna kare ja vyAkhyA - zrI hIravijayasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya zrI kalyANavijayajI mahArAja thayA. teone vA "mahopAdhyAya' birUda ApavAmAM Avela hatuM. temanA mAhAbhyane graMthakArazrI zlokanA uttarArdha dvArA jaNAve che ke "upAdhyAyanA vaMzamAM tilaka samAna zrI kalyANavijayajI gaNivaranA saguNanA samUhane kinnaro vya ane vaimAnika vagere devo rAta-divasa AnaMdapUrvaka gAya che. # guNavaibhavanI cha viziSTatA # AdhyAtmika upanaya :- tAttvika, sAttvika ane AdhyAtmika guNavaibhava hoya to devatAo paNa guNagAna karatA thAkatA nathI. tethI zrI kalyANavijayajI mahArAjanA udAharaNathI (1) tAttvika, (2) sAttvika, (3) AdhyAtmika, (4) svAbhAvika, (5) sAnubaMdha, (6) suvizuddha evA guNavaibhavane meLavavA
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2600 ___0 guNavaibhavopalabdhaye yatitavyam / 27/6 pa -svAbhAvika-sAnubandha-suvizuddha-sadguNavaibhavopalabdhaye'navarataM ytitvymityaantrprernnaa'traa'smaabhiruplbhyaa| ga tadanusaraNena ca "mokSaH = kRtsnakarmakSayAt svasvarUpAvasthAnam" (utta.28/14 sa.si.vR.) iti - uttarAdhyayanasUtravRttau sarvArthasiddhau kamalasaMyamopAdhyAyadarzitaH mokSaH pratyAsannataraH syAt / / 17/6 / / satata prayatnazIla rahevuM joIe. AvA prakAranI AMtarika preraNA ApaNane A zloka dvArA prApta zuM thAya che. I nijaravarUpaavasthAna e ja mokSa ! lA (.) te preraNAne anusaravAthI sarvArthasiddhi nAmanI uttarAdhyayanavRttimAM jaNAvela mokSa khUba ja najIka Ave. tyAM kamalasaMyama upAdhyAyajIe jaNAvela che ke "sarva karmano kSaya thavAthI potAnA svarUpamAM AtmAnuM avasthAna e ja mokSa che." (17/6). lakhI rAkho DAyarImAM.4 sAdhanA gatine sudhAre. dA.ta. cakravartIno brahamacArI ghoDo upAsanA matine paNa sudhAre. dA.ta. anAthI muni * vAsanAne aMte che. thAka, zaktinAza, vArdhakya, zaithilya. upAsanAnA aMte che paripUrNa, sarvazaktimAna, sthAyI AtmasvarUpanI prApti. vAsanA bahirmukhatAmAM tANe che. upAsanA aMtarmukhatA dvArA paramAtmadazAne pragaTAve che. sAdhanA eTale tanatoDa tapa-tyAga-vaiyAvacca vagere. dA.ta. zivakumAra (jaMbUsvAmIno jIva). upAsanA eTale manamoDa samarpaNa-zaraNAgati. dA.ta. gautama svAmI.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/7 2601 * lAbhavijayopAdhyAyaguNaprazaMsA 0 guru zrI lAbhavijaya vaDa paMDita, tAsa sIsa saubhAgI re; zruta-vyAkaraNAdika bahu graMthi, nityaI jasa mati lAgI re /17 (280) ha. rasa temanA ziSya guru zrIlabhavijaya vaDa paMDita che = paMDita parSadAmAM mukhya che. tAsa ziSya = tehanA ziSya mahA sobhAgI che. zruta-vyAkaraNAdika bahu graMthamAMhi nitya (jasa=) jehanI mati lAgI chaI ekAMte 2 vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA, dharmakathA lakSaNa paMcavidhi sakjhAya dhyAna karatAM rahe che. //17/NI cchithaparamparAvare - "tacchiSya' rUktiA tacchiSyaH paNDitavaralAbhavijayaH vidvtsbhaasiNhH| Agama-vyAkaraNAdizAstraraktA yanmatiH sdaa||17/7|| prakRte daNDAnvayastvevam - tacchiSyaH vidvatsabhAsiMhaH paNDitavaralAbhavijayaH (saJjAtaH), yanmatiH / savA Ama-vyAkarapAphizAstrarA (sAlIta) 17/7 tacchiSyaH = zrIkalyANavijayavAcakavaraziSyaH vidvatsabhAsiMhaH = paNDitaparSadvibhUSaNaH rza paNDitavaralAbhavijayaH 'saJjAtaH' ityAvarttate, yanmatiH = yadIyA sanmatiH sadA = nityam Agama ke -vyAkaraNAdizAstraraktA = shriijinaagm-siddhhemshbdaanushaasnaadikbhugrnthsurktaa| ata eva sa pragurudevaH / vijane vAcanA-pRcchanA-parAvarttanA'nuprekSA-dharmakathAlakSaNapaJcavidhasvAdhyAya-dharmAdidhyAnayogau samArohati / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - 'kathaM lokA mAM jAnIyuH ? mama sevakavargaH kathaM vardheta ? kA vaktRtvakalA kathaM sampadyeta ? vaktRtvakalAsampAdakAni pustakAni kuto labhyeran ? vAcATatayA kathaM avatarazikA - mahopAdhyAya zrIkalyANavijayajI mahArAjanI ziSya paraMparAne graMthakArazrI jaNAve che : vidvatsabhAmAM siMha che pliIkAthI - temanA ziSya paMDitavareNya zrI lAbhavijayajI mahArAja thayA. vidvAnonI sabhAmAM teo siMha jevA hatA. jemanI mati haMmezA Agama, vyAkaraNa vagere zAstromAM Asakta hatI.(17/7) ja lAbhavijayajI mahAvaiyAkaraNa ja vyAkhyAthI - mahopAdhyAya zrIkalyANavijayajI mahArAjanA ziSya paMDitavareNya zrIlAbhavijayajI mahArAja thayA. siMha jevA nIDara hovAnA kAraNe teo paMDitanI parSadAmAM vibhUSaNa hatA. jemanI suMdara | buddhi haMmezA zrIjinAgama, "siddhahemazabdAnuzAsana' - nAmanuM vyAkaraNa vagere aneka graMthamAM atyaMta Asakta hatI. AthI ja te praguruvarya ekAMtamAM vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA : svarUpa pAMca prakAranA svAdhyAyayogamAM ane dharmAdidhyAnayogamAM ArUDha rahetA. che lokapazcica choDo, zlokaparicaya karo chuM AdhyAtmika upanaya :- "loko kaI rIte mane oLakhe ? vadhumAM vadhu saMkhyAnI aMdara loko mArI pAse kaI rIte Ave ? mAruM bhaktavartuLa kaI rIte vistRta thAya ? loko sAthe lAMbA samaya sudhI
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2602 0 mahattvAkAGkSA tyAjyA 0 27/7 palabdhapratiSTho'haM syAm ?' ityAdikalpanAparAyaNatA saMyaminAM na zobhate / tato hi svAdhyAya ga -dhyAnAdivibhavaH vinshyti| tatazca svAdhyAya-dhyAnakAmibhiH paNDitapravaralAbhavijayodAharaNataH ____ tAdRzamahattvAkAGkSAM parityajya ekAntavAsA''ryamaune smaashrynniiye| lokaparicayavRddhau hi zloka- paricayo hIyate / vAcATatAyAM satyAM hi dhyAnayogaruciH vilIyate / sa lokaparicayAdityAgena jJAna-dhyAnAdiparAyaNatve '"aTThavihakammamukko nAyavvo bhAvao mukkho" (utta. ka 28 ni.gA.497) iti uttarAdhyayananiryuktau bhadrabAhusvAmidarzitaH bhAvamokSaH sAk sampadyeta / / 17/7 / / asarakAraka rIte bolavAnI kaLA kyAre AtmasAt thaze? te mATenA speaking course vagere pustako kyAMthI maLaze? mArI vASpaTutA dvArA badhA loko upara huM kaI rIte chavAI jAuM?' - AvI ghelachAo saMyamIne kadApi na zobhe. tevI ghelachAthI svAdhyAyadhana ane dhyAnavaibhava saMyamInA jIvanamAMthI naSTa thAya che. tethI jemaNe svAdhyAyamAM ane dhyAnayogamAM ArUDha thavuM che, temaNe paMDita pravara zrIlAbhavijayajInA ra) udAharaNathI tevI mahattvAkAMkSA-ghelachA choDIne ekAMtanuM ane AryamaunanuM AlaMbana lIdhA vinA chUTako nathI. lokaparicaya vadhe to zlokaparicaya ghaTe. bolabola karavAnI kuTeva paDe to dhyAnayoganI ruci C tUTe. tethI samyagu ekAMtavAsa ane Aryamauna (= vivekapUrvaka mauna) - A bannenA mAdhyamathI svAdhyAyamAM , ane dhyAnayogamAM ArUDha thavAnI, ArUDha rahevAnI pAvana preraNA paMDitaziromaNi zrIlAbhavijayajI mahArAjanA udAharaNathI levA jevI che. 4 bhAvamokSane jhaDapathI meLavIe 4 (noja.) lokaparicaya vagereno tyAga karIne jJAna-dhyAnAdimAM gaLADUba rahevAmAM Ave to uttarAdhyayanasUtraniryuktimAM jaNAvela bhAvamokSa atyaMta jhaDapathI prApta thAya. tyAM zrIbhadrabAhusvAmIjIe jaNAvela che ke "ATha prakAranA karmathI mukta evo jIva e bhAvathI mokSa jANavo." (17/7) lakhI rAkho DAyarImAM...4 * sAdhanA AtmAne puSTa banAve che, upAsanA AtmAne zuddha banAve che. sAdhanAno AMdhaLo rAga kyAreka upAsanA pratye bedarakAra banAve. dA.ta. zivabhUti boTika. upAsanAno tIvra rAga sAdhanA pratye paNa jAgRta rAkhe. dA.ta. lohArya muni. 1. vidharmamu jJAtavya: mAvato mokSa:
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jItavijayAdiguruprazastiH zrI guru jItavijaya tasa sIso, mahimAvaMta mahaMto re; zrI nayavijaya vibudha gurubhrAtA, tAsa mahA guNavaMto re // 17/85 (281) ha. guru zrIjItavijaya nAme (tasa=) tehanA ziSya paraMparAye thayA. mahA mahimAvaMta che, mahaMta che. "jJAnAvimuLopetA mahAnta:" ( ) kRti vacanAt. sa (mahA guNavaMto) zrInayavijaya (vibudha=) paMDita (tAsa=) tehanA gurubhrAtA = gurubhAI saMbaMdhe thayA, puruziSyatvAt ||17/8 // 17/8 AsannatamasvaguruparamparAmatyAdareNa smarannAha - 'nIte'ti jItavijayavAcakendra AsIt tacchiSyo mahimavAn mahAn / tadgurubhrAtA varo nayavijayabudho mahAguNavAn / / 17/8 / / pa rA prakRte daNDAnvayastvevam - tacchiSyaH jItavijayavAcakendraH mahimavAn mahAn ca AsIt / m tadgurubhrAtA varo nayavijayabudhaH mahAguNavAn (aasiit)||17/8 / / rza tacchiSyaH paNDitavarazrIlAbhavijayaziSyaH jItavijayavAcakendra AsId yaH bhuvi mahimavAn ka mahAn ca jJAnAdiguNasampannatvAd, "jJAnAdiguNopetA mahAntaH " ( ) iti vacanAt / mahAguNavAn varo nayavijayabudhaH tadgurubhrAtA mahopAdhyAyazrIjItavijayasatIrthyaH, ekaguru- rNi ziSyatvAt / kA prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - dehoccatva-saundarya-bhAra-bala- puNyodayasAtatya-prAcuryA''dhipatyasattA avataraNikA :- atyaMta nikaTanI potAnI guruparaMparAne atyaMta AdarabhAvathI yAda karatA graMthakArazrI kahe che ke :paMDitavarya zrIlAbhavijayanA ziSya mahopAdhyAya zrIjItavijayajI mahArAjA hatA. teo mahimAvaMta ane mahAna hatA. temanA gurubhAI paMDitavareNya zrInayavijayajI mahArAja hatA. teo mahAguNavAna hatA. (17/8) = 2603 = * guNIjana mahAna :- paMDitavareNya zrIlAbhavijayajI mahArAjanA ziSya mahopAdhyAya zrIjItavijayajI mahArAja | hatA ke jeo jJAnAdi guNathI saMpanna hovAnA kAraNe pRthvItala upara mahimAvaMta hatA ane mahAna hatA. zAstramAM jaNAvela che ke 'jJAnAdi guNathI zobhatA evA puruSo mahAna kahevAya.' (mannA.) mahopAdhyAya zrIjItavijayajI mahArAjanA gurubhAI paMDitavareNya zrInayavijayajI mahArAja che. eka ja gurunA teo banne ziSya hovAthI te banne gurubhAI kahevAya. teo mahAguNavAna che. * mahAna banavAnA upAyane jANIe eka upanaya :- zarIranI UMcAIthI ke sauMdaryathI mANasa mahAna banato nathI. zarIranA vajanathI ke sAmarthyathI paNa mANasa mahAna banato nathI. puNyodayanA sAtatyathI ke prAcaryathI paNa mANasa
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2604 0 bAhyabhAvA na spRhaNIyAH / 27/8 pa -sampat-svAsthya-svajanAdisamAgamena manuSyaH naiva mahAn bhavati / patnI-putra-parivAravRddhi-prasiddhi-pravacanapaTutA rA -padavI-pustakaprakAzana-puNyodayapradarzana-prazaMsA-pratiSThA-pANDitya-pravacanaprabhAvanAdipralobhanena sAdhakaH naiva - nizcayataH mahattAmupalabhate / tatazcopadarzitavastuyoga-kSema-vRddhyAdiparAyaNatayA naiva bhAvyam / - AtmamAhAtmyaprApakajJAnAdiguNavaibhavopArjana evAtmArthibhiH lInatA sampAdyetyupadizyate / tadanusaraNena 2ii 2 "nirvAn ti ghanaghArmicatuSTayakSasthaLa vattajJAnAvApti" (bhU.kR. yu..0 3.99/ni.99/4.kR.118) ka iti sUtrakRtAGgasUtraniyuktivivaraNe zrIzIlAGkAcAryoktaM nirvANaM jIvanmuktilakSaNaM sapadi sampadyeta ff T07/8 mahAna banato nathI. bIjA upara Adhipatya jamAvavAnI vRtti (=adhikAravRtti), sattA, saMpatti, svAcya, sauMdarya, svajano, zrImaMto vagerenA lIdhe paNa mANasa mahAna banato nathI. patnI, putra, parivAravRddhi, prasiddhi, pravacananI pATa-paTutA, padavI, pustakaprakAzana, puNyodaya pradarzana, prazaMsA, pratiSThA, paMDitAI rAM ke pravacanaprabhAvanA vagere pralobhana dvArA paNa sAdhaka paramArthathI mahAna banato nathI. Fashion, Fund, Fortune-telling, Function (Social & Religious), Federation, Foundation 24-7 $alalyel * paNa sAdhu mahAna banato nathI. tethI uparokta vastune meLavavAnI, TakAvavAnI ke vadhAravAnI ghelachAmAM aTavAyA vinA, AtmAne mahAna banAvanAra jJAnAdi guNavaibhavanuM upArjana karavAmAM ja AtmArthI jIve sadA lIna banavuM joIe. Avo AdhyAtmika saMdeza A zloka dvArA prApta thAya che. A AdhyAtmika saMdezane anusaravAthI sUyagaDAMgasUtraniryuktivivaraNamAM jaNAvela nirvANa jhaDapathI maLe. tyAM zrIzIlAMkAcAryajIe jaNAvela che ke "cAra ghanaghAti karmono uccheda thavAthI kevalajJAnanI thatI prApti e ja nirvANa = jIvanmukti." (178) - lakhI rAkho DAyarImAM....) * vAsanA AMdhaLuM anukaraNa kare che. upAsanA nitya navI keDI race che, prabhu pAse pahoMcavAnI. mUlyahIna vAsanA potAnA prema-pAtranuM sarvatomukhI avamUlyAMkana kare che. amUlya upAsanA potAnA prema-pAtra paramAtmAnuM mahattva hRdayamAM pratiSThita kare che, jagatamAM prasiddha kare che.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17/9 0 vidyAbhyAsArtha kAzIgamananirdeza: 2605 je guru sva-para samaya abhyAsaI, bahu upAya karI kAsI re; samyagdarzana "suruci surabhitA, mujha mati zubha guNa vAsI re II17 (282) ha. e jeNe guryo, svasamaya te jainazAstra, parasamaya te vedAnta-tarka pramukha, tehanA abhyAsArtha bahu upAya sa karIne kAsIye svaziSyane bhaNavAne kAje mUkyA. tihAM nyAyavizArada ehavuM biruda pAmyA. guruvamadimAnamevADakaveti - "' tiA yo guru: mamaiva sva-parasamayAbhyAsAya kaashiimaagtH| ____samyaktvasurucisurabhivAsitA matiH ytsevyaa||17/9 / / prakRte daNDAnvayastvevam - yo guruH mamaiva sva-parasamayAbhyAsAya kAzImAgataH, yatsevayA (ca ma mama) matiH sIvasuruviluramavAsanA (3mava) 197/1 ___ yo guruH nayavijayavibudhaH mama = mahopAdhyAyayazovijayasya sva-parasamayAbhyAsAya = jainazAstra ke -vedAnta-nyAyAdizAstrAbhyAsakRte mayA sArdham ugravihAraM kRtvA kAzImAgataH, bahuvidhopAyaizcA'haM / mahAbhaTTArakasannidhAvadhyApitaH nyAyAditantram / gurukRpAta eva kAzyAM dakSiNadezIyadurdAntavAdivijayAvasare nyAyavizAradabirudaM mahyaM vArANasIvibudhavRndena pradattaM vAdasadasi / sivAragila :- potAnA gurudevanA mahimAne graMthakArazrI jaNAve che : vilokANI - je guru mane ja sva-paradarzananA zAstrano abhyAsa karAvavA mATe kAzImAM sAthe AvyA tathA jemanI sevAthI mArI mati samyag darzananI suruci svarUpa sugaMdhathI suvAsita thaI. (17/9) a ziSyane bhaNAvavA gurunI sahAya . cathI :- je paMDita zrInavijayajI nAmanA mArA guru mahArAja mane (= mahopAdhyAya zrIyazovijaya mahArAjane) jaina zAstrono ane vedAMta, nyAyAdi paradarzananA zAstrono abhyAsa karAvavA nuM mATe mArI sAthe ugra vihAra karIne kAzImAM padhAryA ane kAzInA mahAbhaTTArakanI pAse mane bhaNavA mATe mUkyA. tathA aneka prakAranA upAyo dvArA mahAbhaTTArakanI pAse nyAyAdi darzanazAstro mane (= bA mahopAdhyAya zrIyazovijaya mahArAjane) bhaNAvyA. tathA kAzImAM AvelA, dakSiNa dezanA durdAta vAdI on upara, gurukRpAthI ja, vijaya meLavavAnA avasare kAzI nagarInA paMDitavRMde mane (= mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAjane) vAdasabhAmAM "nyAyavizArada' biruda ApyuM hatuM. tA:- mahopAdhyAya zrIyazovijayajI ma.sA. ne kAzIe paDradarzanano vidyAbhyAsa karAvavA mATe dhanajI surA nAmanA jaina zreSThIe potAnI cAhanA zrIna vijayajI ma.sA. nI pAse rajU karI. tathA te mATe Arthika vyavasthA aMge pote javAbadArI svIkArI. tethI sUryasamAna tejasvI guruvara zrInavijayajI mahArAja zrIyazovijayajI mahArAjane potAnI sAthe kAzI laI gayA. * ko.(4)mAM "surucinA badale "kavi' pATha.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2606 * ziSyayoga-kSemAdikaM kAryam / 17/9 Na samyagudarzananI je sva(su)ruci, tadrupa je surabhitA sugaMdha, jasa sevApaNuM, teNe mujha mati = mArI je mati, zubha guNe karIne vAsI = AstiSpa guNe karI aMgoaMga praNamI (=pariNamI), tehanI svecchA na rucirUpeI chaI. 17IlA pa yatsevayA = yadIyopAsanayaiva madIyA matiH samyaktvasurucisurabhivAsitA = samyagdarzanagocara nijazobhanarucilakSaNasaurabhasadyogena suvAsitA paramA''stikyaguNena caa''tmsaadbhuutaa| ata eva - samyaktvagocaranijecchA svarasataH tattvarucirUpeNa pariNateti yAvat tAtparyam / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - ziSyAdhyApanakRte gurjaradezAt kAzIparyantaM guruvihArastu za anupamaH smaraNIyazca prsnggH| tasmin kAle brAhmaNA vizeSataH jainadharmadveSiNa Asan / tatazca ka brAhmaNapaNDitasakAze ziSyAdhyApanakRte kIdRzA upAyA jainagurubhiH vyApAritAH tadgocarA kalpanaiva (1) A bAbatano ullekha sujasavelI bhAsa graMthamAM nIce mujaba Ave che. chei muja ehavI cAha, bhaNAvo te bhaNI ho lAla; Ima suNI kAzIno rAha, graha guru dinamaNi ho lAla. (suve.bhA.2/2) (2) A ja bAbatanA anusaMdhAnamAM "sujasavelI bhAsa' nI prastAvanAmAM mohanalAla dalIcaMda desAI (B.A.L.C.B.) pRSTha-15 mAM jaNAve che ke "guru nayavijaya dhanajIzeThanI Arthika sahAyanuM vacana maLatAM yazovijayane laI pAdavihAra karI TheTha kAzImAM gayA...." (3) "jaina sAhityano saMkSipta ItihAsa' graMthamAM (navI AvRtti, naMbara 919, pRSTha 410) paNa zrIyazovijayajI mahArAjane paDradarzanano abhyAsa karAvavA mATe zrInavijayajI ma.sA. kAzI padhAryA se hatA - A mujaba ullekha maLe che. (4) "amara upAdhyAyajI" (lekhaka - pUrNacandrasUrijI ma.sA.) pustakamAM paNa "upAdhyAyajI mahArAje COaa kAzIthI pU.nayavijayajI ma. sAthe AgrA tarapha vihAra karyo" (pR.34) ema lakhela che. tenAthI paNa siddha thAya che ke pU. nayavijayajI ma. paNa kAzI gayA hatA. che gurusevAthI samakita pragaTe che (sevA) tathA je gurudevanI upAsanAthI ja mArI mati samyagadarzanaviSayaka svakIya suMdara ruci svarUpa suvAsa nAmanA sadgaNanA suMdara yogathI suvAsita thayela ane parama AstiSpa guNathI mArI mati AtmasAta thaI. arthAt parama AstiSpa guNathI mArI buddhi sAMgopAMga = pUrepUrI pariNamI gaI. A ja kAraNathI samyaktasaMbaMdhI mArI IcchA svarasathI tattvacisvarUpe pariNamI gaI. tyAM sudhI jaNAvavAnuM ahIM tAtparya che. -- jayavijayajI mahArAja pAsethI sAta hitazikSA zIkhIe : AdhyAlika upanaya :- ziSyane bhaNAvavA mATe guru gujarAtathI TheTha kAzI sudhIno vihAra kare te jaina itihAsanI eka anokhI, adbhuta ane yAdagAra ghaTanA che. jaina dharma pratye brAhmaNo te samaye vizeSa prakAre dveSa dhAraNa karanArA hatA. tethI brAhmaNa paMDita pAse potAnA ziSyane bhaNAvavA mATe
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/6 0 nayavijayavibudhAd grAhya upadeza: 6 2607 asmAbhiH kaaryaa| tatazcAyamatropadezo grAhyo yaduta (1) dIkSApradAnottaraM sArdhaghaTikAdvayakAlaparyantamapi ziSyAdhyApanakRte'vasaro na labhyeta tathA mahotsavAdiprasaGgA mahatA phaTATopena naiva yojyaaH| (2) pratisaptAhaM pratipakSaM vA ekasminnapi dine ziSyebhyaH hitazikSA-vAcanApradAnakRte utsAho pa na sampadyeta tathA ziSyopekSA naiva kAryA / (3) svayaM ziSyA'dhyApanakRte guroH sAmarthyAdivirahe'nyaprAjJasAdhusakAze tadIyA'dhyayanavyavasthA guruNA kaaryaa| (4) tadasambhave paNDitAdisulabhe kSetre cAturmAsAdikaM kAryam / (5) ziSyA'dhyayanakRte paNDitavetana-pustakAdivyavasthA guruNA kArayitavyA / (6) ziSyA'dhyayanakAle guruNA svakIyasevA-kSullakakArya-bhaktavRndasamparkAdikArye adhyayanabAdhake rNi ziSyA naiva yojyaaH| (7) anyaprAjJasAdhupaNDitAdisakAze svaziSyAdhyApanavyavasthAyA ayoge svayamadhyayanazIlasya ziSyAdeH 'aho ! zukavat paThanazIlo'yam, aho ! pustakapaNDitaH !' ityevaM kaTAkSataH kttujaina gurue kevA kevA prakAranA upAyo ajamAvavA paDyA haze ! keTa-keTalI muzkelIo veThI haze! te paNa ApaNA mATe to atyAre kalpanAno ja viSaya banI jAya che. AnA uparathI ApaNe kema se kama saptarSinA tArA jevI sAta prakAranI hitazikSAne grahaNa karavAnI jarUra che ke : (1) dIkSA ApyA bAda ziSyane roja ekAda kalAka paNa bhaNAvavAnI ApaNane phurasada na maLe tevA moTA ADaMbarapUrvaka Programme ke Functions nakkI na ja karavA. (2) aThavADiyAmAM ke pakhavADiyAmAM ekAda divasa paNa ziSyane vAcanA ke hitazikSA ApavAmAM ullAsa na jAge teTalI hade ziSyanI ghora upekSA na karavI. (3) jAte ziSyane bhaNAvavAnI kSamatA ke saMyoga na hoya to potAnA samudAyanA ke bIjA samudAyanA vidvAna saMyamI pAse potAnA ziSyane bhaNavA mATe cAra-pAMca varasa mUkavAnI udAratA keLavavI joIe. va! (4) te paNa kadAca zakya na bane to ziSyane bhaNAvanAra paMDitonI jyAM sulabhatA hoya evA kSetramAM ATha-dasa comAsA to avazya karavA. (5) paMDitonA pagAranI vyavasthA, pustakAdine maMgAvI ApavAnI javAbadArI ziSyanA gaLA upara nAkhavAnA badale ApaNe ApaNA mAthe levI. (6) bhaNatA ziSyane bhaNavAnA avasare potAnI sevAmAM, paracUraNa kAmakAjamAM, bhaktavartuLanA saMbaMdho sAcavavAnA kAmamAM joDIne ziSyano bhaNavAno amUlya samaya barabAda karavAnI halakI manovRttine sadaMtara choDavI. (7) bIjA sAdhu pAse ke paMDita pAse ziSyane bhaNAvavAnI vyavasthA ApaNA dvArA paNa na thaI zakatI hoya ane vinayI ziSya potAnI jAte ja mahenata karIne zAstrAbhyAsamAM AgaLa vadhI rahyo
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2608 muktisaulabhyavicAraH / 27/6 pa zabdAH svAdhyAyotsAhaghAtakAH naiva shraavyaaH| paNDitanayavijayodAharaNata etAdRzahitazikSAgrahaNe tadIya17 kRpA naiva kurtamAM, "mokSa... sattavavidita mAtmava" (pra.sAro.kR.274) rUti pravacanasAroddhAravRttI tattvajJAnavikAsinyAM siddhasenasUridarzitA muktizca sulabheti sUcyate / / 17/9 / / hoya tyAre tene "joyA moTA bhaNezrI ! joyA moTA pothI paMDita !" - vagere kaTu zabdo kahevA dvArA maheNA-ToNA mAravAnI, tenI niMdA karavAnI ane teno svAdhyAyano utsAha toDI nAMkhavAnI kAtila vRtti to ApaNA jIvanamAM na ja AvavI joIe. mahopAdhyAya zrInayavijayajI mahArAjanA jIvana sa uparathI ApaNe ATalo bodhapATha laIe to paNa teo svargamAMthI ApaNA upara kRpA avazya varasAve. A rIte temanI kRpA durlabha na rahe tathA pravacanasAroddhAravRtti tattvajJAnavikAsinImAM jaNAvela sakalakarmazUnya to kevala AtmasvarUpa mukti sulabha bane. AvuM prastuta zloka dvArA sUcita thAya che. 8 aho Azcaryama! aho saubhAgyam ! . "yazojIvana pravacanamAlA' pustakanI aMdara "eka : yazasvI guruparaMparA' lekhamAM zrInavijayajI mahArAja mATe atyaMta mahattvapUrNa bAbatano ullekha maLe che. te A mujaba che :- "khUbInI vAta to e che ke upAdhyAyajI mahArAja je kRtionI racanA karatA tenI zuddha svaccha nakalo karavAnuM kAma temanA guru pU.nayavijayajI mahArAja karatA. dA.ta. vi.saM.1711mAM racAyela 'dravya-guNa-paryAyano rAsa'nI nakala pAlanapuranA bhaMDAranI, pU. nayavijayajI mahArAjanA hAthathI lakhelI Aje paNa sacavAyelI che." (pRSTha-10). potAnA Azritane svAdhyAyAdimAM protsAhana ApavA gurujanoe keTalo bhoga Apavo joIe? te AnA parathI samajI zakAya tevI vAta che. ziSyanuM paNa kevuM lokottara saubhAgya ! astu. (17/9) (lakhI rAkho DAyarImAM.) doSita vyaktino tiraskAra karI buddhi doSane svajIvanamAM majethI AvakAre che. doSita pratye karuNA rAkhI zraddhA doSane. lAla najare jue che. buddhi paramAtmAnI karuNAne sukha-dukhanA AdhAre mApe che. zraddhA paramAtmAnI karuNAne guNa-doSanA AdhAre mApe che.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ * gurusevAprasAdena mahAvidyAsiddhi: jasa sevA supasAyaI sahajuiM, ciMtAmaNi maI lahiuM; tasa guNa gAi zakuM kima saghalA ? gAvAnaI gahahio re / / 17/10(283) ha. rI jasa sevA = tehanI sevA rUpa je suprasAda, teNe karIne sahajamAMhe ciMtAmaNi ziromaNi nAme mahA sa nyAya zAstra, te (maI = meM) lahyo pAmyo. = 17/10 punarapi svagurudevopakArameva smRtipaTamupanayati - 'yadi'ti / yatsevAprasAdena cintAmaNiziromaNirhi sulabdhaH / tadakhilaguNagAne me zaktiH kuto gAnaraktasya ? / / 17/10 / / pa rA prakRte daNDAnvayastvevam - yatsevAprasAdena hi cintAmaNiziromaNiH sulabdhaH, tadakhilaguNagAne m me gAnaraktasya kutaH zaktiH ? / / 17/10 / / rza yadIyopAsanAlakSaNasuprasAdena mayA hi = ka sevAprasAdena khalu cintAmaNiziromaNiH gaGgezopAdhyAyaracitatattvacintAmaNinAmako navyanyAyaparibhASApari gumphito'tijaTilo mahAgranthaH raghunAthaziromaNibhaTTAcAryaracitadIdhitivyAkhyAsametaH sulabdhaH atisaukryennoplbdhH| dIdhitivyAkhyA i hi mahAtArkikaraghunAthaziromaNikRtatvAt 'ziromaNigrantha' ityapyabhidhIyate / tatazca tattvacintAmaNyupari kA ziromaNigranthaH sulabdha ityapi yojyam / arthastu na paramArthataH kazcid bhidyate / = avatarazikA :- pharIthI paNa potAnA gurudevanA upakArane ja graMthakArazrI smRtipaTa upara lAve che # saMpUrNa guruguNagAna azakya = 2609 = = = K - jemanI sevA svarUpa prasAdathI ciMtAmaNi-ziromaNi mane sArI rIte maLyo. huM to temanA guNagAnamAM anurakta chuM. paraMtu temanA tamAma guNone gAvAnI mArI zakti kyAMthI hoya !(17/10) jemanI upAsanA svarUpa suMdara prasAdathI mane (= mahopAdhyAyajIne) ciMtAmaNiziromaNi graMtha atyaMta saraLatAthI prApta thayo. 'gaMgeza upAdhyAya' nAmanA navya naiyAyike tattvaciMtAmaNi nAmano su eka graMtha racelo che. navyanyAyanI paribhASAmAM saMpUrNa rIte gUDha paddhatie gUMthAyela hovAthI te mahAgraMtha atyaMta jaTila banI gayela che. 'raghunAtha ziromaNi' nAmanA bhaTTAcAryae tenA upara 'dIddhiti' nAmanI ghA vyAkhyA racela che. tattvaciMtAmaNinI dIddhiti vyAkhyA mahAtArkika raghunAtha ziromaNie karela hovAthI sa. te dIddhiti vyAkhyAnuM bIjuM nAma ziromaNi graMtha' paNa kahevAya che. tethI 'tattvaciMtAmaNi' graMtha upara ziromaNi vyAkhyA graMtha gurusevAprasAdathI mane (=mahopAdhyAyajIne) atyaMta saraLatAthI maLyo. A rIte paNa arthanI saMkalanA karI zakAya che. arthanI dRSTie paramArthathI uparokta banne prakAranA arthaghaTanamAM koI bheda nathI. (1) ziromaNiracita dIddhiti vyAkhyAyukta ciMtAmaNi graMtha maLyo. (2) tattvaciMtAmaNi upara ziromaNi nAmano vyAkhyAgraMtha samUla mULagraMthasahita maLyo. A beya rIte arthaghaTana karavAmAM paramArthathI koI prakArano arthabheda ahIM vidyamAna nathI. * pustakomAM 'meM' pATha. si.+ko.(6+9+7)mAM 'miM' pATha. lA.(2)no pATha lIdho che. * A.(1)mAM 'gAuM kima' pATha.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2610 * akhilAnAM guruguNAnAM gAnam azakyam 0 27/10 sa tasa guNa = teha je mArA guru tehanA (saghalAka) saMpUrNa guNa eka jillAe karIne kima gAI sakAI? tra ane mAruM mana to gAvAne gahagahI rahyuM che = Atura thayuM chaI. 17/10nA tadakhilaguNagAne = tasya zrInayavijayavibudhasya sadgurudevasya kRtsnaguNAnAmekayaiva jihvayA 5 utkIrttane me gAnaraktasya = guruguNagAnA''turasyA'pi kutaH zaktiH sambhavati? (1) jihvAyA rA ekatvAt, (2) AyuSo'tiparimitatvAt, (3) vAcaH kramavartitvAt, (4) guruguNAnAJcA'parimitatvAnnaiva - guruguNagAnA''turasyA'pi mama kRtsnaguruguNagAne zaktiriti tAtparyamavaseyam / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - gurukRtalAlana-manoramopakaraNapradAnAdikA na tAttvikI gurukRpA sa kintu guruguNAnurAga-tadanuvAda-tadbhakti-vinaya-bahumAnAdinA gurUpAstireva saa| tayaiva gUDhazAstrANi ka sugmtaamaapdynte| tatazca 'guruNA matkRte kiM kRtam ?' ityavimRzya 'ahaM gurukRte kiM kartuM zaknomi ?' iti vicAraNAM pradhAnIkRtya sadA sadgurUpAsanAlInatayA bhAvyamiti sUcyate / tadbalena ca AvazyakaniyuktivRttau malayagirisUridarzitaH "mokSaH sarvathA aSTavidhakarmamalaviyogalakSaNaH" (A.ni.103/ T ma..kR.782) suttama cAtuI97/10nA (tatti .) te saddagurudeva zrInayavijaya paMDitanA guNagAnamAM huM atyaMta Atura chuM. tema chatAM paNa te gurudevazrInA tamAma guNonuM eka ja jIbhathI utkIrtana karavAnI zakti mArAmAM kyAMthI saMbhave ? kAraNa ke (1) jIbha eka che, (2) mAruM AyuSya atyaMta parimita che, (3) ekIsAthe tamAma zabdo bolI zakAtA nathI. paraMtu eka zabda bolAyA pachI kramasara bIjo zabda bolAya che, bIjo zabda bolAyA bAda trIjo zabda bolAya che. Ama vANI kramavartI che. tathA (4) mArA gurudevazrInA guNo aparimita che. che tethI huM (= mahopAdhyAyajI yazovijaya mahArAja) gurudevanA guNagAnamAM game teTalo Atura houM chatAM vA paNa temanA tamAma guNone gAvAnI mArI zakti nathI ja. A pramANe graMthakArazrInuM ahIM tAtparya jANavuM che. tAtvika gurukRpAnI oLakha che sa AdhyAtmika upanA :- guru mAtra mAthe hAtha pherave ke sArI sArI gocarI, kAmaLI vagere vastu ApaNane Ape, mAMdagImAM ApaNI saMbhALa kare te tAttvika gurukRpA nathI. paraMtu ApaNe guru bhagavaMtanA guNano anurAga, guruguNAnuvAda, guru bhagavaMtanI bhakti, vinaya, bahumAnAdithI gurudevanI upAsanA karIe te ja tAttvika gurukRpA che. AvI gurukRpA thakI ja jaTila zAstro saraLa bane che. tethI "gurue mArA mATe zuM karyuM ?' te vicAravAnA badale, "huM gurudeva mATe zuM karI zakuM tema chuM ?" - AvI vicAraNAne ApaNA jIvanamAM kendrasthAne goThavI sadgurunI upAsanAmAM sadA layalIna rahevAnI pAvana preraNA ahIM prApta karavA jevI che. saddagurunI upAsanAnA baLathI AvazyakaniryuktivRttimAM zrImalayagirisUrijIe jaNAvela sarvathA ATha karmamalano viyoga thavA svarUpa mokSa sulabha bane. (17/10)
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 / 11 svAnubhavadazA zubhazaktiH te gurunI bhagati zubha zakti, vANI eha prakAzI; za kavi jasavijaya "bhaNaI "e bhaNajyo, dina dina bahu abhyAsI re'17/11(284) ha. te gurunI bhakti guruprasannatA lakSaNe, zubha zakti te AtmAnI anubhavadazA, teNe karIne eha vANI dravyAnuyoga rUpa prakAzI = prarUpI; vacana dvAre karIne. kavi javijaya bhaNaI kahatAM kahe che. "e s bhaNajyo. he AtmArthiyo ! prANiyo ! e bhaNajyo, dina dina = divase divase bahu (abhyAsI =) abhyAsa karIne, bhaNajyo ati abhyAse.' // 17/11/ = pratamupasaMharati - 'viti / = tadgurubhaktito hi zubhazaktyeyaM vANI prAdurbhUtA / pa yazovijayakaviH vakti - ' bhaNatainAM sdaa'tybhyaasaat'||17/11|| prakRte daNDAnvayastvevam - tadgurubhaktito hi zubhazaktyA iyaM vANI prAdurbhUtA / yazovijayakaviH rA vRtti - '(Dhe AtmArthinaH !) savA atyabhyAsArdunAM maLata'||17/11|| = 2611 ma hi tadgurubhaktitaH = tasya madIyagurudevasya nayavijayavibudhavarasya prasAdAnukUlavarttanalakSaNabhaktivazAd rza = eva zubhazaktiH svAnubhavadazAlakSaNA prakaTIbhUtA / tayA ca zubhazaktyA iyaM dravyAnuyogAtmikA vANI gIH prAdurbhUtA = prakarSeNA''virbhUtA vAgyogadvArA / ka = prAnte yazovijayakaviH vakti TU. vizati - 'Dhe AtmArthinaH ! jJAnaruvayaH ! prAplinaH ! savA bahvabhyAsaM kRtvA enAM dravyAnuyogAtmikAM prabandhagranthanibaddhAM vANIM kA svAnumavavazaprasUtAM maLata, paData, zruguta, vAvayata, parAvartAyata, anuprekSadhvam, gadhyApavadhyuM sthirI5 pratidinam atyabhyAsAd = :- prastuta bAbatano graMthakArazrI upasaMhAra kare che : : te gurudevanI bhaktithI ja zubha zakti dvArA A vANI pragaTa thaI. yazovijaya kavi kahe che ke tame A zAstravANIne atiabhyAse karIne bhaNo. (17/11) = * gurubhaktinI oLakha :- gurunI kRpA maLe tema anukULa rIte vartavuM te bhakti kahevAya. te paMDitaziromaNi zrInayavijayajI nAmanA mArA gurudevanI bhakti karavAnA lIdhe ja svAnubhavadazA svarUpa zubhazakti pragaTa thaI. tathA te zubhazaktithI ja prastuta dravyAnuyogasvarUpa vANI vacanayoga dvArA prakRSTa rIte pragaTa thaI. graMthakArazrInI hitazikSA Cu sa (prAnte.) prastuta prabaMdhanA aMte kavi yazovijayajI upadeza Ape che ke 'he AtmArthI jIvo ! he jJAnarucivALA prANIo ! divase divase atyaMta abhyAsa karIne svAnubhavadazAthI pragaTa thayelI, prastuta dravyAnuyogasvarUpa prabaMdha graMthamAM gUMthelI vANIne bhaNajo, vAMcajo, sAMbhaLajo, yogya jIvone vaMcAvajo, tenuM punarAvartana karajo, tenI anuprekSA karajo, tathA tame tene sthira karajo' A pramANe graMthakArazrI x ko.(9)+si.mAM 'bharNi' pATha. * ma.mAM 'bhaNijo' pATha. zAM.mAM 'bhaNiyo' pATha ko.(2)no pATha lIdho che.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2612 0 guruprasAdAnukUlatayA vartitavyam / 27/12 dhvaJceti hitopdeshH| prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - ziSyaM dRSTvA 'asmai dIkSA pradattA tat suSTu kRtam / * ayamatIva vinayI, vinamraH, vivekI viraktazca / saMsArAt tasya uddhAreNa viziSya nirmApaNena ca rA svasadguru-gaccha-saGgha-zAsanopakArebhyaH aMzataH RNamuktiH mayA labdhA' ityevaM jAyamAnA guruvicAraNA sa eva gurukRpA paramArthataH / etAdRzagurukRpopalabdhikRte ziSyavRtti-pravRtti-pariNatyabhyAsa eva ziSyasya .: tAttvikI gurubhktiH| etAdRzaniHsvArthabhaktiprabhAvAdeva ziSyasya svAnubhavadazA jAgarti / ____ dIrghakAlaM yAvad haThayogAbhyAse'pi, guruM tyaktvA lakSavarSaM yAvat kaSTamayasaMyamAcArapAlane'pi, ka koTivarSaM yAvadugratapazcaryAkaraNe'pi, navapUrvajJAnopalambhe'pi yA svAnubhavadazA pUrvaM na labdhA sA hi fdarzitagurubhaktiprabhAvAt svalpakAlenaiva labhyate / tatazca AtmojjAgarAvasthAlakSaNasvAnubhUtidazAvirbhAvakRte vyAkhyAtaniSkAmagurubhaktilInatA sampAdanIyetyupadizyate'tra / tatprabhAveNa ca "mokSaH = sakalakarmakSayAd kA AtmasvarUpeNa AtmanaH avasthAnam" (utta.28/14 dI.vR.) iti uttarAdhyayanasUtradIpikAvRttau lakSmIvallabhagaNidarzitaH mokSaH pratyAsannataro bhavet / / 17/11 / / AtmArthI vAcakone je hitopadeza Apela che te jIvanamAM utAravA jevo che. ja tAtvika gurubhaktinI oLakha ja AdhyAtmika upanaya :- ziSyane joIne gurunA manamAM evo bhAva jAge ke "Ane dIkSA ApI te sAruM karyuM. A jIva atyaMta vinIta, vinamra, vivekI ane vairAgI che. Ane saMsAramAMthI kADhavA dvArA ane zAsanane vizeSa rIte upayogI bane te rIte taiyAra karavA dvArA sadga-samudAya-saMgha-zAsananA RNamAMthI mane yatkiMcit mukti maLI" - gurunI AvI bhAvanA e ja gurunI ziSya pratyenI kRpA che. AvI gurukRpA prApta thAya tene anusAra vartana ane valaNa ziSya harahaMmeza keLave te ja ziSyanI huM guru pratyenI tAttvika bhakti che. AvI niHsvArtha bhaktinA prabhAve ja ziSyanI svAnubhavadazA jAgRta thAya che. ja tAtvika gurubhaktithI ravalya kALamAM ravAnubhUti che ga (vIrSa.) varaso sudhI haThayoganI sAdhanA karyA bAda, guruthI alaga paDIne lAkho varaso sudhI ugra cAritrAcAra pALyA bAda, karoDo varasa sudhI tIvra tapazcaryA karyA bAda ke nava pUrvano jJAnasAgara kaMThastha karyA bAda paNa A jIvane je svAnubhavadazA pUrve prApta nathI thaI te svAnubhavadazA uparokta tAttvika gurubhaktinA prabhAve alpa samayamAM prApta thaI jAya che. tethI AtmAnI ujjAgara avasthA svarUpa svAnubhavadazAne pragaTa karavA mATe uparokta niSkAma gurubhaktimAM sadA mATe layalIna rahevAnI maMgala preraNA A zloka dvArA prApta thAya che. tevI niSkAma gurubhaktinA prabhAvathI uttarAdhyayanasUtradIpikAvRttimAM darzAvela mokSa khUba ja najIka AvI jAya. tyAM mokSasvarUpane jaNAvatA zrI lakSmIvallabha gaNIe kahela che ke "sarva karmano uccheda thavAthI AtmasvarUpe AtmAnuM avasthAna e ja mokSa che." (17/11)
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17/11 0 saptadazazAkhopasaMhAraH 2613 iti zrIvardhamAnataponidhi-nyAyavizArada-svargasthagacchAdhipatizrImadvijayabhuvanabhAnusUrIdharaziSyaratna- pa padmamaNitIrthoddhAraka-pArzvaprajJAlayatIrthapreraka-paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayagaNivaraziSya- rA muniyazovijayagaNiracitasya dravya-guNa-paryAyarAsAnusAriNo dravyAnuyogaparAmarzasya parAmarzakarNikA'bhidhAnAyAM svaracitavRttau saptadazazAkhAyAM guruparamparAprazastiprakAzananAmakaH sptdshaadhikaarH||17|| pUjyapAda vardhamAnataponidhi nyAyavizArada sva. gacchAdhipati zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjyavarya padmamaNitIrthoddhAraka pArzvaprajJAlayatIrthapreraka paMnyAsapravara zrIvizvakalyANavijayajI gaNivaranA ziSyANa muni yazovijaya gaNI dvArA svaracita dravyAnuyogaparAmarza (dravya-guNa-paryAya rAsa anusArI) graMthanI parAmarzakarNikA' nAmanI svaracitavRttinA karNikA suvAsa" nAmanA gujarAtI vivaraNamAM guruparaMparA prazastiprakAzana" nAmano sattaramo adhikAra pUrNa thayo. * sattaramI zAkhA samApta ... - lakhI rAkho DAyarImAM...) * buddhine pApapravRttimAM saMtoSa na hoya, dharmapravRttimAM saMtoSa hoya. zraddhAne dharmapravRttimAM saMtoSa na hoya, pApapravRttimAM saMtoSa hoya. adhama buddhi sAthe cikkAra puNya hoya tevuM bane paNa sadguNa na hoya. uttama zraddhA sAthe jarAya puNya na hoya tevuM bane paNa sadguNa puSkaLa hoya. * buddhinuM valaNa ApaghAtI che. zraddhA amarajIvananI sanmukha valaNa dharAve che.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2614 * dravyAdibhiH kRtivistaraH / ka kaLaza che Ima dravya-guNa-paryAye karI jeha vANI vistarI, gatapAra guru saMsAra sAgara taraNa tAraNa varatarI; te eha bhAkhI sujana madhukara ramaNi surata maMjarI, zrI nayavijaya vibudha caraNasevaka jasavijaya budha jayakarI II1 (285) Ima dravya-guNa-paryAye karIne je vANI dravyanuM lakSaNa, guNanuM lakSaNa ane paryAyanuM lakSaNa teNe karIne ki jIttaza (savaiyA) chattAM nikhati - "cce tiA dravya-guNa-paryAyalakSaNairhi kRtaivaM kRtirnu vistareNa, gatapAraguruH bhavasindhutaraNa-tAraNataraNI balaM mamA'tra; seyaM bhASitA sujanamadhukarakalpatarumaJjarI sunayena, navinayavRdhAvasevayazovinayazIvAtrI vinayenArA (vaiyA) || satha zivRtti: || __ prakRte daNDAnvayastvevam - evaM dravya-guNa-paryAyalakSaNaiH hi vistareNa nu kRtiH (yazovijayavAcakapaNa vareNa) kRtA / atra mama (=kartuH) balaM gatapAraguruH bhvsindhutrnn-taarnntrnnii| sA iyaM (kRtiH) kA sunayena bhASitA sujanamadhukarakalpatarumaJjarI (bhavet) / (iyaM kRtiH) vijayena nyvijybudhpdsevkyazovinayayazovarAtrI (mUyAta) 9 TT (7) 8 kaLaza (sayA chaMda) ke avataraNikA:- sattara zAkhAmAM vaheMcAyela prastuta graMtha svarUpa maMdira upara graMthakArazrI kaLazane vyavasthita rIte TAMkavAnuM-caDhAvavAnuM kAma kare che : * graMtharacanA kalpavRkSamaMjarI che zlokAthI - A rIte dravya-guNa-paryAya svarUpa padArtho vaDe kharekhara A racanA alpa vistArathI karavAmAM vA Avela che. A racanA karavAmAM mAro AdhAra to zAstrasAgarane pAra pAmelA gurujana che ke je bhavasAgarane taranAra ane tarAvanAra naukA samAna che. A racanA sunayathI gUMthavAmAM Avela che. kharekhara A racanA sa sajjano rUpI bhamarAo mATe kalpavRkSanI maMjarI samAna che. vijaya apAvavA dvArA A racanA zrInayavijayavibudhacaraNasevaka evA yazovijayane yazodAyinI bano. 1I / kaLaza-savaiyA chaMdo ke prAcIna-arvAcIna prabaMdhamAM taphAvata che. vyAkhyArthI:- upara jaNAvelI paddhati mujaba dravya-guNa ane paryAya svarUpa padArtha vaDe A racanA * A.(1)+ko.(2)mAM "paryAya karI' pATha. je pustakomAM "ramaNa' pATha. A.(1)no pATha lIdho che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 sadguruH bhavajaladhinaukA 0 2615 je vANI, (vistarIe) vistArapaNo pAmI che, gatapAra te prAptapara, ehavA guru te kehavA che? saMsArarUpa sAgara, tehanA taraNatAraNa viSe, vara kahetAM pradhAna, tarI samAna chaI. "tarI" ehavo nAma jihAjano chaI. teha meM bhAkhI, te kehane arthe ? te kahe che sujana je bhalo loka, satsaMgatika Atmadravya SaDu dravyanA rasa upalakSaNa olakhaNahAra, teha(madhukara)ne ramaNika surataru je kalpavRkSa, tehanI maMjarI samAna che. evaM = darzitarItyA dravya-guNa-paryAyalakSaNaiH hiH = khalu vistareNa = anativistareNa prAcInA 'dravya-guNa-paryAyarAsa'nAmnI apabhraMzabhASAnibaddhA kRtiH svopajJastabakAryAnvitA yazovijayavAcakavareNa kRtA; tadanusAriNI cA'rvAcInA kRtiH dravyAnuyogaparAmarzanAmnI saMskRtabhASAgumphitA dravyAnuyogaparAmarzakarNikA'bhidhAnasvaracitavyAkhyAnvitA mayA = yazovijayagaNinA kRtA nu| __ atra hi kRtau mama = kartuH balam = AdhAraH avalambanaM vA gatapAraguruH = samprAptasva- zaM parasamayazAstrasAgarapAraH svagurujanaH eva yaH khalu bhavasindhutaraNa-tAraNataraNI = durantasaMsArasAgarataraNa ka -tArasunA vartatA sA iyaM kRtiH parAbhAratIrUpeNa prAptA satI sunayena = sannayAnuyojanena bhASitA = vaikharIvANIrUpeNa grthitaa| ata iyaM khalu sujanamadhukarakalpatarumaJjarI = satpuruSabhramarakRte ramaNIyasuradruma- kA bahu vistArathI nahi paNa alpa vistArathI karavAmAM Avela che. A racanA be prakAranI che - prAcIna ane arvAcIna. 'dravya-guNa-paryAya rAsa' nAmanI racanA prAcIna che. jyAre dravya-guNa-paryAya rAsane anusaranArI dravyAnuyogaparAmarza' nAmanI racanA arvAcIna = navIna che. prAcIna racanA apabhraMza bhASAnibaddha che. jyAre arvAcIna racanA saMskRta bhASAmAM gUMthAyela che. prAcIna racanA mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivare karela che. jyAre arvAcIna racanA meM = muni yazovijaya gaNIe karela che. mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivare racela stabakArthathI = TabArthathI dravya-guNa-paryAya rAsa alaMkRta che che. jyAre meM = muni yazovijaya gaNIe racela 'dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI vyAkhyAthI dravyAnuyogaparAmarza' graMtha yukta che. A rIte prAcIna ane arvAcIna mULa graMtha ane vyAkhyA graMtha vacceno taphAvata samajavo. (zatra) prastuta racanAmAM mane (= prAcIna graMthakAra mahopAdhyAyajIne) AdhArabhUta ke AlaMbanarUpa hoya to te che svadarzananA ane paradarzananA zAstrasAgarane pAra pAmanArA sva-gurujana ja ke je guruvarya kharekhara duraMta saMsArasAgarane taravA mATe ane tarAvavA mATe zreSTha naukA samAna che. A ja prastuta graMthano mahimA che (sA.) te A racanA parA vANIrUpe prApta thaIne suMdara namone joDavA dvArA vaikharI vANIrUpe gUMthAyela che. tethI A racanA kharekhara sajjanarUpI bhamarAo mATe ramaNIya kalpavRkSanI maMjarI samAna banaze. kharekhara A racanA taiyAyikAdi paradarzanIonI upara ane digaMbarAdi sva-saMpradAyanA vidvAnonI upara * pustakomAM kahevA azuddha pATha. B(1)no pATha lIdho che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2616 * 'sadgurudazA zaraNaM mama' - paramamantraH / zrInayavijaya(vibudha=)paMDitaziSya caraNasevakasamAna jayavijaya budhane jayakArI = jayakAraNI = yanI 429DArI avazya sa-saumAyanI ta cha. bheDavI "bhagavadvANI ciraM jIyAt" ityAzIrvAdavacanam sa // 1 // - maJjarItulyA bhavet / iyaM hi kRtiH naiyAyikAdiparapravAdinAM digambarAdisvayUthyAnAJca vijayena 'nayavijayavibudhapadasevakayazovijayayazodAtrI upalakSaNAcca paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayacaraNopAsakarA muniyazovijayagaNiyazodAyinI bhUyAt / 'IdRzI tIrthakaravANI iha zrotRhRdayeSu ciraM jIyAdi'tyAzImarvAdavacanaM granthakRtaH / / 1 / / prakRte AdhyAtmikopanayastvevam - 'atra kRtau mama AdhAraH svagurujana eva' ityuktyA guroH / tanniSThagurutattvasya cAcintyazaktiH prkaashitaa| yatrA''smAkinI matiH, gatiH, zaktiH vA na ka pratyalA tatra tu gurudeva eva kevala AdhAraH bhavitumarhati / granthibheda-prAtibhajJAna-kSapakazreNi-zukladhyAna I-kevalajJAna-muktiprabhRtiprAptau asmadIyamati-gati-zaktinirbharatayA na bhAvyaM kintu (1) 'sadguruH zaraNaM mama', (2) 'sadgurubhaktiH zaraNaM mama', (3) 'sadguruvacanaM zaraNaM mama', (4) 'sadgurvAjJA kA zaraNaM mama', (5) 'sadgurudazA zaraNaM mama', (6) 'zrIgurutattvaM zaraNaM mama', (7) 'paramaguruH zaraNaM vijaya meLavavA dvArA zrInayavijayavibudhacaraNasevaka evA prAcIna kavi yazovijayane yaza ApanArI bano. tathA upalakSaNathI paMnyAsapravara zrI vizvakalyANavijayajInA caraNasevaka muni yazovijaya gaNIne paNa yaza denArI bano. "AvI tIrthakaravAthI A jagatamAM zrotAonA hRdayamAM sudIrgha kALa sudhI jaya pAmo, vijaya pAmo' - A rIte mULa graMthakArazrInA AzIrvAdavacana che. * gurudeva - me mAtra AdhAra * AdhyAtmika upanaya :- "graMtharacanAmAM AdhAra amArA gurudeva ja che - AvuM kahevA dvArA gurudevanI ane temAM pratiSThita gurutattvanI aciMtya zakti upara graMthakArazrIe prakAza pADela che. jyAM ApaNI mati, gati ke zakti kAma na kare tyAM to gurudeva ja ekamAtra AdhAra banI zake. graMthibheda, prAtijJAna, kSapakazreNi, zukladhyAna, kevalajJAna ane muktinI prAptinI bAbatamAM ApaNI mati, gati ke zaktinI upara madAra bAMdhavAnA badale (1) 'sadguruH zaraNaM mama', (2) 'sadgurubhaktiH zaraNaM mama', (3) 'sadguruvacanaM zaraNaM mama', (4) 'sadgurvAjJA zaraNaM mama', (5) 'sadgurudazA zaraNaM mama', (6) 'zrIgurutattvaM zaraNaM mama', (7) 'paramaguruH zaraNaM mm'|
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ * avaJcakayogena satsaGgaH / 2617 mama' iti mantrasaptapadI bhAvArtha-paramArthAnvitA AtmasAt kAryeti preryate'tra / ___ tatazca avaJcakayogena svAnubhUtinimagnagItArthagurusaGgame sati bhAvacAritrapariNatiprAdurbhAvena ... kSapakazreNyArohaNataH "mokSaH svarUpe'vasthAnam, sa cA''nandabharA''karaH" (upa.bha.pra.ka.prastAva-7/bhAga-3/ - zlo.467/pR.135) iti upamitibhavaprapaJcAyAM kathAyAM vyAvarNito mokSa sapadi samupatiSTheta / itthaMga dravyAnuyogaparAmarzagranthajinAlayasatke parAmarzakarNikAzikhare prasthApitasya kalazasya vyAkhyA smaaptaa||1|| za - A maMtra saptapadIne bhAvArthasahita ane paramArthasahita AtmasAt karavAnI kaLazazloka dvArA preraNA maLe che. che maMtra saptapadIno prabhAva che (tatta.) te maMtra saptapadIne bhAvita karavAnA lIdhe avaMcakayogathI svAnubhUtisaMpanna gItArtha guru bhagavaMtano samAgama thAya che. tenAthI bhAvacAritranI pariNati pragaTe che. tenA prabhAve kSapakazreNi mAMDIne A sAdhaka jhaDapathI mokSane meLave che. te mokSanuM svarUpa varNavatA zrIsiddharSi gaNivare upamitibhavaprapaMcA kathAmAM jaNAvela che ke "AtmA potAnA svarUpamAM rahe te mokSa che. te mokSa AnaMdanA DhagalAnI khANa che." A rIte dravyAnuyogaparAmarza-graMthajinAlayanA parAmarzakarNikA nAmanA zikhara upara caDhAvela kaLazanI vyAkhyA samApta thaI. ll1] kaLazavRtti / lakhI rAkho DAyarImAM....& * buddhi du:khane choDI sukhane pakaDe che. zraddhA pApane choDI puNyane pakaDe che. ethI AgaLa vadhI. doSane choDI sadgaNane zodhe che. * buddhine KNOWLEDGE ane INFORMATION mAM rasa che. zraddhAne UNDERSTANDING ane WISDOM mAM ruci che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2618 0 purAtana-navInaprabandhadvayasambandhaprakAzanam // * dravyAnuyogaparAmarzaH * * prAcInA'rvAcInaprabandhadvayasaGgatiH . prAcInA'rvAcInaprabandhayoH sambandhamAviSkaroti - 'apbhrNsheti| apabhraMzabhASayA nibaddhaH prabandho'yaM bAlabodhAya, prAga yazovijayavAcakaiH dravya-guNa-paryAyarAsAbhidhAnaH prAyo'kSaraza: tamevA''lambya kRto'yaM gaNiyazovijayena, 'dravyAnuyogaparAmarzo' hi sugIrvANagirA'vadhAnena // 1 // (savaiyA) rza prakRte daNDAnvayastvevam - bAlabodhAya apabhraMzabhASayA ayaM prabandhaH dravya-guNa-paryAyarAsAbhidhAnaH - prAg yazovijayavAcakaiH nibddhH| tameva prAyaH akSarazaH avadhAnena Alambya sugIrvANagirA ayaM dravyAnuyogaparAmarzaH (granthaH) hi gaNiyazovijayena kRtH||1|| Na bAlabodhAya = saMskRtabhASA'nabhijJA''tmArthijIvapratibodhakRte apabhraMzabhASayA = mArugurjaragirA kA lokabhASayA ayaM prabandhaH dravya-guNa-paryAyarAsAbhidhAnaH prAg = itaH sArdhazatatrayAdhikasaMvatsarapUrvaM yazovijayavAcakaiH mahopAdhyAyazrInayavijayavibudhavaraziSyaiH nibddhH| tameva apabhraMzabhASAnibaddhaM dravya -guNa-paryAyarAsaM prAyaH = prAyovRttyA akSarazaH = zabdazaH avadhAnena = praNidhAnena Alambya = AlambanIkRtya sugIrvANagirA = saMskRtabhASayA ayaM dravyAnuyogaparAmarza: grantho hi gurukRpayA zrI prAcIna ane arvAcIna banne prabaMdhanI saMgati thaI. avataralikA :- dravyAnuyogaparAmarzana kartA muni yazovijaya gaNI prastutamAM prAcIna ane arvAcIna prabaMdhanA saMbaMdhane pragaTa kare che : zlokAthI - bAla jIvonA bodha mATe apabhraMza bhASAmAM 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' nAmathI prasiddha A prabaMdha pUrve mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje racela hato. te ja dravya-guNa-paryAya rAsane prAyaH akSarazaH upayogapUrvaka pakaDIne saMskRta bhASAmAM prastuta dravyAnuyogaparAmarza graMtha muni yazovijaya gaNIe 3 428 cha. // 1 // // savaiyA ch|| A dravyAnuyogaparAmarza racanA aMge ja vyAkhyAthI :- saMskRta bhASAthI ajANa evA AtmArthI jIvone pratibodha karavA mATe apabhraMza rA bhASAthI arthAt mA gurjara bhASA svarUpa lokabhASAthI 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' nAme prasiddha A prabaMdha AjathI sAdhika 350 varSa pUrve mahopAdhyAya zrInayavijayavibudhavareNyanA ziSya evA mahopAdhyAya zrIyazovijaya mahArAje gUMthela hato. apabhraMza bhASAmAM racAyela te ja dravya-guNa-paryAyanA rAsane moTA bhAge akSarazaH upayogapUrvaka praNidhAnapUrvaka pakaDIne = AlaMbana banAvIne saMskRta bhASAmAM prastuta dravyAnuyogaparAmarza nAmano graMtha paMnyAsapravara zrI vizvakalyANavijayajI gaNivaranA ziSyANa evA mArA
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2619 0 dravyAnuyogaparAmarzaH na svatantro granthaH / gaNiyazovijayena paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayaziSyANunA mayA kRtaH = rUpAntarIkRtaH yazo- pa vijayavAcakopajJaJca dravya-guNa-paryAyarAsastabakaM mukhyavRttyA avalambya svatantra-samAnatantra-paratantra-rA zAstrasandarbhA'bhinavayuktisaMyojanato dravyAnuyogaparAmarzakarNikA'bhidhayA svaracitavyAkhyayA vibhUSi- ta / 9 / vaDe = muni yazovijaya gaNI vaDe gurukRpAthI racAyela che. prastuta dravyAnuyogaparAmarzanI racanA e . koI svataMtra racanA nathI. paraMtu dravya-guNa-paryAya rAsanuM ja saMskRta chAyArUpe rUpAMtaraNa che. mahopAdhyAya che zrIyazovijayajI gaNivare dravya-guNa-paryAya rAsano dabo racela che. te TabAnuM mukhyavRttithI AlaMbana vA laIne 'dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI vyAkhyA mArA vaDe racAyela che. (1) svadarzananA (zvetAMbara AmnAyanA), (2) samAnataMtranA (= digaMbara-saMpradAyanA) ane (3) paradarzananA zAstronA saMdarbhonuM sa tathA abhinava yuktionuM saMyojana karIne racAyela prastuta dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI svaracita vyAkhyAthI dravyAnuyogaparAmarza graMtha alaMkRta thayela che. jenA (lakhI rAkho DAyarImAM... * buddhi padArthane sAcavavAnI mahenata kare che. zraddhA pAvana pariNatinI mAvajata kare che. * buddhi bAhya padArthathI potAnI jAtane pUrNa mAne che. zraddhA AMtarika nirmala pariNati dvArA potAne paripUrNa banAve che. * buddhi virATa chatAM vAmaNI-bihAmaNI che. zraddhA nAnI hovA chatAM namaNI-sohAmaNI che, amUlya che. * zraddhAhIna buddhi dekhatI hovA chatAM unmArgagAmI che. buddhihIna lAgatI zraddhA aMdha hoya to paNa mArgagAmI che. * buddhi svaguNadarzana karIne ahaMkAra pedA kare che. zraddhA svadoSadarzana karIne namratA AtmasAta kare che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2620 0 dravyAnuyogaparAmarzaracanAbIjadyotanam / * arvAcInaprabandharacanAbIjA''viSkaraNam * nanu dravya-guNa-paryAyarAsopajIvinI bhojadevakavivaraviracitA saMskRtabhASAnibaddhA dravyAnuyogatarkaNA pa vyAkhyAnvitA sAmpratamupalabhyata eveti bhavatAM prakRtaprabandhaprayAso'nAvazyaka ityAzaGkAyAmAha - IT "aazive tiA dvAtriMzikopavRtteH nayalatAyA vrdhaapnaavsre| rAkhanAre preritA varSa munisanAStra kRtA2A (mAjI ) za prakRte daNDAnvayastvevam - rAjanagare dvAtriMzikopavRtteH nayalatAyAH vardhApanAvasare vayaM munika saGghana atra kRtau preritaaH||2|| . ahamadAbAdamadhye rAjanagare zreyo'bhidhAne upavane prage dvAtriMzikopavRtteH = saTIkadvAtriMzikA"prakaraNopaTIkAyAH nayalatAyAH paJcAzatsahasrazlokapramANAyAH asmadupajJAyAH nAnAjainAcAryAnvitakA caturvidhazrIsaGgha-vividhadarzanavizAradajainA'jainapaNDitavRnda-zIghrakaviloka-bahuvidhaparivrAjakAdisamakSaM gajA'STakA''ropaNa-dvAtriMzaccAmaravyajanA'kSata-puSpa-susugandhivAsakSepAdibhiH vardhApanAvasare vayaM avataraNikA - 'dravya-guNa-paryAya rAsano AdhAra laIne bhojadeva kavivare dravyAnuyogatarkaNA nAmanA graMthanI saMskRta bhASAmAM racanA karela che. tathA te graMtha upara saMskRta vyAkhyA paNa temaNe racela che. tathA vyAkhyA sahita dravyAnuyogatarkaNA graMtha vartamAna kALe upalabdha paNa thAya ja che. tethI 'dravyAnuyogaparAmarza nAmanA prabaMdhanI racanA mATeno Apano prayAsa Avazyaka nathI' - AvI zaMkA thavI sAmAnya vAcakavarga mATe svAbhAvika che. AvI zaMkAnuM nirAkaraNa karavA mATe dravyAnuyogaparAmarzanA kartA muni yazovijaya gaNI jaNAve che ke : 8 arvAcIna prabaMdhanI racanAnA bIjano AviSkAra (8 zlokothI :- tAtrizikA prakaraNanI "nayalatA' nAmanI piTIkAne vadhAvavAnA avasare rAjanagara A saMghamAM prastuta racanA vize amane munisaMdhe preraNA karI. kerA vyAkhyAthI - mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNivare dvArkiMzikA prakaraNanI racanA karela che. tathA tenA upara svopajJa TIkA paNa temaNe racela che. A TIkA upara ame (muni yazovijaye) nayelatA nAmanI piTIkA racela che. tenA samAcAra rAjanagara zrIjaina saMghane maLyA. tethI amadAvAda zaheramAM, rAjanagara saMghamAM, zreyas nAmanA upavanamAM vahelI savAre saTIka dvatrizikA prakaraNa upara ame racelI nayelatA vyAkhyAne vadhAvavAno mahotsava thayo. (1) aneka jainAcAryothI alaMkRta evA caturvidha zrIsaMgha, (2) vividha darzananA vizArada jaina ane arjuna paMDitonA samUha, (3) zIgha kavijano ane (4) aneka prakAranA saMnyAsI vagerenI samakSa saTIka dvAtrizikA prakaraNathI yukta nayelatA graMthane vadhAvavAnI maMgala kriyA thaI. pacAsa hajAra zlokapramANa vistRta nayelatAvyAkhyAthI yukta dvAtrizikA prakaraNa pustakAkAre ATha bhAgamAM mudrita thayela hatuM. tethI ATha gajarAja upara dvAaizakA - graMtharAjane caDhAvavAmAM Avyo.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2621 * zramaNasaGghapreraNayA navInaprabandharacanA 0 paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayaziSyA'NumuniyazovijayAbhidhAnAH munisaGghana = nAnAsUrisahita- pa zrIzramaNasaGghana atra dravya-guNa-paryAyarAsopajIvinyAM dravyAnuyogaparAmarzAbhidhAnAyAM vyAkhyAnvitAyAM / kRtau vAtsalyabhAvena preritAH sma / anekA''cAryasamanvitazrIzramaNasaGghAnugRhItAnAJca asmAkaM svalpaH / parva zramoDatra nAtaH II 2aa. batrIsa cAmarothI tene vIMjhavAmAM Avyo. akSata, puSpa, atyaMta sugaMdhI vAsakSepa vagere dvArA te graMtharAjane vadhAvavAmAM Avyo. A graMtha vadhAmaNAnA avasare aneka AcArya sahita zrIzramaNasaMghe dravya-guNa-paryAya rAsane anusaranArI prastuta dravyAnuyogaparAmarza' nAmanI racanA vivaraNasahita karavA mATe vAtsalyabhAvathI amane preraNA karI hatI. paMnyAsa pravara zrIvizvakalyANavijaya gaNivaranI caraNaraja samAna ame temanA ziSya chIe. amAruM nAma muni yazovijaya che. amArA upara aneka AcAryothI yukta zrIzramaNasaMghe anugraha karyo. tethI amane parAmarzakarNikAvyAkhyAsahita 'dravyAnuyogaparAmarzanAmanA prastuta prabaMdhanI te racanA karavAmAM thoDo ja parizrama paDela che. rA lakhI rAkho DAyarImAM....4 * buddhi e DAmaranI korI saDaka che. temAM verela upadezarUpI bIja Uge nahi. zraddhA to Ladrupa kALI mATInuM bhInuM khetara che. temAM vAvela upadeza-bIja ugyA vinA rahe nahi. * buddhine bahu bahu to prabhunI pratimA-AMgI game che. zraddhAne prabhunI AjJA ane guNavaibhava paNa game che. * buddhine zodhamAM mamatva che, zraddhAne bodhamAM ruci che. * buddhine saMsAra sudhAravAmAM rasa che. zraddhAne saMsAra choDavAmAM rasa che. buddhi pApanA spIDa brekarane toDe che. zraddhA dharmanA spIDa brekarane toDe che. vANImAM ane vicAramAM buddhi ghaNo bheda dharAve che. zraddhA to vANI-vicAranA bhedane nAmazeSa kare che.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2622 zAstrasaMnyAsadhAraNe api zAstrapravartanam / kathaM prabandharacanA sampannA ? ityAzaGkAyAmAha - 'zAstre'ti / zAstrasaMnyAsamevA'ntaH dhRtvA shaastrprvrtnm| reva-gurapralIlASTi muvA samannamatra mArU nA ga prakRte daNDAnvayastvevam - antaH zAstrasaMnyAsameva dhRtvA atra me zAstrapravartanaM deva-guruprasAdAd - di muddA sampannam |IrU II zAstrasaMnyAsameva, na tu nAnAvidhazAstrasaMsAram, antaH = antaHkaraNe dhRtvA = saMskArarUpeNa za sthApayitvA atra dravyAnuyogaparAmarze upalakSaNAttadvRttau ca dravyAnuyogaparAmarzakarNikAyAM zAstrapravartanaM ka = nAnAtantragranthataH smaraNa-punarAvartana-lekhana-sarjana-saMzodhanAdibhiH pravartanaM me = muniyazovijayagaNino deva-guruprasAdAt = paramatattvasya nyAyavizAradapragurudevazrIbhuvanabhAnusUrIzvara-siddhAntadivAkaragacchAdhipati zrIjayaghoSasUrIzvara-vairAgyadezanAdakSadIkSAgurudevazrIhemacandrasUrIdhara-sUkSmaprajJavidyAgurudevazrIjayasundarasUrIzvarakA pArzvaprajJAlayatIrthaprerakapaMnyAsapravara-bhavodadhitArakagurudevazrIvizvakalyANavijayagaNivarAdiguruvargasya ca anugrahAd hi = eva mudA = mahatA pramodena sampannam / / 3 / / avataravikI :- "kaI rIte prastuta dravyAnuyogaparAmarza nAmanA prabaMdhanI racanA saMpanna thaI ?' AvI zaMkA koIne thAya to dravyAnuyogaparAmarzakAra tenuM samAdhAna ApavA jaNAve che : lokAthI - aMtaHkaraNamAM zAstrasaMnyAsane ja dhAraNa karIne ahIM mArI zAstrapravRtti paramAtmAnA ane guruvarganA anugrahathI AnaMdapUrvaka saMpanna thaI. la # zAstrasaMnyAsa chatAM guruprabhAvathI graMtharacanA 68 vyAkhyAthI - aneka prakAranA zAstrone zuSka hRdayathI vaLagI rahevuM te zAstrasaMsAra kahevAya che. che AvA zAstrasaMsArane vaLagyA vinA, aMtaHkaraNamAM zAstrasaMnyAsane ja saMskArarUpe dhAraNa karIne, prastuta 'dravyAnuyogaparAmarza' graMthamAM ane upalakSaNathI tenI dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' vyAkhyAmAM mAruM = muni ' yazovijaya gaNInuM zAstranA AdhAre pravartana saMpanna thayuM. alaga alaga darzananA graMthono AdhAra laIne ga smaraNa, punarAvartana, lekhana, sarjana, saMzodhana vagerenI ahIM pravRtti thaI te zAstrapravartana. Azaya e che ke smaraNa, punarAvartana, lekhana, saMzodhana vagere dvArA aneka darzanazAstrono AdhAra laIne prastuta prabaMdharacanAmAM ane pravRtti karela che. A rIte prastuta graMtharacanA thaI temAM mukhya cAlakabaLa che (A). paramatattvasvarUpa paramAtmAno parama prasAda tathA (B) gurutattvasvarUpe (1) nyAyavizArada dAdAgurudeva zrIbhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA, (2) siddhAntadivAkara gacchAdhipati zrIjayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA, (3) vairAgyadezanAdakSa dIkSAgurudeva zrIhemacandrasUrIzvarajI mahArAjA, (4) sUkSmaprajJAsaMpanna vidyAgurudeva zrIjayasuMdarasUrIzvarajI mahArAjA, (5) pArthaprannAlayatIrthapreraka paMnyAsa pravara bhavodadhitAraka gurudeva zrI vizvakalyANavijayajI gaNivara vagere guruvargano anahada anugraha. III
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pakSAntaHprabandhapUrNatA 0 2623 kadA kiyaddinamadhye prabandho'yaM kRtaH ? iti jijJAsAyAmAha - 'kheti / kha-kAya-bindu-karamite (2060) vaikrame'bde mkrsngkraantidine| pakSAntaH pUrNo'yaM prapAThanAdivyastatayA'pi / / 4 / / (AryAcchandaH) prakRte daNDAnvayastvevam - vaikrame kha-kAya-bindu-karamite abde makarasaGkrAntidine pakSAntaH rA karyuM prapatinAvyistatADapi (mayA) pUf: (ta:) ITI kha-kAya-bindu-karamite kha-binduzabdayoH zUnyavAcakatayA, kAyasya SaDvidhatvAt karayozca dvitvasya / prasiddhatvAd vyatyAsena saMsthApane 2060tame vaikrame abde = saMvatsare makarasaGkrAntidine rAja- za nagaramadhye eva pakSAntaH = paJcadazadinamadhye ayaM 'dravyAnuyogaparAmarzaH' prabandhaH anuSTubhA''ryA ka -savaiyAcchandobandhaiH pUrNaH = pUrNIkRto'smAbhiH prapAThanAdivyastatayA'pi = zramaNa-zramaNyAdInAM nvynyaayaadishaastraa'dhyaapnaadipraaynntyaa'pi| tadanu ca zrIzarkhezvara-zaGkhalapura-zerISA-pAnasara-bhoyaNI-rAMteja-pArthaprajJAlaya-padmamaNi-candramaNi kA -vimalamaNi-kAtraja-bhuvanabhAnumAnasamandira-vAlavoDa-zatruJjaya-hastagiri-kadambagiri-tAladhvajagiri-dAThA avatarapikA- "kyAre, keTalA divasanI aMdara A prabaMdha pUrNa thayo?' AvI jijJAsA koIne thAya to dravyAnuyogaparAmarzakAra javAba Ape che ke : A graMtharacanA samayamaryAdA , zlokArya - vikrama saMvata 2060 varase makarasaMkrAMtinA divase adhyApana vagere kAryomAM vyasta hovA chatAM paNa A 'dravyAnuyogaparAmarza' graMtha paMdara divasanI aMdara mArA dvArA pUrNa thayela che. jo yArthI:- mULa zlokamAM rahela "kha" zabda ane "biMdu' zabda "zUnya'nA vAcaka che. pRthvIkAya vagere kAyanA cha bheda che. tathA hAthe be hoya. A vAta prasiddha che. saMskRta bhASAmAM varasanI gaNatarI zabdarUpe lakhAya tyAre UlaTA kramathI lakhAya che. tethI tene AMkaDArUpe samajavI hoya to ulaTA kramathI che AMkaDAnI sthApanA karavI paDe. te rIte gaNatarI karIe to ahIM artha evo prApta thaze ke vikrama saMvata vA 2060 nI sAlamAM makarasaMkrAMtinA divase rAjanagaranI aMdara ja paMdara divasamAM prastuta dravyAnuyogaparAmarza' nAmano prabaMdha graMtha anuSTram chaMda, AryA chaMda ane savaiyA chaMda vaDe pUrNa karAyela che. sAdhu sa -sAdhvIjI bhagavaMta vagerene navya nyAya vagerenA graMtho bhaNAvavA vagerenI pravRttimAM vyasta hovA chatAM paNa paMdara divasamAM dravyAnuyogaparAmarza graMtha ame pUrNa karela che. ja gurukRpAno anubhava che (tA.) tathA tyAra bAda (1) zrIzaMkhezvara, zaMkhalapura, zerISA, pAnasara, bhoyaNI, rAMteja, pArzvaprajJAlayatIrtha, padmamaNitIrtha (pAbala), candramaNitIrtha (vAphagAMva), vimalamaNitIrtha (dahugAma), kAtraja tIrtha (pUnA), zrIbhuvanabhAnumAnasamaMdira tIrtha (zAhapura), vAlavoDa tIrtha, zatruMjaya, hastagiri, kadaMbagiri, tAladhvajagiri (taLAjA), dAThA, mahuvA (madhupurI), aMjanagiritIrtha (chApariyALI), unAtIrtha (unnatapura),
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ * parAmarzakarNikAvyAkhyopasaMhAraH pa ma -mahuvA'Jjanagiri-unA-ajAharA-dIva - prabhAsapaTTana-verAvala-coravADa-mAGgarola-giranAra-vaMthalI-DhaGkagiri -baleja-bhANavaDa-bhaNazAla-ArAdhanAdhAma- jAmanagara-nUtananAgezvararAdyanekatIrthayAtrAparAyaNatayA paThana-pAThana rA - pravacana- dhArmikazibira-zAstrasaMzodhanAdiniratatayA aSTAzItitamAdi-zatatamaparyavasAnavardhamAnatapaolikA''rAdhanAparatayA cAsmAbhiH dravyAnuyogaparAmarzakarNikA''khyayA nAnAzAstrasandohasamanvayazAlinyA vyAkhyayA vibhUSito'yaM prabandhaH nyAyanipuNamati zrIpuNyaratnasUri-munizrIyogiratnavijaya-sAdhvIzrInandIyazAzrI-sAdhvIzrIzIlavarSA zrI sAdhvIzrI rAjayazA zrIprabhRtibhizca saMzodhitaH / akSa-kAya-bindu-karamite ka (2065) vikramasaMvatsare zAradIrAkAyAM paJcaviMzatisahasrAcAmlatapasA anumodite jAmanagarajainasaGghena Ni vardhApite zatatamavardhamAnatapaolikApUrNAhutimahotsave paripUrNA iyaM vyAkhyA varIvRSyamANa-nirvyAjakaruNAvaruNAlayaguruvargakRpAsudhA''camanena / etAdRzacamatkAra zrIjananapratyalaniHsvArthadeva-gurukRpAkA 'nubhAvA'nubhavo bhavatu bhavyAnAmAtmArthinAmiti zam / / 4 / / ze 2624 ajAharA tIrtha, dIva, prabhAsapATaNa, verAvaLa, coravADa, mAMgaroLa, giranAra, vaMthalI, DhaMkigira (vaMthalI samIpavartI), baLejatIrtha, bhANavaDa tIrtha, moTI bhaNazAlatIrtha, ArAdhanA dhAma(hAlAra tIrtha), jAmanagara, nUtana nAgezvaratIrtha (rAjakoTa-ghaMTezvara) vagere aneka tIrthonI yAtrAmAM parAyaNa banIne, (2) adhyayana -adhyApana-pravacana-dhArmikazibira-zAsrasaMzodhanAdi aneka yogomAM magna thaIne tathA (3) 88 mI vardhamAnatapanI oLIthI mAMDIne 100mI oLI sudhInI ArAdhanAmAM tatpara rahIne ame aneka zAstronA saMdarbhothI tathA vividha zAsrapAThonA samanvayathI zobhatI dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' vyAkhyAthI prastuta su 'dravyAnuyogaparAmarza' nAmanA prabaMdhane vibhUSita karela che. (1) nyAyanipuNamati zrImadvijaya puNyaratnasUrIzvarajI mahArAja, (2) vidvAna munirAja // zrIyogiratnavijayajI ma.sA., (3) viduSI sAdhvI zrInaMdIyazAzrIjI (4) viduSI sAdhvI zrIzIlavarSAzrIjI, (5) viduSI sAdhvI zrIrAjayazAzrIjI vageree ghaNI jahemata uThAvI A graMthanuM saMpUrNatayA saMzodhana karela che. vikramasaMvata 2065 nI sAlamAM, zaradapUnamanA zubha divase, vardhamAnatapanI 100 mI oLInI pUrNAhutinA bhavya mahotsava prasaMge jomavaMtA jAmanagaramAM A vyAkhyA pUrNa thayela che. 100 mI oLInA divaso daramyAna jAmanagara jaina saMghe pacIsa hajAra AMbela karIne A mahotsavane vadhAvyo hato. kharekhara 100 mI oLI daramyAna cAturmAsika pravacana, dhArmika zibira vagere javAbadArImAM paNa jemanI niSkAraNa anarAdhAra varasatI karuNAnI mane satata anubhUti thatI hatI, te karuNAsAgara guruvarganI kRpArUpI amRtanA AsvAdathI 100 mI oLInI pUrNAhutinI sAthe A 'dravyAnuyogaparAmarzakarNikA' nAmanI vistRta vyAkhyA sAnaMda saMpUrNa thaI. AvA prakAranA camatkArarUpI aizvaryane utpanna karavA mATe samartha evI deva-gurunI niHsvArtha kRpAnA prabhAvano anubhava AtmArthI bhavya jIvone thAva. A pramANe AtmArthI bhavyAtmAone AdhyAtmika sukha maLo evI maMgalakAmanA dravyAnuyogaparAmarzakarNikA nAmanI vyAkhyAnA aMte ame vyakta karIe chIe. // 4 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 zrIjayaghoSasUrIzvarasAmrAjye vyAkhyAsamAptiH 0 2625 iti zrIvardhamAnataponidhi-nyAyavizArada-svargasthagacchAdhipatizrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvaraziSyaratna- pa padmamaNitIrthoddhAraka-pArzvaprajJAlayatIrthapreraka-paMnyAsapravarazrIvizvakalyANavijayagaNivaraziSyamuniyazovijayagaNiviracitasya dravya-guNa-paryAyarAsAnusAriNo dravyAnuyogaparAmarzasya parAmarzakarNikA'bhidhAnA svaracitavRttiH siddhAntadivAkara-gItArthacUDAmaNi -vartamAnakAlInasarvAdhikazramaNagacchAdhipatizrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarasvarNimasAmrAjye sampannA / / (granthAgram - 25,000 zlokapramANam anumAnataH) pUjyapAda zrIvardhamAnataponidhi sva. gacchAdhipati zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjyavarya padmamaNitIrthoddhAraka pArzvaprajJAlayatIrthapreraka paMnyAsapravara zrIvizvakalyANavijayajI gaNivaranA ziSyANa muni yazovijaya gaNI dvArA svaracita dravyAnuyogaparAmarza' (dravya-guNa-paryAyarAsa anusArI) graMthanI parAmarzakarNikA' nAmanI svaracita vRtti paramapUjya siddhAntadivAkara gItArthacUDAmaNi vartamAna kALanA sarvAdhika zramaNonA gacchAdhipati zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnA svarNima sAmrAjyamAM sAnaMda saMpanna thaI. tathA teozrInA ja sAmrAjyamAM parAmarzakarNikA saMskRtavRttinuM karNikAsuvAsa" nAmanuM gujarAtI vivaraNa samApta thAya che. zaradapUrNimA, vi.saM. 2065, 100mI oLI pUrNAhuti dina, pAThazALA jaina saMgha, jAmanagara. AcAryadeva zrIbhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paMnyAsapravara zrIvizvakalyANavijayajI mahArAjano ziSyANa muni yazovijaya gaNI.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2626 __ dravya-guNa-paryAyarAsastabakahastapratalekhakapuSpikA 0 (kAvyam) iyamucitapadArthollApane zravyazobhA budhjnhitheturbhaavnaapusspvaattii| anudinamita eva dhyAnapuSpairudArairbhavatu caraNapUjA jainvaagdevtaayaaH||1||(3000) 1 iti zrIupAdhyAyazrIjayavijayagaNi kRta dravya-guNa-paryAyano rAsa saMpUrNam zrIrasyuM " dravya-guNa-paryAyarAsanI vividha hastapratomAM samApana nIce mujaba maLe che. 3.(1)mAM samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa upAdhyAyazrIjasavijayagaNikRta smpuurnn|| saMvat 1818 varSe, caitra sudi 3, ravau laSitaM / / propkaaraay|' sa.(2)bhA samApana :- 'ga.jisAgaralaSitaM zrIstambhatIrthe svakIyArthe / ' o.(3)mAM samApana :- 'iti zrImahopAdhyAyazrIjasavijayagaNIviracito drvy-gunn-pryaayraasH|' o.(4)mA.(1)mA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyano rAsa smpuurnn| saMvata 1862 nA varSe, kArtika vIda 5 dine, candravAsare, zrIdhAGgadrAnagare, zrIsambhavanAthaprasAdAt ! zrIzubhaM bhvtu| sakalapaNDitaziromaNI paM.zrI 7 paM. ratnavijayagaNI tatziSya paM. zrI 5 paM. vinitavijayagaNI tatziSya paM. uttamavijayagaNI laSitaM celA amarasI kAnajI vAMcavA arthe bhavatu / shriirstu| kalyANamastu / zreyaM zubhaM bhvtu| shrii| ch| shrii| ch|' 3.(5)bhA samApana :- 'iti zrIupAdhyAyazrI 7 zrIjasavijayagaNikRta dravya-guNa-paryAyano rAsa smpuurnn| saMvat 1790 varSe, mAha sudi 8, guro lssitN| shriisuurtibindre|' 3.(6)mA samApana :- 'saMvat 1729 varSe bhAdravA vadi 2 dine likhi sAhA kapUra suta, sAhA suracaMde likhAvitam / / ch||' o.(7)mA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa-TabArthaH smpuurnnH| granthAnaM sarvamilane sahasra-3000, nyUnAdhikaM jino vetti| li.paM. lkssmiimaannikymunyH| saM. 1841 rA mitI mRgazira zudi caturdazyAM gurau| zrInavalakhApArzvaprAsAdAt kalyANamastu lekhaka-pAThakayoH, iti zrIM staat|' o.(8)mA samApana :- 'iti zrImahopAdhyAyazrIyazovijayagaNinA kRtaH sUtra-TabArtharUparAsaH sampUrNatAmagamat / granthAgraM zloka saGkhyA 3863 sUtra-arthamilane yAdRzaM pustake dRSTaM, tAdRzaM likhitaM myaa| yadi zuddhamazuddhaM vA, mama doSo na diiyte||1|| tailaadrkssejjlaadrkssedrkssecchithil-bndhnaat| parahastagatAdrakSedevaM vadati pustikA / / 2 / / ' o.()mA samApana :- 'yAdRzaM pustakaM dRSTvA, tAdRzaM laSitaM myaa|| yadi zuddhamazuddhaM vA, mama doSo na dIyate / / 1 / / zrAvikAmUlIbAIpaThanArthe, saMvat 1838 varSe, zAke... prvrtmaane|| shrii|| shrii|| shrii||' / o.(10)mA samApana :- 'saMvat 1841 nA varSe, zAke 1707 prvrtmaano| phAguNa mAse, zukla pakSe, paDave tithau, vAra budhavAsare, zrIjhAlAvADadeze, zrIlImbaDImadhye pUjyabhaTTArakazrI 108 zrIamarasAgarasUrIzvarA tatziSya paM.zrI 5 zrIsundarasAgarajI gaNIyogyaM paM. zrIvimalasAgarajI gaNIyogyaM munizrIhastisAgarajI tatziSyacelAzrI liSitaM laalcndrptthnaarthm| yAdRzaM pustakaM dRSTvA, tAdRzaM likhitaM myaa| yadi zuddhamazuddhaM vA, mama doSo na dIyate / / 1 / / iti smpuurnn| smaaptm|' 3.(11)bhA samApana :- "iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa smpuurnn| li. zivasundareNa svArthe parArthe saMvat 1815 zrAvaNa su.3 zukremiti bhdrm| zreyaH maGgalam ||shriiH||" 3.(12)bhA samApana :- "zAha bhavAnIdAsajI zAha zrItApIdAsajI putrI zubhakuMvara likhApitam - idaM zAstra puNyArtham, ka shriirstu| saM 1809 varSe mAsa caitra vadi 11, ravivAsare, sampUrNa bbhuuv|" 3.(13) [..(2)]ma samApana :- 'iti zrIu.zrIjasovijayaviracite dravya-guNa-paryAyarAsa sampUrNam ||shrii ||shriirstu ||lipiikRtN paM. manarUpa-sAgareNa, saMvata 1806 varSe, Asauja sudi 7 rvau||ch||shrii||' o.(14)[u.(2)]bhA samApana :- 'yAdRzaM pustake dRSTaM, tAdRzaM likhitaM myaa| yadi zuddhamazuddhaM vA, mama doSo na diiyte||1|| saMvata 1753, phAgaNa sudi 13, bhaume rAdhanapure paM. shriicndrvijylikhitm| zubhaM bhavatu, klyaannmstu| cha' o.(15)si.mAM samApana :- 'iti zrImahopAdhyAyazrIjasavijayagaNiviracito drvy-gunn-pryaayraasH||'
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 vividhahastapratalekhakapuSpikA 0 2627 o.(16)[u.(1)]ma samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa smpuurnnH| saMvat 1724 varSe poSa mAse, zukla pakSe 13 dine budhavAreNa laSitam |ch| RSizrI 5 sundrlssaavitH|| ch|| lekhaka-pAThakayoH kalyANamastu / / ch|| iti|' o.(17)mA samApana :- 'zrIjasovijayagaNikRta dravya-guNa-paryAyarAsa smpuurnnH| sAdhvI anopasIrI vAcanArthe / ' o.(18)mA samApana :- apU (7bhI DhANathI). 3.(18)[..(3)]bhA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa smpuurnn| shriirstu| klyaannmstu| zubhaM bhvtu|| shriiH|| chH||' 3.(20)mA samApana :- apU (15bhI DhAthI). o.(21)mA samApana :- 'saMvat 1789 varSe, jyeSTha sudi 9 zukre zrIsUratimadhye lisstm| yAdRzaM pustakaM dRSTaM, tAdRzaM liSataM myaa| yadi zuddhamazuddhaM vA, mama doSo na diiyte||1|| lekhayanti narA dhanyA ye jinAgamapustakaM tat sarvaM vAGmayaM jJAtvA siddhiM yAnti na sNshyH||2|| jAM lagi merumahIdhara jayavantA shshi-bhaann| tAM lagi e pustikA vAco catura sujANa / / 3 / / ' pA.(mA.)mA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsasUtraTabArtha sampUrNa bhadram ||ch|| saMvat 1736 varSe, azvana vadi 6, ravi dine lssitH||ch|| mAhAkalyANa lakhAvI te zrIrAjanagaramadhye maGgalamastu / graM.2225' P(1)saM.1] bhAM samApana :- 'upAdhyAyazrIjasovijayagaNiviracite dravya-guNa-paryAyarAsaH smaaptH| shrii||shrii||lissitN brAhmaNa choDo nathamalena pustakaM rAjanagaramadhye shrii| zrIrastu saMvat 1913 miti Asoja suda 3 / smaaptH|' P(2)[saM.2] bhAM samApana :- 'jsvijybudhjykrii| 284 iti|' P(3)[saM.] bhAM samApana :- 'iti zrIupAdhyAyazrI 7 zrIjasavijayagaNikRta dravya-guNa-paryAyano rAsa smpuurnnH| zrIrastu klyaannmstu| saMvat 1786 varSe zAke 1651 pravarttamAne mAsottamamAse kArtikamAse kRSNapakSe 8 myAM tithau, budhavAre suratapuramadhye likhitaM sAha ANaMdajI vAcanArthe / ' P(4)[saM.4] bhI samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa upAdhyAyazrIjasavijayagaNikRta smpuurnnH|' sI.(1)mA samApana :- 'yAdRzaM pustake dRSTaM, tAdRzaM likhitaM myaa| yadi zuddhamazuddhaM vA mama doSo na diiyte||1|| lagnapRSThikaTigrIvA, baddhamuSTiradhomukham / kaSTena likhitaM zAstraM, yatnena paripAlayet / / 2 / / iti saMvat 1811 varSe mAsottamazrIkArtikamAse kRSNapakSe paJcamyAM karmavAdyAM (?) somavAsare c|' el.(2)mAM samApana :- 'saMvata 1767 varSe, zAke 1633 pravarttamAne mArgrasira vadi 14, zukre / / ' sI.(3)bhA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsa smpuurnnH| shriirstu| kalyANamastu shrii|' sI.(4)mAM samApana:- 'iti zrImahopAdhyAyazrIjasavijayagaNiviracito dravya-guNa-paryAyarAsaH smaaptimgmt||' B(1)bhA samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsaH smpuurnnH| upAdhyAyazrI 7 yazovijayagaNinA kRtaH svopajJaTabArthaH rAsaH sampUrNaH likhitaM / saMvat 1788 nA varSe bhAdravA vadi 6, zukre, zrIavaraGgAbAdamahAnagare lipikRtm|' B(2)bhAM samApana :- 'iti zrIdravya-guNa-paryAyarAsaH smpuurnnH| saMvata 1728 varSe, poSa vadi 2, vAra zakare laSitaM zrIrAjanagaramadhye maGgalamAlakA 6 / / bhA.hemAsuta zAha tArAcaMda laSAvItaM potAnaI bhaNavAnaI kaajii|| maGgalam / / ' M(A)[ma.]bhA samApana :- 'saMvat 1930, jyeSTha sudi 9, budhavAsare, lekhakajJAti avadica jo zivarAma Arogya kumbhakakharAmapaThanArthI zrAvikAbAIphuni iyaM pustikaa| zrIrastu klyaannmstu| zrI 5 / ' / bho.(1)bhA samApana :- apU (8bhI DhAthI).. bho.(2)mA samApana :- 'zrInayavijayabudhacaraNasevaka jasavijayabudhajasakArI 83' pAlama samApana :- 'saM.1711 varSe paMDitajasavijayagaNinA viracitaH saMghavI hAMsAkRte AsADhamAse zrIsiddhapuranagare likhitazca zrIbhaTTArakazrIdevasUrirAjye paM.nayavijayena zrIsiddhapuranagare prathamAdarzaH sakalavibudhajanacetazcamatkArakArako'yaM rAsaH sakalasAdhujanairabhyasanIyaH zreyo'stu sNghaay|' pA.1[pAli.mAM samApana :- 'dravya-guNa-paryAyarAsaH saMpUrNaH, upAdhyAyazrIyazovijayagaNikRtaH svopajJaTabArtharAsaH saMpUrNaH likhitaM bhAramala. saM.1809 varSe, mAsa caitre, vadi 3, guruvAsare, avaraMgAbAdamadhye lipikRto'sti, zrIrastu, kalyANamastu, zubhaM bhvtu|'
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2628 ja zAkhA - 17 anuprekSA che pra.1 nIcenA praznonA vistArathI javAba Apo. 1. gItArtha kone kahevAya ? 2. maho. yazovi.ma.sA.ne "nyAyavizArada' biruda kevI rIte maLyuM ? 3. maho. yazovi.ma.sA.nA svAdhyAyamAM pU.nayavijaya ma.sA.nuM yogadAna zuM hatuM ? 4. mokSamArgane viSe be prakAranA udyama batAvo. pa. pU. jItavijayajI ma.nuM mAhAbhya varNavo. 6. maho. yazovi.ma.sA.nA jIvanamAM gurubhaktino prabhAva kevo anubhavAyo ? 7. "pU. nayavijaya ma.sA. paNa kAzI gayA hatA" - siddha karo. 8. kaLazamAM graMthakAre kaI bhAvanA vyakta karI che ? 9. maho. yazovi.ma.sA. potAnA guru ma.sA.nA guNo varNavavAmAM zA mATe kheda vyakta kare che? pra.2 nIcenA praznonA saMkSepathI javAba Apo. 1. tattvaciMtAmaNi graMthanA racayitA koNa che ? A graMtha para kaI prasiddha vyAkhyA racAI che ? 2. mahopAdhyAyajI kaI zatAbdImAM thayelA ? 3. gacchAcAra payajJAmAM AcArya bhagavaMtane konI upamA ApI che e saMdarbha sAthe jaNAvo. 4. siMhasUri ma.sA.no paricaya Apo. 5. kaLaza kayA chaMdamAM racyo che? tathA kaLazamAM maho.yazovi.ma.sA.nI oLakhANa kevI rIte ApI che ? 6. senasUrijI ma.sA. keTalA guNothI zobhatA hatA ? 7. kalyANavijaya ma.sA.nA gurubhAI koNa hatA ? 8. mahAna kone kahevAya ? 9. samakitaprAptino upAya jaNAvo. 10. tapagacchamAM hIravijayasUri kevI rIte zobhatA hatA ? pra.3 vAkya sAcuM che ke khoTuM ? khoTuM hoya to sudhArIne lakho. 1. "gItArthadurlabha kALa Avaze' - A pramANe bRhatkalpa sUtramAM kaheluM che. 2. akabara bAdazAhe hIrasUri ma.sA.ne "jagadguru'nuM biruda ApeluM. 3. pATa paraMparAmAM 'hIrasUri - senasUri - siMhasUri - devasUri' A pramANe krama che. 4. dhanajI surAe kAzImAM vidyAbhyAsa karAvavAnI IcchA zrIyazovi.ma.sA. pAse rajU karI. 5. A graMtharacanA kalpavRkSanI maMjarI samAna che. 6. tattvaciMtAmaNi graMtha nabanyAyanI paribhASAmAM gUMthAyela che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2629 7. jItavijaya ma.sA. nayavijaya ma.sA.nA guru hatA. 8. jIte nAnanti ye te nItArthI - A pramANe "gItArtha zabdanI vyutpatti che. 9. A prAcIna graMtharacanA apabhraMza bhASAnibaddha che. 10. dakSiNamAM maho.yazovijaya ma.sA.ne "nyAya vizArada' biruda maLyuM. pra.4 yogya joDANa karo. 1. navya karmagraMtha (1) saubhAgyavaMta 2. AcAraprakalpa (2) jItavijayanA dAdA guru 3. jItavijaya (3) devendrasUri lAbhavijaya (4) padmavijaya prAcIna karmagraMtha (5) jyotiSa, nyAyAdimAM kuzaLa 6. kalyANavijaya (6) nizItha 7. navapadapUjA (7) vAdI 8. hIrasUri mahAna 9. siMhasUri (9) jItavijayanA guru 10. senasUri (10) gargaSi pra.5 khAlI jagyA pUro. 1. mahopAdhyAyanuM biruda ----- ne maLyuM hatuM. (kalyANavijayajI, lAbhavijayajI, yazovijayajI) 2. "----- ziSyaanupama, gItArthaguNarAgI' - Avo ullekha navapadapUjAmAM che. (vijayadevasUri, vijayasenasUri, vijayasiMhasUri) 3. svAdhyAyayoga ----- prakArano che. (be, pAMca, che) 4. vijayasiMhasUri ma.sA.nA dAdAgurudeva ----- che. (vijayahIrasUrijI, vijayadevasUrijI, vijayasenasUrijI) 5. mahAvaiyAkaraNa tarIke ----- prakhyAta che. (nayavijayajI, kalyANavijayajI, lAbhavijayajI) 6. rAsanI arvAcIna saMskRta vyAkhyAnuM nAma ----- che. (dravyAnuyogaparAmarza, dravyAnuyogaparAmarzakarNikA, dravyaanuyogavicAra) 7. kalyANavijaya ma.sA.nA praziSya ----- che. (lAbhavijayajI, jItavijayajI, yazovijayajI) 8. gaMgeza upAdhyAya ----- naiyAyika che. (navya, prAcIna, mizra) 9. ----- nA lIdhe jIva sarva lokane priya thAya che. A pramANe karmagraMthamAM lakheluM che. (puNya, AdeyanAmakarma, saubhAgya) noMdha :- prastuta anuprekSAnA uttaro mATe juo - bhAga 7, pariziSTa - 17.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 thI 18
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2631 pariziSTa-1) gAthAH rAsagatAH yAH hi, mUlakAreNa drshitaaH| akArAdikrameNaiva, tAsAM sUciH pradarzyate / / dravya-guNa-paryAyanA rAsanI 285 gAthAono akArAdikramathI nirdeza) dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga.// DhALa-gAthA | pRSTha | dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga...// DhALa-gAthA | pRSTha aMdhArAnaI udyotatA.9-2pA' ... 1359 Ima ja sajAti-vijAtithI../14-1po 2204 achatuM bhAsaI gyAnanaI...ll3-11..............325 Ima je dravyAdika parakhiA...ll14-18 .. 2235 aNunaI kaI yadyapi khaMdhatA...9-26ll .... 1366 Ima je paryAyaI pariNamaI...9-17thI .... 1295 anabhibhUta jihAM mUrtatA re..ll13-11] . 2048 ima bahuvidha naya bhaMgaTyU...Ta-2pA ...... 1099 anugatakAlakalita kahiyo...14-rA .. 2116 | Ima e bhAkhyA re saMkhepaI.../10-215 . 1643 anupacarita nija bhAva je.../13-17... 2081 | Ima bahu viSaya nirAkarI...I8-24] . 1096 anvayadravyArthika kavio...pa-16I ..................653 IsI ziSyanI zaMkA jANInaI...I4-rA. ...377 apradezatA re sUtri anusarI.../10-19. 1577 utpatti nahIM jo Agali....9-13 ....... 1269 atyaMtaratA bAhyanai re..I8-22A ....... 1074 utpatti-nAzanaI anugamaI...l9-11I ..... 1229 azuddha karmopAdhithI...pa-13..................639 | utpanna ghaTai nijadravyanA...9-10 . 1222 azuddha dravyavyaMjana bahu..ll14-4o . 2134 | utpAda-vyaya-dhruvapaNaI..ll9-ro . 1122 asata dou bhAMti...l7-1pa .876 utpAda-vyayagauNatA re.../13-rA . 1970 asadbhUta nija jAti re...ll7-1all .867 | utpAda-vyayagauNatA....pa-11.................633 asadgata vyavahAra, para.ll7-pA .....................834 upacarita, na azuddha te....ll14-1al 2193 asadgata vyavahArathI re, jIva.../13-7thI. 2011) | upacaritAnupacaritathI re..l8-4o .919 asadgata vyavahArathI re, jIva.../13-8 . 2021 | upacaritAsahUta re..7-16ll 881 asabUta vyavahArathI re...ll13-16 2077| upacArii paNi puliM re,.ll13-ell . 2028 asadgata vyavahArathI re..ll13-6ll >> 2005 | upanaya paNi alagA...l8-19o . 1053 asabUtavyavahAra re..l7-12 .865 | upanaya bhASyA ema re..ll7-19o ...899 asahnatavyavahAranA jI...8-6ll ... ....925| UrdhvatAsAmAnya zakti te...ra-4ll..........129 Atama arthinaI arthi prAkRta...ll16-1 ~ 2355 jusUtrAzai karI...ll14-pI. .. 2144 AvazyakamAMhi bhAkhiuM.../15-2-13 ... 2343 e bhAvi saMmati bhaNiuM...ll13-10AA. 2035 ima aMtarbhAvitataNo re....8-14 ...........985 e yogai jo lAgai raMga...1-4 .............. 29 Ima aNugatinI re leI hetutA.../10-17ll 1569 eka aratha trayApa I...pa-1 ...... ...pa65 Ima karatAM e pAmII...I8-16l...1018 | eka artha tihuM lakSaNe....9-1I .......... 1107 1. prastuta akArAdikramamAM che temAM darzAvela saMkhyA prastuta graMtha (rAsa) saMbaMdhI DhALa/gAthAno kramAMka jaNAvela che.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2632 * pariziSTa-9 * dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga. DhALa-gAthA | pRSTha | dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga..DhALa-gAthA | pRSTha eka ThAmi sarva jananI...l4-all......... ....385 | guru zrI lAbhavijaya vaDa paMDita.../17-7. 2601 eka-anekarUpathI INi pari...ra-14o ...219 | gurUzruta-anubhavabala thakI.../15-1-1. 2247 ekata pRthakatva tima valI.../14-1rI. 2187 | grahato bhedanI kalpanA...pa-1pI . 649 ekAMtaI jo bhAkhiI...3-1 .............245 ghaTa mukuTa suvarNa arthiA..9-3I......... 1132 eNaI bhAI bhAkhiuM...II9-14A................ 1274 | ghaTanAza mukuTa utpattino...9-8 .......... 1198 eha vizeSAvazyakaI sammatimAM...pa-6I . 602 ghaTavyaya te utpatti mukuTanI...9-4ll ..... 1144 ehathI savi jAI pApazreNi....16-6.... 2389 | dhRtanI zakti yathA tRNabhAvaI...rA .....144 ehanaI supasAI ubhA joDI.../16-4 .... 2373, caraNaguNe je haNA./15-2-11I... 2333 ehano jeNaI pAmio tAga...1-7 .70 caraNapatita valI zrAvako.../15-2-12ll... 2339 kapaTa na jANaI re ApaNuM.../15-2-4o... 2303 | cetanatAdika cyAre svajAti.../11-8A . 1690 kAryabhedaI zaktibheda ima...ra-9o .............157 | chAMDI mAraga e samo...pa-zo .... ....620 kAla-pulANa taNo re...ll13-1all ....... 2062 jasa udyama uttama mArgano.../17-pI...... 2597 kAlI lezyA bhAva...I7-7ll ...... .848 jasa sevA supasAyaI sahajiM..ll17-1vA.. 2609 kriyApariNata artha ja...I6-1pa....................803 jima AkRti dharmAdikanI.../14-17 ... 2177 kriyAmAtrakRta karmakSaya...ll15-1-pA ... 2265 jima jaga kevalajJAna..I7-3 ...................823 kSetra-kAla-bhAvAdika yogaI...l4-9ll .........459 | jima motI-udhUlatAdikathI...ra-3 124 baMdha-deza bheLuM hui...3-4ll ............ 268 jima samayamaI paryAya.../6-4o ............ ...699 khajuA samI kriyA kahI.../15-1-4ll >> 2260 | jima-saMsArI prANiyA.../pa-10 630 khalajana jo emAM dveSa dharaI...ll16-zo ... 2394 | jI ho aneka pradeza svabhAvatA..../12-pI. 1877 gatipariNAmI re pudgala../10-4ll . 1411 | jI ho amUrtatA viNa.ll12-4l ... 1873 guNa-guNInaI saMjJA.../11-1vA ... .... 1805 | jI ho karmaja-sahaja bi bheda..ll12-11I. 1917 guNa-paryAya abhedathI...3-6 ................286 | jI ho kima sakaMpa-nikaMpatA ?..ll12-6 . 1881 guNa-paryAya vigati bahu..ra-17ll 172 | jI ho cetanabhAva te.../12-1al .. 1847 guNa-paryAya-svabhAva-kAraka.../7-4l ........... 829 | jI ho jo cetanatA sarvathA.../12-rA 1856 guNa-paryAyataNuM je bhAjana...ra- 1 8 9 | jI ho dasaI vizeSasvabhAva.../12-12A. 1931 guNai dravya upacAra re../7-10mA..........858 | jI ho deza-sakalabheI dvidhA.....12-zAM . 1889 guNapriya AgaI aNachUTatA.../15-2-. 2319 | jI ho niyamita ekasvabhAva...ll12-10. 1908 guNavikAra parva kahI...ll14-17I ... 2220 | jI ho pramANa-nayanaI...ll12-14ll . 1941 guNi paryava upacAra re..7-11..............863 | jI ho bahupradeza cit mUrtatA.../12-13] 1936 guru pAsaI zIkhI, artha.../16-rA . 2361 | jI ho bhAva svabhAvaha.../12- 8 5 . 1896
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ......... 2633 dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga....I DhALa-gAthA | pRSTha dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga.... DhALa-gAthA | pRSTha jI ho mUrrabhAva mUrati...12-3 .......... 1865 te mithyA, nahIM sarvathA...3-10 ............ 320 jI ho zuddhasvabhAva kevalapaNuM...12-9... 1901 te siddhapaNa+ valI Upajae...9-15| .... 1274 jIva kevalAdika yathA...8-25 .............910 | te mATaiM achyA taNo...||3-14 ..............339 jIva-ajIva ja samad...||10-11| ........ 1491 | teha vijAti jANo,...||7-14 ................873 je guru sva-para samaya abhyAsaI...17-92605 teha svajAti jANo re...7-17|.............883 je jJeyAkAraIM pariNamaU...||9-16|| .......... 1280 trIjo zuddhadravyAratho...5-12 .636 je dina dina Ima bhAvasyaIM...||14-19|.. 2240 thitipariNAmI re pudgala...ll10-5| ......... 1426 jeNa bheda chaI vigatino...II8-23|| ......... 1081 dazabheAdika paNi ihAM...8-18| .......... 1040 jehano bheda abheda ja...4-8 ............. 453 dugdhavrata dhi bhuMjaIM nahIM...9-9. jo abheda nahIM ehano...||3-7 293 oi dharma naya je...5-4 jo ekA ubhaya naya...||4-11||. 478 oi bheda vyavahAranA...8-3|| jo guNa hoI trIjo...2-12| ........... .190 oi mUlanaya bhAkhiyA...8-15, 1204 596 dravya AdhAra ghaTAdika...|2-15| ................221 dravya guNaIM biThuM bheda te...ll14-3 ....... 2129 dravyaa guNa-paryAyano jI...3-25. 250 dravyaIM guNa upacAre...7-9). .............. 855 jo guNa, dala paryavanuM...2-13 ............. 212 jo tujha utpattiviziSTano....9-12| ....... 1240 jo thitihetu adharma na...10-73 .......... 1453 jo nityatA na I to...11-8| ........ 1745 jo nimittabheda vina gyAnathI...9-7)..... 1181 | dravyaIM dravya upacAra...57-65. ............... 842 jJAna, dRSTi, sukha, vIrya, pharasa...11-3 1685 dravyarupa I kAryanI...3-8, jJAnarahita jeha ehavA...15-2-95 ...... 2321 | dravyAdikaciMtAIMsAra...||1-6A. .............. 56 jJAnavaMtanaIM kevalI...15-1-7 ........... 2280 dravyAratha naIM ubhaya...||4-13| ................488 jJAnivacana viSa amRta...15-2-10.... 2327 dvividha nAza paNi jANiIM...||9-24| ..... 1344 tattvArthi naya sAta cha...8-95 ...............935 | dvividha prayogaja vIsasA...||9-195 302 pariziSTa-1 * ............917 602 ........ 1308 tapagaccha nandana surataru...ll17-1.......... 2587 caNuka manuja kevala vaLI...14-16| ..... 2207 tAsa pATi vijayadeva sUrIzvara...17-3... 2592 dharama kahIi je guNa sahabhAvI...2-2...... 101 tAsa pArTe vijayasenasUrIzvara...||17-25 ..... 2590 dharamazakti prANInaiM pUrava...2-8| ............ 148 tiNaU bhASyaIM bhAkhiuM...I8-21| ........ 1069 dharma apekSAU IhAM alagA...||11-5|| ..... 1709 te azuddha valI pAMcama....||5-14| ............ 643 dharma, adharma re gagana...ll10-3 ............ 1400 te kAraNi gurucaraNa-adhIna... 1-8 / ............ 75 | dharmabheda jo anubhava bhAsaI...||4-6| ......... 441 gurunA uttama udyamathI...17-46 ......... 2594 dharmasaMgrahaNi re e oI mata...10-135 . 1514 te gusnI bhagati zubha zakti...17-11|| 2611 | dharmAdika parapannayaI,...ll14-14)........... 2199
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2634 * pariziSTa-1. * dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga...// DhALa-gAthA | pRSTha | dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga.... DhALa-gAthA | pRSTha dharmAdikamyuM re saMyuta loka../10-9o . 1476 pulanaI IkavIsamo re,.13-12A ....... 2054 dharmI, achatAM dharma...3-13 .............335 | puSazabda jima puruSanaI.../14-6ll ..... 2146 dhruvabhAva zUla jusUtrano..9-27I ... 1370 pracayaUrdhvatA re ehano saMbhavaI.../10-16/1561 nava naya, upanaya...pa-TA....................623 | pradeza- avibhAgI pudgala.../11-2... 1669 navaI naya ima kahiyA..I6-16ll . ...810 | bahu bhAva ja ehanA jANai...ll16-pI... 2375 nahi to sakalazUnyatA hovai../11-6 .. 1715 bahukArya kAraNa eka jo...-pI.......... 1163 nANa paramaguNa jIvano...ll15-1-8AA . 2283 | bahubhAMti pheIlI jena...I6-rA ........................678 nANa sahita je munivarA./15-2-1 . 2291, bahumAnagrAhI naI kaDio.../6-7I ...714 nANarahita je zubha kriyA,...15-1-al . 2257 | bahuvidha bAhya kriyA karaI.../15-2-6... 2311 nANarahita hita pariharI,.../15-2-3. 2299 | bAlabhAva je prANI...4-pA .......................435 nija utkarSathI harakhiyA,...ll15-2-7ll .. 2315 | bAhira bakapari cAlatAM...ll15-2-pI..2307 nija nAnA paryAyaI.../11-LA ....... .... 1731 bAhyakriyA chaI bAhira yoga...// -pA ............44 nija-paraparyAyaI ekadA..9-18..... 1302 | bIjA bhASaI re joIzacakranaI.../10-12A 1499 nimmAdhika guNa-guNibheI...ITa-pA..........921 | bhAkhii jima bhakta..//6-10gA.............737 naiyAyika bhAI IsyuM...3-9o... .......312 bhinna dravya-paryAyanaI jI./3-pA . 280 pakvattha dravyAratho re...I8-10 ........942 bhinna prayojana viNa...I8-17 ............... 1036 pakvanaya tiya aMtimA re..II8-12A ...........955 | bhinna vigatimAM rapa eka...ra-pA ...........135 padravyAdikagrAhako, navamo...pa-18 ............664 bhinna viSaya navagyAnamAM.pa- pa 6 00 parapratyaya dharmAdikANo../9-23o........... 1336 bhinna-abhinna re tividha../10-1il ... 1387 paramabhAva pAriNAmikabhAva.../11-12 ..... 1834 | bhUta naIgama kahiu pahilo../6-8 .720 paramabhAvagrAhaka kahio....pa-19o ...........666 bhUtavata kahaI bhAvi nagama.../6-9o .......... 731 paramabhAvagrAhaka nayaI re...ll13-pA ... 1999 | bheda bhaNaI taiyAyiko...3-1pA ............342 paryAyaartho anitya azuddho.../6-6ll . ......711 | bheda-abheda ubhaya kima...4-1I ...361 paryAyaartho nitya zuddho.../6-pI ........ ....706 | bhedakalpanAyuta nayaI re..13-14 . 2065 paryAyaI paryAya upacariI...I7-8 .85ra | bhedakalpanArahitathI re..13-3 ... 1975 paryAyathI guNa bhinna na..ra-11AA .........175 | bhedabheda tihAM paNi kahatAM....4-7ll.......448 paryAyayi jima bhAkhika dravyano.../10-19. 1584 | maMdagati aNu yAvat saMcaraI.../10-14... 1547 paryAyAratha kalpana, uttara..ll4-12A .............486 | madhyama kiriyAta huI..ll15-1-ro .... 2254 paryAyArtha bhinna vastu.l4-10 475 | mithyAtvAdikakarmathiti, akaraNa...ll15-1-6 2271 pahilo dravyAratha nayo.pa-hA ................628 | mukhya vRtti sarva lekhavaI.../pa-all ..............593
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ ....... * ........... pariziSTa- 9 * dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga.... DhALa-gAthA | pRSTha dravya-guNa-paryAyarAsanI gAthAno pUrvabhAga....I DhALa-gAthA | .........527 mukhyavRtti dravyAratho...5-2 ............ 589 | saMgraha-vyavahArAdikaIM 2,58-11, yogazAstranA re aMtarazlokamAM...10-15 . 1558 | saMgrahaIM naya saMgraho te...6-11| ...............755 varNa-gaMdha-rasa-phAsAdika guNe...10-20nA . 1635 | saMjJA-saMkhyA lakSaNathI...2-16| ............ 234 vartato sUtra bhAkhaIM...6-13 .............779 | saMyoga vinA ekatvano te...9-21| ...... 1318 vartanalakSaNa sarva dravyaha...10-10 1483 | saMyoga AkRti pari,...14-11| ........ 2184 vaza nirupakrama karmanaIM...15-2-2| ........ 2295 | saMzleSitayogaU bIjo re,...8-7) ............928 vijAtithI te jANo re...7-18 .............889 | sadbhUta vyavahAra re....7-1, .............. 817 viNa baMdha 2e hetu saMyoga...II9-22| ....... 1332 | sadbhUtavyavahArathI re...ll13-4 .............. 1979 vinA dravya-anuyogavicAra....||1-2| ............ 14 saptabhaMga e dRDha abhyAsI...II4-14, viSayabheda yadyapi nahIM hai,8-8||.............. 931 samakita sUkuM re iNi pari...||10-25 ..... 1387 vyavahAra saMgrahaviSayabheda...||6-12| ...........768 | sammati-tattvAratha pramukha graMtha...1-9)............ 79 vyavahAraIM nizcaya thakI...8-20 .......... 1058 | sarva dravyanai re je dii...10-8 ........ 1458 zakti avasthita nijarupAntara...11-11|| 1821 savi artha samayamAM....9-28|| .............. 1378 zaktimAtra te dravya sarvanI...2-6| ....... ........... 142 sahaja UrdhvagatigAmI muktanaI...10-6|.. 1444 zabda prakRti-pratyayAdika...||6-14| ............. 790 | sahajai thAi te vIsasA...l9-20nA zuddha azuddha dvibheda re....-2| .................820 | sAdi-nitya paryAyaaratho...6-3| ...............95 zuddhadravyavyaMjana aNu...ll14-8|| 2164 sAmAnya ma jANo, e to...16-3)..... 2369 zuddhAzuddha dravyArthikaIM re,...||13-15 ....... 2070 | siddhasena pramukha Ima kaha.....-13 ...........958 zuddhAhArAdika tanu yoga..... - ................. 21 | suNo bheda paryAyanA...14-1|| ........... 2113 zokAdijananaIM vAsanAbhedai...||9-6|| / ......... 1169 sUkSma arthaparyAya te,...14-9| .............. 2169 zyAmabhAva je ghaTa I...||4-4............... 429 | svadravyAdikagrAhakaIM re...||13-1|| ............ 1963 zrI guru jItavijaya tasa sIso...17-85. 2603 | svadravyAdikagrAhako, bheda...pa-17ll ...... zrIkalyANavijaya vaDavAcaka...17-6| ..... 2599 | svabhAvanaIM ekAdhAratvai..11-9thI ......... 1789 zrIguru jItavijaya mana dharI....1-1............. 4 svabhAvabhedasahita kahiyA re... 13-18... 2107 SaT bheda naya paryAyaartho... 6-1............. 677 svarNa kuMDalAdika huuM...||3-3|| . SadguNahANI-vRddhithI...14-7|| ........... 2154 havaDAM jANyo aratha te...3-12| ............. 330 saMgraha naIM vyavahArathI re,...8-15|| 1000 - hivaIM bheda guNanA bhAkhIjaIM...11-1|| .. 1649 ........ 1314 ....661 256 ........ 2635 pRSTha 953 ........
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-2) pRSTha (5) 2636 ye rAsastabake granthAH, mUlakRtopajIvitAH | varNAnukramapaddhatyA, sUciH teSAM prakathyate / / dravya-guNa-pacayanA rAsa + TabAmAM AvelA saMdarbhagranthonI akArAdikramathI sUci ) saMdarbhagraMthanuM nAma pRSTha | saMdarbhagraMthanuM nAma (1) anuyogadvAra .... 963,1037,1044 | (23) jIvAbhigamasUtra......................... 1492 (2) anekAntajayapatAkA.......................... 79 | (24) jainasyAdvAdamuktAvalI ............. 1964 (3) anekAntavyavasthA .....79,424,521 | (25) jJAnasAra. ........................... 1074 (4) anyayogavyavacchedAviMzikA... 346, | (26) tattvArthasUtra.. ......8,79,96,208, 350,1113 935,953,1053, 1140, abhidhAnaciMtAmaNi.................. 2021 1218,1514,1520, AcArAMgasUtra .......8, 373, 1923 1526,1579 (7) AsamImAMsA............................ 1207 | (27) tattvArthasUtrabhASya. .....1053 (8) AlApapaddhati ................172,1037, | (28) dazavaikAlikasUtra....................... 2329 1664,1937,2055 (29) dRSTivAda............. ......... 73 (9) Avazyakaniyukti .........936, 2340 | (30) dravyasaMgraha......................630,1549 (1) Avazyakasutra.............936,2343 | (31) dvAtrizikA prakaraNa (yazo.) .... 2382 (11) uttarAdhyayanasUtra...........1426,1483, | (32) dvArkiMzikA prakaraNa(siddhasenIya) 1524, 1487,1698,2083,2184, 1525 2185, 2187,2188,2277 (33) dvAdazAnayacakra .................... 456 (12) uttarAdhyayanasUtrabRhaddhati...............1350 (34) dharmasaMgrahaNa ...........1514,1515 (13) upadezapada ........24,2265,2269 | (35) naMdIsUtra...................................... 2157 (14) upadezapadavRtti...........................145 (36) nayacakra .................. 928,929,1040, (15) upadezamAlA......44,47,50,1397 1096,2204,2220 (16) upadezarahasya................................... 2269 (37) nayacakravAla.. .................... 79 (17) oghaniryukti.......................... 22,72 || (38) navatattva...... .................. 1698 (18) karmavipAka(navya prathama karmagraMtha) . 2588 | (39) niyamasAra..... ..........1638 (19) kavitAmRtakUpa ................. 2394 | (40) nizIthabhASya........................ 73,2280 (20) gacchAcAraprakIrNaka.... 2321,2323, (41) paMcadazI ........................................ 161 2328 | (42) pajhakalpabhASya........................ 29,31 (21) candramami ...................................8 | (43) pajhAstikAyasaMgraha...1638,1824 (22) cANakyanItizataka.................. 2347 | (44) puMDarIkaadhyayana (sUyagaDAMga) . 1075
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ * riziSTa-2 * 2637 saMdarbhagraMthanuM nAma | pRSTha | saMdarbhagraMthanuM nAma pRSTha (45) prajJApanAvRtti............................. ... 1352 | (65) vizeSAvazyaka bhASya.. 602,955, (46) pramANanayatattAlokAlaMkAra 130,1054 1069 (47) pramANavArtika..........................1189 | (66) vyavahArasUtra....................................... 73 (48) pravacanasAra..........65,1638,1816 | (67) zatAranayacakra .............................456 (49) prazamarati ...............35,38,1408, (68) zrAvakaprazami.. ..........2273 1488,1852 | (69) paDradarzanasamuccayavRtti . 363,364 (50) bRhat dravyasaMgraha.................630,1549 (70) SoDazaka..... .....26,2254,2379 (51) bRhatkalpabhASya................... 2280 | (71) samayasAra ................................ 1638 (52) bRhatkalpasUtra.. (72) sammati....... 8,14,15,70,71,73, (53) bhagavatIsUtra ..... 197,207,1078, | 79,175,182,181, 192,201, 1472,1503,1584 202,203,207,409,420, (54) bhagavadgItA ................... 150 436,506,509,528,602, (55) bhartuharisubhASita saMgraha ...............932 1077,1261,1274,1275, (56) bhAvaprAbhUta......................1638 1303,1309,1316,1321, (57) bhASArahasyaprakaraNa ...............1726 1322,1337,1367,2035, (58) mahAnizItha ............2271,2275 2036,2146,2148,2211 (59) mADUkyopaniSad ........................ 340 | (73) sammativRtti........................ 71,145, (60) yogadaSTisamuccaya................76,2257, 1352,1889 2260,2334, (74) sAMkhyakArikA .................................295 2361,2365 | (75) subhASitaratnAbhAMDAgAra.......932 (61) yogazAstra ....................1558,1559 | | (76) sUktamuktAvalI.......................... 2394 (62) lavIyastrayavRtti ...................... 386 | (77) sUktimuktAvalI.........................932 (63) lalitavistarA ............... 76,2334 | (78) sUtrakRtAga.......................8,34 (64) viMzika prakaraNa .................153,1394 | (79) sthAnAphaga.... 1078,1472,2157 | (80) syAdvAdaratnAkara (Akara)... 79,1061
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-3) 2638 sAkSipAThA aneke'tra ye rAsastabake gatAH | varNakramAnurodhena sUciH teSAM hi darzyate / / (dravya-guNa-paryAvarAsanA TavAmAM AvelA sAkSIpAThonI akArAdikramathI sUci ) 240d sAkSI16 ..............................................! | eind alls .............................................. pRSTha akammassa vavahAro Na vijjai.... AdAvante ca yannAsti..... (pa.da.13/68) .... 161 ___(A.1/3/1/sU.110) ............ 1923 AdIpamAvyoma samasvabhAvaM.... agIyatthassa vayaNeNaM....(ga.pra.46)........... 2328 | (anyayoga.dvA.-5) .................... 1113 agIyattha-kusIlehiM...(ga.pra.48)............. 2323 | AyaNNayA mahANo... (paJcakalpabhASya-1616) .. 31 agurulaghuparyAyAH...(A.pa.pR.11) ............ 1664 | AyA sAmAie, AyA....(bha.sU.1/9/24).. 1078 acaramapariaTTesuM kAlo....(vi.pra.4/19) ......153 | ikkikko ya sayaviho....(A.ni.759)..........936 aNu duaNuehiM davve...(sa.ta.3.39). 1322,2211 ujjusuassa ego aNuvautte....(anu.sU.15) ....963 aNNoNNANugayANaM 'imaM va....(sa.ta.1.47) .. 2036 | utpAda-vyaya-dhrauvyayuktaM sad (ta.sU.5.29) .... 1218 atthi samae egaguNo....(sa.ta.3/13)......... 201 | upacArabahulo vistRtArtho.... (ta.sU.bhA.1.35) 1053 adhanena dhanaM prApta... (cA.nI.za.81) ............ 80 | uppajjamANakAlaM uppaNNaM....(sa.ta.3.37)..... 1261 anekAnte'pyanekAntaH tatrA.... (pazupAlamata).... 419 | uppAo duviappo, paoga....(sa.ta.3.32).. 1309 annonnaM pavisaMtA deMtA....(paJcAsti.7) ........ 1823 | eehiM dohiM ThANehi....(sU.kR.zrutaskandha 2.5.9) 34 anyo'nyapakSapratipakSabhAvAd yathA.... ekaviMzatibhAvAH syurjIva-pudgala... ___ (anyayoga. 30)........................ 346 (A.pa.pRSTha-5)................1937,2054 arasamarUvamagaMdhaM, avvattaM.... (sa.sA.49 + | egaguNakAlae (bha.sU.5/7/217)..............197 pra.sA.172+ni.sA.46+bhA.prA.64+ egattaM ca puhuttaM ca....(utta.28/13).......... 2188 pa.kA.sa.127) ....................... 1638 egasamayammi egadaviyassa....(sa.ta.3/41) ... 1303 arpitAnarpitasiddheH (ta.sU.5/13)...............953 ege AyA (sthA.1/1/2) ...................1076 asadakaraNAdapAdAnagrahaNAt....(sA.kA.9).......295 asmin hRdayasthe sati....(SoDazaka-2/14) . 2379 | evaM sattaviappo, vayaNapaho.....(sa.ta.1/49)..509 ahammo ThANalakkhaNo...(utta.28/9) ........ 1426 | kaI NaM bhaMte ! davvA....(bhaga.25/4/734).. 1503 ahAkammANi bhuMjaMti...(sU.kR.zrutaskandha 2.5.8). 34 | kartumicchoH zrutArthasya.... AkAzamavagAhAya, tadananyA.... (la.vi.pR.49, yo.dR.sa.3) ...... 76,2334 (si.dvA.dvA. 19-25) ................1524 | kvedamanyatra dRSTatvam...( ) .......................393 AgAsAIANaM tiNhaM para...(sa.ta.3.33)......1337 | kalpanAgaurava yatra.... ( ) ...................1201 AdAvante ca yannAsti.....(mANDU. 1/6) ......340 | kAlazcetyeke...(ta.sU.5/38) 1520,1526,1579 1. prastuta sAkSIpAThonA akArAdikramamAM ()mAM darzAvela saMketonA spaSTIkaraNa mATe te te pRSThakramAMka jovAthI khyAla AvI jaze.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-3 . 2639 20 sAkSI416 ................................................ | 2 nd all6 ................................................ pRSTha kiM gIyattho kevalI? caubvihe... | te haMti parAvekkhA , vaMjaya....(bhA.raha.30) ..... 1726 (bR.ka.bhA.1/962) .................. 2280 | daMsaNapakkho sAvaya....(A.ni.1165)........ 2340 kiM syAt sA citrataikasyAM...(pra.vA.2/210) 1189 davvaMtarasaMjogAhi keI daviyassa.... kiJcicchuddhaM kalpyamakalpyaM....(prazamarati-145).. 35 (sa.ta.3/38) ...... ...................1321 kimayaM bhaMte ! kAlo tti... (jIvA.) ......... 1492 | dANAiA u eyammi ceva.... kevalanANe duvihe paNNatte... | (vi.vi.pra.6/20) .................... 1394 (sthA.sU.2/1/71)................... 1277 | duvihe AgAse paNNatte....(sthA.2/1/74, gaIpariNayaM gai ceva keI.....(sa.ta.3/29) .....409 | bha.sU.2/10/121+20/2/663) ..1472 gIyatthassa vayaNeNaM...(ga.pra.44).............. 2328 | dUre tA aNNattaM guNasadde ceva...(sa.ta.3/9).....181 gIyattho ya vihAro....(o.ni.122) ............ 72 | dezaM kAlaM puruSamavasthA.....(pra.ra.146).......... 38 gIrvANabhASAsu vizeSabuddhi.... ( ) ............ 2356 | do uNa NayA bhagavayA....(sa.ta.3/10) ........ 191 guNa-paryAyavad dravyam (ta.sU.5/37) ....... 96,208 | dohi vi Nayehi NIaM,... guNao uvaogaguNe....(bha.sU.2/10/118) ...207 / (sa.ta.3/49, vi.A.bhA.2195) .....602 guNavikArAH paryAyA (AlApa.pR.6).............172 | dravyaM paryAyebhyo'sti...( ).......................962 guNasaddamaMtareNa vi, taM....(sa.ta.3/14) .........202 | dhammo adhammo AgAsaM...(utta.sU.28/8).... 1487 guNANamAsao davvaM egadavva....(utta.1/48) . 2083 | dharmAdharmAkAzAdyekaikamataH...(pra.ra.214)....... 1488 gurudoSA''rambhitayA laghva....(So.1/9)......... 26 dharmAdharmAkAzAnyekaikamataH paraM... caraNa-karaNappahANA,....(sa.ta.3/67) ....15, 528 | / (pra.ra.214)...................1408,1488 cintAmaNiH paro'sau teneyaM.... | na hi dRSTe'nupapannaM.... (la.vR.1/27) ........... 386 (SoDazaka-2/15).................... 2379 | na hi pratyakSa....( ) ............................390 chaNhaM taha paMcaNhaM....( ) .....................1003 | nava nayAH....(A.pa.pR.6) ....................1037 jaM ca puNa arahA tesu....( ) ...................193 | nANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM.... jaM ca puNa arihayA....(sa.ta.3/11) ..........192 | (utta.28/11, na.ta.5) .............1698 jaM vattaNAirUvo, kAlo...(dha.sa.32)......... 1515 | nANAhio varataraM hINo...(u.mAlA.423)....... 47 jaha dasasu dasaguNammi....(sa.ta.3/15) ........ 203 | nA'sato vidyate bhAvaH...(bha.gItA a.2.16)...150 je saMghayaNAiyA bhavattha....(sa.ta.2/35) ..... 1275 | nauzca khalajihvA ca.... jo jANadi arihaMte.....(pra.sA.1/80) ......... 65 | (sUktamuktAvalI-31/20, jJAnameva paraM mokSaH.... ( ).................... 2343 kavitAmRtakUpa-10)............... 2394 jJAnAdiguNopetA mahAntaH...( ) ................ 2603 | paDhamaM nANaM tao dayA....(da.vai.4/10)....... 2329 tadbhAvA'vyayaM nityam (ta.sU.5/30) ..1140,1733 | paDhamasamaya-sajogibhavatthakevalanANe.... tAttvikaH pakSapAtazca bhAva....(yo.dR.sa.223) . 2260 (sthA.2/1/60, na.sU.85) .......... 2157
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ ................pRSTha 2640 * pariziSTa-3 * 2vAgata sAkSI416 ................ .............. | 24gata sAkSIpA6 ................. payovrato na dadhyatti, na....(AptamImAMsA-60) 1207 vitigicchAsamAvanneNaM....(AcA.5.5.42) ..... 373 parasparaviSayagamanaM = vyatikaraH...... | vidvattvaM ca nRpatvaM ca...(cANakyazataka-3) .... 2347 ___(Sa.da.sa.vR.zlo. 57) ..................363 vidhiH, vidhi-vidhiH...(dvA.na.ca.1/1).........456 parigamaNaM pajjAo, aNegakaraNaM.... | zaktayaH sarvabhAvAnAM kAryA'..... ___(sa.ta.3/12) .......................... 175 (sa.ta.vR.1/1 pR.54, u.vR.343) .....145 pariNAmo hyAntaragamanaM.... (uttarAdhyayanasUtra- zanairmuJcati sa pAdAn....( ) ................... 2307 bRhadvRtti-28/12 prabhRti) ............ 1350 | satta mUlaNayA pannattA...(anu.dvA.sU.152)..... 1036 pavibhattapadesattaM pudhattamidi...(pra.sA.2/14) ... 1816 | satparyAyeNa vinAzaH...(pra.pada 13 sU.182) .. 1352 purisammi purisasaddo....(sa.1/32)..... 436,2148 | sabaMdhayAraUjjoa, pabhA chAyA.... (utta.28/12, pUrvAparasAdhAraNaM dravyam....(pra.na.ta.5/5) ........ 130 na.ta.11)....... ............................ 1698 baMdheNa na volai kayAvi....(zrA.pra.33)....... 2273 | samAdhirnandanaM dhairyaM dambholiH.... bAla-strI-manda-mUrkhANAM nRNAM...( )........... 2356 (jJA.sA.20/2)....................... 1074 bAlaH pazyati liGga...(So.1/2) ............. 2254 | sarvamasti svarUpeNa, pararUpeNa... bhayaNA vi hu bhaiyavvA jaha....(sa.ta.3/27) ... 420 (jai.syA.mu.1/27) ................... 1964 bhAvAntaramabhAvo hi, kayAcittu...( ).......... 1681 sarve paryAyAH khalu...( ) ........................961 maMDukkacunnakappo kiriyAjaNio....(upa.raha.7) 2269 sarveSAM yugapat prAptiH saGkaraH (Sa.da.sa.vR. maggaNa-guNaThANehiM ya cau....(bR.dra.sa.13) .....630 | zlo. 57) ..............................364 maNerivAbhijAtasya kSINa...(dvA.dvA.20/10) .. 2382 | sahavAsyeva jAnAti sahajaM....( ).............. 2307 ya eva doSAH kila....(anyayoga.26) ......... 350 | sAhavio vi samudayakao....(sa.ta.3/33) . 1316 yadyapi na bhavati hAniH.....(bha.su.sa.672, | siddhattaNeNa ya puNo....(sa.ta.2/36) ......... 1275 su.ra.bhA.praka.5/pR.241, suMdarabuddhIe kayaM, bahuaM.. (upa.gA.414) ..... 1397 sU.mu.zlo.137) ........................932 subhagAo savvajaNaiTTho (na.ka.vi.49)........ 2588 raktau ca padmaprabha-vAsu.....(a.ciM.1/49).... 2021 sUI jahA sasuttA, Na... rayaNANaM rAsI iva, te...(bR.dra.sa.22)......... 1549 | (utta.29/AlApaka 61) ............ 2277 rUva-rasa-gaMdha-phAsA asamANa....(sa.ta.3/8)..181 | sUkSmaM jinoditaM tattvaM....(A.pa.pR.11 uddhRta). 1664 lokAkAzapradezasthA bhinnAH... snehAbhyaktazarIrasya reNunA...(prazamarati-55) ... 1852 (yo.zA.1/16/ajIva.52) ....... 1559 sva-paravyavasAyi jJAnaM....(pra.na.ta.1/2) ...... 1054 valIpalitakAye'pi kartavyaH....( ) ........... 2347 hINassa vi suddhaparUvagassa....(u.mAlA.348) ... 50 vigamassa vi esa vihI,...(sa.ta.3/34)..... 1367
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-4) 2641 yAni vizeSanAmAni, stabakAntargatAni hi / varNakramamanusRtya, teSAM sUciH pratanyate / / divya-guNa-paryAcanA rAsa + TabAmAM AvelA 38 vizeSanAmonI akArAdikramathI yAdI) vizeSanAma pRSTha | vizeSanAma *********. 337 asatkAryavAdI. ... 342 | boTika ................... 935,1037, 1055 asakhyAtivAdI .. bauddha .......... *. 131,326,1169,1171 trakSabhadeva........ * 2369 | malayagiri sUri . ......... 290 kalyANavijaya........................... 2599 | madhyavAdI sUri .................................. 958 kSaNikadravyavAdI ........................................ 967 mahAvIra ....................... ........... 720 jaIna......... 342,345,407,448,527, mAdhyamika (boddha)............................. 1188 pa28,678 | yogAcAra (bauddha) . 325,326,1181 jasavijaya...2611,2614,2616,2626 | yogendradeva. .... 1561 jinabhadragaNi.. .... .............. 955 | lAbhavijaya.................. ............... 2601 jItavijaya ........................... 4,2603 vardhamAna ............. ..... 1463 dikSaTAbhAsa ................... 2154 vAcakamukhya (umAsvAti mahArAja) ... digaMbara .... 398,620,817,1569,2220| vijayadeva sUrIzvara.. ........ 2592 digaMbaraanusArI.................. -138,172 vijayasiMha sUrIzvara................... 2592 devasena..173,929,1037,1096,2220 | vijayasena sUrIzvara. ................. 2590 naMdiSeNa................. ..................... 2275 vedAMtI.. | vedAMtI.................................. 404,1904, 2013 nayavAdI. ..... 567 | sAMkhya ......... 342,345 nayavijaya..........4,2603,2614,2616 siddhasena divAkarasUri ................. 958,1525 naiyAyika...... 147,222,269,312,342, haribhadrasUri .............. 1514,1828,2260, 746,1110,1198 2365 pazupAla .................. 419 hIravijaya sUrIzvara............... 2587,2599 prAcIna naiyAyika ......................... 441,1722 | hemacaMdrAcArya.. .......... 1113,1558
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2642 rAsa-stabakaniSThAH ye, zabdAH dezyAH sudurgmaaH| spaSTIkRtAH samAzritya, yAn granthAMste'tra suucitaaH|| rAsa-TabAnA agharA dezI zabdonA arthaghaTana mATe upayogamAM lIdhelA graMthonI yAdI ) (pariziSTa-1) krama AdhAra graMthonA nAma | kartA/prakAzanAdi | pRSTha kramAMka aMbaDavidyAdhara rAsa 326,1387. akhAnA chappA akhAjI 70,1387,1635,1821 | akhAnI kAvyakRtio khaMDa-2 | sAhitya saMzodhana prakAzana, 70,1387,1514,1635, amadAvAda 2307 akhegItA akhAjI 1387 | abhinava-ujhaNuM dehala 1387 | AnaMdaghana bAvIsI stabaka jJAnavimala sUri 136,330,565,1387, 1593,1732,2359 ArAmazobhA rAsamALA 21,326,330,1387, 1514,1635 8 | ukti ratnAkara sAdhusuMdaragaNI 326,330,1387,1514, 1635 upadezamAlA bAlAvabodha 326 uSAharaNa vIrasiMha 326,456 RSidanA rAsa 326,1387 | aitihAsika jaina kAvyasaMgraha agaracaMda nAhaTA 326,2220 | aitihAsika rAsasaMgraha bhA.1 vijayadharmasUri 1649 aitihAsika rAsasaMgraha bhA.2 vijayadharmasUri 1732 | kavi lAvaNya samayanI kavi lAvaNya samaya 1036 | laghu kAvyakRtio 16 kAdaMbarI-pUrvabhAga bhAlaNa 268,330,1387 17 | kAmAvatI lokavArtAkAra zivadAsa 2307 18 | kusumAMjali jinarAjasUri 136,174,565 19 | gurjara rAsAvalI orIenTala InsTiTyuTa, 21,67,1099,1387, vaDodarA 1514,1558,1715, 2 343 20| caMdra-caMdrAvatI vArtA gUrjara graMtharatna kAryAlaya,a'vAda |1558
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-4 * 2643 21 | krama AdhAra graMthonA nAma kartA prakAzanAdi pRSTha kramAMka cittavicArasaMvAda akhAjI 1387,1558,2311 | teramA-caudamA zatakanA traNa harivallabha bhAyANI 1036, 1715 prAcIna gujarAtI kAvyo 23 dazama skaMdha - bhAga-1-2 1387 24 dha vIsaLadeva rAsa kembrija yunivarsiTI,kembrija 1036 25 naMda batrIsI 325 26 narasiMha mahetAnI kAvyakRtio sAhitya saMzodhana prakAzana, 212,678,1387,2261 amadAvAda 27 | narasai mahetAnAM pada gujarAta sAhitya sabhA, 1558 amadAvAda 28 |naladavadaMtI rAsa mahIrAja 330,1387 29 | malAkhyAna 330,1387 30 nemiraMgaratnAkara chaMda kavilAvaNya samaya 136,565,1036,1478, 2184 31 | paMcadaMDanI vArtA mahA. sayAjIrAva gAyakavADa 330 vizva vidyAlaya,vaDodarA 32 | paMdaramA zatakanA cAra phArbasa gujarAtI sabhA,muMbaI 326,1514 | phAgu kAvyo pradyumnakumAra caupaI 330 prabodhaprakAza bhIma 1387,1593 35 prAcIna gurjara kAvya 21 36 prAcIna gurjara kAvyasaMcaya 325 37 prAcIna phAgusaMgraha 325 38 | prema pacIsI vizvanAtha jAnI 931,2292 39 | premAnaMdanI kAvyakRtio premAnaMda kavi 330,1387, 1514, 2307 40 bAlAvabodha Tu upadezamAlA dha royala eziyATIka 1387, 1514 sosA., laMDana 41 | bhagavad gomaMDala goMDala prakAzita 325,462,569,1487, 1547,2292,2592 42 | madanamohanA zAmaLa bhaTTa 330
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2644 krama AdhAra graMthonA nAma 43 madhyakAlIna gujarAtI zabdakoza 44 vasaMtavilAsa phAgu 45 | vikramacaritra rAsa 46 vimalaprabaMdha 47 SaDAvazyaka bAlAvabodha sattaramA zatakanA prAcIna gurjara kAvyo 49 samyaktvaSasthAna caupaI 48 50 siMhAsana batrIsI 51 harivilAsa rAsalIlA * pariziSTa-5 kartA/prakAzakAdi jayaMta koThArI kavi lAvaNya samaya taruNa prabhAcArya * aMdherI gujarAtI jena saMgha, muMbaI zAmaLabhaTTa pRSTha kramAMka 212,330,2261,2292, 2329,2592 325 212,2261 1387 21,326,330,1036, 1514,2359 325 94 212,1558,2261 136
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa- 6 parAmarzagatAH zlokAH, nAnAcchandonibaddhAH ye| varNAnAmAnulomyena, sUciH teSAM vitanyate / dravyAnuyogaparAmarzanA 289 zlokono akArAdikramathI nirdeza dravyAnuyogaparAmarzanA soDano puurvbhaag....|| zAkhA / so' // pRSTha 1. .823 AtmanaH kevalajJAnaM bhuut...||7/3|| AtmArthikRte praakRtgiraa...||16/1|| ......... 2355 Avazyake bhASitaM tato... // 15/2-13 // . 2343 iti bahvarthatAM hitvA ... // 8/24 // iti yaH paryayeNeto bhAvo... // 9/17|| itthaM dharmANusiddhiH syAd .... ||10/17 // itthamuktA smaasen....||10/21|| . | dravyAnuyogaparAmarzanA zlokano pUrvabhAga....| zAkhA/zloka // pRSTha aNAvaNugatau skandhe ruupaa...||9/26|| 1366 aNuH pudgaladravye zuddha .... | 14/8 // . ........... 2164 adharmadravyajanyeSTA pudgl...||10/5|| 1426 anityaa'shuddhpryaayny....||6/6|| . 711 anupacarito bhAvo hi...||13/17|| . / ........... 2081 anupacarito bhUto... ||8/5 // . 921 anuvRtti-vyAvRttyapekSayA svabhAveSu... // 11/5 // . 1709 anenaivA''zayenoktam, sammatau ... // 9/14 // .... 1274 antarbhAvitayorevaM ksmaaduktiH...||8/14|| ....... 985 antyabhAvasya lopaH syAdeva // 13/12/ antyo dravyArtha ukto hi... // 5/19 // andhakAre prakAzasya // 9/25 // anya AcArya aacsstte....||10/12 // . 1499 upanayAstrayastatra, dharma... // 7/1 // anyathA sarvazUnyatA bhaved // 11 / 6 // 1715 UrdhvatApracayaH tasya syaat....||10/16|| anvayakArakaH prokt...||5/16|| 653 UrdhvasAmAnyazaktiH saa...||2/4|| apradezatvasUtrAddhi kAlANuH...||10 / 18 || ... 1577 RjusUtranayAdezAt kssnn...||14/5|| abhUtavyavahArasya dvau ... // 8/6 // . 925 Rte drvyaanuyogohN....||1/2|| ityevaM smmtaavuktmrtho...||13/10|| ..........2035 idAnIM sa mayA jJAta ...||3 / 12 // 2054 utpAda - vyayagauNatvam, dvitiiye...||5/11|| ......... 666 | utpAda - vyayagauNatve sattAgrahe ... // 13/2|| .... 1359 upacArAdapi syaann...||13/9|| 2645 ......................... 1096 1295 1569 1643 330 .......633 1970 2028 ...817 1561 129 2144 14 219 2077 ekatvaM tu pRthaktvaM sngkhyaa....||14/12|| .... 2187 2021 ekasvabhAva ekatra nicito ... / 12 / 10 // .......1908 . 2011 ekAnekasvabhAvairhi mitho...||2/14|| 2005 ekopacArato yatra dvitIyastu... // 7/16 // ..... 1314 etatkRpayA pANI pidhAya... | 16 / 4 || .......... 2373 . 478 karma - sahajabhedAt sa... // 12/11 // 1917 .881 ..... abhuutvyvhaaraaddhyupcrit||13/16|| abhUtavyavahAreNa jIve mUrta... // 13/8 // abhUtavyavahAreNa jIve ... // 13/7 // abhUtavyavahAreNa, krm...||13/6|| . ayatnajo dvitIyaH, s....||9/20/ avAcyatAM labhetaiva yug...||4/11 // . asdbhuutaavhaarstvny...||7/5|| . 834 karmopAdhyanapekSe tu sannityaH...||6 / 5 || ...........706 2375 kalyANavijayavAcakavareNyo hiir....||17/6|| 2599 asyA bhAvAn pazyati kevlii...||16/5|| . 1. prastuta akArAdikramamAM |||mAM darzAvela saMkhyA 'dravyAnuyogaparAmarza' graMtha saMbaMdhI zAkhA/zlokano kramAMka jaNAve che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2646 * pariziSTa-6 . dravyAnuyoparAmarzana dono pUrvamA..... lets // pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzana dono pUrvamA..... 4/Pelso pRSTha kAJcanaM kunnddliibhuutm...||3/3||.................256 cetanabhAva ekaantaad...||12/2|| .............. 1856 kAryabhede hi shktistu....||2/9|| ................157 | caitanyavyavahAraH syaat...||12/1|| ............. 1847 kAlo dravyaM na. pryaayo....||10/10|| ........1483 | jaDA ye hitA'petAH sviiyaa...||15/2-3|| ...2299 kevalajJAnabhAvo hi jiivo...||8/2|| .............910 jaDAste jinazAsane sty...||15/2-9|| ...... 2321 kaivalyaM zuddhabhAvo hyshuddh...||12/9|| .........1901 | janma-nAzAnuvRttyaiva bhuutaadi....||9/11|| ....... 1229 kriyAmAtrakRtaH karmanAzo drdur...||15/1-5|| . 2265 | janma-vyaya-dhruvatvairhi prinnaamH...||9/2||...... 1122 kSetra-kAlAdiyogena bhvnti....||4/9|| ..........459 | jItavijayavAcakendra aasiit....||17/8|| ..... 2603 khadyotatulyA kriyA vijnyaanN...||15/1-4|| .... 2260 jIvAjIvau hi siddhaante....||10/11|| ........ 1491 khalo'tra dveSTi mAnAd ydi...||16/7|| ........ 2394 | jainI gIrbahudhA vyaaptaa...||6/2|| .................678 guNa-guNyAdibhedasvabhAvaH sNjnyaa...||11/10||... 1805 jJAna-caraNaguNahIno jnyaanN...||15/2-11|| ..... 2333 guNa-paryAyabhAg yttu...||2/1|| ................... 89 | jJAnaM dRSTiH sukhaJca viiry...||11/3|| ........... 1685 gunn-pryaayyoroghshktirdrvye'khile...||2/6|| ..... 142 | jJAnamAtmaguNaH paraH jnyaanN...||15/1-8|| ....... 2283 guNapriyasannidhAne sthaanaaptye....||15/2-8|| ... 2319 | jJAnazUnyA satkriyA kriyaarhitN...||15/1-3|| 2257 guNabhedA adhunA procynte....||11/1|| ........ 1649 jJAnasvabhAvato'saddhi bhaaste...||3/11|| ....... 325 guNabhedAH svbhaavsy...||13/18|| ............ 2107 | jJAnopetA munayo ye hi...||15/2-1||......... 2291 guNavikArAH paryayA ityuktvaa....||14/17||... 2220 | tacchiSyaH pnndditvrlaabhvijyH....||17/7|| . 2601 guNasya hyatiriktatve gunnaarthiko...||2/12|| .....190 | tatacaivA'sato jJaptiH, jnm...||3/14||.......... 339 guNAdyabhedato drvybhed...||3/6|| ................. 286 | tato'pi srvaa'ghvRndnaashe...||16/6||.......... 2389 guNe dravyopacAro hi...||7/10||.................858 | tattvArtha-sammatigranthau vrau...||1/9||.............. 79 guNe hi pryyaaropo...||7/11|| ..................863 | tattvArthe dve mate dhrm...||10/13|| ............. 1514 guru-zrutAnubhavabalAt kthito....||15/1-1|| . 2247 | tattvArthe hi nayAH spt...||8/9|| ................935 gurugamata etadartho jnyeyo....||16/2|| ........... 2361 | tatpaTTaprabhAkaro vijysensuuriH...||17/2|| ..... 2590 ghaTa-mauli-suvarNArthI vyyo....||9/3||........ 1132 | tatpaTTe vijayadevasUrIzvaro hi...||17/3|| ....... 2592 ghttdhvNsaa'pRthgmaulijnmnyekaiv....||9/8||..... 1198 | tatra jJeyaH svjaatiiyaa...||7/13|| ...............867 ghaTavyayaH kirITasya jnmaiv....||9/4||......... 1144 | tatrA'pyabheda-bhedoktau jyet...||4/7|| ...........448 ghaTAdi dravyamAdhAra aadheyau...||2/15||.......... 221 | tadapi yogshaastrsy...||10/15|| .............. 1558 ghRtazaktiryathA shsye...||2/7|| ................... 144 | tad gurucaraNAdhIno liin...||1/8|| ............... 75 caraNazUnyaH zrAvakaH yc...||15/2-12|| ..... 2339 | tadgurubhaktito hi shubh...||17/11|| ............ 2611 cetanatAdayacatvAraH svjaatyaa....||11/4||..... 1690 | tanna, naikaantto'sttv...||3/10|| ...............320
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ .......5 * pariziSTa-6 . 2647 dravyAnuyogaparAmarzanA zlokano pUrvabhAga.... zAkhA/zloko pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzanA zlokano pUrvabhAga.... zAkhA/zloko pRSTha tapagaNanandanasuradruH snyjaato....||17/1||....... 2587 | dharmabhedasya bhAne ced...||4/6|| ..................441 tulyadravyaparyayo vijaatiiy...||14/15||........ 2204 | dhrmaa'dhrm-nbhH-kaal....||10/3|| ........... 1400 teSAmuttamodyamAd giitaarthtaa...||17/4|| ........ 2594 | dharmAdAvupacaritaH pryogo...||14/13||........ 2193 tyaktvemaM dikpttopjnyaa...||5/7|| .................620 dharmAdiparaparyaye svpryaayaad...||14/14|| ....... 2199 traya upanayA uktaaH...||7/19||..................899 | dharmAdisaMyuto loko'lokstu...||10/9|| ..... 1476 trayAtmako'rtha eko hi...||5/1|| | dharmAdInAM smutpaado'ny...||9/23|| ........... 1336 trilakSaNatvamekatra tripdyaa''h....||9/1|| ...... 1107 | dharmI hyasati dharme cet...||3/13|| ..............335 dazabhedAdirapyatra jnyeyH...||8/18||..............1040 dhrauvyamapi dvidhA, sthuul...||9/27|| ........... 1370 vyaNukaM narAdi kevl...||14/16||........... 2207 | narAdibhedAd bahuH hyshuddh...||14/4|| .......... 2134 dravya-guNa-paryayA iti, priikssitaa...||14/18|| 2235 nava nayA: trycopnyaa:....||5/8|| ..............623 dravya-guNavibhedAt tau dvidhaa...||14/3||....... 2129 nA'sti bhvrthbhinntvN...||8/8|| .................931 dravyanityatA nAsti cet...||11/8||........... 1745 | nAnAkAlAnugataH vynyjnaa...||14/2||......... 2116 dravyazaktiranekatra drshytyekmev...||2/5| ........135 | nAnApradezabhAvastu bhinn...||12/5|| ............ 1877 dravyasya gunn-pryaay...||7/4|| ...................829 nAnApradezazUnyatve skmpaa...||12/6||......... 1881 dravyAdicintayA paarH...||1/6||................... 56 | nAnAbhAvAnAmekAzraya ek....||11/9|| ........ 1789 dravyAdInAM mitho bhedo....||3/1||............... .245 nAnAmAnagrahAdukto naigmst...||6/7|| ............714 drvyaanuyogrnggshcedaadhaadau...||1/4||............ nAnArItyetthamarthaH tri-lkssnn....||9/28|| ..... 1378 dravyAropo hi pryaaye...||10/19|| ............. 1584 | nAzo dvidhaa'nyruupenn...||9/24||.............. 1344 dravyArtha-paryayArthI cet...||8/10||............... 942 | | nijanAnAparyAye stypi...||11/7|| ............ 1731 dravyArthanaya Adyo hi...||5/9|| .................628 nijotkarSAt prahRSTAH te...||15/2-7|| ....... 2315 dravyArthanayato mukhyvRttyokto'bhed...||5/2||....... 589 | | nirupakramakarmavazAd ye munyo...||15/2-2|| .. 2295 dravyArthAd yugapad yugmaadbhinnN...||4/13|| ........ 388 | nizcaya-vyavahArau dvau...||8/1||...................907 dravyArthikanayo'zuddhaH cturthH...||5/13|| ........639 nizcayAd vyavahAre ko...||8/20||............. 1058 dravyArthikanayo'zuddhaH pnycmo...||5/14|| .........643 naiyAyikAH prbhaassnte'sttve...||3/9|| ............ 312 dravye guNopacArastu 'gauro...||7/9|| .............855 naiyAyiko bhaNed bhedN...||3/15||................ 342 dravye drvyopcaarstu...||7/6||. .................842 | payovrato na dadhyatti n...||9/9|| .............. 1204 dravye'sti gunn-pryaayaa'bhedsNsrg...||3/2|| ...... 250 | paradravyAdikagrAhI drvyaartho...||5/18|| ...........664 dravyeNA'laM gunnsyaiv...||2/13|| ................ 212 | paryaye pryyaa''ropo...||7/8||....................852 dvibhedo vyavahAraH sdbhuutaa...||8/3|| ..............917 paryAyAnyo guNo na syaad...||2/11||............ 175 ......2
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2648 * pariziSTa-6 . dravyAnuyogaparAmarzanA zlokano pUrvabhAga....zAkhA/zloko pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzanA zlokano pUrvabhAga. zAkhA/zloka | pRSTha paryAyArthanayA antyaastryo...||8/12||............955 bhedakalpanayA zUnye dhaaryaik...||13/3|| ....... 1975 paryAyArthanayenokto bhedo vRttyaa...||5/3||..........593 | bhedaprakalpanA''dAne ssssttho'shuddhH...||5/15|| ......649 paryAyArthamate bhinnaM srvN....||4/10|| .............475 | bhedaprakalpanAzUnyaH shuddho...||5/12|| ............636 paryAyArthamatollekhAt sm...||4/12||.............486 | bhedApekSanayenaiva naanaaprdesh...||13/14|| ........2065 paryAyArtho hi ssddbhed...||6/1||..................677 | bhedAbhedobhayaM mAnyaM katham ?... // 4/1 // .......... 361 pAradazvA hi yastasya yo...||1/7|| ............... 70 | bhedAbhedau nayo yo hi...||5/4|| .................596 pAriNAmikabhAvo jinoktH...||11/12|| ...... 1834 | madhyamaH kriyAnirato bhvti...||15/1-2|| .... 2254 puruSavyaJjanavAcyaH yathA hi...||14/6|| ....... 2146 | mandagatyA nbhoN'she'nnuH...||10/14|| .......... 1547 prakRtyavayavaissiddhaM shbdN...||6/14|| .............790 | mithyaatvaadyutkRssttsthitykrnn...||15/1-6|| ... 2271 pramANa-nayato bodhmekviNshti...||12/14|| ... 1941 | mInasyeva jalaM loke yaa...||10/4|| .......... 1411 prayoga-visrasAjanyo dvidho...||9/19|| ........ 1308 | muktAtastadguNebhyaca ythaa...||2/3||...............124 prayogaH pacati vriihiin....||6/10||..............737 | mUrtabhAvAddhi muurtttvN...||12/3|| ............... 1865 prAk kAryasya tirobhaav...||3/8||............... 302 yatrA'tirohitA muurttirmuurttaa...||13/11||...... 2048 prAcInapudgalAvarte dhrmsy...||2/8||............... 148 yatsevAprasAdena cintaamnni...||17/10||....... 2609 proktA nava nayA vkssye'dhunaa...||6/16|| .........810 | yathA saMsAriNaH srve...||5/10|| ................630 bhuprdesh-caitny-muurt...||12/13||............ 1936 | yathA''kRtidharmAdeH shuddho...||14/10||........ 2177 bahuvidhAM bAhyakriyAM kurvnto...||15/2-6|| ... 2311 yadyabhedastrayANAM na trhi...||3/7||................293 bahusambandhato naanaa...||9/18||................ 1302 yadyutpattirna pacAt syaat...||9/13|| .......... 1269 bAhyakriyA bhiryogcaa'ntrnggo...||1/5|| ......... 44 | ydyutpttivishissttprdhvNs....||9/12|| ........... 1240 bAhyato'bhyantaraM ruupN...||8/22||...............1074 | yyorbhedstyoruupaanyyutyor...||4/8|| ............453 bAhyavRttayo bakavat clnti...||15/2-5|| ... 2307 | yeSAmuttamamArgodyamaH shubh...||17/5|| .......... 2597 bhavyasvabhAvaH svruupaantr...||11/11|| ........ 1821 yo guruH mamaiva sv-pr...||17/9||............ 2605 bhavyA'bhavyatvamAkhyAtaM prm...||13/5|| ....... 1999 yo ghaTaH zyAma aasiit...||4/4|| ..............429 bhAvalezyA tu kRssnnoktaa...||7/7|| ..............848 yo jJAnAdiH svpryaayH....||9/16||...........1280 bhAvye bhUtopacArokteH dvitiiyH...||6/9|| .........731 | yo hi bAlatayA dRssttH...|4/5|| .................435 bhinnaprayojanA'bhAve suutroktN...||8/17|| ........1036 | yo hyevaM pratidivasam, vibhaav...||14/19|| ... 2240 bhinnA nopanayA ysmaad...||8/19|| ............ 1053 re samAcara samyaktvam, td....||10/2|| ...... 1387 bhinnA'bhinno'rtha evaM tri-cihnH...||10/1|| ... 1387 | vrnn-gndh-rs-sprshyogaat....||10/20||..... 1635 bhUtanaigama aajnypto...||6/8|| .....................720 | vastrANi me vijaatyo...||7/18||................889
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-6 . 2649 dravyAnuyogaparAmarzadono pUrvamA.....|uni/Prism pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzana ko pUrvamA..... M/Pets // 4 vijaatiiyopcaaraadbhuut|||7/14|| .................873 sadbhUtavyavahAreNa gunn...||13/4|| .............. 1979 vibhaktayoH vibhAgaH syaad...||8/16||......... 1018 sadbhUto'pi dvidhaa''ropaa...||8/4||...............919 vibhinnadravyaparyAye bhvnaadik...||3/5|| .......... 280 | saptabhaGgyA dRDhAbhyAsAd yH...||4/14|| .........527 vividhakAryakAryeko drvysvbhaav....||9/5||.... 1163 | smy-pudglaannuunaamek...||13/13||............ 2062 vividhanayabhaGgairhi traividhy...||8/25|| ..........1099 samaye pryydhvNso'nityo...||6/4|| ..............699 vividhA guNa-paryAyA vrtnte...||2/10||......... 172 sarvathA'mUrtatA'yoge jiiv...||12/4||.......... 1873 vizeSAkhyA svabhAvA hi...||12/12|| ........ 1931 sarvadravye'vakAzaM yad dtte...||10/8||.......... 1458 vizeSAvazyake hyevaM prokt...||5/6|| .............602 | sahabhAvI guNo dhrmH...||2/2|| .................. 101 vizeSAvazyakokte te aadriyetaaN...||8/21||.... 1069 sAkSiNi sarvaloke yt...||4/3|| ............... 385 vizve vRttirdvidhA dRssttaa...||12/7|| .............. 1889 | sAdinityo dvitIye sn...||6/3|| ...............695 viSamapi sudhA jnyaanino...||15/2-10|| ....... 2327 | sAmprataM svaanukuulnycrjusuutrstu...||6/13|| ........779 viSayo'nyo nayajJAne srvthaa...||5/5| ...........600 | siddhatvena tadutpAdaH, kevltven...||9/15|| ... 1274 vyaktInAM bhutaamaah...||8/23|| ............... 1081 | siddhasenAdisiddhAnte drvy...||8/13|| ............958 vyavahArastvasadbhUto nvdhaivN...||7/12||...........865 | sugItArtha-kevalinau drvyaadii...||15/1-7|| ... 2280 shbdvaacykriyaayuktmev...||6/15|| .............803 | sUkSmamarthaparyAyaM kevlvd...||14/9|| .......... 2169 ziSyazaGkAmiti jnyaatvaa...||4/2||................ 377 | skandha-dezavibhede syaat...||3/4||...............268 zuddhA'zuddhadvibhedaH s...||7/2|| ..................820 | skandhA'hetoH samutpAdo dhrmaadeH...||9/22||... 1332 zuddhA'zuddhanayAd viddhi hi...||13/15||....... 2070 | sthitihetorabhAve syAd nityaa...||10/7|| .....1453 zuddhoJchAdistanuryoga itrstuudito...||1/3|| ....... 21 syAt sNlessityogen...||8/7|| ..................928 shokaadihetusNskaarbhedaat....||9/6|| ........... 1169 sva-parajAtimAzritya tRtiiyH...||7/15|| ........876 zrIjItavijayaM ntvaa....||1/1||...................... 4 sva-parobhayajAtyA'sya tryo...||7/17|| .........883 zruNuta paryAyabhedAn, te...||14/1|| ............ 2113 | svakapaTaM tu na jaannti...||15/2-4|| ........ 2303 SaDguNahAni-vRddhito ythaa...||14/7|| ......... 2154 svata Urdhvagatau mukte...||10/6||.............. 1444 saMyogamRta ekatvam, drvy...||9/21||......... 1318 | svadravyasya vyayotpAdau praagutpnne...||9/10|| ... 1222 saMyogo'pi paryAya aakRtiriv...||14/11||... 2184 | svadravyAdigrahAdeva drvyaarthik...||5/17|| ........661 saGgRhNan saGgrahaH prokt...||6/11|| ............755 svadravyAdigrahe khyaataa...||13/1|| ............. 1963 saGgraha-vyavahArAbhyAM naigmo...||8/15|| ....... 1000 svabhAvato'nyathAbhAvo vibhaavo...||12/8|| .... 1896 saGgrahArthavibhedI ca vyvhaaro...||6/12|| .......768 svalpAM memAM bodhata, jin...||16/3|| ........ 2369 saGgrahe vyavahAre caitaavnt...||8/11|| ........... 953 | | svAzrayavyApitvamavibhAgini pudgle...||11/2|| . 1669 snyjnyaa-sngkhyaadibhishcaapi...||2/16|| .......... 234 hetubhedaM vinA jnyaanshktyaa...||9/7||............ 1181
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-7) 5 ...837 Nm ...854 2650 sva-paratantrasaMlagnAH, karNikAyAM sthitA hi ye / granthAsteSAmiyaM sUciH, tejasvinI hyupasthitA / / drivyAnuyogaparAmarzakaNikAmAM AvelA saMdarbhagraMthonI akArAdikramathI yAdI dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (1) akSyupaniSad .....................381 2482, 2483, 2485, 2519, 2529, (2) agnipurANa ...... 2538, 2539, 2544,2545, 2565, (3) aJjanAsundarIcaritra .......... ........338 2566, 2567, 2568, (4) aNubhASyaprakAzavRtti ............... ......668 2575, 2577, 2578 (5) atharvaveda .. ... 1507 | (14) adhyAtmasAravRtti (6) advaitasiddhi ...................... 1951 (15) adhyAtmopaniSad ...... 12, 1094, 1097, (7) adhyAtmatattvAloka............. 592,880 1680, 1944, 2141, 2242, (8) adhyAtmabindu.. 923,1090,1097,1865, 2302, 2413, 2460, 2483, 2262,2409,2478, 2478, 2517, 2523, 2488, 2519,2558,2570 2532, 2540 (9) adhyAtmabindusvopajJavRtti ... 1090,2119, (16) adhyAtmopaniSad (ajainagrantha)......... 2360 2420 adhyAtmopaniSadvRtti dekhie adhyAtmavaizAradI (10) adhyAtmamataparIkSA .......... 1078,1705 (17) anuttaraprakAzapaJcAzikA .............. 262 (11) adhyAtmamataparIkSAvRtti ....... 840,2405, (18) anuyogadvArasUtra... 107, 238, 495, 522, 2409, 2484,2538 791, 839, 853, 940, 956, 963, (12) adhyAtmavaizAradI(adhyAtmopaniSadvRtti) 1042, 966, 967, 968, 969, 973, 976, 1640,2302 979, 980, 981, 1034, 1036, (13) adhyAtmasAra .. 12, 76, 159, 632, 710, 1044, 1051, 1328, 1504, 1602, 1032,1068, 1097, 1298, 1379, 1610,1611, 1628, 1629, 1632, 1438, 1757, 1770, 1814, 1872, 2006, 2085, 2357,2472 1874, 1875, 1907,1914, 1939, | (19) anuyogadvArasUtracUrNi...........959, 975, 2004, 2023, 2024, 2038, 2045, | 978, 1469,1610, 1616, 1629 2073, 2105, 2143, 2162, 2238, (20) anuyogadvArasUtravRtti (maladhAra) . 114, 235, 2259, 2261, 2301, 2332, 2360, 236, 678, 687, 778, 959, 963, 2363, 2386, 2399, 2405, 2406, 972, 978, 1389, 1471, 1495, 2410, 2421, 2432, 2434, 2443, 1602, 1610, 1612, 1616, 1629, 2446, 2450, 2460, 2466, 2471, 1878, 2085, 2409, 2544, 2570 2475, 2476, 2477, 2479, 2480,
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 . 2651 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (21) anuyogadvArasUtravRtti (hAribhadrI)........ 959, (39) abhidhAnaratnamAlA ...... 343, 377, 611, 978, 1004, 1404, 1433, 1156, 2066, 2195 1469, 1616, 1629 (40) abhidhAnAdyekAkSarInAmamAlA .. 239,2235 (22) anekAntajayapatAkA ....79, 469, 1097, (41) abhidhAvRttimAtRkA ................ 1988 1179, 1725, 1760, 1782, 1786, | (42) amarakoza ....... 124, 158, 234, 253, 1807, 1839, 1971, 2059 362, 480, 803, 958, 1156, (23) anekAntajayapatAkAvRtti .... 873, 1756, 1170, 1710, 2054, 2154, 2187 1786,1801, 1966 (43) amRtabindUpaniSad .................. 1077 (24) anekAntavAdapraveza ......... 1756, 1782, | (44) ambAkIMvRtti (vAkyapadIya upavRtti).. 1536 1801,1971 | (45) arhadgItA ....... 264, 710, 734, 947, (25) anekAntavyavasthA .......165, 209, 410, 1033, 1077, 1613, 1865, 424, 521, 689, 697, 987, 1018, 1922, 2293, 2299, 2305, 1034, 1317, 1581, 1724, 1925 2329, 2343, 2371 (26) anekArthanAmamAlA ............ 842,1156 (46) avacchedakaniruktidIdhiti .......... 1141 (27) anekArthanighaNTu............... 859,2258 (47) aSTakaprakaraNa ......... 311, 384, 1131, (28) anekArthasaGgrahakoza ............. 22, 98, 1398, 2145, 2257, 2348, 2412, 303, 628, 633, 661, 678, 740, 2431, 2457, 2471, 2475, 2544 ___797, 865, 926, 1037, 1041, | (48) aSTazatIbhASya (AptamImAMsAbhASya) .... 609, 1156, 1859, 1877, 2077, 2200 818, 1021, 1030, 1142, 1945 (29) anyayogavyavacchedadvAtriMzikA ........ 346, (49) aSTasahasrI (AptamImAMsAvyAkhyA) ...... 477, 350, 846, 1113 715, 961, 1123, 1136, (30) anyayogavyavacchedadvAtriMzikAvRtti ..... 668 1142, 1149, 1169, 1198, (31) apApAbRhatkalpa (dIpotsavakalpa)...... 898 1207, 1265, 2171, 2230 (32) abhayakumAracaritra ........... 1642,2004 | (50) aSTasahasrItAtparyavivaraNa ....... 257, 336, (33) abhidharmakozabhASya ................ 1174 425, 531, 555, 575, 577, (34) abhidharmakozabhASyavyAkhyA(sphuTArthA) 1174 ___717, 749, 1118, 1142, (35) abhidharmadIpa....................... 1682 1339, 1374, 1726 (36) abhidharmadIpavatti (vibhASAprabhA).......1682 | (51) aSTAdhyAyIsUtra ....................... 738 (37) abhidhAnacintAmaNi nAmamAlA . 46, 480, | (52) AkAzabhairavakalpa ................... 239 __1096, 1159, 2022 (53) AgamasAra ....... 670, 713, 777, 929, (38) abhidhAnacintAmaNi zeSanAmamAlA .... 335 1093, 1409, 1631, 2100, 2217
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2652 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (54) AcAradinakara .............1030, 2356, 2279, 2285, 2526, 2561 ____2357, 2439 (69) ArAdhanAprakaraNa ..................... .635 (55) AcArAGga cUrNi .................... 2238 (70) ArAdhanAsAra (paryantArAdhanA) ..........1032 (56) AcArAGga niyukti ........... 1395,1651 (71) AlApapaddhati. .........117, 173, 608, (57) AcArAGga vRtti ......... 7, 10, 41, 103, 620, 622, 623, 625, 632,634, 235, 373, 389, 940, 637, 641, 642, 644, 650, 658, 1581, 1923, 2086, 2377 662, 665, 669, 678, 679, 689, (58) AcArAGgasUtra ............ 17, 104, 169, 695, 696, 697, 700, 702, 703, 373, 428, 485, 525, 657, 706, 707, 711, 716, 721, 731, 738, 1639, 1694, 1906, 1923, 755, 758, 760, 773, 785, 790, 2332, 2409, 2444, 2479, 818, 821, 826, 868, 874, 877, 2522,2532,2547, 2578 885, 890, 896, 907, 912, 918, (59) AturapratyAkhyAna prakIrNaka .... 635, 861, 920, 922, 927, 929, 994, 1037, 913, 1078,2185 1092, 1388, 1650, 1651, 1653, (60) AtmakhyAti (samayasAravRtti) .........1667, 1656, 1658, 1661, 1664, 1670, 1676, 1685, 1797, 2283 1671, 1672, 1683, 1688, 1692, (61) Atmaprabodha .... 642, 648, 857, 1694, 1693, 1702, 1711, 1712, 1718, 1895, 2183, 2298 1721, 1732, 1738, 1790, 1797, (62) AtmaSaTka ........................ 1640 1806, 1807, 1822, 1824, 1834, (63) AtmAnuzAsana ....................... 665 1848, 1857, 1867, 1874, 1897, (64) AtmAvabodhakulaka ................ 2561 1902, 1903, 1925, 1937, 1946, (65) Adarza (vyutpattivAdaTIkA) ............. 228, 1955, 1967, 1971, 1975, 1980, 1248,1776 1999, 2002, 2008, 2015, 2016, (66) AptamImAMsA..... 346, 477, 607, 818, 2022, 2025, 2028, 2031, 2055, 1142, 1207, 1721, 1726, 2057, 2063, 2067, 2073, 2077, 1765, 1809, 1945 2087, 2093, 2139, 2155, 2161, AptamImAMsAbhASya dekhie aSTazatIbhASya 2166, 2205, 2208, 2214, 2215, AptamImAMsAvyAkhyA dekhie aSTasahasrI 2220, 2221, 2224, (67) AvazyakasUtrasaGgrahaNi ............ 2454 ____2225, 2226, 2236 (68) ArAdhanApatAkA ...... 660, 698, 1268, (72) Avazyaka niyukti ..... 53, 71, 81, 82, 1279, 1730, 1833, 1840, 107, 173, 200, 348, 605, 642, 1978, 2046, 2168, 2277, | 648, 714, 756, 779, 791, 830,
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha * pariziSTa-7 2653 pRSTha 974, 1250, 1350, 1361, 1426, 1434, 1442, 1450, 1465, 1483, 1488, 1578, 1614, 2084, 2188 pRSTha 833, 839, 861, 908, 913, 935, 936, 1059, 1078, 1144, 1288, 1289, 1292, 1395, 1439, 1530, 1582, 1613, 1625, 1634, 1872, 1895, 2022, 2208, 2293, 2298, ( 88 ) uttarAdhyayanavRtti ( kamalasaMyama2338, 2340, 2363, 2418, 2448, dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 2457, 2471, 2472, 2527 (89) (73) Avazyakaniryukti cUrNi .... 938, 949, 982 (74) Avazyakaniryukti dIpikA .. ........ 54 (75) Avazyakaniryukti laghubhASya 1011, 1078, 2369, 2376 (76) Avazyakaniryukti laghubhASyavRtti ..... 848, 1333, 1581, 1638 (77) Avazyakaniryukti vRtti (malayagirIya) ... 956, 973, 2610 (78) Avazyakaniryukti vRtti (hAribhadrI) 118, 266, 431, 437, 606, 610, 718, 848, 971, 1059, 1109, 1121, 1350, 1380, 1489, 1493, 1528, 1540, 1543, 1581, 1582, 1609, 1634, 2258, 2341, 2343, 2376, 2546 1694 (85) uttararAmacarita (86) uttarAdhyayananiyukti (87) uttarAdhyayanabRhadvRtti (zAMtisUrikRta) upAdhyAyakRta) uttarAdhyayanasUtra 920, 1483 45, 119, 851, 882, 924, 1019, 1031, 1052, 1108, 1168, 1379, 1388, 1393, 1400, 1426, 1482, 1487, 1697, 1698, 1701, 1705, 2034, 2083, 2185, 2188, 2192, 2242, 2277, 2304, 2308, 2320, 2451, 2516, 2536 (90) uttarAdhyayanasUtradIpikAvRtti (lakSmIvallabhagaNikRta) ..... 1483, 2612 (91) uttarAdhyayanasUtravRtti ( bhAvavijayakRta) . 1115, 1483, 2083 152, 396, (92) utpAdAdisiddhiprakaraNa. 1120, 1220, 1379, 1765 (93) upadezakalpavallI .......... 901 (94) upadezapada.... 24, 26, 692, 933, 1829, 2266, 2268, 2272, 2284, 2286, 2363, 2412, 2453, 2486 33, 145, 2286, 2413 . 47, 50, 933, 1397, 2312, 2327, 2471, 2516, 2533 50 837 2602 | (97) upadezamAlAdoghaTTITIkA. 45, (98) upadezamAlAvRtti (heyopAdeyA). ........ 48, 50 114, 165, 764, 784, 960, | (99) upadezamAlAvRtti (rAmavijayagaNikRta ) 47,50 (79) AvazyakasUtra (80) AvazyakasUtrasaGgrahaNi 2454 (81) AvazyakasUtrAvacUrNi 888, 1529 (82) iSTopadeza ... 1641, 1642, 1714, 2153 (95) upadezapadavRtti (83) IzAvAsyopaniSad . 2344 | (96) upadezamAlA (84 ) IzvarapratyabhijJAvimarzinI 668
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2654 * pariziSTa-7 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha (100) upadezarahasya .......... 292, 528, 2269, (124) ekAkSarImAtRkAkoza ............. 2395 2409, 2486, 2563 | (125) aindrastuticaturvizatikAvRtti ....... 1398 (101) upadezarahasyavRtti ........... 840, 1064, | (126) oghaniyukti ........ 37, 71, 72, 528, 2448, 2500, 2568 . 861, 913, 1078, 2278, (102) upadezasAhasrI 1665 2302, 2332, 2360, 2444 (103) upamitibhavaprapaJcA kathA ..... 211, 629, | (127) oghaniyuktibhASya .......... 15, 22, 44 828, 1030, 1032, 1162, 2143, | (128) oghaniyuktivRtti ........9,23,45, 981 2163, 2259, 2292, 2387, (129) aupapAtikasUtra .......106, 642, 648, 2596, 2617 833, 847, 1294, 1872, (104) RksaMhitAmaNDala................. 1077 1998, 2183, 2298 (105) Rgveda ........................... 1077 | (130) kaNAdarahasya ............... 1882,1886 (106) RSabhapaJcAzikAvRtti ......... 678,960 (131) karmaprakRti ....... 1168, 2511, 2523, (107) RSibhASita ...................... 2560 2524, 2530 (108) ekAkSarakANDa .................... 1710 | (132) karmavipAka (navya prathamakarmagrantha).....2588 (109) ekAkSarakoza (puruSottamadevakRta)...... 2114 | (133) karmavipAka (prAcIna karmagrantha) ....... 2588 (110) ekAkSarakoza (mahAkSapaNakRta) ........ 1838 (134) karmavipAkavyAkhyA (prathama-navya) .. 2284 (111) ekAkSarakoza (manoharakRta) ............ 239 / (135) kalpadrukoza .......... 430, 448, 2220 (112) ekAkSaranAmamAlA (zAharAjakRta) .... 1800 | (136) kalpasUtra .....................105, 106 (113) ekAkSaranAmamAlA (medinIkarakRta) ...1687 | (137) kalyANakandalI (SoDazaka upavRtti).... 26, (114) ekAkSaranAmamAlA (vizvaprakAza 324, 2255, 2381, 2383 kozagata) .......... 239, 1670,1860 | (138) kavikaNThAbharaNa ....................724 (115) ekAkSaranAmamAlA (vararucikRta)...... 1789 (139) kavikalpadruma ...................... 229 (116) ekAkSaranAmamAlA (sudhAkalazIya) ..1652, | (140) kavitAmRtakUpa ...... 2394 1860, 2081, 2145 kaSAyaprAbhRtavRtti dekhie jayadhavalA (117) ekAkSaranAmamAlA (saubharikRta) ...... 2394 (141) kAmandakIyanItisAra ................ 46 (118) ekAkSaranAmamAlikA (amaracandrakRta) 2221 (142) kAmasUtra ....... ........788 (119) ekAkSaranAmamAlikA (143) kAraNatAvAda (vAdavAridhi) ......... 1449 (vizvazambhukRta)...........1710, 2394 (144) kArikAvalI ............... 109, 1983 (120) ekAkSarabIjanAmamAlA .............. 239 | (145) kArtikeyAnuprekSA ......... 1477, 1553, (121) ekAkSarazabdamAlA ........... 239,2187 __ 1764, 1785, 1818, 1849, (122) ekAkSarasaMjJakANDa ........... 1739,1799 1855, 1971, 2230, 2405 (123) ekAkSarInAmamAlA ......... 1719,1860 / (146) kArtikeyAnuprekSA vRtti .......477, 608,
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********... * pariziSTa- 7 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha 670, 679, 697, 704, 708, 713, 721, 735, 738, 766, 773, 785, 790, 800, 819, 947, 961, 1388, 1650, 1967, 1971, 1975, 1980, 1999, 2002, 2008, 2015, 2016, 2022, 2025, 2057, 2063, 2067, 2073, 2077, 2120, 2140, 2156, 2167, 2205, 2211, 2214, 2223 (147) kAvyadIpikA vizeSAvazyakabhASyavRtti (148) kAvyaprakAza 1989 (171) koDinnAdikevalicaritra .......... 233 597, 724, 1918, ( 172) gacchAcAraprakIrNaka .. 51, 2322, 2328, 1921, 1993 2336, 2598 ( 149) kAvyaprakAzakhaNDana 1990 | (173) gacchAcAraprakIrNakavyAkhyA. (150) kAvyaprakAzavivaraNa (govindakRta ) .. 1992 (174) gAthAsahasrI (151) kAvyaprakAzavRtti (mammaTakRta ) ( 152) kAvyapradIpa 2323 ...... 73,934 . 1990 ( 175) guNasthAnakakramAroha 588, 1958, 1992 2288, 2392 610, 2306 (153) kAvyavilAsa .... 724 (176) gurutattvavinizcaya (154) kAvyAdarza * 724, 1680,2358 (177) gurutattvavinizcayavRtti (155) kAvyAdarzaprabhAvRtti ( vidyAbhUSaNakRta ) 1989 524, 541, 1944, 2385 1038, 2343 dvAtriMzikAvRtti) (162) kirAtArjunIya (163) kuTTanImata (164) kuTTanImatavRtti ( rasadIpikA) * (157) kAvyAnuzAsana (158) kAvyAlaGkArasUtra (159) kiraNAvalI (udayanakRta) 1947, 2031 (160) kiraNAvalI (sAGkhyakArikAvRtti) ... 1538 ( 161) kiraNAvalI (siddhasenIya dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha ( 167) kumArasambhava ( 168) kuvalayamAlA ( 169) kUrmapurANa ( 170 ) kRSNagItA (156) kAvyAdarzavRtti ( jamunApAThakakRta) 1540 (178) gurusthApanAzataka 2655 pRSTha 1895, 2356 . 835, 838 .....663, 1855, 1978, 2428 2293 916, 2487 koTyAcAryavRtta dekhie 381 572,724 (179) gopIcandanopaniSad ............ 724 (180) gommaTasAra .... 696, 850, 939, 1031, 1351, 1477, 1490, 1512, 1548, 1551, 1556, 1565, 1615, 1621, 1622, 1638, 1822, 1850, 1869, 1922, 2162 166 1946 2228 2395 | (181) gauDapAdakArikA. 788, 2396 (182) gautamasUtravRtti ......... 2357, (183) gautamIyatarkabhASA 2382, 2383 | (184) ........ 2356 (165) kumArapAladevacarita (166) kumArapAlaprabodhaprabandha .642, 648, (185 ) 730, 833, 1121, 1708, (186) candrarAjacaritra 109 candrakavedhyakaprakIrNaka ..... 635, 1032, 2269, 2277, 2285, 2293, 2343 candraprabhacaritra 1559 220 .......
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2656 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (187) candrAloka . .....724 681, 1297, 1298, 1492, (188) carakasaMhitA ...... 36, 110, 121, 934, 1517, 1527, 1545, 1578, 1539, 1951 - 1579, 1589, 1629 (189) carakasaMhitAvRtti .................... 110 | (209) jainatattvapradIpa .................... 1030 (190) cANakyanItizataka ........... 81, 2347 | (210) jainatattvasAra ........................ 999 (191) cANakyasUtra .................... 2319 (211) jainatattvAdarza ............... 398,1786 (192) cAritraprAbhRta ..................... 2229 | (212) jainatarkabhASA ... 524,798,1943,2126 (193) caityavandanamahAbhASya ................ 839 | (213) jainatarkasaGgraha.................... 1943 (194) chAndogyopaniSad ................. 1077 | (214) jainavizeSatarka ..... 399, 1137, 1659, (195) jambUcarita ..... 171,934,1032,1203 1720, 1937, 1943 (196) jambUdvIpaprajJapti .......... 106,192,195 (215) jainavizvavidyAlaya (vebasAITa) . 23,1091 (197) jambUdvIpaprajJaptisUtravRtti ..... 114, 1615 (216) jainasyAdvAdamuktAvalI ........ 477, 959, 1032, 1036, 1137, 1142, 1207, (198) jayadhavalA (kaSAyaprAbhRtavRtti)........ 476, 1390, 1659, 1713, 1782, 1801, 543, 551, 607, 628, 667, 1941, 1943, 1964, 717, 788, 795, 799, 806, 913, | (217) jainendravyAkaraNasUtra.................. 392 943, 977, 1015, 1020, 1033, | (218) jaiminisUtra ....................... 2346 ___ 1638, 1750, 1777, 1786 (219) jaiminIsUtrazAbarabhASya .............. 836 (199) jayalatA (syAdvAdarahasyavRtti) ......... 254, | (220) jJAtAdharmakathAsUtra ........... 105, 2423 310, 397, 480, 846, 1112, | (221) jJAnamaJjarI (jJAnasAravRtti) ........... 822, 1141, 1352, 1360, 1540, 1668, 1075, 1095, 1737, 1784, 1815, 1818 1644, 1870 (200) jayAnandakevalicaritra ............... 356 | (222) jJAnasAra..... 47, 1074, 1097, 1854, (201) jalpakalpalatA ....... 152,1084,1801 1870, 1875, 1899, 1929, 1930, (202) jAbAladarzanopaniSad . .............. 381 1933, 1957, 2018, 2019, 2033, (203) jAbAlayoga...................... 2345 2143, 2182, 2196, 2197, 2206, (204) jItakalpasUtrabRhadbhASya ........... 2495 2218, 2234, 2242, 2258, 2262, (205) jIvasamAsa .................. 936,1555 2269, 2285, 2381, 2385, 2434, (206) jIvasamAsa-maladhAravRtti ........... 680, 2442, 2460, 2483, 2493, 2528, 972, 1614 2535, 2537, 2551, 2574, 2593 (207) jIvAjIvAbhigamavRtti ..... 1406,1470 | (223) jJAnasArasvopajJastabaka ..... 2020,2038 (208) jIvAjIvAbhigamasUtra ..192, 195, 421, | (224) jJAnasiddhi ..... .................... 1195
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 . 2657 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha (225) jJAnArNava (digaMbarIya) .. 434,754,1039, 1405, 1410, 1438, 1470, 1485, 2064,2405 1540, 1565, 1636, 1638, 1667, (226) jJAnArNava (maho.yazovijayakRta) .....1160, 1696, 1945, 2022,2180, 2226 1220, 1307, 2286 (241) tattvArthavRtti (siddhasenIya) ..... 102, 118, (227) jyotiSkaraNDaka .... 1328,1555,1624 181, 182, 209, 398, 476, 555, (228) tattvaciMtAmaNidIdhitiTIkA ...... 1246, 605, 719, 755, 964, 983, 1109, 1247, 2609 1308, 1327, 1355, 1379, 1403, (229) tattvaciMtAmaNidIdhiti-prakAza .... 1246 1406, 1414, 1436, 1480, 1492, (230) tattvacintAmaNi .... 573, 1219, 1246, | 1496, 1502, 1508, 1520, 1540, 1247, 1679,2609 1600, 1603, 1637, 1712, 1786, (231) tattvacintAmaNirahasyavRtti ........... 574 1801, 1942, 2059, 2125 tattvajJAnavikAsinIvRtti dekhie / (242) tattvArthazlokavArttika ........ 188, 193, pravacanasAroddhAravRtti 195, 233, 477, 554, 607, 689, (232) tattvanirNayaprAsAda......671, 690, 697, 716, 752, 770, 781, 795, 799, ___703, 708, 806, 1711, 807, 944, 961, 1013, 1037, 1965, 1999, 2356, 2357 1110, 1154, 1158, 1356, 1485, (233) tattvanyAyavibhAkara .....761, 769, 794, 1540, 1549, 1945, 2230 978, 1593, 1942, 2089, 2190 tattvArthasarvArthasiddhi dekhie sarvArthasiddhi (234) tattvapradIpikA (citsukhI) ... 1533,2013 | (243) tattvArthasAra ............ 108,117,2222 (235) tattvaviveka ......................... 379 (244) tattvArthasUtra (vAcakamukhyasUtra) ... 20, 102, (236) tattvavaizAradI (yogasUtrabhASyavRtti) ..... 301, ___ 58, 79, 96, 102,203, 208, ___915, 1811, 1950 209, 759, 770, 812, 932, 935, (237) tattvasaGgraha ........ 145, 1538, 1681, 943, 953, 1022, 1023, 1030, 1732, 1885, 1949 1034, 1037, 1140, 1218, 1335, (238) tattvasaGgrahapaJjikA .............. 2295 1378, 1388, 1439, 1500, 1526, (239) tattvAnuzAsana.............. 1035,1382 1543, 1579, 1630, 1638, 1698, tattvArthadIpikA dekhie 1704, 1733, 1941, 2076, --- dvAtriMzikAprakaraNasvopajJavRtti 2087, 2533 (240) tattvArtharAjavArtika.....103, 115, 119, (245) tattvArthasUtrasvopajJabhASya ......102, 121, 188, 210, 264, 392, 477, 607, 605, 719, 1053, 1109, 1327, 666, 799, 806, 845, 946, 977, 1355, 1379, 1406, 1483, 1523, 1109, 1328, 1339, 1356, 1380, | 1554, 1733, 1835, 1942, 2062
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2658 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha. (246) tattvArthasUtravRtti (maho.yazovijayakRta) 533, 607, 1477, 1547, 1066, 1067, 1944 1551, 1557, 2208 (247) tattvArthasUtravRtti zrutasAgarI ............ 119, (267) triSaSTizalAkApuruSacaritra .... 694, 841, 946, 1109 880, 1030, 1143, 1372, (248) tattvArthasUtravRtti (hAribhadrI) ... 102, 183, 1558, 1559, 1579, 1594, 952, 1331,1509,1583 1610, 1765, 1819, 1838, (249) tattvArthAdhigamasUtra (digambarIya) ....... 935 1969, 2108, 2278 (250) tattvopaplavasiMha .... 915, 1798, 1887 | (268) trailokyadIpaka.................... 2208 (251) tantravArttika ....... 741, 1948, 1984, | (269) daNDakaprakaraNa .................... 2433 1986, 2012 | (270) darzanaprAbhRta ...................... 1395 (252) tandulavaicArikaprakIrNaka .......... 1555 | (271) darzanaratnaratnAkaravRtti ................ 601 (253) tarkakaumudI ........... 266, 274, 1947 | (272) darzanazuddhiprakaraNa (samyaktvaprakaraNa) ... 50, (254) tarkaprakAza 1486, 1918, 1921, 1947 1032, 2417, 2439, 2514 (255) tarkabhASA .................1947, 1950 | (273) darzanazuddhiprakaraNavRtti ............. 2506 (256) tarkarahasyadIpikA (SaDdarzanasamuccayabRhadvRtti) | (274) dazakumAracarita ......838 364, 386, 408, 409, 418, (275) dazaprakaraNa .................. 450,1206 426, 428, 1413, 1415, | (276) dazavaikAlikacUrNi................ 1469 1519, 1522, 1603 | (277) dazavaikAlikaniyukti .. 53, 107, 1377, (257) tarkasaGgraha ....................... 1947 1582, 2285, 2533, 2534 (258) tarkasaGgrahadIpikA ............... 1110 | (278) dazavaikAlikavRtti (hAribhadrI) ....... 115, tAtparyavRtti dekhie pravacanasAravRtti 128, 134, 840, 941, 1350, (259) tArkikarakSA ...................... 1947 1470, 1505, 1582, 1803, tiloyapannatti dekhie trilokaprajJapti 1847, 1866, 2356, 2357 (260) tIrthodgAliprakIrNaka .... 49, 642, 648, | (279) dazavaikAlikasUtra .. 875, 1101, 2033, 833, 1294, 1872, 1895, 2304,2329, 2360, 2457, 2477 2106, 2298, 2343 | (280) dazAzrutaskandha.................... 2387 (261) tejobindUpaniSad ................. 1535 | (281) dazAzrutaskandhacUrNi ..........54, 1834, (262) taittirIyopaniSad .................... 166 1835, 2231, 2254, 2304, (263) trikANDazeSakoza................... 113 2366, 2367, 2388 (264) tripAdavibhUtimahAnArAyaNopaniSad . 1535 | (282) dazAzrutaskanthaniyukti............. 2304 (265) tripurAtApinyupaniSad ....... 2372,2391 | (283) dAnAdiprakaraNa.... 1633, 1764, 1766, (266) trilokaprajJapti (tiloyapannatti) ....... 586, / 1971, 2248
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (284) dAnopadezamAlA ( 285) dikpradA ( zAstravArttAsamuccayasvopajJaTIkA) pRSTha 2262 1142 ( 286) dIdhiti ( ziromaNi graMtha - tattvaciMtAmaNiTIkA) 1246, 1247, 2609 (287) dIdhiti - prakAza (tattvaciMtAmaNiupaTIkA) 1246 dIpikA dekhie sUtrakRtAGgavRtti dIpikA dekhie Avazyaka niryuktidIpikA dIpikA dekhie uttarAdhyayanasUtradIpikAvRtti * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 2659 pRSTha 1768, 1780, 1791, 1797, 1806, 1807, 1814, 1823, 1828, 1838, 1850, 1866, 1869, 1896, 1901, 1904, 1931, 1937, 1946, 1953, 1954, 1963, 1966, 1967, 1969, 1979, 1981, 2065, 2072, 2077, 2078, 2093, 2094, 2096, 2132, 2135, 2137, 2138, 2156, 2179, 2181, 2205, 2212, 2219, 2222, 2232 2241,2249, 2276,2386 (288) dIpotsavakalpa (apApAbRhatkalpa) 43,898 (294) dravyasvabhAvaprakAzavRtti . (289) devendrastavaprakIrNaka. . 642, 648, 833, 1197, 1294, 1872, 1895, 2183, 2298 (290) dravya-guNa- paryAyarAsa. 703, 2247,2371 (295) (291) dravya - guNa - paryAyarAsa stabaka. 165, 176, .......... 1718, 1720, 1802, 1814, 1828, 1851, 1867, 1874, 1897, 1902, 1903, 1925, 2249, 2349 .....123, 127, 170, 840, 1072, 1267, 1273, 1377, 1425, 1442, 1457, dravyAnuyogatarkaNA 1545, 2008, 2016, 2026 dravyAnuyogaparAmarza. ......... 2248, 2371 dravyAlaGkAra 399, 1409, 1492, 1540, 1597, 1771, 1814 (298) dravyAlaGkAravRtti 1409,1511,1631 ( 299 ) dvAtriMzikA (siddhasenIya)..... 349, 1525, 2228, 2344, 2356, 2446, 2484, 2487, 2566 dvAtriMzikA upavRtti dekhie nayalatA dvAtriMzikAprakaraNa (maho. yazovijayakRta) 301, 693, 767, 778, 789, 1228, 1379, 1398, 1457, 2289, 2372, 2379, 2382, 2401, 2403, 2404, 2406, 2407, 2411, 2412, 2415, 2416, 2420, 2424, 2432, 2435, 182, 523, 524, 690, 704, 760, 968, 973, 1353, 1492, 1944, 2215, 2248 (296) (292) dravyaguNasaGgraha 121 (297) (293) dravyasvabhAvaprakAza ( bRhannayakra) 191, 622, 624, 629, 631, 634, 637, 641, 644, 650, 657, 662, 669, 688, 696, 697, 699, 702, 703, 707, 711, 722, 732, 738, 773, 786, 796, 798, 808, 818, 832, 835, 843, 844, 866, 868, 869, 870, 871, 874, 877, 879, 884, 890, 896,915, 916, 922, 954, 961, 1031, 1313, 1390, 1667, 1673, 1683, 1687, 1688, 1691, 1716, 1717, 1721, 1732, 1738, (300) ....
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 2660 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 2437, 2443, 2455, 2457, 2460, 1515, 1756, 1801, 2231 2461, 2463, 2465, 2471, 2473, | (318) dharmasaGgrahavRtti .... 840, 1644, 1705, 2479, 2485, 2487, 2491, 2506, . 1955, 2274, 2356, 2432, 2515, 2523, 2531, 2538, 2544, 2489, 2568 2570, 2579 / (319) dharmottarapradIpa ..................... 1950 (301) dvAtriMzikAprakaraNasvopajJavRtti (320) dharmopadezamAlA. ..862 (tattvArthadIpikA) ........... 1166, 1390, | (321) dharmopadezamAlAsvopajJavRtti 1906,2026 1926, 1944, 2376, 2385, 2403, | (322) dhavalA (SaTkhaNDAgamavRtti) ...... 10, 115, 2444, 2450, 2460, 2470, 2573 295, 586, 606, 678, 693, 770, (302) dvAdazAranayacakra.... 456, 1097, 1169, 795, 806, 976,977, 1020, 1077, 1494, 1725, 1750 1109, 1396, 1407, 1469, 1497, (303) dvAdazAranayacakraTippaNa ............ 2117 1509, 1552, 2332, 2344 (304) dvAdazAranayacakravRtti ................ 465 | (323) dhyAnadIpikA..... 2378, 2528, 2539, (305) dvaitadhumaNi .......................... 265 2558, 2575, 2593 (306) dharmaparIkSA ................. 1958,2481 | (324) dhyAnazataka.......... 62, 1379, 1476, (307) dharmaparIkSAvRtti ..... 2409,2461,2488 1529, 1531, 2570 (308) dharmabindu ............ 55, 2153, 2408, | (325) dhyAnazatakavyAkhyA ..... 62, 68, 1528, 2449, 2562, 2569 1529, 1634 (309) dharmabinduvRtti ................ 840,2356 | (326) dhvanyAloka ........... 583, 597, 725 (310) dharmaratnaprakaraNa .... 2402, 2439, 2441, | (327) dhvanyAlokalocanavRtti.............. 580 2453, 2454, 2531, 2563 | (328) navAda.. 1682 (311) dharmaratnaprakaraNavRtti ................ 1529 (329) nandIsUtracUrNiTippanaka .............. 980 (312) dharmavidhi......................... 2408 | (330) nandIsUtra .... 413, 1626, 2157,2363 (313) dharmavidhivRtti .................... 2440 | (331) nandIsUtracUrNi ...... 1665,2096,2237 (314) dharmazarmA'bhyudaya .................. 1567 | (332) nandIsUtravRtti .............. 1433,1665 (315) dharmasaGgraha ....................... 2408 | (333) namaskAramAhAtmya .... 487, 909, 1032, (316) dharmasaGgrahaNi ....... 391, 560, 1017, 1714, 1804, 2027, 2598 1238, 1284, 1515, 1527, | (334) nayakarNikA .... 715, 770, 780, 790, 1755, 1776, 1792, 1812, 800, 938, 956, 1036 1849, 1867, 1922, 2231, | (335) nayacakra .. 191, 620, 622, 624, 629, __ 2274, 2330 631, 634, 636, 641, 644, 650, (317) dharmasaGgrahaNivRtti ... 117, 291, 1492, | 658, 662, 669, 688, 689, 696,
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (336) nayacakravAla (337) nayacakra vivaraNa (338) nayacakrasAra * ........... pariziSTa-7 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 697, 699, 702, 703, 707, 711, (344) nayopadeza 721, 732, 738, 760, 773, 786, 796, 798, 806, 808, 818, 832, (345) 835, 843, 844, 866, 868, 869, 870, 871, 874, 877, 879, 884, 890, 896, 899, 922, 929, 942, (346) 943, 961, 994, 1038, 1092, 1096, 1328, 1622, 1657, 2093, 2096, 2204, 2212, 2214, 2215 79 703 477, 606, 751, 755, 762, 763, 775, 776, 860, 861, 957, 991, 993, 1089, 1093, 1130, 1292, 1330, 1341, 1378, 1530, 1544, 1580, 1652, 1654, 1660, 1664, 1668, 1718, 1720, 1722, 1725, 1770, 1797, 1803, 1808, 1813, 1822, 1824, 1837, 1838, 1847, 1943, 1944, 2216 ( 339) nayacakrasAra svopajJavivaraNa. 763, 1484, * (340) nayadhumaNi (341) nayarahasya ....... 495, 503, 556, 608, 2661 pRSTha 163, 477, 606, 959, 1352, 1944 nayopadezavRtti (nayAmRtataraGgiNI) 163, 840, 970, 971, 973, 974, 1252, 1350, 1355, 2494 navatattvaprakaraNa (devendrasUrikRta) .....1032, 1592 (347) navatattvaprakaraNa (jinacandragaNikRta) .. 1032 (348) navatattvaprakaraNa ( jayazekharasUrikRta) .. 1032 (349) navatattvaprakaraNa ( prakaraNacatuSkagata ) .. 1031, 1698, 1705 (350) navatattvaprakaraNavRtti (sumaGgalA) ..... 1484, 1582 (351) navatattvabhASya (352) navatattvasaMvedana 1629, 1668, 1826 | (356) 111 (357) (353) navapadamAhAtmyagarbhitaprakaraNa navyaprathamakarmagrantha nAgojIbhavRti 1032 635, 1032, 1689, 1782, 2115 1694 971, 973, 974, 1004, 1007, 1064, 1863, 2238, 2409, 2449 (342) nayalatA ( dvAtriMzikA upavRtti ). 143, 440, 697, 767, 778, 789, 846, 1150, 1166, 1398, 1665, 1926, 2269, (358) 2293, 2382, 2391 (343) nayavivaraNa 1013 dekhie karmavipAka dekhie pAtaJjalayogasUtravRtti 2220 1128 ( 354) nAnArtharatnamAlA (355) nAradaparivrAjakopaniSat . ..... 2468 nighaNTubhASya (nirukta) niyamasAra..... 11, 710, 1078, 1293, 1328, 1365, 1399, 1437, 1450, 1512, 1546, 1638, 1699, 1726, 1880, 1924, 1930, 2164, 2179, 2180, 2208, 2223, 2283, 2377, 2405 niyamasAravRtti.. 717, 766, 1091, 1469, 1548, 2116, 2137, 2165, 2171, 2179, 2200, 2213, 2225 ......
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2662 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha (359) nirAlambopaniSad ................... 168 | (383) nyAyasaGgraha ........ 732, 1331, 2286 (360) niruktavivRtti .............. ..... 1110 | (384) nyAyasAra......................... 1947 (361) niruktavivRttiTippana .............. 1987 | (385) nyAyasiddhAntamaJjarI ....... 1947,1984 (362) nizIthacUrNi ...... 32, 33, 40, 1288, (386) nyAyasiddhAntamaJjarIprakAza ....... 1679 1289, 1482, 2281, (387) nyAyasiddhAntamuktAvalI .... 109, 1320, 2413, 2482, 2596 1680 (363) nizIthabhASya ..... 33, 39, 692, 1380, (388) nyAyasUtra ..... 728, 836, 1289, 2344 2280, 2363, 2563 (389) nyAyasUtravAtsyAyanabhASya.... 838, 1946 (364) nizIthasUtra (prakalpa) ................... 33 (390) nyAyasUtravivaraNa .................... 836 (365) nItimaJjarI ......................... 81 (391) nyAyAlaGkAra (pramANaparibhASAvivaraNa) . 1943 (366) nyAyakaNikA ............... 390,1186 | (392) nyAyAlokavRtti (bhAnumatI)...846, 1815 (367) nyAyakandalI .. ...................... 301 / (393) nyAyAvatAra ............... 1721,1942 (368) nyAyakumudacandra ..... 392, 1721, 2236 (394) nyAyAvatAravRtti ............. 606,1942 (369) nyAyakusumAJjali ................ 1947 | (395) nyAyAvatArasUtravArtika ..... 378, 1151, (370) nyAyakusumAJjaliprakAza ......... 1887 1761, 1981 (371) nyAyakusumAJjalisvopajJavRtti ..... 2032 (396) nyAyAvatArasUtravArtikavRtti. 1756,1786 (372) nyAyakhaNDakhAdya .. 1064, 1066, 1126, | (397) paJcakalpabhASya ...... 31, 32, 50, 210, 1863, 1955, 2014, 2578 933, 1001, 1796, 2346, (373) nyAyatAtparyaparizuddhi ................ 301 2357, 2363, 2455, 2560 (374) nyAyadIpikA .......... 107,607,1946 (398) paJcakalpabhASyacUrNi..... 31, 33, 1070, (375) nyAyapravezakavRttipaJjikA ..........688 1273, 1497 nyAyapravezakazAstravRtti dekhie ziSyahitA | (399) paJcadazI ..............165, 166, 450, (376) nyAyabindu ......... 687, 1949, 2347 | 1173, 1194 (377) nyAyabinduvRtti ................... 1949 | paJcamakarmagranthavRtti dekhie zatakavRtti (378) nyAyabhUSaNa ................ 1127,1533 (400) paJcaliGgiprakaraNa .. 1755, 1766, 1905 (379) nyAyamaJjarI .... 301,569,1755,1947 | (401) paJcavastuka ..... 72, 156, 839, 2010, nyAyaratnAkara dekhie 2285, 2305, 2343, 2408, 2452 ___ mImAMsAzlokavArtikavivaraNa | (402) paJcavastukavRtti ................... 2501 (380) nyAyavArttika .............. 1679, 1946 (403) paJcasaGgraha (digambarIya prAcIna) ..... 2326, (381) nyAyavinizcaya ..... 1139,1658,1808 2589 (382) nyAyavinizcayavivaraNa.... 1187, 1868, | (404) paJcasUtra .......... 1072, 1832, 1957, 1922, 1945 2186, 2270, 2374
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 . 2663 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (405) paJcasUtravArtika ............ 1390,2231 2171, 2178, 2213, (406) paJcasUtravRtti ...................... 1830 2224, 2225 (407) paJcAdhyAyIprakaraNa .....95, 120, 1135, | (419) paramAnandapaJcaviMzati ......... 255, 719, 1138, 1212, 1641, 1650, 1818, 847, 862, 918, 1941, 1946, 2082, 2114 2337, 2430 (408) paJcAzaka.......72, 725, 2285, 2562 (420) paramAnandIyanAmamAlA ............. 1669 (409) paJcAzatprakaraNa (ratnaprabhasUrikRta).....1137 (421) paribhASenduzekhara ............. 571,1996 (410) paJcAstikAyatattvapradIpikAvRtti paribhASenduizekharavRtti dekhie (amRtacandrIya)..... 765, 854, 1553, | vAkyArthacandrikA 1639, 1651, 1658, 1666, 1676, (422) parIkSAmukha ....................... 1946 2058, 2066, 2180, 2151, 2234 | paryantArAdhanA dekhie ArAdhanAsAra (411) paJcAstikAyatAtparyavRtti (jayasenIya) 140, | (423) pazupaTala (pauSkarAgama) .. 151,712,1951 1564, 1658, 2127, 2132, 2136, (424) pAkSikasaptatikA ................. 1633 2208 | (425) pANinIyavyAkaraNa........... 621,1240 (412) paJcAstikAyasaGgraha ...151, 205, 267, | (426) pANinIyavyAkaraNapAtaJjalamahAbhASya 477, 1032, 1389, 1405, 1420, 130, 1142, 1390, 2007, 1450, 1532, 1617, 1638, 1657, 2157, 2194 1676, 1699, 1781, 1802, 1823, | (427) pAtaJjalayogasUtrabhASya ... 1538, 1575, 1850, 1866, 1980, 2020, 2058, 1610 2060, 2170, 2178 (428) pAtaJjalayogasUtravivaraNa .......... 2542 (413) padArthatattvanirUpaNa .. ... 1533 | (429) pAtaJjalayogasUtravRtti pannavaNAsUtra dekhie prajJApanAsUtra / (nAgojIbhaTTavRtti) ..... (414) paramajyotiHpaJcaviMzatikA........... 128 (430) pAtaJjalayogasUtravRtti (415) paramalaghumaJjUSA ......... 580,583,728 | (bhAvAgaNezavRtti) ....... ........ 1950 (416) paramAtmapaJcaviMzatikA ........ 83, 713, | (431) pAtaJjalayogasUtravRtti .. 1668, 1876 | ___ (yogasiddhAntacandrikA) .......... 1538 (417) paramAtmaprakAza ........116, 857, 862, | (432) pAtaJjalayogasUtravRttipaJcaka -- 866, 1389, 1561, 1639, | (maNiprabhAdi) ............ 1951, 2379 1658, 1699, 1833, 2010, | (433) pAtaJjalarahasya ..................... 915 ___ 2022, 2312, 2381 | (434) pArzvanAthacaritamahAkAvya (418) paramAtmaprakAzavRtti ........ 119, 1458, (padmasundarasUrikRta).. .............1559 1552, 1694, 1795, 2097, | (435) pArzvanAthacaritra (udayavIragaNikRta)..... 319 1950
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2664 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (436) pArzvanAthacaritra (bhAvadevasUrikRta) ....1080, 2379, 2444 1954 | (448) pratiSThASoDazakavRtti ............... 2381 (437) piNDaniyukti ................... 21 pradIpa dekhie (438) piNDaniyuktivRtti ............ 114,1614 vaiyAkaraNamahAbhASyapradIpavyAkhyA (439) puruSArthasiddhyupAya . 1073,1090,2302 (449) prabodhacintAmaNi ............. 28,1032 (440) puSpamAlA ........... 648,1895,2262, | (450) pramANacandrikA ................... 1995 2278, 2413, 2348, 2360, (451) pramANanayatattvAlokAlaGkArasUtra ... 127, 2363, 2428, 2440 130, 136, 519, 530, 534, 596, (441) paiGgalopaniSad .................... 2345 608, 717, 756,759, 761, 769, pauSkarAgama dekhie pazupaTala 780, 791, 797, 805, 947, 959, (442) prakaraNapaJcikA ................... 1717 1055, 1354, 1659, 1943, prakalpa dekhie nizIthabhASya 2089, 2232, 2294 (443) prakRtivicchedaprakaraNa ............... 474 | (452) pramANaparibhASA ................... 1943 (444) prajJApanAvRtti (malayagirIya) ... 118, 191, pramANaparibhASAvivaraNa dekhie ___375, 850, 1086, 1108, 1233, nyAyAlaGkAra 1283, 1350, 1352, 1402, 1406, (453) pramANaparIkSA ......... 1945 1407, 1414, 1470, 1481, 1503, | (454) pramANaprakAza....... 1186,1376,1942 1507, 1577, 1586, 1587, 1591, (455) pramANamImAMsA ........383, 608, 718, 1600, 1606, 1614, 1620, 1637, 732, 755, 769, 780, 791, 1659, 1665, 1666, 1877, 2086, 798, 805, 1055, 1098, 2095, 2228, 2284 1942, 2025, 2232 (445) prajJApanAsUtra (pannavaNAsUtra).... 196, 376, (456) pramANamImAMsAsvopajJavRtti ......... 428, 413, 485, 627, 642, 648, 697, 971, 1964 771, 833, 1022, 1108, 1294, | (457) pramANavArtika ..... 272, 1182, 1183, 1298, 1379, 1482, 1505, 1506, 1189, 1196, 1453, 1724, 1577, 1585, 1586, 1588, 1591, 1747, 1772, 1949 1592, 1593, 1595, 1596, 1623, | (458) pramANavArttikavRtti (manorathanandivRtti) 273, 1628, 1632, 1796, 1804, 1872, 1189 1877, 1895, 2136, 2159, 2183, (459) pramANavArttikAlaGkAra ........ 390,1949 2222, 2298 (460) pramANasaGgraha..................... 1761 (446) pratAparudrIya .. ..................724 | (461) pramANasaGgrahavRtti ................ 1945 (447) pratimAzatakavRtti ......... 1396, 2377, | (462) pramANasamuccaya ............... 1949
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa- 7 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha 1949 (463) pramANasamuccayaTIkA (464) pramAlakSaNaprakaraNa. 145, 1032, 1762, 1763, 1764, 1771, 1942 (465) prameyakamalamArtaNDa. .... 716, 795, 806 (466) prameyaratnakoza ( 467 ) pravacanaparIkSA ( 468) pravacanasAra 2665 pRSTha .......... 90, 118 (477) praznavyAkaraNasUtra 106, 2471, 2472 (478) praznavyAkaraNasUtravRtti. (479) prAcInadvitIyakarmagrantha ............ 1307 prAcInaprathamakarmagrantha dekhie karmavipAka 476 (480) baGgIyavizvakoza. ....602 934 (481) bRhatI ( mImAMsAzAbarabhASyavRtti) 845, 1948 (482) bRhatkalpabhASya ..... 66, 72, 200, 839, 55, 65, 117, 252, 476, 639, 688, 913, 1078, 1389, 1548, 1638, 1699, 1708, 1717, 1816, 1867, 1980, 2022, 2055, 2058, 2126, 2276 893, 911, 1011, 1625, 1626, 1633, 1654, 1665, 2280, 2285, 2305, 2316, 2343, 2363, 2428, 2433, 2434,2452, 2471, 2563, 2595 bRhatkalpabhASyavRtti 73, 266, 329, 948, 1497, 1626, 1634, 1638, 1671, 2281, 2501 2366 2345 1328 ......... 252 bRhatkalpasUtra (485) bRhatparAzarasmRti . (486) bRhatsaGgrahaNi . (487) bRhatsyAdvAdarahasya (488) bRhatsvayambhUstotra. 151, 426, 610, 944, 1118, 1944 2012 1077,2344 (491) bRhadravyasaGgraha ... 630, 1032, 1292, 1433, 1477, 1549, 1579, (489) bRhadAraNyakavArttika (490) bRhadAraNyakopaniSad 1744, 1868, 2023, 2026, 2066 9, 10, 475, 631, 734, 1124, 1550, 1868, 1922, 2026, 2058, 2133, 2171, 2212 dravyasvabhAvaprakAza (469) pravacanasAratAtparyavRtti ( jayasenIya) ( 471) pravacanasAroddhAra * (470) pravacanasAratattvapradIpikAvRtti (amRtacandrIya) 65, 140, 1567, 1666, (483) 2026, 2127, 2172 .... 108, 117, 138, 477, 950, 951, (484) 1091, 1265, 1566, 1658, 1696, 1711, 1714, 1816, 1824, 2073, 2095, 2097, 2156, 2208, 2209, 2215 16, 72, 937, 941, 1032, 1108, 1379, 1482, 2429, 2439, 2452 (472) pravacanasAroddhAravRtti (tattvajJAnavikAsinI) (474) prazamarativRtti 691, 938, 1084, 1613, 2608 (473) prazamarati ..13, 35, 38, 249, 640, ( 475) prazastapAdabhASya (476) prazastapAdabhASyaTIkAsaGgraha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha _872, 1031, 1408, 1488, 1608, (492) 1700, 1852, 2135, 2310, 2471 1414 301 1886 ..... ..... bRhadravyasaGgrahavRtti . bRhannayacakra dekhie
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2666 * pariziSTa-7 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha bRhannayacakravRtti dekhie 843, 848, 856, 861, 875, 894, dravyasvabhAvaprakAzavRtti 913, 1031, 1041, 1078, 1085, (493) bodhapaJcadazikA .................... 159 1229, 1240, 1251, 1275, 1310, (494) bodhicaryAvatArapaJjikA .......... 1764 1312, 1313,1326, 1327, 1328, brahma prakaraNa dekhie brahmasiddhAntasamuccaya 1362, 1368, 1405, 1423, 1424, (495) brahmabindUpaniSad ............. 166,2372 1425,1434, 1439, 1442, 1445, (496) brahmavidyAbharaNa ......... 1951 1458, 1472, 1474, 1476, 1479, (497) brahmasiddhAntasamuccaya (brahmaprakaraNa)..... 52, 1495, 1502, 1503, 1504, 1511, 74, 809, 957, 2411, 2461, 1518, 1524, 1531, 1541, 1579, 2465, 2538, 2577, 2579 1584, 1585, 1587, 1588, 1599, (498) brahmasiddhi ........................ 1809 1608, 1627, 1634, 1635, 1637, (499) brahmasUtra ..... 261, 1778, 1965, 2346 1695, 1698, 1703, 1705, 1733, (500) brahmasUtrabhAskarabhASya .............. 1811 1738, 2006, 2059, 2060, 2131, (501) brahmasUtrazAGkarabhASya .......... 232, 261, 2135, 2136, 2154, 2160, 2212, 391, 477, 1110, 1138, 1765, 2222, 2229, 2238, 2462, 2541 1778, 1810, 1815, 1868,1965 (510) bhagavatIsUtracUrNi....................843 (502) brahmasUtrazAGkarabhASyavRtti (ratnaprabhA) .. 1859 | (511) bhagavatIsUtravyAkhyA (vyAkhyAprajJaptivyAkhyA) brahmasUtrazAGkarabhASyabhAmatIvRtti dekhie ....... 54, 60, 68, 113, 188, 236, bhAmatI 432, 528, 679, 839, 843, 849, (503) brahmasUtrazrIkaNThabhASya ............... 261 1042, 1233, 1258, 1259, 1261, (504) brahmasUtrazrIbhASya .................. 1148 1276, 1308, 1311, 1331, 1350, (505) brahmAnanda.. ................ 1810 1360, 1368, 1404, 1424, 1434, (506) bhaktaparijJAprakIrNaka............... 2277 1479, 1503, 1521, 1587, 1599, (507) bhagavatI ArAdhanA .....638, 698, 704, 1600, 1616, 1620, 1632, 1636, ___710, 767, 1443, 2285, 2344 1637, 1654, 1703, 1721, 1734, (508) bhagavatIArAdhanAvRtti ............. 1471 1865, 2006, 2049, 2059, 2060, (509) bhagavatIsUtra (vyAkhyAprajJaptisUtra) ... 17, 18, 2228, 2238, 2363 19, 60, 78, 105, (512) bhagavadgItA ... 150, 166, 866, 1535, 107, 148, 192, 193, 194, 195, 1760, 2143, 2345 197, 199, 200, 201, 207, 466, (513) bhartRharisubhASitasaGgraha .............. 932 472, 476, 640, 679, 695, 742, (514) bhAdRcintAmaNi........110, 111, 450, 743, 749, 771, 825, 839, 842, 1859, 1918, 1919
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 . 2667 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha bhAnumatI dekhie nyAyAlokavRtti / (534) mahAnizIthasUtra ........622, 632, 672, (515) bhAmatI (brahmasUtrazAGkarabhASyavRtti) ..... 266, 864, 933, 1221, 2027, 2068, 467, 915 2275, 2278, 2282, 2297, 2313, (516) bhAmahAlaGkAra ..................... 1754 2314, 2323, 2324, 2327, 2329, (517) bhAvakulaka ...................... 2444 2427, 2471, 2481, 2490, 2491, (518) bhAvatribhaGgI .....689 2518, 2533, 2534, 2563 (519) bhAvaprakAza (bhAvamizrakRta) ... 38, 1051, | (535) mahApurANa .. mahApurANa ........................ 1470 1636 (536) mahApratyAkhyAnaprakIrNaka ..... 635, 913, (520) bhAvaprakAzana (zAradAtanayakRta) ...... 569, 1078, 2185, 2343 584, 838, 1793, 1986, | (537) mahAbhArata ......... 2303, 2345, 2372 1992, 1993 | (538) mahAvIragItA ..................... 2560 (521) bhAvaprAbhRta ........ 913, 1078, 1638, (539) mahopaniSad................. 381, 2391 1906, 1935, 2003, 2076, 2387 | (540) mANDUkyopaniSatkArikA ...... 162,340 (522) bhAvasaGgraha ............... 1433,1469 (541) mANDUkyopaniSatkArikAvRtti (mitAkSarA) bhAvagaNezavRtti dekhie| ......162 pAtaJjalayogasUtravRtti | (542) mAnameyodaya .....110 bhASArahasyaupavRtti dekhie mokSaratnA (543) mArgaparizuddhivRtti ................. 1073 (523) bhASArahasyaprakaraNa ......... 1088,1726 | (544) mAlavikAgnimitra ................... 836 (524) bhASArahasyasvopajJavRtti ............ 1727 | (545) mitabhASiNI (saptapadArthIvRtti) 1069,1681 (525) bhAsvatI (pAtaMjalayogasUtrabhASyavRtti) .. 915 (546) mitAkSarA (yAjJavalkyasmRtivRtti) ..... 1951 (526) bhedadhikkAra ................ 1795,1891 | mitAkSarAvRtti dekhie (527) bhedadhikkArasatkriyAvRtti ........... 1890 mANDUkyopaniSatkArikAvRtti (528) maGkhakoza............ 449, 849, 1157, (547) mImAMsAparibhASA ................. 1949 2048, 2185, 2220 | (548) mImAMsAlokavArttikavivaraNa (nyAyaratnAkara) maJjUSA dekhie muktAvalImaJjUSAvRtti ___......151, 265,826 (529) maNiprabhA (yogasUtravRtti) .............1950 mImAMsAzAbarabhASyavRtti dekhie bRhatI (530) madhyamakazAstra .................... 1195 (549) mImAMsAzlokavArtika ....... 146, 151, (531) manusmRti ........................... 837 265, 391, 438, 471, 838, 1138, manorathanandivRtti dekhie pramANavArttikavRtti ___ 1682, 1802, 1948, 1967 (532) maraNavibhaktiprakIrNaka ..... 913, 1078, muktAvalI dekhie nyAyasiddhAntamuktAvalI 2285, 2292, 2343,2471 muktAvalIkoza dekhie vizvalocanakoza (533) maraNasamAdhiprakIrNaka ...... 2285, 2343 (550) muktAvalImaJjUSAvRtti............. 1663
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 2668 * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (551) muNDakopaniSad ................... 2345 (568) yogapradIpa.... 526, 529,1684, 1888, (552) munisuvratasvAmicarita ............. 2080 1974, 2378, 2379, 2390, 2391 (553) medinIkoza ...........153, 191, 219, (569) yogabindu ........ 11, 155, 334, 439, 666, 1851, 1860, 1873, 2063 819, 1395, 1829, 1830, 1831, (554) maitrAyaNyupaniSad .. 15,331,534, 1535, 1942, 2082, 2268, 2273, 2401, 2372, 2344 2402, 2403, 2404, 2406, 2407, (555) mokSaprAbhRta ....864,1864,1906,2405 2412, 2416, 2417, 2421,2422, (556) mokSaratnA (bhASArahasyaupavRtti) 1088,1730 2424, 2429, 2432, 2433, 2435, (557) mokSopadezapaJcAzaka(municandrasUrikRta) 279 2438, 2442,2443, 2457, 2463, (558) yajurvedovvaTabhASya ................ 1634 2465, 2472, 2479, 2485, 2506, (559) yatijItakalpavRtti ................ 1032 2510, 2516, 2517, 2534, (560) yatidharmaviMzikA ................. . 2472 2538, 2542, 2544, 25604, yAjJavalkyasmRtivyAkhyA dekhie mitAkSarA 2569, 2579 (561) yAjJavalkyopaniSatkArikA .......... 866 (570) yogabinduvRtti ....... 840,1832,2407, (562) yAtrAstava ..........................458 2434,2470 yuktidIpikA dekhie sAGkhyakArikAvRtti | (571) yogavArttika ................. 301,1950 (563) yuktiprakAza ............... 1120,1541 (572) yogavAziSTha ............... 2293,2384 (564) yuktya nuzAsana ............. 1765,2229 | (573) yogaviMzikA .............. 2460,2471 (565) yogadIpikA (SoDazakavRtti) ... 26,1080, (574) yogaviMzikAvRtti ................. 2403 2225,2364,2380,2383 | (575) yogazataka ........ 652, 2257, 2269, (566) yogadRSTisamuccaya .......76, 447, 1165, 2285, 2453, 2457, 2471, 1642, 1831, 2174, 2257, 2258, 2486, 2566, 2567, 2569 2260, 2334, 2365, 2379, 2404, | (576) yogazatakavRtti ....... 840,2266,2566 2407, 2410, 2412, 2413, 2416, | (577) yogazAstra ........ 2262, 2302, 2379, 2420, 2421, 2424, 2435, 2436, 2380, 2405, 2406, 2408, 2442, 2443, 2455, 2457, 2460, 2411, 2457, 2463, 2466, 2461, 2465, 2466, 2469, 2471, 2469, 2527, 2529, 2532, 2473, 2487, 2538, 2564, 2536, 2537, 2540, 2566 2579,2580 | (578) yogazAstrasvopajJavRtti ...... 934, 1559, (567) yogadRSTisamuccayavRtti ........ 52, 2260, 1575, 1579, 1594, 1596, 2334, 2431, 2432, 2450, 1597, 1598, 1610, 1813 2470, 2484 (579) yogazikhopaniSad .
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha * pariziSTa-7 . 2669 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (580) yogasAra .... 349, 941, 2303, 2466, | (600) lakSaNamAlA...................... 1390 2475,2486,2561,2563 | (601) lakSaNAvalI...................... 1681 (581) yogasAraprAbhRta .....11,189,890,1032, | (602) laghIyastraya ............607, 615, 795, 1377,1576,1699,1824,1902, 799, 807, 915, 1037, 1061, 1903,2002,2006,2012,2045 1980, 2074, 2230 yogasiddhAntacandrikA dekhie (603) laghIyastrayasvopajJavRtti (tAtparyavRtti) 386, pAtaJjalayogasUtravRtti | 1067, 1090, 2099, 2127 (582) yogasudhAkara (yogasUtravRtti) ..........1950 (604) laghutamanAmakoza .......... 1719,2117 (583) yogasUtra............ 1356,2380,2540 | (605) laghudravyasaGgraha ................... 1032 (584) yogasUtrabhASya...... 915, 1408, 1555, | (606) labdhisAra ........................ 1392 2194, 2538 | (607) lalitavistarA ....... 76, 1829, 2334, yogasUtrabhASyavRtti dekhie tattvavaizAradI 2538, 2579 (585) yogasUtravArtika............ 1407,1541 / (608) liGgapurANa ....................... 2345 (586) yogasUtravivaraNa (mahopAdhyAyakRta) .. 2379, (609) lokatattvanirNaya .............. 355,439 2579 | (610) lokaprakAza...... 1180, 1485, 1489, (587) raghuvaMza ................ 835,836,2360 1492, 1493, 1501, 1508, 1530, (588) ratnakaraNDakazrAvakAcAra ...... 11, 1032, 1610, 1615, 2053, 2290, 2388 1900, 2206, 2314 | (611) varAhopaniSad ..................... 2346 ratnaprabhA dekhie brahmasUtrazAGkarabhASyavRtti | (612) vardhamAnapurANa .................... 1548 (589) ratnAkarapaJcaviMzikA .............. 2192 | (613) vAkyapadIya .... 151, 159, 647, 957, (590) ratnAkarAvatArikA .....538, 539, 760, 1067, 1497, 1501, 1803 977, 1061, 1137, 2118 vAkyapadIyaupavRtti dekhie ambAkIMvRtti (591) rasagaGgAdhara ...725, 1920, 1983, 1989 / (614) vAkyapadIyaprakAzavRtti .......... 1087, (592) rasataraGgiNI......................... 725 1535, 1909 (593) rasadIpikA (kuTTanImatavRtti) ......... 2357, | (615) vAkyArthacandrikA(paribhASenduzekharavRtti) . -2382, 2383 .....571, 1997 (594) rasavaizeSikasUtra ..................... 111 / (616) vAgbhaTA'laGkAra ............ 1540,2358 (595) rasArNavasudhAkara .................. 2316 vAcakamukhyasUtra dekhie tattvArthasUtra (596) rAjapraznIyavRtti ....................107 (617) vAcaspatyam ...................... 1100 (597) rAjamArtaNDa (yogasUtrabhojavRtti) ....... 1950 | (618) vAtsyAyanabhASya .................... 728 (598) rAmagItA ... ................ 2345 vAdamahArNava dekhie sammatitarkavRtti (599) rudrahRdayopaniSad .................. 2345 / (619) vAdavAridhi (kAraNatAvAda)...........1449
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2670 * pariziSTa-7 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha (620) vAsavadattATIkA (vimarzinI)......... 2386 1235, 1252, 1255, 1282, 1288, (621) vAsupUjyasvAmicaritra ............... 866 1293, 1299, 1300, 1329, 1334, (622) viMzikAprakaraNa ..... 153, 285, 1301, 1351, 1372,1376, 1390, 1402, 1394, 1872, 2404 1451, 1473, 1494, 1505, 1532, (623) viMzikAprakaraNavyAkhyA........... 1394 1542, 1543, 1544, 1582, 1601, (624) vikramorvazIya .... ..........837 1618, 1621, 1623, 1625, 1626, (625) vicArasAraprakaraNa .......... 642, 1032, 1637, 1733, 1739, 1743, 1753, 2343, 2363 1757, 1763, 1773, 1778, 1784, vijJapriyA dekhie sAhityadarpaNavRttyantara 1799, 1800, 1849, 1953, 1969, (626) vipAkazruta ................... 106,838 1972, 2020, 2038, 2091, 2114, (627) vibhaktivicAra............. 1601,1608 2122, 2123, 2241, 2284, 2292, (628) vibhASAprabhA (abhidharmadIpavRtti) ..... 1682 2333, 2340, 2342, 2428, 2433, vimarzinI dekhie vAsavadattATIkA 2452, 2494, 2505 (629) vivekacUDAmaNi .................... 261 (633) vizeSAvazyakabhASyavRtti (koTyAcArya) (630) vivekamaJjarI ...................... 218 ......184, 610, 956 (631) vizuddhimArga. ..... 2347 (634) vizeSAvazyakabhASyavRtti (maladhAra).... 96, (632) vizeSAvazyakabhASya ....7, 10, 82, 94, 115, 152, 187, 235, 294, 332, 187, 252, 261, 318, 387, 408, 414, 432, 433, 473, 476, 547, 439, 451, 455, 495, 505, 519, 555, 604, 688, 718, 732, 756, 567, 586, 602, 604, 605, 626, 765, 792, 843, 850, 853, 867, 628, 640, 678, 715, 718, 751, 875, 911, 937, 945, 948, 950, 752, 756, 769, 776, 779, 788, 956, 959, 960, 965, 972, 974, 792, 794, 797, 800, 801, 804, - 978, 982, 1008, 1014, 1058, 830, 843, 846, 850, 853, 908, 1082, 1090, 1109, 1144, 1205, 911, 912, 913, 914, 939, 940, 1218, 1230, 1251, 1278, 1283, 944, 945, 947, 948, 955, 956, 1297, 1329, 1333, 1360,1439, 962, 964, 965, 969, 992, 1001, 1485, 1492, 1530, 1532, 1542, 1004, 1008, 1010,1011, 1012, 1543, 1580, 1590, 1601, 1609, 1014, 1051, 1052, 1058, 1065, 1619, 1622, 1624, 1625, 1633, 1070, 1078, 1081, 1084, 1088, 1639, 1652, 1653, 1659, 1671, 1118, 1121, 1124, 1126, 1145, 1732, 1737, 1757, 1760, 1786, 1146, 1152, 1194, 1230, 1233, 1787, 1788, 1801, 1820, 1837,
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 . 2671 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha 1848, 1866, 1869, 1879, 1884, 1940, 2020, 2061, 2128, 1922, 2006, 2022, 2026, 2032, 2253, 2360, 2415, 2562 2039, 2043, 2086, 2094, 2095, (652) vaizeSikasUtra... 109,1501,1946,2344 2113, 2120, 2121, 2126, 2228, (653) vaizeSikasUtropaskAra .............. 1946 2356, 2362, 2500 | (654) vyavahArasUtraniyukti ................. 107 (635) vizvaprakAzakoza .......... 239, 1156, | (655) vyavahArasUtrabhASya ....... 72, 839, 933, 1670, 1860,1964,2131 2277, 2278, 2444, 2471, 2495 (636) vizvalocanakoza (muktAvalIkoza) ... 339, vyAkhyAprajJaptivyAkhyA dekhie 340, 435, 602, 625, 919, bhagavatIsUtravyAkhyA 925, 926, 955, 1156, 1860, vyAkhyAprajJaptisUtra dekhie bhagavatIsUtra 1970, 2035, 2054, 2130, | (656) vyutpattivAda.... 225,228,1243,1247 2145, 2184, 2329 vyutpattivAdavRtti dekhie Adarza (637) vItarAgastotra...... 438, 1767, 1770, | (657) zaLezvarapArzvanAthastotra ............... 397 1784, 1814, 2540 | (658) zatakaprakaraNabhASya ................ 1850 (638) vItarAgastotravRtti............. 371,428 (659) zatakavRtti (paJcamakarmagranthavRtti) ...... 2274 (639) vItarAgastotrA'vacUrNi ............ 1770 (660) zatAranayacakrAdhyayana ................ 456 (640) vRttAlaGkAra ......................... 725 | (661) zatruJjayamAhAtmya................... 174 (641) vedAntakalpataruparimala ............ 1597 (662) zabdaratnAkara ............... 1746,2193 (642) vedAntakaumudI .. ................. .. 111 | (663) zabdazaktiprakAzikA ...... 1859,1987 (643) vedAntaparibhASA............ 1795,1951 (664) zANDilyasaMhitA ................. 2345 (644) vedAntasAra ................ 1951,2014 (665) zAntasudhArasa .............. 1504,2432 (645) vedAntasiddhAntasaGgraha........ 450,1812 (666) zAntasudhArasavRtti ............ 143, 240, (646) vaijayantIkoza.........122.593.664. 440, 477, 595 706, 1156, 1860 | (667) zAbarabhASya......................... 328 (647) vaiyAkaraNamahAbhASya ..... 91, 112, 726, zArIrakabhASya dekhie brahmasUtrazAGkarabhASya .... 1742, 1792 | (668) zArGgadharapaddhati .................. 2457 (648) vaiyAkaraNamahAbhASyapradIpavyAkhyA . 1742, (669) zAzvatakoza ................. 312,2295 2016 (670) zAstradIpikA ........... 91, 186, 264, (649) vaiyAkaraNalaghumaJjUSA ............. 1206 265, 278, 328, 450, (650) vaiyAkaraNasiddhAntalaghumaJjUSA .... 1919, 1811, 1948 1985 (671) zAstradIpikAprabandha ....... 1193, 1982, (651) vairAgyakalpalatA .. 1030, 1358, 1916, | 2596
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2672 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha (672) zAstravArttAsamuccaya 211, 329, 629, ziromaNigrantha dekhie (674) zivadRSTi (675) zivadharmottara. * pRSTha 1828, 2302 828, 1124, 1142, 1207, 1350, ( 690) SaDdarzanasamuccaya ( haribhadrasUrikRta ) .. 1032 1725, 1739, 1748, 1756, (691 ) SaDdarzanasamuccayabRhadvRtti (tarkarahasyadIpikA) 1760, 2228, 2261, 2292, 364, 386, 408, 409, 418, 426, 428, 1413, 1415, 1519, 1522, 1603 zAstravArttAsamuccayabRhadvRtti dekhie syAdvavAdakalpalatA (692) SaDdravyavicAra. 477, 670, 713, 929, (673) zAstravArttAsamuccayasvopajJaTIkA (dikpradA) 1409, 1631, 2099 . 1142 (693) SaDdravyasvabhAva - nayavicAraprakaraNa. 1489, 1492, 1544 2359 tattvaciMtAmaNidIdhitiTIkA (694) SaDbhASAcandrikA 934 262 (695) SaSTizataka. 2345 | (696) SaSTizatakavRtti 2492 668,1638 (697) SaSThakarmagrantha ( saptatikA). ............ 984 788 | (698) SoDazaka . 26, 154, 324, 439, 619, 692, 802, 2079, 2255, 2257, 2379, 2383, 2404, 2411, 2415, 2416, 2421, 2432, 2440, 2442, 2443, 2454, 2455, 2460, 2461, 2466, 2468, 2470, 2472, 2473, 2475, 2484, 2486, 2531, 2539, 2544, 2579 SoDazaka upavRtti dekhie kalyANakandalI SoDazakavRtti dekhie yogadIpikA saMnyAsagItA saMvegaraGgazAlA.. (679) zIlaprAbhRta (680 ) zuddhAdvaitamArtaNDa. (681) zaivaparibhASA . (682) zrAddhajItakalpavRtti . (683) zrAddhavidhivRtti . (684) zrAvakaprajJapti pariziSTa-7 (676) zivasUtra (677) zizupAlavadha. (678) ziSyahitAvRtti (nyAyapravezakazAstravRtti) 2346, 2483 115, 687 2425 303,304 .... 1951 2356,2595 SaTkhaNDAgamavRt dekhie 2514 452, 930, 1030, 1544, 1560, 2256, 2273, 2368, 2444, 2452 ( 685 ) zrIpAlakathA 2192, 2203,2282, 2306 (686) zrImadbhAgavata 1535 (687) zvetAzvataropaniSad 1077, 2344 dhavalA * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 1032 (699) (700) 2468 .........77, 698, 1268, 1343, 2046, 2133, 2168, 2197, 2239, 2256, 2285, 2343, 2350, 2368, (688) SaDdarzanaparikrama 2581, 2591 ( 689 ) SaDdarzanasamuccaya ( maladhArirAjazekharasUrikRta) (701) saMvedanaprabandha (= saMvedananI saragama - pustaka) 927, 1032, .....2020, 2287
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-7 * 2673 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha (702) saMstArakaprakIrNaka. ............... 2343 | (716) samAdhizataka................ 888,2405 (703) saGgrahazataka . 833, 934, 1694, 1711 | (717) sambandhavArttika ................... 2286 saptatikA dekhie SaSThakarmagrantha / (718) sambodhaprakaraNa ....... 428,2323,2428 (704) saptapadArthI ........ 157, 1069, 1111, | (719) sambodhasaptatikA ......... 2240, 2344, 1513, 1797 2439, 2506 (705) saptapadArthImitabhASiNIvRtti 1069,1681 | (720) sammatitarka.......14, 18, 19, 71, 79, (706) saptabhaGgItaraGgiNI....... 392, 477, 939, 176, 181, 191, 192, 201, 202, 2087, 2119, 2140, 2167, 2236 203, 207, 343, 409, 420, 423, (707) saptabhaGgI-nayapradIpaprakaraNa.......... 689, 436, 465, 505, 508, 509, 516, 697, 702, 703, 2214 528, 610, 697, 939, 943, 946, (708) saptabhaGgImImAMsA.................... 477 964, 978, 983, 1013, 1064, (709) samayamAtRkA .......................788 1065, 1077, 1089, 1135, 1261, (710) samayasAra (kundakundasvAmikRta) ...... 897, 1274, 1275, 1303, 1306, 1309, 913, 930,1030, 1032, 1316, 1321, 1326, 1337, 1347, 1070, 1078, 1090, 1369, 1638, 1351, 1354, 1389, 1725, 1766, 1640, 1699, 1852, 1869, 1897, 1781, 1801, 1905, 2005, 2036, 1900, 1903, 1907, 1916, 1922, 2038, 2039, 2123, 2124, 2148, 1930, 2008, 2009, 2011, 2020, 2162, 2211, 2293, 2516 2021, 2024, 2044, 2051, 2052, | (721) sammatitarkavRtti (vAdamahArNava) .....15, 59, 2072, 2095, 2309, 2331, 2523 | 68,71, 90, 145, 175, 192, (711) samayasAra (devAnandasUrikRta)..........1057 samayasAravRtti dekhie AtmakhyAti 201, 202, 203, 288, 332, 340, (712) samarAdityakathA (samarAiccakahA) .... 642, 343, 390, 409, 420, 427, 436, 1557, 1872, 1935, 2175, 464, 476, 509, 516, 555, 558, 2264, 2372, 2418, 602, 610, 628, 958, 988, 1000, 2428, 2472, 2479 1030, 1077, 1116, 1187, 1196, (713) samavAyAGgasUtra............... 105,1694 1262, 1290, 1300, 1304, 1309, (714) samavAyAGgasUtravRtti .............61, 68, 1316, 1322, 1337, 1347, 1359, 103, 105, 113, 938, 1367, 1390, 1415, 1425, 1443, 1001, 2087, 2370 1452, 1460, 1468,1498, 1607, (715) samAdhitantra .... 862, 864, 888, 930, 1658, 1764, 1781, 1884, 1889, 2069, 2382, 2388 | 1894, 1904, 1942, 1952,
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2674 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha * pariziSTa-7 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 1966, 1985, 2036, 2123, | (742) sAmAnyalakSaNA-dIdhiti-prakAza 2124, 2125, 2148, 2160 | (tattvaciMtAmaNiupaTIkA) .......... 1246 (722) sammatitarkavRttiTippanaka .......... 1608 | (743) sAmAnyalakSaNAgAdAdharI........... 1247 (723) samyaktvakaumudI .... 2258,2430,2506 (744) sAmyazataka ....... 2332,2447, 2455, (724) samyaktvaparIkSA............ 1036,1954 2463, 2478, 2480 samyaktvaprakaraNa dekhie darzanazuddhiprakaraNa | (745) sAyaNasaMhitAbhASya ........ 2306,2388 (725) samyaktvasaptatikA ...........51, 1804, | (746) sAhityadarpaNa ......... 569, 581, 723, 2492, 2531 725, 1988, 1993 (726) sarasvatIkaNThAbharaNa ................. 724 | (747) sAhityadarpaNavRtti (mahezvarakRta) ......1988 (727) sarvajJasiddhi ...................... 1782 (748) sAhityadarpaNasvopajJavRtti 723,838,1987 (728) sarvatantrasiddhAntapadArthalakSaNasaGgraha 1952 | (749) sAhityasAra ...................... 1994 (729) sarvadarzanasaGgraha ...... 837,1486,1948 (750) siddhasahasranAmakoza ..... 100,123,141 (730) sarvasAropaniSad .................... 381 | (751) siddhasahasranAmavarNanacchanda ......... 2385 (731) sarvasiddhAntasaGgraha ............... 2346 | (752) siddhahemazabdAnuzAsana.. 347, 353, 392, (732) sarvArthasiddhi (uttarAdhyayanasUtravRtti) ... 2600 | ___633, 738, 1240, 2601 (733) sarvArthasiddhi (tattvArthavRtti)..... 107,108, (753) siddhAntasAroddhAra ................. 1555 116, 119, 607, 628, 770, 781, | (754) siddhivinizcaya .......586, 607, 667, 795, 799, 806, 1109, 1389, 736, 1015, 1127, 1139, 1167, 1404, 1477, 1657, 1785, 1945, 1638, 1758, 1761, 1818, 1848, __2222, 2223, 2226, 2318 1941, 1945, 2113, 2236 (734) sAGkhyakArikA .... 295, 1084, 2346 (755) siddhivinizcayaupaTIkA ......... 1126, (735) sAGkhyakArikAkiraNAvalI ...... 1538 | 1291, 1750 (736) sAGkhyakArikAbhASya............. 1537 | (756) siddhivinizcayasvopajJavRtti ........ 915, (737) sAGkhyakArikAvRtti (yuktidIpikA) 1357, 1187, 1192, 1196, 1658, 1536 1758, 1762 (738) sAGkhyatattvakaumudI ....... 296, 1537, (757) sImandharasvAmistavana ........ 927,2105 1950, 2346 (758) subhASitaratnabhANDAgAra .......... 81,932 (739) sAGkhyapravacanabhASya ........ 301, 1536 (759) subhASitAvalI ................... 2347 (740) sAGkhyasUtra ... 288,1536,1760,2346 sumaGgalA dekhie navatattvaprakaraNavRtti (741) sAmAnyalakSaNA-dIdhiti (tattva- (760) sUktamuktAvalI .... 2307, 2313, 2347, ciMtAmaNiTIkA) ....1246,1247,1256 2356, 2394
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ (763) sUtrakRtAGgasUtra * (764) sUtraprAbhRta. (765) saudaranandakAvya pariziSTa-7 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha 932 (761) sUktimuktAvalI . (762) sUtrakRtAGgavRtti (dIpikA). . 34, 46, 48, 113, 169, 307, 319, 345, 346, 349, 354, 386, 455, 476, 557, 610, 716, 766, 774, 794, (771) 796, 801, 807, 941, 947, 1014, 1015, 1099, 1212, 1232, 1477, 1490, 1504, 1509, 1540, 1568, 1677, 1739, 1741, 1747, 1748, 1750, 1756, 1771, 1779, 1783, 1786, 1814, 1856, 1861, 1921, 1966, 2050, 2300, 2487, syAdvAdakalpalatA (zAstravArtAsamuccayabRhadvRtti) 195,213, 263, 270, 274, 283, 328, 427, 430, 442, 447, 476, 537, 556, 558, 577, 739, 923, 969, 973, 1123, 1942, 1145, 1176, 1178, 1985, 1986, 1187, 1196, 1220, 1237, 1260, 1290, 1306, 1310, 1316, 1321, 1326, 1362, 1363, 1364, 1465, 1492, 1526, 1703, 1751, 1883, 1886, 1964, 2126, 2151, 2449 2311, 2313, 2459, 2484 (772) syAdvAdabhASA 606,719,756,769, 2491, 2604 34, 104, 1075, 1531, 2017, 2259, 2301, 2277 791, 798, 805, 959, 1032, 1943 2347 | (773) syAdvAdamaJjarI (anyayogavyavacchedadvAtriMzikAvRtti) .69, 115, 147,187, 346, 350, 428, 477, (766) skandapurANa 2457 606, 668, 938, 1113, 1155, syAdvAdaratnAkara. (767) sthAnAGgasUtra ......... .104, 106, 107, 173, 207, 412, 895, 940, 1010, 1020, 1034, 1076, 1277, 1311, 1313,1445, 1448, 1472, 19493, 1521, 1531, 1615, 1623, 2061, (774) 2157, 2159, 2191, 2250, 2305, 2357, 2366 (768) sthAnAGgasUtravRtti . ........ 7, 10, 60, 68, 113, 148, 158, 348, 432, 715, 757, 770, 780, 793, 797, 805, 936, 959, 978, 1065, 1108, 1283, 1284, 1311, 1350, 1381, 1389, ( 775) syAdvAdarahasya (madhyamaparimANa) 309, 1403, 1432, 1446, 1475, 1494, 1350, 1360, 1634, 1638, 1756, 1801, 1848, 1943, 1964 79, 213, 426, 427, 477, 496, 551, 554, 753, 860, 1009, 1061, 1062, 1091, 1177, 1187, 1192, 1193, 1996, 1286, 1350, 1352, 1468, 1485, 1507, 1540, 1725, 1761, 1808, 1909, 1952, 1964, 2230 480, 518, 533, 1112, 1140, 1141, 2675 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha 1513, 1521, 1633, 2230, 2250 ( 769) sphuTArthA ( abhidharmakozabhASyavyAkhyA) 1974 (770) syAdvAdakalikA... 398, 1142, 1167, 1207, 1786
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2676 * pariziSTa-7 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha 1352, 1459, 1489, 1540, 1657, | (781) hitopadezamAlA (prAkRta)..... 934,2229 1711, 1737, 1775, 1970, 2576 / (782) hitopadezamAlAvRtti ......... 341,1030 (776) haribhadrIyAvazyaka TippaNaka ....... 1529 | (783) hetubinduTIkA .................... 2012 (777) halAyudhakoza. ............... 343,377, heyopAdeyA dekhie upadezamAlAvRtti 1156,2235 (784) haimatattvaprakAzikAbRhannyAsa ......... 321 (778) hAritasmRti ...................... 2293 | (785) haimadhAtupATha ........................ 229 (779) hAribhadradAnA'STakavRtti ............ 2444 | (786) haimaprakAzavyAkaraNa ............... 1155 (780) hitopadeza (saMskRta) .................. 837 | (787) haimAnekArthakoza .................... 339
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2677 (pariziSTa-8) granthakRtAM tu nAmAni, karNikAyAM gatAni vai / varNAnukramamAzritya, teSAM sUciH yathAkSaram / / dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA graMthakAranA nAmonI akArAdikramathI yAdI) dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha akalaGkasvAmI (laghIyastrayatAtparyavRttikAra) .... 103, abhayadevasUri (navAGgITIkAkAra).....7, 10, 60,61, 119, 188, 210, 264, 392, 586, 90, 103, 105, 113, 118, 148, 158, 607, 609, 615, 666, 667, 736, 169, 188, 680, 757, 780, 793, 795, 799, 807, 818, 845, 915, 805, 842, 843, 849, 936, 938, 946, 1015, 1021, 1037, 1061, 959, 978, 1032, 1233, 1261, 1091, 1127, 1138, 1139, 1167, 1283, 1284, 1308,1311, 1360, 1192, 1196, 1328, 1339, 1356, 1368, 1381, 1389, 1403, 1432, 1405, 1410, 1438, 1470, 1485, 1434, 1468, 1503, 1521, 1587, 1565, 1667, 1696, 1758, 1761, 1599,1600, 1608, 1620, 1636, 1762, 1808, 1818, 1848, 1637, 1865, 2006, 2049, 2060, 1868, 1941, 1945, 2022, 2087, 2148, 2228, 2230, 2074, 2099, 2113, 2127, 2250,2370 2180, 2230, 2236 abhinavagupta ........... .... 159,668 akSapAda ...... ............1948, 2344 | amaracandrapaNDita (kozakAra)................... 2221 acyutarAja ................................ 1994 | amaracandrAcArya (vibhaktivicArakRta) ............1608 ajitasAgarasUri ............................. 220 | amarasiMhakavi........... .........124 anantavIrya (digaMbara) .................. 1126, 1291 | amitagati .......11, 189, 890, 1032, 1377, annambhaTTa .......................................1947 1576, 1699, 1824, 1903, 2002, aparAjitasUri ............................. 1471 2006, 2012, 2045 appayadIkSita... | amRtacandrAcArya(paJcAstikAyasaGgrahAdivRttikAra) 108, abhayadevasUri (tarkapaJcAnana) ...... 15, 59, 71, 90, 117, 138, 765, 818, 1090, 1091, 145, 175, 192,201, 203, 204, 1553, 1566, 1639,1651, 1666, 343, 409, 420, 436, 464, 509, 1667, 1676, 1685, 1696, 1711, 516, 528, 555, 556, 602, 610, 1714, 1797, 1816, 1824, 2058, 628,958, 1000, 1262, 1276, 2066, 2073, 2095, 2097, 2156, 1290, 1322, 1337, 1390, 2180, 2209, 2222, 2234, 2283, 1415, 1607, 1904, 1942, 2302 2036, 2037, 2039, 2123 | amRtavijaya ........... ........703 18220
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2678 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra * pariziSTa-8 . pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra ambaprasAda... 635, 1032, 1689, 1782, 2115 1532, 1548, 1618, 1638, 1640, azvaghoSa .. ................... 2347 1699, 1717, 1726, 1781, 1802, AdyanAtha ...... ........... 262 1816, 1823, 1866, 1867, 1869, Anandavardhana ........................... 583,597 1880, 1897, 1900, 1903, 1924, AnandasAgarasUri ........................... 2117 1930, 1980, 2003, 2008, 2009, AsaDakavi .................. 218 2011, 2021, 2022, 2044, 2051, indrabhUti (bauddha)................................1195 2055, 2060, 2072, 2126, 2164, irugapadaNDAdhinAtha .................. ..... 2220 2170, 2178, 2179, 2180, 2208, IzvarakRSNa ................... 295, 1084, 2346 2223, 2229, 2283, 2377 udayanAcArya .......... 1681,1947,2031,2032 | kumArilabhaTTa .............. 146, 151, 265, 391, udayaprabhasUri .. .......... 2440 438, 471, 1138, 1681, 1802, udayavIragaNI ................................319 1948, 1984, 1986, 2012 udyotakara........ ................ 1946 | kulacandrasUri ........ ............1073, 1394 udyotanasUri.................. 663, 1855, 2428 | kRSNa (vAsavadattAvimarzinIkRt)................. 2386 umAsvAtivAcaka (vAcakamukhya) ...... 20, 35, 38, kRSNayajvA (mImAMsAparibhASAkartA) ............. 1949 58, 96, 102, 122, 203, 208, | kRSNavallabhAcArya ................1537, 1538 249, 605, 640, 872, 1022, 1023, | kezava (kalpadrukozakAra)........................ 430 1031, 1053, 1355, 1379, 1388, | kezavamizra (tarkabhASAkAra).....................1947 1406, 1408, 1483, 1488, 1514, | kaiyaTa . ............ 1742, 2016 1554, 1579, 1700, 1704, 1733, | kailAzacandra . ......... 1667 1852, 1942, 2062 koTyAcArya ........ 184,610,956,1089,1532 ulUka.................. ... 602,604,764,765 | kSemakIrtisUri ... 2281 kaNAda ....................... 109, 1946,2344 | gaGgeza upAdhyAya ........ 573,1219,1679,2609 kamalasaMyama upAdhyAya ..... .... 920,1483,2600 gajasukumAlamuni .... kAnticandrabhaTTa ............................. 1989 gadAdhara ..............225,228,229,230,1247, kArtikeyAnuprekSA .......................... 1819 1248,1449 kAlidAsavyAsa (dAmodaraputra)......... 1719, 1860 | gambhIravijaya ............ ........ 143 kundakundasvAmI ........11, 55, 65, 138, 151, | gargarSi .............. ........ 2588 204, 267, 639, 688, 897, 930, gAgAbhaTTa (vizvezvarasudhI)...111, 450,1918,1921 1032, 1070, 1090, 1328, 1365, | guNacandrasUri ................. 1409,1597,1771 1389, 1405, 1420, 1450, 1512, guNapAla ................ 171,934,1032,1203 ..................... .....592
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-8 . 2679 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha guNabhadrasvAmI ............................. 1470 2096, 2237 guNaratnasUri ......... 1413, 1415, 1519, 1603 jinaprabhasUri ............ ..........898 govinda ............... ............... 1992 | jinabhadragaNikSamAzramaNa ..... 7, 10, 82, 94, 96, gosvAmigiridhara ............................. 303 115, 252, 318, 457, 779, 846, gauDapAdAcArya ............................... 162 955-56, 960, 962, 963, 964, 965, gaurIzaGkara .. ................... 1952 968, 969, 1081, 1118, cakrapANidatta .. ......................... 110,121 | 1194, 1288 cakrezvarasUri ......................... 1555,1850 | jinabhadrasUri (kharataragacchIya)...................1591 candratilaka upAdhyAya ............... 1642,2004 | jinalAbhasUri .... 642, 648, 857, 1694, 2183 candraprabhasUri ................. 1032,2440,2514 jinavardhanasUri.............................. 1069 candrarSimahattara ... 984 | jinaharSagaNI .... ........ 2258,2430 candrasUri. ............ 980 | jinezvarasUri... 145, 458, 1032, 1755, 1763, candrasenasUri ..... 152,1120,1220,1379,1765 1764, 1766, 1771, 1905, 1942 carakamaharSi ... .................... 110,121 jJAnasAgarasUri ........................888,1529 citsukhAcArya ...................... 1533,2013 | daNDikavi.......................... 1989,2358 jagadIza. .... 1859, 1987 | dAmodaragupta 788, 2396 jagannAtha ........... 1920, 1921, 1983, 1989 diGnAga (bauddhAcArya) ............ 115, 687, 1949 jamunApAThaka ... ............ 1540 dIdhitikRt dekhie raghunAthaziromaNi jayatilakasUri............................... 474 | devacandravAcaka........... 606, 670, 713, 718, jayantabhaTTa ................... 569, 1755, 1947 751, 755, 762, 775, 777, jayarAzibhaTTa ........................... 1718,1887 822, 929, 957, 991, 993, 1057, jayazekharasUri ................... 28,1032,2343 1075, 1089, 1093, 1095, 1130, jayasiMhasUri ................... 862,1906,2026 1292, 1330, 1341, 1378, 1409, jayasenAcArya ............ 65, 140, 818, 1564, 1484, 1530, 1544, 1580, 1629, 1567, 1666, 2026, 2127, 1631, 1652, 1654, 1660, 1664, .. 2151,2172 1668, 1718, 1720, 1722, 1725, jAnakInAthabhaTTAcArya................1947, 1984 1770, 1797, 1803, 1808, 1813, jinacandragaNI..... ........ 1032 1822, 1824, 1826, 1837, 1838, jinacandrasUri ...........77, 698, 1268, 1343, 1847, 1870, 1943, 1944, 2100, 2133, 2197, 2239, 2350, 2216, 2217 2581, 2591 | devanandI AcArya dekhie pUjyapAdasvAmI jinadAsagaNI............ 949, 975, 978, 982, | devabhadrasUri .................. 1186,1376,1942
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ... 2680 * pariziSTa-8 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra pRSTha devasUri ............ 2592 | dharmadAsagaNI ... ............... 47,1397,2312 devasena ................... 18, 381, 117, 173, | dharmabhUSaNa ................607,1946 188, 191, 195, 217, 608, 622, dharmarAjA'dhvarIndra ................... 1795,1951 623, 624, 625, 629, 631, 632, | dharmasUri (sumaGgalAkAra) ............... 1484,1582 634, 636, 637, 641, 644, 650, dharmasUri (pramANaparibhASAkAra) .................. 1943 658, 662, 679, 702, 707, 708, | dharmottara ................... 1949 716, 760, 766, 785, 796, 818, | | nandanasUri ................................. 1943 840,899, 912, 920, 940, 961, nAgasena ............................ 1035,1382 1013, 1038, 1092, 1093, 1328, nAgArjuna (bauddha) ........................ 111,1195 1388, 1650, 1693, 1711, 1712, nAgezabhaTTa ........571, 580, 583, 728, 1206, 1838, 1840, 1848, 1937, 1946, 1919, 1921, 1985,1996 1971, 1975, 1980, 2008, 2016, nAgojIbhaTTa ............................... 1950 2055, 2057, 2058, 2067, 2073, | nArAyaNa (pAtaJjala) ...........................1538 2082, 2087, 2090, 2091, 2093, nArAyaNAcArya (mImAMsaka)....................... 110 2096, 2097, 2139, 2155, 2161, | nArAyaNAzrama .............................. 1890 2166, 2205, 2212, 2214, 2221, | nRsiMhAzrama .. 1795,1891 2224, 2225, 2226 nemicandrasUri (pravacanasAroddhArakartA) ....941, 1032, devAnandasUri ................ 1030, 1057, 1369 2429, 2439 devendra (bauddha) .................................. 1190 | nemicandrAcArya (digaMbara) ......... 630, 696, 850, devendrasUri (dharmaratnaprakaraNavRttikAra) ............. 1529 1032, 1292, 1351, 1392, 1433, devendrasUri (nAgendragacchIya) ..................... 1559 1477, 1548, 1549, 1556, 1565, devendrasUri (dAnopadezamAlAkRt) ................ 2262 1622, 1744, 1850, 1868, 1869, devendrasUri (navatattvaprakaraNakAra)........1032, 1592 2023, 2026, 2066 devendrasari (navyakarmagranthakartA)......... 2274. 2588| nyAyavijaya ... ............ 592,1943 droNAcArya ......................... 9,23,45 | paTTAbhirAmazAstrI. ...... 1663 dhanaJjaya (nighaNTukAra) ..................859, 2258 pataJjali ......... 91, 112, 130, 726, 1142, dhanaJjayakavi (anekArthanAmamAlAkRt) .. 842, 1156 1356, 1742, 1792, 1793, dharasenAcArya ............. 435, 625, 919, 925, 2016, 2383 ___926, 1156, 1860, 1970, padmaprabha (digambarAcArya) .........717, 766, 1091, 2035, 2054, 2130, 2145 1548, 2116, 2137, 2165, 2171, dharmakIrti .....272, 687, 1182, 1189, 1196, 2179, 2200, 2213, 2225 1453, 1724, 1747, 1949, 2347 | padmavijayagaNI ........ .........356
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-8 . 2681 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha padmasAgaragaNI ...................... 1120,1541 bhAmaha.............. ..........1754 padmasundarasUri ............... 1559 | bhAradvAjodyotakara .......................... 1679 paramAnandasUri ................................ 341 bhAravikavi................................ 2395 pazupAla .... ....................... 419,425 bhAvadevasUri ........................ 1080,1954 pANini......... ....................738 bhAvamizra....................... 38, 1051,1636 pArthasArathimizra ..... 91, 151, 186, 264, 265, bhAvavijayavAcaka ................. 1483,2083 278, 328, 450, 826, 1948 | bhAvAgaNeza.......... ............ 1950 pArzvacandrasari ................ 1489,1492,1544 | bhAsarvajJa .................... 1127,1533,1947 pArzvadevagaNI.................................688 | bhAskarAcArya .............................. 1811 pArzvanAgagaNI................ .................... 665 bhojakavi (bhojarAjarSi)......... 127, 170, 1442, puruSottamadeva .......... 113,2114 1457, 1950 pUjyapAdasvAmI (devanandIAcArya)....... 107, 119, makarandadAsa ............................... 1669 392, 862, 864, 1404, 1714, 1761, | maGkhakavi ... ......849 1945, 2153, 2318, 2382, 2388 | maGgalavijaya. .... 1030 prajJAkaragupta ....... ... 390,1949 maNDanamizra ................ 1809 pradyumnasUri ............642, 1032, 2343, 2363 | mathurAnAtha .... ....................574 prabhAkaramizra.................... 111,845,1948 madhusUdana .................................. 1951 prabhAcandrAcArya ....... 392,716,795,806,1721 manoharapaMDita...... ....................239 prabhAnandasUri ............. 371, 678, 960, 2229 | | mammaTa....................... 597, 1990, 1993 buddhisAgarasUri ........... 670, 713, 916, 929, | | malayagirisUri ........... 107, 114, 117, 118, 1409, 1631, 2099, 2560 191, 290, 291, 850, 956, 973, brahmadeva .............9, 10, 119, 1124, 1458, 1086, 1233, 1283, 1350, 1402, 1550, 1552, 1796, 1868, 1406, 1407, 1414, 1470, 1481, 2026, 2058, 2097, 2133, 1503, 1507, 1515, 1577, 1587, 2171, 2178, 2212, 2213, 2224 1591, 1614, 1620, 1637, 1665, bhagavadAcArya........................ 2306,2388 1666, 1878, 2086, 2228, 2231, bhadrabAhusvAmI ........... 53, 71, 81, 82, 105, 2501, 2610 ___ 106, 173, 187, 200, 605, | mallavAdisUri ............ 456, 464, 465, 958, 648, 779, 926, 1288, 2340, 2602 1287, 1494, 1761, 1966 bhartRhari ...........151, 159, 647, 957, 1067, malliSeNasUri .. 69, 115, 187, 346, 354, 606, 1497, 1501, 1535, 1652, 1803 | 668, 938, 1113, 1155, 1848,1943 bhavAnanda ........ ........ 1246 | mahAkSapaNa........ ........ 1838
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRha pazAmitra.................................. 1974 2682 * pariziSTa-8 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra mahIpasaciva. .. 1739,1799 | yazomitra......... mahezvara (kozakAra) .............................1860 | yazovijayavAcaka .12, 47, 76, 83, 128, 147, mahezvara (paNDita)....... 239, 1670, 1988, 2131 159, 163, 165, 176, 195, 209, mAilladhavala (dravyasvabhAvaprakAzakAra) .... 191, 622, 213, 252, 258, 270, 292, 301, 624, 629, 631, 634, 636, 641, 336, 397, 425, 427, 442, 483, 644, 650, 657, 662, 722, 796, 505, 508, 518, 521,522, 523, 832, 915, 954, 961, 1031, 1313, 524, 528, 531, 533, 541, 555, 1717, 1869, 1946, 1969, 2094, 577, 608, 689, 702, 703, 704, 2132, 2135, 2156, 2212, 2219, 709, 760, 798, 840, 927, 959, 2222 968, 970, 971, 973, 974, 987, mAghakavi ........788 1004, 1066, 1080, 1088, 1112, mANikyanandI (digaMbara)........................ 1946 1118, 1123, 1141, 1166, 1176, mANikyazekharasUri ............................ 54 1220, 1228, 1290, 1339, 1353, mAdhava (vaizeSika) ..............................1681 1355, 1398, 1459, 1489, 1526, mAdhavamaMtrI (kozakAra) .................. 239, 2187 1680, 1705, 1711, 1724, 1726, mAdhvAcArya ........265, 379, 450, 451, 1206 mAnavijaya upAdhyAya........ 840, 1644, 1955, 1757, 1770, 1874, 1876, 1914, 1916, 1925, 1943, 1944, 1958, 2274, 2489, 2568 mukundazarmA ............ 2014, 2020, 2023, 2038, 2045, ........ 1987 mukulabhaTTa ................................. 1988 2087, 2105, 2119, 2126, 2127, muktivimalagaNI .... ............. 2140, 2162, 2166, 2214, 2215, .......338 municandrasUri ............. 145, 279, 840, 1633 2225, 2247, 2248, 2255, 2258, meghanAdasUri ..................................111 2261, 2286, 2364, 2380, 2381, meghavijaya upAdhyAya .......... 264, 734, 1033, 2385, 2386, 2461, 2491, 2494, 1077, 1613, 1865, 2299, 2542, 2595, 2605, 2614, 2615, 2305, 2329, 2343, 2371 2616, 2618 medinIkara ................... 1687,1851,1860 | yAdavaprakAza ................ 122, 1156, 1860 mokSAkaragupta ............................... 1950 | yAska ......... ................ 1128 yativRSabhAcArya ..... 1477, 1547, 1551, 1557 | yogIndradeva .............. 116, 857, 862, 866, yazasvatsAgara ......... 399, 959, 1032, 1036, 1389, 1561, 1639, 1699, 1137, 1142, 1207, 1390, 1713, 1833, 2022, 2312, 2381 1720, 1783, 1937, 1943, 1964 | raghunAthazarmA . ...... 1536
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha * pariziSTa-8 . 2683 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha raghunAthaziromaNi (ziromaNi-dIdhitikRt) ...... 417, | vallabhadeva ............. ..... 2347 1246, 1247, 1256, 1533, vAgbhaTa........ .................1540 1682, 2609 | vAcaspati mizra.......... 266, 296, 390, 467, ratnanandI 152, 1084 1186, 1219, 1537, 1811, ratnaprabhasUri ........50, 539, 541, 1137, 2118 | 1950, 2346 ratnazekharasUri ............... 588, 1958, 2192, vAtsyAyana .......................... 788, 1946 2203, 2282, 2289, 2306, vAdidevasUri ....... 127, 130, 136, 496, 502, 2393, 2439, 2506 503, 508, 530, 534, 551, 608, rAghava ...... 1710 717, 718, 753, 761, 791, 860, rAjamalla (digaMbara) ........95, 120, 1135, 1138, 958,959, 1009, 1091, 1137, 1212, 1641, 1946, 2082 1187, 1192, 1193, 1352, 1468, rAjazekharasUri (maladhArI) ..............927, 1032, 1485, 1507, 1761, 1909, 1943, 1828, 2302 1945, 2089, 2230 rAjazekharasUri (syAdvAdakalikAkAra)....398, 1142, vAdirAjasUri ................... ........ 1945 1167, 1207, 1786, 1964 vAnarSigaNI................................ 2323 rAmacandrasUri ..........1409, 1597,1598,1771 vArSyAyaNi ... ..................... 1128 rAmadvayAcArya ................................. 111 vijayAnandasUri ....... 708, 806, 1711, 1786, rAmavijayagaNI .....47, 50 1965, 1999, 2357 rAmAnanda .................................. 1950 | vijJAnabhikSu .......... 1407,1536,1541,1950 rAmAnuja................................... 1148 | vijJAnezvara ...... ........1951 rucidattazAstrI ............................. 1946 vidyAnandasvAmI ......... 188, 193, 195, 233, lakSmIvallabhagaNI....................1483, 2612 554, 607, 715, 716, 717, 753, labdhisUri ........761, 769, 794, 978, 1593, 770, 781, 795, 799, 944, 961, 1942, 2089, 2118, 2190 1013, 1037, 1123, 1137, 1149, lAvaNyasUri . ......... 2228 1154, 1158, 1207, 1265, 1356, laugAkSibhAskara ............... 266, 274, 1947 1485, 1549, 1945, 2171, 2230 vanamAlimizra ..................... 450, 1812 vidyAbhUSaNa. ........ 1989 varadarAja........... ....................... 1947 | vidyAraNyasvAmI ............17, 165,166, 450, vararuci .......... 1789 1173, 1194, 1810 vardhamAna upAdhyAya .................. 1463,1887 vinayacandrasUri ................. ......... 2080 vardhamAnasUri ................... 866,2357,2439 vinayavijayavAcaka ...... 715, 770, 790, 800,
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2684 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra * pariziSTa-8 . pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra pRSTha 938, 956, 1036, 1155, 1180, 1361, 1426, 1434, 1450, 1485, 1489, 1492, 1493, 1501, 1465, 1483,1488, 1578, 1508, 1530, 2053, 2290 " 1614, 2084, 2188 vibudhavimalasUri ...................1036, 1954 zAradAtanaya.............569, 584, 838, 1793, vizAlarAjasUri ............................ 1770 1986, 1992, 1993 vizvanAtha (nyAyasUtravivaraNakAra) ................. 836 | zAlikanAtha mizra ....... ....... 1717 vizvanAthapaJcAnanabhaTTa (muktAvalIkAra) .......... 109, zAharAja (mahArAja) ..........................1800 ___1320, 1983 zitikaNTha ... ...1918, 1947 vizvanAthakavi ... 581, 723, 838, 1987, 1988 zivarAjarSi . ......... 2407 vizvazambhu ..........................1710, 2394 | zivazarmasUri............................... 2523 vizvezvarasudhI (gAgAbhaTTa)........................ 111 | zivAdityamizra ............... 111, 157, 1069, vIrabhadrAcArya ............... 698, 1268, 1279, | 1513, 1798 1833, 2279, 2285, 2526 | zivArya (zivakoTi digaMbarAcArya) . 698,2285,2344 vIrasenAcArya ............ 543, 586, 667,717, zIlAGkAcArya .............. 7, 10, 34, 41, 46, 770, 795, 806, 913, 976, 48, 103, 113, 235, 307, 345, 1015, 1020, 1396, 1509, 346, 354, 373, 386, 389, 455, 1552, 1777, 1786, 2332 557, 610, 716, 718, 766, 774, vyAsa ............. 1538, 1555, 1575, 1610, 794, 796, 801, 807, 940, 947, 2194, 2303 1014, 1015, 1099, 1233, 1477, zaGkaramizra .................. 1882, 1886, 1946 1504, 1509, 1540, 1541, 1581, zaGkarAcArya ........... 261, 1640, 1765, 1815 1677, 1747, 1748, 1756, 1771, zAMtideva ...... ....... 1764 1779, 1786, 1856, 1921, 1966, zAkaTAyana .. ..117 2086, 2300, 2604 zAntarakSita .......... 145, 1538, 1681, 1732, | zubhacandrAcArya (digaMbara)... 434, 608, 670, 708, 1885, 1949 713, 721, 735, 754, 766, 800, zAnticandra upAdhyAya.........................114 818, 1039, 1388, 1650, 1971, zAntisUri (dharmaratnakAra) ....................... 2402 1975, 1980, 2008, 2016, 2057, zAntisUri (nyAyAvatAravArttikakAra) .... 378, 1151, 2058, 2063, 2064,2067, 2073, 1761 2120, 2140, 2156, 2167, 2205, zAntisUri (vAdivetAla) ........... 45, 114, 165, | 2211, 2214, 2223, 764, 784, 960, 974, 1250, zubhavardhanagaNI ....... ...........233
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-8 * 2685 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata saMdarbhagraMtha pRSTha zubhavijaya ........ 606, 719, 769, 798, 959, siddhasenasUri (namaskAramAhAtmyakartA) .... 487, 909, 1032, 1943 1032, 1714, 1804, zeSAcArya ............... ......... 1995 2027, 2598 zyAmAcArya ............. 196, 627, 648, 1506, siddhicandragaNI ............................ 1990 1577, 1585, 1586, 1591 | sudarzana (mImAMsaka) ............................ 1811 zrIdhara ........ ..........1038, 2343 | sudarzanAcArya (naiyAyika) ... 228,230,1248,1776 sakalacandra upAdhyAya ....... 2378, 2528, 2593 | sudhAkalazamuni ..... 1652, 1860, 2081, 2145 sadAsagaNI .............................. 1633 | sumativijayagaNI ............................901 sadAnanda ........ ................... 1951,2014 | suracandragaNI ........ .......999 sadAzivendrasarasvatI........................ 1950 | surezvarAcArya ............ ................... 2286 samantabhadrAcArya ............11, 151, 346, 426, | sUrAcArya ... 1633, 1764, 1766, 1971, 2248 607, 610, 818, 1032, 1118, | somAnandanAtha ............................... 262 1142, 1207, 1721, 1761, sauMdaDa... ........417 1765, 1809, 1900, 1944, | saubhari ...... .......... 2394 2206, 2229, 2314 | svAmikumAra............... 1553, 1785, 1818, sAgarAnandasUri ............. 1390, 1719, 2237 1819, 2230 sAdhusundaragaNI ..................... 1746, 2193 | haMsaratnagaNI ................................. 174 sAyaNAcArya ............................... 1948 | haricandra .... ........ 1567 siMhagaNikSamAzramaNa .................. ....... 465 | haribhadrasUri (yAkinImahattarAsUnu) ....... 11, 24, 26, siddharSigaNI ............... 48, 50, 606, 1162, 51, 52, 55, 62, 74, 76, 102, 1942, 2143, 2387, 2596 115, 118, 128, 134, 153, 154, siddhasenagaNI ...... 102, 118, 181, 182, 209, 155,156, 183, 266, 285, 311, 555, 605, 719, 755, 964, 1355, 324, 334, 391, 431, 437, 439, 1379, 1403, 1414, 1496, 1502, 469, 560, 606, 610, 652, 687, 1508, 1520, 1637, 1712, 1942 802, 809, 819, 839, 840, 848, siddhasenadivAkarasUri ........ 14, 70, 201, 203, 873, 941, 956, 959, 971, 978, 207, 236, 343, 349, 436, 457, 1004, 1017, 1032, 1131, 1142, ___ -- 465, 509, 947,958, 963, 964, 1179, 1193, 1207, 1238, 1301, 968, 1274, 1309, 1389, 1333, 1350, 1394, 1398, 1404, 1524, 1721, 1761, 1942, 1433, 1489, 1493, 1496, 1515, siddhasenasUri (pravacanasAroddhAravRttikAra) ........1084, 1527, 1528, 1530, 1540, 1557, 1613, 2608 1581, 1582, 1739, 1748, 1755,
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2686 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra * pariziSTa-8 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata graMthakAra 1776, 1782, 1786, 1803, 1807, 805, 841, 846, 886, 926,1096, 1812, 1829, 1830, 1832, 1849, 1098, 1113, 1156, 1159, 1558, 1866, 1867, 1942, 1971, 2082, 1597, 1598, 1765, 1767, 1770, 2153, 2174, 2175, 2228, 2231, 1813, 1860, 1877, 1942, 1969, 2255, 2258, 2260, 2261, 2264, 2025, 2077, 2262, 2266, 2268, 2272, 2273, 2274, 2302, 2363,2379 2284, 2285, 2330, 2334, 2341, hemacandrasUri (maladhArI)...... 98, 114, 152, 187, 2348, 2363, 2365, 2372, 2376, 235, 332, 555, 604, 648, 687, 2379, 2449, 2461, 2465, 2484, 756, 765.778,792,843,850, 2501, 2542, 2562, 2569, 853, 867, 937, 945, 948,950, 2577, 2596 959, 960, 965, 972, 978,982, haribhadrasUri (prazamarativRttikAra) ................. 1414 1014, 1058, 1082, 1205, 1283, harizAstrI ... ..................... 571,1997 | 1360, 1389, 1471, 1529, 1530, pI....... .......... 229 1542, 1543, 1580, 1601, 1602, harSavardhanopAdhyAya .... 923, 1090, 1091, 1865, 1609, 1612, 1614, 1622, 1659, 2119, 2262, 2420 1671, 1732, 1801, 1866, 1878, halAyudha (kozakAra).. .....2195 2006, 2022, 2039, 2085, 2086, hemacandrasUri (kalikAlasarvajJa)......... 43, 46, 98, 2114, 2120, 2121, 2228, 2363, 229, 346, 350, 383, 572, 608, 2428, 2440 633, 661, 718, 769, 791, 798 nahaMsagaNI..... ..........732,2286 lArAja ................... 1087, 1535, 1909
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-9) 2687 varNAnukramarItyaiva, darzyante laukikAdayaH | ' granthavezadyakartAraH, nyAyAH hi 'karNikA'gatAH / / dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM rahelA 185 nyAyonI akArAdikramathI yAdI) nyAya pRSTha / nyAya 17 (1) akAle kRtam akRtaM syAd iti nyAyaH ... 156 | (20) azvArUDho'zvameva vismRtavAn (2) acintyAH khalu ye bhAvA na tAMstarkeNa iti nyAyaH ............................2172 sAdhayed iti nyAyaH ..................1665 | (21) 'asatye vartmani sthitvA tataH satyaM (3) ajAgalastananyAyaH ............................986 samIhate' iti nyAyaH....841,1066-67 (4) ajAM niSkAzayataH kramelakA''pAta | (22) 'astram astreNa zAmyatIti nyAyaH ......2225 nyAyaH ............. .........1054-55 | (23) ahRdayavacasAm ahRdayam uttaram (5) 'atiparicayAdavajJA' iti nyAyaH .............691 iti nyAyaH ............................1037 (6) 'atIto'pi padArthaH sAmprataM san' | (24) AkAzamuSTihanananyAyaH .......................1033 iti nyAyaH ...... .......333 | (25) AdAvante ca yannAsti madhye'pi hi na (7) adhanena dhanaM prAptaM tRNavanmanyate tattathA iti nyAyaH ...... 161-166,340 jagad iti nyAyaH .....................80 | (26) AmrAn pRSTaH kovidArAn AcaSTe (8) anAgatakAlaH sAmpratakAle svacchAyAM iti nyAyaH ..............................419 preSayati iti nyAyaH .................... 156 | (27) Arope sati nimittAnusaraNam, na tu nimitta(9) anuccAraNe nava guNAH iti nyAyaH ....... 1098 | mastItyAropaH iti nyAyaH . 2015,2031 (10) antaragaM bahiraGgAd balavad | (28) AzAmodakatRptinyAyaH ..........................713 iti nyAyaH ..........................2286 | (29) ilikA-bhramarInyAyaH .........................2325 (11) andhagajanyAyaH ...................................603 | (30) iSuvegakSayanyAyaH .................................. .635 (12) 'anyavezmasthitAd dhUmAnna vezmAntaramagnimad (31) 'iSTato'vadhAraNamiti nyAyaH ................1158 bhavatIti nyAyaH ......................2094 | (32) utpadyamAnam utpannam iti nyAyaH ......... 1229, (13) ayogolakanyAyaH ........ 253,279,639,2042 1241,1257 (14) araNyarudananyAyaH .............. (33) udarA''sphAlana zUlotpAdananyAyaH ........2221 (15) 'arthenaiva dhiyAM vizeSa' iti nyAyaH .........336 | (34) upajIvakasya upajIvyavirodhitva asaMbhavaH iti (16) ardhajaratIyanyAyaH ........... 445,1055,1060 nyAyaH ...................................1446 (17) avacchedakabhedAd avacchinnabheda | (35) upadheyasAMkarye api upAdhyasAMkarya - iti nyAyaH ............................1795 | __iti nyAyaH ............................1790 (18) avacchedakabhede'vacchedyabhedanyAyaH ..............1794 | (36) upAdhibhede upahitabhedanyAyaH..................1796 (19) 'azuddhe vartmani sthitvA tataH zuddhaM samIhate' (37) upAdhau vinivRtte tu tajjanyo iti nyAyaH ............................1067 vinivartate iti nyAyaH ........1793-94
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 2688 * pariziSTa-9 . nyAya pRSTha nyAya (38) 'upAye sati kartavyaM sarveSAM (59) guDajivikAnyAyaH ............... ...931 cittaraJjanamiti nyAyaH ............ 52 | (60) go-balivardanyAyaH ........... 207,209,995-998 (39) RjugatyA sidhyato'rthasya vakreNa | (61) 'gauNa-mukhyayoH mukhye sampratyayaH kAryA' sAdhanA'yogAditi nyAyaH ............1020 iti nyAyaH ..............................663 (40) ekaM sIvyato'parapracyutiriti nyAyaH .......1593 | (62) ghuNAkSaranyAyaH ... ........................691,693 (41) ekatra bhedA'bhedau mithaH aviruddhau (63) 'ghRtaM dahati' iti nyAyaH ..................2006 iti nyAyaH ....383 ghoTakA''rUDho vismRtaghoTakA (42) 'ekatra vasannapi kAcaH kAcaH, iti nyAyaH ............................1067 ___ maNimaNiH' iti nyAyaH ..............1833 (65) candanagandhanyAyaH ...............................2471 (43) ekadezavikRtam ananyavad iti nyAyaH ....1331 (66) 'calamANe calie' iti nyAyaH ............1240 (44) ekadezAnvayasya avyutpannatvam (67) cAlanIyanyAyaH ...................................523 iti nyAyaH ............................1246 | (68) cintAmaNiM parityajya kAcagrahaNanyAyaH .......620 (45) ekabodhaH zAbdaH, ekabodhaH Artha (69) chinnakarNo'pi vA zvaiva iti nyAyaH .......1330 iti nyAyaH ..............................579 | (70) jAtyandhagantRRnyAyaH .......................2284 (46) 'ekasattve'pi dvayaM nAsti' iti nyAyaH...1430 | (71) jJAtuH jJAnAtmatA muktiH, jJeyaikAtmyaM (47) ekA'nekasvabhAvayoH samanaiyatyam bhavabhramaH iti nyAyaH ................1914 iti nyAyaH ...........................1802 (72) jJeyena jJAnopayogo dRzyena ca darzanopayogaH (48) 'kayamANe kaDe' iti nyAyaH ...............1229, ___ bhAvyate iti nyAyaH ................. 1294 1233,1237 (73) 'tattva-bheda-paryAyaiH vyAkhyA' iti (49) kAraNabhedaM vinA kAryabhedo'saGgata nyAyaH ................ 1474,1640,2213 iti nyAyaH ............................1168 | (74) 'taddhetorastu kiM tena ?' iti (50) kAlaparipAke kAryakaraNabuddhiH nyAyaH ..... 1200,1320, 1419,1617 sampadyate iti nyAyaH ..156 (75) taptalohapadanyAsaH iti nyAyaH (51) kuza-kAzAvalambananyAyaH ...................... .2193 (76) taptopalanipatitajalanyAyaH .....................619 (52) kRSNalIlAnyAyaH ...............................2331 (53) kSIra-nIranyAyaH ......691,777,842,926,928, (77) tIrA'darzizakuninyAyaH ..................... 1773 930,1854,2005,2035,2042 (78) tulonnamana-namananyAyaH ..................... .1169 (79) tulyanyAyaH ............... 445,1123,1455-56, (54) 'kSIraM vihAya arocakagrastasya ___ sovIraruciH' iti nyAyaH ............1053 2176,-77 (55) khaNDo'pi ghaTo ghaTa eva iti nyAyaH ....1330 / | (80) tuSa-vrIhinyAyaH ... (56) gajanimIlikAnyAyaH .............................765 | (81) tRNArANamANanyAyaH ............................1430 (57) gaDDarikApravAhanyAyaH ................ 2057,2222 | (82) 'traikAlikA'stitvazAlI eva padArthaH (58) guDa-zuNThInyAyaH .......................403,2090 | paramArthataH san' iti nyAyaH .........341 ...... ...898
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAya (83) 'dAsena me kharaH krIto dAso'pi me kharo'pi me' iti nyAya: ( prAkRtaH ) ( 84) dIpakatale tamaH iti nyAyaH (85) dIpA''kAzanyAyaH (86) 'duSTAMzacchedato nAMhI dUSayed viSakaNTaka' iti nyAyaH (87) dvandvAnte zrUyamANaM padaM pratyekamabhisambadhyata iti nyAyaH (88) dharmikalpanAto dharmakalpanA laghIyasIti nyAyaH, (89) dharmiNi dharme vA asati na tajjJaptiH bhavati iti nyAyaH * (90) dhAnya- palAlanyAyaH (91) dhvanibhede arthabhedaH iti nyAyaH (92) na khalu paTurapi naTabaTuH svaskandham AroDhuM zaktaH iti nyAyaH (93) na khalu zAlagrAme kirAtazatasaGkIrNe prativasannapi brAhmaNaH kirAto bhavati iti nyAyaH (94) 'na jAtu ghaTAkAradhAraNamAtreNa pariziSTa-9 pRSTha 1002,1048 | (100) na hi nindA nindyaM nindituM prayujyate / kiM tarhi ? ninditAditarat prazaMsitumiti nyAyaH ( 101 ) na hi pratyakSadRSTe'rthe virodho nAma iti nyAyaH ( 102 ) na hi pratyekamasataH ubhayasattvaM sambhavati iti nyAyaH (103) ' na hi zyAmAkabIjaM parikarmasahasreNA'pi kalamA'GkurAya kalpate' iti (98) na hi kAlpanika : bhedaH abhedaM viruNaddhi iti nyAyaH .2287 .1127 . 1064 . 1686 . 251 338 . 637 .801 . 1481 suvarNamasuvarNaM bhavatIti nyAyaH......2194 ( 95 ) ' na hi andhAnAM sahasreNA'pi pATaccarebhyo gRhaM rakSyate' iti 2689 nyAya pRSTha (99) na hi gotvena upacaritaH SaNDhaH payasA pAtrIM prapUrayati iti nyAyaH ....... 1585,2094 * .1833 (108) 'pacyamAnaM pakvamiti nyAyaH . 390,1218 .209 nyAyaH (104) na hi sthANorayam aparAdhaH yadenamandho na pazyati iti nyAyaH ( 105) na hi hariNazAvako bhavati pratipakSaH paJcAnanasya iti nyAyaH ...... (106) nazyad naSTam iti nyAyaH ..... ( 107) 'no khalu sahasramapi jAtyandhAH pAnthAH panthAnaM vidantI' ti nyAyaH 1097 .390 . 1429 .2008 470 . 1068 1230, 1257 nyAyaH (110) padaikadeze padopacAranyAyaH (111) payaHpUtarakanyAyaH .2263 (112) pArizeSanyAyaH (96) na hi avikala upAya upeyavastuprApako na (113) piSTapeSaNanyAyaH bhavati iti nyAyaH (97) na hi kariNi dRSTe cItkAreNa tam anumite prekSAvantaH iti . 375 (114) pratikSaNaM jJeyAdyanusAreNa jJAnAdikaM pariNamati iti nyAyaH (115) pratiyogyabhAvAnvayau tulyayoga-kSemau iti nyAyaH nyAyaH ( 116 ) ' pratyayAnAM prakRtyarthAnvitasvArthabodhakatvamiti nyAyaH 2313 .742 (109) padArthaH padArthenA'nveti na tu tadekadezena iti nyAyaH 205,225-26 .29 .2395 .826,1627 .586, 957 . 1294 .228 . 1244
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ........23 2690 * pariziSTa-9 . nyAya pRSTha | nyAya pRSTha (117) 'pratyekaM yannAsti tat samudAye'pi (140) yad yathA loke dRSTaM tat tathaiva nAstIti nyAyaH ..... 843,1429,1610 anumantavyaM nirUpakaiH, nAnyathA (118) pradIpa-tamonyAyaH ...............1146 iti nyAyaH..............................391 (119) pradhAnamallanibarhaNanyAyaH ....................748 (141) yad yasmai tataH tat pradhAnam (120) pramANabalAyAtaH padArthaH kena iti nyAyaH ............. nivAryate ? iti nyAyaH ............1055 (142) yAdRzasamabhivyAhArasthale.... (121) 'prAdhAnyena vyapadezA bhavantIti ityAdinyAyaH .........................226 nyAyaH .................................707 (143) yAdRzo dhvaniH tAdRzo'rthaH iti nyAyaH ..794 (122) badhirakarNajapanyAyaH .........................1013 | (144) yAvadvizeSAbhAvasya sAmAnyAbhAvaniyatatva (133) bAladhUlIgRhakrIDAnyAyaH ...................2436 | iti nyAyaH ........................ 1892 (124) bAlasya lakSaNAni janmataH, vadhUnAM (145) yuktigrAhye'rthe AjJAgrAhyatApAdanena lakSaNAni dvArataH iti nyAyaH ........156 | santoSaH na kAryaH iti nyAyaH.....1513 (125) bhAvAntaramabhAvo hi, kayAcittu | (146) ye yadbhAvaM prati padArthAntarA'napekSAH ___ vyapekSayA iti nyAyaH ..............1681 te tadbhAvaniyatAH iti nyAyaH .....1123 (126) bhAvini bhUtavad upacAraH iti (147) yena rUpeNa yatra prAgabhAvapratiyogitA nyAyaH ..............................497,732 tena rUpeNa tatrA'nutpannatvam iti (127) maNiprabhA-maNibuddhinyAyaH ..................1072 nyAyaH ............ ..............1273 (128) maNDUkabhasmanyAyaH ......... 2268,2542,2545 (148) yo yatraiva dRSTaguNaH sa tatraiva (129) matsya-kaNTakanyAyaH ............................847 iti nyAyaH .............................846 (130) mugdhaziSyadhyandhananyAyaH ....................1056 | (149) 'yo yadIyayAvadvizeSAbhAvavAn sa (131) mRgajalanyAyaH .......... .....2444 tatsAmAnyAbhAvavAn' iti nyAyaH ... 1892 (132) mRNmaya-suvarNakalazanyAyaH ..................2285 (150) ratnAvalInyAyaH ...... .............1065 (133) maunaM sarvArthasAdhanam iti nyAyaH ..........1098 | (151) 'rucyanuyAyi vIryasphuraNamiti nyAyaH .... 1854 (134) mleccho hi mlecchabhASayA boddhavya (152) vajraM vajreNa bhidyate iti nyAyaH ..........2222 iti nyAyaH .........................2233 (153) vadato vyAghAta iti nyAyaH ............. 1480 (135) yathA gatiH tathA matiH (154) varamadya kapotaH zvo mayUrAd / __ iti nyAyaH ..............................155 | iti nyAyaH ..............................788 (136) yathA niyatiH tathA saGgatiH (155) vartamAnasamIpe vartamAnavad vA iti nyAyaH ..............................155 iti nyAyaH .............333,738,1231 (137) yathA bhavaH tathA bhAvaH iti nyAyaH .......155 (156) vasudhaiva kuTumbakam iti nyAyaH ............766 (138) yathA saGgaH tathA raGgaH iti nyAyaH ...2324 | (157) vidvatsadasi mUrkhANAM maunaM bhUSaNam (139) yadatItaM tadatItam, bhAvini lAbhe ca | iti nyAyaH ........................... 1098 nAsti bahumAnaH iti nyAyaH ..........788 | (158) vyAghrataTInyAyaH ................................785
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ V ........... * pariziSTa-9 . 2691 nyAya pRSTha nyAya | pRSTha (159) vyutpattibhede vAcyabhedaH iti nyAyaH ........799 | (172) sahaiva dazabhiH putraiH bhAraM vahati (160) 'zabdavAcyakriyAyuktameva vastu sad' gardabhI iti nyAyaH .....................155 iti nyAyaH ..............................803 | (173) siMhAvalokananyAyaH ......... 860,1363,1801 (161) zAkhAcandranyAyaH ...............................632 | (174) 'siddhaH padArtha eko nityazcet tadA (162) zukti-rajatanyAyaH .......... 2444 lAghavam, asati bAdhake' iti (163) zuddhasvarUpadarzane zuddhasvarUpalAbhaH, nyAyaH 1417,1427 azuddhasvarUpadarzane cA'zuddhasvarUpA- (175) 'siddhasya gatiH cintanIyA' 'viccheda' iti nyAyaH ...............2143 iti nyAyaH ...709 (164) zRGgagrAhikAnyAyaH ........... 436,437,1664, | (176) sundopasundanyAyaH . ..........353 2169,2170 | (177) sUci-kaTAhanyAyaH ............................2113 (165) 'sakRduccaritaM padaM sakRdevArthaM (178) so'yamiSoriva dIrgha-dIrghataro vyApAra gamayatIti nyAyaH ...............575,577 iti nyAyaH ..............................579 (166) 'sakRduccaritaH zabdaH sakRdevArthaM (179) sthUNAnikhanananyAyaH ...................... 1634 gamayatIti nyAyaH ...............482,612 | (180) sphaTikopAdhinyAyaH ............................630 (167) saviSayakA'rthabodhakadhAtu...... (181) svavadhAya kRtyotthApananyAyaH .............2089 ityAdinyAyaH ......................224,225 | (182) svazastraM svavadhAya iti nyAyaH ...........1038 (168) 'saccet ? na bAdhyeta / asaccet ? (183) svasya yasmAd abhinnatvaM tad yena na pratIyeta' iti nyAyaH ...............405 svarUpeNa vartate tadrUpeNa svasya (169) satsAmIpye sadvad vA iti nyAyaH .........738 bhavanam iti nyAyaH ..................1137 (170) 'sarvaM vAkyaM sAvadhAraNamiti | (184) haMsakSIranyAyaH ........................691,930 ___ nyAyaH ............... 1154,1158,2236 (185) hyo bhuktaM nA'dya tRptikaram (171) sasUtrasUcikacavarapatananyAyaH ...... 2277,2279 | iti nyAyaH .788
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2692 pariziSTa - 10 akabbara aGkuza vyaktivizeSanAmAni, karNikAyAM gRhItAni / prastUyate hi tatsUcirakArAdyanusAriNI / / dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM ApelA vizeSa nAmonI yAdI vizeSanAma vizeSanAma aGgAramardakAcArya arjuna .. anaMtajina (tIrthaGkara) abhimanyu . asatkAryavAdI asatkhyAtivAdI AinsTAina udaya (tIrthaGkara) RSabhatIrthaMkara (Adijina ) kapila kalyANavijayavAcaka pRSTha 2587, 2590 cilAtiputra caMdraprabha (tIrthaGkara) 366 |jayantIzrAvikA 28 jamAli. 1864 jItavijayavAcaka 1372 jekobI. 2481 dazaratha 300 devadatta 337 naMdiSeNa 151 nayavijayavAcaka. . 733 nAgila. 2369,2371 | neminAtha ( tIrthaGkara ) 2599, 2601 1471, 1539 kAnTa kulavAlaka kRSNa ga goTaphrIDa gopAlasarasvatI. gautama ........ 78, 149, 192, 196, 465-66,640, pArzvanAtha ( tIrthaGkara) 682,771,825,895,1312, 1368, puSpadanta (tIrthaGkara) 1424,1438,1476,1492,1502-12, peDhAla (tIrthaGkara ) 1517-18,1524, 1527,1531,1542, bulara. 1578,1589,1611, 1629, 1635, bauddha. 1733-34,1738, 2059, 367, 435, 1007, 1047 2275, 2278 5, 2605, 2614 2481 2021 . 439 naiyAyika ... .... 280, 282, 299, 312, 325, 326, 337, 342, 621, 1201, 1391, 1681 396 752 . 2021 299, 342, 1357, 1486, 1538, 1541, 1610, 2540 1080 ..... 2305 nRsiMha. . 520 padmanAbha (tIrthaGkara) . 727 padmaprabha ( tIrthaGkara) 1539 pAtaJjala 1118 2131,2222,2324 brahmadatta pRSTha 2413 1529 2305 5, 2603 1471 . 366 2021 | mAdhyamika (bauddha) 2021 733 1471 1171, 1722, 1746, 1761, 1798, 2268, 2285 . 727 1188, 1192, 1196
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 __ pRSTha .. .. .. ... ..... . * pariziSTa-10 * 2693 vizeSanAma vizeSanAma pRSTha mImAMsaka ........ 347,526,1390,1391,1919 | zivarAjarSi ... ..... 2407 meghakumAra ...... ............. 2423 | SaDulUka .... .......765 yogAcAra (bauddha) ............... 325, 326, 327, | satkAryavAdI ................................300 328, 1181, 1182, 1183, | | sampratibhUpa .. .................... 2413 1188, 1192, 1196, 1286 | sAGkhya ..... ....... 109, 296, 299, rasela ........ .......1471 301, 342, 343 rAma..... ..366 | sAGkhyavRddha ........297 rAvaNa ....366 sAvadhAcArya .... .....933 lakSmaNa ............................ 366, 2307 siMhasUri.......... 2447, 2455, 2463, 2592 lavaNa.................. .....................366 | sItA ................ .........366 lAbhavijayavAcaka ........ 2601, 2602, 2603 | sImandharasvAmI ............................733 vajrAcArya ............. .. 2563 sugrIva ..... .......366 vAsupUjya (tIrthaGkara) ........................ 2021 sudarzana (bhagavatIsUtradarzita) ................. 1504 vinayaratna ..... 28 supArzvanAtha (tIrthaGkara).. .........880 vIra (mahAvIra)........... 439, 720, 752, 895 sumati 2481 vedAntI ..................... 167, 168, 1390 | senasUri ................ ......... 2590 vaibhASika (bauddha)............................... 273 | somila ........................... 1041, 1042 vaiyAkaraNa .......... 580, 583, 1391, 1919, | | sautrAntika (bauddha) ...........233, 1196, 1441 1984, 1985, 1986 | skandhakamuni ....... ........592 vaizeSika ........103, 109, 110, 111, 182, | hanumat ..... ........366 299, 342, 603, 604, 611, | hIravijayasUri.............................. 2587 621, 764, 1391, 1537, 1797 hegala .....1471 .....................
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-11) itihAsajJalAbhAya karNikAyAM gatAni vai / grAma-tIrthAdinAmAni darzyante hi mudA'dhunA / / pRSTha 2694 kA - divyAnuyogaparAmarzakaNikAmAM ApelA nagara-tIrtha Adi nAmonI akArAdikramathI yAdI) nagara-tIrthanuM nAma nagara-tIthanunAma ajAharA ....... 2624 | pArzvaprajJAlaya ..... 2623 aJjanagiri 2624 puNyapattana ..........1608 ayodhyA ... prabhAsapaTTana . 2624 AgrA ........ .. 182 prayAga... ..1523 ArAdhanAdhAma 2624 balejatIrtha 2624 uttarakurukSetra 1046 bhaNazAla... 2624 unA ................ .2624 bharatakSetra 1007,1008,1046 RSyamUka (parvata) ..... 2307-08 bhANavaDa 2624 airaNyavatakSetra ..1046 bhuvanabhAnumAnasamandira (zAhapura).... .......... 2623 airavatakSetra .1046 bhoyaNI 2623 kadambagiri . .2623 mahAvidehakSetra... .........1046 kAtraja... .. 2623 mahurA (mathurA)....... ...........32 kAnyakubja. 997,1233 mahuvA. 2624 kAzI.. 66,664,1523,2605,2606 mAGgarola .... ..........2624 kobA ........ ..182,209,427 mANDala.......... .... 176,182,209,427,1608 giranAra ... 2624 | meru (parvata). ............1500,1523 gurjaradeza ....2606 ramyakSetra ... .........1046 candramaNitIrtha ...... 2623 rAMteja .....2623 coravADa 2624 rAjagRhanagara. 894 jaMbUdvIpa.... 1006,1008 rAjanagara (ahamadAbAda) 2620 jayapura ....... ..........1523 lATa........ 2370 jAmanagara ... ........... 2624 | lImbaDI 178,427 jesalamera durga. 1591,1598 vanthalI .. .. 2624 DhaGkagiri. 2624 vApI ..459 tAladhvajagiri ...2623 vArANasI 2605 tuGgikAnagarI 1031 vAlavoDatIrtha. 2623 dakSiNadeza. 2605 vAhIkadeza 1984 dAThA...... .2623 / viMdhyAcala 1894 dIva ......... ..... 2624 vimalamaNitIrtha 2623 devakurukSetra 1046 | verAvala 2624 nandanavana .... .1074-75 | zaGkhazvara.. 2623 nAgapura ............ . 1489,1544 | zaGkhalapura.. 2623 nUtananAgezvaratIrtha ........... 2624 zatruJjaya ....... 872,2623 paMpAsarovara .2307-08 | zerISA .. 2623 padmamaNitIrtha .............. 2623 harivarSakSetra .... ..1046 pATaliputra... .................661,664,997,1007, | hastagiri 2623 1008,1047,1523 | himavatakSetra........ ..1046 pAnasara. ..... 2623 / himavat (parvata). 1894 ......... 5) ....... pAdANadaza.........
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 2695 12) sva-paratantrasandarbhAH, adbhutAH karNikAgatAH | varNAnAmAnulomyena, sUcisteSAM pradarzyate / / divyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA sAkSIpAThonI akArAdikramathI yAdI) dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakaNikAgata sAkSIpATha a syAdabhAve svalpArthe (vi.pra.ekA.25) ............. 1860 | acirA gIyatthe muNI bhavejA.. a svalpArthe'pyabhAve'pi....(a.sa.ko.7/1) ..........1859 (ma.ni.6/202/pR.170)..... 2490 aMdho aMdhaM pahaM nnito...(suu.kR.1|1|2|19)........... 2311 | acetanasya bhAvaH....(A.pa.pR.11).................... 1671 aisayamAdasamutthaM visayAtIdaM....(pra.sA.13).............. 55 | acaitanyapakSe'pi sakala...(bR.na.ca.gAthA 69/pRSTha-37). 1851 akammassa vavahAro na....(AcA.1/3/1/sU.110).. 1923 | accaMtanirAbAhaM muttisuhaM.....(dha.upa. akayAgama-kayanAso vinnANa.....(pa.li.79) ..........1766 mA.32 kathA-pR.137) ..................... 1906 akkiTTiyA aNihaNA...(na.ca.27, dra.sva.pra.200) ......688 | acchategaMtasuhaM avvA...(ja.ca.16/369/pR.219).......171 akkhao nirujo nicco...(saM.ra.zA.5219) .......... 2350 | acchejjA abbhejA avvattA...(A.pa.2516/pR.223, akkhayaM sokkhaM.....(ma.ni.6/122/pR.164)............622 ku.mA.18/332).... 1978 akkhayasukkho mukkho (zrI.ka.209).................. 2306 ajIvakAyA dharmAdharmA.....(ta.sU.5/1)................1514 akSepaphaladaH sparzaH tanmayI..(dvA.dvA.29/26)......... 2531 | ajIvapariNAme NaM bhaMte..(prajJA.13/184)...............196 akSayam, avyAbAdham..(bR.ka.bhA.6490 vR.pR.1707) .329 | ajIvAH tu arUpiNaH dharmA....(A.ni.1057 gAthAyAH akhaNDazuddhajJAna.....(So.16/3 vR.pR.357) ........... 1080 bhASyasya 195 gAthAyAH.hA.vR.)............ 1581 agItArthAzca kuzIlAzca...(ga.pa.48, vRtti).......... 2323 ajIvAH dharmAdayaH catvAro....(a.vya.pR.1)...........1581 agIyattha-kusIlehiM, saMga..(ma.ni.6/146/pR.166) .. 2324 | ajjhatthaM tu pamANaM, na.....(vya.bhA.2/54) . agIyattha-kusIlehiM, saMga.....(ga.pra.48) .............. 2323 ajjhavasANeNa sohaNeNa jiNo....(A.ni.bhA.96)..... 2376 agIyatthattadoseNaM bhAvasuddhiM..(ma.ni.6/206) .......... 2491 ajJAtacaratattvArtha..(tA.ra.zlo.6)........................ 1947 agIyatthassa vayaNeNaM amiyaM.....(ga.pra.46)........... 2328 | ajJAtArthajJApakaM pramANam...(pramA.sa.TI.pR.11).......... 1949 aguruga-laghugehiM sayA.....(pa.kA.sa.84).............. 2170 ajJAnaM tu sadasadbhyAmani....(ve.sA.10/pR.28)....... 2013 agurulaghavo guNAstu....(paJcA.32, vR.)............... 1666 aTTha cadu NANa-daMsa....(dra.sva.pra.14)................. 1689 agurulaghukaH, amUrttatvAd (pra.sU. aTThavihaM pi ya kamma.....(sa.sA.45) ................ 1869 15/1/198 vR.pR.308)............... 1666 aTThavihakammamukko nAyavvo.....(utta.28 ni.gA.497) .. 2602 agurulaghukaguNaSaDvRddhi-hAni..(pra.sA.1/8/80 tA.) .. 1666 aTThavihakammaviyaDA sIdIbhUdA.....(pa.sa.31) .......... 2326 agurulaghuvikArAH svabhAva.....(A.pa.pR.3)............ 2155 | aTThavihakammaviyalA....(go.sA.jI.kA.68) ..............696 agurulaghuvikArAH...(kA.a.242/pR.173) ............ 2156 aTThavihA AyA paNNattA.....(bhaga.sU.za.12, agurulaghoH bhAvaH...(A.pa.pR.11) ................... 1664 u.10, sU.467) ...... 2135 agurulahugA'NaMtA.....(dra.sva.pra.21).................... 2156 aNaMtanANaM, aNaMtadasaNaM....(dI.ka.pR.15)................898 aGga-pUrvaviSayajIvAdya...(ta.rA.vA,3/36/2)........... 1380 aNaMtamaNuttaramaNovamaM sAsayaM...(zrI.ka.1235).......... 2203 aGgalyAdisaMyoga-vibhAga...(vi.A.bhA.373 vR.)......1144 aNaMtasuhaM khINasamagga....(sa.sA.5).. ...................1369 acarimapariaDesuM kAlo.....(vi.pra.4/19)..............153 aNaMtuttamasokkhamokkhaM (ma.ni.1/111) ................ 2027 acittadravyaM dvidhA-arUpi..(A.zru.ska.1/a.2/u.1/ aNiccarUvA hu pajjAyA (bR.na.ca.61) ............... 1738 sU.63/ni.gA.179/pR.181) ............... 1581 | aNu duaNuehiM davve Araddhe..(sa.ta.3/39).. 1322,2211 acintyAH khalu ye bhAvA..(ma.bhA.bhISmaparva 5/12). 1665 | aNuH, paramANuH....(vi.A.bhA.447)....... .........867
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2696 ...... pariziSTa- 12 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha 2417 | atthaM bhAsai arahA suttaM.... ( A.ni. 92 ) . 967, 976 atthaMtarabhUehi ya ( sa . ta . 1 / 36 ) . atthadharo tu pamANaM (ni.bhA. 22) atthappavaraM saddovasajjaNaM....(vi.A.bhA.2262) asthi tti Natthi NiccaM ..... (dra.sva.pra. 58) atthittaM No maNNadi.... (dra.sva. pra. 304). atthittaM vatthuttaM, davvattaM... (dra.sva.pra.12 ) . 1683 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha aNukaMpa'kAmaNijjara-bAlatave... (A.ni.847) aNuvaogo davvaM (anu. dvA. sU. 14) aNuvamamameyamakkha.....(bha.A. 2153/ bhAga-2/pR. 1845) . 638 | aNuvamamameyamakkhayamamalaM. (saM.ra.zA. 9788, A. pa. 962). 1268 aNuvayaNamaNuogo suyassa (vi. A.bhA. 841) .......... 7 aNusambandhato jIvo'pyayaM.....(a.gI. 16/16) aNuhavabhAvo ceyaNamaceyaNaM... (bR.na.ca.63).. aNUnAM pradezA na bhavanti.... (ta.sU. 5/11 bhA.) aNekkarUvA hu vivi..... (dra.sva. pra. 61 ) aNoramUrttatvA'bhAve pudgala..... (A.pa.pU.16) aNNaNirAvekkho jo pariNAmo... (ni.sA. 28) aNNA mohidamadI majjhamiNa.... ( sa.sA. 23) aNNe tammAsa - diNesu.... (paJcA. 19/9) aNNe puggalabhAvA, aNNo..... (dha.pa. 99 ) atthittAisahAvA savvA sabbhAviNo... (dra.sva.pra.70 ). 1954 atthittAisahAvA sAmaNNa... (bR.na.ca. 358 ) atthisahAve sattA ( dra. sva. pra. 60 ) . 1969 1797 1039 atra cA''dyabhaGgaka stridhA.... (sa. ta. 1/40/ pR. 447 ) .... 464 atra cA''dyAH nAmAdayaH .. (ta.sU.vR. 1/5 si.vR. pR.45) .. 964 2005, 2036, 2038 atra caivakAreNa nAzAdi. (sA.la.dI. gAdAdharI pR. 827 ) . 1246 atra dravyA'bheda... (kAlalokaprakAza sarga - 28/13).... 1493 atra mRtpiNDe ghaTatva... (ma.pa.syA.ra.kA. 7 pR.20) 1140 . 2292 | atrA'parizuddhatvaM.. (syA.ka.la. stabaka-7/kA.1/pR.3)... 1310 838 atrA'pyabhidadhatyanye.... (zA.vA.sa. 6/57) 1824 1193 . 2057 attho = gaNaharadevo.... (dha. 14/5, dha.19/8/8) 2223 attho davvaM guNo .. (vi.A.bhA. 3594) . 930 atyakSaM viSayAtItaM niraupamyaM... (jJAnA. 13/8). . 725 atyantazuddhAtmopalambhaH.... (pa.kA.108, vR.pR.159).... 2234 1958 atyAdareNa satkAra.... (bhA.pra. 5/106). 838 aNNesiM annaguNo bhaNai.... (na.ca.50, dra. sva.pra. 222 ) . 866 aNNoNaM pavisaMtA diMtA..... (paJcA. 7) 1823 aNNA gANaM .... (sa.ta. 1/47) ata eva teSAM pariNAma..... (pazcA. 7, vRtti) .. ata evA''gamajJasya yA..... (zA. vA. sa. 11/43, u.bha.pra.prastAva - 8, pR. 1031) atadbhAve'pi tadupacAra iti... ( nyA. sU.bhA.2/2/61) atasmin tadadhyavasAyaH.... (sa.pa. 52 vR. pR.114 ) ..... 1069 atidUrAt sAmIpyAd (sA.kA.7, ja.ka.la. 2 / 5) atiraskRtAnyapakSo..... (pra.mI. 2/2/1) atItA'nAgata- vartamAnA (sata. 1 / 32 vR.) ... 436, 2148 atItA'nAgata-varttamAna.... (pa.sU.1 vA. pR.13) 1390 atIte vartamAnAropaNaM.... ( A. pa. pR. 8). . 721 atItenA'nAgatena parakIyena.... (na.ka. 12). .780 atIndriyaM paraM brahma vizuddhA..... (a.upa. 2/ 21, jJA.sA. 26/3) atIndriyAnasaMvedyAn pazyantyArSeNa.... (vA.pa.1/38) .. 957 athA'pi nityaM paramArtha..... ( nyA. ma. pR. 464 ) atulamaNannasarisayaM nivvANaM..... (vi. A.bhA. 3185) .... . 1969 | athAto dharmajijJAsA (jai.sU.1/1/1) atula suhasAgaragayA avvAbAhaM... (au. sU. 44 / gAthA. 22 ). 1998 athAto brahmajijJAsA ( bra.sU.1/1/1) ato'traiva mahAn yatnaH..... (yo. bi. 65) athaivamutpAda-vyaya- dhrauvyA.... (A.mI. pari. 3/ 1084 . 608 2242, 2483 bhA.398 mala.vR.pR.193) attahiaM kAyavvaM ..... (ma.ni.a. 5/gA. 122, pR.129 ) .. attAdi attamajjhaM attaMtaM..... (ni.sA. 26) atthaM jo na samikkhai... (vi.A.bhA. 2273 ) .......... 586 . 2510 2563 . 2164 ....... * 1865 1850 2062 pRSTha 348 . 2125 692, 1380 947 atha ghaTasya kAraNa..... (ma.syA.raha. kA. 1/pR. 132) atha nizcayakAlasyAvasthAnakSetraM. . (bR.dra. sa. 22 vR. ) . atha padArtheSu pUrvA'parabhedaH.... (sa.ta. bhAga-5 / kANDa - 3 / kA. 49 vR. pR. 671) atha pravrajyArhaH.... (dha.bi. 4/3) kA. 58/pR. 280 ). athaivambhUta - samabhirUDhayoH zabda.... (na.ka. 20). aduSTaM vidyA (vai.sU. 9/2/12) .. 1837 1966 1717 693 . 187 .....308 1551 1607 2449 athavA artha-vyaJjanaparyAyaiH .. ( sa.ta. 1 / 32 vR. pR.431).. 2124 athavA yAvat kiJcid..(vi.A.bhA.ko.vR.gA. 4333)...1089 athavA sarveSAmapi vastUnAma..... (vi.A. 2122 1755 2346 2346 1949 . 938 1946
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha adehA darzana - jJAno.... (pa. pa. 22) addhA = kAlaH / tallakSaNaH.... (bha.sU. 2/10/123/pR.151) addhA = kAlaM, tadrUpaH.... ( u. sU. 36 / 6) addhAkAlaparyAyatvAt pramANa.... (bR.ka. bhA. 170, vi.A.bhA.2082 vR.) * pariziSTa - 12 2697 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha 1668 anantAnantaparamANvArabdho'pi... (pa.sa.75 vR. pR. 115 ) 853 anantAnanda - sadvIrya-jJAna.. ( u.bha.ka.pra. 6, zlo. 589/ bhAga-3/pR. 70 ) ... 1162 anantAnandasandohaparipUrNA..... ( u.bha.pra. addhAsamaya 1616 1578 1624 addhAkAlaviseso patthayamANaM... (vi.A.bhA. 2068) 1622 addhAkAlo bhaNNai samaya.... (vi. A. bhA. 2035 ) ...... 1601 addhAsamae davvaTTha-apa.... (prajJA. 3 / 79) 1591 addhAsamae na pucchijjai .... (prajJA.3/79/pR.140 ) ityekavacanam...(anu.dvA.401 hema.vR.pR.443). addhAsamaya iti varttamAna.... (anu. dvA. sU. 401 hA.vR. pR.437). addhAsamayasya ca manuSya kSetramAtrabhAvAd (prajJA. 3 / 79 mala.vR. pR. 143) addhAsamayasya cA'vasthitA.... (bha.sU. 25/4/734 vR.pR.874) addhAsamayAstu paraspara... (prajJA.3/79/pR.143) ......... 1586 addhAsamayo kevatiehiM.... (bha.sU.13 / 4, prazna - 31 ). 1405 addhAsamayo hi ardhatRtIya.... (pra.sU. 1600 prastAva - 4 / bhAga 2 / pR. 167). 2163 anantAnAm agurulaghu... (ta. rA. vA. 5/7/3). ....... 1667 ananyatve'pi kArya... (bra.sU. 2/1/9-zA.bhA.pR. 455) .. 1810 anapekSitaviziSTarUpaM ... ( dvA. 8/25 vR.) anAkAropayogamayI dRzi.... ( sa.sA.vR. pR. 611) anAdi bhAvarUpaM yad..... (ta.pra.1/9/pR.97) . 1577, 1585, 1588 anAditAtparyaviSayI.... (ta.pra.kha. 1/pR.43) anAdinityaparyAya eva.... (A.pa. pR. 18) 1612 anAdinityaparyAyArthikaH.... ..... (A.pa. pR.7, 1390 ..... 1685 kA.a.gA.270/vR.pR.194) .. 1615 anAdinityaparyAyArthikaH.... (a. vya.bhA. 1955 2/pR.286,sa.na.pra.pR.49 ) ........689 . 1606 anAdinidhanaM drvymutpitsu...(si.vi.3|19). 1167 anAdimUrttakarmasambandhAt tatpradezA... ( nyA. vi. prastAva-3/ kA. 408 vi.) anAdyanidhane dravye sva..... ( A. pa. pR. 4) . anAvilasakalajJAnAdiguNai ..... (dha. sa. bhAga-1 / zlo. 22 vR.pR.67) anAhatamakhaNDaM sanAtanaM...... ( .. (zA. su. 8/4 vR.) ........... 477 anikSuH zaraH, bhUtale...(za.za.pra. zlo. 40 / pR. 232 ) ... 1859 anigIrNasya = anAcchAdi.. (sA.da. 2/13 vi. pR.42)... 1988 anicchan karmavaiSamyaM.... (jJA. sA. 6/2).. anityatvaM hi nAzitvaM (nyA. bhU.pU. 556) aniSpannaparyAyasya saGkalpa.... (pra.mI. 2/2/3) aniSpannA'rthasaGkalpamAtragrAhI.... (syA. ratnA. 7/7) anupacaritA'sadbhUtavyavahArAnmUrta.. ( .. (bR.dra. sa.7 vR. pR. 23). 1868 anubhavatvavyApyajAtya... (ta. pra. kha. 1 / pR. 14) 2143 1127 . 732 1009 1947 1947 1948 1600 2421 106 15/1/198 vR. pR. 307 ) adveSAdiguNavatAM nityaM.....(a.sA. 22/7) adhammatthikAe..... (sthA. 5/3/441). adharmaH = adharmAstikAyaH.... ( utta. 28 / 9 bRhadvRttiH ) . 1426 adhyavasAnam = antaHkaraNa... ( A.ni. 460 gAthAtaH uttaraM bhA.gA. 96 vR. pR. 123) adhyAtmabhAvanojjva..... (a.sA. 20 / 32) adhyAtmamatra parama upAyaH .... (yo.bi. 68) adhyAtmopaniSadbIja..... (sA.za. 84) anadhigatatattvabodhaH = pramA.... (yo. vA. * 2376 76 2510 2463 1/7/pR.31, yo.sU.1/7 vR. pR. 10) . 1951 | anubhUtiH pramANam.. ( tA.ra. zlo. 5) anadhigatatattvabodhaH pauruSeyo.. (yo.sU.1/7 ta.vai. pR.131)..1950 anantaH kevalo nityo.... ( yo. pra. 28 ) . ananta - darzana - jJAna - vIryAnanda... (pra. ci. 7 / 455) anantadarzana-jJAna-saukhya... (ku.pra.pra.kA. 435/pR.168 ) . 1708 anantadharmAdhyAsitaM vastu..... ( nyA. 29 vR.). anantamaparAyattamanAbAdha..... (na. ta.saM. 108) . 606 2115 2013 1486 ....679 .......679 1868 2236 anubhUtizca naH pramANam...(bR.1/1/5) .599 anuyojanaM = sUtrasya arthena..(sthA.10/sU.918/pR.524)...7 28 | anuvAdAdara- vIpsA-bhRzArtha.... (sthA.sU.vR.uddhR. 2/3/86, bR.ka.bhA.1303 vR., dhyA. za. 53 vR.) 1634 anekadravyAtmakaikyapratipattinibandhanaH...... (pra. sA. 93 vR. pR. 163 ) 2209
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 2698 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha anekdhrmkdmbkopetsy...(t.suu.2||34 vR.pR.115).....605 anvayadravyArthiko yathA....(A.pa.pR.7)..................658 anekadharmaparItA'rthagrAhikA buddhi....(nyA.1/29 vR.)..1942 anvayavyatirekAH paryAyAH (pra.sA.ta.pra.1/80) ..........117 anekanayamaye svatantre yathA.....(zA.vA.sa. anvayA'vinAbhUto vyatirekaH vyati...(a.ja.pa.pR.12). 1760 9/27 vR.bhAga-7/vR.130)... 2449 anvayino guNAH, vyati.....(ta.sU.5/38, anekaparyAyavyApakaikadravyamayatvarUpA...(sa.sA.pR.614) .. 1797 zru.sA. pR.207).............................. 119 anekayatnairviSayAbhilASodbhavaM....(vai.ka.la.1/131)..... 2061 anvayino guNA:....(ta.sU.sa.si.5/38/309/5).......107 anekAntaH pramANAtte tade...(bR.sva.sto.103) ...........944 anvayino guNAH, vyatireki....(paJcA.5 vR.) ......... 1658 anekAntasya samyagekAntA....(Sa.da.sa.zlo.57 vR.).....426 | anvayino guNAH.....(ta.sU.5/38/sa. anekAntAtmakaM vastu gocaraH.....(nyA.29)............ 1721 si.pR.309, pa.pra.vR.57 pR.61).............119 anekAntAtmakasya vastuno....(paJcA.10 vR.)..........1658 anvayo dravyam, anvaya....(pra.sA.80 vR.)........... 1658 anekAntAt siddhiH (ta.rA.vA.1/10/13) ............. 392 anvayo vyatirekazca dravya....(zA.vA.sa.7/31) ...... 2228 anekAnte'pyanekAntaH tatrA......( ).....................419 apadeso paramANU (pra.sA.gA.137) .................... 2055 anekAnto'pyanekAntaH, pramANa....(bR.sva.sto.103).....426 apanaSTarAgAdivarga.....(zA.su.9/5 vR.)..................240 anekaikazabdavAcyArthA'valambinazca.(ta.sU.5/31 si.vR.)..2125 aparA''yattamautsukya.....(a.pra.32/7) ..................311 antaHkaraNaniHsaGgI bahiH.....(dhyA.dI.187)........... 2575 apariccattasahAveNuppAda....(pra.sA.gA.95)............... 1389 antaHkRte nigIrNe'smi.....(bhA.pra.6/368)...........1992 apariNamaMtamhi sayaM jIve.....(sa.sA.122) ........... 1897 antaraGgaM bahiraGgAd.....(nyA.sa.42).................... 2286 apariNAmagaM atipariNAmagaM...(da.zru.ska.4/cU.pR.37).. 2367 antaraGgaM hi vijJAnaM.....(sa.vA.267) ................. 2286 apAya-dhRtI ete vacanaparyAya..(vi.A.bhA.536 vR.) . 1654 antaraGgayatna eva sAdhUnAm....(upa.raha.190 vR.) ..... 2500 api cAMza: paryAyo bhAgo..... antarnAtakasamayaH svasattA....(syA.ratnA.5/8/pR.897, (paJcA.1/60 pUrvabhAga-pR.90)........ 120,2114 ta.zlo.vA.5/22/1/pR.413).............. 1485 | api padArthA'nuvRtti.....(hai.ta.pra.pR.65).................320 antarmukhopayogena sarva..........(kR.gI.26)............ 2487 api sambhAvanA-prazna.....(ba.vi.ko.)...................602 antasthAH catvAro guNAH....(A.pa.pR.3) ............. 1692 api sambhAvanA-zaGkA....(hai.ane.7/33)................ annesiM annaguNo bhaNai....(na.ca.50, api sambhAvanA-zaGkA.....(vi.lo.avyayavarga-44)..... 2184 dra.sva.pra.222) .........835,2093 apiH padArtha-sambhAvanA.....(pA.1/4/95 anno karei kammaM phalamanno.....(dha.sa.233).......... 1755 mahAbhA.pR.296)........... 2157 anno vedei suhaM aNNo.....(dha.sa.232)............. 1755 | apizabdasya padArtha-sambhAvanA..... anyaM prati pUrvavartitve....(vA.vA.-kA.vA.pR. 202).. 1449 (ta.sa.kA.1159/paJji.)................... 2295 anyajAtIyadravyAdInAM svIya....(na.ca.sA. pR.136) ... 1722 | apuNarAgamaNaM jAi..(sa.ka.bhava.7/bhAga-2/pR.657) ... 2264 anyA'nyaguNa-pradhAna....(syA.bhA.pR.3) ...................719 apekSate paraM kazcidyadi...(pra.vA.1/282) ............ 1772 anye tu vyAcakSate - paryavA..(vi.A.bhA.717 vR.)..1659 | apekSAkAraNaM hi saH.....(ta.sU.5/22 si.vR.pR.348) 1501 anyo'nyapakSapratipakSabhAvAd...(anya.yo.vya.30)..........346 apekSitaH pareSAM kulAlAdInAM...(nyA.pra.pa.pR.74) .......688 anyo'nyavyAptibhAvena dravya.....(a.ja.pa. bhAga-1, apekSitaparavyApAro hi....(nyaa.bi.3|14, nyA.pra.zA.sU.4 adhi.2, pR.132)........... 1807 vR.pR.24) ......... ............687 anyo'nyA'nugatayoH = parasparA.....(sa.ta. apaudgalikatvAd amUrtaH jIvaH..(vi.A.bhA.90 vR.). 1866 1/47 vR.bhAga-3, pRSTha-452) ............ 2036 appA khalu sayayaM.....(da.vai.cU.2/16)............... 2477 anyo'nyA'nugatAnAM kA...(a.sA.18/117).......... 2038 appAgamo kilissai....(upa.mA.414) ................ 1397 anvaya-vyatirekAbhyAM mokSahetuH.....(a.bi.3/22) .... 2262 appANamabohaMtA paraM vibohayaMti...(A.ku.38)........ 2561 ............
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ __pRSTha 1116 ...807 * pariziSTa-12 * 2699 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha apracyutA'nutpannasthiraikasvabhAvaM.....(sU.kR.zru. ayameva bhedo bheda.....(sa.ta.vR.1/1/pR.3, ska.rA.a.5/sU.3/pR.372).... ......1783 kANDa-1/bhA.3/gA.5/pR.327) aprayukto'pi sarvatra.....(la.tra.63)..................... ..615 ayam api anantadharmAdhyAsi....(sU.kR. abAhyaM kevalaM jyoti....(yo.dR.sa.157)............. 2174 2/7/81/pR.427)............ abbhaMgaNa-parimaddaNuvva.....(au.sU.31, ayam api artha-vyaJjana....(sU.kR.zru. ___ ka.sU. kSaNa-3/sU.61).......................106 ska.2/a.7/sU.81/pR.427) ................796 abbhuTThANe viNae parakkame....(A.ni.848)........ | ayam api mithyAdRSTiH...(sU.kR.2/7/81/pR.427) ...801 abrAhmaNazabdaH paryudAsa....(nyA.vA.1/2/5) .......... 1679 | ayogikevalI niHzeSita....(sa.ta. abhAyaNaM na vAeti, jahA....(da.zru.ska. kANDa-3/kA.63, pR.736)................ 1452 adhya4/5/cU.pR.35) ....................... 2366 | arasamarUvamagaMdhaM avvattaM....(sa.sA.49, pra.sA.172, abhigayajIvA'jIvA uvala..(bha.sU.za.2/u.5/sU.130).1031 ni.sA.46, bhA.prA.64, pa.kA.sa.127) ...1638 abhidheyA'vinAbhUte pratIti.(ta.vA.1/4/23 pR.318)..1984 | arUpA api prAptarUpaprakRSTAH...(dra.lo.pra.2/161).... 2388 abhidheyena sAmIpyAt...(dhva.lo.1/1/pR.28)...........580 | arUpI api kAyaH, kAmaNa..... abhiniviSTanayAntara.....(nyA.kha.khA.bhAga 2/pra.415)..1863 (bha.sU.13/7/495/vR.pR.623) ............ 2060 abhiprAyA'visaMvAdAt pramANaM..(pra.vA.1/3/12-pR.9). 1949 | arUviajIvadavvA NaM bhaMte !...(anu.dvA.401)........ 1611 abhiyogaH = zrutasya punarA...(kA.da.1/103 vR.) .. 1540 | arUviNo jIvaghaNA, nANa-dasaNa...(utta.36/66).... 2034 abhilappA vi ya atthA...(vi.A.bhA.458) ........ 2123 arUvIajIvapannavaNA dasa....(prajJA.1/3)..............1586 abhivyApya sthitAH siddhAH...(kSe.lo.pra.27/666)...1180 | arthaM zabdanayo'nekaiH....(na.ka.14) ......................790 abhihANa-buddhi-lakkhaNabhinnA....(vi.A.bhA.2110).....451 | artha-paryAyayoH tAvad....(ta.zlo.na.vi.42) .............944 abhedarUpatayA vastujAtaM....(A.pa.pR.22)................755 arthakriyAkAritvaM = dravya....(na.ca.sA.pR.131).......1660 abhedarUpatayA vastujAtasya...(pra.mI.2/2/4)............755 / | arthaparyAyaH sUkSmaH pratikSaNadhvaMsI..... abhedavRttiprAdhAnyaM = dravyA..(syA.ka.la.7/23 pR.174)...534 (kA.a.gA.274/vR.pR.197) ............... 2120 abhedavRttyabhedopacArAbhyAM kRtvA...(ratnA.4/44)..........538 arthaparyAyAH sUkSmAH kSaNakSayiNaH...(paJcA.16 vR.).... 2127 abhedena saGgrahaNAt sarvasya...(ta.sU.1/34) ............755 arthaparyAyo nAma bhUtatva....(a.vi.1/21 vR.) ....... 2119 abhedaikAntavAde'pi svIkRte.....(yo.zA. arthasArUpyamasya pramANam (nyA.bi.1/20)............ 1949 prakAza-2, zlo.19/118)................1814 arthasyA'nekarUpasya....(a.za.bhA.10/106/pR.688)....609 amaNu aNidiu NANamau....(pa.pra.31) ............... 1639 | artho vAcyazca lakSyazca....(sA.da.2/2)...............581 amuttadavvesu agurulahU (na.sU.74/cU.pR.52) .......... 2096 arpitA'narpitasiddheH (ta.sU.5/31).................943,953 amUrtaH svarUpeNa jIvaH.....(pa.sa.97 vR.pR.142).... 2058 arvAgdazAyAM doSAya vaiSamye....(a.sA.15/46) ...... 1875 amUrtasya bhAvaH ....(A.pa.pR.11) ...... ............ 1672 alipto nizcayenAtmA.....(jJA.sA.11/6)............. 2234 amUrtasyA'pi AtmanaH.....(bR.na.ca.69, pR.37) ..... 1867 aloe... no addhA....(pra.sU.15/1/198).......... 1623 amUrtI naupacAyikAH (a.dha.dI.1/38)...............1682 avaMzapatito rAjA mUrkha.....(cA.nI.81 + su.ra.bhA.3/ amUrttAH sarvabhAvajJAstrai....(zA.sa.11/54, sAmAnyanIti-412 pR.162 + nI.ma.411) .... 80 upa.bha.pra.8/236) ............................828 avakAzaM prayacchantaH pravizantaH....(yo.sA.prA.2/2) .. 1824 ayaM ca eka eva....(prajJA.1/sU.3 pR.9)............1406 avagAhadamAkAzam...(utta.28/9 vRtti)................ 1115 ayaM hi bhAvanikSepAdi..(sthA.3/3/192, vR.pR.258)...805 avagAhanA hi na saMyoga....(syA.raha. ayazcaika eva vartamAnaH....(jIvA.4 vR.)..............1406 __ kA.11/khaNDa-3/pR.686).................. 1459 ayamubhayavikalpaH paro....(pra.na.ta.7/14)...............756 | avagrahasya anAkAropayoga...(vi.A.bhA.262 vR.)... 1653
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2700 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha avadhezca mUrttaviSayatvAd...(vi.A.bhA.585 vR.)..... 1609 azuddhasyApi tathAtmano na.....(bR.na.ca.69 vR.)......1902 avayavA'vayavinoH kathaJcid....(sU.kR.zru.ska. azuddhArthaparyAyAH jIvasya SaT...(paJcA.16)............ 2151 ____2/a.5/sU.22/vR.pR.380)..................346 | azeSakarmaviyogalakSaNo....(sa.ta.bhAga-5/ avayavino gurutvaM...(pra.vA.4/154 mano.vR.pR.412) ...273 kANDa-3/gA.63/pR.737)... 1425 avayavino'calatvam, avaya....(ka.ra.pR.12) .......... 1882 | azeSabandhanA'pagama.....(sU.kR.zru.ska.2/ avayavino'vayavA'bhede...(syA.ka.la.sta.7/13 pR.83)..274 a.5/gA.15/vR.pR.1097) ................. 1490 avayavI svAvayaveSu.....(pra.pA.bhA.TI.sa.ka.ra.pR.12) .. 1886 | azeSavizeSeSvaudAsInyaM bhajamAnaH....(pra.na.ta.7/15).....761 avare paramavirohe savvaM....(na.ca.36) ...................760 | aSTaprakArakakarma...(da.vai.1/ni.59/vR.pR.156)...........134 avasthA-tadvatozca nA..(bra.sU.2/1/18 bhA.bhA.pR.101).1811 | aSTavidhapAramArthikakarmapravAha.....(sa.ta.1/1/pR.160).. 1904 avasthitasya dravyasya pUrva....(yo.sU.3/13) ..........1356 | asaMtarUvA hu aNNamaNNeNa (dra.sva.pra.60)............1721 avAggocaramavyaktamanantaM zabda.....(jJAnA.31/33) ..... 2064 asaMsArasamAvaNNajIvapaNNavaNA....(prajJA.sU.1/8) .........413 avAntarajAtibhedasya ikSu....(lakSa.pR.77) .............. 1681 | asao Natthi Niseho (vi.A.bhA.1574) ............519 avicAramattha-vaMjaNa-jogaM.....(dhyA.za.80) ............... asaccet kAraNavyApArAt.....(sA.ta.kau.pR.140)......... 296 avicAram = asaGkramam...(dhyA.za.80 vR.)........... 63 asattve nA'sti sambandhaH.....( ) ......................297 avidyayA mRtyuM tI.....(IzA.11, maitrA.7/9) .... 2344 asatye vartmani sthitvA....(vA.pa.2/240)...........1067 avidyAtimiradhvaMse dRzA.....(jJA.sA.14/8)........... 2434 asadakaraNAdupAdAnagrahaNAt.....(sA.kA.9)................295 avibhAgivyavahArakAlasamayo..(pa.pra2/23 vR.pR.139).1552 | asadbhUtavyavahAraH tredhA....(A.pa.pR.10).................868 aviziSTasya cAnyasya....(pra.vA.4/154)................272 | asadbhUtavyavahArAd (dravyA.ta.13/6)... ................2008 avisaMvAdakaM jJAnaM....(nyA.bi.1/1 vR.pR.5).......... asadbhUtavyavahAre (dra.ta.13/7)............ ............2016 avisaMvAdijJAnaM pramANam (dvA.dvA.8/12 vR.).........1944 | asadbhUtavyavahAre (dra.ta.13/8)........... ............ 2026 avisaMvAdinaH arthasya...(dvA.dvA.2/14 vR.)............693 | asadbhUtavyavahAreNa upacarita.....(A.pa.pR. avyabhicAriNIm asandi.....(nyA.ma. 16, kA.a.gA.261/vR.pR.187) .......... 2077 bhAga-1 1/1/3 pR.31) .......... | asadbhUtavyavahAreNa karma-nokarma.....(A.pa.pR.15, avyayapadaM dvandvAtItam....(a.su.5/152)................ 338 kA.a.gA.261/vR.pR.186)................. 2008 avyAptyativyAptiviraheNa tatta.....(ki. asadbhatavyavahAreNa karma-nokarmaNorapi... (A.pa.pR.15) 2093 pRthivIvaidharmya nirUpaNa-pR.123).............1947 / asadbhUtavyavahAro dvividhaH....(A.pa.pR.20)..............927 avyAbAdhasukhalakSaNam....(ta.sU.10/ asadvyayaparityAgaH, sthAne...(yo.bi.129)............ 2443 upasaMhAra hA.vR.pR.536) ...... asandigdhA'viparItA'nadhi.....(sA.kA.4/kau.pR.21) ...1950 avvAbAdhaM ca suhaM....(bha.A.2149/ asambaddhapadArthasya saMsarga.....(vyu.vA.kA.2/ bhAga-2/pR.1843)............................710 khaNDa-2/pR.325) .......................... 1776 avvAbAhamaNiMdiyamaNovamaM puNNa....(ni.sA. 178)....1546 | asarIrA...(au.sU.44/gAthA-11 pra.sU.2/211/ gA.169/ avvAmohAinimittamAha pajjA.....(vi.A.bhA.871) .... 2114 pR.79, tI.pra.1226, de.sta.294, A.ni.977, azabdaH syAdabhAve'pi svalpArtha.....(me. sa.za.42, ku.pra.pra.pR.168/ gAthA-427)...833 ___ ko.avyaya-2/pR.178) ..................... 1860 | asiddhaH siddhasenasya.....(si.vi.6/21, pra.sa.56) .... 1761 azuddhadravyanirUpaNAtmako.....(pra.sA.2/97 a.va.).... 2095 | asiddhaH siddhasenasya.....(nyA.sU.vA.3/53/pR.107, azuddhadravyameva arthaH.....(A.pa.pR.18)..................642 syA.ra.6/57/pR. 1032).................. 1761 azuddhanayatazcaivaM saMvarA...(a.sA.18/154)........... 2073 | asau (= abhinibodhaH) Atmaiva.(vi.A.bhA.81 vR.)..911 azuddhanayato hyAtmA baddho...(a.sA.18/189) .......2073 | astayaH = pradezAH teSAM kAyaH..(a.dvA.pR.41)......1404 1949 dApamAna .......952 /
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 . 2701 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha astayazceha pradezAH, teSAM...(prajJA.1/sU.3 vR.pR.8) .. 1402 | aho mohasya mAhAtmya.....(sA.za.19) ............... 2480 asti ityayaM trikAla....(sthA.4/1/252, vR.).....1403 | ahorAtra-sandhyAdirUpaH....( ) ......... ............ 1535 asti vArttamAnikasyApi....(pi.ni.56 vR.pR.56)..... 1614 | A = samantAt sarvANyapi....(jIvA.vRtti 4) ....... 1470 astitvaM bhAvAnAM maulo.....(ta.sU. AiNNayA mahANo kAlo.....(pa.ka.bhA.1616).......... 31 2/8/bhA.si.vR.pR.148).................... 1712 | AitigabhaMgageNa vi gahaNaM....(pa.ka.bhA.1616) .......... 32 astitvaM vastumAtrasya....(vA.pa.3/9/113) .......... 1652 | AuttaM gacchamANassa, AuttaM...(sU.sU.2/2/29 astitvaM hi tAvad utpAda..(pra.sA.144 vR.pR.185).1714 bhA.2/pR.316) ..................... 2017,2459 astitvaM hi sattA nAma...(paJcA.8 vR.)..............1651 AkAraH = pratiniyataH....(pra.sU.pa.29/sU.312).....1283 astitvam, anyatvam, kartRtvam...(da.zru.ska.adhya.4/ AkArarahitaM zuddhaM svasvarUpe....(pa.pa.21) ..............918 ni.29/cU.pR.29) .......... ...........1835 AkAza-kAlayozcA...(sU.kR.12/gA.21 pR.227)...1509 astitvam, nAstitvam.....(pra.sA.95 vR.pR.171).... 2097 AkAzante = dIpyante svadharmopetA.... astitvam, vastutvam....(A.pa.pR.2)................. 1683 (dazavai.hAri.TIkA.1/118)................. 1469 astitvA'bhAve guNA'bhAvAt....(na.ca.sA.pR.151).... 1720 | AkAzante'smin dravyANi...(ta.rA.vA.5/1/21)......1470 astitvAnyatva-kartRtva....(ta.rA.vA.2/7/12)......... 1696 AkAzapuSpavat kUrmaromavacca...(tri.za.pu.1/1/378)..1765 astizabdena pradezA ucyante....(bha.sU. AkAzamanantapradezAdhyAsitaM....(bhaga.A.36 vR.)......1471 2/10/119-pR.148)...................... 1404 AkAzamavagAhAya tadananyA....(si.dvA.dvA.19/25) ....1524 astisvabhAvaH, nAstisvabhAvaH..(A.pa.pR.5) .......... 1712 AkAzastu ghaTAkAzAdi...(sa.pa.14/pR.21) .......... 1797 astItyetasya bhAvaH....(A.pa.pR.10) ................. 1651 AkAzasyA'vakAzadAna...(ni.sA.vRtti.1/30)......... 1469 astu vA gandho laukika.....(vyu.vA.kA.2/pR.279) .. 228 AkAzAditrayaM tu vastuta...(sa.pa.17/pR.22)...........157 asmAkaJca dravya-paryAyo....(sU.kR.zru.ska.2/ AkAzAdInAM ca trayANAM...(sa.ta.3/33).............1337 a.6/sU.48/pR.403)........................345 AkAzAdInAm avagAha..(utta.28/9 zA.vR.pR.559)..1450 asmin = vacane hRdaya....(So.2/15 yo.dI.vR.) ... 2380 | AkAzAnvaya-vyatirekAnuvidhAyI..... asmin hRdayasthe sati....(So.2/14) ................ 2379 (utta.sU. 28/9 bR.vR.) .......... ..1465 aha suiya-sayala-jaga.... (sa.pra.70)...................984 | AkAzAstikAyamAtrakaH tu....(sU.kR.zru. ahaM mAM na jAnAmIti pratItyA..... (nyA.kha.khA.bhAga-2/ ska.2/a.5, sU.12 pR.377) ............ 1477 pR.553) .................................... 2014 | AkRtiranyA cAnyA.....(pA.vyA.bhA.paspa., ahantA-mamate svatva.....(a.sA.8/22) .............. 2519 1/1/1 vA.2) ........................91,2194 ahameva mayopAsyo mukte/jamiti....(a.bi.2/25) .. 2558 | AkSepecchA-nizcayeSu vAkyAdi...(ma.ko.991) .. 449,2185 ahammatthikAe NaM jIvANa....(bha.sU.za. AgamapramANaM sarvatra vidhi.. 13/u.4/sU.481) .........................1434 (jai.ta.bhA.pramANapariccheda-pR.161) ahammatthikAe NaM bhaMte !....(bha.sU.za. | AgamenA'numAne...(yo.dR.sa.100,bra.si.sa.6, 2-u.10-sU.118, pR.147) ............... 1434 la.vi.zakrastavAnte pR.72, yo.bi.412, ahammo ThANalakkhaNo (utta.28/9)...................1426 dvA.pra.19/10, yo.sU.bhA.1/48) .......... 2538 ahavA paccuppanno riu...(vi.A.bhA.2231) ............792 | AgamoktA rUpa-rasa.....(dra.gu.pa.rAsa-2/11)............182 ahavA siddhe sadde kIrai....(na.ca.41, dra.sva.pra.213).796 AgAsa-kAla-puggala-dhammA.....(paJcA.124) ............1850 ahaveganayamayaM ciya vavahAro....(vi.A.bhA.3590)...1088 AgAsaM avagAsaM gamaNa....(paJcA.92).................1450 ahAkammANi bhuMjaMti aNNa....(sU.kR.sU. AgAsatthikAe NaM jIva...(bha.sU.13/4/481) ...... 1458 zrutaskandha 2/5/8)........................... 34 | AgAsatthikAo avagAha....(dazavai.cU.4).............1469 ahigAro tihi.....(A.ni.760) ........................ 81 | AgAsAIANaM tiNhaM....(sa.ta.3/33) ................ 1337
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2702 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha AgAseti vA, AgA....(bha.sU. AdAvante ca yannAsti..(mA.upa.kA.1/6)..161,166,340 20/2/664 vR.pR.775) .................. 1474 | AdAvante ca yannAsti.....(nayo.14) ...................163 AGiti maryAdayA sva....(prajJA.vRtti.1/3)............ 1470 / AdAvante ca yannAsti...(paJcadazI-13/68)............164 AcAraH kulamAkhyAti.....( )........................ 2221 | AdAvante ca....(bha.gI.2/19, gau.pA.kA.vai.6)........166 AcAraprakalpadharAH = nizIthA....(bR.ka.bhA.693 vR.) .. 73 | AdimA tiNNi davvaThito.....(anu.dvA.sU.97 AjJA gurUNAmavicAraNIyA (raghu.14/46) ............. 2360 | cU.pR.21)............ ..............959,978 AjJA tu nirmalaM cittaM.....(yo.sA.1/21) ........... 2563 | AdIpaM = dIpAdArabhya.....(anya.vya.dvA.5 AtaDhe jAgaro hohi mA...(R.bhA.35/15).......... 2560 syA.ma.pR.18)................. ..............1113 AtA jJAnameva (da.zru.ska.adhya.5/gA.7/cU.pR.45)... 1835 | AdIpamAvyoma samasvabhAvaM.....(a.vya.dvA.5) .. 1113,1360 AtmajJAne munirmagnaH sarvaM...(a.upa.2/6)............. 2141 | Ade hi kammagaMThI jA.....(zI.prA.27).............. 2425 Atmatattvasya yathArthatayA....(http://www. Adya-zabdau dvi-tribhedau (ta.sU.1/35)..................936 ___Jainuniversity.org/PDFs/lib/lib_4_12.pdf) ........... 23 | AdyAH trayaH dravyAstikaH....(anu.dvA.sU. Atmadravyamanantaparyayam (pra.pra.71)...................... 1376 97 he.vR.pR.71) .......................959,978 AtmanaH tAdAtmyA....(jJA.sA.27/7 vR.) ............ 1644 | AdyAH trayo dravyArthikanayAH....(ta.nyA.vi.pR.90).......978 AtmanaH svAbhAvikaM.....(vi.A.bhA.3029 vR.).......152 | AdyAH trayo dravyAstikaH....(anu.dvA.sU. AtmanA = AtmaguNa...(jJA.sA.10/5 vR.).........1870 97 hA.vR.pR.31).......................959,978 Atmano jIvatvanibandhanaM.....(vi.A.bhA.498 vR.)... 1848 | Adyo naigama-saGgraha...(pra.na. ta.7/6) .................959 Atmano bhAvaH = Atmatvam...(sU.kR. 1 / 3 / 3 / 9 vR.)..1856 | AdhArA''dheyAbhyAM kathaJcida...(zA.vA.sa.5/12 vR.)...923 Atmano vA are !.....(bR.A.2/4/5)............. 2344 | AnandarUpAtmasvarUpa eva.....(sa.ta. Atmano hi jJAnaM lakSaNam...(sa.sA.pariziSTa-pR.609).2283 bhAga.1/1/1/vR.pR.160)...................1498 Atmano'nantasadbodha-darzanA.....(u.bha.pra.prastAva-8/ Apattizca tataH puNya....(jJA.sA.30/4) ............. 2385 bhAga-3/zlo.890/pra.295)................ 2259 | AbhiNibohiyanANaM suya.....(A.ni.1) .................173 AtmanyekAntanitye syAnna...(vI.sto.8/1)............ 1784 | Abhimukhyena grahaNaM = mukhya.....(ma.syA. AtmalAbhaM vidurmokSaM....(si.vi.7/19) .................736 raha.kA.9/pR.56) ........................... 1970 AtmavAn vedavAn viSNuH.....(si.sa.nA.1/14)........141 | Ame ghaTe vAri dhRtaM yathA..(a.sA.14/14) ........ 2363 AtmasvarUpaM darzanamoha..(ta.zlo.vA.1/2/21,pR.87). 1110 | Ame ghaDe nihitaM jahA....(ni.bhA.6243, pu.mA.27, AtmA'jJAnabhavaM duHkha.....(yo.zA.4/2)............... 2262 | vi.sA.354)...... .............. 2363 AtmAnam adhikRtya pravarttamAnaH...(a.bi.1/1 vR.) . 2420 | Ayariya-uvajjhAyANaM.....(utta.17/5)................. 2304 AtmAyattaM nirAbAdhamatI....(tattvAnu.242) ............. 1382 | AyariyapariccAI parapAsaMDasevae....(utta.17/17) ...... 2305 AtmIyaH parakIyo vA......(yo.bi.525) ..............439 | AyasarUvaM NiccaM akalaMka.....(u.ra.200).............292 AtyantikaH sarvakarma...(ta.rA.vA.1/1/37/10/15).1410 AyA khalu sAmAiyaM (A.ni.790 AtyantikamanuttaraM...(za.mA.adhi.5/pR.155).............174 a.ma.pa.139) ..................861,913,1078 AtyantikI vyAbAdhA-nivRttiH (dha.bi.8/39)........ 2153 | AyA ceva ahiMsA (o.ni.755, AdaraH karaNe prItiravighnaH.....(bra.si.sa. vi.A.bhA.3536)...............861,913,1078 368, dvA.pra.23/24)...................... 2411 | AyA Ne ajjo ! sAmAie..(bha.sU.1/9/24)..913,1078 AdA dhammo muNedavvo (pra.sA.1/19)..........913,1078 | AyA niyama dasaNe...(bha.sU.12/10/468)......861,913 AdA paccakkhANe, AdA....(ni.sA.100)............ 1078 | AyA paccakkhANe (ma.vi.216, ma.pra.11, Atu. pra.25, AdAvante ca yad vastu....(nayo.14, vRtti) ...........163 sa.sA.277, bhA.prA.58) ........861,913,1078
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2703 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha AyA bhaMte ! rayaNappabhA......(bha.sU.za.12, iti hetu-prakaraNa.....(vai.ko.8/7/17) ...............1156 u.10, sU.469, pR.592) ..................465 / iti hetau prakAre ca.....(vi.lo. AyA me daMsaNe caritte (ma.pra.pra.11)...................913 avyayavarga-21/pR.409) ............ 1157,2329 AyA sAmAiyaM (A.ni.bhA.149, vi.A.bhA.3431) 1078 | itizabdaH smRto hetau.... (a.ra.mA.5/101) .......... AyA siya nANe (bha.sU.12/10/sU.468) ............749 ......... 377,611,1156,2235 Arope sati nimittA.....(kira.pR.111 sAdRzyA.).... 2031 / itthaM caitadurarIkArya...(kAlalokaprakAza sarga-28/16).1493 Arogya kevalaM karmakRtAM...(a.sA.18/16).......... 2567 | itthaM patatriprabhRteH darzitA....(zA.vA. AropyamANaH AropaviSayazca....(kA.pra.ullAsa-2/ sa.sta.7/kA.1/pR.11)..................... 1464 kArikA-10/sUtra.10-11 vR.pR.51) ....... 1990 | ithio je Na sevanti.....(sU.kR.1/15/9) ........ 2259 Alambane cetasa Avarjanam.....(a.dha.ko. idamaNNaM jIvAdo dehaM.....(sa.sA.28) ................. 2024 bhA.sphu. 2/24) ...........................1174 174 | indanAdindraH, zakanAcchakraH...(pra.na.ta.7/37) ...........797 AlocanAjJAnena zrutAdi.....(ta.sU.1/2, indro duzcyavano hariH.(vi.A.bhA.2180 mala.he.vR.). 2120 bhA.si.vR.pR.33) ............... 1109 imA NaM bhaMte ! rayaNappabhA....(jIvA.prati.3/1/78)...682 AvalikAdayaH tu pUrvasamayanirodhenaiva.... iya puvvuttA dhammA siya.....(dra.sva.pra.73) ........... 1954 (pra.sU.1/3/pR.9 vR.)...................... 1407 | iya savvakAlatittA atulaM.....(au.sU.44/gAthA-19, AvazyakAdirAgeNa vAtsalyAd...(a.sA.12/4) ....... 2567 pra.2/sU.211/gAthA-177, de.304, AvibbhAva-tirobhAvametta...(vi.A.bhA.2666)...........962 tI.pa.1253, A.ni.980, A.pra.177).. 2298 Asaja u soyAraM Nae...(A.ni.761)..........82,2448 | iya sAmanna-visesAvekkhA .....(vi.A.bhA.284)........ 2038 AsaNNabhavvajIvo aNaMta.....(dra.sva.pra.317) ......... 2276 | iya siddhANaM sokkhaM....(au.sU.44/gAthA 17, pra.sU.2/ AsAyaNa micchattaM, AsAyaNa....(upa.mA. 410) ......933 | 211/gA.175, de.sta.302, tI.pra.1251)1294 AstikabhAvaH = zraddhAnatA (bra.sU.bhA.)..............1110 iyameva pradhAnaM niHzreyasA.....(dha.bi.6/28)........... 2569 AstikyaM = zraddhA (ta.sa.dI.)................... iSyate eva saMsAryAtmano.(vi.A.bhA.1005 vR.).1869,2094 AharaNa-hema-rayaNaM vacchAdIyA....(na.ca.74, iha kAle guNa-paryAyacatuSka....(A.sA.pR.12)........ 2100 dra.sva.pra.243)............. ...............890 iha kRtvA'zubhaM karma, sa.(tri.za. pu.1/1/383).... 1766 AhAro AheyaM ca hoi...(vi.A.bhA.1409)........ 1625 | iha daMsaNAikiriyA.....(vi.A.bhA.1200)............ 2505 ikkikko ya sayaviho satta....(A.ni.759).............936 | iha piNDo piNDAgAra-satti.....(vi.A.bhA.1964)...1778 ikSu-kSIra-guDAdInAM mAdhurya...(kA.da.1/102).......... 1680 | iha prasiddhena (kAlena) anyatrA.....(ta.si.vR.4/15). 1509 igatIsAe siddhAi....(A.sU.pagAmasijjhAya) ........... 1694 | iha yad yasmAd bhinnaM.....(ta.ko.9).................... 274 igavIsaM tu sahAvA jIve.....(bR.na.ca.69)............1937 | iha vartamAnasamayaviziSTaH....(bha.sU. igavIsaM tu sahAvA doNhaM.....(bR.na.ca.68)........... 1937 | 13/4/483 vR.pR.612) .................. 1599 icchai ya desiyattaM, kiM so...(u.mA.406).......... 2312 | iha vivihalakkhaNANaM lakkha....(pra.sA.97) ........... 2126 icchai visesiyataraM....(anu.dvA.sU.145, A.ni.757)..791 | ihA'naikAntikaM vastvi ......(mI.zlo.vA. vana.80) .....391 icchai suyammi bhaNiyaM....(vi.A.bhA.2848)...........969 | uktavacanasya samAna-savi....(zA.vA. iti prakaraNe hetau.....(vi.pra.).........................1156 sa.4/112/ syA.ka.la.pR.172)........... 1290 iti zuddhamatisthirI.....(a.sA.7/22)................. 2565 | uktaviziSTapratiyogi......(a.vya.pR.73)..................519 iti svarUpe sAnnidhye.....(a.sa.pariziSTa 28/29)... 1156 ucitAnuSThAnaM hi pradhAnaM.....(dha.bi.6/12)............ 2562 iti hetu-prakaraNa-prakAzAdi.....(a.ko.3/3/245) .. 1156 | uciyamahijjai suttaM, suNai....(dha.ra.53)............... 2453 iti hetu-prakaraNa.....(ma.ko.983) .................... 1157 | uccAriyammi du pade.....(ja.dha.a.pR.30)................607 ................1110
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 2704 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha ujjusuassa ego aNuvautto..... upacaritaikAntapakSe'pi nA.....(A.pa.pR.15) ...........1924 (anu.dvA.sU.15) ............963,967,973,979 upacAraH = loka....(upa.ra.34 vR.)...................840 utpattau ca sthitau caiva...(vA.pa.3/9-3) ............ 1501 upacAraH = vyavahAraH..(bha.sU.25/7/802/pR.925)....839 utpattau laDAdeH zakti....(vyu.vA.A.vR. pR.597)....1248 upacArabahulo vistRtArtho...(ta.sU.bhA.1/35)..........1053 utpatsyate, bhaviSyatItyAdeH..(ta.ci.sA.la.dI. pR.824)..1256 upacAram = ArAdhanAprakAram..(da.vai.9/2/20 vR.)....840 utpadyate ca sA'vasthA deza...(bhA.pra.pUrvakhaNDa-6/31)... 38 upacArayutA mRdvI pAJcAlI...(a.pu. ) ..................837 utpadyate hi sAvasthA deza-kAlA....(ca.9/3/26) ..... 36 | upacAravidhirmanasvinInAM nanu...(mA.agni.3/3)........... 836 utpadyante vipadyante padArthAH...(dAnA.avasara-5/23)... 1971 upacArazca taducitA....(dha.bi.3/57 vR.) ..............840 utpdymaankaalmitynenaady..(bh.suu.1|1|suu.8,vR.pR.18) .. 1261 | upacArAdanarthatvaM phaladvAreNa..(mI.zlo.vA.co.sU.2/217)..838 utpadyamAnasamaye eva kiJcit...(sa.ta.3/37 vR.)..... 1262 | upacAro hi nAma atyantaM....(sA.da.2/9 vR.pR.59)...838 utpAda-vayavimissA sattA.....(na.ca.22, dra.sva.pra.195) 644 | upadezaM prApya gurorAtmA...(yo.zA.12/17) ........... 2527 utpAda-vigama-dhrauvyAtmAnaH....(tri.za.pu.4/4/265)...1373 upadezAdinA kiJcit kathaJcit...(yo.sA.5/29)...... 2561 utpAda-vyaya-dhruvatvayuktaM...(na.ca.sA.pR.118) ...........1378 upanayabhedA ucynte| sadbhUta....(A.pa.pR.9).............821 utpAda-vyaya-dhrauvyayuktaM sad..(ta.sU.5/29) ..... 759,1218, | upanayaizca (kA.a.278/vR.pR.200).....................819 1379,1388,1518 | upapApAni bodhAgnirbhasma....(rA.gI.10/24) ........... 2345 utpAda-vyaya-dhrauvyayuktaM.....(vi.A.bhA.800 vR.) ..... 1109 | | upayogaH = caitanyaM sAkArA....(bha.sU. utpAda-vyaya-dhrauvyarahitaM....(vi.A.bhA.758 vR.)......1218 2/10/119/pR.148) ..................... 1637 utpAda-vyaya-dhrauvyaiH A...(bR.dra.sa.57 vR.).......... 1124 | upayogalakSaNaH pariNati...(vi.A.bhA.54 vR.) ...........115 utpAda-vyayagauNatvena sattA.....(A.pa.pR.15, kA.a.261 | upayogo lakSaNam (ta.sU.2/8)................ 1638,1698 vR.pR.185)................. 1971 upayogo vinirdiSTastatra....(yo.sA.prA.6) ............... 1699 utpAda-vyayagauNatvena.....(A.pa.pR.6)..... ............634 | upayogau zrutasya dvau....(la.tra.3/12)............ utpAda-vyayasApekSo.....(A.pa.pR.7) ...... upalabdhisAdhanAni pramANAni (nyA.sU.bhA. utpAda-vyayAbhyAM dhrauvyeNa....(ta.sU.5/29 bhA.)....... 1379 1/1/3,2/1/12)......................... 1946 utpAda-sthiti-bhaGgAnAM.(si.vi.3/15/bhA.1/pR.202) .1127 | upalabdhihetuH pramANam (nyA.sU.1/1/3-vA.) ......... 1946 utpAdAdiSu utpAdAdivataH.....(A.mI.a. upalabdhihetuzca pramANam (ca.saM.pR.266) .............. 1951 sa.pari.1/kA.11/pR.164) ................. 1136 upalambhA'nupalambhasambhavaM.....(pra.na.ta.3/7)...............596 utpAdo vA vipattizca.....(a.gI.15/9) ......... upAdhijanitA bhAvA ....(pa.pa.18) ........... .......713 utsargato hi pAramezvara....(ta.sU.1/35/ upAdhibhedajaM bhedaM.....(a.sA.18/17)................. 1914 pR.395 yazo.vR.)..........................1067 | upAdhimAtradhvaMso mokSaH (pra.mI.2/3/17)............. 1098 utsargeNA'pavAdena nizca....(dA.pra. 7/120).......... 1633 | upAdhau vinivRtte tu.....(bhA.pra.4/34)................ 1793 utsargo'pyaguNAya, apavAdo'pi......(AcA. upAvRttasya doSebhyaH samya....(bra.si.sa.241).......... 2577 1/8/4/sU.215 pR.279 vR.)............... 41 | upAste jJAnavAn devaM.....(a.sA.15/62)............ 2539 udadhAviva sarvasindhavaH....(dvA.dvA.4/25)................349 | uppajjai jaM jIvo.....(vi.A.bhA.2819) ............... 94 udayaM jaha macchANaM....(paJcA.85) ..................... 1420 uppajjai nA'bhUyaM, bhUyaM...(vi.A.bhA.2808)..........1118 uddiDhe cciya negamanayassa...(vi.A.bhA.3391)........ 1011 uppajjamANakAlaM uppaNNaM....(sa.ta.3/37) .............1261 uddiDhe negama, uvaTThie....(A.ni.1027 uppanne i vA vigae....(mAtRkApada-sthA. gAthottaraM la.bhA.177) ........ 1011 sU.4/2/297-vR.pR.378) ............ 348,1109 upacaritAtmabhAvasya dehAdeH...(sa.da.sa.pR.407)...........837 | uppAo duviyappo paoga....(sa.ta.3/32)........... 1309 ...1061 .644 64
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha uppAda-vayaM goNaM kiccA (na.ca. 18, dra. sva.pra. 192) 634 uppAya-TThiI-bhaMgassabhA... (vi.A.bhA. 3375) ....(vi.A.bhA. 755) uppAya - vvaya- dhuvayA samayaM ..... ( uppAya- vvayarahiaM davvaM.... (vi.A.bhA.66). ubhayanayamayaM puNa pamANaM ( A.ni. 715) ubhayanayaviSayIkRta-vidhi.... (ka. prA. * 1739 1126 1733 908 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha RjusUtraH paryAyAdivAditvasAmyAt..... (vi. A.bhA. 3587 mala. vR. pR. 369) 960, 978 RjusUtranayo vastu nA'tItaM.... taM.... (na.ka. 11) RjusUtravacanavicchedaH mUlAdhAraH..... ............780 . 977 . 784 (dha. pustaka 1/1-1-1 pR. 85 ) RjusUtrazca kriyamANaM....(pra.28/1/307/pR.509) ... 1233 1015 RjusUtrazca pratyekaM pratyekaM.... (o.ni.gA. 756 vR . ) .... 981 RjusUtrAdayastu bahutvaM.... (vi. A.bhA. 2869 vR.) 982 RjusUtro dvividhaH / sUkSmarjusUtra :... ( A. pa.pU.8) ..........785 2293 RtUnAmapi SaNNAM yaH.. ( lokaprakAza sarga 28 / 25) 1501 933 eiMdiyAdidehA jIvA. (na.ca.65, dra. sva. pra. 236) 844, 2096 eiMdiyAdidehA NiccattA.... (na.ca.53, pra. sva. pra. 225 ) 843 eehiM dohiM ThANehiM vavahAro.... (sU. kR.sU. zrutaskandha 2/5/9) 857 1699 bhAga - 1 / gA. 14 ja.dha, pR. 185) ubhaye hi paryAyAH - sthirAH....(utta.bR.vR.3/ niryu. 170 - pR. 164) ubhAbhyAmeva pakSAbhyAM yathA..... (hA. smR.) ummaggadesaNAe magga.... (pa.ka. bhA. 1358) ummukkakammakavayA ajarA.... (A.pra.4/146) uvaogamao jIvo ( pra . sA. 175 ) uvaogamao jIvo (vi. A.bhA. 2431) .......... 640,1637 uvaogalakkhaNe NaM jIve (bha.sU.2/10/120 / 34 ...... 1077 1798 2312 1458 530 gAthottaram/pR.56/57) 397 ekatra vastuni sattvA. ( a.sa. tA. 1/14/pR.186 ) ... 531 ekatra vRttau hi virodha.... (za. pA. sto. 40 ). ekatra saMyoga - tadabhAvA... (bhe. dhi. pR. 25) ekatvaM tu (14/12) 1891 2023 2192 1803 1796,2159 uvasama - saMvego cciya Nivveo..... ( ku. mA. pR. 218 ) ... 2428 uSNasyA'gneryathA yogAd.... (a.sA. 18/36) ussanno'vi vihAre kammaM.... (gacchA.pra. 34) ussuttabhAsagANaM bohiNAso.... (hi. mA. 476, Sa. za. 57, sa.za.29, gA.sa.18, pra.pa. 480 ) ussUttamAyaraMto ussUttaM ceva.... (vya. bhA. u. 1/ bhA.3/gA. 234/pR.112). uhA'poho'rthavijJAnaM... ( a.ci. 3/311) Uhate'yamataH prAyo..... (yo. bi. 194). UhApohAbhyAM tattvA... ( vAca. bhAga - 2 / pR. 1398 ) .. Rju = avakramabhimukhaM zrutaM.... (sthA. . 2336 | ekatvA'bhAve sAmAnyA'bhAvaH... (na.ca. sA. pR. 1962). ekadezavikRtam ananyavad.. ( nyAyasaGgraha - 7 pR. 8 ) ... 1331 ekadravyAnvayA'bhAvAd vAsanA... (a.sA. 13/35) ......1757 ekamevAdvitIyaM brahma (chA. u. 6 / 2 / 1 ) ekam arthapadaM tathAvidham..... (pra.sU. 1077 21/273/vR.pR.424) eka eva hi bhUtAtmA (a.bi.u. pa. 12/pR.15) 1637,1698 | ekaM nIlasvalakSaNam anekaM.... (ta. siM. 9/pR. 105) 839 ekaM hi cakSuramalaM sahajo... (sU.mu. 37/14) 451 ekajIvAvagAhapradeze ananta... ( pa. pa. 61 / pR.67). ekatra vastuni ekaikadharma.... (pra.na.ta. 4/15) pR. 149) uvacarai ko ?... (bR.ka. bhA. 1876). uvayAramettabhinnA te ceva.... (vi.A.bhA. 2111) uvayArA uvayAraM saccA.... (na.ca.71, dra. sva.pra. 240 ) .... 884 uvasaMtakasAyavIyarAyadaMsaNAriyA... (pra.pa. 1 / sU. 36 / 128 934 933 46 . 2402 1100 * .... 3/3/192, vR.pR.258) Rju = praguNaM sUtrayati.... ( kaSA. prA. pejjadosavihattI ja.dha.pustaka 1/gA. 14/pR. 204).. Rju = praguNaM sUtrayati.... (ta.sU.1/33 sa.si.vR.) Rju = vartamAnakSaNasthAyi.... (pra.na.ta.7/28) RjusUtraM kSaNadhvaMsi vastu.... (ta. zlo. vA. na. vi. 75) .....781 780 787 (dra.sva. pra. 69 vR. pR. 37 ) . ekaviMzatibhAvAH syuH..... (A.pa.kA. 2 pR. 5, jai. vi. ta. 1/13) 781 ekaviMzatibhAvAH syurjIva.... (A.pa. pR.5) ekasminnapi yasyeha zAstre ..... (ca.saM. 780 siddhisthAna-a.12/76 / pR. 972) 2705 pRSTha ekayoktyA puSpadantau divAkara - nizAkarau .... (a.ko.kAM. 1/10) ekarUpasyaikAntena vizeSAbhAva:,. 1108 480 1802 1937 2055 121
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2706 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha ekasmin arthe dvayorapi.....(vi.A.bhA. egabhattaM ca bhoaNaM (da.vai.sU.6/23) ................ 2360 1374 mala.vR.)............ egavayaNadoseNaM goyamA....(ma.ni.a.5/sU.844).........933 ekasmin jIvAdidravye artha..... egasamayammi egadaviyassa....(sa.ta.3/41)............. 1303 (sa.ta.1/31 vR.pR.430) .................. 2123 | egAnegasarUvaM vatthu cciya ekasmin nabhaHpradeze yaH...(ni.sA.31/vR.pR.64)......1548 davva-pajjavasahAvaM (dha.sa.729) ............. 1792 ekasmin samaye ekadravyasya...(sa.ta.3/41) .......... 1304 | ege ajIvadavvadese aguru....(bha.sU. ekasya bhAvaH ekatvaM bhinne.....(utta.28/13 zA.vR.) 2188 | 2/10/122/pR.151) ....... 1479 ekasyApyanekasvabhA.....(A.pa.pR.12).................. 1797 | ege AyA (sthA.sU.1/1/2).........................1076 ekasyaiva paramANoH anAgate....(prajJA.3/79 pR.141) 1587 | ege ussuyavayaNe jaMpie....(gu.sthA.za.88)............ 1038 ekAMzasya prAdhAnye aparAMze..(nyA.kha.khA.pra.433) ....1955 | ege bhaMte ! addhAsamae....(bha.sU. ekAntakSINasaGkle zo....(yo.bi.504)...................334 13/4/483/pR.610) ............. 1598,1599 ekAntakSINasaGkle zo.....(yo.sA.prA.mokSAdhikAra-29)...189 | egeNa vatthuNo.....(vi.A.bhA.2676)...................605 ekAntanitye sukha-duHkhayostu..(jai.syA.mu.1/39)...... 1783 | ego dhammI dhammA'Nege ja...(dha.sa.1989)........... 1813 ekAntavAdipakSoktA asiddhAH....(pra.la.81) ........... 1762 | | ego me sAsao appA....(A.pra.27, eke manyante - jIvA.....(ta.sU.4/15, siddha.TIkA)..1496 ma.pra.16,ca.ve.160,A.pra.67) ...............635 ekena kSaNena kRtsno ...(yo.sU.bhA.3/52).............1610 / etacca nizcayanayadarzanam....(bha.sU. ekaikasmin AkAzapradeze....(na.sU.136 vR., 2/10/120/pR.149) ....... pra.sU. 3/81 vR. pR.143) ............... 1665 | etatsthai ryAddhi kuzala.....(dha.bi.6/29) ............... 2569 eko devadattAdiH anupa....(anu.dvA.sU.15 ma.vR.pR.31) 963 | etasmin = samyaktve....(viM.pra.6/20 vR.)........ ..1394 eko'ddhAsamayo'nantaiH pudgalA.... | ete ca saptA'pi bhaGgAH......(syA.ka.la. (bha.sU.13/4/483/vR.612) .............. 1599 stabaka-7/kA.23/pRSTha-176) ................558 ekkatIsaM siddhAiguNA paNNattA (sama.31)..............1694 | ete trayo niravayavadravya...(a.sa.1/15/pR.208) .......555 ekkakke aTThATThA sAma....(dra.sva.pra.15)................ 1684 | etena pRthivyAdayaH catvAraH....(syA.ka. ekkakke AgAsappadese aNaMtA...(na.sU.74/pR.53) .....1665 | la.7/13/pR.83)........... ekko ajudasahAvo (dra.sva.pra.61)..................... 1790 | etena sattvaM nAvacchinnam......(a.sa.tA. prathamaH egaM pi asaddahao jaM davvaM....(vi.A.bhA.2752).. 2092 / paricchedaH kA.15, pR.194).............. egaMtanijjaraM kahatANaM (ma.ni.3/119/pR.87).......... 2533 | etenaiva 'gaGgAyAM matsya.....(A.mI.pari.1/ egaMtiya-accaMtiya-avvAbAha....(saM.ra.zA. 1007).... 2581 | kA.16/a.sa.tA.vi.pR.205). .......... egatiyaM acvaMtiyaM sivamaya...(ma.ni.adhya-3/pR.61)..1221 / eteSAM mUlajAtibhedataH saptAnAM..... egaguNakAlae NaM bhaMte....(bha.sU.5/7/217)......197,201 (vi.A.bhA.2264 mala.vR.) .................937 egaguNakAlae, duguNakAlae...(bha.sU.5/7/217) ......1695 | etto cciya avaNIyA....(u.pa.191).......... 2268,2486 egattaM ca puhattaM ca, saMkhA...(utta.28/13)........... 2188 | ettha vi na savvanAso...(vi.A.bhA.2395).........1299 egadaviyammi je atthapajjavA.... ede kAlAgAsA dhammA....(pa.kA.102) ............... 1405 (sa.ta.1/31)................1351,2123,2162 | edehiM ya saMbaMdho jaheva....(sa.sA.57) ................. 2051 egantabhedapakkhe dhammA.....(dha.sa.1188) ............... 1812 eyaMte Niravekkhe No sijjhai...(dra.sva.pra.269)....... 2078 egapaeNANegAI padAI....(pra.sU.1/37/121/pR.56, eyadaviyammi je attha...(go.sA.jI.kA. 582) .......1351 utta.28/22, prava.sAro.955)..............1108 | eyapadeso vi aNU NANA.....(bR.dra.sa.26)........... 2066 .....1330 ... 1362 15 577
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2455 1142 * pariziSTa-12 * 2707 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha eyamiha ayANaMtA asaggahA......(upa.pa.676)........... 24 | audAsInyaparasya prakAzate...(yo.zA.12/11).......... 2463 eyAiM guNAI Ahu te....(sU.kR.1/2/3/162)........104 | audAsInyollasanmaitrIpavitraM.....(sA.za.99).............. eyANa samoyAro davvaTThiya...(vi.A.bhA.3587)....... 1014 | ka itthamanayoH vizeSaH...(ta.sU.5/38,vRtti)............183 evaM 'ege AyA ege...(sa.ta.1/49).................1076 | kaMThe guNarattamalladAmaM (vi.zru.1/2/sU.9)................. evaM ca dravyaparyAyA.....(kAlalokaprakAza kaH sakalAdezaH....(ka.prA.pejadosavihattI sarga 28/11)........ ..............1492 gA.14/bhAga-zapR.185-186)................543 evaM jaha saddattho saMto...(vi.A.bhA.2251) ...........804 kai NaM bhaMte ! davvA...(bha.sU.25/4/734).........1518 evaM tu aNaMtehiM aguru...(bR.ka.bhA.90)...... 1626,1665 | kaivihA NaM bhaMte ! AyA.....(bhaga.za. evaM prakAropamayora....(a.sa.pariziSTa-44) ....... 865,2200 12/u.10/sU.467)..........................640 evaM prakAropamayora...(vi.lo.avyaya-53) ........340,2054 | kaivihe NaM bhaMte ! kAle.....(bha.sU.za.11, evaM bhede bhavanAd evambhUtaH (Sa.kha.bhAga-1/ u.11, sUtra-424) ........ ........ 1504 1-1-1/dha.pR.90)............................806 kajjamANaM niyameNa kayaM (vi.A.bhA.2320).......... 1233 evaM micchAdiTThI vaTTato.....(sa.sA.241) ............. 1852 kaTaka-mukuTAdivastUnAM vartanA.....(syA. evaM rAga-dveSau moho.....(pra.ra.56)................. 1852 ratnA.5/8/pR.897)......................... 1507 evaM sati kAlAdihetu....(A.mI.pari.1/ kaTakAkRtim upamRdya...(pA.mahAbhA.1/1/1)........... kA.11 a.sa.tA.pR.168).................. 1339 | kati NaM bhaMte ! disAo...(bha.sU.10/1/394).....1524 evaM sattaviyappo (sa.ta.1/49)..............509,516,946 | kativihA NaM bhaMte ! savva....(bha.sU. evaM savisayasacce para...(vi.A.bhA.2272) ........... 1065 25/4/sU.734 pR.873) .................. 1503 evaM hi dRzyate loke.....(pA.vyA.bhA., | kativihA NaM bhaMte !....(bha.sU.25/5/sU.746/ paspazA, vA.2)................................130 pR.887,sU.103/pR.179) .................. 2222 evaM hi dravyArthikatva.....(a.vya.bhAga-2, pR.135).. 1018 kativihe NaM bhaMte ! nANe....(bha.sU.za. 8 evamagIyattho'vi hu.....(u.mA.407) .................. 2312 u.2 sUtra-318)........... .............825 evambhavanAd evambhUtaH...(ka.prA.pustaka-1/ kativihe NaM bhaMte ! poggala...(bha.sU.12/4/15)......149 __gA.14 ja.dha.pR.219) ........................806 | kadhamujjusude pajjavaTThie...(Sa.kha.1/1/1 evam = itthaM vivakSita...(pra.ka.mA.pR.206)........... dha.pustaka 1/pR.16) .........................976 evam = ityanantarokta.....(sa.ta.1/41 vR.) ...........509 | kamabhuva pajjau vuttu (pa.pra.57) .........................116 evaupamye paribhava....(a.sa.ko.pariziSTa-55/pR.150)...661 | kamma vedaNA (bha.sU.7/3/279)........................875 eSa eva sadAdiH.....(dha.9/4/1-45/170/2) .......115 kammakao saMsAro tannAse...(vi.A.bhA.gA.1980)...1376 eSa hi bhAvanAprakarSasya....(vA.da.vi.)................. 2386 kammakkhayAdu suddho (bR.na.ca.66) ..................... 1901 esa NaM bhaMte ! poggale tItamaNaMtaM..... kammakhayAdu patto aviNAsI.(na.ca.28, dra.sva.pra.201).696 (bha.sU.1/4, sU.41)........... .......... 1733 | kammamalavippamukko uhUM.....(pa.kA.28)..................267 esa NaM bhaMte ! poggale.... kammamasaMkhejabhavaM khavei.....(ca.ve.91) ................ 2269 (bha.sU.14/4, sU.510) ....... 1327 kammassa ya pariNAma.....(sa.sA.75).................. 1930 ehu vyavahAre jIvaDau heu.....(pa.pra.60)............. 2022 kammA'NIyaM jeumaNo.....(da.zu.247) ................. 2514 aizvarya-rUpa-tAruNya.....(ra.sA. su.2/23).............. 2316 kammANa vippamukko jAva....(bhA.tri.18)................689 ogAhaNalakkhaNaM AyAsa...(dha.pustaka-15/pR.33)....1469 kammANaM majjhagadaM jIvaM.....(na.ca.18, dra.sva.pra.191).631 oyaM cittaM samAdAya, jhANaM...(da.zru.ska.a.5/1).... 2388 | kammuNA uvAhI jAyai (AcA.1/3/1/110).........706 aucityA''rambhiNo'kSudrAH...(yo.bi.244)............. 2416 | kamme Nokammamhi ya ahamidi.....(sa.sA.19) ....... 2009 ............
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2708 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha kayakicco avagayatatto....(ja.ca.16/767)...........1203 | kAyaH pradezabAhulyaM bhAvAM..(dravyA.pra.3/pR.213)...... 1409 kayagAimattaNAo mokkho....(vi.A.bhA.1837).......1293 kAyakiriyAe dosA.....(yo.za.86)........... 2269,2486 kayamANe kaDe (bha.sU.9/33/386)...................1229 kAyagrahaNaM pradezAvayava....(ta.sU.5/1 bhA.pR.316) .....1406 kayasakaladukkhaaMte.....(saM.ra.8264)................... 2591 | kAyazabdaH upasamAdhAna..(ta.bhA.5/1,vRtti, pR.316).. 1403 kartavyanizcAyakaM....(sa.ta.si.pa.la.sa.pR.136).........1952 kAyazabdaH zarIre vyutpAditaH...(sa.si.5/1).......... 1404 kartA'yaM svasvabhAvasya, para....(a.bi.2/8).. 2478,2488 | kAyANa chakka jogANa..(A.sU.prati. kartumArabdhamISanniSpannamaniSpannaM....(A.pa.pR.8, adhya.sa.gA.2-pR.660) ..................... 2454 __ kA.a.gA.271/vR.pR.194)...................738 | kAyotsargA''sana-zayanAni..(bha.sU.13/4/481 vR.).. 1434 kartumicchoH kasyacinnirvyAjameva.....(yo.dR.sa.3, vR.). 2334 | kAraNa-kajjavibhAgo dIva...(A.ni.1156)............ 1144 kartumicchoH zrutArthasya jJAni....(la.vi.arihaMtANaM | kAraNadoSabAdhakajJAnarahitam...(zA.dI.pR.123) .......... 1948 pada-7 pR.49,yo.dR.sa.3)...............76,2334 | kAraNameva tadantyaM sUkSmo .....(bha.sU.12/5/ kartRtvaM parabhAvAnAmasau....(a.sA.18/98)............ 1438 pR.574,ta.si.vR.samuddhRtaH5/25/ karma jIvaM ca saMzliSTaM.....(jJA.sA.15/1) ........... 1854 vR.365, a.ja.pa.bhAga-2/ karma-tatphalasambandha-bandha.....(u.si.15). ..............1765 adhikAra-5/pR.22) .......... 2059 karmaklezavimokSAcca mokSe.....(ta.sU.kA.27).......... 2076 kAraNarUvo ha kajarUvo....(na.ca.30)................1328 karmakSayeNa jIvasya sva....(Sa.da.sa.16) .................927 | kAraNe ca yogyatayA....(vi.A.bhA.281 vR.) ..........294 karmaNA sahitAt jJAnAt.....(kU.pu.3/23)............ 2293 | kArmaNakAyasya saMsAryAtmanazca.....(bha.sU. karmaNo vyatiriktatve satya.....(mA.me.pR.240)...........110 13/7/494/vR.pR.623)................... 2049 karmatApakaraM jJAnaM tapastannaiva...(a.sA.18/160)...... 2577 | kArmaNakAye saMsAryAtmagatam...(dra.pa.13/11) ..........2060 karmapAzaviyojanam = Atmano.(sthA.1/7 vR.pra.25). 1513 | kArya-kAraNatA naiva.....(si.vi.4/3) .................1758 karmabandhavyapagamavyaJjita...(sa.sA.vR.pR.612)...........1676 | kArya-kAraNayozca......(vi.A.bhA.105 vR.)............433 karmamAtrodayAdevA....(ta.zlo.vA.2/1/10)...............689 | kAryasvabhAvabhede kAraNa.....(dvA.dvA.6/7)...............1166 karmAnyatve sati dravyAzritA.....(na.yu.pR.259) ..........111 | kAla AtmA''gamo lokaH...(zrI.bhA.11/10/34)..1535 karmopAdhinirapekSa....(A.pa.pR.7).......... kAla upacArata eva....(na.ca.sA.pR.87) ..............1544 karmopAdhinirapekSaH zuddha.....(A.pa.pR.6).... | kAla eva hi bhUtAni.....(dvA.na.ca. karmopAdhisApekSasvabhAvo....(A.pa.pR.7)..................711 ara-2/bhAga-1/pR.219) ...................1494 karmopAdhisApekSo'zuddha....(A.pa.pR.7)....................641 | kAla eva hi vizvAtmA (vA.pa.3/9/12 pR.532) .. 1497 kalitaparamabhAvaM ciccamatkAra....(a.upa.2/62) ....... 1944 kAla-kAraka-liGga....(ta.nyA.vi.pR.93).................794 kalitAtizayo'pi ko'pi.....(a.sA.7/24).......... 2565 | kAla-kAraka-liGga....(pra.ka.mA.pR.206).................795 kalpanAgauravaM yatra taM....( ) ...... | kAla-kAraka-liGgAnAM....(la.tra.kA.44) ...........795,807 kalmaSakSayato muktiH (yo.sA.prA.8/23) ..............1576 | kAla-svabhAva-niyati.....(Sa.sa.179).................1828 kalyANarUpaH paramo'pavargaH (a.ta.2/36)...............880 | kAlaM assiya davvaM saga...(go.sA.jI.kA.571)..... 1556 kaSAyadoSamalApagamAt.....(sa.ta.3/63/pRSTha-735)........ 57 kAlaH kalayatAmaham...(bha.gI.10/30) ...............1535 kaSAyamuktiH kila muktireva ( )........ ............. 2480 kAlaH nizcaya-vyavahArabhedAbhyAM..(na.ta.gA.6/vR.pra.26).1582 kaha so jayau agIo ?.....(u.mA.408)......... 2312 kAlaH punaH pariNAmaH (ca.saM.vimAnasthAnakahaM NaM bhaMte ! akammassa..(bha.sU.7/1/prazna-11).. 1438 a.8/77/pR.313)......................... 1539 kAya-maNa-vayaNa-kiriyA....(sa.ta.3/42) .............1306 | kAlatraye'pi anyadravyasaMsarge'pi.(dha.pa.99 7.). 2409,2488 707
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha kAlatraye'pi parasvarUpA..... (A.pa. pR.12) kAlamaNaMtamadhammopaggahido.... (bha.A. 2133/bhAga-2/pR.1838) kAlazca jIvA'jIvayoH..... (ma.syA. raha. bhAga - 3, pR. 686 ) kAlazca nArAyaNaH... (tri.ma.nA.upa. 2/8) kAlazca vaizeSikAbhimataH... (sA.ta. kau. 33) kAlazcetyeke... (ta.sU.5 / 38 ) ...... kAlasaMjJamAdityamupAsIta.. (maitrA. 6/16). kAlastu utpatti-sthiti... (sa.pa.15/pR. 21) kAlasya upacArato dravya.... (A.sA. pR.36, Sa.dra.vi. pR.37) kAlasya upacAreNa bhinna.. (na.ca. sA. pR. 127). kAlasya ca dravyaparyAyatvAt.... (A.ni.659 vR. pR. 171). kAlasya cA''nantyam....(u.sU.28/8 bR.vR.) kAlasya paJcAstikAya.... (na.ca. sA. pR.156) kAlasya manuSyakSetrAkRtiH.... (A.sU. * pariziSTa-12 pRSTha 1824 1537 . 1514,1520, 1526, ma.vR. pR. 122) kAlo narakhette cciya.... (vi.vi. 56) kAlo niyamAu Aheo (vi.A.bhA. 1409) dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha kAlo paramaniruddho avi.... ( jyo.ka. 14, ta.vai.82) kAlo paramaniruddho avibhAgI.... ( jI. sa. 106, si.sA.86) kAlo brahma (te.bi.upa. 6/35) 1489 kAlo mUrttiramUrttimAn .. (maitrA. upa. 6/14) 1535 1601 kAlo vi davvadhammo .... (vi. A.bhA. 1539) .. 1532,1494 kAlo sUrakiriyANumeo.. (vi.A.bhA.2535) ..... kAlo hi dina- mAsAdirUpaH... (bha.sU.za. 2, u.9, sU. 117 vyAkhyA pR. 146 ). kAlo'pi paramArthataH.... (pi.ni. 56 vR. pR. 23). kiM gItArthaH kevalI yena..... (bR.ka. bhA. 1/961, vR.) 1631 kiM gIyattho kevalI..... (bR.ka.bhA. 1/961 + ni.bhA. 4820) 1530 kiM gIyattho kevalI ?..... (ni. cU. 4820 ) kiM punaH syAt kSepa..... ( e. nA. mA. 5) kiM pRcchAyAM jugupsAyAmA..... (ma.ko. 993) kiM prazne kRtsane'pi .... (a.sa. pariziSTa-12) kiM siddhAlayaparao na.... (vi.A.bhA. 1850) kiM syAt sA citra... (pra.vA. 2 / 210) 1189,1196 kiJca tatkAraNaM kArya..... (zA. vA. sa. 4/46 ) 1748 kiJcicchuddhaM kalpyamakalpyaM.....(pra.145) 35 kimayaM bhaMte ! kAlo tti.... ( jIvA. ) 1492, 1517,1527,1578, 1589,1629 kimavyayaM ca kutsAyAM ..... (nA.ra.mA.e. kA. 19) 2220 kimityevaM syAdvAdaH prati... (sU.kR. 2/5/9 vRtti) . 36 kimidaM bhaMte ! nagaraM .... (bha.sU.za. 5, 1443 1579,1580 . 1535 1513 2709 pRSTha .... 1555 . 1581 . 1488 1530 1555 1535 1534 1503, 1620 ......... 1614 2281 2280 2281 2221 2220 1037 1451 ava. dhyA.za.52 pR.481) 1489 . 1551 1598 1652 791 . 1529 kAlasya varttanAdirUpatvAd (anu. dvA. 86 hA. vR. pR. 121 ) 1629 kAlasya varttanAdirUpatvAd.... (A.ni.79 vR.pR.37) kAlassa bhiNNa- bhiNNA.... (tri.pra.4/283) kAlAdiparyAyANAM sarveSu (dravyA. pra. 1 / pR. 2) kAlAdibhiH bhinnatve'pi... (vi.A.bhA. 189 vR.) kAlAdibhedato'rthasya bhedaM.... (ta.zlo. vA.na.vi. pR.272) 795 kAlAdibhedena dhvanerarthabhedaM.... (pra.na.ta. 7/32) kAlAdhAreNa ya vaTTaMti.. (go. sA. jI. kA. 568) u.8, sU. 223, pR. 246 ) kAlu muNijjahi davvu tuhu~.... (pa.pra.2/21). 1561 kimidaM bhaMte ! samayakhettetti.... (bha.sU.2/9/117).... 1502 kAle kalpazate'pi ca gate.... (ra. zrA. 133) . 1900 kimiyaM bhaMte ! pAINatti..... (bha.sU.10/1/394) ..... 1541 kAlenodeti sUryaH, kAle... (a. ve. 19/54/1) - 1507 kimiyaM bhaMte ! loe.... (bha.sU. kAlo u vattaNArUvo.... (dha. ra. 46 / ja. 23) 1529 kAlo egaviho ciya.... (na.ta. pra. 10) kAlo dravyadharma eva.... ( A.ni. 145 vR. pR.72) kAlo dravyaparyAya eva... (anu. dvA. 86 / 1621 894 13/4/481). . 1592 1540 1476, 1495, 1531 kiriyAvAdI niyamA bhavvao..... (da.zru. ska. cU. 6/45 pR.37) kiriyAvephallaM ciya..... (vi.A. 416) 54 318 1495,1629 | kileti nizcaye / ya eva... ( anyayo. dvA. 26 vR . ) . 1601 kIrai sAmAiyaM negamo... (vi.A.bhA. 3385) 1625 kuMbho visijjamANo kattA... (vi.A.bhA. 3437) ..... 1255 ...... 350 1010
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2710 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha kuDavo'rdhazarAvakaH (bhA.pra.pUrvakhaNDa-7/12)...........1051 | kriyAmAtrataH karmakSayaH maNDUka.....(yo.za. kuNDalAdiSu bhAveSu.....(zi.dR.6/92) .................. 262 samuddhRtaH-gA.86)............................ 2266 kutaH punarvibhAgajotpA....(sa.ta.3/39 vR.pR.647) ... 1322 | kriyAvirahitaM hanta ! jJAnamAtramanarthakam..(jJA.sA.9/2)... 47 kuzAstrArtheSu dakSatvaM.....(a.sA.6/12)................ 2482 | kriyAzUnyaM ca yajjJAnam....(jJA.sA.upasaMhAra-11)...... 2258 kusale puNa No baddhe....(AcA.1/2/6/104)...... 2578 | kriyAzUnyazca yo bhAvo...(sa.kau.5/99-pR.156).... 2258 kUlaM pipatiSatIti acetane'pi..(pA.ma.bhA.4/3/86). 2007 kriyAzrayeNa bhedaprarUpaNam evambhUtaH...(syA.bhA.pR.3) .....805 kRtaM mayA'mutra hitaM.....(ra.pa.6) ...................... 2192 | klezakSayo hi maNDUka.....(jJA.sA. kRtsnakarmakalAtItaH sakalo.....(yo.pra.29) ............ 526 upasaMhAra zlo.9) ................... 2269,2486 kRtsnakarmakSayAt paramasukha...(syA.ma.kA.8/vR.pR.50) ....147 | kvedamanyatra dRSTatvam......( ) .............................392 kRtsnakarmakSayAnmuktiH bhoga....(yo.bi.136).............819 | kSaNaM kSaNaM yannavatAmupaiti....(zi.pA.va.4/11)...........788 kRtsnakarmakSayAnmokSo janma....(a.pra.32/1)...........1131 | kSaNaM tvekamavasthAnaM svahe...(ta.sa.687)............... 1732 kRtsnakarmakSayo muktiH (dvA.dvA.31/18) ...............1228 kSaNakSayitve kAraNakAryA...(sU.kR.1/1/1/18 vR.)...1748 kRtsna karmakSayo mokSaH (ta.sU.10/3)....................812 kSaNikAH sarvasaMskArAH.....(bo.ca.pa.pR.376).......... 1764 kRSNAdidravyasAcivyA....(A.ni.bhA.vRtti kSaNikaikAntapakSe'pi pretya.....(A.mI.41) ............ 1765 samuddhRteyaM kArikA-bhA.96) ...................848 kSaNiko'pyarthakriyAkArI kuto...(pra.la.76) ............ 1764 ke ayaM loge ? jIva....(sthA.sU.2/4/114)......1531 | kSaNena dAtari kSINe bhoktA...(dA.pra.5/28)...........1764 keNa puNa kAraNeNaM gacche puNa..(pa.ka.bhA.cU. 1616).. 31 | kSINakarmA'rthakartavyo vilIna....(vA.ca.4/1331).......866 kevalaNANasahAvo kevala....(ni.sA.96)............... 2377 kSINadoSo'tha sarvajJaH.....(yo.dR.sa.185)............... 2564 kevalaNANe duvihe pannatte....(sthA.sU.2/ kSINavRtterabhijAtyasyeva maNeAhya...(yo.sU.-1/41)..... 2380 1/sUtra-71/pR.80)............. 173,412,1277 | kSINArtho vigatakarmA siddhA....(mu.su.ca.8/370)...... 2080 kevalanANaM puNa savvadavva.....(hito.97).............. 2229 | kSIyante cAsya karmANi...(muNDa.upa.2/2/8) ......... 2345 kevalamudiyaM kevalabhAveNA....(vi.A.bhA.1681)......1288 | kSIrasthale tu kSIravyakteH...(da.pra.bhAga-4/pR.152).....1206 kevalasaMvidarzanarUpAH.....(vi.A.bhA.1975 vR. uddha.).1788 | khaMdhANaM avasANo NAdavvo....(ni.sA.25)............1328 kevalAt karmaNo jJAnAd..(yo.vA.vairAgyaprakaraNa 1/8). 2293 | khadyotakasya yattejaH.....(yo.dR.sa.224) ............... 2260 ko vA niccaggAho savvaM....(vi.A.bhA.1986)......1773 | khalaH sarSapamAtrANi para...(ma.bhA.1/3069)........... 2303 ko savvahA viNAse saMtANo...(vi.A.bhA.2397) ...1753 | khalu syAd vAkyabhUSAyAM....(vi.lo. ko'nastikAyaH ? kAlaH... avyayavarge zlo.69).................. 919,2130 (dha.9/4,1,45/168/4).......... 1407,1563 | khazabdo'rke vitarke vyomni...(e.nA.mA.24) .......... 2394 kta-ktavatU....(si.he.5/1/174) ....................... 1240 khettao NaM AgAsatthikAe...(bha.sU.2/10/118).... 1445 kramavarttino hyanityA ath....(pnycaa.1|165)...........1135 | gailakkhaNo u dhammo....(utta.28/9).................1697 kramA'kramAbhyAM nityAnAM....(vI.sto.8/4)............. 1770 | gaIpariNayaM gai ceva......(sa.ta.3/29)..................409 kramA'rpitasattvA'sattvarUpo dharmaH...(ta.nyA.vi.pR.81) ... 2089 | gaGgAyAM ghoSaH-ityAdA....(sA.da.2/15 vR.).............723 krameNa padArthAnAM.. (dha.sa.vRttau uddhRtam pR.144) .......117 | gaGgAyAM jalaM ghoSazca.....(ta.ci.zabdakhaNDa-tAtparyavAdakriyamANatA nAma saGkalpAdeH...(ta.vA.3/8/22) ........741 | pR.337) ......................................573 kriyA-kriyAvatorapi bhedA'bhedo'nusandheyaH gacche appANammi ya asaMthare...(ni.bhA.431)........... 33 (bhA.ci. pR.18) ........... ..................450 | gaNa-kAya-nikAe ya khaMdhe...(vi.bhA.900) ...........1402 kriyA-kriyAvatorapi....(da.pra.bhAga-3 ta.vi.pra.74) ......379 | gati-sthityavagAhalakSaNaM....(sa.ta.kA.3/ kriyAnimittotpAdA'bhAve'pi...(ta.rA.vA.5/7/4)....... 1339 kA.45/pR.654).................... 1415,1468
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2595 73 * pariziSTa-12 . 2711 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha gatikriyApariNAmavad dravyaM...... (A.2/1/ni.181 vR.) ................... 2086 (sa.ta.3/29 vR.).......... ...409 | guNa-paryAyavad dravyam (ta.sU.5/37) .............. 96,203, gamaNaNimittaM dhammamadhamma....(ni.sA.30) ...............1437 208,1378,1388,1518,2087 gayarAga-dosa-moho.....(A.pa.955)................... 2279 | guNa-paryAyavad dravyam....(nyA.vi.115)................ 1658 garhA-samuccaya-prazna...(zA.ko.782) ............. 312,2295 guNa-paryAyAdhAratvaM = vastutvam...(na.ca.sA.pR.131) .. 1654 garhA-samuccaya-prazna.....(a.ko.3/248)................. 234 | guNaH paryAya evA'tra.....(ta.zlo.1/34/na.vi.22).....193 gahaNaguNetti grahaNaM = para....(bha.sU.2/10/118 vR.). 1636 guNaH = svabhAvaH, yathA...(sama.sU.217 vR.)..103,2087 gahiUNA'bhiggahaM tAhe....(ma.ni.6/25)............... 2278 guNaH paryAya eva...(ta.sU.1/34 nayavi.22)............188 gAmA ti vA NagarA...(sthA.2/4/sU.95/pRSTha-86).....895 / guNaH sahabhAvI dharmaH..(pra.na.ta.5/7) ............ 127,1659 gAhAvaissa kuNDale.....(AcA.2/1/2/1/403)......104 / guNao uvaogaguNe...(bha.sU.za.2/10/118 / giNhai davvasahAvaM....(na.ca.26, dra.sva.pra.199) ........669 pR.148 + sthA.5/3/479)..........107,207 gItatthadullabho kAlo....(ni.bhA.3816 cU.)........... 2596 / guNao gamaNaguNe...(bha.sU.za.2/10/118)............ 1695 gItArthaH = adhItAcAra...(zrA.jI.ka.8 vR.).......... guNao gahaNaguNe...(bha.sU.2/10/118 + gIyaM bhannai suttaM, attho.....(gA.sa.247)............. sthA.5/3/479) ................ ............207 gIyaM muNitegaTTha vidiyatthaM...(bR.ka.bhA.689).......... 2595 guNataH tulye tattve....(SoDa.4/11)......... ............692 gIyatthassa vayaNeNaM visaM....(ga.pra.44) ................ 2328 guNato ThANaguNe...(sthA.5/3/441).......... .........107 gIyattho ya vihAro bIo....(o.ni.122, vya.sU.bhA.2 guNatrayavinirmukto gandha.....(yo.pra.30) ................. 1974 21, bR.ka.bhA.688, paJcA.19/32, 14/20, guNapradhAno'yaM nirdeza:.....(rA.pra.11 vR.)................107 pa.va.1180, pra.sAro.770)...........71,72,73 guNavad dravyamityuktaM...(ta.zlo.vA.5/39/2/pR.397)...233 gIyattho ya vihAro, bIo.....(ma.ni. guNavikArAH payAryAH..(A.pa.pR.3) .......172,2220,2224 6/133/vR.165)................... ......... 2297 guNavikArAH paryAyAH...(kA.a.242 vR.pR.173)...... 2223 gIrbhirgurUNAM paruSAkSarAbhi.....(si.dvA.vRtti guNazabdaH anekasmin..(ta.rA.vA.2/34/2/498/17)...103 18/18 uddharaNam) ............... ......... 2304 guNasaddamaMtareNAvi taM tu.....(sa.ta.3/14) ...............202 gIrvANabhASAsu vizeSabuddhi.... ( ).................... 2356 guNahatthA (sama.221)....................................105 guNa idi davvavihANaM davva.....(ta.sU.sa. guNA eva paryAyAH...(ta.sU.5/37 rA.vA.2 pR.243) .. 188 si.5/38 uddhRtaH).................... 108,2222 guNA rUpa-rasa-gandha-sparza...(bhA.ci.ta.pA.pR.17)........111 guNa eva arthaprAptyAdi....(sama.221 vR.)..............105 guNAH = zakteH vizeSarUpAH...(ta.sU.hA.vR.5/37) .....102 guNa-kriyAvad dravyam ( )............................ 1390 guNAH = zaktivizeSAH.(ta.sU.5/37 si.pR.428).102,181 guNa-guNi-pajjaya-davve....(na.ca.46) .....................832 | guNAH jIvasvabhAvA.....(So.9/6 yo.dI.vR.pR.214) .. 2225 guNa-guNiAicaukke.....(na.ca.16, dra.sva.pra.193) ......637 guNANaM Asao davvaM...(utta.28/6) ..119, 1388,2083 guNa-guNinoH ekAntabhede....(A.ni. 1035 kR.)......431 guNAd Agato gaunnH| yathA...(pa.ze.pR.60) .......... 1996 guNa-guNyAdisaMjJAbhedAd bheda...(A.pa.pR.12)...........1806 guNAnAmAzrayo dravyam....(utta.28/6, vyAkhyA) ....... 2083 guNa-guNyAghekasvabhAvAd.....(A.pa.pR.12)............. guNAnAM paramaM rUpaM...(si.vi.4/9 vR.pR.260,yo.sU.bhA.4/ guNa-pajjayado davvaM davvAdo...(dra.sva.pra.42) .......... 1979 13,yo.bhA.bhA.4/13,pA.4/13,ta.vai.4/ guNa-pajjayado davve....(dra.sva.pra.219)...................832 13,bhAma.pR.352,ta.si.pR.80).................915 guNa-pajjAyapavitti bhAvo....(sa.za.41)................1711 guNAnAM paryAye'ntarbhAvaH (ta.nyA.vi.pR.90) ............ 2190 guNa-paryAyayoH ekatvAd (ta.sU.5/41 vR.pR.437) .....181 | | guNAntarayogAcca anyatvaM...(vai.ma.bhA.5/3/57) ....... 1793 guNa-paryAyayoH nayavAdAntareNa..... guNAstu paryAyAH (vi.A.bhA.735 vR.).............. 2228 1807
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2712 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha guNuppAyaNaheuM annadavveNa...(bha.sU.7/1/336) ..........105 | gauraH sthUlaH kRzo vA....(sa.ta.70)...................862 guNe dravyAropaH = paJcAsti...(na.ca.sA.pR.150)......1544 | gauravapratisandhAnadazAyAmapi....(ava.ni.dI.pR.117).....1141 guNe ya bhAsAya.....(sU.kR.2/6/742) .................104 | gaurvAhIkaH-ityAdAvapi.....(vai.si.la.ma.pR.120) ....... 1919 guNeSvapi nava-purANAdiparyAyAH...(utta.28/6 zA.vR.) . 2084 gaurvAhIkaH-ityAdau.....(za.za.pra.pR.24)................1987 guNo dravyagato dharmaH....(jai.syA.mu.1/12)............ 1659 granthapallavabodhena gaUSmANaM.....(a.sA.6/5)........... 2482 guNo dravyavidhAnaM syAt...(ta.sA.9)............. 108,2222 granthamabhyasya medhAvI jJAna....(tripu.5/18)............ 2391 guNo'pi paryAya eva (si.dvA.20/1-pR.497)......... 2228 | granthAnabhyasya tattvArthaM....(yo.pra.108).................. 2391 guNyate = pRthakkiyate....(A.pa.pR.10, granthibhedo'pi yatnenaiva.....(dvA.17/17) ............... 2506 ___ kA.a.gA.242/vR.pR.173)... 1650 graiveyakAptirapyevaM nAtaH.....(yo.bi.145)............... 2516 guNyate = bhidyate = viziSyate..... ghaTa-mauli-suvarNArthI.....(A.mI.59, zA.vA.sa.7/2, (A.vR.1/2/1/sU.62/pR.98) ........103,235 syA.ka.32, jai.syA.mu.1/20)............. 1142 guNyante = saGkhyA .....(anu.dvA.sU.217 vR. pR.151, ghaTa-mauli-suvarNeSu buddhi...(nyA.vA.2/35)............ 1151 vi.A.bhA.gA.1 vR.).........................235 | ghaTasya kapAlAkhyaparyAyA....(utta.28/12 bR.vR.).....1361 guru jANaMto ceva aNNahA...(ni.bhA.2648 cU.).....1288 | ghaTasya rUpamityatra yathA.....(a.sA.18/9) ........... 2238 guruM paDucca tato paDiNItA...(sthA.sU.208) .......... 2305 | ghaDa-kuDasaddatthANaM jutto...(vi.A.bhA.2239) ...........801 guruANAi Thiyassa ya.....(dha.pa.95) ................. 2480 | ghrAM gandhopAdAne (hai.dhA.pATha dhA.3/pR.1, guruANAe mukkho (gu.ta.vi.1/2).................... 2306 ka.ka.2/3)...................................229 guruNA'vi suttadANaM vihiNA....(u.pa.29) ............. 2363 | ghrA gandhopAdAne..(kAtantra-dhAtupAThaH bhvAdayaH-265)..225,229 gurudoSArambhitayA laghvakaraNa......(So.1/9) .............. 26 ghrAdhAtorhi gandhalaukika..(vyu.vA.kA.2/pR.275) .. 225,229 gurudharmasyA'pi pratItibalAda..(ma.syA.raha.kA.1/pR.26)..1141 caH pakSAntarasUcane (a.e.nA.12) ..................... 2235 guruvinayaH svAdhyAyo yogA...(So.13/1)............. 2454 caH pAdapUraNe pakSAntare.....(tri.ze.14) ..................113 gurUn doSAn pravacanopaghAtA...(So.1/9 caH pAdapUraNe pakSAntare...(vi.lo.avyaya.12).... 602,1970 ____ yo.dI. pRSTha-16) .............................. 26 | causaThi ca mahilAguNe (pra.vyA.1/5/23, gRhNanti grAhyANi svAni...(yo.zA.12/26)........... 2539 ja.dvi.2/43, ka.sU.a.7/sU.221)..........106 geNhai vatthusahAvaM aviruddha.....(bR.na.ca.16) ......... 1946 causaddahaNa-tiliMga, dasaviNaya...(pra.sA.926) ......... 2429 goyamA ! calamANe...(bha.sU.1/1/2)............... ...743 caturNAM dharmAdInAM zuddha.....(ni.sA.168/vR.pR.333) .. 2179 goyamA ! atthege je.....(ma.ni.a.8/ caturdazamahAlokamUrddha....(bra.si.sa.6)......................957 dvitIyA cUlikA-44/pR.260) ............. 2518 | caturbhiH prakAraistasmin....(vai.ma.pA. goyamA ! ahameyaM jANAmi..(bha.sU.17/2, sU.597)..2131 | sU.4/1/48, vArtika 4) ...................726 goyamA ! AyAvi..(bha.sU.za. 13 u.7 sU.495) ....842 | cattAri avAyaNijjA pannattA..(sthA.sU.4/4/3/326)...2366 goyamA ! jIvA davvaTThayAe...(bha.sU.7/2/274) .......199 | cattAri u aNuogA caraNe....(o.ni.bhA.5)............ 22 goyamA ! jIvA duvihA....(bha.sU.za.1, / catvAraH prathame artha......(pra.na.ta.7/44)...............518 sU.16,pR.31, pra.pa.22/sU.280)............771 candra-sUryAdikriyAviziSTaH..(da.vai.1/1/ni.11 hA.vR.)..1505 goyamA ! jIvA vi...(bha.sU.7/7/290)..............856 caraNa-karaNappahANA...(sa.ta.3/67) .... 14,18,19,71,528 goyamA ! NaM jaM Agama...(ma.ni.a.4/pR.107)..... 2481 | caraNa-guNaTThio.....(anu.dvA.349.vya.sU.10/1 gozabdo mukhyayA vRttyA...(sA.da.2/9 vR.pR.58)..... 1987 A.ni.1637, da.vai.ni.150) .......... 54,107 gauNI prayojanavatI sAropA......(sA.sA. caraNa-guNasthitizca paramamAdhya...(na.ra.pR.232) ........ 2409 airAvataratna dvitIya)....... ..1994 | caraNaM = zramaNadharmaH...(sa.ta.3/67) ......... ..........15
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2713 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha caraNaM 'vaya-samaNadhamma....(upa.raha.103).................528 | chiMdittu jAI-maraNassa....(da.vai.10/21).................875 carame pudgalAvarte tathA.....(yo.dR.sa.24) ............... 1831 | jaM atthao abhinnaM....(u.pa.693).....................692 carmA''cchAditamAMsAsthi...(a.sA.8/17).............. 2259 | jaM annANI kamma khavei..(bR.ka.bhA.1170, calamANe calie...(bha.sU.1/1/2) ............ 1240,1251 pa.ka.bhA.1213, ma.pra.101, saM.pra.114, calasvabhAvAH paryAyAH sarve..(bha.sU.13/4/481 vR.)..1424 ma.vi.pra.135, ca.ve.206, ti.gA.1223, cazabdaH... samuccayA'pacayayoH...... ma.sa.135, pa.va.564, saM.ra.zA.1971, (e.za.mA.vyaJjanakANDa-44/45)........... 2187 vi.sA.877, gu.za.33, saM.sa.100, cA'nvAcaya-samAhAre...(a.ko.3/3/241)............ 2187 bha.A.107)................................ 2344 cA'nvAcaye samAhAretaretara.....(e.kA.30).............1710 | jaM appasahAvAdo mUlottara...(dra.sva.pra.158).......... 1313 cAritraM viratAnAM tu sarva.....(pra.ra.201).............. 2135 | jaM kajja-kAraNAI......(vi.A.bhA.2103)..............455 cAritrakriyA-jJAnasthitaH (A.ni.1622 dI.pR.788)..... 54 | jaM kiMci vi uppaNNaM tassa....(kA.a.4)........... 1971 citrasaMvidaH sambhAvya....(si.vi.12/12/ jaM ca jiyalakkhaNaM taM.....(a.ma.pa.152)............ 1706 bhAga-2/pR.749) ...........................1192 jaM ca paveso negamanayassa...(vi.A.bhA.2854) ...... 1001 cintAmaNiH paro'sau, teneyaM...(So.2/15) ............ 2379 jaM ca puNa arihayA....(sa.ta. 3/11)................192 ciraM bhedA'bhyAsAdadhigatamidAnI...(a.bi.4/7)........ 2519 jaM cadgadidehINaM dehAyAraM...(dra.sva.pra.22)............. 2135 cetanasya bhAvaH = ceta....(A.pa.pR.11)............. 1670 jaM jaM karei kammaM dehI....(na.ca.43)..................806 cetanAlakSaNo jIvaH....(ka.prA.pustaka-1, jaM jaM saNNaM bhAsai....(vi.A.bhA.2236) .............797 pejjadosa.gA.14/ja.dha.pR.194) ...............667 | jaM jahA kahijjati taM...(ni.bhA.4892 cU.)......... 2482 cetasazca samAdhAnaM samAdhi.....(a.ni.124).......... 2258 | jaM jAhe jaM bhAvaM.....(vi.A.bhA.2668) ..............252 ceto'pi yatra yatra,.....(yo.zA.12/27).............. 2539 | jaM Niya-davvaha~ bhiNNu.....(pa.pra.113)................ 2010 cedaNamacedaNA taha mutta....(dra.sva.pra.16)..............1691 | jaM devANaM sokkhaM savva....(au. cedanamacedaNaM pi hu mutta.....(dra.sva.pra.60)............1931 / sU.44/gAthA-14/pRSTha 116)... .847 ceyaNNamakittimama.....(vi.A.bhA.475) ................ 1849 | jaM natthi savvabAhAo tassa..... ceSTA parasya vRttAnte.....(a.sA.6/41)............... 2477 (A.pa.156, saM.ra.zA.9782)............. 2046 caitanyaM = jJAnam (a.vya.dvA.kA.8 syA.ma.pR.40) ......668 | jaM puNa samatta.....(vi.A.bhA.2270) ..................604 caitanyamanubhUtiH syAt, sA...(A.pa.pR.10) ........... 1848 | jaM puNa suNippakaMpaM nivAya.....(dhyA.za.79)............. 63 caitanyamAtmano rUpaM tacca..(yo.sA.prA.7/10).......... 2003 | jaM muttasuhaM taM taccaM dukkha...(vi.A.bhA.2007)..... 2342 caitanyamAtmano rUpaM na ca...(yo.bi.428)............. 2082 | jaM vattaNAirUvo kAlo davvANa.... caitanyameva vA jIva....(ta.rA.vA.2/7/6) ..............666 (vi.A.bhA.926) .................. 1542,1580 caitanyam = AtmA (zi.sU.1/1) ......................668 | jaM vattaNAirUvo kAlo...(dha.sa.32) .......... 1515,1527 caitanyam AtmanaH sva....(ta.rA.vA.2/8/1).......... jaM vattaNAirUvo kAlo davvassa..... caitanyazaktiH AtmasvarUpabhUtA (syA. (vi.A.bhA.3346)......................... 1495 ma.kA.15/pR.103)............ .........1848 | jaM vattaNAirUvo vatturaNa..(vi.A.bhA.2027).. 1543,1582 chaNhaM taha paMcaNhaM paMcaviho taha....( )..............1003 | jaM vatthu aNeyaMtaM taM ciya...(kA.a.225) .......... 1785 chavi jIva-poggalANaM....(dra.sva.pra.15) ................ 1688 jaM saMgaheNa gahiyaM bheyai....(na.ca.37, dra.sva.pra.209).773 chavvihakAlaguNa.....(pra.vyA.1/4/19)...................106 | jaM sammaM ti pAsahA......(A.5/3/156).............428 chavvihajayaNA''gAraM chabbhAvaNa...(pra.sA.927) ......... 2429 | ja savvaM pi payAsadi.....(kA.a.254).............. 2230 chavvihA savvadavvA...(bha.sU.25/4/734) ..... 1579,1584 | jaM savvasattu taha....(viM.pra.20/3) .................... 1301
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2714 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha jaM savve devagaNA accharasahiyA.... jammAbhAve Na jarA, Na....(dha.sa.1382)..............1238 (bha.A.2150/bhAga-2/pR.1843) ...........767 | jamhA uvariTThANaM siddhANaM....(paJcA.93) ............... 1451 jaMpanti-atthi samaye.....(sa.ta.3/13)..................201 | jamhA NaeNa viNA hoi Na...(dra.sva.pra.174)........ 2078 jai anno kiM Nicco kiM.....(dha.sa.236).......... 1756 | jalAdeH svarUpApekSayA....(Sa.da.sa.zlo.57 vR.).........408 jai tappajjayanAso, ko...(vi.A.bhA.3434).........1743 | jalpanti dravya-guNAnyatva.....(sa.ta.3/13)..............201 jai vi na sakkaM kAuM.....(gacchA .pra.33) ............ 2336 | jasa-kittikaraM nANaM guNa.....(pu.mA.504) ............ 2262 jai vi ya NigiNe kise care.... (suu.kR.1|2|1|9) 2301 | jassa Natthi pure.....(A.sU.4/4/145) ...............169 jai vi sakammadosA maNayaM......(sa.pra.100)............ 50 jaha iha vihAvahedU asuddhayaM....(dra.sva.pra.365)....... 2232 jai saccaM nA'bhAvo....(vi.A.bhA.1735) ........... 1194 | jaha ko vi Naro jaMpai....(sa.sA.325)...............897 jaidhammammi vi kusalo.....(pu.mA.121) ............. 2440 | jaha jaha tattarui taha.....(A.ni.3/1169).......... 2527 jaccAIhi avannaM vibhAsai...(bR.ka.bhA.1305)........ 2316 jaha jaha bahusuo saMmao..(u.mA.323,sa.ta.3/66)..2515 jaDo mandazca vAhIkaH.....(ta.pra.khaNDa.4/ jaha dasasu dasaguNammi.....(sa.ta.3/15)................203 pR.35-36) .......... ..............1918 jaha dIvo gabbhahare mAruya....(bhA.prA.123) ........... 2387 jattha NaM na jarA.......(ma.ni.a.8/45/pR.260)......672 | jaha nAma asI kose.....(vya.sU.bhA.10/571, jattha na jarA, na maccU....(A.pa.251) ...............660 jI.ka.sU.1/bR.bhA.540/pR.47) ............ 2495 jattha na jarA, na maraNaM.....(A.pa.924)............ 1840 | jaha nAma koi puriso.....(u.mA.405) .............. 2312 jattha natthi jarA, maccU....(utta.23/81) ............1052 | jaha vA nANA'NaNNo nANI..(vi.A.bhA.3438).......914 jadi jIva-poggalapariNAmo.....(Sa.kha. jahA puNNassa katthai...(AcA.2/6/102/pR.145) . 2532 bhA-4/1-5-1/dha.pR.321)............... jA Nisi sayalaha~ dehiyaha~....(pa.pra.2/46) ............866 jadi jIvAdo bhiNNaM.....(kA.a.179)............... 1849 jAi-jara-maraNarahiyaM paramaM....(ni.sA.177).............. jadi so suho va asuho.....(pra.sA.46) ......... 1867 jAi-jarA-maraNa-bhayA.....(pa.sa.64) ................... 2589 jadi havadi gamaNahedU....(paJcA.94).................... jAgarti jJAnadRSTizcet, tRSNA...(jJA.sA.1/4).......... 2459 jadi havadi davvamaNNaM.....(pa.sa.44).................. 1781 | jAgrataH svapataH tiSThataH...(jJAnA.taraGga-3/zlo.17) ... 1220 janma-jarA''maya-maraNaiH.....(ra.zrA.131)................ jANato visa-khANU pavatta...(dha.sa.539, da.vai.4).... 2330 janmanA labdhasattAkasya.....(bra.sU.zA.bhA.1/1/2)..... 1138 | jANadi NANeNa davva.....(cA.prA.18)................. 2229 janmA'bhAve jarA-mRtyo....(vai.ka.la.8/245) ......... 2360 | jANadi passadi savvaM vavahAra...(ni.sA.159)........ 1924 janmA'bhAve jarA.....(zA.vA.sa.11/51, jAti-guNa-sambandha-yadRcchAbalena....(ta.ni. u.bha.pra. prastAvaH 8/238)..................211 prA.stambha-36/pR.736).......................806 janmAnantaranAzitve dvitIya.....(tri.za.pu.1/1/381) ..1766 | jAti-dravya-guNa-kriyA.....(zA.dI.pR.65)................186 jamaNaMtapajjayamayaM vatthu bhuvaNaM....(vi.A.bhA.2416) .. 1972 jAtireva hi bhAvAnAM..(sU.kR.vR.uddhR.1/1/1/gAthA 16, jamaNegadhammaNo vatthuNo.....(vi.A.bhA.2269)..........604 gAthA 17, ka.prA.jaya dha.vR.uddhR.bhAga-1/ jamihatthi taduppAya-vvaya.....(vi.A.bhA.2810) ......1121 gA.14, si.vi.TIkA uddhR.4/14).......... 1750 jamma-jarA-maraNa-roga....(sa.ka.bhava 5/pR.444).......1557 jAtireva hi bhAvAnAM...(dvA.uddhRtA bhAga-4/pR.1084) . 1750 jammA'bhAve na jarA, na.....(zrA.pra.397, jAtyantarAtmakaM vastu.....(zA.vA.sa.7/55) ........... 1739 saM.ra.zA.9719)........... jAva Na bhAvai taccaM jAva..(bhA.prA.115) ........... sa..zA.2712).............................2256 1935 jammAdidosarahiyA hoi....(yo.za.92) ...................652 | jAvaMta visesapajjAyA (sa.ta.1/47) .................. jammAbhAvajaM nivvANaM, nivvANa.....(sa.ra.kA. jAvaMtavisesapajjAyA (sa.ta.1/47)..................... 2037 309, bhava-3, pR.210) .................. 2175 / jAvaMto vayaNapahA suyANusAreNa...(vi.A.bhA.2265).... 940 ....... 1451 / 2037
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha . 465, 939 . 939 49 jAvaiyA vayaNapahA... (sa.ta. 3/47). jAvadiyA vayaNavahA tAvadiyA.... (go.sA.ka. kA. 894) 939 jAvanto vayaNapahA tAvanto... (vi.A.bhA. 2265) jighratyarthagandhaviSayi..... (vyu.vA.kA. 2/pR. 280 ) jiNa - guru- suyabhattirao..... (da.zu. 251) jiNadesiyAI lakkhaNa.... ( dhyA. za. 52) jiNasAsaNabhattigato varataramiha... (tI. pra. 1214) jIyamAne ca niyamAdeta..... (yo. dR.sa. 86 ) . jIva iti pudgala.... (bha.sU.8/10/361-cU. pR.32) ......843 jIva - karmaviyogazca mokSaH .. ( sthA. sU. 1/7 vR./ pR. 26). 1475 jIva- pudgala - dharmA'dharmA.... (dravyA. prakAza - 1 / pR. 2) ....... 1598 jIva- pudgalA'ddhAsamayA.. (bha.sU. 25/4/734 pR. 874) 1588 jIva- pudgalAnAM svAbhAvike.. (a. dvA.sU. 132vR.pU. 182 ) . 1433 jIvaM paDucca poggale .. (bha.sU.8/10/361/pR.423) jIvaH karoti karmANi..... (yo.sA. prA. 2 / 28) 2407 843 . 2006 1636 jIvaH tAvat zaktirUpeNa..... (pra. sA. 55, ja.vR. pR. 95 ) 2026 jIvatvaM = caitanyam.. (bha.sU.2/10/120) jIvadavasthAyAM caitanya.. (bha.sU.13/7/495/vR.pR.623)..2006 jIvadravyaM punaH anupacaritA..... (bR.dra. sa. gA. 27 cUlikA vR. pR. 86) jIvadravyameva RjusUtra - zabda.... (utta. bR.vR. 2/ niryukti-71/pR.75) 960 jIvadravyasyaikatvena dravyA.. (bha.sU.18/10/647 vR . ) .. 1042 jIvapariNAmaheuM kammattA..... (prajJApanAvRtti * . 228 2417 1529 * pa. 23 / sU. 288 pR. 455) . 2095 jIvapariNAmaheduM kammattaM.... (sa. sA. 80). . 2044 jIvapariNAme NaM bhaMte ..... (prajJA. 13/184) . 196 jIvasya jIvatvam ananya.. (vi.A.bhA. 3135 vR.) ... 1837 jIvasya Natthi vaNNo.... ( sa. sA. 50) jIvasya tAvatkathyante.. ( pa. pra. 57 / vR.) . 2224 jIvasya tAvat (guNa- paryAyAH) .. ( pa.pra.57 kR. pR. 99 ) 2213 jIvasyApi asadbhUtavya..... (A.pa. pR.15, 1640 2715 pRSTha 1031 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha jIvA'jIvA puNNaM.... (na. ta . 1 ). jIvA'jIvA''zrava-bandha (ta.sU. 1 / 4) 1022,1023 jIvA'jIvA''srava - saMvara.... ( ka. prA. pejjadosavihattI pustaka - 1, gA.14, ja.dha.pR.195) 1032 1031 jIvA'jIvAH puNya.... (pra. ra. 189 ) jIvA'jIvebhyaH avyatiriktaH (vi.A. bhA. 2033 mala.vR. pR. 717 ) jIvAisattatattaM paNNattaM jaM... (dra.sva. pra. 159 ) jIvAjIvadravyasvarUpa eva kAlaH .. ( Sa. na. pra. pR. 5) jIvAjIvapajjAyattaNato.... (a. dvA. sU.131/cU.pR.181) jIvAjIvaparyAyatvAt tadanantaram.... (a.sU.131, sarga - 21/ zlo. 88/89) jIvAdInAM padArthAnAm.... ( mahApu. 3/38) jIvAdInAM varttanA ca... (kA.lo.pra. 28/6). jIvAdIn padArthAn nayanti .... (ta.sU. 1 / 35 bhA. ) jIvAnAM pudgalAnAM ca.... (prajJA. 1 / sU.3 / pR. 8 vR.) jIvAnAM sUkSmaparyAyAH kevalajJAna...... (kA.a.220 vR. pR.153) jIvAstikAyAt pudgalA.... (prajJA. 3 / 79 pR. 142 ) jIve kammaM baddhaM puDaM..... (sa.sA. 141) jIve dhammAdhamme padesA huM... (dra.sva. pra. 148) . 2015 jIvo uvaogamao (ni.sA. 10) kA.a.gA.261/vR.pR. 186) jIvasyApi asadbhUtavyavahAreNa..... (A.pa. pR.15, kA.a.gA. 261/vR.pR. 186 ) . jIvo uvaogalakkhaNo ( utta. 28 / 10 ) 2022 jIvo uvaogalakkhaNo ( sa.sA. 24). 1699 jIvo jJAna - darzana - vIrya ..... (la.pra. pravacanapraveza- 12/ vR. pR. 21) jIvaha~ lakkhaNu jiNavarahi.... (pa.pra. 2/98) jIvA aNaMtasaMkhA..... (go.sA. jI. kA. 588) jIvA'jIvaparyAya.... (a.sU.131, hA.vR. pR.183 ) . / ...... 1616 | jIvo NANasahAvo jaha.... (kA. a. 178) 1490 1590 1030 1544 1616,1629 he.vR.pR.185) 1031 1450 1557 jIvAjIvasutattve puNyApuNye ca... (ra.ka. zrA. 46). jIvAjIvA ya baMdho ya.... ( utta . 28/14) jIvANa puggalANaM gamaNaM... (ni.sA. 184) jIvANa puggalANaM huvaMti... (tri.pa. 4/280). jIvAdidavvANaM pariyaTTaNa..... (ni.sA. 33) jIvAdidravyaiH pariNamadbhiH svata.. (dravyA. pra. 3 / pR. 214 ). 1511 . 2058 jIvAdiSu padArtheSu ekasmin..... (bra.sU.a.2/sU.33 zA. bhA. pR. 560) 1512 jIvAdInAM padArthAnAM pariNA.... (dha.za. 1616 11 1965 1567 1470 1489 605 ..... 1414 2214 1591 1903 2065 1699 1698 1699 2099 1849
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 1343 2716 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha jIvo taNumettattho jaha....(vi.A.bhA.1586)...........846 jo Na pamANa-NaehiM.....(tri.pra.1/82).................586 jIvo tti havadi cedA....(pa.sa.27).................. 1699 | jo Niccameva maNNadi tassa...(dra.sva.pra.45).......... 1768 jIvo pariNamadi jadA.....(pra.sA.9)...... .............1707 jo paradehaviratto Niyadehe.....(kA.a.87).............1855 jIvo'nyaH pudgalazcAnya....(iSTa.50) ...... .............1642 jo paramappA NANamau so....(pa.pra.2/175).......... 2381 jugavaM do patthi....(A.ni.979) ............ 1289,1292 jo passadi appANaM.....(sa.sA.14) .................. 2072 jugavaM pi samuppannaM sammattaM...(A.ni.1154) ......... 1144 jo vaTTaNaM Na maNNai....(na.ca.40, dra.sva.pra.212) ....796 jugavaM vaTTai NANaM kevala....(ni.sA.160)............ 1293 | jo vattaNAsarUvo mANusa....(vi.vi.57) ..............1608 je a aNaMtA apuNabbhavA...(zrI.ka.1232)......... 2192 | jo saMvegapahANo accaMtasuho.....(dha.sa.540, je aNahIaparamatthe goyamA......(ga.pra.43).............. 51 | da.vai.4/10).................... 2330 je aviiyaparamatthe kiccA....(ma.ni.6/132)......... 2313 | jo sagihaM tu palitaM...(pa.ka.bhA.1393)............. 2560 je AsavA te parisavA..(A.sU.1/4/2/130) ..... 2331 | jo sagharaM pi palittaM.....(A.pa.182) ............... 2560 je uNa micchaddiTThI bhaMvi...(ma.ni.a.2/pR.44) ...... 2314 | jo sAmaNNaggAhI sa negamo..(vi.A.bhA.39).........1001 je egaM jANai se......(A.sU.1/3/4/122)...525,657 | jo siyabheduvayAraM dhammANaM...(dra.sva. pra.264)........ 1981 je khalu iMdiyagejjhA..(pa.kA.sa.99) ...1676,1866,2058 | jo sutto vavahAre so...(mo.prA.31) ............864,1906 sadavvaM para.....(mo.prA.19) ...............1864 | jo so du NehabhAvo.....(sa.sA.240)................1852 je NayadiTThivihINA tANa...(dra.sva.pra.181) ........... 2249 jo hu amutto bhaNio..(dra.sva.pra.120) ..... 1869,2094 je nivvANagayA vi hu....(saM.ra.zA.5)................ jogapauttI lessA....(go.sA.jI.kA.490)...............850 je parisavA te.....(AcA.1/4/6) .................. 2479 jJAtRNAmabhisandhayaH.....(si.vi.10/1)...................607 je saMghayaNAiyA bhavattha....(sa.ta.dvi.kA.2/35).......1275 | jJAna-kriyAnayayoH sarve'pi..(sU.kR.2/7/81 pR.427) . 1014 je saMtavAyadose sakkolUyA...(sa.ta.3/50)..............343 | jJAna-cAritrayoH AdhArabhUte...(Sa.za.vR.pR.1)............ 2492 je'NaMtaguNA viguNA igatI....(na.mA.36)..............1694 | jJAna-darzana-sukha-vIryANi....(A.pa.pR.2) ..............1688 je'NaMtanANa-dasaNa-vIriya.....(A.pa.249)............ 1730 | jJAnaM darzanaM ca jIvasya..(pra.sU.23/289/vR.pR.454)..1637 jeNa vijANati se..(AcA.1/5/5/165, pR.226)..2409 | jJAnaM pramANaM sva-para.....(jai.vi.ta.2/28) ............1943 jeNa viNA logassa vi.....(sa.ta.3/69)............ 1766 | jJAnaM pramANamityAhaH, nayo.....(si. jeNaM ceva na vattA...(vi.A.bhA.1734).............. 1194 vi.10/2/bhAga-2, pR.663) ..............1941 jesiM atthi sahAo....(pa.sa.5) ..................... 1532 | | jJAnaM svArthavinizcayarUpa.....(pra.pra.4)..................1942 jo asthikAyadhamma....(pra.sU.1/37-126 pR.56, jJAnaM hi kathaJcida....(mI. zlo. utta.28/27, pra.sAro.960) ............... 1482 vA.AtmavAda 130 nyA.ratnA.) ..............826 jo uvaeso so.....(A.ni.gA.1054).................605 | jJAnaM hi dravya-paryAya...(sthA.3/3/193/pR.260)....2230 jo egasamayavaTTI giNhai....(na.ca.38, dra.sva.pra.210).786 jJAnadharmakatve'pi jJAnasvarUpa:..(aNu.pra.2/3/18) .......668 jo khalu aNAi-NihaNo kAraNarUvo..... jJAnapUtAM pare'pyAhuH kriyAM...(jJA.sA.upasaMhAra-10) .... 2285 (na.ca. 30/dra.sva.pra.29).................. 2212 jJAnamabhyasyamAnaM tu tathA..(bR.parA.12/334) .......... 2345 jo gahei egasamaye....(na.ca.30, dra.sva.pra.202).......702 | jJAnameva pradhAnam apavarga...(A.ni.1139 hA.)...... 2343 jo ceva jIvabhAvo Nicchayado....(na.ca.67, jJAnameva budhAH prAhuH..(jJA.sA.31/1)................. 2262 dra.sva.pra.238) ................................922 jJAnayogaH tapaH zuddhamityAhu..(a.sA.18/163)..2262,2483 jo jANadi arahataM davvatta...(pra.sA.1/80)......65,2276 | jJAnayogaH tapaH zuddham....(a.sA.12/5).............. 2466 jo jANadi arahataM.....(pra.sA.tA.vR.1/80)............. 65 | jJAnayogastapaH zuddhamAzaMsA...(zA.vA.ma.1/21) ........ 2261 jo jANiUNa dehaM jIva.....(kA.a.82)............. 1819 / jJAnayogAdato muktiriti samya...(zA.vA.sa.9/27) .... 2483
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha jJAnavizeSA nayAH / te ca... ( A.sU.vR. pR. 3) jJAnasya avAya dhAraNArUpatvAt,.... * jyotiSkAH sUryAzcandramaso graha.... (ta.sU.4 / 13 ). jhANassa bhAvaNe vi ya.... (dra.sva. pra. 178) ThANajudANa adhammo puggala.... (bR.dra. sa. 18). ThidikAraNaM adhammo .... (bhA.sa. 307 ) Na bhavo bhaMgavihINo bhaMgo.... (pra. sA. 8) pariziSTa-12 pRSTha 940 (bha.sU.8/2/323/pR.357) 1654 ..... 2345 jJAnasya paripAkAddhi kriyA... (a.u. 3/40 ) ... 2302,2460 jJAnAgniH sarvakarmANi bhasma... (bha.gI. 8/37 ) .... jJAnAgniH sarvakarmANi..... (zA.saM.5/4/2/7) jJAnAgnidagdhakarmANastvAM vizanti... 2345 (ma.bhA.zAMti 210/45) Na muyadi payaDimabhavvo sadu... (sa.sA.317) Naya pariNamadi sayaM so.... (go. sA. jI. kA. 570 ) Na ya savvaNNU vi imaM .... (dha.sa. 1386) Na vi dukkhaM, Na vi.... (ni.A.179) Na hu te bhiNNA, abhedAdo (dra.sva. pra. 61 ) Nao vi NAdussa..... (tri.pra. 1183) NaTThaTThakammabaMdhA aTTha... (ni.sA. 72) NaTThaTThakammasuddhA asarIrA.... (bR.na. ca. gAthA 106 ) Natthi ciraM vA khippaM.... ( pa.sa. 26) jJAnAdiguNopetA mahAntaH ( ) jJAnAd muktiH (sA.sU. 3/23) jJAnAd vimucyate cA''tmA,... (a.sA. 18/140 ) jJAnAmRtatRptayogino na..... (pai. 4/9). jJAnAmRtena tRptasya kRta..... (jA.yo. 1/23) jJAnAya kRtyaM paramaM (sauda. 5/25). jJAnikRtakarmaNo bandhA..... (pra.za. 21 vR . ) jJAninaH sarvapApAni jIryante... (li. pu. 1/86/118) ) ... 2345 jJAnI tasmAd bhavAmbhodheH... (jJA.sA. 22/5) jJAnena adhika: = pUrNa :... ( u. mAlA. 423 vRtti) jJAnena cA'pavargaH (sA.kA. 44) 2442 47 12346 2345 jJAnenaiva hi saMsAravinAzaH.... (ru.hR. 35) jJeyAkAraM vijJAnamiSyate eva.. (vi. A.bhA. 3174 pR.) . . 1283 jyotiHzAstre yasya mAna.... (yo.zA. 1/16/ ajIvatattva - 53 pRSTha-37, tri.za.pu. 4/4/275) .. jyotirmayIva dIpasya kriyA... ( jJA.sA. 13/8) 2717 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha Natthi viNA pariNAmaM attho... (pra. sA. 10 ) 1717 .610 Nabhaeyapayesattho paramANu.... (go.sA. jIvakANDa. 574 ) ... 1548 Nayadi ti Nayo bhaNio.... (dha. pustaka 1 / pR. 11) .....606 NayasaNNA iyarA..... (gu.ta.vi. 1/52). Nara-NAraya- tiriya surA pajjAyA... (ni. sA. 15). 2180, 2208 Nava ya padatthA.... (go. sA. jI. kA. 621) Nava - NavakajjavisesA tIsu.... (kA. a. 229) 2345 Navi iMdiya uvasaggA.... (ni.sA. 180 ) 2603 Navi kammaM NokammaM.. (ni.sA. 189) 2346 1031 1764 1399 1399 2293 NANaM kiriyArahiyaM kiriyA.... (sa.ta. 3/68) NANaM jIvasarUvaM (ni.sA. 170) 2483 2283 2345 ...... 916,2137 2345 1687 2078 NANaM daMsaNa suha vIriyaM.... (dra.sva.pra. 25) NANaM daMsaNa - suha- satti.... (dra.sva. pra. 13) 2347 NANaM pi hi pajjAyaM.... (na.ca.60, dra. sva. pra. 231) 870 2444 | NANAsahAvabhariyaM vatyuM gahiUNa... (dra.sva.pra. 172) NANI bAhullao.... (upa.pa. 907) NANI rAgappajaho savva.... ( sa.sA. 218 ) . NANe NiccabbhAso, kuNai..... (dhyA.za. 31) NANe puNa niyamaM AyA.. (bha.sU.12/10/468 ) .. 749,860 NAtA saMvittIo jIvo.... ( . (dha.sa. 476) NAmAitiyaM davvaTThiyassa.... (vi.A.bhA.75) NAsaMto vi Na NaTTho..... (dra.sva.pra. 360) . 2284 2330 62 1849 956 2205 1744 2241 NikkammA aTThaguNA kiMcUNA.... (bR.dra. sa. 14) Nikkheva Naya pamANa..... (dra.sva.pra. 282 ) . NiccaM guNa - guNibheye davvAbhAvaM ... (dra.sva.pra.47) Nicce davve Na gamaNaTThANaM... (dra.sva. pra. 46 ) . 1780 1768 1433 Nicchayado khalu mokkho... (dra.sva. pra. 342 uddha. ) ... 2349 NicchiNNasavvadukkhA jAi - jarA... ( au. sU. 44 /gAthA - 21, 1433 1264 tI. pra. 1255, de. pra. 306, A.ni. 988, pra.sU.2/211/gA. 179, A.pra. 179, 2309 1556 2378 1904 1953 pu.mA. 493, ku. pra. pra. pR. 168 / gAthA- 428 ) ...648 1017 yibhAvaM gavi muccai.... (ni. sA. 97 ) 1365 Niyama - NisehaNasIlo NipAda.... (dra.sva. pra. 253 ) .... 1807 Niravekkhe eyaMte saMkaraAIhiM... (dra.sva. pra. 66 ) . 607 NivvattaatthakiriyA vaTTaNa.... (dra.sva. pra. 206 ) . 1930 NivvittadavvakiriyA vaTTa.... (na.ca.33) 2219 NissesasahAvANaM aNNaya.... (dra.sva. pra. 197 ) ........ 1617 NissesasahAvANaM aNNaya.... (na.ca. 24) 1559 2528 . 1500 2386 * . 722 . 721 . 657 . 658
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ ........... 975 2718 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha NihayavivihaTThakammA tihuva..(dha.1/1/1/1-gAthA-26)..2332 | tattha siddhA mahAbhAgA....(utta.sU.36/63) ............ 2320 NegaMto'yaM saMsArI savvahA.....(dha.sa.626)............ 1867 | tattha siddhA..... sAsaya....(pra.pada 36/ NegAI mANAI sAmanno....(vi.A.bhA.2186) ...........715 | sa.349/pra.608)... NegehiM mANehiM miNai....(A.ni.755) .................714 | tatra ca paraparyAyairvisadRzaiH.....(zA.vA. NeyaM jIvamajIvaM taM pi ya..(na.ca.57, dra.sva.pra.228)..877 sa.7/1/pRSTha-21)........... ....... 2151 No uvayAraM kIrai NANassa....(na.ca.70, tatra cA''dyAH trayaH dravya....(sthA.sU.1/1/vR.pR.15)...978 dra.sva.pra.241).......... 879 tatra mahAnandaM sukha....(tri.za.pu.1/3/576) ............694 NosaMjae NoasaMjae.....(bha.sU.18/1/616, tatra mUlanayau dravya....(si.vi.10/4/ pra.28/2/1893) .......................... 2136 bhAga-2/pR.667) ........................... 1015 taM ciya riusuttamayaM....(vi.A.bhA.2228)..............792 tatra yat puNyabandho'pi.....(dvA.22/27).............. 2515 taM ceva paDuppaNNakAliyaM atthaM....(anu.sU.606 tatrA'pi ca na dveSaH......(So.16/13) .................439 cU.pR.625) ........ tatrA'pIkSuphalAdidravye iSTA'niSTatva..... taM jai jIvo, nAse.... (vi.A.bhA.543) ............912 (zA.vA.sa.7/19/pR.114).................1178 taM Nicchaye Na jujjadi,.....(sa.sA.29) .............. 2024 tatrA'stitvam, nAstitva...(pra.sA.2/3 A.vR.) ...... 1696 taM pariyANahi davvu tuhu~....(pa.pra.57) ................ 1389 tatrAnvayo dravyam.....(pra.sA.ta.pra.80 vR.)...............108 taM baMdheNa na volai.....(dha.sa.754).................. tatrApUrvArthavijJAnaM nizcitaM.....(ta.vA.).................1948 taM ziziropacAreNa vibodhya (da.ku.ca. tatsvAbhAvyaniyogataH = tathA...(yo.bi.424 vR.).... 1832 ucchAsa.4/2/pR.85)......... .........837 tathA ca tad dravyataH...(a.ja.pa.bhAga-1/pR.36-37)...468 taM savvanayavisuddhaM jaM....(A.ni.1637) .............53,71 tathA cAha- khadyotakasya..(yo.dR.sa.224, vR.)....... 2261 tailoyamatthayattho so....(A.pa.953).................1 tathA sati pratyayatvA...(zA.dI.1/1/5/pR.59)......... 328 tao no kappaMti vAittae....(bR.ka.sU.4/10, tathA'nekAntato vastu bhAvA...(jai.vi.ta.1/19)....... 1720 sthA.3/4/204) ............ tathApi ekAntayuktInAM..(nyA.kha.khA.bhAga-2 pR.419).1066 takSakastu lohitAGgaH.....(a.ci. tathAbhavyatvatazcitranimitto.....(yo.bi.291)............ 1831 nA.mA.kAM.4/1309) ....................... 1159 tatheha kAlasattvAt tatsApekSaM.....(kA. taggayacittassa tahovaogao....(yo.za.65)............ 2569 lo.pra.sarga 28/91)........ ..1508 takriyApariNAmo'rthastathai....(na.vi.92)................... 807 tadayaM cetano jJAtA....(si.vi.8/37 tattvajJAnaM paraM hitam (si.dvA.10/21) ................ 2344 bhAga-2/pR.580) .............................667 tattvajJAnaM pramANam (A.mI.7/101) .................. 1945 tadarthe vyaktyAkRtijAti...(nyA.sU.2/1/61) ...........836 tattvatastu sAmAnyadRSTyA sarve....(AptamImAMsA tadAkAramAtratayaiva hi...(anu.dvA.sU.249/pR.298 he.vR.)..686 a.sa.tA.vi.1/15/pR.195) ............... 1726 tadidaM yathA sa jiivo....(pnycaa.1|180) .............. 1212 tattvatastvAtmarUpaiva zuddhA.....(bra.si.sa.418)............. 74 tattvamatra paraMjyotirja.....(dvA.24/4) ................... 2437 tadetad vAGmayaM bhUyaH....(kA.da.1/32) ................ 2358 tadeva calati tadeva.....(ta.siM.9/pR.97).............. 1887 nApita rUpam (sa.pa.52)..............1069 tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam....(Sa.kha.2/1/2 tadeva jJAnaM jJAnatvAMze...(nyA.ku.4/4 pra.vR.)......... 1887 kSudrakabandha-pR.7) ............................1396 tadeva niSkalaM brahma.....(bra.bi.8).......................166 tattvArthazraddhAnaM hi AtmanaH...(ta.sa.si.1/2, pR.9).. 1109 tadeva sacetanA'cetanarUpaM..(vi.A.bhA.2031 mala.vR.)..1543 tattha na jarA, na maccU...(ku.mA.18/335).......... 1855 tadevaM vartanAdyupakArAnumeyaH....(Sa.da.sa. tattha vi ya te avedA....(tI.pra.1254)............. 2105 | kA.49, perA.177, pR.253) ................ 1603 ..........
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2719 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha tad varSAdikratu-druma-sumanAdi..... tasyAH sAdhakaM....(syA.ratnA.1/16/pR.189) ......... 1193 (kA.lo.pra.sarga 28/92) .................. 1509 | tasyApi anekaparyAyapariNa....(A.pa.pR.12) ........... 1738 tadguNeSu api tatsvI....(syA.ra. tasyApyatyantabhinnatvaM na.....(mI.zlo.vA. bhAga-2/kA.7/pR.505) ....................1668 vanavAda zlo.75) ............................265 taddavvakAraNaM taMtavo....(vi.A.bhA.2100)...............830 | tahabhavvattaM cittaM akammajaM....(u.pa.999)............. 1829 tadravya-paryAyAtmArtho.....(la.tra.7)..................... 2230 | tahAbhavvattAibhAvao (pa.sU.5/3) ...................... 1832 tadbhavastatsamo dezItya....(kA.da.1/33)............... 2358 | tahArUvaM bhaMte ! samaNaM vA.....(bha.sU.za.2, tadbhAvaH = pariNAmaH (ta.sU.5/41)............ 181,1355 u.5, sUtra-112).......... 78 tadbhAvA'vyayaM nityam (ta.sU.5/30)........... 1140,1733 | tA je'vidiyaparamatthe.....(ma.ni.6/141/pR.165)..... 2324 tadvati tatprakArakatvarUpa....(gau.sU.1/1/3 vR.).......1946 | tAMstAn bhAvAn pariNamati.....(da.zru.ska. tadviparItam anarpitam....(ta.rA.vA.5/32/2) ...........946 adhya.4/ni.29 cU.pR.30) ................. 1834 tadviparItastu vikalAdezaH (pra.na.ta.4/45) ..............534 | tAttvikaH pakSapAtazca pAramArthika..(yo.dR.sa.223 vR.)..2261 tanukaraNAdivirahitaM taccA....(So.pra.15/13) ............802 tAttvikaH pakSapAtazca.....(yo.dR.sa.223).............. 2260 tanorAyAma-vistArau prANinAM.....(trai.dI.4) ............. 2208 | tAtsthyAt tathaiva ....(pa.la.ma. tantava eva hi saMyoga...(mI.zlo.vA.nyA.2.vR.75)..... 265 lakSaNAvicAraH pR.17 uddhRta) ...........580,728 tantvAdivyatirekeNa na....( ).......................... 1402 | tAdAtmyapratItezca dravya-guNAdInAM..... tanmayatvamavApnoti grAhya.....(dhyA.dI.174)............ 2539 ___ (bra.sU.2/1/18-zA.bhA.pR.477) ........... 1815 tapasA nirjarA ca (ta.sU.9/3)........ ........... 58 | tArkikANAM trayo bhedA....(nayo.18).....................959 tapasvI jinabhaktyA ca zAsano...(a.sA.18/160).. 2485 | tAvAn (sa.ta.1/47 vR.) ....... tamAo te tamaM jNti....(suu.kR.1|1|3|1|11) ........ 2313 | tikkAle jaM sattaM vaTTadi....(dra.sva.pra.36).............1390 tameva viditvA'timRtyumeti (zve.u.3/8) .............. 2344 tiNNi vi NayA..(pa.ka.bhA.2235).....................210 tameva saccaM NissaMka....(bha.sU.1/3/30,, tittI samo kilAmo sArikkha..(vi.A.bhA.2404)... 1763 AcA.5/5/162).....................17,18,19 titthayara-pavayaNa-suyaM....(upa.pa.423)....................933 tamhA dhammA'dhammA....(vi.A.bhA.1852) ............. 1473 | titthayaravayaNasaMgaha....(sa.ta.1/3)................191,1013 tamhA dhammAdhammA gamaNa....(paJcA.95)................. 1451 titthayarasamo sUri (ga.pra.27) ........... ............. 2598 tamhA paralogasamujjatassa....(dha.sa.542,da.vai.4/10).. 2330 | titthe suttatthANaM..(upa.pa.851). .. 2453 tamhA savve vi NayA.....(sa.ta.1/21)................ tinAme tivihe....(anu.dvA.sU.217-pR.151) ............238 rA'JjalikhinnahastayA....(ra.vaM.3/11)............836 tipatiTThiyA NaragA....(sthA.3/3/sU.192 pR.257)...1010 tasmAccarame niyamA.....(So.5/8)........................154 tirobhAve tu kAryaM hi.....(zu.mA.15)..................304 tasmAt sarvasya sAro'....(u.bha.pra.ka.bhAga-3/prastAva-8/ tiryakpracayaH iti tiryaksAmAnya....(pra.sA. ___ zlo.729/pR.281)......................... 2387 2/50 tA.kR.pR.182)................140,1567 tasmAd dRDhaM yadutpannaM na...(mI.zlo.vA.1/40)........ 1948 tiryaksAmAnyaM tu prativyakti sAdRzya.....(sa.na.pra.pR.48)2119 tasmAnmAnuSalokavyApI kAlo....(ta.sU.5/22 tiryaksAmAnyaM tu prativyakti...(ratnA.a.7/6)......... 2118 siddha.vR.samuddhRtaH pR.348) ...... 1600 | tividhe kAle pannatte / taM jahA....(sthA. tasya maNDalyupavezanapradAnaM....(So.10/15 yo.dI.vR.). 2364 | 3/4/197, pR.267)............... 1521,1615 tasya mitho bhavanaM prati.....(ta.sU.rA. | tivihA poggalA pannattA....(bha.sU.za.8.u.1, __ vA.1/29/4/pR.89).........................115 | sUtra-309,sthA.3/3/192)................. 1311 tasya vartanAdirUpatvAt..(A.ni.1018 hA.vR.pR.309)..1609 | tivihe poggalapaDighAte..(sthA.sU.3/4/211,pR.289) . 1448 ..................
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 2720 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha tivihe micchatte pannatte..(sthA.3/3/193/pR.258) ... 2366 trividhA ca anityatA.....(vai.ma. tihuyaNamahio siddho....(prA.dvi.ka.55) ............... 1307 bhA.paspazA.vArtika 1, pradI.).............. 1742 tItaddhA aNAgayaddhA....(bha.sU.1/9/73)............... 1627 | daMsaNapakkho sAvaya, caritta...(A.ni.1165) ......... 2340 tIrthakRdAdInAM vacanaM hitA..(A.7/3/204/pR.248)..2377 dasaNapabhAvagANaM saTThANaTThAe....(ni.bhA.486).............. 39 tIrthakRd yo bhaviSyati.....(yo.bi.274) ............. 1830 daMsaNapabhAvagANi satthANi......(ni.bhA.486 cU.)........ 40 tIsu vi kAlesu suhANi....(bha. dasaNapuvvaM NANaM chauma....(bR.dra.sa.44) ............... 1292 A.2151/bhAga-2/pra.1844) ............ dasaNamUlo dhammo uvaiTTho....(da.prA.2) ................ 1395 tIsu vi kAlesu suhANi.....(A.pa.959)........... 1833 dasaNamoggaha IhA, nANa..(bR.ka.bhA.133) .............1654 tu pAdapUraNe bhedA....(vi.lo.avyayavarga-24 dasaNavao hi saphalANi....(A.zru.1/ pR. 410).......... ........625,1964 a.4/u.1/ ni.222) .....................1395 tu pAdapUraNe bhede samuccaye...(me.e.nA.mA.14/15)....1686 | daMsaNasohIo suddhaM caraNaM.....(dha.ra.pra.138)........... 2531 tu pAdapUraNe bhede samuccaye....(vi.pra.ekA.8).......... 1669 daTThaNa thUlakhadhaM puggala....(na.ca.61,dra.sva.pra.232) .....870 tu pAdapUraNe bhede samuccaye.....(me.ko.avyayavarga-19/ daThThaNaM dehaThANaM vaNNaMto....(na.ca.62,dra.sva.pra.233).....871 pR.180) ........................153,191,1851 | daTTaNaM paDibiMbaM lavadi....(na.ca.56,dra.sva.pra.227) .....869 tu bhedAvadhAraNayoH...(vai.ko.8/7/4/pR.215)...........706 | dambho muktilatAvahniH (a.sA.3/1) .................. 2360 tu vikalpe'vadhAraNe (e.nA.mA.11).................... 1800 darzana-jJAna-cAritrANAM.....(pi.ni.65 vR.pR.26) .........114 tu vizeSe'vadhAraNe...(a.sa.pariziSTa-13)..... 22,740,797 | darzanapakSaH zrAvake apratyAkhyA..... tu syAt pUrvanivRttau ca...(ekA.nA.23) .............. 2081 (A.ni.1165, hAri.vRtti.) ............... 2341 tu syAd bhede....(a.ra.mA.5/95) ...... 342,2066,2195 davae, duyae... (vi.A.bhA.28)..................96,1390 tu syAd bhede.....(a.ko.3/4/242)..................158 davadi davissadi daviyaM....(na.ca.35)................. 1657 tu hi ca sma ha....(a.ci.ze. 6/2)................335 | davie daMsaNasuddhI, saNa...(o.ni.bhA.7)................ 44 tu, hi, ca, sma, ha...(a.ko.3/4/5)............. 2187 | daviyadi gacchadi tAI....(pa.sa.9) ............ 1389,1656 turvizeSe'vadhAraNe (ma.ko.978) .................. 849,2048 | davva-guNa-pajjayANaM uvayAraM....(na.ca.51, dra.sva.pra.223)835 tullatte pi ihaM negamassa....(vi.A.bhA.38) ........... 1011 davva-guNa-pajjayANaM cittaM......(ni.sA.145).............. 11 tRNAdInAJca bhAvAnAM.....(yo.bi.95) ....................155 davvaM chakkamakAlaM paMcatthIkAya....(go.sA.jI.kA.620) 1565 te = pratItyabhAvAH, vyaJjaka...(bhA.ra.30 vRtti) .... 1727 | davvaM pajjayaviuyaM davva....(sa.ta.1/12) .............1135, te ca buddhikRtA.....(bha.sU.25/6/765) ...............114 1389,1801 te ca sarve nayA....(sa.bha.na.pra.pR.34) ..................939 davvaM sallakkhaNiyaM..(pa.sa.10) ......................... 1389 te chaumatthe vi kevalI...(ma.ni.6/135)............ 2282 | davvaMtarasaMjogAhi keI....(sa.ta.3/38) ................1321 te jJAnAvaraNIyAdyairmuktAH.....(dra.lo.pra.2/78).......... 2053 davvaTThayAe sAsayA...... ( )...........................421 te hoMti parAvekkhA vaMjaya.....(bhA.ra.30).............1726 davvaTThio tti tamhA...(sa.ta.1/9/pR.408)............983 teNaM coretti no vae (da.vai.7/12) .................. 2033 | davvaTTito suddho saMgaho....(A.ni.cU.gA.760,pR.331)...982 tena tena dvayaNuka-tryaNukAdi..... davvaTThiyanayapayaDI suddhA....(sa.ta.1/4/pR.315).......1077 (vi.A.bhA.926 vR.).............. 1485,1542 davvaTThiyavattavvaM sAmaNNaM....(sa.ta.3/57) ................943 tena puSpadantapadAdekakAle.....(kA.5/pR.290)...........480 | davvaTThiyassa davvaM vatthu...(vi.A.bhA.3588).....628,944 tyaktA'tyaktAtmarUpaM.....(syA.ra.1/16/pR.179, davvaTThiyAe ege ahaM....(bha.sU.18/10/647)........ 1042 syA.ka.la.5/12/pR.56).....................213 davvaNAme chavvihe paNNatte..(anu.dvA.sU.218 pR.151).1504 trikAlamUlA'vasthAyA.....(na.ca.sA.pR.168) ...........1824 | davvatthaM dahabheyaM chabbheyaM..(na.ca.13,dra.sva.pra.185)..629,808
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ ....................2127 ...........1942 * pariziSTa-12 * 2721 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha davvapariyaTTarUvo jo so....(bR.dra.sa.21).............. 1549 | duvihA saMsArasamAvannagA jiivaa..(sthaa.2|4|101) ...... 1020 davvavikAro hi pajjavo..(ta.sa.si.5/38 uddhRtaH).116,2223 | duvihe AgAse paNNatte....(sthA.2/1/74, bha.sU.za.2/ davvasuyAdo bhAvaM, tatto...(dra.sva.pra.gA.297) ......... 2249 u.10/sU.121,za.20 davvassa vattaNA jA...(vi.A.bhA.2032)..... 1495,1544 /u.2/sU.663/prazna-1)............ 1445,1472 davvA'Nanno pajjAo...(vi.A.bhA.3378) ............1372 | dahao logaM jANejjA....(sU.kR.2/1/13/pR.292) .. 1531 davvANa savvabhAvA savva....(uttarA.28/16, duharUvaM dukkhaphalaM duhANubaMdhiM...(dha.ra.pra.63) .......... 2402 pra.sU.1/37, pra.sAro.957) ................ 1379 | dUre tA aNNattaM, guNasadda.....(sa.ta.3/9) ..............181 davvANaM aNuogo jIvAjIvANa...(vi.A.bhA.1397) ... 10 | dRzA'dRzyaM hRdA'grAhya....(a.sA.18/38)..... 1874,2023 davvANaM khu paesA je je.....(dra.sva.pra.20).......... 2132 | dRzyate hi pradIpa-prakAzayoH.....(syA.ka.la. davvANaM sahabhUdA sAmaNNa....(bR.na.ca.11)............. 1693 | sta.5/kA.9/pR.33)........................ 1145 davve niyamA bhAvo,....(vi.A.bhA.1408) ........... 1619 / dRzyAH sthUlA vyaJjanaparyAyAH.....(la.tra.tA. davve, addha, ahAuya....(A.ni.660, nayapraveza. zlo-5) .......... da.vai.1/1/ni.11).......... ..... 1582,1625 | dRSTeSTA'bAdhitam (yo.bi.23)......................... davve, khette, kaale,....(aa.ni.1|2|1|169).......... 1651 | devadattAdisaMyogAd dharmAdInAM....(A.ni.1016 davveNa viNA Na.....(paJcA.13)............... 1802,1980 gAthottara bhA.gA.154 vR.) ................. 1333 dazAdhikAn vA'nudinaM...(tri.za.pu.ca.10/6/430).... 2278 | devaloge kAlAbhAve tattha.....(Sa.kha. dasa dasa Na bohie.....(ma.ni.6/26) .. ............2278 bhAga-4/1-5-2 dha.pR.321)...............1509 dasavidhe jIvapariNAme pannatte....(sthA.sU.10/713/ deviMda-cakkavaTTI iMdiya..(A.pa.958,saM.ra.zA.9784) .. 2168 pR.816) ...... 2191 dezaM kAlaM puruSamavasthA.....(pra.ra.146) .................. 38 dasavidhe daviyANuoge pannatte...(sthA.sU.10/726).... 2250 | dezaparikSepI = vizeSagrAhI..(ta.sU.bhA.1/35 vR.)......719 dasavidhe micchatte paNNatte...(sthA.sU.10/734)....... | dezasya dezinamantareNa kadAcida.....(vi.A. dANAiyA = eyammi....(vi.pra.6/20)................1394 bhA.317 ma.vR.pR.94)...................... 1879 dikkAlau nezvarAdati....(pa.ta.ni.pR.1)..................1533 | desaM ca raja duggaM evaM....(na.ca.75)........... .........896 dik-kAlau AkAzAdibhyaH (sA.sU.2/12) .......... 1536 | desagamagattaNAo gamaga...(vi.A.bhA.2268).............567 digAkAzayoH ekatvAd..(pA.yo.sU.3/52 vA.)....... 1541 desavaI desattho attha..(na.ca.72,dra.sva.pra.241)........884 diTThI ya do nayA khalu..(vi.A.bhA. 2714).........908 | desI ceva ya deso (vi.A.bhA.2247)..............1004 dizastvAkAzAvayavabhUtAyA....(sU.kR.12/21, pR.227) 1540 dIsaMti jattha atthA....(kA.a.121) ................ 1477 dehaM gehaM ca dhaNaM sayaNaM.....(upa.ra.199) ............ 2408 dIhaM vA hassaM vA jaM.....(A.ni.970)............. 2208 | dehanirvAhamAtrArthA yA'pi.....(a.sA.15/11)......... 2545 dIhakAlarayaM jaM tu.....(A.ni.953) .................. 2338 dehavivittaM pecchai appANaM.....(dhyA.za.92)........... 2570 dIhattaM bAhallaM carimabhave.....(tri.pra.9/10)............ 2208 | dehAyArapaesA je thakkA.....(dra.sva.pra.24) ............. 2132 du dru gatau iti dhAtuH...(vi.A.bhA.28 vR.) .......... 96 | dehINaM pajjAyA suddhA...(na.ca.31, dra.sva.pra.203)......707 dagdha-dadhnorekAntena bheda..(zA.vA.sa.7/3/pra.28 vR.).1219 | dehe vasaMtu vi Na vi....(pa.pra.34) ....................862 dugdhameva dadhi bhavatI'ti.....(dvai.dyu.pR.174) .............265 | deheSvAtmadhiyA jAtAH putra..(sa.ta.14, sa.za.14)......888 duppaesie khaMdhe bhavai....(bha.sU.12/4/445/ do asatIo = pasatI....(anu.dvA.sU.318)........... 1051 pR.561) ........... ..... 1326,2212 | do uNa NayA bhagavayA.....(sa.ta.3/10) ...............191 dahItaM kSiNotyeva zAstraM....(ca.saM. do ceva mUlaNayA...(na.ca.11, bR.na.ca.183)....191,624 siddhi-sthAna-a.12/78).....................934 | do nayA khalu vavahAro....(A.ni.814) ...............908
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2722 * pariziSTa - 12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha do mUlanayA- davvaDio ya.. ( A.ni.gA. 759 cU.) ...... 949 dravyatvAvacchinnatve sati guNa....( ) doSA'sahakRtajJAnakaraNaM......(a.si. pR. 124). 1951 dravyatvAvAntarajAtyavacchedena..... (A.mI. dohi vi Naehi NIaM.. (sa.ta. 3/49, pari. 1/kA.4/pR.93) vi. A. bhA. 2995) .602 dravyaparivartarUpo yaH sa.. (bR.dra. sa. 21 vRttiH ) = dravati atItAnAgata... (sa.ta. 1 / 6 / pR.387 ) .. 91,1390 dravyaparyAyo dvividhaH samAna..... (paJcA. 16 dravati = gacchati tAMstAn.... ( sthA. 10 / 726 vR., pra.sA.93 vR.pR.163) 1390 1964 pR. 828) 1389 dravati = gacchati..(anu.sU. 217 vR.pR. 270).. 235, 1389 dravati, droSyati, adudra.. (la. tra. vR. nyA. ku. pRSTha - 200 ) ... 1657 dravatyadrudravad droSyatyeva.... (jai. syA.mu. 1/11) dravya-kSetra - kAla-bhAvaiH svaiH..... (syA. ka. 26). dravya - paryAyayoH vAstavo..... (na.ra. pR. 29) dravya-paryAyasaGkalpazcetasta... (siddha. dvA. 10/15). dravya - paryAyAtmakaM jIvAdi...... (a.sa. 1/11/pR. 164) 1265,2230 dravya-paryAyAtmakaM...(dha.sa.gA. 341 / vR. pR. 147 ) ... 291,2231 dravya-paryAyAtmA'rthaH ityaka... (ta. zlo. vA. pR. 424) dravya - paryAyobhayarUpaM nityA... (vi. A.bhA. 544 vR.) ... 1787 dravya - paryAyozcAnyatvaM... (bha.sU.17/2/597 ) ...... dravya-paryAyau dharma.. (ta.ni.prA. stambhaH 36 / pR. 728 ) ......671 dravyaM = sattA iti ... (sa.ta. 1/3/ bhA. 2/pR.271) ..... 2230 236 dravyaM kaSAya-yogA... (pra. ra. 199) * . 628 dravyasya bhA. 2032 mala.vR.) svajAtyaparityAgena pari.... (ta.sU.5/22 bhA.vR. pR. 350) 1138 dravyasya svajAtyaparityAgena prayoga.... ,640 2208 108 dravyamapi sAmAnyArpaNayA nityam... (ta.sa.si.5/32) ... 1785 dravyamAzritya parAnAzrayatvena...(pra.sA.ta.pra.130) dravyam arthaH = prayojanam ..... ( ja.dha. pustaka- 1/ gA.12/pR.197, sa.si. 1/6) .628 . 102 2238 1205 dravyam eSAm AzrayaH.....(ta.sU.bhA. 5/40) dravyarUpatayA paryAyANAM... (vi. A.bhA.gA. 55 vR.) 2228 dravyavarttinaH astitva - vastutva.. (na.ca.sA.vi.170) ..... 1824 dravyasya = Atma-paramANvAdeH .. ( A.sU.1/1/1 pR.4 ) .. 10 dravyasya uttarottarasaMsthAna.. ( bra. sU. 2/1/15 zrIbhA. ) ...... 1147 dravyasya kAlaH = dravyakAlaH .. ( A.ni.661 hA. vR.) .. 1543 dravyasya paramANvAderyA.... ( kAlalo. pra. 28/58). dravyasya bhAvaH = dravyatvam....(A.pa.pU.10) dravyasya yA sAdi - saparyava.... (vi.A. 1485 1656 1801 .962 pRSTha 1391 1374 1550 (ta.sU.5/22/rA.vA.10/pR. 477) dravyasyaivAntarbahirvo ..... (zA. vA. sa. 5/12/ 1619 dravyaM tataH kathaJci.... (paJcA. 1 / 91 ) dravyaM paryAyaviyuktam....(ta.si.5/29/pR.378, a.ja.pa. bhAga- 1/pR.119, a.vA.pra.46, syA.ma.kA.5,dha.sa.338, jai. syA.mu. 1/24, ja.ka.la. 1/20) bRhadvRttiH pR. 56 ). dravyaM paryAyebhyo'sti no .... ( ) . dravyANAM nikhilA bhAvAH..... (pA.ca. sarga - 1/ zlo. 616/pR.25) 1067,1090 dravyANAM sAdi - sAntAdi.... ( ) dravyANi jIvAzca (ta.sU. 5/2) dravyaM zrito nizcayanayo.... ( la.tra. 17 vR.) dravyaM syAt kaSAyaH...... (ka. prA. bhAga- 1/ gA. 14/ja.dha.pR.281) dravyaM hi nityam (pA.ma.bhA. 1/1/1) dravyakarmavinirmuktaM bhAva..... (pa.pa. 8) dravyakAlaH varttanAdilakSaNa ( A.ni. 660 . 551 dravyANi pRthivyaptejo.... (bhA.ci.ta.pA. pR.17) . 1390 dravyAt svasmAdabhinnAzca (si.vi.3/20). . 846, 2337 dravyAt svasmAdabhinnAzca... (nyA. ku. ca. uddharaNa - pR. 370, saptabhaGgInayapradIpe uddharaNa - pR. 45) 392,2236 hAri.vR., da.vai.1/1/ni.11 vR.) 1582 | dravyAnuyogaH sadasatparyAlocanA... (o.ni.bhA. 5vR.) ..... 9 dravyatvadharmeNa vyaktIbhUto .... ( ) . . 1391 dravyAnuyogaH sakalA..... (dA.pra.5/86) 2248 dravyatvam amUrttatvaJca.... (vi. A.bhA. 1994 vR.pR. 703) 1639 dravyAnuyoge sati samyagdarzana.. (o.ni. bhA. 7 vR.) .... 45 dravyatvAdIni avAntara.... (pra.na. ta. 7 / 19 ) . 761 dravyArthatayA = dravyarUpatayA .. (prajJA. 3 /79/pR.141) ... 1506 1355 1356 213 1954 1484 1514 . 110 2236
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 * pariziSTa-12 * 2723 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha dravyArthatayA zAzvataH..(bha.sU.14/4/512/pR.640).... 1368 | dve vAva brahmaNo rUpe kAla....(mai.upa.6/15)........ 1534 dravyArthika-paryAyArthikapravibhAga..(A.mI.104 a.za.).1021 | dhaNibheyAo bheo tthI....(vi.A.bhA.2234) .........794 dravyArthikaH, paryAyArthikaH.....(A.pa.pR.6)...............623 | dhaNibheyAo bheo'Numao...(vi.A.bhA.2240 dravyArthikaH caturdhA, naigama....(na.ca.sA.185) ....... | dhaninAM putra-dArAdi yathA......(a.sA.1/23) ............ 12 dravyArthikanaigamaH, paryAyA....(ka.prA.pustaka-1/ | dhammatthikAe NaM bhaMte....(bha.sU.za.13, gA.12 ja.dha.pR.222)........................717 u.4, sUtra-481)........................... 1424 dravyArthikapravibhAgAddhi....(a.sa.pR.287) .................961 | dhammatthikAe NaM bhaMte....(bha.sU., za.2, dravyArthikarUpANAm azuddhanayAnAM..(vi.A.bhA.3370)....959 u.10, sU.118)........................... 1424 dravyArthikasya paryAyAH.....(si.vi.10/5, dhammatthikAe, adhammatthikAe....(prajJA.3/79)........ 1506 bhAga-2/pR.668)............................. 586 dhammatthikAyamarasaM avaNNagaMdha.....(pa.sa.83)........... 2178 dravyArtho vyavahArAntaH....(ta.zlo.pR.268) ...............961 dhammatthikAyassa desA.....(prajJA.1/3) .................1877 dravyAzrayA iti vizeSaNAt...(ta.rA.vA.5/41/3).......210 dhammarayaNassa jogo.....(dha.ra.5)....................... 2439 dravyAzrayA guNAH syurvizeSa...(paJcA.1/104).......... 1650 dhammA ya dhammiNo iha..... (dha.sa.1187)........... 1812 dravyAzrayA nirguNA guNAH (ta.sU.5/40)...........102,209 dhammA'dhammaNibaddhA gadiragadI...(tri.pra.1/134)........ 1476 dravyAzrayyaguNavAn saMyoga....(vai.sU.1/1/16)............108 dhammA'dhammA kAlo puggala....(bR.dra.sa.20)...........1477 dravyAzritA jJeyA nirguNA.....(kA.86)...................109 dhammAdicauNhaM NaM sahAva.....(ni.sA.33) ............. 2179 dravyAzrito nizcayaH.....(a.bi.1/5 vR.) ............1090 dhammAdhammAgAsA puggala....(zrA.pra.78) ................. 1544 dravyAstika-paryAyAsti....(na.ka.21)..................... | dhammo adhammo AgAsaM...(utta.sU.28/8)............. 1487 dravyAstikanayamatena pariNamanaM.....(pra.13/182 dhammo adhammo AgAsaM....(utta.28/7)............... 1400 vR./pR.285) ................................1350 dhammo jiNapannatto pagappa.....(bR.ka.bhA.232) ......... 2534 dravyAstikasya dhrauvyamAtra..(ta.si.vR.5/29/pR.377).....983 dharmaH paryAya iti.....(nyA.pra.sU.12/vR.pR.39)..........115 dravyAstiko'pi sAmAnyato...(anu.yo.sU.97 vR.).......778 dharmakSamI dharmamRduH dharmarjuH...(si.sa.nA.2/5) ............123 dravyaiH = trikAlAnugatilakSaNaiH.....(pra. dharmadravyaM gatimatAM dravyANAM....(pra.ra.215 hA.vR.)..... 1414 vyA.sU.2/2/36 vR.)................... 90,118 dharmadravyasya zuddhaguNAH....(ni.sA.30/vR.pR.62) ........ 2200 dvAbhyAM kalitaH = bAlaH.....(da.zru.ska. dharmadhvaMse kriyAlope satsiddhA....(yo. a.1/niyuktigAthA-3/cU.pR.4).............. 2254 zA.2/64/Antarazloka-150)...............934 dvAbhyAmapi = dravya.....(vi.A.bhA.2195 mala.vR.)....604 dharmayoH dharmiNoH dharma-dharmiNozca...(pra.na.ta.7/7).......717 dvAbhyAmapi = dravyArthika...(sa.ta.3/49 vR.)...........602 dharmavizeSaprasUtAd dravya....(vai.sU.1/1/4) ............. 2344 dvAveva mUlanayau bhagavatA...(sa.ta.3/10 vR.) ...........192 dharmasya dharmiNi vartamAna...(yo.sU.bhA.3/31) .......... 2194 dvibheda utpAdaH puruSa....(sa.ta.3/32)................. 1309 dharmA'dharmA''kAza-kAla...(pra.na.ta.7/20)........... ..761 dvividhaM ca vastUnAM tattvaM...(bra.sU.1/1/1 bhA.pR.24) ...467 dharmA'dharmA''kAza-kAla.....(pa.pra.154 vR./ dvividhaM hi vastunaH....(vi.A.bhA.479 vR.) ...........473 pR.162, bR.dra.sa.cUlikA-gA.27 dvividhA cetanA - saMvijJAnalakSaNA..... pazcAt vR.pR.86) .......................... 2171 (ta.sU.2/19 si.vR.) ...................... 1637 dharmA'dharmA''kAza-kAlAnAM....(ni.sA.33/vR.pR.68)... 2179 dvividhA hi sattA-mahAsattA....(pa.sa.vR.8)...............765 dharmA'dharmA''kAza-kAlAnAM...(pra.sA.129 ja.vR.) ..... 2172 dvividho hyupacaritasvabhAvo.....(dvA.dvA.5/18 dharmA'dharmA''kAza-pudgala.....(sU.kR.zru. vR.bhAga-2/pR.328)......................... 1926 ska.2/ a.5/sU.1/pR.372)..............1504 dve abhidhAnazaktI gauNI.....(ni.vR.a.7/ | dharmA'dharmA''kAzA....(pra.ra.214).............. 1408,1488 pA.4/khaM.18/pR.370)...................... 1987
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2724 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha dharmA'dharmAstikAyau vibhU...(pra.sU.1/4/pR.9).......... 1481 | na ca dvau kSaNau saha.......(yo.sU.3/52 bhA.pR.383)1408 dharmAH = sahabhAvinaH...(a.vyava.dvA.22 vR.)...........187 | na ca nAzo'sti.....(ja.ka.la.1/24) .................152 dharmAdInAM dravyANAM yathoktA...(ta.sU.5/41 bhA.) ..... 1355 | na ca paryAyanivRtti.....(A.ni.640 vR.)............ 1120 dharmAdharmAdIni dravyANi....(ta.sa.si.pR.176)........... 1477 na ca loke pratItiH...(bra.sU.2/3/16 zA.bhA.pra.615)..232 dharmAntaravivakSAprApitaprAdhAnyam...(ta.rA.vA.5/32/1) ....946 na ca vastrapadasya....(zA.vA.sa.7/13 pR.74) ..........263 dharmApekSayA svabhAvA guNA.....(A.pa.pra.12)..........1711 / na ca vizeSadarzanamAtreNa vastva..... dharmAstikAye yasmin samaye...(na.ca.sA.pR.158) ......1341 (bra.sU.2/1/18 zA.bhA.pR.480).......... 1765 dharma dharmaH iti vA....(na.raha.pra.46)..................1004 | na ca saptadhA navadhA...(a.vya.bhAga-2, pR.136).....1034 dhAritasya vastuvizeSasya...(ku.ma.ra.dI.828)........... 2383 na cA'dRSTA''tmatattvasya.....(a.upa.2/4)............. 2517 dhRto yogo, na mamatA....(a.sA.7/26)............. 2476 na cA'rhadiSTAdiSTaM..(kAlalokaprakAza sargaH-28/17).. 1493 dhyAtA'ntarAtmA, dhyeyastu...(jJA.sA.30/2)............ 2381 na cA'nAkAraM tajjJAnam...(vi.A.bhA.49 vR.).........332 dhyAta-dhyAna-dhyeyAnAM trayA..(pra.za.99 vRtti.pra.539).. 2377 na ceha granthibhedena.....(yo.bi.205).................. 2438 dhyAta-dhyAnobhayA'bhAve dhyeye....(yo.pra.65)............ 2378 na caikasya phaladvayam (bhAma.pari.6/zlo.18).........1754 dhyAnajaM tAttvikaM.....(yo.dR.sa.173) .................. 2465 na caivaM bhavitumarhati....(A.mI.1/22/ dhyAnA'dhyayanA'bhiratiH prathamam...(So.12/14) ........ 2539 a.sa.tA.vi.pR.227)..........................336 na kArya-kAraNayoH ..(bR.ka.bhA.4 vR.)...................266 na jarA, janma no yatra......(yA.sta.29)...............458 na kAlAtmakasya paJcaviMzati...(sA.kA.33)........... 1538 na jAtirna mRtistatra.....(na.mA.2/1) ...................487 na tyajenna ca gRhNIyAt.....(a.upa.2/9) ............ 2540 na kIrai davvayAi vA...(vi.A.bhA.3374).......... 1329 na dehasyaiva janmAdyAH....(pau.pa.pa.79) ..................712 na kevalA kriyA muktyai....(a.gI.18/3)........... 2293 na doSadarzanAcchuddhaM vairAgyaM....(si.dvA.10/11) ........ 2566 na kkharai aNuvaoge vi... (vi.A.bhA.455)........948 na khalu vayaM niraMzavastu....(vi.A.bhA.316 vR.).... 1884 na dravya-paryAya.....(yu.anu.47) ....................... 2229 na dravyaM kAlaH (nyA.bhU.pari.3/pR.593)..............1533 na ca 'ihedaM' paccaya....(ka.prA.bhAga-1, pejadosavihattI-gA.1 na dravyasya kadAcid....(zA.dI.1/1/5/pR.43) ......... 91 ja.dha.pR.43) ......... .............. 1777 na naraH siMharUpatvAnna......(ta.sU.5/29 si.vR.pR.377, na ca 'paJca nayA' ityeka..(a.vya.bhAga-2/pR.135) ...987 jai.ta.pR.175).......... ...........398 na ca anAkAraM tat......(sthA. na nityaikAntavAde yad.....(sa.si.51)................ 1782 sU.3/1/127 vR.pR.175) ... na bandha-mokSau kSaNikai.....(yu.anu.15) .............. 1765 na ca avaktavyatvaM zabdA......(syA.ra. na bhedo vastuno rUpaM tada.....(bra.si.2/5) .......... 1809 kA.5/bhAga-2/pR.225) ......................518 na bhedo'bhedasvarUpatvAd.....(nyA.vi.185)............. 1808 na ca evaM kambugrIvAdimattvena.....(syA.raha. na mRtyurna jarA nA.....(u.bha.pra.ka.pra.6, kA.1/khaNDa-1/pRSTha-25,26)............... 1736 zlo.584, bhAga-3/pR.69) ................ 1162 na ca kArya-kAraNayoH...(ta.rA.vA.1/33/1/95/5) ...264 na me dveSa-rAgau na..(A.Sa.3)........................1640 na ca kArya-kAraNayoH....(vi.A.bhA.100 vR.)........433 na me mRtyuH kuto bhItirna me...(iSTo.29) ........... 2153 na ca kAlaH astikAyaH..(ta.sU.5/1/vR.pR.316)... 1406 na ya dINayA, na....(A.pa.252).............. ...660 na ca giri-tRNAdI....(bhA.raha.gA.31 vR.)............ 1088 na ya pajjavao bhinnaM...(vi.A.bhA.2823)........... 1118 na ca tathA'nubhUyamAnasya abhAva.... na ya rAsibheya....(vi.A.bhA.2477)................. 1051 (vi.A.bhA.190 vR.)......... ......... 1671 71 | na yAvi mokkho .....(da.vai.9/1/7).................. 2304 na ca dRSTe'nupapannaM .....(sU.kR.zru.ska.2/ na rUpaM na raso gandho na.... a.5/sU.11/pR.376)....... (a.sA.18/36) ................... 1874,2023
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2725 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha na vi asthi mANusANaM..(de.pra.299, na hi zaktyAtmanA.....(mI.zlo.vA. A.ni.980,tI.pra.1247, upamAnapariccheda-33). au.44/13,pra.sU.2/211/ na hi zokavAsanAnimitta....(zA.vA.sa.7/19 gA.171,A.pra.172,sa.ka.bhava-9 syA.ka.la.pR.114).......................... 1175 gA.1039,1049, pR.888/893, | na hi sacchaMdatA seyA...(da.zru.ska.4/cU.pR.38) ...... 2304 vi.sA.856,ku.pra.pra.pR.168) .................642 | na hi samAnahetoH kArya.....(sthA. na vigayamaNAgayaM vA bhAvo...(vi.A.bhA.2224).......779 sU.3/1/133/vR.pR.185)....................158 na vidyate kASTaprakAra....(AcA.1/3/1, | na hi savvahA viNAso...(vi.A.bhA.2393)......... 1299 sU.110 vR.) ...............................1923 | na hyatyantA'bhinnatvaM dravyAt.....(zA.dI.6/3/3).......450 na vidhiH pratiSedho vA.....(si.dvA.10/20).......... 2446 nakSyati, nazyati, naSTaH...(sA.la.dI.pR. 673)......1246 na visesatthaMrabhUamatthi.....(vi.A.bhA.35)............1800 | naJabhAve niSedhe ca tadvi.....(vi.lo. na vyakteH pUrvamastyeva.....(pa.da.13/68)................166 ko.avyayavarga-15e/16e) ................. 1860 na samattavatthugamagA vIsuM...(vi.A.bhA.2271) ........1065 / naJabhAve niSedhe ca svarUpA.....(me.ko. na samavAyo'sti.....(sA.sU.5/99)......................288 avyaya-16/pR.179) ....................... 1860 na sarvathA nityamudetyapaiti na....(bR.sva.sto.24)......1118 | naartho dvividhaH (1) prasajya...(nyA.si.ma.pra.pR.48).. 1679 na sarvathA'nityatayA pradIpAdi.....(yu.pra.20) ..........1120 | naJISadarthe sAdRzye tadvi....(a.sa.ko.7/12) ......... 1859 na suvaNNAdannaM kuMDalAi...(vi.A.bhA.2669)..... 261,962 | nasamAse 'abrAhmaNa....(ta.ci.bhAga-4, na hi upAdhiyogAd api.....(bra.sU.zA. zabdakhaNDe-samAsavAde-pR.786).............. 1679 bhA.3/2/11, zA.bhA.pR.724) ............ 1868 | natthi carittaM sammatta....(utta.28/29) ................ 1393 na hi ekatra nAnAviruddha...(nyA.kha.khA. pR.428) .... 1126 / natthi puDhavIvisiTTho....(vi.A.bhA.2104)..............387 na hi kariNi dRSTe....(nyA.ka.pR.191, nanu AkAzAdayaH....(Sa.da.sa.49/pRSTha-260 vR.)..... 1412 pakSatAprakaraNoddhRtaM pR.628)....................390 nanu utpadyamAna eva kathaM...(bha.sU.1/7/57/pR.84).. 1257 na hi guroH paramAtmano vA.....(sA.saM. nanu ca kathaM kSIra....(sU.kR.zru.ska.1/ bhA.1/1/1/1/1/2/pR.5) ..... a.15/niryu.134/pR.253)..................1211 na hi tantubhyaH ziraH.....(zA.dI.pR.214)..............265 nanu ca syAd.....(a.ci.nA.mA.6/178)............. 1096 na hi te tarkeNa sAdhayituM...(upa.sAha.755) ......... 1665 / nanu tathApi pUrvAvasthA....(zA.sa.1/49,vRtti)......... 1363 na hi dugdha-takrAdInAM...(vi.A.bhA. 54 vR.) .......1 nanu prazne'vadhAraNe (vi.lo.avyaya-39) ............... 2184 na hi dRSTe anupapannaM....(Sa.da.sa.zlo.57 vR.) .........386 | nanu yadi paryAyakAlo'pi...(vi.A.bhA.2074) ....... 1625 na hi dRSTe'nupapannaM nAma (s.t.1|1|pR.75) .............390 / nanu yadi sA citratA...(pra.vA.2/210 mano.vR.)..... 1189 na hi dRSTe'nupapannaM nAma..(si.vi.4/3/vR.pR.241).... 1126 / nanvAkSepe pariprazne....(a.sa.pariziSTa-38) ...............633 na hi dRSTe'nupapannaM...(A.sU.1/5/5/163 pR.224)...389 | nabhaHpradezazreNiSvAdi....(yu.pra.24).......... na hi dRSTe'pi anupa....(pra.vA.2/210 ala.pR.697).390 | naya-pramANasaMsiddhaM paurvAparyA...(tri.za.pu.2/3/445)... 1838 na hi naH kAlo nAma kazci...(sA.kA.yu.dI.15).. 1536 nayagocarApekSayA tu ekAntA...(syA.ra.5/8/pR.835)....426 na hi nAragAipajjAyametta....(vi.A.bhA.gA.1979) ....1376 nayacatuSkaM caivam, naigamanayo..(sa.sU.22 vR.pR.83)......938 na hi paTAdau prAsAdAdau...(zA.vA.sa. nayanti = itrruupsaapekssN..(s.t.1|21 pR.420) .......610 sta.7/zlo.13/pR.78)........ nayantIti nayAH vastu.....(A.ni.gA.754 vR.) ........605 na hi pratyakSadRSTe'rthe......( )...........................390 nayavAkyaM svaviSaye pravarttamAnaM...(pra.na.ta.7/53)....... 2089 na hi vyaGgye pratIya.....(dhva.udyota-3 pR.309)......583 nayaviSayIkRtasya vastudharmasya...(ratnA.a.4/45).........539 .....2306 205 283
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2726 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha nayAH mithyAdRzaH (sthA.sU.3/3/193/vR.pR.259).... 1065 | nA'vastuno vastusiddhiH (sA.sU.1/78) ............... 1760 nayAntareNa abhiniviSTa...(nyA.kha.khA.pR.20)... 1064,2578 | nA'vicitre tathAbhavyatvAdau.....(pa.sU.5/3 pR.17) .... 1830 nayAzca anantAH , ananta...(anya.vya.28/pR.375).....938 | nA'sataH sarvathA bhAvo.....(u.si.6)....................152 nayAzca naigamAdayo....(prajJA.13/182/pR.284) .........191 | nA'sato vidyate bhAvaH, nA...(bha.gI.2/16) ... 150,1760 nayAstu padArthajJAne.....(na.ca.sA.pR.184) ................606 / nA'sato vidyate bhAvo.....(pau.pa.pa.83) ................151 nayo jJAturabhiprAyaH (la.tra.6/2).........................607 | nA'haM pudgalabhAvAnAM kartA....(jJA.sA.11/2) .......... 2019 nayopanayaikAntAnAm...(A.mI.pari.17/kA.107).........818 | nANa-kiriyAhiM nivvANaM..(vi.A.bhA.1128) . 2292,2340 naraH siMhasvarUpatvAnna..(syA.ka.31)...... ............398 | nANa-kiriyAhiM mokkho ..(vi.A.bhA.3) ....... 2292,2333 naravaiguNAiregA (au.sU.14) .............................106 | nANaM ca daMsaNaM ceva..(utta.28/11,na.ta.pra.5)..1698,1705 nalinyAM ca yathA nIraM ....(pa.pa.7)............862,2430 | nANaM ca dasaNaM ceva....(A.pra.4/150)..............1694 nava nayAH (A.pa.pR.6)............. .........1037 nANamakAraNabaMdhU, nANaM..(pu.mA.37) .................... 2348 nazyati-ityAdau kriyAyAM....(vyu.vA. nANamaNaMtaM tANaM daMsaNa....(ku.mA.paM.aM.331)............663 AkhyAtaprakaraNa-pR.597).................... 1247 | nANarahio na jIvo sarU...(vi.A.bhA.1997)...... 1637 nA'jJAnA''vRtamUDhajane bhAva...(sU.kR.zru.ska.2/ nANassa kevalINaM dhammA....(bR.ka. a.6/sU.30/pR.397) ........ ............. 2300 bhA.1302, pa.va.1636)................... 2305 nA'ddhAsamayAH pradezAH (prajJA.3/79/pR.143) ......... 1592 nANassAvaraNassa ya samayaM...(vi.A.bhA.1340).......1146 nA'nvayo bhedarUpatvAnna.....(ta.sU.5/29 si. vR.pR.377, nANAhio varataraM hINo.....(u.mAlA.423) ............. 47 nyA.vA.2/35/pR.88)...................... 1786 | nANeNa ya karaNeNa ya.....(ma.vi.pra.147)............. 2292 nA'nvayaH tadvibhedatvAnna.....(ane.ja.pa. nANeNa viNA karaNaM.....(ca.ve.pra.73)................. 2293 adhikAra-2/pR.119)....... ......... 1786 | nANeNaM ciya najjai.....(pu.mA.503) .................. 2262 nA'nvayaH saha (? sa hi) bheditvAd nAtyantAbhAvarUpA na ca.....(gu.kra.135).............. 2393 na.....(ane.vA.pra.pR.31).................... 1786 | nAnA'rthasamabhirohaNAt....(ja.dha.bhAga-1 pRSTha-217) ......799 nA'nvayaH sahabhedatvAnna.....(ka.prA.pustaka-1/ nAnArthasamabhirohaNAt sama....(sa.si.1/33) .............799 gA.14 ja.dha.pR.132)...................... 1786 | nAnAsvabhAvasaMyuktaM dravyaM.....(A.pa.pR.15) ............. 1955 nA'nvayaH sa hi...(sU.kR.vR.1/1/1/17 nAma-sthApanA-dravya-bhAvarUpAn..(vi.A.bhA.2226 vR.)...964 pR.25, jai.ta.pR.175)...................... 1786 | nAmaM ThavaNA davie tti....(sa.ta.1/6) .................964 nA'nvayaH sa hi bhedatvAnna...(vi.A.bhA.544 vR.) .. 1786 | nAmanayAbhiprAyAd nAma...(sa.ta.1/32-zva.pR.440)..... 2124 nA'nvayaH sa hi bheditvAnna.....(syA.ka.29).......... 1786 | nAmanikSepo dvividhaH sahajaH..(na.ca.sA.pR.182) .........992 nA'pyekAntenA'.....(sU.kR.zru.ska.2/ nAmAibheyavihiyaM paDivajjai...(vi.A.bhA.2226)........964 a.5/sU.11/pR.376)........................307 nAmAdao vi bhAvA jaM...(vi.A.bhA.55) .............992 nA'bhAvA'nya-virodheSu (vaija.8/7/5) ................. 1860 | nAzasya padArthaikadezatayA....(ta.ci.anu.kha.prakaraNa 15/ nA'bhAvo jAyate bhAvo.....(vA.pa.3/3/61) ...........151 pR.673) .......... ..........1246 nA'bhAvo bhAvatAM yAti....(zA.vA.sa.4/11)......... 1760 | nAzotpAdau samaM yadvad.....(dvA.na.uddhRtaM-bhAga-4/pR.1088, nA'bhippeyaphalAI tayaMgaviya....(vi.A.bhA.1039)..... 1953 a.sa.uddhRtaM-3/53/pR.501)................ 1169 nA'bhedameva pazyAmo......(u.si.23).....................396 | nAsti kAcidasau kriyA.....(A.ni. nA'rthAntaragamo yasmAt....(zA.sa.6/32, da.vai.hAribhadrIvR. | dhyAnazataka-105 vR.)...................... 2546 1/1/ni.gA.66 samuddharaNarUpeNa)............ 1350 | nAsti paJcAstikAyAtmako lokaH....(vi.A. nA'vayavinam apahRmahe....(zA.dI.1/1/5/pR.43) ......278 / bhA.2637 mala.vR.) ......... .........1532
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2727 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha niHzeSaklezanirmuktaM....(yo.sA.5/49)....................941 | niravazeSa-nirAkRtakarmamala...(ta.sa.si.1/1 niHzreyasamadhipannAstrailokya.....(ra.zrA.134).............. 2314 utthAnikA 1/8)........................... 2318 nikkhevo kAraNammI cauvviho...(A.ni.737)..........830 | nirastA'parasaMyogaH.....(yo.sA.prA.mokSAdhikAra-28).......189 nigamo hi saGkalpaH ....(pra.ka.mA.pR.676) ...............716 | nirAkAro nirAbhAso....(yo.pra.27) .................... 1684 nigaraNaJca prastutasya kvaci....(kA.dI.8/pR.147)......1989 | nirAvaraNAtyantikaikAnti....(jJA.sA.11/8 vR.)..........822 nigoyavatthA jA hoi.....(za.pra.bhA.694)............. 1850 | niruktibhedajanyabhinnaparyAya....(pra.mI.2/2/8)..............798 nicchaya-vavahArovaNIyamiha...(vi.A.bhA.2381) . 626,1252 nirupAdhikaguNa-guNibheda....(A.pa.pR.20) ................ 922 nicchayamavalaMbaMtA nicchayao...(o.ni.561) ......... 2302 niruvamasukkho mukkho ...(zrA.pra.154) ......... nicchiNNa-savvadukkhA...(pra.sU.36/349/pR.607) .......627 | nirUDhalakSaNayA anyatra prayukta.... nija-nijanAnAparyAyeSu tadevedam'...(A.pa.pR.12) ..... 1732 | (ve.ka.pa.2/2/17 pR.519) ............... 1597 nija-nijapradezasamUhaiH akhaNDa...(A.pa.pR.10) ........ 2221 nirmadA''nandazuddham, avyA.....(jJA.sA. nityaM nA'rthakriyAkAri.....(pra.la.94) ................. 1771 upasaMhAra-16/jJA.ma.pR.419)................1095 nityaM prakRtiviyuktaM.....(So.15/15)..... ..............324 nirmalaM sphaTikasyeva.....(jJA.sA.4/6).................1933 nityaM sattvamasattvaM vA....(pra.vA.3/3)................ 1182, | nirvartakaM kAraNaM punaH....(ta.sU.5/si.vR.17) .......... 1413 nirvANaM paramAnandaM....(pra.sAro.456 vR.).................691 nityatA'bhAve niranvayatA...(na.ca.sA.pR.126).......... 1769 | nirvANaM sarvadvandvoparati....(sU.sU.zru. nityatvAdInAm uttara....(na.ca.sA.131) ............... 1652 ska.1/a.1/u.27/vR.pR.122) ............ 1568 nityadravyArthikaH sarvANi....(A.sA.pR.15+16).........670 | nirvANam iti ghanaghAtikarma.....(sU.kR.zru.ska.1 a.11/ nityA'nityatvaM ca vastunaH.....(a.vA. ni.115/vR.pR.598)........................ 2604 pra.pR.43, a.ja.pa. bhAga-1, nirvikAraM nirAhAraM sarva.....(pa.pa.3) ....................255 adhi.2, pR.113).................. 1781,1971 | nirvizeSaM na sAmAnyam....(mI.zlo.vA.AkR.10) ..... 1802 nityaikAntamataM yasya tasyA...(dra.sva.pra.56 vR.)....... 1718 nilayanaupamyaM yathA.....(vi.A.bhA.2188 mala.vR.)...1008 nityau dikkAlau tau AkAza...(sA.pra.bhA.2/12) .... 1536 | nivartate hi mithyAtvanimittaH..(ai.stu.ca.24/3 vR.).. 1398 nippaNNamiva paryapadi....(na.ca.35,dra.sva.pra.205)........732 | nivRttizarma = sahaja vRtti...(zA.su.7/7/vR.pR.37)....595 nimittakAraNaM ca dvedhA....(Sa.da.sa.49/pR.250 vRtti) .1415 | nivvatA nigguNA (sthA.3/1/157)......................104 nimmamo nirahaMkAro vIyarAo....(utta.35/21) ....... 1168 | nivvANaM ti abAhaM ti....(utta.23/83) ..............882 niyamA suyaM tu jIvo..(bR.ka.bhA.139).................911 nivvANamakkhayapayaM niruvama.....(sa.sa.64) ............. 1804 niyameNa DajjhamANaM dahUM....(vi.A.bhA.2331) ..........788 | nimvikappasuhaM suhaM (bR.ka.bhA.5717)................. 2471 niyayavayaNijjasaccA paranaya....(sa.ta.1/28)...........1064 nizcaya-vyavahArau dvau nayA...(dravyA.pa.8/1) .......... 1058 niraMzasyobhayAtmatvaM na.....(pa.da.6/98)...............1173 | nizcaya-vyavahArau dvau sUryA...(na.mA.2/11)........... 2027 niraJjanaM nirAkAraM....(ku.pra.pra.534/pR.207) ...........730 nizcayaM hRdi dhRtvaiva....(sI.sta.5/4) ..................927 niraJjanA niSkriyakA gataspRhA...(jai.ta.sA.368) .......999 | | nizcayakAlo nityaH, dravya....(paJcA.101 vR.) ....... 1553 niraJjanAzcidAnandarUpA rUpAdi.....(na.gA.8/2)....... 1714 | nizcayanayataH SaD dravyANi.....(Sa.dra.vi.pR.10-11)... 2099 niraNugNahattaNAo na....(vi.A.bhA.1854)............1451 | nizcayanayamate SaD dravyANi..(A.sA.pR.6,Sa.dra.vi.pR.9).1409 nirantamapunarbhavaM sukhamatIndriyaM...(yo.sA.prA.7/54) .....1377 | nizcayanayasya evambhUtAd..... niravayavasya api paramANoH ....(pa.sa.5/vR.pR.14).....2066 (pra.na.ta.7/53 syA.ratnA.vR.).............. 1091 niravayave saMyogaH kim.....(bhe.dhi.sa.pR.25) .......... 1890 | nizcayamabudhyamAno yo.....(pu.si.50) ................. 2302
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 912 607 2728 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha nizcayamiha bhUtArthaM vyavahAraM.....(pu.si.5) ............ 1090 naigama-vyavahArAbhyAM..(ta.zlo.vA.1/33/zlo.105).......555 nizcayastattvasAro'pi....(pA.ca.sarga-6/ naigama-saGgraha-vyavahAra....(digambarIya zlo.340/pR.150)......... ta.sU.1/33).......................... 935,1037 nizcayo dvividhaH-zuddha....(A.pa.pR.20)................. naigama-saGgraha-vyavahAra....(ta.sU.1/34)..................935 nizcite sAntvane maune....(vi.lo.avyaya-69)..........955 naigama-saGgraha-vyavahArarjusUtra...(sthA.sU.1/1 vR.pRSTha-15)..959 niSedha-vAkyA'laGkAra.....(la.nA.ko.160) ............. 1719 naigama-saGgraha-vyavahAralakSaNAH....(sa.ta.1/3/pR.310)...958 niSedha-vAkyA'laGkAre....(a.ko.3/255)................362 naigama-saGgrahau jJeyau,....(sa.pa.16) ....................1036 niSedhe'nAdare'vyaye // sajjAtye...(ekA.nA.8) ........... 1860 | naigamaH triprakAraH AropAMza...(na.ca.sA. pR.100)....... 751 niSkalaH karaNAtIto......(jJAnA.42/73)...............434 naigamaH saGgrahazcaiva....(na.ka.2) .......................1036 niSkalo nirmamaH zAntaH.....(yo.pra.38)............... 1888 naigamanayo dvividhaH sAmAnya...(sa.sU.a.22 pR.83) ...1001 niSThApitA'STakarmANaH samprAptAH....(abha.ca.12/674) .. 2004 naigamaprAtikUlyena saGgrahaH......(ta.zlo. nissAmannattAo natthi.....(vi.A.bhA.32) ............ 1799 vaa.1|33/shlo.104).........................554 nIyate gamyate yena.....(ta.zlo.1135/20).............. naigamasya sAmAnyagrAhiNaH....(sa.ta.1/3/pR.285)......1000 nIyate yena zrutAkhya.....(pra.na.ta.7/2)............... naigamAdayaH catvAro'pi....(vi.A.bhA.2264 vR.)........956 nIla-ghaTayorabhedaH......(syA.ka.la. naigamAdi-RjusUtrAntAnAM....(vi.A.bhA.2755 ko.va.) ..956 stabaka-7/kA.33/pR.214) ..................430 naigamAdInAmRjusUtraparyantAnAM....(A.ni.759)..............956 nIsesakammavigamo mukkho....(zrA.pra.83) ............... 1560 naigamAdyAH catvAro'pi....(sU.kR.zru. nu prazne (a.sa.pariziSTa-16) ......................... 1040 ska.2/a.7/sU.81/pR.426) ................947 nu vitarke ca vikalpe.....(e.saM.kA.29)............. 1799 | | naigamo manyate vastu....(na.ka.5)....... negama saMgaha vavahAra.....(na.ca.12,dra.sva.pra.184).......624 naitat kamanIyam, nAmAdi....(zA.vA.sta. negama-saMgaha-vavahAru-jjusue ceva...(A.ni.754) ........935 7/kA.177./pR.107)........................ 968 negama-saMgraha-vavahAru-jusue....(jI.sa.143)..............936 ..936 | naitadvidastvayogyebhyo....(yo.dR.sa.226) necchaiyanao bhAsai.....(vi.A.bhA.414).............1146 | navA'satA janma.....(bR.sva.stA.24) .... naivA'sato janma.....(bR.sva.sto.24)....................151 netrairnirIkSya bila-kaNTaka....(lo.ni.21) ................ 355 nauH tariH (e.nA.mA.68) ............................. 2394 neyamanavastho ..(ane.vya.pR.83)............................424 4 | nauzca khalajihvA ca.....(sU.mu.31/20,ka.kU.10) ... 2394 nevatthi agurulahuyapajjavatti... paMcatthikAyapajjayamANaM neyaM....(vi.A.bhA.1345)......1532 (bha.sU.11/10/pra.18 vR.) ................ 1479 paMcatthikAyamaiyaM logama....(dhyA.za.53)....... 1476,1531 neha nAnAsti kiJcana (bRha.u.4/4/19) ............. 1077 | paMcasu kAmaguNesu sajjati..(jJA.dha.1/15/157) ........105 neha prAyo vikalpA'vasaraH.....(yo.dR.sa.15 vR.)..... 2465 paMceva atthikAyA uvadiTThA.....(dra.sva.pra.147) ....... 2065 naikaM gacchatIti nigamaH....(A.pa.pR.15)................716 | paMcovayArajuttA pUyA (cai.ma.bhA.209) ....................839 naikaM gamaH = naigamaH (a.sa.10/104)................715 | paMDio no harise,.....(A.1/2/3)................. 2547 naikacakro ratho yAti, naika...(na.mA.2/13)...........1804 | paogapariNayA NaM bhaMte !....(bha.sU.za.8, naikatvaM vyavatiSTheta nAnAtvaM....(vA.pa.3/6-28).......1803 u.1, sUtra-310)........................... 1312 naikasminnasambhavAd (bra.sU.2/33) ........ pakSapAto na me vIre.......(lo.ta.ni.1/38)...........439 naikAntataH paramANubhyo bhinno..... pakSAntare ced (za.ra.6/109)................. 1746,2193 (yo.sU.vi.pA.sU.43 ta.vai.) ................ pakSAntare tu (ka.dru.3/3/16-pR.459)..................430 naikena sAmAnya-sAmAnyavizeSa.... pakSAntare niyoge ca..(vi.lo.avyayavarga-24 pR.410)..625 (sthA. 3/3/192 vR.pR.257) ..............715 | paccuppannaM saMpayamuppannaM jaM...(vi.A.bhA.2223)..........779 1220 ........... 11
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2729 .......... * pariziSTa-12 * . izA dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha sAkSIpATha pRSTha paccuppannaggAhI ujjusuo....(A.ni.757) ...............779 | pamANakAlo vi bhAva....(vi.A.bhA.2086).......... 1625 pacyamAnAnAmapi vrIhINAM..(syA.ka.la.7/1 pR.16) .....739 | payaDi-TThidi-aNubhAga....(ni.sA.98) .................. 2378 pajjayaM gauNaM kiccA...(na.ca.17,dra.sva.pra.190) ..631,942 | payaso dadhi tu na vivartaH...(vai.la.ma.pR.288) ....... 1206 pajjayanayamayamiNaM jaM savvaM...(vi.A.bhA.2415) ...... 1972 | payo'mbubhedI haMsaH....(pramANamImAMsAvRtti pajjayamittaM taccaM viNassaraM....(kA.a.228)........... 1763 1/2/4 uddharaNam)............................971 pajjayavijudaM davvaM davva....(pa.sa.12) ......... 1802,1980 | payovrato na dadhyatti....(A.mI.60, pajjavanAme aNegavihe paNNatte...(anu.sU.225)......... 2085 zA.vA.sa.7/3, syA.ka.33, pajjavA davvANi ceva..(AcA.1/3/1/sU.109 cU.). 2238 jai.syA.mu.1/21) ........................... 1207 pajjavANaM tu...(utta.28/13) ............. ............ 2192 | paraM patantaM pazyanti, na....(yo.sA.2/12)............. 2303 pajjAeNa du keNavi....(pra.sA.18) ......................688 paraM brahma tataH zabdabrahmaNaH...(dvA.dvA.4/28).......... 2372 pajjAo duviyappo sa.....(ni.sA.14) ....... | paradravyAdigrAhakadravyArthikaH....(A.pa.pR.7) ...............665 pajjAto guNAdI pariNatI.....(da.zru. parapaccayAo saMjoyAi karaNaM....(vi.A.bhA.3310)...1334 ska.adhya.1/ni.gA.1/cU.pR.3) ............. 2231 paramatthao na taM amayaM.....(ga.pra.47) ............... 2328 pajjAyanayamayamiNaM pajjA....(vi.A.bhA.2646) ..........962 | paramatthao visaM no taM.....(ga.pra.45)................ 2328 pajjAyavisesa cciya..(pa.ka.bhA.2235) ..................210 paramatthaparo maNNai....(vi.A.bhA.3589).............. 1070 pajjAye davva-guNA uva....(na.ca.52, dra.sva.pra.224)...835 paramappANaM kuvvaM appANaM.....(sa.sA.92).............. 2011 paJcaviMzatitattvajJo yatra.....(zA.vA.sa.3/37, paramabhAvagrAhakadravyArthikaH....(A.pa.pra.7) ................669 a.sA.13/60,sa.si.sa.9/19)............ 2346 paramabhAvagrAhakeNa karma-nokarmaNoH....(A.pa.pR.15, paJcAstikAyAH sAmAnya....(na.ca.sA.pR.130-135) ...1838 kA.a.gA.261/vR.pR.186)................. 2016 paJcAstikAyotpAda-vyaya....(na.ca.sA.pR.88)............1544 | paramabhAvagrAhakeNa kAla-pudgalA....(A.pa.pR.16) ....... 2063 paTa utpadyamAnakAle prthm...(bh.suu.1|1|7 pR.14) .... 1258 paramabhAvagrAhakeNa pudgalaM.....(A.pa.pR.15, paThanAnnocyate jJAnI yAvat....(a.gI.2/19)........... 2299 kA.a.261/vR..pR.186)...... 2025 paDisiddhesu ya dese.....(yo.za.17).................... 2567 paramabhAvagrAhakeNa bhavyA.....(A.pa.pR.15, paDhai naDo veragaM.....(u.mA.474) .................... 2533 kA.a.gA.261/vR.pR.185)........... 1999 paDhamaM nANaM tao dayA....(dha.sa.543,da.vai.4/10)... 2330 | paramasUkSmakriyasya sarvajaghanya.... paDhamaM nANaM tao.....(ma.ni.a.3/pR.60, (ta.sU.4/15 bhA.pR.291) ................. 1554 da.vai.4/10) ................................2329 | paramANava eva vAzaSTa.....(A.ni.612 vR.pR.165) ....256 paDhamaM nANaM tao dayA.....(ma.ni. paramANu eyadesI bahuppadesI....(na.ca.58,dra.sva.pra.229)..868 adhyayana-3, pR.60).......... ............2426 paramANuparyAyaH pudgalasya zuddha.....(ni.sA.28/vR.pR.59) 2213 paDhamatiyA davvatthI....(na.ca.44/dra.sva.pra.216)..961,1038 paramANupoggale NaM bhaMte....(bha.sU. paDhamasamayaNiyaMThe apaDhama.....(pa.ka.bhA.90)............ 1796 14/4/512/pR.640) ............. 1368,1738 paDhamasamayaniyaMThe apaDhama..... paramANupoggale NaM bhaMte....(bha.sU.5/7/ (bha.sU.25/5/751/pR.890)............... 2159 sU.217 pR.234) .......................... 1362 paNNAe cittavyo jo.....(sa.sA.299) ................ 1916 paramANupoggale NaM bhaMte.....(bha.sU.za-18,u.6)........ 2059 patitAH zAstrajAleSu prajJayA....(yo.zi.5) ............. 2391 paramANussa NiyaTThidagayaNa....(tri.pra.4/285)........... 1547 patteyamabhAvAo na reNutellaM....(vi.A.bhA.1652) .......843 paramANUnAM samudAyaH tadA....(pra.3/79 pR.140) ...... 1577 padamAtraM nA'nveti, zAstraM.....(a.upa.2/3)........... 2483 | paramANUnAmAkAzAdInAM ca..... pannavaNA duvihA pannattA....(pra.sU.1/1)................1022 (ma.syA.raha.kA.1 pR.9) .................... 1112
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2730 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha paramANau tAvad ekaguNa..... pariNAmiyaM pamANaM nicchaya.....(o.ni.1098)........ 2444 (vi.A.bhA.320 ma.vR.pR.95) ............. 2086 | pariNAme sati tasya nityA......(A.ni.1035 vR.)...437 paramAnandabhAvazca tadabhAve... (zA.vA.sa.11/52, pariNAmo hi kazcit...(ta.zlo.vA.5/22/pR.185).. 1356 u.bha.pra.prastAva 8/239)..... .............211 pariNAmo hi nAma....(sA.kA.yu.dI.9) ................ 1357 paramiDdi pattANaM maNusANa.... pariNAmo hyarthAntaragamanaM..(u.bR.vR.28/12 vR., (bha.A.2147/bhAga-2/pR.1842, A.pa.957,, syA.ratnA.3/98/pR.613, sthA.vR.-10/ saM.ra.zA.9783)........ ..............698 sU.713-bhAga-3, bha.sU.14/4/sU.514, parameSThI parabrahma paramAtmA....(si.sa.nA.1/5)............100 pR.641 vR., prajJA.13/sU.182 paramaudArikazarIrAkAreNa yadA.....(pra.sA. pR.284, nayo.zlo.17 vR.pR.144, zlo.80,6 adhikazloka vR.)............. 2127 syA.ma.kA.27 vR.).........................1351 param, aparam, yugapat....(vai.sU.2/2/6).............1501 | paryayaH paryavaH paryAya.....(anya.vya.23 vR.)............115 parasantApavinodo yatrA'hani.....(ku.ma.707) ........... 2396 | paryavA guNA dharmA vizeSA..... parasparaviSayagamanaM....(Sa.sa.bR. (bha.sU.25/5/746/vR.pR.889) ............ 2228 vR.zlo.57 uddhRtapATha)........................364 | paryavAH = kAlakRtA.....(sama.sU.217).................113 parasparasApekSatvaM kathaJci......(bR.dra.sa.adhi.2/81)......475 | paryavAH = prajJAkRtA.....(bha.sU.1.2/10/144) ........113 paraspRhA mahAduHkham.....(jJA.sA.12/8) ............... 2593 | paryavAH = buddhikRtAH.....(ja.dvI.2/38 pR.128)......114 parasvarUpeNA'bhAvAd nAsti.....(A.pa.pR.12)......... 1721 | paryavAH, guNAH.....(bha.sU.25/5/747 vR.pR.889).....188 parA''zritAnAM bhAvAnAM kartRtvA....(a.sA.18/109). 2004 | paryavAn = pariNati.....(utta.29/10 vR.).............114 parAzrito vyavahAraH....(ni.sA.160/vR.pR.313-14)... 1091 | paryAptA'paryAptapRthivI.....(bR.dra.sa.gA.13 vR.)............631 pari = bhedam = Rju....(ja.dha. paryAya eva arthaH = kAryam....(ta.rA.vA.1/33) ......977 pustaka-1/gA.14/pR.198)...................977 | paryAya evArthaH = prayojana....(dha.pustaka-1/1/1/ pari = samantAt sahabhAvibhiH....(sa.ta.3/12 vRttiH) .175 pR.84, A.pa.pR.18).........................678 pari = samantAt sahabhAvibhiH...(dra.gu.pa.rA.sta.2/11).176 | paryAya-paryAyiNoH kathaJcida.... pari = samantAd.....(anu.dvA.sU.225 vR.)............. 236 (anu.sU.181 vR.pR.130) .................. 1602 parigamaNaM pajjAo aNega.....(sa.ta.3/12).............175 | paryAyaH = avasthA .....(sU.kR.2/1/641).............113 pariNamadi jeNa davvaM....(pra.sA.1/8)...... 252,639,2022 | paryAyaH vizeSaH apavAdaH...(ta.sU.sa.si.1/33/141)..117 pariNamadi sayaM davvaM.....(pra.sA.104)................. 1980 | paryAyaH, paryavaH, dharmaH, vizeSaH.....(vi.A. pariNamantIti hi yaducyate.... bhA.gA.55,83,544 vR.) .................. 2113 (bha.sU.16/5/576 vR.pR.707) ...........1233 | paryAyaH, vizeSo dharma.....(sthA.sU.4/2/317)..........113 pariNAma-vartanA-paratvA.... paryAyadhvanibhedAd arthanAnA....(syA.bhA.pR.3).............798 (sa.ta.1/1/vR.Tippanaka) .................... 1608 | paryAyanayasya tu paryAyA....(R.pa.40 vR.) ..............678 pariNAma-vartanA-vidhi-....(pra.ra.-218)................1607 | paryAyanayasyA'pi guNasaMhatirUpasya.... pariNAmaMtarao vaya-vibhave....(vi.A.bhA.3380)......1351 (utta.a.2/niryu.71/pR.75) .... 974 pariNAmaH = kathaJcit pUrvarUpA.... paryAyanayo'pi dravyamicchati guNa....( )............. (A.ni.1035 vR.pR.317) ................ 1350 | paryAyanaigamaH, dravyanaigamaH....(pra.na. pariNAmavisohI puNa maMdaka.....(A.pa.40) ........... 2526 ta.7/10/syA.ra.pR.1050) ...................753 pariNAmA baMdho (zrA.pra.229).......................... 2444 | paryAyabhedAdabhirUDho....(la.tra.kA.72).....................799 pariNAmi-pariNAmalakSaNA.....(ta.sU.hA.vR.5/40).........102 | paryAyalakSaNaM hi kAdAci....(pra.sA.132 vR.)........1658 974
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ .......... * pariziSTa-12 . 2731 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha paryAyazabdabhedena bhinnArtha....(ta.zlo. pazyatu brahma nirdvandvam,.....(jJA.sA.26/6)............. 2218 vA.1/33 na.vi. 90) ........ 799 | pazyanneva paradravyanATakaM.....(jJA.sA.4/4)............... 2574 paryAyazabdeSu niruktibhedena....(jai.ta.bhA.pra.22).............798 | pahINajara-maraNA aveyakamma.....(pa.sU.1/5)........... 2186 paryAyazabdeSu niruktibhedena....(pra.na.ta.7/36).............797 | pAdapUraNe'vadhRtau tu vizeSe.....(ane.sa.pariziSTa-13).. 1877 paryAyastu kramabhAvI..(pra.na.ta.5/8)....................1659 pApabuddhyA bhavet pApaM.....(yo.sA.2/31)............ 2475 paryAyasya ca vastvanta....(vi.A.bhA.1083 mala.vR.) 1757 | pAyaM saMvavahAro vavahAratehiM.....(vi.A.bhA.2276) ...... 82 paryAyasyaiva saha-kramavivartana..... pAraddhA jA kiriyA....(na.ca.34, dra.sva.pra.207)......738 (ta.sU.zlo.5/42/3). ......................195 pAriNAmikatve uttarottara...(na.ca.sA.pR.166)........... 1822 paryAyA api svabhAva-vibhAvAbhyAM..... pAriNAmikabhAvapradhAnatvena.....(A.pa.pR.12) ........... 1834 (sa.bha.na.pra.pR.47) .......................... 2140 | pAvakammavigamo tahA.....(pa.sU.1)..................... 1832 paryAyA eva vastutaH....(anu.sU.97/pR.71).............678 | pAve akaraNaniyamo pAyaM.....(u.pa.695) ............. 2272 paryAyA dvibhedAH dravya.....(A.pa.pR.17)............... 2220 pAsuttasamaM suttaM, attheNA....(bR.ka.bhA.312).......... 1633 paryAyA hi sarveSAmapi...(vi.A.bhA.3344 mala.vR.). 1737 piMDavisohI samiI bhAvaNa......(o.ni.bhA.gA0 3) 15,528 paryAyAH guNAH vizeSAH dharmAH.... piNDAtiriktavRttyantarA.....(na.ca.sA.pR.167-168) ..... 1129 (pra.sU.5/104/vR.pR.179)................. 2086 puNarabhilAsA'bhAvA, siddhANaM....(saM.ra.zA.9722) ..... 2239 paryAyAH jJAna-darzana....(vi.A.bhA.944 mala.vR.).......850 puNNu vi pAu vi kAlu.....(pa.pra.92).............. .1833 paryAyAH paryavAH paryayA.....(vi.A.bhA.83 vR.)........115 puNya-pApavinirmuktaM tattva....(a.sA.18/130)......... 2529 paryAyAH ssoddhaa| dravya.....(na.ca.sA.pR.179-180).... 2216 puNya-pApavinirmuktaH tenA'sau...(na.mA.7/46) ......... 2598 paryAyAH, guNAH, vizeSAH...(pra.pa.5/103/pR.179) .. 2228 | puNyabandhaH so'pi neSyate,.....(dha.sa.94 vR.) ........ 2432 paryAyANAM = nArakatvAdInAm.....(anu.dvA.sU.148) .....114 putra-dArA''disaMsAraH puMsA......(yo.bi.509)............. 11 paryAyANAM hi dravyatve...(kAlalokaprakAza putra-dArAdisaMsAro dhaninA......(a.u.1/72) ............. 12 sarga-28/15)............................... 1493 pudgala iti saMjJA....(bha.sU.8/10/361 vR.)........... paryAyArthatvena AzrayeNa paraspara.... pudgaladravyazaktivizeSavazIkRta AtmA.... (ta.rA.vA.4/42/14/253)..................845 (ta.rA.vA.2/7/23)......... ...........2023 paryAyArthamate dravyaM = dravya....(nayo.16/vR.pR.125) ....974 | pudgalasya api (tu) vyaNu.....(sa.bha. paryAyArthikanayAdezAt prati.....(A.mI.pari.1/kA.11/ na.pra.pR.48,A.pa.pR.4) ............ ..2214 a.sa.pR.164) ............... ...... 1122 | pudgalasya tu vyaNukAdayo......(A.pa.pR.4)............ 2166 paryAyAstikanayamatena punaH.... pudgalasya tUpacArAdapi nAsti.....(kA.a. (pra.pada.13/sU.182) .......................1352 gA.261/vR.pR.186)......................... 2057 paryAyAzca kathaJcit...(kAlalokaprakAza sarga-28/12).1492 pudgalasyA'pi vyaNukAdayo......(sa.bha.na.pra.pra.48) ..... 2166 paryAyaizca upAdhibhUtaiH (utta.30/14)....................114 / pudgalasyApi nizcayanayena.....(bR.dra.sa.gA.16/vR.pR.61) 2212 paryAyo dvividhaH - (1) vyaJja..... pudgalasyopacArAdapi nAsti....(A.pa.pR.15) ... 2028,2057 (dvA.na.ca.ara.1/bhAga-2/pRSTha-7) ........... 2117 pudgalAnAM rUpidravyANA.....(sthA. paryAyo vizeSo dharma.....(da.vai.1/1/ sU.3/4/197 vR.pR.267) ..... .....148 niyu.8/vR.pra.32) ............... pudgalaiH pudgalAH tRpti.....(jJA.sA.10/5) .............. 1870 paryeti = utpAda-vinAzau....(ra.ava.7/5) .............977 | punarapyadhyAtmabhASayA nayA....(A.pa.pR.20) ........625,907 pallavagAhI sabohasaMtuTThA....(sa.sapta.68) ............51,2492 punarjanmAdirahitAM.....(da.vai.10/21 vR.).................128 pavibhattapadesattaM pudhattamidi.....(pra.sA.2/14)........... 1816 | punAmni ghaH (si.he.5/3/130)........................ 347 padale. pA . 0 ............115
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2732 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha purisammi purisasaddo (sa.ta.1/32)...... 436,2124,2148 prajJAnaghanamAnandaM brahma (akSyu.50) .......................381 puriso vi jo sasutto.....(sU.prA.4) ................. 2277 | prajJAnameva tad brahma....(mahA.4/81) .................... 381 puruSa eveda sarvam (R.ve.10/90, prajJApyante = prarUpyante iti...(vi.A.bhA.141 vR.). 2120 R.ma.10/90/2, zve.u.3/15) ........... 1077 | | pratikSaNamavikAriNo'rthakriyA.....(dravyA. puruSakAreNa granthibhedo.....(yo.bi.339)................ 2506 prakAza-3/pR.162) ........... .............1771 puruSastu cetanAvAn (bhA.pra. pratikSaNamutpAda-vyaya-dhrauvyai....(paJcA.23, ta.pra.)....... 1553 pUrvakhaNDa/prakaraNa-2/gha pR.9)............... 1636 | pratidravyaM svakAryakAraNa....(na.ca.sA.pR.156) ..........1330 puvvapariNAmajutaM kAraNabhAveNa.....(kA.a.230) ....... 1764 | pratidravyaparyAyamantI ....(ta.rA. puvvabhaNiyaM pi jaM vatthu....(vi.A. vA.5/22/pR.477).......... .1485 bhA.gA.1466 vRtti uddhRtam) ............... 1633 pratibhAsamAnaM vastu.....(sU.kR.zru. puvvA'varaviNNANovaogao....(vi.A.bhA.1595).....1282 ska.2/a.5/sU.12/pR.377) ................168 puvvANugame samayA huja, na.....(vi.A.bhA.2399) .. 1753 pratiyogyabhAvAnvayau.....(vyu.vA.kA.1/pR.28)............ 228 puvvAvareNa bhAviUNa suttaM....(pA.sa.65).............. 1633 | prativyakti tulyA pariNatiH....(pra.na.ta.5/4)............136 puSpadantau puSpavantAve......(a.ci.2/124) .............480 pratiSedhaparihAreNa saGgraha....(ta.nyA.vi.pR.92) ...........769 puhattaM necchai (anu.dvA.15) ........... | pratiSThA sUkarIviSThAsamA..(nA.pari.5/15,saM.gI.10/15) 2468 puhattaM necchaitti atItA....(na.sU.cU.pR.173/Ti.19) ...980 | pratyakSaniSThagandhanirUpita.....(vyu.vA.kA.2/pR.280).......230 pUrvaM tAvad mithyAtvaM.....(zrA.vi.vR. pratyakSaparikalitamapyartha....(ta.ci.anu.kha. prakAza-1, zlo.5, vR.pR.109) ........... 2514 __ bhAga-2/pakSatAprakaraNa/pR.1089) ............ 1219 pUrvakAlAdiyogI yaH, sa.....( )..................... 1516 | pratyakSA'gocaratvena paratvAdera...(ta.pra.pR.510) .......... 1533 pUrvaprayogAt, asaGgatvAt....(ta.sU.10/6)............. 1439 | pratyabhijJA ca yathA....(zA.dI.1/1/5/pR.43).......... pUrvasya dravyasya pratibandhakasya....(muktA.113)......... 1320 | pratyayAnAM prakRtyAnvi....(vyu.vA.kA.1/pR.33).........225 pUrvA'parapariNAmasAdhAraNaM.....(pra.na.ta.5/5)............. 130 / pratyeyA pratiparyAya..(ta.zlo.vA.1/33/zlo.109).......555 pUrvAparIbhAvena pratItyasamutpAda....(vi. prathamasamayasiddhatayA vinazyati..(vi.A.bhA.1843 vR.) 1297 A.bhA.1648 mala.vR.) ...... ...........974 | prathamenA'rhatA brAhmayA svaputryA...(a.gI.33/3)...... 2371 pUrvAvasthA tu mRdrUpA.....(zu.mA.42) .................... 304 pradezatvaM punaH kAladravyaM.....(pa.pra.58/vR.pR.103) .... 2097 pRthaktvena = ekadravyAzritA...(bha.sU.25/7/803 vRtti) 60 pradezapracayA'bhAvAdasya naivA....(pA.ca.ma.5/114) ..... 1559 pRthivI nityA anityaa....(s.p.10|11).............1111 | pradezapracayo hi kAyaH...(ta.rA.vA.4/14/5).........1405 pecchai cauguNAI jaha....(vi.A.bhA.807) ............850 | pradezapracayo hi tiryakpracayaH.... poggalatthikAe NaM bhaMte....(bha.sU.za.2, u.10, (pra.sA.2/49, ta.pra.vR.)............. 138,1566 sU.118, pR.148) ................. 1635,1704 | pradezasya bhAvaH....(A.pa.pR.11) ...................... 1670 prakarSaNa = saMzayAdivyavacchedena....(nyA.1/2)...........1943 | pradhAnaM kAraNaM jJAnaM mokSasya....(a.gI.14/17)...... 2343 prakarSeNa udyate pratipAdyate....(anyayo.vya.31 vR.)......346 | pradhvaste kalaze zuzoca.....(pa.pra.32, ratnA.5/8, prakAravacane thAl...(pA.vyA.5/3/23)..................621 jai.syA.mu.1/19, jai.vi.ta.1/18) ........1137 prakAre thA.... (si.he.7/2/102)...... | prabhAtasamaye manda-manda......(vi.A.bhA.2111 prakIrNAbhinavopacAra...(ra.vaM.7/4)........ ...........835 mala.vR.pR.745) ................ ..........432 prakRtavastvaMzagrAhI tadi.....(na.ra.pR.4)...................608 | pramA ca ajJAtArthA'vagAhI..... prakRteH saMskRtAyAstu vikRtiH...(Sa.bhA.ca.25)........ 2359 (yo.sU.1/7 ma.pra.3.11) .................. 1950 prakRtyA bhadrakaH zAnto....(dvA.dvA.20/32) ........... 2407 | pramAkaraNaM = pramANam (ve.pari.1/pR.9)............... 1951 HOTTPHTHHTHHTHH
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pramANa -naya-nikSepairyo'rtho ..... (Sa.kha. * bhAga- 1/pR. 312) pramANam avisaMvAdi jJAnam..... ( A.mI. 2 / 36 pR. 459) pramANalakSaNaM tu avisaMvAdi.... (yo.sU.1/7) pramANasya viSayo dravya (pra.mI. 1/1/30 ) .... pramANAnupapattirhi virodhalakSma... (dravyA. pra. 3 / pR.194) pramANena vastusaGgRhItArthaikAMzo... (A.pa. 225) pramAdo mRtyuH (adhyA. 14). pramAniyatasAmagrIM pramANam ( tA.ra. zlo. 6) pramAyAH karaNaM.....(nyA. si.ma. pR.1, ta.bhA. pR.4, ta.sa.pR.4, ta.kau.pR. 8) pariziSTa-12 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pramiNoti, pramIyate'nena..... (ta.sa. si. 1/10 586 1954 1951 pR. 58, ta. rA. vA. 1/10 pR. 35 ). 1941 pramIyate = paricchidyate ..... ( yA.va. smR. 2/ 22 vR.). 1941 pramIyate = paricchidyate... (syA. ma. 28 pR. 196, 205). 1943 2344 pramIyante'rthAH taiH iti..... (ta.sU.1 / 12 bhA. ) .... 1942 prameyaparicchedA'rthinaH pramAtuH ..... 1941 1949 (ta.sU.1/10 bhA.vR.pR. 71) prameyavyAptaM pramANam (tA.ra. zlo. 5) pustaka- 1 dhavalA pR. 16 ) pramANa - nayasaMsiddhaM zrImat... (jai. syA.mu. 4/7 ) pramANa - nayasApekSaM syAdvA..... (sa.pa. 12) pramANa - nayaiH adhigamaH (ta.sU. 1/6 ) pramANaprameya- saMzaya-prayojana.... ( nyA. sU. 1/1/1) pramANa - sunayairadhigatam ( paJcA. 1 / 71 ) pramANaM tu sArUpyaM.... (ta.sa. 1344) pramANaM pramA vyAptaM pramitisAdhanam .... (mI. zlo. vA. 1/44) pramANaM samyagjJAnamapUrva..... ( ta. bhA. pR. 1) pramANaM sva- parA''bhAsi.... ( nyA. 1/2, pra. la. 1 ) . pramANaM svArthanirNIti..... (sa.ta. 2/1 vR.pR.518, bhA-4) pramANagrahItArthaikadezagrAhI ...... (nyA. dI. pR. 4) pramANagocarau santau bhedA....( A.mI. 36) pramANato bAhyapadArthasiddheH ..... (pra.pra. 58 ) pramANaparigRhItA'rthaikadeze.... (dha. pustaka-11-1-1 pR. 83-86, ja.dha.pejjadosavihattIpustaka- 1/gA. 14/pR. 200-202) pramANaprakAzitArthavizeSa... (ta. rA. vA. 1/33) pramANapratipannA'nanta... (pra.na. ta . 4/44). pramANapratipannArthaikadeza..... ( anya. vya. 28 vR.) pramANamantareNA'pi syAdevaM.... (zA. vA. sa. 6/59) ...... 1193 pramANamapi svaviSaye pramANaM...... ( Sa. da.sa. zlo. 57 ) pramANamavisaMvAdi jJAnam (pra. vA. 2 / 1 ) pramANamAtrasamavetaM prameyA..... (zai. pa.) pramANam = avitatha..... ( nyA. vi.vi. 1/50 409 1949 1951 * 1948 prameyasya bhAvaH = prameyatvam.. (A.pa. pR.11 ) 1950 prayuktapANigrahaNo.... (ku.sa. 7/78) 1942 1942 . 607 346 1986 2733 pRSTha prazne hetvapadeze ... ( me.ko. avyaya. 87). prastAve mitabhASitva..... .. (yo.bi. 128) prAkRtanibandho'pi bAlAdi.... (da.vai.3/ ni.182 vR.pR.102) . 1945 prApaNazaktireva jJAnasya..... ( dharmo.pra. pR. 19) 1945 .835 prayojanavazAd ekaparyAya..... ( jJAnA. taraGga - 3 / zlo. 17 ) . 1160 pravibhaktapradezatvaM hi pRthaktvasya.... (pra.sA. 2 / 14, vRtti). pravizya hi ghnanti zaThAstathA.... ( kirA. 1/30) pravRtti - nivRttinibandhanArthakriyA...... (jai.ta. bhA. nayapari. pR. 181) 1020 pravRttirapi caiteSAM dhairyAt..... (yo.bi. 246) pravrajitasya samyagjJAnapUrvika ..... (sU.kR.zru. ska. 2/a.6/sU. 30/pR. 397) 48, 2491 pravrajyAyA jJAnayogaprati (yo. dR.sa. 10 vR.) ..... 52, 2484 . 534 prazastarAga-dveSayoH.... ( a.ma.pa. 180 vR.) 607 2409 606 praznAvadhAraNA'nujJA'.............(a.ko. 3/3/248).. 1170, 1710 prazne yuktapadArtheSu . (hai. ane. 7/34) . 339 219, 1873 2443 1942 1948 1661 1945 baMdhammi apUrante saMsAra (sata. 1 /20) 1950 baMdhaviyogo mokSaH... (pra.ra.221) 2232 baMdheNa na volai kayAi ( zrA. pra. 33) . 399 baMbhIe NaM livIe aTThAra.... (sama. 18/pR.69) . 608 battIsapurisovayArakusalA (vi.zru. zrutaska. 1 / a. 2 pR. 21) 1948 baddhadevAyuSo devo vAcyaH.... ( a.gI. 10/18) balAhako vidyotate..... (vA. pa. 3/7/20 he. vR.) 1947 bahirantazca samantAt..... ( yo. zA. 12/25) 2360 1816 2395 2126 2416 2357 1950 prAbhRta-tattvArtha- siddhAntAdau yatra.... (bR.dra. sa. 42 / pR. 182 ). 10 ...... 1905 13 2273 2370 839 . 734 1087 2539
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2284 | bhAvayA sira 2734 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha bahistuSyati mUDhAtmA.....(sa.ta.60)................... 2069 | bhamare NaM bhaMte.....(bha.sU.18/6/630)................1085 bahu syAM prajAyeya (tai.upa./vallI-2/anuvAka-6).......166 | bhayaNA vi hu bhaiyavvA......(sa.ta.3/27) .............420 bahuANa egasadde jaha....(sa.ta.3/40)................ 1326 | bhallAha~ vi NAsaMti guNa.....(pa.pra.2/110) .......... 2312 bahutarau tti ya....(vi.A.bhA.2221) ................ bhava-mokkhA'paDibaddho (yo.za.20) .................... 2566 bahudoSanirodhArthamanivRttirapi.....(a.sA.5/22)......... 2332 | bhavati sa nAmA'tItaH....(sthA.sU.3/4/197/ bahumAI pamuharI, thaddhe.....(utta.17/11).............. 2308 vR.pR.267 uddhR.,bha.sU.12/2/443/ bahusukhaM sAdyaparyavasitaM....(pa.ka.bhA.13 cU.).......... 1273 vR.pR.559 uddhR.) ...........................1521 bArasavihammi vi tave.....(bR.ka.bhA.1169, bhavaprapaJcarahitaM paramA....(dvA.pra.25/32) ............... 1457 ca.ve.pra.89, ma.vi.pra.128, bhavaprapaJcAnnirmuktAH sarva.....(u.bha.ka. ma.sa.pra.129, paJcA.15/20, prastAva-3/prAnte-23)....................... 2143 A.pa.85, A.pa.589, daza.ni.187, bhavasaMsArasamudaM NANI.....(dAnopa.102)................ 2262 pa.va.562, saM.ra.zA.1344, bhavAbhinandidoSANAM prati.....(yo.bi.178) ............ 2407 bha.A.106)................................ bhaviyA siddhI jesiM.....(go.sA.jI.kA.557).........1822 bAla-strI-manda-mUrkhANAM..(da.vai.a.3/ni.182 bhavyatvA'bhAve vizeSaguNA.....(na.ca.sA.pR.168).......1826 hA.vR.pR.102, vi.A.bhA.1466, bhavyasyaikAntena parapariNatyA..... mala.vR., si.dvA.1/18, sU.mu.42/7, dha.bi.2/ (bR.na.ca.69 vR.pR.37)..................... 1828 11 vR., dha.sa.1/65 vR.pR.378, zrA.jI.57 bhavvaguNAdo bhavvA tavvi.....(dra.sva.pra.62)........... 1823 vR., ku.de.149, ku.pra.510, A.di.bhAga-1, | bhAge siMho naro bhAge......(syA.ka.30)................398 pR.43, ta.ni.prA.pR.413) .................. 2356 | bhAjyaH pradezaH, syAd....(anu.dvA.sU.476) ........... 1004 bAlaH = vivekavikalo.....(So.1/2, yo.dI.vRtti).. 2255 | bhAriyakammo na gaNei.....(da.zru.ska.adhya.3/ni.21) . 2304 bAlaH pazyati liGgam.....(So.1/2).......... 2255,2475 | bhAro vivekinaH zAstram (maho.3/15) ............... 2391 bAlo mRdutanurdIpradehazca.....(lokaprakAza sarga 28/24)1501 | bhAvaM ciya saddaNayA sesA......(vi.A. bAhirahedU kahido....(tri.pa.4/282) ..................1557 / bhA.2847)..................505,948,965,972 bAhyakriyAratasvAntaH tattvaM.....(a.sA.18/137) ...... 1872 | bhAvao NaM aloe nevatthi.... bAhyadRSTeH sudhAsAraghaTitA.....(jJA.sA.19/4) .......... 2493 (bha.sU.11/10/prazna-18)..................1479 bAhyam anaGgam, Antarameva.....(sU.kR.zru.ska. bhAvao NaM jIve.....(bha.sU.2/1/112).............. 2229 2 a.6/sU.4/ vR.pR.390) ...........46,2487 | bhAvakAryasamavAyikAraNaM....( )......................... 1391 buddhehiM savvabhAveNa savvahA..... bhAvaNAsuyapADho titthasavaNaM (yo.za.52) .............. 2453 (ma.ni.6/208/pR.173) ................... 2491 | | bhAvataH anantaparyAyAtmakatayA.... bubhukSA dehakAyeM .....(a.sA.18/158)............... 2577 (jJAnA. taraGga 3/zlo.18)................. 1307 brahma ciddhanAnandaika....(go.ca.19) ......... ..............381 | bhAvatastu pratidravyaM....(vi.A.bhA.807 vR.)............850 brahma satyaM jaganmithyA...(nirA.29)......................168 | bhAvanA hi bhAvayituH bhAvya....(ku.ma.828 vR.uddhR.) 2382 brahmavidyA pramANam (ve.sA.pR.5)........... bhAvanA'nugatasya jJAnasya.....(dha.bi.6/30)........55,2569 brAhmI = Adidevasya....(sama.18/pR.71 vR.).......... 2370 bhAvanAjJAnAt sarvatra.....(vai.ka.la.9/1059) .......... 2562 brate samabhirUDho'rthaM bhinnaM....(na.ka.15) .................800 | bhAvalezyA tu jIva....(bha.sU.1/9/74 vR.)...........849 bhaNai aNiccA'suddhA....(na.ca.32, dra.sva.pra.204).....711 | bhAvalesaM paDucca cautthapadeNaM..... bhatiyavvo padeso....(anu.dvA.sU.476)..... ..............980 (bha.sU.1/9/73 pR.96) ........... 1627,2238 bhamarAipaMcavaNNAI....(vi.A.bhA.2220) ...............1084 | bhAvazuddhirapi jJeyA yaiSA....(a.pra.22/1).............1398
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2735 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha bhAvazuddhirapi nyAyyA na.....(dvA.6/26) ............. 1398, | bhedakalpanAsApekSeNa caturNAmapi.....(A.pa. 2491 | pR.16,kA.a.gA.261/vR.pR.186).......... 2067 bhAvasya mukhyahetutvaM tena.....(dvA.10/22) ............ 2487 | bhedakalpanAsApekSo....(A.pa.pR.7)........................650 bhAvasyaiva mukhyatvAd (dha.sa.22vR.pR.83)............ 2568 bhedajJAnAt pratIyante....(nyA.vA.2/34).......... 378,1981 bhAvasyottarapariNAma prati.....(zA.sa.-sta.7/ bhedajJAnAt pratIyete.....(nyA.vi.114) ................. 1139 kA.16 syA.ka.la.pRSTha.99) ................1123 bhedajJAnAbhyAsataH zuddhacetA.....(a.bi.1/10) ......... 2519 bhAvassa Natthi NAso.....(pa.sa.15)..... bhedapakSe'pi vizeSasvabhAvAnAM....(bR.na.ca.69 pR.37).. 1814 bhAvAMzAH sparza-rasa-gandha....(dravyA. bhedapratyaye'pi abhedopacAro...(mI.zA.bhA.vR.1/1/5)....845 prakAza-3/pR.162 vR.) .................... 1409 bhedavijJAnamabhyased dhArA.....(a.bi.3/13)............ 2409 bhAvAdo challessA....(go.sA.jI.kA.555) ...............850 bhedasaMvidvalena... vidalati kila...(a.bi.1/32) .... 2519 bhAvAntaramabhAvo hi, kayAcit.... bhedA'bhAve sarvaguNa-paryAyANAM.....(na.ca.sA.pR.164) ... 1813 (sa.pa.157 mi.bhA.uddhR.pR.90). 81 | bhedA'bhedaikAntayoranupalabdheH ......(nyA.ku.ca.pR.358)......392 bhAvAntaramabhAvo'nyo na....(mI.zlo. bhedA'bhedau hi siddhAnte....(ve.si.sa.5/14) ............450 vA.nirA.118) ........... .1682 | bhedAtmakAH paryAyAH (si.vi.10/1).................. 2113 bhAvAntarAtmako'bhAvo yena....(ta.sa.916)............. 1681 | bhedAdaNuH (ta.sU.5/27) ...............................1327 bhAvAvabhAsopAdhikaH kramAva....( )....................1535 | bhedAbhedAtmake jJeye bhedA.....(la.tra.30) ............... 1980 bhAvikAle parasvarUpA.....(A.pa.pR.12)...............1822 | bhedAbhedau hi siddhAnte.....(ve.si.sa.5/14)...........1812 bhAvini bhUtavatkathanaM....(A.pa.pR.8) ....................731 | bhede sadi saMbaMdhaM guNa....(na.ca.23/dra.sva.pra.196) .....650 bhAvini bhUtavadupacAraH (nyA.sa.1/9).....................732 | bhedo dvividhaH (1) sopAdhikaH....(ve.pa.pR.297).....1795 bhAve sarAyamAdI savve.....(na.ca.21, dra.sva.pra.194) ..641 | bhedo'bhedAtmako'rthAnAma..... bhAveha bhAvasuddhaM appANaM.....(bhA.prA.60)............. 1906 (si.vi.7/11/bhAga-2/pR.468)........... 1818 bhAvo a tassa pajjAo (vi.A.bhA.54).............115 | bhogA ime saMgakarA havaMti (utta.13/27)............ 2516 bhAvo tattha pamANaM, na.....(bhA.ku.18)............... 2444 | bhogAn svarUpataH pazyaMstathA..(yo.dR.sa.166). 1642,2174 bhAsA-mai-buddhi-vivega.....(da.zu.250)......... ....... 2417 maMgalapayatthajANayadeho... (vi.A.bhA.44) ...............950 bhiNNA hu vayaNabhede (dra.sva.pra.61)................... 1806 | maMDukkacuNNakappo kiriyA.....(upa.raha.7)....... 2269,2486 bhinna-bhinnaparyAyasva.....(na.ca.sA.pR.176)..............1847 | mai-pannA''bhiNibohiya.....(vi.A.bhA.398).......... 2122 bhinnagranthikasya mithyAdRSTeH.....(za.48 vR.) ........... 2274 | maggaNa-guNaThANehiM ya.....(bR.dra.sa.13)...................630 bhinnagrantheH kuTumbAdi.....(dvA.14/17) ................ 2444 maNAviva praticchAyA....(jJA.sA.30/3) ............... 2385 bhinnagrantheH tRtIyaM tu.....(yo.bi.266)................ 2273 | maNujAiyapajjAo maNusutti....(na.ca.39, dra.sva.pra.211) 786 bhinnagranthestu yatprAyo....(yo.bi.203) ......... 1395,2435 maNerivA'bhijAtasya kSINa....(dvA.dvA.20/10).......... 2382 bhinne granthau sahajakaThine.....(sa.ko.1/14-pR.2) ..... 2506 maNDUkabhasmanyAyena vRttibIjaM...(yo.bi.423)... 2268,2542 bhUtArtho nanu nizcayastadi.....(a.bi.1/5) ........... 1090 | maNNai tameva saccaM NissaMkaM......(bhagavatIsUtra-1/3/30, bhUdattho desido du....(sa.sA.11) ..................... 1070 / AcArAga-5/5/162) .......... ............. 17 bhUpasattvAd yatheha syAt sausthyAdi...... mati-zrutAvadhi-manaHparyaya.....(pra.sa.9/1 vR.pR.127) ..1945 (kA.lo.pra.sarga 28/90) ..... matiH tAvat jJeyAkAragrahaNa....(vi.A.bhA.gA.64 vR.) 1283 bhedakalpanAnirapekSaH zuddha.....(A.pa.pR.7)................ madanyo na mayopAsyo madanyena.....(dhyA.dI.173)..... 2558 bhedakalpanAnirapekSeNa eka.....(A.pa.pR.15, madi-suda-ohI-maNapajjayaM....(dra.sva.pra.24)......915,2138 kA.a.261/vR.pR.185) .................... 1975 | manaHprasattiH pratibhA prAtaH....(vA.a.1/14/pR.10)...1539
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 2736 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha manaskAraH = cetasa...(a.dha.ko.bhA.2/24) .......... 1174 | mukhyA'bhAve sati prayojane....(vi.A.bhA.281 vR.).. 2032 mano-vAk-kAyapUrvikAH....(A.ni.460 mukhyArthabAdhe tadyukto yayA..... gAthAta uttaraM bhA.96 vR.pR.123)............848 (sA.da.pari.2/zlo.13)............... 569,1993 mayIdaM kArmaNaM dravyaM....(yo.sA.prA.3/5) ................890 | mukhyArthabAdhe tadyoge rUDhito.....(kA.pra. malaviddhamaNervyakti....(la.tra.57).................. 915,2074 ullAsa 2/11, bhA.pra.6/347)............ 1993 mahatI devatA vigraha....( )............ .............1535 | mukhyArthabAdhe nimitte.....(kA.anu.1/17) ...............572 maharddhikAH = pradhAnAH....(o.ni.bhA.5 vR.) ............ 23 | mukhyArthabAdhe prayojane nimitte.....(pra.mI.2/1/2)..... 2025 mahAmohadoseNa na.....(sa.ka.bhava-9/pR.867).......... 2479 | mukhyArthAnubhavasAmagrI.....(ta.ci.za.kha.pR.337 vR.) ......573 mahurAkoMDaillA-ete savve....(ni.bhA.3656cU.)............ 32 | muttaM iha maiNANaM ....(na.ca.54, dra.sva.pra.226) ......874 maauyaannuogetti| iha....(sthA.10/3/727/pR.481)..1381 | muttA iMdiyagejjhA (pra.sA.139)..... ........... 2058 mAnasaM samam upayogadvayaM....(si.vi. muttUNa diTThivAyaM kAliya....(A.di.bhAga-1, bhAga-1/1/25 vR.pR.113)................ 1291 ___ pR.43, ta.ni.prA.pR.412) .................. 2357 mAnasAnyeva varSANi ayanaM....(a.gI.12/2).......... 1613 / mumukSuNA sarvaM parityajya...(nayo.zlo.4 vR.) .......... 2494 mAnuSaloka eva kAlaH.... muhUrtAhorAtrAdayo buddhi.... (ta.sU.5/38, si.vR.pR.432)..............1520 (yo.sU.3/52/vA.pR.385)................. 1407 mAyAmbhaH tattvataH pazyanna.....(yo.dR.sa.165).......... 2174 | mUDhe amhi pAve, aNAi.....(pa.sU.1 pR.8).......... 1957 mArgapravezayogyabhAvA.....(yo.bi.179 vR.) ............. 2407 mUrtasAdhuguNAH hi jJAnAdayo...(vi.A.bhA.3278 vR.)..874 micchattaM veyanto jaM.....(da.vai.adhya.3 ni.29)....... 2533 | mUrtasya bhAvo mUrtatvaM.....(A.pa.pR.19)....... 1672,2030 micchattasamayasamUhaM sammattaM...(vi.A.bhA.954)...........439 | mUrtasyaikAntenA''tmano na.....(bR.na.ca.69/pR.37).....1874 micchattAinimitto bandho.....(pa.li.pra.93).............1905 | mUrtasyaikAntenA''tmano mokSasyA.....(A.pa.pRSTha-14)... 1874 micchaddiTThI patteyaM do vi mUlanayA...(sa.ta.1/13)... 1354 | mUrtimatsu padArtheSu saMsAri....(a.nA.mA.41).............842 miNa goNasaMgulIe, gaNehi...(ma.ni.5/10/pR.115).. 2327 mUrto hyeSa amUrtazca (dharmo.mA.70/20/vR.pR.243) .. 2026 miNa goNasaMgulIhiM gaNehi.....(u.mA.94)............. 2327 mUlaM saMsAraduHkhasya deha....(sa.ta.15) ...................862 mithyAdRSTayaH ete.....(vi.A.bhA.gA.72 vR.).......... 1090 | mUlaNimeNaM pajjavaNayassa....(sa.ta.1/5) .................978 mithyAdRSTijJAne samyakpravRttyAdi..... mRtaprAyaM yadA cittam.....(yo.sA.5/4)................ 2466 (jJAnA.taraGga.1/zlo.15).................... 2286 2286 | mRtkAryabhUto'pi mRdo na.....(vi.cU.230)............... 261 mithyopacAraizca vazIkRtAnAm (hito.1/78) ............837 mRdA bhinnAbhinnaM mRtkAryam..(da.pra.bhAga-4 pR.157)......450 mizrakapariNatAH = prayoga....(bha.sU.8/1/309 vR.)..1311 | mRdravyameva hi ghaTAkhya....(syA.ra.5/8/pR.851).....1352 mIsatti pryog-visrsaabhyaaN....(sthaa.suu.3|3|192) ...... 1311 | mRdrvya syaiva ghaTAdyavasthA.....(bra.sU.zrI. mIsApariNayA NaM bhaMte....(bha.sU.za.8,u.1,sUtra-311).. 1312 ka.bhA.2/1/16) .... .......261 mukkhe sukkhaM nirAbAhaM (sa.pra.de.a.199)...............428 | merupradakSiNA nityagatayo.....(ta.sU.4/14).............1500 muktaH saMsAritayA....(vi.A.bhA.1843 vR.)..........1278 | mervAdiskandhAnAM tu anAdi...(jI.sa.270 vR.pR.289).680 muktajanma-jarA-mRtyu....(upa.ka.165)...................90 tyu....(upa.ka.165).....................901 | mervAdyanAdinityaparyAyAH, carama....(na.ca.sA.pR.181) .....991 muktA ekasvabhAvAH syurja.....(tri.za.pu.4/4/225) .. 2108 mokkhaM tu paramasokkhaM (bR.na.ca.405) ..................954 mukhaM candraH, vAhIko gauH...(ra.ga.Anana-2 pR.149) 1919 | mokkho sArIreyaradukkhakkha.....(saM.ra.zA.5092)........ 2197 mukhyaH kAla (yo.zA.1/16/ajIva.52 vR, tri. mokSaH = karmavimukta..(ta.sU.1/1 hA.vR.pR.15)......1583 za.pu.4/4/274)....1575,1596,1597,1598 | mokSaH = kRtsnakarmakSayaH..(syA.ma.27/pR.173)....... 1634 mukhyatvaM prAthamikabuddhi.....(pa.za.ze.sU.14/pR.59)......571 | mokSaH = kRtsnakarmakSayAt..(utta.28/14 sa.si.vR.).... 2600
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha mokSaH karmakSayalakSaNaH (utta. 28/30 vR.pU. 697) mokSaH karmakSayo nAma ( dvAdvA. 12 / 22 ) ...... mokSaH = sakalakarmakSayAd... (utta. 28 / 14 dI. vR.) ***** mokSaH sarvathA aSTavidhakarmamalaviyoga.. (A.ni. 103 / ma.vR.pU. 182 ) mokSaH sarvadhA'STavidhakarma.... (A.ni. 103 / pR. 110 ava . ) mokSaH svarUpe'vasthAnam . ( upa. bha. pra. ka. prastAva - 7/ bhAga-3/zlo.467/pR.135) ..... - * pariziSTa-12 pRSTha ... 920 301 2612 *****.. (sthA. 10 / 998 pR. 524) yataH svabhAvato jAtamekaM ..... (a.ja. pa.bhAga - 1 / pR. 49 ) .... yato nAnArthAn.... (ta.sU. 1/33 rA.vA.) yatnaH zrutAcchataguNaH zama. (si.dvA.7/27) yatpunaH suniSprakampaM ..... ( dhyA.za. 79 vR.) yatpunarasparza-rasa.... (paJcA. 127 vR.) ... 2617 2617 .. 2608 mokSaH... sakalakarmavirahita Atmaiva.. (pra. sAro. 1974) mokSastvAtmavyavasthAnaM vyAdhi..... ( vai.ka.la.8/376 ) .. 2253 mokSe bhave ca sarvatra ..... (yo.za. 20 vR. uddhRta) mokSo jJAnAnandamayaH (kR.gI. 73) mokSo'nantasukhaH (dI.ka. 42) 2567 . 916 ..... 43 2566 mokSo'stu mA'stu yadi vA..... (yo.zA. 11 / 51) 2566 monUNamanubhavaM kiM...... (gha.sa. 344 ). . 391 mohakkhohavihINo pariNAmo (bhA.prA.83 ) ........... 2076 mohakSobhavihIno hi AtmanaH..... (syA. ....... 2610 ..888 raha. bhAga-3 / pR.196) 2576 ya eva doSAH kila... ( anyayo. vya. 26) ............. 350 ya eva nitya kSaNikAdavo..... (bR. sva. sto. 61 ) . (bR. sva. sto. 61) yaH khalu prAgupadarzitAn...... (ma.syA. 610 raha. kA. 5/pR.231) yaH paramAtmA sa evAhaM.... (sa.ta. 31).. ............. 2382 2382 yaH parAtmA paraM so'haM.... ( dhyA.dI. 174) yaH zAzvataH zivAvAsaH (na. ta.saM. 8) .....2378 1689 ........ 2319 yaH saMsadi paradoSaM zaMsati.... (cA. sU. 147) yaH sarvatrA'nabhisnehaH, tat..... ( a.sA. 16 / 66 ) 2450 yaH sthitipariNAmapariNatayoH.... (na.sU.hA.vR. pR.58 ) ..... 1433 yajjIvasyopakArAya taddeha.... (iSTa. 19) yajjIvAderdravyatvaM vicAryate sa ....... 1641 yatra hi 'madhuramidaM ..... . (zA. dI. su.vR.pU. 395) (zA.dI. su.vR. pR. 395) yatrA'pi avagAhakaM.... (ta.sU. 5/30 vR.) yatraiva yo dRSTaguNaH sa.... ( anyayo. vya. dvA. 9) yat kAlavastu..... (sthA. 2 / 4 / 106 vRtti) yat punaH bhagavatA.....(sa.ta. 3 / 11 vRttiH ) yat zuddhapadavAcyaM....(kAlaloka. 28/20) yat sato bhAvAd na vyeti... (ta.sU. 5/30) yat sat tat kSaNikaM..... (pra. la. 93 ) yat sat sarvam anekAntA..... (si. vi.1/9/ bhAga- 1/pR. 39 vR.) yat saukhyaM cakri-zakrAdi.... (gu.kra.133) yathA 'karmaNi.... (sarva. da. pAta. pR. 172). yathA 'yat sat tad.... (pra.na.ta. 7 / 24 ) yathA 'sukhavivarttaH sampratya... (pra.na.ta. 7 / 29) 1762 ....... 1958 1486 ......769 780 yathA kapAlakadambakotpattau .. (pra.na.ta. 3 / 58 ) ........... 1354 532 yathA ghaTAdInAM.... ( vA. pa. 3/1/104 he. vR.) ....... 1909 yathA tathaivaivaM sAmye (a.ko. 3/4 - pR. 445) ......... 2154 ..........203 yathA dazasu dravyeSu..... (sa. ta. 3 / 15 vRtti) yathA nidarzane ( a.sa. pariziSTa - 36 ) ..... yathA parigamanaM ..... (dra.gu.pa. rA. sva. 2 / 11) yathA babhUva bhavati,.... (pra.na.ta. 7/33) yathA bhajanA anekAnto...... (sa.ta. ......630 ........... 178 791 2737 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha yatra AkAzadeze.... ( sthA. 2/1/74 vR.) ......... 1446 yatra ca dravyaM tatra tatsthiti.... (vi.A.bhA. 2087) ... 1619 yatra na jarA, maraNaM na.... ( AtmA. 74) . 665 yatra laukikAnAm upacAraH (vikra. ) .............837 yatra viSayI viSayazca..... (kA. pra. kha. 2 / 10-11) 1990 prabuddhaH (yAjJa. 22) ..........866 . ( ca.ca. 4 / 11) ...(../??).............. ??0 1811 ...... 1480 ..........846 10 yatra suptA janA nityaM yatra sthitAzcidAnandA .... 1494 192 1530 ...... 1733 1763 kANDa 3, gA. 27, pR. 638 ) 420 yathA mAyA yathA.... (ma.zA. 7/34) 1195 1945 yathA yatrA'visaMvAdaH tathA..... (si.vi.1/20 ) .... yathA yathA samAyAti saMvittau..... (iSTo. 37) yathA yathA'rthA cintyante..... ( ) ..... 1714 169 2390 349 1179 ) 799 yathA vA meghasaGghAtAH... (yo . pra . 102 2487 yathA hatAni bhANDAni.... (yo.sA. 2 / 11 ) ........... yathA hi ghaTapaTAdisambandhena...... .......63 1639 (vi.A.bhA.gA. 67 vR.). 1732
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2738 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha yathA hi bahUnAmekazabdavya.... (syA. ka.latA.7/13/pR.84) yathA hi samastakarmakSayAd.... ( (vi. A. bhA. 1844 ma.vR.) yathA'pakarSaparyantaM dravyaM.... (pA.yo. sU.3/52-pR.383) yathApravRttakaraNe carame'lpa.....(yo.sa. 38) yathArthajJAnaM pramANam (pra.pa. 1 / 2 ) yathArthanirNayaH pramANam (ta. nyA. vi. bhAga-2/ kiraNa- 1 sU. 3 / pR. 311) yathArthAnubhavo mAnamana..... (nyA.ku.4/1) yathAsvaM paryAyaiH drUyante.... (ta. sarvA. 5/2) yathendanamanubhavannindraH, zakana... (pra.na.ta. 7 / 41) yathaivA'chindatA vRkSaM.... (pA.ca. sarga - 6 / pariziSTa-12 pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha 1761 yadi hi yad yad deva... (vi.A.bhA. 537) 1326 yadIdaM svayamarthAnAM (? marthebhyo ) (pra.vA. 2 / 210) 1724 yadutpattau kAryasya avazyaM.... (pra.na.ta. 3/57) 1439 yadutpAda-vyaya- dhrauvyayogitAM ....(u.si. 2) 1354 1220 .....1236 zlo. 339 / pR. 150). yathoditAyAH sAmgryAH... (yo.bi. 424). yadatItaM tadatItaM, bhAvini.... (ku. ma. 644) yadatra cakriNAM saukhyaM....(tattvAnu. 246) yadA ca tvA so (vi.mA. pR. 544 ) yadA zaktyantarAnugrahAt.... (sA.kA. yu.dI. 16) yadA'nubhavayogyatvaM vartamAnasya.... (zu.mA. 16) yadArAdhyaM ca yatsAdhyaM...... .. (gu.kra.134) yadAha zAkaTAyanaH..... (dha. sa. pU. 144 vR.) yadi ghaTo nityaH tadA... (vI. sto. ava.8/4/pR.74) 1770 yadi ca guNo'pyatirikta:.... (zA. vA. sa. 7/31 vR.) ...... 194 yadi ca sukhAdayo... (syA.ratnA.1/16/pR.179, . 117 2421 yadeva utpannaM tadeva.... (syA.ka.la. 7/13 pR. 95 ) 1576 |yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthataH..... (suu.kR.1|1|2|19 pR. 25) 1943 |yadevArthakriyAkAri tadeva..... (ta.ni.prA.uddhRta - pR.702) 1942 yadaikatvavimarzaH syAt tadaiva paramArthasat.... 1947 (a.gI. 15/8) 1389,1657 yadaiva jIvA'jIvAdibhAvAnAm.... (bR.ka.bhA. 170, 805 vi. A. bhA. 2081 mala. vR.) yadaivAnantAnantapradezikA.... (zA.vA. sta. 7, zlo. 1 - syA. ka. la. pR. 19) 303 . 588 syAdvAdakalpalatA.5/12/56). 1187 yadi cAnupayogAMzamAdAya.... (nayo.kA. 18 vR.) ........969 yadi cetayituH santi svabhAvena... (yo.sA. prA. 1 / 56 ) .. 1902 yadi nAmaikasyAM matau .... (syA. ratnA. 1/16/pR. 180 ) ... 1990 yadi paryAyabhede'pi na bhedo .... ( na. ka. 16). yadi punaH svato jJAtA.....(si.vi.4/2/svo.vR. 800 * 1848 1995 bhAga - 1 / pR. 231) yadi rUpAdayo bhAvA.... (jJA.si. 3/15) yadi sarvathA kAraNe.....(sU.kR. 2/5/11/pR.376 ) ......318 yadi sthUlam ekaM syAt..... (sa.ta. 3/49, pR. 663) 1884 yadi svajAtyanucchedenA'sya nitya .... (sU.kR. 1 / 1 / 4 / 8 pR. 50 ). 1779 1080 1305 1832 |yad = yasmAt kAraNAt.... (vi.A. bhA. 926 vyA.). 1580 .... 1515 688 . 788 yad = yasmAt dravyasyaiva... (dha.sa. 32 vR.) 1035 yad anAdikAlasiddhaM.... (vi.A.bhA. 2818 vR . ) . 2347 yad amUrttadravyam, tad.... (bR.ka.bhA.u. 1/gA. 70 vR.) 1626 1357 yad AdAvante ca ..... ( mA. upa. kA. 1 / 6 pR. 16 ) . ........ 162 yad AdyantayoH asad (utta. 28 /6 bR. bR. pR. 557 ) . 165 yad jIvAdeH dravyatvaM vicAryate ... ..... yad yato yad yatra ( sthA.sU.10 / 726, vR. pR. 828) bhidyate tat ..... (ta. kau. kA. 9) sUkSmarUpeNa..... ( zlo. vA. upamA. 33 nyA. ratnA.vR. pR. 443). yad yat kAryaM tat.... ( utta. sU. 28/9 vR.) yad yathA loke dRSTaM ( bra.sU.2/3/26 zA. bhA. pR. 615) yadbodhA'nantabhAge'pi....(jJA. 31/34) su.ra.bhA.praka. 5/pR. 241, sU.mu.zlo. 137) yadyapi loke visrasAzabdo.... 1771 1965 (bha.sU.1/3/32/pR.55). 1078 1624 2250 .266 yadyapi guNa- paryAyayoH eva..... (ta.ni. prA. stambha - 36 / pR. 705 ) 1711 yadyapi dravye tatra bahavo... ( vai.ma.bhA. 5 / 3 / 55 pra.vR.) 2016 yadyapi na bhavati hAni: (bha.su.saM. 672, . 151 1434 391,1868 . 754 932 1308
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2739 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha yadhupAdAnabhAvena.....(yo.sA.prA.2/29)................. 2012 | yukteH, zabdAntarAcca (bra.sU.2/1/18) .......... 261,1778 yadrUpaM kalpanA'tItaM.....(a.sA.18/121)............. 2466 yuktyA yanna ghaTAmupaiti.....( ) .......................1132 yadvA vyaJjanaparyAyaH arthAntarabhUtaH.....(sa.ta.1/36, yugapajjJAnadvayAnutpatti....(nyA.sU.1/1/16).............1289 vR.pR.445)..................................2125 yugapadayugapatkSipraM ciraM cireNa.... yanna duHkhena sambhinnaM.....(a.pra.32/2) ............... 2145 (Sa.da.sa.kA.49, pRSTha-264)............... 1522 yayA zaktyA dravyaM drvyaa...(bR.n.c.13|pR.7) ........ 1667 yugapadavasthAyino guNAH.....(ta.sU.vR.5/37).............118 yazo yaH kathitaH (e.ko.16)..........................239 yugapadubhayA'rpaNA......(ma.pa.syA.ra.5/pR.224) ...........483 yazcAcAryopAdhyAyaM zrutA....(a.gI.24/13) .......... 2305 | yugapannikhiladravyAvagAhaH....(syA.ratnA.5/8/pR.891) .. 1468 yazciddarpaNavinyastasamastA.....(jJA.sA.4/8)............ 1930 1930 | ye kecanAcAryAH....(Sa.sa.bR.vR.49/pRSTha 250)........ 1519 yasmAcca vizeSAt parato..... ye gati-sthitI....(ta.sU.5/17 si.vR.).............. 1436 __(vi.A.bhA.284 ma.vR.pR.84) ............. 2039 | ye tu dehAtmanoH.....(tri.za.pu.3/5/100) ........... 1819 yasmAd anyo....(vi.A.bhA.897 vR.) ................853 | ye tvanubhavA'vinizcita....(a.sA.10/35)........... 2475 yasminneva hi santAne.. (ane.ja.pa.vR.uddhR. ye tvAhuH 'ghaTotpAdakAle.... bhA.2 pR.134, ane.pra.pR.95, (syA.ka.7/17 pR.99) .................... 1259 sU.kR.vR.1/1/1/18, zA.vA.samu.4/9, ye paryAyeSu niratAste.....(a.upa.2/26)..............1094 nyA.sU.vA.vR.kA.5, dha.sa.vR.gA.235, ye yathoditacaraNa-karaNa.....(sa.ta.3/67 vRttiH ).......... 71 syA.ma.kA.27 uddhR.)........ ye yAvanto dhvastabandhA.....(a.bi.1/9) ............. 2519 yasmin ardhatRtIyadvIpapramANe.... ye vajraRSabhanArAca....(sa.ta.2/35)................... 1276 (pra.sU.21/275 vR.pR.429) ............... 1503 | ye zabdAH kila sarvaM.....(vi.A.bhA.398 yasya ca duSTaM kAraNaM.....(zA.bhA. )....... .............328 mala.vR.pR.193)............................. 2121 yasya jJAnasudhAsindhau.....(jJA.sA.2/2)................ 2182 | ye SaNNavatitattvajJA yatra.....(va.upa.1/17)............ 2346 yasyAbhAve sarve vyavahArAH.....(dA.pra.5/37).......... 1766 | yena AtmanA bhUtaH tenaiva....(sa.si.1/33, yA nizA sakalabhUta...(a.sA.17/3) ................1907 | ta.rA.vA.1/33) ............ ..................806 yA nizA sarvabhUtAnAM tasyAM....(bha.gI.2/69) ..........866 | yenAMzenA''tmano yoga.....(a.sA.18/148).......... 2575 yA zAntaikarasA''svAdAd.....(jJA.sA.10/3)......... yenaiva tapasA prANI.....(sA.za.91) ................... 2478 yAdRzasamabhivyAhArasthale yena..... yeSAM punaratyantavyati.....(bra.sU.zA.bhA. (vyu.vA.kA.1/pR.29) ........................ 226 | 2/2/17 bhA.) ........ .......266 yAn ekAntasadvAdapakSe..(sa.ta.3/50 vR.).. | yeSAmadhyAtmazAstrArthatattvaM.....(a.sA.1/14)............ 2480 yAvatA samayena....(yo.sU.bhA.3/52) ....... 1555 / yeSAmapi matam- pitRtva........ yAvatI granthibhedakAle sarva.....(dha.sa. ___ (zA.vA.sa.7/24 pR.179) ..................442 ___ bhAga.1/zlo.19/vR.pR.48)................. 2274 | yeSAmekAntiko bhedaH sammato.....(yo.zA... yAvat kAmAdayo ripavo jIveSu....(sA.saM. prakAza-2, zlo.19/117) ................1813 bhA.9/1/5/1/7/2/pR.369)............. 2388 | yo na muhyati lagneSu.....(jJA.sA.4/3) ............... 2574 yAvad dRzyaM parastA.....( )............... ...............168 | yo na vetti paraM dehAdevamAtmA....(sa.ta.33)............930 yAvadrvyabhAvinaH sakala.....(nyA.dI.3/78/121) ......107 | yo nayopayogaH svArthe....(nayo.pR.144)...............1354 yAvantaH paryayA vAcA.....(a.sA.6/23)............. 2162 | yo yena bhAvena pUrva......(vi.A.bhA.3108 vR.) ......413 yAvanto lokAkAze pradezA....(ta.rA.vA.5/22) ...... 1565 | yo vItarAgaH sarvajJa....(a.pra.1/3)..................... 384 yAvanto vizeSaparyAyAH (sa.ta.1/47/vR.)............. 2037 | yo hyAkhyAtumazakyo'pi....(a.upa.2/46)............ 1680
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2740 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha yogAntargatakRSNAdidravya.... (pra.sU.pa. 17/ u.1/sU.207/vR.pR.330 ) ... . 850 . 2029 2501 rakte ca bhAga ekasmin... (ta.sa.kA. 594 pR. 198) 1885 raktau ca padmaprabha..... (abhi. ci. 1/49). rajoharaNAdi liGgaM dIyate.....(bR.ka.bhA. 332 vR.) ratto baMdhadi kammaM muccadi..... (sa.sA. 150). ratnatrayaM mokSaH (a.sA. 18/180 ). rayaNappabhA siA sAsayA...... (jIvA. saM. ra. zA. 9714). rAgAdibhiranAkrAntam..... (yo.zA. 7/4) rAmabhadra ! ityeva mAM prati.... ( u.rA. * .......... pariziSTa-12 pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha lakSaNA ca zakya.....( kAri. 82). lakSaNA punaH dvividhA..... (pra.ca.4/pR. 40) lakSaNopAsyate yasya.... (sA. dra. 2/15) lakSyamANaguNairyogAd vRtte..... (ta. vA. adhyAya- 1/ pAda- 4/22/pR. 318, bhA.pra.6/384/pR.166) .421 pratipa0 3, u. 1, sU. 78) rAga-dosavirahitaM cittaM... (da. zru.ska. 5 / 1 cU. pR.44 ) ... 2388 2332,2447 rAga-dveSaparityAgAd... (sA.za. 9) rAga-dveSaviyuktasya vastu (sU. kR. zru. ska. 2/a.6/sU.14/pR. 393) rAgassa dosassa ya... (utta. 32/2). rAgA''INama'bhAvA, jammA.... (zrA.pra. 392, (bha.sU.19/11/518,ka. sU. 3/51) lakSaNaM nAma vijJeyam.... ( 1900 1068 lajjAluo dayAlU..... (dha.ra.6). labbhai surasAmittaM, labbhai..... (sa.sa. 22). lampaTaH zakrasaMjJazca vAdyo..... (e. mA. ko. 46 ) lAua eraMDaphale.... (A.ni. 957) lAvaNyalaharIpuNyaM vapuH pazyati .... (jJA. sA. 19/5) liGga-saGkhyA-kArakAnvita.... ( 1099 | liGga- saGkhyA - sAdhanAdi.... (ta.sU.1/33 sa.si. ) .851 lekho dvidhA - lipi-viSaya... (sama. 72 / vR. pR. 166 ) . lehaM livIvihANaM jiNeNa.... (A.ni. 207 gAthAtaH uttaraM bhASya - gA. 13) 2368 2529 ca. prathamaH aGkaH /pR.3) . 837 rAyasariso u kevalipajjAo.. (sa.ta. 2/41/pR. 624 ) ... 697 rUpaM = mUrtatA (bha.sU. 7/7/289 pR. 310 vR.) rUpA''loka-manaskAra.... (a.ja.pa. 1865 bhAga-1/adhikAra-3/pR. 228) rUpAdyabhidhAyiguNazabda..... (sa.ta.3/14 vR.) rUva-rasa-gaMdha-phAsA je thakkA.... (dra.sva.pra. 30) rUva-rasa-gaMdha-phAsA sadda... (dra.sva. pra. 119 ) 2138 1673 rUva-rasa-gaMdha-phAsA.... (sa.ta. 3/8). . 181 rUvaM pi bhaNati davvaM.... (na.ca.59, dra. sva.pra. 230 ) .. 869 rUvaMtarao vigamuppae.... (vi.A.bhA.3379) 1372 rUvAi-davvayAe na..... (vi.A.bhA. 1965) rUvAipiMDa muttaM vivarie..... (dra.sva.pra.63) rUvAIasahAvo, kevala.....(zrI.ka. 1328) rUviM pi kAye, arUviM.... (bha.sU.13/7/495/pR. 622). roga-mRtyu-jarAdyarttihInA..... (dra.lo.pra. 2/82) lakkhaNa-vaMjaNaguNovaveyaM.. * 873 202 pRSTha 1983 1994 723 bhA. 3589 mala. vR.) lokA hi girigata..... (pra. sU. pada - 11 vR.) lokAkAzapradezasthA bhinnAH.... ( ca.ca. pariccheda- 2/ zlo. 38/pR. 161) lokAkAzapradezasthA bhinnAH.... (yo.zA. 1/16/ ajIvatattva - 52 pRSTha - 37, 1986 2439 2506 2395 1439 2493 1391 . 795 2370 2369 2242 loegadese te savve nANa..... ( utta. 36 / 67 ). lokaM paJcAstikA..... (A.ni. 1079) 1496 lokaM SaDdravyAtmakam.. (sU.kR. 2/6/4 pR.390) 1504 lokavyavahArAbhyupagamaparo nayo..... . (vi.A. 1082 1086 1559 1548 tri.za.pu. 4/4/274). 1559, 1579, 1594, 1609 lokAkAzapradeze ye....(va.pu.16/35) . 1779 lokAkAzaprabhedeSu kRtsne.... (ta. zlo. vA. 5/22/44/pR.418) 1866 2282 lokAgrazikharArUDhAH svabhAva.... (pa. pa. 23). lokAgrasthaM parAtmAnamamUrttaM.... ( dhyA.dI. 169) . 2060 lokAcArAnuvRttizca sarvatrau..... (yo.bi. 130) 2290 lokApavAdabhIrutvaM dInAbhyu..... (yo.bi. 126) loke tatsadRzo hyarthaH .... (ta.sU.kA. 30). . 105 loko ghaTArthAH kriyA.... (sU.kR.1/13/ 1893 niryu.125/pR.237A) 1549 1875 2593 2443 2443 1335 1233
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha lokottaradRSTAntenA'pi tatra..... 1207 1473 ( a. sa. pari. 3 / 60, pR. 281/282) logavavahAraparo vavahAro.... (vi. A.bhA. 3589) 1070, 1082 logavibhAgA'bhAve paDighAyA.... (vi. A.bhA. 1853 ) .... 1474 logassa tthi vivakkho... (vi. A.bhA. 1851) logAgAsapadese ekkekke.... (go.sA. jI. kA. 589 ) logANubhAvajaNiyaM joisacakkaM.... ( jyo.ka. 6) logovayAraviNae (bha.sU.25/7/802/pR.922). loya'ggamatthayamaNI, siddho.... (saM.ra.zA. 5218 ) loyAyAsapadese....(bR.dra. sa. 22) lohaM svakriyayA'bhyeti.... (a.sA. 18/113) va vA yathA..... (a.ko. 3/4/8 ) .... vaMjaNapajjAyassa u puriso (sa. ta. 1 / 34 ) vaisAhAraNadaMsaNapajjave... (utta. 29/57) vaktustvekAntato...(ta.sU. pUrvakArikA - 29) vacanAtmikA pravRttiH sarvatrau .... ( .... (So. 10/6) vajjemi tti pariNao..... (o.ni. 60 ) .. vaJcanaM karaNAnAM tadviraktaH..... (a.sA. 5/31) vaNNa rasa paMca, gaMdhA do..... (bR.dra. sa. 7) vaNNapajjavehiM, gaMdhapajjavehiM... (bha.sU.14/4/513, jIvA - pratipatti 3/1 (o.ni.bhA.gA0 2 ). pariziSTa-12 pRSTha vayaM tu bhinnA'bhinnatvam...... 1551 1624 839 77 2446 2026 2741 788 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha varakouya-maMgalovayAra.... (bha.sU.11/11/430/pR. 547). 839 varamadya kapotaH, zvA.... (kA. sU. 1/2) vartamAnamAtraparyAyagrAhI RjusUtraH.. (pra.mI. 2/2/6) varttate = anavacchinnatvena.... (utta. 28 /10 dI.) 1483 varttanA = utpattiH sthitiH.... (ta.sU. 5/22 780 * bhA. pR. 349) varttanA pariNAmaH kriyA.. (ta.sU. 5/22) 1500,1543,1630 varttanAdayaH tadvatAM.... ( A.ni.vR. 1018 hA.vR.pR.309) 1493 varttanAdirUpaH kAlo yad.... (vi. A.bhA. 2027 mala. vR.) 1549,1579 2045 1559 1593 1543 varttanAdyAzca paryAyA... (kAlalokaprakAza sarga - 28 / 14 ). 1493 124 varttanAlakSaNaH kAlaH sA... (pA.ca.ma. 5/116). 2125 | varttanAlakSaNaH kAlaH / sa... (ta. nyA. vi. pR. 6) 45 varttante = bhavanti bhAvAH... (utta. sU. 8 / 10 vR.). . 2533 varttamAnaH punarvarttamAnaika.... (kA.lo.pra. 28/198) 2383 varttamAnasAmIpye varttamAna.... (a.sU. 3/3/131). 2332 vardhamAnakabhaGge ca rucakaH ( mI. zlo. 1483 1615 ........... 738 adhyayana sa.gA. 1 - pR. 660 ). 2454 vayaNaguNajaNiyasomarUve (jJA.dha. 1/1/21) ................ 105 vA. vanavAda - 21-22 ) valIpalitakAye'pi kartavyaH.... ( ) vavagadadogaMdha- paMcarasaTThapAsa.... (Sa.kha. 1552 pustaka-4/1-5-1/dha. pR. 314 ) vavadesA saMThANA saMkhA ( pa.sa. 46 ) sU. 78, ja. pra.vakSa.2/ sU. 36) . 205 vavaharaNaM vavaharae sa teNa.... (vi. A.bhA. 2212) . 769 2008, 2024 . 192,685 vattaNahedU kAlo, vattaNa..... (go. sA. jI. kA. 568 ) ... 1512 vattaNAlakkhaNo kAlo.... ( utta. 28 / 10) 1697 vavahAraM riusuttaM duviyappaM.... (na.ca. 14, pra.sva.pra.186) ... 808 vatthu cciya davva..... (dha.sa. 719) 2231 vavahAraNao bhAsadi jIvo..... ( sa. sa. 27) vatyuM pajjavanayassa.... (vi.A.bhA. 3588) . 678 vavahArabhAsideNa du paradavvaM ..... ( sa.sA. 324 ) ...... 2052 vatyuM vasai sahAve (vi.A.bhA. 2242) 1008,1052 |vahArA mutti anupacaritA..... (bR.dra. sa.7/vR.pR.23) 2026 vatthuNimittaM bhAvo jAdo.... (go.sA. jI. kA. 672) 1638 |vavahArA mutti baMdhAdo (bR.dra. sa. 7) vadivadado taM de.... (pra. sA. 139) vannapajjavatti varNavizeSAH ..... (bha.sU.2 / 1 / 112 vR.) .... 113 vaya - samaNadhamma-saMjama - veyAvaccaM ..... = 1868 1548 2023 2021 1622 vavahArA suha- dukkhaM puggala ..... (bR.dra. sa. 9) vavahAreNa du ede jIvassa..... ( sa.sA. 56 ) vavahAro puNa kAlo.... (go.sA. jI. kA. 577). 15,528 vavahAro puNa tiviho... (go.sA. jI. kA. 576) vavahAro'bhUdattho bhUdattho 1989 vazyendriyAH, sakalajIva 1615 1090 2429 2232 1765 1483 (sa.sA. 11). (sa. kau. 1/77) (pra.na. ta. 7 / 9 ) vastu cet kSaNavidhvaMsi..... (tri.za. pu. 1/1/379) vastu yad naSTaM tadeva.... (sa.ta. (zA.dI. 1/1/5/pR. 106) vayaM tu visrasApariNAmena.... (ta.sU. 5 / 9 si.vR.) | ...... 1308 |vastu = paryAyavad dravyam vayachakkamiMdiyANaM ca..... (A.sU.prati. 1137 2347 kA. 1/kA. 22/ bhA. 3 pR. 412) 1300
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2742 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha vastutaH kecid bhAvAH prati..... (ane.vya. nayanirUpaNapUrvaM-bhAga-1/pR.40) vastutaH kSaNAnAm idAnI.... * (zA. sa. 6 / 37 ) ... vastutaH paryAyA guNA..... (ta.sU. 5/38 vR. pR. 428). vastutastu avacchedaka..... (bhe. dhi. pR.71) vastunaH zeSadharmanira..... (vi.A.bhA. 2678, pR. 649, ko. TIkA) vastuni anekAntAtmani...... (ta.sa.si. 1/33). vastuno ghaTAdeH mRnmayatva...... (vi. A.bhA. 316 vR. pR. 158) vastuno bhAvaH = vastutvam... (A.pa.pU. 10). vastubhUtau dravya - paryAyau (pa. sU. vA. pR. 13) vA syAd vikalpopa.... (vi. lo. avyayavarga - 47). vAkye'vadhAraNaM tAvada..... (ta.zlo. vA. 1/6/53) vAksaMrambhaM kvacidapi ...... . (si. dvA. 8/7) vAcakaM vAcakaM prati vAcyabhedaM.... pariziSTa-12 pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha vijjadi kevalaNANaM kevala..... (ni.sA. 182) 1880 329 .839 . 1724 vijJAnamAtramapyevaM bAhya.... (zA.vA.sa. 6/52). viNayovayAra... (anu. dvA.sU.262/pR. 320 ) vitigicchAsamAvanneNaM .... (AcA. 5/5/42 ) vidyamAne hi vastuni... (vi. A. bhA. 2314 mala. vR.) .. 1333 vidyAvinayasampanne brAhmaNe..... 373 1526 . 209 1795 (a.sA. 15 / 43, bha.gI. 5/18) vidyudAdyapi nAtyantaM .....(u. si. 13) . 611 vidvattvaJca nRpatvaJca naiva.... (cA.za. 3, sU. mu.46/1, subhA. 3426) vidhipUrvaH pratiSedhaH, prati..... (paJcA. pra. 665 ). 2121 vidhizca vidhividhizcetyAdinA....... ( dvA.na. ca. bhAga. 3/pR. 883) ............ 607 1653 2231 . 339 . 1157 2484 . 581 . 2484 .. 2323 ( sthA. 3/3/192, vR. pR. 258 ) vAcya pratIyamAnAkhyau tasya..... ( dhva . 2) vAcyasya vAcakaM nAma.... ( ) vAcyA'rtho'bhidhayA bodhyo .. (sA.da. 2/3) vAyA vIriyaM kusIlANaM (sU.kR. 1/4/1/17) vAsalakkhaMpi sUlie, saMbhinno.... (ma.ni.a.6 / 148 ) vAhIke 'gauH iva ayam' na..... (sa.ta. bhAga-5/ kA.3/gA. 49/pR.674) vikalAdezasvabhAvA hi.... (ratnA. a. 7 / 53 ). vikalparahitaM manaH, tadabhAvena.....(yo. dR.sa. 15 vR.) vikArApagame satyaM ..... (vA. pa. 3 / 2 / 15) vigacchamANaM vigayaM.... (vi.A.bhA. 3322). vigamasyApyeSa eva dvirUpo.... (sa.ta. 3/34, vigamassa vi esa vihI (sa. ta. 3 / 34 ) vicAryamANe naivedaM ..... (a.pra.pa. 42 ) vicikitsA mativibhramaH.... (pr.suu.1|37 vR.pR.61) .. 375 vicikitsA yA cittaviplutiH.... (AcA. lokasAra adhya. u. 5. sU. 42 vRtti) vijAtyasadbhUtavyavahAraH, yathA.... (A.pa. pR.10 ) vijAtyupacaritAsadbhUtavyavahAraH....(A.pa.pR.11) = 797 . 597 893 * . 373 . 874 890 2143 1120 2347 1946 . 465 1167 1276 1360 1764 vidhyAte pradIpe'nantarameva... (vi.A.bhA. 1988 vR. ) .... 1360 vinAzaH pUrvarUpeNotpAdo..... (syA.ka. 25) vinAzavat kevalajJAnasyo.... (sa.ta. 2/36) vinAzasya paryAyAntara.... (bha.sU.1/3/32/pR.55) vinAze prANinoH sadyo..... (dA.pra.5/29) vipularddhi - pulAka - cAraNa..... (a.sA. 7/23). vibbhAvaM jIva- pogga..... (dra.sva.pra. 18) vibbhAvAdo baMdho mokkho (dra.sva. pra. 93 ) vibhAvaguNavyaJjanaparyAyA..... ( AlA. pa. pR. 4) vibhAvadravyavyaJjanaparyAyA nara..... ( A.pa. pR. 4) vibhAvaparyAyAstUpacAreNa yathA....... 2565 2181 2072 2226 2139 1795, 2178 2136 1061 ..... 668 ( pa. pra. 57 vR. pR. 62). . 1985 vibhAvarUpAH vyaJjanaparyAyAH (paJcA. 16) vibhAvArthaparyAyAH SaTdhA mithyAtva..... (A.pa. pR. 4) . 2161 .. 2470 vimarzaH (= caitanyam) eva.... (I.pra.vi. 1/5/12) . 647 vimuktakalpanAjAlaM samatve.... (yo.zA. 1/41) . 1230' viratAsvabhidhAdyAsu yayA ..... (sA.da. 2/12) vR.) / ..... 1347 | virAyai kammaghaNammi..... (da.vai.8/64) 1347,1367 | viruddhadharmAdhyAsastu..... (jai. vi. ta.1/23) . 262 virodhoktau nanu smRtam (ka.ko. 3/3/16 pR. 459) 448, 2220 vivakSitena nava-purANAdinA .... (vi.A.bhA.2027 vR.) 1485 vivAdanirNayasAdhanaM (sa.ta.si.pa.la. pR.136 ) . vivAhasamayAdUrdhvaM, jampatyoH.... (tri.za. pu. 1/1/382) . 1766 vizadatarakAryasiddhau cA (nyA. ka. pR. 89) ..........1186 2535 ....581 1101 . 399 1952
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha * pariziSTa-12 * 2743 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha nayogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha viziSTakriyApariNatamatiH.....(a.ma.pa.180 vR.) ....... 2538 | vaizya-zUdropacAraM ca (ma.smR.1/16) .....................837 viziSTapadArthapariNAmasyaiva....(sa.ta. vyaktamithyAtvadhIprApti.....(gu.kra.7)..................... 2289 kANDa-1/kA.1/pR.64)....................1607 | vyaktamithyAtvadhIprApti.....(dvA.dvA.21/25) ............. 2289 viziSTamaryAdAvacchi .....(ta.sU.5/38 vR.pR.429)......1507 | vyaktA'vyakta-jJavijJAna.....(sA.kA.67 sA.ta.kI.) .... 2346 viziSTasamayodbhUta....(ta.sa.628) ........ .............1538 | vyaktibhyo jAtivaccaiva.. (mI.zlo.vA. vizuddhaH cittapariNAmaH.....(A.ni.bhAga-2/ vanavAda zlo. 76)...........................265 dvAdazavrata-1562 gAthAtaH uttaraM/pR.231)..1109 | vyajyate = prakaTIkriyate.....(ni.sA.15 vR.pR.37)... 2116 vizuddhasvarUpalAbhaH (dha.bi.8/38) .................... 2153 vya Jjakayoge sattA .....(na.ca.sA.pR.151)............ 1725 vizeSAtmakamevA'rthaM....(na.ka.8)........ .770 vyatireko vizeSazca.....(ta.sA.10).....................117 vizeSairuttaraiH sarvairnayA..(ta.zlo.vA.1/33/zlo.108) ....555 vyapagatajanana-jarA.....(da.ra.ra.2/3/vR.pR. 164) ........601 vizeSo'pi dvirUpo.....(pra.na.ta.5/6) .... .............127 vyavaharaNaM vyavahriyate vA .... vizeSyA'vRttyaprakArakAnubhavo.....(vai.sUtro.9/2/12).... 1946 __(sthA.3/3/192, vR.pR.258)...............770 vizvamekaM sadavizeSAt (pra.na.ta.7/16)............759,761 vyavahAra-nizcayau yaH....(pu.si.8)..................... 1073 vizvalakSaNA guNAH (ra.vai.sU.1/168) ...................111 vyavahAranayamatena tvanya....(utta.a.4/ vizliSTamiva pluSTa.....(yo.zA.12/12)............... 2466 niryu.192 bR.va.pR.200)................... 1250 viSamapyamRtaM jJAnAda.....(a.gI.4/21)................ 2329 vyavahAranayasamAzrayaNena tu...(ta.sU.5/37,vRtti-pR.428) .182 viSaya-viSayiNoH pRthaDni.....(ra.ga. vyavahAranayasya tu ......(sU.kR.zru.ska.2/ Anana-2 pR.187) .........................1989 a.7/sU.81/pR.426).......... ...774 viSayasyA'nigIrNasyA.....(sA.da.2/13)............... 1988 vyavahAranayA'bhiprAyeNa....(sU.kR.1/13/ viSayasyAnupAdAne'pyu...(2/221 vR.pR.226).......... 1989 niyu.125/pR.231)......................... 1232 viSayI = AropyamANo.....(kA.pradI.2/6) .......... 1991 vyavahAranayAt tu 'yat sat.....(syA.ra.5/8/pR.841) 2230 visayagahaNapariNAmato tu....(dha.sa.733)...............1284 | vyavahAranaye tu ghaTottara....(syA.raha.kA.1/pR.19)...... 1352 visiTThajAi-kula.....(sU.kR.zruta.2/a.2/sU.657) ......104 vyavahArastutiH seyaM.....(a.sA.18/125)............. 2024 visuddhayAe joyANa, ukkaDayAe..... vyavahAre suSupto yaH sa....(sa.ta.78)...................864 (sa.ka.bhava-9-pR.879) ......... 2427 vyavahAreNa karmabhiH saha.....(pa.kA.sa.27/vR.pR.53).. 2058 vIrya-dRSTi-sukha-jJAna....(a.ca.12/673) ........... 1642 vyavahAreNa tu jJAnAdIni....(a.bi.3/11)..............923 vIsasApariNayA NaM bhaMte....(bha.sU.za.8, vyavahAro dvividhaH....(A.pa.pR.20)..............918,1092 u.1, sUtra-312)............... 1312 vyavahAro'pi dvedhaa| sAmAnya....(A.pa.pR.8)............773 vuDDANugo viNIo.....(dha.ra.7)...... ..............2439 vyAdhimuktaH pumAn loke......(yo.dR.sa.187)...........447 vRttikSayo hi AtmanaH.....(pA.yo.1/17 vi.)....... 2542 | vyApAravattAsambandhena pramitivibhAja.....(sa.ta. vRttibhyAM deha-manasorduHkhe.....(vai.ka.la.9/246).......1916 si.pa.la.sa.pR.136)......................... 1952 vRttau ajJAtArthAvagAhI citi..... zaH parokSe samAkhyAtaH.....(a.e.nA.33)...............239 (yo.sU.1/7 yo.su.vR.pR.11)...............1950 | zakAraM zaGkaraM vidyAt.....(A.bhai.ka.e.bI.nA.45) ......239 vedaH, smRtiH AcArazca.....(mI.pari.prakaraNa-1/pR.3) 1949 | zaktayaH sarvabhAvAnAM.....(pra.la.346, ta.sa.1588) .....145 veyAvaccaM apaDivAi...(o.ni.532,pu.mA.419) ...... 2360 | zaktayaH sarvabhAvAnAM.....(sa.ta.1/1/pR.54, veyAvacce tivihe - appANammi.....(vya.sU.bhA.1/374) 2277 | u.pa.343 vR.pR.414)...... vai pAdapUraNe sambodhane.....(vi.lo.avyayavarga-48)....2145 - zaktayo'pi ca bhAvAnAM.....(mI.zlo.vA. vai hetau pAdapUraNe (ekA.nA.40)...................... 2145 zUnyavAda-254) ........... .........146
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha 353 zarAvAbhyAM bhavet prastha (bhA.pra. .583 pUrvakhaNDa-7/14/pR.372) 1052 2082 zarIra-rUpa- lAvaNya..... (a.sA. 18/124) 2024 2181 zaktA kRtyAzca..... .. (si.he. 5/4/35). zaktiH dvividhA prasiddhA..... (pa. la.ma. pR. 21) zaktirlakSma- vizeSo dharmo..... (paJcA. 1/48) zaktizca zaktimadrUpAd... (vA. pa. 3/9/62, bo. pa. da. 3) 159 zarIra-rUpa- lAvaNya-grAmA.... (jJA.sA. 18/5) zaktyanabhyupagame padArthasya..... (syA. zarIrasaMsargata eva santi varNAda.... (a.bi. 1/17) 1177 | zarIrasahacaraNA'vasthAnAditaH.... (vi.A.bhA.1576 vR.) .. 843 1983 zAnte manasi jyotiH..... (a.sA. 20/19) zAntodAttatvamatraiva..... (yo.bi. 186) 1865 2538 2744 ratnA. 4/11/pR.707) zakyasambandho lakSaNA ( ra. ga. Anana - 2 pR. 184) zatamASakebhyaH zatamASakA..... (syA.ka. la. 1/50, pR. 160 ) zanairuddharate pAdaM jIvA.....(sU.mu.115/7) zapati = artham.... (ka.prA.pustaka- 1/ gA. 14 ja.dha.pR.213) zapathamabhidhAnaM zapyate vA.... (sthA. 3/3/192, vR. pR. 258) zabda - RjusUtrayoH punaH.... ( A.ni. 789 hA.vR.) . zabda-bandha-saukSmya- sthaulya.... (ta.sU.5/24) zabda-varNa-rasa.....(na.ta.saM. 9) zabda - vidyut-pradIpAderapi .... (sa.ta. 3/69). zabdanayasvarUpaM tu idam,... (sU.kR. zru.ska. 2/a.7/sU.89/pR.426 ) zabdaparyAyeNa avikalpaH puruSaH...... (sa.ta. 1/34, vR.pR.440 ) zabdapRSThataH arthagrahaNa.... (Sa.kha. jIvasthAna. pustaka - 1/1-1-1 dha. pR. 87) zabdapradhAnA nayAH = zabda.... ( sthA. sU. 3/3/ sU. 192 bhAga- 1/ pRSTha-258 vRttiH) zabdapravRttinimittabhUtakriyA.... (pra.mI. 2/2/9) zabdabrahmaNi niSNAtaH.... (ma.bhA. zAM. parva a.232 / 30, a.270/2, tri.5/17, maitrA. 7/22, bra.bi.17) . * . 270 zAstreSu saMskRtAdanyada.... (kA. da.1/36 ) 2307 zivapadaM nityazri.....(zrIko.87) * zivamacalamarujamakSa.....(pA.ca. sargaH 8/ pR.161) . 795 zuklaM = pUrvagatazrutAvalambanena ..... (sa.sU. 4/4) zuddhIvAstikAye siddhatva.....vR. pR.77) . 793 zuddhataraparyAyAstikena... (sa.ta. 1/6/vR.pR.405). 1059 zuddhadravyaM sanmAtram... (pra.na.ta. 7/15) * 1704 zuddhadravyanirUpaNAtmako... (pra.sA. 2/97) . 635 zuddhadravyanaigamaH, (ta. zlo. vA. 1/33/37) . 1359 zuddhadravyamevArthaH prayojana..... ( A. pa. pU. 18) zuddhadravyAstikanayamate..... (ane. vya. naigamanaya - pR.61 ) . 794 zuddhanayAH = RjusUtra.... (vi.A. bhA. 1932 mala.vR.) . 2125 zuddhanayAH = nizcayanayA.... (pa. ka. bhA. 2637) zuddhaparyAya eva artha.... ( A. pa. pU. 18 ) . . 795 zuddhaparyAyarUpastadAtmA.... (a.sA. 18/86) zuddhapudgaladravyam avibhAgI..... (kA.a.237/ vR.pR.168 ) zuddhavyavahAraH = nimnatara.... (A.sA.pR.20) zuddhasadbhUtavyavahAraH yathA.... ( A.pa. pR. 9) zuddhasyaikAntenA''tmano na karma...... 936 805 . 790 zabdAd = vyAkaraNAt ... ( A.pa.pU. 18, kA.a.gA. 275/vR.pR. 198 ) . zabdAnAM svapravRttinimitta.... (pra.na.ta. 7 / 40 ). zabdo hi anekadharmake.....( nyA. ma. bhAga-2/pR.100 ) ....569 . 805 zaraNaM prapannAH pravrajyAdipratipattyA..... (pa.va. gA. 1351 svopajJavRtti pR. 578) = pRSTha 2422 2358 233 319 61 2133 . 332 . 759 1091, 2073 . 753 .632 . 164 972, 1058 1070 .700 1298 2211 777 826 1903 2432 (A.pa. pR.15, bR.na.ca.69 vR.) 2372 | zuddhA yogA re yadapi yatA..... (zA.su. 7/7) zuddhAzuddhadravyArthikena vibhAva.....(A.pa.pR.16, kA.a.gA.261/vR.pR.1987). zuddhA'zuddhaparamabhAvagrAhakeNa (A.pa. pR. 15, kA.a.gA.261/vR.pR.185). 2002 zuddhAtmatattvapraguNA..... (a. upa. 4/3) 2532 2501 zuddhAtmadravyamevAham, zuddha..... (jJA. sA. 4 / 2) 1957 2073
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-12 * 2745 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha 57 zuddhAnAM tu RjusUtrAdInAM....(vi.A.bhA.455 vR.) ..... 972 | sa evamabhisiddhe, paramabaMbhe.....(pa.sU.5/45) .......... 2270 zuddhAnAM tu nizcayanayarUpANAm....(vi.A.bhA.3370)...972 | sa khalu ayaM kAlo....(pA.yo. zuddhe'pi vyomni.....(jJA.sA.15/3)................... 1875 bhA.3/52 pR.416)........................ 1538 zuddhaiva jJAnadhArA syAt.....(a.sA.18/150)......... 2434 | sa ghaTo na mRdo......(pa.da.13/35) ...................450 zuddho dravyAstiko nayaH....(sa.ta.1/3/pR.272) 988,1077 | sa ghaTo no mRdo bhinno.....(brahmA.advaitA. pR.35)... 1810 zuddhopacAramizratvAllakSaNA.....(a.va.mA.2)..............1988 | sa ca zyAmo'thavA.....(a.ci. zubhA'dhyavasAyavizeSaiH.....(da.zu.4 vR.pR.7) ........... 2506 2506 - nA.mA.kAM.4/zlo.1308) .................. 1159 zubhA'zubhaM karma jJAnAgni.....(zi.dharmo.) ............... 2345 | sa dvibhedaH-dezaparikSepI....(ta.sU.bhA.1/35) .............719 zubhA'zubhaiH parikSINaiH karmabhiH...(na.mA.2/20) .........909 | sa dvividhaH-vibhajana....(na.ca.sA.pR.194) ...............776 zubhaikA''lambanaM cittaM.....(yo.bi.362)............... 2421 | sa mukhyo vyavahArAtmA....(pA.ca.ma.5/115) ......... 1559 zuzrUSA zravaNaM caiva grahaNaM.....(a.ci.3/310, sa me cirAyA'skhalitopacArAM....(ra.vaM.5/20)..........836 kA.nI. sA.4/21).......... | sa vyAbAdhA'bhAvAt sarvajJa.....(vi.A. zuSkatarkAdikaM kiJcid.....(a.sA.6/4).............. 2482 | bhA.1992 vR.uddhR.) .......... 1820 zUnyaM cet ? susthitaM....(zA.vA.sa.6/58)..........1193 | sa hi aSTakarmapudgala.....(vi.A. zeSeSu = nizcayanaya-vyavahAra....(vi.A. bhA.1570 mala.vR.).......... ............. 2095 bhA.3587 mala.pR.)........................1014 | sa hi tredhA pravartate....(A.mI.pari.10 zrad iti satyanAma.....(ni.vi.daivatakANDa zlo.104 a.sa.vR.).......... ........717 9/3/31/pR.425).... 1110 | sa-parapariNAmaheU apadesiyaM....(Sa.kha. zraddhA = ruciH (ta.zru.1.1/2)....................... 1109 ___ pustaka-3/1-2-1/dha.pR.3) ... ||1-2-1/dh.pR.3) ................ 1552 zraddhAnaM = pratyayA...(ta.sU.1/2 bhA.pR.32) .......... 1109 .......1109 | saMgaha-vavahArANaM paccAsanna.... zraddhAnazabdavAcyaH arthaH.....(ta.rA. (vi.A.bhA.3392)......... ..1011 vA.1/1/8 pR.19)........................1109 | saMgahaNaM saMgiNhai saMgijjhate.... zrayate suvarNabhAvaM siddha....(yo.zA.12/11)........... 2532 (vi.A.bhA.2203)....... zrutajJAnI dravyataH paJcAsti...(vi.A.bhA.553 vR.)...1532 | saMgahiya-piMDiyatthaM saMgaha....(A.ni.756)...............756 zrutabhedA nayAH sapta....(la.tra.67) ........ | saMjogamUlA jIveNa pattA...... zrutAvAptau mUlopAyatvAd....(vi.A.bhA.561 mala.vR.) 2362 (ma.pra.pra.17, A.pra.pra.27) ................ 2185 zrutvA matvA muhuH smRtvA..... saMtANAto aha so.....(dha.sa.235) .................. 1755 (a.sA.18/177)............ ...... 1939,2578 saMtANiNo na bhiNNo jai.....(vi.A.bhA.2398).... 1753 zreSTho hi jJAnayogaH (a.sA.15/56)................. 2261 | saMtANo u avatthU (pa.li.80)....................... 1755 zvetadravyakRtaM zvaityaM bhittibhAge.....(a.sA.18/27) .... 2105 saMbhinnaM pAsaMto logama....(A.ni.127)............... 1530 zliSTaM sthira-sAnandam (yo.zA.12/4)................. 2411 saMyatAni na cAkSANi.....(vI.sto.14/2) ............ 2540 zleSayanti AtmAnam....(A.ni.14 pR.20)............848 saMyogavadvRttisattAvAntara....(la.mA.).......... .. 1390 SaTsthAnapatitavRddhi-hAni....(sa.sA.A.415, zaktinirUpaNa- saMvAdipravRttijananayogya.....(bra.vi.)..................... 1951 17, pR.612)................. ..............1667 saMvegaM vinA lokaraJjanA.....(a.ma.pa.181 vR.) ..... 2484 SaD bhAvavikArA bhavantIti..... saMvegabhAviamaNo, sammatte.....(pu.mA.120)............ 2440 (ni.bhA.1/1/khaM-3/pR.9-10) ............. 1128 saMzayAdivinirmuktA..(zai.pa.pari.1).......................1951 SaDguNahAni-vRddhisvabhAvA...(na.ca.sA.pR.131)..........1668 | saMzleSasahitavastusambandhaviSayaH....(A.pa.pR.20).........929 SaDvidhA sA prAkRtiH ca....(Sa.bhA.ca.26)........... 2359 | saMsaTThamasaMsaTThA uddhaDa taha......(pra.sAro. 739) .......... 15 .........756
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-12 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha ......... 938 ......... 775 saMsargAbhAvo'nyo'nyAbhAvazca... (na. vA. pR. 1) 1682 | saGgraha - vyavahAra - RjusUtra.... (pra. sAro. 848 vR.) saMsAraH putra- dArAdiH puMsAM... (yo.sA. prA. 7/44). * 11 saGgrahagRhItavastubhedAntareNa.... (nayaca.sA. pR. 194) saMsAratthA ya siddhA ya.... ( utta. 36 / 48 ) 1019 saGgrahagRhItArthAnAM bhedarUpatayA.... (pra.mI. 2/2/5) .......769 saMsAratthA rUvA, kammavi..... (go.sA. jI. kA. 563) ... 1869 | saGgrahaNaM = sAmAnyarUpatayA... (na.ca. sA. pR. 189) 755 saMsAraviSayAtItaM muktAnAmavyayaM.... (ta.sU.kA. 23) saMsArAsAratte sAratte ceva (dha.sa. 541, da.vai. 4/10) 2330 saMsAriNa AtmanaH karmaNA..... 20 saGgrahaNaM bhedAnAM saGgRhNAti ..... ( sthA. 3/3/192, vR. pR. 258 ) saGgrahanayA''kSiptAnAm arthAnAM.... (Sa.kha. pustaka- 1/1-1-1/pR. 84) 2746 (sU.kR. 1/1/1/14 pR. 21 ) saMsAriNAM ca siddhAnAM ..... (a.sA. 18/155) saMsAriNAm asumatAM sadA..... (sU.kR. zru.ska. 2/a.5/sU.15/pR. 378). saMsAriNo jIvasya zarIreNa..... ............1921 (vi. A. bhA. 45 vR.) saMsArI karmaNA yukto..... (yo.sA. prA. 7/26) saMskArojjvalanArthaM hitaJca .... sakalakarmakSaya....(hi.mA. 15/vR. pR. 24) sakalakarmabandhAd vini.... (a.sA. 7 / 25 vR.) sakalakarmavimuktasya jJAna... * gAthA - 53 / pR. 181) saGkalpamAtragrAhiNo naigamasya saGgrahastu saMstArakArUDha....... (na.ra. pR.70) . 632,710 saGgrahAdiH nayaH, tacchA.... ( A.mI. 107, a.za.bhA.pU. 688) (ya.ve. u.bhA. 1/21). saMskRtaM prAkRtaM tasyA....(vA.a.2/1) 2357 saMskRtAt prAkRtaM miSTam,... (ku.ma.vyA. 596). sae gehe palittammi kaM dhAvasi.... (R. bhA. 35 / 14 ) . 2560 341 854 (pra.na. ta. 7/53 syA. ratnA. pR. 1070) saGkalpo nigamaH tatra.... (ta. zlo. 1/35 / 32). saGkoca-vikAsAvasthAzrayaH.... ( ) 2050 2005 1903 1634 2358 (ta.sU.10/3 hA.vR.pR.515) 1331 sakalanayagrAhakaM pramANam.. (na.ca. sA. pR. 218 ) ... 1089, 1944 sakalanayArthapratipAdakatA..... (dra.gu.pa. rA. 4 / 13 sta. pR. 505) 1944 1946 sakalavastugrAhakaM pramANam..... (A.pa. pR.17) sakalAdezasvabhAvaM pramANa (pra.na.ta. 7/53 syA. ratnA. pRSTha 1069-1073) 551 2517 sakRdAvartanAdInAmatAttvika..... (yo.bi. 370). sakkayA pAgatA ceva....(sthA. sU. 7 / 639 pR. 430 ) ... 2357 sattAniyogamhi jamatthittaM uttaM....... sakkayA pAyayA ceva.... (anu. dvA. sU. 260 2357 .818 saGgrahAdezca zeSeNa.. (ta. zlo. vA. 1/33 / zlo. 107) 555 saGgrahe vyavahAre vA.... (ta.sU.1/34 ta. zlo. vA. na. vi. 38). 1012 . 758 saGgraheNa gRhItAnAmarthAnAM.... (ta.zlo. 1/33/58 ) ....... 770 saGgraheNa gRhItAnAmarthAnAM.... (ta.sU.1 / 33 sa. si. vRtti) .. 770 saGgraheNa gocarIkRtAnAmarthAnA... (pra.na.ta. 7 / 23) 769 saGgraho dvividhaH / sAmAnya.... (A.pa. pR. 8) sacitte vi kAe (bha.sU.13/7/495) sacetanA'cetanaM dravyaM.... (vi. A.bhA. 2031) saccidAnandamanantaM.... (jA. da. 9/5) sajjAtye ca.. (ekA. nA. 9) sajjhAya-jhANa-tava-osahesu.... ( .... (A.ni. 1504) saJjAyate nArakika.... (tri.za.pu.1/3/575) satta mUlanayA pannattA.... (sthA. 7/552, anu. sU. 606 ) .. 940 sattaM jo Na hu maNNai..... (bR.na.ca.50 ) 1716 sattA sattvaM sad.... (paJcA. 1/143). ............95, 1641 sattAamukkharUve uppAda.... (na. ca. 29, dra. sva.pra. 201 ) .....699 sattAkhyaM mahAsAmAnyaM.... (vi. A.bhA. 2205 vR.) sattAgauNatvenotpAda-vyaya.... (A.pa. pR. 7) ....841 . 756 . 700 (dha.1/1-1-7/158/4). sattAmattasarUvaM aNaMtANedaM paramapayaM (sa.ka.bhava-9-pR.977) . 496 sattAsApekSasvabhAvanitya.... (kA. a. 270 vR.) . 716 sattAsApekSasvabhAvo.... . (A.pa.pU. 7) 1390 | sattAsApekSasvabhAvo'.... ( sa.na. pra. pR.50 ). 757 . 770 1007 .......... 2006 1601 . 381 1860 1634 10 1935 .......... 704 .702 . 702
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ H * pariziSTa-12 * 2747 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha sattvaM sakalavyaktyanugataM vyaJjana..... | saptadharmAtmakatvabodhakatA.....(ta.vR.1/6 (syA.ka.7/23/pR.151) ................... 2126 vR.pR.158).................................. 1944 sattvA'sattvAdyupetArtheSu .....(nayo.2) ...... ...............606 saptabhAparikaritaparipUrNA.....(gu.ta.vi.1/52 vR.) 524,1944 sattve nivizate'paiti.....(vai.ma.bhA.4/1/44) ............112 saptabhaGgAtmakamapi ca....(gu.ta.vi.1/52 vR.)............541 sattheNa sutikkheNa vi....(bha.sU.6/7/ saptabhaGgyAtmakaM vAkyaM .....(nayo.6)..................1944 sU.247/pRSTha-275 a.dvA.sU.343, saptaite niyataM yuktAH....(na.vi.40) .................... 1037 jyo.ka.73, bR.sa.290).. .......... 1328 | sabbhAvaM khu vibbhAvaM davvANaM....(dra.sva.pra.18) ....... 2179 satparyAyeNa vinAzaH prAdu....(nayopadeza sabbhAvo hi sahAvo guNehiM....(pra.sA.96)............ 2126 zlo.17 vR.uddhR. pR.144)................. 1352 sanbhUyamasanbhUyaM uvayariya....(na.ca.15, dra.sva.pra.187)..818 satyaM jJAnamanantamAnandaM....(sa.sA.4)......................381 sabbhUyA'sabbhUe uvayarie....(na.ca.16, dra.sva.pra.188).818 satyAM ca kArya-kAraNatAyAM.....(si.vi.4/3/ samagrakarmA'pagamAdananta.....(a.ta.2/41).................591 svo.vR./bhA-1/pR.240).................... 1758 | samabhAvo sAmAiyaM taNa.....(pa.11/5)................ 2562 satyAm api bhAvAnAM vRtti....(ta.sU.5/22 si.vR.) 1603 | samayakSetre ye kecana...(bha.sU.25/3/733 vR.pR.870) 1632 satsAmIpye sadvadvA (si.he.za.5/4/1)...................738 samayavyavahAraH hi saJca.... sadAnandamayaM zuddhaM....(pa.pa.13) ..........................719 (bha.sU.10/1/394, vR.pR.494) .......... 1620 sadupAyazca nA'dhyAtmAdanyaH.....(yo.bi.71)........... 2510 | samayA ti vA AvaliyA...(sthA.2/4/106) 1493,1623 sadeva sarvaM ko necchet ?.....(A.mI.15) .......... 1721 samayAdikAlaH teSu....(bha.sU.5/9/sU.226/pR.248).. 1608 sadaiva sahavartitvAdvarNa-gandha..... samayAvaliya-muhattA diva....(A.ni.663).............1613 (anu.dvA.sU.225, vR.pR.153) ............. 2085 | samayo vartamAna eva....(pi.ni.58,vR.pR.24) .......... 1615 sad dravyalakSaNam (A.pa.pR.1)........................ 1388 samavAyA saMbaMdho tesiM.....(dha.sa.481) ...............1776 sabaMdhayAraujjoo pabhA....(utta.28/12,na.ta.11) .....1698 samavAyI tu nizceSTaH.....(ca.saM.1/51).................110 saddatthapaccayao saMto bhaNiA....(na.ca.63) ............899 samastadvandvavarjitamavyA....(mA.pa.318) .................. 1073 saddavvAdicaukke saMta....(na.ca.25,dra.sva.pra.198) ........662 | samastavastuvistaravyApinI mahAsattA...(ni.sA.34) ........765 saddArUDho attho atthArUDho....(na.ca.41, samastasvabhAvaparyAyA''dhArabhUta....(na.ca.sA.pR.162).... 1797 dra.sva.pra.214)........... ................798 samAdhAnaM samAdhiH (A.ni.caturvizati-6/pR.409).... 2258 sadujjusuyANaM puNa nivvANaM....(A.ni.789) ..........1059 | samAdhirnandanaM, dhairya dambholiH ...(jJA.sA.20/2)........ 1074 saddhA khamaM Ne viNaittu.....(utta.14/28) .......... samAnajAtIyadravyAntarAdeva....(sa.ta.3/38) ............. 1322 sadbhUtavyavahAreNa guNa.....(A.pa.pR.15, samApattiriha vyaktamAtmanaH...(a.sA.15/59).......... 2386 kA.a.261 vR.pR.185) ...................1980 samApattisaMjJakA'saGgAnuSThAna....(dvA.dvA.2/25/vR.pR.121) 2376 sadbhUtavyavahAro'pi dvividhaH,....(A.pa.pR.20)............920 sambandhAnAtmano janturyAvataH....(tri.za.ca.3/5/103)...880 sadvizeSaprakAzako vyavahAraH (syA.bhA.pR.3)............ sambandhizabdAnAm ekAMzasya....(sU.kR.zru. santatA'dhyayanaM vAdaH paratantrA.....(dra.gu.sa. ska.2/a.5/sU.17/pR.379) .............. 1677 mizravargaH-46-pR.108)........................121 sambhava-vyabhicArAbhyAM vizeSaNa...(bR.A.vA.pR.2012) 2012 sapta cittadhAtavo dharmadhAtu.... sambhava-vyabhicArAbhyAM syAd..... (a.dha.dI.1/38 vi.pra.)...... 1682 (ta.vA.1/3/38 pR.208)................. 2012 saptadharmAtmakatvabodhaka......(ta.sU.1/6/ sambhave vyabhicAre ca vizeSaNaM.....(he.bi.TI.pR.61) .. 2012 yazo.vR.pRSTha.158).......... .......533 | sambhinnamiti dravyaM gRhyate....(A.ni.127 hA.vR.)....1530 pAe....
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22) ........... 2748 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha sammakiriyAe je puNa.....(u.pa.192) ............ sarvajJazAsanasamunnatisAvadhAnAH.....(sa.ko.1/78) ....... 2429 sammatta-NANa-dasaNa....(pa.pra. sarvajJo bhagavAn yo'....(yo.zA.9/12)............... 2379 gAthA 61 vRtti uddhRteyaM gAthA) ......... 94 sarvajJo'pi svakevala....(Sa.da.sa.zlo.57 vR.)...........418 sammatta-nANarahiyassa nANa.... sarvatra nindAsantyAgaH.....(yo.bi.127) .............. 2443 (vi.A.bhA.414) ........ 1235 sarvathA kSaNikatve pUrvasya,....(sU.kR.zru. sammattadaMsI na karei.....(AcA.10/3/2)............ 2444 ska.2/a.5/sU.30 vR.pR.383) ........... 1747 sammattapariggahiyaM sammasuyaM...(vi.A.bhA.879) ...........439 | sarvathA caitanyamevetyukte.....(A.pa.pR.14) .............. 1857 sammattammi u laddhe palia...(vi.A.bhA.1222, sarvathA na gamo yasmAt sarvathA.....(ta.ni. bR.ka.bhA.106, pra.sAro.1384, prA.stambha 36/pR.712) .................... 1999 zrA.pra.390,pa.va.919).... 2452 | sarvathA nirupadravo.....(zA.su.8/geya-2 vR.).............143 samyak = padArthAnAM....(sU.kR.zru. sarvathA yogyatA'bhede tada.....(la.vi.pR.32) ........... 1829 ska.2/a.7/sU.81/pR.426) ................766 | sarvathA'mUrtasyA'pi tathAtmanaH....(A.pa.pR.14) ........ 1867 samyaganubhavasAdhanaM pramANam (nyA.sA.1/pR.1).......... 1947 | sarvathA'zuddhaikAnte'pi tathAtmano...(A.pa.pR.15).......1902 samyagarthanirNayaH pramANam..(pra.mI.1/1/2) 383,1055,1942 | sarvathA kRtakRtyazca sUkSmo....(bra.si.sa.27)............809 samyagjJAna-kriyAyAM kRtsna.....(pra.na.ta.7/57) ........ 2294 | sarvathaikAntena sadrUpasya na.....(bR.na.ca.69 vR.pR.36) .1720 samyagjJAnaM prmaannm| svArthavya.....(pra.pa.pR.1) .........1945 | sarvadravyavarttanAlakSaNaparyAye eva...(Sa.na.pra.pR.4) .........1489 samyagjJAnapUrvikA sarva (nyA.bi.1/1) ................. 2347 | sarvadravyasvabhAvA''dIpanA....(anu.dvA.hAri. samyagdRzo vizuddhatvaM.....(a.sA.18/151) ........... 2434 TIkA. pR.41).............................. 1469 samyag jJAnaM pramANam (nyA.dI.pra.3) .................. 1946 | sarvadvandvavinirmuktAH sarva.....(zA.vA.sa.11/53, samyagdarzanasya samyagjJA..(dha.sa.65 vR.pR.377) ........ 2489 upa.bha.ka.8/237)............ .....629 sayalapavaMcarahiyaM sattAmatta....(sa.ka.bhava.9/ sarvadvandvavimuktAnAM siddhAnAmeva..... pR.894-bhAga-2)............................ 2372 (vai.ka.la.9/244) ... 2020 sayogibhavatthakevalanANe duvihe..... sarvanayamatAni api.....(A.ni.144 pR.72) ........... 610 __(sthA.2/1/60, na.sU.85) ................ 2157 | sarvanayasamUhAtmakatvAd jinamatasya sarAgaM jIvamAzritya.....(yo.sA.prA.2/31)............. 2045 (vi.A.bhA.gA.60 vR.)...... sarvaM khalvAdIpa.....(a.sa.vivaraNa, sarvanayAtmakaM hi bhagavadvacanam.... pari.3, zlo.58, pR.282)................1118 (vi.A.bhA.2321 vR.)....................1251 sarvaM tritvaM, dravya.....(ta.sU.1/35 bhA.) ...............121 | sarvanayAtmake bhagavatpravacane yatho..... sarvaM vastu pratikSaNaM...(pA.yo.sU.3/52 vR.) .......... 1538 (upa.raha.42 vR.)................... 1064,2448 sarvaM vastu sapta......(sU.kR.zru. sarvapadArthAnAM sattva-jJeyatva......(sU.kR.zru. ska.2/a.5/sU.11 pR.376)................557 ska.2/a.5/sU.10/pR.376) .............455 sarvaM vasta svAtmani eva.....(ana.dA.145/va.pa.207)2570 | sarvapramANa-sarvanaya....(dha.sa.zlo.22/7.pra.66) ........1644 sarvaM hi vastu vyaJjana.....(A.mI.70/ sarvabhAveSvanityatve, nihita.....(tri.za.pu.1/1/380).. 1765 a.sa.vR.bhAga-2/pR.550)................... 2171 | sarvamanekAntAtmakam (nyA.ku.pR.368).................. 1721 sarvakarmakSayAdeSa sarva...(vai.ka.la.9/1077)............ 1358 | sarvamasti svarUpeNa pararUpeNa..... sarvakarmA'pagamA''virbhUtacaitanya.... (jai.syA.mu.1/27, syA.ra.1/16, ___(sa.ta.3/63/pR.737) .................... 1443 pra.mI.vR.1/1/16, syA.ma.kA.14, sarvakarmojjhitaH siddhaH.....(vai.ka.la.7/483) ......... 2128 syA.ka.la.8/10) .......................... 1964 ..2026
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ .........2237 5 .3. * pariziSTa-12 * 2749 dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakaNikAgata sAkSIpATha pRSTha sarvamasti svarUpeNa pararUpeNa..... savvadavvapajjAyA samAsatA.....(na.sU.34/ (bha.sU.1/3/32/pR.55).................... 1721 akkharapaDala-pR.53 cU.) ........... sarvameva vastu tAvat.....(vi.A.bhA.2180 mala.vR.)...187 | savvadavvANa avakAsadANa....(anu.dvA.sU.132 sarvameva vastu saparyAyam....(vi.A.bhA.2676)..........184 cU.,pR.180) .......... ......... 1469 sarvavyaktiSu niyataM kSaNe.....(sU.kR.vR. savvadakkhavimokkhaM mokkhaM (ma.ni.3/pR.65) ............632 1/1/1/16 samuddhRtamidaM padyam)........... 1739 | savvanayamayaM jiNavayaNa.....(vi.A.bhA.72)............ 2241 sarvasyA'pi samaye samaye...(vi.A.bhA.3374 vR.)...1329 | savvabhAveNa savvahA gIyatthehiM..... sarvahitAvahA samApattiH canda....(gu.ta.vi.1/39 vR.) 2385 (ma.ni.6/305/pR.181) ................... 2563 sarvA''bAdhArahitaM paramAnanda.....(So.pra.15/16).........619 savvamalogAgAsaM....(go.sA.jI.kA.587)...............1477 sarvAtmakaM tadekaM syAda.....(A.mI.11)............... 1809 savvassa kajjakalAvassa...(dha.12/4,2,8,3/180/3)..295 sarve paryAyAH khalu kalpitAH....( )...................961 | savvassa kevalissA jugavaM....(A.ni.979, sarve bhAvA nizcayena.....(a.bi.1/22) .............. 2570 vi.A. bhA.3096)........................1288 sarve'pi tIrthakAH paraspara....(sU.kR.zru. savvAo laddhIo jaM.....(vi.A.bhA.3089)......... 2284 ska.2/a.6/sU.12/pR.392) ................354 savvANa payatthANaM NiyamA....(tri.pa.4/281) .........1557 sarve'pi nayAH pratyekaM.....(sU.kR.2/7/81 pR.427) ...610 / savvANa sahAvANaM atthittaM..... (dra.sva.pra.248)......1967 sarve'pi pudgalAH karkara....(jJA.sA.20/2 vR.) ........ 1075 savvANaM davvANaM davvasa.....(kA.a.236).............1818 sarveSAM padArthAnAM ye.....(na.ca.sA.pR.171) ............ 1837 | savvANaM davvANaM pariNAma....(kA.anu.216) ..........1553 sarveSAM yugapat prAptiH....(Sa.sa.zlo.57 savvuttamasokkhaM (ma.ni.3/pR.61).........................864 bRhadvRttau uddharaNam)........... 364 savve vi NayA miccha.....(sa.ta.1/21)..... 1065,1089 sarveSAm... uttarato meruH (ta.sU.3/10 bhA.)......... savve vi ya savvannU savve....(vi.pra.19/19).......... 285 sarvaiH eva hi ekaikAMzagrAhibhiH.... savve sarA niyaTuMti.....(AcA.5/6/171) .... 485,2522 (vi.A.bhA.1039 mala.vR.) .................547 | savve siddhasahAvA ....(ni.sA.49)......................710 sarvo'pi svasvabhAve eva.....(anu.dvA.sU.vR.pR.208)... 2409 | savvesa'NuggahaTThA itaraM....(pa.ka.bhA.1159) ............ 2357 sarvopAdhivizuddhasvAtmalAbho....(a.vya.pR.7)............ 1317 savvesiM atthittaM Niya-.....(dra.sva.pra.147) .......... 1963 savicAramattha-vaMjaNa-jogaM.....(dhyA.za.78)................ savvesiM khaMdhANaM jo.....(pa.sa.77) ................... 2060 saviyAraM = saha vicAreNa.....(dhyA.za.78 vR.)......... 62 | savvesiM davvANaM avayAsaM ....(bhA.sa.308).......... 1469 savvaM kira paDivAi.....(o.ni.532,pu.mA.419) .... 2278 | saha AkAreNa = vizeSAM.... savvaM ciya paisamayaM....(vi.A.bhA. (sthA.2/2/112/vR.pR.158) .............. 1284 544 + 3425) .................... 1124,1300 | sahacaraNa-sthAna-tAdarthya....(nyA.sU.2/2/61)............728 savvaM ciya vibhava-bhaMga.....(vi.A.bhA.1843) .......1152 sahacaraNAd - yaSTikAM....(nyA.sU.2/2/61)............728 savvaM ciya savvamayaM...... (vi.A.bhA.1602) .........408 | sahajam avikRtam Atma.....(upa.raha.198 vR.)..... 2568 savvakammAvagamo mokkho (ni.bhA.10/ sahajAdo rUvaMtaragahaNaM jo....(bR.na.ca.64)............ 1896 cU.pR.7-pIThikA)...... sahabhAvidharmavAcakaguNa.....(ane.vya.pra.pR.76) ............209 savvaNNu sabbadarisI.....(pa.va.2700)...................156 | sahabhAvino guNAH, krama....(sa.ta.2/1/pR.478)...... 1658 savvaNNU savvadarisI.....(saM.ra.zA.9712).............. 2133 | sahabhuva jANahi tAi~ guNa....(pa.prakA.57)............ 1658 savvattha uciyakaraNaM, guNANurAo....(pu.mA.111)..... 2428 | sahabhuvo guNAH, kramavartinaH....(A.pa.pR.10) ......... 1658 savvattha saMjamaM, saMjamAo....(o.ni.46) ............... 37 | sahavartino guNAH.....(A.ni.978 vR. + savvatthovA paDhamasamayasiddhA....(jIvA.bhAga-2/prati 9/ prajJA.1/2/sU.247)...........................118 udde.1/sU.272)............ ..............1297 / sahavartinaH = guNAH....(pra.pa.2/sU.54/vR.pR.110)... 1659 50.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 2750 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha sahavAsyeva jAnAti.....( )........................... 2307 | sAmaNNaM tivihaM- mahAsAmannaM....(utta. sahavidAM = rUpa-rasAdi....(si.vi.6/41 bR.vR.a.3/niryu.gA.174/pR.172)............764 vR.pRSTha-441)................................ 1658 | sAmanna-visesANaM jaha vegA...... sahaiva syAt kisalaya-kalikA..... (vi.A.bhA.1374)......................... 1800 (lokaprakAza sarga 28/23) ...............1501 | sAmannamaha viseso paccuppaNNaM....(vi.A.bhA.3586)...1001 sahotpannA guNA dravye....(jai.vi.ta.8).................. 1659 | sAmAnya-vizeSayoH kathazci.....(da.vai.1/1/ sA (lakSaNA) dvividhA.....(vai.si.la.ma. ni.52 vR.pR.134) ................. 1803,1847 lakSaNAnirUpaNe pR.123) ...... 1985 | sAmAnya-vizeSAtmakasya....(sU.kR.zru.ska.2/ sA ca lakSaNA.....(pa.la.ma.pR.17) ..... ... 580 a.7/sU.81 vR.pR.426).....................716 sA nirupamaM sukham (dha.bi.8/40).. ...... 2153 | sAmAnyaM khalu lakSaNamupa....(pra.ra.194) ............... 1700 sA vAsanA kiM kSaNebhyo.....(sU.kR. sAmAnyaM trividham....(vi.A.bhA.2493 vR.)............765 vR.1/1/1/18-pR.26)....... 1756 | sAmAnyaguNAdayo'nvayarUpeNa....(A.pa.pR.18) .............658 sA vi hu vAsaMta.....(vi.A.bhA.1677) ............ 1757 sAmAnyamAtragrAhI parAmarzaH.... sA vRttirvyaJjanA nAma.....(sA.da.2/13) ...............582 (pra.na.ta.7/13, syA.bhA.pR.3)...............756 sA zabdAnnigamAda..(ta.zlo. sAmAnyam anvayinam aMzam.....(sU.kR.zru. __ vA.1/33/zlo.106) ........................555 ska.2/a.5/sU.3/pR.372) ................ 1741 sAMsiddhikamidaM jJeyaM samyak...(yo.bi.275) ........... 1829 | sAmAnyam utsargaH anvayaH.....(ta.sU.5/38/rA.vA.4)..119 sAi-apajjavasANaM niruva....(ja.ca.16/666) ...........934 sAmAnyavattve sati.....(nyA.si.mu.86)...................109 sAimaNaMtaM kAlaM tattha.....(A.pa.924)............... 1840 sAmAnyavastusattAsaGgrAhakaH....(na.ca.sA.pR.189).........762 sAkSAtsambandhena indriya....( ) ........................ 1391 sAmAnyavAn acalanAtmakaH.....(ve.ko.pR.449) .........111 sAkSAt saGketitaM yo.....(kA.pra.2/7) ..................597 sAmAnyavAn asamavAyi.....(gau.ta.bhA.pR.25) ...........109 sAkSAdatIndriyAnarthAn dRSTvA.....(yo.bi. 425) ....... 2560 sAmAnyA''bhimukhyena grahaNaM.....(na.ca.sA.pR.190) .......763 sAGkhyamate nityakAlasya tattvA.... sAmprataM nayAH, te cA....(sU.kR.zru. (sA.kA.2, bhA.pR.20) ..................... 1537 ska.2/a.7/sU.81/pR.426) ................941 sAdikamanantamanupama.....(pra.ra.289)....... .............249 | sAmprataM nayAH / te ca.... sAdikamanantamanupamamavyAbAdhaM svabhAvajaM..... (sU.kR.1/16/4/pR.266).................. 1015 (yo.zA.11/60, Sa.da.sa.177) ........... 2302 | sAmyaM vinA yasya tapaHkriyA.....(a.upa.4/13) ..... 2478 sAdinityaparyAya eva arthaH....(A.pa.pR.18)............ 695 | sArvalaukikAnubhavasvArasyena.....(zA. sAdinityaparyAyArthikaH....(A.pa.pR.7)..... ...............696 vA.sa.5/12/pR.43)........................ 1185 sAdisAnta-sAdhanantA....(na.ta.pra.gA.6/vR.pR.27)....... 1484 | sAvajja'NavajANaM....(ma.ni.3/120/pR.90) ........... 2533 sAdRzyaM tadabhAvazca tadanyatvaM.....(bhA.ci.pR.117, sAvayavam AkAzam, himavada.....(sa.ta. bra.sU.1/1/4 zA.bhA.ra.pra.vR.182) ........ 1859 bhAga-5/kA.3/gA.33 vR.pR.642) ......... 1894 sAdRzyAtmakaH zakyasambandhaH.....(nyA.si.ma.4/pR.10). 1984 | sAsayasukkho dhuvvo mukkho (zrA.pra.389)...............930 sAdhanAzrayA'vyatiriktatve.....(sarva.da.sa.akSa. pR.235) 1948 | sAsayasokkhaM sayA....(dharmo.mA.77/26/pR.262) .......862 sAdhuM pradhAnakAraNam AdhAya....(sU.kR.2/5/8 vRtti) ... 34 | sAsayasokkhamaNAbAhaM, roga.... sAbhAvio vi samudayakao....(sa.ta.3/33)......... 1316 (ma.ni.2/3/121/pR.34).................. 2068 sAmaNNa visesA vi ya.....(dra.sva.pra.17)............ 2221 | sAsayasokkho tao mokkho (pa.va.1066)........... 2010 ...si .ta.
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2751 * pariziSTa-12 . dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha sAssatasokkhaM dhuvaM mokkhaM....(dha.sa.1376) ............ 560 | suI jahA sasuttA, na.....(utta.29/ siMhaniSThakrauryasajAtIya.....(bhA.ci.pR.58)............... 1919 AlApaka 61, ca.ve.83, sijhaMti caraNarahiyA daMsaNa....(A.ni.1173)........1395 bha.pa.86, A.pa.482)..................... 2277 siddha tti ya buddha tti.....(au.sU.44/ sukke jhANe cauvihe.....(bha.sU.za.25/u.7/sU.803) ... 60 gAthA-20/pR.116, pra.sU.2/211/ sukha-duHkha-jJAnopayoga....(A.ni.1057 gAthA-178,de.305,A.pra.178) ........... 2183 gAthAyAH bhASye-195 gAthA vR.)..........1638 siddhaH, buddhaH, anantaiH....(ja.ke.ca.sarga-14) ...........356 | sukhamAlAdanAkAraM vijJAnaM....(sa.ta.7.2/1/ siddhakSetre vimale. janma.....(pra.ra.288)......... pR.478, syA.ra.1/16/pR.179, siddhattaNeNa ya puNo....(sa.ta.dvi.kA.2/36)........... 1275 syA.ka.la.5/12/pR.56, nyA.vi.TI. siddhasya anantajJAna-darzana.....(vi.ma. 1/115/pR.428, si.vi.vR.1/25/ bhAga-2/gA.60 vR.pR.588) .................. 218 pR.113 samuddhRtaM) ........... ......... 1187 sukhAya tu paraM mokSo.....(zA.vA.sa.9/12, siddhasya suho...(au.44/gA.15, tI.pra.1249, upa.bha.pra.ka.prastAva-7/bhAga-3)............. 2596 pra.2/sU.211/gA.173, de.pra.300, sukhino viSayA'tRptA nendro....(jJA.sA.10/8)......... 2206 A.ni.982,vi.pra.20/6,sa.ka.bhava-9 pR.888 gAthA-1038) ..................... 1871 suttattho khalu paDhamo (vyA.pra.za.25/3/731, ___ naM.sU.12, bR.ka.bhA.209, siddhA gatiM paDucca....(bha.sU.6/3/234) ...............695 pa.ka.bhA.2374, A.ni.24) .............. 2363 siddhA NaM avIriyA (bha.sU.1/8/70/pR.94)..1703,2136 suttA amuNI, sayA.....(A.1/3/106).............1906 siddhA bhagavaMto sAdIyA.....(pra.sU.2/211/pR.78)......485 sutte jIvA'jIvA samayA...(vi.A.bhA.2033) 1543,1618 siddhA bhavaMti asarIrA....(pra.sU.36/2176/pR.446)...376 sutyajaM rslaampttym.....(a.saa.3|7) ................ 2301 siddhA siddhagatiM paDucca.... suddhaM tu viyANaMto suddhaM.....(sa.sA.186)............. 1907 (bha.sU.6/3/sU.235/pR.254).............1275 suddhaM suddhasahAvaM appA.....(bhA.prA.77)................ 2003 siddhA'siddhasAdhAraNa.....(a.sa.pari.1/kA.11/pR.168)..749 suddhaM susAhumagaM kahamANo.....(gacchA .pra.32).......... 2336 siddhAtmani kevalajJAnasya....(na.ca.sA.pR.157)..........1292 suddhanayA nivvANaM saMjamaM....(vi.A.bhA.1132) . 972,1058 siddhAnAM puNyA'puNyA....(ta.sU.5/17/ suddhammi daMsaNammi kara.....(sa.sa.67)................. 2531 rA.vA.37-40) ........... 1438 suTuMchAisu jatto gurukula......(upa.pa.677).............. 24 siddhiH syAdvAdAd (si.he.za.1/1/2). .392 subhagakammudaeNaM havai hu.....(prA.ka.vi.144) ......... 2588 siddhiranekAntAd (jai.vyA.1/1/1)......... ...... subhagAo savvajaNaiTTho (na.ka.vi.49)................ 2588 siddhisAmrAjyalakSmIH = ekaccha...... suyaM tu paramatthao....(vi.A.bhA.99)..................911 (zA.su.prazasti -2 vR.pR.84) ............... suyadhamma tittha maggo.....(A.ni.130).................200 siddhe vyavahAre nimittAnusaraNAt....... ---- sura-nAraka-tiryaG-manuSya.....(pa.sa.16 vR.pR.35)...... 2180 (nyA.ku.4/1 vR.pR.225).................. 2032 suragaNaiDDisamaggA savva....(de.sta.307)................1197 siddho'nantacatuSTayastri......(pra.vi.pra.138)................474 suragaNasuhaM samattaM savvaddhA...(pra-2/sU.54/gAthA.163, siyajutto NayaNivaho, davva.....(dra.sva.pra.261).......1967 tI.1248, de.pra.298, A.pra.173, siyasaddeNa ya puTThA beMti.....(dra.sva.pra.72) ........... 1954 A.ni.981, pu.mA.491, ku.pra.pra.pR.168/ siyasaddeNa viNA iha vi....(dra.sva.pra.71)............ 1954 gAthA-430) ................................ 1895 sIdati = svakIyAn guNa...(kA.a.237/vR.pR.168) 1388 | surA'sura-narANaM savvaddhA....(sa.sA.nA.9)............... 1057 su pUjAyAM bhRzA'rthA.....(vi.pra.e.nA.mA.21)........... 239 | surA'sura-narendrANAM yat.....(tri.za.pu.4/1/197) .....1143
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2752 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha | pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha surAsurANAM militAni yAni.....(vai.ka.la.1/234)... 1940 | se keNatuNaM bhaMte !.....(bha.sU.7/3/280) ............. 200 surAsurANAM sarveSAM yat.....(paramA.pa.21).................83 | se Na dIhe, Na hasse....(A.5/6/171-172) ....1639 sulabdhAnandasAmrAjyaH kevala....(yo.pra.48)............ 2378 | se na sadde, na rUve, na....(pa.sU.5/46)............ 2374 sulabhaM vAganuccAra.....(jJA.sA.13/7) ................. 2535 se nUNaM bhaMte ! atthitaM......(bha.sU.1/3/32).........472 sulInam = atinizcalaM.....(yo.zA.12/4) ......... 2469 | seyaMbaro ya AsaMbaro ya.....(sa.sa.2)................. 2240 suvarNaM kuNDalIbhUtam,.....(a.sa.tA.1/11/pR.168)....258 | sesA biMti tao savva....(vi.A.bhA.3386) .......1010 suSuptikAle jJAnAnutpatti.....(syA.raha. so tassa savvassa duhassa....(utta.32/110)...........924 kA.4/khaNDa-2, pR.204).................. 1774 | so me tihuvaNamahiyo siddho....(la.sA.647)......... 1392 sustadA garbhamokSe ca.....(e.za.mA.113)................239 / so ya dulabho parissama.....(vi.A.bhA.1196) ...... 2505 suha-dukkha-baMdha-mukkhA ubhaya.....(vi.A.bhA.2417).. 1784 | so vattaNAirUvo kAlo...(vi.A.bhA.2029). 1582,1601 suha-dukkhasaMpaogo na vijai.... so'prayukto'pi vA tajjJaiH....(ta.zlo.1/6/56) ...... 1154 (da.vai.adhya.1/ni.60) .....................1376 | so'yaM idi taM NiccA (dra.sva.pra.60)................1732 suha-dukkhasaMpaogo na jujai.....(sa.ta.1/18).......1781 | so'yaM jJeyaH puruSo.....(zA.su.11/1/5).............1504 suhaM ca dukkhaM saMvikkha.....(utta.14/32)............ 2536 so'hamityAttasaMskArasta....(sa.ta.28) .................. 2388 suhamaNigodaapajattayassa jAda....(go.sA.jI.kA.320) 1850 | sovayAraM (A.ni.885)..................................840 suhamasaMparAya-sarAgasaMjame duvihe.....(sthA.2/1/62)... 2158 | sthitipariNAmapariNatAnA....(sthA.sU.1/8 vR.).........1432 sUkSma jinoditaM tattvaM....( ).......... sthitimAsAdya siddhAtmA.....(ku.pA.pra.431/pR.168)..1121 sUkSmaRjusUtranayAbhiprAyeNa SaDdravya.... sthitisamayAnAM ca pudgalA....(bha.sU.14/7/523 vR.)..680 (ni.sA.15/vR.pR.37) ...................... 2171 | sthira-sthUla-kAlatrayavarti....(pra.sAro.976/ pR.119). 1613 sUkSmabuddhyA sadA jJeyo.....(a.pra.21/1) ............ 2474 | sthiraH kAlAntarasthAyI....( )..... ..............784 satradharebhyaH arthadharAH....(A.ni.179 vR.pra. 79).... 1380 | sthUlo vyaJjanaparyAyo.....( )......................... 2123 sUtrAd anu = pazcAd....(A.1/1/1/pR.3) ............7 snigdha-rUkSatvazakterabhAvAd....(paJcA.4/13/12 tA.vR.)1564 sUtrAbhiprAyeNa tu....(A.ni.pR.12) ...... ............. 973 | snehAdayo hi guNAH ....(ta.sU.rA.vA.5/25)...........1328 sUrakiriyAvisiTTho godo.... snehAbhyaktazarIrasya reNunA.....(pra.ra.55)................1852 (vi.A.bhA.2035)..........1505,1582,1621 sparza-rasa-gandha-varNa.....(ta.sU.5/23).................1704 sUryakriyaiva pariNAmavatI...(vi.A.bhA.2035 mala vR.) 1622 | sparza-rasa-gandha-varNA'bhAva...(pa.kA.sa.99 vR.pR.145) 1676 sUryAdikriyAvyaGgyaH....(pra.sU.21/275 sparzaH tattattvA''ptiH...(So.12/15)................... 2531 vR.pR.429).................................. 1620 | sphuTe dAne.. (ekA.47) .............................. 1652 sUryo yoniH kAlasya (mai.upa.5/2).................. 1533 | smarajvarajvarA mukhyA doSA....(mokSo.pa.37)............. 279 se kiM taM arUvIajIvapannavaNA ?...(prajJA.sU.1/3). 1505 | smRte upacArAd (jai.sU.zA.bhA.) .........................836 se kiM taM Nae ? satta....(anu.dvA.sU.152).........1036 | syAtAmatyantanAze'sya kRta...(mI.zlo.vA.AtmavAda-23) 438 se kiM taM nayappamANe ?....(anu.dvA.sU.474)........1044 | syAtAmekAntanAze'pi kRtanAzA..... se kiM taM paesadiTThateNaM ?....(anu.dvA.sU.476)......1047 (vI.sto.8/1)........................ 438,1767 se kiM taM paramparasiddha....(prajJA.1/10, syAdasti ca nAstIti.....(paJcA.1/262) ............ 1818 jIvA.bhAga-1/prati.1/sU.7) ................ 1298 syAditi anekAnta.....(syA.ma.15)...................1155 se kiM taM vasahidiTThateNaM ?....(anu.dvA.sU.475).....1045 | syAdutpatti-vyaya-dhrAvyayukta...(na.ta.sa.109 syAdutpatti-vyaya-dhrauvyayuktaM...(na.ta.saM.109)............ 1782 se kiM taM sacittadavvakhaMdhe ?....(anu.dvA.sU.62).......853 | syAdvAdadRSTaM saptabhedaM....(vi.A.bhA.2232 vR.) ..........792 se keNa'TeNaM bhaMte ! evaM.....(bha.sU.12/4/47).......149 | syAdvAdapravibhaktArtha.....(A.mI.106) ....................607
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha syAdvAdasya nikhiladoSa...... (bha.sU.18/10/647 vR.pR.760) syAdvAdAzrayaNAd jIvaH.. (su. kR. zru. ska.2/a.5/gA.13/pR. 378) syurevaM tu punarvai vetyava... (a.ko. 3/4/15) sva AtmA caiva nirdiSTaH (a.ni. 43) .............. svaM tu triSvAtmIye dhane (bi.lo. e. nA. kA. 25) svaM nije dhane ( a.sa. e. kA. 14) svakalyANakArI... (http://www.jaiuniversity.org/ PDFs/libilib_4_12.pdf ) svaguNaireva tRptizcedA ..... ( jJA.sA. 10/2) svajAti-vijAtyasadbhUtavyavahAraH....(A.pa. pR.10) svajAti-vijAtyupa.... (A.pa. pR. 10) svajAtyupacarita.... (A.pa.pU. 10) svajAtyasadbhUta..... (A.pa. pR. 10) .... svatantrasya cidAtmana eva.... (vA.pa. * ********** pariziSTa- 12 ....... ... 527 1861 958 kANDa-3/9/62/pR.585) ..... svadravya-kSetra - kAla - bhAvA..... (sU.kR. zru. ska. 2/a.5/sU.28/pR. 383) 1966 svadravya-guNa- paryAyacaryA varyA (jJA.sA. 5/5 ) ......2196 svadravyAdigrAhakadravyArthikaH (A.pa. pR. 7) ..............662 svadravyAdigrAhakeNa asti..... (A.pa. pR. 15, kA.a.261 vR. pR.185 ) .... ..... 1967, 2087 svadravyAdicatuSTayena paratastenaiva ..... pRSTha | dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAzIpATha svabhAva-vibhAvaparyAyarUpatayA ...... (kA.a.gA. 242 / vR. pR. 173) svabhAvadravyavyaJjana.... ( A. pa. pR. 4) .... svabhAva-vibhAvarUpatayA yAti paryeti.. *****. ****** .859 ( A. pa. pR.12 ) .... svabhAvaH tu dravyasya pariNAmaH.... (pra.sA. 109 bR. pR. 213) 926 svabhAvaguNavyaJjana..... (A.pa. pR. 4) 926 svabhAvaparyAyastAvad dviprakAre..... (ni.sA. 15 bR.) . (ni.sA. 15 vR.) svabhAvaparyAyo nAma samasta..... (pra.sA. 93 vyA.) . 1091 svabhAvapudgalaH paramANuH..... (ni.sA. 20 bR. pR. 48) svabhAvarUpasya ekAntena..... ( A. pa. pU. 15, 1929 bR.na.ca.69 / pR. 37) svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAna... (jJA. sA. 5/3) 2033,2551 svabhAvalAbhAt kimapi prAptavyaM... (jJA.sA. 12/1) 1897 . 877 .896 885 2055 (jai.syA.mu.1/25-pUrvArdhaH) ......... . 1713 svadravyAdicatuSTayena vyApya..... (na.ca. sA. pR. 135) 1718 svadharmaiH vizeSavadbhiH paryAyaiH... (vi.A.bhA. 2171 vR.) . 945 sva-paravyavasAyi jJAnaM.... (pra.na. ta. 1/2, jai. ta. bhA. pR. 1, na. ca. sA. pR. 131, syA. bhA. 3) 1943 1055 sva-paravyavasAyi saMvedanaM.... (jai. ta . sa . sUtra - 29 / pR. 29 ) . 1943 sva-paravyavasAyijJAnaM.... (pra.na.ta. 1 / 2 ) sva-paravyavasAyijJAnaM = pramA.... (na.ca.sA. pR. 131).. 1664 sva-paravyavasAyilakSaNaM gaditaM ..... (jai.syA.mu.1/54) 1943 sva-parasattAvyudAsopAdAnA.. (a.ja. pa. u. pR. 58) sva-parA'vabhAsakaM yathA pramANaM... (bR. sva. 63 ) .......... 1944 sva-svakAryabhedena svabhAvabhedena (na.ca.sA.pR. 164) svabodhAdaparaM kiJcinna svAnte.... ( dhyA.dI. 178) 1966 1808 2528 1535 * 2753 pRSTha ***** ....... 2205 2208 .... 117,2204 ..... ..... ***** 1711 2225 2137 2156 2165 svabhAvalAbhAd apracyu. (A.pa. pR. 12) svabhAvavyaJjanaparyAyo jIva..... (paJcA. 16 vR.) svabhAvasukhamanasya jaga..... (jJA.sA. 2/3) svabhAvasyA'pyanyatropacArAd(ane. pR.77) ........1925 svabhAvahAnito'dhrauvyaM krame..... (a.sA. 13/32) ....... 1770 svabhAvA api guNa paryAyayo..... ( sa.bha.na.pra. pR. 22 ) ... 2087 svabhAvA''kAzanAd AkAzam..... (anu. dvA. sU. 132 vR. pR. 100 ) .... 1471 svabhAvAdanyathAbhavanaM....(A.pa.pU.12) .... 1702 svabhAvAnAmekAdhAratvAd ekasvabhAvaH .. ( A.pa. pR.12 ) ... 1790 svabhAvo hi svadravya guNa..... (ma.syA. raha. zlo. 2/pR. 178) svarUpa pararUpAbhyAM nityaM..... (mI. zlo. vA. .... 2197,2551 1718 2132 ....... 2018 1711 abhAvavAda/kA.12)................ . 471, 1967 svarUpa - pararUpAbhyAM sada.... (tri.za.pu. 2/3/449). 1969 svarUpadarzanaM zlAghyaM..... ( pa.pa.20 ) .... 128 ......... 1717 svarUpasattaiva pramANasambandha (pra.pa. pR. 99 ) svarUpA'vasthitaH zuddhaH (a.gI. 23/2) 710 svalpArthe'vyayaH punaH (ekA. 2) ... 1860 ............... 2449 svaviSayaprAdhAnyarUpasva..... (na.ra. pR. 12) svavyApyayAvadvizeSeSu... (ta. nyA. vi. pR.91/92) 761 svasaMvittiH phalaM cAtra..... (pra.sa. 1 / 10 ) . (pra.sa. 1 / 10) 1949
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ paSa.....si.vi.dA2/ 2754 * pariziSTa-12 * dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha dravyAnuyogaparAmarzakarNikAgata sAkSIpATha pRSTha svasthavRtteH prazAntasya taddhe....(a.pra.9/6) ........... | hi vishesse'vdhaarnne| hi....(vi.lo. svasvarUpAvasthAnaM hi mokSaH (syA.ma.8/48)............ 69 __avyayavarga-zlo.84/pR.420) ... 435,925,2035 svasvarUpe sarvo'pi vasati..... hi hetAvavadhAraNe (a.ko.3/avyaya-257 __ (anu.dvA.sU.145/vR.pR.205).............. pR.443) ........................ 253,803,2054 svahetu-phalayoraikyaM.....(si.vi.613/ hi hetAvavadhAraNe (a.sa.pariziSTa-23)............ 98,303, bhAga-2/pR.391) .................... 628,678 svA'pUrvArthavyavasAyAtmakaM.....(pa.mu.1/1) .............. 1946 hi hetAvavadhAraNe (vai.ko.8/7/9).......... 122,593,664 svA'sattvaM tu na kasmaicid....(pa.da.3/24) .......... 1194 hi hetau pAdapUrtI ca (pa.nA.mA.43) ................. 1669 svAdhikAraM vinA dharmo nAsti.....(ma.gI.5/175) ... 2560 | hi hetau pAdapUrtI ca vizeSe..(ekA.nA.46).. 1652,2081 svAbhAvikaM nirAbAdham..(u.bha.pra.ka.pra.6, hi hetau pAdapUrtI ca.....(ekA.kA.44)..............1739 zlo.585/bhAga-3/pR.70).................. 1162 | hi hetau pAdapUrtI tu.....(e.nA.mA.145)............. 1719 svAbhAvikadharmajJAnasAmaNyA aupAdhika...(dha.pa.98 vR.) 2461 / | hiH syAddhetau vivaraNe.....(e.nA.mA.44) ..............1789 svAbhAvikazca dvividha utpAdaH....(sa.ta.3/33 vR.)..1316 | hiH syAddhatvavadhAraNe (ma.kSa.e.ko.35)................ 1838 svAbhidheyA'vinAbhUtapratIte.....(bhA.pra. 6/264).........569 | hiH syAddhetvavadhAraNe (pu.de.e.ko.36) ................ 2114 svAbhipretAMzAd itarAM.....(pra.na.ta.7/2).................608 hirhetAvavadhAraNe (la.nA.ko.160)...................... 2117 svArthavyavasAyAtmakaM jJAnaM..... hINassa iti cAritreNa nyUna..... (ta.zlo.vA.1/10/77)...... (u.mAlA.348 vRtti).......... hau~ gorau, hau~ sAmalau....(pa.pra.80)..................857 | hINassa vi suddhaparUvagassa.....(u.mAlA.348) ........... 50 hayaM nANaM kiyAhINaM.....(A.ni.101)................ hINo vi suyasamiddho.. (pa.ka.bhA. 2639)............. hastasparzAdivA'ndhena viSame....(vA.pa.1/41)............957 hInasyApi = cAritramAzritya...(u.mA.348 vR.)......... 50 hA hA hA hA akajja.....(ma.ni.6/34)............ 2278 | hRdaye na zive'pi lubdhatA...(a.sA.7/25).......... 2566 hi pAdapUraNe hetau (me.ko.ekAkSaranAmamAlA-42) ..... 2063 | hRdaye vasatIti matpriyaM....(ku.sa.4/9)........ hi pAdapUraNe hetau vizeSe.....(e.nA.mA.22)........... 2130 | hetAvevaM prakArAdau.....(a.nA.mA.39)...................1156 hi pAdapUraNe hetau....(me.ko. hyo bhuktaM nA'dya....(sa.mA.8/134) ....................788 avyaya-86/pR.186) ........... 219,666,1873 | hrasva-dIrghA tu-tU bhede.....(e.nA.mA.63) ............. 1710 ......1945 2293
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGkSepa-vistarAbhyAM ye hyarthAH zrIkarNikAgatAH / varNAnAmAnulomyena tatsUcirdarzyate'dhunA / / dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA viSayonI akArAdikramathI yAdI viSaya (pariziSTa - 93 viSaya aMza- kAtsyabhyAM samAropasyAdvAdaH aMze rakte sarvatra raktatvApattiH akarmaNo vyavahArA'bhAvaH akhaNDasvarUparamaNatAyAH zuddhadravya-guNAdimukhyaprayojanatvam 292 akhilAnAM guruguNAnAM gAnam azakyam agItArtha - kuzIlAdayaH tyAjyAH agItArthasaMsargaH tyAjyaH agItArthA mokSamArgavighnakarAH agItArthAjJAto'mRtaM na peyam . agurulaghuguNotpAdAdivimarzaH. agurulaghutvasya arthaparyAyatA. agurulaghupadArthamImAMsA..... agnipurANAdisaMvAdena upacAravaividhyavarNanam . agretanaguNasthAnayoga-kSemAdikRte yatitavyam ' acetana AtmA' iti vAkyavimarzaH acetanatvA'mUrttatvayoH svatantraguNarUpatA. acaitanyaM bhAvAtmakam ajJasya bandhadazAvyagratvam ajJA''tmajJalokavyavahAravimarzaH ajJAna - mAyAnvitA mokSamArgabAhyAH ajJAnakaSTAdikaM tyAjyam aNubhASyaprakAzavRttisaMvAdaH atadrUpatve'pi tadrUpeNa arthakhyAtiH atAttvikayoganirUpaNam . atiriktakAladravyanirAsaH atiriktakAladravyasamarthanam pRSTha . 735 atItasattvAbhyupagamena dveSAdityAgaH 1885 atItasya vartamAnatvA'yogaH . 1923 atIte vartamAnatA''ropaNam atIte vartamAnatvAropakaraNam atiriktakAle pUrvAparatvabuddhiH saGkaTagrastA. atiriktArthagrAhakatA dravyArthikAdau nAsti atiriktAvayavipakSe guNa-karmApAdanam atiriktopanayanirAkaraNam. atiriktopapramANApAdanam atItajJeyAkArasattvavicAraH atItapratItipratipAdanam 2610 atIndriyasyA'pi kSayopazamavizeSeNa bhAnam 2322 | atyantahInam avayavigurutvam ayuktam addhAkAlaH sUryagativyaGgyaH 2312 2324 | addhAsamaye bahutvA'sambhavaH 2328 addhAsamayo jIvAjIvaparyAyAtmakaH 1667 addhAsamayo'ddhAsamayAntareNA'spRSTaH . 1666 adharmadravyakAryatAvacchedakavimarzaH 1626 adharmadravyasvarUpavimarzaH 837 2253 adharmAstikAye cittaikAgratAkAraNatA adhikabhaGgapratikSepaH adhikabhaGgAkSepaH. 1860 1673 | adhikAri-prayojanopadarzanam 1671 adhyAtmamArge bhedAbhedobhayanayopayogapradarzanam 2004 adhyAtmarohaNAcalA''rohaNam. 2233 adhyAtmazUnyaM zAstraM zastram 2299 adhyAsasaptakocchedopadezaH . 2313 | anantara - paramparakAraNayoH samucitaughazaktI 668 anapekSitadravyArthikanayato lokasiddhaM kAladravyam 1192 anavadhAnatAparityAgopadezaH 2517 anAdinityaparyAyaparAmarzaH 1526 anAdinityaparyAyavirodhaparihAraH 1500 anAdinityaparyAyasya pAramArthikatA. 1607 |anAdinityaparyAyArthikanayanirUpaNam. 987 anAzravadazAtaH kevalajJAnalAbhaH . 273 anityazuddhaparyAyArthikanayanidarzanam. 1053 |anityA'zuddhaparyAyArthikanayapratipAdanam .. 1054 anirvacanIyapratikSepaH . 331 anukUlatAvAdaH tyAjyaH . 330 anugamazaktita utpAda - vyayau dhrauvyamIlitau 2755 pRSTha . 334 1349 720 333 1464 .269 1601 1612 1616 1405 1427 1435 1434 491 490 5 434 560 12 2003 146 1520 2017 ,684 685 681 * 677 2183 699 700 404 2202 1223
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2756 * pariziSTa-13 * viSaya ......................................pRSTha viSaya .................... ...........pRSTha ......... 1167 anutpannatvasvarUpavimarzaH................................. 1271 | antaraGgavidhi-niSedhavimarzaH .............................. 2547 anupacaritasvabhAvo guNa eva............................. 2081 antaraGgasAdhanAparAyaNatayA bhAvyam ....................... 1927 anupacaritA'sadbhUtavyavahArapravRttau sAvadhAnatayA bhAvyam ......930 antaraGgasvabhAvAdyanusAreNa vyavahAraH ...................... 2016 anupacaritA'sadbhUtavyavahArasya saMzliSTagocaratAvimarzaH .......929 antarAtmadazAzuddhi-vRddhivimarzaH........... 2559 anupayogalakSaNadravyAMzapratipAdanam . ....967 antarmukhopayogena iSTA'niSTavikalpA'nutthAnam ............. 2182 anupalabdhikAraNaparAmarzaH ....................1083 | antyavizeSadharmopacAro na yuktaH .......... 2048 anubhavasya balAdhikatve zrIharibhadrasUrisammatiH.............. antyavizeSasya vyAvartakatA ...... 2042 anumAnapramANataH kAladravyasiddhiH 1508 antyAvayavini gurutvavizeSakalpane bAdhaH ..................274 anuyogadvArasUtravirodhamImAMsA...............................963 antyAvayavino'pakRSTagurutvavimarzaH ......................... 271 anuyogadvArasUtravirmazaH .............. ...853 andhakArasya dravyAtmakatA .............. ............1360 anuyogadvArasUtrAnusAreNa vasatidRSTAntopadarzanam ............. 1046 andhavRndapatitadyotanam .................... ........... 2311 anuyogabhedanirUpaNam .. ............8 | anyanayotkhanane nayAnAM mithyAtvam 1064 anuyogasvarUpapratipAdanam ............ ............7 anyayogavyavacchedadvAtriMzikAsaMvAdaH ......................1113 anuvAde'vakratayA bhAvyam ............... .622 | anyavidhasaptabhaGgyatidezaH .... 489 anuSNA'zItA'pAkajasparzavimarzaH .......... 1680 | anyAyakAriNo'nityasvabhAvaH smartavyaH .................. 1744 anekakAryajanakaikazaktitaH syAdvAdasiddhiH ................ 1175 anvaya-vyatirekayoH sArvatrikatA ......... 1216 anekakAryajananaikazaktipadena syAdvAdasiddhiH ... ............. anvayadravyArthikapravRttivicAraH........... ...........1976 anekaguNAdyabhinnadravye'nekatvApAdana-nirAkaraNe ..............286 anvayi-vyatirekisvarUpaparAmarzaH.. ......... 1212 anekajanane'nekAtmakatAsiddhiH ........................... 1177 aparamabhAvagrAhakAdidravyArthikApAdanam ....................1043 anekapradezasvabhAvA'naGgIkAraH doSAvahaH .................. 1894 aparasaGgrahanayasya vyavahAratvApattinivAraNam ................758 anekapradezasvabhAvopadezaH .......... ...... 1888 aparizuddhAnuSThAnanivedanam ....... ............ 26 anekavidhaprarUpaNAbIjaprakAzanam ......... ..972 aparokSasvAnubhavazAlinAM svagItArthatA ................... 2489 anekasvabhAvamithyAtvavimarzaH ........... ............. 1977 aparokSasvAnubhUtipraNidhAnadADhya'm . 2410 anekAntaH samyagekAntA'vinAbhAvI 426 apasiddhAntanirAkaraNam ....... ...............412 anekAntajayapatAkAsaMvAdaH .................. apAtradAnaM duSTam ............. anekAntavAde arthakriyAsaGgatiH ............ apUrvaguNasarjanamiha kartavyam ........ ...... 2192 anekAntavAde prakArAntareNa paradarzanasammatiH .............. 1513 apUrvavIryollAsena granthibhedaH. anekAntavAde sarvavyavahArasaGgatiH ......... ............ 1766 apekSAto bhAvAnAM kAdAcitkatA ..........1182 anekAntavyavasthAsaMvAdaH............... ...........519 | apekSAvizeSeNaiva siddhatvAdisiddhiH ..........414 anekAntasya prAmANikavyavasthArUpatA ....... apekSAvizeSopasthitivimarzaH.. 1153 anekAntasya samyagekAntagarbhatA ............. ...........421 / apratipAtiguNopalabdhaye yatitavyam ...................... 2279 anekAntA'navasthAmImAMsA ............ 419 apratipAtijJAnaguNamImAMsA ........... .2271 anekAntAtmakatAyA anatiprasaJjakatvam .... ............. apratibaddhatvopadezaH 1568 anekAntAnekAnta ekAntasvarUpaH 423 | apradezasUtra-paryAyasUtravicAraH......... anekAntArthaspaSTIkaraNam .............. abaddhAtmaprakAzaH.. 1939 anekAnte kumArilabhaTTasaMmatiH ............. abhavyatvavirahe dravyAntaratApAdanam ...... 1826 anekAnte nA'vacchedakabhedayAJcA ........... 1785 abhavyatvasvabhAvamImAMsA.......... ........... 2001 anekAnte'nyadarzanisammatiH .... .......... 1887 | abhavyasvabhAvamAhAtmyam. ........ 1827 ............... .............. 2364 468 ....... 1773 .............1935 407 1577 .......... .405 1802 pam........
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 . 2757 viSaya ...................................... pRSTha | viSaya ......................................pRSTha 518 ............ ............. 534 ..577 ..1459 1676 abhAve'vadhitvAbhAvaH.................... ............ 1478 | alokAkAze nityasthityApattiH ............. 1454 abhidhAna-pratyaya-vyavahArANAM vastusAdhakatvam ............ 2148 | aloke kAlA'stitvamImAMsA ........................... 1623 abhinnagranthInAM dezanA'nadhikAraH .......... ........... 2533 | aloke'gurulaghuparyAyA viparivartante ...................... 1479 abhinnasAmagrIjanyatvenaikyavicAraH ........... .............. 1202 alokocchedApAdanam .................................... 1451 abhibhavanaiyatyanirUpaNam ................. ...... 2043 | alpabuddheH parAbhava: na kAryaH .......... ....... 81 abheda-bhedaviSayakatvena nayabhedanirUpaNam . ...908 avaktavyaH padArthaH kathaJcit, na sarvathA ...483 abhedanayaH ahaGkAranAzakaH ..447 avaktavyatvasvarUpavimarzaH.. abhedavRttiprAdhAnyA'bhedopacAravicAraH ........ avaktavyabhaGgaparAmarzaH 478 abhedasAdhakayuktipradarzanam ......... .............250 avaktavyabhaGgamImAMsA........ abhedasvabhAvavimarzaH ................ ....... 1806 avagAhanAprabhAvanirUpaNam ......... ...........1458 abhede'pi SaSThIprayogasamarthanam ........... .............247 | avagAhanAsvarUpanirUpaNam . abhedopacArataH parapIDAparihArAdiyatnaH... ...........847 avagrahehayoH darzanatvam apAya-dhRtyozca jJAnatvam .........1654 abhedopAsanopadarzanam ............ 2556 avacchedakabhedAdekatra bhedAbhedobhayasiddhiH ...................430 abhyantarA'pavargamArgA'bhisarpaNam ........ .............648 | avacchedakabhede avacchinnabhedaH ........................... 1795 amalanijAtmadravyA'nubhUtiH kAryA.......... 2219 | avacchedakabhedenaikatrobhayasamAvezaH .... ............402 amUrttatAbhibhavavimarzaH 2049 avaJcakayogataH zaraNAgati-duSkRtagarhAdinA bahirmukhatocchedaH1957 amUrttatvazaktiparAmarzaH 1677 | avaJcakayogasvarUpadyotanam .. ............. 2251 amUrttatvasiddhivimarzaH avaJcakayogena satsaGgaH ... ........... 2617 amRtacandramatasamIkSA ........... 2180 avayavA'vayavinoH bhedAbhedau paradarzanasammatau ............. 1812 artha-vyaJjana-zuddhA'zuddhanayavicAraNam ...... .............947 avayavA'vayavinorabhedaH ............ .....................262 arthakriyAkAritvaM kAryakartRtvam .......................... 1768 | avayavAvayavinorabhedasiddhiH ....... .......278 arthanayasvarUpa-viSayamImAMsA.. ...............514 avayavAvayavyabhedasAdhanam ........... ............263 arthaparyAyasaptabhaGgI ............. ................509 avayavAvayavyabhedopadarzanam.............. ............1119 arthalAbha-rasa-prAzastya-kAntiprabhRteH guNazabdavAcyatA .....105 | avayavini avayavagatakampanapratItivicAraH ...... ra ...............1882 arthavyaJjanaparyAyA nayasvarUpAH ..... 2123 avaziSTapramANalakSaNanirdezaH ........... vAzaTapramANalakSaNAnadazaH ..............................1952 arthAntarabhAvagamane'pi dhrauvyamavyAhatam ...... avasthA-tadvatorabhedaH..................................... 1276 arthenaiva dhiyAM vizeSaH ...........336 | avAntaravizeSaguNapratipAdanam ............................1688 ardhajaratIyanyAyApAdanam ........... 1060 | avAntaravizeSadvArA mUlanayavibhajanam aprAmANikam .........178 arpaNAnarpaNAto bhedAbhedasiddhiH avicchinnadravyasya kA bhAvasiddhiH ..........258 arpitatvAderzeyagatvasAdhanam ............. avibhaktapradezavRttitvam abhedasvabhAvaH ................... 1807 arpitA'narpitadRSTyA pratItiparAmarzaH ... avirodhakalpanAyAM nirdoSatA .............................. 394 arpitA'narpitanayayoH ubhayasampradAyasammatatA ................944 | avivakSitasya vyudAse'tAtparyam .......................... 1085 arpitAdinayapradarzanam .. ............ 943 avyAbAdhasukhaM siddhAnAm .. .627 arpitAnarpitanayApAdanam ......... azuddhakathana-mananAdityAgopadezaH ..........................822 arhadbhaktinAmnA mohAdhInatA na poSaNIyA ................. 2203 | azuddhajIvadravyavyaJjanaparyAyapratipAdanam .................. 2135 alokasAdhanam ..........................................1472 | azuddhadravyavyaJjanaparyAyamImAMsA .......................... 2198 alokasya niravadhitvam ........... ....1477 | azuddhadravyavyaJjanaparyAyocchedopAyopadarzanam .......... alokAkAze utpAda-vyayAdisiddhiH .... ........ 1480 | azuddhaparyAyavyavahAraniyAmakavicAraH ...... ...........2195 ....... 945 ...............421 425 / .........942 2140
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2758 viSaya azuddhasvabhAvataH saMsAraH azuddhArthaparyAyA devasenasammatAH azubhAnubandhatroTanam ... azeSanayasaGgrAhakamUlanayadvayopadarzanam .. aSTadhA tattvavibhAgakalpanA niSprayojanA aSTamadravyArthikopayogA'tidezaH aSTamasvabhAvavyAkhyAnam aSTavidhaparyAyanirdezaH aSTavidhavyavahAravicAraH . aSTasahasrItAtparyavivaraNaspaSTIkaraNam aSTasahasrIsaMvAdaH aSTasahasrIsaMvAdaH asaMyamapakSapAtaH tyAjyaH asaMzliSTagocaro'sadbhUtopacaritavyavahAraH asaGkIrNasvabhAve dharmA'dharmadravye asaGkhyadharmANukalpanApattiH durvArA asaGgadazopAyopadarzanam . asaGgAnuSThAnaprArambhaH asajjJAnotpAdavimarzaH asato jJaptirapi na, kuta utpattiH ? asatkAryapakSasthApanam . asatkAryavAdadUSaNam .. asatkAryavAdaikAntanirAkaraNam asatkAryavAdopayogapradarzanam . asattvasyaiva mithyAtvaprayojakatA asatpratibhAsaparAmarzaH asatye vartmani sthitvA tataH satyaM samIhate asadabhAnanyAyena nindaka kSamAyAcanA. asadAyatanatyAgaH asadbhUtavyavahAranayopayogopadarzanam asadbhUtavyavahAraprayojanaprakAzanam asadbhUtavyavahArabIjapradarzanam. asadbhUtavyavahAravAsanA tyAjyA asadbhUtavyavahAraviSayavimarzaH, asadbhUtavyavahArAdyanusandhAnam. asadbhUtavyavahAroktiprayojanopadarzanam asadbhUtavyavahAropadezaH asamaJjasadarzanataH sajjanacittasantApaH * pariziSTa-13 * pRSTha viSaya 1905 asamarthadIkSAsamarthanam .. 2161 asamAnajAtIyaparyAyasya vibhAvaparyAyatA 2418 | asAdhAraNaguNAH paramabhAvatayA jJeyAH 191 asti nAstisvabhAvasamarthanam . 1033 astikAyatAniyAmakopadarzanam .. . 662 1901 2129 1091 astikAyAdizraddhAnAd dharmarucisamyagdarzanalAbhaH astitva - nAstitvapariNamanavicAraH astitvaM sattAsvarUpam astitvaM sattvarUpam . astitvadvaividhyavicAraH astitvAdisvabhAvAH siddhavartinaH 578 1149 1209 astitvAdInAM triH AvRttiH . 2 2478 astinipAtasya trikAlavAcitvam . 925 astisvabhAvaH nayadvayaviSayaH 1457 astisvabhAvasyAnubhavaupayikatvam . 1573 | asmadIyadehAdau amUrttatvopacArA'bhAvaH 1915 AMzika - pUrNasarvajJatAdivimarzaH 2459 | AinsTAina bhartRhariprabhRtimataprakAzanam. . 312 AkAzavyutpattividyotanam .. . 327 AgamaTIkAkRtAm RjusUtraH paryAyArthikatayA sammataH . 318 AgamadarpaNe guNapadArthaH . 320 AgamaparamArthaprakaTIkaraNopAyA''vedanam . 323 AgamapariNatiprAdurbhAvopAyopadarzanam . . 319 AgamapramANato'dharmAstikAyasiddhiH . 380 AgamabAdhitaliGgagrahaNaM kapaTarUpam. AgamasammataM nayadvitvam . 325 1066 AgamasArAnusAreNa SaDvidhavyavahAravibhajanam . 338 AgamasUtrazailIvimarzaH. 2455 AgamAd guNa paryAyA'bhedasAdhanam 2009 | AgamAnusArataH tattvaM vicAraNIyam . 862 AcArAGgavRttisaMvAdaH . 835 AcArya - gacchasaMstaraNacaturbhaGgIpradarzanam 854 AjJAgrAhyatvavicAraH. 2093 Atma- kevalajJAnayoH bhedaprarUpaNA 2005 Atma- matijJAnAdInAM bhedaH . . 849 . 2045 AtmakendritavicAradhArA abhyasanIyA. . 932 AtmajAgaraNaM kartavyam Atma-rAgayoH jJAtR - jJeyasambandho'pi tyAjyaH pRSTha 2297 2208 669 1720 2065 1482 472 1713 1651 2126 1880 462 1403 1967 1714 2030 415 . 151 1469 .960 104 83 2115 1433 2481 . 190 777 1694 . 196 998 235 32 1665 823 .824 2103 789 2360
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ ....851 ........... 2301 * pariziSTa-13 * 2759 viSaya .. ................ pRSTha viSaya .................... .......... pRSTha AtmajJAnagarbhakaSAyajayAdikaM mokSakAraNam ................ 2487 | AdhyAtmikA''nanda AvirbhAvanIyaH ..................... 1101 AtmajJAnI rAgatyAgI........... .............. 2331 | AdhyAtmikA''ya-vyayau avalambanIyau ....................909 AtmanaH caitanyarUpatA ......... ..............666 | AdhyAtmikArthe cittaM viniyojyam .............. ............. 68 AtmanaH saMsAritayA nAzaH kAryaH . . 1358 | AdhyAtmikonnatikArakAMzA grAhyAH .1342 AtmanaH svAbhAvikalakSaNam upayogaH . 1698 Antara udyamaH kartavyaH . 2263 Atmani anityasvabhAvasthApanam ... 1774 AntarajJAnajyotiH paramaM tattvam 2174 Atmani bhedAbhedobhayasiddhiH .............435 Aya-vyayasantulanaM kAryam ..... ........... .... 41 Atmani mUrtatvamImAMsA .............. .............1868 | ArAdhakasvabhAvasthairya kartavyam ........... ..........1804 Atmani mUrtatvopacArA''zaGkA .......... ArApitamUtatvana AtmabodhaH ............................1919 Atmani sopacAra-nirupacArasvabhAvatA ....... Arope prasiddha sati nimittAnusaraNam ..................... 2031 'Atmano jJAnam' iti vAkyavimarzaH ....... | ArthabodhotthAnabIjavidyotanam .............................579 Atmano dravya-paryAyAtmakatA ............ ArdrAntaHkaraNaprasUtaprajJayA bhedajJAnam abhyasanIyam ......... 2523 Atmano'pi dhvaMsapratiyogitvam .......... 1217 | AlaGkArikaparibhASAnusRtamatadyotanam .......................581 AtmapuSTyupAyanirdezaH......... ...249 | AlApapaddhatisaMvAdapradarzanam ........... ........821 AtmavaJcanaM tyAjyam .............. AlokamaNDalAdhAratAnirAkaraNam .......... .............1460 AtmavizeSaguNanirUpaNam ......... 1685 AvazyakaniyuktisaMvAdaH ............ 2341 AtmahitagocaramImAMsA kartavyA .... AvirbhAva-tirobhAvakalpanAvicAraH ........ ...306 AtmA anastacetanasUryaH ............ 2550 AvRttyA arthadvayapratipAdanavicAraH ......... .575 AtmA kathaJcid acetanaH .......... 1858 AzAmbaramate samaya-taditaradravyordhvapracayaprajJApanA .........1567 AtmA naiva parasvabhAvakartA .......... | AsaGgadoSavimuktivimarzaH .. ........... 2470 AtmA pariNAmI . ..640 AhArA'bhAve'narthaH ..... ............ 36 AtmA zuddhA'zuddhobhayasvabhAvI 1903 AhArAdipudgalaiH dehapudgalapuSTiH ... ..... 1870 AtmAditattvajJAnapakSo grAhyaH .......... ........... 2329 icchAyogalakSaNaprakAzanam ..... ............ 76 AtmAditattvadarzane jainatvasAphalyam ......... tatpazana janatvasAphalyam ........................527 | icchAyogino vikalo yogaH .............. ......... 2334 AtmAnandasvabhAvavicAraH .................. ............... 2197 | 'idAnIM ghaTa utpanna' iti vAkyavimarzaH ................... 1225 'AdAvante'sad madhye'pyasad' iti nyAyadyotanam ........... 340 | indriyAdau jJAnavattvam aupacArikam ........ ........1911 Adyanaigamaprayojanopadarzanam ........... ............. 724 | 'iha patatrI'ti vyavahAramImAMsA... 1463 AdyantakAlA'vidyamAnArthA'sattvakhyApanam ..................164 | 'ihedam' itipratItivimarzaH............ 1777 AdyayogadRSTicatuSkaprakarSaH .............. .............2530 | ucitavyavahAra ucitavyavahAraH saprayojanatvavyAptaH .......... 2015 AdhAratAvacchedakam AkAzatvam ......... | ucitAnuSThAnaM pradhAnaM karmakSayakAraNam ...................... 2562 AdhArAdheyabhAvaH pAramArthikaH ..............................923 'uttama rUpam' ityupacAravicAraH . ............871 AdhArAdheyabhAvaprayuktyA kAladravyasiddhiH ................. 1512 uttaranayasaptabhaGgIvicAraH ... ...........552 AdhArAdheyayoH abhedasambandhaH ........................... 1815 uttarAdhyayanabRhadvRttisaMvAdaH . ......... 1442 Adhunikacintakamate svatantrakAladravyasya asvIkAraH .....1539 uttarAdhyayanabRhadvRttisaMvAdaH ......... 1465 AdhunikabhogopabhogasAdhanagRddhiH tyAjyA .................... 99 | utpattau kAlAnvayavicAraH ........ ....1247 AdhyAtmikanayanirUpaNam ..................................623 | | utpadyamAnam utpannam ... ...........1259 AdhyAtmikanizcayanaye guNa-guNyabhedavidhAyakatA ............. 911 | utpannaghaTe'nutpannasamatvApAdanam ........................... 1269 AdhyAtmikasamanvayadRSTiH grAhyA .......................... 2061 / utpAda-vyaya-dhrauvyeSu zAGkarabhASyasammatiH ................. 1138
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1303 manatva m ............. .......... .138 2760 * pariziSTa-13 * viSaya ......... ........... pRSTha | viSaya ........... ...........pRSTha utpAda-vyayayoH dhrauvyA'virodhitvam ......... ............1125 upazamalabdhiprabhAvaprarUpaNA ............................... 2529 utpAda-vyayasamA dhrauvyabhedAH ......... upAdAna-kAryA'bhedasAdhakahetupaJcakavimarzaH ..... 295 utpAda-vyayopekSaNena dhrauvyAvalokanam ....... ............ 2205 upAdAnakAraNasya kAryAnurUpatA ..... .............294 utpAdagatA'parizuddhatvavyAkhyA ............................ 1310 upAdhibhede upahitabhedaH ......... ..........................157 utpAdaviziSTanAzavyavahAramImAMsA......................... 1240 upAdhibhede upahitabhedasya nyAyyatvAt ..................... 1796 utpAdAdikriyApariNAmAtmakavartamAnatvAdivimarzaH.......... 1254 | upAdhirAhityaM nirupacAratvam ........... .............921 utpAdAdInAM sAmAnAdhikaraNyam .......... upAdhiriktIkaraNe mAnavabhavasAphalyam ..................... 1930 utpAdAdInAM svAbhAvikaM samanaiyatyam 1127 upAdhisambandhayogyatA vibhAvasvabhAvaH .................... 1897 utpAdAdInAM svAzrayA'bhinnatvam . .............1136 upAye sati sarvacittaraJjanaM kAryam .......................1252 utpAdAdeH vyayAdirUpatA ............ 1300 / upAsyopAsakA'bhinnatA ................ ..2557 utpAdAdeH sarvavyApitA ..................................1110 | ubhayajanita pratyekajAnatatvadyAtanam........ .1336 utpAdAdau tattvArtharAjavArtikakRnmata-prakAzanam 1339 ubhayanayataH vastuvyavasthA ......... ............378 utpAdAdyanuvedhaH.......... 1211 || UrdhvatApracaya-tiryakpracayavicAraH ... utsUtrabhASaNasya mahAnarthakAritA ... .............1038 RjusUtra ubhayAtmakanayaH ............ 982 utsUtrabhASaNAdeH dAruNavipAkaH .......... ...............933 RjusUtra-zabdAdinayeSu api upacArAvalambanam ...........1059 utseka-zokau parihAryo .......... .... 2101 RjusUtraH paryAyArthikalakSaNAnvitaH ............ ..............977 upacaritabhedo'bhISTakAryA'sAdhakaH ........... ............180 RjusUtranaye dahyamAnatvA'vacchedena dagdhatvam ................ 788 upacaritasvabhAvaM vinA parajJAnA'sambhavaH ......... 1909 | RjusUtranaye dhruvatvamapi kSaNikam . .......786 upacaritasvabhAvavimarzaH .......... ............. 2056 RjusUtranaye dhvaMsotpAdA'bhedavicAraH ...................... 1146 upacaritasvabhAvAH paryAyAtmakAH.... 2082 RjusUtramate'tiriktAdhArasya kalpitatvam ....................965 upacaritA'zuddhaparyAyasvarUpavimarzaH .......... 2193 RjusUtrasammatadhrauvyapratipAdanam ........................... 1370 upacaritA'sadbhUtavyavahArabhedaprajJApanam ........ RjusUtrasya zuddhA'rthaparyAyagrAhakatvam ......... ............962 upacaritA'sadbhUtavyavahAravarNanam ....... ......... RjusUtrAdyadhikAriprakAzanam ................................ 82 upacAraniyamanavimarzaH ................................... 2028 RjusUtrAnugRhItavyavahAranayamatadyotanam ....................1232 upacAraprayojanavimarzaH................... ............871 | RjusUtre anvayadravyArthikasthAnIyatvavimarzaH ................979 upacAraprasaGgena sambandhavaividhyavimarzaH ........ 896 | RjusUtre dravyanikSepagrAhakatvasamarthanam .......................968 upacArasAphalyabIjavicAraH ........... 730 / RjusUtre dravyArthikatvasamarthanam ............ ...956 upacArasya bhAvasatyasAdhakatA ........... ............841 | RjusUtra dhrAvya grAhaka RjusUtre dhrauvyagrAhakatvamImAMsA ........... upacArasya bhedapratItitirohakatvam ..... .838 | RjusUtre paryAyArthatvanirUpaNam ...... .958 upadezapadAdisaMvAdaH....... 1829 | RjusUtre paryAyArthikatvasamarthanam . upadezarahasyAdisandarbhaH ............. 2269 ekakSaNena kRtsnalokavartanApratipAdanam ...................1610 upadheyasAGkarye'pi upAdhyasAGkaryam ........ 1790 ekaguNakAlatvAdayaH paryAyAH ............ 2085 upanayavibhAgapradarzanam .................... ..817 | ekajJAne sarvajJAnavimarzaH ...... .656 upanayasya nayazAkhA-prazAkhAtmakatA ........................818 ekataradharmapratipAdane jayantabhaTTasammatiH.......... .569 upaniSad-gItA-smRti-purANAdiSu jJAnaprAdhAnyam .......... 2345 | ekatra ekAnekasvabhAvasAdhanam .............. upayogavirahe jIvatvA'sambhavaH .......... ............. ekatra guNa-paryAyabhedAbhedasAdhanam ............ .............444 upayogaviSayakadigambaramatam ............. ekatra bhedAbhedapraveze paradarzanasaMmatiH ......... ............450 upalakSaNIbhUya sambandhabhAnapratipAdanam .................... 1224 | ekatraiva nAnAviruddhaparyAyasiddhiH .................... ...436 ............883 .881 ...785 .959 1799 1293 eka
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 * 2761 viSaya ........... | viSaya ...................................... pRSTha ...145 .............502 | ........551 ...659 ekadravye dravya-guNa-paryAyaikyaucityam ....................... 281 | eko'ddhAsamayo'nantA'ddhAsamayaiH spRSTaH .................... 1599 ekadharmaparyavasitAbhiprAyasya nayarUpatA ............938 | ekoktyA arthapratipAdanaparAmarzaH ............ ..............480 ekanayagrAhivyavahAraH mithyA ............................. 1088 | ekonaviMzatirUpeNa siddhasvarUpavarNanam .................... 1162 ekapaJcAzad jJAtRvizeSaNAni ............. ............ 1916 | 'ege AyA' sUtraparAmarzaH .......... ............. 1076 ekaparyAyagrahe'pi samyagdRzo jJAnam ........... ......1160 evakArazUnyasunayasya vyavahArAGgatAniSedhaH ...................558 ekaparyAyanAze sarvathA dravyocchedA'yogaH 376 evakArArthavimarzaH ..1154 ekapradezatvamabhedaH, atadbhAvaH = bhedaH 398 | aikatvikA katvikotpAdagocarasyAdvAdaH .... ............1338 ekapradezapadaprayojanopadarzanam ....... ............125 oghaniyuktibhASyaprabhRtisaMvAdaH ... ............ 15 ekapradezasvabhAvayojanam ................ ........... 2063 oghazakteH avyavahAryatA .............. ekaviMzatiH prasthake nayasaptabhaGgyaH ....... oghazakteH na phalopadhAyakatvam ........ ..155 ekaviMzatiH mUlanayasaptabhaGgyaH oghasaMjJA-lokasaMjJAdikaM tyAjyam . 2485 ekaviMzatisAmAnyasvabhAvA''pAdanam ..................... 2091 | audAsInyasvarUpaprakAzanam ...................... 2332 ekaviMzatisvabhAvanirdezaH .1956 aupacArikaprayoganirdezaH .. ............. 1087 ekaviziSTAparatvena hetutvApAkaraNam ...................... 1447 aupacArikabhedApannaH guNaH ........... ................183 ekazatAdhikasahasradvitayabhaGgaghaTitaniSedha-pariNAmAbhyAsaH ... 2555 aupAdhikabhAvAnAm upekSA ....... ekasminnapi bhaGge kRtsnArthabodhaH .505 kaTuzabdazravaNe krodhAnalAnudayopAyopadarzanam .............. 1180 ekasya citratA vyAhatA............ 1191 kaThorapariNAmatyAgaH ......... ........... 1035 ekAdazadhA kAlatattvaM paryAyAtmakameva .. 1582 kathaJcitpariNAmitvArthapradarzanam .. 475 ekAdazadhA nayavibhAgA''pAdanam ........... ............1019 kadAgrahamuktamanaskatA kartavyA .......... ...........526 ekAdazazAkhopasaMhAraH ............... 1841 kadAgrahisvarUpaprakAzanam .............. ............ 24 ekAnekasvabhAvavimarzaH 1797 kapaTato guNAnuvAdakaraNaM tyAjyam ... ........... 2320 ekAnekasvabhAvAdibhiH bhedasiddhiH ........ . 219 kapAlatvAdirUpeNa kAraNatAvimarzaH .........316 ekAntakSaNikasya nA'rthakriyAkAritvam . 1762 kapAladhvaMsaH ghaTotpAdA'bhinnaH ......... 1239 ekAntanityatAmImAMsA .... karkazapariNAmasya tyAjyatA ........ ............ 2033 ekAntanityavAdanirAkaraNam .......................... 1767 kartRtva-bhoktRtvabhAvocchedopAyopadarzanam ..................1871 ekAntanityavAdapratyAkhyAnam ......... | kartRtvabhAro moktavyaH ......... .....1644 ekAntanityasvabhAvanirAsaH ....1772 kartRbhede kAryabhedaH RjusUtrasammataH............. .............980 ekAntanitye'rthakriyAkAritvA'sambhavaH .. ............. 1771 karpUraM jighrati, na puSpamiti zAbdabodhavimarzaH .............227 ekAntanizcaya-vyavahArAbhyupagame bAdhopadarzanam ............ 1925 karmatApakaM jJAnaM = tapaH ................................. 2577 ekAntapakSadoSopadarzane sammatitarkasaMvAdaH ................... 343 karmanATake AvaraNazaktyAdikAryavicAraH.................. 2570 ekAntapakSahetavaH virodha-vyabhicArAdidoSagrastAH ............353 | karmanATake bhoktRtvazakti-sahajamalAdikAryavimarzaH ........ 2572 ekAntabhedA'bhedayoH pratikSepaH .............. karmanATake mithyAtvAdikAryavimarzaH.......... 2571 ekAntavAdasamAlocanAyAM nindAvirahaH ....... .355 | karmanAzopAyopadarzanam . ......... 2342 ekAntavAdino mitho hatAH ... .......... karmapariNAmAnAm avastutvApAdanam .......... 2105 ekAntavAdimate kRtanAzAdiprasaGgaH......... ............438 | kamaprakRtyAyana 438 / karmaprakRtyadhikAranivRttiH.............. 2405 ekAntavAde hiMsA-paralokAdyasambhavaH ......... .......... 1813 | karmabandhA'nekAntadyotanam ............ ekAntavAde'nyo'nyAzrayaH ............399 | karmazUnyAtmapradezasthiratA zuddhAtmadravyavyaJjanaparyAyaH....... 2132 ekAntocchedaH nayayojanaprayojanam ........ | karmApekSaH anityA'zuddhaparyAyArthikaH .......................711 ........... 1779 .432 346 ....... 37
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ ......344 .. 1511 2762 * pariziSTa-13 . viSaya ......... ........... pRSTha | viSaya .......... ............ pRSTha karmocchedopadezaH .............. .............1895 | kAryazuddha-kAraNazuddhaguNavyaJjanaparyAya-prajJApanA............ 2137 karmopAdhayaH parihartavyAH ............. 1869 kAryasya kAraNAtmakatA ... karmopAdhivighaTanakRte yatitavyam ..... ..........1331 | kAryotpatticAturvidhyam ......... karmopAdhInAm upekSaNIyatA ...... ............629 / kAlaH anastikAyaH ............. ............ 1406 kalazAdidhvaMsAdivicAraH. ...............1137 kAlaH paJcAstikAyaparyAyAtmakaH ................. 1530 kalpyAkalpyayoH umAsvAtivAcakAbhiprAyaH.................. 38 | | kAlaH paramArthataH paryAyAtmakaH ...... .......1532 kalyANavijayopAdhyAyaguNotkIrtanam ..... kAlaH paryAyAtmakaH ......... 1488 kavitAmRtakUpavacanasaMvAdaH ................ ....... 2394 kAlagatirodhakAdyabhAvaH ... .1560 kaSAyajayAdinA zIghraM mokSasambhavaH ......... .......... 46 | kAlagarbhavizeSaNatAdivimarzaH ........ 252 kaSAyahrAsaM vinA pariNAmazuddharasambhavaH ................... 2526 | kAlatattvaM paradarzanadarpaNe 1535 kaSAyAdizoSaNam atizayena Avazyakam ................ 2578 kAlatattve dikpaTa-zvetapaTamatavizeSadyotanam ...............1555 kAnTAdimatanirAsA'tidezaH .............. 1771 | kAlatattve maitrAyaNyupaniSadAdisaMvAdaH.......... ........1534 kAntAyAM tAttvikapraNidhAna-pravRttiprArambhaH ................ 2440 kAladravya-paryAyamatadvayapradarzanam ..........................1514 kAntAyAM na anyamuddoSaH ............. .2443 kAladravyatA zrIharibhadrAcAryAnabhimatA ......... .1528 kAntAyAM nirarthakapApavyApAranivRttiH ...................... 2439 kAladravyatvaM yuktigrAhyam ........... kAya-karaNA'ntaHkaraNa-karmAdita AtmA bhinnaH ........... 2518 kAladravyatve sarvasammatatvA'bhAvaH .. 1579 kArakatvasya savyApArakatvavyAptatA ....................... 1775 kAladravyatvoktiH aupacArikI........... .1578 kAraNatvAdeH padArthAntaratA ............... ...401 kAladravyatvoktibIjaprakAzanam ........ ..1596 kAraNA'bhede kAryabhedA'yogaH .......... ..1150 kAladravyasthApanam .................... 1510 kAraNAntaravaiphalyApattinivAraNam ........ ............. kAladravyasya sUryagativyaGgyatA ........ .1502 kAraNAntarApekSAvicAraH ......... | kAladravye'nekapradezasvabhAvA'bhAvaH 1938 kAraNe kAryapravezaH nAsti........ kAladravyaikyApAdanam ............ 1572 kArya-kalA-kaNThasUtrAdeH guNazabdavAcyatA.... | kAlaparyAyapakSasthApanam ............ 1625 kArya-kAraNatAzUnyaM paramArthasat ......... | kAlaprabhAvapratipAdanam ............. .156 kArya-kAraNabhajanA............. ........... 455 | kAlabhedena bhedAbhedAvirodhasiddhiH .............386 kArya-kAraNayoH tAdAtmyam / | kAlaliGgamImAMsA .................... kArya-kAraNayoH bhedAbhedapakSasthApanam . 342 | kAlasaMsthAnam aupacArikam ............. ..1529 kArya-kAraNayoH bhedAbhedasiddhiH .. kAlasya paryAyarUpatA lokavyApakatA ca .................1609 kArya-prAgabhAvayoravirodhaH ........ .............309 kAlasya pAramArthikadravyatvapratikSepaH ...................... 1487 kAryagataM bhUtibhAvatvaM kRtsnakAraNasvabhAvA'dhInam ......... 1179 1179 | kAlasya svatantradravyatA nAsti ................. kAryatAvacchedakagauravapradarzanam ......... ....... 1428 kAlasya svatantradravyatAyAM SaDastikAyApattiH .............. 1496 kAryatAvacchedakanyUnatApattiH ................ 1429 | kAlasyA'pakSapAtitvam 1576 kAryatAvacchedakabhedAt kAraNabhedasiddhimImAMsA ..............214 kAlasvabhAvopadarzanam ... 1936 kAryatAvyavasthAnibandhanavicAraH ...........1325 kAlA''nantyam ..................... 1408 kAryabhedAtkAraNabhedavimarzaH ...... ...............215 kAlA''nantyopagame upacAraH zaraNam ..................... 1606 kAryabhede kAraNabhedakalpanam ..............................1166 ...1166 | kAlA'pradezatvavicAraH............................ ..1585 kAryamithyAtvasamarthanam ............ ...........169 | kAlAgurulaghutAbIjadyotanam ........... kAryavaizadyam anapalapanIyam ........ .........1186 | kAlANavaH tiryakpracayA'yogyAH ....... ......1565 161 .160 ........... .167 1603 ....... ............ 433 .1489 .......... ... 1628
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya kAlANavaH mitho'nanuviddhAH kAlANugatamukhyakAlatvoktisaGgatiH kAlA dravyamImAMsA kAlANusvarUpaprakAzanam kAlANUnAmanekapradezatvavirahaH kAlANUnAmapradezatvasaGgatiH. kAlANUnAmUrdhvatApracayaH kAlAdiparyAyANAM sarvadravyAntarbhAvaH kAlAdau astikAyasamarthanam . kAlAdyabhedavRttivicAraH kAlAdyaSTakApekSA'bhinnatvaprayojanAvedanam kAlAnupUrvItvavimarzaH kAlAropanaigamasya SaDbhedAH kAlikaparatvA'paratvAdayo varttanAparyAyA'pekSAH kAle kAlAntarIyakriyAdyupacAraH . kAle dravyatva- pradezatvavyavahAraH aupacArikaH kAle svatantradravyatvaniSedhaH kAvyaprakAzavRttyAdisaMvAdaH . 'kiM syAt sA citratA...' kArikAyAH mImAMsA. kundakundasvAmimatamImAMsA kuzalazabdArthavicAraH kuzalAnubandhiprajJAdRDhIkaraNam kuzIlAdayaH na tiraskAryAH kUpamaNDUkavRtteH parihAryatA kRtajJatA na moktavyA ... " kRSNaH sarpa" iti vAkyavimarzaH kRSNasarpasthale'yogavyavacchedamImAMsA kevalajJAnatvarUpeNa jJAnadhrauvyAnubhUtiH kAryA kevalajJAnanAza AgamasaMmataH kevalajJAnamapi nityA'nityam kevalajJAnAtmanoH tAdAtmyasthApanamkevalajJAnAditrailakSaNye sammatitarkasaMvAdaH kevalajJAnAdI utpAda-vyaya- dhrauvyasAdhanam. kevalabAhyakriyArataH gUDhatattvA'jJaH kevalazabdabhede parakIyavacaneSu dveSaH na kAryaH kevalAnvayitattvavimarzaH kevali-gItArthayoH tulyatvavicAraH kevalopayogatvena dhrauvyam * pariziSTa-13 viSaya pRSTha . 1563 koSThakarUpeNa paryAyavaividhyapradarzanam. 1594 kramazo bhogazaktiprakSayaH 1569 kramA'kramabhAviparyAyaprasthApanam 1552 kramAkramAnekAntadoSAropaNam. * 2067 kramAkramArpaNAdyotanam . 1562 kramikatve'pi kevalajJAnAdidhrauvyam. 1561 kramikA'kramikAnekAntapradarzanam 1598 'kriyamANaM kRtamiti siddhAntasamarthanam . 1409 kriyamANaM kRtam akRtaJca nayamatabhedena. . 536 'kriyamANaM kRtam' iti siddhAntavimarzaH .537 kriyamANatvasvarUpavidyotanam . kriyA jJAnino dhyAnA'vighAtinI kriyAkAla-niSThAkAlayoH aikyam 1602 . 750 . 1629 kriyAto jJAnaM balAdhikam . 722 kriyAto jJAnAdhikyam.. 1591 kriyAntaraparAGgakha evambhUtaH . 1495 kriyAmAtrasantoSo na kAryaH . 1990 kriyAyogasya khadyotatulyatA. 1196 |kriyAvAn api jJAnahIno na zreyAn . 2179 krodhapariNatasya krodharUpatA * 1486 kliSTaparyAyapaJcakaparihAropAyadarzanam . 2437 klezakSaye paradarzanasammatiH . 2326 kvacid amArgasyA'pi mArgarUpatA . 719 kSaNAntarbhAvena utpannotpAdasAdhanam kSaNikasaMskAranirAsaH 1452 kSamAzramaNa-muni-dAntAdipadArthapariNamanodyama AvazyakaH kSayopazamamAndyAdinA viparyAsasambhavaH 1157 1958 . 1377 kSayopazamAnusAreNa vastusvarUpAvabodhaH . 1278 | kSAyikadazAyAM sarvotkRSTaparopakArasAmarthyam 1277 kSityAdikaM na sthitikAraNam .910 khaNDazaH zaktyA bodhavicAraH 1275 khalasvarUpaprakAzanam 1274 khalo'nyadoSadarzI 1872 khedodvegadoSanivRttiH . 691 gaganaparyAyanAmanirdezaH 1214 gaganopadezadarzanam .. . 2281 gaGgApadasaGketadvitayapradarzanam. 1287 'gaGgAyAM matsya - ghoSau' iti vAkyArthavimarzaH 2763 pRSTha 185 2442 . 187 . 367 486 1286 .406 1257 1251 1233 741 2546 1230 2285 2265 .806 70 2257 47 639 2525 2268 42 1270 1764 .802 470 469 2564 1436 .520 2395 2303 2406 1474 1475 .597 . 570
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2764 * pariziSTa-13 . viSaya ......................................pRSTha viSaya ...................................... pRSTha 2128 gacchAcAraprakIrNakasaMvAdaH ............ .............2323 | guNatvasya padArthavibhAjyatAnavacchedakatA ....................199 gatirUpatAnekAntavicAraH .................. ..............409 guNanirUpaNam ................ ............... 1649 gatizIladravyaM na gatyapekSAkAraNam ........... ........... 1440 guNaniSThaparyAyavimarzaH........... ............ 2084 gatisvarUpe'nekAntAtmakatA .......... .........410 guNapadArthanirUpaNe rAjavArtikakAramatadyotanam ................103 gatau AkAzasya anyathAsiddhatvam .. 1448 guNalakSaNe pataJjalimataprakAzanam . ..............112 gadAdharamatamImAMsA ........... ....229 guNavaibhavopalabdhaye yatitavyam .. 2600 gadAdharamate lAghavam 1248 guNazabdaH svAbhAvikadharmavAcakaH ..............207 gama-nigamanirUpaNam ............ .............715 guNazabdasya pArIkSyam .................... ...........181 gambhIratodAratopAyadyotanam ........ guNazodhanavimarzaH ........... ...........827 garvalakSaNavidyotanam / 2316 guNazreNisamAroheNa ghAtikarmakSayaH......... ...2389 gardAvirahavidyotanam ............ 1099 guNasya dravyabhedakatA ..................... ............108 gItArthavyAkhyA ............ ...... 2594 | guNasyotkarSApakarSabhAktvaniyamA'bhAvaH.................... .............1660 gItArthAnAm AjJA avicAraNIyA ........ ........... 2327 | guNA'bhedasvabhAvasya phalopadhAyakatvaM kAryam .............. 1820 guDa-zuNThInyAyavimarzaH ................ ........... 2090 | guNAdigocarapramANamatopadarzanam ........................... 2236 guNa-guNinoH svarUpasambandhasthApanam .... .........254 | guNAdInAM nirAdhAratApattiH............. . 1810 guNa-guNinorabhedasamarthanam .............248 | guNAdau dravyabuddhisthApanam ........... ..............658 guNa-guNinoravibhaktapradezatA .......... 1816 guNAnAM nirguNatA ................................ .............102 guNa-guNibhAvocchedApAdanam ............. 246 guNAnAM paryAyAntarbhUtatvam .......... 2227 guNa-guNibhedavyavahAraprayojanopadarzanam ......... .............922 guNAnAM paryAye'ntarbhAvaH prakArAntareNa ..................... 1686 guNa-guNisvarUpasambandhaprayojanaprasthApanam . 255 | guNAnAmutpAdAditritayazAlitvam..........................1330 guNa-guNyAdicatuSkA'bhedadRSTAntapratipAdanam .................. 637 guNAnurAgAdinA mokSamArgAbhisarpaNam .......... ............77 guNa-guNyAdicatuSkA'bhedapratipAdanam ... 636 guNAntarayoge'nekasvabhAvatA''virbhAvaH ....................1792 guNa-guNyAdibhedaH sadbhUtavyavahAraviSayaH ..... guNAnyatvavAdimatasthApanam .................................201 guNa-guNyAdibhedasiddhiH .............. .......... guNArthaparyAyagatazuddhatvA'zuddhatvasvarUpaprajJApanA............. 2160 guNa-paryAyatulyatAsthApanam 175 guNArthikanayA'pradarzanam .......... .....................176 guNa-paryAyapratikSepaH............. ......... 165 | guNe guNopacAraH ..... ..848 guNa-paryAyabhAjanaM dravyam ............. guNe dravyopacAraH ...........858 guNa-paryAyayoH aupacArikabhedaH ..... | guNe paryAyAropaH .. ...........863 guNa-paryAyayoH kAlpanikaH bhedaH 233 / guNopArjanopAyopadarzanam ......... 2294 guNa-paryAyayoH zabdabhedaH, arthA'bhedaH ... 204 gurutvamatIndriyam .. ..............275 guNa-paryAyavibhedavijJApanam ........... .............119 | gurudharmasyApi pratiyogitAvacchedakatvam ................... 1141 guNa-paryAyavailakSaNyavimarzaH ......... ....118 | gurunindako'nantabhavabhramaNakArI ........ guNa-paryAyavyavasthAprakAzanam ........ .............1658 | guruprasAdAnukUlatayA vartitavyam ............2612 guNa-paryAyasvabhAvaH dravyam ........... ............653 gurusevA na tyAjyA ........... guNa-paryAyA'bhinnadravye zabdazaktiH ......... ............589 gurusevAprasAdena mahAvidyAsiddhiH .......... 2609 guNa-paryAyebhyo dravyasya bhinnA'bhinnatA .................... 1980 guruhitazikSayA jJAnayogasiddhiH 2595 guNaH sAmAnyAtmakaH paryAyazca vizeSAtmakaH ............... 2226 | gurvadattazAstrANAm anupAdeyatA ............ .....2361 guNajJA guNinindakavarjinaH...... ................. 2319 | gurvAdyanAdaraH parityAjyaH .. ...........376 829 831 ............. nam ........... 89 .. 179 ......... ............ ...... 78
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ bipa Sa ... .................... ... pAdA ....... ..939 .........230 * pariziSTa-13 * 2765 viSaya ........ ....... pRSTha | viSaya ......... go-balivardanyAyena upapAdanam . ...... 208 / ghRtazaktivicAraH . go-balivardanyAyena nAnAbhaGgA''pAdanam .....................997 | ghoramithyAtvapariNAmotkhananam ........... 2426 gopAlasarasvatyAdipatrasaMvAdaH 1120 ghoramithyAtvonmUlana prakriyApradarzanam .. .... 2290 gommaTasAra-trilokaprajJaptikAramate kAlasvarUpam ...........1556 ghrANAdIndriyasyA'pi dravyagrAhakatA.. ....... .............224 gommaTasArasamIkSA ....... ..............850 | ghrANendriyasyA'pi dravyagrAhakatA ............ .............232 gommaTasArAdisaMvAdaH ghrAdhAtuzakyatAvacchedakopadarzanam .......... govindamatavidyotanam ........ ..........1992 | cakArArthaparAmarzaH .......... ..2187 gosvAmigiridharamatapradarzanam ......... ............303 | catasraH kAvyabhASAH ............ 2358 gauNapadArthapratipAdanam . ................571 | catasro mUlanayasatama | catasro mUlanayasaptabhaGgyaH ............ gauNarUpeNA'pi nayAntaraviSayA'grAhakatvam anucitam .......609 | caturthaparyAyArthikanaye sattAyAH zabdato gauNabhAvena grahaNam ...701 gauNarUpeNA'pi nayAntaraviSayAnabhyupagame mithyAtvam ......... caturthavizeSasvabhAvadyotanam ........ ...........1866 gauNI vRttiH - tantravArttikAdau .......... ............1986 | catuthasAmAnya caturthasAmAnyasvabhAvaprajJApanam . .............1737 gauNI sAropA lakSaNA ...... .........................1918 1918 | caturvidhaghaTapratipAdanam ... ........460 'gaurvAhIkaH' vAkyamImAMsA ......... ............ 1917 | caturvidhanaigamasvarUpavicAraH ........ ...........752 'gaurvAhIkaH' vAkyavimarzaH .............. ............ 1987 caraNa-karaNasArapratipAdanam .................. ............... 16 granthanavanItopadarzanam .......... ......... 2397 | caraNa-karaNahInasya jJAnapakSAdaraH .......... ........... 2333 granthamaGgalopadarzanam caraNAnuyogataH jaghanya-madhyamotkRSTagItArthaprakArAH ............ 73 granthibhedaH prabalaprayatnasAdhyaH ............................. 2506 caramanayA'naGgIkAre saMzaya-viparyayAdiprasaGgaH .................804 granthibhedapUrvaM nayasamAhAre jJAnasiddhau api prayojanA'siddhiH 1863 caramayathApravRttakaraNadivyazaktiprabhAvapratipAdanam ............ 2424 granthibhedapUrvamapi saMsAraparittIkaraNam ...................... 2423 caramavizeSadharmapuraskAreNa mizrArthavibhAgaH ................. 2041 granthibhedapUrvamapi sUkSmabhAvamImAMsA-tattvasaMvedanajJAne staH ... 2422 | caramAvartakAlaprabhAvapratipAdanam .............................153 granthibhedapraNidhAnAdikaM naiva tyAjyam ......... ............ 2501 | cAritrazuddhiH darzanazuddhyadhInA .............. granthibhedavighnavijayopAyopadarzanam ........... ......... 2508 | cAritropasarjanabhAvena jJAnasya balavattvam ........ granthibhedavighnasthAnanirdezaH .................. 2504 | cAlanIyanyAyena saptabhaGgIbodhaH . granthibhedavizrAmasthAnAni atikramaNIyAni .... ............ 2507 | cittadhAtusaptakopadarzanam .............. 1682 granthibhedo'tidurlabhaH .......... ............ 2505 | cittavRttipravAhavizrAntiH kartavyA .......... 2034 grahaNaguNavyAkhyAnam ................ .1705 | cittasthairyopAyadarzanam ......... 2141 grahaNapariNAmasvarUpavicAraNam .............. .1704 citrajJAnavat citrArtho'napalapanIyaH 1185 grahaNAdikAraNatA mUrtatve ........ 1675 | citrapratIteH citraprameyanimittakatvam ... 1178 grAhyAnavasthA'pAkaraNam ...........420 | citsukhAcArya-sadAnandamatanirAkaraNam ..................... 2014 'ghaTa utpanna' iti vAkyavicAraH ............ ........... 1227 | cidratne cittAkAzalayaH .................................. 2581 ghaTa-mauli-suvarNodAharaNapradarzanam . ....... 1133 | cintA-bhAvanAjJAnAdikam abhyasanIyam ......... ...... 2079 ghaTacAturvidhyanirUpaNam... ...........459 | cUrNikArAdimate RjusUtraH paryAyArthikaH .....................978 ghaTatvazaktiH tiryaksAmAnyam | cetanatvAdInAM sAmAnya-vizeSaguNatvakathanaprayojanam ....... 1690 ghaTapadaM mRdravyaparam .................. .. 1226 | cetanatvAdInAm anuvRtti-vyAvRttibuddhijanakatvam .......... 1691 ghaTasya jAtyantaratA ......1786 cetanalakSaNo jIvaH ........ ................667 ghaTasya mRdrvya rUpatA .......... .....1347 | cetanasya sva-parAnekAntarUpatAparicchetRtvam .................418 ghaTAstitvasya ghaTatvAvacchinnatA ..... ...........417 | cetanasvabhAvagrAhakanayavicAraH ... ........... 2002 ............
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... 1670 / ...... 287 ........... ..........787 354 ..1914 2766 * pariziSTa-13 . viSaya ......................... viSaya .............. pRSTha viSaya ...................................... pRSTha cetanasvabhAvamImAMsA ......... .............. 1856 | jIvA'jIvA'bhinnaH samayAvalikAdirUpaH kAlaH ..........1590 cetanAdisvabhAvAvirbhAvakRte yatitavyam ...... ............. 1932 | jIvAjIvAtmikA dik ....... .....................1541 caitanya-mUrttatvayoH vizeSaguNatvameva ........ 2097 jIvAjIvAbhigamasUtrAdivirodhavimarzaH .......................683 caitanyaM cetanaparamasvabhAvaH . ............1836 jIvAjIvAbhigamAdisUtrasaMvAdopadarzanam ....................1492 caitanyam = anubhavanam ............ .......... 'jIvAjIvau jJAnam' ityupacAravimarzaH 877 caitanyA'caitanyayoH svatantraguNarUpatA. 1674 jIvAdiniyatavyavahAropapAdanam ............ ccipratyayArthamImAMsA ................. ..257 | jIve ivAnyatrA'pi azuddhArthaparyAyAH ......... ......... 2147 chidrAnveSibhyo zAstrArtho na deyaH ........... ......... 2363 | jaina jayati zAsanam ... 350 janamanoraJjanaM nAtmahitakAri .... 2309 | jainapravacanam apakSapAti janma-maraNAdaya Atmano'zuddhA'nityaparyAyAH .... 713 jainamatavijayaH........... ..448 jayadhavalAkAramate RjusUtrasUtraNam ... jainazAsanam adhRSyam ...... jayadhavalAdimataprakAzanam ......... 717 jJapteH jijJAsAnusAritvam .......... .............424 jayadhavalAyAM sakala-vikalAdezanirUpaNam ..................543 jJasvabhAva AtmA ............... .. 1849 jayadhavalAsaMvAdena devasenamatasamIkSA......................1015 jJAtuH jJAnAtmatA muktiH .......... jayasenAcAryamatanirasanam ........ ............140 jJAna-kriyAnvitazramaNAH siMhAzvasamAH ...... 2291 jahadajahatsvArthalakSaNopadarzanam ........ .... 1985 jJAna-kriyobhayaruciH kartavyA .. ...........20 jAtirapi anityA .................................... 1140 jJAna-sukhabhedasiddhiH .......... 1987 jAtyantarAtmakabhedAbhedasamarthanam ........... ........... | jJAnaM pradhAna AtmaguNaH ... 2283 jAtyantarAtmako'rtho nityA'nityaH........................ 1739 | jJAnakRtakarmanAzaH nirbIjaH ........... ..2267 'jighratisthale zAbdabodhamImAMsA ......... jJAnacauryadoSopadarzanam ........... ..819 jinabrahmANIvyavahAravimarzaH. 2372 jJAnadRSTijAgaraNa-paripAkaphalavicAraH........ .............. 2460 jinamataM sarvanayasamUhAtmakam ....... jJAnanayavicAraH ............ ............ 53 jinavacanam apratikSepyam .......... | jJAnanAze'pi kathaJcid jIvA'nAzaH jinavacanarakSAdiprabhAvaprarUpaNam .. ............ 2239 | jJAnanimittakA'pavAdapradarzanam ... jinavacanazraddhAloH guNaprAptiH. 2390 jJAnapadArthaprakAzanam ......... ........... 55 jinazAsanatejovRddhihetUpadarzanam .......... 2596 jJAnaprAdhAnyapakSe'pi kriyA''daraH ......... jinazAsanamahAdhanadyotanam .................. .............. 2321 jJAnamArgapakSapAtaH kartavyaH .............2262 jinasvarUpopayuktasya paramArthataH jinarUpatA ............ 2380 jJAnameva paraM mokSakAraNam ........ 2343 jItavijayAdiguruprazastiH .......... 2603 | 'jJAnam AtmA' iti vAkyavimarzaH jIva-karmaNoH kathaJcidabhedaH ........ .......... jJAnayogaparAkASThopAyopadarzanam ............ ............. 1335 jIva-nayavibhAgapradarzanasAmyam ............ ............ jJAnayogaraGgaH tArakaH ............. 'jIvaH acetanaH' - iti vyavahAraparAmarzaH ........ 2011 jJAnayogasya balAdhikatvam .......... jIvadravyA'zuddhavyaJjanaparyAyavaividhyam . 2134 jJAnayogasvarUpajJApanam . ......... ............. 2483 jIvasya jaDatve karmabandhA'bhAvaH ........... jJAnayogasvarUpaprakAzanam . 2261 'jIvasya matijJAnami'ti vyavahAravicAraH ...919 jJAnayogena samApattiH sulabhA ......... ........... 2386 jIvasyA'jIvatvA'yogaH ................. ............. 1833 jJAnaviSayatA viSayasvarUpA .............. ............. 332 jIvasvarUpavidyotanam .................................... 1638 jJAnasAmarthya-svabhAvaparicayaH ........... ........... 1912 jIvA'jIvasvarUpaH samayAvalikAdikAlaH ................ 1494 | jJAnasya mukhyaguNatvam ....... ...403 ......225 .... 2026 ........... .........2339 860 2007 1020 ............50 ........ 1851 ...... .......13
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya jJAnasvarUpa AtmA jJAnAkAro'rthaprayuktaH jJAnAdimadaH tyAjyaH jJAnAdyupayoge jJeyAdibhAvitatvam . jJAnikRtakriyAyAH karmabandhA'janakatA jJAnI na lipyate . jJAne paraviSayatA aupacArikI. jJAne santoSo mado vA na kAryaH. jJAnotkarSasiddhiH jJAnopayogakAle jJAnA'bhinnaH jJAnI jJAnopasarjanIkaraNam azreyase jJeyAkArapratibhAsa upacAranibandhanam . jyotiSkavimAnacAranirUpaNam jhaSagatidRSTAntamImAMsA. DitthAdizabdaiH vyavahArA'bhAvaH tattadantyAvayavitvena kAraNatAdivimarzaH tattadravyaguNaparyAyadhrauvyaM tattadravyAnugatam tattvajJAnaM paraM hitam . tattvajJAnaM zuddhadravyadRSTisampAdakam . tattvarucyanusAreNa tattvabodhaH tattvavibhAganAnAtvaprayojanA''vedanam . tattvavibhAgavicAraH ... tattvavibhAgavaividhyaM saprayojanam tattvasaMvedanajJAnaM nirgranthasyaiva. tattvArtharAjavArtikAdisaMvAdaH tattvArthavRttikRnmatapradarzanam tattvArtha zlokavArtikamatavidyotanam tattvArtha zlokavArttikasaMvAdaH tattvArthasUtreNa saha virodhodbhAvanam tattvopaplavasiMhasaMvAdaH . tatra tatkAryotpattiniyAmakavicAraH tathAbhavyatvataH sarveSAM yugapadamuktiH . tathAbhavyatvaprabhAvapradyotanam ...... tathAvyavahArA'sadbhUtatvopayogAvazyakatA taddhetorastu kiM tena ? iti nyAyaprayogaH tadbhAvaH pariNAmaH tantusaMyoganAzasya khaNDapaTajanakatA. tanmayabhAvalAbhopAyavicAraH * pariziSTa-13 pRSTha 1834 taraGgasya sAmudratve'pi samudro na tAraGgaH 1284 | tarkalakSaNaprakAzanam . 704 tAttvikaM sva- parasvarUpaM vijJAtavyam * 182 781 viSaya . 1294 tAttvikaguNasthAnakavimarzaH 2444 tAttvikamaunalAbhavimarzaH 2330 tAttvikayogaphalalAbhaparAmarzaH 1910 tAttvikavyavahAranayamatadyotanam 80 tAttvikavyavahAreNa kArmaNakAyaH arUpI . 2282 tAtparyagrahaNapUrvaM jinavacanaM vibhAvanIyam . 914 tArkikamate uddezya-vidheyabhAvasamarthanam . 25 | tArkikA''dhyAtmikadRSTisamanvayaH kAryaH . 1913 |tirohitaparamAtmasvarUpaprAdurbhAvanaM kAryam 1499 tirohitaparamAtmasvarUpavilokanaM kAryam 1421 tiryaksAmAnyaM vyaJjanaparyAyaH . 796 tiryaksAmAnyopayogapradyotanam . 272 tIrthakarasamaH sUriH 1375 tIrthaGkaravarNavyavahAravimarzaH 2566 tIrthaGkaro'pi siddhaH 2565 tucchAzayavantaH kapaTaparAyaNAH 2527 tulAnamanonnamanavimarzaH . 1023 tRtIyavizeSasvabhAvaprakAzanam 1030 tRtIyasAmAnyasvabhAvaprakAzanam 1029 tRtIyasAmAnyasvabhAvasAdhanam . . 2348 taijasaparamANUnAM tamaH paryAyarUpeNa pariNamanam 1566 trayaH catvAro vA'vAcanIyAH trayAtmakaH padArthaH . trayodazazAkhAtidezaH . 193 trayoviMzatinayavibhAgApAdanam . . 203 trikAlaviSayadravyasvarUpapratipAdanam .. 1798 trikAlasparzI vyaJjanaparyAyaH kSaNikazcArthaparyAyaH 314 tripadI syAtpadagarbhitA 1832 tripadItaH trailakSaNyabodhaH 19831 .866 trilakSaNacarcAtidezaH trilakSaNatve'pi kAlasya nA'tiriktadravyatvam 1200 trilakSaNayute sarvavyavasthAsambhavaH 1355 trividha- navavidhapadArthaprakAzanam 1199 | trividhaH guNavibhAgaH samIcInaH 2539 trividhakAladravyakalpanApAdanam . 2767 pRSTha 646 .596 2495 2289 2537 2457 2094 2060 2496 . 970 . 626 311 .310 2118 141 2598 2021 731 2317 1169 1865 1731 1732 1114 2365 . 565 . 665 1026 1263 2117 1161 1107 1378 1631 1124 .122 2099 1611
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2768 * pariziSTa-13 . viSaya ...................................... pRSTha | viSaya .................." ......................................pRSTha ............. 1908 trividhanAmatAtparyaprakAzanam ............. ................239 / dIpazikhAyAH SaTkSaNasthAyitvam ......................... 1763 trividhamanoguptisvarUpaprakAzanam .......................... 2535 | duHkhagarbha-mohagarbhavairAgyalakSaNopadarzanam ................... 2482 trividhamaunasvarUpadyotanam .......... .... 2534 | dugdhameva dadhi bhavati. ..265 trividhavaiyAvRttyavimarzaH. 2277 | durmativallIkRpANI dravyAnuyogavyAkhyA ..................... 2371 trividhavaiziSTyazAlI zabdanayaH ..792 | dRSTari dRSTiH sthApanIyA.......... 2499 trividhotpattisamarthanam .............. 1311 | dRSTAnusAreNa zaktikalpanA ........ 1165 traikAlikaH sallakSaNaparAmarzaH ............ .............1267 devacandravAcakamataprakAzanam ........................ 1292 trailakSaNyaM pratyakSAnumAnAgamasiddham ........................ 1112 'devadattasya dhanami'ti vyavahAravicAraH ......... ...926 trailakSaNyagrAhakatve'pi naya-pramANabhedadyotanam ................645 devalokAdau kAlavyavahAravicAraH .......... 1509 daNDi-vidyAbhUSaNa-jagannAthAdimataprakAzanam .............. 1989 devasena-zubhacandramatamImAMsA ............ 2058 darpaNakalpaM jJAnam .................. .............1928 devasena-zubhacandramatasamIkSA .......... 2057 darzanamohocchedopAyopadarzanam ................................ 65 / devasenamatamImAMsA ................... ..................188 darzanAntare'vayavA'vayavinoH bhinnAbhinnatA ................. 1981 | devasenamatasamAlocanA.......... ...... 2213 darzanAntareSu svatantranityakAladravyapratikSepaH................1533 devasenamatasamIkSaNam ......... ...........1096 dazapadasya saGkhyA-saGkhyeyavAcakatvavimarzaH. ...............205 | devasenamatasamIkSA .. 1028 dazamavizeSasvabhAvapratipAdanam ........ ............ devasenamatasamIkSA 1092 dazamasAmAnyasvabhAvaprakAzanam . 1824 devasenamatasamIkSA. 1696 dazavidhadigdravyanirUpaNam .............. 1524 devasenamatasamIkSA .......... 2087 dazavidhadravyArthikanaye devacandravAcakAdimatopadarzanam ........670 devasenamatasamIkSA ......... 2210 dazavidhA'rUpyajIvadravyaprarUpaNA ......... 1505 devasenamatasamIkSA 2220 dazavidhAtmasvarUpavimarzaH .......... 2398 devasenamatAnusAreNa saGgrahopadarzanam ........ digambaramatanirAkaraNam .... 2176 devasenamate koTibhaGgIprasaGgaH ........ ...........996 digambaramatanirAsaH ..... 2169 devasenamate naigamabhedA'saGgrahaH ......... 1044 digambaramatasamAlocanA ................... ............ 1621 devasenamate vyApyatvAsiddhiH ............. ........ 1025 digambaramatasammataparyAyaprakAzanam ............ devasenasammatavizeSasvabhAvavibhAgamImAMsA ................. 2092 digambaramatAnusAreNa astikAyanirUpaNam ................. 1404 devasenasammatasAmAnyasvabhAvavibhAgamImAMsA................ 2089 digambaramate kAlaH jIvAdipariNAmarUpaH .................. 1497 devasenasya apasiddhAntaH ..... ........195 digambaramate dravyaparivartarUpo vyavahArakAlaH ...............1549 | devasenasya apasiddhAntadoSaH ... ......... 2230 digambaramate dravyAtmako nizcayakAlaH ..................... 1550 devasenasya caturdazamUlanayApattiH .............................946 digambaramate nizcayakAlaparyAyarUpo vyavahArakAlaH .........1551 devasenasya catuzcatvAriMzanmUlanayApattiH ......... ......950 digambaramate vyavahArakAlaH nRkSetravyApakaH ...... 1622 | devasenasya nyUnatAdoSaH digambarasampradAye nayalakSaNaparAmarzaH .607 devasenasya pudgale ekaviMzatidharmApalApApattiH .............. 2054 digambarasammatanayAvAntarabhedakoSThakam .. .812 devasenasya bAdhA'siddhiprasaGgaH 1027 digambarasammatAni pramANalakSaNAni .. ........... 1945 devasenasyotsUtrabhASitA ................. 1037 digambarasammatAni pramANalakSaNAni ........... 1946 deza-dezibhedaH samabhirUDhA'sammataH .......................1004 diggaganaikyAtidezaH ......... .... 1540 dezabhedena kAlabhedena ca anugatapratItiprakAzanam ............137 digdravyamImAMsA 1525 | dehakriyAdikartRtva-kArakatvabhAvatyAgopAyadarzanam ......... 2018 dIkSAntarAyasya tyAjyatA...... 8 | dehAtmAbhedanayasya bhojanAdisaMyamasAdhakatAprakAzanam ......... 279 ....760 .....992 ....
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya .................. ..590 masAla ........ .......... ..139 .......... .223 * pariziSTa-13 . 2769 .......... pRSTha viSaya .......... .......... pRSTha dehAtmopacArasya vyAmohakatvam ........... ...............857 | dravyaprakAranirUpaNopasaMhAraH ...............................1643 dehAdau amUrtatvApAdanam .. .............2029 dravyaprajJApanA. .1387 doSAnvitA na dveSyAH ........ dravyabhinnaparyAye padalakSaNA......... dravya-kSetra-kAlAdito dharmAstikAyavarNanam ...............1425 | dravyalakSaNapradarzanam ............ ........... 97 dravya-kSetrAdyanuvedhena AropavicAraH ......... .726 dravyalakSaNavibhajanam ...... ............ dravya-guNa-paryAyarAsastabakahastapratalekhakapuSpikA ......... 2626 | dravyalakSaNAnAM prakAzanam . ........1388 dravya-guNa-paryAyANAM trailakSaNyam ......... dravyalakSaNAnAM prakAzanam .. dravya-guNabhedanimittavaividhyam ...............................832 dravyavikAraH paryAyaH ....... 2222 dravya-guNayoH ghaTAdipadazakti-lakSaNAvicAraH ................594 | dravyavibhAjakopAdhirUpAH SaD vizeSaguNAH ......... 1695 dravya-guNAdiparIkSopasaMhAraH ............................... 2235 | dravyasya dvIndriyagrAhyatAvimarzaH............... ..................222 dravya-guNAdibhedakalpanAprayojanAviSkaraNam ..................651 | dravyasya rAsanAdipratyakSasthApanam ............. dravya-guNAdibhedA'bhedaprajJAtaH zukladhyAnadvaividhyasambhavaH ....... 61 | dravyasvabhAvaprakAzagAthAvyAkhyA .. .657 dravya-guNAdInAM bhedena prarUpaNam ............. dravyasvarUpaM paradarzanadarpaNe .......... ............2194 dravya-guNAdyabhedazrutidyotanam .............. ...............381 | dravyA'bhinnaparyAyarUpatvAt kAle dravyatvoktiH ............. 1491 dravya-paryAyayoH vAstavo'bhedaH asvAbhAviko bhedaH ....... 2238 dravyA'bhede'pi svabhAvabhedasiddhiH 1793 dravya-paryAyayoH sAmAnya-vizeSavAcakatA .................1801 | dravyAditritayabhedasiddhiH ................ .............. 237 dravya-paryAyarUpatvAd vastu nityAnityam ..................1971 | dravyAdibhiH kRtivistaraH ........... 2614 dravya-paryAyasvabhAvaM vastu .......... ........ 2231 | dravyAdibhedapratipAdanapratijJA .......1391 dravya-paryAyA'bhede paradarzanasammatiH.... ......... 261 | dravyAdibhedasamarthanopasaMhAraH .......240 dravya-bhAvakarmAtIta AtmA .............. ........... 2522 | dravyAdisaGkhyodbhUtatvavicAraH .......... .............290 dravyaM svaguNAdisvabhAvaH ......... dravyAdyabhedavinigamakopadarzanam ............ ............. 293 dravyakarmAdinimittakasaGklezo na kAryaH .... dravyAdyekAntabhede dUSaNam ................ ...245 dravyakAlo nA'tiriktadravyAtmakaH ....... ............1543 | dravyAnarthAntarapadapratipAdanam .......... dravyagrahe saGkhyAgrahA'niyamaH ......... .............231 | dravyAnuyogaH paJcAcArarUpaH.............. dravyaghaTasaptabhaGgInirdezaH ............. .............461 | dravyAnuyogajJAnasvarUpasya vicAraH ............................ 48 dravyacitratAnirAsaH ................ ........... 1189 | dravyAnuyogajJAnurAgasya samyaktvopakArakatvam .............. 1393 dravyajJAne tadIyaguNa-paryAyajJAnam .... .........654 | dravyAnuyogataH jaghanya-madhyamotkRSTagItArthaprakArAH............. 74 dravyatvaM guNAtmakam . .. 1659 dravyAnuyogaparAmarzaH na svatantro granthaH .................... 2619 dravyatvavyaJjakavicAraH..... .............. 1655 | dravyAnuyogaparAmarzaracanAbIjadyotanam / | pyAnuyAgaparAmazaracanAbAjadhAtanam ......................2620 dravyatvasAkSAyApyajAtyavacchedena niyataparyAyArambhavAdaH ...1374 | dravyAnuyogaprarUpaNabIjopadarzanam .......................... 2247 dravyatvasvarUpavimarzaH .................................... 1657 | dravyAnuyogamAhAtmyadyotanam .............. .............. 2248 dravyatvAvacchinne kathaJcidanityasvabhAvaH ................... 1778 dravyAnuyogamAhAtmyam ................ dravyatvAvacchedena bhavyAbhavyobhayasvabhAvAGgIkAraH........... 1823 | dravyAnuyogamImAMsAsAphalyadyotanam .......... .189 dravyadRSTiH prAptavyA ........... ...............128 | dravyAnuyogalAbhataH kRtakRtyatA . ............ 75 dravyadRSTiH svasamayaH, paryAyadRSTizca parasamayaH...............1094 | dravyAnuyogavettuH indrAdisevyatvam .......... dravyadRSTyA mAdhyasthyopalabdhiH dravyAnuyogavyAkhyA jina brahmANI' ....... 2369 dravyanityatAvimarzaH ............. ......1401 | dravyAnuyogasya arthA'gAdhatA ........... ..... 2375 dravyaparyAya-guNaparyAyapratipAdanam .... ........ 2209 | dravyAnuyogasya zukladhyAnaprApakatA ...... ............ 56 ... 21 2373
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAusammataH........... ....................2104 .441 154 1970 ..........628 .... 148 2770 * pariziSTa-13 . viSaya ......................................pRSTha | viSaya ......................... ............ pRSTha dravyAnuyogAbhyAsaH atyAvazyakaH .. 1381 | dvividhavainasikotpAdapratipAdanam ........ 1316 dravyAnuyogo maharddhikaH ......... 23 | dvividhasAmAnyasvarUpavimarzaH ......... ............129 dravyAnuyogotkarSavidyotanam ...... ............. 44 | dvividhaikatvikotpAdavicAraH .......... .............. 1334 dravyAnuyogopekSaNaM mUrkhatvam ....... dvividho mokSamArgI ................ 2295 dravyAntarasaGkramo'sammataH.. | dhamAstikAyAdivad asaGgatayA bhAvyam ................... 2181 dravyArthamate'pi paryAyAH santi .. ..............585 dharmakarmamarmajJatAlAbhaH ............. 2415 dravyArthAdinayAntarbhAvaprakriyApradarzanam . ...........955 dharmakalpanA laghIyasI.......... ............251 dravyArthAdezataH pratikSaNam utpAdAdisiddhivicAraH .......... 1222 dharmadravyasya gatipariNatadravyagatikAraNatA .................. 1411 dravyArthika-paryAyArthikanayadvayArpaNayA nAzanirUpaNam ....... 1353 dharmadravyasya gatipariNatadravyagatikAraNatA 1413 dravyArthika-paryAyArthikayoH samyagdRSTitvasAdhanam ........... 1354 1354 | dharmadravyAbhAvasya na sthitihetutA .........................1455 dravyArthikadazabhedAdInAmupalakSaNatvam ...................... 1040 1040 | dharmabhedabhAne dharmibhedabhAnavicAraH ........... dravyArthikadvitIyabhedAdyanusandhAnam ........... ............. dharmayauvanakAlArambhadyotanam ...... .......... dravyArthikanayaH dazavidhaH ........ dharmazaktidvitayavimarzaH ............. dravyArthikanayamate kAryabhedocchedApattiH ....... | dharmA'dharmadravyasAdhakAnumAnopadarzanam ....... 1416 dravyArthikanayavyAkhyA ............... ............631 / dharmA'dharmayoH na vibhutvam ..................... 1481 dravyArthikanayAnusaraNena dveSatyAgaH ......... ..........324 | dharmAdideza-pradezakalpanAmImAMsA.......... ..........1571 dravyArthikanavamabhedAnusandhAnam . dharmAdidravyANAM vizeSaguNopadarzanam .. ..............1687 dravyArthikabhedAnAM saGgrahAdinaye samAvezaH .... dharmAdidravye zuddhAzuddhaparyAyasiddhiH ........................ 2199 dravyArthikalakSaNam ........... dharmAdidravye'zuddhavyaJjanaparyAyasamarthanam ................... 2184 dravyArthikAdau naigamAdisamAvezaH ......... ............. 1013 dharmAdidravye'zuddhavyaJjanaparyAyasiddhiH ...................... 2190 dravyArthikopayogopadarzanam ......... ............592 | dharmAdidravyeSu arthaparyAyatvenA'nityatvasthApanam ............2171 dravye guNopacAraH.......... ............855 dharmAdivirahe'nugrahopaghAtAdyanupapattiH .. .1473 dravye dravyopacAraH ........... dharmAdau azuddhavyaJjanaparyAyasthApanam ....... 2177 dravye paryAyAropaH .......... 856 | dharmAdau aikatvikotpAdadyotanam .. .........1332 dravye vijAtIyadravyopacAraH ......... ............ 843 | dharmAdau zuddhArthaparyAyaprakAzanam ............ ............. 2170 dravye viziSTabhedapratipAdanam .......... dharmAdyutpattau nizcaya-vyavahAramatabhedaprakAzanam ..............1337 dvandvasamAsabalenaikatra bhedAbhedobhayasiddhiH ....... ..............431 / dharmAstikAyasya nityadravyatvasiddhiH ....... .........1417 dvAcatvAriMzatprakAraiH sUkSmabhedavijJAnA'bhyAsaH karttavyaH ..... 2520 | dharmAstikAyasya svatantradravyatvasiddhiH dvAdazanayAnAM naigamAdau samAvezaH . dharmAstikAye yAvaccalabhAvahetutA .................. dvAdazAranayacakravRttikRnmatadarzanam .. ...............465 dharmitAnayamImAMsA ... dvitIyaparyAyArthikanAmavimarzaH... dharminAzotpAdakAraNabAdhavimarzaH.... .446 dvitIyavizeSasvabhAvaprakAzanam .. ..........1850 dharminAzotpAdavimarzaH........... ........... dvitIyopanayopadarzanam ........ ............834 dharmimukhena jJAnavimarzaH. 289 dvibhaGgIvimarzaH ................ ...513 dhavalA-jayadhavalAdyanusAreNa zabdanayaprajJApanA ............... dvividhakAraNapratipAdanam ........ dhyAnayogasya dvAdazAGgIsAratA ......... .............2387 dvividhakAlalabdhiparicayaH....... 2511 dhyAnasya utkRSTataporUpatA .... ........ .............. 58 dvividhanimittakAraNanivedanam .......... ...........1415 dhyAnasvarUpadyotanam ................ .......... 2383 dvividhavihArAnujJA .......... ....... 72 | dhyAnAdhucchedApattiH . ..1857 842 .............. 454 / 1420 1424 259 ...............697 795 1412
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya dhyAnaikAgratAbIjaM gurusamarpaNam. dhrauvyarUpeNa paryAyAvalokanam . dhrauvyasvIkArasya dhrauvyam. dhrauvyekSaNe mAdhyasthyalAbhaH dhvaMsapratiyogitAnavacchedakarUpavattvaM nityatvam dhvaMsA'pratiyogitvaM nityatvam dhvaMsA'bhinnotpAdahetutA ekadharmAvacchinnA dhvanibhede'rthabhedaH samabhirUDhanaye. naJarthadvayapratipAdanam naJarthavimarzaH nanupadArthaprakAzanam nandiSeNAdhikAravimarzaH naya - nikSepa pramANaiH tattvavibhAvanA naya-pramANasaptabhaGgIlakSaNapradarzanam. naya-sunaya-durnayalakSaNanirUpaNam . nayakarNikAsaMvAda nayagauNa-mukhyabhAvapradarzanam nayacakrasArakAramatavidyotanam . nayacakrasArasaMvAdaH nayacakrAdisaMvAdaH nayato bhedAbhedabhAnavicAraNam. nayato'rthanirUpaNam ... nayadvayasammatA'dharmakAryatAvacchedakavimarzaH nayadvayena paramANoH nityAnityatvasthApanam .. nayabAhulyavicAraH nayabhedena vAkyaprayogabhedavicAraH nayamatabhedena Atmani sva- parajJatAvimarzaH nayalatA'tidezaH .. nayavAkye pramANavAkyAtivyAptinirAsaH nayavAkyena vastunaH trayAtmakatAsiddhiH nayavAdataH zAbdA''rthabodhavimarzaH nayavAdapravRttiH ApavAdikI nayavAdasya gAmbhIryam nayavijayavibudhAd grAhya upadezaH nayavibhAjakopAdhidvArA nayavibhAgapradarzanam nayasaptake dravyArthikAdisamAvezaucityam .. nayasaptabhaGgIvidyotanam . nayasApekSaH svabhAvAdhigamaH * pariziSTa-13 pRSTha 2480 nayasyApi trailakSaNyagrAhakatA. nayAdibhAvanayA tattvopalabdhiH . 702 1173 nayAdiyojanayA jJAnAd mohocchedaH 1134 nayAnAM koTizo bhaGgAH .. 1736 nayAnAM saptazatAni rUpANi * viSaya nayAnAm avyApakatvApAdanam nayAntaradveSaH parihAryaH 1734 1998 801 nayAntaraviSayagrAhakatvaM nayagatamazuddhatvam . 1678 nayeSu nikSepacatuSTayagrAhakatvavimarzaH. . 1559 nayopadezavRttikalpAntaravimarzaH 1170 nayopadezavRttisaMvAdapradarzanam .. 2278 navatattvaprakAzaH. 2240 navatattvaprakAzaka granthaprakAzanam .. 532 navatvAdipariNAmopAdAnatvaM na kAladravyasya . 608 800 navadhA mUlanayavibhAgo'nucitaH navanaya-trividhopanayakalpanopanyAsaH navanayanirUpaNaM niSprayojanam 2216 navanayanirUpaNaM niSprayojanam . 587 763 navanayanirUpaNamanyAyyam. . 634 navanayanirUpaNopasaMhAraH 611 navanayavibhAgamImAMsA . 567 navanayavibhAgavyavacchedaH navanayAnAm aSTAviMzatiH avAntarabhedAH 1431 1329 navamasAmAnyasvabhAvapratipAdanam . 1029 navamasvabhAvanirUpaNam . 745 navavidhanayanirUpaNam . 1924 navavidhanayaparibhASAyAH parIkSaNIyatA. 143 navavidhapratyanIkaparAmarzaH . 506 . 576 nazdhAtvarthavicAraH .. navyanyAyaparibhASayA sammatitarkapadArthaparAmarzaH . 584 nazyatsamaye "naSTam" prayogavicAraH 1067 nazyatsamaye naSTatvasamarthanam . 54 naSTaghaTaH mRttikArUpeNa asti.. . 2607 naSTamapi sajjJAnaM saMskAradvArA sat 177 naSTasyApi paramANoH anaSTatvam 1953 nA'mUDhaH lipyate . 545 nA'vastuno vastusiddhiH nAgezamatanirAsaH . 1963 2771 pRSTha 644 2241 2276 464 456 . 192 1268 703 964 . 971 .969 1031 1032 1554 995 620 . 985 1018 941 807 1036 1022 .808 1821 1902 624 .900 2305 2040 1243 1245 1261 . 321 2275 . 1368 2574 1760 1206
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 2772 pRSTha viSaya .830 nityAnityapadArthasthApanam 2429 nityAnityasvabhAvayoH sarvavyApitA 1973 1097 viSaya nAnAkArakopadarzanam . nAnAgranthAnusAreNa samyagdarzanalakSaNavaividhyam. nAnAdharmAstikAyaprasaktiH nAnAnayadRSTiH samatAdAyinI nAnAnayAnusAreNa ekapradezatvapratipAdanam . nAnAprakAreNa mUlanayadvaividhyadyotanam . nAnApradezasvabhAvasamarthanam . nAnAmatasatyatvapratipAdanam nAnAlakSaNAdRSTAntapradarzanam .. nAnAzAstrAnusAreNa upacAravaividhyapradarzanam nAnAsampradAyAnusAreNa naigamanayaprakAravaividhyam. nAnAsampradAyAnusAreNa naigamanayasvarUpavaividhyam 1878 nityAnityasvabhAvA'virodhaH . 458 nityAnityasvabhAvopayogadarzanam 2062 nindA nindyaM nindituM na prayujyate . . 949 nibiDamUrttadravyAbhAvatvena AdhAratAnirAsaH 1884 niyatakArya kAraNabhAvavimarzaH 1341 niyatAssdhArA''dheyabhAvena mithobhedasiddhiH 1462 . 307 .221 . 368 2223 1991 niyatArthakriyocchedApattiH. . 836 niyamasAragAthAvicAraH . 718 niyamasAravRttisamAlocanA. . 716 niraMzasamayena sakhaNDakAlavibhAgopapAdanam . 1305 nirantaraM nijAtmadravyaM nirIkSaNIyam. . 948 nirantarasthitihetuvicAraH 2200 1407 2337 nAnAsambandhavazenaikatra nAnAvidhotpAdAdayaH nAma - sthApanAdinayavimarzaH nAmAdibhedabhinnAnAm abhinnatvasAdhanam. 2 451 niranvayanAzanirAsaH . 1366 niranvayanAzanirAsaH . 1722 nirapekSanayadvayAbhyupagame'pi mithyAtvam 1456 1743 1753 .602 2078 2593 nirapekSAnekAntasyApi tyAjyatA 2592 nirapekSaikAntapakSe sAGkaryAdidoSAH .893 nirAkAGkSabodhasyaiva prAmANyam 2362 nirAkAradarzane'pi dRzyAkAraH. 1953 . 533 nAzadvayabhedadyotanam nAstisvabhAvasya tucchatvApattiH niHspRhatayA bhAvyam .. niHspRho zrIvijayadevasUriH nikSepacatuSTayasvarUpaprajJApanA nicchidrebhyo jJAnaM deyam ... nijacittavRttipravAhaH antarmukhaH kAryaH nijaniSkaSAyAdisvarUpaM dRDhatayA zraddhAtavyam nijaparamAtmatattvadhAraNApravaNaM cittam nijaparamAtmapadaprAdurbhAvaH praNidhAtavyaH nijaparamAnandA''svAdanopAyopadarzanam . nijavizuddhacitsvarUpe cittavRttipravAhalayaH nijavItarAgacaitanyasvabhAvamAhAtmyaM prAdurbhAvanIyam . 2474 nirAcArapadaprAptiH . 2497 nirAzrayaguNA'sambhavadyotanam . 1285 2473 1418 1592 913 2438 nirupacaritakAladravyabAdhakapradarzanam. . 2252 nirupAdhikaguNa- guNyAdyabhedaH .. . 2186 nirupAdhikaguNopalabdhaye yatitavyam. 2421 nirupAdhikAnAvRtacaitanyaM prakaTanIyam. .924 1684 nijazuddhasvabhAvaguNaparyAyaprakaTanaM paramaprayojanam . nijazuddhasvabhAve upayogalInatA sampAdanIyA 2259 nirUDhalakSaNAmImAMsA 2218 nirgranthadazAnirUpaNam . 2264 | nirgranthaliGga - ceSTA- guNaparAmarzaH . 2414 nirjarAdvitayapradarzanam . 1994 2543 2454 nijasvarUpavizrAntiH .. nijasvarUpA'tyAgena padArthA gaganAvagADhAH 2486 2579 1078 nijAtmasvabhAvadRSTiH upAdeyA nityatvavirahe niranvayakAryA''pAdanam . nityadarzane zaktiniyantraNA'sambhavaH 2569 1470 nirmalajJAnakAryaparAmarzaH 2234 nirmalapariNatiH nizcayanayArthaH 1769 nirmalabhAvanA mokSamArgaprANabhUtA 1770 nirvikalpavastuvicAraH 1453 nirvikalpasamAdhilAbhavimarzaH 1210 . 511 nityasthityApAdanam ... 1958 nityA'nityavastusAdhanam . 2471 nityAnityadravyavAditve'pi naiyAyikAdInAmekAntavAditA ... 1111 2547 * nirvikalpasukhaM tAttvikasukham .. nirvikalpAtmanA lokottarAnuprekSAnuvRttiH iSTA pRSTha 1783 1741 1784
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 . 2773 viSaya ...................................... pRSTha viSaya ...................................... pRSTha ......... nirvicikitsatvopadarzanam ..................................375 | naiyAyikasya dharmibhedocchedApattiH ...........................442 nizIthacUrNisaMvAdena kevalajJAnAdeH yaugapadyam ..............1288 naiyAyikAdidarzane guNapadArthaH ...............................109 nizcaya-vyavahAranayataH sadguNAdisambhava-doSAdivigamaprayAsaH 1203 naiyAyikAdimate gauravopadarzanam ........................... 1201 nizcaya-vyavahAranayaviSayavidyotanam .............625 naizcayika-vyAvahArikau kAlau paryAyAtmakau eva ...........1583 nizcaya-vyavahAranayavyAkhyopadarzanam ... ......... 2073 naizcayikavighnajayAdiprakarSaH ..... 2456 nizcaya-vyavahAranayAbhyAM vinAzavimarzaH ........... 1345 nyagbhUtasya anupalabdhiH ........... ............ 1082 nizcaya-vyavahAralakSaNadyotanam ............. 1069 nyAyamaJjarIsaMvAdaH ........... ............ 1755 nizcaya-vyavahArasvarUpAdivailakSaNyam ......... ....1071 nyAyavArttika-tattvacintAmaNiprabhRtisaMvAdaH................. 1679 nizcayakAlo nityaH, vyavahArakAlazca nazvaraH ............... 1553 nyAyasUtrAdisaMvAdaH......... ..............728 nizcayata AtmanaH AtmapradezeSu sthitiH ..............663 nyAyAvatAravArtikasaMvAdaH ........... ........... 1151 nizcayataH AtmasvarUpaprakAzanam .........................1639 pakva-pakSyamANAnAM prabandhena pacyamAnatvam ...................739 nizcayataH samakAlInayoH kArya-kAraNabhAvaH ...............1144 pakSAntaHprabandhapUrNatA ..................................... 2623 nizcayato bAlAdayo na jIvaparyAyAH 2152 pacyamAne pakSyamANatvamasaMmatam ......... ............740 nizcayato'tItA'nAgatakAlA'sattvam ......... ............1615 | pacyamAneSu pakvatvasvIkAraH.... .............748 nizcayadRSTyA vyavahArapAlanam ............927 paJcakalpabhASyasaMvAdaH ............. ............ 31 nizcayanayaprAdhAnyaprayojanaprakAzanam . 2448 paJcadazIsaMvAdaH ................ 1194 nizcayanayamataprakAzanam ............ ............743 paJcama-SaSThaparyAyapArthakyabIjadyotanam .......... 2145 nizcayanayamate AvalikAdyabhAvaH.......... ..............1614 paJcama-SaSThaparyAyaprarUpaNA............ ..2144 nizcayasya bAhyato'bhyantarasvarUpadarzakatvam ................1074 | paJcamatopasaMhAraH ............................ .1921 nizcayasyopacAragrAhakatA. ........... ......1058 paJcamadravyArthikA'zuddhatvabIjadyotanam ........ ..647 nizcayasvarUpopadarzanam ........ 2349 paJcamavizeSasvabhAvapratipAdanam .. nizcayAdinayeSu naigamAdisamavatAraH ............1014 paJcamazAkhopasaMhAraH ......... ..............672 nizcayAbhAsanirUpaNam ................... ............ 2302 paJcamasAmAnyasvabhAvaprajJApanA ........... .............1789 nizcaye'pi lakSaNA sammatA .......... ....1062 | paJcaviMzatiguNapadArthaprakAzanam ........... niSThApariNAmAtmakAtItatvavicAraH ........ ....1255 | paJcavidhapudgalaprajJApanam .. 1312 niSprayojanamasat .. ............780 paJcavidhamithyAtvatyAgopadezaH........... 2284 niSprayojanAGgIkAro nirarthakaH ........... .............1057 paJcavidhamithyAtvoddezaH ... 2359 niSprayojanAropA'naGgIkAraH .................. 2032 paJcAzakasaMvAdopadarzanam ................. nUtanaH caturvidhaparyAyavibhAgo'nucitaH ........ 2212 | paJcAstikAyamayo lokaH ....... ........1476 nRlokavyApiniraMzakAladravyamImAMsA ... .............1605 paJcAstikAyasaGgrahAdisaMvAdaH .......... .............1450 nRsiMhodAharaNaparAmarzaH ................... ...............396 pataJjalimatadyotanam ................... ............. 91 naigamatRtIyabhedanirUpaNam .............. ...............737 pataJjalimatAnusAreNa dravyanirUpaNam .. .............130 naigamadvitIyabhedasvAtantryavicAraH.......... .............1012 padArthavibhAjanakauzalyadarzanam ..... ..198 naigamanayasya navavidhatvam .......... ...........753 | padArthavaizadyApekSayA pariNativaizo'dhikaM yatanIyam ......... 2080 naigamanayasvAtantryamImAMsA. ............1000 padArthaMkadeze'pi abhedAnvayaH ... ...........206 naigamasya trayodaza avAntarabhedAH pampAsarovarabakavArtA.............. 2308 naigamasya nAnApramANagrAhakatA ...........714 / parabrahma nava sAtArA | paraM brahma naiva sAkSAtkRtam ......... 2217 naiyAyikamatasamAlocanA............ 1260 | paraMjyotiHprakAzaH 2463 ... 1874 pAra.......... ...107 ......... . TAN ...725 ..751
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ ........601 ...934 1999 2774 * pariziSTa-13 * viSaya................ ........... pRSTha viSaya ............ ........... pRSTha parakIyadoSAropaNanirAkaraNaM zreyaH ........................... 218 | paramaudAsInyapariNatiprajJApanA ............................. 2447 parakIyamapi sadvacanaM grAhyam ............ ............ 2107 | pararUpApekSayA sarvajJasyA'sarvajJatvam .......... ........411 parakIyasadvacanasamanvayaH kAryaH. ...692 paravRttAnte mUkAndha-badhiratayA bhAvyam ............... 2477 parakIyAnucitavyavahAre karma aparAdhyate .... | parasanmukhacittavRttiH tyAjyA ............ .......... 2173 parajJatAdikaM siddhe sahajopacaritam .......... 1922 parasparavirodhaparihAraH.......... 1126 paratantre jJAna-kriyAsamuccayaprakAzanam ....... .......... 2293 | parasmai nizcayaH svasmai ca vyavahAraH yojyaH................1238 paradoSadarzane sajjanAnAM karuNAvirbhAvaH ...... parA'hitanimittatayA na bhAvyam ........................... 2287 paradravyasaMsarge'pi parasvabhAvA'parigrahaH ....... .. 2409 parAparordhvatAsAmAnyasvarUpaprakAzanam ......... ........132 paradravyAdito vastuno nAstitvam ......... ...664 | parAmarzakarNikAvyAkhyopasaMhAraH .......... ........................2624 paradravyAdiruciH santyAjyA. ... 2318 | pariNAma-vartanAdayo vastudharmA eva kAlaH................. 1608 paraparyAyAH nAstitvena sambaddhAH .......... .473 | pariNAmapadArthaprarUpaNA .. 1350 parapratibhAsaudAsInyaparatayA bhAvyam ......... ...........1929 | pariNAminityatA-sAnvayadhvaMsAbhyupagamaH .....................437 parabrahmajyotiHsphuraNam ....... ........ 2377 | paripakva-prabala-parizuddhajJAnamAhAtmyena AtmA bhAvanIyaH .....329 parabhAvaudAsInyena nijazAntiprAdurbhAvaH 2310 | paripakvabhedavijJAnopAyaprakAzanam . 2521 paramaprayojanam AtmavizeSaguNaprakaTanam .. 1689 paripakvamanoguptiphaladarzanam .............. ......... 2536 paramabhAvagrAhakanayopayogaH . paripakvasukhalAbhaprarUpaNA ................ .... 2466 paramabhAvagrAhakanayopayogaH ............ | paripUrNArthaprApakatvameva tAttvikaprAmANyam ........... ..524 paramabhAvagrAhakanayopayojanam ............. 2008 | | paribhASAntaraprakAzanam .....................................126 paramabhAvapraNidhAnopadezaH .... ..........671 | paribhASAviparyAsavimarzaH ................... paramabhAvasvabhAvaprajJApanam ......... .. 1835 | parimita-pathya-pavitrapadAni prayoktavyAni ..... 957 paramalaghumaJjUSAdisaMvAdaH .......... parIkSAcatuSTayaparIkSitazAstraparAmarzaH ........... ........2408 paramANuH zuddhapudgalavyaJjanaparyAyaH .......... 2164 | paroktaM samIcInaM grAhyam ........... paramANuguNAH zuddhapudgalaguNavyaJjanaparyAyAH ................ 2165 | paryayArthikabhedAnAm RjusUtrAdau samAvezaH...................990 paramANunAzo'rthAntaragamanalakSaNaH ..........................1361 | paryAya-paryAyiNoH bhedAbhedau paradarzanasammatau ...............1811 paramANunityatAnirAsaH ........... ....... 1323 | paryAya-paryAyiNorabhedaH ........... ..................1118 paramANurUpatvatyAgasamarthanam . .......1324 | paryAyaH guNAnupAdeyaH............... ............212 paramANuvarttanAmImAMsA........... ......1604 | paryAyagocaraparyAyanAmapratipAdanam .... ......... 2113 paramANuvRttitAvicAraH .......... ....... 1890 | paryAyatucchatAprasthApanam .. ...........166 paramANuSu tiryakpracayAbhAvApAdanam ... | paryAyatraividhyaparAmarzaH .......... 2086 paramANusvarUpaprakAzanam ............ ........... 1328 | paryAyadRSTiH tyAjyA .......... ...............1143 paramANusvarUpaprakAzanam . ........ 2059 | paryAyanayato bhedaH zakyaH, abhedo lakSyaH .......... ......593 paramANUtpAdamImAMsA.. .1322 paryAyanaye guNasamUhAtmakadravyagrAhakatvam .... paramANUtpAdavicAraH .......... .........1318 | paryAyaprarUpaNAyAM digambaramataprakAzanam . paramANoH nityAnityatA ................ 1738 | paryAyamithyAtvazaGkA ...... 1163 paramANau avasthitagurutvavizrAmApAdanam ........ ...........276 | paryAyavAcakaparyAyazabdaprakAzanam ........ .............120 paramANau utkRSTagurutvavicAraH ............. ...270 | paryAyavaividhyopadarzanam ............... ...........184 paramANau utkRSTarUpavizrAmApAdanam .......... ..........277 | paryAyavyutpattiH ............. .......236 paramANau kAyatvasiddhiH ......... 2066 | paryAyasAjAtyaniyAmakatattvavicAraH..... ........2207 .......... ....931 ..................580 ......811 139 / ......
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya paryAyasvarUpaprakAzanam paryAyA'tirikto guNo nAsti paryAyANAM dravya-guNAzritatvam paryAyANAM mitho'bhedasiddhiH paryAyANAM sarvathA nAzA'yogaH paryAyAtmakakAlatattvanirUpaNam paryAyAn dravatIti dravyam... paryAyArthataH pratikSaNam utpAdAdisiddhivicAraH paryAyArthanaye dravyanikSepagrAhakatvaM dhavalAkArasammatam paryAyArthikanayo bhedavijJAnopayogI. paryAyArthikavyAkhyA paryAyArthikasammatabhedavRttiprAdhAnyavimarzaH. paryAyArthikANAm RjusUtrAdau samavatAraH paryAyArthikopayogato'haGkArAdityAgaH . paryAye kAladravyatvopacAraH paryAye guNAropaH paryAye dravyopacAraH. paryAye nityatva-mamatvAdibuddhiH duHkhakAraNam paryAye paryAyopacAraH paryAye'pyanekasvabhAvasamarthanam paryAyo'pi trilakSaNaH paryAyaudAsInyena AtmadravyAnveSaNam parvatithidine zAkAdityAgabodhaH . pANinivyAkaraNamahAbhASyasaMvAdaH pAtaJjalamate pariNAmavyAkhyA pApazramaNavyAkhyA pApidveSaH tyAjyaH * pariziSTa- 13 pRSTha viSaya . 113 pudgalavibhAvaparyAyavicAraH 2228 pudgalasya dravya - paryAyAtmakatA. 2 2083 pudgalAdau arthaparyAyaprakAzanam . 1205 pudgale bhedAbhedavyavahAropadarzanam. . * 1266 | pudgalebhyaH kAlA''nantyavimarzaH . 1493 punaruktidoSanirAkaraNam . punaruktinirAkaraNam 1656 1229 punaruktiprayojanaprakAzanam . 976 . 487 purAtana navInaprabandhadvayasambandhaprakAzanam . puruSavyApArA'janyatvaM vaisrasikotpAdalakSaNam . puruSasya ekAnekarUpatA . 678 . 540 puruSe ekA'nekarUpatAvimarzaH. . 994 puSpadantAdipade pratipAdakatAvicAraH . 595 pUrvaparyAyadhvaMsottaraparyAyotpAdayoraikyam. 1584 pUrvaparyAyA'nAze uttaraparyAyA'yogaH 864 pUrvasukRtAdInAm anugamazaktyA sattvam . 861 pUrvAparakAlInavastuvyavahAravimarzaH. 2185 pUrvAparavivakSayA sAmAnya- vizeSAtmakatA. . 852 pUrvAparazAkhAsambandhayojanam . 1791 pUrvAparAnusandhAnena vicAraNIyam 1372 | pRthaktva-saGkhyAdisvarUpadarzanam . . 599 pRthvItvena zarAve gandhasiddhiH . 1998 paudgalikagrahaNaguNavyAkhyopadarzanam . 1142 pauruSahInatA tyAjyA 1356 prakaraNapaJcikAsaMvAdaH pAramArthikA''ntarikamokSamArgA'bhimukhadazAprArambhaH pAramArthikaupacArikabhedavicAraH 2304 prakArAntareNa asadbhUtavyavahAropavarNanam 1879 prakArAntareNa naigamanayasya trividhatvam . 2399 prakArAntareNa paryAyacatuSkopadarzanam .. . 238 prakArAntareNa pramANasaptabhaGgIpradarzanam 886 prakRti - vikRtirUpau guNa - paryAyau 1887 prakRtipratyayasiddhazabdaH zabdanayaH 2168 prajJApanAyAM svatantrA'ddhAsamayavarNanam . 'putraH aham' ityupacAramImAMsA putrAdiparyAyAH kalpitAH pudgala - tadguNaparyAyanimittakaH pratyAghAtaH tyAjyaH pudgalatvena paramANoH nityatA 1733 prajJApanAsUtratAtparyaparAmarzaH pudgaladravye varNAdicatuSTayavimarzaH pudgalanimittaM jIvapariNamanam . pudgalaparamANuH sUkSmaparyAyaH 1635 prajJApratiSThAprabhAvapradyotanam. 2044 praNidhAnAdizUnyakriyAvaiphalyam 2214 pratikSaNaM kevalajJAnAdiparyAyabhedaH pudgalapradezebhyaH addhAsamayAnAm anantaguNAdhikyasaGgatiH . 1597 pratikSaNotpAdAdisiddhiH pudgalamUrttatAnabhibhavaH 2050 pratijJApradarzanam 2775 pRSTha .868 92 2167 . 429 1587 2225 1692 1633 2618 1314 2150 2125 . 479 1945 1304 1228 1516 . 772 1839 1632 2189 1729 1636 1490 1717 865 749 2204 550 . 173 790 1506 1586 2451 2266 1281 1273 6
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2776 * pariziSTa-13 . viSaya...................................... pRSTha | viSaya ...................................... ......... 2 .......1 ........387 385 / ........1996 pratidravyaM pratikSaNaM trailakSaNyasiddhiH ......... ..............1122 | pramANa-nayaiH adhigamaH ...................................1941 pratidravyaM pratisamayamanantaparyAyAtmakatA ...... ............1306 pramANakAlasvarUpavimarzaH 1624 pratidravyaM sva-paraparyAyatulyotpAdAdayaH ..........1302 pramANagocarAMzaprakAzako nayaH ..............................606 pratidravyaM svabhAvavibhajanam .. 1937 pramANataH zaktyA tritayAtmakatApratipAdanam .................566 pratidravyam aSTau sAmAnyaguNAH ........ ............. 1683 pramANalakSaNaparAmarzaH ..................................... 1055 pratinayaM bhedAbhedAdau mukhyaviSayatA .......... ...............613 | pramANavArtikasaMvAdaH ..................................... 1183 pratibimbe mukhAropaH ........ ....869 | pramANasaptabhaGgIgocaranAnAbhiprAyopadarzanam ....................548 pratimA''lambanato nijaparamAtmasvarUpaM dhyAtavyam ......... 2325 | pramANasyApi apramANatvopadarzanam . .......................541 pratiyogyabhAvAnvayau tulyayoga-kSemau ........................228 | pramANasyeva nayasya ubhayAMzagrAhitvasamarthanam .................617 prativastu traikAlikotpAdAdisamarthanam ..................... 1265 | pramANAdhupekSaNe'yuktArthapratibhAsaH........... ...............586 prativyakti tulyapariNateH tiryaksAmAnyarUpatA................136 | pramANe'prAmANyApAdanam ....................................369 pratItyaparyAyasamutpAdaparAmarzaH..... 1148 | prameyatAyA anugatatvaM na vA ?........... ........... 1661 pratItyabhAvAnAM pAramArthikatA. ............ ..1727 prameyatvasya na kevalAnvayitvam . ............ 1215 pratItyA ekatra ekadA bhedAbhedasiddhiH ......... prameyavyavahAravimarzaH .............. pratyakSato bhedAbhedA'virodhasAdhanam ... | prameye pramANasaptabhaGgI ................... ............549 pratyakSaviSaye virodhA'sambhavaH | prayojanadvayasiddhyA upacArasAphalyam .......... ..1595 pratyakSasiddhe udAharaNA'nAvazyakatA ......... ............392 | prayojanavatI lakSaNA na svatantrArthasAdhikA ................ 1997 pratyabhijJApramANaM balAdhikam ...... ... 1220 prayojanasApekSa-nirapekSalakSaNAvimarzaH pratyekaM vyabhicAropadarzanam ...........1430 prayojanasiddhaye vyavahAradRSTiH tyAjyA ............. ........1862 prathama-dvitIyabhaGgayoH pArthakyam ..........471 prayojanAdyanusAreNa lakSaNA'bhyupagamaH.......... ..........572 prathamaM pradIptaM svagRhaM vidhyApayet .......... 2560 pravacanaprabhAvanAkAmikartavyopadezaH .........................901 prathamakSaNe'nutpannasya pazcAdutpAdA'yogaH ..... ...........1258 pravacanarakSAdikRte parizuddhaguNagaNA''vazyakatA ............ 2591 prathamaparyAyArthikanAmavimarzaH.............. ............689 / pravacanApabhrAjanAde: gurudoSatA ... .......... 27 prathamavizeSasvabhAvanirUpaNam ............... ...... 1848 pravRtti-nivRttimayacAritrapariNatisvAdaH ......... prathamA'prathamasiddhAdibhedAH tAttvikAH ....... ..................... 1298 pravrajyA jJAnayogapratipattisvarUpA prathamA'prathamAdisamayabhedaprayuktArthaparyAyabhedaH ................ 2158 2158 | prazamarati-carakasaMhitAsaMvAdaH prathamA'prathamAdisamayabhedaprayuktArthabhedaH ..................... 2157 | prazamaratisaMvAdaH .... ............. 1852 pradezatvaM na sAdhAraNaguNaH ................................ 2096 | prasthakAdyudAharaNeSu naigamAbhiprAyabhedaH.... ........... 1002 pradezatvavyAkhyAnam ......... .1669 | prasthake evambhUtAbhiprAyaH.......... 500 pradezadRSTAntavimarzaH 1003 | prasthake nayasaptabhaGgI. ............496 pradezA'vibhAgAd dravya-guNAdyabhedaH ..........121 prasthake nayasaptabhaGgyaH .. ......... pradezArthanayavimarzaH ........... 1041 | prasthake nayAtirekAnatirekavicAraH ... ............494 pradezodAharaNe anuyogadvArasaMvAdaH ......... ............ 1048 prasthake sapta saptabhaGgyaH ..................... ...............495 pradezodAharaNe RjusUtrAdinayamatadyotanam ....... 1049 prasthake saptabhaGgyantaram ........ ............493 pradezodAharaNe zabdanayAbhiprAyaprakAzanam ....... ...1050 | prasthakodAharaNapradarzanam ............1045 panatvA'nvayA'yAgyaH.................1242 prasthakodAharaNamImAMsA .......... .............498 prabuddhaH antaH tuSyati... ............ 2069 | prasthakodAharaNavicAraH ......... 1005 prabhAkaramizramatadyotanam ....... ...........845 | prasthakodAharaNe RjusUtrAdinayAbhiprAyaH .....................499 ....... ............ .......... 35 .......... .501
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya prasthakodAharaNe nayasaptabhaGgI prasthakodAharaNe vizeSavimarzaH prasthakopacArasya pAramArthikatvam prAk kAryasattvA'sattvavimarzaH prAgabhAvadhvaMsotpAde kAlAnvayo'saGgataH prAgabhAvanAzasya traikAliko vyavahAraH prAg ghaTadarzanaM mRttikAsvarUpeNa . prAyogikI utpattiH azuddhA. prAyogyalabdhisahakAreNa sUkSmabhedavijJAnagocarA paripakvapariNatiH prAsAdAdigataikatvAdivicAraH phalataH nayavAdAnAM satyatvamImAMsA bakasAdhuvarNanam .. balAtkAreNa prerakatvaM dharmAdau nAsti balAyAM sadanuSThAnalakSaNasadbhAvaH balIyasA yatnena granthibhedaH kAryaH. bahirmukhacittavRttivirAmavicAraH bahuzruteSu mohamAhAtmyavijRmbhaNam bAhyakriyAmAtrasantuSTiH tyAjyA bAhyapravRttyatirekaH tyAjyaH bAhyabhAvA na spRhaNIyAH . bAhyAntarAkAravirodhavimarzaH bIjapadotpannaM zrutam arthasamam. buddhikRtaH samayasamAhAraH budhajanasvarUpopadarzanam bRhatkalpabhASyasaMvAdaH bRhaddravyasaGgrahasaMvAdaH bRhannayacakravRttisaMvAdaH bodhaM vinA rucyasambhavaH 'bodhaH ghaTAkAra' ityupacAravicAraH bauddhamadyotanam bauddhamatapravezApattivicAraH bauddhamate utpAda-vyayayoravastutA bauddhamate kAraNatAvizeSA'sambhavaH bauddhamate kArya kAraNabhAvabhaGgaH bauddhamate kArya kAraNabhAvamImAMsA bauddhamate dhrauvyasya mAdhyasthyA'janakatvam bauddhamate'tiriktadikkAlA'naGgIkAraH * pariziSTa-13 pRSTha viSaya . 492 bauddhasaMmatavAsanAnirAsaH . 503 bauddhasammatavAsanAnirAsaH 497 bauddhasammatasAmagrIvimarzaH 305 | bauddhAdidarzane jJAnaM mokSamukhyahetuH * 1253 brahmadevamataprakAzanam. 1244 brahmadevamatasamAlocanA . 308 brahmasUtrazAGkarabhASyanirAkaraNam 1308 brahmasUtrazrIbhASyasaMvAdaH bhagavatIsUtra sammatitarkavirodhaparihAraH bhagavatIsUtravyAkhyAmImAMsA . 2528 . 282 bhagavatIsUtrasaMvAdaH . 1065 bhagavatIsUtrasaMvAdopadarzanam 2307 bhagavatIsUtrAdisaMvAdena upacAravaividhyavarNanam 1414 bhagavatyAM kAlacatuSkavarNanam. 2500 2412 | bhagavatyAM guNArthikadezanA saGkhyA'bhiprAyeNa . bhagavatsamayaH sarvadarzanamayaH . . 2540 bhagavadbahumAnato vacanAnuSThAnaprAptiH * 247 9 | bhagavadbANI guNijanAdiyazodAtrI 2258 | bhavabAladazAnivRttiH 2542 bhavabhaGgApAdanam . 2604 bhavabhramaNacihnapradarzanam . 1984 bhavAnandAbhiprAyapradarzanam. . 693 bhavitavyatAparipAkopAyadyotanam . 1613 bhaviSyattvanirvacanam 2254 bhavyatAvyAkhyA 2280 bhavyasvabhAvavicAraH bhavyasvabhAvAnaGgIkAre zUnyavAdApattiH bhavyAbhavyasvabhAvagrAhakanayavicAraH 630 1814 17 bhAmatyAM parataH sattvapratikSepaH .. bhAmahAlaGkArasandarbhaH 870 1745 bhAvanAjJAna- sparzajJAnAdisamupalabdhikRte yatitavyam . . 131 bhAvanikSepa eva evambhUtanayasammataH 1749 bhAvalabdhiparicayaH . 1752 bhAvalabdhyaprAptikAraNavijJApanam 1748 bhAvazrAvakalakSaNaparAmarzaH 1747 bhAvasamyaktvasvarUpadyotanam 1172 bhAvasya uttarapariNAmaM prati nirapekSatA 1538 bhAvasyAdvAdazuddhapariNatiH sahajamalocchetrI 2777 pRSTha 1756 1171 1751 2347 9 2178 1965 1947 18 1588 60 . 771 .839 1504 197 348 2376 2396 2404 1867 . 174 1246 .588 1256 1828 1822 1825 2000 ...467 1754 2270 805 2512 2513 2441 1396 1123 2476
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2778 viSaya bhAvAnuSThAnopalabdhaye yatitavyam bhAvAntararUpo'bhAvaH bhAvinaigamAropitaparyAyaH sAmprataM nAsti bhAvinaigamAropitaparyAyavimarzaH bhittyAdyabhAvasya gaganAtmakatA''kSepaH bhinnagranthikotkRSTasthitibandhavicAraH bhinne dharmatvAbhAvaH . bhinneSu ekatvavimarzaH bhinnoktyA nirUpaNasamarthanam bhUmikaucityena abhedopAsanA karttavyA bheda-bhedahetuvicAraH bhedaH vastusvarUpam bhedakalpanA dravyArthanaye'zuddhatvApAdikA. bhedakalpanAnirapekSadravyArthikAnusandhAnam . bhedakAlpanikatA'pAkaraNam bhedajJAnasaulabhyopAyopadarzanam bhedadRSTiH guNalAbhaprerikA. bhedadhikkAra-tadvRttisaMvAdaH bhedanayasya AdhyAtmikodyamaprerakatvam. bhedanayasya audAryAdisAdhakatA bhedanayo maitryAdibhAvopaSTambhakaH bhedapakSe guNasya anantadravyavRttitvApAdanam bhedapratIto satyAm abhedopacAraH bhedabhAnopacaritatvavimarzaH bhedavijJAnAdyabhyAsaprabhAvaH bhedasambandhapakSe'navasthApAdanam bhedasvabhAvavirahe pratiniyatarUpatocchedaH bhedA'bhedanayamatadyotanam . bhedAMzamithyAtvanirAsaH bhedAbhedajJAnAd dehAdhyAsamuktiH bhedAbhedavirodhAkSepaH bhedAbhedasaptabhaGgInirUpaNam bhedAbhedasamarthanopasaMhAraH bhedAbhedAnyatarApalApe ubhayApalApApattiH bhedaikAnte dviguNagauravApAdanam bhedaikAnte vyavahArabAdhaH bhedo vyAvahArikaH, abhedaH naizcayikaH bhedo'bhedarUpaH abhedazca bhedarUpaH. * pariziSTa-13 * pRSTha viSaya pRSTha 2446 . 984 bhogapravRttiH karmanATakAtmikA. 1681 bhogapravRttisvarUpavicAraNA . 736 bhogasaMskArA'tikramaNam 2445 2435 . 733 1072 1466 2545 2274 matijJAnotkarSamadaH tyAjyaH . ....875 940 . 266 mativizeSANAM zrutarUpatA.. 1652 matsaraH parAjayahetuH 349 . 481 .885 2558 1995 1116 1545 1809 1174 . 649 manuSyatvaparyAyakSaNikatvavimarzaH 782 1975 manuSyatvAdivinazvaraparyAyaprIteH parihAryatAH . 690 1507 260 1574 . 379 manuSyalokavyApakakAladravyasthApanam ... 2010 'manuSyo devIbhUtaH' iti vAkyaprayogasaGgatiH . 828 mandANugateH samayajJAnopAyatA. 1891 mandANugatyA kAlANuvimarzaH mamatayA samAropA na kAryAH . 440 maladhAravyAkhyopadarzanam. 1547 .833 882 937 . 384 malayagirisUrimatavidyotanam 291 1780 malinaparyAyopasarjanam .. . 710 . 844 malinAzayagarbhitadharmajanyapuNyaprasUtasAmagyA mokSabAdhakatA .. 2515 615 mahattvAkAGkSA tyAjyA 2450 mahAsamAdhibIjadyotanam 2602 2461 . 253 mahAsAmAyikaprAdurbhAvaH 2472 1808 | mahopAdhyAyazrIyazovijayaguruparamparApradarzanam. 2587 1139 | mAdhyamikamatasthApanam . 1190 382 2108 . 356 2509 . 619 2013 2300 2366 . 1398 162 2407 maNiprabhA- maNibuddhinyAyavimarzaH maNDUkabhasmanyAyena doSadahanadarzanam 'madIyAH putrA' ityAropavimarzaH madhyamakazAstrapratyAkhyAnam madhyasthatayA zAstramImAMsA kAryA manaskAramImAMsA. mAdhyasthyaM sadguNapravAhabIjam 452 mAna-matAgrahAdayaH tyAjyAH . 361 mAnavabhavadurlabhatAdikaM vibhAvanIyam . 476 mAnasikasahiSNutAdikam AtmasAt kAryam 529 'mAm ahaM na jAnAmI' tyatra mImAMsA 383 mAyA tyAjyA . 268 mAyA tyAjyA . 256 mArgAnanusAriNI bhAvazuddhiH anucitA . 283 mitAkSarAvRttisaMvAdopadarzanam 1818 mitrA - tArAdRSTiprakarSaH
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 * 2779 viSaya ........................................ pRSTha viSaya ....................................... pRSTha ...981 ..... mithaHsambaddhArthavibhajanavimarzaH. .................. ........ 2035 mokSapuruSArthA'nucchedaH.................... .............652 mitho'nugatArthavibhajanavicAraH ......... .... 2038 | mokSapratipanthiparyAyAH nAzyAH ..............................712 mithyAjJAnapariNamanavimarzaH ............ 2350 | mokSamArgA'nanusAriNI bhAvazuddhiH anyAyyA.. .............. 2491 mithyAjJAne mokSahetutAvacchedakajJAnatvavirahaH............... 2286 | mokSasamucitazaktiprAdurbhAvapreraNA ............................147 mithyAtvadAyavicAraH ............ ...............890 mokSasAdhakAnuSThAnatIvrarAgaprAdurbhAvaH ............. mokSasAdhakAnamAratIta mithyAtvAdhucchedopAyanirdezaH ............ 2106 mokSA''sannataratopAyatraividhyopadarzanam . 1642 mithyAdRzo nidAnakArakatvasambhavaH ......... 2314 / mokSocchedaprasaGgaH ................ 1873 mithyAmatityAge eva mithyAtvaM galati .. 2514 mohakSayajasukhado dravyAnuyogaparAmarzaH 2242 mithyAvAsanAvazAdasadbhAnApAdanam ....... ............337 | mohakSobhavihIna AtmapariNAmo dharmaH ..................... 2076 mizrA'sadbhUtavyavahArapratipAdanam ......... mohakSobhazUnyaH zuddha AtmapariNAmaH = cAritram .......... 2576 mizropacaritA'sadbhUtavyavahAropayogaH sAvadhAnatayA kAryaH ....898 | maunaM sarvArthasAdhanam ........ 1098 mInagatikAraNatAmImAMsA ................................. 1423 | mauladhyeyaM na vismartavyam ......................... 2133 mImAMsakadarzanAnusAreNa pramANalakSaNAni ................... 1948 | maulikA'mUrttatvA''virbhAvopAyapradarzanam .................. 2052 mImAMsaka-bauddhadarzanasammatAni pramANalakSaNAni ............ 1949 / yatanAvaraNakarmakSayopazamadAyam .......................... 2462 mImAMsAdidarzane guNalakSaNam ................................110 | yathAprayojanam ekanayaprAdhAnyam AdaraNIyam .............. 2449 muktAvalIdRSTAntavimarzaH .......... ......124 / yathAsvamAvazyakabhajanAparAmarzaH.. muktilAbhakramaprakAzanam ......... ....... 2249 yAdRzo dhvaniH tAdRzo'rthaH ....794 muktisaulabhyavicAraH . ......... .......... 2608 | yAvatpadArthaprakAzanam ......... 2039 muktisvarUpaprakAzanam ............... ............. 2393 | yuktimadvacanam upAdeyam ........... ............439 muktayutpatteravainasikatvena udyamApekSA ......... ............. 1313 yugapatkevalajJAna-darzanopayogasthApanam ....................1289 mukhyaH kAlaH paryAyAtmakaH ......... 1593 | yugapadakhilanayasamAvezasaMmatiH .. ..507 mumukSuNA svAtmaniSThatayA bhAvyam ........ 2494 yugapadekatra mUrttatvA'mUrttatvasamAvezaH ........ 2055 mumukSupravRtti-pariNatiprakAzanam 1073 yugapadvRttidvayapravRttimImAMsA ........... mUDhatAsvarUpadyotanam ................... ............ 2573 yugapanmAnasavikalpadvayaniSedhanam ...... ........... 1291 mUDhAH svadoSA'prekSiNaH .......... 2315 yo yatra dRSTaguNaH sa tatraiva .......... .................846 mUrtatAdikAlAvacchedenA'pi jIve amUrttatAdyavyAghAtaH ..... 2095 | yogadRSTisamuccayasandarbhaH ........... .... 2260 mUrtatvA'mUrttatvavicAraH ............ ........1672 yogadharmAdhikAripravRttipratipAdanam ....... ........ 2416 mUrtasyA'mUrtA'vyAghAtakatA .................................874 yogabindusaMvAda ......... 2273 mUrtA'mUrtasvabhAvopayogapratipAdanam .......... 1875 | yogAcAramatapratikSepA'sambhavaH . ............326 mUlanayamArgacchidrakaraNam anucitam .......... .............. 1056 yogAcAramatamImAMsA ............ 1181 mUlanayavibhAgadvaividhyapradarzanam .......... .....935 yogAcArasya zUnyavAdimatapravezApattiH 1188 mUlottaranayasaptabhaGgIbhedopadarzanam ........ ..............553 yogopayogakarmakSetravicAraH .... 2575 mRtibhayaM tyAjyam ..................... 1668 ratnaprabhAnityatAmImAMsA .... ..........682 mRtyubhaye'maratvavicAraH kAryaH ............... ..............635 ratnaprabhAnityatAmImAMsA ............... .............687 mRdAdeH bhasmIbhavane'pi dhrauvyamanAvilam ...... ...........1373 rasagaGgAdharadarzitanavyamatadyotanam .......................... 1920 mRddhaTA'bhedapradarzanam ........... ....264 | rAga-jJAnayoH pratibhAsya-pratibhAsakasambandhaH ........ ..2075 meghanAdasUriprabhRtimatadyotanam ........... 111 | rAgaH anupAsyaH ............... 2552 meruparvatAdiH anAdiH ......... 679 | rAgAdeH karmopAdAnakatvam 2102 ...573
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2780 * pariziSTa-13 * viSaya ...................................... pRSTha viSaya ........................................ pRSTha .......894 ... 1966 .723 rAgAdhucchedopAyavimarzaH .................. ............... 2554 | vartanAdau svatantrakAladravyApekSAvirahaH.....................1630 rAgo na rocyo dhyeyo vA ............ .............. 2553 | vartanApariNatadharmAdidravyANi = kAladravyANi..............1589 rAjagRhasvarUpavimarzaH .......... vartanAparyAye kAladravyatvoktiH aupacArikI ..............1580 rAjaparyAyadvayopadarzanam ......... 696 vartanAsvarUpakAlasya lokAlokavyApakatA ....... ...1619 rAjavArtikasamIkSA .............. ............ 210 | vartamAnakriyAyAM traikAlyasparzaH .......742 rucyanuyAyi vIryasphuraNam ............. ............. 1854 | vartamAnatvAdisvarUpadyotanam ..... 1241 rucyanusAreNa vidhi-niSedhakathanam ......... vartamAnanaigamanayatAtparyaprakAzanam ...................... ..738 rUkSAdiparyAyairapi paramANuvyayasAdhanam ........ varttamAne'nAgatA''ropaH.................. ...734 rUpAntarapariNAmalakSaNAtmadravyanAzArtha yatanIyam ...........1369 vardhamAnakuzalAnubandhasantatihetupradarzanam .. ... 2420 rUpAntarapariNAmA'rthAntarabhAvagamanasvarUpavinAzavidyotanam .. 1346 / | vasatidRSTAntavimarzaH ............ 1007 rUpAntaralakSaNaH prakAzavinAzaH tamaH ........ ........... 1359 | vasatidRSTAnte saGgrahAdimatopadarzanam ... 1047 rUpAntareNa sattvasiddhiH ..................... .............322 vastugata-sAdhanazuddhavyavahAranayavicAraH ......................775 rUpAntareNaikatra bhedAbhedasamAvezaH ........... .............449 | vastugatavakratvavyAkhyAnam ............ ............779 rogodvegaH tyAjyaH.......... ..100 vastutvasvarUpaprakAzanam ............ rohaguptamatapravezaparihAraH ............ ............ 1051 | vastunaH traividhyasamarthanam ............. ..............1100 lakSaNAmUlakavyaJjanAvarNanam vastunaH dravya-guNa-paryAyAtmakatvabhAnavicAraH ............... 582 lakSaNAsvarUpavidyotanam ........ ............1984 | vastusvabhAvaH jJAnAdibhAvanAbhAvanIyaH ....................1382 lAghavena dharmAdInAM dravyatvam ... ............. 1419 | vastusvabhAvaniSedhA'yogaH ................................ 1725 lAbhavijayopAdhyAyaguNaprazaMsA ........ ...... 2601 | vastusvabhAvavaicitryam apratyAkhyeyam ........ ....... 1724 liGga-vacanAdibhedena arthabhedaH ..791 'vastraM kampate' - vAkyavicAraH 1883 lipi-viSayabhedAd lekho dvidhA 2370 | vastranikSepavimarzaH......... ..............891 lokAkAzapradezapramitAH kAlANavaH ... 1548 | 'vastram iha kampate, tatra neti pratItiparAmarzaH............ 1886 lokAkAzavyAkhyopadarzanam ..... 1446 vastrAdeH kalpitvam ...... .892 lokAnte lakSmaNarekhAvirahaH ............... damaNarakhAvirahaH ..............................1445 | vAkyapadIyasaMvAdaH ........ ...................1803 lokottaradRSTAntena lokottarasiddhAntasthApanam ........ 1221 vAkyaprayoge utpAdAdivyavasthAvidyotanam .................1236 lokottarArthabhAvanA AvirbhAvanIyA ............. 1079 vAgvyAyAmo na zivopAyaH .......... lokottarodAharaNavibhAvanA ............ 1208 vAcakamukhyavacanA'virodhaH .................................209 laukika-nayasaGketAnusRtabodhavicAraH ....... ..............616 vAcyaprakAzA'vinAbhAvI vyaGgyaprakAzaH ...................583 vacanaM zrutamAkhyAti .. 2221 vAtsyAyanabhASyasaMvAdaH ............ ...................729 vacanA'rthaparyAyavimarzaH .......... 2121 vAdagranthANAm aparokSAtmAnubhavA'kAraNatA ............... 2510 varNAdi-jJAnAdInAM paryAyarUpatA ........... ............. 2229 | vAdavAridhigatakAraNatAvAdasaMvAdaH ... ............1449 varNAdau guNapadAvAcyatA... ....194 | vAdidevasUrimataprakAzanam vartanAparyAyalakSaNakAlanirUpaNam ......................... 1515 | vAdidevasUrimataprakAzanam ....... 1009 vartanAparyAyApekSAkAraNatAnirapekSatayA kAladravyasiddhiH ..... 1520 | vAyuH jalayoniH................. ............. 1422 vartanAvyAkhyA ................... ................1483 | vAsanA paryAyAtmikA .............. ............. 1757 vartamAne atItA''ropaNam .................................721 | viMzatividhapariNAmaprakAzanam .......... vartamAne'tItatvAdikaM sammatam ......... .............744 | viMzikAprakaraNasaMvAdaH ....... ...1394 vartanAdisvarUpavidyotanam ................................ 1542 | vikalAdezavimarzaH........... ....539 ........2484 ....761 .........2191
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 * 2781 viSaya ...................................... pRSTha / | viSaya ......... ....................................... pRSTha ........... 1 393 395 ... 2256 1697 vikalpavAdalavRndavizrAntiH tyAjyA ... .................. 2467 | virAdhakatvena astitvaM tyAjyam .............. vikRtajJAnadazA vibhAvaguNaparyAyaH .......... ................915 | virodha-vaiyadhikaraNyabhedopadarzanam vikRtiH naiva dravyaprakRtiH .................. ............ 2232 | virodhadoSamImAMsA ......... vicArAdiSu paramaudAsInyaM bhAvanIyam ......... ........ 2498 | virodhasya viziSya vizrAntatvam ........... ............... vicikitsAyAH samAdhibAdhakatvam ......... ............. ..373 | vilakSaNaparyAyapradarzanam .. .............114 vijAtIyadravyaniSpannaparyAyavimarzaH . 280 vilakSaNasvabhAvacatuSkapraNidhAnam .......... ........220 vijAtIyA'sadbhUtavyavahAravicAraH .............. 873 vividhasAmAnyagrAhakanaigamanayamataprakAzanam ..............133 vijAtIyopacaritA'sadbhUtavyavahAraprajJApanam ..................889 | vividhasAmAnyavimarzaH .......... .....................765 vijJAnasantatyA AtmA dhruvaH .......... 1282 / | vividhahastapratalekhakapuSpikA ............................ 2627 vidyAjanmalAbhavicAraH . ............ 2465 | vivekajJAna-dRSTivizadIkaraNam ........... .. 2468 vidyAbhyAsArthaM kAzIgamananirdezaH ........... ........... 2605 / | vivekadRSTyA AtmasaMrakSaNam .. ....285 vinAzagocaraH sammativyAkhyAkAravicAraH ..... ............ 1348 | vivekadRSTyA nairAzyAhaGkAramuktiH ......... ............284 vinAzaviSayiNI vikalpatritayI .............. ............ 1746 / viziSya anutpannatvasvarUpavimarzaH ........ ............ 1272 vinAzavaividhyavimarzaH ................. ........ 1363 | viziSya kAlaparyAyapakSasthApanam ........... 1627 viparItabhAvanAnAzyatvamupacaritabhAvasya ........ .928 | vizuddhAtmapariNatiH dharmaH. vibhaktakAlatrayaprayogasamarthanam . | vizuddhAtmasvarUpapariNamanam Avazyakam .................. 1365 vibhaktakAlatrayaprayogasamarthanam ........ ............1249 | vizuddhaikacetanasvabhAvasthairyalAbhavicAraH .... 1940 vibhajana-pravRttivyavahAranayavimarzaH ......... ............776 | vizeSaguNavibhAgasaGgatiH.... vibhAgajanyotpAdasamarthanam ................................ 1319 vizeSaguNAH paramaguNAH ................................... 1837 vibhAgajotpAde sammatitarkasaMvAdaH 1321 vizeSaNasamAsataH kAlAnantyasAdhanam ........... ....... 1517 vibhAjyatAvacchedakavyApyadharmANAm asamAnAdhikaraNatvam vizeSaNasAphalyavicAraH nAnAtantrAnusAreNa. ....... 2012 Avazyakam ... ............1024 | vizeSasaGgrahopadarzanam ........... ....757 vibhAvapariNAma-vikalpAdibhyo virantavyam ............... 1898 | vizeSasya guNa-paryAyAtmakatA ........... .127 vibhAvapariNAmA bhArarUpAH ........... .............. 1933 | vizeSasya sAmAnyarUpeNa nityatA ......................... 1735 vibhAvalakSaNapradarzanam . ............ 1700 vizeSasyA'pi anvayitvam ....................... ..............1213 vibhAvalakSaNamImAMsA .......... ........... 1701 vizeSasvabhAvasya pratiniyatadravyavRttitvam ..................1931 vibhAvasvabhAvaH nirAkAryaH .......... 1899 | vizeSAbhAvakUTasya sAmAnyAbhAvavyApyatve pariSkAraH ....... 1892 vibhAvA'zuddhasvabhAvabhedavimarzaH . .2071 vizeSAvazyakabhASyamaladhAravRttyanusaraNam .....................732 vibhAvAdisvabhAvagrAhakanayopadarzanam ........ .2070 | vizeSAvazyakabhASyAdisaMvAdaH.............................1001 vibhinnanayadRSTyA apramattatA-maitryAdibhAvopabRMhaNama vizrAmasthAnAni vyAmohakArINi ............ ....... 2503 vibhinnanAmakaraNasamarthanam. ............709 viSayatAsambandhasya vRttyaniyAmakatvam ......... vimarzapUrvA yogasAdhanA saphalA .. | viSayatAsambandhasyopacAraniyAmakatvam ... ..........879 vimRzya bhASaNaM zreyaH................. ...........1039 | viSayadharmasya viSayiNi upacAraH .. .............708 vimRzyakAritvaM zreyaH ....... viSayAntarnigIrNatAmImAMsA ............................... 1982 'viyati vihaga' iti pratItyA gaganasiddhiH .............. 1467 visadRzakAryotpAdasvIkAraH ........... ....1115 virakta-prazAntapariNatyA kriyA sampAdanIyA ............... 2020 vistararucisamyagdarzanaM prAptavyam ............. ..............1954 virakto vimucyate ........... ............. 1900 | vistArarucisamyaktvasvarUpopadarzanam .......... .............1379 viratidharAdipadArtharUpeNa pariNamanamAvazyakam ................809 | vihita-niSiddhayoH api paramArthataH samatvam upAdeyam .... 2567 ......... ...........951 pipASANa papArasa........... ....952
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2782 * pariziSTa-13 * ..769 viSaya ...................................... pRSTha viSaya ......................................pRSTha vItarAgajJAne vItarAgapariNatiH ........... .................880 vyavahArataH sAmAnyasya vizeSA'natiriktatvam .............1800 vRddhasAGkhyasammatiH .............. .............297 | vyavahArato vibhaktakAlatrayaprayogaH ........................1231 vedAnta-mImAMsaka-sAGkhyAdidarzaneSu jJAnamukhyatA ......... 2346 | vyavahAranayatRtIyabhedopadarzanam .. ......1086 vedAntAdyanusAreNa pramANalakSaNadyotanam . ............1951 vyavahAranaye lokanizcayAnusAritA ..... .1084 vedAnti-naiyAyikamatabhedopadarzanam ........ ............168 vyavahAranayena dhvaMsavicAraH . 1352 vedAntimatanirAkaraNam ......... 1904 vyavahAranayopayogopadarzanam ......... 1095 vedodayapAravazyaM tyAjyam ........... ........... 1641 vyavahArasatyatvapratipAdanam .............. ..................899 vaiyAkaraNamahAbhASyapradIpoktimImAMsA ...................... 1742 vyavahArasya bhedagrAhitvam .................. ....917 vaiyAkaraNamahAbhASyaprabhRtisaMvAdaH ............................727 vyavahArAbhAsitvAdhucchedahetUpadarzanam .... ... 2051 vaizeSika-nyAyatantrAnusAreNa pramANalakSaNAni .............. 1947 | vyavahAre vidhipUrvaM vibhajanam . vyavahAra vidhipUrva vibhajanam ........................... vaizeSika-nyAyAdidarzaneSu jJAnasAdhyo mokSaH ............... 2344 | vyavahAre viSayavibhAgapUrvakapratipAdanamucitam ................778 vaizeSikatantramithyAtvabIjadyotanam ..........................603 | vyavahAro nAnAtvanirUpaNapravaNaH ...............1081 vaizeSikasammatA'tiriktaikanityakAladravyanirAsaH ...........1537 | vyavahAro'bhUtArthaH paryAyAzritazca ..........................1090 vaizeSikasUtra-vAkyapadIyAdisaMvAdaH ....................... 1501 1501 | vyavahAryatAvacchedakagauravApAdanam ........... ....... 1662 vaisasikavinAzavicAraH ....................... ...........1344 vyAmohakAriNI dezanApaddhatiH tyAjyA ......................999 vaisrasikaikatvikotpAdapratipAdanam . ..............1333 | vyAvahArika-naizcayikaguNa-doSavicAraNA... ....................30 vaisasikotpAdavicAreNa rAga-dveSau parihAryo ................ 1317 | vyAvahArikasAdhanAyAm itikartavyatA nAsti .............. 2027 vyaJjakavilambaprayuktAbhivyaktivilambaH ..... 1723 | vyAvRttiparadravyArthasya vyavahAre nivezaH ......................989 vyaJjananayato virodhaH, na pramANAditaH .....................517 | vyutpattibhede vAcyabhedaH.....................................799 vyaJjananayasvarUpa-viSayamImAMsA .......... ..........515 | vyutpattibhedena nayasaptabhaGgIvimarzaH ......... vyaJjananaye dvibhaGgI .......... ..508 vyutpattivAdamImAMsA.. ............226 vyaJjananaye dvau bhaGgau . ....521 vratatritayato lakSaNatritayasiddhiH .1204 vyaJjanaparyAyaH sthUlaH, arthaparyAyaH sUkSmaH .. | zaktasya zakyakaraNam ............ vya JjanaparyAyacaturbhaGgI.................................... 2139 | zakti-tadAzrayayoH aikyam ........ vyaJjanaparyAyasaptabhaGgI .............. .............510 | zaktidurvyayaH tyAjyaH ............ ...................... 1197 vyaJjanaparyAyA'vAcyatA......... .......512 | zaktidvitayavimarzaH ........... ............142 vyaJjanaparyAyebhyaH arthaparyAyAH anantaguNAH ............... 2120 | zaktisvarUpaguNavicAraH........... .............172 vyaJjanaparyAyo dIrghakAlavyApI .............. 2146 | zaktyupacArau nayaparikarau, na tu nayagocarau .......... 614 vyaJjanaparyAyo'vikalpakatvanibandhanaH, arthaparyAyo'nyathA . 2124 zavezvarapArzvanAthastotrasaMvAdaH .......... ..............397 vyaJjanavyAkhyAnam .............. ............ 2119 | | zabalavastuvyavahAravicAraNam .......... ............. 94 vyaJjanA'rthaparyAyavaividhyam ................ ............ 2122 | zabdanayaviSayavidyotanam .......... ...................793 vyaJjanArthaparyAyamImAMsA .................................. 2151 | zabdanaye tadvyatiriktadravyanikSepasvIkAraH vyatikara-saGkarabhedanirUpaNam ............ ........... | zabdaparyAyo'rthadharmaH ............. 2149 vyayAdisApekSadravyArthanayaprajJApanam ......... ...643 | zabdabhedasamAdhAnam .........................................859 vyavacchittinayaviSayopadarzanam ......... zabdavAcyakriyAyuktameva vastu sat............ ............803 vyavahAra-nizcayanayasammatazaktivimarzaH .... ..158 | zabdArUDhaH arthaH, arthArUDhazca zabdaH ......... .798 vyavahAra-nizcayamatAnusAreNa paryAyavibhAgaprakAzanam ........ 2237 | zarAva-karpUragandhapratibhAsavicAraH ......................... 1728 vyavahAragatazuddhatvAdibIjopadarzanam ....... .........773 | 'zarIraM jAnAtI'ti vyavahAravicAraH ........ ....... 2006 .544 2116 298 .159 yA dAdhakAlavyApI ............ ......
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya zazazRGgabhAnApAdanam zazi-sUryAdinityatAvimarzaH. zAkaTAyanAdimatAnusAreNa paryAyalakSaNavimarzaH zAnte manasi Atmajyotirdarzanam. zAbdika vRttidvayaprajJApanA zAstrajJAnAdapi AtmajJAne'dhikaM yatanIyam zAstradIpikAsaMvAdopadarzanam. zAstraparamArthaH guruvacanAdhInaH zAstravAsanAtyAgaH zAstrasaMnyAsasvIkArazca zAstrazraddhAdhikasvakalpanAbhinivezasya tyAjyatA zAstrasaMnyAsadhAraNe api zAstrapravartanam zAhisabhAyAM vAdajetA vijayasenasUriH ziSyayoga-kSemAdikaM kAryam. ziSyA'pAtratA guruNA tyAjanIyA zukladhyAnaphalarUpA siddhasamApatti:. zukladhyAnAdhikArinirUpaNam . zukladhyAne bhedAbhedavitarkaH zukladhyAne zrIharibhadrAcAryAbhiprAyaH zukladhyAnopAyapradarzanam . zuklAntaHkaraNaM prAptavyam zuddha AtmA sAkSAtkAryaH . zuddha- pUrNacaitanyasvabhAvAvirbhAvaH paramaprayojanam . zuddhaguNavyaJjanaparyAyaprajJApanA.. zuddhaguNArthaparyAye AdhyAtmikanizcayanayAbhiprAyaH. zuddhaguNArthaparyAye prameyakendritanizcayanayAbhigamaH . zuddhacaitanyaprAdurbhAvanaM mumukSukartavyam zuddhacaitanyasanmukhatayA bhAvyam ... zuddhacaitanyasvabhAve dRSTiH sthApyA zuddhacaitanyA'khaNDapiNDaikasvarUpeNa AtmA bhAvayitavyaH zuddhajJAne AtmAstitvAnusandhAnam . zuddhadravyadRSTi - saMvegAtizayaprabhAvaH . zuddhadravyavyaJjanaparyAyasthairya paramaprayojanam. zuddhadravyArthikanayataH sarvAtmasamabhAvAvirbhAvaH zuddhanayata AtmasvarUpavimarzaH. zuddhanayaprajJApanA. zuddhapariNAmasvabhAva AvirbhAvanIyaH zuddhaparyAyANAM nityatA zuddhaprarUpaka AcAravikalo'pi pUjyaH . * pariziSTa- 13 pRSTha . 335 . 688 . 117 12538 zuddhasaGgrahanayaH nizcayAtmakaH 1983 zuddhasaGgrahanayamate dravyavimarzaH viSaya zuddhabhAvasyAdvAdaH grAhyaH zuddhamArgopabRMhaNAditaH karmanirjarA zuddhavyaJjanA'rthaparyAyAH prAdurbhAvanIyAH 2196 zuddhasadbhUtavyavahAre pArthasArathimizroktisamAvezaH . 186 zuddhasvabhAvA''bhimukhyopadezaH 79 zuddhasvarUpAvasthAnopAyopadarzanam . 2464 zuddhasvarUpeNa AtmapariNamanopAyopadarzanam . 1397 zuddhA'dvaitamArtaNDasaMvAdaH . . 2622 zuddhA'zuddhabhedena RjusUtradvaividhyadyotanam . 2590 zuddhAzuddhabhedena nizcayadvaividhyam 2606 zuddhAtmajJAnAt zuddhAtmA''virbhAvaH 2367 zuddhAtmadravyaM zabda- tarka- yuktyagamyam 64 zuddhAtmadravyadRSTi: mokSaprasAdhikA 57 zuddhAtmadravyadRSTiprAdurbhAvaparAmarzaH 63 zuddhAtmadravyam anubhavaikagamyam. 62 zuddhAtmamAhAtmyaprAdurbhAvaH zuddhAtmasvarUpaM sAdhanIyam.. 1788 2580 zuddhAtmasvarUpanivedanam zuddhAtmasvarUpapradyotanam . . 559 1840 zuddhAdhyAtmalAbhavimarzaH . 2138 zUnyavAdanirAkaraNam 2156 zUnyavAdApAdanam 2155 1855 2392 zeSAcAryamataprakAzanam zyAmaghaTe raktaghaTabhedAbhedasiddhiH zraddhAnataH sadanuSThAnasiddhiH 1864 zraddhAvyAkhyA ... 2524 zramaNasaGghapreraNayA navInaprabandharacanA zramaNe darzana - cAritrapakSaH . 916 2431 zrAvakaprajJaptau svatantrakAladravyA'naGgIkAraH 2142 zrIjayaghoSasUrIzvarasAmrAjye vyAkhyAsamAptiH . 632 zrIjinabhadragaNimatadyotanam 1972 zrIdevacandravAcakamate bhAvavikAravicAra: 2072 zrIsamyaktve prAg yatitavyam 1707 zrutaparamparA'vyavacchedakaraNopadezaH 706 zrutazraddhAnamAhAtmyam . 49 zrutArthaparIkSaNopadezaH .. 2783 pRSTha 1343 2336 2153 1077 . 134 .826 1906 2388 1301 304 . 973 907 1907 .485 1410 2127 484 1934 2568 1640 1974 1080 1193 1761 1995 .443 1108 1109 2621 2340 1544 2625 966 1130 2492 2368 . 372 .810
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2784 * pariziSTa-13 * viSaya ................. ............. pRSTha viSaya ............ .............pRSTha 1089 ...... ......764 1503 ............. zvetAmbaramatAnusAreNa dravyAnuyogalakSaNam ..................... 10 | sakampatA'kampatAmImAMsA ................................ 1881 zvetAmbarazAstre kAlANunirdezaH .......... .........1558 sakala-vikalAdezatvabIjadyotanam ........... .............542 zvetAmbarasammatAni pramANalakSaNAni ........ .............. 1942 sakalaM jagat trilakSaNam . ...... 1207 zvetAmbarasammatAni pramANalakSaNAni .... 1943 sakalanayagrAhakatvena nizcayasya pramANatvam ............. zvetAmbarasammatAni pramANalakSaNAni 1944 | sakalAdezavimarzaH ....... ..535 zvetAmbarAmnAye nayalakSaNanirUpaNam ..............605 sakalAdezasvarUpaparAmarzaH ............. .............538 SaTparyAyArthikakalpanA'nucitA ..... ......991 'sakRduccarita...' nyAyaprayogaH ......... ........482 SaTsthAnapatitavRddhi-hAnivimarzaH ... ....... 2154 'sakRduccaritaH.....' nyAyavimarzaH ..............612 SaDulUkatantraparAmarzaH .................... saGkramakaraNasiddhAntavicAraH ............................. 1168 SaDdarzanasamuccayabRhadvRttisaMvAdopadarzanam .. 1519 saGkliSTacittavRttyAdityAgaM vinA nAtmoddhAraH ............. 2516 SaDbhavyaguNavimarzaH ........ ................. 2100 saGgRhIta-piNDitArthavicAraH ................................756 SadravyamatapratipAdanam ........... ............. 1518 saGgrahanayaparAmarzaH .........................................755 SaDdravyavAdasaMvAdaH ............ saGgrahanayasammatasiddhasukhasandarzanam .........................767 SaDdravyasAmAnyaguNanirUpaNam ...... .101 saGgrahanaye kAryopacArAnaGgIkAraH ............ ............1006 SadravyAtmako lokaH ........... 1400 saGgrahanayasya 'vasudhaiva kuTumbakami'ti bhAvanAprApakatvam ....766 SaDbhAvavikAramImAMsA ............ 1128 | saGgrahaviSayabhede vyavahArazuddhiprakarSaH .....................1093 SaDbhAvavikArAntarbhAvavimarzaH ........... . 1129 | saGgrahavaividhyopadarzanam ............ .............762 SaDvidhaparyAyArthike'tiriktaviSayagrAhakatvA'bhAvaH ...........993 saGgrahasammatadhrauvyapratipAdanam ........ .......1371 SaSThabhaGgavidyotanam ...... .....488 saGgrahArthabhedako vyavahAraH ............... .............768 SaSThavizeSasvabhAvavidyotanam . ........... 1877 sajAtIyadravyavyaJjanaparyAyaprarUpaNA... 2215 SoDazakasaMvAdaH ............. 2255 sato'bhivyaktiH .................. SoDazadhA nijasvarUpabhAvanA ....... ............. 2549 | satkA satkAryavAdavicAraH ....... SoDazavidhaM mokSasvarUpam...... 1546 satkAryavAdasya gauravagrastatA .......... SoDazazAkhopasaMhAraH ........... ..... 2582 | satkAryavAdopayogaH .......... ............301 saMjJAdibhiH dravya-guNAdibhedaH satkAryA'darzanavicAraH .............302 saMyamajIvanasAphalyavicAraH......... ............. 2589 sattA-dravyayoH na sarvathaikyam ......... ..........1817 saMyogavizeSasya dravyatvAvacchinnahetutve vyabhicAraH .........1320 / sattAprAdhAnyArpaNam ........... .............633 saMzayaparAmarzaH ......... ..............365 | sattvaM trilakSaNasvarUpam......... gabIjavapanam .................................... 2401 sattvaM na dravyatvam ..................... ..................759 saMsArA'bhiratityAgaH .......... 2402 sattvam arthakriyAvyApyam ........... ............ 351 saMsArijIvaH bhAvukaH .. 2022 sattvA'sattvasaptabhaGgIpradarzanam . .............. saMsArijIvA'bhivyaktiH vividhA 2074 satyA'satya-mizrAropavimarzaH ........ saMsAriNaH siddhasadRzAH .... ............707 sadasatkAryavAdimatabhedopadarzanam ........... .............300 saMsAriSu siddhatvaM sat............. ............152 sadasatsvabhAvaM svAtmadravyaM dhyeyam ........................ 1969 saMskRtabhASAnabhijJopakAraH ......... .........2356 sadasatsvabhAvakAryatucchatAvicAraH ........ ...........163 saMskRtAt prAkRtaM miSTam .......... .... 2357 sadAgamAH samAdaraNIyAH .................................. 2114 saMsthAnanityatAvimarzaH ............. ........680 sadguNa-paryAyahAniparihArAya yatitavyam ...................... 267 saMsthAnApekSayA ratnaprabhAnityatA ...... ..686 | sadguNaparamparAyAH dhyAnalabhyatA.... MMmm ......... ....234 1218 A Kaa 3 884
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-13 . 2785 viSaya .......................................pRSTha | viSaya ...................................... pRSTha ....... 71 .. 1889 ............ sadguruH bhavajaladhinaukA .. .............2615 samApattisvarUpadyotanam .............. ............ 2382 'sadgurudazA zaraNaM mama' - paramamantraH ...................... 2616 | samApattau punaruktiH nirdoSA ............................... 2384 sadbhUtavyavahArAzupayogaH . .............. 1979 samudayakRtavaisasikotpAdanirUpaNam ........................ 1315 sadbhUtavyavahAropanayaH dvividhaH ............... .820 samudayavibhAganAzasya pratiyogipratyakSapratipanthitvam ........ 1364 sadbhUtA'sadbhUtavyavahAranayopayogAtidezaH ....... ...918 samudAyavAdanirUpaNam ........... 1309 sadyogA'vaJcakayogasAmarthyaprakAzanam 2400 sampUrNatattvapadArthaprakAzanam ...... ..............1156 sadrUpatA mitho'nuviddhotpAdAdyadhInA 1219 sampUrNadravyasvarUpA''vedanam 2162 santAnapakSA'pAkaraNam ......... 1765 sammatitarkavRttipAThaparAmarzaH ..... 2037 sapta dravyalakSaNAni ............ sammatitarkavRttisaMvAdaH ....... ............. 59 saptadazadUSaNanirAkaraNopakramaNam ...... ...........377 | sammatitarkavRttisaMvAdaH .......... saptadazazAkhopasaMhAraH .......... 2613 | sammatitarkavRttisaMvAdaH .... ...2036 saptabhaGgIgocaranAnAbhiprAyopasaMhAraH ....554 sammatitarkavRttyanusAreNa mokSasvarUpopadarzanam ..............1498 saptabhaGgIprakriyAprakAzanam ............ ........ 2088 | sammatitarkavyAkhyAdvayavimarzaH ........... .................1262 saptabhaGgIpradarzane bhagavatIsUtrasaMvAdaH ....... .466 sammatitarkasaMvAdaH ................... ............ 14 saptabhaGgIlakSaNapadArthAnvayaH ................. ...............530 / sammatitarkasaMvAdaH .................. saptabhaGgIsUtramImAMsA ........... 531 sammatitarkasaMvAdaH ......... 1781 saptabhaGgyAM kRtsnAMzapratipAdanavimarzaH . sammatitarkasaMvAdaH ........ 2211 saptabhaGgyAm akhaNDa-sakhaNDapratItivicAraH . ................555 | sammativyAkhyApAThabhedopadarzanam . 1290 saptamavizeSasvabhAvA''khyAnam ...................... . 1896 sammatau siddhAntapakSadarzanam ......... ...........202 saptamasAmAnyasvabhAvapradyotanam ............................1805 samyaktvadAyeM cAritradAyam ..............................427 saptavidhanayavibhAgasamarthanam ........... .........954 samyaktvabhraSTajIvakarmabandhavimarzaH .......... ............. 2272 saptavidhapudgalaparAvartaprajJApanA ................149 samyaktvayoga-kSemAdyabhiprAyeNa dravyAnuyogaH parizIlanIyaH . 1068 samagranijazuddhasvabhAvagocarA nirvikalpAnubhUtiH ............ 2430 samyaktvalAbhapUrvamapi samazatru-mitratA .................... 2427 samantabhadrAcAryamatollekhaH .... ............. 11 samyaktvazuddhyA cAritrAntaraGgazuddhiH ..... samabhirUDhasya saMjJAntaravimukhatvam .......... .............797 samyaktvasya tAttvika svarUpam ......... 1955 samayakSetravyApisamayasamIkSA ........... 1600 samyaktvAdau trailakSaNyasiddhiH ....... 1295 samayaparijJAnasya upAyAntarA''vedanam 1575 samyaktve zraddheyAdyAkArA'yogaH ......... 1296 samayasandezaH ................ 1557 samyaganekAnta upAdeyaH............ 2201 samayasambandhasya sthityAdisampAdakatA .. ............1297 samyagjJAna-granthibhedopAyopadarzanam .. 1392 samayasArAdisaMvAdaH ........... 2024 | samyagdarzanapUrvaM mohavAsanA'pagamaH .... 2428 samayA''valikAdayo jIvAjIvaparyAyAH ....................1618 | samyagdarzanAdinimittopadarzanam ......... 2417 samayAvalikAdilakSaNo vyavahArakAlaH ....... .1559 | samyagdRzo yathAvasthitavastugrahaNapravaNatvam .. 1307 samavAyamImAMsA .. ..........1776 samyagdRSTisadanuSThAnaprakAzanam . 2432 samAnatantrasiddhAntaprakriyopadarzanam ... 1650 | samyagdRSTeH jJAnadhArA sadA zuddhA ...... 2434 samAnatantrasiddhAntapratipAdanam ... ............621 | samyagdRSTeH zuddhAnuSThAnam .................. ............ 2433 samApattiH nirvANadAyinI ............. 2381 | sarpa sarvAtmanA kRSNatvaM bAdhitam .............. 1159 samApattiH vividhasvarUpA ........... 2385 | sarva-svajana-svakalyANacintAdikaM tathAbhavyatvaniyamyam .. 1830 samApattiparyAyavAcakazabdanirdezaH ......................... 2379 | sarvaM sarvAtmakamasarvAtmakaJca .......408 ..428 .......... .......... ...........
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2786 viSaya sarvakarmakSayajanyaH UrdhvagatipariNAmaH sarvaguNAMzikAnubhUtiH = samyagdarzanam sarvajanasaMvedyasaMvedanA'palApo'narhaH sarvajJasyA'sarvajJatApattiH sarvajJAdau sarvajJabhedAdisAdhanam sarvatra samadRSTiH siddhisAdhanam . sarvatra syAdvAdo vijayI sarvathA nayAntaraviSayA'bhAne durnayatvam . sarvathAnAze samayAdivizeSaNavaiyarthyam sarvathAbhedAdau vyavahAravirodhaH sarvathAzuddhadravyArthikAdiH nAsti sarvadarzanasamanvayAtmakaM jainadarzanam sarvanayasaGkalanaM pramANam ... sarvanayAbhyAsaprayojanapradarzanam sarvanayeSu svArthasatyatvAbhimAnasAmyam. sarvam anekAntAtmakam. sarvaviratipariNatiprAptiH sarvaviratau dhyAnaprakarSaH sarvavyApArANAM cittAnurUpaM phalam sarvazUnyatApattiH sarveSAM svalakSaNatve niyatakAraNatvA'yogaH sahajamalAdiniSkAzananirUpaNam sAkalyena vastu tritayAtmakam . sAkArajJAnaM jainasammatam . sAkSAtsaGketa vyavahitasaGketavimarzaH sAGkhya-yogAdidarzanAnusAreNa pramANalakSaNAni sAGkhyakArikAyuktidIpikAsaMvAdaH sAGkhyamate atiriktakAladravyanirAsaH sAGkhyamate mokSapuruSArthocchedaH sAttvikAdizaktikAryapratipAdanam sAdaraM dravyAnuyogo'bhyasanIyaH sAdhanAtaH siddhiH sAdhanAmArge prathamaguNaprajJApanA. sAdhanAsAphalyasunizcAyakaH tRtIyanaigamaH sAdhAraNagatyAdihetutAvicAraH sAdhutA''bhAsaprakAzanam sAdhudveSiNa ubhayabhraSTatA. sAdhunindA tyAjyA * pariziSTa- 13 * viSaya sApekSa - nirapekSapadArthaprasthApanam . pRSTha 1726 610 1719 1718 1484 389 2098 ... 66 pRSTha 1439 2531 sApekSanayasamUhaH pramANam .. 1787 sApekSanAstitvanirUpaNam. 370 sApekSAstitvAbhyupagamaH . 413 sAmayikotpattyAdilakSaNA vartanA. 2143 |sAmAnAdhikaraNyAdito bhedAbhedAvirodhasiddhiH 1861 sAmAnya - vizeSaguNasvarUpadyotanam . . 600 sAmAnya vizeSaguNArtha - vyaJjanaparyAyAtidezaH 1299 sAmAnya vizeSayoH kathaJcidaikyam . 388 sAmAnya- vizeSasvabhAvanirdezaH 1983 sAmAnya vizeSAtmakatvaM vastutvam. 19 sAmAnyapariNatirUpam ekatvam . 547 sAmAnyapratyAsattiparAmarzaH 211 sAmAnyalakSaNapratyAsattiparAmarzaH 1063 sAmAnyasya vizeSarUpeNa vinAzaH 1721 | sAmAnyApekSayA ekavacananirdezaH 2452 | sAmAyikakaraNakAle nayamatabhedanirUpaNam 1132 1011 . 2458 |sAmAyikAdhikaraNAdau naigama-saGgrahAdyabhiprAyabhedavidyotanam 1010 747 1395 sAmudayikotpAdavimarzaH. 1715 sAmpratAdinaye'tiriktArthagrAhakatA 1750 sAmpradAyikatAdikaM tyAjyam... 986 2544 sAropA sAdhyavasAnA ca lakSaNA 1237 | sArvatrikasaptabhaGgyAgrahaH tyAjyaH 1283 siddhagatikAraNatAvicAraH . 598 siddhaguNasampatsandarzanam . 1950 siddhatvaniruktiH .. 1357 siddhatva paryAyaprakaTIkaraNameva paramaprayojanam . 1536 siddhaparyAyaH sAdyanantaH . . 641 siddhaparyAyasvarUpopadarzanam . 170 siddhasAdhyatAdidoSavimarzaH 2374 siddhasukhavarNanam . 1730 siddhasukhasiddhiH 2288 | siddhasukhasvarUpasandarzanam . . 754 siddhasvarUpadyotanam . 1570 siddhasvarUpaparAmarzaH 28 siddhasvarUpavarNanam . . 2335 siddhasvarUpasaulabhyasAdhanasandarzanam 374 | siddhAH sarvakAlasantRptAH . 1847 1712 1653 2188 655 313 1740 . 694 1988 .522 1438 2053 2338 .698 .695 2131 . 366 1121 2046 ,638 2175 1131 2064 1876 2298
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya siddhAnAM vIryA'bhAvasamarthanam . siddhAnAmapi adharmAstikAyopakRtatvam siddhAnAm UrdhvagatyavirAmA''pAdanam . siddhivinizcayasAkSI. siddheSu cAritra - vIryAbhAvapratipAdanam siddheSu dravyavibhAvavyaJjanaparyAyA'bhAvaH sukhAsanasiddhiH sutIrthe zAstrArthazravaNam. sunaya durnayasaptabhaGgI sunayasya anantadharmAtmakavastubodhakatvam sunayasya dezagamakatve'pi sarvagamakatvam sulInacittalAbhaH sUkSmatattvam AjJAgrAhyam. sUkSmadRSTyA dharmo jJeyaH sUkSmabuddhyA arthAvadhAraNam sUkSmabhedavijJAnaprabhAvaprajJApanA sUkSmavyavahAranayamataprakAzanam sUkSmavyavahArAnusaraNabIjadyotanam sUkSmasaMparAyopazAntakaSAyavItarAgadarzanAdibhedaH sUtrakRtAGgavRttikAra-sammativRttikAramatabhedadyotanam . sUtrakRtAGgavRttisaMvAdaH sUtrakRtAGgasUtravicAra: sUtrakRtAGgasUtravizeSavibhAvanA sUtradharebhyaH arthadharAH pradhAnAH sUtrA''zAtanAyAH tyAjyatA sUrimantrArAdhanAtaH saubhAgyavRddhiH sUryakriyAvyaGgyaH addhAkAlaH . saiddhAntikabAdhaparihAraH sopAdhikaguNa-guNibhedopadarzanaprayojanam . somilavaktavyatAvimarzaH skandhe paramANvanupalabdhiH stambhAdikaM na jJAnAkAramAtrAtmakam sthAnAGgavRttisaMvAdaH sthAnAtravRttispaSTIkaraNam . sthAnAGgasUtravRttisaMvAdaH . sthAnAnasUtrasaMvAdaH . sthAnAGgasUtrAtidezaH sthitiH nA''kAzajanyA * pariziSTa- 13 pRSTha 1703 sthitisAmAnyakAraNatAmImAMsA 1443 sthiteH adRSTahetukatvamImAMsA 1444 sthityAdau kAlatrayAnvitotpAdAdivimarzaH viSaya . 1758 sthirA sthiraparyAyanirUpaNam 2136 sthirAyAM kAmabhogasvarUpamImAMsA syAdvAdakalpalatA-ratnAkarasaMvAdaH syAdvAdakalpalatAdisaMvAdaH syAdvAdakalpalatAnusAreNa nAzanirUpaNam syAdvAdakalpalatAyAM svatantrakAlanirAsaH syAdvAdakalpalatAsaMvAdaH 2130 sthUNAnikhanananyAyopadarzanam ... 2413 sthUla sUkSmarUpeNa kevalajJAnAdau trailakSaNyasiddhiH 2453 sthUlakAlavyApini atItAdivyavacchedA'yogaH 546 sthUladRSTyA AtmAdeH vizeSaguNacatuSkazAlitvam . 574 sthUlalokavyavahArataH kAlasiddhiH . 568 sthUlavarttamAnArthavicAraH 2469 snigdha- rUkSatvazaktiviraheNa kAlANUnAM kAyatvA'bhAvaH ..... 1664 snigdha- rUkSapariNAmApAdAnam Avazyakam. 2475 sparzajJAna - samatAlAbhavimarzaH . 525 syAtkAraivakArayoH sArvatrikatvam. 2519 syAdarthAnupravezena sarvavyavahAraH 1235 syAdekAntaH syAdanekAntaH 1250 2159 . 557 774 34 1075 1380 1034 syAdvAdamaJjarIsaMvAdaH 2588 syAdvAdaratnAkarAtidezaH syAdvAdaparijJAne naizcayikasamyaktvam syAdvAdabAdhakavicAraH 1620 syAdvAdaratnAkarAnusAreNa gaganasiddhiH . 516 syAdvAdasiddhAntaH mAtsaryazUnyaH 920 syAdvAde pratiniyatasvarUpabhAnavicAraH 1042 syAdvAde saptadazadUSaNAkSepaH 1367 sva-paragItArthatayA zIghraM bhAvyam . 328 sva- parapratyayajanyotpAdaprarUpaNam . 770 sva-paravivekavijJAnaphalam . 936 svajAtIyA'sadbhUtavyavahAravarNanam 1432 svajAtyA dravyAdipariNAmaikyam. svatantra-samAnatantra-paratantrAnusAreNa dravyalakSaNadyotanam 2787 pRSTha 1426 1437 1264 2250 895 svatantrakAladravyanirAsaH 1441 svatantrakAladravyasAdhakayuktinirAsaH . 784 2436 1634 1280 . 746 1693 1522 .... 783 1564 2068 2532 1155 1152 422 213 1326 1362 1527 1176 .528 371 . 352 1061 1468 347 400 . 362 2490 1340 1853 . 867 288 19390 1581 1617
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya .................. .216 217 ......123 2788 * pariziSTa-13 * ............... pRSTha viSaya ...................................... pRSTha svatantradigdravyApAdanam ........... ..............1523 svasattAnubhavo varttanA............ .....................1485 svatantralokA'naGgIkAraH .................................. 1531 svasanmukhatAyAH prakRSTAtmazuddhijanakatA ................... 2206 svatantrA'vayavinirAkaraNam .............. ............. 1402 svasmin svabhedasiddhiH ................................... 1794 svatantre jJAna-kriyAsamuccayadyotanam ....... 2292 svA'kalyANataH parakalyANam akartavyam ................1017 svadarzane dravyalakSaNanirUpaNam ........... svA'bhinnaSaTkArakasaGgatisandarzanam ....................... 2019 svadravya-guNa-paryAyaikyabhAnopadezaH ...... ........1978 - svAtantryaNa guNava svAtantryeNa guNasya paryAyaH nAsti ......... svadravyAdibhiH vastugrahaNam ..... .661 svAtantryopacAreNa nAmatritayasiddhiH ....... svabhAva-guNAbhedopadarzanam .. | svAtmatoSakRte dravyAdijJAnaM prApyam . ..........................1709 svabhAva-vibhAvaguNaprajJApanA ......... 2224 svAtmani parapariNAmA''ropaNatyAgaH .... 2419 svabhAva-vibhAvalakSaNapariSkAraH .......... ............. 1706 | | 'svAtmani vasAmi' naigamasammatavikalpaH .................. 1008 svabhAva-vibhAvalakSaNamImAMsA ........... ........ 1702 | svAtmaprakAzarUpam AtmatattvaM zAstrA'prakAzyam........... 2391 svabhAva-vibhAvavyaJjanaparyAyapratipAdanam .................. 2166 svAtmavAsaH kartavyaH ...........1052 svabhAvaguNapariNamanamasmatkartavyam ........................ 1708 svAtmazuddhiH sAdhanIyA .................................. 2502 svabhAvaguNasya vibhAvaguNatayA pariNamanam . 1699 | svAtmA saMrakSaNIyaH ............. 2493 svabhAvatvAvacchedena guNAtmakatvA'bhAvaH .................. 1710 svAtmaiva prathamaM pratiboddhavyaH ........ 2561 svabhAvabhedAnusaraNabIjadyotanam ...........................1993 | svAnubhavadazA zubhazaktiH ................ 2611 svabhAvalAbhaprayuktasaMzayavimarzaH .. 1716 | svAparAdhasvIkAraH zreyaskaraH ........... svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnam upAdeyam ............... 2551 | svAbhiprAyagrAhaNA''grahe mithyAtvApattiH... svabhAvavyAkhyAdarzanam ................................... 1711 svAmitvavyAmohaH tyAjyaH ................. .........897 svabhUmikocitAcaraNaparAyaNatayA bhAvyam .................... 171 | svAstitva-nAstitvavicAraH ................ 1968 cityataH pravartanam zreyaH ........................ 2597 svecchayA kukarmAdyadhInatA nopAdeyA ...................... 2163 svabhUmikaucityato mokSamArgasevanam........ svopakAratyAgena paropakArakaraNaM niSiddham ................. 2563 svamatikalpanA-matAvezAdeH tyAjyatA ..... .1016 haThamArgaH tyAjyaH ... 1399 svamate upacArapadArthapradarzanam ............. hatotsAhatA tyAjyA.... ..705 svarUpa-phala-hetumukhena samApattinirUpaNam ................ harSa-zoka-mAdhyasthyotpattibIjavicAraH ................... 1135 svarUpayogyatAyAH sahakAriyogyatArUpeNa pariNamanam ....... 2403 harSa-zokatyAgena asaGgatA prAptavyA. 2172 svarUpA'siddhi-siddhasAdhananivAraNam ...................... 1893 | hetu-svarUpa-phaladvAreNa apUrvakaraNanirUpaNam .............. 2425 svarUpeNaiva nizcaya-vyavahAraviSayitAbhedaH .................. 1070 hetutrayA'dhInam upacArasya nyAyyatvam .................... 2025 svalakSaNapakSe'nvayA'sambhavaH | heyopAdeyAnavabodhe mithyAtvam ... ........... 51 ........... .642 ......618 .....840
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyastAH pade pade naike, sarveSAmupakArakAH / dRSTAntAH karNikAyAM ye, te'tropasthApitAH mudA / / dravyAnuyogaparAmarzakarNikAmAM AvelA 630 jeTalA dRSTAMtonI akArAdikramathI sUci pariziSTa - 14 dRSTAMta aMkura aMkuza aMgAramardakAcArya aMguli ...... aMtya avayavI. aMdhakAra aMzu anAhatanAda anuzAMta prAbhRta anna abrAhmaNa abhimanyu amRta (sudhA amRtanirjhara . amRtabhojya aruNodaya arjuna arhan alAtacakra: alAbu avinIta azva (turaMgama + pRSTha dRSTAMta ghoTaka) 344,1416,1468, 2008 366 | azvazRMga (azvaviSANa) 28 asaMjJI .. 264,1126,1144,1305 asAdhyavyAdhi. .......... 2328-2329,2356, 2426, 2493 2482 1954 ayaskAnta (bhrAmakaupala) 1165, 2045 ayogolaka (ayaspiNDa ) . 252,279,639,2042 ayodhyAprajA. 271, 272 1359-60, 1455, 1704 266 2470 2365 728 1682, 1859 2482 366 2418 1864 ... 731 470 1439 2365 91,266 - 267,806, 1067, 1340, 1811, asi asipatrikA asura aspRzadgati . ahiMsA AMdolana AMzika sarvajJAdi AkAza (aMbara + gagana) AkAzakusuma AkAzakeza ADhaka Atapa Adarza. AdidhArmika 2789 pRSTha 2291-2292 1123,1716 1849 2445 2495 2372 1859 1444 _861,913,1018 1556 415-417 145,157,959, 1083,1115-1120, 1316, 1337-1338,1344, 1360, 1404, 1412-1413, 1441, 1449 - 1451, 1458, 14641465,1566, 1732,1793, 1795,1797,1823, 1850, 1872, 1875, 1887, 1889-1894,2096, 2100, 2147,2171,2178, 2574 1735,1765 165 729 361-362,1704 2493 2406
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2790 * pariziSTa-14 * dRSTAMta ........................................... pRSTha / | dRSTAMta ........................................... pRSTha ApaNa...... .......................... 280 RSabha tIrthaMkara (Adijina)......... 2369-2371 AbharaNa .................. 890 | ekendriyAdi ............ 843-844,1041,1311, AmaghaTa ... ....................... 2363,2366 1670-71,1923,2096 Amoda ....... ............... .... 229 eDakA ......................1086-1087,1093 Amraphala ..................... 386,406 | eraMDaphala .................................. 1439 AmravRkSa. ......419 kaMkaNa. ..... 130,256,432,2121 AyuSya .................... 840,1991,1994 | | kaMkAla ................................... 1927 AlokamaMDala ......................... 1459-60 kaMTaka................ ............... 353,2003 AvalikAdi........ 1407,1493,1559,1562, kacavara............... ............. 2277,2279 1580,1583,1593,1601, kajala............... .......... 1356 1613-14,1620-23 | kaTa.............. ..........728-729 Avazyaka (dravya Avazyaka).....958,963-976, kaTaka........... 130,643,1141-1142,1356, 979-982,2006 1507,1630,2121-2123,2142 ikSudaNDa .................163 | kadanna .............................. 1928-1930 ikSuphala . 1170,1178 | kadalIparNa ..... ..........892 ikSumAdhurya .......................... 1680-1681 | kadalIphala ................................ 2009 indra (hari + puraMdara) ....... 797,799,805,1459, | kadalIstaMbha ................ 1641,1898,2436 2120,2168,2206,2373 | kanyA (taruNI)........841,1086-1087,1093, indrajAla .................. 169,2141,2436 1286,1859,1927 indrajAlika ............................... 2570 | kapAla........... 95,116,132,165,167,264, indriya .... ....1910 307,309,316,321,1239,1326, ilikA ............ ................... 2325 1346-1347,1352,1354,1361, ilekTrona saMkrAMti 1556 1745-1746,1777,1782,1787, iSu ..................... 579,635,1439,2395 1976-1977,2176 utkara ......... .. 1927 | kapAlikA ........ uttarIya ............................. 1816,1817 | kapisaMyoga ......................... 1784,1891 utpravrajita .. .........334 kapisaMyoga-vibhAga ......... ..........394 udadhi. .................. 349 kapisaMyogAbhAva...... ............. 1784,1891 udaya (tIrthaMkara) .............................733 kapota ............... ..................788 udyota......... .... 1704 | kamala (saroja) ............. 1154,1164,2566 upendra ............. ............... 2206 | karpara ............. ........ 1777 ..... 264
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 2426 ........... * pariziSTa-14 * 2791 dRSTAMta ........................................... pRSTha | dRSTAMta .............. ..........pRSTha karpAsa ...................................... 891 kutrikApaNa .. karpAsaraktatA ..................... 1756 kudeva ............. 170 karpUra. .................. 226-228 | kunta .............. ...... 727,896 karpUragaMdha ........................... 1724-1728 kubera ............. ..................729 karbaTa ........ .................895 kumAnuSya.. .......170 karmakara ............... ................... 635 kula .......... ......730 kalamaaMkura ........... 2008 kulavAlaka ..... 2305 kalpataru (suradru + surataru).......... 2372,2426, kulAla ............ 294,307,318,1502,1552 2587,2615 | kuzala ............... 1486-1487,1984,2446 kastUrikA ................... ......... 1927 | kusUla .............. 129-132,136-137,165, kAka . 1986,2493 167,387,453-455,1114, kAkinI ........ 2263 1230,1239,1561-1562,1977 kANakadarpa ................................ 2478 kUpa............. ..........727 kAmakuMbha.... . 2426,2478 | kUrmaroma ...... ........ 1765 kAmadhenu (svardhenu) .................. 2426,2478 kRmi ............ .............. 887,2493 kArmaNadeha ....... 2060 kRSIvala......... ....... 373,1413,1415 kASTha............. .................. 95,897,2395 keyUra.. ...... 643,2121-2122 kASThamodaka................................ 1642 koMTailla ............. ...................... 32 kiMpAkaphala........................ 1641,2410 | kolAhala ................... 1927-1928,2009 ......... 2373 | kovidAra....... kinnara. .. 2373,2599 koza ........ ... 130-132,436-437, kisalaya ..... ......... 1501 453-455,1114,1230,1239, kITaka..... ........1164 1561-1562,1977,2495 kITamaNi ..... 2257 kramelaka ....... ............. 1170,1178 kuTuMba ......... 1073 | kriyA .......... ....... 1076 kuDya (bhitti) ..................... 2103-2105 | kriyAhIna ....................47 kuNDa ......................... 433,1777,1889 / kSa-kiraNayaMtra ........ 1070 kuNDala ............. 256-262,432-433,647, kSIra-nIra .................... 2005,2035-2042 962,1142,1206,2121 kSudra ....... ........837 kuNDikA.................................... 130 | khadiraaMgAra ............................... 1142 kuNDikAsravaNa .............. 1086-1087,1093 | khadyota .... 2258 .......... kiMpuruSa........ ...............419
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2792 ...... * pariziSTa-14 * dRSTAMta ................. ............... pRSTha | dRSTAMta ........................................... pRSTha khapuSpa (vyomaaraviMda + AkAzakusuma)..... 307, gopAlAdi .................................. 774 1520,1735,1753,1765,1779 | gorasa ................. ...... 1204-1212,1220 kharazRMga (kharaviSANa)... 152,1716,1746,1800 | gozakRd ..... ...........873. khala . 2394 | goSThIkahiraNya .................... 1002-1003 khalajihvA ............................... 2394 graha .................. ........ 2120 kheTa ............... .... 895 grAma ....... .......... 895,897,1011 gaMgA ...........569-574,576-577,580,583, | ghaTa ................ 90-91,97,116,132,135, 598,723,727-729,1487, 162,186,256,258,264,284,290, 1984-1986,1988,1994 303-309,312-313,315-318, 320gaMdharvanagara .... .....162,1195 321,325-327,330-333,335, gajasukumAla muni ..................... 452,592 337,340,344,361,362,378, gaNDa ................ ........ 2445 387-389,397,413,417,429 - gatizIla dravya ......................... 409-410 430,433,441-442,450,453 - gandha........ .......167 455,459-464,468,472, 517, 582, gargakula ................ ..................727 589,591,593-594, 637,650,661gartA ..................... 2313 662,682,726, 769, 790,800-801, gardabhI....... ........155 429,846, 879,970,996-998,1112, giridAha ...................... 727,1086,1093 1114, 1117,1132,1140,1141,1145, guMjA ............ ............395 1176,1217-1218,1223-1227, guDa-nAgarabhaiSajya (guDa-zuNThI) ......... 399,403 1230-1231,1233,1239,1242gurutva...... ...... 268-278 1246,1249,1250,1253,1256,1259, gRha ................................ 1073,2550 1260,1269-1272,1293, 1302, gRhapradIpana ................................ 2560 1309-1310,1326,1330, 1346go (dhenu) ..............91,103,136,177,186, 1347,1361,1367,1391, 1434, 207-209,266-267,580,729, 1472,1571,1671-1672, 1720, 799,996-997,1811,1917-1920, 1732,1734-36,1743, 1475,1748, 1984-1987,1991-1994, 1777,1782,1785-1787,1793 - 1996-1997,2143 1795,1807,1850, 1859,1909, .........730 1911,1976-1977, 1982, 2002, godoha ........ ........ 1536 2056,2117-2118, 2121,2151, gonasa......... ................... 2327 | 2176,2189,2214 gotra ...........
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRSTAMta . (i) mRdghaTa (ii) suvarNaghaTa (hemaghaTa) (iii) ghRtaghaTa. (iv) sacchidraghaTa cakra cakrI 'ghaTa' pada ghaTakAraNatA (v) khaNDaghaTa (vi) ghaTacatuSka (dravyAdi) (vii) nicchidraghaTa (viii) pakvaghaTa (ix) apakvaghaTa (AmaghaTa) (x) rakta - zyAmaghaTa. ghaTarUpa ghaTAkAra ghaTikA ghRta ghRtazakti ghorazatru ghoSa 2118, 2120, 2285 1132-1138, 1142,1151,1167, candradvitaya 1198-1202,2118, 2285 candraprabha ( tIrthaMkara) . 97 | citrakarmanipuNa cakSuSmAn. candana candanagaMdha pariziSTa- 14 * pRSTha dRSTAMta .... 331,1330,1791 citragu candanacAkSuSa candra (zazI + rAkeza) 446,1321 | citrajJAna (citrasaMvid ). 459 - 460 citrapataMga . 1799 cintAmaNi ..... . 1791 | cilatiputra 1791,2363 cIvara. 446 caityakarma 2089 caitra. 1427 | chAyA .... 1372 chAyAcitrayaMtra. 1981-83 jaTI 130 janaka- putra 155,840,1086,1999, janmAMdha ( jAtyaMdha) 1994,2006,2023 144-145 jamAli jala ........ 2288-2290 570 - 574, 576-577, 580, 723,727,1487,1984-1986, 1988,1994 303,305,896,1314,1571 jalakallola 1958,2168, 2373 |jAla 374 | jina (tIrthaMkara) 728 jinabiMba 2793 pRSTha 1083,1101,1919,1994, 2032,2120, 2493, 2587 469 2021 374 2385, 2460 jIvaccharIra ......... 1464 jJAnAgni 126,470,631, jJeyAkAra 2084 2263, 2379-2380, 2426, 2478 2413 303 2300 .......206 11983-1196 _981,1227,1240 1413,1704,2575 374,603, 1083, 10881090, 2263, 2284, 2311-2314, 2477 2305 1071 ... 727 442 ...... 368-369,407,413,631, 765,772,793,1125, 1165, 1432,1435-1436, 1451,1671, 1782,1787,2101,2214 2236 2534 2376, 2598 1094 2036 2345 1280- 1283,1913
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ takra......... | dAnAdi ........ 2794 * pariziSTa-14 * dRSTAMta ......... .................. pRSTha | dRSTAMta .............. ............. pRSTha jyotiSkavimAna ......... ...........1499 1499 / trinetratRtIyanetra .. 2524 jvAlA............................. 1356,1928 | daMtacakkala ................................. 2327 TaMka .................. 2313 | daNDa ....................... 294,303,317,446, DAkinI............................ 1898,2445 1076,1314,1352,1806 Dittha ....... .........186 daNDI ....... ......... 186,806,1806 taMtu ......... 91-93,265-267,272,274,278, darA ............ .................... 2332 283,307,750,830,891,1258, | darpaNa ................ ...... 1913,1928-1930 1262-1263,1319,1348,1367, | dazaratha ...... ............... 366,1785 1402,1748,1777,1981,2001,2176 | dADima.... ......................395 .................. 1205 | dAnava.... .................... 1358 takrapAka ...........290 ............ ................ 1394-95 tapa ........... 1078 dAvAnala... ..... 1641,2410,2436 tamas (aMdhakAra) ........ 361-362,1359-1360 dAsa ...... ............. 1002,1048 taraMga ............... .. 646 | divyadhvani ........... .................... 2470 taraGgamAlA .......................... 1898-1899 | dIpazikhA............ ............. 1762-1763 talpa ....... .......... 2437 dIpa......... ...................... 2531 | dugdha-dadhi ............145-146,265,445,451, tAraka....................... 1083,2120,2587 | 1204-1211,1212,1219-1220 tiryaggati ............................... 37,170 | durjayazatruvijaya............................ 2494 tiryagyonika......... 198,657,772,841,949, | dRSTibaMdha ................................... 2445 1257, 1459,1788,1923, | deva (nAkI + amara)...... 90,93-95,113,198, 2152,2180,2208 260,386,734,757,772,775,841, tilapIDana.. ........296 949,1126,1212,1358,1761, tIra (taTa + kUla) ..........583,598,723,793, 1978,2180,2208-2209 ___1487,1984,1986,2007 devagati ..... ..............170 tIrthakRdvivAhAdi ............................. 171 devadatta ............... 265,361,406,584,806, tulA ............... 273,276,729,1169,1741 925-927, 963,980-982,1047, tuSa ... ................898 1233, 1333, 1344, tRNa................. 144-145,155,892,2284 1765,1919,1981 taijasa paramANu ...................... 1114-1115 | deza .......................893,895-897,1072 tailadhArA .............................. 180,247 | dezapati ... ..........884 .. 1909 tAmra ....... .. . ...... . .............
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-14 . 2795 dRSTAta ................ daSTAMta ............ ......... ......... pRSTha ....... 932 dehaceSTA ............................ 2017-2018 1178,1212,1250,1358,1370, daitya ............. ......... 1859 1413,1415,1787-1788,1804, drAkSa ................... 1852,1930,1978,2070-2071, vyaNukAdi ......1542,1565-66,2164-2167, 2124-2125,2146-2150,2152, 2177,2207,2209,2211, 2160,2180,2194-2195,22072213-2215,2217,2224 2209,2213-2214,2217, dhana ........ ...... 926-927 2224,2250,2277 dhanapati (dhanasvAmI) .................. 884,896 | narakagati .........170 dhanI ...... 2347 narakAvAsa. ........1009-1010 dhanurdhara .................... ................ 1154 nalinI......................................862 dhAnyaavaghAta ...... .......296 naSTabIja...... ..........344 dhAnyarAzi.............. ............... 284 nATaka ........ 2446,2498,2570,2573-2574 dhAnyArthI.................................. 2391 nAbhikamala ............................... 1969 dhUma............................ 655-656,1439 nAraka (nairayika) .......... 112,114-115,130, naMdanavana ..................... 1074-1075,2587 132,173,198,200,706-707, naMdiSeNa ...................... 2275-2278 757-758,772,841,896,949, ....... 2120 1010,1257-1258,1376,1424,1761, nagara ....... .... 895,898 1923,2070-2071,2180,2194-2195, naTa ....... 962,2533 2208,2213-2214,2217,2224 naTaupadeza ........ ... 2533 nigama ................ ............895 naTabaTu . .......................... 1481 nigodAdi ............... 1703,1849-1850 2482 nicchidramati ....................... 2362,2364 nadIpAna. 1093 nirdhamaNa. ........ 1927 nabhaHsamudramilana .......................... | nilayana. .......... 1008 nayana .... ................ 841 nIlAdiAkAra ... 1184-85,1188,1283,1798 nara (nR + manuSya) ......... 10,65,90,112-113, nRtya .......... 2410 115,933,173,198,260, nRsiMha (narasiMha)....................... 396-398 281,287,289,386,436, | neminAtha (tIrthaMkara) ......... 2021 654-657,660,706-707, | naukA ................................ 275,2394 757-758,762,772,782- | paMka............ ......... 1164 784,841,896,949,1126, paMDita ... .......... 2143 nakSatra ....... ............. nadI.......... 470
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2796 * pariziSTa-14 . dRSTAMta ........................................... pRSTha | dRSTAMta ........................................... pRSTha pakSI (patatrI) ........ 1459-1467,1804,2293 | pallava .... ............. 2482,2492 paJjara .......... 587 pAJcAlI . ........837 paTa ......... 91-93,265-272,274,278-279, | pATaliputra..... ......................... 468,661 283-284,289-291,315,326,362, | pArimANDalya ................................ 107 388-389,417,442,750-751, pArtha ................. .... 1154 769,801,830,879,1253,1258, piNDa (mRtpiNDa)...... 90,129-132,167,264, 1262-1264,1330,1346-1348, 266,287,303-304,307, 1363,1367,1402,1720,1732, 318,344,387-389,433,450, 1748,1777,1793,1795,1811, 468,472,1112,1140,1223,1239, 1859,1878-1879,1981-1982, | 1260,1346-1348,1350-1352, 2001, 2151,2176,2214 1367,1552,1778,1782,1787,1796 (1) khaNDapaTa .... ........ 1199-1201, pizAcadhvani .............................. 2445 __ 1319-1321,1330 puNDarIka ........................... 1075-1076 (2) mahApaTa ....... 1199-1201,1319-1320 puttalikA ......... 1459 paTAkAra ............................. 1181-83 putrAdi ... 11-12,884-888,1072,2168,2493 patAkA .....................................431 puruSa........ ......... 436,728,1459 pathika ....... padmanAbha (tIrthaMkara)...................752,1083 puSkariNI tIra ...................... 1075-1076 puSpa .......... ...... 224-230,1459 padmaprabha (tIrthaMkara) ................. 2021 puSpadanta............... .................479-480 paramANu .............168,273,276,344,1322, | 1324,1326-1329,1361-1362, puSpadanta (tIrthaMkara)........................ 2021 1367-1369,1408-1409,1448, pustaka ........... 1094,1793,1910-11,2009 1485,1542,1547,1575, | | pUjA ........................................839 1587,1595,1668,1734, | pUrNasarvajJAdi .......................... 415-417 1889-1894,2055-2061, | pRthvI ................ 167,413,631,765,772, 2065-2066,2164-2165, 1111-1112,1217,1432-33, 2177,2211,2215,2224 1436,1459,1463,1671,1729, paramANugati ............. 1548,1552-55,1573 2151,2214,2597 paramANupuJja.... ... 272 | peDhAla (tIrthaMkara)... .........733 parNAdi. ................. 2284 | pohalikA..... ...... 2414 palAla.. ................... 2391 pratibiMba .... ...................869 ................... ...... 1413
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2366 * pariziSTa-14 . 2797 dRSTAMta ........................................... pRSTha / .. pRSTha | dRSTAMta | dRSTAMta ................. .....................pRSTha pratyanIka bilva .... ................. 2304 (1) guru pratyanIka.. ............. ..... 2305 | brahmadatta ..........................." ........727 (2) bhAva pratyanIka .............. ... 2305 | brAhmaNa....... ............... 728,2143 (i) jJAna pratyanIka ...... 2305 brAhmI ...... ............ 2369-2371 (ii) darzana pratyanIka.............. 2305 bhavana (gRha + prAsAda) ................. 280-283 (iii) cAritra pratyanIka ............ 2305 | bhasmarAzi ............. 1641,1939 pratyabhijJAna ................. 1310,1461,1765 bhAjana pratyAkhyAna ..................... 861,913,1018 (1) suvarNabhAjana .................. 2194 pradIpa ............... 1113-1120,1145,1146, (2) sacchidrabhAjana.................. 2362 1356,1359-1360,2125,2387 (3) amlabhAjana ............. pradeza .............490,495,980,1002-1010, (4) apakvamRttikAbhAjana ............ 2366 1047-1051 | bhAvavikAra...... ................ 1128-30 prabhAkara (mImAMsaka)....................... 2384 bhikSupAtra........... ........649 prasthaka................ 95,490,492-502,504, bhinnagraMthi ............. .................... 1395 507-508,516,522,728,732, bhUtala ................ ............... 650,1859 735-736,897.1002,1008-1010, bhUSaNa.... .................... 2410 1044-1047,1051-1052,1233,2403 | bhojanAdi ...................... 279,665,1094 prANa......... ......................730 bhautaghAtaka................................... 24 prAsAda..................... 282-83,869,2550 | | bhramara (madhukara)......... 897,949,1081-1086, phaNiphaNAbhoga ............................ 2436 2614-2615 baka ................. 2307-2308,2317,2368 | | bhramarI .................. .... 2325 badaraphala ...........264,1742-43,1777,1889 maMjarI.............. ............. 2615-2616 badhira ................ ....................... 2477 | maMDUka (dardura) cUrNa ........... 2265-2269,2486 badhirakarNajapa ......1013 | maMDUka (dardura) bhasma ............. . 2265-2269, balAkA ...................... 431,1413-1415 2486,2542,2545 balAkAprasava....................... 1511,1519 ......... 2572,2577 balIvarda............. 207-209,996-997,1917 | maJca ..................580,727-729,836,896 bAla. ...............133,1356,2146-2150 | | maNi ..... 873,2304,2380,2382,2385,2396 bAladhUlIgRhakrIDA. ........................ 2436 | maNiprakAza .............. ......915 bAhuleya...... ................. 136 maNiprabhA .............. ............... 1072 biDAla ......... ................. 1986 | matkuNa............... ........887 ...........
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...... 452 2798 * pariziSTa-14 . dRSTAMta ........................................... pRSTha | dRSTAMta ........................................... pRSTha makara....... .......572-573 | | mRgajAla (mRgabaMdhakajAla)................. 2445 matsya (mIna).........570,572,573,576-577, | mRdravya (mRttikA)..........116,132,137,258, 1412,1414,1418-1423, 261-262,264,287,294,304, 1432-33,1451,2308 306,313,315,321,387-388, madhuradravya. ................... 1811 -- - 450,453-455,472,589, manuSyagati. ...........170 593-594,682,1114,1223, manuSyaloka.. ........ 1075 1226-1227,1324,1352,1373, mayUra ............... ..........788 1375,1561-1562,1786,1807, marIcikA ........................ 165,169,470 1976-1977,2001 mahAnasa ............322 | megha (abhra + vArdala + balAhaka)...... 1086-87, mahApuNDarIka ....................... 1075-1076 1093,1485,2390,2466-2468 mahAvipatti ................................ 2445 meghakumAra ............. ..... 2423 mahAvimAna ......................... 1074-1075 mecaka............ .. 1184 mahAzilA ................................. 2446 | metArya.. ........... mahAsAgarasantaraNa .......................... 2500 merugiri (sumeru) .......... 677-681,689,785, mANavaka ................ 580,838,1988-1989 | __791,991,1368,1500,1523,2214 mAyAjAla ......................... 1195 | meSavRtti ............... ................ 2441 mAyI ....... ............. 2366,2368 maitra. ........ 981 mArga ...................................... 1994 | mauli (mukuTa + kirITa).... 1132-1133,1135, mAlyadAma ...... .........106 1137,1139,1142,1144,1148, mInagati (jhaSagati) 1411-15,1421-23,1435 1167,1172-73,1198-1202, 1436 1203,1507,1630,2214,2304 muktAvalI .................124-126,348,1520 | yajJadatta ...................................... 981 mukha ............ 126,1919,1994,2032,2493 | yama ....... ................729 ........ 1147,1745 yava .... munisuvrata (tIrthaMkara).. ..... 2021 yavAgu.. .................. 1858 mUka ...................................... 2477 | yaSTi cASTa .............. ................. 581,727 mUla................................ 1784,1891 | yAnapAtra (bohittha)........................ 2284 mUSaka ..................................... 2249 yugmI (yugalika).......................... 1508 mRgajala (mRgatRSNikA + mAyodaka) .. 162,1195, | | yuvA ................ .................... 133 1899,2174,2410,2444 | yUkA. ........887 mudgara ........
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-14 . 2799 yoga ...... rajata..... dRSTAMta .. ........... pRSTha | dRSTAMta ......... .......... pRSTha . 1078 vaMdhyAputra ...... .................134 yogI ... 2381 | vajra........ ....... 1074-1075,2101 .. 2444 | vana ..... ............ 284,1973 rajoharaNAdi ......................... .. 1094 vanaspati .. .....................772,1671,2214 rajju ......................................... 103 vapra (durga).................893,895-898,1072 raju-sarpa ........................ 404-405 vardhamAnaka ............................. 1137-38 ratna ............................ 289,890,1083 | valkala ............................... 891-892 ratnaprabhA. ............ 421,464-466,681-687 | vasati .. 495,1002,1006-1008,1045-1047 ratnarAzi ................ 1548-49,1551,1938 | vastra ................ 262-263,889-893,1889 ratnAvalI......... ........ 1065 | vastrakaMpana ..... ....... 1881-1887 ratha..... ..... 1804 | vahni (anala + agni) ......................368rasAMjana ................................... 2447 369,407,413,772,838,873, rAgakesarI .... 2572,2577 1125,1165,1439,1442,1671, rAjagRha ................................ 894-895 1782,1787,1807,1849,1928,2012 .........895 | vAdhuSika........ ......... 1859 rAjA (nRpa + narapati).. 80,106,354,728-729, | vAyu ............772,1671,1782,1787,2214 803-804,836,1508,2304,2347 | vAsavazrI........................... 1074-1075 ................. 896-898 | vAsI-caMdana .. .......... .......... 2471 rAma .................................. 366,1785 | vAsupUjya (tIrthaMkara)....................... 2021 rAvaNa..... ..........366 | vAhIka .... ........580,1917-1920, rASTra ................................... 897,898 1984-1987,1991-1997 rAsabha.. ... 932 viMdhyAcala .. ........ 1810,1894 rAhuzira ................. 247 | | vikRtipratibaddha ...... 2365 ... 1641 vijJAnasaMtati .. rucaka.... ................... 1138 viNmUtrapiThara..... ..... 2493 reNa ..................................843,1852| vidyAdharendra ................................ 2373 roga (anekavidha) .....................99-100 | vidyAsAdhaka. .............. ...... 2504 lakSmaNarekhA ...... ..................... 1445 | vidyut .............. ....... 1120,1359-1360 lavaNa................................ 366,1785 | vinaya............... ...........839 loSTa..... ..... 1575 vinayaratna ......... ........ 28 loha ....... ............... 2531 | vimAna .................................... 2214 rAjadhAnI rAjya ....... - ... ...... 1282
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ .................... ......728 2800 * pariziSTa-14 . dRSTAMta ....................... ......... pRSTha | dRSTAMta .................. .................... pRSTha viSa (hAlAhala) ..... 1177,2328-2330,2436 | zalabha ............... .......... 2249 viSakaNTaka ......... 1064 | zalya ...... ............. 1641,2410 viSabhojya................................. 1954 zaza ................. .......... 2101 viSamodaka ............... 2445 zazaviSANa (zazazRGga) .....134,135,151,164, viSayAbhilASa ............................. 2572 294-295,305,321-322,327, vIra (mahAvIra) .720 335-337,344,351,1220,1236, vIraNa........... ..................... 92,729 1304,1440,1716,1723-1724,1802 vIranirvANa ............... 720-722,750,752 | zazi-sUryaAdi vimAna ............... 688,1485 vRkSa ................................ 1784,1891 | zAkinI .................................. 2445 vRkSamUla ........ zAkhA ..... .................... 1784 vRzcika....... 2460 zATaka....... .................. vetAladhvani ................ 2445 zAbaleya .. ...................... 136 vemA zAlibIja .... ......................308 vaizya........ ........... 837 | zikhariNI ......... 2233 vraNa...... ................ 1641 zikhinAza ......................... 1227-1228 vrIhi ............ 898 | zikhI .......... 1227 vrIhipAka ...................... 737-748,1507 | | zirovedanA ..................................898 zaMkha......... ......469,1154 | zilA.... ............. 1552 zakaTa..................................... 2214 | zilAputraka ................................. 837 zakra ............... 1958 | zilpI . .....296 zacI............................... 1074-1075 | zivaka... 116,1114,1239,1782,1787,1977 zaTha........ ......... 2533 | zivarAjarSi. 2407 zabara........ | zukti ..................................... 2444 zabala.. .................... 136 | zUkara ........ zUkara ..................................... 2101 zabalamaNi ................................ 2084 | zUlI .................. 2323 zabda .... .................... 1359,1704 | zRMga.................. ......437 zara (muMjatRNa)............................. 1859 | zRgAla .................................... 2101 zarAvagaMdha........380,1715,1723-1728,1730 | zyAmAka bIja ....... ........ 2008 zarIra (deha) .......... 279,857,862,863,930, zrAddha (zrAvaka)........................... 26-27 1073,1404,1814,1819,1852, | | zvAna ................. ...... 1331,2143,2493 2024,2028-2030,2168,2408 | zvapAka. ................. 2143 ............................... 24 | ...............
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRSTAMta SaSThI aMgulikA saMjIvanI saMtAna. saMyama saMvara.. saMsAra mocaka saMsArI saMsthAna saMhanana samudrataraMga sampratibhUpajIva sammUrcchana sarpa sarvajJa sarSapa pariziSTa-14 (1) anirvacanIya sarpa. (2) mahApadma sarpa (3) takSaka sarpa (4) vAsuki sarpa sarpa (5) kRSNa (6) zeSanAga .. (7) dRSTiviSa sarpa . sAkAra jJAna sAdhu (nirgrantha). pRSTha dRSTAMta . 2414 |sAmAyika. 2426 siMha saktu 728 | sImaMdharanirvANa samudra (sAgara + jalanidhi + siMdhu + udadhi) 349, sImandharasvAmI 646,2333,2442, 2549, 2567, 2590, 2615 1754-1756, 1758, 1764-1765, 2145 sikatA * 684,871,1704,2237 siddharasa 1275-76 sItA 1078 | sijhiyama - 133 (paramANu) 1078 siddha .. 2300 siddhagati 1020-1022 | siddhaparyAya 404-05,1157-60,1642, 2309 404 sukha sukhAkAra 646 sugrIva 2413 | sunda- upasunda 2485 sumati - nAgila 1959 1159 1159 1157-1160,2459 suvarNapiNDa. 1959 suSupti. ....... 2445 sUkarIviSThA. 370,411-412,414,418 sUci .. 26-27,34,47,53, 103, 107,809, 1796, 2141, 2159, 2206 861,913,959,1011,1078 580,584,587, 1919, 1988-1989,2101,2291-2292 suvarNa (kAMcana + kanaka + * hema) 2801 pRSTha . 370, 411-412, 414,418,1286 1438-1439 695 - 97, 707 2531 366 733, 750 ..... 2303 sUrya (bhAskara + dinamaNi + dinakara) 1441,1798 373 1556 2040 - 2041 sUrya - sAgaramilana .....733 1986-87 432-33,647,890,962,1083, 1134- 1136,1163,1165-67, 1175- 77, 1206, 1356, 2121-22,2194, 2531 1942 866 2468 2277 873, 1293,1567, 2120, 2257, 2258, 2260-2261,2263-2264, 2378, 2468, 2550, 2592 . 470 1188 366 353 2481 256,
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2802 * pariziSTa-14 . dRSTAMta ........................................... pRSTha | dRSTAMta ........................................... pRSTha seTikA ............................... 2103-05 | sphaTika.............. 1742,1914,1933,2563 senA (sainya + anIka)........ 284,2513-2514 sphoTaka.. .......................... 1927,2445 somila ..................... 1041-1042 svagRhadAha ....... 2560 saurabheyIdohana ............................... 297 | svapna .......................... 169,328,1195 skandha .............. 1367,1409,1563,1577, ___ (1) zukla svapna ............ 2456,2470 1586,1668,2213,2217 | (2) divA svapna .................... 2436 (1) sthUlaskandha ...................... 870 | svayaMbhUramaNasamudra ..........870 | svayabhUramaNasamudra .......................... 1938 (2) sUkSmaskandha ...................... 2060 | svara................................ 1002,1048 (3) mahAskandha ....................... 2214 | svarNanigaDa (kAMcananigaDa)................. 2432 (4) azvAdiskandha (hayAdiskandha) ..852-54, svastika ... ........ 274 870 | haMsa .. ........ 971,2032-2033 skandhaka muni .......................... 452,592 | hRtpadma ............... staMbha ... ..................328 | hanumat ....... ................366 stena ............................... 2323-2324 | 'hari'padArtha......... ................ 520 strI ........... 2259-2261,2314,2356-2357 | hasta (pANi) ...... 265 sthANU ....... ...... 2330 hastipaka........ ..........391 sthAsa............... 130,131-132,453-455, | hastI (gaja + karI) .................. 390,603, 1114,1230,1239, 1088-1090,1218,2143 1561-1562,1782, | hAra ................348 1787,1977 | himavRSTi (himavarSA) ................ 1973,2527 sthUNA .... 581 | himAcala (himAlaya)........ 1810,1894,2549 ................. 1969
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkarNikA- suvAsasthAH koSThakAH suvyvsthitaaH| saGgrAhakAH padArthAnAM pradarzyante mudA'tra te / / dravyAnuyogaparAmarzakaNikAmAM tathA karNikAsuvAsamAM ApelA koThAonI sUci (pariziSTa-19 prastuta graMtharAjanuM mALakhuM mahopAdhyAya yazovijayagaNiracita dvavya-guNa-paryAyano rAsa muniyazovijayagaNikRta dravyAnuyogaparAmarza (saMskRta zlokabaddha) 1. caraNa-karaNAnuyoga 2. gaNitAnuyoga -vivaraNa---> < zvetAMbara tathA digaMbara matAnusAre anuyogavibhAga zvetAMbara sampradAya 3. dharmakathAnuyoga 4. dravyAnuyoga svopajJa dravya-guNa-paryAyarAsa stabaka muniyazovijayagaNikRta --vivaraNa--> dravyAnuyogaparAmarza-karNikA (saMskRta vyAkhyA) muniyazovijayagaNikRta dravyAnuyogaparAmarzakarNikA-suvAsa athavA karNikA suvAsa (gujarAtI vivaraNa) 1. caraNAnuyoga digambara sampradAya 2. karaNAnuyoga 2803 3. prathamAnuyoga 4. dravyAnuyoga . pR.5 pR.9
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2804 * pariziSTa-15 . choTayAthArya(r) matAnusAra pAyok alls29 // ..... ..5.185 paryAyaH yugapadbhAvI kramabhAvI arthaparyAyaH vyaJjanaparyAyaH svaparyAyaH paraparyAyaH svaparyAyaH paraparyAyaH V svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH atItaH atItaH anAgataH vartamAnaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH arthaparyAyaH vyaJjanaparyAyaH svaparyAyaH paraparyAyaH paraparyAyaH svaparyAyAH paraparyAyaH svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH svAbhAvikaH sApekSaH atItaH atItaH atItaH atItaH atItaH anAgataH vartamAnaH atItaH anAgataH vartamAnaH anAgataH vartamAnaH anAgataH vartamAnaH anAgataH vartamAnaH anAgataH vartamAnaH atItaH atItaH anaagtH| anAgataH vartamAnaH vartamAnaH
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ riziSTa-1 - dvAdazAranayacakramAM tathA anuyogadvAramAM batAvela vividha nayavibhAgono paraspara samAveza dvAdazAra (1) vidhi (2) vidhi-vidhi (3) vidhi-ubhaya (4) vidhi-niyama (5) ubhaya (6) ubhaya-vidhi * anuyogadvAra vyavahAranaya saMgrahanaya saMgrahanaya saMgrahanaya naigamanaya naigamanaya sammatitarka mujaba vyaMjanaparyAyamAM saptabhaMgI (6) dvAdazAra ubhaya-ubhaya ubhaya-niyama (8) (9) niyama (10) niyama-vidhi (11) niyama-ubhaya (12) niyama-niyama naya (1) | sAMprata (2) samabhirUDha ane evaMbhUta (3) sAMprata, samabhirUDha ane evaMbhUta (yugapat) (4) sAMprata tathA samabhirUDha-evaMbhUta (kramika) (5) sAMprata tathA yugapat sAMprata Adi traNa (6) samabhirUDha-evaMbhUta tathA yugapat sAMprata Adi traNa (7) | sAMprata ane samabhirUDha-evaMbhUta tathA yugapat sAMprata Adi traNa naya anuyogadvAra RjusUtranaya zabdanaya zabdanaya samabhirUDhanaya evaMbhUtanaya evaMbhUtanaya vastu savikalpa nirvikalpa avAcya (= anabhilApya) savikalpa-nirvikalpa savikalpa-avAcya nirvikalpa-avAcya savikalpa-nirvikalpa-avAcya 2805 .pR.457 pR.513
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ naigamanaya 2806 * pariziSTa-15 * P paraspara mULa nayonA saMvedhathI maLatI saptabhaMgIo . saptabhaMgI | pakSa (vidhi koTi) pratipakSa (niSedhakoTi) naigamanaya saMgrahana naigamanaya vyavahAranaya naigamana RjusUtranaya naigamanaya zabdanaya naigamanaya samabhirUDhanaya evaMbhUtanaya saMgrahanaya vyavahAranaya saMgrahanaya RjusUtranaya saMgrahanaya zabdanaya saMgrahanaya samabhirUDhanaya saMgrahanaya evaMbhUtanaya vyavahAranaya RjusUtranaya vyavahAranaya zabdanaya vyavahAranaya samabhirUDhanaya vyavahAranaya evaMbhUtanaya RjusUtranaya naya RjusUtranaya samabhirUDhanayA RjusUtranaya evaMbhUtanayA zabdanaya samabhirUDhanaya zabdana evaMbhUtanaya samabhirUDhanayA evaMbhUtanaya kula 21 saptabhaMgI paraspara avAMtara nayonA saMvedhathI maLatI saptabhaMgIo........... * 5.554 ni. * saM. = 18 nai. x . = 18 saM. 4 vya. = 4 nai. xR. = 9 | saM. xR. = 2 | vya. xR. = 2 nai. x za. = 54 | saM. xza. = 12 | vya. x za = 12 R. x za = 6 nai. x sama. = 9 | saM. * sama. = 2 | vya. 4 sama. = 2 |R, x sama. =9/za. * sama. = 6} ni. xenaM. = 9 saM. * enaM. = 2 vya. x evuM. = 2 R.x eva. =za. xenaM. = 6.e. = ) kula = 117 + 22 + 18 + 8 + 12 + 1= 178 8 8 8 8 8 ka Ta Tu i Ta Ta Tha 1 0 1 2 ja che 0 2
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-15 * 2807 G sa razAsaniStona mate zazatina prArI............................................5.582 zabdazaktiH (1) abhidhA (2) lakSaNA (3) vyaJjanA zAbdI ArthI abhidhAmUlA lakSaNAmUlA ra visenamate bhUganayana tathA 64nyn| Aaita2 me........ .... pR.625 upanaya || 1 dravyArthi : 6za meha L- 1 sahabhUta vyavahAra - 2 paryAyArthi : cha meha - 2 asabhUta vyavahAra - 3 nAma : 29 meha 3 upacarita asabhUta vyavahAra saMgraha : be bheda - pa vyavahAra : be bheda -6 sUtra : meha - 7 06 : me meha - 8 samabhi30 : me meha -8 mevabhUta : me me = duda mahAvIsa. (bhavAntara) me. G sevasenamate dRSTAMta sahita dravyArthinayana 6sa 2 ............... ....... pR.670 (1) karmopAdhinirapekSaH zuddhaH dravyArthikaH / / 'saMsAriNaH siddhasamAH' (2) sattAgrAhakaH zuddhaH drvyaarthikH| (10) paramabhAvagrAhakaH dravyArthikaH / _ 'dravyaM nityam' 'AtmA jJAnarUpaH' (3) bhedakalpanAnirapekSaH zuddhaH dravyArthikaH / 'dravyaM svaguNAdyapRthak' (9) paradravyAdigrAhakaH dravyArthikaH / dravyArthikaH (4) karmopAdhisApekSa: azuddhaH dravyArthikaH / 'paradravyAditaH padArthaH asan' , nayaH 'krodhamayaH jIvA' (8) svadravyAdigrAhakaH dravyArthikaH / 'svadravyAditaH padArthaH san' (5) utpAdavyayasApekSasattAgrAhakaH azuddhaH dravyArthikaH / / 'ekadA dravye utpAda-vyaya-dhrauvyabodhakavacanam' (7) anvydrvyaarthikH| 'ekaM dravyaM guNa-paryAyasvabhAvaH' / 4 (6) bhedakalpanAsApekSa: azuddhaH dravyArthikaH / 'AtmanaH jJAnAdizuddhaguNAH'
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2808 * pariziSTa-15 * * vAcaka devacaMdrajInA mata mujaba naigamanayanA bheda-prabheda. naigamaH ........... ....751 AropaH aMza: saGkalpaH dravyAropaH gaNAropa: kAlAropaH kAryAdhAropa: bhinnAMzaH abhinnAMzaH - - svapariNAmaH kAryAntara pariNAmaH vartamAne vartamAne atIte atIte anAgate anAgate atItAropaH anAgatAropaH vartamAnAropaH anAgatAropaH atItAropaH vartamAnAropaH 7 vAcaka devacaMdrajInA mate saMgrahAyanuM vibhAgIkaraNa .. ...pR.763 saGgrahaH sAmAnyasaGgrahaH vizeSasaGgrahaH mUlasAmAnyasaGgrahaH uttarasAmAnyasaGgrahaH jAtisAmAnyagrAhakaH samudAyasAmAnyagrAhakaH (1) astitvagrAhakaH (2) vastutvagrAhakaH (3) dravyatvagrAhakaH (4) prameyatvagrAhakaH (5) sattvagrAhakaH (6) agurulaghutvagrAhakaH
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2809 * pariziSTa-15 . - vyavahAranayathI samAnya-vizeSarUpatAno citAra ............ ...pR.773 dravya ajIva [A prathama (para) vyavahAra mukta saMsArI [B dvitIya (apara) vyavahAra / sthAvara trasa pRthvI jaLa agni vAyu vanaspati deva manuSya tiryaMca naraka F pAya vayaM vida vyavaDA2nayavimA : prathama 2....................... pR.776 vyavahAranayaH zuddhavyavahAraH azuddhavyavahAraH vastugatazuddhavyavahAraH sAdhanazuddhavyavahAraH sadbhUtA'zuddhavyavahAraH asadbhUtA'zuddhavyavahAraH saMzleSitA'sadbhUtA'zuddhavyavahAraH asaMzleSitA'sadbhUtA'zuddhavyavahAraH upacaritasaMzleSitA'sadbhUtAzuddhaH anupacaritasaMzleSitA'sadbhUtAzuddhaH upacaritA'saMzleSitA'sadbhUtA'zuddha : anupacaritA'saMzleSitA'sadbhUtA'zuddhaH rAya havayaMse zavita vyavahAranayavibhAga : dvitIya 52 ....................... pR.777 ----- vyavahAranayaH vibhajanavyavahAra prvRttivyvhaarH| vastupravRttivyavahAraH sAdhanapravRttivyavahAraH laukikapravRttivyavahAraH lokottarasAdhanapravRttivyavahAraH laukikasAdhanapravRttivyavahAraH kuprAvacanikasAdhanapravRttivyavahAraH
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2810 (5). * * = digaMbara saMmata mULanayonuM ane avAjora nayonuM koSTaka.... . pR.811 mULanaya- (1) | (2) | (6) | (7) | (8) | 9). dravyArthikanaya| paryAyArthikanaya naigamanaya saMgrahanaya | vyavahAranaya RjusUtranaya | zabdanaya | samabhirUDha evaMbhata (1)karmopAdhi-(1)anAdi- | (1)bhUta naigama | (1) ogha saMgraha | (1) sAmAnya- (1) sthUla- (1) | (1) a nirapekSa zuddha | nitya zuddha | (2)bhAvI naigama | (para saMgraha) | saMgrahabhedaka paryAyagrAhI (2)sattA- | (2)sAdi- | (3)vartamAna naigama | (zaddha saMgraha) | (2) vizeSa- | (2)sukSmagrAhaka zuddha | nitya zuddha (2)vizeSa saMgraha | saMgrahabhedaka paryAyagrAhI (3)bhedakalpa- | (3)anitya (apara saMgraha) nAzUnya zuddha | zuddha (azuddha saMgraha) (4)karmopAdhi- (4)anitya sApekSa zuddha | azuddha (5)utpAda- | (5) karmovyayasApekSa pAdhirahita sattAgrAhaka nitya zuddha azuddha | (6) karmo(6)bheda- pAdhi sApekSA kalpanA | anitya sApekSa azuddha | azuddha (7)anvaya dravyArthika (8)svadravyAdigrAhaka (9)padravyAdigrAhaka (10)paramabhAvagrAhaka * * * * pariziSTa-16 * 10 + 6 + 3 + 2 + 2 + 2 + 1 + 1 + 1 = 28| -
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) sadbhUta vyavahAra v zuddha sadbhUta devasenasammata upanayanA bheda-prabheda. azuddha sadbhUta (1) dravyamAM 2) guNamAM 3 paryAyamAM dravyopacAra guNopacAra paryAyopacA | naigama dravyArthika saMgraha digaMbara vIrasenAcAryasaMmata nayavibhAga prAyogikaH * samudayakRtaH pariziSTa-15 upanaya (2) asabhtavyavahAra svajAtIya vijAtIya svajAtlRya-vijAtIya + (4) dravyamAM (5) dravyamAM (6) guNamAM guNopacAra paryAyopacAra dravyopacAra vyavahAra * naya (7) paryAyamAM dravyopacAra RjusUtra arthanaya sammatitarkasApekSa utpAdavicAraH (3) uparita asadbhUta vyavahAra (8) guNamAM (9) paryAyamAM paryAyopacA guNopacAra svAti vijAti svajAti-vijAti 2811 pR.819 paryAyArthika vaisrasikaH samudayakRtaH .pR.1021 zabda samabhirUDha evaMbhUta vyaMjananaya pR.1342 aikatvikaH
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2812 * pariziSTa-15 * bhagavatIsUtrasApekSa utpattivicAraH pR.1342 mizrA prAyogikaH 1. ekendriyaprayogajanitaH 2. dvIndriyaprayogajanitaH 3. trIndriyaprayogajanitaH 4. caturindriyaprayogajanitaH 5. paJcendriyaprayogajanitaH vaisrasikaH 1. varNapariNAmaprayuktaH 2. gandhapariNAmaprayuktaH 3. rasapariNAmaprayuktaH 4. sparzapariNAmaprayuktaH 5. saMsthAnapariNAmaprayuktaH mizraH / 1. ekendriyamizrapariNAmayuktaH 2. dvIndriyamizrapariNAmayuktaH 3. trIndriyamizrapariNAmayuktaH 4. caturindriyamizrapariNAmayuktaH 5. paJcendriyamizrapariNAmayuktaH sammatitarkasApekSaH vinAzavicAraH pR.1349 prAyogikaH ___ vaisasikaH samudayakRtaH samudayajanitaH aikatvikaH samudAyavibhAgakRtaH arthAntaragamanarUpaH samudAyavibhAgakRtaH arthAntaragamanarUpaH .........1380 G sammaladsilt graMthAnusAra vastunu sakSa. ......... vastulakSaNam vyayaH prAyogikaH vaisrasikA prAyogikaH samudayakRtaH samudayajanitaH ___ utpAdaH utpAdaH vyayaH dhrauvyam vainasikaH sthUlam sUkSmam RjusUtrasammatam samudayakRtaH aikatvikaH samudayajanitaH aikatvika saGgrahanayasammatam samudayavibhAgakRtaH arthAntaragamanam samudayavibhAgakRtaH arthAntaragamanam
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlANumAM zvetAMbara-digaMbaramatabheda zvetAMbara jaina upayarita dravya che. 1. asA 2. asA 3. asA 4. asAezu parivartanazIla che. 5. kAlANu nizcayathI varNAdiyukta che. anaMta che. sahiya che. devasenasammata svabhAvanA prakAro. sAmAnyasvabhAvaH (1) astisvabhAvaH (2) nAstisvabhAvaH (3) nityasvabhAvaH (4) anityasvabhAvaH (5) ekasvabhAvaH (6) anekasvabhAvaH (7) bhedasvabhAvaH (8) abhedasvabhAvaH _ (9) bhavyasvabhAvaH (10) abhavyasvabhAvaH (11) paramabhAvasvabhAvaH * pariziSTa - 15 svabhAvaH * digaMbara jaina kAlANu svataMtra pAramArthika dravya che. kAlANu asaMkhya che. kAlANu niSkriya che. kAlANu aparivartanazIla che. kAlANu varNAdizUnya che. vizeSasvabhAvaH (1) cetanasvabhAvaH (2) acetanasvabhAvaH (3) mUrttasvabhAvaH (4) amUrttasvabhAvaH (5) ekapradezasvabhAvaH (6) anekapradezasvabhAvaH (7) vibhAvasvabhAvaH (8) zuddhasvabhAvaH (9) azuddhasvabhAvaH (10) upacaritasvabhAvaH 2813 pR.1596 * pR. 186 (1) karmajanita upacaritasvabhAvaH (2) svabhAvajanita upacaritasvabhAvaH
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2814 * pariziSTa-15 . ...pR.1886 ra vaiyA429onA bhate zatti ........ zabdavRttiH (vaiyAkaraNamate) zaktiH (gaGgAyAM matsyaH) lakSaNA zuddhalakSaNA gauNI lakSaNA (gauH vAhIka:) jahatsvArthA (gaGgAyAM ghoSaH) ajahatsvArthA (kAkebhyo dadhi rakSyatAm) F ..5.1888 Rs bhate aauvRtti ....... lakSaNA vRttiH (AlaGkArikamate) gauNI lakSaNA gauNI lakSaNA zuddhalakSaNA sAropA sAdhyavasAnA sAropA sAdhyavasAnA zuddhalakSaNA sAropA sAdhyavasAnA sAropA sAdhyavasAnA @ jIvanA vividha paryAyonuM vargIkaraNa ............ pR.2161 __ jIvaparyAyaH jIvaparyAyaH vyaJjanaparyAya: arthaparyAya: dravyavyaJjanaparyAya: guNavyaJjanaparyAya: dravyArthaparyAya: guNArthaparyAyaH zuddhaH azuddhaH zuddhaH azuddhaH siddhaparyAya: manuSyAdiparyAya: kevalajJAnAdi: matijJAnAdiH zuddhaH azuddhaH zuddhaH azuddhaH kSaNikAtma- alpakAlIna- kSaNavartikevala- aprathamAdiparyAyaH taruNatvAdiH jJAnAdiH kevalajJAnAdiH
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-15 . 2815 @ jayapuranA "Amera zAstrabhaMDAramAM rahela AlApapaddhati graMthanI hastaprata anusAra paryAyAnuM 4525.... .................5.2161 paryAyaH vyaJjanaparyAyaH svabhAvaH vibhAvaH arthaparyAyaH svabhAvaH vibhAvaH (1) mithyAtvam (2) kaSAyaH (3) rAgaH (4) dveSaH (5) puNyam (6) pApam
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2816 uriNa16) gurjaravAgnibaddhAH yAH, "suvAsa gatasUktayaH / tAsAM sUcirupanyastA, medhAvimodahetave / / (drivyAnuyogaparAmarzakarNikAsuvAsamAM ApelA gujarAtI-hindI avataraNonI sUci)) pRSTha avataraNono pUrvabhAga pRSTha | avataraNono pUrvabhAga agama agocara nayakathA... ........................ 1098 | durgadha ke bibhatsatA tuja AtamasAkhe dharma jyAM..........................2410 | mAMsa-zoNitamAM nahi ............... 2024 Apa baDAI bahu kare............................... 2317 | dekhIye mArga zivanagarano................... AhAra ne nIhAra mAnava deva-gurune dharmamAM.............. .... 2309 koI joI nA zake 2024 | deha mana vacana pudgala thakI......... ... 2563 karmathI kalpanA upaje .. 1854 nA roga nA prasveda nA mala guNIjananI niMdA kare...... ... ... 317 koI tuja tanane naDe ............. 2024 jaDa-cetanano bhinna che. ..................... 2488 | niHsaMgatA vihaMgazI jeno jaba laga samakti ratna ko............. 2492 amUlakha guNa che................... 2025 jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, nizcaya dRSTi hRdaya dharI che ...... 927, 1863 bahu ziSya parivariyo.. .... 2516 | parama nidhAna pragaTa mukha AgaLa ........ 2218 jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, | bodhi dio anupama dAnezvara .........2501 bahula ziSyano zeTho re............. 2516 | bhAva saMyoganA karmaudayAgatA..................2105 je jinabhAkhyuM che........... .... 1394 | mane samakti sukhaDI Apo. ....... 2501 je pUrNa kevaLajJAna lokAlokane meM parabhave ke A bhave paNa 2025 hita kAMI karyuM nahi..............2192 je sarUpa arihaMta ko.... 2325 | rUpa tAruM evuM adbhuta (je) jJAna malyAthI jIvane .................... 2309 palaka viNa joyA karuM............. 2024 jenA guNonA siMdhunA be biMdu lAkha bAta kI bAta yaha.. .... 2415 paNa jANuM nahi ............ 2025 | sakala jIva che sukhanA kAmI.................2465 jeso ziva pe taiso tana pe ...................1871 | samakita dAtA samakita Apo................. 501 tapa-japa-saMyama kiriyA karo................ 2493 samakita rIjha karone sAhiba ................... 2501 tuM sarvazaktimAna to ................. ...... 2581 samyagdarzana jo mujane dIyo ............... 2501 tevA pAmara mAnavI. ............ 2317 sAdhana sahu baMdhana thayA................... 2478 tyAga-vairAgya-saMyama ke yoga se . 2460 | huM to samakitathI adhUro.............. 2501 ajavALatuM.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-17 pra.1 che pra.2 0 0 2 pra.3 2817 svAdhyAyArthaM yoktA'nuprekSA pratisvaM hi zAkhAnte / tasyA uttarANyatra, pariziSTe pradarzyante khlu|| (AryAcchandaH) dareka zAkhAnA aMte Apela anuprekSAnA uttarapatra) 6 zAkhA - 1 uttarapatra 1. gAthA 4 6. gAthA 3 2. gAthA 5 7. gAthA 9 gAthA 6 8. gAthA 4 4. gAthA 7 9, gAthA 6 gAthA 4 gAthA 7. 6. gAthA 7 2. gAthA 6 gAthA 3 gAthA 1 8. gAthA 8 4. gAthA 9 9. gAthA 6 gAthA 4 10. gAthA 4 1. sAcuM. (gAthA 4) 2. khoTuM, jJAnamAM kacAza na cAle. (gAthA 5) 3. khoTuM, ekAMte uccheda na kare. (gAthA 4). 4. khoTuM, aMtaraMga yoga. (gAthA 5). 5. khoTuM, oghaniryuktibhASya, pravacanasArodvAra. (gAthA 2) 6. sAcuM. (gAthA 9) 7. sAcuM. (gAthA 9) 8. khoTuM, viziSTa tattvasamajaNa. (gAthA 9) 9. khoTuM, dravyAnuyoga. (gAthA 3) 10. sAcuM. (gAthA 1) 1. (5) gAthA 1 6. (1) gAthA 4 2. (7) gAthA 6 7. (9) gAthA 7 3. (4) gAthA 6 8. (10) gAthA 2 4. (6) gAthA 4 9. (8) gAthA 9 5. (3) gAthA 4 10. (2) gAthA 1 1. sUyagaDAMga (gAthA 4) 6. yogadaSTisamuccaya (gAthA 8) 2. 14 (gAthA 6). 7. 14 pUrvadhara (gAthA 9) 3. akalaMkadeva (gAthA 4) 8. upadezapada (gAthA 3) 4. nirjarA (gAthA 9) 9. AryarakSitasUri (gAthA 1) 5. 11 (gAthA 6) pra.4 pra.5
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2818 pra.1 je 4 pra. 2 naM je 5.3 * pariziSTa-17 * zAkhA - 2 uttarapatra kra 1. gAthA 16 6. gAthA 7 ane 8 2. gAthA 4 ane 5 7. gAthA 12 gAthA 3 8. gAthA 2 gAthA 1 9. gAthA 2 gAthA 9 gAthA 1 6. gAthA 14 gAthA 2 7. gAthA 13 gAthA 6 8. gAthA 11 gAthA 11 9. gAthA 2 5. gAthA 12 10. gAthA 2 1. khoTuM, jJAnanA arthamAM. (gAthA 2) 2. khoTuM, sukha paryAya che. jJAna guNa che. (gAthA 3) 3. sAcuM. (gAthA 5) 4. khoTuM, vyakti svarUpa che. (gAthA 10) 5. khoTuM, abheda sUcave che. (gAthA 12) 6. khoTuM, nathI thatI. (gAthA 12). 7. khoTuM, jIvanA, AtmAnA. (gAthA 10) 8. sAcuM. (gAthA 8) 9. khoTuM, avidyamAna. (gAthA 7) 10. sAcuM. (gAthA 11) 1. (7) gAthA 1 6. (9) gAthA 12 2. (1) gAthA 3 7. (3) gAthA 15 3. (10) gAthA 8 8. (5) gAthA 2 4. (8) gAthA 11 9. (4) gAthA 2 5. (2) gAthA 12 10. (6) gAthA 2 1. dravya (gAthA 1) 6. cakSu (gAthA 15) 2. dravya (gAthA 2) 7. meghanAdasUri (gAthA 2) 3. sAMkhyadarzana (gAthA 2) 8. vAkyapadIya (gAthA 8) 4. UrdhvatA sAmAnya (gAthA 4) 9. AcArAMga (gAthA 2) 5. guNAstika (gAthA 12) 5.4 pra.5
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.1 1. gAthA 7 2. gAthA 15 3. gAthA 6 4. gAthA 3 5. gAthA 10 pra.2 1. 2. 3. 4. 5. gAthA 8 gAthA 12 gAthA 7 gAthA 11 gAthA 1 (ekAMtabhedanuM) pra.3 1. sAcuM. (gAthA 15) pra.4 1. (8) gAthA 8 2. (5) gAthA 3 3. (9) gAthA 15 4. (1) gAthA 3 5. (7) gAthA 15 pra.pa 1. ekAMte bheda (gAthA 1) 2. satkAryavAdI (gAthA 15) pariziSTa-17 zAkhA - 3 uttarapatra 3. vyavahAra naya (gAthA 5) 4. asatkAryavAdI (gAthA 7) 5. mAdhyamika (gAthA 13) * * 2. khoTuM, paTa taMtumAM (gAthA 3) 3. khoTuM, anumAna. (gAthA 11) 4. khoTuM, 3 prakAra - vizeSya, vizeSaNa, saMbaMdha. (gAthA 13) 5. sAcuM. (gAthA 2) 6. sAcuM. (gAthA 15) 7. sAcuM. (gAthA 9) 8. khoTuM, dravyArthika naya (gAthA 10) 9. sAcuM, (gAthA 12) 10. sAcuM. (gAthA 6) 6. gAthA 4 7. gAthA 9 8. gAthA 2 9. gAthA 7 6. 7. gAthA 6 8. gAthA 15 9. gAthA 3 10. gAthA 15 gAthA 15 6. (10) gAthA 3 7. (2) gAthA 7 8. (4) gAthA 15 9. (6) gAthA 3 10. (3) gAthA 4 6. jaina (gAthA 15) 7. naigama (gAthA 12) 8. prakAra (gAthA 13) 9. sakhaMDa, akhaMDa (gAthA 5) 2819
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2820 * pariziSTa-17 * cha zAkhA -4 uttarapatra kra pra.1 1. gAthA 1 6. gAthA 14 gAthA 13 7. gAthA 7 gAthA 11 8. gAthA 13 gAthA 14 9. gAthA 3 5. gAthA 3 1. gAthA 8 6. gAthA 14 2. gAthA 13 7. gAthA 5 3. gAthA 14 8. gAthA 8 gAthA 3. gAthA 13 5. gAthA 11 10. gAthA 2 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 13) 2. khoTuM, vyApyavRtti. (gAthA 6) 3. khoTuM, bhedanuM. (gAthA 14) 4. sAcuM. (gAthA 2) 5. khoTuM, zabdanayano.(gAthA 13) 6. sAcuM. (gAthA 9) 7. sAcuM. paraapekSAe. (gAthA 3) 8. khoTuM, sarvadarzanano. (gAthA 14) 9. sAcuM. (gAthA 14) 10. khoTuM, padArthanI. (gAthA 3) pra.4 1. (7) gAthA 9 6. (4) gAthA 2 2. (8) gAthA 7 7. (9) gAthA 4 3. (1) gAthA 7 8. (5) gAthA 14 4. (2) gAthA 8 9. (3) gAthA 11 5. (10) gAthA 8 10. (7) gAthA 2 pra.5 1. 130 (gAthA 9) 6. sapta (gAthA 13) 2. pramANa (gAthA 14) 7. zabda (gAthA 13) 3. naya (gAthA 14). 8. paTa (gAthA 6) 4. abhedAMza, bhedAza (gAthA 2) 9. 3 (gAthA 14) 5. 21 (gAthA 14)
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2821 * pariziSTa-17 * | zAkhA - 5 uttarapatra kra pra.1 1. gAthA 19 6. gAthA 16 2. gAthA 6 7. gAthA 16, 17, 18, 19 3. gAthA 6 8. gAthA 13, 14, 15. 4. gAthA 9, 11, 12 9. gAthA 1 5. gAthA 1 1. gAthA 13 6. gAthA 1 2. gAthA 1 7. gAthA 7 3. gAthA 8 8. gAthA 6 4. gAthA 16 9. gAthA 1 5. gAthA 1 10. gAthA 10 pra.3 1. khoTuM, AtmA jJAnasvarUpa che. (gAthA 19). 2. khoTuM, raktarUpa. (gAthA 2) 3. sAcuM. (gAthA 15) 4. sAcuM. (gAthA 15) 5. khoTuM, svadravyAdigrAhaka. (gAthA 17) 6. sAcuM. (gAthA 6) 7. khoTuM, abhedane. (gAthA 3) 8. khoTuM, nava naya, traNa upanaya. (gAthA 8) 9. sAcuM. (gAthA 6) 10. khoTuM, jJAnaguNa. (gAthA 19) pra.4 1. (9) gAthA 19 6. (8) gAthA 1 2. (6) gAthA 6 7. (10) gAthA 12 3. (1) gAthA 1 8. (3) gAthA 15 4. (2) gAthA 13 9. (7) gAthA 7 10. (5) gAthA 7. pra.5 1. vidyAnaMdasUri (gAthA 1) 6. anyayoga (gAthA 19) 2. abhinavagupta (gAthA 19) 7. vaizeSika (gAthA 6) 3. kuMdakuMdasvAmI (gAthA 13). 8. naya (gAthA 4). 4. upanaya (gAthA 8) 9. upajIvya (gAthA 19) 5. pAramArthika (gAthA 14) ja 5. (4) gAthA 7 =
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2822 * pariziSTa-17 * 6 zAkhA - 6 uttarapatra kra pra.1 1. gAthA 4, 6 6. gAthA 14 2. gAthA 14 7. gAthA 16 3. gAthA 8 8. gAthA 1 thI 4 4. gAthA 15 9. gAthA 8 - gAthA 8, 9, 10 pra.2 1. gAthA 5 6. gAthA 11 2. gAthA 12 7. gAthA 16 3. gAthA ra 8. gAthA 4 4. gAthA 15 9. gAthA 13 5. gAthA 1 10. gAthA 1 pra.3 1. khoTuM, puruSano mAMcaDAmAM. (gAthA 8) 2. khoTuM, prAgabhAvano. (gAthA 3) 3. sAcuM. (gAthA 2) 4. khoTuM, judA che. (gAthA 13) 5. sAcuM. (gAthA 14) 6. khoTuM, naigamanaya. (gAthA 8). 7. khoTuM, vizeSa saMgrahAya. (gAthA 11) 8. sAcuM. (gAthA 10) 9. sAcuM. (gAthA 14) 10. sAcuM. (gAthA 11) pra.4 1. (3) gAthA 13 6. (4) gAthA 1 2. (5) gAthA 7 7. (6) gAthA 12 3. (9) gAthA 14 8. (10) gAthA 11 4. (7) gAthA 3 9. (1) gAthA 6 5. (2) gAthA 11 10. (8) gAthA 8 pra.5 1. puraMdara (gAthA 14) 6. zabda, samabhirUDha (gAthA 14) 2. saMgrahanaya (gAthA 12) 7. RjusUtra (gAthA 13) 3. nava (gAthA 15) 8. bhagavatIsUtra (gAthA 10) 4. artha (gAthA 13) 9. anvaya (gAthA 11) 5. saMkhyAta (gAthA 1)
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2823 * pariziSTa-17 * | zAkhA - 7 uttarapatra cha pra.1 1. gAthA 6 thI 11 6. gAthA 3 2. gAthA 6,12,13,14, 15 7. gAthA 17, 18 3. gAthA 4 8. gAthA 3 4. gAthA 12 thI 15 9. gAthA 5 5. gAthA 18 pra.3 pra.2 1. gAthA 4 6. gAthA 9 2. gAthA 6 7. gAthA 5 3. gAthA 16 8. gAthA 12 4. gAthA 4 9. gAthA 1 5. gAthA 1 10. gAthA 10 1. khoTuM, sajIva-nirjIva ubhayasvarUpa che. (gAthA 18) 2. sAcuM. (gAthA 11) 3. sAcuM. (gAthA 4) 4. sAcuM. (gAthA 3) 5. khoTuM, pAMca upacAravALI. (gAthA 5) 6. khoTuM, vaktAnI. (gAthA 10) 7. khoTuM, puruSamAM. (gAthA 5) 8. khoTuM, akalaMkasvAmIe. (gAthA 1) 9. khoTuM, asabhUta. (gAthA 15) 10. khoTuM, jJAna ghaTamAM. (gAthA 15) pra.4 1. (9) gAthA 5 6. (10) gAthA 5 2. (8) gAthA 15 7. (1) gAthA 5 3. (7) gAthA 9 8. (2) gAthA 5 4. (5) gAthA 5 - 9. (3) gAthA 15 5. (6) gAthA 5 10. (4) gAthA 9 pra.5 1. hitopadeza (gAthA 5) 6. trIjo (gAthA 15) 2. agnipurANa (gAthA 5) 7. agurulaghu (gAthA 7) 3. satya (gAthA 17). 8. asaddabhUta (gAthA 13) 4. vidheya (gAthA 10) 9. jIva (gAthA 4) 5. pahelo (gAthA 17)
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2824 pra.1 1. gAthA 10 2. gAthA 15 3. gAthA 13 4. gAthA 19 5. gAthA 23 gAthA 12 gAthA 16 gAthA 22 gAthA 1 5. gAthA 18 pra.2 1. 2. 3. 4. = pariziSTa-17 zAkhA - 8 uttarapatra * pra.3 1. khoTuM, na paNa bane (gAthA 20) 2. sAcuM. (gAthA 18) 3. khoTuM, vyavahAranaya. (gAthA 5) pra.4 1. (4) gAthA 23 2. (6) gAthA 23 3. (7) gAthA 22 4. (8) gAthA 2 5. (9) gAthA 14 4. khoTuM, naiyAyika mAne. (gAthA 21) 5. khoTuM, dravyArthika nayano. (gAthA 14) 6. sAcuM. (gAthA 22) 7. khoTuM, sAta tattvano vibhAga. (gAthA 16) 8. khoTuM, taphAvata che. (gAthA 21) 9. sAcuM. (gAthA 19) 10. sAcuM. (gAthA 2) pra.5 1. vizeSAvazyakabhASya (gAthA 21) 2. evaMbhUta (gAthA 18) 3. kevaLajJAna (gAthA 2) 4. maraNavibhakti (gAthA 22) 5. pramANa (gAthA 10) * 6. gAthA 9 7. 8. 9. gAthA 14 gAthA 22 gAthA 10 gAthA 20 6. 7. gAthA 2 8. gAthA 13 9. gAthA 17 10. gAthA 4, 5 6. (1) gAthA 18 7. (5) gAthA 10 8. (10) gAthA 17 9. (2) gAthA 2 10. (3) gAthA 14 6. ThANAMga (gAthA 22) 7. adhyAtma (gAthA 1) 8. RjusUtra (gAthA 18) 9. asaMzleSita (gAthA 6)
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.1 1. 2. 3. 4. 5. gAthA 4 gAthA 20, 21, 22 gAthA 6 gAthA 7 gAthA 12 pra.2 1. gAthA 8 2. gAthA 23 3. gAthA 4 4. gAthA 27 5. gAthA 4 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 5) pariziSTa - 17 zAkhA - 9 uttarapatra 6. gAthA 1 7. gAthA 16 8. gAthA 11 9. gAthA 3 pra.4 1. (8) gAthA 6 2. (10) gAthA 4 3. (5) gAthA 3 4. (7) gAthA 19 5. (9) gAthA 19 pra.pa 1. yogasUtra (gAthA 24) 2. bhinna (gAthA 28) 3. ThANAMga (gAthA 17) * 4. AkAza (gAthA 20) 5. 3, 2 (gAthA 19) 6. gAthA 18 7. gAthA 9 2. khoTuM, svabhAva. (gAthA 23) 3. khoTuM, pudgalatva. (gAthA 27) 4. khoTuM, kahI na zakAya. (gAthA 13) 5. khoTuM, anvaya-vyatirekI che.(gAthA 9) 6. sAcuM. (gAthA 16) 7. sAcuM. (gAthA 24) 8. gAthA 24 9. gAthA 4 10. gAthA 6 8. khoTuM, zAsravArtAsamuccaya. (gAthA 3) 9. khoTuM, arthAMtaragamanasvarUpa nAza.(gAthA 26) 10. sAcuM. (gAthA 14) 6. (1) gAthA 3 7. (3) gAthA 4 8. (2) gAthA 6 9. (4) gAthA 4 10. (6) gAthA 19 6. paryAyAstika (gAthA 24) 7. RjusUtra (gAthA 27) 8. iti (gAthA 4) 9. ghaTatva (gAthA 27) 2825
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2826 * pariziSTa-17 * na zAkhA - 10 uttarapatra ka pra.1 1. gAthA 8 6. gAthA 11 2. gAthA 18 ane 19 7. gAthA 19 3. gAthA 13 8. gAthA 4 4. gAthA 7 9. gAthA 14 5. gAthA 3 pra.2 1. gAthA 4 6. gAthA 2 2. gAthA 16 7. gAthA 10 3. gAthA 8 8. gAthA 5 4. gAthA 14 9. gAthA 12 5. gAthA 13 10. gAthA 3 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 16) 2. sAcuM. (gAthA 5) 3. khoTuM, gatimAna jIvane sahAyaka che.(gAthA 4) 4. khoTuM, sthiti svataMtra che. (gAthA 7) 5. khoTuM, AkAzAtmaka che.(gAthA 13) 6. sAcuM. (gAthA 5) 7. sAcuM. (gAthA 16) 8. khoTuM, 1800yojana. (gAthA 12). 9. khoTuM, pradhAna dravyasamakitanA. (gAthA 2) 10. khoTuM, dharmAstikAyAdi janya paNa hoya. (gAthA 5) pra.4 1. (4) gAthA 13 6. (6) gAthA 3 2. (10) gAthA 14 7. (1) gAthA 3 3. (8) gAthA 14 8. (5) gAthA 16 4. (7) gAthA 3 9. (2) gAthA 13 5. (9) gAthA 13 10. (3) gAthA 6 pra.5 1. cetanA (gAthA 20) 6. dhavalA (gAthA 3) 2. uttarAdhyayana (gAthA 3). 7. cAra (gAthA 12) 3. dravya (gAthA 13) 8. dasa (gAthA 13) 4. lokavyavahAra (gAthA 17) 9. dravya (gAthA 2). 5. sthitine anukULa (gAthA 5)
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2827 * riziSTa-17 * zAkhA - 11 uttarapatra pra.1 1. gAthA 6, gAthA 8 6. gAthA 3 2. gAthA 9, gAthA 10 7. gAthA 8 3. gAthA 1 8. gAthA 11 4. gAthA 12 9. gAthA 2 5. gAthA 8 1. gAthA 5 6. gAthA 4 2. gAthA 2 7. gAthA 1 thI 11 3. gAthA 11 8. gAthA 4 4. gAthA 1 9. gAthA 8 5. gAthA 9, 10 10. gAthA 2 pra.3 1. khoTuM, vibhAvaguNa svabhAvaguNano vyApya che. (gAthA 4) 2. khoTuM, sarvazUnyatA. (gAthA 6) 3. khoTuM, be bhinna che. (gAthA 9) 4. sAcuM. (gAthA 8) 5. sAcuM. (gAthA 6) 6. khoTuM, vAkyapadaya. (gAthA 1) 7. sAcuM. (gAthA 9) 8. sAcuM. (gAthA 1) 9. sAcuM. (gAthA 7) 10. sAcuM. (gAthA 1) pra.4 1. (5) gAthA 4 6. (9) gAthA 1 2. (6) gAthA 7 7. (3) gAthA 5 3. (7) gAthA 4 8. (2) gAthA 1 4. (10) gAthA 4 9. (1) gAthA 4 5. (8) gAthA 7 10. (4) gAthA 8 pra.5 1. sopAdhika, nirupAdhika (gAthA 9) 6. 44 (gAthA 3) 2. ekatA (gAthA 9) 7. prakaraNapaMcikA (gAthA 6) 3. anaMtA (gAthA 1) 8. asatya (gAthA 10) 4. pradhvaMsa (gAthA 7) 9. traNa (gAthA 7) 5. vizAlarAjasUri (gAthA 8)
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2828 pra.1 1. gAthA 9 2. gAthA 2 3. gAthA 11 4. gAthA 11 5. gAthA 5, 6 pra.2 1. gAthA 9 2. gAthA 10 3. gAthA 7 4. gAthA 1 5. gAthA 6 ma zAkhA pra.4 1. (7) gAthA 13 2. (1) gAthA 8 3. (9) gAthA 11 4. (5) gAthA 11 5. (2) gAthA 12 pariziSTa- 17 - pra.pa 1. dharmAstikAya (gAthA 13) 2. svaviSayatA (gAthA 10) 3. vyavahAra (gAthA 9) 4. baMdha (gAthA 8) 5. vibhAva (gAthA 8) * 12 uttarapatra 6. gAthA 10, 11 7. gAthA 1 8. gAthA 3 9. gAthA 11 pra.3 1. khoTuM, upacarita svabhAvavALo AtmA. (gAthA 11) 2. sAcuM. (gAthA 14) 3. khoTuM, udAharaNa ApelA che. (gAthA 2) 4. khoTuM, vastu, nahi ke jIva. (gAthA 3) 5. khoTuM, 'anAhAryajJAna prati'. (gAthA 11) 6. sAcuM. (gAthA 13) 7. sAcuM. (gAthA 6) 8. sAcuM. (gAthA 8) 9. khoTuM, ekadezavRttitA. (gAthA 7) 10. sAcuM. (gAthA 13) 6. gAthA 1 7. gAthA 1 8. gAthA 8 9. gAthA 6 10. gAthA 4 6. (2) gAthA 3 7. (8) gAthA 11 8. (10) gAthA 7 9. (4) gAthA 12 10. (6) gAthA 6 6. aMtarAya (gAthA 11) 7. saMgraha (gAthA 5) 8. zitikaMTha (gAthA 11) 9. vyavahAra (gAthA 10)
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2829 * pariziSTa-17 * 6 zAkhA - 13 uttarapatra pra.1 1. gAthA 4 6. gAthA 4 2. gAthA 4 7. gAthA 17 3. gAthA 9 8. gAthA 5 thI 17 4. gAthA 1 thI 5 9. gAthA 12 5. gAthA 12 pra.2 1. gAthA 13 6. gAthA 7 2. gAthA 12 7. gAthA 12 3. gAthA 5 8. gAthA 10 4. gAthA 11 9. gAthA 9 5. gAthA 8 10. gAthA 3 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 11) 2. khoTuM, nokarma athavA jJAnAvaraNa. (gAthA 7) 3. sAcuM. (gAthA 7) 4. khoTuM, asabhUtavyavahAranayathI. (gAthA 16) 5. khoTuM, guNa-guNImAM. (gAthA 4). 6. khoTuM, amUrta ja che. (gAthA 8) 7. khoTuM, upacAranuM nimitta hoya to upacAra thAya. (gAthA 9) 8. khoTuM, guNamAM paryAya hoya. (gAthA 17) 9. khoTuM, raktavarNavALA. (gAthA 8) 10. khoTuM, bhAvAtmaka. (gAthA 7) pra.4 1. (10) gAthA 4 6. (4) gAthA 2 2. (7) gAthA 1 7. (2) gAthA 4 3. (1) gAthA 1 8. (6) gAthA 4 4. (9) gAthA 4 9. (5) gAthA 4 5. (3) gAthA 4 - 10. (8) gAthA 4 pra.5 1. kAla (gAthA 14) 6. naiRRyika (gAthA 12) 2. zuddha (gAthA 15) 7. pAramArthika (gAthA 7) 3. svasvarUpa, parasvarUpa (gAthA 1) 8. sarvakALa (gAthA 18) 4. paryAya (gAthA 17) 9. Aropita (gAthA 14) 5. ubhaya (gAthA 15)
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2830 * pariziSTa-17 * cha zAkhA - 14 uttarapatra pra.1 1. gAthA 8 6. gAthA 3 ane 4 2. gAthA 15 ane 16 7. gAthA 12 3. gAthA 2 8. gAthA 7 4. gAthA 12 9. gAthA 5 ane 7 5. gAthA 9 pra.2 1. gAthA 9 6. gAthA 7 2. gAthA 14 7. gAthA 7 3. gAthA 17 8. gAthA 16 4. gAthA 2 9. gAthA 4 5. gAthA 6 10. gAthA 10 ane 13 pra.3 1. khoTuM, azuddhadravyavyaMjanaparyAya.(gAthA 14) 2. khoTuM, paryAya che. (gAthA 11) 3. sAcuM. (gAthA 2) 4. khoTuM, paryAya che. (gAthA 11) 5. khoTuM, sUtraparyAya nathI. (gAthA 1) 6. khoTuM, vyaMjanaparyAya. (gAthA 2) 7. khoTuM, azuddhadravyavyaMjanaparyAya. (gAthA 4) 8. sAcuM. (gAthA 7) 9. khoTuM, mAnya che. (gAthA 5) 10. sAcuM. (gAthA 12) pra.4 1. (4) gAthA 2 6. (8) gAthA 12 2. (5) gAthA 6 7. (1) gAthA 12 3. (7) gAthA 15 8. (2) gAthA 2 4. (3) gAthA 12 9. (6) gAthA 15 5. (10) gAthA 11 10. (9) gAthA 13 pra.5 1. manuSya (gAthA 16) 6. abhayadevasUri (gAthA 2) 2. sthUla (gAthA 2) 7. mithyAtva (gAthA 7) 3. sthAnAMga (gAthA 7) 8. dharmAstikAya, adharmAstikAya (gAthA 14) 4. para (gAthA 9) 9. zuddha (gAthA 10) 5. bhAvAtmaka (gAthA 13)
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2831 pra.1 1. gAthA 15/2-3,4,6 2. gAthA 15/1-5 3. gAthA 15/2-9 4. gAthA 15/1-7 5. gAthA 152-9 * pariziSTa-17 * zAkhA - 15 uttarapatra ka 6. gAthA 15/1-2 7. gAthA 15/2-5 8. gAthA 15/2-1 9. gAthA 15/1-9 6. gAthA 15/15 7. gAthA 15/2-10 8. gAthA 15/2-13 9. gAthA 15/2-11,12 10. gAthA 15/1-5 pra.2 1. gAthA 15/1-6 2. gAthA 15/-11 3. gAthA 15/1-1 4. gAthA 15/1-8 5. gAthA 15/2-8 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 15/-11) 2. sAcuM. (gAthA 15/-6) 3. khoTuM, bhinna che. (gAthA 15/2-9) 4. sAcuM. (gAthA 15/1-5) 5. khoTuM, gacchAcAra prakIrNaka (gAthA 15/2-10) 6. khoTuM, sopakrama. (gAthA 15/ra-2) 7. khoTuM, jJAna. (gAthA 15/-12) 8. sAcuM. (gAthA 15/1-6) 9. khoTuM, dazavaikAlika.(gAthA 15/-10) 10. khoTuM, banneno. (gAthA 15/2-12) pra.4 1. (5) gAthA 15/2-12 2. (9) gAthA 15/1-1 3. (7) gAthA 15/2-2 4. (10) gAthA 15/-10 5. (8) gAthA 15/1-3 pra.5 1. puSpamAlA (gAthA 15/1-6) 2. IcchA (gAthA 15/ra-11) 3. bhAvanA (gAthA 15/1-3) 4. uttarAdhyayana (gAthA 15/2-4) 5. caMdradhyaka (gAthA 15/1-6) 6. (1) gAthA 15/ra-2 7. (3) gAthA 15/ra-3 8. (2) gAthA 15/1-3 9. (6) gAthA 15/2-3 10. (4) gAthA 15/1-2 6. cANakyazataka (gAthA 15/2-13) 7, 70 (gAthA 15/1-6) 8. jJAna (gAthA 15/2-13) 9. jJAna (gAthA 15/ra-11)
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2832 * pariziSTa-17 * zAkhA - 16 uttarapatra kra pra.1 1. gAthA 7 6. gAthA 7 (pR.2403 thI 2407) 2. gAthA 5 7. gAthA 7 (pR.2408 thI 2413) 3. gAthA 1 8. gAthA 7 (pR.2426-2427) 4. gAthA 6 9. gAthA 7 (pR.2495 thI 2500) 5. gAthA 2 pra.2 1. gAthA 3 6. gAthA 5 2. gAthA pa 7. gAthA 1 3. gAthA 4 8. gAthA 2 4. gAthA 3 9. gAthA 3 5. gAthA 5 10. gAthA 1 thI 7 pra.3 1. sAcuM. (gAthA 5) 2. khoTuM, pApazreNino nAza. (gAthA 6) 3. khoTuM, chedagraMtha na bhaNAvavA. (gAthA 2) 4. khoTuM, aucityapUrvaka. (gAthA 5) 5. sAcuM. (gAthA 5) 6. sAcuM. (gAthA 2) 7. sAcuM. (gAthA 1) 8. khoTuM, AcArano (gAthA 2) 9. khoTuM, yogya paNa thaI zake. (gAthA 2) 10. sAcuM. (gAthA 1) pra.4 1. (9) gAthA 5 (4) gAthA 5 2. (pa) gAthA 2 (8) gAthA ra 3. (2) gAthA 5 (3) gAthA 2 4. (6) gAthA 5 (1) gAthA 2 5. (7) gAthA 3 10. (10) gAthA 1 pra.5 1. brAhmI (gAthA 3) kalyANakaMdalI (gAthA 5) 2. nalatA (gAthA 5) 7. sthAnAMga (gAthA 2) 3. corI (gAthA 2) dRSTi (gAthA 1) 4. zleSa (gAthA 7) 9. jJa (gAthA 2) 5. jina (gAthA pa) 10. guruadatta (gAthA 2) che che : 9 kha
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ * pariziSTa-17 * 2833 ka6 zAkhA - 17 uttarapatra cha pra.1 1. gAthA 4 6. gAthA 11 2. gAthA 9 7. gAthA 9 3. gAthA 9 8. kaLaza gAthA 4. gAthA 5 9. gAthA 10 5. gAthA 8 1. gAthA 10 6. gAthA 2 2. gAthA 5 7. gAthA 6 3. gAthA 5 8. gAthA 8 4. gAthA 3 9. gAthA 9 5. kaLaza gAthA 10. gAthA 1 pra.3 1. khoTuM, nizIthacUrNimAM. (gAthA 4) 2. sAcuM. (gAthA 1). 3. khoTuM, "hIrasUri-senasUri-devasUri-siMhasUri'. (gAthA 1+2+3) 4. khoTuM, zrInavijaya ma.sA. pAse. (gAthA 9) 5. sAcuM. (kaLaza gAthA) 6. sAcuM. (gAthA 10) 7. khoTuM, gurubhAI (gAthA 8) 8. sAcuM. (gAthA 4) 9. sAcuM. (kaLaza gAthA) 10. khoTuM, kAzImAM. (gAthA 9) pra.4 1. (3) gAthA 1 6. (2) gAthA 8 2. (6) gAthA 4 7. (4) gAthA 4 3. (8) gAthA 2 8. (1) gAthA 1 4. (9) gAthA 7 9. (5) gAthA 3 5. (10) gAthA 1--- 10. (7) gAthA 2 pra.5 1. kalyANavijayajI (gAthA 6) 6. dravyAnuyogaparAmarzakarNikA (kaLazagAthA) 2. vijayasiMhasUri (gAthA 4). 7. jItavijayajI (gAthA 7) 3. pAMca (gAthA 7) 8. navya (gAthA 10) 4. vijayasenasUrijI (gAthA 3) 9. saubhAgya (gAthA 1) 5. lAbhavijayajI (gAthA 7)
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2834 pariNASTa-1) zAkhA yA yA vibhAge hi, pRSThamAnaM ca yatra yat / tatsUciriyamatroktA, vijJAnAM lAbhadarzanAt / / "davya-guNa-paryAyano rAsa - bhAga 1 thI 7 nI pRSThabhUci ) ( DhALazAkhA bhAga che. jo ke vana ra pRSTha 4) 1. dravyAnuyoga mAhAbhya, .. 1-86 2. dravya-guNa-paryAya bhedasiddhi ************* 87-242 3 + + TI 3. dravya-guNa-paryAya abhedasiddhi ............. ........... 243-358 4. dravya-guNa-paryAya bhedabhedasiddhi + saptabhaMgI sthApana .............. 359-562 5. naya-pramANasApekSa bhedabhedasiddhi + dravyArthikanayanirUpaNa. ........... pa63-674 mana to e che ke 75-11(4 digaMbarasaMmata nayanuM nirUpaNa ...................................................................... ******* 675-814 7. upanaya parAmarza.. 815-904 8. AdhyAtmikanaya nirUpaNa + devasenamata samIkSA ........ 905-1104 na 10. che. 11pa-1644 9. utpAdAdi vicAra ..... .. 1105-1384 10. dravyabheda nirUpaNa............ . 1385-1646 1947nahaeo 11. guNa + sAmAnyasvabhAva nirUpaNa ... 1647-1844 12. vizeSasvabhAva nirUpaNa . .............. 1845-1960 13 + 14 .15 thI vadhArI zako ... 1 kamalapara, 13. svabhAvamAM nayayojanA ............ ........ 1961-2110 14. vyaMjanaparyAya-arthaparyAya nirUpaNa..... 2111-2244 15. jJAna mAhAbhya......... 2245-23para - 16 + 17 , , , 16. dravyAnuyogaparijJAna prAdhAnya 23pa3-2584 17. guruparaMparA prazasti. 2585-2629 * 1 thI 18 pariziSTa .. 2630-2834 (pa) ka 11 + noMdha :- 'dravya-guNa-paryAyano rAsa' - A pustakanA kula sAta bhAganA prakAzana sAthe ja dravya-guNa-paryAyano rAsa + adhyAtma anuyoga' bhAga 1-2 paNa prakAzita thayela che. te banne bhAgamAM rAsanTabo+parAmarzazlokArtha+AdhyAtmika upanayapAThAMtarAdinI TippaNI + dareka zAkhAno TUMkasAra samAviSTa che.
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinapatiprathitA'khilavAGmayI, gnndhraa''nnmnnddpnrtkii| gurumukhAmbujakhelanahaMsikA, vijayate jagati shrutdevtaa|| zrutaadhiSThAyikA mA sarasvatI
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasya avidyAzravocchedena siddhasamaM svAtmasvarUpaM saakssaadnubhuuyte| I (otu -v.2434). --v6'sarvadazAmAM vizuddha evA samyagdarzanI sAdhakane avidhAAzravano uccheda thayela hovAthI 'potAnuM AtmasvarUpa siddhasamAna ja che. ' pote siddhonI nAtano che, siddhano sAdharmika che...' evuM aMtaramAM sAkSAt anubhavAya che. (karNikA suvAsa)
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA paryAya lale
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ prakAzaka che zrI aMdherI gujarAtI jaina saMgha, IrlA (haripUrNa paribaLa 2mane pAmavAnuM paDa (ka Cii Se no 'caNAya" vano rAsa TY GRAPHICS 23873822 23884222 ISBN : 978-81-925532-6-9/